Pagsulat ng Sulatin sa pananaliksik (Term Paper)

Ang sulatin sa pananaliksik ay ulat ng pag-aaral at pagbabasa sa isang tanging larangang sosyal, pampanitikan, pangkasaysayan, pangkabuhayan o pang-agham. Ang pag-aaral ay batay sa mahahalagang impormasyong nakalap ng ibang taong nagsasaliksik na hinggil sa isang tiyak na paksa. Kaya bung ng muli’t muling pananaliksik at pagsusulat ang term Paper.

1. Pamimili ng Paksa:

Unang dapat gawin ng susulat ng sulatin sa pananaliksik ang pumili ng paksang pag-aaralan at sasaliksikin. Mainam na piliin ang paksang may kaunti nang nalalaman ang nasusulat at nakawiwli sa kanya.

Sa pagpili ng paksa, mabuting gabayin ang sumusunod ng mga patnubay:

1. Hindi iyon nanggaling sa iisang aklat. Walng pananaliksik na magagawa kung ang paksa ay iisang aklat lamang matatagpuan.

2. iwasan ang paksang ayon lamang sa sariling karanasan. Wala ring magaganap na pananaliksik kung ang paksa ay nakabatay sa karanasan. Kailangan sa Term paper ay mga aklat na babasahin, susuriin at sasaliksikin ng paksang susulatin.

3. iwasan ang paksang walang makukunan ng sapt ng materyales na makukunan ng ebidensya at katibayan.

4. pumili ng paksang hindi napakalwak at hindi rin naman napakatipid ng larangan. Kung napakalwak nito, limitahan o takdaan ang paksa upang mapag-aralang mabuti. Kung napakatipid naman ang larangan, baka walang gaanong masabi sapagkat limitado ang mga aklat at sangguniang mapagkukunan ng mga impormasyon at katotohanan.

5. huwag ring pumili ng paksang bagung-bago sapagkat tiyak na kakaunti parin ang masasangguning aklt ukol dito.

6. iwasan din ang paksang lubhang kontrobersyal. Baka wala pang katotohanang naitatatag ukol dito. Ang term paper ay dapat nakasalig sa mga katotohanan.

7. pumili nng paksang maaaring bigyan ng sariling palagay at pasiya sa halip na itoy maging pagsasama-sama lamang ng mga nakalap ng mga tala.

2. paghahanda at paglalagay ng Bibliograpi

Kapag natiyak na ang paksang susulatin, isunod na ang paghahanda at paghahanap ng bibliograpi na binubuo ng mgta aklat at iba pang materyales na masasangguni sa pagsulat ng term paper.

-mabuting gumawa muna ng pansamantalng bibliograpi

Pansamantala itong bibliograpi sapagkat itatala ditto ang mga aklat at materyales na inaakalang magagamit sa pagsasaliksik sa paksa at possible na may mga materyales na maitala na sa huli ay hindi naman pala ganap na magagamit. Kaya pinal na bibliograping gagawin ang mga materyales na ito ay hindi na isasama.

-ang aklatan ang pinakamabuting pook na hanapan ng pansamantalang bibliograpi, maaring isang libro, pahayagan, magasin, manuskrito at iba pang babasahin . Card catalogues at index card ang sangguniin para mapadali ang paghahanap ng kailangang materyales na itatala sa pansamantalang bibliograpi.

-bukod sa mga card catalogues na maaring kard sa awtor, sa paksa o pamagat magagamit din ang index sa peryodikal at bibliograpi ng mga aklat sanggunian gaya ng ensayklopidya, thesaurus at yearbook.

-isulat sa kard na may sukat na 4 x 6 ang bawat aklat o artikulong magagamit sa pagsusulat. Sa bawat kard, ilista ang mga ito:

☻Awtor☻Pamagat☻mga tala ukol sa paglilimbag (pook, publisher at taon ng pagkakalimbag)

Halimbawa:

1. isang awtor

Alejandro, rufino. 1970, Pagtatalumpati at Pagmamatuwid. Bede Publishing House, Inc. Philippines.

2. dalawang awtor:

Anderson, anne at Tony Lynch. 1998. Listening. Oxfrod university Press, Hongkong.

