İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ HUKUKU
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ GENEL SORUMLULUKLAR
YARD.DOÇ.DR. MEHMET GÜLER
YAŞAMA
HAKKI
NASIL BİR YAŞAMA HAKKI ?
İnsan Hakları bildirgesi
Madde 3:
Yaşamak, özgürlük ve kişi güvenliği
herkesin hakkıdır.
Madde 23:
Herkes, çalışma, işini özgürce seçme, adil ve
uygun çalışma şartlarının sağlanması ve
işsizlikten korunma haklarına sahiptir.
SAĞLIKLI OLMAK; FİZİKSEL VE
SOSYAL YÖNDEN TAM BİR İYİLİK
HALİ İÇİNDE OLMAKTIR..
ÇALIŞMA HAKKI
GÜVENLİK
Risklerin, tanımlanmamış bir zaman
aralığı süresince tehlike
oluşturmadan,kabul edilebilir düzey
içinde kalma durumuna denir.
?
TEHLİKE
RİSK
Tehlike Risk
X=
Somut
Çalışma çevresinin fiziki kusurları ve
insanların hatalı davranışları gibi
çalışma ortam ve koşullarında var
olan ya da dışarıdan gelebilecek
kapsamı belirlenmemiş olan
durumların kişilere işyerine ve
çevreye zarar ya da hasar verme
potansiyelini ifade eder.
Belirli bir tehlikeli olayın
meydana gelme olasılığı
ile bu olayın
sonuçlarının ortaya
çıkardığı zarar veya
hasarın şiddetinin
bileşkesidir.
TEHLİKELİ
OLAYIN
MEYDANA
GELME
OLASILIĞI
“BİR OLAYIN
GERÇEKLEŞ
ME İHTİMALİ”
OLAYIN
SONUÇLARININ
ORTAYA ÇIKARDIĞI
ZARAR VEYA
HASARIN ŞİDDETİ
“BİR OLAYIN
GERÇEKLEŞTİĞİ
TAKDİRDE ŞİDDETİ”
RİSK
DEĞERİ
8
Tehlike
İş sağlığının tanımı
“Tüm mesleklerde çalışanların bedensel,
ruhsal ve sosyal yönden iyilik hallerinin en
üstün düzeyde tutulması, sürdürülmesi ve
geliştirilmesi çalışmalarıdır.” (WHO 1950)
BU KANUNUN AMACI NEDİR ?
6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nun yürürlüğe girmesi ile mevzuattaki dağınıklığın giderilmesi, kapsamının genişletilmesi ve konulara bütüncül yaklaşım sergileyen bir yapıya kavuşturulması amaçlanmıştır.
Bu Kanunun amacı; işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması ve mevcut sağlık ve güvenlik şartlarının iyileştirilmesi için işveren ve çalışanların görev, yetki, sorumluluk, hak ve yükümlülüklerini düzenlemektir.
GÖRÜNÜR MALİYETLER
Sürekli iş göremezlik ve ölüm nedeniyle,
Üretimin durması veya azalması,
Sürekli iş göremezlik ve ölüm geliri ödemeleri
İş kazası ve meslek hastalığı için yapılan tedavi hizmetleri
Geçici iş göremezlik…gibi nedenlerle oluşan üretim ve katma değer kaybının
yaklaşık bedeli
3.847.880.159 TL
İŞ KAZASININ HUKUKİ SONUCU
BORÇLAR
KANUNU (6098)Maddi
Tazminat İş
Göremezlik
(49)Tedavi
MasraflarıÇalışma Gücünün
Kaybından Doğan
Zararlar İktisadi Geleceğin
Sarsılmasından Doğan
Zararlar
Maddi Tazminat
Destekten
Yoksun Kalma
(53)
Manevi
Tazminat
(56)
SSGSSK
(5510)
Haklar
(16)
Geçici/Sürekli
İş göremezlik
Hak Sahiplerine
Gelir
Evlenme
Yardımı
Cenaze Yardımı
İşveren
Rücuu (21)
DEVLET DESTEĞİ
İş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin desteklenmesi
6331/MADDE 7 – (1) İş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin
yerine getirilmesi için, Bakanlıkça aşağıdaki şartlarla
destek sağlanabilir:
a) Kamu kurum ve kuruluşları hariç ondan az çalışanı
bulunanlardan, çok tehlikeli ve tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri faydalanabilir.
a) TSK,Genel Kolluk Kuvvetleri ve MİT faaliyetleri
b) Afet ve acil yardım birimleri
ç)Çalışan istihdam etmeksizin mal veüretim hizmeti yapanlar.
d)Hükümlü ve tutuklulara yönelikfaaliyetlerde
Yukarıda belirtilen faaliyetler hariç tümişyerlerinde uygulanır.
İSTİSNALAR
DENETİM ve GÖZETİM
EĞİTİM
RİSK DEĞERLENDİRMESİ
İSG HİZMETLERİ
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KURULUNUN OLUŞTURULMASI
ACİL DURUM PLANLARI,
YANGINLA MÜCADELE
İLK YARDIM ve TAHLİYE
SAĞLIK GÖZETİMİ
KOORDİNASYON
İŞVERENİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ
YENİLİKLER , DEĞİŞİKLİKLER
Yeni Tanımlamalar
Yapıldı
Çalışan
Çalışan temsilcisi
Destek elemanı
Konsey
Önleme
Risk
Risk değerlendirmesi
Tehlike
Tehlike sınıfı
Teknik eleman
Eğitim Kurumu
Genç çalışan
İş güvenliği uzmanı
İş kazası
İşveren
İşyeri
İşyeri hekimi
İşyeri sağlık ve güvenlik birimi
Kurul
Meslek hastalığı
Ortak sağlık ve güvenlik birimi
İşyeri hemşiresi
Eski Tanımlamalar Güncellendi
Hangi işlerin hangi tehlike sınıfına ait
olduğu “İş Sağlığı Ve Güvenliğine
İlişkin İşyeri Tehlike Sınıfları Tebliğ” ile
belirlenir.Konu tebliğ 26.12.2012 tarihli
Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.
