Szanse i wyzwania dla gospodarki Polski i Pomorza Marek Rozkrut, EY Polska
Gdańsk, Marzec 2016
2
► W okresie globalnego kryzysu i tuż po nim Polska była najszybciej rozwijającą się gospodarką wśród krajów UE
► Polska jest jedynym krajem UE, który uniknął recesji w 2009 r., jak również w kolejnych latach
Polska gospodarka wzrosła o 28% w latach 2008-2015: najszybciej ze wszystkich krajów UE-28
Źródło: Eurostat
+27,8%
+2,8%
-26,0% -30%
-20%
-10%
0%
10%
20%
30%
Skumulowany wzrost PKB w latach 2008-2015
3
Źródła sukcesu gospodarczego w latach kryzysu
Silna konsumpcja
prywatna
Struktura handlu
i bardzo dobre wyniki
eksportu
Zdrowy sektor finansowy
Płynny kurs walutowy
Konkurencyjność polskich
przedsiębiorców
4
Silna konsumpcja wspierana przez odporny rynek pracy
► W III kw. 2015 r. liczba pracujących osób w Polsce osiągnęła rekordowo wysoki poziom. Równocześnie stopa bezrobocia (BAEL) jest istotnie niższa (7,1%) niż średnia dla UE (8,9%)
► Województwo pomorskie charakteryzuje się jedną z najniższych stóp bezrobocia w kraju oraz niższym niż przeciętnie udziałem bezrobotnych długoterminowo (powyżej 12 miesięcy)
Struktura rynku pracy w Polsce
51%
52%
53%
54%
55%
56%
57%
58%
12
13
14
15
16
17
18
19 stopa zatrudnienia (prawa oś)
liczba osób aktywnych
liczba osób pracujących
mln os.
Stopa bezrobocia BAEL (lewy wykres) w 3kw. 2015 i udział bezrobotnych długoterminowo (prawy wykres) w 2014 r.
0
5
10
15
20
25
30
35
40
45
50
Polska pomorskie UE-28
%
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
Polska pomorskie UE-28
%
Źródło: Eurostat, EcoWin
5
Wzrost wydajności pracy w ostatnich 10 latach był wyższy niż wzrost realnych wynagrodzeń
Realne* jednostkowe koszty pracy w Polsce i krajach regionu EŚW oraz w woj. pomorskim
► Polska, obok Węgier, jest krajem, w którym spadek realnych jednostkowych kosztów pracy (ULC) był w ostatnich 10 latach najgłębszy w regionie. Poprawiało to kosztową konkurencyjność polskich przedsiębiorstw
► Jednostkowe koszty pracy w Polsce pozostają relatywnie stabilne również po uwzględnieniu zmian kursowych
Jednostkowe koszty pracy deflowane realnym efektywnym kursem w Polsce i krajach regionu EŚW
90
100
110
120
130
140
150
160
Czechy
Węgry
Polska
Słowacja
UE
2004 = 100
85
90
95
100
105
110
UE Czechy Niemcy
Francja Węgry Polska
Słowacja pomorskie
2004 = 100
Źródło: Eurostat, International Monetary Fund, *deflowane deflatorem PKB
6
► Obecny poziom kursu złotego jest znacząco słabszy niż poziom wskazywany przez krajowych przedsiębiorców jako granica opłacalności eksportu
W ostatnich latach poziom kursu złotego nie zagrażał konkurencyjności polskich eksporterów
3,0
3,5
4,0
4,5
5,0
kurs PLN/EUR opłacalności eksportu (lewa oś) rynkowy kurs PLN/EUR (lewa oś)PLN/EUR
Źródło: NBP * Przedział wokół kursu opłacalności eksportu odpowiada odchyleniu o +/- 0,5 odchylenia standardowego
Rynkowy kurs PLN/EUR i kurs opłacalności eksportu* deklarowany przez przedsiębiorców
7
► Rosnąca otwartość polskiej gospodarki - eksport do PKB wzrósł w latach 2004-2015 o 15 pkt. proc.