3. mula sa antolihiya:

Reyes, Edgardo M. 1970, “Daang Bakal”. Manunulat. Ed. Efran Abueg, Pioneer Printing Press, Quezon City

4. may tatlo o higit pang awtor:

Tumangan, Alcomtiser Sr. et. Al. 1986. Sining ng Pakikipagtalatasan. National Book Store, Inc., Manila.

5. artikulo sa pahayagan :

Perez, ALEJANDRO. Abril, 1971, “Ang Ayos ng Pangungusap”. Linggustikang Filipino, 1:91-94.

3. Paghahanda sa pansamantalang Balangkas:

Mahalagang gumawa ng sariling Balangkas ng susulating term paper. Itoy magbibigay ng direksyon at magsisilibing patnubay sa pagbabasa at sa pagkuha ng mga tala. Sa pamamagitan ng pansamantalang balangkas, maiiwasan ang pagkuha ng mga talang magagamit sa sulatin.

Dapat malaman ang mga pangunahing isipan ng sulatin. Sa ilalim ng bawat pangunahing isipan ay gumagawa ng mga tanong na masasagot. Ang makakalap ngmga sagot sa mga tanong ang bubuo sa ipalalaman sa sulatin.

4. Pangangalap ng datos :

Sa paggamit ngmga aklat at iba pang materyales sa pansamantalang bibliograpi, kumukuha ngmga tala sa sinasangguning mga aklat na mahalaga sa paksang tinatalakay sa sulatin.

Tatlong uri ng tala na isusulat sa kard :

☻Lagom - Kapag lagom ang tala, isulat ang tala sa sariling pananalita nang hindi nababawasan ang kahulugan ng orihinal.

☻tuwirang sipi – kopyahin ang mga salita sa aklat at ipaloob iyon sa panipi.

☻hawig - malayang ipinapahayag ang tala sa pagbibigay paliwanag sa sinasabi ng orihinal.

Mga dapat isulat sa kard:

☻ Pamagat ng siniping talata.

☻ tala tungkol sa tanging bahagi ng paksa

☻ may-akda

☻ pamagat ng artikulo o aklat at ang pahina

Halimbawa:

5. pagpapahalaga sa mga Nakalap na Materyales:

Dapat matututong magpahalaga ang manunulat ng sulating pananaliksik sa mga nakalap niyang mga tala. Alin sa mga iyon ang mahalaga at makatulong para sa sinusulat niyang paksa?

Mga Gabay:

1. isaalang-alang ang kadalubhasaan ng awtor. Ang tala mula sa aklat na ang awtor ay lubhang kilala sa larangang iyon ay mahalaga.

2. Petsa ng pagkakalimbag ng aklat. 3. Uri ng mgasi o babasahin.4. Mahalaga ang totoong tala sa mga pangyayari at opinion5. May pangnahin at pantulong na sanggunian.6. Higit na mahalaga ang orihinal na artikulo kaysa sa mga halaw at lagom nito

6. pagsulat ng pangwakas na balangkas:

- isunod na ang pagpaplano kung paano susulatin ang term paper. Tiyakin kung paano pagsusunud-sunurin ang nakalap na mga tala at impormasyon.

- bilangh patnubay sa gagawing balangkas, mahalaga ang isang masaklaw na pangungusap sa tesis. Napapadali nito ang sunud-sunod na pag-aayos ng mga talang nasa index card ng pansamantalang bibliograpi.

- hindi parin talagang pangwakas na ang balangkas na ito. Mabuting bigyang puwang ang pagbabago s balangkas upang lalo pa tong mapabuti kapg sinulat na ang term paper.

7. pagsulat ng Burador

Dahilan kung bakit sa Albanya Ang tagpuan ng Florante (Pamagat ng Tala)

Alam ni Balagtas na nagawang kaakkit-akit ng kanyang kapwa makatang griyego ang malagim na daigdig. Ito marahil ang dahilan ng paglulunan niya ng tagpuan ng Florante at Laura sa kahariang Albanya .(Tala ng lagom)

Monleon (awtor)Sa Pamaso ng Daigdig (Aklat)p. 13 (pahina)

- pagkatapos magawa ang pangwakas na balangkas, maaari nang simulan naman ang pagsulat ng buradorng sulatin.

