Chương 4
Thecircm Nhiều Cacircu Hỏi amp Trả Lời
Đacircy lagrave những cacircu hỏi magrave rất nhiều Phật tử cũng như
những người khocircng theo đạo Phật lại thường hay hỏi
Những cacircu hỏi nagravey được thống kecirc lagrave thường được hỏi bởi
những người thế hệ hiện đại sau nagravey đặc biệt lagrave ở những
nước phương Tacircy
84 Con đường của chuacuteng ta
Sự thật những cacircu hỏi nagravey lagrave do những Phật tử thường
khocircng tigravem thấy cacircu trả lời trong caacutec kinh saacutech Phật giaacuteo
hoặc những cacircu hỏi thuộc những vấn đề xatilde hội trong thời
hiện đại magrave một người chuẩn bị theo đạo Phật hay quan
tacircm
Sau đacircy lagrave viacute dụ về một số đề tagravei magrave nhiều người ngagravey
nay thường hay hỏi
Nghiệp Taacutei Sinh vagrave Những Khaacutec Biệt Của Mỗi Người Khi
Được Sinh Ra
Phật giaacuteo vagrave Khoa Học Hiện Đại Coacute Macircu Thuẩn Nhau
Phật giaacuteo vagrave Những Thần Thoại
ldquoThiền Tậprdquo Coacute Tạo Ra Những Tacircm Niệm Xấu Như Một
Số Người Bagraven Taacuten
Đức Phật vagrave Năng Lực Thần Thocircng
Vấn Đề Đồng Tiacutenh Luyến Aacutei Theo Quan Điểm Đạo Phật
Huacutet Thuốc Laacute vagrave Quan Điểm của Đạo Phật
Tham Vọng vagrave Sự Bằng Lograveng
Việc Ăn Chay vagrave Thức Ăn Chay Giả Mặn
Những Cảnh Giới vagrave Cotildei Sống Khaacutec Nhau
Những Người Ở Caacutec Nước Acircu Mỹ Cũng Theo Phật giaacuteo
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 85
(1) Coacute phải Nghiệp giải thiacutech tại sao coacute quaacute nhiều sự khaacutec
biệt giữa mọi người xung quanh ta
Mọi người luocircn luocircn thắc mắc vigrave sao mọi người luocircn
khaacutec nhau khi sinh ra vậy đacircu lagrave lẽ cocircng bằng trong cuộc
sống Tại sao mọi người sinh ra khocircng giống nhau khocircng
đồng đẳng với nhau (Phụ Lục 15)
Người đời thường ca thaacuten vagrave phacircn bua với những cacircu hỏi
như tại sao một người sinh ra khỏe mạnh người khaacutec lại
sinh ra ốm yếu Tại sao coacute người lại sống vui sướng hay coacute
tuổi thọ rất cao trong khi người khaacutec thigrave sống khổ cực hay
chết yểu vigrave tai nạn
Những người theo Phật khocircng tin những điều trecircn lagrave do
sự sắp xếp của một đấng tạo hoacutea siecircu nhiecircn Phật giaacuteo tin
rằng những sự việc xảy ra cho mỗi người chiacutenh lagrave do
Nghiệp vagrave quy luật Nhacircn-Quả chi phối một caacutech tự nhiecircn
Chiacutenh vigrave mọi người đatilde tạo những Nghiệp khaacutec nhau necircn
mọi người khaacutec nhau rất nhiều từ khi sinh ra cho đến khi
sống trong kiếp sống nagravey
Đức Phật đatilde tigravem ra quy luật Nghiệp hoạt động theo
nguyecircn lyacute nhacircn-quả Tức lagrave mọi sự việc xảy ra trong đời
chuacuteng ta đều lagrave do taacutec động của những hagravenh động tạo
nghiệp trước đoacute coacute thể trước đoacute vagravei giacircy vagravei giờ vagravei ngagravey
vagravei năm vagravei chục năm hay lagrave từ kiếp trước Đến khi gặp đủ
điều kiện (duyecircn) thigrave Nghiệp quả xảy ra Trecircn thế gian mọi
sự đều coacute nguyecircn nhacircn của noacute
Vigrave caacutech đacircy vagravei phuacutet anh chạy xe ngược chiều necircn bacircy
giờ anh đang bị tạm giam bởi cảnh saacutet Cũng coacute thể vigrave caacutech
đacircy vagravei chục năm anh đatilde tocircng chết người rồi bỏ chạy necircn
ngagravey hocircm nay anh đang bị cảnh saacutet bắt giam vigrave họ mới điều
tra ra anh Nghiệp anh gacircy ra thigrave bacircy giờ anh nhận latildenh hậu
86 Con đường của chuacuteng ta
quả Đoacute lagrave quy luật Nghiệp Vigrave anh gacircy ra những hagravenh động
đoacute necircn taacutec động của noacute dẫn đến hậu quả lagrave đang bị giam luacutec
nagravey Đoacute lagrave nguyecircn tắc của quy luật nhacircn-quả
Đức Phật đatilde necircu ra những viacute dụ theo quy tắc nhacircn-quả về
Nghiệp vagrave Nghiệp quả Nhưng Đức Phật cũng khuyecircn
khocircng necircn truy tigravem Nghiệp quaacute khứ vigrave coacute những Nghiệp coacute
thể thấy được (nhatilden tiền) vagrave coacute những Nghiệp coacute thể khocircng
thấy được Vigrave sao Vigrave Nghiệp thigrave trugraveng trugraveng quaacute nhiều bởi
vigrave mỗi một giacircy trong quaacute khứ hay trong hiện tại chuacuteng ta
suy nghĩ chuacuteng ta hagravenh động chuacuteng ta noacutei ra bao nhiecircu
điều gigrave thigrave tạo ra chừng ấy Nghiệp Vigrave vậy Đức Phật đatilde noacutei
ldquoNghiệp lagrave một trong những vấn đề khocircng thể nghĩ bagravenrdquo
Vậy chuacuteng ta phải lagravem sao Một khi Nghiệp của chuacuteng ta
lagrave ldquokhocircng thể nghĩ bagravenrdquo Cacircu trả lời lagrave chuacuteng ta chỉ necircn
biết trong cuộc sống hiện-tại chuacuteng ta hatildey cố gắng lagravem toagraven
những điều tốt đẹp tạo toagraven những Nghiệp tốt lagravenh Hatildey
lagravem người tốt để coacute những hậu quả tốt lagravenh để coacute được
cuộc sống tốt lagravenh trong hiện tại vagrave tương lai theo quy luật
của Nghiệp vagrave nguyecircn lyacute nhacircn quả
(2) Nếu chuacuteng ta khocircng thể nhớ gigrave về những kiếp quaacute
khứ thigrave tại sao trong kiếp sống nagravey chuacuteng ta phải chịu
nhận latildenh những điều sai traacutei magrave chuacuteng ta đatilde lagravem trong
quaacute khứ Như vậy coacute cocircng bằng khocircng
Chuacuteng ta phải luocircn ghi nhớ rằng Nghiệp (kamma) khocircng
phải lagrave một hệ thống thưởng phạt Đơn giản Nghiệp lagrave một
nguyecircn lyacute tự nhiecircn những hagravenh động cố yacute của chuacuteng ta
(nguyecircn nhacircn) sẽ tạo ra những taacutec động (kết quả) nagraveo đoacute
trong những điều kiện (duyecircn) nagraveo đoacute
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 87
Một người uống rượu say bước đi vagrave teacute ngatilde xuống
mương nước Bị gatildey chacircn Cho dugrave ngagravey sau đoacute anh ta
khocircng nhớ gigrave về việc migravenh bị teacute bị thương như thế nagraveo
nhưng anh ta vẫn phải chịu hậu-quả lagrave gatildey chacircn đau
đớnhellipvigrave hagravenh động uống rượu teacute ngatilde của migravenh
Cũng giống như viacute dụ trước đacircy Nghiệp cũng giống như
hạt giống Nếu bạn trồng giống cacircy taacuteo thigrave noacute sẽ lớn lecircn lagrave
cacircy taacuteo Nếu bạn gieo hột xoagravei thigrave noacute sẽ lớn lecircn lagrave cacircy xoagravei
Đoacute chỉ lagrave nguyecircn lyacute của quy luật Nhacircn vagrave Quả
Vigrave vậy ldquosự cocircng bằngrdquo vagrave ldquosự khocircng nhớrdquo trong cacircu hỏi
trecircn đacircy khocircng phải lagrave những yếu tố của Nghiệp Quy luật
Nghiệp theo nguyecircn tắc nhacircn-quả thể hiện cho tất cả mọi
con người vagrave sự vật
(3) Nếu coacute taacutei sinh tại sao con người khocircng nhớ lại được
kiếp sống quaacute khứ của migravenh
Đacircy lagrave một cacircu hỏi hay tuy nhiecircn cacircu trả lời cũng thật lagrave
đơn giản Những triacute nhớ hay kyacute ức về kiếp sống quaacute khứ
của chuacuteng ta nằm rất sacircu trong tagraveng thức (vocirc thức) của
chuacuteng ta Trong khi bản thacircn chuacuteng ta thường khocircng thể
nhớ nổi những gigrave migravenh đatilde lagravem trong ngagravey nagravey của thaacuteng
trước bởi vigrave tacircm của chuacuteng ta khocircng được trong sạch
khocircng được tu dưỡng vagrave tĩnh lặng Đầu oacutec của chuacuteng ta
khocircng bao giờ đủ minh mẫn để nhớ mặc dugrave chuacuteng ta hay
dugraveng từ lsquominh mẫnrsquo để chỉ sự saacuteng suốt vagrave thocircng minh của
chuacuteng ta
Viacute dụ lặp lại lagrave rất iacutet trong chuacuteng ta coacute thể nhớ chiacutenh xaacutec
những gigrave migravenh đatilde lagravem vagraveo cugraveng ngagravey của thaacuteng trước Tuy
nhiecircn những nghiecircn cứu khoa học cho thấy rotilde rằng trẻ em
88 Con đường của chuacuteng ta
với bản tacircm vẫn cograven trong sạch vagrave iacutet vẫn đục coacute thể nhớ
được rất nhiều thậm chiacute một số coacute thể nhớ kiếp trước của
migravenh
Nếu bạn nghĩ được như vậy thigrave bạn sẽ hiểu tại sao coacute rất
nhiều đứa trẻ chưa bao giờ nghe nhạc nhưng sau khi lọt
lograveng một thời gian đatilde trở thagravenh thần đồng về acircm nhạc Coacute
những đứa trẻ chưa bao giờ học mocircn toaacuten cao cấp đoacute
nhưng vẫn giải được những bagravei toaacuten đoacute Đoacute lagrave thức nhớ lại
kiếp sống quaacute khứ theo Nghiệp dẫn taacutei sinh Hai đứa trẻ coacute
thể lagrave một nhạc sư vagrave một giaacuteo sư trong kiếp quaacute khứ
Những nhagrave baacutec học phương Tacircy thường dugraveng phương
phaacutep thocirci miecircn để trị liệu tacircm lyacute cho rất nhiều bệnh nhacircn vagrave
nhiều bệnh nhacircn đatilde coacute thể hồi nhớ lại những kiếp trước của
migravenh trong quaacute trigravenh thocirci miecircn khi tacircm khocircng bị can thiệp
bằng những đối tượng trần cảnh becircn ngoagravei
Tương tự vậy nhiều thiền sư coacute tacircm được tu dưỡng nhờ
vagraveo việc thiền tập đến mức độ đạt định thacircm cao được cho
lagrave cũng coacute khả năng hồi tưởng lại kiếp sống quaacute khứ Người
nổi bật nhất coacute khả năng nagravey bằng quaacute trigravenh hagravenh thiền
chiacutenh lagrave Đức Phật Đức Phật coacute thể nhớ vagrave thấy lại tất cả
kiếp sống trong quaacute khứ của migravenh vagrave của người khaacutec khi
tacircm đatilde hoagraven toagraven trong sạch vagrave khocircng cograven bất kỳ ocirc nhiễm
nagraveo
Vigrave vậy cacircu hỏi nagravey được đặt ra thigrave đatilde như cacircu trả lời Vigrave
sao Vigrave muốn tập trung muốn nhớ thigrave tacircm triacute chuacuteng ta phải
trong sạch thanh tịnh Tacircm chuacuteng ta bị vocirc minh che mờ bị
cảnh trần vagrave ldquotham sacircn sirdquo vẫn đục che lấp bị những vấn đề
ldquocơm aacuteo gạo tiềnrdquo hagraveng ngagravey lagravem rối triacute Thậm chiacute đa số
trong chuacuteng ta cograven chưa bao giờ dagravenh thời gian để nghĩ đến
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 89
những điều thiện tốt chưa một lần ngồi xuống để tacircm an
nghỉ vagrave hagravenh thiền
(4) Nếu chuacuteng ta khocircng thể biết gigrave về kiếp sau vậy cần gigrave
phải lo lắng về noacute
Người Anh noacutei ldquoNgagravey mai khocircng bao giờ đếnrdquo Thật
vậy caacutei ldquongagravey mairdquo lagravem sao ai biết được chắc chắn noacute sẽ
chiacutenh xaacutec như thế nagraveo Cho dugrave những dự tiacutenh vagrave hoạch định
vagrave quy luật Nghiệp lagrave coacute thể dự đoaacuten được phần nagraveo nhưng
khocircng ai trong chuacuteng ta biết được chiacutenh xaacutec điều gigrave sẽ xảy
ra cho ldquongagravey mairdquo đoacute vigrave cograven rất nhiều điều kiện (duyecircn) taacutec
động đến
Tuy nhiecircn hoạch định để phograveng traacutenh cho một ldquongagravey
mairdquo khả dĩ như vậy lagrave điều mang tiacutenh ldquotraacutech nhiệmrdquo cần
phải lagravem Chuacuteng ta khocircng thể cứ ngồi nhigraven coi ngagravey mai sẽ
ra sao Đoacute lagrave thaacutei độ hơi iacutech kỷ vocirc tacircm vagrave thiếu traacutech
nhiệm
Cứ giống như những bậc cha mẹ iacutech kỷ tiecircu xagravei tất cả
những gigrave coacute được magrave khocircng hề nghĩ đến việc để lại một
chuacutet gigrave cho ngagravey mai của những đứa con thơ dại Họ khocircng
cần biết ngagravey mai của những đứa trẻ sẽ như thế nagraveo Cha mẹ
coacute traacutech nhiệm thường lagravem mọi caacutech để chuẩn bị cho tương
lai tốt đẹp nhất coacute thể cho con migravenh cho dugrave họ coacute thể khocircng
cograven sống đến luacutec đoacute để chứng kiến tương lai của con migravenh
coacute giống như migravenh hoạch định hay khocircng Chuacuteng ta cũng
cần phải nghĩ về tương lai vagrave về kiếp sau của chuacuteng ta
theo caacutech nghĩ như vậy
Những kinh điển Phật giaacuteo coacute ghi lại chuyện những
chuacuteng sinh ở cotildei Trời vagrave cả một số chuacuteng sinh bị taacutei sinh
90 Con đường của chuacuteng ta
vagraveo cotildei thấp xấu họ coacute khả năng nhớ lại những kiếp quaacute
khứ của migravenh nhớ lại những hagravenh động họ đatilde lagravem những
Nghiệp họ đatilde tạo ra vagrave ldquochiacutenh những Nghiệp đoacute đatilde dẫn dắt
họ đến những cảnh taacutei sinh đoacuterdquo Điều đoacute lagrave một trong những
dấu hiệu coacute yacute nghĩa động viecircn chuacuteng ta hatildey tiacutech cực cố gắng
lagravem những điều tốt nhất coacute thể trong kiếp sống hiện tại
Phật giaacuteo khuyecircn mọi người hatildey lagravem điều tốt nhất ldquoHatildey
lagravem người tốtrdquo để mang lại kết quả tốt nhất cho kiếp sống
tiếp theo cho dugrave ở kiếp sau chuacuteng ta coacute thể khocircng biết rằng
hậu-quả tốt đẹp của kiếp sau lagrave do kiếp nagravey tạo taacutec magrave
thagravenh Việc coacute biết hay khocircng biết về kiếp sống quaacute khứ hay
kiếp sống tương lai khocircng giải quyết vấn đề ở đacircy (Phụ
Lục 16)
Vấn đề lagrave yacute thức traacutech nhiệm của chuacuteng ta Cũng như
chuacuteng ta khocircng cần phải được biết rotilde con caacutei chuacuteng ta sẽ
sung sướng hay khổ sở ra sao trong tương lai thigrave chuacuteng ta
mới hoạch định vagrave lo lắng cho tương lai của chuacuteng Chuacuteng
ta phải lagravem vigrave traacutech nhiệm vagrave vigrave mọi sự ldquotốt đẹp hơnrdquo cho
tương lai
Vigrave yacute nghĩa cứu caacutenh theo lyacute nhacircn-quả nagravey coacute thể lagravem an
ủi lograveng người hiện tại như vậy necircn những người theo Phật
thường hay noacutei với nhau rằng ldquoNếu bạn muốn biết kiếp
sống trước đacircy của migravenh hatildey nhigraven vagraveo kiếp nagravey của bạn
Nếu bạn muốn biết kiếp sau của migravenh hatildey nhigraven vagraveo kiếp
nagravey của bạnrdquo
Kiếp nagravey lagrave kết quả của những gigrave trong kiếp trước bạn đatilde
lagravem Kiếp sau lagrave kết quả của những gigrave bạn đatilde lagravem trong kiếp
nagravey
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 91
Hiện tại lagrave con của quaacute khứ vagrave lagrave mẹ của tương lai Nếu
coacute những bậc cha mẹ tốt trong hiện tại thigrave coacute thể coacute một đời
sống tinh thần vagrave vật chất phuacutec lagravenh cho con caacutei trong tương
lai Đời sống của chiacutenh chuacuteng ta ở kiếp nagraveo ở giacircy phuacutet
nagraveo ở nơi đacircu cũng mang bản chất tương tự như vậy
(5) Coacute bằng chứng khoa học nagraveo chứng tỏ coacute sự taacutei sinh
Coacute rất nhiều trường hợp nghiecircn cứu đatilde chứng minh nhiều
người lớn vagrave trẻ em đatilde nhớ lại kiếp trước của migravenh Cũng
coacute rất nhiều trường hợp tuy khocircng thocircng qua nghiecircn cứu
khoa học nhưng mang tiacutenh giai thoại được thuật lại bởi rất
nhiều người vagrave nguồn tin đaacuteng tocircn trọng ở những nước
phương Đocircng
Phương Đocircng vagrave phương Tacircy ngagravey nay vẫn liecircn tục
nghiecircn cứu về sự hồi nhớ kiếp quaacute khứmdashĐoacute lagrave bằng chứng
chứng minh coacute sự ldquotaacutei sinhrdquo
Viacute dụ Carol Bowman người chủ xướng một trung tacircm
khoa học vagrave diễn đagraven rất lớn mang tecircn ldquoTrung Tacircm Nghiecircn
Cứu Tiền Kiếp Ở Trẻ Emrdquo (wwwchildpastlivesorg) đatilde viết
một quyển saacutech về nhiều đứa trẻ đatilde coacute khả năng nhớ lại
kiếp quaacute khứ của migravenh Đoacute khocircng phải lagrave những quyển saacutech
về đề tagravei tocircn giaacuteo hay tacircm linh magrave lagrave saacutech về nghiecircn cứu
khoa học dựa vagraveo những cocircng trigravenh nghiecircn cứu cocircng phu
trecircn hagraveng trăm đứa trẻ
Giaacuteo sư Ian Stevenson lagrave giaacutem đốc Khoa Nghiecircn Cứu
Cảm Nhận ở đại học University of Virginia Hoa Kỳ đatilde thực
hiện rất nhiều nghiecircn cứu hagraven lacircm vagrave khoa học hơn 3000
người coacute khả năng nhớ lại kiếp trước của migravenh
(wwwmedicine virginiaEduclinical)
92 Con đường của chuacuteng ta
Một số những nhagrave khoa học rất nổi tiếng trong việc
nghiecircn cứu đề tagravei con người hồi nhớ lại tiền kiếp magrave bạn coacute
thể tham khảo như lagrave
Tiến sĩ Jim Tucker
(wwwenlightennextorgmagazinebiosjim-tucker)
Tiến sĩ Raymond Moody (wwwlifeafterlifecom)
Thomas Shroder (wwwbookssimonandschustercom)
Đoacute lagrave những cocircng trigravenh nghiecircn cứu đầy thuacute vị vagrave những
bằng chứng đầy thuyết phục magrave ai cũng necircn quan tacircm
Hagraveng ngagraven kết quả hiện đại vagrave khoa học như vậy chứ chưa
cần tiacutenh hagraveng ngagraven hiện tượng được chứng kiến được ở
những xứ sở khaacutec đatilde chứng minh sự coacute-thật của những kiếp
sống trước của những người đang sống trong hiện tại Noacutei
caacutech khaacutec khoa học đatilde chứng minh rằng coacute sự taacutei sinh
Henry Ford người saacuteng lập Hatildeng xe hơi Ford
Cocircng việc lagrave vocirc dụng nếu chuacuteng ta khocircng thể dugraveng
kinh nghiệm đoacute trong kiếp sống khaacutec
Thiecircn tagravei lagrave kết quả của những kinh nghiệm lacircu dagravei
trong nhiều kiếp quaacute khứ
Về điều nagravey tocirci luocircn chắc chắn chuacuteng ta đang ở đacircy vigrave
một mục điacutech
Chuacuteng ta sẽ liecircn tục Tacircm triacute vagrave kyacute ức chuacuteng lagrave bất
diệtrdquo
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 93
(6) Phật giaacuteo coacute macircu thuẫn vagrave xung đột với khoa học hiện
đại khocircng
Trong tất cả những tocircn giaacuteo thigrave giaacuteo lyacute Phật giaacuteo dường
như khocircng coacute xung đột đaacuteng kể nagraveo với những khaacutem phaacute vagrave
phaacutet minh của khoa học Phật giaacuteo cũng khocircng tạo ra những
thần thaacutenh biacute ẩn hay những thế lực siecircu nhiecircn nagraveo để giải
thiacutech những trật tự vagrave nguyecircn lyacute vận hagravenh của thế giới
Khoa học chứng minh vagrave chủ trương theo học thuyết
Tiến Hoacutea thigrave cũng hoagraven toagraven giống như học thuyết Vocirc
Thường của Phật giaacuteo Tương tự vậy cugraveng với những bằng
chứng hoacutea thạch vagrave caacutech tiacutenh tuổi carbon về địa chất học
khảo cổ học hiện đại đatilde coacute thể tiacutenh được tuổi của traacutei đất
khoảng 45 tỷ năm (httpviwikipediaorgtuổi traacutei đất)
Khaacutem phaacute nagravey cũng giống với những lời giảng của Đức
Phật về tuổi traacutei đất lagrave một đại kiếp (eon) tức lagrave một khoảng
thời gian gần như khocircng thể đếm được như vậy
Đặc biệt caacutech tiacutenh vagrave khaacutei niệm thời gian của Đức Phật
trong mối tương quan với vũ trụ hầu như rất đuacuteng với khoa
học hiện đại Phật giaacuteo đưa ra caacutech tiacutenh thời gian của vũ trụ
theo đại kiếp (kappa) tức những khoảng thời gian khocircng thể
nagraveo đếm được Để giải thiacutech những quatildeng thời gian đoacute Đức
Phật đatilde dugraveng viacute dụ lagrave nếu lấy một miếng vải lụa rồi mỗi
một trăm năm (100 năm) đến lau chugravei một traacutei nuacutei một lần
Cho đến khi nagraveo traacutei nuacutei đoacute bị chugravei mograven hết thigrave khoảng thời
gian đoacute coacute thể gọi lagrave một đại kiếp (kappa) Thuyết vũ trụ
nagravey của Phật giaacuteo gần giống với caacutech tiacutenh của khoa học
Khoa học tiacutenh rằng tuổi của vũ trụ lagrave vagraveo khoảng 137 tỷ
năm một khoảng thời gian chuacuteng ta khocircng bao giờ ngồi
đếm hết được Nếu chuacuteng ta chỉ ngồi đếm liecircn tục từ 1 cho
94 Con đường của chuacuteng ta
đến con số 137 tỷ đoacute thigrave chắc cuộc đời của chuacuteng ta cũng
đatilde đi qua rồi (httpviwikipedia org Tuổi vũ trụ)
Đức Phật cũng đatilde noacutei nhiều về vũ trụ chẳng hạn vũ trụ
bao gồm vocirc vagraven những vigrave sao vagrave hệ Thiecircn Hagrave vagrave thế giới
của chuacuteng ta chỉ lagrave một hạt bụi so với vũ trụ vocirc biecircn đoacute Vagraveo
thời hiện đại nhờ vagraveo khoa học vũ trụ thiecircn văn học vệ
tinh vagrave những kiacutenh viễn vọng chuacuteng ta hoagraven toagraven coacute thể
quan saacutet hagraveng tỷ tỷ vigrave sao vagrave hagraveng tỷ hệ Ngacircn Hagrave trong vũ
trụ
Đức Phật cũng khocircng bao giờ noacutei traacutei đất hay thế giới của
chuacuteng ta được tạo ra bởi một thaacutenh thần hay một đấng saacuteng
tạo nagraveo vagrave con người cũng khocircng được tạo ra bởi đấng saacuteng
tạo đoacute Điều đoacute cho thấy rằng caacutech đacircy hơn 2550 năm Đức
Phật đatilde quan saacutet vagrave miecircu tả đuacuteng đắn về vũ trụ cũng như vị
triacute của traacutei đất trong vũ trụ
Một điều thuacute vị hơn lagrave Đức Phật đatilde mocirc tả vũ trụ luocircn co
giatilden vagrave những chu kỳ co giatilden keacuteo dagravei trong khoảng thời
gian dagravei bằng cả một đại kiếp Điều nagravey đuacuteng như lời tiecircn
đoaacuten cho Học Thuyết Vũ Trụ Dao Động đatilde được chứng
minh sau 2500 năm
Một viacute dụ khaacutec trong một bagravei thuyết giảng (kinh) Đức
Phật cầm ly nước trong tay vagrave bảo rằng coacute vocirc số chuacuteng sinh
vi trugraveng đang ở trong ly nước Lagrave một khoảng thời gian thật
dagravei kể từ luacutec đoacute dường như khocircng mấy ai hiểu gigrave về lời dạy
đoacute của Phật cho đến sau nagravey vagrave hocircm nay chuacuteng ta coacute thể
nhigraven qua kiacutenh hiển vi vagrave thấy được vocirc số vi trugraveng trong bất
kỳ một ly nước latilde tự nhiecircn nagraveo
Viacute dụ mới caacutech đacircy khoảng một thế kỷ khi con người đatilde
tigravem dược caacutech noacutei chuyện với nhau được qua những ống
nghe điện thoại khi ở caacutech xa nhau hagraveng ngagraven dặm rồi caacutech
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 95
đacircy vagravei chục năm chuacuteng ta coacute thể chuyển qua khocircng gian vocirc
tận nguyecircn vẹn chữ viết vagrave kyacute tecircn vagrave coacute thể gửi higravenh ảnh
của chuacuteng ta từ một caacutei maacutey faxcho đến hơn mười năm
nay vagrave chuacuteng ta đatilde coacute thể nhigraven thấy nhau khi noacutei chuyện
gửi tất cả higravenh ảnh của một buổi sinh nhật trong vograveng vagravei
chục giacircy qua khocircng gian để đến nửa vograveng traacutei đất becircn
kiahellipĐoacute lagrave những điều magrave thời xa xưa khocircng ai coacute thể
tưởng tượng ra nổi nhưng những điều Phật đatilde noacutei luacutec đoacute
người ta khocircng thể hiểu được nếu họ khocircng phải lagrave một bậc
thaacutenh nhacircn giaacutec ngộ
Cograven rất nhiều điều Đức Phật đatilde noacutei magrave cho đến hocircm nay
khoa học vẫn chưa khaacutem phaacute vagrave kiểm chứng hết Khocircng
biết chuacuteng ta coacute may mắn cograven sống đến khi nagraveo hoặc coacute
may mắn được taacutei sinh trở lại cotildei người đaacuteng nhớ nagravey để
chuacuteng ta coacute thể được tiếp tục chứng kiến những phaacutet minh
vagrave khaacutem phaacute mới magrave con người sẽ tigravem ra nữa Nhưng chắc
chắn những khaacutem phaacute đoacute khocircng coacute gigrave lagrave biacute ẩn khaacutec với
những quy luật vận hagravenh của tự nhiecircn magrave Đức Phật đatilde từng
thuyết giảng
Vậy thigrave tại sao ngagravey xưa cho đến tận bacircy giờ vẫn cograven rất
nhiều người khocircng tin những cacircu chuyện của Đức Phật về
thế giới vagrave vũ trụ về những cotildei taacutei-sinh hiện hữu khaacutec của
chuacuteng sinh magrave họ cứ matildei đi thecircu dệt những chuyện hoang
đường đầy magraveu sắc thần thoại vagrave phi khoa học về Đức Phật
William Shakespeare trong taacutec phẩm Hamlet
Nagravey Horatio cograven nhiều thứ trecircn cotildei trời vagrave traacutei đất
hơn những điều ocircng mơ thấy trong triết học của ocircng
96 Con đường của chuacuteng ta
(7) Vigrave sao Phật giaacuteo khocircng coacute niềm tin vagraveo Đấng Saacuteng
Tạo tối cao saacuteng tạo ra thế giới vũ trụ
Phật giaacuteo coacute xu hướng khaacute ldquothực tiễnrdquo trong những vấn
đề đoacute vagrave khocircng tin vagraveo những biacute ẩn saacuteng tạo vagrave cũng khocircng
chấp nhạn giả thuyết vũ trụ bắt nguồn từ ldquotrứng vũ trụrdquo hay
được tạo ra bởi một lsquovị thần coacute chogravem racircu dagravei trắngrsquo
Nếu bạn nghĩ rằng coacute một đấng saacuteng tạo tagravei tigravenh tạo ra cả
vũ trụ vagrave thế giới vậy ai tạo ra đấng saacuteng tạo tagravei tigravenh đoacute Vagrave
nếu đấng saacuteng tạo đoacute đatilde luocircn luocircn tồn tại vậy liệu vũ trụ
cũng đatilde luocircn luocircn tồn tại hay khocircng
Noacutei chung Phật giaacuteo khocircng tin vagraveo những đấng saacuteng tạo
toagraven năng như vậy Chẳng hạn như nếu một đấng saacuteng tạo
đatilde tạo ra vũ trụ đatilde tạo ra con người vậy tại sao khocircng tạo
ra những con người giống nhau cugraveng hạnh phuacutec như nhau
magrave lại tạo ra người aacutec người hiền người lagravem ra tội lỗi vagrave
phải bị higravenh phạt xuống địa ngục lsquovĩnh viễnrsquo trong cảnh đầu
rơi maacuteu chảy như vậy
Cứ cho nếu con người khocircng được đấng saacuteng tạo tạo ra
thigrave cũng chẳng lagrave gigrave cả Những đấng saacuteng tạo theo quan
điểm tocircn giaacuteo của nhiều tocircn giaacuteo thigrave lagrave đấng saacuteng tạo với
đầy lograveng baacutec aacutei thương yecircu muocircn loagravei Đấng saacuteng tạo đatilde
tạo ra vagrave biết trước coacute thiecircn đường hạnh phuacutec vagrave địa ngục
kinh khủng Vậy sao đấng saacuteng tạo lại tạo ra những con
người lagravem necircn tội lỗi để rồi bị đọa đagravey xuống địa ngục kinh
khủng đoacute - Để lagravem gigrave Tại sao đấng saacuteng tạo coacute luacutec lại đầy
lograveng baacutec aacutei thương yecircu muocircn loagravei coacute luacutec lại tạo ra địa
ngục rồi tạo ra con người gacircy necircn tội lỗi vagrave bị higravenh phạt
một caacutech bất cocircng khocircng thương xoacutet ở địa ngục đoacute
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 97
Đức Phật đatilde khuyecircn dạy khocircng necircn tin theo những điều
do giaacuteo điều do kinh kệ do truyền thống hay do những suy
đoaacuten tưởng tượng vigrave nếu tin như vậy sẽ chẳng mang lại lợi
iacutech gigrave
Đức Phật khuyecircn rằng đừng bao giờ cố gắng tigravem hiểu
những cacircu hỏi siecircu higravenh như vậy chẳng hạn như Ai tạo ra
thế giới nagravey Thế giới nagravey coacute tồn tại matildei matildei hay khocircng
Trong cacircu chuyện về một người bị diacutenh mũi tecircn độc khocircng
lo việc ruacutet mũi tecircn ra để cứu lấy mạng sống của migravenh magrave
cứ lo hỏi những cacircu hỏi vocirc iacutech như Ai đatilde bắn mũi tecircn đoacute
Tecircn họ hắn lagrave gigrave Hắn lagravem nghề gigrave Vigrave sao vagrave vigrave saohellipthigrave
người đoacute coacute thể chết trước khi nghe được cacircu trả lời Caacutech
tốt nhất lagrave hatildey để thầy thuốc ruacutet mũi tecircn ra vagrave băng boacute thuốc
thang vagrave cứu lấy mạng sống của migravenh Những cacircu hỏi đoacute
khocircng giuacutep iacutech gigrave cho việc cứu nguy mạng sống của migravenh
Yacute Đức Phật khuyecircn dạy rằng cuộc sống trecircn thế gian thật
lagrave vocirc thường vagrave ngắn ngủi necircn chuacuteng ta hatildey tập trung vagraveo
những vấn đề ldquothực tếrdquo lagrave lagravem sao để bớt Khổ để giải thoaacutet
được khỏi Khổhellip trước khi những vocirc thường đến vagraveo một
ngagravey khocircng hẹn trước trước khi chuacuteng ta coacute thể nghe được
những cacircu trả lời về những vấn đề siecircu phagravem siecircu nhiecircn đoacute
Chuacuteng ta hatildey necircn tu tập để mau đạt đến những triacute tuệ giải
thoaacutet Khi chuacuteng ta đạt được loại triacute tuệ giải thoaacutet đoacute chuacuteng
ta sẽ tự nhiecircn thấy biết tất cả những cacircu trả lời về những vấn
đề cao siecircu đoacute
(8) Vậy Phật giaacuteo coacute lsquothugrave gheacutetrsquo hay lsquođe dọarsquo những người
khocircng theo đạo Phật sẽ bị higravenh phạt hay bị đọa vagraveo địa
ngục hay khocircng
98 Con đường của chuacuteng ta
Chắc chắn lagrave khocircng phải rồi Đạo Phật khocircng chủ trương
theo kiểu cơ chế thưởng phạt vagrave địa ngục vĩnh viễn
Phật giaacuteo chủ trương rằng những quy luật về Nghiệp luật
nhacircn-quả đều aacutep dụng cho tất cả mọi người Khocircng phải lagrave
Phật tử thigrave được ưu aacutei cograven khocircng phải Phật tử thigrave bị xử
Khocircng phải vậy mọi người đều nhận latildenh những hậu quả
tốt xấu tugravey theo Nghiệp của migravenh
Phật giaacuteo khocircng phải giống những tocircn giaacuteo khaacutec lagrave sẽ
trừng phạt con người khi họ chọn theo tocircn giaacuteo khaacutec Thời
nay những higravenh phạt dagravenh cho những người gọi lagrave lsquongoại
đạorsquo hoặc cho những kẻ bỏ đạo đi theo tocircn giaacuteo khaacutec đatilde bị
nghiecircm cấm Tất cả mọi người trecircn traacutei đất đều được bảo vệ
được tocircn trọng để lựa chọn tiacuten ngưỡng cho migravenh Đoacute lagrave
nhacircn quyền như đatilde được ghi rotilde trong Hiến Chương của
Liecircn Hiệp Quốc (Điều 18) Việc trừng phạt mang tiacutenh tocircn
giaacuteo đatilde bị cấm ở hầu hết những nước văn minh trecircn thế giới
nagravey Những người soạn thảo vagrave quyết định Hiến Chương
tiến bộ nagravey cũng lagrave những người từ những tocircn giaacuteo ldquohữu
thầnrdquo khaacutec nhau Vậy khocircng lẽ coacute đấng saacuteng tạo nagraveo magrave lại
thiếu văn minh như vậy Cograven trừng phạt hay đagravey đọa tiacuten đồ
của migravenh chỉ vigrave họ từ bỏ tocircn giaacuteo hoặc vigrave họ chuyển qua tocircn
giaacuteo khaacutec
Phật giaacuteo thigrave chưa bao giờ liecircn quan đến yacute tưởng nagravey
Đạo Phật khocircng coacute chủ trương iacutech kỷ hay trừng phạt bất kỳ
ai vigrave bất kỳ lyacute do tocircn giaacuteo ngay cả việc khocircng tin vagraveo Đức
Phật
Nếu đấng saacuteng tạo lagrave một người tạo ra muocircn loagravei vagrave loagravei
người thigrave tại sao đấng saacuteng tạo coacute thể giaacuteng một người
xuống địa ngục để bị đọa đagravey nấu chảy matildei matildei ở đoacute Bạn
coacute bao giờ đốt một diecircm quẹt dưới lograveng bagraven tay vagrave chịu
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 99
được sự noacuteng chaacutey của ngọn lửa khocircng Vậy sao bạn coacute thể
đốt bagraven tay của người khaacutec matildei matildei để người ta kecircu rống
trong đau đớn như vậy
Vagrave giả sử bạn lagrave đấng saacuteng tạo coacute đầy đủ quyền năng để
dừng lại việc thiecircu đốt đoacute liệu bạn coacute necircn dừng lại khocircng
hay vẫn tiếp tục nhigraven người khaacutec đau đớn như vậy
Đức Phật chủ trương tự do tư tưởng Người đatilde chưa bao
giờ yecircu cầu bất cứ ai phải tin theo giaacuteo lyacute của Người Đức
Phật cograven cho rằng khocircng phải bất cứ ai cũng hiểu được giaacuteo
lyacute của Phật vigrave những căn cơ khaacutec nhau của mọi người cho
necircn mọi người đều coacute thể chọn con đường thiacutech hợp nhất
cho migravenh
Phật giaacuteo khocircng phải lagrave một tocircn giaacuteo của giaacuteo điều vagrave
thưởng phạt magrave Phật giaacuteo mong muốn đưa đến cho mọi
người sự hiểu biết vagrave ldquothấyrdquo rotilde những lẽ thật chacircn lyacute của
cuộc đời vagrave thế giới rồi tự mọi người chọn caacutech sống thiacutech
hợp cho migravenh để traacutenh bỏ những đau Khổ trong cuộc đời
Nhagrave baacutec học Albert Einstein
ldquoTocirci khocircng thể tưởng tượng một Thượng đế kẻ tưởng
thưởng vagrave trừng phạt những tạo vật của migravenhhellip
ldquoTocircn giaacuteo của tương lai sẽ lagrave tocircn giaacuteo về vũ trụ Noacute
phải vượt quaacute một đấng thượng đế caacute nhacircn vagrave traacutenh bỏ
giaacuteo điều cugraveng lyacute thuyết thần học Bao trugravem cả hai mặt
tự nhiecircn vagrave tacircm linh noacute phải được dựa trecircn cảm quan
tocircn giaacuteo coacute được từ kinh nghiệm về mọi sự vật tự nhiecircn
100 Con đường của chuacuteng ta
vagrave tacircm linh như lagrave caacutech kết hợp đuacuteng nghĩa nhất Phật
giaacuteo sẽ trả lời được yacute nghĩa nagravey
ldquoNếu coacute một tocircn giaacuteo nagraveo coacute thể đương đầu với những
nhu cầu khoa học hiện đại thigrave đoacute lagrave Phật giaacuteo Phật
giaacuteo khocircng cần xeacutet lại quan điểm của migravenh để cập nhật
với những khaacutem phaacute mới của khoa học Phật giaacuteo
khocircng cần phải từ bỏ quan điểm của migravenh để xu hướng
theo khoa học bởi vigrave Phật giaacuteo bao trugravem cả khoa học
cũng như vượt qua khoa họcrdquo
(9) Phương phaacutep ldquoThiềnrdquo coacute tạo những tacircm niệm xấu aacutec
hay khocircng theo như một số người vẫn bagraven taacuten magrave khocircng
giải thiacutech
Thiền đatilde được thực hagravenh vagrave phaacutet triển bằng nhiều higravenh
thức khaacutec nhau vagrave nhiều nền văn hoacutea khaacutec nhau trong suốt
mấy ngagraven năm qua Ngagravey nay thiền tập được thực hiện trecircn
khắp thế giới đặc biệt phaacutet triển mạnh ở những nước
phương Tacircy
Rất nhiều cocircng ty doanh nghiệp đatilde gửi nhacircn viecircn của
migravenh đến thiền tập ở những khoacutea thiền Họ nhận ra rằng
thiền mang lại rất nhiều lợi iacutech lagravem cho tacircm an định vagrave tacircm
trong sạch vagrave giuacutep cho việc kiểm soaacutet những aacutep lực cocircng
việc stress nỗi đau bức xuacutec vagrave những cơn giận
Những nhagrave thần kinh học thuộc Trường Y Khoa của đại
học University of Massachusetts bằng caacutech nghiecircn cứu
soacuteng natildeo của những người hagravenh thiền đatilde cho thấy kết luận
rằng natildeo của họ an bigravenh vagrave tĩnh lặng hơn natildeo của những
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 101
người khocircng hagravenh thiền (wwwpsychologytodaycom
articles200304the-benefits-meditation)
Những nhagrave nghiecircn cứu của Trung Tacircm Y Khoa San
Francisco thuộc đại học University of California cũng đatilde
kết luận rằng nhờ vagraveo thiền tập những người theo Phật giaacuteo
thực sự hạnh phuacutec vagrave bigravenh tĩnh hơn những người khaacutec
(wwwnewsbbccouk2hihealth3047291stm)
Một số người khocircng taacuten đồng việc hagravenh thiền vigrave những
nỗi sợ vocirc lyacute Điều đoacute lagrave hoagraven toagraven sai traacutei ngay cả đơn
thuần về mặt khoa học y học
(10) Phải chăng những cacircu chuyện về những điều thần
diệu về năng lực thần thocircng của Đức Phật lagrave coacute thật
Theo Phật giaacuteo mọi điều đều coacute thể xảy ra theo tiến
trigravenh khoa học vagrave nhacircn quả
Một số năng lực của Tacircm coacute thể tạo ra những kỳ cocircng
hay những điều thần diệu khoacute magrave giải thiacutech được bằng tri
kiến bigravenh thường của người phagravem tục cograven đầy vocirc minh vagrave ocirc
nhiễm như chuacuteng ta
Đuacuteng lagrave trong kinh điển coacute ghi lại một số điều thần diệu
vagrave năng lực thần thocircng magrave Đức Phật đatilde thể hiện trong một
vagravei lần để chinh phục đạo đức của những người ngoại đạo
quaacute khiacutech Tuy nhiecircn Đức Phật chưa bao giờ noacutei nhiều về
những năng lực nagravey hay chỉ dạy cho ai về thần thocircng như lagrave
một giaacuteo lyacute cần thiết
102 Con đường của chuacuteng ta
Cograven một số cacircu chuyện khaacutec về năng lực thần thocircng của
Đức Phật lịch sử coacute lẽ do một số tu sĩ cổ xưa đatilde phoacuteng đại
thecircu dệt thecircm iacutet nhiều vigrave sự sugraveng kiacutenh cao độ dagravenh cho Đức
