İstiğnanedir? https://www.youtube.com/watch?v=zTxfdMQ4Tpk Sorular:

1. İstiğnanedemektir?2. Efendimizin(SAV)yasayisindanİstiğnaornekleriveriniz.3. Ustadhazretlerinicinhediyealmazdi?

"İstiğna;insanınAllah'tanbaşkahiçbirkimseyeelaçmaması,yüzsuyudökmemesi;açvesusuzkaldığızamanlardadahihalkaarz-ıihtiyaçtabulunmamasıvehayatınıhepgönülzenginliği,gönültokluğuylaiffetdairesiiçindesürdürmesidemektir.İstiğna,peygamberlikmesleğininçokönemlibirdüsturuveAllahahlâkıileahlâklanmanındabirtezahürüdür.ÇünküAllah(cellecelâluhu)Samed'dir;herşeyO'namuhtaçtır,Oisehiçbirşeyemuhtaçdeğildir.Evet,O,Ganiyy-ialel'ıtlak,Müstağni-iMutlak'tır.İnsanagelinceonunbirkısımşeylereihtiyacıvardır.Busebepleinsaniçinmukayyetistiğnâtabirinikullanmakdahadoğruolurzannediyorum.İşteinsanlıkâlemininmedar-ıiftiharlarıenbiya-yıizamefendilerimiz,müstağni-imukayyetolarak,hayatlarıboyuncahepistiğnâruhuylayaşamış;isteyecekleriniyalnızAllah'tanistemiş,dertleriniyalnızO'naaçmış;edaettikleririsaletvazifesi,yaptıklarıhizmetvefedakârlıklarkarşısındadahiçmihiçbeklentiyegirmemiş,ücrettalebindebulunmamışlardır.Kur'ân-ıKerimpekçokyerdebuhususadikkatçeker..."["BirPeygamberahlâkı:İstiğnâ",Yaşatmaİdeali]

İstiğnâinsanıvebeklentisizlik

"Aslında,Rasûl-üEkrem'inirtihal-idâr-ibekâbuyurmasındanevvel,ümmet-iMuhammed(aleyhissalâtüvesselam)arasındadaçokzengininsanlarvardı.HazretiOsmanveAbdurrahmanb.Avf(radıyallahuanhüma)servetininçokluğuylameşhursahabîlerinsadeceikisiydi.Onlardanbaşka,oldukçagenişimkanlarasahipbulunan,Medine'deticaretehâkimolan,Kaynuka,KureyzeveNadrpazarlarınaağırlığınıkoyanmü'minlerdemevcuttu.Şayet,Habîb-iEkremEfendimiz(sallallahualeyhivesellem),onlaraazıcıkbirimadabulunsaydı,Ashâb-ıKirâmbütünservetleriniortayadökerlerdi.

Zira,onlar,mal-mülkbiryana,kendilerindencanlarıistendiğindedahihiçtereddütetmedenöneatılmışlardı.Bedir,UhudveHendekbaştaolmaküzerebütünmücahedemeydanlarında,Rasûlullah'ıkorumakiçinkendihayatlarındansevesevevazgeçmeyehazırolduklarınıisbatetmiş,gerektiğindebaşlarınıvekollarınıO'nakalkanolarakkullanmışlardı.Onlardanbazılarıbirerşehitolaraköteyekanatlanmış;kimileridesıranınkendilerinegelmesiniiştiyaklabeklemişlerdi.NebîlerSultanı'nınuğrundaruhlarınıdahifedaetmeyeâmâdebulunanbuhasbîleriçinservetüsâmânın,mal-mülkünhiçsözüolmazdı.Küçükbirişaretgörselerdi,bütünvarlıklarınıçokrahatlıklaverebilirlerdi.

Şukadarvarki,İstiğnâİnsanı(aleyhiekmelüttehâyâvetteslimât)Sahabe-igüzîneborçlansaydı,onlar,verdiklerinikat'iyenborçolarakgörmezveonuaslagerialmazlardı.HeleHazretiSâdıkuMasdûk'unzırhınıborcunteminatıolarakellerindetutmayahiçyanaşmazlardı.İşte,İnsanlığın

Medâr-ıFahrı,böylebirminnetaltındakalmayakesinliklerazıolamayacağındandolayı,Ashâb-ıKiram'dandeğildebiryahûdidenborçistemişvekarşılığındakalkanınırehinbırakmıştı.

Dahası,NezâhetinHülâsâsı(aleyhissalâtüvesselam)ashabındanborçalmayıistiğnâanlayışınamuvafıkbulmamış;onlardanhiçbirdünyamalıistememeyi,risâletvazifesinekarşılıkücretbeklememeesasınınicabısaymıştır.Din-iMübînitebliğvetemsiletmesine,insanlarasaadet-idareynvesilelerinibildirmesinevehususiyleSahabe'yeCennetyolunugöstermesinemukabilenküçükbirmenfaattalepetmediğinibuvakıaylabirkeredahaortayakoymuşvedava-yınübüvvetinvârislerineyinehüsn-ümisalolmuştur.

Evet,beklentisizlikPeygamberlikmesleğininşiarıdır;insanlarıkurtarmakiçinkendihayatınıistihkârederekhergünölüpölüpdirilme,sürekliçalışma,hepkoşturma,zahmetçekipmeşakkatlerekatlanmaamabütünbunlarabedelhiçbirücretistememeirşadyolununhususiyetidir.Nitekim,HazretiNuh,HazretiHûd,HazretiSalih,HazretiLûtveHazretiŞuayb(Allah'ınsalatveselamıEfendimizinvebütünpeygamberlerinüzerineolsun)hepaynıcümleyitekraretmiş;'Buhizmettenötürüsizdenhiçbirücretistemiyorum.Benimücretimiverecekolan,ancakRabbülâlemîn'dir'(Şuarâ,26/109)diyerek,bütünpeygamberlerinortakduyguvedüşüncesinidilegetirmişlerdir.Mevlâ-yıMüteâl,Sultân-ıRusülEfendimiz'e,'Deki:Sizdenbuhizmetimiçinhiçbirücretistemiyorum,malınızsizinolsun!BenimücretimyalnızAllah'aaittirveO,herşeyeşahittir.'(Sebe',34/47)buyururkende,nübüvvetinbuulvîyönününazaravermiştir.

Buitibarla,HazretiRuh-uSeyyidi'l-Enâm(aleyhielfüelfisalâtinveselâm)Efendimiz'inAshâb-ıKirâm'danborçistememesiO'nunmutlakistiğnâsınınvebeklentisizliğiningereğidir.O,'Bensizediniöğrettim,haydisizdebanadiyetödeyin!'manasınagelebilecekenufakbirtavrakat'iyengirmemiş,hiçbirzamanbununimasındabilebulunmamışveoşekildeanlaşılabilecekherşeydenuzakdurmuştur."["Rehinbırakılanzırh",VuslatMuştusu]

FethullahGülenHocaefendi'ninPeygamberâneistiğnâ

FethullahGülenHocaefendi,hizmetederkenşahsîmenfaatveçıkarmülâhazalarındanherzamanfersahfersahuzakkalmagayretiiçindeolunmasıgerektiğinedairdaimaihtarvetelkinlerdebulunuyor.Çünkü"Mü'min,heryaptığışeyiAllahemrettiğiiçinyapar.Nekendi,neailesi,nedeberaberolduğuinsanlarınçıkarlarınıkat'iyendüşünmez.Birmü'minin,butürbeklentileregirmedenhareketetmesi,'hâlisâne'tabiriyleifadeedilirki,buhakerinin,hiçbirzamanpara-pul,makam-mansıp,şan-şeref..davasıgütmeden,İslâm'ahizmettetıpkıbirnefergibihareketetmesidemektir.İnsanın,birkısımmaddîşeylerlebirlikte,birdemânevîfüyuzathislerindenferagatetmesisözkonusudurki,bununiçindeisterseniz'enhâlisâne'tabirinikullanabiliriz."["Beklentileregirmeme"FasıldanFasıla-4]

İstiğna:Peygamberyolu

Hocaefendi,"Peygamberâneistiğnâvegenişmanasıylayolsuzluk"konulusohbetinde,Allah'ıdilemeveinsanlardaO'nudilemeduygusunuuyarmaktan;Allah'ıtanıtma,Allah'ısevdirme,insanlarınAllah'laolanirtibatlarınıgüçlendirme,kopmazhalegetirmektendahabüyük,dahadeğerlibirşeyolmadığınıbelirterekonuniçinenbiyanınhayatlarınıhepbuespriye,butemeldüşünceye,butemeldisipline,butemelanlayışabağladıklarınıvekarşılığındahiçbirşeyistemedikleriniifadeediyor.Peygamberlerinhepsinin'VazifemiziAllahiçinyapıyoruz.Bununkarşılığındazerrekadarsizdenbirşeybeklemiyoruz.'dedikleriniörneklerleizahediyor.

BeklentisizliğinmuhatabıinandırmanınçokönemliesaslarındanbirtanesiolduğunuvurgulayanHocaefendi,meseleyiaçıklamasınaşöyledevamediyor:"Birşeyyaparsınızfakatyaptığınızşeyiçindesizeaitbirkısımmenfaatlergözetiyorsanızevvelasizeteveccühedeninsanlarınteveccühlerinikırmışolur,onlarnazarındaitibarkaybınauğramışolursunuz.Bu,köymuhtarlığındandevletidareedeninsanlarakadarherkesiçinsözkonusuolduğugibiaynızamandaşuadanmışlartopluluğuiçindeöyledir.Adanmışlarınenbüyükdinamiğiadanmışlıktır,beklentisizliktir,süreklinazarlarıAllah'açeviripkarşılığındabirşeybeklememedir.VebuPeygamberyoludur.ButürlüdavranmaPeygamberindediğişeyeuymadır.Allah'ınmurad-ısubhanisineuymademektir.BuPeygamberyolu,raşidhalifeleryolu,sahabiyoludur.İnsanlığınİftiharTablosuruhununufkunayürüyüpbudünyayagözlerinikapadığızaman,ailesininrızkınıteminetmeyematufmübarekkalkanıbirYahudi'derehin,ipotekbulunuyordu.VeHazretiEbuBekirgiderkenondandahailerideğildi.Elindeavucundahiçbirşeyyoktu.Belkikendisineverilenmaaşınfazlageleninibirtestininiçineatmışkendindensonrakihalifeyeemanetetmişti.HazretiÖmerEfendimizçokdefaMescid-iNebevi'dekumüzerindeyatıyordu.Büyüklerbunlardı.Yol,yöntemonlarınyolu,yöntemiydi.Onlarınyolveyöntemlerinindışındakiyolayolsuzlukdenir.İnsanfarkınavarmadanellitürlüyolsuzluğakaymışolur.Veyolsuzlukbiryerdeinsanıgüldürsebilebirgünöylebirağlatırkiorada'yaleytenîküntütürâbâ'dedirtirinsana.'Ahkeşkeölüpgitseydimdetoprakolsaydımdabunlarıduymasaydım'der."