İşyerinin tehlike sınıfının tayininde o
işyerinde yapılan asıl iş esas alınır.
TEHLİKE SINIFLARI
Genel olarak bir mal üretimine dayanmayan işler az tehlikeli sınıfta
bulunmaktadır.
Bunlara örnek olarak;
Muhasebe ve Hukuk Büroları.
Otelcilik,
Otomobil alım satım işleri,
Elektronik alet ticareti,
Mobilya satış mağazası,
Ayakkabı malzemeleri toptan ticareti,
Kırtasiye,
Kaldırma ve taşıma ekipmanlarının toptan ticareti …vb
TEHLİKE SINIFLARI
Genel olarak imalata dayanan işler tehlikeli
sınıfta bulunmaktadır.
Bunlara örnek olarak;
Metallerin makinede işlenmesi (torna tesfiye işleri,
metal parçaları delme vs.),
Gıda ve içeceklerin endüstriyel olarak hazırlanması,
Mutfak ve büro mobilyası, sandalye imalatı,
Makine ve ekipman imalatı…
TEHLİKE SINIFLARI
Bazı sektörlerdeki işlerin bir bölümüise çok tehlikelidir.
Bunlara örnek olarak;
- İnşaat sektörü
- Kimya sektörü
- Akaryakıt ve LPG istasyonları
- Madencilik
- Dökümcülük
- Elektrik üretimi, iletimi, dağıtımı
- Tarımsal ilaçların üretimi…vb
TEHLİKE SINIFLARI
Tüm İşyerlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği
Profesyonellerinin Görevlendirilmesi Sağlandı
YENİLİKLER ,
DEĞİŞİKLİKLER
Bütün çalışanlar, sayı sınırlaması ve işyeri türüne bakılmaksızın iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinden yararlanacaktır.
Kamu kurum ve kuruluşlarında da iş güvenliği uzmanı, işyeri hekimi ve diğer sağlık personeli görevlendirme zorunluluğu getirilmiştir.
Çok Tehlikeli sınıfta yer alan işlerde A sınıfı iş güvenliği uzmanı görevlendirilir.
Tehlike sınıfta yer alan işlerde A veya B sınıfı iş güvenliği uzmanı görevlendirilir.
Az tehlikeli sınıfta yer alan işlerde A,B veya C sınıfı iş güvenliği uzmanı
görevlendirilir.
TEHLİKE SINIFLARI
GEÇİCİ MADDE 4 – Çok tehlikeli sınıfta yer
alan işyerlerinde (A) sınıfı belgeye sahip iş güvenliği
uzmanı görevlendirme yükümlülüğü, dört yıl süreyle
(B) sınıfı belgeye sahip iş güvenliği uzmanı
görevlendirilmesi;
Tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde ise (B) sınıfı
belgeye sahip iş güvenliği uzmanı görevlendirme
yükümlülüğü, üç yıl süreyle (C) sınıfı belgeye sahip
iş güvenliği uzmanı görevlendirilmesi kaydıyla
yerine getirilmiş sayılır.
TEHLİKE SINIFLARI
İş kazaları kazadan sonraki, meslek hastalıkları
ise öğrenildikten sonraki üç işgünü içinde
işveren tarafından, Sosyal Güvenlik Kurumu’na
bildirilmesi gerekmektedir.
Sağlık kuruluşları kendilerine intikal eden iş
kazalarını, yetkilendirilen sağlık hizmeti
sunucuları ise tanı koydukları meslek
hastalıklarını en geç 10 gün içinde Sosyal
Güvenlik Kurumuna bildirilmesi gerekmektedir.
İŞ KAZALARININ BİLDİRİMİ
İşverenlerin Yükümlülükleri Daha Ayrıntılı Tanımlandı
YENİLİKLER , DEĞİŞİKLİKLER
İşveren, çalışanların işle ilgili sağlık ve güvenliğini sağlamakla yükümlüdürHer türlü tedbirin alınması, organizasyonun yapılması, gerekli araç ve gereçlerin sağlanması, sağlık ve güvenlik tedbirlerinin değişen şartlara uygun hale getirilmesi ve mevcut durumun iyileştirilmesi için çalışmalar yapar.İşyerinde alınan iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerine uyulup uyulmadığını izler, denetler ve uygunsuzlukların giderilmesini sağlar.Risk değerlendirmesi yapar veya yaptırır.
YENİLİKLER , DEĞİŞİKLİKLER
Çalışana görev verirken, çalışanın sağlık ve güvenlik yönünden işe uygunluğunu göz önüne alır.
YENİLİKLER ,
DEĞİŞİKLİKLER
Yeterli bilgi ve talimat verilenler dışındaki çalışanların hayati ve özel tehlike bulunan yerlere girmemesi için gerekli tedbirleri alır.
YENİLİKLER , DEĞİŞİKLİKLER
İşyeri dışındaki uzman kişi ve kuruluşlardan hizmet alınması, işverenin sorumluluklarını ortadan kaldırmaz.
YENİLİKLER ,
DEĞİŞİKLİKLER
Çalışanların iş sağlığı ve güvenliği alanındaki yükümlülükleri, işverenin sorumluluklarını etkilemez.
YENİLİKLER ,
DEĞİŞİKLİKLER
İşveren, iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerinin maliyetini çalışanlara yansıtamaz.