► Polski eksport był bardziej odporny na zewnętrzne zawirowania niż eksport pozostałych krajów w regionie
Polski eksport wzrósł ponad trzykrotnie w latach 2004-2015
Wolumen eksportu dóbr i usług w wybranych krajach UE Eksport dóbr i usług w Polsce
35
50
0
10
20
30
40
50% PKB
50
60
70
80
90
100
110
120
130
140
Bułgaria CzechyChorwacja WęgryPolska SłoweniaSłowacja
1kw 2008 = 100
Źródło: Eurostat, OECD
8
► Bilans handlowy (towarów i usług) Polski znacząco się poprawił, osiągając nadwyżkę prawie 3% PKB w 2015 r.
► Rosnąca dywersyfikacja geograficzna polskiego eksportu. Pomimo niedawnego spadku popytu ze strony krajów EŚW (gł. Rosja, Ukraina), eksport nadal rośnie dzięki krajowym producentom zwiększającym swoje udziały w rynku w krajach UE oraz w szybko rozwijających się krajach poza UE
Wkład eksportu netto do wzrostu PKB ograniczał negatywne skutki globalnego spowolnienia
Struktura geograficzna polskiego eksportu towarów Bilans eksportu dóbr i usług w Polsce
-8
-7
-6
-5
-4
-3
-2
-1
0
1
2
3
saldo handlu usługami saldo handlu towarami
saldo handlu zagranicznego
% PKB
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%Niemcy
Wlk. Brytania
Czechy
Francja
Rosja
Włochy
Holandia
Szwecja
Węgry
pozostałe
Źródło: Eurostat, OECD
9
► W 2011 r. udział eksportu w PKB woj. pomorskiego (45%) nieznacznie przekraczał średni poziom dla Polski (43%)
► W 2011 r. tylko ok. 54% eksportu z woj. pomorskiego trafiało do krajów UE, w tym jedynie ok. 12% do Niemiec. Są to wskaźniki znacznie niższe niż przeciętne dla Polski. Wynika to z obsługi przez woj. pomorskie zagranicznego handlu drogą morską – z krajami odległymi geograficznie
Struktura geograficzna eksportu województw (2011) Udział Niemiec w eksporcie województw (2011)
Struktura geograficzna eksportu woj. pomorskiego znacząco się różni od struktury eksportu całej polskiej gospodarki
78
,8
66
,1
68
,7
72
56
,3
60
,5
57
,7
65
,8
62
,3
64
,6
60
71
,5
54
,6
59
,4
46
,8
51
,9
42
,8
7,4
18
,7
16
10
24
,3
19
,9
22
,4
13
,8
15
,9
13
,4
17
,5
3,9
20
,6
13
,6
20
,6
14
,2
11
,4
0
20
40
60
80
100
daleki wschód pozostałe Rosja, Ukraina, Białoruś nowe kraje członkowskie UE UE-15
26,0
11,9
0
10
20
30
40
50%
Źródło: K. Gawlikowska-Hueckel (red.), Wrażliwość polskich regionów na wyzwania współczesnej gospodarki. Implikacje dla rozwoju regionalnego, Wolters Kluwer, 2014
%
10
► Przez ostatnie 8 lat Polska odnotowała największy wzrost w poziomie Indeksu Wolności Gospodarczej spośród wszystkich krajów UE
► W najnowszym rankingu Polska zajmuje 42. pozycję w grupie 186 sklasyfikowanych krajów
58,1
60,3 60,3
63,2
64,1 64,2
66,0
67,0
68,6
60,1
60,2 59,5 59,4
59,7 59,5 59,6 60,3 60,4
69,4
69,9 69,9 69,8 69,8
68,6
69,1 69,4 69,5
57
59
61
63
65
67
69
71
Polska świat UE**
Indeks Wolności Gospodarczej
Instytucjonalna poprawa warunków prowadzenia biznesu w Polsce (1/2)
Źródło: Heritage Foundation we współpracy z Wall Street Journal oraz Bankiem Światowym; * Indeks przyjmuje wartości od 0 do 100, gdzie 100 oznacza maksymalną wolność, ** Średnia dla krajów UE z wyłączeniem Polski.
