Download pdf - Sociaal kapitaal, gezondheid en criminaliteit in gentse buurten huisartsengeneeskunde en criminologie

14-03-14

1

Voorstelling SWING-studie

Sociaal kapitaal, gezondheid en criminaliteit in Gentse buurten 14 maart 2014 – AC Portus (Gent)

Dr. Wim Hardyns ([email protected]) Drs. Veerle Vyncke ([email protected]) Prof. Sara Willems Prof. Jan De Maeseneer Prof. Lieven Pauwels

Doel en inhoud presentatie

A. Voorstelling SWING-Studie

B. Sociaal kapitaal: is er verschil tussen Gentse buurten?

C. Sociaal kapitaal en onveiligheidsbeleving

D. Sociaal kapitaal en sociale gezondheidsverschillen

Dr. Wim Hardyns & Veerle Vyncke Sociaal kapitaal, gezondheid en criminaliteit in Gent

2

Voorstelling SWING-studie

14-03-14

2

Voorstelling SWING-Studie

Social capital and Well-being in Neighborhoods in Ghent

4 Dr. Wim Hardyns & Veerle Vyncke Sociaal kapitaal, gezondheid en criminaliteit in Gent

Voorgaand contextueel onderzoek in België

Economische achtergesteldheid als structurele indicator

Sociale buurtprocessen spelen een rol: • Sociale organisatie • Sociale desorganisatie

Doctoraat Pauwels (2006) Doctoraat Hardyns (2010)


Nieuwe uitdagingen

• Andere disciplines?

• Individueel sociaal kapitaal?

• Andere buurtprocessen van belang?

• Kunnen we nog kleiner?

SWING-studie


14-03-14

3

Januari 2011: start SWING-studie

• Interdisciplinaire samenwerking

– Vakgroep Huisartsgeneeskunde & Eerstelijnsgezondheidszorg

– Vakgroep Strafrecht & Criminologie

• Sociale processen op twee niveaus – Individuen – Buurten

• Klein aggregatieniveau voor de buurt

• Focus op sociale ongelijkheid en socio-economische

achterstelling


7

Setting = Gent


8

• +/- 250.000 inwoners

• Buurt = statistische sector

• N = 142 buurten (min. 200 inwoners)

• 3 waves dataverzameling

• 2011 (N = 50)

• 2012 (N = 42)

• 2013 (N = 50)

Selectie buurten


9

14-03-14

4

Methoden van dataverzameling

10

1. Representatieve bevraging buurtbewoners

- Face-to-face

- Individuele kenmerken

- Sociale netwerken en sociale relaties

- Gezondheid en welzijn

- Politie en veiligheid

- Socio-demografische achtergrondkenmerken

2. Bevraging sleutelfiguren a.d.h.v. key informant techniek

- Face-to-face

- Buurtkenmerken

- Sociale cohesie en sociaal vertrouwen

- Informele sociale controle

- Overlast


Methoden van dataverzameling


11

3. Observatiechecklist interviewers

- Voorzieningen in de buurt

- Groen in de buurt

4. Externe buurtdata

- Stad Gent

- Lokale politie Gent

- Universiteit Gent

- …

Overzicht respondenten


12

1. Wave 1 (2011)

• 1.025 buurtbewoners - 638 key informants

• 50 buurten

2. Wave 2 (2012)

• 762 buurtbewoners - 360 key informants

• 42 buurten

3. Wave 3 (2013)

• 946 buurtbewoners - 402 key informants

• 50 buurten

14-03-14

5

13

L1: 2.733 buurtbewoners

L2: 142 buurten • 1.400 key informants

• 2.733 observatie-checklists

• Externe data


Sociaal kapitaal: is er verschil tussen Gentse buurten?

Sociaal kapitaal: een verwarrend concept

Aantal mensen dat je vertrouwt

Sociale controle in de buurt

Residentiële mobiliteit Aantal vrienden

Regelmatig contact met vrienden en familie

Lidmaatschap in groep/capita in buurt

Vertrouwen in de staat/politie/regering

Sociale samenhang van een buurt

Aantal vrienden met andere etnische achtergrond

Denk je dat mensen over het algemeen te vertrouwen zijn?

Dr. Wim Hardyns & Veerle Vyncke Sociaal kapitaal, gezondheid en criminaliteit in Gent 15

14-03-14

6

Sociaal kapitaal: verschil tussen buurten?

16

• Verschil tussen buurten voor sommige aspecten van

sociaal kapitaal

– Sociale steun

– Sociale cohesie

– Informele sociale controle



17

Verklaring?

Kenmerken buurtbewoners

• Hoe minder sterk men zich gehecht voelt aan de buurt, hoe

lager het sociaal kapitaal in de buurt

Kenmerken buurten

• Achtergestelde buurten hebben doorgaans lagere niveaus

van sociale cohesie en informele sociale controle

• Versterkt de relatie tussen gehecht zijn aan de buurt en

sociaal kapitaal


18

Gehecht zijn aan buurt is belangrijker in achtergestelde buurten

• Hoe minder sterk men zich gehecht voelt aan de buurt,

hoe lager het sociaal kapitaal in de buurt


14-03-14

7

19




Ho

og

Laag

Soci

ale

coh

esie

Gehecht aan buurt

Hoog Laag

Niet-achtergestelde buurten


20




Ho

og

Laag

Soci

ale

coh

esie

Gehecht aan buurt

Hoog Laag

Achtergestelde buurten

Niet-achtergestelde buurten


21

Laag

Hoog

Sociale cohesie


14-03-14

8

22

Wie is het?