- ano mang pagsulat ay mangyari pang simulan sa simula. Ngunit sa term paper, maaaring magsulat kahit na hindi muna sa simula, lalo na at nahihirapang gawim ang pasimula. Maaring sumulat na agad sa katawan at saka na lamang balikan ang pasimula.

- magsulat nang mabilis at tuloy-tuloy, tandaan na ang burador ay hindi siyang wakas ng sulatin.

- ang mga labis o kulang at mga kamalian ay huwag magpatigil sa pagsusulat sapagkat ang mga ito ay may panahon pang maitama sa pagwawasto ng burador.

8. pagrerebisa sa Burador:

Mga hakbang na dapat isaalng-alang sa pagrerebisa sa Burador:

1. Ang nilalaman – kung may kaisaahan ang komposisyon, may pagkakaugnay-ugnay ang mga isipang inilahad, ang mga pangunahing isipan ay sinusuportahan ng mga katulong na isipan, alisin ang mga kaisipang hindi kailangan, kung may isipang nakaligtaan sa pagsulat ng burador, idagdag ito, mag lagay ng ilustrasyon, ang mga salitang teknikal ay dapat pang dagdagan ng paliwanag at paglilinaw.

2. Paraan ng Pagsulat - Nakatatawag pansin ang pasimula. - pasimula ang nagpapakilala sa paksa

- May pagkakaugnayan at nagkakatulungan para maihayag ang diwa ng Sulatin

- gumamit ng tamang bantas- tama ang baybay ng mga salita- sa pagbabaybay ng mga salitang teknikal at pang-agham,

sundin ang mga tuntunin sa pagbabaybay ng Komisyon ng Wikang Filipno.- maging konsitent sa baybay ng mga salita lalo na ang nasa orihinal na baybay.

3. Ang Dokumentasyon - magbigay-galang ang manunulat sa pinagkunang akda sa pamamagitanng pagbanggit dito sa kanyang sinulat.

- Ang dalawang paraan ng pagbanggit • TALA – ang paghahanay ng mga pinagkunang akda

sa dulo ng bawat kabanata o likod ng akda.

• TALABABA – ang paghahanay ng mga nabanggit na akda sa ilalim ng teksto sa pahinang nilitawan ng sipi.

-Apat na Gamit ng Talababa-1. upang banggitin ang awtoridad sa ano mang

pahayag na ginawa ng teksto.

2. upang gumawa ng dagdag na komentaryo na magbibigay ng linaw sa isang bahagi ng teksto.

3. upang ipakita ang pagkakaugnay-ugnay ng mga Reperensiya.

4. upang magbigay-pitagan sa pinagkunan ng idea o materyales sa akda.

- maaring aklat, peryodikal o di-nailathalang materyales ang pinagkunan o sinipi sa teksto. Inilalaman sa talababa ang sumusunod na impormasyon:

1. buong panaglan ng may-akda, una ang unang pangalan o inisyal; sinusundan ng apelido at ito’y ng isang kuwit.2. buong pamagat ng aklat, may salungguhit o italiko.3. pangalan ng editor kung mayroon.4. edisyon, maliban sa unang limbag.5. bilang ng mga tomo, kung mayroon.6. mga datos hinggil sa pagkakalathala, nakapaloob

sa panaklong ang mga sumusunod:

a. pook na pinaglathalaan (sinusundan ng tutuldok)

b. panglan ng naglathala (sinusundan ng kuwit)

c. petsa ng pagkakalathala.- kung sa peryodikal naman, ganito ang isusulat:

a. buong pangalan ng may-akdab. pamagat ng artikulo, nakapaloob sa panipi at

sinusundan ng kuwit.c. pangalan ng peryodikal, may salungguhit at

sinusundan ng kuwit.d. bilang ng tomo at numero ng isyu (karaniwang

nasa numerong Romano ang tomo at numerong Arabe ang bilang ng Isyu) na inihihiwalay sa isat-isa ng kuwit

e. petsa ng pagkakalathala, nakapaloob sa panaklong at sinusundan ng kuwit pagkaraan ng panaklong at pahina ng sinipi; sinusundan ng tuldok.