Phật vagrave vigrave mục điacutech tạo ra những higravenh ảnh cao siecircu của Đức
Phật để saacutenh với những higravenh ảnh huyền thoại biacute ẩn của tocircn
giaacuteo hữu thần khaacutec vagraveo thời cổ xưa đoacute (như Hindu giaacuteo)
Phật giaacuteo khocircng khuyến khiacutech sự đề cao hay niềm tin mugrave
quaacuteng vagraveo những điều thần diệu những bugravea pheacutep hay về
một Đức Phật đầy huyền thuật vagrave thần thocircng biacute ẩn như vậy
Đức Phật khocircng chủ trương pheacutep thuật hay thần thocircng biến
hoacutea lagrave một trong những caacutech thức tu hagravenh nagraveo cả
Chiacutenh Đức Phật đatilde dạy rằng bất kỳ thần thocircng biến hoacutea
nagraveo cho dugrave coacute thật đi nữa thigrave cũng khocircng hề quan trọng
Điều quan trọng lagrave thực hagravenh con đường Đạo magrave Đức Phật
đatilde hướng dẫn bởi vigrave chỉ coacute con đường đoacute mới giải thoaacutet
con người khỏi mọi khổ đau vagrave phiền natildeo magrave thocirci
(11) Những người đồng tiacutenh luyến aacutei coacute thể lagrave Phật tử hay
khocircng
Xu hướng tigravenh dục của mọi người lagrave khocircng liecircn quan vagrave
khocircng phải lagrave yếu tố quan trọng gigrave trong Phật giaacuteo hết
Đồng tiacutenh luyến aacutei lagrave xu hướng tigravenh dục tự nhiecircn của một
người vagrave coacute lẽ đoacute khocircng phải lagrave một dạng phạm giới về đạo
đức như lagrave một hagravenh động tagrave dacircm (giới thứ tư trong ldquoNăm
Giớirdquo)
Nếu bạn thắc mắc những người theo đạo Phật coacute thể sẽ
hỏi lại như vầy ldquoAi tốt hơn ai một người đồng tiacutenh chiacutenh
trực hiền hogravea hay một người tigravenh dục khaacutec phaacutei magrave vocirc
lương tacircm gian traacuterdquo
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 103
Theo Đức Phật đạo đức vagrave phẩm hạnh của một người
khocircng phụ thuộc vagraveo tocircn giaacuteo của họ Dugrave những người coacute
đang theo đạo Phật hay khocircng thigrave họ vẫn lagrave người tốt khi họ
lagrave người tốt Vagrave tất cả mọi người đều coacute thể tham gia vagraveo
Phật giaacuteo nếu họ tigravem hiểu vagrave thấy đạo Phật lagrave coacute lyacute vagrave thiacutech
hợp cho việc tu tập để đem lại sự bigravenh an vagrave giải thoaacutet cho
họ Dugrave cho họ khocircng theo đạo Phật một caacutech chiacutenh thức
nhưng nếu họ sống một đời với đạo đức tốt đẹp thigrave họ cũng
đatilde lagrave những Phật tử rồi theo yacute nghĩa của Phật giaacuteo
(12) Huacutet thuốc laacute lagrave ngược với đạo Phật
Noacutei một caacutech chiacutenh thức thigrave Phật giaacuteo khocircng xem việc
huacutet thuốc laacute lagrave sai traacutei về mặt đạo đức
Tuy nhiecircn rất nhiều những Phật tử vagrave tu sĩ Phật giaacuteo
nghiecircm tuacutec vagrave gương mẫu đều khocircng huacutet thuốc laacute vagrave họ
thường khuyến khiacutech việc từ bỏ thuốc laacute
Bởi vigrave huacutet thuốc laacute coacute rất nhiều điều nguy hại cho bản
thacircn Những người ldquotu thiềnrdquo khocircng necircn huacutet thuốc laacute vigrave huacutet
thuốc laacute lagrave lagravem cho thần kinh vagrave tacircm triacute luocircn luocircn bị hồi
hộp kiacutech thiacutech trong khi việc thiền định lagrave việc lagravem cho
tacircm tĩnh lặng vagrave tập trung Hơn nữa huacutet thuốc laacute lagrave lagravem cho
hệ hocirc hấp hoạt động khocircng tốt hơi-thở sẽ khoacute khăn ngắn
dagravei ngộp thở vigrave thuốc laacute lagravem hại phổi vagrave hệ tim mạch lagravem
sức khỏe khocircng tốt tất cả đều cản trở cho việc hagravenh thiền
Cho dugrave những tăng sĩ khocircng tu theo phương phaacutep thiền thigrave
họ cũng khocircng necircn huacutet thuốc laacute vigrave điều đoacute cũng tạo ra
những higravenh ảnh khocircng đẹp ở những nơi chugravea chiền vagrave trước
mắt những Phật tử Nhưng sự thật thigrave thời nay coacute rất nhiều
thầy tu theo phaacutep mocircn Tịnh Độ ở Việt nam lagrave những người
huacutet thuốc laacute thường xuyecircn
104 Con đường của chuacuteng ta
Một vấn đề nữa của huacutet thuốc laacute cũng giống như việc
uống rượu vagrave dugraveng chất độc hại do lagrave gacircy ghiền Huacutet thuốc
coacute thể biến thagravenh một dạng thegravem muốn liecircn tục hagraveng ngagravey
vigrave tiacutenh chất gacircy ghiền vagrave lagravem cho người huacutet thuốc luocircn luocircn
phụ thuộc vagraveo noacute
Một vấn đề quan trọng nữa lagrave việc huacutet thuốc laacute vừa gacircy
hại cho bản thacircn migravenh vừa ảnh hưởng vagrave gacircy hại đến những
người hiacutet thở xung quanh họ trở thagravenh những người huacutet
thuốc laacute ldquobị độngrdquo trở thagravenh những nạn nhacircn của người huacutet
thuốc Magrave như Đức Phật đatilde noacutei những việc gigrave migravenh lagravem magrave
gacircy hại cho bản thacircn migravenh vagrave những người khaacutec thigrave đoacute
khocircng phải lagrave một hagravenh động tốt thiện Vagrave vigrave vậy chuacuteng ta
cần necircn traacutenh bỏ
Cũng chiacutenh vigrave lyacute do gacircy nguy hại cho migravenh vagrave mọi
người nhiều nước văn minh trecircn thế giới đatilde hạn chế việc
huacutet thuốc vagrave việc huacutet thuốc cũng bị nghiecircm cấm ở những
nơi cocircng cộng
Từ những điều nagravey chuacuteng ta coacute thể hiểu rằng Phật giaacuteo
coacute lẽ khocircng taacuten đồng với việc huacutet thuốc laacute vagrave coacute lẽ khocircng
xem việc huacutet thuốc lagrave thaacutei độ hay hagravenh động tiacutech cực vagrave tốt
lagravenh trong cuộc sống
(13) Phật giaacuteo dạy chuacuteng ta necircn luocircn luocircn hagravei lograveng với
mọi thứ migravenh coacute Tuy nhiecircn đa số mọi người đều coacute tham
vọng lagravem việc nhiều hơn để coacute thu nhập nhiều hơn vagrave
cũng coacute tham vọng tạo cuộc sống sung tuacutec hơn cho gia
đigravenh Vậy lagravem sao hogravea giải vấn đề nagravey
Đacircy lagrave một cacircu hỏi hay Đuacuteng lagrave Đạo Phật khuyecircn dạy
mọi người hatildey biết hagravei lograveng biết hạnh phuacutec với những gigrave
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 105
migravenh coacute được đừng quaacute tham lam đừng quaacute tham muốn magrave
dẫn đến thất vọng bất hạnh vagrave khổ sở
Tuy nhiecircn Đạo Phật vẫn mở ra cho mọi người sự tự do
chọn lựa phương caacutech vagrave con đường nagraveo đem lại nhiều an
lagravenh vagrave hạnh phuacutec nhất cho migravenh miễn sao bạn đừng quaacute đi
về cực đoan Vigrave vậy đạo Phật đatilde chủ trương vagrave khuyến
khiacutech ldquoCon Đường Trung Đạordquo Trung đạo nghĩa lagrave sao
Nghĩa lagrave (a) bạn đừng quaacute tham vọng đến nỗi coacute khả
năng gacircy phương hại đến quyền lợi của người khaacutec trong
khi migravenh nỗ lực để đạt được mục điacutech đoacute của migravenh Vagrave bạn
(b) cũng khocircng necircn quaacute hagravei lograveng với hoagraven cảnh của migravenh
nếu cograven phấn đấu được để cải thiện đời sống tinh thần vagrave
vật chất cho chiacutenh migravenh vagrave gia đigravenh thigrave hatildey cố gắng nỗ lực
trong phạm vi khả năng của migravenh đừng quaacute rụt regrave một caacutech
tiecircu cực nhưng cũng đừng quaacute tham vọng một caacutech quaacute
đaacuteng Tức lagrave traacutenh hai cực đoan Đoacute lagrave yacute nghĩa của con
đường trung đạo
Viacute dụ vigrave tham muốn được thăng cấp hay được tăng
lương magrave migravenh phải dugraveng nhiều caacutech hay thủ đoạn khocircng
tốt để đạt được mục điacutech lagravem phương hại đến đồng nghiệp
vagrave người khaacutec thigrave điều đoacute lagrave khocircng đuacuteng với đạo Phật
(Những thực tại ldquokhocircng đẹprdquo trong viacute dụ nagravey lagrave rất phổ
biến trong nhiều nơi cocircng sở hiện nay Một số đồng nghiệp
vagrave đối taacutec của tocirci trước đacircy từ Trung Quốc Nam Triều Tiecircn
vagrave nhiều nước Acircu Mỹ cũng tacircm sự rằng việc nagravey lagrave khaacute phổ
biến ở đất nước họ Tuy nhiecircn cũng theo yacute họ tigravenh trạng
nagravey ở những nước Acircu Mỹ coacute vẻ iacutet hơn sơ với ở những nước
Đocircng Aacute)
Hay vigrave muốn coacute thật nhiều tiền necircn bạn dagravenh hết thời
gian lagravem thecircm ngoagravei giờ coi nhẹ những thời gian hay
106 Con đường của chuacuteng ta
những việc dagravenh cho gia đigravenh vợ chồng con caacutei cha mẹ
anh chị emhellipĐiều đoacute về lacircu về dagravei sẽ lagravem tổn hại tigravenh cảm
của gia đigravenh đối với migravenh điều đoacute lagrave khocircng coacute lợi cho migravenh
vagrave gia đigravenh
Noacutei cho cugraveng những tham vọng vagrave sự bằng lograveng phải
necircn được cacircn bằng theo đuacuteng hoagraven cảnh năng lực vagrave những
nhu cầu được ưu tiecircn theo thứ tự của migravenh Viacute dụ thời gian
đi chăm soacutec cha mẹ ở bệnh viện sau giờ lagravem việc necircn được
ưu tiecircn hơn lagrave thời gian dagravenh cho việc lagravem thecircm ngoagravei giờ
để tăng thecircm mức độ thu nhập Cha mẹ cagraveng ngagravey cagraveng gần
đất xa trời chứ họ khocircng chờ cho bạn coacute đủ thu nhập để đến
chăm soacutec họ Nguyecircn tắc vẫn vậy Dugrave bạn coacute tham vọng
tiacutech cực đến đacircu thigrave luocircn luocircn suy nghĩ chiacutenh chắn rằng
ldquoNhững gigrave lagravem magrave khocircng coacute lợi cho migravenh hay người khaacutec
hay cả hai thigrave migravenh necircn traacutenh Những gigrave (tham vọng) nagraveo
nếu migravenh lagravem thigrave mang lại lợi iacutech cho migravenh vagrave cũng khocircng
lagravem tổn hại cho người khaacutec thigrave migravenh coacute thể lagravemrdquo
Sự chấp nhận bằng lograveng với mọi điều mọi hoagraven cảnh
cũng necircn dựa vagraveo nguyecircn tắc trung đạo nagravey
(14)Việc ăn chay lagrave bắt buộc đối với những Phật tử
Theo Đạo Phật đặc biệt lagrave Phật giaacuteo Nguyecircn thủy thigrave
việc ăn chay hay khocircng lagrave hoagraven toagraven phụ thuộc vagraveo caacute nhacircn
của mỗi người Phật giaacuteo khocircng nhấn mạnh vagraveo sự thanh
tịnh vagrave thanh khiết của thức ăn magrave nhấn mạnh vagraveo sự
thanh tịnh vagrave trong sạch của Tacircm
Đacircy lagrave một trong những vấn đề thường được bagraven catildei bạn
cần tigravem hiểu kỹ tại sao Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy thigrave noacutei như
vậy trong khi phần lớn những người theo Phật giaacuteo Đại
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 107
Thừa thigrave chủ trương việc ăn chay lagrave bắt buộc đối với mọi
Phật tử xuất gia vagrave khuyến khiacutech mọi Phật tử tại gia cũng
necircn ăn chay
Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy hay Nam Tocircng đến ngagravey nay vẫn
chủ trương việc ldquokhất thựcrdquo thức ăn theo đuacuteng như caacutech
thực hagravenh từ thời Đức Phật cograven tại thế Magrave đatilde đi khất thực
thức ăn thigrave người đi khất thực (xin đồ ăn) khocircng necircn yecircu
cầu người cho (thiacute chủ Phật tử cuacuteng dường thức ăn) phải
lagravem đồ ăn đuacuteng theo yecircu cầu của migravenh Vigrave vậy từ thời Đức
Phật cho đến nay trường phaacutei bảo thủ nagravey vẫn giữ nguyecircn
truyền thống khất thực vagrave người ta cho gigrave ăn nấy
Điều thứ hai Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy chủ trương ăn chay
theo giới ldquoTam Tịnh Nhụcrdquo coacute nghĩa lagrave những loại thịt nagraveo
khocircng diacutenh vagraveo ba điều sau thigrave Phật tử coacute thể dugraveng Ba điều
đoacute lagrave (a) khocircng thấy người ta giết (b) khocircng nghe tiếng kecircu
la của loagravei thuacute bị giết vagrave (c) khocircng coacute sự nghi ngờ về người
khaacutec giết thịt lagrave để cho migravenh ăn tức lagrave vigrave migravenh magrave giết thịt
Nếu thức ăn (thịt caacute) nagraveo đaacutep ứng đủ ba điều kiện nagravey thigrave
caacutec Tỳ kheo được ăn lagrave khocircng phạm giới theo sự cho pheacutep
trong Giới Luật magrave Đức Phật đưa ra (Phụ Lục 17)
Trong khi đoacute Phật giaacuteo Đại Thừa đặc biệt ở Trung Quốc
sau nagravey thigrave khocircng chấp nhận caacutech ăn chay nagravey họ quan
niệm rằng ăn chay lagrave khocircng được ăn thịt động vật magrave chỉ ăn
caacutec loại rau đậu traacutei cacircyhellip
Bất luận quan điểm của Phật giaacuteo Nguyecircn Thuỷ hay Đại
Thừa mục điacutech của sự ăn chay lagrave lagravem tăng trưởng lograveng từ
bi lagravem giảm bớt lograveng sacircn hận cũng giống như caacutech tu tập
ldquokhocircng saacutet sinhrdquo để biết thương yecircu người đồng loại vagrave
những loagravei sinh vật khaacutec Khi một người đatilde coacute lograveng từ bi vagrave
khocircng nỡ giết hại caacutec loại loagravei vật thigrave người ấy cũng khoacute coacute
108 Con đường của chuacuteng ta
thể giết người Đoacute lagrave lyacute do tại sao Đức Phật đưa ra giới cấm
ldquoKhocircng được saacutet sinhrdquo Chiacutenh Giới Hạnh thứ nhất nagravey lagrave
nhacircn tố để higravenh thagravenh quan điểm ăn chay trong đạo Phật
(Phụ Lục 18)
Nhiều người đatilde suy nghiệm về sự tagraven bạo khi giết hại suacutec
vật necircn họ đatilde từ bỏ sự thegravem muốn ăn thịt caacute vagrave trở thagravenh
những người ăn chay chứ khocircng riecircng những người theo
đạo Phật mới ăn chay Rất nhiều người phương Tacircy bacircy giờ
ăn chay vigrave quan điểm từ-bi nagravey
Ở đacircy rất mong bạn đọc necircn đọc thecircm những giảng luận
với nhiều goacutec nhigraven về đề tagravei ldquonhạy cảm vagrave quan trọngrdquo nagravey
trong bagravei Phụ Lục ở cuối saacutech
Do vấn đề nagravey lagrave quan trọng vagrave bạn lagrave người Phật tử
tại gia cần phải tự migravenh suy nghĩ vagrave tự quyết định cho migravenh
như thế nagraveo lagrave đuacuteng sai như thế nagraveo lagrave hợp đạo lyacute vagrave hợp
với lời Phật dạy bởi vigrave vấn đề nagravey được hiểu vagrave thực hagravenh
khaacutec nhau bởi nhiều trường phaacutei Phật giaacuteo khaacutec nhau Bạn
cần necircn đọc vagrave tham khảo thecircm nhiều nguồn kinh saacutech vagrave
luận giảng khaacutec nhau
Tuy nhiecircn trong hạn hẹp của quyển saacutech nhỏ beacute nagravey chỉ
mong muốn noacutei nocircm na lại như sau
(1) Theo quan điểm của Phật giaacuteo Nguyecircn thủy thigrave bạn
coacute thể ăn chay Hoặc nếu việc ăn chay lagrave khoacute khăn bất tiện
(vigrave phải đi khất thực hoặc vigrave phải nhờ vagraveo nguồn thức ăn
của người khaacutec để nuocirci thacircn hoặc mocirci trường sống ở nơi đoacute
khocircng thể coacute nhiều thức ăn thực vật) thigrave bạn coacute thể tiếp tục
ăn mặn trong khi vẫn lagrave một Phật tử đạo hạnh
(2) Theo quan điểm của Phật giaacuteo Đại Thừa người xuất
gia thigrave bắt buộc phải ăn chay (rau cải thực vậthellip) Cograven Phật
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 109
tử tại gia nếu ăn chay được hợp với sức khỏe vagrave tiện lợi của
migravenh thigrave necircn ăn chay lagrave sự thực hagravenh rất đaacuteng khen ngợi
Cograven nếu khocircng Phật tử tại gia được khuyến khiacutech ăn chay
vagraveo caacutec ngagravey lễ lagravenh như ngagravey Rằm Mồng Một hay những
ngagravey giữ Taacutem giớihellipđể tăng trưởng lograveng Từ Bi đối với con
người vagrave vạn vật
bull Tại đacircy coacute hai vấn đề chuacuteng ta cần necircn suy nghĩ theo
thiển yacute của tocirci
Một ăn chay chắc chắn lagrave caacutech tốt đẹp đối với một Phật
Tử vagrave ăn chay lagrave chắc chắn nuocirci dưỡng lograveng từ bi lagrave traacutenh
saacutet sanh vagrave traacutenh gacircy tổn hại cho bất cứ người nagraveo vagrave chuacuteng
sinh nagraveo
Hai tuy nhiecircn đừng necircn cho rằng chỉ việc ăn chay lagrave
hoagraven toagraven trở thagravenh một Phật tử tốt theo đạo Phật Việc ăn
chay khocircng phải lagrave thay thế được cho những việc thực hagravenh
tu tập vagrave giữ giới hạnh đạo đức khaacutec Như đatilde noacutei trecircn Phật
giaacuteo nhấn mạnh vagraveo sự tu tập sự sống giữ giới hạnh vagrave tu
dưỡng Tacircm để coacute Tacircm trong sạch lagravenh mạnh vagrave chiacutenh
điều nagravey mới tạo ra Nghiệp tốt lagravenh tạo ra cuộc sống tốt
lagravenh
(15) Tại sao coacute những tu sĩ vẫn ăn thịt trong khi rau cải
thigrave rất dễ dagraveng coacute được ở khắp nơi
Khi coacute người trong Tăng Đoagraven đoacute lagrave ngagravei Devadatta
(Đề-bagrave-đạt-đa) đatilde đề xuất với Phật về việc ăn chay vagrave cấm
caacutec tu sĩ ăn thịt caacute Đức Phật đatilde từ chối đề xuất nagravey Coacute lẽ
Đức Phật đatilde coacute nhiều lyacute do thiết thực vagraveo hoagraven cảnh xatilde hội
thời đoacute bởi vigrave rau cải khocircng được gieo trồng một caacutech trugrave
phuacute ở những vugraveng miền bắc Ấn Độ vagraveo thời xưa đoacute đặc
110 Con đường của chuacuteng ta
biệt rau cải vagrave ngũ cốc lagrave rất khan hiếm vagraveo những mugravea khocirc
hạn ở xung quanh lưu vực socircng Hằng
Viacute dụ sau nagravey nếu chỉ ăn chay bằng rau cải thigrave sẽ rất khoacute
khăn cho những vugraveng Phật giaacuteo như Tacircy Tạng vigrave ở đoacute gia
suacutec thigrave rất nhiều magrave những rau cải traacutei cacircy thigrave cực kỳ khan
hiếm khoacute trồng được ở vugraveng đất khắc nghiệt đoacute
Vagraveo thời Đức Phật cho đến tận ngagravey nay những tu sĩ
(theo Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy) vẫn sống nhờ vagraveo thức ăn
khất thực Vagrave thức ăn khất thực lagrave tugravey theo lograveng bố thiacute của
thiacute chủ vagrave Phật tử cuacuteng dường Nếu những tu sĩ yecircu cầu chỉ
giới hạn cuacuteng dường bằng thức ăn toagraven-chay toagraven rau cải
ngũ cốc thigrave điều đoacute coacute thể tạo gaacutenh nặng cho những thiacute chủ
cuacuteng dường thức ăn hagraveng ngagravey cho caacutec Tăng Ni Thực tế lagrave
đa số mọi người trong cuộc sống ở những xứ sở nagravey đều
tranh thủ ldquomột lầnrdquo thời gian trong ngagravey để nấu thức ăn
trước lagrave cuacuteng dường caacutec sư thầy sau lagrave phần cograven lại để gia
đigravenh ăn Magrave đa số những gia đigravenh Phật tử nagravey cũng ăn mặn
như truyền thống từ thời Đức Phật Vigrave vậy những thầy tu
của Nam Tocircng nhận vagrave ăn bất cứ thứ gigrave được cho ngay cả
lagrave thịt miễn sao những loại thịt đoacute nằm trong giới hạnh của
ldquoTam Tịnh Nhụcrdquo như đatilde noacutei trecircn lagrave được
Xin noacutei thecircm một chuacutet về Giới Luật của Tăng Đoagraven
Vigrave Phật giaacuteo Nguyecircn thủy cấm khocircng cho caacutec tu sĩ nhận sự
cuacuteng dường bố thiacute bằng tiền bạc Cho necircn họ khocircng coacute cơ
hội đi mua thức ăn bằng tiền bạc để magrave chọn thức ăn theo yacute
muốn của migravenh (giả sử như họ coacute muốn ăn chay) Họ hoagraven
toagraven phụ thuộc vagraveo thức ăn khất thực của dacircn lagraveng của thiacute
chủ bố thiacute cho họ hagraveng ngagravey Ngay cả khi họ nấu ăn trong tu
viện tịnh xaacute thigrave những nguyecircn liệu thực phẩm cũng lagrave do
những Phật tử mang tới cuacuteng dường (Hy vọng quyacute vị hiểu
ra được chỗ nagravey)
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 111
Ngagravey nay thực tế rất nhiều tu sĩ vagrave chugravea chiền theo Phacirc
giaacuteo Nguyecircn Thủy cũng ưu tiecircn việc ăn chay như ở Thaacutei
Lan ở Miến Điệnhellipkhi những điều kiện hậu cần cho pheacutep
Tuy nhiecircn những thầy tu ldquonghiecircm tuacutecrdquo theo truyền thống
Đại Thừa chắc chắn lagrave ăn chay tuyệt đối
(16) Việc ăn những đồ chay giả mặn coacute lagrave ngụy biện vagrave
đạo đức giả hay khocircng Tại sao lại lagravem thức ăn chay giả
mặn ở caacutec nước Đocircng Aacute như Việt Nam Trung Quốc Đagravei
Loan Triều Tiecircn
Đồ ăn chay giả mặn lagrave những thức ăn ldquochayrdquo lagravem từ bột
đậu nagravenh nấm vagrave thực vật nhưng được lagravem vagrave trigravenh bagravey
giống như những moacuten ăn mặn Nhiều nơi những người Phật
tử nấu vagrave ăn những đồ ăn kiểu nagravey bị cho lagrave đạo đức giả
Caacutei lyacute lagrave Đatilde ăn chay để quecircn đi thịt caacute quecircn đi việc saacutet sinh
động vật vậy magrave khi nấu chay lại chế biến ldquorau cảirdquo giống
hệt như mugravei vị higravenh dạng của thịt caacute để lsquogợi nhớrsquo đến những
thức ăn từ thịt caacute (vagrave coacute thể để ăn cho được ngon miệng
hơn)
Một số người thigrave giải thiacutech rằng việc lagravem thức ăn chay
giả mặn lagrave caacutech lagravem cho những người chưa ăn chay bước
qua ăn chay được dễ dagraveng hơn khocircng bị bỡ ngỡ khocircng bị
khoacute ăn khi chuyển từ ăn mặn qua ăn chay() Điều nagravey dugrave coacute
đuacuteng đối với một số người nhưng coacute lẽ chỉ lagrave tự nguỵ biện
Rotilde ragraveng lagrave trong tất cả những quaacuten ăn chay vagrave trong những
dịp lễ lagravenh caacutec Phật tử tề tựu về caacutec chugravea chiền ở Việt Nam
vagrave những nước Đocircng Aacute khaacutec thigrave hầu hết thức ăn chay đều
được chế biến vagrave trigravenh bagravey với higravenh dạng higravenh thức vagrave
hương vị y hệt thức ăn mặn vagrave được dugraveng bởi tất cả mọi
người vagrave cả Tăng Ni
112 Con đường của chuacuteng ta
Coacute hai vấn đề hay ldquohai lyacute lẽrdquo cần suy nghiệm vagrave bạn cần
chọn cho migravenh quan điểm nagraveo bạn thấy đuacuteng đắn lagrave phugrave
hợp với giaacuteo lyacute của Phật vagrave phugrave hợp với lograveng từ-bi của
chiacutenh migravenh
Một (1) khi đồ chay giả mặn được chế biến vagrave trigravenh bagravey
cho số đocircng Phật tử lagrave những người bigravenh thường đang ăn
mặn thigrave họ noacutei lagrave chế biến như vậy để những người đang ăn
thịt caacute chuyển qua ăn chay được dễ dagraveng hơn vigrave higravenh thức
vagrave mugravei vị cũng gần giống moacuten mặn Cho necircn tất cả quaacuten
cơm chay nhagrave hagraveng chay vagrave những nơi cuacuteng dường Trai
Tăng cũng đều lagravem như vậy Đoacute caacutech khuyến khiacutech mọi
người ăn chay
Hai(2) khi lagravem đồ chay giả mặn vagrave cuacuteng dường cho Tăng
Ni thigrave họ lại noacutei Tăng Ni thọ dụng thức ăn chay giả mặn
nhưng Tacircm khocircng hề khởi sinh điều gigrave về đồ ăn mặn như
thịt caacute Điều nagravey rất khoacute noacutei Đức Phật đatilde noacutei khi coacute đối
tượng tiếp xuacutec như mugravei vị higravenh sắchellipthigrave cảm-thọ vagrave ldquotacircm-
khởirdquo sẽ khởi sinh
Cho dugrave theo Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy thigrave việc ăn mặn lagrave
khocircng bị cấm nhưng nếu đatilde traacutenh ăn đồ mặn thật sự vigrave lyacute
do khocircng muốn higravenh thugrave mugravei vị của thịt caacute lagravem động lograveng
từ bi lagravem suy nghĩ về việc saacutet sinh giết hại thigrave việc lagravem đồ
ăn chay giả mặn với higravenh thugrave mugravei vị như của thịt caacute thật
(thịt gigrave caacute gigrave thigrave coacute những higravenh thugrave vagrave mugravei vị đuacuteng như vậy)
chắc sẽ lagravem khởi sinh trong tacircm những nhận-thức [tưởng]
về loại thịt hay caacute đoacute Vagrave như vậy lại đi ngược lại yacute nghĩa
của việc ăn chay Như vậy caacutei ldquoyacute nghĩardquo của việc ăn chay
lagrave vigrave lograveng từ-bi lagrave để quecircn đi higravenh ảnh mugravei vị của thịt caacute
thật cũng khocircng cograven ở đacircy
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 113
Bạn coacute thể tự hỏi rằng nếu ăn chay vigrave lograveng từ-bi vagrave sự
thanh-tịnh của thacircn vagrave tacircm thigrave rau cải nấm rơm đậu
nagravenhhellip được cắt thagravenh từng miếng nhỏ vuocircng vức ăn khocircng
thấy ngon miệng một caacutech tự nhiecircn hay sao magrave cần phải
cocircng phu cắt tỉa gaacuten gheacutep tạo higravenh vagrave cho vagraveo những gia
vị mugravei vị để thức ăn phải giống như chả lụa caacute kho heo
xagraveo thịt nướnghellip thigrave mới ăn thấy ngon miệng được
Tuy nhiecircn dugrave tốt hay xấu thigrave việc ăn chay hay ăn đồ
chay giả mặn vẫn tốt hơn nhiều so với việc ldquocố yacuterdquo ăn thịt ăn
caacute với caacutei tacircm ldquoyacute thứcrdquo rotilde việc giết thịt saacutet sanh chắc chắn
đatilde xảy ra đacircu đoacute (ở những lograve giết mổ ở chợ vagrave ở trong nhagrave
bếp của những người nấu)
Đức Phật
Tất cả mọi chuacuteng sinh
Đều mưu cầu được sống
Đều mưu cầu hạnh phuacutec
helliphelliphelliphellip
Migravenh run sợ đao kiếm
Migravenh cũng sợ chết choacutec
Vậy lấy người lagrave migravenh
Thigrave khocircng necircn giết hại
Khocircng gacircy ra giết hại
(Kinh Phaacutep Cuacute ndash Kệ 129)
114 Con đường của chuacuteng ta
(17) Những cảnh giới1 hiện hữu (cotildei sống) khaacutec nhau lagrave
gigrave Chuacuteng lagrave những nơi thực hay ảo
Theo truyền thống Phật giaacuteo coacute năm (5) cảnh giới hiện
hữu magrave tất cả caacutec loagravei chuacuteng sinh coacute mặt ở đoacute Năm cảnh
giới đoacute lagrave
Địa Ngục
Suacutec Sinh
Ngạ Quỷ
Người
Thiecircn Thần vagrave Trời
Những cảnh giới thấp xấu đầy đau khổ lagrave Địa ngục Suacutec
sinh Ngạ quỷ
bull Địa ngục theo kinh điển bao gồm 08 đại địa ngục vagrave
160 tiểu địa ngục bao bọc xung quanh những đại địa ngục
đoacute
bull Suacutec sinh lagrave cảnh giới của tất cả loagravei động vật từ nhỏ beacute
cho đến to lớn
bull Ngạ quỷ (peta) coacute nghĩa lagrave ldquoquỷ đoacuteirdquo hoặc hay được
gọi lagrave những lsquohồn marsquo hay ldquonhững người khuất mặtrdquo xung
quanh ta Ngạ quỷ sống trong cotildei vocirc cugraveng đagravey đọa vagrave đau
khổ luocircn luocircn thiếu thốn luocircn luocircn đoacutei khaacutet magrave khocircng
được ăn uống Vagrave coacute những loagravei ngạ quỷ luocircn luocircn ở gần
những người thacircn quyến cograven sống của migravenh vagrave coacute thể thấy
được tất cả những gigrave họ hagraveng thacircn quyến của migravenh đang
lagravem vagrave luocircn luocircn khao khaacutet những người thacircn lagravem những
1ldquoCảnh giớirdquo lagrave hoagraven cảnh lagrave phacircn giới cao thấp viacute dụ cảnh giới suacutec sinh cảnh giới
địa ngục cảnh giới trecircn trời Trong mỗi loại cảnh giới cao thấp đoacute coacute thể coacute nhiều
ldquocotildei sốngrdquo khaacutec nhau viacute dụ địa ngục coacute 168 tầng hay ldquocotildeirdquo khaacutec nhau cảnh giới
trecircn trời thigrave coacute đến 28 ldquocotildeirdquo sống khaacutec nhau
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 115
việc cocircng-đức vagrave hồi-hướng cocircng đức đoacute cho họ để họ
hưởng được cocircng-đức đoacute Đoacute lagrave caacutech duy nhất giuacutep họ giảm
bớt nghiệp xấu vagrave hy vọng được taacutei sinh về một cotildei lagravenh
khaacutec
bull Cotildei Suacutec sinh vagrave Ngạ quỷ lagrave ở cugraveng nơi với cotildei Người
cugraveng ở trecircn bề mặt traacutei đất
bull [Xin để yacute thecircm loagravei Quỷ thần A-tu-la (asuras) lagrave loagravei
quỷ thần dị dạng to lớn ở cotildei trời của Nam Thiecircn Vương
(thuộc Tứ Đại Thiecircn Vương) nhưng do nghiệp xấu luocircn
sống với tacircm sacircn hận hung hatilden vagrave đau khổ cho necircn họ cũng
thuộc về cảnh giới thấp xấu đau khổ mặc dugrave cotildei sống của họ
lagrave thuộc về trecircn cảnh giới trời thần Cho necircn nhiều truyền
thống Phật giaacuteo khaacutec đatilde tiacutenh riecircng cotildei quỷ thần A-tu-la một
cảnh-giới đau khổ riecircng vagrave do caacutech tiacutenh như vậy necircn tổng
cộng coacute 06 cảnh giới magrave chuacuteng sinh đang hiện hữu
Bạn coacute biết khocircng coacute rất nhiều coacute lograveng tốt vagrave chiacutenh trực
họ lagrave những người tốt bụng cocircng bằng vagrave coacute lograveng bi mẫn
nhưng họ coacute tacircm hay dễ bị noacuteng giận Họ coacute thể noacuteng giận
vigrave nhiều lyacute do xảy ra hagraveng ngagravey họ noacuteng giận vigrave bất đồng
vigrave tự aacutei vigrave caacutei ta bị xuacutec phạm hoặc vigrave sự bất cocircng vigrave quaacute
noacuteng ruột lo lắng cho người thacircn vagrave người khaacutec vigrave hoagraven
cảnh trớ trecircu vigrave gặp phải người xấu vigrave buồn bực nhacircn tigravenh
thế thaacuteiNếu họ khocircng tu tập tacircm để giảm trừ tacircm sacircn-giận
đoacute thigrave sau khi chết họ rất dễ bị taacutei sinh thagravenh những quỷ
thần A-tu-la đau khổ như vậy]
bull Những cảnh giới cao đẹp lagrave cotildei Người vagrave những cotildei Trời
của caacutec thiecircn thần vagrave caacutec vị trời Phạm Thiecircn (Brahmas)
bull Kinh điển cũng ghi rằng coacute nhiều ldquotầngrdquo tức nhiều
ldquocotildeirdquo cao thấp khaacutec nhau trong cảnh giới Địa Ngục vagrave trong
cảnh giới Thiecircn Thần vagrave Trời
116 Con đường của chuacuteng ta
bull Nếu loagravei quỷ thần A-tu-la (asuras) được taacutech riecircng ra
thagravenh một (đơn vị) cotildei hiện hữu riecircng biệt vagrave caacutec tầng địa
ngục được gom chung thagravenh một cotildei thigrave tổng cộng coacute 04
cotildei thuộc cảnh giới xấu [Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷ vagrave A-
tu-la] 07 cotildei Dục giới phuacutec lagravenh [gồm 1 cotildei dục giới lagrave cotildei
Người vagrave 06 cotildei dục giới của Thiecircn thần) 16 cotildei Trời Sắc
Giới vagrave 04 cotildei Trời Vocirc Sắc Giới
Tổng cộng Coacute 31 Cotildei hiện hữu magrave con người (vagrave chuacuteng
sinh) coacute thể bị hay được taacutei sinh về đoacute ngay sau khi từ giatilde
kiếp sống hiện tại
Chẳng hạn ở cảnh giới địa ngục coacute đến 168 ldquotầngrdquo đại địa
ngục vagrave tiểu địa ngục khaacutec nhau tugravey theo mức độ Nghiệp aacutec
nặng nề magrave chuacuteng sinh bị rơi rớt vagrave đagravey đọa vagraveo đoacute
Cograven trecircn cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời coacute rất nhiều cotildei
Trời khaacutec nhau tugravey theo mức độ do Nghiệp thiện lagravenh magrave
chuacuteng sinh được taacutei sinh về đoacute gồm coacute 06 Cotildei Trời Dục
Giới 16 Cotildei Trời Sắc Giới vagrave 04 Cotildei Trời Vocirc Sắc Giới
Để dễ higravenh dung bạn coacute thể liecircn-tưởng đến một cotildei lagrave
ldquocotildei Ngườirdquo trecircn traacutei đất magrave chuacuteng ta đang sống gồm 193
nước trải dagravei trecircn 07 đại lục địa Nếu chuacuteng ta may mắn
được sống trong những đất nước văn minh thanh bigravenh vagrave
khiacute hậu ocircn hogravea thigrave đoacute lagrave một điều phuacutec lagravenh so với việc phải
sống trong những đất nước lạc hậu đầy chiến tranh vagrave khiacute
hậu khắc nghiệt đoacutei nghegraveo vagrave bệnh tật Những đất nước trecircn
traacutei đất vagrave mức độ dễ sống vagrave khoacute sống khaacutec nhau thậm chiacute
quaacute checircnh lệch nhau thigrave cũng giống như những ldquocotildeirdquo khaacutec
nhau trecircn cảnh giới trecircn Trời hay những ldquocotildeirdquo khaacutec nhau
trong cảnh giới dưới địa ngục vậy
Vigrave vậy coacute thể noacutei rằng bất kỳ một cotildei Trời nagraveo đoacute (trong
26 cotildei thuộc cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời) lagrave chắc chắn sẽ
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 117
tốt đẹp hơn vagrave phuacutec lagravenh hơn bất cứ quốc gia nagraveo trecircn traacutei
đất cotildei người
Vagrave ngược lại coacute thể hiểu bất kỳ một ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo
nagraveo đoacute (trong 168 ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo) của cảnh giới địa ngục
cũng chắc chắn lagrave kinh khủng hơn đagravey đọa hơn vagrave toagraven lagrave
đau khổ hơn bất kỳ xứ sở nagraveo trecircn traacutei đất
Vigrave vậy ở nơi đacircu đời sống hay mocirci trường sống coacute sự tagraven
bạo độc tagravei aacutep bức vagrave đagravey đọa quaacute khốc liệt với con người
thigrave người ta hay gọi lagrave ldquođịa ngục trần gianrdquo
Khi noacutei về đời sống Thacircn-Tacircm của con người Đức Phật
thường noacutei một caacutech ẩn dụ về những ldquocảnh giớirdquo coacute nghĩa
lagrave những tigravenh trạng hạnh phuacutec hay đau khổ khaacutec nhau của
con người tugravey theo hoagraven cảnh của mỗi người
-Viacute dụ một người đang phải chịu tật nguyền đau đớn
hoặc tinh thần khủng hoảng thigrave người đoacute đatilde giống như đang
chịu cảnh địa ngục
-Những người khocircng cograven lẽ sống gigrave chỉ biết nằm chờ đến
bữa ăn vagrave sống để ăn thigrave chẳng khaacutec nagraveo sống như cảnh suacutec
sinh
-Những người quaacute tham lam luocircn luocircn tham muốn thegravem
khaacutet magrave chẳng bao giờ được thỏa matilden dugrave đatilde coacute đầy đủ thigrave
được cho lagrave giống như loagravei ngạ quỷ luocircn luocircn cảm thấy đoacutei
thiếu vagrave đau khổ vigrave thegravem khaacutet
-Người luocircn luocircn coacute maacuteu sacircn giận ganh tị chiến tranh
tranh dagravenh quyền lực vagrave của cải thigrave tacircm cũng chẳng khaacutec
nagraveo loagravei quỷ thần dị dạng A-tu-la luocircn luocircn sống với tacircm
sacircn hận thugrave hằn vagrave hiếu chiến
118 Con đường của chuacuteng ta
-Vagrave những ai được sinh ra đẹp đẽ vagrave giagraveu sang coacute thể
được gọi lagrave đang sống sung sướng như ở cotildei thiecircn thần hay
thiecircn đagraveng Cotildei thiecircn thần dường như lagrave mơ ước của Viacute dụ
những ngocirci sao thể thầu hết mọi người bởi vậy khi những
tagravei tử điện ảnh nổi tiếng sống trong nhagrave cao cửa đẹp vagrave luocircn
coacute hagraveng triệu người hacircm mộ hay lsquotocircn thờrsquo thigrave những người
hacircm mộ đoacute gọi họ lagrave những lsquothiecircn thầnrsquo
Rotilde ragraveng lagrave những cotildei thấp xấu như Địa Ngục Ngạ Quỷ
Suacutec Sinh Quỷ Thần dị dạng lagrave đầy đau khổ vagrave hagravenh hạ Vagrave
những cotildei Thiecircn thần vagrave Trời trecircn tiecircn cảnh lagrave đầy phuacutec
lagravenh vagrave sung sướng
-Tuy nhiecircn Đức Phật noacutei rằng ở những cotildei thấp xấu đoacute
chuacuteng sinh khoacute magrave lagravem được một việc cocircng đức nagraveo để tiacutech
lũy Nghiệp tốt được Những chuacuteng sinh ở trong những cotildei
thấp xấu bị đọa đagravey như vậy thigrave chỉ lo chịu đựng mọi đau
khổ hagravenh hạ chứ khocircng cograven thời gian hay cơ hội lagravem
chuyện phuacutec đức nagraveo (Khi đatilde bị ở trong cảnh giới Địa ngục
hay Suacutec sinh thigrave coacute lagravem cocircng đức cũng chẳng coacute điều gigrave để
lagravem Vagrave tacircm thức của chuacuteng sinh đang bị ở trong cotildei địa
ngục vagrave suacutec sinh cũng khoacute magrave khởi sinh một triacute tuệ căn bản
nagraveo để magrave lagravem chuyện cocircng đức Thời gian bị ở trong
những cotildei đoacute thật lagrave dagravei khocircng thể nghĩ bagraven vigrave khoacute magrave tạo
ra được nghiệp tốt nagraveo để chuyển hoacutea taacutei sinh vagraveo những
cảnh giới tốt hơn)
-Trong khi đoacute những chuacuteng sinh ở những cotildei bồng lai
của Thiecircn thần vagrave Trời thigrave chỉ lo hưởng thụ sung sướng
khocircng cograven bị đau khổ cho necircn họ cũng chẳng rảnh rang để
suy tư hay nghĩ nhiều đến những việc cocircng đức Ở những
cotildei phuacutec lagravenh sung sướng đoacute những thiecircn thần cũng khocircng
nhigraven thấy được những lẽ vocirc-thường vagrave biến-đổi nhanh
choacuteng như ở trong cotildei Người
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 119
-Như vậy chỉ cograven cotildei Người lagrave coacute đủ hai bản chất Khổ vagrave