Hizmetedenlerdünyayatenezzületmemeli

"İnsanlığahizmetekendiniadamışinsanlarPeygamberyolundayürüdüklerizamankalıcıeserlerbırakırlar.YoksaHarunolarakyolaçıkıpsonraKarunlaşankimselerbirgünhazineleriyleberaberyerindibinebatarlardalanetileyadedilirler."diyenHocaefendi,adanmışlartopluluğuiçindehizmetedenlereşutembihattabulunuyor:

"HiçolmazsaimanaveKur'an'ahizmetekendiniadamışbumübarek,mümtazdaireiçindebulunankimseleryaptıklarıhizmetleriçindekonumlarıitibarıyla'Benşunukendihesabımabiravantajolarakdeğerlendirebilirim.Hatırımıkullanarakşöylebirmukavelede,birihaledebanadayahuşukadarbirşeydüşününfalandiyebilirim.'mülahazalarındanuzakolmalıdırlar.Eğerdilimdeazıcıkteline,'yerindibinebatsın'demeyeaçıklıkolsaydı,eğerdiliminbirparçasındateline,bedduayayerolsaydı,milletehizmetediyoruzdediklerihaldeoişiçindekendilerini,çıkarlarınıdüşünenler,meseleleriçıkarçarkınabağlayanlarveihalelerdekendilerinepayayıranlarvekendilerinepayverenlerimabeyn-ihumayuninsanıhalinegetirenlerhakkında,

'Allahsiziçolukçocuğunuzlabeklentilerinizleümitlerinizleyerindibinebatırsın,mahvetsin'derdim.Amademedim;çünküdilimdeöylebirşeyeyeryok.İkbal'indediğigibi,duaduayalvardım,teline,bedduayaamindemedim.Hiçolmazsaadanmışlar,oenbüyükdinamiklerini,adanmışlıkdinamiklerini,beklentisizlikdinamiklerinibenceböylepesbayağıdünyayaaitşeylerkarşısındafedaetmemeliler.Hiçolmazsabuâlîheyetiçindekiinsanlarsinekkanadıkadardeğeriolmayanbudünyayanekadaritibaredilecekseokadaritibaretmeliler."

Hocaefendi'nineserlerindeistiğnâ

Hocaefendi,müminleriçin,bilhassahizmeteadanmışlariçinistiğnânınöneminivegerekliliğiniherfırsattatekitliveteyitliifadelerleanlatıyor:

"Gönülnekadararzuediyorki,buişeomuzverenler,İslâmîhizmetleriçindebulunanlar,Kur'ânveimanhizmetinesahipçıkanlar;geleceğingerçekmimarlarıkudsîler,aydınlarveışıkordusumübareklerdünyanınmalına,menalinemeyilgöstermesinler,eteklerinikire,lekeyebulamasınlar,istiğnâiçindehareketetsinlerveneşr-ihakhizmetindekimsedenbirşeyistemesinler.Kifaf-ınefsedecekkadarbirşeybulurlarsa,onunlageçinsinlervekendileriçekipgittiklerinde,arkalarındabirevbilebırakmasınlar.

Evetonlar,yaşamaarzusuyladeğil,yaşatmaarzusuyladoluptaşmalıdırlar..doluptaşmalıdırlarki,biranbiledünyaonlarınhayallerinegirmesin..gözlerininiçindedünyahayâlibiran-ıseyyalebileyeretmesin.Yoksakazandıklarısafvetlerinikaybedervesonradaiflaholmazlar.İslâmihizmetlerledünyalıkpeşindekoşanlarınkötüakıbetlerikendilerinedokunmasabile,çolukçocuklarınaveyatorunlarınaöyledokunurki,dokunduğugünikibüklümolur,inlerler."["Tebliğveirşadvasıtalarıolanşeylerdenşahsikazançteminiolabilirmi?",AsrınGetirdiğiTereddütler]

İstiğnâruhuvebeklentisizler

"HususiylekendiniimanveKur'anhizmetineadamışbahtiyarruhlariçin,takvâdansonrakienönemlivasıfistiğnâdır.Hadis-işerifteki,'ganî'kelimesi,'Allah'ınverdiğinimetlerekanaatettiğindenkat'iyenbaşkasınınelinebakmayan,hepmüstağnîdavranan,gönlüzengin,beklentisiz'manalarınagelmektedir.

İstiğnâ,peygamberlikmesleğininşiarıdır.Bütünpeygamberler,peygamberlikvazifesinieksiksizyapacaklarınavebununkarşılığındahiçbirdünyevîücretalmayacaklarınasözvermişlerdir.Kur'ân-ıHakîm,onların,kendiümmetlerine-ağızbirliğietmişçesine-'Bensizdenücretbeklemiyorumki!BenimmükâfâtımancakAllahnezdindedir.'(Yunus,10/72)dediklerinianlatmaktadır.Hakikatenonlar,peygamberlikvazife-ikudsiyesinindünyayaaletedildiğitöhmetinemeydanvermemekiçinhayatlarıboyuncaistiğnâyabağlıkalmışvebumüstağnîhalleriylesonrakinesillerarasındaneşr-ihakkıkendilerinevazifeedinenlerehüsn-ümisalolmuşlardır.

Yâsînsuresindeanlatılankahraman(Habib-iNeccar)da'Yaptıklarıtebliğkarşılığındasizdenbirücretistemeyen,hiçmenfaatbeklemeyen,dosdoğruyoldayürüyenbukimselereuyun.'(Yâsîn,

36/21)demeksuretiyle,yineirşaderlerininaynıvasfınadikkatçekmiştir.Habib-iNeccar,arkasındayürünecekrehberlerinenönemliikivasfınınazaraverirken,onlarınhizmetlerinemukabilhiçbirücret/menfaatbeklemedikleriniveherkestenöncekendilerinindosdoğruyoldayürüdüklerinibelirtmiştirki,doğrusu,buikisıfatıüzerindetaşımayankimselerinbaşkalarınahidayetyolunugöstermelerihiçmümkündeğildir.

NurMüellifi,imanveKur'anhizmetinegönülvermişinsanlariçinistiğnânınçokönemlibirrükünolduğunuvurgulamaktadır.Meseleyedinidünyayaaletetmetöhmetiaçısındandayaklaşarak,ehl-idalâletin,'İlmivedinikendilerinemedar-ımaişetyapıyorlar'deyipehl-iilmeinsafsızcasınasaldırdıklarınıvedolayısıylaonlarıfiilentekzipetmekgerektiğinibelirtmektedir.

Aslındabugündebazıkimseleraynıhastalığamüpteladırveonlarınyüzündenbütünmüslümanlarkaralanmaktadır.Kur'anokumaüzerindengırtlakağalığıyapanlar,ruhsuzbağırıp-çağırmalarıduayerinekoyanlarvebirkısımsoğukmerasimlerledinifolklorlaştıranlarma'şerivicdandamüsbetbirtesiruyaramadıklarıgibiİslam'ıngüzelçehresinidekarartmaktadırlar.Niyetleridünyevîmenfaatlerolduğumüddetçegönüllerenüfuzedemeyeceklerinianlayamamaktayadaücretbeklentisiiçindebulunduklarındandolayıbaşkaulvîgayelerihiçdüşünememektedirler.

Oysa,sözüntesiretmesi,sesingürvegüzeloluşuna,nağmeninzâhireniçyakışınadeğil,Cenâb-ıAllah'ınmeşietinebağlıdır.AllahTeâlâ,sözüntesirini,büyükbirölçüde,söyleyeninhasbîliğine,diğergamlığınaveyaptığıirşadvazifesikarşılığındahiçbirücretbeklememesinebağlamıştır.Çoğuzaman,birköşeyiveyabirkürsüyütutmuş,sadecedinehizmetiçinyaşayansamimi,hasbîvediğergambirinsan,cılızbirsesle,pekdeparlakgörünmeyenbazışeyleranlatır;fakat,ma'şerivicdandabüyükbirtesirbırakır.Çünkü,omüstağnîbirinsandırvemuradıdaAllah'tır.

Buitibarla,Kur'antalebeleri,dava-yınübüvvetinbirertemsilcisiolarakPeygamberlerinistiğnâyolunutakipetmelivedahabaştan'BenimmükâfâtımancakAllahnezdindedir'diyerekimanhizmetiadınayapıpettiklerinekarşılıkasladünyevîbirecirbeklememelidirler.Köyköy,kasabakasaba,şehirşehir,hattaülkeülkedolaşırken,hemenheryerdei'la-yıkelimetullahhesabınabirnağmetuttururken,vaaz,sohbetvenasihatederkenyadabirinsanatekhakikatianlatırkençokhasbîolmalıveasladünyevîbirkarşılıkummamalı,almamalıdırlar.Dünyanınmalümenâlinemeyilgöstermemeli,neşr-ihakvazifesinemukabilkimsedenbirücretistememeli;ancakkifaf-ınefsedecekkadarbiriaşebulurlarsaonunlageçinmelivehepistiğnâiçindehareketetmelidirler."["Sığgörünenderyalar",Ölümsüzlükİksiri]

Adanmışruhlarveiktisat-istiğnâmesleği

"Bilhassahizmet-iimaniyeveKur'aniyedebulunaninsanlar,mutlakakendileriniiktisadaalıştırmakzorundadırlar.Aksihalde,itibarlarınıyitirme,güvenkredilerinikaybetmevedavalarınalafgetirmeihtimalleriylekarşıkarşıyakalırlar.Oysa,itibarvegüven,hizmeterleriiçinengeçerliakçeveenbüyüksermayedir.Güvenilirliğiniyitirmişbirmü'min,irşadvazifesiniyaparkenkendisinelazımolanbütünsermayesinikaybetmişdemektir.