GELELİM ÇALIŞANLAR AÇISINDAN YENİLİKLER VE
DEĞİŞİKLİKLERE..
Çalışanlar, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili aldıkları eğitim ve işverenin bu konudaki talimatları doğrultusunda, kendilerinin ve hareketlerinden veya yaptıkları işten etkilenen diğer çalışanların sağlık ve güvenliklerini tehlikeye düşürmemekle yükümlüdür.
GELELİM ÇALIŞANLAR AÇISINDAN
YENİLİKLER VE DEĞİŞİKLİKLERE..
İşyerindeki makine, cihaz, araç, gereç, tehlikeli madde, taşıma ekipmanı ve diğer üretim araçlarını kurallara uygun şekilde kullanmak, bunların güvenlik donanımlarını doğru olarak kullanmak, keyfi olarak çıkarmamak ve değiştirmemek.
GELELİM ÇALIŞANLAR AÇISINDAN YENİLİKLER VE
DEĞİŞİKLİKLERE..
Kendilerine sağlanan kişisel koruyucu donanımı doğru kullanmak ve korumak.
İşyerindeki makine, cihaz, araç, gereç, tesis ve binalarda sağlık ve güvenlik yönünden ciddi ve yakın bir tehlike ile karşılaştıklarında ve koruma tedbirlerinde bir eksiklik gördüklerinde, işverene veya çalışan temsilcisine derhal haber vermek.
GELELİM ÇALIŞANLAR AÇISINDAN YENİLİKLER VE
DEĞİŞİKLİKLERE..
Teftişe yetkili makam tarafından işyerinde tespit edilen noksanlık ve mevzuata aykırılıkların giderilmesi konusunda, işveren ve çalışan temsilcisi ile iş birliği yapmak.
GELELİM ÇALIŞANLAR AÇISINDAN YENİLİKLER VE
DEĞİŞİKLİKLERE..
Kendi görev alanında, iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması için işveren ve çalışan temsilcisi ile iş birliği yapmak.
GELELİM ÇALIŞANLAR AÇISINDAN YENİLİKLER VE
DEĞİŞİKLİKLERE..
H- İşçinin yapmakla ödevli bulunduğu görevleri kendisine
hatırlatıldığı halde yapmamakta ısrar etmesi.
I- İşçinin kendi isteği veya savsaması yüzünden işin güvenliğini
tehlikeye düşürmesi, işyerinin malı olan veya malı olmayıp eli
altında bulunan makineleri, tesisatı veya başka eşya ve
maddeleri otuz günlük ücretinin tutarıyla ödeyemeyecek
derecede hasara ve kayba uğratması halinde;
İŞVEREN VEYA VEKİLİ TARAFINDAN
İŞ AKİDLERİNİ
TAZMİNATSIZ OLARAK FESHEDEBİLİR.
İş Kanunu Madde 25:
İşveren;
Çalışanları arasından iş güvenliği uzmanı, işyeri hekimi ve diğer sağlık personeli görevlendirir.
Tehlike sınıfı ve çalışan sayısı dikkate alınarak, bu hizmetin yerine getirilmesini sağlar.
İŞ SAĞLIĞI VE
GÜVENLİĞİ HİZMETLERİ
Görevlendirdikleri kişi veya hizmet aldığı kurum ve kuruluşların görevlerini
yerine getirmeleri amacıyla araç, gereç, mekân ve zaman gibi
gerekli bütün ihtiyaçlarını karşılar.
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ
HİZMETLERİ
İşveren, işyeri hekimi, iş güvenliği uzmanı ve diğer sağlık
personelini kendi çalışanları arasından görevlendirmesi
durumunda iş sağlığı ve güvenliği birimini kurmuş sayılır. (İSGB)
Tehlike sınıfı ve çalışan sayısı göz önüne alındığında bu
personellerin tam süreli bulunması gerekiyorsa İSGB kurulması
zorunludur.
Çalışma süresi bakanlıkça çıkarılan yönetmeliğe göre belirlenir.
Tam süreli bir işyeri hekimi bulunması durumunda diğer sağlık
personelinin görevlendirilmesine gerek yoktur.
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ HİZMETLERİ
Çalışanları arasında belirlenen niteliklere sahip
personel bulunmaması hâlinde, bu hizmetin
tamamını veya bir kısmını;
OSGB Ortak Sağlık ve Güvenlik
Birimlerinden hizmet alarak yerine getirebilir.
Ancak belirlenen niteliklere ve gerekli belgeye
sahip olması hâlinde, tehlike sınıfı ve çalışan
sayısı dikkate alınarak, bu hizmetin yerine
getirilmesini kendisi de üstlenebilir.
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ HİZMETLERİ
OSGB’den istihdam edilen İSG Uzmanı ve İşyeri
Hekimi ve İşyeri Hemşire’ lerine ait sözleşmeleri 3
GÜN içerisinde İSG-KATİP üzerinden İSGÜM (İş
Sağlığı ve Güvenliği Müdürlüğü)
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ HİZMETLERİ
Yasal Mevzuat
Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331
sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu
kapsamına giren, elli ve daha fazla çalışanın
bulunduğu ve altı aydan fazla süren sürekli
işlerin yapıldığı işyerlerini kapsar.
İSG Kurulu’nda kimler yer alır?