Sướng lagrave thiacutech hợp để học tập vagrave thực hagravenh giaacuteo phaacutep của
Đức Phật Hơn nữa chỉ coacute ở cotildei Người thigrave tất cả chuacuteng sinh
mới coacute cơ hội lagravem những hagravenh động cocircng-đức lagravem những
việc tốt lagravem người tốt vagrave nhờ đoacute tiacutech lũy Nghiệp tốt
Những Nghiệp tốt sẽ lagrave những hagravenh trang cho những chuyến
đi sau nagravey sau khi từ giatilde cotildei Người vagrave cũng nhờ vậy mới
mong coacute ngagravey giải thoaacutet hoagraven toagraven
Tuy nhiecircn Đức Phật coacute kể rằng coacute những chuacuteng sinh lagrave
thiecircn thần ở những cotildei Trời cũng cố gắng thực hagravenh giaacuteo
phaacutep của Đức Phật vagrave đatilde coacute thể chứng ngộ Niết-bagraven Vigrave
vậy Đức Phật đatilde cố gắng khuyecircn dạy mọi người hatildey nỗ lực
tu tập lagravem những điều tốt lagravenh để tiacutech lũy Nghiệp tốt Đoacute lagrave
cơ hội để được taacutei sinh về những cotildei lagravenh đaacuteng quyacute đoacute
Cho dugrave những cảnh giới (gồm 31 cotildei hiện hữu) coacute thực
sự tồn tại trong vũ trụ hay khocircng hoặc đoacute chỉ lagrave những
trạng thaacutei tacircm của từng chuacuteng sinh thigrave vấn đề đoacute cũng
khocircng quan trọng Điều quan trọng lagrave chuacuteng ta theo nguyecircn
lyacute khoa học của Phật giaacuteo đoacute lagrave sống tốt thigrave sẽ tạo Nghiệp
tốt vagrave nhờ đoacute bạn coacute quyền hy vọng sẽ được taacutei sinh về
những cotildei phuacutec lagravenh sau khi chết
Mục điacutech trước sau của caacutec Phật tử lagrave phải được về cotildei
lagravenh traacutenh được những cotildei thấp xấu đầy đau khổ vagrave đọa đagravey
kinh khủng như cảnh Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷhellip
Cograven đối với mục tiecircu tột-cugraveng lagrave giải thoaacutet khỏi vograveng taacutei
sinh luacircn hồi thigrave chỉ khi chuacuteng ta được ở trong những cotildei
lagravenh thigrave mới coacute thể tiếp tục lagravem việc tốt lagravenh vagrave thực hagravenh
Phật Phaacutep thigrave mới mong coacute ngagravey đạt đến Niết-bagraven sự giải
thoaacutet hoagraven toagraven khỏi luacircn hồi sinh tử
120 Con đường của chuacuteng ta
(18) Khi đạo Phật được truyền baacute sang những nước
phương Tacircy rất nhiều người phương Tacircy đatilde theo Đạo
Phật Điều đoacute coacute đuacuteng như vậy khocircng
Riecircng ở Mỹ con số người thực sự thực hagravenh theo Phật
giaacuteo vẫn cograven iacutet Giaacuteo sư Seymour Lachman đồng taacutec giả
của quyển saacutech nổi tiếng ldquoMột quốc Gia Becircn Dưới Chuacuteardquo
(One Nation Under God) ước lượng khoảng 800000 người
lagrave Phật tử ở Mỹ Tuy nhiecircn những nhagrave nghiecircn cứu Phật
giaacuteo thigrave cho rằng con số đoacute coacute thể lagrave nhiều hơn 4-5 lần nếu
tiacutenh cả con số những người theo đạo Phật nhập cư liecircn tục
từ những nước Đocircng Nam Aacute vagrave Đocircng Aacute
Số người theo đạo Phật ở chacircu Acircu khoảng 4 triệu người
chủ yếu ở caacutec nước Đức Phaacutep Anh Yacute
Số người theo đạo Phật ở chacircu Uacutec cũng khaacute nhiều vagrave
tăng nhanh Thống kecirc năm 2011 cho biết coacute khoảng
529000 người Uacutec theo đạo Phật trong tổng dacircn số khoảng
215 triệu người con số Phật tử tăng nhanh từ khoảng 21
dacircn số lecircn gần 25 dacircn số trong năm năm cuối
Coacute rất nhiều danh nhacircn rất nổi tiếng ở những nước Acircu
Mỹ đatilde theo đạo Phật hoặc đatilde chuyển từ đạo của họ qua đạo
Phật Trong số đoacute coacute nhiều người nổi tiếng nhất trong lĩnh
vực của migravenh trecircn thế giới magrave bạn coacute thể đatilde dễ dagraveng biết
đến từ lacircu Viacute dụ như
William Ford Jr Chủ hatildeng xe hơi Ford
Steve Jobs Chủ tịch hatildeng maacutey tiacutenh Apple Inc
Tiger Woods Nhagrave vocirc địch gocircn thế giới
Richard Gere Tagravei tử điện ảnh
Harrison Ford Tagravei tử điện ảnh
Orlando Bloom Tagravei tử điện ảnh
Keanu Reeves Tagravei tử điện ảnh
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 121
Uma Thurman Tagravei tử điện ảnh
Oliver Stone Đạo diễn điện ảnh
Tina Turner Ca sĩ nhạc Pop
Adam Yauch Ca sĩ nhạc Pop
Herbie Hancock Nhạc sĩ nhạc Jazz
Roberto Baggio Cầu thủ boacuteng đaacute Yacute
Phil Jackson Cầu thủ boacuteng rỗ NBA
Marshall Cty Marshall Goldsmith Partners
Goldsmith
helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip
Bạn cũng coacute thể đọc thecircm một bagravei viết rất hay về bối
cảnh Phật giaacuteo ở Hollywood vagrave Hoa Kỳ trecircn trang www
unboundintrasuntcnjeduarchiveslifestyleoldbuddha với
tựa đề ldquoNhững Ngocirci Sao Lagrave Phật Tửrdquo
(19) Bạn vẫn cograven nhiều cacircu hỏi muốn được trả lời
Nếu bạn vẫn cograven nhiều thắc mắc về yacute nghĩa vagrave giaacuteo lyacute
Phật giaacuteo vagrave việc thực hagravenh đạo Phật xin bạn hatildey tigravem đọc
một quyển saacutech về vấn đaacutep theo từng đề mục rất hay coacute tecircn
lagrave ldquoNhững Hỏi Đaacutep Hayrdquo (Good Question Good Answer)
của ngagravei S Dhammika Quyển saacutech nagravey đatilde được dịch ra
nhiều ngocircn ngữ vagrave cũng coacute bản dịch ra tiếng Việt của cư sĩ
Phạm Kim Khaacutenh vagrave TS Bigravenh Anson mang tecircn ldquoPhật Phaacutep
Vấn Đaacuteprdquo
Bạn coacute thể tham khảo thecircm quyển ldquoVấn Đaacutep về Phật
giaacuteordquo được biecircn soạn bởi cugraveng người viết do cugraveng nhagrave xuất
bản ấn hagravenh 2012 cugraveng với quyển saacutech nagravey
84 Con đường của chuacuteng ta
Sự thật những cacircu hỏi nagravey lagrave do những Phật tử thường
khocircng tigravem thấy cacircu trả lời trong caacutec kinh saacutech Phật giaacuteo
hoặc những cacircu hỏi thuộc những vấn đề xatilde hội trong thời
hiện đại magrave một người chuẩn bị theo đạo Phật hay quan
tacircm
Sau đacircy lagrave viacute dụ về một số đề tagravei magrave nhiều người ngagravey
nay thường hay hỏi
Nghiệp Taacutei Sinh vagrave Những Khaacutec Biệt Của Mỗi Người Khi
Được Sinh Ra
Phật giaacuteo vagrave Khoa Học Hiện Đại Coacute Macircu Thuẩn Nhau
Phật giaacuteo vagrave Những Thần Thoại
ldquoThiền Tậprdquo Coacute Tạo Ra Những Tacircm Niệm Xấu Như Một
Số Người Bagraven Taacuten
Đức Phật vagrave Năng Lực Thần Thocircng
Vấn Đề Đồng Tiacutenh Luyến Aacutei Theo Quan Điểm Đạo Phật
Huacutet Thuốc Laacute vagrave Quan Điểm của Đạo Phật
Tham Vọng vagrave Sự Bằng Lograveng
Việc Ăn Chay vagrave Thức Ăn Chay Giả Mặn
Những Cảnh Giới vagrave Cotildei Sống Khaacutec Nhau
Những Người Ở Caacutec Nước Acircu Mỹ Cũng Theo Phật giaacuteo
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 85
(1) Coacute phải Nghiệp giải thiacutech tại sao coacute quaacute nhiều sự khaacutec
biệt giữa mọi người xung quanh ta
Mọi người luocircn luocircn thắc mắc vigrave sao mọi người luocircn
khaacutec nhau khi sinh ra vậy đacircu lagrave lẽ cocircng bằng trong cuộc
sống Tại sao mọi người sinh ra khocircng giống nhau khocircng
đồng đẳng với nhau (Phụ Lục 15)
Người đời thường ca thaacuten vagrave phacircn bua với những cacircu hỏi
như tại sao một người sinh ra khỏe mạnh người khaacutec lại
sinh ra ốm yếu Tại sao coacute người lại sống vui sướng hay coacute
tuổi thọ rất cao trong khi người khaacutec thigrave sống khổ cực hay
chết yểu vigrave tai nạn
Những người theo Phật khocircng tin những điều trecircn lagrave do
sự sắp xếp của một đấng tạo hoacutea siecircu nhiecircn Phật giaacuteo tin
rằng những sự việc xảy ra cho mỗi người chiacutenh lagrave do
Nghiệp vagrave quy luật Nhacircn-Quả chi phối một caacutech tự nhiecircn
Chiacutenh vigrave mọi người đatilde tạo những Nghiệp khaacutec nhau necircn
mọi người khaacutec nhau rất nhiều từ khi sinh ra cho đến khi
sống trong kiếp sống nagravey
Đức Phật đatilde tigravem ra quy luật Nghiệp hoạt động theo
nguyecircn lyacute nhacircn-quả Tức lagrave mọi sự việc xảy ra trong đời
chuacuteng ta đều lagrave do taacutec động của những hagravenh động tạo
nghiệp trước đoacute coacute thể trước đoacute vagravei giacircy vagravei giờ vagravei ngagravey
vagravei năm vagravei chục năm hay lagrave từ kiếp trước Đến khi gặp đủ
điều kiện (duyecircn) thigrave Nghiệp quả xảy ra Trecircn thế gian mọi
sự đều coacute nguyecircn nhacircn của noacute
Vigrave caacutech đacircy vagravei phuacutet anh chạy xe ngược chiều necircn bacircy
giờ anh đang bị tạm giam bởi cảnh saacutet Cũng coacute thể vigrave caacutech
đacircy vagravei chục năm anh đatilde tocircng chết người rồi bỏ chạy necircn
ngagravey hocircm nay anh đang bị cảnh saacutet bắt giam vigrave họ mới điều
tra ra anh Nghiệp anh gacircy ra thigrave bacircy giờ anh nhận latildenh hậu
86 Con đường của chuacuteng ta
quả Đoacute lagrave quy luật Nghiệp Vigrave anh gacircy ra những hagravenh động
đoacute necircn taacutec động của noacute dẫn đến hậu quả lagrave đang bị giam luacutec
nagravey Đoacute lagrave nguyecircn tắc của quy luật nhacircn-quả
Đức Phật đatilde necircu ra những viacute dụ theo quy tắc nhacircn-quả về
Nghiệp vagrave Nghiệp quả Nhưng Đức Phật cũng khuyecircn
khocircng necircn truy tigravem Nghiệp quaacute khứ vigrave coacute những Nghiệp coacute
thể thấy được (nhatilden tiền) vagrave coacute những Nghiệp coacute thể khocircng
thấy được Vigrave sao Vigrave Nghiệp thigrave trugraveng trugraveng quaacute nhiều bởi
vigrave mỗi một giacircy trong quaacute khứ hay trong hiện tại chuacuteng ta
suy nghĩ chuacuteng ta hagravenh động chuacuteng ta noacutei ra bao nhiecircu
điều gigrave thigrave tạo ra chừng ấy Nghiệp Vigrave vậy Đức Phật đatilde noacutei
ldquoNghiệp lagrave một trong những vấn đề khocircng thể nghĩ bagravenrdquo
Vậy chuacuteng ta phải lagravem sao Một khi Nghiệp của chuacuteng ta
lagrave ldquokhocircng thể nghĩ bagravenrdquo Cacircu trả lời lagrave chuacuteng ta chỉ necircn
biết trong cuộc sống hiện-tại chuacuteng ta hatildey cố gắng lagravem toagraven
những điều tốt đẹp tạo toagraven những Nghiệp tốt lagravenh Hatildey
lagravem người tốt để coacute những hậu quả tốt lagravenh để coacute được
cuộc sống tốt lagravenh trong hiện tại vagrave tương lai theo quy luật
của Nghiệp vagrave nguyecircn lyacute nhacircn quả
(2) Nếu chuacuteng ta khocircng thể nhớ gigrave về những kiếp quaacute
khứ thigrave tại sao trong kiếp sống nagravey chuacuteng ta phải chịu
nhận latildenh những điều sai traacutei magrave chuacuteng ta đatilde lagravem trong
quaacute khứ Như vậy coacute cocircng bằng khocircng
Chuacuteng ta phải luocircn ghi nhớ rằng Nghiệp (kamma) khocircng
phải lagrave một hệ thống thưởng phạt Đơn giản Nghiệp lagrave một
nguyecircn lyacute tự nhiecircn những hagravenh động cố yacute của chuacuteng ta
(nguyecircn nhacircn) sẽ tạo ra những taacutec động (kết quả) nagraveo đoacute
trong những điều kiện (duyecircn) nagraveo đoacute
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 87
Một người uống rượu say bước đi vagrave teacute ngatilde xuống
mương nước Bị gatildey chacircn Cho dugrave ngagravey sau đoacute anh ta
khocircng nhớ gigrave về việc migravenh bị teacute bị thương như thế nagraveo
nhưng anh ta vẫn phải chịu hậu-quả lagrave gatildey chacircn đau
đớnhellipvigrave hagravenh động uống rượu teacute ngatilde của migravenh
Cũng giống như viacute dụ trước đacircy Nghiệp cũng giống như
hạt giống Nếu bạn trồng giống cacircy taacuteo thigrave noacute sẽ lớn lecircn lagrave
cacircy taacuteo Nếu bạn gieo hột xoagravei thigrave noacute sẽ lớn lecircn lagrave cacircy xoagravei
Đoacute chỉ lagrave nguyecircn lyacute của quy luật Nhacircn vagrave Quả
Vigrave vậy ldquosự cocircng bằngrdquo vagrave ldquosự khocircng nhớrdquo trong cacircu hỏi
trecircn đacircy khocircng phải lagrave những yếu tố của Nghiệp Quy luật
Nghiệp theo nguyecircn tắc nhacircn-quả thể hiện cho tất cả mọi
con người vagrave sự vật
(3) Nếu coacute taacutei sinh tại sao con người khocircng nhớ lại được
kiếp sống quaacute khứ của migravenh
Đacircy lagrave một cacircu hỏi hay tuy nhiecircn cacircu trả lời cũng thật lagrave
đơn giản Những triacute nhớ hay kyacute ức về kiếp sống quaacute khứ
của chuacuteng ta nằm rất sacircu trong tagraveng thức (vocirc thức) của
chuacuteng ta Trong khi bản thacircn chuacuteng ta thường khocircng thể
nhớ nổi những gigrave migravenh đatilde lagravem trong ngagravey nagravey của thaacuteng
trước bởi vigrave tacircm của chuacuteng ta khocircng được trong sạch
khocircng được tu dưỡng vagrave tĩnh lặng Đầu oacutec của chuacuteng ta
khocircng bao giờ đủ minh mẫn để nhớ mặc dugrave chuacuteng ta hay
dugraveng từ lsquominh mẫnrsquo để chỉ sự saacuteng suốt vagrave thocircng minh của
chuacuteng ta
Viacute dụ lặp lại lagrave rất iacutet trong chuacuteng ta coacute thể nhớ chiacutenh xaacutec
những gigrave migravenh đatilde lagravem vagraveo cugraveng ngagravey của thaacuteng trước Tuy
nhiecircn những nghiecircn cứu khoa học cho thấy rotilde rằng trẻ em
88 Con đường của chuacuteng ta
với bản tacircm vẫn cograven trong sạch vagrave iacutet vẫn đục coacute thể nhớ
được rất nhiều thậm chiacute một số coacute thể nhớ kiếp trước của
migravenh
Nếu bạn nghĩ được như vậy thigrave bạn sẽ hiểu tại sao coacute rất
nhiều đứa trẻ chưa bao giờ nghe nhạc nhưng sau khi lọt
lograveng một thời gian đatilde trở thagravenh thần đồng về acircm nhạc Coacute
những đứa trẻ chưa bao giờ học mocircn toaacuten cao cấp đoacute
nhưng vẫn giải được những bagravei toaacuten đoacute Đoacute lagrave thức nhớ lại
kiếp sống quaacute khứ theo Nghiệp dẫn taacutei sinh Hai đứa trẻ coacute
thể lagrave một nhạc sư vagrave một giaacuteo sư trong kiếp quaacute khứ
Những nhagrave baacutec học phương Tacircy thường dugraveng phương
phaacutep thocirci miecircn để trị liệu tacircm lyacute cho rất nhiều bệnh nhacircn vagrave
nhiều bệnh nhacircn đatilde coacute thể hồi nhớ lại những kiếp trước của
migravenh trong quaacute trigravenh thocirci miecircn khi tacircm khocircng bị can thiệp
bằng những đối tượng trần cảnh becircn ngoagravei
Tương tự vậy nhiều thiền sư coacute tacircm được tu dưỡng nhờ
vagraveo việc thiền tập đến mức độ đạt định thacircm cao được cho
lagrave cũng coacute khả năng hồi tưởng lại kiếp sống quaacute khứ Người
nổi bật nhất coacute khả năng nagravey bằng quaacute trigravenh hagravenh thiền
chiacutenh lagrave Đức Phật Đức Phật coacute thể nhớ vagrave thấy lại tất cả
kiếp sống trong quaacute khứ của migravenh vagrave của người khaacutec khi
tacircm đatilde hoagraven toagraven trong sạch vagrave khocircng cograven bất kỳ ocirc nhiễm
nagraveo
Vigrave vậy cacircu hỏi nagravey được đặt ra thigrave đatilde như cacircu trả lời Vigrave
sao Vigrave muốn tập trung muốn nhớ thigrave tacircm triacute chuacuteng ta phải
trong sạch thanh tịnh Tacircm chuacuteng ta bị vocirc minh che mờ bị
cảnh trần vagrave ldquotham sacircn sirdquo vẫn đục che lấp bị những vấn đề
ldquocơm aacuteo gạo tiềnrdquo hagraveng ngagravey lagravem rối triacute Thậm chiacute đa số
trong chuacuteng ta cograven chưa bao giờ dagravenh thời gian để nghĩ đến
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 89
những điều thiện tốt chưa một lần ngồi xuống để tacircm an
nghỉ vagrave hagravenh thiền
(4) Nếu chuacuteng ta khocircng thể biết gigrave về kiếp sau vậy cần gigrave
phải lo lắng về noacute
Người Anh noacutei ldquoNgagravey mai khocircng bao giờ đếnrdquo Thật
vậy caacutei ldquongagravey mairdquo lagravem sao ai biết được chắc chắn noacute sẽ
chiacutenh xaacutec như thế nagraveo Cho dugrave những dự tiacutenh vagrave hoạch định
vagrave quy luật Nghiệp lagrave coacute thể dự đoaacuten được phần nagraveo nhưng
khocircng ai trong chuacuteng ta biết được chiacutenh xaacutec điều gigrave sẽ xảy
ra cho ldquongagravey mairdquo đoacute vigrave cograven rất nhiều điều kiện (duyecircn) taacutec
động đến
Tuy nhiecircn hoạch định để phograveng traacutenh cho một ldquongagravey
mairdquo khả dĩ như vậy lagrave điều mang tiacutenh ldquotraacutech nhiệmrdquo cần
phải lagravem Chuacuteng ta khocircng thể cứ ngồi nhigraven coi ngagravey mai sẽ
ra sao Đoacute lagrave thaacutei độ hơi iacutech kỷ vocirc tacircm vagrave thiếu traacutech
nhiệm
Cứ giống như những bậc cha mẹ iacutech kỷ tiecircu xagravei tất cả
những gigrave coacute được magrave khocircng hề nghĩ đến việc để lại một
chuacutet gigrave cho ngagravey mai của những đứa con thơ dại Họ khocircng
cần biết ngagravey mai của những đứa trẻ sẽ như thế nagraveo Cha mẹ
coacute traacutech nhiệm thường lagravem mọi caacutech để chuẩn bị cho tương
lai tốt đẹp nhất coacute thể cho con migravenh cho dugrave họ coacute thể khocircng
cograven sống đến luacutec đoacute để chứng kiến tương lai của con migravenh
coacute giống như migravenh hoạch định hay khocircng Chuacuteng ta cũng
cần phải nghĩ về tương lai vagrave về kiếp sau của chuacuteng ta
theo caacutech nghĩ như vậy
Những kinh điển Phật giaacuteo coacute ghi lại chuyện những
chuacuteng sinh ở cotildei Trời vagrave cả một số chuacuteng sinh bị taacutei sinh
90 Con đường của chuacuteng ta
vagraveo cotildei thấp xấu họ coacute khả năng nhớ lại những kiếp quaacute
khứ của migravenh nhớ lại những hagravenh động họ đatilde lagravem những
Nghiệp họ đatilde tạo ra vagrave ldquochiacutenh những Nghiệp đoacute đatilde dẫn dắt
họ đến những cảnh taacutei sinh đoacuterdquo Điều đoacute lagrave một trong những
dấu hiệu coacute yacute nghĩa động viecircn chuacuteng ta hatildey tiacutech cực cố gắng
lagravem những điều tốt nhất coacute thể trong kiếp sống hiện tại
Phật giaacuteo khuyecircn mọi người hatildey lagravem điều tốt nhất ldquoHatildey
lagravem người tốtrdquo để mang lại kết quả tốt nhất cho kiếp sống
tiếp theo cho dugrave ở kiếp sau chuacuteng ta coacute thể khocircng biết rằng
hậu-quả tốt đẹp của kiếp sau lagrave do kiếp nagravey tạo taacutec magrave
thagravenh Việc coacute biết hay khocircng biết về kiếp sống quaacute khứ hay
kiếp sống tương lai khocircng giải quyết vấn đề ở đacircy (Phụ
Lục 16)
Vấn đề lagrave yacute thức traacutech nhiệm của chuacuteng ta Cũng như
chuacuteng ta khocircng cần phải được biết rotilde con caacutei chuacuteng ta sẽ
sung sướng hay khổ sở ra sao trong tương lai thigrave chuacuteng ta
mới hoạch định vagrave lo lắng cho tương lai của chuacuteng Chuacuteng
ta phải lagravem vigrave traacutech nhiệm vagrave vigrave mọi sự ldquotốt đẹp hơnrdquo cho
tương lai
Vigrave yacute nghĩa cứu caacutenh theo lyacute nhacircn-quả nagravey coacute thể lagravem an
ủi lograveng người hiện tại như vậy necircn những người theo Phật
thường hay noacutei với nhau rằng ldquoNếu bạn muốn biết kiếp
sống trước đacircy của migravenh hatildey nhigraven vagraveo kiếp nagravey của bạn
Nếu bạn muốn biết kiếp sau của migravenh hatildey nhigraven vagraveo kiếp
nagravey của bạnrdquo
Kiếp nagravey lagrave kết quả của những gigrave trong kiếp trước bạn đatilde
lagravem Kiếp sau lagrave kết quả của những gigrave bạn đatilde lagravem trong kiếp
nagravey
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 91
Hiện tại lagrave con của quaacute khứ vagrave lagrave mẹ của tương lai Nếu
coacute những bậc cha mẹ tốt trong hiện tại thigrave coacute thể coacute một đời
sống tinh thần vagrave vật chất phuacutec lagravenh cho con caacutei trong tương
lai Đời sống của chiacutenh chuacuteng ta ở kiếp nagraveo ở giacircy phuacutet
nagraveo ở nơi đacircu cũng mang bản chất tương tự như vậy
(5) Coacute bằng chứng khoa học nagraveo chứng tỏ coacute sự taacutei sinh
Coacute rất nhiều trường hợp nghiecircn cứu đatilde chứng minh nhiều
người lớn vagrave trẻ em đatilde nhớ lại kiếp trước của migravenh Cũng
coacute rất nhiều trường hợp tuy khocircng thocircng qua nghiecircn cứu
khoa học nhưng mang tiacutenh giai thoại được thuật lại bởi rất
nhiều người vagrave nguồn tin đaacuteng tocircn trọng ở những nước
phương Đocircng
Phương Đocircng vagrave phương Tacircy ngagravey nay vẫn liecircn tục
nghiecircn cứu về sự hồi nhớ kiếp quaacute khứmdashĐoacute lagrave bằng chứng
chứng minh coacute sự ldquotaacutei sinhrdquo
Viacute dụ Carol Bowman người chủ xướng một trung tacircm
khoa học vagrave diễn đagraven rất lớn mang tecircn ldquoTrung Tacircm Nghiecircn
Cứu Tiền Kiếp Ở Trẻ Emrdquo (wwwchildpastlivesorg) đatilde viết
một quyển saacutech về nhiều đứa trẻ đatilde coacute khả năng nhớ lại
kiếp quaacute khứ của migravenh Đoacute khocircng phải lagrave những quyển saacutech
về đề tagravei tocircn giaacuteo hay tacircm linh magrave lagrave saacutech về nghiecircn cứu
khoa học dựa vagraveo những cocircng trigravenh nghiecircn cứu cocircng phu
trecircn hagraveng trăm đứa trẻ
Giaacuteo sư Ian Stevenson lagrave giaacutem đốc Khoa Nghiecircn Cứu
Cảm Nhận ở đại học University of Virginia Hoa Kỳ đatilde thực
hiện rất nhiều nghiecircn cứu hagraven lacircm vagrave khoa học hơn 3000
người coacute khả năng nhớ lại kiếp trước của migravenh
(wwwmedicine virginiaEduclinical)
92 Con đường của chuacuteng ta
Một số những nhagrave khoa học rất nổi tiếng trong việc
nghiecircn cứu đề tagravei con người hồi nhớ lại tiền kiếp magrave bạn coacute
thể tham khảo như lagrave
Tiến sĩ Jim Tucker
(wwwenlightennextorgmagazinebiosjim-tucker)
Tiến sĩ Raymond Moody (wwwlifeafterlifecom)
Thomas Shroder (wwwbookssimonandschustercom)
Đoacute lagrave những cocircng trigravenh nghiecircn cứu đầy thuacute vị vagrave những
bằng chứng đầy thuyết phục magrave ai cũng necircn quan tacircm
Hagraveng ngagraven kết quả hiện đại vagrave khoa học như vậy chứ chưa
cần tiacutenh hagraveng ngagraven hiện tượng được chứng kiến được ở
những xứ sở khaacutec đatilde chứng minh sự coacute-thật của những kiếp
sống trước của những người đang sống trong hiện tại Noacutei
caacutech khaacutec khoa học đatilde chứng minh rằng coacute sự taacutei sinh
Henry Ford người saacuteng lập Hatildeng xe hơi Ford
Cocircng việc lagrave vocirc dụng nếu chuacuteng ta khocircng thể dugraveng
kinh nghiệm đoacute trong kiếp sống khaacutec
Thiecircn tagravei lagrave kết quả của những kinh nghiệm lacircu dagravei
trong nhiều kiếp quaacute khứ
Về điều nagravey tocirci luocircn chắc chắn chuacuteng ta đang ở đacircy vigrave
một mục điacutech
Chuacuteng ta sẽ liecircn tục Tacircm triacute vagrave kyacute ức chuacuteng lagrave bất
diệtrdquo
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 93
(6) Phật giaacuteo coacute macircu thuẫn vagrave xung đột với khoa học hiện
đại khocircng
Trong tất cả những tocircn giaacuteo thigrave giaacuteo lyacute Phật giaacuteo dường
như khocircng coacute xung đột đaacuteng kể nagraveo với những khaacutem phaacute vagrave
phaacutet minh của khoa học Phật giaacuteo cũng khocircng tạo ra những
thần thaacutenh biacute ẩn hay những thế lực siecircu nhiecircn nagraveo để giải
thiacutech những trật tự vagrave nguyecircn lyacute vận hagravenh của thế giới
Khoa học chứng minh vagrave chủ trương theo học thuyết
Tiến Hoacutea thigrave cũng hoagraven toagraven giống như học thuyết Vocirc
Thường của Phật giaacuteo Tương tự vậy cugraveng với những bằng
chứng hoacutea thạch vagrave caacutech tiacutenh tuổi carbon về địa chất học
khảo cổ học hiện đại đatilde coacute thể tiacutenh được tuổi của traacutei đất
khoảng 45 tỷ năm (httpviwikipediaorgtuổi traacutei đất)
Khaacutem phaacute nagravey cũng giống với những lời giảng của Đức
Phật về tuổi traacutei đất lagrave một đại kiếp (eon) tức lagrave một khoảng
thời gian gần như khocircng thể đếm được như vậy
Đặc biệt caacutech tiacutenh vagrave khaacutei niệm thời gian của Đức Phật
trong mối tương quan với vũ trụ hầu như rất đuacuteng với khoa
học hiện đại Phật giaacuteo đưa ra caacutech tiacutenh thời gian của vũ trụ
theo đại kiếp (kappa) tức những khoảng thời gian khocircng thể
nagraveo đếm được Để giải thiacutech những quatildeng thời gian đoacute Đức
Phật đatilde dugraveng viacute dụ lagrave nếu lấy một miếng vải lụa rồi mỗi
một trăm năm (100 năm) đến lau chugravei một traacutei nuacutei một lần
Cho đến khi nagraveo traacutei nuacutei đoacute bị chugravei mograven hết thigrave khoảng thời
gian đoacute coacute thể gọi lagrave một đại kiếp (kappa) Thuyết vũ trụ
nagravey của Phật giaacuteo gần giống với caacutech tiacutenh của khoa học
Khoa học tiacutenh rằng tuổi của vũ trụ lagrave vagraveo khoảng 137 tỷ
năm một khoảng thời gian chuacuteng ta khocircng bao giờ ngồi
đếm hết được Nếu chuacuteng ta chỉ ngồi đếm liecircn tục từ 1 cho
94 Con đường của chuacuteng ta
đến con số 137 tỷ đoacute thigrave chắc cuộc đời của chuacuteng ta cũng
đatilde đi qua rồi (httpviwikipedia org Tuổi vũ trụ)
Đức Phật cũng đatilde noacutei nhiều về vũ trụ chẳng hạn vũ trụ
bao gồm vocirc vagraven những vigrave sao vagrave hệ Thiecircn Hagrave vagrave thế giới
của chuacuteng ta chỉ lagrave một hạt bụi so với vũ trụ vocirc biecircn đoacute Vagraveo
thời hiện đại nhờ vagraveo khoa học vũ trụ thiecircn văn học vệ
tinh vagrave những kiacutenh viễn vọng chuacuteng ta hoagraven toagraven coacute thể
quan saacutet hagraveng tỷ tỷ vigrave sao vagrave hagraveng tỷ hệ Ngacircn Hagrave trong vũ
trụ
Đức Phật cũng khocircng bao giờ noacutei traacutei đất hay thế giới của
chuacuteng ta được tạo ra bởi một thaacutenh thần hay một đấng saacuteng
tạo nagraveo vagrave con người cũng khocircng được tạo ra bởi đấng saacuteng
tạo đoacute Điều đoacute cho thấy rằng caacutech đacircy hơn 2550 năm Đức
Phật đatilde quan saacutet vagrave miecircu tả đuacuteng đắn về vũ trụ cũng như vị
triacute của traacutei đất trong vũ trụ
Một điều thuacute vị hơn lagrave Đức Phật đatilde mocirc tả vũ trụ luocircn co
giatilden vagrave những chu kỳ co giatilden keacuteo dagravei trong khoảng thời
gian dagravei bằng cả một đại kiếp Điều nagravey đuacuteng như lời tiecircn
đoaacuten cho Học Thuyết Vũ Trụ Dao Động đatilde được chứng
minh sau 2500 năm
Một viacute dụ khaacutec trong một bagravei thuyết giảng (kinh) Đức
Phật cầm ly nước trong tay vagrave bảo rằng coacute vocirc số chuacuteng sinh
vi trugraveng đang ở trong ly nước Lagrave một khoảng thời gian thật
dagravei kể từ luacutec đoacute dường như khocircng mấy ai hiểu gigrave về lời dạy
đoacute của Phật cho đến sau nagravey vagrave hocircm nay chuacuteng ta coacute thể
nhigraven qua kiacutenh hiển vi vagrave thấy được vocirc số vi trugraveng trong bất
kỳ một ly nước latilde tự nhiecircn nagraveo
Viacute dụ mới caacutech đacircy khoảng một thế kỷ khi con người đatilde
tigravem dược caacutech noacutei chuyện với nhau được qua những ống
nghe điện thoại khi ở caacutech xa nhau hagraveng ngagraven dặm rồi caacutech
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 95
đacircy vagravei chục năm chuacuteng ta coacute thể chuyển qua khocircng gian vocirc
tận nguyecircn vẹn chữ viết vagrave kyacute tecircn vagrave coacute thể gửi higravenh ảnh
của chuacuteng ta từ một caacutei maacutey faxcho đến hơn mười năm
nay vagrave chuacuteng ta đatilde coacute thể nhigraven thấy nhau khi noacutei chuyện
gửi tất cả higravenh ảnh của một buổi sinh nhật trong vograveng vagravei
chục giacircy qua khocircng gian để đến nửa vograveng traacutei đất becircn
kiahellipĐoacute lagrave những điều magrave thời xa xưa khocircng ai coacute thể
tưởng tượng ra nổi nhưng những điều Phật đatilde noacutei luacutec đoacute
người ta khocircng thể hiểu được nếu họ khocircng phải lagrave một bậc
thaacutenh nhacircn giaacutec ngộ
Cograven rất nhiều điều Đức Phật đatilde noacutei magrave cho đến hocircm nay
khoa học vẫn chưa khaacutem phaacute vagrave kiểm chứng hết Khocircng
biết chuacuteng ta coacute may mắn cograven sống đến khi nagraveo hoặc coacute
may mắn được taacutei sinh trở lại cotildei người đaacuteng nhớ nagravey để
chuacuteng ta coacute thể được tiếp tục chứng kiến những phaacutet minh
vagrave khaacutem phaacute mới magrave con người sẽ tigravem ra nữa Nhưng chắc
chắn những khaacutem phaacute đoacute khocircng coacute gigrave lagrave biacute ẩn khaacutec với
những quy luật vận hagravenh của tự nhiecircn magrave Đức Phật đatilde từng
thuyết giảng
Vậy thigrave tại sao ngagravey xưa cho đến tận bacircy giờ vẫn cograven rất
nhiều người khocircng tin những cacircu chuyện của Đức Phật về
thế giới vagrave vũ trụ về những cotildei taacutei-sinh hiện hữu khaacutec của
chuacuteng sinh magrave họ cứ matildei đi thecircu dệt những chuyện hoang
đường đầy magraveu sắc thần thoại vagrave phi khoa học về Đức Phật
William Shakespeare trong taacutec phẩm Hamlet
Nagravey Horatio cograven nhiều thứ trecircn cotildei trời vagrave traacutei đất
hơn những điều ocircng mơ thấy trong triết học của ocircng
96 Con đường của chuacuteng ta
(7) Vigrave sao Phật giaacuteo khocircng coacute niềm tin vagraveo Đấng Saacuteng
Tạo tối cao saacuteng tạo ra thế giới vũ trụ
Phật giaacuteo coacute xu hướng khaacute ldquothực tiễnrdquo trong những vấn
đề đoacute vagrave khocircng tin vagraveo những biacute ẩn saacuteng tạo vagrave cũng khocircng
chấp nhạn giả thuyết vũ trụ bắt nguồn từ ldquotrứng vũ trụrdquo hay
được tạo ra bởi một lsquovị thần coacute chogravem racircu dagravei trắngrsquo
Nếu bạn nghĩ rằng coacute một đấng saacuteng tạo tagravei tigravenh tạo ra cả
vũ trụ vagrave thế giới vậy ai tạo ra đấng saacuteng tạo tagravei tigravenh đoacute Vagrave
nếu đấng saacuteng tạo đoacute đatilde luocircn luocircn tồn tại vậy liệu vũ trụ
cũng đatilde luocircn luocircn tồn tại hay khocircng
Noacutei chung Phật giaacuteo khocircng tin vagraveo những đấng saacuteng tạo
toagraven năng như vậy Chẳng hạn như nếu một đấng saacuteng tạo
đatilde tạo ra vũ trụ đatilde tạo ra con người vậy tại sao khocircng tạo
ra những con người giống nhau cugraveng hạnh phuacutec như nhau
magrave lại tạo ra người aacutec người hiền người lagravem ra tội lỗi vagrave
phải bị higravenh phạt xuống địa ngục lsquovĩnh viễnrsquo trong cảnh đầu
rơi maacuteu chảy như vậy
Cứ cho nếu con người khocircng được đấng saacuteng tạo tạo ra
thigrave cũng chẳng lagrave gigrave cả Những đấng saacuteng tạo theo quan
điểm tocircn giaacuteo của nhiều tocircn giaacuteo thigrave lagrave đấng saacuteng tạo với
đầy lograveng baacutec aacutei thương yecircu muocircn loagravei Đấng saacuteng tạo đatilde
tạo ra vagrave biết trước coacute thiecircn đường hạnh phuacutec vagrave địa ngục
kinh khủng Vậy sao đấng saacuteng tạo lại tạo ra những con
người lagravem necircn tội lỗi để rồi bị đọa đagravey xuống địa ngục kinh
khủng đoacute - Để lagravem gigrave Tại sao đấng saacuteng tạo coacute luacutec lại đầy
lograveng baacutec aacutei thương yecircu muocircn loagravei coacute luacutec lại tạo ra địa
ngục rồi tạo ra con người gacircy necircn tội lỗi vagrave bị higravenh phạt
một caacutech bất cocircng khocircng thương xoacutet ở địa ngục đoacute
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 97
Đức Phật đatilde khuyecircn dạy khocircng necircn tin theo những điều
do giaacuteo điều do kinh kệ do truyền thống hay do những suy
đoaacuten tưởng tượng vigrave nếu tin như vậy sẽ chẳng mang lại lợi
iacutech gigrave
Đức Phật khuyecircn rằng đừng bao giờ cố gắng tigravem hiểu
những cacircu hỏi siecircu higravenh như vậy chẳng hạn như Ai tạo ra
thế giới nagravey Thế giới nagravey coacute tồn tại matildei matildei hay khocircng
Trong cacircu chuyện về một người bị diacutenh mũi tecircn độc khocircng
lo việc ruacutet mũi tecircn ra để cứu lấy mạng sống của migravenh magrave
cứ lo hỏi những cacircu hỏi vocirc iacutech như Ai đatilde bắn mũi tecircn đoacute
Tecircn họ hắn lagrave gigrave Hắn lagravem nghề gigrave Vigrave sao vagrave vigrave saohellipthigrave
người đoacute coacute thể chết trước khi nghe được cacircu trả lời Caacutech
tốt nhất lagrave hatildey để thầy thuốc ruacutet mũi tecircn ra vagrave băng boacute thuốc
thang vagrave cứu lấy mạng sống của migravenh Những cacircu hỏi đoacute
khocircng giuacutep iacutech gigrave cho việc cứu nguy mạng sống của migravenh
Yacute Đức Phật khuyecircn dạy rằng cuộc sống trecircn thế gian thật
lagrave vocirc thường vagrave ngắn ngủi necircn chuacuteng ta hatildey tập trung vagraveo
những vấn đề ldquothực tếrdquo lagrave lagravem sao để bớt Khổ để giải thoaacutet
được khỏi Khổhellip trước khi những vocirc thường đến vagraveo một
ngagravey khocircng hẹn trước trước khi chuacuteng ta coacute thể nghe được
những cacircu trả lời về những vấn đề siecircu phagravem siecircu nhiecircn đoacute
Chuacuteng ta hatildey necircn tu tập để mau đạt đến những triacute tuệ giải
thoaacutet Khi chuacuteng ta đạt được loại triacute tuệ giải thoaacutet đoacute chuacuteng
ta sẽ tự nhiecircn thấy biết tất cả những cacircu trả lời về những vấn
đề cao siecircu đoacute
(8) Vậy Phật giaacuteo coacute lsquothugrave gheacutetrsquo hay lsquođe dọarsquo những người
khocircng theo đạo Phật sẽ bị higravenh phạt hay bị đọa vagraveo địa
ngục hay khocircng
98 Con đường của chuacuteng ta
Chắc chắn lagrave khocircng phải rồi Đạo Phật khocircng chủ trương
theo kiểu cơ chế thưởng phạt vagrave địa ngục vĩnh viễn
Phật giaacuteo chủ trương rằng những quy luật về Nghiệp luật
nhacircn-quả đều aacutep dụng cho tất cả mọi người Khocircng phải lagrave
Phật tử thigrave được ưu aacutei cograven khocircng phải Phật tử thigrave bị xử
Khocircng phải vậy mọi người đều nhận latildenh những hậu quả
tốt xấu tugravey theo Nghiệp của migravenh
Phật giaacuteo khocircng phải giống những tocircn giaacuteo khaacutec lagrave sẽ
trừng phạt con người khi họ chọn theo tocircn giaacuteo khaacutec Thời
nay những higravenh phạt dagravenh cho những người gọi lagrave lsquongoại
đạorsquo hoặc cho những kẻ bỏ đạo đi theo tocircn giaacuteo khaacutec đatilde bị
nghiecircm cấm Tất cả mọi người trecircn traacutei đất đều được bảo vệ
được tocircn trọng để lựa chọn tiacuten ngưỡng cho migravenh Đoacute lagrave
nhacircn quyền như đatilde được ghi rotilde trong Hiến Chương của
Liecircn Hiệp Quốc (Điều 18) Việc trừng phạt mang tiacutenh tocircn
giaacuteo đatilde bị cấm ở hầu hết những nước văn minh trecircn thế giới
nagravey Những người soạn thảo vagrave quyết định Hiến Chương
tiến bộ nagravey cũng lagrave những người từ những tocircn giaacuteo ldquohữu
thầnrdquo khaacutec nhau Vậy khocircng lẽ coacute đấng saacuteng tạo nagraveo magrave lại
thiếu văn minh như vậy Cograven trừng phạt hay đagravey đọa tiacuten đồ
của migravenh chỉ vigrave họ từ bỏ tocircn giaacuteo hoặc vigrave họ chuyển qua tocircn
giaacuteo khaacutec
Phật giaacuteo thigrave chưa bao giờ liecircn quan đến yacute tưởng nagravey
Đạo Phật khocircng coacute chủ trương iacutech kỷ hay trừng phạt bất kỳ
ai vigrave bất kỳ lyacute do tocircn giaacuteo ngay cả việc khocircng tin vagraveo Đức
Phật
Nếu đấng saacuteng tạo lagrave một người tạo ra muocircn loagravei vagrave loagravei
người thigrave tại sao đấng saacuteng tạo coacute thể giaacuteng một người
xuống địa ngục để bị đọa đagravey nấu chảy matildei matildei ở đoacute Bạn
coacute bao giờ đốt một diecircm quẹt dưới lograveng bagraven tay vagrave chịu
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 99
được sự noacuteng chaacutey của ngọn lửa khocircng Vậy sao bạn coacute thể