Bundandolayı,adanmışbirruh,hiçkimseyeelaçmamalı,yüzsuyudökmemelivevaktindegerivermeimkanınasahipdeğilsebaşkalarındantekkuruşalmamalıdır.Şayet,onun,gündeüçdefayemekyemeyeimkanıelvermiyorsa,ikiöğünleiktifaetmeli;onadagücüyetmiyorsa,birdefaylayetinmelidir.Hatta,icabındaçocuklarınıdoyurmalı,kendisiyarıaçkalmalı,bunadavasıhatırınakatlanmalıveşartlarnasılolursaolsuniffetinikorumalıdır.Üçodalıkiralıkbirevibilekendisiiçinlükskabuletmelive'İnsanlığınİftiharTablosu'nunhane-isaadetisadecebirodacıktanibaretti;omünevverodacıköyledaracıktıki,PeygamberEfendimiznamazkılarkenrahatsecdeedebilmesiiçinHazretiAişe'ninbirazcıktoparlanmasıgerekiyordu.KâinatınEfendisidahiöyleyaşamışkenbubizebirazfazladeğilmi?'demelidir.Şayet,bütçesimüsaitdeğilsevehelezaruretdeyoksa,arabasahibiolmamalı,gideceğiyereyayagitmeliveyatoplutaşımavasıtalarınıkullanmalı..hâsılı,neyapıpetmeli,iffetveistiğnâruhuylayaşamasınıbilmeli;kat'iyenlüksegirmemeli,israfadüşmemeliveaslayücemefkuresinelafgetirmemelidir.

Evetevet..davaadamıyaşamazevki,hayatkaygısı,rahattutkusu,lüksarayışıveisrafalışkanlığındanfersahfersahuzakkalmalıdır.O,sütgibiduru,sugibiberrakvetoprakgibimütevazıhaliniömürboyukorumalıdır.Kendisindenöncekileriyiyipbitirenlüks,israf,debdebeveihtişamonunevindeniçerigirememeli,helegönlüneyolbulamamalıveonahükmedememelidir.O,aslatavanlardakiboya,zeminlerdekicilâ,masalardakiibrişimveyataklardakiatlaslarlakadrükıymetiniyüceltme,giyim-kuşamlabeyanvedüşüncelerineağırlıkkazandırma,maddîdebdebeveihtişamladünyameftunlarınasempatikgörünmepeşindeolmamalıveİslam'danbaşkavesile-iizzetaramaksuretiylemaskaradurumunadüşmemelidir."["Hesabınıverebilecekmisin?",Ölümsüzlükİksiri]

İstiğnaruhuiçinîsârahlakı

"Esasındaistiğnâruhunumuhafazanınenönemlivesilesi,hayatınıîsârahlakıylasürdürmektir.Buaçıdangönüllülerhareketiiçindebulunanarkadaşlaröyleîsârlaşmalıdırlarki,sadeceyemekyedirme,çayiçirme,maaşınıbirbaşkasınavermegibifedakârlıklarlayetinmeyerek,maddî,manevîfüyüzathislerindedebaşkalarınıkendilerinetercihedebilmelidirler.Evet,onlarvelilik,kutupluk,gavslıkgibimakamlar;havadauçma,namazlarınımanenEfendimiz'in(sallallâhualeyhivesellem)arkasındakılma,'Allahuekber'deyipnamazaduruncakendisiniRavza-ıTahire'deveyaKâbe'demüşahedeetmegibikerametleribaşkalarınalayıkgörerek,'BanaSenigerekSeni'deyipsadeceCenab-ıHakk'ateveccühetmeliveO'nutercihetmelidir.İştegerçekmânâdakiîsârruhuveaynızamandaistiğnâtavrıdabudur.Günümüzdeherşeydenziyadebizimböylebirbakışaçısınaihtiyacımızvardır.

Hâsılı,makam,mansıp,takdir,tebcilvealkışındünyevîgetirilerinekapanmabiryana,birmânâdabütünbunlarınuhrevîgetirilerinebilekapanarak,ahirettenailolacağınimetleriAllah'ınfazlından,keremindenverahmetininenginliğindenbeklemelidir.ÇünküAllahinayetetmezseinsandeğerlihiçbirşeyieldeedemez.Necennetegirebilirnedecehennemdenâzâdekalabilir.BütünbunlarancakO'nunrahmet,inayetvekeremiyleeldeedilebilir.Hem,herşeyekapananbirinsanaAllahellitürlükapıaçar.Siz,dünyayakarşıkapılarınızıhelebirkapayın,göreceksinizHazretiAllah,sizinkapadığınızbirkapıyamukabilbinkapılütfedecektir.ÇünküO,Müfettihu'l-ebvab'dır.YanikapılarıaçanyalnızO'dur.Evet,Allah'ıninayet,rızaveteveccühkapılarınınsize

açılmasınıistiyorsanız,dünyevîhertürlübeklentiyekarşıbirömürboyukapılarınızısüreklikapalıtutmanızgerekir."["Ömürboyuistiğnâ",KırıkTesti]

"Nedünyadebdebesivesaltanatıyolunuzuyönünüzüdeğiştirmeli,negözleriâhudilberler,neBoğaziçi'ndeyalılar,neyazlıklar,nekışlıklar,neservetler,nesâmânlar,neikballer,neimkanlar,negüçlernedekuvvetler.Çünkükendinizivakfettiğinizbuyol,adanmışlaryoludur,beklentisizleryoludur.Sizingüçkaynağınız,beslenmekaynağınızbeklentisiolmamadır.Yapmak,yapmak,yapmak,tohumatmak,bütündünyayıekintarlalarıhalinegetirmek,tekbirbaşağailişmedenarkasınabakmadançekipgitmek...Zinharsenhiçbirşeybeklemeonlardan.Yaptığınşeyiyap,arkanabakmadanyürügit...Zinhar'benbunuyaptım'deme,minnetlekimseninbaşınakakma...KendiniimanaveKur'an'ahizmeteadamışinsanlarbenceservetedinmeyierbabınabıraksınlar,kendikredilerinikorusunlar.Kendikredileriistiğnâdır,tekeffüftebulunmamaktır,halkaelaçmamaktır,beklentisizyaşamaktır,soluklarındasürekli'FedakârlıkyaHû'deyiphep"Hû"çekmektir.Maddimanevihissiyatınla,düşüncelerinlesüreklikendiüzerinebirçarpıçekerekeldengeldiğincehepbaşkalarınıöneçıkarmak;adetabiryönüylebaşkalarıiçinenerjikaynağıolmak,onlarıyaşatmakiçinoksijenolmak,süreklionlarıbeslemek,şarjetmek...Enginbiristiğnâduygusu,kendiiçinyaşamamaduygusu,yaşatmayıhepönplandatutmaduygusu,ihyayıönplandatutmaduygusu...Kendinioişeadamışinsanlarınhususiyeti,mülahazası,düşüncetarzı,üslubu,dünyagörüşü,hayatfelsefesi...Adanmışınhayatfelsefesibuolmasılazım."["Adanmışruhlarınhayatfelsefesi",Bamteli]

Hizmettendünyalıkmenfaattemini

Hocaefendi,yapılanhizmetlerdendünyalıkmenfaatlereldeedilmemesihususundasayısızikazveihtarlardabulunmuşvebulunmayadevametmektedir:

"Hizmet-iimaniyeveKur'aniyeiçindebulunanlarmutlakamüstağnidavranmalıdırlar.Bizçokiffetli,çoknamusluçalışmalıyız.Hiçkimsehakkımızdaolumsuzbirşeydüşünmemeli.Dolayısıylagüvenvaatetmeliyiz.Eminolmalıyız.Bizleraklageldiğimizzamanbireremniyetinsanı,bireristiğnâinsanıolarakhatırlanmalıyız.Yani'buarkadaşlaraveriyorsanızgideceğiyerinçokdoğruolduğundaneminolabilirsiniz,çarçuredilmediğindeneminolabilirsiniz'demeliler.Bizemniyetinsanlarıyız,güveninsanlarıyız;milleteait,halkımızaait,devleteaitenküçükşeyeelimizisürmeyiz...Buhizmet-iimaniyeveKur'aniye'debulunanlarbirergüveninsanıolmalı,istiğnâinsanıolmalı,'vemaes'elükümaleyhiminecr,inecriyeillaalarabbilalemin'kahramanıolmalılar.Hizmet-iimaniyeveKur'aniyeadınabumevzudaçokhassasolmamızlazım."["O'naelaç,kullarınadeğil!..",Bamteli]

"...hizmet-iimaniyeveKur'aniye'debulunaninsanlar,hiçfarkınavarmadan,diyelim,birokuldaçalışıyoruz,idarecilikyapıyoruz,öğretmenlikyapıyoruz,çokküçükçaptabileolsa,kendiçıkarlarımızıdüşündüğümüzzamanişikirletmişoluruz.Hizmetadınabiryerdeduruyorsakşayet,bizetevcihedilenvazifeneyseonuyaparız.Vebizetakdiredilenimkanneyseonualırız,öperbaşımızakoyarız.Hafizenallahbirkenarındabulunduğumuzbiriştenşöyleböyle,maddimanevibirçıkarmülahazasınagirdiğimizzaman,'...ezhebtümtayyibâtikümfihayatikümü'd-dünyavestemta'tümbihâ/ahirethayatındakullanabileceğinizsermayeyiburadayiyipbitirdiniz,

buradayiyipyangelipyattınız,yokoradaalacağınızbirşey.'...Buhizmet-iimaniyeveKur'aniye'dehakyolundayakınkayrılmaz.Şahsınadınabirşeydenistifadeedemezsin.Buiştenbirşeyarttırıpgeriyeatamazsın.Adanmışsanoyoldaservetedinemezsin.Evyapamazsın,hanhamamkuramazsın.Haseninbirimkanınvar,normalhakkın,seniniçintakdiredilenşey,onubiryereyatırırsın,nemalanırkendikendinegelişir.Senhizmettenonuaparmışolmazsın.Onakimsebirşeydemez.Fakatbuhizmet-iimaniyeveKur'aniye'yegönülvermişinsanlarıntavırvedavranışlarındanhasbilikdökülmeli.Hafizenallah,yoksanamazınıkılsanda,orucunututsanda,haccınagitsendeşöyleböyleoyunlarlahizmettenbazışeyleraparıyorsansen,-özürdilerim-yaniomünafıkıntekidir,münafıkıntekidir,münafıkıntekidir.'İnne'l-münafikînefi'd-derki'l-esfelimine'n-narivelentecidelehümnasîrâ'...Buhizmetiniçindebulunanlarsıfırolarakdünyayageldiler.Giderkensadecesıfırdeğil,'sıfıribnisıfır'(sıfıroğlusıfır)olarakgitsinler.EkstradanAllahlutfetmiş,birevleriolmuş,birbarklarıolmuş.Onabirşeydemem.Fakatadanmışruhunböyleşeyiolmaz.Adanmışruh,'peynirekmek,dongömlek'dergideröbürtarafa.Münkir-Nekirsorusorduklarızaman,'peynirekmek,dongömlekarkadaş!'deyipgeçelimkestirmeden.Kendikendimiziazlettirmeyelim."["Ahiretsermayeniziburadatüketmeyin!..",Bamteli]