11
Instytucjonalna poprawa warunków prowadzenia biznesu w Polsce (2/2)
► Polska znalazła się na 25. miejscu w rankingu Banku Światowego Doing Business (spośród 189 krajów). Choć rankingi z poszczególnych lat nie są w pełni porównywalne, dostrzegalna jest stała i znacząca poprawa w warunkach prowadzenia biznesu w Polsce – jeszcze w 2008 r. Polska zajmowała 74. pozycję
Kategoria 2016 r.
(miejsce)
Łatwość prowadzenia handlu zagranicznego 1
Ubieganie się o kredyt 19
Likwidacja przedsiębiorstwa 32
Rejestracja nieruchomości 41
Przyłączenie do sieci energetycznej 49
Ochrona inwestorów 49
Uzyskanie pozwolenia na budowę 52
Zawieranie umów 55
Płacenie podatków 58
Rozpoczęcie działalności 85
Ogólny ranking 25
Rok Łatwość prowadzenia biznesu
w Polsce (miejsce)
2006 54
2007 75
2008 74
2009 76
2010 72
2011 70
2012 62
2013 55
2014 45
2015 28
2016 25
Źródło: Bank Światowy
12
Efekt? PKB per capita (PPS) wzrósł w Polsce z 49% średniej UE w 2004 r. do 68% w 2014 r.
49 48
0
20
40
60
80
100
120
140
160
Irla
nd
ia
Ho
lan
dia
Szw
ecj
a
Au
stri
a
Da
nia
Wlk
. B
ryta
nia
Be
lgia
Nie
mcy
Fin
lan
dia
Fra
ncj
a
Wło
chy
His
zpa
nia
Cy
pr
Sło
we
nia
Ma
lta
Cze
chy
Wę
gry
Ch
orw
acj
a
Sło
wa
cja
Est
on
ia
Lit
wa
Po
lska
wo
j. p
om
ors
kie
Ło
twa
Bu
łga
ria
Ru
mu
nia
% średniej UE
68 64
0
20
40
60
80
100
120
140
160
Irla
nd
ia
Ho
lan
dia
Au
stri
a
Nie
mcy
Da
nia
Szw
ecj
a
Be
lgia
Fin
lan
dia
Wlk
. B
ryta
nia
Fra
ncj
a
Wło
chy
His
zpa
nia
Ma
lta
Cze
chy
Cy
pr
Sło
we
nia
Sło
wa
cja
Est
on
ia
Lit
wa
Wę
gry
Po
lska
Ło
twa
wo
j. p
om
ors
kie
Ch
orw
acj
a
Ru
mu
nia
Bu
łga
ria
% średniej UE
► Znaczący wzrost dochodu per capita pozwolił zmniejszyć dystans względem średniej UE. Mimo wieloletniego procesu nadganiania, dochód Polaków pozostaje jednak jednym z najniższych w UE
Źródło: Eurostat
PKB per capita w parytecie siły nabywczej (PPS) w 2004 r. (lewy wykres) i w 2014 r. (prawy wykres)
+16 pkt. proc. (33% luki rozwojowej)
+19 pkt. proc. (40% luki rozwojowej)
13
0
10
20
30
40
50
60
70
80
► Województwo pomorskie odpowiada za wytwarzanie 5,7% polskiego PKB, zajmując pod tym względem 7. miejsce wśród wszystkich województw
► Pomorskie jest jednak 5. województwem pod względem poziomu PKB na mieszkańca
Udział województwa pomorskiego w PKB Polski (2014 r.) PKB na mieszkańca (2014 r.)