İŞVEREN / İŞVEREN VEKİLİ
İŞ GÜVENLİĞİ UZMANI * İŞYERİ HEKİMİ *
İDARİ PERSONEL *
FORMEN, USTABAŞI VEYA
USTA(VARSA)
SİVİL SAVUNMA UZMANI (VARSA) *
ÇALIŞAN TEMSİLCİSİ
* : İşveren tarafından atanırlar
46
Kurulun başkanı işveren veya işveren vekili, kurulun
sekreteri ise iş güvenliği uzmanıdır. İş güvenliği uzmanının
tam zamanlı çalışma zorunluluğu olmayan işyerlerinde ise
kurul sekretaryası; insan kaynakları, personel, sosyal işler
veya idari ve mali işleri yürütmekle görevli bir kişi
tarafından yürütülür.
47
İşveren tarafından, kurulun üyelerine ve yedeklerine iş sağlığı ve güvenliği
konularında eğitim verilmesi sağlanır. Kurul üyelerinin ve yedeklerinin
eğitimleri asgari aşağıdaki konuları kapsar;
a) Kurulun görev ve yetkileri,
b) İş sağlığı ve güvenliği konularında ulusal mevzuat ve standartlar,
c) Sıkça rastlanan iş kazaları ve tehlikeli vakaların nedenleri,
ç) İş hijyeninin temel ilkeleri,
d) İletişim teknikleri,
e) Acil durum önlemleri,
f) Meslek hastalıkları,
g) İşyerlerine ait özel riskler,
ğ) Risk değerlendirmesi.
48
İSG Kurulu Görevleri
a) İşyerinin niteliğine uygun bir iş sağlığı ve güvenliği
iç yönerge taslağı hazırlamak, işverenin veya işveren
vekilinin onayına sunmak ve yönergenin
uygulanmasını izlemek, izleme sonuçlarını rapor haline
getirip alınması gereken tedbirleri belirlemek ve kurul
gündemine almak,
b) İş sağlığı ve güvenliği konularında o
işyerinde çalışanlara yol göstermek,
c) İşyerinde iş sağlığı ve güvenliğine ilişkin tehlikeleri
ve önlemleri değerlendirmek, tedbirleri belirlemek, işveren
veya işveren vekiline bildirimde bulunmak,
49
İSG Kurulu Görevleri
ç) İşyerinde meydana gelen her iş kazası ve işyerinde meydana gelen
ancak iş kazası olarak değerlendirilmeyen işyeri ya da iş ekipmanının
zarara uğratma potansiyeli olan olayları veya meslek hastalığında
yahut iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili bir tehlike halinde gerekli araştırma
ve incelemeyi yapmak, alınması gereken tedbirleri bir raporla tespit
ederek işveren veya işveren vekiline vermek,
d) İşyerinde iş sağlığı ve güvenliği eğitim ve öğretimini planlamak, bu
konu ve kurallarla ilgili programları hazırlamak, işveren veya işveren
vekilinin onayına sunmak ve bu programların uygulanmasını izlemek
ve eksiklik görülmesi halinde geri bildirimde bulunmak,
50
İSG Kurulu Görevleri
e) İşyerinde yapılacak bakım ve onarım çalışmalarında gerekli güvenlik
tedbirlerini planlamak ve bu tedbirlerin uygulamalarını kontrol etmek,
f) İşyerinde yangın, doğal afet, sabotaj ve benzeri tehlikeler için alınan
tedbirlerin yeterliliğini ve ekiplerin çalışmalarını izlemek,
g) İşyerinin iş sağlığı ve güvenliği durumuyla ilgili yıllık bir rapor
hazırlamak, o yılki çalışmaları değerlendirmek, elde edilen tecrübeye
göre ertesi yılın çalışma programında yer alacak
hususları değerlendirerek belirlemek ve işverene teklifte bulunmak,
51
İSG Kurulu Görevleri
ğ) 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun 13 üncü maddesinde
belirtilen çalışmaktan kaçınma hakkı talepleri ile ilgili acilen toplanarak
karar vermek,
h) İşyerinde teknoloji, iş organizasyonu, çalışma şartları, sosyal ilişkiler
ve çalışma ortamı ile ilgili faktörlerin etkilerini kapsayan tutarlı ve genel
bir önleme politikası geliştirmeye yönelik çalışmalar yapmak.
Kurul üyeleri bu Yönetmelikle kendilerine verilen görevleri
yapmalarından dolayı hakları kısıtlanamaz, kötüdavranış ve
muameleye maruz kalamazlar.
52
İSG Kurulu Çalışma Usulleri
a) Kurullar ayda en az bir kere toplanır. Ancak kurul, işyerinin tehlike
sınıfını dikkate alarak, tehlikeli işyerlerinde bu sürenin iki ay, az
tehlikeli işyerlerinde ise üç ay olarak belirlenmesine karar verebilir.
b) Toplantının gündemi, yeri, günü ve saati toplantıdan en az kırk
sekiz saat önce kurul üyelerine bildirilir. Gündem, sorunların ve varsa
iş sağlığı ve güvenliğine ilişkin projelerin önem sırasına göre
belirlenir. Kurul üyeleri gündemde değişiklik isteyebilirler. Bu istek
kurulca uygun görüldüğünde gündem buna göre değiştirilir.
53
İSG Kurulu Çalışma Usulleri
c) Ölümlü, uzuv kayıplı veya ağır iş kazası halleri veya özel bir tedbiri
gerektiren önemli hallerde kurulüyelerinden herhangi biri kurulu
olağanüstü toplantıya çağırabilir. Bu konudaki tekliflerin kurul
başkanına veya sekreterine yapılması gerekir. Toplantı zamanı,
konunun ivedilik ve önemine göre tespit olunur.
ç) Kurul toplantılarının günlük çalışma saatleri içinde yapılması asıldır.
Kurulun toplantılarında geçecek süreler günlük çalışma süresinden
sayılır.