đốt bagraven tay của người khaacutec matildei matildei để người ta kecircu rống
trong đau đớn như vậy
Vagrave giả sử bạn lagrave đấng saacuteng tạo coacute đầy đủ quyền năng để
dừng lại việc thiecircu đốt đoacute liệu bạn coacute necircn dừng lại khocircng
hay vẫn tiếp tục nhigraven người khaacutec đau đớn như vậy
Đức Phật chủ trương tự do tư tưởng Người đatilde chưa bao
giờ yecircu cầu bất cứ ai phải tin theo giaacuteo lyacute của Người Đức
Phật cograven cho rằng khocircng phải bất cứ ai cũng hiểu được giaacuteo
lyacute của Phật vigrave những căn cơ khaacutec nhau của mọi người cho
necircn mọi người đều coacute thể chọn con đường thiacutech hợp nhất
cho migravenh
Phật giaacuteo khocircng phải lagrave một tocircn giaacuteo của giaacuteo điều vagrave
thưởng phạt magrave Phật giaacuteo mong muốn đưa đến cho mọi
người sự hiểu biết vagrave ldquothấyrdquo rotilde những lẽ thật chacircn lyacute của
cuộc đời vagrave thế giới rồi tự mọi người chọn caacutech sống thiacutech
hợp cho migravenh để traacutenh bỏ những đau Khổ trong cuộc đời
Nhagrave baacutec học Albert Einstein
ldquoTocirci khocircng thể tưởng tượng một Thượng đế kẻ tưởng
thưởng vagrave trừng phạt những tạo vật của migravenhhellip
ldquoTocircn giaacuteo của tương lai sẽ lagrave tocircn giaacuteo về vũ trụ Noacute
phải vượt quaacute một đấng thượng đế caacute nhacircn vagrave traacutenh bỏ
giaacuteo điều cugraveng lyacute thuyết thần học Bao trugravem cả hai mặt
tự nhiecircn vagrave tacircm linh noacute phải được dựa trecircn cảm quan
tocircn giaacuteo coacute được từ kinh nghiệm về mọi sự vật tự nhiecircn
100 Con đường của chuacuteng ta
vagrave tacircm linh như lagrave caacutech kết hợp đuacuteng nghĩa nhất Phật
giaacuteo sẽ trả lời được yacute nghĩa nagravey
ldquoNếu coacute một tocircn giaacuteo nagraveo coacute thể đương đầu với những
nhu cầu khoa học hiện đại thigrave đoacute lagrave Phật giaacuteo Phật
giaacuteo khocircng cần xeacutet lại quan điểm của migravenh để cập nhật
với những khaacutem phaacute mới của khoa học Phật giaacuteo
khocircng cần phải từ bỏ quan điểm của migravenh để xu hướng
theo khoa học bởi vigrave Phật giaacuteo bao trugravem cả khoa học
cũng như vượt qua khoa họcrdquo
(9) Phương phaacutep ldquoThiềnrdquo coacute tạo những tacircm niệm xấu aacutec
hay khocircng theo như một số người vẫn bagraven taacuten magrave khocircng
giải thiacutech
Thiền đatilde được thực hagravenh vagrave phaacutet triển bằng nhiều higravenh
thức khaacutec nhau vagrave nhiều nền văn hoacutea khaacutec nhau trong suốt
mấy ngagraven năm qua Ngagravey nay thiền tập được thực hiện trecircn
khắp thế giới đặc biệt phaacutet triển mạnh ở những nước
phương Tacircy
Rất nhiều cocircng ty doanh nghiệp đatilde gửi nhacircn viecircn của
migravenh đến thiền tập ở những khoacutea thiền Họ nhận ra rằng
thiền mang lại rất nhiều lợi iacutech lagravem cho tacircm an định vagrave tacircm
trong sạch vagrave giuacutep cho việc kiểm soaacutet những aacutep lực cocircng
việc stress nỗi đau bức xuacutec vagrave những cơn giận
Những nhagrave thần kinh học thuộc Trường Y Khoa của đại
học University of Massachusetts bằng caacutech nghiecircn cứu
soacuteng natildeo của những người hagravenh thiền đatilde cho thấy kết luận
rằng natildeo của họ an bigravenh vagrave tĩnh lặng hơn natildeo của những
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 101
người khocircng hagravenh thiền (wwwpsychologytodaycom
articles200304the-benefits-meditation)
Những nhagrave nghiecircn cứu của Trung Tacircm Y Khoa San
Francisco thuộc đại học University of California cũng đatilde
kết luận rằng nhờ vagraveo thiền tập những người theo Phật giaacuteo
thực sự hạnh phuacutec vagrave bigravenh tĩnh hơn những người khaacutec
(wwwnewsbbccouk2hihealth3047291stm)
Một số người khocircng taacuten đồng việc hagravenh thiền vigrave những
nỗi sợ vocirc lyacute Điều đoacute lagrave hoagraven toagraven sai traacutei ngay cả đơn
thuần về mặt khoa học y học
(10) Phải chăng những cacircu chuyện về những điều thần
diệu về năng lực thần thocircng của Đức Phật lagrave coacute thật
Theo Phật giaacuteo mọi điều đều coacute thể xảy ra theo tiến
trigravenh khoa học vagrave nhacircn quả
Một số năng lực của Tacircm coacute thể tạo ra những kỳ cocircng
hay những điều thần diệu khoacute magrave giải thiacutech được bằng tri
kiến bigravenh thường của người phagravem tục cograven đầy vocirc minh vagrave ocirc
nhiễm như chuacuteng ta
Đuacuteng lagrave trong kinh điển coacute ghi lại một số điều thần diệu
vagrave năng lực thần thocircng magrave Đức Phật đatilde thể hiện trong một
vagravei lần để chinh phục đạo đức của những người ngoại đạo
quaacute khiacutech Tuy nhiecircn Đức Phật chưa bao giờ noacutei nhiều về
những năng lực nagravey hay chỉ dạy cho ai về thần thocircng như lagrave
một giaacuteo lyacute cần thiết
102 Con đường của chuacuteng ta
Cograven một số cacircu chuyện khaacutec về năng lực thần thocircng của
Đức Phật lịch sử coacute lẽ do một số tu sĩ cổ xưa đatilde phoacuteng đại
thecircu dệt thecircm iacutet nhiều vigrave sự sugraveng kiacutenh cao độ dagravenh cho Đức
Phật vagrave vigrave mục điacutech tạo ra những higravenh ảnh cao siecircu của Đức
Phật để saacutenh với những higravenh ảnh huyền thoại biacute ẩn của tocircn
giaacuteo hữu thần khaacutec vagraveo thời cổ xưa đoacute (như Hindu giaacuteo)
Phật giaacuteo khocircng khuyến khiacutech sự đề cao hay niềm tin mugrave
quaacuteng vagraveo những điều thần diệu những bugravea pheacutep hay về
một Đức Phật đầy huyền thuật vagrave thần thocircng biacute ẩn như vậy
Đức Phật khocircng chủ trương pheacutep thuật hay thần thocircng biến
hoacutea lagrave một trong những caacutech thức tu hagravenh nagraveo cả
Chiacutenh Đức Phật đatilde dạy rằng bất kỳ thần thocircng biến hoacutea
nagraveo cho dugrave coacute thật đi nữa thigrave cũng khocircng hề quan trọng
Điều quan trọng lagrave thực hagravenh con đường Đạo magrave Đức Phật
đatilde hướng dẫn bởi vigrave chỉ coacute con đường đoacute mới giải thoaacutet
con người khỏi mọi khổ đau vagrave phiền natildeo magrave thocirci
(11) Những người đồng tiacutenh luyến aacutei coacute thể lagrave Phật tử hay
khocircng
Xu hướng tigravenh dục của mọi người lagrave khocircng liecircn quan vagrave
khocircng phải lagrave yếu tố quan trọng gigrave trong Phật giaacuteo hết
Đồng tiacutenh luyến aacutei lagrave xu hướng tigravenh dục tự nhiecircn của một
người vagrave coacute lẽ đoacute khocircng phải lagrave một dạng phạm giới về đạo
đức như lagrave một hagravenh động tagrave dacircm (giới thứ tư trong ldquoNăm
Giớirdquo)
Nếu bạn thắc mắc những người theo đạo Phật coacute thể sẽ
hỏi lại như vầy ldquoAi tốt hơn ai một người đồng tiacutenh chiacutenh
trực hiền hogravea hay một người tigravenh dục khaacutec phaacutei magrave vocirc
lương tacircm gian traacuterdquo
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 103
Theo Đức Phật đạo đức vagrave phẩm hạnh của một người
khocircng phụ thuộc vagraveo tocircn giaacuteo của họ Dugrave những người coacute
đang theo đạo Phật hay khocircng thigrave họ vẫn lagrave người tốt khi họ
lagrave người tốt Vagrave tất cả mọi người đều coacute thể tham gia vagraveo
Phật giaacuteo nếu họ tigravem hiểu vagrave thấy đạo Phật lagrave coacute lyacute vagrave thiacutech
hợp cho việc tu tập để đem lại sự bigravenh an vagrave giải thoaacutet cho
họ Dugrave cho họ khocircng theo đạo Phật một caacutech chiacutenh thức
nhưng nếu họ sống một đời với đạo đức tốt đẹp thigrave họ cũng
đatilde lagrave những Phật tử rồi theo yacute nghĩa của Phật giaacuteo
(12) Huacutet thuốc laacute lagrave ngược với đạo Phật
Noacutei một caacutech chiacutenh thức thigrave Phật giaacuteo khocircng xem việc
huacutet thuốc laacute lagrave sai traacutei về mặt đạo đức
Tuy nhiecircn rất nhiều những Phật tử vagrave tu sĩ Phật giaacuteo
nghiecircm tuacutec vagrave gương mẫu đều khocircng huacutet thuốc laacute vagrave họ
thường khuyến khiacutech việc từ bỏ thuốc laacute
Bởi vigrave huacutet thuốc laacute coacute rất nhiều điều nguy hại cho bản
thacircn Những người ldquotu thiềnrdquo khocircng necircn huacutet thuốc laacute vigrave huacutet
thuốc laacute lagrave lagravem cho thần kinh vagrave tacircm triacute luocircn luocircn bị hồi
hộp kiacutech thiacutech trong khi việc thiền định lagrave việc lagravem cho
tacircm tĩnh lặng vagrave tập trung Hơn nữa huacutet thuốc laacute lagrave lagravem cho
hệ hocirc hấp hoạt động khocircng tốt hơi-thở sẽ khoacute khăn ngắn
dagravei ngộp thở vigrave thuốc laacute lagravem hại phổi vagrave hệ tim mạch lagravem
sức khỏe khocircng tốt tất cả đều cản trở cho việc hagravenh thiền
Cho dugrave những tăng sĩ khocircng tu theo phương phaacutep thiền thigrave
họ cũng khocircng necircn huacutet thuốc laacute vigrave điều đoacute cũng tạo ra
những higravenh ảnh khocircng đẹp ở những nơi chugravea chiền vagrave trước
mắt những Phật tử Nhưng sự thật thigrave thời nay coacute rất nhiều
thầy tu theo phaacutep mocircn Tịnh Độ ở Việt nam lagrave những người
huacutet thuốc laacute thường xuyecircn
104 Con đường của chuacuteng ta
Một vấn đề nữa của huacutet thuốc laacute cũng giống như việc
uống rượu vagrave dugraveng chất độc hại do lagrave gacircy ghiền Huacutet thuốc
coacute thể biến thagravenh một dạng thegravem muốn liecircn tục hagraveng ngagravey
vigrave tiacutenh chất gacircy ghiền vagrave lagravem cho người huacutet thuốc luocircn luocircn
phụ thuộc vagraveo noacute
Một vấn đề quan trọng nữa lagrave việc huacutet thuốc laacute vừa gacircy
hại cho bản thacircn migravenh vừa ảnh hưởng vagrave gacircy hại đến những
người hiacutet thở xung quanh họ trở thagravenh những người huacutet
thuốc laacute ldquobị độngrdquo trở thagravenh những nạn nhacircn của người huacutet
thuốc Magrave như Đức Phật đatilde noacutei những việc gigrave migravenh lagravem magrave
gacircy hại cho bản thacircn migravenh vagrave những người khaacutec thigrave đoacute
khocircng phải lagrave một hagravenh động tốt thiện Vagrave vigrave vậy chuacuteng ta
cần necircn traacutenh bỏ
Cũng chiacutenh vigrave lyacute do gacircy nguy hại cho migravenh vagrave mọi
người nhiều nước văn minh trecircn thế giới đatilde hạn chế việc
huacutet thuốc vagrave việc huacutet thuốc cũng bị nghiecircm cấm ở những
nơi cocircng cộng
Từ những điều nagravey chuacuteng ta coacute thể hiểu rằng Phật giaacuteo
coacute lẽ khocircng taacuten đồng với việc huacutet thuốc laacute vagrave coacute lẽ khocircng
xem việc huacutet thuốc lagrave thaacutei độ hay hagravenh động tiacutech cực vagrave tốt
lagravenh trong cuộc sống
(13) Phật giaacuteo dạy chuacuteng ta necircn luocircn luocircn hagravei lograveng với
mọi thứ migravenh coacute Tuy nhiecircn đa số mọi người đều coacute tham
vọng lagravem việc nhiều hơn để coacute thu nhập nhiều hơn vagrave
cũng coacute tham vọng tạo cuộc sống sung tuacutec hơn cho gia
đigravenh Vậy lagravem sao hogravea giải vấn đề nagravey
Đacircy lagrave một cacircu hỏi hay Đuacuteng lagrave Đạo Phật khuyecircn dạy
mọi người hatildey biết hagravei lograveng biết hạnh phuacutec với những gigrave
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 105
migravenh coacute được đừng quaacute tham lam đừng quaacute tham muốn magrave
dẫn đến thất vọng bất hạnh vagrave khổ sở
Tuy nhiecircn Đạo Phật vẫn mở ra cho mọi người sự tự do
chọn lựa phương caacutech vagrave con đường nagraveo đem lại nhiều an
lagravenh vagrave hạnh phuacutec nhất cho migravenh miễn sao bạn đừng quaacute đi
về cực đoan Vigrave vậy đạo Phật đatilde chủ trương vagrave khuyến
khiacutech ldquoCon Đường Trung Đạordquo Trung đạo nghĩa lagrave sao
Nghĩa lagrave (a) bạn đừng quaacute tham vọng đến nỗi coacute khả
năng gacircy phương hại đến quyền lợi của người khaacutec trong
khi migravenh nỗ lực để đạt được mục điacutech đoacute của migravenh Vagrave bạn
(b) cũng khocircng necircn quaacute hagravei lograveng với hoagraven cảnh của migravenh
nếu cograven phấn đấu được để cải thiện đời sống tinh thần vagrave
vật chất cho chiacutenh migravenh vagrave gia đigravenh thigrave hatildey cố gắng nỗ lực
trong phạm vi khả năng của migravenh đừng quaacute rụt regrave một caacutech
tiecircu cực nhưng cũng đừng quaacute tham vọng một caacutech quaacute
đaacuteng Tức lagrave traacutenh hai cực đoan Đoacute lagrave yacute nghĩa của con
đường trung đạo
Viacute dụ vigrave tham muốn được thăng cấp hay được tăng
lương magrave migravenh phải dugraveng nhiều caacutech hay thủ đoạn khocircng
tốt để đạt được mục điacutech lagravem phương hại đến đồng nghiệp
vagrave người khaacutec thigrave điều đoacute lagrave khocircng đuacuteng với đạo Phật
(Những thực tại ldquokhocircng đẹprdquo trong viacute dụ nagravey lagrave rất phổ
biến trong nhiều nơi cocircng sở hiện nay Một số đồng nghiệp
vagrave đối taacutec của tocirci trước đacircy từ Trung Quốc Nam Triều Tiecircn
vagrave nhiều nước Acircu Mỹ cũng tacircm sự rằng việc nagravey lagrave khaacute phổ
biến ở đất nước họ Tuy nhiecircn cũng theo yacute họ tigravenh trạng
nagravey ở những nước Acircu Mỹ coacute vẻ iacutet hơn sơ với ở những nước
Đocircng Aacute)
Hay vigrave muốn coacute thật nhiều tiền necircn bạn dagravenh hết thời
gian lagravem thecircm ngoagravei giờ coi nhẹ những thời gian hay
106 Con đường của chuacuteng ta
những việc dagravenh cho gia đigravenh vợ chồng con caacutei cha mẹ
anh chị emhellipĐiều đoacute về lacircu về dagravei sẽ lagravem tổn hại tigravenh cảm
của gia đigravenh đối với migravenh điều đoacute lagrave khocircng coacute lợi cho migravenh
vagrave gia đigravenh
Noacutei cho cugraveng những tham vọng vagrave sự bằng lograveng phải
necircn được cacircn bằng theo đuacuteng hoagraven cảnh năng lực vagrave những
nhu cầu được ưu tiecircn theo thứ tự của migravenh Viacute dụ thời gian
đi chăm soacutec cha mẹ ở bệnh viện sau giờ lagravem việc necircn được
ưu tiecircn hơn lagrave thời gian dagravenh cho việc lagravem thecircm ngoagravei giờ
để tăng thecircm mức độ thu nhập Cha mẹ cagraveng ngagravey cagraveng gần
đất xa trời chứ họ khocircng chờ cho bạn coacute đủ thu nhập để đến
chăm soacutec họ Nguyecircn tắc vẫn vậy Dugrave bạn coacute tham vọng
tiacutech cực đến đacircu thigrave luocircn luocircn suy nghĩ chiacutenh chắn rằng
ldquoNhững gigrave lagravem magrave khocircng coacute lợi cho migravenh hay người khaacutec
hay cả hai thigrave migravenh necircn traacutenh Những gigrave (tham vọng) nagraveo
nếu migravenh lagravem thigrave mang lại lợi iacutech cho migravenh vagrave cũng khocircng
lagravem tổn hại cho người khaacutec thigrave migravenh coacute thể lagravemrdquo
Sự chấp nhận bằng lograveng với mọi điều mọi hoagraven cảnh
cũng necircn dựa vagraveo nguyecircn tắc trung đạo nagravey
(14)Việc ăn chay lagrave bắt buộc đối với những Phật tử
Theo Đạo Phật đặc biệt lagrave Phật giaacuteo Nguyecircn thủy thigrave
việc ăn chay hay khocircng lagrave hoagraven toagraven phụ thuộc vagraveo caacute nhacircn
của mỗi người Phật giaacuteo khocircng nhấn mạnh vagraveo sự thanh
tịnh vagrave thanh khiết của thức ăn magrave nhấn mạnh vagraveo sự
thanh tịnh vagrave trong sạch của Tacircm
Đacircy lagrave một trong những vấn đề thường được bagraven catildei bạn
cần tigravem hiểu kỹ tại sao Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy thigrave noacutei như
vậy trong khi phần lớn những người theo Phật giaacuteo Đại
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 107
Thừa thigrave chủ trương việc ăn chay lagrave bắt buộc đối với mọi
Phật tử xuất gia vagrave khuyến khiacutech mọi Phật tử tại gia cũng
necircn ăn chay
Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy hay Nam Tocircng đến ngagravey nay vẫn
chủ trương việc ldquokhất thựcrdquo thức ăn theo đuacuteng như caacutech
thực hagravenh từ thời Đức Phật cograven tại thế Magrave đatilde đi khất thực
thức ăn thigrave người đi khất thực (xin đồ ăn) khocircng necircn yecircu
cầu người cho (thiacute chủ Phật tử cuacuteng dường thức ăn) phải
lagravem đồ ăn đuacuteng theo yecircu cầu của migravenh Vigrave vậy từ thời Đức
Phật cho đến nay trường phaacutei bảo thủ nagravey vẫn giữ nguyecircn
truyền thống khất thực vagrave người ta cho gigrave ăn nấy
Điều thứ hai Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy chủ trương ăn chay
theo giới ldquoTam Tịnh Nhụcrdquo coacute nghĩa lagrave những loại thịt nagraveo
khocircng diacutenh vagraveo ba điều sau thigrave Phật tử coacute thể dugraveng Ba điều
đoacute lagrave (a) khocircng thấy người ta giết (b) khocircng nghe tiếng kecircu
la của loagravei thuacute bị giết vagrave (c) khocircng coacute sự nghi ngờ về người
khaacutec giết thịt lagrave để cho migravenh ăn tức lagrave vigrave migravenh magrave giết thịt
Nếu thức ăn (thịt caacute) nagraveo đaacutep ứng đủ ba điều kiện nagravey thigrave
caacutec Tỳ kheo được ăn lagrave khocircng phạm giới theo sự cho pheacutep
trong Giới Luật magrave Đức Phật đưa ra (Phụ Lục 17)
Trong khi đoacute Phật giaacuteo Đại Thừa đặc biệt ở Trung Quốc
sau nagravey thigrave khocircng chấp nhận caacutech ăn chay nagravey họ quan
niệm rằng ăn chay lagrave khocircng được ăn thịt động vật magrave chỉ ăn
caacutec loại rau đậu traacutei cacircyhellip
Bất luận quan điểm của Phật giaacuteo Nguyecircn Thuỷ hay Đại
Thừa mục điacutech của sự ăn chay lagrave lagravem tăng trưởng lograveng từ
bi lagravem giảm bớt lograveng sacircn hận cũng giống như caacutech tu tập
ldquokhocircng saacutet sinhrdquo để biết thương yecircu người đồng loại vagrave
những loagravei sinh vật khaacutec Khi một người đatilde coacute lograveng từ bi vagrave
khocircng nỡ giết hại caacutec loại loagravei vật thigrave người ấy cũng khoacute coacute
108 Con đường của chuacuteng ta
thể giết người Đoacute lagrave lyacute do tại sao Đức Phật đưa ra giới cấm
ldquoKhocircng được saacutet sinhrdquo Chiacutenh Giới Hạnh thứ nhất nagravey lagrave
nhacircn tố để higravenh thagravenh quan điểm ăn chay trong đạo Phật
(Phụ Lục 18)
Nhiều người đatilde suy nghiệm về sự tagraven bạo khi giết hại suacutec
vật necircn họ đatilde từ bỏ sự thegravem muốn ăn thịt caacute vagrave trở thagravenh
những người ăn chay chứ khocircng riecircng những người theo
đạo Phật mới ăn chay Rất nhiều người phương Tacircy bacircy giờ
ăn chay vigrave quan điểm từ-bi nagravey
Ở đacircy rất mong bạn đọc necircn đọc thecircm những giảng luận
với nhiều goacutec nhigraven về đề tagravei ldquonhạy cảm vagrave quan trọngrdquo nagravey
trong bagravei Phụ Lục ở cuối saacutech
Do vấn đề nagravey lagrave quan trọng vagrave bạn lagrave người Phật tử
tại gia cần phải tự migravenh suy nghĩ vagrave tự quyết định cho migravenh
như thế nagraveo lagrave đuacuteng sai như thế nagraveo lagrave hợp đạo lyacute vagrave hợp
với lời Phật dạy bởi vigrave vấn đề nagravey được hiểu vagrave thực hagravenh
khaacutec nhau bởi nhiều trường phaacutei Phật giaacuteo khaacutec nhau Bạn
cần necircn đọc vagrave tham khảo thecircm nhiều nguồn kinh saacutech vagrave
luận giảng khaacutec nhau
Tuy nhiecircn trong hạn hẹp của quyển saacutech nhỏ beacute nagravey chỉ
mong muốn noacutei nocircm na lại như sau
(1) Theo quan điểm của Phật giaacuteo Nguyecircn thủy thigrave bạn
coacute thể ăn chay Hoặc nếu việc ăn chay lagrave khoacute khăn bất tiện
(vigrave phải đi khất thực hoặc vigrave phải nhờ vagraveo nguồn thức ăn
của người khaacutec để nuocirci thacircn hoặc mocirci trường sống ở nơi đoacute
khocircng thể coacute nhiều thức ăn thực vật) thigrave bạn coacute thể tiếp tục
ăn mặn trong khi vẫn lagrave một Phật tử đạo hạnh
(2) Theo quan điểm của Phật giaacuteo Đại Thừa người xuất
gia thigrave bắt buộc phải ăn chay (rau cải thực vậthellip) Cograven Phật
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 109
tử tại gia nếu ăn chay được hợp với sức khỏe vagrave tiện lợi của
migravenh thigrave necircn ăn chay lagrave sự thực hagravenh rất đaacuteng khen ngợi
Cograven nếu khocircng Phật tử tại gia được khuyến khiacutech ăn chay
vagraveo caacutec ngagravey lễ lagravenh như ngagravey Rằm Mồng Một hay những
ngagravey giữ Taacutem giớihellipđể tăng trưởng lograveng Từ Bi đối với con
người vagrave vạn vật
bull Tại đacircy coacute hai vấn đề chuacuteng ta cần necircn suy nghĩ theo
thiển yacute của tocirci
Một ăn chay chắc chắn lagrave caacutech tốt đẹp đối với một Phật
Tử vagrave ăn chay lagrave chắc chắn nuocirci dưỡng lograveng từ bi lagrave traacutenh
saacutet sanh vagrave traacutenh gacircy tổn hại cho bất cứ người nagraveo vagrave chuacuteng
sinh nagraveo
Hai tuy nhiecircn đừng necircn cho rằng chỉ việc ăn chay lagrave
hoagraven toagraven trở thagravenh một Phật tử tốt theo đạo Phật Việc ăn
chay khocircng phải lagrave thay thế được cho những việc thực hagravenh
tu tập vagrave giữ giới hạnh đạo đức khaacutec Như đatilde noacutei trecircn Phật
giaacuteo nhấn mạnh vagraveo sự tu tập sự sống giữ giới hạnh vagrave tu
dưỡng Tacircm để coacute Tacircm trong sạch lagravenh mạnh vagrave chiacutenh
điều nagravey mới tạo ra Nghiệp tốt lagravenh tạo ra cuộc sống tốt
lagravenh
(15) Tại sao coacute những tu sĩ vẫn ăn thịt trong khi rau cải
thigrave rất dễ dagraveng coacute được ở khắp nơi
Khi coacute người trong Tăng Đoagraven đoacute lagrave ngagravei Devadatta
(Đề-bagrave-đạt-đa) đatilde đề xuất với Phật về việc ăn chay vagrave cấm
caacutec tu sĩ ăn thịt caacute Đức Phật đatilde từ chối đề xuất nagravey Coacute lẽ
Đức Phật đatilde coacute nhiều lyacute do thiết thực vagraveo hoagraven cảnh xatilde hội
thời đoacute bởi vigrave rau cải khocircng được gieo trồng một caacutech trugrave
phuacute ở những vugraveng miền bắc Ấn Độ vagraveo thời xưa đoacute đặc
110 Con đường của chuacuteng ta
biệt rau cải vagrave ngũ cốc lagrave rất khan hiếm vagraveo những mugravea khocirc
hạn ở xung quanh lưu vực socircng Hằng
Viacute dụ sau nagravey nếu chỉ ăn chay bằng rau cải thigrave sẽ rất khoacute
khăn cho những vugraveng Phật giaacuteo như Tacircy Tạng vigrave ở đoacute gia
suacutec thigrave rất nhiều magrave những rau cải traacutei cacircy thigrave cực kỳ khan
hiếm khoacute trồng được ở vugraveng đất khắc nghiệt đoacute
Vagraveo thời Đức Phật cho đến tận ngagravey nay những tu sĩ
(theo Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy) vẫn sống nhờ vagraveo thức ăn
khất thực Vagrave thức ăn khất thực lagrave tugravey theo lograveng bố thiacute của
thiacute chủ vagrave Phật tử cuacuteng dường Nếu những tu sĩ yecircu cầu chỉ
giới hạn cuacuteng dường bằng thức ăn toagraven-chay toagraven rau cải
ngũ cốc thigrave điều đoacute coacute thể tạo gaacutenh nặng cho những thiacute chủ
cuacuteng dường thức ăn hagraveng ngagravey cho caacutec Tăng Ni Thực tế lagrave
đa số mọi người trong cuộc sống ở những xứ sở nagravey đều
tranh thủ ldquomột lầnrdquo thời gian trong ngagravey để nấu thức ăn
trước lagrave cuacuteng dường caacutec sư thầy sau lagrave phần cograven lại để gia
đigravenh ăn Magrave đa số những gia đigravenh Phật tử nagravey cũng ăn mặn
như truyền thống từ thời Đức Phật Vigrave vậy những thầy tu
của Nam Tocircng nhận vagrave ăn bất cứ thứ gigrave được cho ngay cả
lagrave thịt miễn sao những loại thịt đoacute nằm trong giới hạnh của
ldquoTam Tịnh Nhụcrdquo như đatilde noacutei trecircn lagrave được
Xin noacutei thecircm một chuacutet về Giới Luật của Tăng Đoagraven
Vigrave Phật giaacuteo Nguyecircn thủy cấm khocircng cho caacutec tu sĩ nhận sự
cuacuteng dường bố thiacute bằng tiền bạc Cho necircn họ khocircng coacute cơ
hội đi mua thức ăn bằng tiền bạc để magrave chọn thức ăn theo yacute
muốn của migravenh (giả sử như họ coacute muốn ăn chay) Họ hoagraven
toagraven phụ thuộc vagraveo thức ăn khất thực của dacircn lagraveng của thiacute
chủ bố thiacute cho họ hagraveng ngagravey Ngay cả khi họ nấu ăn trong tu
viện tịnh xaacute thigrave những nguyecircn liệu thực phẩm cũng lagrave do
những Phật tử mang tới cuacuteng dường (Hy vọng quyacute vị hiểu
ra được chỗ nagravey)
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 111
Ngagravey nay thực tế rất nhiều tu sĩ vagrave chugravea chiền theo Phacirc
giaacuteo Nguyecircn Thủy cũng ưu tiecircn việc ăn chay như ở Thaacutei
Lan ở Miến Điệnhellipkhi những điều kiện hậu cần cho pheacutep
Tuy nhiecircn những thầy tu ldquonghiecircm tuacutecrdquo theo truyền thống
Đại Thừa chắc chắn lagrave ăn chay tuyệt đối
(16) Việc ăn những đồ chay giả mặn coacute lagrave ngụy biện vagrave
đạo đức giả hay khocircng Tại sao lại lagravem thức ăn chay giả
mặn ở caacutec nước Đocircng Aacute như Việt Nam Trung Quốc Đagravei
Loan Triều Tiecircn
Đồ ăn chay giả mặn lagrave những thức ăn ldquochayrdquo lagravem từ bột
đậu nagravenh nấm vagrave thực vật nhưng được lagravem vagrave trigravenh bagravey
giống như những moacuten ăn mặn Nhiều nơi những người Phật
tử nấu vagrave ăn những đồ ăn kiểu nagravey bị cho lagrave đạo đức giả
Caacutei lyacute lagrave Đatilde ăn chay để quecircn đi thịt caacute quecircn đi việc saacutet sinh
động vật vậy magrave khi nấu chay lại chế biến ldquorau cảirdquo giống
hệt như mugravei vị higravenh dạng của thịt caacute để lsquogợi nhớrsquo đến những
thức ăn từ thịt caacute (vagrave coacute thể để ăn cho được ngon miệng
hơn)
Một số người thigrave giải thiacutech rằng việc lagravem thức ăn chay
giả mặn lagrave caacutech lagravem cho những người chưa ăn chay bước
qua ăn chay được dễ dagraveng hơn khocircng bị bỡ ngỡ khocircng bị
khoacute ăn khi chuyển từ ăn mặn qua ăn chay() Điều nagravey dugrave coacute
đuacuteng đối với một số người nhưng coacute lẽ chỉ lagrave tự nguỵ biện
Rotilde ragraveng lagrave trong tất cả những quaacuten ăn chay vagrave trong những
dịp lễ lagravenh caacutec Phật tử tề tựu về caacutec chugravea chiền ở Việt Nam
vagrave những nước Đocircng Aacute khaacutec thigrave hầu hết thức ăn chay đều
được chế biến vagrave trigravenh bagravey với higravenh dạng higravenh thức vagrave
hương vị y hệt thức ăn mặn vagrave được dugraveng bởi tất cả mọi
người vagrave cả Tăng Ni
112 Con đường của chuacuteng ta
Coacute hai vấn đề hay ldquohai lyacute lẽrdquo cần suy nghiệm vagrave bạn cần
chọn cho migravenh quan điểm nagraveo bạn thấy đuacuteng đắn lagrave phugrave
hợp với giaacuteo lyacute của Phật vagrave phugrave hợp với lograveng từ-bi của
chiacutenh migravenh
Một (1) khi đồ chay giả mặn được chế biến vagrave trigravenh bagravey
cho số đocircng Phật tử lagrave những người bigravenh thường đang ăn
mặn thigrave họ noacutei lagrave chế biến như vậy để những người đang ăn
thịt caacute chuyển qua ăn chay được dễ dagraveng hơn vigrave higravenh thức
vagrave mugravei vị cũng gần giống moacuten mặn Cho necircn tất cả quaacuten
cơm chay nhagrave hagraveng chay vagrave những nơi cuacuteng dường Trai
Tăng cũng đều lagravem như vậy Đoacute caacutech khuyến khiacutech mọi
người ăn chay
Hai(2) khi lagravem đồ chay giả mặn vagrave cuacuteng dường cho Tăng
Ni thigrave họ lại noacutei Tăng Ni thọ dụng thức ăn chay giả mặn
nhưng Tacircm khocircng hề khởi sinh điều gigrave về đồ ăn mặn như
thịt caacute Điều nagravey rất khoacute noacutei Đức Phật đatilde noacutei khi coacute đối
tượng tiếp xuacutec như mugravei vị higravenh sắchellipthigrave cảm-thọ vagrave ldquotacircm-
khởirdquo sẽ khởi sinh
Cho dugrave theo Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy thigrave việc ăn mặn lagrave
khocircng bị cấm nhưng nếu đatilde traacutenh ăn đồ mặn thật sự vigrave lyacute
do khocircng muốn higravenh thugrave mugravei vị của thịt caacute lagravem động lograveng
từ bi lagravem suy nghĩ về việc saacutet sinh giết hại thigrave việc lagravem đồ
ăn chay giả mặn với higravenh thugrave mugravei vị như của thịt caacute thật
(thịt gigrave caacute gigrave thigrave coacute những higravenh thugrave vagrave mugravei vị đuacuteng như vậy)
chắc sẽ lagravem khởi sinh trong tacircm những nhận-thức [tưởng]
về loại thịt hay caacute đoacute Vagrave như vậy lại đi ngược lại yacute nghĩa
của việc ăn chay Như vậy caacutei ldquoyacute nghĩardquo của việc ăn chay
lagrave vigrave lograveng từ-bi lagrave để quecircn đi higravenh ảnh mugravei vị của thịt caacute
thật cũng khocircng cograven ở đacircy
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 113
Bạn coacute thể tự hỏi rằng nếu ăn chay vigrave lograveng từ-bi vagrave sự
thanh-tịnh của thacircn vagrave tacircm thigrave rau cải nấm rơm đậu
nagravenhhellip được cắt thagravenh từng miếng nhỏ vuocircng vức ăn khocircng
thấy ngon miệng một caacutech tự nhiecircn hay sao magrave cần phải
cocircng phu cắt tỉa gaacuten gheacutep tạo higravenh vagrave cho vagraveo những gia
vị mugravei vị để thức ăn phải giống như chả lụa caacute kho heo
xagraveo thịt nướnghellip thigrave mới ăn thấy ngon miệng được
Tuy nhiecircn dugrave tốt hay xấu thigrave việc ăn chay hay ăn đồ
chay giả mặn vẫn tốt hơn nhiều so với việc ldquocố yacuterdquo ăn thịt ăn
caacute với caacutei tacircm ldquoyacute thứcrdquo rotilde việc giết thịt saacutet sanh chắc chắn
đatilde xảy ra đacircu đoacute (ở những lograve giết mổ ở chợ vagrave ở trong nhagrave
bếp của những người nấu)
Đức Phật
Tất cả mọi chuacuteng sinh
Đều mưu cầu được sống
Đều mưu cầu hạnh phuacutec
helliphelliphelliphellip
Migravenh run sợ đao kiếm
Migravenh cũng sợ chết choacutec
Vậy lấy người lagrave migravenh
Thigrave khocircng necircn giết hại
Khocircng gacircy ra giết hại
(Kinh Phaacutep Cuacute ndash Kệ 129)
114 Con đường của chuacuteng ta
(17) Những cảnh giới1 hiện hữu (cotildei sống) khaacutec nhau lagrave
gigrave Chuacuteng lagrave những nơi thực hay ảo
Theo truyền thống Phật giaacuteo coacute năm (5) cảnh giới hiện
hữu magrave tất cả caacutec loagravei chuacuteng sinh coacute mặt ở đoacute Năm cảnh
giới đoacute lagrave
Địa Ngục
Suacutec Sinh
Ngạ Quỷ
Người
Thiecircn Thần vagrave Trời
Những cảnh giới thấp xấu đầy đau khổ lagrave Địa ngục Suacutec
sinh Ngạ quỷ
bull Địa ngục theo kinh điển bao gồm 08 đại địa ngục vagrave
160 tiểu địa ngục bao bọc xung quanh những đại địa ngục
đoacute
bull Suacutec sinh lagrave cảnh giới của tất cả loagravei động vật từ nhỏ beacute
cho đến to lớn
bull Ngạ quỷ (peta) coacute nghĩa lagrave ldquoquỷ đoacuteirdquo hoặc hay được
gọi lagrave những lsquohồn marsquo hay ldquonhững người khuất mặtrdquo xung
quanh ta Ngạ quỷ sống trong cotildei vocirc cugraveng đagravey đọa vagrave đau
khổ luocircn luocircn thiếu thốn luocircn luocircn đoacutei khaacutet magrave khocircng
được ăn uống Vagrave coacute những loagravei ngạ quỷ luocircn luocircn ở gần
những người thacircn quyến cograven sống của migravenh vagrave coacute thể thấy
được tất cả những gigrave họ hagraveng thacircn quyến của migravenh đang
lagravem vagrave luocircn luocircn khao khaacutet những người thacircn lagravem những
1ldquoCảnh giớirdquo lagrave hoagraven cảnh lagrave phacircn giới cao thấp viacute dụ cảnh giới suacutec sinh cảnh giới
địa ngục cảnh giới trecircn trời Trong mỗi loại cảnh giới cao thấp đoacute coacute thể coacute nhiều
ldquocotildei sốngrdquo khaacutec nhau viacute dụ địa ngục coacute 168 tầng hay ldquocotildeirdquo khaacutec nhau cảnh giới
trecircn trời thigrave coacute đến 28 ldquocotildeirdquo sống khaacutec nhau
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 115
việc cocircng-đức vagrave hồi-hướng cocircng đức đoacute cho họ để họ
hưởng được cocircng-đức đoacute Đoacute lagrave caacutech duy nhất giuacutep họ giảm
bớt nghiệp xấu vagrave hy vọng được taacutei sinh về một cotildei lagravenh
khaacutec
bull Cotildei Suacutec sinh vagrave Ngạ quỷ lagrave ở cugraveng nơi với cotildei Người
cugraveng ở trecircn bề mặt traacutei đất
bull [Xin để yacute thecircm loagravei Quỷ thần A-tu-la (asuras) lagrave loagravei
quỷ thần dị dạng to lớn ở cotildei trời của Nam Thiecircn Vương
(thuộc Tứ Đại Thiecircn Vương) nhưng do nghiệp xấu luocircn
sống với tacircm sacircn hận hung hatilden vagrave đau khổ cho necircn họ cũng
thuộc về cảnh giới thấp xấu đau khổ mặc dugrave cotildei sống của họ
lagrave thuộc về trecircn cảnh giới trời thần Cho necircn nhiều truyền
thống Phật giaacuteo khaacutec đatilde tiacutenh riecircng cotildei quỷ thần A-tu-la một
cảnh-giới đau khổ riecircng vagrave do caacutech tiacutenh như vậy necircn tổng
cộng coacute 06 cảnh giới magrave chuacuteng sinh đang hiện hữu
Bạn coacute biết khocircng coacute rất nhiều coacute lograveng tốt vagrave chiacutenh trực
họ lagrave những người tốt bụng cocircng bằng vagrave coacute lograveng bi mẫn
nhưng họ coacute tacircm hay dễ bị noacuteng giận Họ coacute thể noacuteng giận
vigrave nhiều lyacute do xảy ra hagraveng ngagravey họ noacuteng giận vigrave bất đồng
vigrave tự aacutei vigrave caacutei ta bị xuacutec phạm hoặc vigrave sự bất cocircng vigrave quaacute
noacuteng ruột lo lắng cho người thacircn vagrave người khaacutec vigrave hoagraven
cảnh trớ trecircu vigrave gặp phải người xấu vigrave buồn bực nhacircn tigravenh
thế thaacuteiNếu họ khocircng tu tập tacircm để giảm trừ tacircm sacircn-giận
đoacute thigrave sau khi chết họ rất dễ bị taacutei sinh thagravenh những quỷ
thần A-tu-la đau khổ như vậy]
bull Những cảnh giới cao đẹp lagrave cotildei Người vagrave những cotildei Trời
của caacutec thiecircn thần vagrave caacutec vị trời Phạm Thiecircn (Brahmas)
bull Kinh điển cũng ghi rằng coacute nhiều ldquotầngrdquo tức nhiều
ldquocotildeirdquo cao thấp khaacutec nhau trong cảnh giới Địa Ngục vagrave trong
cảnh giới Thiecircn Thần vagrave Trời
116 Con đường của chuacuteng ta
bull Nếu loagravei quỷ thần A-tu-la (asuras) được taacutech riecircng ra
thagravenh một (đơn vị) cotildei hiện hữu riecircng biệt vagrave caacutec tầng địa
ngục được gom chung thagravenh một cotildei thigrave tổng cộng coacute 04
cotildei thuộc cảnh giới xấu [Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷ vagrave A-
tu-la] 07 cotildei Dục giới phuacutec lagravenh [gồm 1 cotildei dục giới lagrave cotildei
Người vagrave 06 cotildei dục giới của Thiecircn thần) 16 cotildei Trời Sắc
Giới vagrave 04 cotildei Trời Vocirc Sắc Giới
Tổng cộng Coacute 31 Cotildei hiện hữu magrave con người (vagrave chuacuteng
sinh) coacute thể bị hay được taacutei sinh về đoacute ngay sau khi từ giatilde
kiếp sống hiện tại
Chẳng hạn ở cảnh giới địa ngục coacute đến 168 ldquotầngrdquo đại địa
ngục vagrave tiểu địa ngục khaacutec nhau tugravey theo mức độ Nghiệp aacutec
nặng nề magrave chuacuteng sinh bị rơi rớt vagrave đagravey đọa vagraveo đoacute
Cograven trecircn cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời coacute rất nhiều cotildei
Trời khaacutec nhau tugravey theo mức độ do Nghiệp thiện lagravenh magrave
chuacuteng sinh được taacutei sinh về đoacute gồm coacute 06 Cotildei Trời Dục
Giới 16 Cotildei Trời Sắc Giới vagrave 04 Cotildei Trời Vocirc Sắc Giới
Để dễ higravenh dung bạn coacute thể liecircn-tưởng đến một cotildei lagrave
ldquocotildei Ngườirdquo trecircn traacutei đất magrave chuacuteng ta đang sống gồm 193
