O BARROCO
TEMA XI
Introdución
• O século XVII, en Europa, foi unha época de crise e de contrastes.
• Producíronse problemas demográficos e crises agrarias, pero, ao mesmo tempo, desenvolvéronse o comercio colonial e a produción de manufacturas.
• A nobreza e mais o clero mantiveron o seu poder, pero novos grupos sociais, como a burguesía, aumentaron a súa influencia.
• O poder das monarquías absolutas afianzouse.
• A arte foi un fiel reflexo desta época. A estética do Barroco superou o clasicismo do Renacemento e introduciu elementos máis complexos, cheos de movemento e cor.
11
A poboación europea
• A poboación europea mantívose practicamente estancada ao longo do século XVII.
• O baixo crecemento era debido á alta mortalidade ocasionada polas epidemias e pola existencia de fortes fames negras.
• A sociedade continuaba a ser estamental, dividida entre privilexiados e non privilexiados, pero a burguesía consolidábase como un sector rico e influente.
11
O comercio internacional
• No século XVI fóranse consolidando novas rutas comerciais marítimas. Dunha banda, a ruta dos metais preciosos e, doutra, a ruta das especias.
• Ademais, no século XVII, Holanda e Inglaterra lanzáronse ás rutas do Atlántico e do Índico.
• En 1602, Holanda creou unha sociedade por accións, a Compañía das Indias Orientais, que gozaba de apoio estatal.
• O Mediterráneo foi perdendo importancia e medraron os portos atlánticos de Sevilla, Lisboa, Anveres, Ámsterdam e Londres.
11
A economía en Europa11
Un galeón11
As manufacturas estatais
• Algúns comerciantes, para obteren maior cantidade de produtos e abarataren o seu prezo, concentraban os traballadores en grandes obradoiros.
• Así xurdiron as primeiras manufacturas. O comerciante poñía os trebellos e mais as materias primas, e os traballadores percibían un salario.
• Nalgúns países, o Estado apoiou o establecemento de manufacturas, e na época de Luís XIV, o seu ministro Colbert creou manufacturas estatais.
11
A Europa do absolutismo
2.1. Cambios políticos e relixiosos
2.2. Características da monarquía absoluta
11
Cambios políticos e relixiosos
• A Guerra dos Trinta Anos, que enfrontou a católicos e protestantes, finalizou coa Paz de Westfalia e significou a recomposición do mapa político europeo.
• Deuse o ascenso dunha nova potencia, Francia, e o afundimento do vello Imperio dos Habsburgo.
• O século XVII deu paso ao predominio dos Estados-nación, á afirmación das monarquías absolutas e ao afundimento das formas de poder supranacionais, como o Imperio hispánico.
• Doutra banda, significou a proclamación da liberdade relixiosa para cada Estado.
11
Características da monarquía absoluta
• Na monarquía absoluta, a autoridade do monarca proviña directamente de Deus.
• O poder do rei era absoluto e constituía a encarnación mesma do Estado.
• Para gobernar, o monarca estaba auxiliado por ministros, conselleiros e secretarios, e tamén por un gran número de funcionarios.
11
Os Estados europeos despois de 1648
11
A arte do século XVII: o Barroco
3.1. Unha arte para a sociedade do seu tempo
3.2. A estética do Barroco
11
Unha arte para a sociedade do seu tempo
• Os artistas foron requiridos polos monarcas absolutos para construír mansións que fosen o reflexo do seu inmenso poder.
• O Palacio de Versalles e mais os seus xardíns é o exemplo máis claro deste estilo suntuoso e elegante.
• A Igrexa católica converteuse na compradora de obras de arte e as igrexas amosaban unha fastosa decoración, dedicada á propaganda dos principios relixiosos.
• Nos países protestantes a ausencia de imaxes nos seus templos implicou a inexistencia dunha arte de propaganda relixiosa.