54
İSG Kurulu Çalışma Usulleri
d) Kurul, üye tam sayısının salt çoğunluğu ile işveren veya işveren vekili
başkanlığında toplanır ve katılanların salt çoğunluğu ile karar
alır. Çekimser oy kullanılamaz. Oyların eşitliği halinde başkanın oyu
kararı belirler. Çoğunluğun sağlanamadığı veya başka bir nedenle
toplantının yapılmadığı hallerde durumu belirten bir tutanak
düzenlenir.
e) Her toplantıda, görüşülen konularla ilgili alınan kararları içeren bir
tutanak düzenlenir. Tutanak, toplantıya katılan başkan ve üyeler
tarafından imzalanır. İmza altına alınan kararlar herhangi bir işleme
gerek kalmaksızın işverene bildirilmiş sayılır. İmzalı tutanak ve
kararlar sırasıyla özel dosyasında saklanır.
55
İSG Kurulu Çalışma Usulleri
f) Toplantıda alınan kararlar gereği yapılmak üzere ilgililere duyurulur.
Ayrıca çalışanlara duyurulması faydalıgörülen konular işyerinde ilân
edilir.
g) Her toplantıda, önceki toplantıya ilişkin kararlar ve bunlarla ilgili
uygulamalar hakkında başkan veya kurulun sekreteri tarafından
kurula gerekli bilgi verilir ve gündeme geçilir.
56
İşveren veya işveren vekili, kurul için gerekli toplantı yeri, araç ve
gereçleri sağlar.
İşveren veya işveren vekili, kurulca hazırlanan toplantı
tutanaklarını, kaza ve diğer vakaların inceleme raporlarını ve
kurulca işyerinde yapılan denetim sonuçlarına ait kurul raporlarını,
iş müfettişlerinin incelemesini sağlamak amacıyla, işyerinde
bulundurur.
İşveren / İşveren Vekilinin Yükümlülükleri
57
Kurul’un Yükümlülükleri
(1) Kurullar, yapacakları tekliflerde, bulunacakları tavsiyelerde ve
verecekleri kararlarda işyerinin durumunu ve işverenin
olanaklarını göz önünde bulundururlar.
(2) Kurul üyeleri, görevleri nedeniyle işyerlerinin yapım ve üretim
teknikleri, ticari sırları ve ekonomik durumları hakkında gördükleri
ve öğrendiklerini gizli tutmak zorundadırlar.
(3) Kurullar, iş sağlığı ve güvenliği yönünden teftiş yapmaya yetkili
Bakanlık iş müfettişlerine işyerlerinde yapacakları teftiş ve
incelemelerde kolaylık sağlamak ve yardımcı olmakla yükümlüdür.
58
Çalışanların Yükümlülükleri
(1) Çalışanlar sağlık ve güvenliğin korunması ve geliştirilmesi
amacıyla iş sağlığı ve güvenliği kurullarınca konulan kurallar,
yasaklar ile alınan karar ve tedbirlere uymak zorundadırlar.
(2) İşyerinde iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerinin belirlenmesi,
uygulanması ve alınan tedbirlere uyulmasıhususunda çalışanlar
kurullarla işbirliği yaparlar.
(3) Kurullar tarafından alınan kararlar veya uygulamada
karşılaştıkları güçlükler hakkında çalışanlar çalışan temsilcileri
aracılığı ile kurula bilgi verirler.
İş Güvenliği Uzmanı Görevlendirme Yükümlülüğü
59
MADDE 5(1) Mesleki risklerin önlenmesi ve bu
risklerden korunmasına yönelik çalışmaları da kapsayacak
iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin sunulması için işveren;
a) Çalışanları arasından 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (f)
bendindeki niteliklere sahip çalışanı, işyerinin tehlike sınıfı
ve çalışan sayısını dikkate alarak iş güvenliği uzmanı olarak
görevlendirir. Çalışanları arasında belirlenen niteliklere sahip
personel bulunmaması hâlinde, bu yükümlülüğünü ortak sağlık ve
güvenlik birimlerinden veya yetkilendirilmiş toplum sağlığı
merkezlerinden hizmet alarak yerine getirebilir.
Az Tehlikeli (C)
Tehlikeli (B)
Çok Tehlikeli(A)
3 Yıl süre ile bir alt sınıf iş güvenliği uzmanı,
bir üst tehlike sınıfına (C, B’ye, B de A’ya ) bakabilir.
İŞYERİ TEHLİKE SINIFLARI
MADDE 6-7-8
İŞYERİ
ÖZEL
10 dan FAZLA
ÇALIŞAN
AZ TEHLİKELİ
C Sınıfı
TEHLİKELİ
B sınıfı
ÇOK TEHLİKELİ
A sınıfı
10 dan AZ ÇALIŞAN
KAMU
1YIL SONRA
30.06.2017
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ UZMANLARININ ÇALIŞMA SÜRELERİ
10 dan FAZLA
ÇALIŞAN
AZ TEHLİKELİ
Çalışan başına 10
dk
TEHLİKELİ
Çalışan başına 20
dk
ÇOK TEHLİKELİ
Çalışan başına 40
dk
10 dan AZ ÇALIŞAN
SENEDE 60 DK.
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ UZMANLARININ ÇALIŞMA SÜRELERİ
10 dan FAZLA
ÇALIŞAN
AZ TEHLİKELİ
(1000)
2000 İŞÇİ İÇİN 1 ADET
TAM GÜN SÜRELİ
TEHLİKELİ
(500)
1500 İŞÇİ İÇİN 1 ADET
TAM SÜRELİ
ÇOK TEHLİKELİ
(250)
1000 İŞÇİ İÇİN 1 ADET
TAM SÜRELİ
10 dan AZ ÇALIŞAN
SENEDE 60 DK.