nước trải dagravei trecircn 07 đại lục địa Nếu chuacuteng ta may mắn
được sống trong những đất nước văn minh thanh bigravenh vagrave
khiacute hậu ocircn hogravea thigrave đoacute lagrave một điều phuacutec lagravenh so với việc phải
sống trong những đất nước lạc hậu đầy chiến tranh vagrave khiacute
hậu khắc nghiệt đoacutei nghegraveo vagrave bệnh tật Những đất nước trecircn
traacutei đất vagrave mức độ dễ sống vagrave khoacute sống khaacutec nhau thậm chiacute
quaacute checircnh lệch nhau thigrave cũng giống như những ldquocotildeirdquo khaacutec
nhau trecircn cảnh giới trecircn Trời hay những ldquocotildeirdquo khaacutec nhau
trong cảnh giới dưới địa ngục vậy
Vigrave vậy coacute thể noacutei rằng bất kỳ một cotildei Trời nagraveo đoacute (trong
26 cotildei thuộc cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời) lagrave chắc chắn sẽ
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 117
tốt đẹp hơn vagrave phuacutec lagravenh hơn bất cứ quốc gia nagraveo trecircn traacutei
đất cotildei người
Vagrave ngược lại coacute thể hiểu bất kỳ một ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo
nagraveo đoacute (trong 168 ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo) của cảnh giới địa ngục
cũng chắc chắn lagrave kinh khủng hơn đagravey đọa hơn vagrave toagraven lagrave
đau khổ hơn bất kỳ xứ sở nagraveo trecircn traacutei đất
Vigrave vậy ở nơi đacircu đời sống hay mocirci trường sống coacute sự tagraven
bạo độc tagravei aacutep bức vagrave đagravey đọa quaacute khốc liệt với con người
thigrave người ta hay gọi lagrave ldquođịa ngục trần gianrdquo
Khi noacutei về đời sống Thacircn-Tacircm của con người Đức Phật
thường noacutei một caacutech ẩn dụ về những ldquocảnh giớirdquo coacute nghĩa
lagrave những tigravenh trạng hạnh phuacutec hay đau khổ khaacutec nhau của
con người tugravey theo hoagraven cảnh của mỗi người
-Viacute dụ một người đang phải chịu tật nguyền đau đớn
hoặc tinh thần khủng hoảng thigrave người đoacute đatilde giống như đang
chịu cảnh địa ngục
-Những người khocircng cograven lẽ sống gigrave chỉ biết nằm chờ đến
bữa ăn vagrave sống để ăn thigrave chẳng khaacutec nagraveo sống như cảnh suacutec
sinh
-Những người quaacute tham lam luocircn luocircn tham muốn thegravem
khaacutet magrave chẳng bao giờ được thỏa matilden dugrave đatilde coacute đầy đủ thigrave
được cho lagrave giống như loagravei ngạ quỷ luocircn luocircn cảm thấy đoacutei
thiếu vagrave đau khổ vigrave thegravem khaacutet
-Người luocircn luocircn coacute maacuteu sacircn giận ganh tị chiến tranh
tranh dagravenh quyền lực vagrave của cải thigrave tacircm cũng chẳng khaacutec
nagraveo loagravei quỷ thần dị dạng A-tu-la luocircn luocircn sống với tacircm
sacircn hận thugrave hằn vagrave hiếu chiến
118 Con đường của chuacuteng ta
-Vagrave những ai được sinh ra đẹp đẽ vagrave giagraveu sang coacute thể
được gọi lagrave đang sống sung sướng như ở cotildei thiecircn thần hay
thiecircn đagraveng Cotildei thiecircn thần dường như lagrave mơ ước của Viacute dụ
những ngocirci sao thể thầu hết mọi người bởi vậy khi những
tagravei tử điện ảnh nổi tiếng sống trong nhagrave cao cửa đẹp vagrave luocircn
coacute hagraveng triệu người hacircm mộ hay lsquotocircn thờrsquo thigrave những người
hacircm mộ đoacute gọi họ lagrave những lsquothiecircn thầnrsquo
Rotilde ragraveng lagrave những cotildei thấp xấu như Địa Ngục Ngạ Quỷ
Suacutec Sinh Quỷ Thần dị dạng lagrave đầy đau khổ vagrave hagravenh hạ Vagrave
những cotildei Thiecircn thần vagrave Trời trecircn tiecircn cảnh lagrave đầy phuacutec
lagravenh vagrave sung sướng
-Tuy nhiecircn Đức Phật noacutei rằng ở những cotildei thấp xấu đoacute
chuacuteng sinh khoacute magrave lagravem được một việc cocircng đức nagraveo để tiacutech
lũy Nghiệp tốt được Những chuacuteng sinh ở trong những cotildei
thấp xấu bị đọa đagravey như vậy thigrave chỉ lo chịu đựng mọi đau
khổ hagravenh hạ chứ khocircng cograven thời gian hay cơ hội lagravem
chuyện phuacutec đức nagraveo (Khi đatilde bị ở trong cảnh giới Địa ngục
hay Suacutec sinh thigrave coacute lagravem cocircng đức cũng chẳng coacute điều gigrave để
lagravem Vagrave tacircm thức của chuacuteng sinh đang bị ở trong cotildei địa
ngục vagrave suacutec sinh cũng khoacute magrave khởi sinh một triacute tuệ căn bản
nagraveo để magrave lagravem chuyện cocircng đức Thời gian bị ở trong
những cotildei đoacute thật lagrave dagravei khocircng thể nghĩ bagraven vigrave khoacute magrave tạo
ra được nghiệp tốt nagraveo để chuyển hoacutea taacutei sinh vagraveo những
cảnh giới tốt hơn)
-Trong khi đoacute những chuacuteng sinh ở những cotildei bồng lai
của Thiecircn thần vagrave Trời thigrave chỉ lo hưởng thụ sung sướng
khocircng cograven bị đau khổ cho necircn họ cũng chẳng rảnh rang để
suy tư hay nghĩ nhiều đến những việc cocircng đức Ở những
cotildei phuacutec lagravenh sung sướng đoacute những thiecircn thần cũng khocircng
nhigraven thấy được những lẽ vocirc-thường vagrave biến-đổi nhanh
choacuteng như ở trong cotildei Người
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 119
-Như vậy chỉ cograven cotildei Người lagrave coacute đủ hai bản chất Khổ vagrave
Sướng lagrave thiacutech hợp để học tập vagrave thực hagravenh giaacuteo phaacutep của
Đức Phật Hơn nữa chỉ coacute ở cotildei Người thigrave tất cả chuacuteng sinh
mới coacute cơ hội lagravem những hagravenh động cocircng-đức lagravem những
việc tốt lagravem người tốt vagrave nhờ đoacute tiacutech lũy Nghiệp tốt
Những Nghiệp tốt sẽ lagrave những hagravenh trang cho những chuyến
đi sau nagravey sau khi từ giatilde cotildei Người vagrave cũng nhờ vậy mới
mong coacute ngagravey giải thoaacutet hoagraven toagraven
Tuy nhiecircn Đức Phật coacute kể rằng coacute những chuacuteng sinh lagrave
thiecircn thần ở những cotildei Trời cũng cố gắng thực hagravenh giaacuteo
phaacutep của Đức Phật vagrave đatilde coacute thể chứng ngộ Niết-bagraven Vigrave
vậy Đức Phật đatilde cố gắng khuyecircn dạy mọi người hatildey nỗ lực
tu tập lagravem những điều tốt lagravenh để tiacutech lũy Nghiệp tốt Đoacute lagrave
cơ hội để được taacutei sinh về những cotildei lagravenh đaacuteng quyacute đoacute
Cho dugrave những cảnh giới (gồm 31 cotildei hiện hữu) coacute thực
sự tồn tại trong vũ trụ hay khocircng hoặc đoacute chỉ lagrave những
trạng thaacutei tacircm của từng chuacuteng sinh thigrave vấn đề đoacute cũng
khocircng quan trọng Điều quan trọng lagrave chuacuteng ta theo nguyecircn
lyacute khoa học của Phật giaacuteo đoacute lagrave sống tốt thigrave sẽ tạo Nghiệp
tốt vagrave nhờ đoacute bạn coacute quyền hy vọng sẽ được taacutei sinh về
những cotildei phuacutec lagravenh sau khi chết
Mục điacutech trước sau của caacutec Phật tử lagrave phải được về cotildei
lagravenh traacutenh được những cotildei thấp xấu đầy đau khổ vagrave đọa đagravey
kinh khủng như cảnh Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷhellip
Cograven đối với mục tiecircu tột-cugraveng lagrave giải thoaacutet khỏi vograveng taacutei
sinh luacircn hồi thigrave chỉ khi chuacuteng ta được ở trong những cotildei
lagravenh thigrave mới coacute thể tiếp tục lagravem việc tốt lagravenh vagrave thực hagravenh
Phật Phaacutep thigrave mới mong coacute ngagravey đạt đến Niết-bagraven sự giải
thoaacutet hoagraven toagraven khỏi luacircn hồi sinh tử
120 Con đường của chuacuteng ta
(18) Khi đạo Phật được truyền baacute sang những nước
phương Tacircy rất nhiều người phương Tacircy đatilde theo Đạo
Phật Điều đoacute coacute đuacuteng như vậy khocircng
Riecircng ở Mỹ con số người thực sự thực hagravenh theo Phật
giaacuteo vẫn cograven iacutet Giaacuteo sư Seymour Lachman đồng taacutec giả
của quyển saacutech nổi tiếng ldquoMột quốc Gia Becircn Dưới Chuacuteardquo
(One Nation Under God) ước lượng khoảng 800000 người
lagrave Phật tử ở Mỹ Tuy nhiecircn những nhagrave nghiecircn cứu Phật
giaacuteo thigrave cho rằng con số đoacute coacute thể lagrave nhiều hơn 4-5 lần nếu
tiacutenh cả con số những người theo đạo Phật nhập cư liecircn tục
từ những nước Đocircng Nam Aacute vagrave Đocircng Aacute
Số người theo đạo Phật ở chacircu Acircu khoảng 4 triệu người
chủ yếu ở caacutec nước Đức Phaacutep Anh Yacute
Số người theo đạo Phật ở chacircu Uacutec cũng khaacute nhiều vagrave
tăng nhanh Thống kecirc năm 2011 cho biết coacute khoảng
529000 người Uacutec theo đạo Phật trong tổng dacircn số khoảng
215 triệu người con số Phật tử tăng nhanh từ khoảng 21
dacircn số lecircn gần 25 dacircn số trong năm năm cuối
Coacute rất nhiều danh nhacircn rất nổi tiếng ở những nước Acircu
Mỹ đatilde theo đạo Phật hoặc đatilde chuyển từ đạo của họ qua đạo
Phật Trong số đoacute coacute nhiều người nổi tiếng nhất trong lĩnh
vực của migravenh trecircn thế giới magrave bạn coacute thể đatilde dễ dagraveng biết
đến từ lacircu Viacute dụ như
William Ford Jr Chủ hatildeng xe hơi Ford
Steve Jobs Chủ tịch hatildeng maacutey tiacutenh Apple Inc
Tiger Woods Nhagrave vocirc địch gocircn thế giới
Richard Gere Tagravei tử điện ảnh
Harrison Ford Tagravei tử điện ảnh
Orlando Bloom Tagravei tử điện ảnh
Keanu Reeves Tagravei tử điện ảnh
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 121
Uma Thurman Tagravei tử điện ảnh
Oliver Stone Đạo diễn điện ảnh
Tina Turner Ca sĩ nhạc Pop
Adam Yauch Ca sĩ nhạc Pop
Herbie Hancock Nhạc sĩ nhạc Jazz
Roberto Baggio Cầu thủ boacuteng đaacute Yacute
Phil Jackson Cầu thủ boacuteng rỗ NBA
Marshall Cty Marshall Goldsmith Partners
Goldsmith
helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip
Bạn cũng coacute thể đọc thecircm một bagravei viết rất hay về bối
cảnh Phật giaacuteo ở Hollywood vagrave Hoa Kỳ trecircn trang www
unboundintrasuntcnjeduarchiveslifestyleoldbuddha với
tựa đề ldquoNhững Ngocirci Sao Lagrave Phật Tửrdquo
(19) Bạn vẫn cograven nhiều cacircu hỏi muốn được trả lời
Nếu bạn vẫn cograven nhiều thắc mắc về yacute nghĩa vagrave giaacuteo lyacute
Phật giaacuteo vagrave việc thực hagravenh đạo Phật xin bạn hatildey tigravem đọc
một quyển saacutech về vấn đaacutep theo từng đề mục rất hay coacute tecircn
lagrave ldquoNhững Hỏi Đaacutep Hayrdquo (Good Question Good Answer)
của ngagravei S Dhammika Quyển saacutech nagravey đatilde được dịch ra
nhiều ngocircn ngữ vagrave cũng coacute bản dịch ra tiếng Việt của cư sĩ
Phạm Kim Khaacutenh vagrave TS Bigravenh Anson mang tecircn ldquoPhật Phaacutep
Vấn Đaacuteprdquo
Bạn coacute thể tham khảo thecircm quyển ldquoVấn Đaacutep về Phật
giaacuteordquo được biecircn soạn bởi cugraveng người viết do cugraveng nhagrave xuất
bản ấn hagravenh 2012 cugraveng với quyển saacutech nagravey
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 85
(1) Coacute phải Nghiệp giải thiacutech tại sao coacute quaacute nhiều sự khaacutec
biệt giữa mọi người xung quanh ta
Mọi người luocircn luocircn thắc mắc vigrave sao mọi người luocircn
khaacutec nhau khi sinh ra vậy đacircu lagrave lẽ cocircng bằng trong cuộc
sống Tại sao mọi người sinh ra khocircng giống nhau khocircng
đồng đẳng với nhau (Phụ Lục 15)
Người đời thường ca thaacuten vagrave phacircn bua với những cacircu hỏi
như tại sao một người sinh ra khỏe mạnh người khaacutec lại
sinh ra ốm yếu Tại sao coacute người lại sống vui sướng hay coacute
tuổi thọ rất cao trong khi người khaacutec thigrave sống khổ cực hay
chết yểu vigrave tai nạn
Những người theo Phật khocircng tin những điều trecircn lagrave do
sự sắp xếp của một đấng tạo hoacutea siecircu nhiecircn Phật giaacuteo tin
rằng những sự việc xảy ra cho mỗi người chiacutenh lagrave do
Nghiệp vagrave quy luật Nhacircn-Quả chi phối một caacutech tự nhiecircn
Chiacutenh vigrave mọi người đatilde tạo những Nghiệp khaacutec nhau necircn
mọi người khaacutec nhau rất nhiều từ khi sinh ra cho đến khi
sống trong kiếp sống nagravey
Đức Phật đatilde tigravem ra quy luật Nghiệp hoạt động theo
nguyecircn lyacute nhacircn-quả Tức lagrave mọi sự việc xảy ra trong đời
chuacuteng ta đều lagrave do taacutec động của những hagravenh động tạo
nghiệp trước đoacute coacute thể trước đoacute vagravei giacircy vagravei giờ vagravei ngagravey
vagravei năm vagravei chục năm hay lagrave từ kiếp trước Đến khi gặp đủ
điều kiện (duyecircn) thigrave Nghiệp quả xảy ra Trecircn thế gian mọi
sự đều coacute nguyecircn nhacircn của noacute
Vigrave caacutech đacircy vagravei phuacutet anh chạy xe ngược chiều necircn bacircy
giờ anh đang bị tạm giam bởi cảnh saacutet Cũng coacute thể vigrave caacutech
đacircy vagravei chục năm anh đatilde tocircng chết người rồi bỏ chạy necircn
ngagravey hocircm nay anh đang bị cảnh saacutet bắt giam vigrave họ mới điều
tra ra anh Nghiệp anh gacircy ra thigrave bacircy giờ anh nhận latildenh hậu
86 Con đường của chuacuteng ta
quả Đoacute lagrave quy luật Nghiệp Vigrave anh gacircy ra những hagravenh động
đoacute necircn taacutec động của noacute dẫn đến hậu quả lagrave đang bị giam luacutec
nagravey Đoacute lagrave nguyecircn tắc của quy luật nhacircn-quả
Đức Phật đatilde necircu ra những viacute dụ theo quy tắc nhacircn-quả về
Nghiệp vagrave Nghiệp quả Nhưng Đức Phật cũng khuyecircn
khocircng necircn truy tigravem Nghiệp quaacute khứ vigrave coacute những Nghiệp coacute
thể thấy được (nhatilden tiền) vagrave coacute những Nghiệp coacute thể khocircng
thấy được Vigrave sao Vigrave Nghiệp thigrave trugraveng trugraveng quaacute nhiều bởi
vigrave mỗi một giacircy trong quaacute khứ hay trong hiện tại chuacuteng ta
suy nghĩ chuacuteng ta hagravenh động chuacuteng ta noacutei ra bao nhiecircu
điều gigrave thigrave tạo ra chừng ấy Nghiệp Vigrave vậy Đức Phật đatilde noacutei
ldquoNghiệp lagrave một trong những vấn đề khocircng thể nghĩ bagravenrdquo
Vậy chuacuteng ta phải lagravem sao Một khi Nghiệp của chuacuteng ta
lagrave ldquokhocircng thể nghĩ bagravenrdquo Cacircu trả lời lagrave chuacuteng ta chỉ necircn
biết trong cuộc sống hiện-tại chuacuteng ta hatildey cố gắng lagravem toagraven
những điều tốt đẹp tạo toagraven những Nghiệp tốt lagravenh Hatildey
lagravem người tốt để coacute những hậu quả tốt lagravenh để coacute được
cuộc sống tốt lagravenh trong hiện tại vagrave tương lai theo quy luật
của Nghiệp vagrave nguyecircn lyacute nhacircn quả
(2) Nếu chuacuteng ta khocircng thể nhớ gigrave về những kiếp quaacute
khứ thigrave tại sao trong kiếp sống nagravey chuacuteng ta phải chịu
nhận latildenh những điều sai traacutei magrave chuacuteng ta đatilde lagravem trong
quaacute khứ Như vậy coacute cocircng bằng khocircng
Chuacuteng ta phải luocircn ghi nhớ rằng Nghiệp (kamma) khocircng
phải lagrave một hệ thống thưởng phạt Đơn giản Nghiệp lagrave một
nguyecircn lyacute tự nhiecircn những hagravenh động cố yacute của chuacuteng ta
(nguyecircn nhacircn) sẽ tạo ra những taacutec động (kết quả) nagraveo đoacute
trong những điều kiện (duyecircn) nagraveo đoacute
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 87
Một người uống rượu say bước đi vagrave teacute ngatilde xuống
mương nước Bị gatildey chacircn Cho dugrave ngagravey sau đoacute anh ta
khocircng nhớ gigrave về việc migravenh bị teacute bị thương như thế nagraveo
nhưng anh ta vẫn phải chịu hậu-quả lagrave gatildey chacircn đau
đớnhellipvigrave hagravenh động uống rượu teacute ngatilde của migravenh
Cũng giống như viacute dụ trước đacircy Nghiệp cũng giống như
hạt giống Nếu bạn trồng giống cacircy taacuteo thigrave noacute sẽ lớn lecircn lagrave
cacircy taacuteo Nếu bạn gieo hột xoagravei thigrave noacute sẽ lớn lecircn lagrave cacircy xoagravei
Đoacute chỉ lagrave nguyecircn lyacute của quy luật Nhacircn vagrave Quả
Vigrave vậy ldquosự cocircng bằngrdquo vagrave ldquosự khocircng nhớrdquo trong cacircu hỏi
trecircn đacircy khocircng phải lagrave những yếu tố của Nghiệp Quy luật
Nghiệp theo nguyecircn tắc nhacircn-quả thể hiện cho tất cả mọi
con người vagrave sự vật
(3) Nếu coacute taacutei sinh tại sao con người khocircng nhớ lại được
kiếp sống quaacute khứ của migravenh
Đacircy lagrave một cacircu hỏi hay tuy nhiecircn cacircu trả lời cũng thật lagrave
đơn giản Những triacute nhớ hay kyacute ức về kiếp sống quaacute khứ
của chuacuteng ta nằm rất sacircu trong tagraveng thức (vocirc thức) của
chuacuteng ta Trong khi bản thacircn chuacuteng ta thường khocircng thể
nhớ nổi những gigrave migravenh đatilde lagravem trong ngagravey nagravey của thaacuteng
trước bởi vigrave tacircm của chuacuteng ta khocircng được trong sạch
khocircng được tu dưỡng vagrave tĩnh lặng Đầu oacutec của chuacuteng ta
khocircng bao giờ đủ minh mẫn để nhớ mặc dugrave chuacuteng ta hay
dugraveng từ lsquominh mẫnrsquo để chỉ sự saacuteng suốt vagrave thocircng minh của
chuacuteng ta
Viacute dụ lặp lại lagrave rất iacutet trong chuacuteng ta coacute thể nhớ chiacutenh xaacutec
những gigrave migravenh đatilde lagravem vagraveo cugraveng ngagravey của thaacuteng trước Tuy
nhiecircn những nghiecircn cứu khoa học cho thấy rotilde rằng trẻ em
88 Con đường của chuacuteng ta
với bản tacircm vẫn cograven trong sạch vagrave iacutet vẫn đục coacute thể nhớ
được rất nhiều thậm chiacute một số coacute thể nhớ kiếp trước của
migravenh
Nếu bạn nghĩ được như vậy thigrave bạn sẽ hiểu tại sao coacute rất
nhiều đứa trẻ chưa bao giờ nghe nhạc nhưng sau khi lọt
lograveng một thời gian đatilde trở thagravenh thần đồng về acircm nhạc Coacute
những đứa trẻ chưa bao giờ học mocircn toaacuten cao cấp đoacute
nhưng vẫn giải được những bagravei toaacuten đoacute Đoacute lagrave thức nhớ lại
kiếp sống quaacute khứ theo Nghiệp dẫn taacutei sinh Hai đứa trẻ coacute
thể lagrave một nhạc sư vagrave một giaacuteo sư trong kiếp quaacute khứ
Những nhagrave baacutec học phương Tacircy thường dugraveng phương
phaacutep thocirci miecircn để trị liệu tacircm lyacute cho rất nhiều bệnh nhacircn vagrave
nhiều bệnh nhacircn đatilde coacute thể hồi nhớ lại những kiếp trước của
migravenh trong quaacute trigravenh thocirci miecircn khi tacircm khocircng bị can thiệp
bằng những đối tượng trần cảnh becircn ngoagravei
Tương tự vậy nhiều thiền sư coacute tacircm được tu dưỡng nhờ
vagraveo việc thiền tập đến mức độ đạt định thacircm cao được cho
lagrave cũng coacute khả năng hồi tưởng lại kiếp sống quaacute khứ Người
nổi bật nhất coacute khả năng nagravey bằng quaacute trigravenh hagravenh thiền
chiacutenh lagrave Đức Phật Đức Phật coacute thể nhớ vagrave thấy lại tất cả
kiếp sống trong quaacute khứ của migravenh vagrave của người khaacutec khi
tacircm đatilde hoagraven toagraven trong sạch vagrave khocircng cograven bất kỳ ocirc nhiễm
nagraveo
Vigrave vậy cacircu hỏi nagravey được đặt ra thigrave đatilde như cacircu trả lời Vigrave
sao Vigrave muốn tập trung muốn nhớ thigrave tacircm triacute chuacuteng ta phải
trong sạch thanh tịnh Tacircm chuacuteng ta bị vocirc minh che mờ bị
cảnh trần vagrave ldquotham sacircn sirdquo vẫn đục che lấp bị những vấn đề
ldquocơm aacuteo gạo tiềnrdquo hagraveng ngagravey lagravem rối triacute Thậm chiacute đa số
trong chuacuteng ta cograven chưa bao giờ dagravenh thời gian để nghĩ đến
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 89
những điều thiện tốt chưa một lần ngồi xuống để tacircm an
nghỉ vagrave hagravenh thiền
(4) Nếu chuacuteng ta khocircng thể biết gigrave về kiếp sau vậy cần gigrave
phải lo lắng về noacute
Người Anh noacutei ldquoNgagravey mai khocircng bao giờ đếnrdquo Thật
vậy caacutei ldquongagravey mairdquo lagravem sao ai biết được chắc chắn noacute sẽ
chiacutenh xaacutec như thế nagraveo Cho dugrave những dự tiacutenh vagrave hoạch định
vagrave quy luật Nghiệp lagrave coacute thể dự đoaacuten được phần nagraveo nhưng
khocircng ai trong chuacuteng ta biết được chiacutenh xaacutec điều gigrave sẽ xảy
ra cho ldquongagravey mairdquo đoacute vigrave cograven rất nhiều điều kiện (duyecircn) taacutec
động đến
Tuy nhiecircn hoạch định để phograveng traacutenh cho một ldquongagravey
mairdquo khả dĩ như vậy lagrave điều mang tiacutenh ldquotraacutech nhiệmrdquo cần
phải lagravem Chuacuteng ta khocircng thể cứ ngồi nhigraven coi ngagravey mai sẽ
ra sao Đoacute lagrave thaacutei độ hơi iacutech kỷ vocirc tacircm vagrave thiếu traacutech
nhiệm
Cứ giống như những bậc cha mẹ iacutech kỷ tiecircu xagravei tất cả
những gigrave coacute được magrave khocircng hề nghĩ đến việc để lại một
chuacutet gigrave cho ngagravey mai của những đứa con thơ dại Họ khocircng
cần biết ngagravey mai của những đứa trẻ sẽ như thế nagraveo Cha mẹ
coacute traacutech nhiệm thường lagravem mọi caacutech để chuẩn bị cho tương
lai tốt đẹp nhất coacute thể cho con migravenh cho dugrave họ coacute thể khocircng
cograven sống đến luacutec đoacute để chứng kiến tương lai của con migravenh
coacute giống như migravenh hoạch định hay khocircng Chuacuteng ta cũng
cần phải nghĩ về tương lai vagrave về kiếp sau của chuacuteng ta
theo caacutech nghĩ như vậy
Những kinh điển Phật giaacuteo coacute ghi lại chuyện những
chuacuteng sinh ở cotildei Trời vagrave cả một số chuacuteng sinh bị taacutei sinh
90 Con đường của chuacuteng ta
vagraveo cotildei thấp xấu họ coacute khả năng nhớ lại những kiếp quaacute
khứ của migravenh nhớ lại những hagravenh động họ đatilde lagravem những
Nghiệp họ đatilde tạo ra vagrave ldquochiacutenh những Nghiệp đoacute đatilde dẫn dắt
họ đến những cảnh taacutei sinh đoacuterdquo Điều đoacute lagrave một trong những
dấu hiệu coacute yacute nghĩa động viecircn chuacuteng ta hatildey tiacutech cực cố gắng
lagravem những điều tốt nhất coacute thể trong kiếp sống hiện tại
Phật giaacuteo khuyecircn mọi người hatildey lagravem điều tốt nhất ldquoHatildey
lagravem người tốtrdquo để mang lại kết quả tốt nhất cho kiếp sống
tiếp theo cho dugrave ở kiếp sau chuacuteng ta coacute thể khocircng biết rằng
hậu-quả tốt đẹp của kiếp sau lagrave do kiếp nagravey tạo taacutec magrave
thagravenh Việc coacute biết hay khocircng biết về kiếp sống quaacute khứ hay
kiếp sống tương lai khocircng giải quyết vấn đề ở đacircy (Phụ
Lục 16)
Vấn đề lagrave yacute thức traacutech nhiệm của chuacuteng ta Cũng như
chuacuteng ta khocircng cần phải được biết rotilde con caacutei chuacuteng ta sẽ
sung sướng hay khổ sở ra sao trong tương lai thigrave chuacuteng ta
mới hoạch định vagrave lo lắng cho tương lai của chuacuteng Chuacuteng
ta phải lagravem vigrave traacutech nhiệm vagrave vigrave mọi sự ldquotốt đẹp hơnrdquo cho
tương lai
Vigrave yacute nghĩa cứu caacutenh theo lyacute nhacircn-quả nagravey coacute thể lagravem an
ủi lograveng người hiện tại như vậy necircn những người theo Phật
thường hay noacutei với nhau rằng ldquoNếu bạn muốn biết kiếp
sống trước đacircy của migravenh hatildey nhigraven vagraveo kiếp nagravey của bạn
Nếu bạn muốn biết kiếp sau của migravenh hatildey nhigraven vagraveo kiếp
nagravey của bạnrdquo
Kiếp nagravey lagrave kết quả của những gigrave trong kiếp trước bạn đatilde
lagravem Kiếp sau lagrave kết quả của những gigrave bạn đatilde lagravem trong kiếp
nagravey
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 91
Hiện tại lagrave con của quaacute khứ vagrave lagrave mẹ của tương lai Nếu
coacute những bậc cha mẹ tốt trong hiện tại thigrave coacute thể coacute một đời
sống tinh thần vagrave vật chất phuacutec lagravenh cho con caacutei trong tương
lai Đời sống của chiacutenh chuacuteng ta ở kiếp nagraveo ở giacircy phuacutet
nagraveo ở nơi đacircu cũng mang bản chất tương tự như vậy
(5) Coacute bằng chứng khoa học nagraveo chứng tỏ coacute sự taacutei sinh
Coacute rất nhiều trường hợp nghiecircn cứu đatilde chứng minh nhiều
người lớn vagrave trẻ em đatilde nhớ lại kiếp trước của migravenh Cũng
coacute rất nhiều trường hợp tuy khocircng thocircng qua nghiecircn cứu
khoa học nhưng mang tiacutenh giai thoại được thuật lại bởi rất
nhiều người vagrave nguồn tin đaacuteng tocircn trọng ở những nước
phương Đocircng
Phương Đocircng vagrave phương Tacircy ngagravey nay vẫn liecircn tục
nghiecircn cứu về sự hồi nhớ kiếp quaacute khứmdashĐoacute lagrave bằng chứng
chứng minh coacute sự ldquotaacutei sinhrdquo
Viacute dụ Carol Bowman người chủ xướng một trung tacircm
khoa học vagrave diễn đagraven rất lớn mang tecircn ldquoTrung Tacircm Nghiecircn
Cứu Tiền Kiếp Ở Trẻ Emrdquo (wwwchildpastlivesorg) đatilde viết
một quyển saacutech về nhiều đứa trẻ đatilde coacute khả năng nhớ lại
kiếp quaacute khứ của migravenh Đoacute khocircng phải lagrave những quyển saacutech
về đề tagravei tocircn giaacuteo hay tacircm linh magrave lagrave saacutech về nghiecircn cứu
khoa học dựa vagraveo những cocircng trigravenh nghiecircn cứu cocircng phu
trecircn hagraveng trăm đứa trẻ
Giaacuteo sư Ian Stevenson lagrave giaacutem đốc Khoa Nghiecircn Cứu
Cảm Nhận ở đại học University of Virginia Hoa Kỳ đatilde thực
hiện rất nhiều nghiecircn cứu hagraven lacircm vagrave khoa học hơn 3000
người coacute khả năng nhớ lại kiếp trước của migravenh
(wwwmedicine virginiaEduclinical)
92 Con đường của chuacuteng ta
Một số những nhagrave khoa học rất nổi tiếng trong việc
nghiecircn cứu đề tagravei con người hồi nhớ lại tiền kiếp magrave bạn coacute
thể tham khảo như lagrave
Tiến sĩ Jim Tucker
(wwwenlightennextorgmagazinebiosjim-tucker)
Tiến sĩ Raymond Moody (wwwlifeafterlifecom)
Thomas Shroder (wwwbookssimonandschustercom)
Đoacute lagrave những cocircng trigravenh nghiecircn cứu đầy thuacute vị vagrave những
bằng chứng đầy thuyết phục magrave ai cũng necircn quan tacircm
Hagraveng ngagraven kết quả hiện đại vagrave khoa học như vậy chứ chưa
cần tiacutenh hagraveng ngagraven hiện tượng được chứng kiến được ở
những xứ sở khaacutec đatilde chứng minh sự coacute-thật của những kiếp
sống trước của những người đang sống trong hiện tại Noacutei
caacutech khaacutec khoa học đatilde chứng minh rằng coacute sự taacutei sinh
Henry Ford người saacuteng lập Hatildeng xe hơi Ford
Cocircng việc lagrave vocirc dụng nếu chuacuteng ta khocircng thể dugraveng
kinh nghiệm đoacute trong kiếp sống khaacutec
Thiecircn tagravei lagrave kết quả của những kinh nghiệm lacircu dagravei
trong nhiều kiếp quaacute khứ
Về điều nagravey tocirci luocircn chắc chắn chuacuteng ta đang ở đacircy vigrave
một mục điacutech
Chuacuteng ta sẽ liecircn tục Tacircm triacute vagrave kyacute ức chuacuteng lagrave bất
diệtrdquo
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 93
(6) Phật giaacuteo coacute macircu thuẫn vagrave xung đột với khoa học hiện
đại khocircng
Trong tất cả những tocircn giaacuteo thigrave giaacuteo lyacute Phật giaacuteo dường
như khocircng coacute xung đột đaacuteng kể nagraveo với những khaacutem phaacute vagrave
phaacutet minh của khoa học Phật giaacuteo cũng khocircng tạo ra những
thần thaacutenh biacute ẩn hay những thế lực siecircu nhiecircn nagraveo để giải
thiacutech những trật tự vagrave nguyecircn lyacute vận hagravenh của thế giới
Khoa học chứng minh vagrave chủ trương theo học thuyết
Tiến Hoacutea thigrave cũng hoagraven toagraven giống như học thuyết Vocirc
Thường của Phật giaacuteo Tương tự vậy cugraveng với những bằng
chứng hoacutea thạch vagrave caacutech tiacutenh tuổi carbon về địa chất học
khảo cổ học hiện đại đatilde coacute thể tiacutenh được tuổi của traacutei đất
khoảng 45 tỷ năm (httpviwikipediaorgtuổi traacutei đất)
Khaacutem phaacute nagravey cũng giống với những lời giảng của Đức
Phật về tuổi traacutei đất lagrave một đại kiếp (eon) tức lagrave một khoảng
thời gian gần như khocircng thể đếm được như vậy
Đặc biệt caacutech tiacutenh vagrave khaacutei niệm thời gian của Đức Phật
trong mối tương quan với vũ trụ hầu như rất đuacuteng với khoa
học hiện đại Phật giaacuteo đưa ra caacutech tiacutenh thời gian của vũ trụ
theo đại kiếp (kappa) tức những khoảng thời gian khocircng thể
nagraveo đếm được Để giải thiacutech những quatildeng thời gian đoacute Đức
Phật đatilde dugraveng viacute dụ lagrave nếu lấy một miếng vải lụa rồi mỗi
một trăm năm (100 năm) đến lau chugravei một traacutei nuacutei một lần
Cho đến khi nagraveo traacutei nuacutei đoacute bị chugravei mograven hết thigrave khoảng thời
gian đoacute coacute thể gọi lagrave một đại kiếp (kappa) Thuyết vũ trụ
nagravey của Phật giaacuteo gần giống với caacutech tiacutenh của khoa học
Khoa học tiacutenh rằng tuổi của vũ trụ lagrave vagraveo khoảng 137 tỷ
năm một khoảng thời gian chuacuteng ta khocircng bao giờ ngồi
đếm hết được Nếu chuacuteng ta chỉ ngồi đếm liecircn tục từ 1 cho
94 Con đường của chuacuteng ta
đến con số 137 tỷ đoacute thigrave chắc cuộc đời của chuacuteng ta cũng
đatilde đi qua rồi (httpviwikipedia org Tuổi vũ trụ)
Đức Phật cũng đatilde noacutei nhiều về vũ trụ chẳng hạn vũ trụ
bao gồm vocirc vagraven những vigrave sao vagrave hệ Thiecircn Hagrave vagrave thế giới
của chuacuteng ta chỉ lagrave một hạt bụi so với vũ trụ vocirc biecircn đoacute Vagraveo
thời hiện đại nhờ vagraveo khoa học vũ trụ thiecircn văn học vệ
tinh vagrave những kiacutenh viễn vọng chuacuteng ta hoagraven toagraven coacute thể
quan saacutet hagraveng tỷ tỷ vigrave sao vagrave hagraveng tỷ hệ Ngacircn Hagrave trong vũ
trụ
Đức Phật cũng khocircng bao giờ noacutei traacutei đất hay thế giới của
chuacuteng ta được tạo ra bởi một thaacutenh thần hay một đấng saacuteng
tạo nagraveo vagrave con người cũng khocircng được tạo ra bởi đấng saacuteng
tạo đoacute Điều đoacute cho thấy rằng caacutech đacircy hơn 2550 năm Đức
Phật đatilde quan saacutet vagrave miecircu tả đuacuteng đắn về vũ trụ cũng như vị
triacute của traacutei đất trong vũ trụ
Một điều thuacute vị hơn lagrave Đức Phật đatilde mocirc tả vũ trụ luocircn co
giatilden vagrave những chu kỳ co giatilden keacuteo dagravei trong khoảng thời
gian dagravei bằng cả một đại kiếp Điều nagravey đuacuteng như lời tiecircn
đoaacuten cho Học Thuyết Vũ Trụ Dao Động đatilde được chứng
minh sau 2500 năm
Một viacute dụ khaacutec trong một bagravei thuyết giảng (kinh) Đức
Phật cầm ly nước trong tay vagrave bảo rằng coacute vocirc số chuacuteng sinh
vi trugraveng đang ở trong ly nước Lagrave một khoảng thời gian thật
dagravei kể từ luacutec đoacute dường như khocircng mấy ai hiểu gigrave về lời dạy
đoacute của Phật cho đến sau nagravey vagrave hocircm nay chuacuteng ta coacute thể
nhigraven qua kiacutenh hiển vi vagrave thấy được vocirc số vi trugraveng trong bất
kỳ một ly nước latilde tự nhiecircn nagraveo
Viacute dụ mới caacutech đacircy khoảng một thế kỷ khi con người đatilde
tigravem dược caacutech noacutei chuyện với nhau được qua những ống
nghe điện thoại khi ở caacutech xa nhau hagraveng ngagraven dặm rồi caacutech
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 95
đacircy vagravei chục năm chuacuteng ta coacute thể chuyển qua khocircng gian vocirc
tận nguyecircn vẹn chữ viết vagrave kyacute tecircn vagrave coacute thể gửi higravenh ảnh
của chuacuteng ta từ một caacutei maacutey faxcho đến hơn mười năm
nay vagrave chuacuteng ta đatilde coacute thể nhigraven thấy nhau khi noacutei chuyện
gửi tất cả higravenh ảnh của một buổi sinh nhật trong vograveng vagravei
chục giacircy qua khocircng gian để đến nửa vograveng traacutei đất becircn
kiahellipĐoacute lagrave những điều magrave thời xa xưa khocircng ai coacute thể
tưởng tượng ra nổi nhưng những điều Phật đatilde noacutei luacutec đoacute
người ta khocircng thể hiểu được nếu họ khocircng phải lagrave một bậc
thaacutenh nhacircn giaacutec ngộ
Cograven rất nhiều điều Đức Phật đatilde noacutei magrave cho đến hocircm nay
khoa học vẫn chưa khaacutem phaacute vagrave kiểm chứng hết Khocircng
biết chuacuteng ta coacute may mắn cograven sống đến khi nagraveo hoặc coacute
may mắn được taacutei sinh trở lại cotildei người đaacuteng nhớ nagravey để
chuacuteng ta coacute thể được tiếp tục chứng kiến những phaacutet minh
vagrave khaacutem phaacute mới magrave con người sẽ tigravem ra nữa Nhưng chắc
chắn những khaacutem phaacute đoacute khocircng coacute gigrave lagrave biacute ẩn khaacutec với
những quy luật vận hagravenh của tự nhiecircn magrave Đức Phật đatilde từng
thuyết giảng
Vậy thigrave tại sao ngagravey xưa cho đến tận bacircy giờ vẫn cograven rất
nhiều người khocircng tin những cacircu chuyện của Đức Phật về
thế giới vagrave vũ trụ về những cotildei taacutei-sinh hiện hữu khaacutec của
chuacuteng sinh magrave họ cứ matildei đi thecircu dệt những chuyện hoang
đường đầy magraveu sắc thần thoại vagrave phi khoa học về Đức Phật
William Shakespeare trong taacutec phẩm Hamlet
Nagravey Horatio cograven nhiều thứ trecircn cotildei trời vagrave traacutei đất
hơn những điều ocircng mơ thấy trong triết học của ocircng
96 Con đường của chuacuteng ta
(7) Vigrave sao Phật giaacuteo khocircng coacute niềm tin vagraveo Đấng Saacuteng
Tạo tối cao saacuteng tạo ra thế giới vũ trụ
Phật giaacuteo coacute xu hướng khaacute ldquothực tiễnrdquo trong những vấn
đề đoacute vagrave khocircng tin vagraveo những biacute ẩn saacuteng tạo vagrave cũng khocircng
chấp nhạn giả thuyết vũ trụ bắt nguồn từ ldquotrứng vũ trụrdquo hay
được tạo ra bởi một lsquovị thần coacute chogravem racircu dagravei trắngrsquo
Nếu bạn nghĩ rằng coacute một đấng saacuteng tạo tagravei tigravenh tạo ra cả
vũ trụ vagrave thế giới vậy ai tạo ra đấng saacuteng tạo tagravei tigravenh đoacute Vagrave
nếu đấng saacuteng tạo đoacute đatilde luocircn luocircn tồn tại vậy liệu vũ trụ
cũng đatilde luocircn luocircn tồn tại hay khocircng
Noacutei chung Phật giaacuteo khocircng tin vagraveo những đấng saacuteng tạo
toagraven năng như vậy Chẳng hạn như nếu một đấng saacuteng tạo
đatilde tạo ra vũ trụ đatilde tạo ra con người vậy tại sao khocircng tạo
ra những con người giống nhau cugraveng hạnh phuacutec như nhau
magrave lại tạo ra người aacutec người hiền người lagravem ra tội lỗi vagrave
phải bị higravenh phạt xuống địa ngục lsquovĩnh viễnrsquo trong cảnh đầu
rơi maacuteu chảy như vậy
Cứ cho nếu con người khocircng được đấng saacuteng tạo tạo ra
thigrave cũng chẳng lagrave gigrave cả Những đấng saacuteng tạo theo quan
điểm tocircn giaacuteo của nhiều tocircn giaacuteo thigrave lagrave đấng saacuteng tạo với
đầy lograveng baacutec aacutei thương yecircu muocircn loagravei Đấng saacuteng tạo đatilde
tạo ra vagrave biết trước coacute thiecircn đường hạnh phuacutec vagrave địa ngục
kinh khủng Vậy sao đấng saacuteng tạo lại tạo ra những con
người lagravem necircn tội lỗi để rồi bị đọa đagravey xuống địa ngục kinh
khủng đoacute - Để lagravem gigrave Tại sao đấng saacuteng tạo coacute luacutec lại đầy
lograveng baacutec aacutei thương yecircu muocircn loagravei coacute luacutec lại tạo ra địa
ngục rồi tạo ra con người gacircy necircn tội lỗi vagrave bị higravenh phạt
một caacutech bất cocircng khocircng thương xoacutet ở địa ngục đoacute
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 97
Đức Phật đatilde khuyecircn dạy khocircng necircn tin theo những điều
do giaacuteo điều do kinh kệ do truyền thống hay do những suy
đoaacuten tưởng tượng vigrave nếu tin như vậy sẽ chẳng mang lại lợi