Województwo pomorskie jest piątym najbogatszym województwem w Polsce
5,7%
pomorskie
pozostałe
Średnia dla Polski
Źródło: Bank Danych Lokalnych GUS
w tys. PLN
14
Liczba finalistów konkursu EY Przedsiębiorca Roku z poszczególnych województw
Liczba nowo rejestrowanych firm na 10 tys. osób w wieku produkcyjnym
► Pomorskie regularnie znajduje się w grupie województw o największej liczbie nowo rejestrowanych firm
► Pomorskie firmy aż dziesięciokrotnie były finalistami konkursu Przedsiębiorca Roku EY (m.in. Ziaja, Mercor, Drutex, IVONA Software) – Pomorskie to piąte pod tym względem województwo w Polsce
Pomorskie wyróżnia się pod względem przedsiębiorczości jego mieszkańców
33
17
13 12
10
5
Mazowieckie Wielkopolskie Małopolskie Dolnośląskie Pomorskie Śląskie
0
20
40
60
80
100
120
140
160
180
200
2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
minimum-maksimumPolskamin
Źródło: GUS
15
► Według polskich i międzynarodowych instytucji, prognozowany w najbliższych latach wzrost PKB w Polsce kształtuje się na poziomie ok. 3,5% rocznie. Prognozowana ścieżka wzrostu w Polsce jest - w porównaniu do innych krajów – wyjątkowo stabilna
Perspektywy wzrostu gospodarki Polski w najbliższych latach są stabilne – ale co dalej?
Realny wzrost PKB w Polsce
0
1
2
3
4
5
6
7
MFW Komisja Europejska
NBP OECD
Bank Światowy Ministerstwo Finansów
EBOR
% r/r
Prognoza
Źródło: EY na podstawie danych wymienionych instytucji
16
Kluczowym wyzwaniem dla Polski jest pogarszająca się sytuacja demograficzna
0
5
10
15
20
25
30
35
40
nieaktywni seniorzy
nieaktywne dzieci i młodzież
nieaktywne osoby w wieku produkcyjnym
pracujący
bezrobotni
mln osób
Populacja Polski
► Do 2040 r. prognozowana liczba mieszkańców Polski ma się zmniejszyć o 2,3 mln os., a w ciągu kolejnych 20 lat o niemal 3 mln. Szczególnie głęboki spadek jest prognozowany dla populacji osób pracujących.
-2,9 mln (-8,1%) -2,3 mln (-5,8%)
-4,1 mln (-24,4%)
Źródło: EY na podstawie Eurostat
17
Starzenie się populacji Polski jest wyjątkowo szybkie na tle UE
► W 2014 r. w Polsce na 1 osobę w wieku 65+ przypadały 4,4 osoby w wieku produkcyjnym
► Do 2060 r. relacja ta istotnie się pogorszy we wszystkich krajach UE, jednak w Polsce zmiana ta będzie wyjątkowo silna – na 1 osobę w wieku 65+ będzie przypadać zaledwie 1,5 osoby w wieku 20-64 lata
1,5
Lu
kse
mb
urg
Irla
nd
ia
No
rwe
gia
Isla
nd
ia
Be
lgia
Da
nia
Szw
ecj
a
Wlk
. B
ryta
nia
Fra
ncj
a
Szw
ajc
ari
a
Fin
lan
dia
Cy
pr
Lit
wa
Ho
lan
dia
Au
stri
a
Cze
chy
Ma
lta
Ło
twa
Ch
orw
acj
a
Ru
mu
nia
Wę
gry
Wło
chy
Sło
we
nia
His
zpa
nia
Est
on
ia
Nie
mcy
Bu
łga
ria
Po
lska
Gre
cja
Po
rtu
ga
lia
Sło
wa
cja
4,4
3,3
0,0
0,5
1,0
1,5
2,0
2,5
3,0
3,5
4,0
4,5
5,0
Sło
wa
cja
Irla
nd
ia
Cy
pr
Isla
nd
ia
Lu
kse
mb
urg
Po
lska
Ru
mu
nia
No
rwe
gia
Cze
chy
Sło
we
nia
Wę
gry
Szw
ajc
ari
a
Ma
lta
Ho
lan
dia
His
zpa
nia
Au
stri
a
Wlk
. B
ryta
nia
Be
lgia
Est
on
ia
Ch
orw
acj
a
Lit
wa
Ło
twa
Da
nia
Fra
ncj
a
Bu
łga
ria
Po
rtu
ga
lia
Fin
lan
dia
Szw
ecj
a
Gre
cja
Nie
mcy
Wło
chy
Relacja liczby osób w wieku w wieku 20-64 do liczby osób w wieku 65+ w krajach UE
2014 2060
Źródło: Eurostat
Średnia dla UE-28: 3,3
Średnia dla UE-28: 1,8
18