"Hizmetiniçerisindebeşkuruşdahiolsakendiçıkarıistikametindekullanıyorsa,bukardeşlerininhukukunatecavüzedenbiralçaktır.Budaireiçinegirmişbilerekveyabilmeyerekhainlikyapanbirhaindir.Allah'ınlütuflarınınkesilmesinesebebiyetverenbirhaindir,biraşağılıktır.Eğerdüzelmeyeceksehidayeteermeyecekse,Cenab-ıHakbucemaationlardantemizlemeküzereyuvalarınıbaşlarınayıksınonların...Utanıyorum,hizmet-iimaniyeveKur'aniyeniniçinde,hakk-ıtemettü(kâr,gelir)arayanlarınhallerindenutanıyorum.Kendineçıkarmülahazasınakapılaninsanlarıntavırvedavranışlarındanutanıyorum.Yarınlaradınabirşeylerbiriktirmemülahazasınatakılıp,hizmettenbirşeyleraparmakisteyeninsanlarındavranışlarındanutanıyorum,müslümanlıklarındanutanıyorum,hayâediyorum.BunlarlaAllah'ınhuzurunaçıkacağımdanutanıyorum.Resülullah'ın'bunlarmı?'diyeceğindenutanıyorum.Cebrail'inutanıpbaşınıaşağıyaeğeceğindenutanıyorum.Mahşerdenutanıyorum,mizandanutanıyorum."["Utanıyorum!..",Bamteli]

"...ücretmeselesinidarbirçerçevedeelealmamakgerekir;osadeceyapılanbirişiçinbelirlenenmaddîbedeldeğildir.İşlerinönündebilinme,kıdemsahibiolma,halkınteveccühü,makam,mansıp,şan,şöhret,rütbegibişeylerdebirerücrettir;onlaragönülbağlamadabirçeşitücretedilbesteolmademektirveotürlübeklentileregirmedebiraldanmışlıktır.Birbüyükolarakkabulgörme,saygınbirinsanyerinekonma,mesela'abi,efendi,hoca,alim,pîrveüstad'şeklindeçağrılmadayapılanhizmetlerkarşısındabirbedeldir.Bunlar,birinsanınistekveiradesidışındakarşılaştığışeylerseveoinsanbunlarabiristidraçolabileceklerimülahazasıylatemkinliyaklaşıyorsazararsızolabilir.Aksineinsan,bütünhareketvefaaliyetlerindeheptakdirvetebcilbeklentisiiçindeyse,başkalarınınkendisinetazimetmesiniarzuluyorsa,sözlerineherşeyinüstündedeğerverilmesiniistiyorsa,hizmetlerinekarşılıkkıdemineuygunbirmukabeleumuyorsa,işteozaman,'Bütüniyiişlerinizinsemerelerinidünyahayatınızdatükettiniz.'(Ahkaf,46/20)ayetinintokadınaodamüstehakolurveahiretmeyveleriniburadayiyipbitirme,öteleremüflisolarakgitmegibikötübirakıbeteuğrar.Ücretkavramıçokumumîdirvepekçokbeklentionunmuhtevasınadahildir:'Buncasenehizmetettim,budaireiçindekiinsanlareğerinsaflıiseler,artıkbanasiyasîimkanvermelilervebendemilletvekiliolmalıyım'diyen;birmüsteşarlık,

birgenelmüdürlükgibiherhangibirmakamsevdasınadüşen;parmaklagösterilen,gözününiçinebakılan,kendisineayağakalkılan,gittiğiheryerdei'zâzuikrâmlakarşılananvehepbaşköşeyeoturtulanbiriolmaarzusunakapılan..insanlarınhepsideğişikücretvebeklentilerinkuluveköleleridir.Böyleinsanlar,daimakendilerinibeğendirmeyevesevdirmeyeçalışır;mübalâğalarla,hattayalanlarlasüreklikendilerinimethederler.Bunlarınhali,Üstadhazretlerininifadesiyle,dersaldığıAmmecüz'ünübirtekşekerlemeyesatanhavâibirçocuğunyadaelmaskıymetindekihasenâtınıehemmiyetsizcamparçalarıhükmündekilezzetlere,beklentilereveenâniyetefedaedenahmakbirinsanınhaligibidir."["Hasbîruhlarvemaaş",İkindiYağmurları]

"Sizdinimize,milletimizehizmetadınadeğişikhizmetsahalarıiçindebulunabilirsiniz.Fakatben,şuanaklıma'KimseYokmuDerneği'geldiğiiçinonumisalvereyim.Bilindiğivegörüldüğüüzere'KimseYokmu',günümüzdeçokönemlibirhizmetifaediyor.Dünyanınherneresindebirkırılmaveçatlamaolsahemenonutamiretmekveonabirsargısarmakiçinbütünimkânlarıylaseferberoluyor.Ancakunutulmamalıdırki,dünyanınfarklıyerlerindeyaşayaninsanlarınyardımınakoşanbukurumunarkasındamilletinhimmetivardır.Çünkütelevizyonlarbukonudareklamyapıyor,telefonlarlayardımınönüaçılıyorveböylecefalan3kuruş,filan5kuruşvererekyardımakoşuyor.Derkenyapılanbuyardımlarterakümedipbirikiyor,bellibiryekûnteşkilediyor.Şimdiaslındaböylebiryerdeçalışanbirinsanınşayetimkânıvarsabuçalışmayı,herhangibirücrettalepetmeksizin,herhangibirkarşılıkbeklemeksizinsırfAllahrızasıiçinyapmasıgerekir.Fakatburadavazifeliolanbirşahsınbaşkabirgeliriyoksaonabelliölçüdebirmaaştakdiredilebilir.Ancaktakdiredilenbumaaşındamukannen(miktarıbelirlenmişödenek,tahsisat)olmasıgerekir.Yoksa'Nasılolsaburadaböylebirimkânvar.Ohâldebizde,çalışanlaraüstseviyedebirgazetecininaldığıkadarmaaşverelim.Çünkübizdünyanınbirçokfarklıülkesinegiderekciddifedakârlıklarakatlanıyoruz.Dolayısıylaalacağımızbuyüksekmaaşbizimhakkımızdır!'şeklindekibirdüşüncegulûlünbirbaşkaşeklidir.

Buradayapılmasıgerekenbuorganizasyonuyönetenekipveyakuruluntespitettikleribellikurallarçerçevesinde,'Seninhakkınbudur.Ancakbukadarmaaş;şukadarharcırahalabilirsin'vs.demeleridir.Artıkbunundışındaekstradanbirşeyalınmasıcaizdeğildir.Aksitakdirdeinsanhakyolundabulunuyorkenkaybeder,Allah'adoğrugiderken-hafizanallah-şeytanınçelmesinehedefolurveneticeitibarıyladoğruyoldayürümeimkânvefırsatıyakalamışkendökülüpyollardakalır.

Okul,üniversiteyehazırlıkkursu,kültürlokalivs.dahabaşkakurumlarınbaşındakisorumlukişilerdeaynışekildehassasdavranmalıdır.Zirainsanımız,birgünbiryerdebircanaihtiyaçolsaçokrahatlıkla,'benimcanımıalabilirsiniz'diyecekkadarbuinsanlaragüvenduymaktadır.

Toplumaaitdeğişikünitelerdebellikonumuolaninsanlarınhayatlarınıböylebirhassasiyetiçindeyaşamalarıgerekir.İnananinsanolarakbizimenbüyükkredimiz,halkıngüvenidir.Değirmeninsuyuhalktangeliyor.Halk,'bunlarınhayatındaspekülasyonunzerresidahiyoktur'inancındaolduğuiçinbuişesahipçıkıyor.Dolayısıylaeğersizhakkınızolmayanşeylereeluzatmaksuretiylebirgulûlegirerseniz,önceliklebugüveniyıkmışolursunuz.Diğeryandan,halksizegüvenecek,siziseonlarahıyanetedeceksiniz.BöylebirhıyanetinhesabınıAllahinsana

sorar.Amabuöylebirhesapsormadırki,insanonunhesabınıverebilirmi,veremezmiveyanasılverirbilemiyoruz?Mahşerdekibuhâl,hiçşüphesizEfendilerEfendisi'nidemahzun,mükeddervemahcupedecekbirdurumdur.

AhiretteHazretiRuh-uSeyyidi'l-Enâm'ı(aleyhiekmelüttehâyâ)mahcupetmekistemiyor,dünyadadagüzelişleradınaakıpgelenihsanvebereketindevametmesiniarzuluyorsak,bumevzudafevkalâdehassasdavranmakmecburiyetindeyiz.

Bununiçinben40-45senelikarkadaşlarıma,'Sizinşahsîbirevinizvearabanızdahiolmasın!'demiştim.Benoölçüdehassasbirinsandeğilim.Fakatsizebirhâlimiarzedeyim.NicedefaellerimiaçıpRabbimeşöyleyalvarmışımdır:'Allah'ımbahtınadüştüm.Sanakurbanolayım.Benimkardeşlerimedünyevîimkânverme.'Çünkübiryerdeonlardaazbirfazlalıkgörülsederlerki:'Demekkibu,biryerlerdenbirşeyleralıyor.'Rabbimehamdolsun,şuandaonlarınherbiri,biryerdebirişçiolarakçalışıyor.Veben-yedicihanşahit-budurumdanhiçrahatsızdeğilim.Çalışsınlarveçalışırkendeoçalışmanınağırlığıaltındakalsınlarvesonrada-Allahuzunömürversin-buhâlüzerevefatetsinler.Benbunahiçüzülmem.Benonların-Rabbimmuhafazabuyursun-kirlibirşekildeölüpgitmelerine,arkalarındandedikoduyapılmasınaüzülürüm.Çünkübu,milletimizingönüldensahipçıktığıbirmefkûreninitibarvekredisiniyemedemektir."["Büyükbirgünah:Gulûl",YenilenmeCehdi;Emanet'te"Gulûl",Bamteli

ÖmürBoyuİstiğna

Soru:İstiğna,adanmışlıkruhununenönemlidinamiklerindenbiriolarakzikrediliyor.İstiğnaahlakını,birömürboyubulunduğumuzherkonumdamuhafazaedebilmekiçinhangihususlaradikkatedilmelidir?