İŞ YERİ HEKİMLERİNİN ÇALIŞMA SÜRELERİ
10 dan FAZLA
ÇALIŞAN
AZ TEHLİKELİ
(1000)
2000 İŞÇİ İÇİN 1 ADET
TAM GÜN SÜRELİ
TEHLİKELİ
(750)
1500 İŞÇİ İÇİN 1 ADET
TAM SÜRELİ
ÇOK TEHLİKELİ
(500)
1000 İŞÇİ İÇİN 1 ADET
TAM SÜRELİ
10 dan AZ ÇALIŞAN
SENEDE 25 DK.
İŞYERİ HEKİMİNİN ÇALIŞMA SÜRELERİ (ÇALIŞAN BAŞINA)
10 dan FAZLA
ÇALIŞAN
AZ TEHLİKELİ
Çalışan başına 5
dk
TEHLİKELİ
Çalışan başına 10
dk
ÇOK TEHLİKELİ
Çalışan başına 15
dk
10 dan AZ ÇALIŞAN
SENEDE 25 DK.
İSG UZMANI VE HEKİMİNİN İŞYERİNDEKİ ÇALIŞMA YERİ
(2) 50 ve daha fazla çalışanı olan işyerlerinde işveren,
a) İşyeri hekimi ile diğer sağlık personeline ve iş güvenliği uzmanına 8 metrekareden az
olmamak üzere toplam iki oda temin eder.
b) İşyerinde ayrıca acil durumlarda çalışanların en yakın sağlık birimine
ulaştırılmasını sağlamak üzere uygun araç bulundurulur.
(3) 50’den az çalışanı olan işyerlerinde işveren, işyeri hekimi, iş güvenliği uzmanı ve
diğer sağlık personelinin iş sağlığı ve güvenliği hizmetini etkin verebilmesi için çalışma
süresince kullanılmak üzere uygun bir yer sağlar.
Sağlık gözetimi
Aşağıdaki hallerde çalışanların sağlık muayenelerinin yapılmasını sağlamak
zorundadır:
1) İşe girişlerinde.
2) İş değişikliğinde.
3) İş kazası, meslek hastalığı veya sağlık nedeniyle tekrarlanan işten
uzaklaşmalarından sonra işe dönüşlerinde talep etmeleri hâlinde.
4) İşin devamı süresince, çalışanın ve işin niteliği ile işyerinin tehlike
sınıfına göre Bakanlıkça belirlenen düzenli aralıklarla.
SAĞLIK MUAYNELERİ
PERİYODİK KONTROL
AZ TEHLİKELİ
5 YILDA BİR
TEHLİKELİ
3 YILDA BİR KEZ
ÇOK TEHLİKELİ
YILDA BİR KEZ
Çok Tehlikeli sınıfa yer alan iş yerlerinde yılda EN
AZ 1 KEZ;
Tehlikeli sınıfta yer alan iş yerlerinde 2 YILDA EN AZ 1
KEZ;
Az Tehlikeli sınıfta yer alan iş yerlerinde 3 YILDA
EN AZ 1 KEZ;
Eğitim Düzenlenmelidir.
ÇALIŞANLARIN İSG EĞİTİMLERİNİN USUL VE ESASLARI
Az
Tehlikeli
EN AZ
8
SAAT
ÇOK
TEHLİKELİ
EN AZ
16
SAAT
TEHLİKELİ
EN AZ
12
SAAT
EĞİTİM KİMLER TARAFINDAN VERİLEBİLİR?
İş Yerinde görevli İSG UZMANI
İş yerinde görevli İSG HEKİMİ
Bakanlıkça Görevlendirilmiş Birimler
Gerekli Eğitmen Belgesine Sahip İşveren veya Vekili
Eğitim alanların belgeleri özlük dosyalarında saklanmak zorundadır.
Elli ve daha fazla çalışanın bulunduğu
Altı aydan fazla süren sürekli işlerin
yapıldığı işyerlerinde işveren, iş sağlığı
ve güvenliği ile ilgili çalışmalarda
bulunmak üzere kurul oluşturur.
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KURULU
Kurulların düzenlemeleri 3 AYDA
1 Kez İSG Uzmanları tarafından
yapılmaktadır.
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KURULU
İşveren, iş sağlığı ve güvenliği mevzuatına uygun kurul kararlarını uygulamak zorundadır.
Kurulların düzenlemeleri 3 AYDA 1 Kez
İSG Uzmanları tarafından yapılmaktadır.
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KURULU
İşveren, iş sağlığı ve güvenliği mevzuatına uygun kurul kararlarını uygulamak zorundadır.
Kurulun Başkanı İşveren, Sekreter de
İSG Uzmanı’dır.
Az Tehlikeli
3
AYDA
1 KEZ
ÇOK
TEHLİKELİ
AYDA
1 KEZ
TEHLİKELİ
2
AYDA
1 KEZ
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KURULU
Kurulun oluşumuMADDE 6
(1) Kurul aşağıda belirtilen kişilerden oluşur:
a) İşveren veya işveren vekili,
b) İş güvenliği uzmanı,
c) İşyeri hekimi,
ç) İnsan kaynakları, personel, sosyal işler veya idari ve
mali işleri yürütmekle görevli bir kişi,
d) Bulunması halinde sivil savunma uzmanı,
e) Bulunması halinde formen, ustabaşı veya usta,
f) Çalışan temsilcisi, işyerinde birden çok çalışan
temsilcisi olması halinde baş temsilci.
ÇALIŞAN TEMSİLCİSİ
(1) İşveren; riskleri göz önünde bulundurarak,
seçim veya atama yoluyla, çalışan
temsilcisini görevlendirir:
(2) Baş temsilci seçimle belirlenir.