► W przeciwieństwie do całkowitej liczby Polaków, populacja woj. pomorskiego powinna rosnąć jeszcze przez ponad 10 lat. Jednocześnie widoczny będzie, charakterystyczny dla całego kraju, proces przenoszenia się ludności poza duże ośrodki miejskie
Zmiany demograficzne w woj. pomorskim są nieco korzystniejsze niż przeciętnie w Polsce
Dynamika populacji
Źródło: GUS
-0,8
-0,7
-0,6
-0,5
-0,4
-0,3
-0,2
-0,1
0,0
0,1
0,2
0,3 woj. pomorskie
Trójmiasto
Polska
10 największych miast bez Warszawy
% r/r
19
65,3 64,7 64,4
30
35
40
45
50
55
60
65
70
75
Ho
lan
dia
Cy
pr
Est
on
ia
Szw
ecj
a
Wlk
. B
ryta
nia
Sło
wa
cja
Cze
ch
y
Irla
nd
ia
Ma
lta
Lu
kse
mb
urg
Ło
twa
Da
nia
Au
stri
a
Nie
mcy
wo
j. p
om
ors
kie
Lit
wa
His
zpa
nia
Po
lska
Po
rtu
ga
lia
UE
Ru
mu
nia
Sło
we
nia
Fin
lan
dia
Wę
gry
Fra
ncj
a
Gre
cja
Bu
łga
ria
Be
lgia
Ch
row
acja
Wło
ch
y
51,3 48,5
46,8
30
35
40
45
50
55
60
65
70
75
Szw
ecj
a
Cy
pr
Ho
lan
dia
Da
nia
Wlk
. B
ryta
nia
Fin
lan
dia
Au
stri
a
Nie
mcy
Est
on
ia
Lit
wa
Po
rtu
ga
lia
Ło
twa
Lu
kse
mb
urg
His
zpa
nia
Irla
nd
ia
Sło
we
nia
Fra
ncj
a
UE
Sło
wa
cja
Cze
ch
y
Bu
łga
ria
Po
lska
Be
lgia
wo
j. p
om
ors
kie
Wę
gry
Ch
row
acja
Ru
mu
nia
Gre
cja
Ma
lta
Wło
ch
y
Potrzebny wzrost aktywności zawodowej
► Spadek liczby osób w wieku produkcyjnym wzmacnia potrzebę zwiększenia aktywności zawodowej zarówno w Polsce, jak i w samym woj. pomorskim. Potrzeba ta jest szczególnie silna w przypadku kobiet
► Aktywność zawodowa mężczyzn jest wyższa niż średnio w UE, ale dla kobiet wskaźnik ten znajduje się na wyraźnie niższym poziomie
Stopa aktywności zawodowej* mężczyzn w krajach UE w 2014 r. Stopa aktywności zawodowej* kobiet w krajach UE w 2014 r.
%
Źródło: Eurostat, *aktywność zawodowa w populacji osób w wieku 15+
%
20
20,2%
0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
Przeciętna wartość inwestycji ogółem w krajach UE w latach 2004-2014 (%PKB)
► W świetle niekorzystnych tendencji demograficznych, kluczową rolę powinien odgrywać wzrost zasobu kapitału i wzrost wydajności. To z kolei wymaga zwiększania inwestycji
► Polska jako kraj doganiający powinna mieć wysoką stopę inwestycji, jednak w latach 2004-2014 kształtowała się ona poniżej średniej unijnej i znacznie poniżej poziomu notowanego w innych krajach naszego regionu
Potrzebny także wzrost stopy inwestycji
Źródło: EY na podstawie Eurostat
Średnia dla UE-28: 20,6%
21
15,6%
0%
5%
10%
15%
20%
25%
Est
on
ia
Cze
ch
y
Ru
mu
nia
Ło
twa
His
zpa
nia
Be
lgia
Sło
wa
cja
Bu
łga
ria
Irla
nd
ia
Au
stri
a
Sło
we
nia
Fin
lan
dia
Ch
orw
acja
Szw
ecj
a
Fra
ncj
a
Wę
gry
Nie
mcy
Cy
pr
Da
nia
Wło
ch
y
Lit
wa
Po
rtu
ga
lia
Ho
lan
dia
Ma
lta
Lu
kse
mb
urg
Po
lska
Gre
cja
Wie
lka
Bry
tan
ia
4,6%
0%
5%
10%
15%
20%
25%
Est
on
ia
Ru
mu
nia
Ło
twa
Ch
orw
acja
Cze
ch
y
Po
lska
Sło
we
nia
Gre
cja
Bu
łga
ria
Lit
wa
Szw
ecj
a
Wę
gry
Lu
kse
mb
urg
Fra
ncj
a
Ho
lan
dia
His
zpa
nia
Fin
lan
dia
Po
rtu
ga
lia
Sło
wa
cja
Da
nia
Irla
nd
ia
Cy
pr
Ma
lta
Au
stri
a
Wło
ch
y
Wie
lka
Bry
tan
ia
Be
lgia
Nie
mcy
Przeciętna wartość inwestycji publicznych w latach 2004-2014 (%PKB)
Przeciętna wartość inwestycji prywatnych w latach 2004-2014 (%PKB)
► Niski poziom inwestycji wynika przede wszystkim z niskich inwestycji prywatnych