iacutech gigrave
Đức Phật khuyecircn rằng đừng bao giờ cố gắng tigravem hiểu
những cacircu hỏi siecircu higravenh như vậy chẳng hạn như Ai tạo ra
thế giới nagravey Thế giới nagravey coacute tồn tại matildei matildei hay khocircng
Trong cacircu chuyện về một người bị diacutenh mũi tecircn độc khocircng
lo việc ruacutet mũi tecircn ra để cứu lấy mạng sống của migravenh magrave
cứ lo hỏi những cacircu hỏi vocirc iacutech như Ai đatilde bắn mũi tecircn đoacute
Tecircn họ hắn lagrave gigrave Hắn lagravem nghề gigrave Vigrave sao vagrave vigrave saohellipthigrave
người đoacute coacute thể chết trước khi nghe được cacircu trả lời Caacutech
tốt nhất lagrave hatildey để thầy thuốc ruacutet mũi tecircn ra vagrave băng boacute thuốc
thang vagrave cứu lấy mạng sống của migravenh Những cacircu hỏi đoacute
khocircng giuacutep iacutech gigrave cho việc cứu nguy mạng sống của migravenh
Yacute Đức Phật khuyecircn dạy rằng cuộc sống trecircn thế gian thật
lagrave vocirc thường vagrave ngắn ngủi necircn chuacuteng ta hatildey tập trung vagraveo
những vấn đề ldquothực tếrdquo lagrave lagravem sao để bớt Khổ để giải thoaacutet
được khỏi Khổhellip trước khi những vocirc thường đến vagraveo một
ngagravey khocircng hẹn trước trước khi chuacuteng ta coacute thể nghe được
những cacircu trả lời về những vấn đề siecircu phagravem siecircu nhiecircn đoacute
Chuacuteng ta hatildey necircn tu tập để mau đạt đến những triacute tuệ giải
thoaacutet Khi chuacuteng ta đạt được loại triacute tuệ giải thoaacutet đoacute chuacuteng
ta sẽ tự nhiecircn thấy biết tất cả những cacircu trả lời về những vấn
đề cao siecircu đoacute
(8) Vậy Phật giaacuteo coacute lsquothugrave gheacutetrsquo hay lsquođe dọarsquo những người
khocircng theo đạo Phật sẽ bị higravenh phạt hay bị đọa vagraveo địa
ngục hay khocircng
98 Con đường của chuacuteng ta
Chắc chắn lagrave khocircng phải rồi Đạo Phật khocircng chủ trương
theo kiểu cơ chế thưởng phạt vagrave địa ngục vĩnh viễn
Phật giaacuteo chủ trương rằng những quy luật về Nghiệp luật
nhacircn-quả đều aacutep dụng cho tất cả mọi người Khocircng phải lagrave
Phật tử thigrave được ưu aacutei cograven khocircng phải Phật tử thigrave bị xử
Khocircng phải vậy mọi người đều nhận latildenh những hậu quả
tốt xấu tugravey theo Nghiệp của migravenh
Phật giaacuteo khocircng phải giống những tocircn giaacuteo khaacutec lagrave sẽ
trừng phạt con người khi họ chọn theo tocircn giaacuteo khaacutec Thời
nay những higravenh phạt dagravenh cho những người gọi lagrave lsquongoại
đạorsquo hoặc cho những kẻ bỏ đạo đi theo tocircn giaacuteo khaacutec đatilde bị
nghiecircm cấm Tất cả mọi người trecircn traacutei đất đều được bảo vệ
được tocircn trọng để lựa chọn tiacuten ngưỡng cho migravenh Đoacute lagrave
nhacircn quyền như đatilde được ghi rotilde trong Hiến Chương của
Liecircn Hiệp Quốc (Điều 18) Việc trừng phạt mang tiacutenh tocircn
giaacuteo đatilde bị cấm ở hầu hết những nước văn minh trecircn thế giới
nagravey Những người soạn thảo vagrave quyết định Hiến Chương
tiến bộ nagravey cũng lagrave những người từ những tocircn giaacuteo ldquohữu
thầnrdquo khaacutec nhau Vậy khocircng lẽ coacute đấng saacuteng tạo nagraveo magrave lại
thiếu văn minh như vậy Cograven trừng phạt hay đagravey đọa tiacuten đồ
của migravenh chỉ vigrave họ từ bỏ tocircn giaacuteo hoặc vigrave họ chuyển qua tocircn
giaacuteo khaacutec
Phật giaacuteo thigrave chưa bao giờ liecircn quan đến yacute tưởng nagravey
Đạo Phật khocircng coacute chủ trương iacutech kỷ hay trừng phạt bất kỳ
ai vigrave bất kỳ lyacute do tocircn giaacuteo ngay cả việc khocircng tin vagraveo Đức
Phật
Nếu đấng saacuteng tạo lagrave một người tạo ra muocircn loagravei vagrave loagravei
người thigrave tại sao đấng saacuteng tạo coacute thể giaacuteng một người
xuống địa ngục để bị đọa đagravey nấu chảy matildei matildei ở đoacute Bạn
coacute bao giờ đốt một diecircm quẹt dưới lograveng bagraven tay vagrave chịu
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 99
được sự noacuteng chaacutey của ngọn lửa khocircng Vậy sao bạn coacute thể
đốt bagraven tay của người khaacutec matildei matildei để người ta kecircu rống
trong đau đớn như vậy
Vagrave giả sử bạn lagrave đấng saacuteng tạo coacute đầy đủ quyền năng để
dừng lại việc thiecircu đốt đoacute liệu bạn coacute necircn dừng lại khocircng
hay vẫn tiếp tục nhigraven người khaacutec đau đớn như vậy
Đức Phật chủ trương tự do tư tưởng Người đatilde chưa bao
giờ yecircu cầu bất cứ ai phải tin theo giaacuteo lyacute của Người Đức
Phật cograven cho rằng khocircng phải bất cứ ai cũng hiểu được giaacuteo
lyacute của Phật vigrave những căn cơ khaacutec nhau của mọi người cho
necircn mọi người đều coacute thể chọn con đường thiacutech hợp nhất
cho migravenh
Phật giaacuteo khocircng phải lagrave một tocircn giaacuteo của giaacuteo điều vagrave
thưởng phạt magrave Phật giaacuteo mong muốn đưa đến cho mọi
người sự hiểu biết vagrave ldquothấyrdquo rotilde những lẽ thật chacircn lyacute của
cuộc đời vagrave thế giới rồi tự mọi người chọn caacutech sống thiacutech
hợp cho migravenh để traacutenh bỏ những đau Khổ trong cuộc đời
Nhagrave baacutec học Albert Einstein
ldquoTocirci khocircng thể tưởng tượng một Thượng đế kẻ tưởng
thưởng vagrave trừng phạt những tạo vật của migravenhhellip
ldquoTocircn giaacuteo của tương lai sẽ lagrave tocircn giaacuteo về vũ trụ Noacute
phải vượt quaacute một đấng thượng đế caacute nhacircn vagrave traacutenh bỏ
giaacuteo điều cugraveng lyacute thuyết thần học Bao trugravem cả hai mặt
tự nhiecircn vagrave tacircm linh noacute phải được dựa trecircn cảm quan
tocircn giaacuteo coacute được từ kinh nghiệm về mọi sự vật tự nhiecircn
100 Con đường của chuacuteng ta
vagrave tacircm linh như lagrave caacutech kết hợp đuacuteng nghĩa nhất Phật
giaacuteo sẽ trả lời được yacute nghĩa nagravey
ldquoNếu coacute một tocircn giaacuteo nagraveo coacute thể đương đầu với những
nhu cầu khoa học hiện đại thigrave đoacute lagrave Phật giaacuteo Phật
giaacuteo khocircng cần xeacutet lại quan điểm của migravenh để cập nhật
với những khaacutem phaacute mới của khoa học Phật giaacuteo
khocircng cần phải từ bỏ quan điểm của migravenh để xu hướng
theo khoa học bởi vigrave Phật giaacuteo bao trugravem cả khoa học
cũng như vượt qua khoa họcrdquo
(9) Phương phaacutep ldquoThiềnrdquo coacute tạo những tacircm niệm xấu aacutec
hay khocircng theo như một số người vẫn bagraven taacuten magrave khocircng
giải thiacutech
Thiền đatilde được thực hagravenh vagrave phaacutet triển bằng nhiều higravenh
thức khaacutec nhau vagrave nhiều nền văn hoacutea khaacutec nhau trong suốt
mấy ngagraven năm qua Ngagravey nay thiền tập được thực hiện trecircn
khắp thế giới đặc biệt phaacutet triển mạnh ở những nước
phương Tacircy
Rất nhiều cocircng ty doanh nghiệp đatilde gửi nhacircn viecircn của
migravenh đến thiền tập ở những khoacutea thiền Họ nhận ra rằng
thiền mang lại rất nhiều lợi iacutech lagravem cho tacircm an định vagrave tacircm
trong sạch vagrave giuacutep cho việc kiểm soaacutet những aacutep lực cocircng
việc stress nỗi đau bức xuacutec vagrave những cơn giận
Những nhagrave thần kinh học thuộc Trường Y Khoa của đại
học University of Massachusetts bằng caacutech nghiecircn cứu
soacuteng natildeo của những người hagravenh thiền đatilde cho thấy kết luận
rằng natildeo của họ an bigravenh vagrave tĩnh lặng hơn natildeo của những
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 101
người khocircng hagravenh thiền (wwwpsychologytodaycom
articles200304the-benefits-meditation)
Những nhagrave nghiecircn cứu của Trung Tacircm Y Khoa San
Francisco thuộc đại học University of California cũng đatilde
kết luận rằng nhờ vagraveo thiền tập những người theo Phật giaacuteo
thực sự hạnh phuacutec vagrave bigravenh tĩnh hơn những người khaacutec
(wwwnewsbbccouk2hihealth3047291stm)
Một số người khocircng taacuten đồng việc hagravenh thiền vigrave những
nỗi sợ vocirc lyacute Điều đoacute lagrave hoagraven toagraven sai traacutei ngay cả đơn
thuần về mặt khoa học y học
(10) Phải chăng những cacircu chuyện về những điều thần
diệu về năng lực thần thocircng của Đức Phật lagrave coacute thật
Theo Phật giaacuteo mọi điều đều coacute thể xảy ra theo tiến
trigravenh khoa học vagrave nhacircn quả
Một số năng lực của Tacircm coacute thể tạo ra những kỳ cocircng
hay những điều thần diệu khoacute magrave giải thiacutech được bằng tri
kiến bigravenh thường của người phagravem tục cograven đầy vocirc minh vagrave ocirc
nhiễm như chuacuteng ta
Đuacuteng lagrave trong kinh điển coacute ghi lại một số điều thần diệu
vagrave năng lực thần thocircng magrave Đức Phật đatilde thể hiện trong một
vagravei lần để chinh phục đạo đức của những người ngoại đạo
quaacute khiacutech Tuy nhiecircn Đức Phật chưa bao giờ noacutei nhiều về
những năng lực nagravey hay chỉ dạy cho ai về thần thocircng như lagrave
một giaacuteo lyacute cần thiết
102 Con đường của chuacuteng ta
Cograven một số cacircu chuyện khaacutec về năng lực thần thocircng của
Đức Phật lịch sử coacute lẽ do một số tu sĩ cổ xưa đatilde phoacuteng đại
thecircu dệt thecircm iacutet nhiều vigrave sự sugraveng kiacutenh cao độ dagravenh cho Đức
Phật vagrave vigrave mục điacutech tạo ra những higravenh ảnh cao siecircu của Đức
Phật để saacutenh với những higravenh ảnh huyền thoại biacute ẩn của tocircn
giaacuteo hữu thần khaacutec vagraveo thời cổ xưa đoacute (như Hindu giaacuteo)
Phật giaacuteo khocircng khuyến khiacutech sự đề cao hay niềm tin mugrave
quaacuteng vagraveo những điều thần diệu những bugravea pheacutep hay về
một Đức Phật đầy huyền thuật vagrave thần thocircng biacute ẩn như vậy
Đức Phật khocircng chủ trương pheacutep thuật hay thần thocircng biến
hoacutea lagrave một trong những caacutech thức tu hagravenh nagraveo cả
Chiacutenh Đức Phật đatilde dạy rằng bất kỳ thần thocircng biến hoacutea
nagraveo cho dugrave coacute thật đi nữa thigrave cũng khocircng hề quan trọng
Điều quan trọng lagrave thực hagravenh con đường Đạo magrave Đức Phật
đatilde hướng dẫn bởi vigrave chỉ coacute con đường đoacute mới giải thoaacutet
con người khỏi mọi khổ đau vagrave phiền natildeo magrave thocirci
(11) Những người đồng tiacutenh luyến aacutei coacute thể lagrave Phật tử hay
khocircng
Xu hướng tigravenh dục của mọi người lagrave khocircng liecircn quan vagrave
khocircng phải lagrave yếu tố quan trọng gigrave trong Phật giaacuteo hết
Đồng tiacutenh luyến aacutei lagrave xu hướng tigravenh dục tự nhiecircn của một
người vagrave coacute lẽ đoacute khocircng phải lagrave một dạng phạm giới về đạo
đức như lagrave một hagravenh động tagrave dacircm (giới thứ tư trong ldquoNăm
Giớirdquo)
Nếu bạn thắc mắc những người theo đạo Phật coacute thể sẽ
hỏi lại như vầy ldquoAi tốt hơn ai một người đồng tiacutenh chiacutenh
trực hiền hogravea hay một người tigravenh dục khaacutec phaacutei magrave vocirc
lương tacircm gian traacuterdquo
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 103
Theo Đức Phật đạo đức vagrave phẩm hạnh của một người
khocircng phụ thuộc vagraveo tocircn giaacuteo của họ Dugrave những người coacute
đang theo đạo Phật hay khocircng thigrave họ vẫn lagrave người tốt khi họ
lagrave người tốt Vagrave tất cả mọi người đều coacute thể tham gia vagraveo
Phật giaacuteo nếu họ tigravem hiểu vagrave thấy đạo Phật lagrave coacute lyacute vagrave thiacutech
hợp cho việc tu tập để đem lại sự bigravenh an vagrave giải thoaacutet cho
họ Dugrave cho họ khocircng theo đạo Phật một caacutech chiacutenh thức
nhưng nếu họ sống một đời với đạo đức tốt đẹp thigrave họ cũng
đatilde lagrave những Phật tử rồi theo yacute nghĩa của Phật giaacuteo
(12) Huacutet thuốc laacute lagrave ngược với đạo Phật
Noacutei một caacutech chiacutenh thức thigrave Phật giaacuteo khocircng xem việc
huacutet thuốc laacute lagrave sai traacutei về mặt đạo đức
Tuy nhiecircn rất nhiều những Phật tử vagrave tu sĩ Phật giaacuteo
nghiecircm tuacutec vagrave gương mẫu đều khocircng huacutet thuốc laacute vagrave họ
thường khuyến khiacutech việc từ bỏ thuốc laacute
Bởi vigrave huacutet thuốc laacute coacute rất nhiều điều nguy hại cho bản
thacircn Những người ldquotu thiềnrdquo khocircng necircn huacutet thuốc laacute vigrave huacutet
thuốc laacute lagrave lagravem cho thần kinh vagrave tacircm triacute luocircn luocircn bị hồi
hộp kiacutech thiacutech trong khi việc thiền định lagrave việc lagravem cho
tacircm tĩnh lặng vagrave tập trung Hơn nữa huacutet thuốc laacute lagrave lagravem cho
hệ hocirc hấp hoạt động khocircng tốt hơi-thở sẽ khoacute khăn ngắn
dagravei ngộp thở vigrave thuốc laacute lagravem hại phổi vagrave hệ tim mạch lagravem
sức khỏe khocircng tốt tất cả đều cản trở cho việc hagravenh thiền
Cho dugrave những tăng sĩ khocircng tu theo phương phaacutep thiền thigrave
họ cũng khocircng necircn huacutet thuốc laacute vigrave điều đoacute cũng tạo ra
những higravenh ảnh khocircng đẹp ở những nơi chugravea chiền vagrave trước
mắt những Phật tử Nhưng sự thật thigrave thời nay coacute rất nhiều
thầy tu theo phaacutep mocircn Tịnh Độ ở Việt nam lagrave những người
huacutet thuốc laacute thường xuyecircn
104 Con đường của chuacuteng ta
Một vấn đề nữa của huacutet thuốc laacute cũng giống như việc
uống rượu vagrave dugraveng chất độc hại do lagrave gacircy ghiền Huacutet thuốc
coacute thể biến thagravenh một dạng thegravem muốn liecircn tục hagraveng ngagravey
vigrave tiacutenh chất gacircy ghiền vagrave lagravem cho người huacutet thuốc luocircn luocircn
phụ thuộc vagraveo noacute
Một vấn đề quan trọng nữa lagrave việc huacutet thuốc laacute vừa gacircy
hại cho bản thacircn migravenh vừa ảnh hưởng vagrave gacircy hại đến những
người hiacutet thở xung quanh họ trở thagravenh những người huacutet
thuốc laacute ldquobị độngrdquo trở thagravenh những nạn nhacircn của người huacutet
thuốc Magrave như Đức Phật đatilde noacutei những việc gigrave migravenh lagravem magrave
gacircy hại cho bản thacircn migravenh vagrave những người khaacutec thigrave đoacute
khocircng phải lagrave một hagravenh động tốt thiện Vagrave vigrave vậy chuacuteng ta
cần necircn traacutenh bỏ
Cũng chiacutenh vigrave lyacute do gacircy nguy hại cho migravenh vagrave mọi
người nhiều nước văn minh trecircn thế giới đatilde hạn chế việc
huacutet thuốc vagrave việc huacutet thuốc cũng bị nghiecircm cấm ở những
nơi cocircng cộng
Từ những điều nagravey chuacuteng ta coacute thể hiểu rằng Phật giaacuteo
coacute lẽ khocircng taacuten đồng với việc huacutet thuốc laacute vagrave coacute lẽ khocircng
xem việc huacutet thuốc lagrave thaacutei độ hay hagravenh động tiacutech cực vagrave tốt
lagravenh trong cuộc sống
(13) Phật giaacuteo dạy chuacuteng ta necircn luocircn luocircn hagravei lograveng với
mọi thứ migravenh coacute Tuy nhiecircn đa số mọi người đều coacute tham
vọng lagravem việc nhiều hơn để coacute thu nhập nhiều hơn vagrave
cũng coacute tham vọng tạo cuộc sống sung tuacutec hơn cho gia
đigravenh Vậy lagravem sao hogravea giải vấn đề nagravey
Đacircy lagrave một cacircu hỏi hay Đuacuteng lagrave Đạo Phật khuyecircn dạy
mọi người hatildey biết hagravei lograveng biết hạnh phuacutec với những gigrave
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 105
migravenh coacute được đừng quaacute tham lam đừng quaacute tham muốn magrave
dẫn đến thất vọng bất hạnh vagrave khổ sở
Tuy nhiecircn Đạo Phật vẫn mở ra cho mọi người sự tự do
chọn lựa phương caacutech vagrave con đường nagraveo đem lại nhiều an
lagravenh vagrave hạnh phuacutec nhất cho migravenh miễn sao bạn đừng quaacute đi
về cực đoan Vigrave vậy đạo Phật đatilde chủ trương vagrave khuyến
khiacutech ldquoCon Đường Trung Đạordquo Trung đạo nghĩa lagrave sao
Nghĩa lagrave (a) bạn đừng quaacute tham vọng đến nỗi coacute khả
năng gacircy phương hại đến quyền lợi của người khaacutec trong
khi migravenh nỗ lực để đạt được mục điacutech đoacute của migravenh Vagrave bạn
(b) cũng khocircng necircn quaacute hagravei lograveng với hoagraven cảnh của migravenh
nếu cograven phấn đấu được để cải thiện đời sống tinh thần vagrave
vật chất cho chiacutenh migravenh vagrave gia đigravenh thigrave hatildey cố gắng nỗ lực
trong phạm vi khả năng của migravenh đừng quaacute rụt regrave một caacutech
tiecircu cực nhưng cũng đừng quaacute tham vọng một caacutech quaacute
đaacuteng Tức lagrave traacutenh hai cực đoan Đoacute lagrave yacute nghĩa của con
đường trung đạo
Viacute dụ vigrave tham muốn được thăng cấp hay được tăng
lương magrave migravenh phải dugraveng nhiều caacutech hay thủ đoạn khocircng
tốt để đạt được mục điacutech lagravem phương hại đến đồng nghiệp
vagrave người khaacutec thigrave điều đoacute lagrave khocircng đuacuteng với đạo Phật
(Những thực tại ldquokhocircng đẹprdquo trong viacute dụ nagravey lagrave rất phổ
biến trong nhiều nơi cocircng sở hiện nay Một số đồng nghiệp
vagrave đối taacutec của tocirci trước đacircy từ Trung Quốc Nam Triều Tiecircn
vagrave nhiều nước Acircu Mỹ cũng tacircm sự rằng việc nagravey lagrave khaacute phổ
biến ở đất nước họ Tuy nhiecircn cũng theo yacute họ tigravenh trạng
nagravey ở những nước Acircu Mỹ coacute vẻ iacutet hơn sơ với ở những nước
Đocircng Aacute)
Hay vigrave muốn coacute thật nhiều tiền necircn bạn dagravenh hết thời
gian lagravem thecircm ngoagravei giờ coi nhẹ những thời gian hay
106 Con đường của chuacuteng ta
những việc dagravenh cho gia đigravenh vợ chồng con caacutei cha mẹ
anh chị emhellipĐiều đoacute về lacircu về dagravei sẽ lagravem tổn hại tigravenh cảm
của gia đigravenh đối với migravenh điều đoacute lagrave khocircng coacute lợi cho migravenh
vagrave gia đigravenh
Noacutei cho cugraveng những tham vọng vagrave sự bằng lograveng phải
necircn được cacircn bằng theo đuacuteng hoagraven cảnh năng lực vagrave những
nhu cầu được ưu tiecircn theo thứ tự của migravenh Viacute dụ thời gian
đi chăm soacutec cha mẹ ở bệnh viện sau giờ lagravem việc necircn được
ưu tiecircn hơn lagrave thời gian dagravenh cho việc lagravem thecircm ngoagravei giờ
để tăng thecircm mức độ thu nhập Cha mẹ cagraveng ngagravey cagraveng gần
đất xa trời chứ họ khocircng chờ cho bạn coacute đủ thu nhập để đến
chăm soacutec họ Nguyecircn tắc vẫn vậy Dugrave bạn coacute tham vọng
tiacutech cực đến đacircu thigrave luocircn luocircn suy nghĩ chiacutenh chắn rằng
ldquoNhững gigrave lagravem magrave khocircng coacute lợi cho migravenh hay người khaacutec
hay cả hai thigrave migravenh necircn traacutenh Những gigrave (tham vọng) nagraveo
nếu migravenh lagravem thigrave mang lại lợi iacutech cho migravenh vagrave cũng khocircng
lagravem tổn hại cho người khaacutec thigrave migravenh coacute thể lagravemrdquo
Sự chấp nhận bằng lograveng với mọi điều mọi hoagraven cảnh
cũng necircn dựa vagraveo nguyecircn tắc trung đạo nagravey
(14)Việc ăn chay lagrave bắt buộc đối với những Phật tử
Theo Đạo Phật đặc biệt lagrave Phật giaacuteo Nguyecircn thủy thigrave
việc ăn chay hay khocircng lagrave hoagraven toagraven phụ thuộc vagraveo caacute nhacircn
của mỗi người Phật giaacuteo khocircng nhấn mạnh vagraveo sự thanh
tịnh vagrave thanh khiết của thức ăn magrave nhấn mạnh vagraveo sự
thanh tịnh vagrave trong sạch của Tacircm
Đacircy lagrave một trong những vấn đề thường được bagraven catildei bạn
cần tigravem hiểu kỹ tại sao Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy thigrave noacutei như
vậy trong khi phần lớn những người theo Phật giaacuteo Đại
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 107
Thừa thigrave chủ trương việc ăn chay lagrave bắt buộc đối với mọi
Phật tử xuất gia vagrave khuyến khiacutech mọi Phật tử tại gia cũng
necircn ăn chay
Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy hay Nam Tocircng đến ngagravey nay vẫn
chủ trương việc ldquokhất thựcrdquo thức ăn theo đuacuteng như caacutech
thực hagravenh từ thời Đức Phật cograven tại thế Magrave đatilde đi khất thực
thức ăn thigrave người đi khất thực (xin đồ ăn) khocircng necircn yecircu
cầu người cho (thiacute chủ Phật tử cuacuteng dường thức ăn) phải
lagravem đồ ăn đuacuteng theo yecircu cầu của migravenh Vigrave vậy từ thời Đức
Phật cho đến nay trường phaacutei bảo thủ nagravey vẫn giữ nguyecircn
truyền thống khất thực vagrave người ta cho gigrave ăn nấy
Điều thứ hai Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy chủ trương ăn chay
theo giới ldquoTam Tịnh Nhụcrdquo coacute nghĩa lagrave những loại thịt nagraveo
khocircng diacutenh vagraveo ba điều sau thigrave Phật tử coacute thể dugraveng Ba điều
đoacute lagrave (a) khocircng thấy người ta giết (b) khocircng nghe tiếng kecircu
la của loagravei thuacute bị giết vagrave (c) khocircng coacute sự nghi ngờ về người
khaacutec giết thịt lagrave để cho migravenh ăn tức lagrave vigrave migravenh magrave giết thịt
Nếu thức ăn (thịt caacute) nagraveo đaacutep ứng đủ ba điều kiện nagravey thigrave
caacutec Tỳ kheo được ăn lagrave khocircng phạm giới theo sự cho pheacutep
trong Giới Luật magrave Đức Phật đưa ra (Phụ Lục 17)
Trong khi đoacute Phật giaacuteo Đại Thừa đặc biệt ở Trung Quốc
sau nagravey thigrave khocircng chấp nhận caacutech ăn chay nagravey họ quan
niệm rằng ăn chay lagrave khocircng được ăn thịt động vật magrave chỉ ăn
caacutec loại rau đậu traacutei cacircyhellip
Bất luận quan điểm của Phật giaacuteo Nguyecircn Thuỷ hay Đại
Thừa mục điacutech của sự ăn chay lagrave lagravem tăng trưởng lograveng từ
bi lagravem giảm bớt lograveng sacircn hận cũng giống như caacutech tu tập
ldquokhocircng saacutet sinhrdquo để biết thương yecircu người đồng loại vagrave
những loagravei sinh vật khaacutec Khi một người đatilde coacute lograveng từ bi vagrave
khocircng nỡ giết hại caacutec loại loagravei vật thigrave người ấy cũng khoacute coacute
108 Con đường của chuacuteng ta
thể giết người Đoacute lagrave lyacute do tại sao Đức Phật đưa ra giới cấm
ldquoKhocircng được saacutet sinhrdquo Chiacutenh Giới Hạnh thứ nhất nagravey lagrave
nhacircn tố để higravenh thagravenh quan điểm ăn chay trong đạo Phật
(Phụ Lục 18)
Nhiều người đatilde suy nghiệm về sự tagraven bạo khi giết hại suacutec
vật necircn họ đatilde từ bỏ sự thegravem muốn ăn thịt caacute vagrave trở thagravenh
những người ăn chay chứ khocircng riecircng những người theo
đạo Phật mới ăn chay Rất nhiều người phương Tacircy bacircy giờ
ăn chay vigrave quan điểm từ-bi nagravey
Ở đacircy rất mong bạn đọc necircn đọc thecircm những giảng luận
với nhiều goacutec nhigraven về đề tagravei ldquonhạy cảm vagrave quan trọngrdquo nagravey
trong bagravei Phụ Lục ở cuối saacutech
Do vấn đề nagravey lagrave quan trọng vagrave bạn lagrave người Phật tử
tại gia cần phải tự migravenh suy nghĩ vagrave tự quyết định cho migravenh
như thế nagraveo lagrave đuacuteng sai như thế nagraveo lagrave hợp đạo lyacute vagrave hợp
với lời Phật dạy bởi vigrave vấn đề nagravey được hiểu vagrave thực hagravenh
khaacutec nhau bởi nhiều trường phaacutei Phật giaacuteo khaacutec nhau Bạn
cần necircn đọc vagrave tham khảo thecircm nhiều nguồn kinh saacutech vagrave
luận giảng khaacutec nhau
Tuy nhiecircn trong hạn hẹp của quyển saacutech nhỏ beacute nagravey chỉ
mong muốn noacutei nocircm na lại như sau
(1) Theo quan điểm của Phật giaacuteo Nguyecircn thủy thigrave bạn
coacute thể ăn chay Hoặc nếu việc ăn chay lagrave khoacute khăn bất tiện
(vigrave phải đi khất thực hoặc vigrave phải nhờ vagraveo nguồn thức ăn
của người khaacutec để nuocirci thacircn hoặc mocirci trường sống ở nơi đoacute
khocircng thể coacute nhiều thức ăn thực vật) thigrave bạn coacute thể tiếp tục
ăn mặn trong khi vẫn lagrave một Phật tử đạo hạnh
(2) Theo quan điểm của Phật giaacuteo Đại Thừa người xuất
gia thigrave bắt buộc phải ăn chay (rau cải thực vậthellip) Cograven Phật
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 109
tử tại gia nếu ăn chay được hợp với sức khỏe vagrave tiện lợi của
migravenh thigrave necircn ăn chay lagrave sự thực hagravenh rất đaacuteng khen ngợi
Cograven nếu khocircng Phật tử tại gia được khuyến khiacutech ăn chay
vagraveo caacutec ngagravey lễ lagravenh như ngagravey Rằm Mồng Một hay những
ngagravey giữ Taacutem giớihellipđể tăng trưởng lograveng Từ Bi đối với con
người vagrave vạn vật
bull Tại đacircy coacute hai vấn đề chuacuteng ta cần necircn suy nghĩ theo
thiển yacute của tocirci
Một ăn chay chắc chắn lagrave caacutech tốt đẹp đối với một Phật
Tử vagrave ăn chay lagrave chắc chắn nuocirci dưỡng lograveng từ bi lagrave traacutenh
saacutet sanh vagrave traacutenh gacircy tổn hại cho bất cứ người nagraveo vagrave chuacuteng
sinh nagraveo
Hai tuy nhiecircn đừng necircn cho rằng chỉ việc ăn chay lagrave
hoagraven toagraven trở thagravenh một Phật tử tốt theo đạo Phật Việc ăn
chay khocircng phải lagrave thay thế được cho những việc thực hagravenh
tu tập vagrave giữ giới hạnh đạo đức khaacutec Như đatilde noacutei trecircn Phật
giaacuteo nhấn mạnh vagraveo sự tu tập sự sống giữ giới hạnh vagrave tu
dưỡng Tacircm để coacute Tacircm trong sạch lagravenh mạnh vagrave chiacutenh
điều nagravey mới tạo ra Nghiệp tốt lagravenh tạo ra cuộc sống tốt
lagravenh
(15) Tại sao coacute những tu sĩ vẫn ăn thịt trong khi rau cải
thigrave rất dễ dagraveng coacute được ở khắp nơi
Khi coacute người trong Tăng Đoagraven đoacute lagrave ngagravei Devadatta
(Đề-bagrave-đạt-đa) đatilde đề xuất với Phật về việc ăn chay vagrave cấm
caacutec tu sĩ ăn thịt caacute Đức Phật đatilde từ chối đề xuất nagravey Coacute lẽ
Đức Phật đatilde coacute nhiều lyacute do thiết thực vagraveo hoagraven cảnh xatilde hội
thời đoacute bởi vigrave rau cải khocircng được gieo trồng một caacutech trugrave
phuacute ở những vugraveng miền bắc Ấn Độ vagraveo thời xưa đoacute đặc
110 Con đường của chuacuteng ta
biệt rau cải vagrave ngũ cốc lagrave rất khan hiếm vagraveo những mugravea khocirc
hạn ở xung quanh lưu vực socircng Hằng
Viacute dụ sau nagravey nếu chỉ ăn chay bằng rau cải thigrave sẽ rất khoacute
khăn cho những vugraveng Phật giaacuteo như Tacircy Tạng vigrave ở đoacute gia
suacutec thigrave rất nhiều magrave những rau cải traacutei cacircy thigrave cực kỳ khan
hiếm khoacute trồng được ở vugraveng đất khắc nghiệt đoacute
Vagraveo thời Đức Phật cho đến tận ngagravey nay những tu sĩ
(theo Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy) vẫn sống nhờ vagraveo thức ăn
khất thực Vagrave thức ăn khất thực lagrave tugravey theo lograveng bố thiacute của
thiacute chủ vagrave Phật tử cuacuteng dường Nếu những tu sĩ yecircu cầu chỉ
giới hạn cuacuteng dường bằng thức ăn toagraven-chay toagraven rau cải
ngũ cốc thigrave điều đoacute coacute thể tạo gaacutenh nặng cho những thiacute chủ
cuacuteng dường thức ăn hagraveng ngagravey cho caacutec Tăng Ni Thực tế lagrave
đa số mọi người trong cuộc sống ở những xứ sở nagravey đều
tranh thủ ldquomột lầnrdquo thời gian trong ngagravey để nấu thức ăn
trước lagrave cuacuteng dường caacutec sư thầy sau lagrave phần cograven lại để gia
đigravenh ăn Magrave đa số những gia đigravenh Phật tử nagravey cũng ăn mặn
như truyền thống từ thời Đức Phật Vigrave vậy những thầy tu
của Nam Tocircng nhận vagrave ăn bất cứ thứ gigrave được cho ngay cả
lagrave thịt miễn sao những loại thịt đoacute nằm trong giới hạnh của
ldquoTam Tịnh Nhụcrdquo như đatilde noacutei trecircn lagrave được
Xin noacutei thecircm một chuacutet về Giới Luật của Tăng Đoagraven
Vigrave Phật giaacuteo Nguyecircn thủy cấm khocircng cho caacutec tu sĩ nhận sự
cuacuteng dường bố thiacute bằng tiền bạc Cho necircn họ khocircng coacute cơ
hội đi mua thức ăn bằng tiền bạc để magrave chọn thức ăn theo yacute
muốn của migravenh (giả sử như họ coacute muốn ăn chay) Họ hoagraven
toagraven phụ thuộc vagraveo thức ăn khất thực của dacircn lagraveng của thiacute
chủ bố thiacute cho họ hagraveng ngagravey Ngay cả khi họ nấu ăn trong tu
viện tịnh xaacute thigrave những nguyecircn liệu thực phẩm cũng lagrave do
những Phật tử mang tới cuacuteng dường (Hy vọng quyacute vị hiểu
ra được chỗ nagravey)
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 111
Ngagravey nay thực tế rất nhiều tu sĩ vagrave chugravea chiền theo Phacirc
giaacuteo Nguyecircn Thủy cũng ưu tiecircn việc ăn chay như ở Thaacutei
Lan ở Miến Điệnhellipkhi những điều kiện hậu cần cho pheacutep
Tuy nhiecircn những thầy tu ldquonghiecircm tuacutecrdquo theo truyền thống
Đại Thừa chắc chắn lagrave ăn chay tuyệt đối
(16) Việc ăn những đồ chay giả mặn coacute lagrave ngụy biện vagrave
đạo đức giả hay khocircng Tại sao lại lagravem thức ăn chay giả
mặn ở caacutec nước Đocircng Aacute như Việt Nam Trung Quốc Đagravei
Loan Triều Tiecircn
Đồ ăn chay giả mặn lagrave những thức ăn ldquochayrdquo lagravem từ bột
đậu nagravenh nấm vagrave thực vật nhưng được lagravem vagrave trigravenh bagravey
giống như những moacuten ăn mặn Nhiều nơi những người Phật
tử nấu vagrave ăn những đồ ăn kiểu nagravey bị cho lagrave đạo đức giả
Caacutei lyacute lagrave Đatilde ăn chay để quecircn đi thịt caacute quecircn đi việc saacutet sinh
động vật vậy magrave khi nấu chay lại chế biến ldquorau cảirdquo giống
hệt như mugravei vị higravenh dạng của thịt caacute để lsquogợi nhớrsquo đến những
thức ăn từ thịt caacute (vagrave coacute thể để ăn cho được ngon miệng
hơn)
Một số người thigrave giải thiacutech rằng việc lagravem thức ăn chay
giả mặn lagrave caacutech lagravem cho những người chưa ăn chay bước
qua ăn chay được dễ dagraveng hơn khocircng bị bỡ ngỡ khocircng bị
khoacute ăn khi chuyển từ ăn mặn qua ăn chay() Điều nagravey dugrave coacute
đuacuteng đối với một số người nhưng coacute lẽ chỉ lagrave tự nguỵ biện
Rotilde ragraveng lagrave trong tất cả những quaacuten ăn chay vagrave trong những
dịp lễ lagravenh caacutec Phật tử tề tựu về caacutec chugravea chiền ở Việt Nam
vagrave những nước Đocircng Aacute khaacutec thigrave hầu hết thức ăn chay đều
được chế biến vagrave trigravenh bagravey với higravenh dạng higravenh thức vagrave
hương vị y hệt thức ăn mặn vagrave được dugraveng bởi tất cả mọi
người vagrave cả Tăng Ni
112 Con đường của chuacuteng ta
Coacute hai vấn đề hay ldquohai lyacute lẽrdquo cần suy nghiệm vagrave bạn cần
chọn cho migravenh quan điểm nagraveo bạn thấy đuacuteng đắn lagrave phugrave
hợp với giaacuteo lyacute của Phật vagrave phugrave hợp với lograveng từ-bi của
chiacutenh migravenh
Một (1) khi đồ chay giả mặn được chế biến vagrave trigravenh bagravey
cho số đocircng Phật tử lagrave những người bigravenh thường đang ăn
mặn thigrave họ noacutei lagrave chế biến như vậy để những người đang ăn
thịt caacute chuyển qua ăn chay được dễ dagraveng hơn vigrave higravenh thức
vagrave mugravei vị cũng gần giống moacuten mặn Cho necircn tất cả quaacuten
cơm chay nhagrave hagraveng chay vagrave những nơi cuacuteng dường Trai
Tăng cũng đều lagravem như vậy Đoacute caacutech khuyến khiacutech mọi
người ăn chay
Hai(2) khi lagravem đồ chay giả mặn vagrave cuacuteng dường cho Tăng
Ni thigrave họ lại noacutei Tăng Ni thọ dụng thức ăn chay giả mặn
nhưng Tacircm khocircng hề khởi sinh điều gigrave về đồ ăn mặn như
thịt caacute Điều nagravey rất khoacute noacutei Đức Phật đatilde noacutei khi coacute đối
tượng tiếp xuacutec như mugravei vị higravenh sắchellipthigrave cảm-thọ vagrave ldquotacircm-
khởirdquo sẽ khởi sinh
Cho dugrave theo Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy thigrave việc ăn mặn lagrave
khocircng bị cấm nhưng nếu đatilde traacutenh ăn đồ mặn thật sự vigrave lyacute
do khocircng muốn higravenh thugrave mugravei vị của thịt caacute lagravem động lograveng
từ bi lagravem suy nghĩ về việc saacutet sinh giết hại thigrave việc lagravem đồ
ăn chay giả mặn với higravenh thugrave mugravei vị như của thịt caacute thật
(thịt gigrave caacute gigrave thigrave coacute những higravenh thugrave vagrave mugravei vị đuacuteng như vậy)
chắc sẽ lagravem khởi sinh trong tacircm những nhận-thức [tưởng]
về loại thịt hay caacute đoacute Vagrave như vậy lại đi ngược lại yacute nghĩa
của việc ăn chay Như vậy caacutei ldquoyacute nghĩardquo của việc ăn chay
lagrave vigrave lograveng từ-bi lagrave để quecircn đi higravenh ảnh mugravei vị của thịt caacute
thật cũng khocircng cograven ở đacircy
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 113
Bạn coacute thể tự hỏi rằng nếu ăn chay vigrave lograveng từ-bi vagrave sự
thanh-tịnh của thacircn vagrave tacircm thigrave rau cải nấm rơm đậu
nagravenhhellip được cắt thagravenh từng miếng nhỏ vuocircng vức ăn khocircng
thấy ngon miệng một caacutech tự nhiecircn hay sao magrave cần phải
cocircng phu cắt tỉa gaacuten gheacutep tạo higravenh vagrave cho vagraveo những gia
vị mugravei vị để thức ăn phải giống như chả lụa caacute kho heo
xagraveo thịt nướnghellip thigrave mới ăn thấy ngon miệng được
Tuy nhiecircn dugrave tốt hay xấu thigrave việc ăn chay hay ăn đồ
chay giả mặn vẫn tốt hơn nhiều so với việc ldquocố yacuterdquo ăn thịt ăn
caacute với caacutei tacircm ldquoyacute thứcrdquo rotilde việc giết thịt saacutet sanh chắc chắn
đatilde xảy ra đacircu đoacute (ở những lograve giết mổ ở chợ vagrave ở trong nhagrave
bếp của những người nấu)
Đức Phật
Tất cả mọi chuacuteng sinh
Đều mưu cầu được sống
Đều mưu cầu hạnh phuacutec
helliphelliphelliphellip
Migravenh run sợ đao kiếm
Migravenh cũng sợ chết choacutec
Vậy lấy người lagrave migravenh
Thigrave khocircng necircn giết hại
Khocircng gacircy ra giết hại
(Kinh Phaacutep Cuacute ndash Kệ 129)
114 Con đường của chuacuteng ta
(17) Những cảnh giới1 hiện hữu (cotildei sống) khaacutec nhau lagrave
gigrave Chuacuteng lagrave những nơi thực hay ảo
Theo truyền thống Phật giaacuteo coacute năm (5) cảnh giới hiện
hữu magrave tất cả caacutec loagravei chuacuteng sinh coacute mặt ở đoacute Năm cảnh
giới đoacute lagrave
Địa Ngục
Suacutec Sinh
Ngạ Quỷ
Người
Thiecircn Thần vagrave Trời
Những cảnh giới thấp xấu đầy đau khổ lagrave Địa ngục Suacutec
sinh Ngạ quỷ
bull Địa ngục theo kinh điển bao gồm 08 đại địa ngục vagrave
160 tiểu địa ngục bao bọc xung quanh những đại địa ngục
đoacute
bull Suacutec sinh lagrave cảnh giới của tất cả loagravei động vật từ nhỏ beacute
cho đến to lớn
bull Ngạ quỷ (peta) coacute nghĩa lagrave ldquoquỷ đoacuteirdquo hoặc hay được
gọi lagrave những lsquohồn marsquo hay ldquonhững người khuất mặtrdquo xung
quanh ta Ngạ quỷ sống trong cotildei vocirc cugraveng đagravey đọa vagrave đau
khổ luocircn luocircn thiếu thốn luocircn luocircn đoacutei khaacutet magrave khocircng
được ăn uống Vagrave coacute những loagravei ngạ quỷ luocircn luocircn ở gần
những người thacircn quyến cograven sống của migravenh vagrave coacute thể thấy
được tất cả những gigrave họ hagraveng thacircn quyến của migravenh đang
lagravem vagrave luocircn luocircn khao khaacutet những người thacircn lagravem những
1ldquoCảnh giớirdquo lagrave hoagraven cảnh lagrave phacircn giới cao thấp viacute dụ cảnh giới suacutec sinh cảnh giới
