SÜRDÜRÜLEBİLİR REKABET GÜCÜPİYASA KALİTESİ- ŞİRKET STRATEJİLERİ
KASIM, 2007
Prof.Dr.Çelik Kurtoğlu
“iyişirket” Danışmanlık A.Ş.
SÜRDÜRÜLEBİLİR REKABET GÜCÜ-PİYASALAR-ŞİRKET STRATEJİLERİ
Sürdürülebilir rekabet gücünün arkasındaki iki esas etken saydam piyasalar ve bunu destekleyen kamu politikaları
Günümüzde teknoloji herkes tarafından ulaşılabilen faktör
Teknoloji yaratmak ise bu süreç yatırım yapmakla mümkün, yeni süreç ve ürünlerin rantını bu zahmete katlananlar elde ediyor.
ŞİRKETLERİN HEDEFİ DEĞER ZİNCİRİNİN TAMAMI MI?
Küreselleşme ile uluslararası şirketlerin stratejileri tamamlayıcı mı?
Küreselleşmeyi belirleyen haberleşme mi, yeni finans kolaylıkları mı....
Yoksa üretim süreci mi belirliyor şirketlerin değer zincirinin neresinde yer alacağını?
Bir şirket tek başına rekabet gücünü belirleyebilir mi?
Bir hükümet tek başına rekabet gücünü belirleyebilir mi?
Kimin rekabet gücü?
Hangi politikalar?
Ülke Uygulamaları
İleri sanayi ülkelerinin hükümetleri teknoloji geliştirme sürecini bir bir destekliyor
Akıllı ülkeler imkanları sınırlı da olsa bilinçli politikalarla kendi teknoloji nişlerini yaratıyor, (Finlandiya, Güney Kore)
Ülke Uygulamaları
Çin Komünist Partisi, sosyal sorunlarını çözmek için attığı radikal adımlarla piyasa mekanizmasının belirleyicisi olan “fiyatları” rekabet gücü sağlayacak şekilde kendi denetimine aldı
Ülke Uygulamaları
Türkiye’de uzun süren yüksek enflasyon piyasanın kalitesini bozdu. Bugün fiyatlar doğru göstergeler olmaktan uzak
Yıllarca yanlışlara yol açan müdahalelerden sonra benimsenen “serbest piyasa” sanayi politikası kavramını tabu haline getirdi.
Şirketlerin teknolojik gelişme doğrultusunda bir yandan belirsizliklerden olanak ölçüsünde arındırılması, diğer yandan ARGE desteğine ve rehberliğe ihtiyacı önemli boyutta
Türkiye’de Sanayi Politikası ve Serbest Piyasa Ekonomisi
Makro denge önceliği ve “kriz korkusu” ile döviz kuru bir yandan sanayinin daha yüksek katma değerli alanlara yönelmesine yardım ederken, diğer yandan sanayi içi ticareti zayıflattı
Türk şirketleri birbirlerinden çok yurtdışındaki şirketlerle alış veriş ilişkisinde ve bu sürdürülebilir rekabet gücü geliştirmelerini engelliyor
AB’de Şirketler Tarafından Yaratılan İstihdamın Bölünüşü
AB Genelinde istihdamın %41’i imalatta çalışanlardan, %28’i profesyonel ve teknik kişilerden oluşmakta
ERT şirketlerinde profesyonel ve teknik kişilerin oranı %36, imalatta çalışanların payı ise %34.