(3) Çalışan temsilcileri, tehlike kaynağının yok
edilmesi için, işverenden gerekli
tedbirlerin alınmasını isteme hakkına
sahiptir.
(4) Çalışan temsilcileri ve destek elemanlarının
hakları kısıtlanamaz.
2-50 1
51-100 2
101-500 3
501-1000 4
1001-2000 5
2001 ve üzr. 6
ACİL ÇIKIŞ ZORUNLULUĞU1000’İ
GEÇER
İSE
KİŞİ
SAYISI
500’Ü
GEÇER
İSE
EN AZ 2
ÇIKIŞ
KAPISI
50 KİŞİNİN
AŞILDI HER
İŞLETME İÇİN
EN AZ 4
ÇIKIŞ
KAPISI
EN AZ 3
ÇIKIŞ
KAPISI
25 KİŞİDEN
FAZLA
ÇALIŞANI
OLAN ÇOK
TEHLİKELİ
İŞLER
EN AZ 2
ADET ÇIKIŞ
KAPISI
ACİL DURUM EYLEM PLANI
ÇOK
TEHLİKELİ
TEHLİKELİ
50
ÇALIŞA
NA
AZ
TEHLİKELİ
30
ÇALIŞA
NA
40
ÇALIŞA
NA
1- ARAMA
KURTARMA
TAHLİYE
2- YANGIN
İLE
MÜCADELE
TEHLİKE SINIFI
ÇALIŞAN SAYISI YENİLENME
MUTFAKLAR VE
ÇAY OCAKLARI 100 kişiden fazla insanın
istihdam edildiğ mekanlarda
çay ocakları ve mutfaklar
İÇİN OTOMATİK
SÖNDÜRME SİSTEMİ
YAPILMASI
ZORUNLUDUR.
Eğer Mutfak Bodum
Katta İse;
HAVALANDIRMA SİSTEMİ
YAPILMASI Zorunludur.
TEHLİKELİ
DURUMDAN
KAÇINMA HAKKI Çalışan, ciddi ve yakın tehlikeyle karşı
karşıya kaldığında iş sağlığı ve güvenliği
kuruluna, kurulun bulunmadığı yerlerde
ise işverene bu durumun giderilmesi için
başvuracak.
Çalışanın talebi doğrultusunda karar
verildiği takdirde gerekli tedbirler
alınıncaya kadar, çalışmaktan kaçınma
hakkına sahip olacak.
Talep ettiği halde gerekli tedbirlerin
alınmadığı durumlarda çalışanlar iş
sözleşmelerini feshedebilecek.
RİSK YÖNETİMİ VE DEĞERLENDİRMESİ
Risk değerlendirme
Tehlike potansiyeli bulunan maddelerle ilgili her türlü bilimsel bilgi ve
malumatın düzenlenmesi ve analiz edilmesine yönelik sistematik bir
yaklaşımdır.
Daha basit ifadesiyle, problem formulasyonu, tehlike değerlendirmesi,
tehlikeli maddeye maruz kalma etkilerinin analizi ve risk tanımlaması gibi
ana kavramlardan oluşan risk analizidir.
Risk Yönetimi
İnsan hayatı ve çevre güvenliği ile ilgili risklerin
değerlendirilmesi ve kontrol edilmesine yönelik olarak,
politikalar, tecrübeler ve kaynakların sistematik olarak
uygulanmasıdır.
Risk Analizinin Periyodik Tekrarı
PERİYODİK KONTROL
AZ TEHLİKELİ
6 Ayda 1 Kez
TEHLİKELİ
4 Ayda 1 Kez
ÇOK TEHLİKELİ
2 Ayda 1 Kez
Risk değerlendirmesi ekibi
i. İşveren veya işveren vekili.
ii. İşyerinde sağlık ve güvenlik hizmetini yürüten iş güvenliği uzmanları ile
işyeri hekimleri.
iii. İşyerindeki çalışan temsilcileri.
iv. İşyerindeki destek elemanları.
v. İşyerindeki bütün birimleri temsil edecek şekilde belirlenen ve işyerinde
yürütülen çalışmalar, mevcut veya muhtemel tehlike kaynakları ile riskler
konusunda bilgi sahibi çalışanlar.
İşveren, ihtiyaç duyulduğunda bu ekibe destek olmak üzere işyeri
dışındaki kişi ve kuruluşlardan hizmet alabilir.
Risk Analizinin ve Yönetiminin Yararları
Prosedür ve Politika oluşturulması,
Çalışanlarının İSG konularında bilgi
sahibi olmalarını ve katılımını
Yönetimin de İSG konularında bilgi
sahibi olmalarını ve bu konularda karar
vermelerini sağlar.
Tedbirlerin ve güvenlik bilincinin
gözden geçirilmesini sağlar.
Riskin tolere edilebilir olup olmadığına karar verilmesini sağlar.
Risk analizi prosesinden alınan ilk
sonuçlar ile organizasyon ya da işletmedeki olası
tehlikeler ve alınacak tedbirler belirlenir.
Tahammül Edilebilir RİSK’lere ulaşılması
Risk verilerinin sürekli kayıt altına alınması.
RİSK DEĞERLENDİRME TABLOSU
RİSK DEĞERLENDİRME SONUCU = İHTİMAL X ŞİDDET
RİSK DEĞERLENDİRME SONUCUNUN KABUL EDİLEBİLİRLİK DEĞERLERİ
SONUÇ EYLEM
Katlanılamaz Riskler
(25)
Belirlenen risk kabul edilebilir bir
seviyeye düşürülünceye kadar iş
başlatılmamalı, eğer devam eden bir
faaliyet varsa derhal durdurulmalıdır.