địa ngục cảnh giới trecircn trời Trong mỗi loại cảnh giới cao thấp đoacute coacute thể coacute nhiều
ldquocotildei sốngrdquo khaacutec nhau viacute dụ địa ngục coacute 168 tầng hay ldquocotildeirdquo khaacutec nhau cảnh giới
trecircn trời thigrave coacute đến 28 ldquocotildeirdquo sống khaacutec nhau
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 115
việc cocircng-đức vagrave hồi-hướng cocircng đức đoacute cho họ để họ
hưởng được cocircng-đức đoacute Đoacute lagrave caacutech duy nhất giuacutep họ giảm
bớt nghiệp xấu vagrave hy vọng được taacutei sinh về một cotildei lagravenh
khaacutec
bull Cotildei Suacutec sinh vagrave Ngạ quỷ lagrave ở cugraveng nơi với cotildei Người
cugraveng ở trecircn bề mặt traacutei đất
bull [Xin để yacute thecircm loagravei Quỷ thần A-tu-la (asuras) lagrave loagravei
quỷ thần dị dạng to lớn ở cotildei trời của Nam Thiecircn Vương
(thuộc Tứ Đại Thiecircn Vương) nhưng do nghiệp xấu luocircn
sống với tacircm sacircn hận hung hatilden vagrave đau khổ cho necircn họ cũng
thuộc về cảnh giới thấp xấu đau khổ mặc dugrave cotildei sống của họ
lagrave thuộc về trecircn cảnh giới trời thần Cho necircn nhiều truyền
thống Phật giaacuteo khaacutec đatilde tiacutenh riecircng cotildei quỷ thần A-tu-la một
cảnh-giới đau khổ riecircng vagrave do caacutech tiacutenh như vậy necircn tổng
cộng coacute 06 cảnh giới magrave chuacuteng sinh đang hiện hữu
Bạn coacute biết khocircng coacute rất nhiều coacute lograveng tốt vagrave chiacutenh trực
họ lagrave những người tốt bụng cocircng bằng vagrave coacute lograveng bi mẫn
nhưng họ coacute tacircm hay dễ bị noacuteng giận Họ coacute thể noacuteng giận
vigrave nhiều lyacute do xảy ra hagraveng ngagravey họ noacuteng giận vigrave bất đồng
vigrave tự aacutei vigrave caacutei ta bị xuacutec phạm hoặc vigrave sự bất cocircng vigrave quaacute
noacuteng ruột lo lắng cho người thacircn vagrave người khaacutec vigrave hoagraven
cảnh trớ trecircu vigrave gặp phải người xấu vigrave buồn bực nhacircn tigravenh
thế thaacuteiNếu họ khocircng tu tập tacircm để giảm trừ tacircm sacircn-giận
đoacute thigrave sau khi chết họ rất dễ bị taacutei sinh thagravenh những quỷ
thần A-tu-la đau khổ như vậy]
bull Những cảnh giới cao đẹp lagrave cotildei Người vagrave những cotildei Trời
của caacutec thiecircn thần vagrave caacutec vị trời Phạm Thiecircn (Brahmas)
bull Kinh điển cũng ghi rằng coacute nhiều ldquotầngrdquo tức nhiều
ldquocotildeirdquo cao thấp khaacutec nhau trong cảnh giới Địa Ngục vagrave trong
cảnh giới Thiecircn Thần vagrave Trời
116 Con đường của chuacuteng ta
bull Nếu loagravei quỷ thần A-tu-la (asuras) được taacutech riecircng ra
thagravenh một (đơn vị) cotildei hiện hữu riecircng biệt vagrave caacutec tầng địa
ngục được gom chung thagravenh một cotildei thigrave tổng cộng coacute 04
cotildei thuộc cảnh giới xấu [Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷ vagrave A-
tu-la] 07 cotildei Dục giới phuacutec lagravenh [gồm 1 cotildei dục giới lagrave cotildei
Người vagrave 06 cotildei dục giới của Thiecircn thần) 16 cotildei Trời Sắc
Giới vagrave 04 cotildei Trời Vocirc Sắc Giới
Tổng cộng Coacute 31 Cotildei hiện hữu magrave con người (vagrave chuacuteng
sinh) coacute thể bị hay được taacutei sinh về đoacute ngay sau khi từ giatilde
kiếp sống hiện tại
Chẳng hạn ở cảnh giới địa ngục coacute đến 168 ldquotầngrdquo đại địa
ngục vagrave tiểu địa ngục khaacutec nhau tugravey theo mức độ Nghiệp aacutec
nặng nề magrave chuacuteng sinh bị rơi rớt vagrave đagravey đọa vagraveo đoacute
Cograven trecircn cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời coacute rất nhiều cotildei
Trời khaacutec nhau tugravey theo mức độ do Nghiệp thiện lagravenh magrave
chuacuteng sinh được taacutei sinh về đoacute gồm coacute 06 Cotildei Trời Dục
Giới 16 Cotildei Trời Sắc Giới vagrave 04 Cotildei Trời Vocirc Sắc Giới
Để dễ higravenh dung bạn coacute thể liecircn-tưởng đến một cotildei lagrave
ldquocotildei Ngườirdquo trecircn traacutei đất magrave chuacuteng ta đang sống gồm 193
nước trải dagravei trecircn 07 đại lục địa Nếu chuacuteng ta may mắn
được sống trong những đất nước văn minh thanh bigravenh vagrave
khiacute hậu ocircn hogravea thigrave đoacute lagrave một điều phuacutec lagravenh so với việc phải
sống trong những đất nước lạc hậu đầy chiến tranh vagrave khiacute
hậu khắc nghiệt đoacutei nghegraveo vagrave bệnh tật Những đất nước trecircn
traacutei đất vagrave mức độ dễ sống vagrave khoacute sống khaacutec nhau thậm chiacute
quaacute checircnh lệch nhau thigrave cũng giống như những ldquocotildeirdquo khaacutec
nhau trecircn cảnh giới trecircn Trời hay những ldquocotildeirdquo khaacutec nhau
trong cảnh giới dưới địa ngục vậy
Vigrave vậy coacute thể noacutei rằng bất kỳ một cotildei Trời nagraveo đoacute (trong
26 cotildei thuộc cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời) lagrave chắc chắn sẽ
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 117
tốt đẹp hơn vagrave phuacutec lagravenh hơn bất cứ quốc gia nagraveo trecircn traacutei
đất cotildei người
Vagrave ngược lại coacute thể hiểu bất kỳ một ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo
nagraveo đoacute (trong 168 ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo) của cảnh giới địa ngục
cũng chắc chắn lagrave kinh khủng hơn đagravey đọa hơn vagrave toagraven lagrave
đau khổ hơn bất kỳ xứ sở nagraveo trecircn traacutei đất
Vigrave vậy ở nơi đacircu đời sống hay mocirci trường sống coacute sự tagraven
bạo độc tagravei aacutep bức vagrave đagravey đọa quaacute khốc liệt với con người
thigrave người ta hay gọi lagrave ldquođịa ngục trần gianrdquo
Khi noacutei về đời sống Thacircn-Tacircm của con người Đức Phật
thường noacutei một caacutech ẩn dụ về những ldquocảnh giớirdquo coacute nghĩa
lagrave những tigravenh trạng hạnh phuacutec hay đau khổ khaacutec nhau của
con người tugravey theo hoagraven cảnh của mỗi người
-Viacute dụ một người đang phải chịu tật nguyền đau đớn
hoặc tinh thần khủng hoảng thigrave người đoacute đatilde giống như đang
chịu cảnh địa ngục
-Những người khocircng cograven lẽ sống gigrave chỉ biết nằm chờ đến
bữa ăn vagrave sống để ăn thigrave chẳng khaacutec nagraveo sống như cảnh suacutec
sinh
-Những người quaacute tham lam luocircn luocircn tham muốn thegravem
khaacutet magrave chẳng bao giờ được thỏa matilden dugrave đatilde coacute đầy đủ thigrave
được cho lagrave giống như loagravei ngạ quỷ luocircn luocircn cảm thấy đoacutei
thiếu vagrave đau khổ vigrave thegravem khaacutet
-Người luocircn luocircn coacute maacuteu sacircn giận ganh tị chiến tranh
tranh dagravenh quyền lực vagrave của cải thigrave tacircm cũng chẳng khaacutec
nagraveo loagravei quỷ thần dị dạng A-tu-la luocircn luocircn sống với tacircm
sacircn hận thugrave hằn vagrave hiếu chiến
118 Con đường của chuacuteng ta
-Vagrave những ai được sinh ra đẹp đẽ vagrave giagraveu sang coacute thể
được gọi lagrave đang sống sung sướng như ở cotildei thiecircn thần hay
thiecircn đagraveng Cotildei thiecircn thần dường như lagrave mơ ước của Viacute dụ
những ngocirci sao thể thầu hết mọi người bởi vậy khi những
tagravei tử điện ảnh nổi tiếng sống trong nhagrave cao cửa đẹp vagrave luocircn
coacute hagraveng triệu người hacircm mộ hay lsquotocircn thờrsquo thigrave những người
hacircm mộ đoacute gọi họ lagrave những lsquothiecircn thầnrsquo
Rotilde ragraveng lagrave những cotildei thấp xấu như Địa Ngục Ngạ Quỷ
Suacutec Sinh Quỷ Thần dị dạng lagrave đầy đau khổ vagrave hagravenh hạ Vagrave
những cotildei Thiecircn thần vagrave Trời trecircn tiecircn cảnh lagrave đầy phuacutec
lagravenh vagrave sung sướng
-Tuy nhiecircn Đức Phật noacutei rằng ở những cotildei thấp xấu đoacute
chuacuteng sinh khoacute magrave lagravem được một việc cocircng đức nagraveo để tiacutech
lũy Nghiệp tốt được Những chuacuteng sinh ở trong những cotildei
thấp xấu bị đọa đagravey như vậy thigrave chỉ lo chịu đựng mọi đau
khổ hagravenh hạ chứ khocircng cograven thời gian hay cơ hội lagravem
chuyện phuacutec đức nagraveo (Khi đatilde bị ở trong cảnh giới Địa ngục
hay Suacutec sinh thigrave coacute lagravem cocircng đức cũng chẳng coacute điều gigrave để
lagravem Vagrave tacircm thức của chuacuteng sinh đang bị ở trong cotildei địa
ngục vagrave suacutec sinh cũng khoacute magrave khởi sinh một triacute tuệ căn bản
nagraveo để magrave lagravem chuyện cocircng đức Thời gian bị ở trong
những cotildei đoacute thật lagrave dagravei khocircng thể nghĩ bagraven vigrave khoacute magrave tạo
ra được nghiệp tốt nagraveo để chuyển hoacutea taacutei sinh vagraveo những
cảnh giới tốt hơn)
-Trong khi đoacute những chuacuteng sinh ở những cotildei bồng lai
của Thiecircn thần vagrave Trời thigrave chỉ lo hưởng thụ sung sướng
khocircng cograven bị đau khổ cho necircn họ cũng chẳng rảnh rang để
suy tư hay nghĩ nhiều đến những việc cocircng đức Ở những
cotildei phuacutec lagravenh sung sướng đoacute những thiecircn thần cũng khocircng
nhigraven thấy được những lẽ vocirc-thường vagrave biến-đổi nhanh
choacuteng như ở trong cotildei Người
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 119
-Như vậy chỉ cograven cotildei Người lagrave coacute đủ hai bản chất Khổ vagrave
Sướng lagrave thiacutech hợp để học tập vagrave thực hagravenh giaacuteo phaacutep của
Đức Phật Hơn nữa chỉ coacute ở cotildei Người thigrave tất cả chuacuteng sinh
mới coacute cơ hội lagravem những hagravenh động cocircng-đức lagravem những
việc tốt lagravem người tốt vagrave nhờ đoacute tiacutech lũy Nghiệp tốt
Những Nghiệp tốt sẽ lagrave những hagravenh trang cho những chuyến
đi sau nagravey sau khi từ giatilde cotildei Người vagrave cũng nhờ vậy mới
mong coacute ngagravey giải thoaacutet hoagraven toagraven
Tuy nhiecircn Đức Phật coacute kể rằng coacute những chuacuteng sinh lagrave
thiecircn thần ở những cotildei Trời cũng cố gắng thực hagravenh giaacuteo
phaacutep của Đức Phật vagrave đatilde coacute thể chứng ngộ Niết-bagraven Vigrave
vậy Đức Phật đatilde cố gắng khuyecircn dạy mọi người hatildey nỗ lực
tu tập lagravem những điều tốt lagravenh để tiacutech lũy Nghiệp tốt Đoacute lagrave
cơ hội để được taacutei sinh về những cotildei lagravenh đaacuteng quyacute đoacute
Cho dugrave những cảnh giới (gồm 31 cotildei hiện hữu) coacute thực
sự tồn tại trong vũ trụ hay khocircng hoặc đoacute chỉ lagrave những
trạng thaacutei tacircm của từng chuacuteng sinh thigrave vấn đề đoacute cũng
khocircng quan trọng Điều quan trọng lagrave chuacuteng ta theo nguyecircn
lyacute khoa học của Phật giaacuteo đoacute lagrave sống tốt thigrave sẽ tạo Nghiệp
tốt vagrave nhờ đoacute bạn coacute quyền hy vọng sẽ được taacutei sinh về
những cotildei phuacutec lagravenh sau khi chết
Mục điacutech trước sau của caacutec Phật tử lagrave phải được về cotildei
lagravenh traacutenh được những cotildei thấp xấu đầy đau khổ vagrave đọa đagravey
kinh khủng như cảnh Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷhellip
Cograven đối với mục tiecircu tột-cugraveng lagrave giải thoaacutet khỏi vograveng taacutei
sinh luacircn hồi thigrave chỉ khi chuacuteng ta được ở trong những cotildei
lagravenh thigrave mới coacute thể tiếp tục lagravem việc tốt lagravenh vagrave thực hagravenh
Phật Phaacutep thigrave mới mong coacute ngagravey đạt đến Niết-bagraven sự giải
thoaacutet hoagraven toagraven khỏi luacircn hồi sinh tử
120 Con đường của chuacuteng ta
(18) Khi đạo Phật được truyền baacute sang những nước
phương Tacircy rất nhiều người phương Tacircy đatilde theo Đạo
Phật Điều đoacute coacute đuacuteng như vậy khocircng
Riecircng ở Mỹ con số người thực sự thực hagravenh theo Phật
giaacuteo vẫn cograven iacutet Giaacuteo sư Seymour Lachman đồng taacutec giả
của quyển saacutech nổi tiếng ldquoMột quốc Gia Becircn Dưới Chuacuteardquo
(One Nation Under God) ước lượng khoảng 800000 người
lagrave Phật tử ở Mỹ Tuy nhiecircn những nhagrave nghiecircn cứu Phật
giaacuteo thigrave cho rằng con số đoacute coacute thể lagrave nhiều hơn 4-5 lần nếu
tiacutenh cả con số những người theo đạo Phật nhập cư liecircn tục
từ những nước Đocircng Nam Aacute vagrave Đocircng Aacute
Số người theo đạo Phật ở chacircu Acircu khoảng 4 triệu người
chủ yếu ở caacutec nước Đức Phaacutep Anh Yacute
Số người theo đạo Phật ở chacircu Uacutec cũng khaacute nhiều vagrave
tăng nhanh Thống kecirc năm 2011 cho biết coacute khoảng
529000 người Uacutec theo đạo Phật trong tổng dacircn số khoảng
215 triệu người con số Phật tử tăng nhanh từ khoảng 21
dacircn số lecircn gần 25 dacircn số trong năm năm cuối
Coacute rất nhiều danh nhacircn rất nổi tiếng ở những nước Acircu
Mỹ đatilde theo đạo Phật hoặc đatilde chuyển từ đạo của họ qua đạo
Phật Trong số đoacute coacute nhiều người nổi tiếng nhất trong lĩnh
vực của migravenh trecircn thế giới magrave bạn coacute thể đatilde dễ dagraveng biết
đến từ lacircu Viacute dụ như
William Ford Jr Chủ hatildeng xe hơi Ford
Steve Jobs Chủ tịch hatildeng maacutey tiacutenh Apple Inc
Tiger Woods Nhagrave vocirc địch gocircn thế giới
Richard Gere Tagravei tử điện ảnh
Harrison Ford Tagravei tử điện ảnh
Orlando Bloom Tagravei tử điện ảnh
Keanu Reeves Tagravei tử điện ảnh
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 121
Uma Thurman Tagravei tử điện ảnh
Oliver Stone Đạo diễn điện ảnh
Tina Turner Ca sĩ nhạc Pop
Adam Yauch Ca sĩ nhạc Pop
Herbie Hancock Nhạc sĩ nhạc Jazz
Roberto Baggio Cầu thủ boacuteng đaacute Yacute
Phil Jackson Cầu thủ boacuteng rỗ NBA
Marshall Cty Marshall Goldsmith Partners
Goldsmith
helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip
Bạn cũng coacute thể đọc thecircm một bagravei viết rất hay về bối
cảnh Phật giaacuteo ở Hollywood vagrave Hoa Kỳ trecircn trang www
unboundintrasuntcnjeduarchiveslifestyleoldbuddha với
tựa đề ldquoNhững Ngocirci Sao Lagrave Phật Tửrdquo
(19) Bạn vẫn cograven nhiều cacircu hỏi muốn được trả lời
Nếu bạn vẫn cograven nhiều thắc mắc về yacute nghĩa vagrave giaacuteo lyacute
Phật giaacuteo vagrave việc thực hagravenh đạo Phật xin bạn hatildey tigravem đọc
một quyển saacutech về vấn đaacutep theo từng đề mục rất hay coacute tecircn
lagrave ldquoNhững Hỏi Đaacutep Hayrdquo (Good Question Good Answer)
của ngagravei S Dhammika Quyển saacutech nagravey đatilde được dịch ra
nhiều ngocircn ngữ vagrave cũng coacute bản dịch ra tiếng Việt của cư sĩ
Phạm Kim Khaacutenh vagrave TS Bigravenh Anson mang tecircn ldquoPhật Phaacutep
Vấn Đaacuteprdquo
Bạn coacute thể tham khảo thecircm quyển ldquoVấn Đaacutep về Phật
giaacuteordquo được biecircn soạn bởi cugraveng người viết do cugraveng nhagrave xuất
bản ấn hagravenh 2012 cugraveng với quyển saacutech nagravey
86 Con đường của chuacuteng ta
quả Đoacute lagrave quy luật Nghiệp Vigrave anh gacircy ra những hagravenh động
đoacute necircn taacutec động của noacute dẫn đến hậu quả lagrave đang bị giam luacutec
nagravey Đoacute lagrave nguyecircn tắc của quy luật nhacircn-quả
Đức Phật đatilde necircu ra những viacute dụ theo quy tắc nhacircn-quả về
Nghiệp vagrave Nghiệp quả Nhưng Đức Phật cũng khuyecircn
khocircng necircn truy tigravem Nghiệp quaacute khứ vigrave coacute những Nghiệp coacute
thể thấy được (nhatilden tiền) vagrave coacute những Nghiệp coacute thể khocircng
thấy được Vigrave sao Vigrave Nghiệp thigrave trugraveng trugraveng quaacute nhiều bởi
vigrave mỗi một giacircy trong quaacute khứ hay trong hiện tại chuacuteng ta
suy nghĩ chuacuteng ta hagravenh động chuacuteng ta noacutei ra bao nhiecircu
điều gigrave thigrave tạo ra chừng ấy Nghiệp Vigrave vậy Đức Phật đatilde noacutei
ldquoNghiệp lagrave một trong những vấn đề khocircng thể nghĩ bagravenrdquo
Vậy chuacuteng ta phải lagravem sao Một khi Nghiệp của chuacuteng ta
lagrave ldquokhocircng thể nghĩ bagravenrdquo Cacircu trả lời lagrave chuacuteng ta chỉ necircn
biết trong cuộc sống hiện-tại chuacuteng ta hatildey cố gắng lagravem toagraven
những điều tốt đẹp tạo toagraven những Nghiệp tốt lagravenh Hatildey
lagravem người tốt để coacute những hậu quả tốt lagravenh để coacute được
cuộc sống tốt lagravenh trong hiện tại vagrave tương lai theo quy luật
của Nghiệp vagrave nguyecircn lyacute nhacircn quả
(2) Nếu chuacuteng ta khocircng thể nhớ gigrave về những kiếp quaacute
khứ thigrave tại sao trong kiếp sống nagravey chuacuteng ta phải chịu
nhận latildenh những điều sai traacutei magrave chuacuteng ta đatilde lagravem trong
quaacute khứ Như vậy coacute cocircng bằng khocircng
Chuacuteng ta phải luocircn ghi nhớ rằng Nghiệp (kamma) khocircng
phải lagrave một hệ thống thưởng phạt Đơn giản Nghiệp lagrave một
nguyecircn lyacute tự nhiecircn những hagravenh động cố yacute của chuacuteng ta
(nguyecircn nhacircn) sẽ tạo ra những taacutec động (kết quả) nagraveo đoacute
trong những điều kiện (duyecircn) nagraveo đoacute
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 87
Một người uống rượu say bước đi vagrave teacute ngatilde xuống
mương nước Bị gatildey chacircn Cho dugrave ngagravey sau đoacute anh ta
khocircng nhớ gigrave về việc migravenh bị teacute bị thương như thế nagraveo
nhưng anh ta vẫn phải chịu hậu-quả lagrave gatildey chacircn đau
đớnhellipvigrave hagravenh động uống rượu teacute ngatilde của migravenh
Cũng giống như viacute dụ trước đacircy Nghiệp cũng giống như
hạt giống Nếu bạn trồng giống cacircy taacuteo thigrave noacute sẽ lớn lecircn lagrave
cacircy taacuteo Nếu bạn gieo hột xoagravei thigrave noacute sẽ lớn lecircn lagrave cacircy xoagravei
Đoacute chỉ lagrave nguyecircn lyacute của quy luật Nhacircn vagrave Quả
Vigrave vậy ldquosự cocircng bằngrdquo vagrave ldquosự khocircng nhớrdquo trong cacircu hỏi
trecircn đacircy khocircng phải lagrave những yếu tố của Nghiệp Quy luật
Nghiệp theo nguyecircn tắc nhacircn-quả thể hiện cho tất cả mọi
con người vagrave sự vật
(3) Nếu coacute taacutei sinh tại sao con người khocircng nhớ lại được
kiếp sống quaacute khứ của migravenh
Đacircy lagrave một cacircu hỏi hay tuy nhiecircn cacircu trả lời cũng thật lagrave
đơn giản Những triacute nhớ hay kyacute ức về kiếp sống quaacute khứ
của chuacuteng ta nằm rất sacircu trong tagraveng thức (vocirc thức) của
chuacuteng ta Trong khi bản thacircn chuacuteng ta thường khocircng thể
nhớ nổi những gigrave migravenh đatilde lagravem trong ngagravey nagravey của thaacuteng
trước bởi vigrave tacircm của chuacuteng ta khocircng được trong sạch
khocircng được tu dưỡng vagrave tĩnh lặng Đầu oacutec của chuacuteng ta
khocircng bao giờ đủ minh mẫn để nhớ mặc dugrave chuacuteng ta hay
dugraveng từ lsquominh mẫnrsquo để chỉ sự saacuteng suốt vagrave thocircng minh của
chuacuteng ta
Viacute dụ lặp lại lagrave rất iacutet trong chuacuteng ta coacute thể nhớ chiacutenh xaacutec
những gigrave migravenh đatilde lagravem vagraveo cugraveng ngagravey của thaacuteng trước Tuy
nhiecircn những nghiecircn cứu khoa học cho thấy rotilde rằng trẻ em
88 Con đường của chuacuteng ta
với bản tacircm vẫn cograven trong sạch vagrave iacutet vẫn đục coacute thể nhớ
được rất nhiều thậm chiacute một số coacute thể nhớ kiếp trước của
migravenh
Nếu bạn nghĩ được như vậy thigrave bạn sẽ hiểu tại sao coacute rất
nhiều đứa trẻ chưa bao giờ nghe nhạc nhưng sau khi lọt
lograveng một thời gian đatilde trở thagravenh thần đồng về acircm nhạc Coacute
những đứa trẻ chưa bao giờ học mocircn toaacuten cao cấp đoacute
nhưng vẫn giải được những bagravei toaacuten đoacute Đoacute lagrave thức nhớ lại
kiếp sống quaacute khứ theo Nghiệp dẫn taacutei sinh Hai đứa trẻ coacute
thể lagrave một nhạc sư vagrave một giaacuteo sư trong kiếp quaacute khứ
Những nhagrave baacutec học phương Tacircy thường dugraveng phương
phaacutep thocirci miecircn để trị liệu tacircm lyacute cho rất nhiều bệnh nhacircn vagrave
nhiều bệnh nhacircn đatilde coacute thể hồi nhớ lại những kiếp trước của
migravenh trong quaacute trigravenh thocirci miecircn khi tacircm khocircng bị can thiệp
bằng những đối tượng trần cảnh becircn ngoagravei
Tương tự vậy nhiều thiền sư coacute tacircm được tu dưỡng nhờ
vagraveo việc thiền tập đến mức độ đạt định thacircm cao được cho
lagrave cũng coacute khả năng hồi tưởng lại kiếp sống quaacute khứ Người
nổi bật nhất coacute khả năng nagravey bằng quaacute trigravenh hagravenh thiền
chiacutenh lagrave Đức Phật Đức Phật coacute thể nhớ vagrave thấy lại tất cả
kiếp sống trong quaacute khứ của migravenh vagrave của người khaacutec khi
tacircm đatilde hoagraven toagraven trong sạch vagrave khocircng cograven bất kỳ ocirc nhiễm
nagraveo
Vigrave vậy cacircu hỏi nagravey được đặt ra thigrave đatilde như cacircu trả lời Vigrave
sao Vigrave muốn tập trung muốn nhớ thigrave tacircm triacute chuacuteng ta phải
trong sạch thanh tịnh Tacircm chuacuteng ta bị vocirc minh che mờ bị
cảnh trần vagrave ldquotham sacircn sirdquo vẫn đục che lấp bị những vấn đề
ldquocơm aacuteo gạo tiềnrdquo hagraveng ngagravey lagravem rối triacute Thậm chiacute đa số
trong chuacuteng ta cograven chưa bao giờ dagravenh thời gian để nghĩ đến
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 89
những điều thiện tốt chưa một lần ngồi xuống để tacircm an
nghỉ vagrave hagravenh thiền
(4) Nếu chuacuteng ta khocircng thể biết gigrave về kiếp sau vậy cần gigrave
phải lo lắng về noacute
Người Anh noacutei ldquoNgagravey mai khocircng bao giờ đếnrdquo Thật
vậy caacutei ldquongagravey mairdquo lagravem sao ai biết được chắc chắn noacute sẽ
chiacutenh xaacutec như thế nagraveo Cho dugrave những dự tiacutenh vagrave hoạch định
vagrave quy luật Nghiệp lagrave coacute thể dự đoaacuten được phần nagraveo nhưng
khocircng ai trong chuacuteng ta biết được chiacutenh xaacutec điều gigrave sẽ xảy
ra cho ldquongagravey mairdquo đoacute vigrave cograven rất nhiều điều kiện (duyecircn) taacutec
động đến
Tuy nhiecircn hoạch định để phograveng traacutenh cho một ldquongagravey
mairdquo khả dĩ như vậy lagrave điều mang tiacutenh ldquotraacutech nhiệmrdquo cần
phải lagravem Chuacuteng ta khocircng thể cứ ngồi nhigraven coi ngagravey mai sẽ
ra sao Đoacute lagrave thaacutei độ hơi iacutech kỷ vocirc tacircm vagrave thiếu traacutech
nhiệm
Cứ giống như những bậc cha mẹ iacutech kỷ tiecircu xagravei tất cả
những gigrave coacute được magrave khocircng hề nghĩ đến việc để lại một
chuacutet gigrave cho ngagravey mai của những đứa con thơ dại Họ khocircng
cần biết ngagravey mai của những đứa trẻ sẽ như thế nagraveo Cha mẹ
coacute traacutech nhiệm thường lagravem mọi caacutech để chuẩn bị cho tương
lai tốt đẹp nhất coacute thể cho con migravenh cho dugrave họ coacute thể khocircng
cograven sống đến luacutec đoacute để chứng kiến tương lai của con migravenh
coacute giống như migravenh hoạch định hay khocircng Chuacuteng ta cũng
cần phải nghĩ về tương lai vagrave về kiếp sau của chuacuteng ta
theo caacutech nghĩ như vậy
Những kinh điển Phật giaacuteo coacute ghi lại chuyện những
chuacuteng sinh ở cotildei Trời vagrave cả một số chuacuteng sinh bị taacutei sinh
90 Con đường của chuacuteng ta
vagraveo cotildei thấp xấu họ coacute khả năng nhớ lại những kiếp quaacute
khứ của migravenh nhớ lại những hagravenh động họ đatilde lagravem những
Nghiệp họ đatilde tạo ra vagrave ldquochiacutenh những Nghiệp đoacute đatilde dẫn dắt
họ đến những cảnh taacutei sinh đoacuterdquo Điều đoacute lagrave một trong những
dấu hiệu coacute yacute nghĩa động viecircn chuacuteng ta hatildey tiacutech cực cố gắng
lagravem những điều tốt nhất coacute thể trong kiếp sống hiện tại
Phật giaacuteo khuyecircn mọi người hatildey lagravem điều tốt nhất ldquoHatildey
lagravem người tốtrdquo để mang lại kết quả tốt nhất cho kiếp sống
tiếp theo cho dugrave ở kiếp sau chuacuteng ta coacute thể khocircng biết rằng
hậu-quả tốt đẹp của kiếp sau lagrave do kiếp nagravey tạo taacutec magrave
thagravenh Việc coacute biết hay khocircng biết về kiếp sống quaacute khứ hay
kiếp sống tương lai khocircng giải quyết vấn đề ở đacircy (Phụ
Lục 16)
Vấn đề lagrave yacute thức traacutech nhiệm của chuacuteng ta Cũng như
chuacuteng ta khocircng cần phải được biết rotilde con caacutei chuacuteng ta sẽ
sung sướng hay khổ sở ra sao trong tương lai thigrave chuacuteng ta
mới hoạch định vagrave lo lắng cho tương lai của chuacuteng Chuacuteng
ta phải lagravem vigrave traacutech nhiệm vagrave vigrave mọi sự ldquotốt đẹp hơnrdquo cho
tương lai
Vigrave yacute nghĩa cứu caacutenh theo lyacute nhacircn-quả nagravey coacute thể lagravem an
ủi lograveng người hiện tại như vậy necircn những người theo Phật
thường hay noacutei với nhau rằng ldquoNếu bạn muốn biết kiếp
sống trước đacircy của migravenh hatildey nhigraven vagraveo kiếp nagravey của bạn
Nếu bạn muốn biết kiếp sau của migravenh hatildey nhigraven vagraveo kiếp
nagravey của bạnrdquo
Kiếp nagravey lagrave kết quả của những gigrave trong kiếp trước bạn đatilde
lagravem Kiếp sau lagrave kết quả của những gigrave bạn đatilde lagravem trong kiếp
nagravey
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 91
Hiện tại lagrave con của quaacute khứ vagrave lagrave mẹ của tương lai Nếu
coacute những bậc cha mẹ tốt trong hiện tại thigrave coacute thể coacute một đời
sống tinh thần vagrave vật chất phuacutec lagravenh cho con caacutei trong tương
lai Đời sống của chiacutenh chuacuteng ta ở kiếp nagraveo ở giacircy phuacutet
nagraveo ở nơi đacircu cũng mang bản chất tương tự như vậy
(5) Coacute bằng chứng khoa học nagraveo chứng tỏ coacute sự taacutei sinh
Coacute rất nhiều trường hợp nghiecircn cứu đatilde chứng minh nhiều
người lớn vagrave trẻ em đatilde nhớ lại kiếp trước của migravenh Cũng
coacute rất nhiều trường hợp tuy khocircng thocircng qua nghiecircn cứu
khoa học nhưng mang tiacutenh giai thoại được thuật lại bởi rất
nhiều người vagrave nguồn tin đaacuteng tocircn trọng ở những nước
phương Đocircng
Phương Đocircng vagrave phương Tacircy ngagravey nay vẫn liecircn tục
nghiecircn cứu về sự hồi nhớ kiếp quaacute khứmdashĐoacute lagrave bằng chứng
chứng minh coacute sự ldquotaacutei sinhrdquo
Viacute dụ Carol Bowman người chủ xướng một trung tacircm
khoa học vagrave diễn đagraven rất lớn mang tecircn ldquoTrung Tacircm Nghiecircn
Cứu Tiền Kiếp Ở Trẻ Emrdquo (wwwchildpastlivesorg) đatilde viết
một quyển saacutech về nhiều đứa trẻ đatilde coacute khả năng nhớ lại
kiếp quaacute khứ của migravenh Đoacute khocircng phải lagrave những quyển saacutech
về đề tagravei tocircn giaacuteo hay tacircm linh magrave lagrave saacutech về nghiecircn cứu
khoa học dựa vagraveo những cocircng trigravenh nghiecircn cứu cocircng phu
trecircn hagraveng trăm đứa trẻ
Giaacuteo sư Ian Stevenson lagrave giaacutem đốc Khoa Nghiecircn Cứu
Cảm Nhận ở đại học University of Virginia Hoa Kỳ đatilde thực
hiện rất nhiều nghiecircn cứu hagraven lacircm vagrave khoa học hơn 3000
người coacute khả năng nhớ lại kiếp trước của migravenh
(wwwmedicine virginiaEduclinical)
92 Con đường của chuacuteng ta
Một số những nhagrave khoa học rất nổi tiếng trong việc
nghiecircn cứu đề tagravei con người hồi nhớ lại tiền kiếp magrave bạn coacute
thể tham khảo như lagrave
Tiến sĩ Jim Tucker
(wwwenlightennextorgmagazinebiosjim-tucker)
Tiến sĩ Raymond Moody (wwwlifeafterlifecom)
Thomas Shroder (wwwbookssimonandschustercom)
Đoacute lagrave những cocircng trigravenh nghiecircn cứu đầy thuacute vị vagrave những
bằng chứng đầy thuyết phục magrave ai cũng necircn quan tacircm
Hagraveng ngagraven kết quả hiện đại vagrave khoa học như vậy chứ chưa
cần tiacutenh hagraveng ngagraven hiện tượng được chứng kiến được ở
những xứ sở khaacutec đatilde chứng minh sự coacute-thật của những kiếp
sống trước của những người đang sống trong hiện tại Noacutei
caacutech khaacutec khoa học đatilde chứng minh rằng coacute sự taacutei sinh
Henry Ford người saacuteng lập Hatildeng xe hơi Ford
Cocircng việc lagrave vocirc dụng nếu chuacuteng ta khocircng thể dugraveng
kinh nghiệm đoacute trong kiếp sống khaacutec
Thiecircn tagravei lagrave kết quả của những kinh nghiệm lacircu dagravei
trong nhiều kiếp quaacute khứ
Về điều nagravey tocirci luocircn chắc chắn chuacuteng ta đang ở đacircy vigrave
một mục điacutech
Chuacuteng ta sẽ liecircn tục Tacircm triacute vagrave kyacute ức chuacuteng lagrave bất
diệtrdquo
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 93
(6) Phật giaacuteo coacute macircu thuẫn vagrave xung đột với khoa học hiện
đại khocircng
Trong tất cả những tocircn giaacuteo thigrave giaacuteo lyacute Phật giaacuteo dường
như khocircng coacute xung đột đaacuteng kể nagraveo với những khaacutem phaacute vagrave
phaacutet minh của khoa học Phật giaacuteo cũng khocircng tạo ra những
thần thaacutenh biacute ẩn hay những thế lực siecircu nhiecircn nagraveo để giải
thiacutech những trật tự vagrave nguyecircn lyacute vận hagravenh của thế giới
Khoa học chứng minh vagrave chủ trương theo học thuyết
Tiến Hoacutea thigrave cũng hoagraven toagraven giống như học thuyết Vocirc
Thường của Phật giaacuteo Tương tự vậy cugraveng với những bằng
chứng hoacutea thạch vagrave caacutech tiacutenh tuổi carbon về địa chất học
khảo cổ học hiện đại đatilde coacute thể tiacutenh được tuổi của traacutei đất
khoảng 45 tỷ năm (httpviwikipediaorgtuổi traacutei đất)
Khaacutem phaacute nagravey cũng giống với những lời giảng của Đức
Phật về tuổi traacutei đất lagrave một đại kiếp (eon) tức lagrave một khoảng
thời gian gần như khocircng thể đếm được như vậy
Đặc biệt caacutech tiacutenh vagrave khaacutei niệm thời gian của Đức Phật
trong mối tương quan với vũ trụ hầu như rất đuacuteng với khoa
học hiện đại Phật giaacuteo đưa ra caacutech tiacutenh thời gian của vũ trụ
theo đại kiếp (kappa) tức những khoảng thời gian khocircng thể
nagraveo đếm được Để giải thiacutech những quatildeng thời gian đoacute Đức
Phật đatilde dugraveng viacute dụ lagrave nếu lấy một miếng vải lụa rồi mỗi
một trăm năm (100 năm) đến lau chugravei một traacutei nuacutei một lần
Cho đến khi nagraveo traacutei nuacutei đoacute bị chugravei mograven hết thigrave khoảng thời
gian đoacute coacute thể gọi lagrave một đại kiếp (kappa) Thuyết vũ trụ
nagravey của Phật giaacuteo gần giống với caacutech tiacutenh của khoa học
Khoa học tiacutenh rằng tuổi của vũ trụ lagrave vagraveo khoảng 137 tỷ
năm một khoảng thời gian chuacuteng ta khocircng bao giờ ngồi
đếm hết được Nếu chuacuteng ta chỉ ngồi đếm liecircn tục từ 1 cho
94 Con đường của chuacuteng ta
đến con số 137 tỷ đoacute thigrave chắc cuộc đời của chuacuteng ta cũng
đatilde đi qua rồi (httpviwikipedia org Tuổi vũ trụ)
Đức Phật cũng đatilde noacutei nhiều về vũ trụ chẳng hạn vũ trụ
bao gồm vocirc vagraven những vigrave sao vagrave hệ Thiecircn Hagrave vagrave thế giới
của chuacuteng ta chỉ lagrave một hạt bụi so với vũ trụ vocirc biecircn đoacute Vagraveo
thời hiện đại nhờ vagraveo khoa học vũ trụ thiecircn văn học vệ
tinh vagrave những kiacutenh viễn vọng chuacuteng ta hoagraven toagraven coacute thể
quan saacutet hagraveng tỷ tỷ vigrave sao vagrave hagraveng tỷ hệ Ngacircn Hagrave trong vũ
trụ
Đức Phật cũng khocircng bao giờ noacutei traacutei đất hay thế giới của
chuacuteng ta được tạo ra bởi một thaacutenh thần hay một đấng saacuteng
tạo nagraveo vagrave con người cũng khocircng được tạo ra bởi đấng saacuteng
tạo đoacute Điều đoacute cho thấy rằng caacutech đacircy hơn 2550 năm Đức
Phật đatilde quan saacutet vagrave miecircu tả đuacuteng đắn về vũ trụ cũng như vị
triacute của traacutei đất trong vũ trụ
Một điều thuacute vị hơn lagrave Đức Phật đatilde mocirc tả vũ trụ luocircn co
giatilden vagrave những chu kỳ co giatilden keacuteo dagravei trong khoảng thời
gian dagravei bằng cả một đại kiếp Điều nagravey đuacuteng như lời tiecircn
đoaacuten cho Học Thuyết Vũ Trụ Dao Động đatilde được chứng
minh sau 2500 năm
Một viacute dụ khaacutec trong một bagravei thuyết giảng (kinh) Đức
Phật cầm ly nước trong tay vagrave bảo rằng coacute vocirc số chuacuteng sinh
vi trugraveng đang ở trong ly nước Lagrave một khoảng thời gian thật
dagravei kể từ luacutec đoacute dường như khocircng mấy ai hiểu gigrave về lời dạy
đoacute của Phật cho đến sau nagravey vagrave hocircm nay chuacuteng ta coacute thể
nhigraven qua kiacutenh hiển vi vagrave thấy được vocirc số vi trugraveng trong bất
kỳ một ly nước latilde tự nhiecircn nagraveo
Viacute dụ mới caacutech đacircy khoảng một thế kỷ khi con người đatilde
tigravem dược caacutech noacutei chuyện với nhau được qua những ống
nghe điện thoại khi ở caacutech xa nhau hagraveng ngagraven dặm rồi caacutech
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 95
đacircy vagravei chục năm chuacuteng ta coacute thể chuyển qua khocircng gian vocirc
tận nguyecircn vẹn chữ viết vagrave kyacute tecircn vagrave coacute thể gửi higravenh ảnh
của chuacuteng ta từ một caacutei maacutey faxcho đến hơn mười năm
nay vagrave chuacuteng ta đatilde coacute thể nhigraven thấy nhau khi noacutei chuyện
gửi tất cả higravenh ảnh của một buổi sinh nhật trong vograveng vagravei
chục giacircy qua khocircng gian để đến nửa vograveng traacutei đất becircn
kiahellipĐoacute lagrave những điều magrave thời xa xưa khocircng ai coacute thể
tưởng tượng ra nổi nhưng những điều Phật đatilde noacutei luacutec đoacute
người ta khocircng thể hiểu được nếu họ khocircng phải lagrave một bậc
thaacutenh nhacircn giaacutec ngộ
Cograven rất nhiều điều Đức Phật đatilde noacutei magrave cho đến hocircm nay
khoa học vẫn chưa khaacutem phaacute vagrave kiểm chứng hết Khocircng
biết chuacuteng ta coacute may mắn cograven sống đến khi nagraveo hoặc coacute
may mắn được taacutei sinh trở lại cotildei người đaacuteng nhớ nagravey để
chuacuteng ta coacute thể được tiếp tục chứng kiến những phaacutet minh
vagrave khaacutem phaacute mới magrave con người sẽ tigravem ra nữa Nhưng chắc
chắn những khaacutem phaacute đoacute khocircng coacute gigrave lagrave biacute ẩn khaacutec với
những quy luật vận hagravenh của tự nhiecircn magrave Đức Phật đatilde từng
thuyết giảng
Vậy thigrave tại sao ngagravey xưa cho đến tận bacircy giờ vẫn cograven rất
nhiều người khocircng tin những cacircu chuyện của Đức Phật về
thế giới vagrave vũ trụ về những cotildei taacutei-sinh hiện hữu khaacutec của
chuacuteng sinh magrave họ cứ matildei đi thecircu dệt những chuyện hoang
đường đầy magraveu sắc thần thoại vagrave phi khoa học về Đức Phật
William Shakespeare trong taacutec phẩm Hamlet
Nagravey Horatio cograven nhiều thứ trecircn cotildei trời vagrave traacutei đất
hơn những điều ocircng mơ thấy trong triết học của ocircng
96 Con đường của chuacuteng ta
(7) Vigrave sao Phật giaacuteo khocircng coacute niềm tin vagraveo Đấng Saacuteng
Tạo tối cao saacuteng tạo ra thế giới vũ trụ
Phật giaacuteo coacute xu hướng khaacute ldquothực tiễnrdquo trong những vấn
đề đoacute vagrave khocircng tin vagraveo những biacute ẩn saacuteng tạo vagrave cũng khocircng
chấp nhạn giả thuyết vũ trụ bắt nguồn từ ldquotrứng vũ trụrdquo hay