11
A estética do Barroco
• O Barroco propuxo novos valores estéticos nos que predominaba:
• O movemento, coa utilización das formas curvas, do cóncavo e o convexo.
• A luz e a cor, máis que o debuxo, para crear as formas.
• O realismo nas representacións.
• O gusto polo teatral e escénico.
11
Arquitectura e escultura barrocas
4.1. Arquitectura
4.2. Escultura
11
Arquitectura
• A nota esencial do novo estilo é a liberdade con que se tratan os elementos arquitectónicos co fin de dotar de impresión de movemento o edificio.
• Roma é a cidade onde se orixinou o novo estilo e onde traballaron dous artistas:
• Juan Lorenzo Bernini (1598-1680), que rematou a Basílica de San Pedro do Vaticano cunha gran columnata de forma elíptica no exterior e un espectacular baldaquino no interior.
• Francesco Borromini (1599-1667), autor das fachadas de igrexas como as de San Carlos das Catro Fontes e Santa Inés.
11
BERNINI (1598-1680),
Scala Reggia
San Andres do Quirinal
Praza do Vaticano
Santa Mª da Asunzione
Borromini (1599-1667)
San Carlos de las cuatro fuentes
Iglesia de Santa Inés
Igrexa de San Ivo
Unha igrexa barroca
11 Unha igrexa barroca
Escultura
• A representación do movemento foi tamén o principal obxectivo dos escultores barrocos.
• As liñas curvas e oblicuas utilízanse para dar a impresión de equilibrio inestable.
• As vestimentas adquiren grande importancia: as súas formas ínchanse e os pregamentos multiplícanse.
• A outra grande aspiración da escultura barroca é o naturalismo, cun carácter efectista que pretende conmover ou sorprender.
• Bernini é a figura máis representativa e as súas obras son un reflexo de todas estas características.
11
BERNINI
Beata Ludovica Albertoni
DAVIDExtasis de Santa Teresa
Verdad Revelada
Apolo y Dafne
A pintura barroca europea
11
Características da pintura
• A pintura barroca presenta diversos elementos comúns:
• O triunfo da cor sobre o debuxo.
• A preocupación pola luz.
• O realismo.
• A procura do movemento nas composicións.
11
A escola italiana
• A pintura barroca acadou axiña un gran desenvolvemento en Italia.
• O seu iniciador foi Miguel Anxo Caravaggio, que introduciu os xogos de contraste entre os fondos escuros e focos de luz iluminando a escena. (TENEBRISMO)
• Entre os numerosos pintores do Barroco italiano salientou Andrea del Pozzo (Bóveda da Igrexa de San Ignacio, en Roma)
11
Andrea del Pozzo
A pintura flamenga e holandesa
• A pintura flamenga. Tivo en Pedro Pablo Rubens o seu principal representante.
• Influído polos renacentistas italianos e polo uso da luz de Caravaggio, Rubens pintou toda clase de temas: relixiosos, mitolóxicos, escenas populares e retratos.
• A pintura holandesa. Foise desenvolvendo na Europa protestante, sobre todo en Holanda. Era unha escola naturalista preocupada polo tratamento da luz.
11
RUBENS
• http://www.spanisharts.com/history/barroco/barroco_rubens.html
Arquitectura, Escultura e pintura do Barroco español
11
• ARQUITECTURA• ESCULTURA• PINTURA
Arquitectura española
• A arquitectura barroca española distínguese pola súa exuberancia decorativa, tanto no interior coma no exterior dos edificios.
• O Barroco en España foi serodio e acadou a súa maior expansión no século XVIII.
• A estética barroca, complexa, profusa e espectacular, conectou co gusto dos que encargaban as obras e co pobo do común.
• Os arquitectos máis salientables foron Alonso Cano, Fernando Casas e Novoa, José Churriguera e José Ribera.