- sa di-nalathalang materyales, ganito ang isulat:a. pamagat ng dokumento kung mayroon, at petsab. pangalan ng koleksyong pinagkunanc. isama ang ano mang impormasyong makatutulong

sa pagkilala ng dokumento o materyales. Mga Halimbawa:

Renato Constantino 1975. The Philippine: A past Revisited (Quezon City: Tala Publishing Services), mp. 120-124

Ninotcha Rosca, “Sa Bayan ng San Roque” The Literary Apprentice, XLVII blg. 2 (Nobyembre 1974), mp. 176-178

- gumamit ng mga daglat na latin upang makatipid sa paghahanay ng talababa. Maaring gamitin ang ibid., loc. at op: cit.

- kung muling gagamitin sa talababa ang isang akda bagaman at sa ibang tomo, kabanata o pahina at may iba pang nangabanggit na reperensiya sa pagitan ng ng unang nabanggit sa naturang akda at sa muling pagbanggit, isulat na lamang ang panagalan ng awtor at idagdag ang op. cit. at bagong tomo, kabanata o pahina.

- ginagamit naman ang loc. cit. kung muling gagamitin sa talababa ang isang akda pagkaraang mabanggit ang ibang reperensiya. Pangalan lamang ng awtor at loc. cit. ang lilitaw sa talababa.

9. Pangwakas na Bibliograpi

Ganito ang gawin sa pangwakas na bibliograpi.1. Inihahanay ang mga aklat na sinangguni o lahok sa bibliograpi nang

paalpabeto ang apelyedo o ayon sa pagkakasunud-sunod ng titik sa alpabeto.

2. Inuuri muna ang mga reperensya: maaring ang pag-uuri ay ayon sa a. Mga aklatb. Mga peryodikalc. Iba pang reperensiya

3. Halos nagkakahawig ang impormasyong isinasama sa Talababa at Bibliograpi. May ilan lamang pagkakaiba, gaya ng :

a. Sa bibliograpi, ang pangalan ng awtor ay isinusulat nang nauuna sa apelyedo

b. Ang kuwit pagkaraan ng awtor at pamagat ng aklat ay napapalitanh ng tuldok

c. Nawawala ang panaklong sa mga datos hinggil sa pagkakalathala ng aklat

d. Sa mga akda mula sa peryodikal, sa halip na pahinang pinagkunan ng banggit, ang isinusulat sa bibliograpi ay ang mga pahinang kinalalathala ng buong akda sa peryodikal.

Halimbawa:

Abueg, Efren R. et.al. 1964, Mga Agos sa Disyerto. Maynila.

PeryodikalDumol, Paul A. “Kabesang Rales”, Sagisag, 1 blg. 3 (Hunyo 1975) 19-24

10. Anyo ng SulatinAng sulating pananaliksik ay may apat na bahagi:

a. Ang pahina ng pamagat- nagtataglay ng pamagat ng sulatin, pangalan ng nagsaliksik at ang asignaturang pinag-uukulan.

b. Pahina ng mga Talaan ng mga nilalaman- ay nagtataglay ng mmga paksang

tinatalakay at ang pahina ng mga ito sa teksto.

c. Ang katawan o teksto- ay ang mismong akda. Ang nilalaman ay nagmumula sa pagbabasa ngunit ang pananalita ay sa sarili ng sumulat at kanyang pagbibigay kahulugan at buhay sa impormasyong nakalap.

d. Bibliograpi- ay ang listahan ng mga aklat na sinangguni at kinunan ng mga tala upang masulat ang sulating pananaliksik.

Pagwawasto ng Sipi

- Pagbabago, pagsasaayos o pagwawasto ng mga kamaliang gawa ng sumulat ng akda (term paper), ang mga mali ay gawa rin ng pagmamakinilya at paglilimbag sa computer

Ano ang mga dapat Iwasto?

- Kamalian sa impormasyon (facts)- Kamalian sa balarila (grammar)- Kamalian sa balngkas (structure)- Kamalian sa istilo ( style)- Kamalian sa pag-babaybay ng salita (spelling)- Mga pag-uulit ng salita (redundancy)- Kamalian sa unity, coherence, emphasis- Kamalian sa paggamit ng teknikal na salita- Pagmamalabis ng mga salita at mabubulaklak na salita- Verbal deadwood - Kamalian sa mga bantas

Mga simbolong ginagamit sa pagwawasto ng sipi