Öncelikleşunuifadeedelim;istiğnadaöylebirzenginlikvardırki,müstağnibirinsanohaliylekâinatameydanokuyabilir.Çünküistiğnaruhuylakanatlıbirinsan,maddî,manevîhertürlüarzuvebeklentiyekarşıpanjurlarıindirip,kapılarıkapayıparkalarınadaüstüstesürgülersürdüğündenonunAllah’tanbaşkaminnetduyacağı,minnetaltındakalıpezileceğihiçkimseolmaz.

MakamİçinBelKırıpBoyunBükenler

Fakatunutulmamalıdırki,istiğnasadecemal,mülk,servetusâmânkarşısındaortayakonanbirtavırdeğildir.O;makam,mansıp,takdir,alkış..hertürlünefsanîistekvearzuyakarşıkararlıvedimdikdurmanınunvanıdır.Meselabugün,oninsanısrarla“Müdürol,müsteşarol,milletvekiliol.”diyereksizibellibirpâyevemakamaçekipsürüklemeyeçalışsa,sizinyinede,“Acababöylebirkonumdaistiğnaruhunumuhafazaedebilirmiyim?”endişesiyleoturupbirkezdahaiçdünyanızlahesaplaşmanızgerekir.Başkabirifadeyle,“Acababöylebirkonumueldeetmeisteği,nefsanîbirarzudanmıkaynaklanıyoryoksarızahedeflimilletehizmetdüşüncesindenmi?”diyerekkendinizihesabaçekmeliveeğerişiniçinenefsanîlikkarışmışsaoarzuyakarşıdirenmesinibilmelisiniz.

Belkiburadainsanınaklına,“Eğerherkesbazıkonumvemakamlarakarşımüstağnidavranacakolursa,buişlersahipsizkalmazmı?”şeklindebirsorugelebilir.Hâlbukieğeromakamıngereğiniyerinegetirecekbirisivarsa,sizinöneatılmanızçoğuzamansadecerekabetvekıskançlıkduygularınıtetikler,nizaaveihtilafasebebiyetverir.Meselanamazkılınacakbirmekânda/mescitteontaneimamlıkyapabilecekinsanvarsa,sizinhemen“Mihrababengeçeyim.”diyeöneatılmanızovazifeyefaydadandahaçokzararverir.Ziranasılolsa,oonkişidenbirikalkıpmihrabageçecekveonamazıkıldıracaktır.AyrıcaHazretiPir’indedikkatçektiğiüzere,tabiiyeti,sebeb-imes’uliyetvehatarlıolanmetbuiyetetercihetmeklazımdır.Evet,imametegeçmetehlikelibiriştir.Çünküimamın,arkasındakicemaatsayısıncamesuliyetivardır.İmam,biryanlışlıkyaptığında,o,bütüncemaatinmesuliyetiniyüklenmişolur.Aynışekildebirvali,vazifesindebirkusuryaptığında,vilayetsınırlarıiçindekibütüninsanlarınvebaliniyüklenmişdemektir.Kezadevletinbaşındakibirinsan,ucumilletedokunabilecekbiryanlışlıkirtikâpettiğinde,o,bütünhalkınvebalisırtındaolarakötelereyürür.

Ohaldeinsan,seçilmesevdasınadüşmekyerine,seçicipozisyonundakalmayıtercihetmelidir.Zirahırslaseçilmesevdasınatutulanve“İllabenolayım”diyeninsanlararasındahataetmeyentekbirfertgösterilemez.Bunakarşılık,“Buişeehilbirisiolsunda,kimolursaolsun.”diyeninsanlararasındahataedeninsansayısıazdır.

EnZorİstiğna

İstiğnanınzirvesiiseinsanınkendiniifadeetmemesivebaşkalarınıntakdirkârifadelerindenrahatsızlıkduymasıdır.Hernekadarnefs-iemmare,takdirutebcillerdenhoşlansadakâmilmüminkendisineyöneltilentakdirlerivicdanındatahkirgibiduymalıdır.Hattao,“Buadamlarniyeötedealınacakmükâfatıbanaburadateklifediyorlarki?Acabaonlarıböylebirmülahazayabenmiittim?”diyerekkendinisorgulamalıvesonrada,“Allah’ım,benibanaunutturvekendimdenbahsetmeyidebanakerihgöster.”diyerekaczufakryolunutercihetmelidir.

Birinsan,malmülkkarşısındamüstağnidavranabilir.Hattakendisineverilmekistenenkaymakamlık,valilik,müsteşarlık,milletvekilliğigibipâyelerideelinintersiyleitebilir.Fakattakdirvetebcillerekarşıistiğnabütünbunlardandahazordur.Buaçıdaninsanındahabaştanalkışvetakdirekarşıkararlıbirduruşsergilemesi,hiçbirzamanbutürbeklentilerekapıaralamaması,hattatakdiredecekinsanlarınağzınafermuarvurarakbuyoldakimenfezlerikapamasıçokönemlidir.

SahneArkasındakiMeçhulÖğretmenler

Türkçeolimpiyatlarınakatkısıolanmuallimarkadaşlarıbuaçıdançağımızınenfedakârinsanlarıolarakgörüyorum.Çünküonlarçokzorşartlaraltındadünyanındörtbirtarafınaaçılmış,sevgiveinsanlıkyolundahizmetedecektalebeleryetiştirmişlerdir.Fakatonlarınyetiştirdiğibutalebelerhersenemilyonlarcainsantarafındanayaktaalkışlanırkenonlarhepsahneningerisindedurmayıtercihettiler.Rabbimbuhüsnüzannımızdabiziyalancıçıkarmasın.İnşallahşimdiyekadarolduğugibi,bundansonradaoöğretmenlerişlerinihepgönüldenyapmayadevamederler.Vakıa,bazıkadirşinasinsanlar,kimizaman“Esasişinmimarıonlardır.”diyereko

muallimlereteşekküredilmesigerektiğinidehatırlattılar;fakatoöğretmenlerhepsahneninarkasındadurarakbirbilinmezlikiçerisindekalmayıtercihettiler.Zaten,yapılmasıgerekenasıldoğrudavranışdaiştebudur.Evet,toprağatohumuattıktansonra,görünmeden,bilinmedenbirmeçhulolarakötelereyürüyüpgitmeklazım.Tohumuattıktansonra,ortayaçıkanbaşaklarıkimhasateder,kimharmanagötürür,kimdöver,hâsılolacakürünükimambaradöker,bütünbunlaraaslakarışmamalıhattabunlarıgörmebeklentisinedahigirmemelidir.

Nam-ıCelil-iMuhammedî’nin(sallallâhualeyhivesellem)dünyanındörtbiryanındaşehbalaçması,birbayrakgibidalgalanması,“MuhammedunResûlüllah”hakikatininheryerdeinanmışgönüllerinsesisoluğuhalinegelmesi,inananinsanlarolarakhepimizinenbüyükarzusudur.Bincanımızolsahepsini,böylebirmefkûreningerçekleşmesiuğrunakurbanedebiliriz.Benimgibibirkıtmirbile,bunu,hayatınınenbüyükgayesivearzusubilir.Bazengözlerimdolarve“Keşkeheryerden‘MuhammedunResûlüllah’sesiyükselse”derim.İşteböylebirarzuveiştiyakarağmenşayetbugaye-ihayalingerçekleşmesimevzuundasizinazıcıkbirkatkınızolduysa,sizdeokervanıniçindebulunduysanızkanaatimceşöyledemelisiniz:“Allah’ım!Benböylebirgününgelmesiniçokarzuederim.Fakatogün,bazılarının‘Buşahsındabuişiniçindebirkatkısıvardı.’diyerektakdirutebcillerini,alkışlarınıgörmekistemem.Oyücegayenindünyanındörtbirtarafındabirbayrakgibidalgalanmasınıöbürtaraftanseyretmeyitercihederim.”Hatta“Benişiniçindeolursamkimbilirheyetadınaneaksamavetökezlemelerolur.İyisimibentoprağınaltınaçekilipgideyimveicraat-ısübhaniyeyiötetaraftantemaşaedeyim.”diyecekkadarciddibiristiğnaduygusuiçindebulunmalı,böylebiristiğnaufkunuyakalamayaçalışmalıyız.

DünyayaKapalı,Allah’aAçık

Esasındaistiğnaruhunumuhafazanınenönemlivesilesi,hayatınıîsârahlakıylasürdürmektir.Buaçıdangönüllülerhareketiiçindebulunanarkadaşlaröyleîsârlaşmalıdırlarki,sadeceyemekyedirme,çayiçirme,maaşınıbirbaşkasınavermegibifedakârlıklarlayetinmeyerek,maddî,manevîfüyüzathislerindedebaşkalarınıkendilerinetercihedebilmelidirler.Evet,onlarvelilik,kutupluk,gavslıkgibimakamlar;havadauçma,namazlarınımanenEfendimiz’in(sallallâhualeyhivesellem)arkasındakılma,“Allahuekber”deyipnamazaduruncakendisiniRavza-ıTahire’deveyaKâbe’demüşahedeetmegibikerametleribaşkalarınalayıkgörerek,“BanaSenigerekSeni”deyipsadeceCenab-ıHakk’ateveccühetmeliveO’nutercihetmelidir.İştegerçekmânâdakiîsârruhuveaynızamandaistiğnatavrıdabudur.Günümüzdeherşeydenziyadebizimböylebirbakışaçısınaihtiyacımızvardır.

Hâsılı,makam,mansıp,takdir,tebcilvealkışındünyevîgetirilerinekapanmabiryana,birmânâdabütünbunlarınuhrevîgetirilerinebilekapanarak,ahirettenailolacağınimetleriAllah’ınfazlından,keremindenverahmetininenginliğindenbeklemelidir.ÇünküAllahinayetetmezseinsandeğerlihiçbirşeyieldeedemez.Necennetegirebilirnedecehennemdenâzâdekalabilir.BütünbunlarancakO’nunrahmet,inayetvekeremiyleeldeedilebilir.Hem,herşeyekapananbirinsanaAllahellitürlükapıaçar.Siz,dünyayakarşıkapılarınızıhelebirkapayın,göreceksinizHazretiAllah,sizinkapadığınızbirkapıyamukabilbinkapılütfedecektir.ÇünküO,Müfettihu’l-ebvab’dır.YanikapılarıaçanyalnızO’dur.Evet,Allah’ıninayet,rızaveteveccühkapılarınınsize

açılmasınıistiyorsanız,dünyevîhertürlübeklentiyekarşıbirömürboyukapılarınızısüreklikapalıtutmanızgerekir.