► Inwestycje publiczne są natomiast relatywnie duże – głównie w wyniku napływu funduszy UE
Szczególnie niskie są inwestycje prywatne
Źródło: EY na podstawie Eurostat
Średnia dla UE-28: 17,6%
Średnia dla UE-28: 3,2%
22
► Nakłady przedsiębiorstw w Polsce na badania i rozwój są bardzo niskie na tle innych krajów UE, choć w woj. pomorskim inwestycje przedsiębiorstw na ten cel są wyższe niż średnio w kraju
Bardzo niskie są wydatki firm na B+R
0,0
0,5
1,0
1,5
2,0
2,5
0,0
0,2
0,4
0,6
0,8
1,0% PKB województwa
% PKB
Źródło: EY na podstawie Eurostat i GUS
Udział wydatków na B+R sektora przedsiębiorstw w PKB w 2014 r.
Udział wydatków na B+R sektora przedsiębiorstw w PKB w 2013 r.
Średnia dla UE-28: 1,3%
Średnia dla Polski: 0,38%
23
Potrzebna współpraca sektora prywatnego z sektorem publicznym
-1
-0,8
-0,6
-0,4
-0,2
0
0,2
0,4
0,6
0,8
1
Ranking zaufania do instytucji publicznych w krajach UE
► W Polsce tylko ok. 24% inwestycji infrastrukturalnych jest finansowanych ze środków prywatnych, podczas gdy np. w Austrii aż 84%*
► Zaufanie do instytucji publicznych w Polsce jest na bardzo niskim poziomie
Źródło: Parts (2013), The dynamics and determinants of social capital in the European Union and Neighbouring Countries, SEARCH Working Paper. * European Investment Bank (2010), Infrastructure finance in Europe: Composition, evolution and crisis impact, EIB Papers, vol. 15, nr 1.
24
Oszczędności brutto i akumulacja brutto w Polsce
Wzrost inwestycji wymaga wzrostu oszczędności krajowych
► Pomimo niskiego poziomu inwestycji w Polsce, krajowe oszczędności są niewystarczające do ich sfinansowania
► Ostatni kryzys pokazał, że finansowanie rozwoju w oparciu o kapitał zagraniczny i deficyt na rachunku obrotów bieżących ma swoje granice. W niedalekiej przyszłości nastąpi dodatkowo spadek napływu środków UE
► W rezultacie, oszczędności krajowe będą odgrywać kluczową rolę jako czynnik rozwoju polskiej gospodarki
100
150
200
250
300
350
2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
Luka oszczędności Oszczędności Akumulacja brutto
mld PLN
Źródło: EY na podstawie Eurostat
25
17,5%
0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
35%
Niska stopa oszczędności w Polsce
► W latach 2004-2014 średnia stopa oszczędności w Polsce wynosiła 17,5%, co było jednym z najniższych poziomów w UE, gdzie średnia stopa oszczędności ukształtowała się na poziomie 20,8%
► Również na tle krajów regionu EŚW, stopa oszczędności w Polsce jest niska
Stopa oszczędności brutto (% PKB), 2004-2014
Źródło: EY na podstawie Eurostat
Średnia dla UE-28: 20,9%
26
2,4%
-6%
-4%
-2%
0%
2%
4%
6%
8%
10%
12%
Szczególnie niskie są oszczędności gospodarstw domowych
► Jedną z przyczyn jest utrzymująca się niska stopa oszczędności gospodarstw domowych, która w latach 2004-2014 wynosiła w Polsce średnio zaledwie 2,4% w relacji do PKB
► Istotne zwiększenie udziału inwestycji w PKB wymaga zwiększenia stopy oszczędności gospodarstw domowych
Stopa oszczędności brutto gospodarstw domowych (% PKB), 2004-2014
Źródło: EY na podstawie Eurostat
Średnia dla UE-28: 7,3%
27
Podsumowanie
Od wybuchu kryzysu Polska była najszybciej rozwijającą się gospodarką w UE.