Gerçekleştirilen faaliyetlere rağmen riski
düşürmek mümkün olmuyorsa, faaliyet
engellenmelidir.
Önemli Riskler
(15, 16, 20)
Belirlenen risk azaltılıncaya kadar iş
başlatılmamalı eğer devam eden bir
faaliyet varsa derhal durdurulmalıdır. Risk
işin devam etmesi ile ilgiliyse acil önlem
alınmalı ve bu önlemler sonucunda
faaliyetin devamına karar verilmelidir.
Orta Düzeydeki
Riskler
(8, 9, 10, 12)
Belirlenen riskleri düşürmek için
faaliyetler başlatılmalıdır. Risk azaltma
önlemleri zaman alabilir.
Katlanılabilir Riskler
(2, 3, 4, 5, 6)
Belirlenen riskleri ortadan kaldırmak için
ilave kontrol proseslerine ihtiyaç
olmayabilir. Ancak mevcut kontroller
sürdürülmeli ve bu kontrollerin
sürdürüldüğü denetlenmelidir.
Önemsiz Riskler
Belirlenen riskleri ortadan kaldırmak için
kontrol prosesleri planlamaya ve
Bu kanun hükümlerine uymayan
işverenleri
1.000 TL ile 80.000 TL arasında
değişen ağır para cezaları
beklemektedir.
İDARİ PARA CEZALARI
50 Kişi Çalışanı olan bir işyeri
10 ay boyunca İş güvenliği Uzmanı ve İşyeri Hekimi bulundurmamış.
CEZA (İş Güvenliği Uzmanı Bulundurmama)
5000 TL (1. ay)
5000 x10 ay = 50.000 TL (10 ay sonra)
CEZA (İş Yeri Hekimi Bulundurmama)
5000 TL (1. ay)
5000 x10 ay = 50.000 TL (10 ay sonra)
YÜKÜMLÜLÜKLERİMİ YERİNE
GETİRMEZSEM NE OLUR?
BAŞKA SORUMLULUKLARIMIZ VARMI?
Soru : Ne gibi sorumluluklarım var?Cevap:Risk analizlerinin yapılmasıAcil durum planları, yangınla mücadele ve ilk yardım planlarıTahliye planlarıÇalışanların bilgilendirilmesiÇalışanların eğitimiÇalışanların görüşlerinin alınması ve katılımlarının sağlanması……..……..
Cevap: İşveren hangi tehlike sınıfında olursa
olsun 1 kişi bile çalıştırsa dahi diğer sorumluluklar
İş sağlığı ve güvenliği yönünden risk değerlendirmesi yapmayan veya yaptırmayan
işverene
3000 Türk Lirası,
Aykırılığın devam ettiği her ay için
4500 Türk Lirası,
Acil durum planları, yangınla mücadele, ilk yardım, acil/yakın tehlike halinde
işyerinin tahliyesine aykırı hareket eden işverene, uyulmayan her bir yükümlülük için
1000 Türk Lirası,
Aykırılığın devam ettiği her ay için aynı miktar,
1000 Türk Lirası,
İşyerinde genel iş sağlığı ve güvenliği sağlamayan, mesleki riskleri önlenmesi için
koruyucu malzemeleri temin etmeyen, eğitim vermeyen, bilgilendirme yapmayan bu
kapsamda belirtilen yükümlülükleri yerine getirmeyen işverene her bir yükümlülük için
ayrı ayrı
2000 Türk Lirası,
3 Ay boyunca hiçbir çalışma yapmayan bir işyeri için örnek ceza = en
az 25 000 TL
YÜKÜMLÜLÜKLERİMİ YERİNE GETİRMEZSEM
NE OLUR?
İDARİ PARA CEZALARI
İşverenin yerine getirmediği her bir genel yükümlülük (mesleki risklerin
önlenmesi, eğitim, denetim vb.)- 2.000 TL.
İşyeri hekimi veya iş güvenliği uzmanı çalıştırmama –
5.000 TL. (her biri için)
devam ettiği her ay için de aynı miktar
Diğer sağlık personelini çalıştırmama – 2.500 TL.
devam ettiği her ay için de aynı miktar
Risk değerlendirmesi yapmamak/yaptırmamak – 3.000 TL. devam ettiği her
ay için 4.500 TL.
Gerekli kontrol, ölçüm, inceleme ve araştırmanın yapılmaması – 1.500 TL.
İDARİ PARA CEZALARI
Acil durum planı hazırlamamak – 1.000 TL.
devam eden her ay için aynı miktar
İş kazası ve meslek hastalığını SGK’ya bildirim eksikliği-2.000 TL.
Sağlık gözetimine tabi tutulmayan yada sağlık raporu olmayan her
çalışan için 1.000 TL.
Bilgilendirilmeyen her çalışan için 1.000 TL.
İSG eğitimi verilmeyen her işçi için 1.000 TL.
Çalışan temsilcisi seçmeme 1.000 TL.
İSG kurulu ile ilgili yerine getirilmeyen her bir aykırılık için 2.000 TL.
İDARİ PARA CEZALARI
Durdurulan işi önlem almadan devam ettirme - 10.000 TL.
Büyük kaza önleme politika belgesi veya güvenlik raporu
hazırlamama - 50.000 TL.
Güvenlik raporuna onay almadan çalışan, durdurulan
işyerinde faaliyette bulunan işveren - 80.000 TL.
Bu cezalar gerekçesi bildirilerek Çalışma
ve İş Kurumu il müdürünce verilir. Tebliğinden itibaren 30
gün içerisinde ödenir.
www.istanbul.edu.tr
98