BirNurtalebesiistiğnadüsturunu,hediyeleşmeninsünnetolduğunudagözardıetmedenhayatındanasıltatbikedebilir?

İstiğna:Cenab-ıHakk'tanbaşkakimseninminnetialtınagirmemekanlamınageliyor.Diğerbirmanasıdagönültokluğuveelindekinikâfibulmakdemektir.

ÜstadHazretleri,istiğnaprensibiningerekçelerinivesebeplerinişöylesıralamaktadır:

"Birincisi:Ehl-idalâlet,ehl-iilmi,ilmivasıta-iceretmekleithamediyorlar,'İlmivedinikendilerinemedar-ımaişetyapıyorlar.'deyipinsafsızcasınaonlarahücumediyorlar.Bunlarıfiilentekziplâzımdır.""İkincisi:Neşr-ihakiçinenbiyayaittibâetmeklemükellefiz.Kur'ân-ıHakîmde,hakkıneşredenler -إن اجرى إال على هللاان اجرى اال على هللا diyerekinsanlardanistiğnâgöstermişler.Sûre-iYâsin'de را وھم مھتدون اتبعوا من ال یسئلكم اج cümlesi,meselemizhakkındaçokmânidardır.""Üçüncüsü:BirinciSöz'debeyanedildiğigibi,Allahnamınavermek,Allahnamınaalmaklâzımdır.Halbuki,ekseriyayaverengafildir;kendinamınaverir,zımnîbirminneteder.Yaalangafildir;Mün'im-iHakikîyeaitşükrü,senâyızâhirîesbabaverir,hataeder.""Dördüncüsü:Tevekkül,kanaatveiktisatöylebirhazinevebirservettirki,hiçbirşeyledeğişilmez.İnsanlardanahz-ımaledipotükenmezhazinevedefinelerikapatmakistemem.Rezzâk-ıZülcelâleyüzbinlerşükrediyorumki,küçüklüğümdenberibeniminnetvezilletaltınagirmeyemecburetmemiş.Onunkeremineistinaden,bakiye-iömrümüdeokaideylegeçirmesinirahmetindenniyazediyorum.""Beşincisi:Birikisenedirçokemârelervetecrübelerlekat'îkanaatimolduki,halklarınmalını,hususanzenginlerinvememurlarınhediyelerinialmayamezundeğilim.Bazılarıbanadokunuyor;belkidokunduruluyor,yedirilmiyor,bazanbanazararlıbirsureteçevriliyor.Demekgayrınmalınıalmamayamânenbiremirdirvealmaktanbirnehiydir.""Hembendebirtevahhuşvar.Herkesihervakitkabuledemiyorum.Halkınhediyesinikabuletmek,onlarınhatırınısayıpistemediğimvakitteonlarıkabuletmeklâzımgeliyor.Odahoşumagitmiyor.Hemtasannuvetemellüktenbenikurtaranbirparçakuruekmekyemekveyüzyamalıbirlibasgiymek,banadahahoşgeliyor.Gayrınenâlâbaklavasınıyemek,enmurassâlibasınıgiymekveonlarınhatırınısaymayamecburolmak,bananâhoşgeliyor.""Altıncısı:Veistiğnâsebebininenmühimi,mezhebimizceenmuteberolanİbn-iHâcerdiyorki:'Salâhatniyetiylesanaverilenbirşeysâliholmazsankabuletmekharamdır.'"

"İşte,şuzamanıninsanları,hırsvetama'yüzünden,küçükbirhediyesinipekpahalısatıyorlar.Benimgibigünahkârbirbiçareyi,sâlihveyavelîtasavvurederek,sonrabirekmekveriyorlar.Eğer-hâşâ-benkendimisâlihbilsem,oalâmet-igururdur,salâhatinademinedelildir.Eğerkendimisâlihbilmezsem,omalıkabuletmekcaizdeğildir.Hemâhiretemütevecciha'mâlemukabilsadakavehediyeyialmak,âhiretinbâkimeyvelerinidünyadafânibirsuretteyemekdemektir."(2.Mektup)

Bizdebugerekçelerdenbizeuyanlarıhayatımızatatbikedebiliriz.BelkibugerekçelerinbirçoğuÜstadHazretlerininözelbirhalidir,bizeisabetetmeyenyönlerivardır;lakinisabetedennoktalarıalıptatbiketmekengüzelolanıdır.

Bizdahaçokhizmetetaallukedennoktalardabuprensibiuygulayabiliriz.Yanişahsihayatımızdadostveakrabalararasındahediyeleşmedevamedebilir,amahizmetnoktasındaistiğnayıinsanlarahissettirmekçoketkilibiryoldur.Busebeplehizmetadınahareketederken,tambiristiğnaiçindeolmakgerekir.Amaözelhayattabutatbikedilirisekibirvegururgibianlaşılır,hemdesünnetolanhediyeleşmeyeaykırıdüşer.İkisiarasındaiyiayırımyapmakgerekir.

(1) bk.Mektubat,İkinciMektup.(2) SorularlaRisale

Risâle-iNur’unmeslekdüsturlarındanincebiresas:İstiğna

ÜstadBediüzzamanHazretleri,istiğnayıdinîhizmetinmânevîtesirinintemeliveruhuhükmündegörür.Çünkü“Hizmet-idiniyeninmukabilindedünyadabirşeyistenilmemeliki,ihlâskaçmasın.Hemkalbenarzuedipmuntazırkalmaklalisan-ıhâliledahiistenilmez,belkiummadığıbirhaldeverilir.Yoksaihlâsızedelenir.”2Oyüzden,budüsturHz.ÜstadBediüzzaman’ınömrüboyuncavazgeçmediğivehassasiyetlekoruduğukaidesiolmuştur.BunadairEmirdağLâhikası’ndabirmektubunda,“EskiSaid’inçocuklukzamanındanberihemkendisi,hembabasıfakirolduklarıhalde,başkasınınsadakavehediyelerinialmadığınınvealamadığınınveşiddetlimuhtaçolduğuhaldehediyelerimukabilsizkabuletmediğininveKürdistanâdetitalebelerintayinatıahalininevlerindenverildiğivezekâtlamasraflarıyapıldığıhaldeSaidhiçbirvakittayinalmayagitmediğininvezekâtıdahibilerekalmadığınınbirhikmeti,şimdikat’îkanaatimleşudurki;ahirömrümdeRisale-iNurgibisırfimaniveuhrevibirhizmet-ikudsiyeyidünyayaâletetmemekvemenafi-işahsiyeyevesileyapmamakiçinomakbulâdeteveozararsızseciyeyekarşıbanabirnefretvebirkaçınmakveşiddet-ifakrvezaruretikabuledipeliniinsanlaraaçmamakhâletiverilmiştiki,Risale-iNur’unhakikibirkuvvetiolanhakikiihlâskırılmasın.Vebundabirişaret-imânevîhissediyordumki,gelecekzamandamaişetderdiyleehl-iilminmağlubiyetibuihtiyaçtangelecektir”3ifadeleribudüsturunnekadarehemmiyetliolduğunugöstermektedir.

İstiğnadüsturu,ÜstadBediüzzaman’ıvehakikinurtalebelerinisairİslâmâlimlerindenvecamialardanvecemaatlerdenfarklıkılanenönemliunsurlarınbaşındagelmektedir.Üstadın

Tarihçe-iHayat’ındabirbahiste“MollaSaidVan’dabulunduğuzamanlardabazıhususlardaohavalininulemasınamuhalifbulunuyordu.(aynıvaziyet,seksensenelikhayatındadadevametmiştir.)Buhususlarşunlardır:1-Kat’iyyenkimsedenhediyeolarakparaalmamakvemaaşbilekabuletmemek.Evet,hayattahiçbirmaddîmülkiyetiolmayıp,fakirvekimsesizvedaiminefiyvehapislerdeçoksıkıntılıvedehşetlimusibetleriçerisindeyaşadığıhalde,kimsedenparavemukabelesizhediyealmadığıbilmüşahedegörülmüştür.”4Aynıeserin‘önsöz’ünde,AliUlviKurucuağabeyinifadeleridebumeseleyeışıktutmaktadır:“Üstadın,hayatıboyuncacemiyetimizinhertabakasınavermekteolduğubinlerleistiğnaörnekleri,dilleredestanolmuşbirulviyetihaizdir.Masivadantammanasıylaistiğnaederek,uzviveruhibütünvarlığıileRabbülâlemin’inbitmezvetükenmezhazinesinedayanmayımüddet-ihayatındabiritiyat(alışkanlık)değil,adetabirmezhep,meşrepvemeslekolarakkabuletmiştir.”5

İstiğnadüsturununanlatıldığıMektubatadlıeserinİkinciMektub’unda;“Neşr-ihakiçinenbiyayaittibaetmeklemükellefiz.Kur’an-ıHâkim’de,hakkıneşredenler‘BenimmükâfatımancakAllah’aaittir’(Yunus72,Hud29,Sebe47)diyerek,insanlardanistiğnagöstermişler.Sure-iYasin’de,‘Doğruyoldaolanvesizdenbirücretdeistemeyenkimselereuyun’(Yasin21)cümlesimeselemizhakkındaçokmanidardır”6ifadeleri,istiğnanınbaştaPeygamberimiz(asm)olmaküzere,bütünpeygamberlerindüsturuolduğunugösteriyor.19.Mektub’daResûl-iEkremEfendimizAleyhissalâtüVesselâmınhususiyetlerianlatılırken;“Hemöylebiritminanile,biritimatiledaveteder,tebliğederki,kimsedenminnetalmaz,hiçbirmüşkülâtakarşıtelâşetmez.Tereddütsüz,kemal-isamimiyetlevesaffetleveherkestenevvelkendisiameledipkabulederek,getirdiğiahkâmıilâneder.Bunaşahitise,herkesçe,dostvedüşmancamalumolanmeşhurzühdüveistiğnasıvedünyanınfanîmüzeyyenatınaâdem-itenezzülüdür.”7