ERT şirketlerinde düz işçilerin payı %4 iken, bu AB genelinde %10 luk paya sahip
C on trib u tio n o f ER T C om pan ies to W ealth and JobsJob Q uality : E m ploym ent b y O ccupation in the EU
S ource : E R T Su rvey o f C om pan ies (200 7) and In te rn ationa l Labour O rg an isa tion (ILO ) In terna tio nal S tandard C lassifica tion o f O ccu pa tions (ISC O -88)
0
2 0
4 0
6 0
8 0
10 08%
28%
11%
41%
10%
2%
10%
36%
16%
34%
4%
%
E R T C o m paniesE U -27
Arm ed F orces/O the r
E lem entary O ccupations
S erv ice W ork e rs , C raft W orkers , P lant and M achine O pera to rs and Assem ble rs e tc
C le rks
P ro fess ionals andT echnic ians
M anagers
Arm ed F orces/O the r
E lem entary O ccupations
S erv ice W ork e rs , C raft W orkers , P lant and M achine O pera to rs and Assem ble rs e tc
C le rks
P ro fess ionals andT echnic ians
M anagers
ERT Şirketlerinin AB’de İstihdama Doğrudan ve Dolaylı Katkısı
ERT şirketlerinin sağladıkları 6.6 milyon istihdamın 2.6 milyonu bu şirketlerde çalışanlardan oluşuyor
ERT şirketlerinin tedarik ilişkisi yoluyla neden oldukları istihdam 2.9 milyonla doğrudan istihdamdan daha büyük
Doğrudan ve dolaylı istihdamın yol açtığı tüketim yoluyla yaratılan istihdam ise 1.1 milyon kişi
ERT Şirketlerinin Yol Açtıkları Dolaylı İstihdamın bölünüşü
İstihdamın %46’sını oluşturan tedariklerin yarıdan fazlası enerji, hammadde ve çeşitli parçalardan oluşuyor
Tedariklerin üçte biri taşımacılık, haberleşme de dahil olmak üzere hizmetlerden meydana geliyor
Sermaye malı ve entellektüel sermaye alımları toplamın %14’üne eşit
C o n tr ib u tio n o f E R T C o m p a n ie s to W e a lth a n d J o b sIn d ire c t G ro s s V a lu e -A d d e d in Im m e d ia te S u p p lie rs in th e E U
S o u rce : E R T S u rve y o f C o m pa n ies (20 0 7 ) a n d E R T S tu d y E s tim a te
14 %33 %
B o u g h t-In G o o d s(R aw M ate ria ls , E n e rg y ,
C o m p o n e n ts an d C o n su m ab le s )
B o u g h t-In S e rv ic e s(B u s in es s S erv ic e s , T ran sp o rt S to ra g e a n d C o m m u n ica tio n s ,
an d O th er S e rv ices )
T o ta l In d ire c t G ro s s V a lu e A d d e d : €1 5 0 b ill io n
C a p ita l E x p e n d itu re(P ro p e rty , P la n t, E q u ip m en t a n d
In tan g ib le A ss e ts )
5 3%
ERT Şirketlerinin Rekabet Artışına İmkan veren ARGE Faaliyetine Katkısı
AB Genelinde yapılan ARGE’nin %14’ü ERT şirketleri tarafından üstleniliyor
AB’de iş aleminin yaptığı ARGE faaliyetinin %23’ü ERT firmalarına ait
ERT ARGE çalışanları AB araştırmacılarının %28’ini oluşturuyor
Contribution of ERT Companies to Enabling ConditionsExpenditure on R&D and Employment of Researchers in the EU
Source: ERT Survey of Companies, OECD and Eurostat
0
10
20
30
14%
%
23%
11%
28%
ERT Companiesexpenditure on R&D as
proportion of EU-27Total
Expenditure on R&D
ERT Companiesexpenditure on R&D as
proportion of EU-27Business
Expenditure on R&D
ERT Companies researchers as
proportion of EU-27Total
Researchers
ERT Companies researchers as
proportion of EU-27Business
Researchers
Türkiye’de Şirketlerin Değer Zincirinden Yola Çıkılarak Rekabet Performansının Belirleyicileri
Eğitim, finansman ve altyapı önemli sorun alanları
Rekabet gücünü etkileyen faktörler:Pazar büyüklüğü, istihdam ve vergi gelirleri
Rekabet gücünün yaratılmasına ve sürdürülmesine imkan veren faktörler yatırımları, işgücü kalitesini, teknoloji, ARGE, buluş ve yeni pazarlara ulaşmayı sağlıyor
Bu mekanizma işlerse girişimcilik özendiriliyor, yatırımlar artıyor, verimlilik ve katma değer büyüyor
Türkiye’de Rekabet Gücünü Belirleyen Etkileşme Sürecinin Haritası
Çeşitli Endüstrilerin “ARGE’de Ağır Yükte Hafifliğe” Göre Kümelenmesi
Az gelişmiş ülkeler çok yük taşıyıp düşük rekabet gücü ile az değer yaratıyor
Engeller ortadan kaldırılıp
İmkan vericilerin önü açılırsa ülkeler değeri yüksek “hafif “mallar” üretebiliyor
Sonuç
Piyasalar bilgi oluşumunu engelleyen eğilimlerden ve etkenlerden arındırılmalı
İşlem maliyetleri azaltıldığı takdirde her üreticinin değer zincirinde karşılaştırmalı üstünlüğüne göre yer almasını sağlanacaktır
Türkiye’de rekabet gücünü beslemesi gerekirken onu adeta engelleyen etkenler ortadan kaldırılmalıdır
YARIŞTA BAŞARILAR.
TEŞEKKÜRLER.
Sonuç
Piyasalar bilgi oluşumunu engelleyen eğilimlerden ve etkenlerden arındırılmalı
İşlem maliyetleri azaltıldığı takdirde her üreticinin değer zincirinde karşılaştırmalı üstünlüğüne göre yer almasını sağlanacaktır
Türkiye’de rekabet gücünü beslemesi gerekirken onu adeta engelleyen etkenler ortadan kaldırılmalıdır
YARIŞTA BAŞARILAR.
TEŞEKKÜRLER.