Sprzyjały temu m.in.: silna konsumpcja (wspierana dobrą sytuacją na rynku pracy oraz impulsem fiskalnym), płynny kurs walutowy, struktura handlu i świetne wyniki eksportu, konkurencyjność polskich przedsiębiorców i zdrowy sektor finansowy.
Pomorskie jest 5. najbogatszym województwem, o lepszej sytuacji na rynku pracy niż przeciętnie w Polsce, mniej niekorzystnych tendencjach demograficznych oraz wyjątkowo dużym udziale krajów spoza UE w eksporcie.
Zasadniczym wyzwaniem dla Polski (w tym woj. pomorskiego) jest niekorzystna sytuacja demograficzna. Tempo starzenia się populacji w Polsce będzie jednym z najszybszych w UE.
Kontynuacja procesu doganiania krajów wyżej rozwiniętych wymaga m.in.: zwiększenia stopy aktywności zawodowej (przede wszystkim wśród kobiet), wzrostu inwestycji prywatnych, w tym poprzez lepszą współpracę sektora prywatnego i publicznego, a także zwiększenia stopy oszczędności krajowych.
W ostatniej dekadzie Polska domknęła 40% luki rozwojowej względem średniej UE, wciąż jednak dochód per capita w Polsce pozostaje jednym z najniższych w UE.
28
Dziękuję
29
EY | Assurance | Tax | Transactions | Advisory
O firmie EY
EY jest światowym liderem rynku usług profesjonalnych obejmujących usługi audytorskie, doradztwo
podatkowe, doradztwo biznesowe i doradztwo transakcyjne. Nasza wiedza oraz świadczone przez nas
najwyższej jakości usługi przyczyniają się do budowy zaufania na rynkach kapitałowych
i w gospodarkach całego świata. W szeregach EY rozwijają się utalentowani liderzy zarządzający
zgranymi zespołami, których celem jest spełnianie obietnic składanych przez markę EY. W ten sposób
przyczyniamy się do budowy sprawniej funkcjonującego świata. Robimy to dla naszych klientów,
społeczności, w których żyjemy i dla nas samych.
Nazwa EY odnosi się do firm członkowskich Ernst & Young Global Limited, z których każda stanowi
osobny podmiot prawny. Ernst & Young Global Limited, brytyjska spółka z odpowiedzialnością
ograniczoną do wysokości gwarancji (company limited by guarantee) nie świadczy usług na rzecz
klientów.
Aby uzyskać więcej informacji, wejdź na www.ey.com/pl
EY, Rondo ONZ 1, 00-124 Warszawa
© 2016 EYGM Limited.
Wszelkie prawa zastrzeżone.
Niniejsza publikacja została sporządzona z należytą starannością, jednak z konieczności pewne informacje zostały podane
w skróconej formie. W związku z tym publikacja ma charakter wyłącznie orientacyjny, a zawarte w niej dane nie powinny zastąpić
szczegółowej analizy problemu lub profesjonalnego osądu. EY nie ponosi odpowiedzialności za jakiekolwiek straty powstałe
w wyniku czynności podjętych lub zaniechanych na podstawie niniejszej publikacji. Zalecamy, by wszelkie przedmiotowe kwestie były
konsultowane z właściwym doradcą.