11
• http://aprendersociales.blogspot.com• Enlaces a outros Power Point da arquitect
ura barroca
Escultura: a imaxinaría
• A escultura continuou o camiño trazado no Renacemento. Empregábase a madeira policromada e predominaba o tema relixioso, coa realización de retablos e imaxes.
• O interese por conmover os fieis acadou na imaxinaría proporcións dramáticas mediante caras demacradas, signos de dor e sufrimento, etc.
11
Power Point da escultura barroca española
• http://aprendersociales.blogspot.com
• http://www.slideshare.net/tomperez/la-escultura-barroca-espaola
Os pintores do Barroco español• Na primeira metade de século destacaron o
valenciano José de Ribera e o estremeño Francisco de Zurbarán.
• Ribera foi máis “tenebrista” e preocupouse pola luz e a cor. Zurbarán evolucionou cara á representación exacta da realidade e a calidade das cousas.
• Na segunda metade de século sobresaíron pintores de Corte como Juan Carreño ou Claudio Coello, que foron excelentes retratistas.
• Batolomé Esteban Murillo temas relixiosos e temas infantís con cores alegres,suaves e moi luminosois.
11
Enlaces pintores españois
MURILLO
José de Ribera
ZURBARAN
JUAN CARREÑO
CLAUDIO COELLO
Diego Velázquez
• Diego Velázquez traballou na corte de Filipe IV. Destacou polo seu xenio extraordinario, que o converteu no pintor español máis universal.
• Velázquez cultivou todos os xéneros: como pintor de corte fixo moitos retratos e cadros históricos. Como artista culto pintou temas mitolóxicos, que humanizaba con modelos populares.
• Da súa técnica salienta a utilización maxistral da luz e da perspectiva aérea, isto é, a sensación óptica da luz que circula entre os obxectos e as figuras.
11
A OBRA DE VELAZQUEZ
• http://www.spainselecta.com/index.htm?http://www.spainselecta.com/velazquez.htm
Diego Rodríguez de Silva y Velázquez
1599 - 1660
A técnica: Realismo
• Velázquez quer captar a realidade.
• É como un
fotógrafo
Vocabulario importante…
manchas de cor dibuxa con pintura
caiado
cazar
bufons, ananos
bufanda bermella Libro, escritorio, carta – a intelectualidade
Unha persoa sentada / a cabalo – a autoridade
Unha cortina vermella – a autoridade
o bastón - poder
Os temas das obras de Velázquez
Retratos
a mitoloxía
a relixión
Os bufons
Obra en obra
Un elemento moi típico dos pinturas do barroco era a idea dunha obra dentro da obra principal.
Pode ser unha fiestra, un espello ou outra obra.
As Meninas
Outro tema ou categoría da obra de Velázquez é ol retrato.
Debido a sua amizade co seu mestre Pachecho, Chegou a ser pintor da corte de Felipe IV. Así que, pintou ao rei, á familia do rei, aos duques e ás outras persoas importantes da corte.
O príncipe Baltasar Carlos, cazador – 1635-1636
Felipe IV de caza - 1635
Retrato de Felipe IV, co rifle e o can
Só os nobres tiñan dereito de cazar.
O Conde Duque de Olivares a cabalo - 1638
A coroación da Virxe – 1641-42
Outro tema importante é a relixión.
Cristo crucificado - 1632
Notase un contraste moi evidente entre as obras do Greco e Velázquez.
Fixamonos no realismo e a tendencia de pintar o belo e o feo.
Cal obra parecevos mais realista?
A MITOLOXÍA: A Fraga de Vulcano - 1630
O bufón Sebastian de Morra - 1644
Tema de los bufones…
Velázquez pintou varios bufóns da Corte
Para Velázquez, a cara era unha ventá da alma. Preocupabase por pintar caras moi expresivas.
Esta obra parece debuxada. Ao principio da súa carreira como artista, dibuxa coa pintura.
Mais tarde, empezou a pintar con manchas.
A rendición de Breda -As lanzas-
AS FIANDEIRAS
FIN DO TEMA
XI