Zaten,Hazret-iResûlullahEfendimiz(asm)“Âl-iBeyt,dinihimayevemaneviyâttaörnekverehberşahsiyetlerolduklarıveümmetinonlaraitimatetmelerigerektiğicihetlesadakaalmalarıyasaklanmıştır”8(hadis-işerifmeâli)sözleriylemeseleyiteyidetmektedir.Buitibarla,budavaya,bumesleğegönülverenlerinde,budüsturuunutmamalarıvehassasiyetleuygulamalarıgerekmektedir.Çünkü,“BumeslekbuzamandaÜstadBediüzzamanHazretlerininşahsınamünhasırkalmamış,talebelerinedekudsîbirmefkurehalindeintikaletmiştir.”9Hazret-iÜstadBarlaLâhikası’ndabirmektubunda,talebesiolansıddıkSüleymanhakkındaki“Bununbuahlâkızatındavardı.Yanımageldiğivakit,benimbirdüstur-uhayatımolanistiğnaveinsanlarınhediyelerinialmamakkaidesi,onunaslîahlâkınamuvafıkgelmiş”10ifadeleri,Risale-iNur’unhakikişakirtlerininbudüsturunekadarçokbenimsediğiniortayakoymaktadır.ÜstadBediüzzamanHazretlerihayatımüddetincekimsedenkarşılıksızhediyealmamış,kendisinesunulanhediyeleredeenazikimislifiyatödeyerekalmıştır.Hayatısüresinceyapılanmaddîtekliflersondereceçokvecazipolmuştur.Meselâ,SaidHalimPaşakendiyalısınıBediüzzaman’ahibeetmesinerağmenÜstadHazretlerireddetmiştir.DahasonraM.Kemal,onasusturucuvereddedilemeyecekbirçokmaddîmakamsunmuştu.ŞeyhSünusiyerineşarkumumivaiziolacak,milletvekiliyapılacak,üçyüzliramaaşlabirlikte,şahsınaköşktahsisedilecekti.Amao,bütünbunlarıelinintersiyleiterek,istiğnadüsturununmanasınınzirvenoktasınıgöstermiştir.

BirbaşkaistiğnaörneğinidesürgünolarakgittiğiEmirdağilçesinde,devlettarafındanmobilyasıiçindeolarakkendisiiçinkiralananevireddetmesiylegöstermiştir.“Aziz,sıddıkkardeşlerim,

şimdibiremr-ivakikarşısındabulunuyorum.Benimiâşemiçinhergünikibuçukbanknot,hemyenidenbenimiçinbirhane-mobilyasıylaberaberveistediğimtarzda-yaptırmakiçinemirgelmiş.Hâlbukiellialtmışsenelikbirdüstur-uhayatımbunukabuletmemekiktizaeder.(…)eğerkabuletsem,yetmişsenelikhayatımgücenecekvebuzamandanhaberverip,tamavemaaşyüzündenbid’alâragirenveihlâsıkaybedenâlimleritokatlayanİmam-ıAli(ra)dahibendenküsecekihtimalivar.VeRisâle-iNur’unhakikivesafiolanihlâsı,benideihlâssızlıklaittihametmekcihetivar.(…)benreddettim.”11

Buifadelerdenanlaşılmasıgerekenbircihetise,imanınveamel-isalihinruhuveesasıolanihlâsın,istiğnasızolamayacağıdır.Çünküehl-idalâletin‘İlmivedinîhertürlümenfaateâletediyorsunuz”gibiinsafsızhücumlarınakarşı,bunlarıfiilentekzipetmek,yalanlamakiçinistiğnadüsturunuuygulamaktandahagüzelamelolamaz.Veçünkü“Enyüksekmertebeise,ubudiyet-iMuhammediyedirki,‘mahbubiyet’ünvanıylatâbiredilir.Ubudiyetinsırr-ıesasıolanniyaz,şükür,tazarru,huşu,acz,fakr,halktanistiğnacihetiyleohakikatınkemâlinemazharolunur.”12Buyüzden,“Risâle-iNur’unmesleği,sairtarikatlar,mesleklergibimağlubolmayarak,belkigalebeederekpekçokmuannidleriimanagetirmesi,pekçokhadisâtınşehadetiyle,buasırdabirmu’cize-imaneviye-iKur’âniyeolduğunuispateder.Odaireninharicinde,ekseriyetle,bumemlekette,buhususivecüz’iveyalnızşahsîhizmetveyamağlubaneperdealtındaveyabid’alaramüsamahasuretindevetevilâtilebirnevitahrifatiçindehizmet-idiniyetamolamazdiyehadisatbizekanaatvermiş.”13

Sonuçolarak,istiğnavesairdüsturlarıbenimsemekveçokiyibirmü’minolmakiçin,Resûl-iEkremEfendimizAleyhissalâtüVesselâmınnuranîmeşrebinivesahabe-ikiramınâlîseciyesinibeyanedenbirnurvefeyizhazinesiolanRisâle-iNurveonunmüellifiolanBediüzzamanSaidNursî’yiçokiyianlamakgerekmektedir.

AhmetDemirdöğmez

Dipnotlar:1-Osm.-TürkçeLügatYeniAsyaNeşriyat,2-Lem’alar373,3-E.L.611,4-T.H.78,5-age.27,6-Mek.28,7-Mk.330,8-İbn-iSa’dTabakat9-T.H.28,10-B.L.327,11-E.L.60,12-Mek.772,13-E.L.122

BirHadis

Ebu Saidi'l-Hudrî radıyallahu anh anlatıyor: "Ensar radıyallahu anhüm'den bazı kimseler,Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm'dan bir şeyler talep ettiler. Aleyhissalâtu vesselâm daistediklerini verdi. Sonra tekrar istediler, o yine istediklerini verdi. Sonra yine istediler, oistedikleriniyineverdi.Yanındamevcutolanşeybitmişti;şöylebuyurdular:-"Yanımdabirmalolsa,bunusizdenayrıolarak(kendimiçin)biriktirecekdeğilim.Kimiffetlidavranır(istemezse),Allahonuiffetlikılar.KimistiğnagösterirseAllahdaonuzenginkılar.Kimsabırlı davranırsa Allah ona sabır verir.Hiç kimseye sabırdan daha hayırlı ve daha geniş birihsandabulunulmamıştır."Buhâri,Zekât50,Rikâk20;Müslim,Zekat124,(1053);Muvatta,Sadaka7,(2,997);EbuDâvud,

Zekât28,(1644);Tirmizi,Birr77,(2025);Nesâi,Zekat85,(5,95).

İSTİĞNÂ(GÖNÜLZENGİNLİĞİ)"Tevâzuveistiğnâbereketiyledünyânınenrahatinsanıyım.İkigözümdelezzetlerâleminekapalıdır."(Es'adErbilî,Dîvân,s.51)İstiğnâ;gözütok,gönlüzenginolmak,başkasınamuhtâçolmamak,sâhipolduğuşeyekanâatedip,insanlardanbirşeybeklememekveihtiyâcınıbaşkalarınasöylememekdemektir.Buşekildedavrananlara"müstağnî"denir.İstiğnâ,insanlaravedünyalığakarşıgösterildiğindemethedilmiş,Allâh'akarşıolanıiseyasaklanmıştır.İstiğnâehli,dünyanıntamamıkendilerineverilsevebundandolayıâhiretteherhangibirsuallekarşılaşmayacaklarısöylenseyinedezühdiçindeyaşarlar.ÇünküYüceRabbimizonları"el-Muğnî"ism-işerîfiilekendindenbaşkaherşeydenmüstağnîkılmıştır.EbûHâzim'e;"Servetinnedir?"diyesorduklarında;"İkişeydir;biriAllâhTeâlâ'danrâzıolmak,diğerideinsanlardanmüstağnîolmak."demiştir."Öyleisefakirsin."denilincede;"Yerler,göklervebunlarınarasındakişeylerAllâhTeâlâ'nınmülküikenvebendeO'nunmuhlisbirkuluikennasılfakirolurum!"cevâbınıvermiştir.Buanlayışagöreistiğnâ,kişininherhusûstaAllâhTeâlâ'yamuhtaçolduğununşuurunaulaşmasıveO'ndanbaşkahiçkimsedenbirşeybeklememesidir.AllâhTeâlâ'nıngüzelisimlerindenbiride"el-Ğaniyy"dir.BusıfatCenâb-ıHakk'ınnihâyetsizzenginliğini,bütünmülkünO'naâitolduğunuveherşeydenmüstağnîbulunduğunuifâdeeder.Allâhaynızamanda,"esSamed"dir.Samed,hiçbirşeyemuhtaçolmayan,bilâkisherşeyinkendisinemuhtaçolduğuyegânevarlıktır.Cenâb-ıHakzâtınınbuhusûsiyetinişöyleifâdeeder:"Eyinsanlar!SizAllâh'amuhtaçsınız.Allâhisekimseyeihtiyâcıbulunmayanveövülmeyelâyıkolandır."(el-Fâtır35/15)

Buâyet-ikerîmedenilhamalarak,özellikleŞâzelîlerolmaküzere,pekçoktasavvufîgrup,Allâh'amuhtaçolduklarınıifâdeetmekiçinkendilerini"fukarâ"olarakisimlendirmişlerdir.Ayrıcaâlimlerimiz,âriflerimizvesanatkârlarımızkendilerindenbahsederkenveyaeserleriniimzalarken"el-Fakîrilârabbihi'l-Kadîr"gibiifâdelerkullanmışlardır.BöyleceeserlerininAllâh'ınlütfuilemeydanageldiğinivekendilerinindeO'namuhtaçolduklarınıbildirmişlerdir.İnsanların,ihtiyaçlarınıhiçkimseyearzetmedensâdeceAllâh'tanistemeleri,teşvikvetavsiyeedilenbirdurumdur.ZîrâAllâh-cellecelâlüh-kullarınınihtiyaçlarınısâdecekendisinearzetmelerinisever.PirMehmedAzmîbununegüzelifâdeeder:NedervîşünezâhiddennemîrüşahtanisteYürü,yoktansenivâreyleyenAllâh'taniste.Kul,insanlarakarşıbüyükbiristiğnâiçindeolmaklabirlikteAllâhTeâlâ'dangelennimetlerhusûsundahiçbirzamanmüstağnîdavranmamalıdır.Bunuşuhadîs-işerifnegüzelanlatır:"Eyyûb-aleyhisselâm-elbisesiniçıkarmışyıkanırkenüzerinealtundanbiryığınçekirgedüşer.Hemenonlarıavuçavuçelbisesinedoldurmayabaşlar.BununüzerineAllâhTeâlâşöylenidâeder:"EyEyyûb!Bensenibugördüğün(dünyalıktan)müstağnîkılmadımmı?Hz.Eyyûb:"İzzetineyeminolsunkievetEyRabbim!Fakatsendengelenbereketekarşıbenimmüstağnîliğimyoktur,diyemukâbeleeder."(Buhârî,Gusl,20)Mûsâ-aleyhisselâm-'ınçaresizkaldığıbiresnâdayaptığışuyakarışıdaAllâh'tangelenihsanlarakarşıhangihâlet-irûhiyeiçindeolunmasıgerektiğinigöstermektedir:"Rabbim!Gerçektenben,banaindireceğinherhayramuhtâcım!"(el-Kasas28/24)Hz.Mûsâ'nınbuduâsınamukâbilAllâhTeâlâkısabirmüddetsonraikramlarınıyağdırmışveonaŞuayb-aleyhisselâm-'ınşefkâtkanatlarınıveakrabalığınıihsânetmiştir.Bununaksine,Allâh'tanmüstağnîdavranmakdabüyükbirbedbahtlıktır.Cenâb-ıHakşöylebuyurur;"Cimrilikeden,Allâh'amuhtaçdeğilmişgibidavrananveengüzelsöz(olankelime-itevhîd)iyalanlayankimseninçetinbiryolagitmesinisağlarız.Helâkolduğuzamandamalıkendisinefaydavermez."(el-Leyl92/8-11)HasanBasrî-kuddisesirruh-AllâhTeâlâ'yaşöyleniyâzederdi:"Allâhım!Benizâtınamuhtaçkılmaksûretiylezenginleştir,Sen'denmüstağnîbırakarakbenifakirleştirme!"(Bâkıllânî,s.107)