Belle Vue Rabot Station

Blaisantvest Rooigem

Brusselse Poort Sint - Amandsberg Centrum

Ham Tolhuis


Sociaal kapitaal en onveiligheidsbeleving

Bevindingen onveiligheidsbeleving en criminaliteit

1. Ruimtelijke concentraties van mijdgedrag?

2. Individuele verschillen in mijdgedrag?

MACRO MODEL

CROSS LEVEL MODEL


14-03-14

9

Theoretisch model – macro level


Angst voor criminaliteit

Sociaal vertrouwen

Overlast

Economische achterstelling

Samenhang tussen buurtkenmerken (N = 142)

(1) (2) (3) (4)

Economische achtergesteldheid (1) 1

Sociaal vertrouwen (2) -.52*** 1

Overlast (3) .73*** -.57*** 1

Angst voor criminaliteit (4) .57*** -.42*** .54*** 1


Samenhang tussen buurtkenmerken (N = 142)


Diefstal uit voertuigen Bedreigingen met geweld

Economische achtergesteldheid .29*** .50***

Sociaal vertrouwen -.34*** -.36***

Overlast .30*** .43***

Angst voor criminaliteit .27** .36***

14-03-14

10

Spreiding personen met veel angst voor criminaliteit (N = 525)

Q1 Q2 Q3 Q4

Economische achtergesteldheid 14.7% (77)

16.0% (84)

25.3% (133)

44.0% (231)

Sociaal vertrouwen

35.4% (186)

30.5% (160)

19.6% (103)

14.5% (76)

Overlast

14.9% (78)

18.1% (95)

23.6% (124)

43.4% (228)


Pad-analyse


←Afhankelijke→

Onafhankelijke↓ Model1 Sociaal vertrouwen

Model 2 Overlast

Model 3 Angst voor criminaliteit

Economische achterstelling -.52*** 0.60*** 0.34***

Sociaal vertrouwen -- -.25*** n.s.

Overlast -- -- 0.23*

Model evaluatie R²

27%

59%

37%

Theoretisch model – cross level


H2


Sociaal vertrouwen

Informele sociale controle

Buurt sociale steun

Overlast

Gender

Leeftijd

Opleidingsniveau

Eigen woning

Individuele sociale steun

H3

H1

H4

H5

14-03-14

11

Vrouwen Ouderen Laag opgeleiden


Huurders (ns)

Sociaal vertrouwen

Informele sociale controle (ns)

-

+

Sociaal vertrouwen (ns)

Overlast

+

Individuele sociale steun

-

+/- 8%

+/- 92%

Huurders

Buurt sociale steun (ns)


Sociaal kapitaal en sociale verschillen

in gezondheid

32

?

Sociale relaties: van levensbelang ?


14-03-14

12

Sociale relaties: van levensbelang ?


Uit Holt-Lunstad, J., Smith, T.B., & Layton, J.B. (2010)


Sociale netwerken hebben een even grote impact op vroegtijdig sterven als ‘traditionele’ risicofactoren


14-03-14

13

MAAR

(1) Is meer altijd beter? (2) Is de impact van sociaal kapitaal voor iedereen gelijk?


Sociaal kapitaal en zelfgerapporteerde gezondheid

38

• Wave 2 (2012)

o 762 buurtbewoners - 360 key informants

o 42 buurten (statistische sectoren)

• Sociaal kapitaal

• Individuen

• Buurten

• Zelfgerapporteerde gezondheid

• Is de relatie tussen sociaal kapitaal en gezondheid

afhankelijk van socio-economische status?



39

Voor volledige populatie

• Meer individueel sociaal kapitaal hangt samen met

een beter inschatting van de gezondheid

• Buurt sociaal kapitaal?


14-03-14

14


40

Vergelijken inwoners met verschillende SES

• Meer veralgemeend vertrouwen (individueel) hangt

samen met

…een beter inschatting van de gezondheid; vnl.

voor inwoners met een hoge SES

… een minder goede inschatting van de

gezondheid voor mensen met lage SES



41

Vergelijken inwoners met verschillende SES

• Meer informele sociale controle (buurt) hangt samen

met

…een beter inschatting van de gezondheid; vnl.

voor inwoners met een hoge SES

… een minder goede inschatting van de

gezondheid voor mensen met lage SES



42

Vergelijken achtergestelde en niet-achtergestelde

buurten

• Meer hulpbronnen in netwerk (individueel) hangt

samen met

…een beter inschatting van de gezondheid

… voornamelijk in achtergestelde buurten


14-03-14

15

Conclusie

43

• Relatie sociaal kapitaal en gezondheid √

MAAR!

– meer sociaal kapitaal gaat niet altijd gepaard met gewenste gezondheidsuitkomsten

– de samenhang tussen sociaal kapitaal en gezondheid is (soms) afhankelijk van socio-economische factoren

=> Erkennen van mogelijks differentieel effect

=> Kan sociaal kapitaal bijdragen tot sociale

ongelijkheid?