Allâh'tanistiğnâdüşüncesigururvekibrineseridir.Bukötüahlâkiçindeyaşarkenazgınlaşaninsan,YüceRabbinekarşıcâhilcehareketvetavırlariçinegirmektedir.Cenâb-ıHak,buhâldeolankimselerişöyleîkâzetmektedir;"Muhakkakinsan,kendinimüstağnîgördüğüiçinazar.(Eyinsan!)ŞüphesizdönüşünancakRabbin'edir."(el-Alak96/6-8)İstiğnâhâlininengüzelmisâlleriniSevgiliPeygamberimiz'inhayâtındagörmekteyiz.Fahr-iÂlemEfendimiz'ebiradamgeldive:"YâResûlallâh!BanabiramelsöylekionuyaptığımdabeniAllâhdainsanlardasevsin,dedi.Efendimiz:"DünyayarağbetetmekiAllâhsenisevsin.İnsanlarınelindebulunanşeyleregözdikmekiinsanlarsenisevsin!"buyurdu.(İbn-iMâce,Zühd,1)AllâhTeâlâ;"CumanamazıbittiktensonrayeryüzünedağılınveAllâh'ınlütfundannasîbiniziarayın!"(el-Cum'a62/10)âyetiilekişininmaîşetiniteminiçinçalışmasınıistemektedir.ÂlemlerinEfendiside;"Hiçbirkimse,aslakendikazancındandahahayırlıbirrızıkyememiştir.Allâh'ınpeygamberiDâvûddakendielininemeğiniyerdi."(Buhârî,Büyû'15)buyurmuş,aynışekildeZekeriyyâ-aleyhisselâm-'ındamarangozlukyaparakgeçindiğinibildirmiştir.(Müslim,Fedâil,169)Âişevâlidemizsahâbe-ikirâmın,kendiişlerindekendilerinindeçalıştığınıhabervermektedir.HattaçalışıpterledikleriiçinResûl-iEkremEfendimiz'in;"Keşkemescideyıkanıpdagelseler."diyetemennîdebulunduğunubildirmektedir.(Buhârî,Büyû,15)AllâhResûlü'nün:"Herhangibiriniziniplerinialıpdağagitmesi,sırtınabirbağodunyüklenipgetirerekonusatmasıveAllâh'ınbusebepleonunşerefinikoruması,verselerdevermeselerdeinsanlardanbirşeydilenmesindençokdahahayırlıdır."(Buhârî,Zekât,50)buyurmasıhâdiseninhangiboyutlardaolduğunugöstermeyekâfîdir.Efendimiz'inbusözünden,dilencilikgibiyüzkarasıbiryolabaşvurmaktansa,enzorşartlardadaolsaçalışarakkimseyemuhtaçolmamakgerektiğini,herkesinyapabileceğibirşeylerolduğunuanlıyoruz.BuşekildeiffetlidavranankimseleriAllâhTeâlâ'nındaseveceğiniResûlullâh-sallallâhualeyhivesellem-şöylebildirmiştir:"AllâhTeâlâ,bakımamuhtaçehlüıyâlsâhibiolupdilencilikveharamkazançtankaçınanfakirmü'minisever."(İbn-iMâce,Zühd,5)AhmedbinHanbelgibizühdüylemeşhurolmuşbirzâtın,kendisine;"Zenginlikmiyoksafakirlikmiüstündür?"diyesorankimseyeşöyledediğibilinmektedir:"Pazaramüdâvimol(ticaretyap),halktanistiğnaet.İnsanlardanistiğnakadarbüyükbirfaziletbilmiyorum."MehmedÂkifdebuhakikatite'yidenşöyleder:

KimkazanmazsabuâlemdebirekmekparasıDostununyüzkarası,düşmanınınmaskarasıResûlullâh-sallallâhualeyhivesellem-ashâbına,birtaraftanbolcainfâketmeyiveherhusûstainsanlarayardımetmeyiemrederken,diğertaraftandakimsedenbirşeyistemememeyitavsiyeetmiştir.HicrettensonraEnsâr-ıkirâmbütünvarlıklarınıMuhâcirler'leyarıyarıyapaylaşırken,Muhâcirlerdebuinfâkcoşkusunaaynıderecedebüyükveanlamlıbiristiğnâilekarşılıkvermişlerdir.Çokzarûrîihtiyaçlarınıödünçolarakalmışlarvehâlleridüzeldiğindeonlarıhemeniâdeetmişlerdir.(Buhârî,Hibe,35;Müslim,Cihâd,70)SevgiliPeygamberimizEnsâr'laMuhacirler'ikardeşyaparkenSa'dbinRebîileAbdurrahmanbinAvf'ıkardeşilânetmişti.Sa'd-radıyallâhuanh-kardeşinemalınınçokolduğunuvebununyarısınıkendisinevermekistediğinisöylemişti.Bufevkalâdeîsârakarşılık,Abdurrahman-radıyallâhuanh-debüyükbirâlicenaplıkgöstermişve"Allâhehlinivemalınısanamübârekkılsın,eykardeşim!Banaçarşınınyolunugösteriver,yeter."(Buhârî,Büyû,1)diyerekticâretlemeşgulolmuş,ashâbınenzenginleriarasınakatılmıştır.AvfbinMâlik-radıyallâhanh-'ınanlattığışuhâdiseResûl-iEkremEfendimiz'inistiğnâyıashâbınaneölçüdetâlimettiğinigöstermesiaçısındanoldukçamânidardır:"BizyedisekizkişilikbirgrupResûlullâh-sallallâhualeyhivesellem-'inyanındaoturuyorduk.Bize:«"Allâh'ınResûlü'nebîatetmeyecekmisiniz?»buyurdu.Oysabiz,yenibîatetmiştik.Busebeple:"EyAllâh'ınResûlü!Bizsanabîatettikya,dedik.Sonratekrar:«"Allâh'ınResûlü'nebîatetmeyecekmisiniz?»buyurdu.Bizyine:"EyAllâh'ınResûlü!Bizsanabîatettikya,dedik.Efendimiztekrar:«"Allâh'ınelçisinebîatetmeyecekmisiniz?»buyurdu.Budefabîatiçinellerimiziuzatarak:"EyAllâh'ınResûlü!Bizsanadahaöncebîatetmiştik.Şimdineüzerebîatedeceğiz,dedik.SevgiliPeygamberimiz:«"Allâh'akullukedipO'nahiçbirşeyiortakkoşmamak,beşvakitnamazıkılmak,itaatetmekve-sesinialçaltarak-kimsedenbirşeyistememeküzerebîatedeceksiniz!»buyurdu.Yeminederimkibugruptanbazılarınıgörürdüm;(atüzerindeyken)kamçısıyeredüşerdideonukimsedenkendisinevermesiniistemezdi."(Müslim,Zekât,108)ŞairNecâtîşöyleder:Arzusemâdameskenedinmemsehâb-veş

Tâyerdegöktezerrekadarminnetolmasun."Hiçbiryerde,hiçkimseyekarşıminnetaltındakalmamakiçinelimdengelsebulutlargibigezer,nearzdanedesemâdayertutmam."Asr-ısaâdethepbugüzelahlâkınnümûneleriiledoludur.Onlardanherbiriarkasındaayrıbirgüzellikbırakmıştır.Çünkü,ResûlullâhEfendimizonlaranasılmüstağnîyaşanacağınıgösterdiğigibibuhasletikazanmakiçin,AllâhTeâlâ'yanasılyalvarılmasıgerektiğinidetâlimetmiştir.Ali-radıyallâhuanh-'denrivâyetedildiğinegöremükâtep(anlaşmalı)birköleonagelerek;"Borcumuödeyecekgücümyok,banayardımet!"dedi.Oda:"Resûlullah-sallallâhualeyhivesellem-'inbanaöğrettiğiduayıbendesanaöğreteyimmi?Bunadevamettiğintakdirde,üzerindeSebirdağıkadarborçolsabileAllâhTeâlâonuödemeneyardımeder,dediveşuduâyıokudu:"Allâhım!Banahelâlrızıknasipederekharamlardankoru!LütfunlabeniSen'denbaşkasınamuhtaçetme!"(Tirmizî,Deavât,110)Birborcuödeyebilmekiçineldengelengayretgösterilirken,diğertaraftandaCenâb-ıHakk'ınyardımıistenmelidir.İnsanticaretyaparkenveyabirborcunuödemeyeçalışırkenhephelâlrızıkpeşindeolmalı,haramlardanşiddetlekaçınmalıvekendisiniharamkazançtankorumasıiçin,AllâhTeâlâ'danyardımistemelidir.Neredengeldiğinebakmadanhırsvetamahilemalbiriktirmeyeçalışmak,birMüslümanınkesinlikleiltifatetmeyeceğibirharekettir.İslâm'ınizzetveşerefinitemsiledenMüslüman,Allâh'tanbaşkasınamuhtaçolmamayıdüstûredinecekvealaneldeğil,verenelolmayaçalışacaktır.