được tạo ra bởi một lsquovị thần coacute chogravem racircu dagravei trắngrsquo
Nếu bạn nghĩ rằng coacute một đấng saacuteng tạo tagravei tigravenh tạo ra cả
vũ trụ vagrave thế giới vậy ai tạo ra đấng saacuteng tạo tagravei tigravenh đoacute Vagrave
nếu đấng saacuteng tạo đoacute đatilde luocircn luocircn tồn tại vậy liệu vũ trụ
cũng đatilde luocircn luocircn tồn tại hay khocircng
Noacutei chung Phật giaacuteo khocircng tin vagraveo những đấng saacuteng tạo
toagraven năng như vậy Chẳng hạn như nếu một đấng saacuteng tạo
đatilde tạo ra vũ trụ đatilde tạo ra con người vậy tại sao khocircng tạo
ra những con người giống nhau cugraveng hạnh phuacutec như nhau
magrave lại tạo ra người aacutec người hiền người lagravem ra tội lỗi vagrave
phải bị higravenh phạt xuống địa ngục lsquovĩnh viễnrsquo trong cảnh đầu
rơi maacuteu chảy như vậy
Cứ cho nếu con người khocircng được đấng saacuteng tạo tạo ra
thigrave cũng chẳng lagrave gigrave cả Những đấng saacuteng tạo theo quan
điểm tocircn giaacuteo của nhiều tocircn giaacuteo thigrave lagrave đấng saacuteng tạo với
đầy lograveng baacutec aacutei thương yecircu muocircn loagravei Đấng saacuteng tạo đatilde
tạo ra vagrave biết trước coacute thiecircn đường hạnh phuacutec vagrave địa ngục
kinh khủng Vậy sao đấng saacuteng tạo lại tạo ra những con
người lagravem necircn tội lỗi để rồi bị đọa đagravey xuống địa ngục kinh
khủng đoacute - Để lagravem gigrave Tại sao đấng saacuteng tạo coacute luacutec lại đầy
lograveng baacutec aacutei thương yecircu muocircn loagravei coacute luacutec lại tạo ra địa
ngục rồi tạo ra con người gacircy necircn tội lỗi vagrave bị higravenh phạt
một caacutech bất cocircng khocircng thương xoacutet ở địa ngục đoacute
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 97
Đức Phật đatilde khuyecircn dạy khocircng necircn tin theo những điều
do giaacuteo điều do kinh kệ do truyền thống hay do những suy
đoaacuten tưởng tượng vigrave nếu tin như vậy sẽ chẳng mang lại lợi
iacutech gigrave
Đức Phật khuyecircn rằng đừng bao giờ cố gắng tigravem hiểu
những cacircu hỏi siecircu higravenh như vậy chẳng hạn như Ai tạo ra
thế giới nagravey Thế giới nagravey coacute tồn tại matildei matildei hay khocircng
Trong cacircu chuyện về một người bị diacutenh mũi tecircn độc khocircng
lo việc ruacutet mũi tecircn ra để cứu lấy mạng sống của migravenh magrave
cứ lo hỏi những cacircu hỏi vocirc iacutech như Ai đatilde bắn mũi tecircn đoacute
Tecircn họ hắn lagrave gigrave Hắn lagravem nghề gigrave Vigrave sao vagrave vigrave saohellipthigrave
người đoacute coacute thể chết trước khi nghe được cacircu trả lời Caacutech
tốt nhất lagrave hatildey để thầy thuốc ruacutet mũi tecircn ra vagrave băng boacute thuốc
thang vagrave cứu lấy mạng sống của migravenh Những cacircu hỏi đoacute
khocircng giuacutep iacutech gigrave cho việc cứu nguy mạng sống của migravenh
Yacute Đức Phật khuyecircn dạy rằng cuộc sống trecircn thế gian thật
lagrave vocirc thường vagrave ngắn ngủi necircn chuacuteng ta hatildey tập trung vagraveo
những vấn đề ldquothực tếrdquo lagrave lagravem sao để bớt Khổ để giải thoaacutet
được khỏi Khổhellip trước khi những vocirc thường đến vagraveo một
ngagravey khocircng hẹn trước trước khi chuacuteng ta coacute thể nghe được
những cacircu trả lời về những vấn đề siecircu phagravem siecircu nhiecircn đoacute
Chuacuteng ta hatildey necircn tu tập để mau đạt đến những triacute tuệ giải
thoaacutet Khi chuacuteng ta đạt được loại triacute tuệ giải thoaacutet đoacute chuacuteng
ta sẽ tự nhiecircn thấy biết tất cả những cacircu trả lời về những vấn
đề cao siecircu đoacute
(8) Vậy Phật giaacuteo coacute lsquothugrave gheacutetrsquo hay lsquođe dọarsquo những người
khocircng theo đạo Phật sẽ bị higravenh phạt hay bị đọa vagraveo địa
ngục hay khocircng
98 Con đường của chuacuteng ta
Chắc chắn lagrave khocircng phải rồi Đạo Phật khocircng chủ trương
theo kiểu cơ chế thưởng phạt vagrave địa ngục vĩnh viễn
Phật giaacuteo chủ trương rằng những quy luật về Nghiệp luật
nhacircn-quả đều aacutep dụng cho tất cả mọi người Khocircng phải lagrave
Phật tử thigrave được ưu aacutei cograven khocircng phải Phật tử thigrave bị xử
Khocircng phải vậy mọi người đều nhận latildenh những hậu quả
tốt xấu tugravey theo Nghiệp của migravenh
Phật giaacuteo khocircng phải giống những tocircn giaacuteo khaacutec lagrave sẽ
trừng phạt con người khi họ chọn theo tocircn giaacuteo khaacutec Thời
nay những higravenh phạt dagravenh cho những người gọi lagrave lsquongoại
đạorsquo hoặc cho những kẻ bỏ đạo đi theo tocircn giaacuteo khaacutec đatilde bị
nghiecircm cấm Tất cả mọi người trecircn traacutei đất đều được bảo vệ
được tocircn trọng để lựa chọn tiacuten ngưỡng cho migravenh Đoacute lagrave
nhacircn quyền như đatilde được ghi rotilde trong Hiến Chương của
Liecircn Hiệp Quốc (Điều 18) Việc trừng phạt mang tiacutenh tocircn
giaacuteo đatilde bị cấm ở hầu hết những nước văn minh trecircn thế giới
nagravey Những người soạn thảo vagrave quyết định Hiến Chương
tiến bộ nagravey cũng lagrave những người từ những tocircn giaacuteo ldquohữu
thầnrdquo khaacutec nhau Vậy khocircng lẽ coacute đấng saacuteng tạo nagraveo magrave lại
thiếu văn minh như vậy Cograven trừng phạt hay đagravey đọa tiacuten đồ
của migravenh chỉ vigrave họ từ bỏ tocircn giaacuteo hoặc vigrave họ chuyển qua tocircn
giaacuteo khaacutec
Phật giaacuteo thigrave chưa bao giờ liecircn quan đến yacute tưởng nagravey
Đạo Phật khocircng coacute chủ trương iacutech kỷ hay trừng phạt bất kỳ
ai vigrave bất kỳ lyacute do tocircn giaacuteo ngay cả việc khocircng tin vagraveo Đức
Phật
Nếu đấng saacuteng tạo lagrave một người tạo ra muocircn loagravei vagrave loagravei
người thigrave tại sao đấng saacuteng tạo coacute thể giaacuteng một người
xuống địa ngục để bị đọa đagravey nấu chảy matildei matildei ở đoacute Bạn
coacute bao giờ đốt một diecircm quẹt dưới lograveng bagraven tay vagrave chịu
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 99
được sự noacuteng chaacutey của ngọn lửa khocircng Vậy sao bạn coacute thể
đốt bagraven tay của người khaacutec matildei matildei để người ta kecircu rống
trong đau đớn như vậy
Vagrave giả sử bạn lagrave đấng saacuteng tạo coacute đầy đủ quyền năng để
dừng lại việc thiecircu đốt đoacute liệu bạn coacute necircn dừng lại khocircng
hay vẫn tiếp tục nhigraven người khaacutec đau đớn như vậy
Đức Phật chủ trương tự do tư tưởng Người đatilde chưa bao
giờ yecircu cầu bất cứ ai phải tin theo giaacuteo lyacute của Người Đức
Phật cograven cho rằng khocircng phải bất cứ ai cũng hiểu được giaacuteo
lyacute của Phật vigrave những căn cơ khaacutec nhau của mọi người cho
necircn mọi người đều coacute thể chọn con đường thiacutech hợp nhất
cho migravenh
Phật giaacuteo khocircng phải lagrave một tocircn giaacuteo của giaacuteo điều vagrave
thưởng phạt magrave Phật giaacuteo mong muốn đưa đến cho mọi
người sự hiểu biết vagrave ldquothấyrdquo rotilde những lẽ thật chacircn lyacute của
cuộc đời vagrave thế giới rồi tự mọi người chọn caacutech sống thiacutech
hợp cho migravenh để traacutenh bỏ những đau Khổ trong cuộc đời
Nhagrave baacutec học Albert Einstein
ldquoTocirci khocircng thể tưởng tượng một Thượng đế kẻ tưởng
thưởng vagrave trừng phạt những tạo vật của migravenhhellip
ldquoTocircn giaacuteo của tương lai sẽ lagrave tocircn giaacuteo về vũ trụ Noacute
phải vượt quaacute một đấng thượng đế caacute nhacircn vagrave traacutenh bỏ
giaacuteo điều cugraveng lyacute thuyết thần học Bao trugravem cả hai mặt
tự nhiecircn vagrave tacircm linh noacute phải được dựa trecircn cảm quan
tocircn giaacuteo coacute được từ kinh nghiệm về mọi sự vật tự nhiecircn
100 Con đường của chuacuteng ta
vagrave tacircm linh như lagrave caacutech kết hợp đuacuteng nghĩa nhất Phật
giaacuteo sẽ trả lời được yacute nghĩa nagravey
ldquoNếu coacute một tocircn giaacuteo nagraveo coacute thể đương đầu với những
nhu cầu khoa học hiện đại thigrave đoacute lagrave Phật giaacuteo Phật
giaacuteo khocircng cần xeacutet lại quan điểm của migravenh để cập nhật
với những khaacutem phaacute mới của khoa học Phật giaacuteo
khocircng cần phải từ bỏ quan điểm của migravenh để xu hướng
theo khoa học bởi vigrave Phật giaacuteo bao trugravem cả khoa học
cũng như vượt qua khoa họcrdquo
(9) Phương phaacutep ldquoThiềnrdquo coacute tạo những tacircm niệm xấu aacutec
hay khocircng theo như một số người vẫn bagraven taacuten magrave khocircng
giải thiacutech
Thiền đatilde được thực hagravenh vagrave phaacutet triển bằng nhiều higravenh
thức khaacutec nhau vagrave nhiều nền văn hoacutea khaacutec nhau trong suốt
mấy ngagraven năm qua Ngagravey nay thiền tập được thực hiện trecircn
khắp thế giới đặc biệt phaacutet triển mạnh ở những nước
phương Tacircy
Rất nhiều cocircng ty doanh nghiệp đatilde gửi nhacircn viecircn của
migravenh đến thiền tập ở những khoacutea thiền Họ nhận ra rằng
thiền mang lại rất nhiều lợi iacutech lagravem cho tacircm an định vagrave tacircm
trong sạch vagrave giuacutep cho việc kiểm soaacutet những aacutep lực cocircng
việc stress nỗi đau bức xuacutec vagrave những cơn giận
Những nhagrave thần kinh học thuộc Trường Y Khoa của đại
học University of Massachusetts bằng caacutech nghiecircn cứu
soacuteng natildeo của những người hagravenh thiền đatilde cho thấy kết luận
rằng natildeo của họ an bigravenh vagrave tĩnh lặng hơn natildeo của những
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 101
người khocircng hagravenh thiền (wwwpsychologytodaycom
articles200304the-benefits-meditation)
Những nhagrave nghiecircn cứu của Trung Tacircm Y Khoa San
Francisco thuộc đại học University of California cũng đatilde
kết luận rằng nhờ vagraveo thiền tập những người theo Phật giaacuteo
thực sự hạnh phuacutec vagrave bigravenh tĩnh hơn những người khaacutec
(wwwnewsbbccouk2hihealth3047291stm)
Một số người khocircng taacuten đồng việc hagravenh thiền vigrave những
nỗi sợ vocirc lyacute Điều đoacute lagrave hoagraven toagraven sai traacutei ngay cả đơn
thuần về mặt khoa học y học
(10) Phải chăng những cacircu chuyện về những điều thần
diệu về năng lực thần thocircng của Đức Phật lagrave coacute thật
Theo Phật giaacuteo mọi điều đều coacute thể xảy ra theo tiến
trigravenh khoa học vagrave nhacircn quả
Một số năng lực của Tacircm coacute thể tạo ra những kỳ cocircng
hay những điều thần diệu khoacute magrave giải thiacutech được bằng tri
kiến bigravenh thường của người phagravem tục cograven đầy vocirc minh vagrave ocirc
nhiễm như chuacuteng ta
Đuacuteng lagrave trong kinh điển coacute ghi lại một số điều thần diệu
vagrave năng lực thần thocircng magrave Đức Phật đatilde thể hiện trong một
vagravei lần để chinh phục đạo đức của những người ngoại đạo
quaacute khiacutech Tuy nhiecircn Đức Phật chưa bao giờ noacutei nhiều về
những năng lực nagravey hay chỉ dạy cho ai về thần thocircng như lagrave
một giaacuteo lyacute cần thiết
102 Con đường của chuacuteng ta
Cograven một số cacircu chuyện khaacutec về năng lực thần thocircng của
Đức Phật lịch sử coacute lẽ do một số tu sĩ cổ xưa đatilde phoacuteng đại
thecircu dệt thecircm iacutet nhiều vigrave sự sugraveng kiacutenh cao độ dagravenh cho Đức
Phật vagrave vigrave mục điacutech tạo ra những higravenh ảnh cao siecircu của Đức
Phật để saacutenh với những higravenh ảnh huyền thoại biacute ẩn của tocircn
giaacuteo hữu thần khaacutec vagraveo thời cổ xưa đoacute (như Hindu giaacuteo)
Phật giaacuteo khocircng khuyến khiacutech sự đề cao hay niềm tin mugrave
quaacuteng vagraveo những điều thần diệu những bugravea pheacutep hay về
một Đức Phật đầy huyền thuật vagrave thần thocircng biacute ẩn như vậy
Đức Phật khocircng chủ trương pheacutep thuật hay thần thocircng biến
hoacutea lagrave một trong những caacutech thức tu hagravenh nagraveo cả
Chiacutenh Đức Phật đatilde dạy rằng bất kỳ thần thocircng biến hoacutea
nagraveo cho dugrave coacute thật đi nữa thigrave cũng khocircng hề quan trọng
Điều quan trọng lagrave thực hagravenh con đường Đạo magrave Đức Phật
đatilde hướng dẫn bởi vigrave chỉ coacute con đường đoacute mới giải thoaacutet
con người khỏi mọi khổ đau vagrave phiền natildeo magrave thocirci
(11) Những người đồng tiacutenh luyến aacutei coacute thể lagrave Phật tử hay
khocircng
Xu hướng tigravenh dục của mọi người lagrave khocircng liecircn quan vagrave
khocircng phải lagrave yếu tố quan trọng gigrave trong Phật giaacuteo hết
Đồng tiacutenh luyến aacutei lagrave xu hướng tigravenh dục tự nhiecircn của một
người vagrave coacute lẽ đoacute khocircng phải lagrave một dạng phạm giới về đạo
đức như lagrave một hagravenh động tagrave dacircm (giới thứ tư trong ldquoNăm
Giớirdquo)
Nếu bạn thắc mắc những người theo đạo Phật coacute thể sẽ
hỏi lại như vầy ldquoAi tốt hơn ai một người đồng tiacutenh chiacutenh
trực hiền hogravea hay một người tigravenh dục khaacutec phaacutei magrave vocirc
lương tacircm gian traacuterdquo
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 103
Theo Đức Phật đạo đức vagrave phẩm hạnh của một người
khocircng phụ thuộc vagraveo tocircn giaacuteo của họ Dugrave những người coacute
đang theo đạo Phật hay khocircng thigrave họ vẫn lagrave người tốt khi họ
lagrave người tốt Vagrave tất cả mọi người đều coacute thể tham gia vagraveo
Phật giaacuteo nếu họ tigravem hiểu vagrave thấy đạo Phật lagrave coacute lyacute vagrave thiacutech
hợp cho việc tu tập để đem lại sự bigravenh an vagrave giải thoaacutet cho
họ Dugrave cho họ khocircng theo đạo Phật một caacutech chiacutenh thức
nhưng nếu họ sống một đời với đạo đức tốt đẹp thigrave họ cũng
đatilde lagrave những Phật tử rồi theo yacute nghĩa của Phật giaacuteo
(12) Huacutet thuốc laacute lagrave ngược với đạo Phật
Noacutei một caacutech chiacutenh thức thigrave Phật giaacuteo khocircng xem việc
huacutet thuốc laacute lagrave sai traacutei về mặt đạo đức
Tuy nhiecircn rất nhiều những Phật tử vagrave tu sĩ Phật giaacuteo
nghiecircm tuacutec vagrave gương mẫu đều khocircng huacutet thuốc laacute vagrave họ
thường khuyến khiacutech việc từ bỏ thuốc laacute
Bởi vigrave huacutet thuốc laacute coacute rất nhiều điều nguy hại cho bản
thacircn Những người ldquotu thiềnrdquo khocircng necircn huacutet thuốc laacute vigrave huacutet
thuốc laacute lagrave lagravem cho thần kinh vagrave tacircm triacute luocircn luocircn bị hồi
hộp kiacutech thiacutech trong khi việc thiền định lagrave việc lagravem cho
tacircm tĩnh lặng vagrave tập trung Hơn nữa huacutet thuốc laacute lagrave lagravem cho
hệ hocirc hấp hoạt động khocircng tốt hơi-thở sẽ khoacute khăn ngắn
dagravei ngộp thở vigrave thuốc laacute lagravem hại phổi vagrave hệ tim mạch lagravem
sức khỏe khocircng tốt tất cả đều cản trở cho việc hagravenh thiền
Cho dugrave những tăng sĩ khocircng tu theo phương phaacutep thiền thigrave
họ cũng khocircng necircn huacutet thuốc laacute vigrave điều đoacute cũng tạo ra
những higravenh ảnh khocircng đẹp ở những nơi chugravea chiền vagrave trước
mắt những Phật tử Nhưng sự thật thigrave thời nay coacute rất nhiều
thầy tu theo phaacutep mocircn Tịnh Độ ở Việt nam lagrave những người
huacutet thuốc laacute thường xuyecircn
104 Con đường của chuacuteng ta
Một vấn đề nữa của huacutet thuốc laacute cũng giống như việc
uống rượu vagrave dugraveng chất độc hại do lagrave gacircy ghiền Huacutet thuốc
coacute thể biến thagravenh một dạng thegravem muốn liecircn tục hagraveng ngagravey
vigrave tiacutenh chất gacircy ghiền vagrave lagravem cho người huacutet thuốc luocircn luocircn
phụ thuộc vagraveo noacute
Một vấn đề quan trọng nữa lagrave việc huacutet thuốc laacute vừa gacircy
hại cho bản thacircn migravenh vừa ảnh hưởng vagrave gacircy hại đến những
người hiacutet thở xung quanh họ trở thagravenh những người huacutet
thuốc laacute ldquobị độngrdquo trở thagravenh những nạn nhacircn của người huacutet
thuốc Magrave như Đức Phật đatilde noacutei những việc gigrave migravenh lagravem magrave
gacircy hại cho bản thacircn migravenh vagrave những người khaacutec thigrave đoacute
khocircng phải lagrave một hagravenh động tốt thiện Vagrave vigrave vậy chuacuteng ta
cần necircn traacutenh bỏ
Cũng chiacutenh vigrave lyacute do gacircy nguy hại cho migravenh vagrave mọi
người nhiều nước văn minh trecircn thế giới đatilde hạn chế việc
huacutet thuốc vagrave việc huacutet thuốc cũng bị nghiecircm cấm ở những
nơi cocircng cộng
Từ những điều nagravey chuacuteng ta coacute thể hiểu rằng Phật giaacuteo
coacute lẽ khocircng taacuten đồng với việc huacutet thuốc laacute vagrave coacute lẽ khocircng
xem việc huacutet thuốc lagrave thaacutei độ hay hagravenh động tiacutech cực vagrave tốt
lagravenh trong cuộc sống
(13) Phật giaacuteo dạy chuacuteng ta necircn luocircn luocircn hagravei lograveng với
mọi thứ migravenh coacute Tuy nhiecircn đa số mọi người đều coacute tham
vọng lagravem việc nhiều hơn để coacute thu nhập nhiều hơn vagrave
cũng coacute tham vọng tạo cuộc sống sung tuacutec hơn cho gia
đigravenh Vậy lagravem sao hogravea giải vấn đề nagravey
Đacircy lagrave một cacircu hỏi hay Đuacuteng lagrave Đạo Phật khuyecircn dạy
mọi người hatildey biết hagravei lograveng biết hạnh phuacutec với những gigrave
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 105
migravenh coacute được đừng quaacute tham lam đừng quaacute tham muốn magrave
dẫn đến thất vọng bất hạnh vagrave khổ sở
Tuy nhiecircn Đạo Phật vẫn mở ra cho mọi người sự tự do
chọn lựa phương caacutech vagrave con đường nagraveo đem lại nhiều an
lagravenh vagrave hạnh phuacutec nhất cho migravenh miễn sao bạn đừng quaacute đi
về cực đoan Vigrave vậy đạo Phật đatilde chủ trương vagrave khuyến
khiacutech ldquoCon Đường Trung Đạordquo Trung đạo nghĩa lagrave sao
Nghĩa lagrave (a) bạn đừng quaacute tham vọng đến nỗi coacute khả
năng gacircy phương hại đến quyền lợi của người khaacutec trong
khi migravenh nỗ lực để đạt được mục điacutech đoacute của migravenh Vagrave bạn
(b) cũng khocircng necircn quaacute hagravei lograveng với hoagraven cảnh của migravenh
nếu cograven phấn đấu được để cải thiện đời sống tinh thần vagrave
vật chất cho chiacutenh migravenh vagrave gia đigravenh thigrave hatildey cố gắng nỗ lực
trong phạm vi khả năng của migravenh đừng quaacute rụt regrave một caacutech
tiecircu cực nhưng cũng đừng quaacute tham vọng một caacutech quaacute
đaacuteng Tức lagrave traacutenh hai cực đoan Đoacute lagrave yacute nghĩa của con
đường trung đạo
Viacute dụ vigrave tham muốn được thăng cấp hay được tăng
lương magrave migravenh phải dugraveng nhiều caacutech hay thủ đoạn khocircng
tốt để đạt được mục điacutech lagravem phương hại đến đồng nghiệp
vagrave người khaacutec thigrave điều đoacute lagrave khocircng đuacuteng với đạo Phật
(Những thực tại ldquokhocircng đẹprdquo trong viacute dụ nagravey lagrave rất phổ
biến trong nhiều nơi cocircng sở hiện nay Một số đồng nghiệp
vagrave đối taacutec của tocirci trước đacircy từ Trung Quốc Nam Triều Tiecircn
vagrave nhiều nước Acircu Mỹ cũng tacircm sự rằng việc nagravey lagrave khaacute phổ
biến ở đất nước họ Tuy nhiecircn cũng theo yacute họ tigravenh trạng
nagravey ở những nước Acircu Mỹ coacute vẻ iacutet hơn sơ với ở những nước
Đocircng Aacute)
Hay vigrave muốn coacute thật nhiều tiền necircn bạn dagravenh hết thời
gian lagravem thecircm ngoagravei giờ coi nhẹ những thời gian hay
106 Con đường của chuacuteng ta
những việc dagravenh cho gia đigravenh vợ chồng con caacutei cha mẹ
anh chị emhellipĐiều đoacute về lacircu về dagravei sẽ lagravem tổn hại tigravenh cảm
của gia đigravenh đối với migravenh điều đoacute lagrave khocircng coacute lợi cho migravenh
vagrave gia đigravenh
Noacutei cho cugraveng những tham vọng vagrave sự bằng lograveng phải
necircn được cacircn bằng theo đuacuteng hoagraven cảnh năng lực vagrave những
nhu cầu được ưu tiecircn theo thứ tự của migravenh Viacute dụ thời gian
đi chăm soacutec cha mẹ ở bệnh viện sau giờ lagravem việc necircn được
ưu tiecircn hơn lagrave thời gian dagravenh cho việc lagravem thecircm ngoagravei giờ
để tăng thecircm mức độ thu nhập Cha mẹ cagraveng ngagravey cagraveng gần
đất xa trời chứ họ khocircng chờ cho bạn coacute đủ thu nhập để đến
chăm soacutec họ Nguyecircn tắc vẫn vậy Dugrave bạn coacute tham vọng
tiacutech cực đến đacircu thigrave luocircn luocircn suy nghĩ chiacutenh chắn rằng
ldquoNhững gigrave lagravem magrave khocircng coacute lợi cho migravenh hay người khaacutec
hay cả hai thigrave migravenh necircn traacutenh Những gigrave (tham vọng) nagraveo
nếu migravenh lagravem thigrave mang lại lợi iacutech cho migravenh vagrave cũng khocircng
lagravem tổn hại cho người khaacutec thigrave migravenh coacute thể lagravemrdquo
Sự chấp nhận bằng lograveng với mọi điều mọi hoagraven cảnh
cũng necircn dựa vagraveo nguyecircn tắc trung đạo nagravey
(14)Việc ăn chay lagrave bắt buộc đối với những Phật tử
Theo Đạo Phật đặc biệt lagrave Phật giaacuteo Nguyecircn thủy thigrave
việc ăn chay hay khocircng lagrave hoagraven toagraven phụ thuộc vagraveo caacute nhacircn
của mỗi người Phật giaacuteo khocircng nhấn mạnh vagraveo sự thanh
tịnh vagrave thanh khiết của thức ăn magrave nhấn mạnh vagraveo sự
thanh tịnh vagrave trong sạch của Tacircm
Đacircy lagrave một trong những vấn đề thường được bagraven catildei bạn
cần tigravem hiểu kỹ tại sao Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy thigrave noacutei như
vậy trong khi phần lớn những người theo Phật giaacuteo Đại
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 107
Thừa thigrave chủ trương việc ăn chay lagrave bắt buộc đối với mọi
Phật tử xuất gia vagrave khuyến khiacutech mọi Phật tử tại gia cũng
necircn ăn chay
Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy hay Nam Tocircng đến ngagravey nay vẫn
chủ trương việc ldquokhất thựcrdquo thức ăn theo đuacuteng như caacutech
thực hagravenh từ thời Đức Phật cograven tại thế Magrave đatilde đi khất thực
thức ăn thigrave người đi khất thực (xin đồ ăn) khocircng necircn yecircu
cầu người cho (thiacute chủ Phật tử cuacuteng dường thức ăn) phải
lagravem đồ ăn đuacuteng theo yecircu cầu của migravenh Vigrave vậy từ thời Đức
Phật cho đến nay trường phaacutei bảo thủ nagravey vẫn giữ nguyecircn
truyền thống khất thực vagrave người ta cho gigrave ăn nấy
Điều thứ hai Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy chủ trương ăn chay
theo giới ldquoTam Tịnh Nhụcrdquo coacute nghĩa lagrave những loại thịt nagraveo
khocircng diacutenh vagraveo ba điều sau thigrave Phật tử coacute thể dugraveng Ba điều
đoacute lagrave (a) khocircng thấy người ta giết (b) khocircng nghe tiếng kecircu
la của loagravei thuacute bị giết vagrave (c) khocircng coacute sự nghi ngờ về người
khaacutec giết thịt lagrave để cho migravenh ăn tức lagrave vigrave migravenh magrave giết thịt
Nếu thức ăn (thịt caacute) nagraveo đaacutep ứng đủ ba điều kiện nagravey thigrave
caacutec Tỳ kheo được ăn lagrave khocircng phạm giới theo sự cho pheacutep
trong Giới Luật magrave Đức Phật đưa ra (Phụ Lục 17)
Trong khi đoacute Phật giaacuteo Đại Thừa đặc biệt ở Trung Quốc
sau nagravey thigrave khocircng chấp nhận caacutech ăn chay nagravey họ quan
niệm rằng ăn chay lagrave khocircng được ăn thịt động vật magrave chỉ ăn
caacutec loại rau đậu traacutei cacircyhellip
Bất luận quan điểm của Phật giaacuteo Nguyecircn Thuỷ hay Đại
Thừa mục điacutech của sự ăn chay lagrave lagravem tăng trưởng lograveng từ
bi lagravem giảm bớt lograveng sacircn hận cũng giống như caacutech tu tập
ldquokhocircng saacutet sinhrdquo để biết thương yecircu người đồng loại vagrave
những loagravei sinh vật khaacutec Khi một người đatilde coacute lograveng từ bi vagrave
khocircng nỡ giết hại caacutec loại loagravei vật thigrave người ấy cũng khoacute coacute
108 Con đường của chuacuteng ta
thể giết người Đoacute lagrave lyacute do tại sao Đức Phật đưa ra giới cấm
ldquoKhocircng được saacutet sinhrdquo Chiacutenh Giới Hạnh thứ nhất nagravey lagrave
nhacircn tố để higravenh thagravenh quan điểm ăn chay trong đạo Phật
(Phụ Lục 18)
Nhiều người đatilde suy nghiệm về sự tagraven bạo khi giết hại suacutec
vật necircn họ đatilde từ bỏ sự thegravem muốn ăn thịt caacute vagrave trở thagravenh
những người ăn chay chứ khocircng riecircng những người theo
đạo Phật mới ăn chay Rất nhiều người phương Tacircy bacircy giờ
ăn chay vigrave quan điểm từ-bi nagravey
Ở đacircy rất mong bạn đọc necircn đọc thecircm những giảng luận
với nhiều goacutec nhigraven về đề tagravei ldquonhạy cảm vagrave quan trọngrdquo nagravey
trong bagravei Phụ Lục ở cuối saacutech
Do vấn đề nagravey lagrave quan trọng vagrave bạn lagrave người Phật tử
tại gia cần phải tự migravenh suy nghĩ vagrave tự quyết định cho migravenh
như thế nagraveo lagrave đuacuteng sai như thế nagraveo lagrave hợp đạo lyacute vagrave hợp
với lời Phật dạy bởi vigrave vấn đề nagravey được hiểu vagrave thực hagravenh
khaacutec nhau bởi nhiều trường phaacutei Phật giaacuteo khaacutec nhau Bạn
cần necircn đọc vagrave tham khảo thecircm nhiều nguồn kinh saacutech vagrave
luận giảng khaacutec nhau
Tuy nhiecircn trong hạn hẹp của quyển saacutech nhỏ beacute nagravey chỉ
mong muốn noacutei nocircm na lại như sau
(1) Theo quan điểm của Phật giaacuteo Nguyecircn thủy thigrave bạn
coacute thể ăn chay Hoặc nếu việc ăn chay lagrave khoacute khăn bất tiện
(vigrave phải đi khất thực hoặc vigrave phải nhờ vagraveo nguồn thức ăn
của người khaacutec để nuocirci thacircn hoặc mocirci trường sống ở nơi đoacute
khocircng thể coacute nhiều thức ăn thực vật) thigrave bạn coacute thể tiếp tục
ăn mặn trong khi vẫn lagrave một Phật tử đạo hạnh
(2) Theo quan điểm của Phật giaacuteo Đại Thừa người xuất
gia thigrave bắt buộc phải ăn chay (rau cải thực vậthellip) Cograven Phật
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 109
tử tại gia nếu ăn chay được hợp với sức khỏe vagrave tiện lợi của
migravenh thigrave necircn ăn chay lagrave sự thực hagravenh rất đaacuteng khen ngợi
Cograven nếu khocircng Phật tử tại gia được khuyến khiacutech ăn chay
vagraveo caacutec ngagravey lễ lagravenh như ngagravey Rằm Mồng Một hay những
ngagravey giữ Taacutem giớihellipđể tăng trưởng lograveng Từ Bi đối với con
người vagrave vạn vật
bull Tại đacircy coacute hai vấn đề chuacuteng ta cần necircn suy nghĩ theo
thiển yacute của tocirci
Một ăn chay chắc chắn lagrave caacutech tốt đẹp đối với một Phật
Tử vagrave ăn chay lagrave chắc chắn nuocirci dưỡng lograveng từ bi lagrave traacutenh
saacutet sanh vagrave traacutenh gacircy tổn hại cho bất cứ người nagraveo vagrave chuacuteng
sinh nagraveo
Hai tuy nhiecircn đừng necircn cho rằng chỉ việc ăn chay lagrave
hoagraven toagraven trở thagravenh một Phật tử tốt theo đạo Phật Việc ăn
chay khocircng phải lagrave thay thế được cho những việc thực hagravenh
tu tập vagrave giữ giới hạnh đạo đức khaacutec Như đatilde noacutei trecircn Phật
giaacuteo nhấn mạnh vagraveo sự tu tập sự sống giữ giới hạnh vagrave tu
dưỡng Tacircm để coacute Tacircm trong sạch lagravenh mạnh vagrave chiacutenh
điều nagravey mới tạo ra Nghiệp tốt lagravenh tạo ra cuộc sống tốt
lagravenh
(15) Tại sao coacute những tu sĩ vẫn ăn thịt trong khi rau cải
thigrave rất dễ dagraveng coacute được ở khắp nơi
Khi coacute người trong Tăng Đoagraven đoacute lagrave ngagravei Devadatta
(Đề-bagrave-đạt-đa) đatilde đề xuất với Phật về việc ăn chay vagrave cấm
caacutec tu sĩ ăn thịt caacute Đức Phật đatilde từ chối đề xuất nagravey Coacute lẽ
Đức Phật đatilde coacute nhiều lyacute do thiết thực vagraveo hoagraven cảnh xatilde hội
thời đoacute bởi vigrave rau cải khocircng được gieo trồng một caacutech trugrave
phuacute ở những vugraveng miền bắc Ấn Độ vagraveo thời xưa đoacute đặc
110 Con đường của chuacuteng ta
biệt rau cải vagrave ngũ cốc lagrave rất khan hiếm vagraveo những mugravea khocirc
hạn ở xung quanh lưu vực socircng Hằng
Viacute dụ sau nagravey nếu chỉ ăn chay bằng rau cải thigrave sẽ rất khoacute
khăn cho những vugraveng Phật giaacuteo như Tacircy Tạng vigrave ở đoacute gia
suacutec thigrave rất nhiều magrave những rau cải traacutei cacircy thigrave cực kỳ khan
hiếm khoacute trồng được ở vugraveng đất khắc nghiệt đoacute
Vagraveo thời Đức Phật cho đến tận ngagravey nay những tu sĩ
(theo Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy) vẫn sống nhờ vagraveo thức ăn
khất thực Vagrave thức ăn khất thực lagrave tugravey theo lograveng bố thiacute của
thiacute chủ vagrave Phật tử cuacuteng dường Nếu những tu sĩ yecircu cầu chỉ
giới hạn cuacuteng dường bằng thức ăn toagraven-chay toagraven rau cải
ngũ cốc thigrave điều đoacute coacute thể tạo gaacutenh nặng cho những thiacute chủ
cuacuteng dường thức ăn hagraveng ngagravey cho caacutec Tăng Ni Thực tế lagrave
đa số mọi người trong cuộc sống ở những xứ sở nagravey đều
tranh thủ ldquomột lầnrdquo thời gian trong ngagravey để nấu thức ăn
trước lagrave cuacuteng dường caacutec sư thầy sau lagrave phần cograven lại để gia
đigravenh ăn Magrave đa số những gia đigravenh Phật tử nagravey cũng ăn mặn
như truyền thống từ thời Đức Phật Vigrave vậy những thầy tu
của Nam Tocircng nhận vagrave ăn bất cứ thứ gigrave được cho ngay cả
lagrave thịt miễn sao những loại thịt đoacute nằm trong giới hạnh của
ldquoTam Tịnh Nhụcrdquo như đatilde noacutei trecircn lagrave được
Xin noacutei thecircm một chuacutet về Giới Luật của Tăng Đoagraven
Vigrave Phật giaacuteo Nguyecircn thủy cấm khocircng cho caacutec tu sĩ nhận sự
cuacuteng dường bố thiacute bằng tiền bạc Cho necircn họ khocircng coacute cơ
hội đi mua thức ăn bằng tiền bạc để magrave chọn thức ăn theo yacute
muốn của migravenh (giả sử như họ coacute muốn ăn chay) Họ hoagraven
toagraven phụ thuộc vagraveo thức ăn khất thực của dacircn lagraveng của thiacute
chủ bố thiacute cho họ hagraveng ngagravey Ngay cả khi họ nấu ăn trong tu
viện tịnh xaacute thigrave những nguyecircn liệu thực phẩm cũng lagrave do
những Phật tử mang tới cuacuteng dường (Hy vọng quyacute vị hiểu
ra được chỗ nagravey)
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 111
Ngagravey nay thực tế rất nhiều tu sĩ vagrave chugravea chiền theo Phacirc
giaacuteo Nguyecircn Thủy cũng ưu tiecircn việc ăn chay như ở Thaacutei
Lan ở Miến Điệnhellipkhi những điều kiện hậu cần cho pheacutep
Tuy nhiecircn những thầy tu ldquonghiecircm tuacutecrdquo theo truyền thống
Đại Thừa chắc chắn lagrave ăn chay tuyệt đối
(16) Việc ăn những đồ chay giả mặn coacute lagrave ngụy biện vagrave
đạo đức giả hay khocircng Tại sao lại lagravem thức ăn chay giả
mặn ở caacutec nước Đocircng Aacute như Việt Nam Trung Quốc Đagravei
Loan Triều Tiecircn
Đồ ăn chay giả mặn lagrave những thức ăn ldquochayrdquo lagravem từ bột
đậu nagravenh nấm vagrave thực vật nhưng được lagravem vagrave trigravenh bagravey
giống như những moacuten ăn mặn Nhiều nơi những người Phật
tử nấu vagrave ăn những đồ ăn kiểu nagravey bị cho lagrave đạo đức giả
Caacutei lyacute lagrave Đatilde ăn chay để quecircn đi thịt caacute quecircn đi việc saacutet sinh
động vật vậy magrave khi nấu chay lại chế biến ldquorau cảirdquo giống
hệt như mugravei vị higravenh dạng của thịt caacute để lsquogợi nhớrsquo đến những
thức ăn từ thịt caacute (vagrave coacute thể để ăn cho được ngon miệng
hơn)
Một số người thigrave giải thiacutech rằng việc lagravem thức ăn chay
giả mặn lagrave caacutech lagravem cho những người chưa ăn chay bước
qua ăn chay được dễ dagraveng hơn khocircng bị bỡ ngỡ khocircng bị
khoacute ăn khi chuyển từ ăn mặn qua ăn chay() Điều nagravey dugrave coacute
đuacuteng đối với một số người nhưng coacute lẽ chỉ lagrave tự nguỵ biện
Rotilde ragraveng lagrave trong tất cả những quaacuten ăn chay vagrave trong những
dịp lễ lagravenh caacutec Phật tử tề tựu về caacutec chugravea chiền ở Việt Nam
vagrave những nước Đocircng Aacute khaacutec thigrave hầu hết thức ăn chay đều
được chế biến vagrave trigravenh bagravey với higravenh dạng higravenh thức vagrave
hương vị y hệt thức ăn mặn vagrave được dugraveng bởi tất cả mọi
người vagrave cả Tăng Ni
112 Con đường của chuacuteng ta
Coacute hai vấn đề hay ldquohai lyacute lẽrdquo cần suy nghiệm vagrave bạn cần
chọn cho migravenh quan điểm nagraveo bạn thấy đuacuteng đắn lagrave phugrave
hợp với giaacuteo lyacute của Phật vagrave phugrave hợp với lograveng từ-bi của
chiacutenh migravenh
Một (1) khi đồ chay giả mặn được chế biến vagrave trigravenh bagravey
cho số đocircng Phật tử lagrave những người bigravenh thường đang ăn
mặn thigrave họ noacutei lagrave chế biến như vậy để những người đang ăn
thịt caacute chuyển qua ăn chay được dễ dagraveng hơn vigrave higravenh thức
vagrave mugravei vị cũng gần giống moacuten mặn Cho necircn tất cả quaacuten
cơm chay nhagrave hagraveng chay vagrave những nơi cuacuteng dường Trai
Tăng cũng đều lagravem như vậy Đoacute caacutech khuyến khiacutech mọi
người ăn chay
Hai(2) khi lagravem đồ chay giả mặn vagrave cuacuteng dường cho Tăng
Ni thigrave họ lại noacutei Tăng Ni thọ dụng thức ăn chay giả mặn
nhưng Tacircm khocircng hề khởi sinh điều gigrave về đồ ăn mặn như
thịt caacute Điều nagravey rất khoacute noacutei Đức Phật đatilde noacutei khi coacute đối
tượng tiếp xuacutec như mugravei vị higravenh sắchellipthigrave cảm-thọ vagrave ldquotacircm-
khởirdquo sẽ khởi sinh
Cho dugrave theo Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy thigrave việc ăn mặn lagrave
khocircng bị cấm nhưng nếu đatilde traacutenh ăn đồ mặn thật sự vigrave lyacute
do khocircng muốn higravenh thugrave mugravei vị của thịt caacute lagravem động lograveng
từ bi lagravem suy nghĩ về việc saacutet sinh giết hại thigrave việc lagravem đồ
ăn chay giả mặn với higravenh thugrave mugravei vị như của thịt caacute thật
(thịt gigrave caacute gigrave thigrave coacute những higravenh thugrave vagrave mugravei vị đuacuteng như vậy)
chắc sẽ lagravem khởi sinh trong tacircm những nhận-thức [tưởng]
về loại thịt hay caacute đoacute Vagrave như vậy lại đi ngược lại yacute nghĩa
của việc ăn chay Như vậy caacutei ldquoyacute nghĩardquo của việc ăn chay
lagrave vigrave lograveng từ-bi lagrave để quecircn đi higravenh ảnh mugravei vị của thịt caacute
thật cũng khocircng cograven ở đacircy
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 113
Bạn coacute thể tự hỏi rằng nếu ăn chay vigrave lograveng từ-bi vagrave sự
thanh-tịnh của thacircn vagrave tacircm thigrave rau cải nấm rơm đậu
nagravenhhellip được cắt thagravenh từng miếng nhỏ vuocircng vức ăn khocircng
thấy ngon miệng một caacutech tự nhiecircn hay sao magrave cần phải
cocircng phu cắt tỉa gaacuten gheacutep tạo higravenh vagrave cho vagraveo những gia
vị mugravei vị để thức ăn phải giống như chả lụa caacute kho heo
xagraveo thịt nướnghellip thigrave mới ăn thấy ngon miệng được
Tuy nhiecircn dugrave tốt hay xấu thigrave việc ăn chay hay ăn đồ
chay giả mặn vẫn tốt hơn nhiều so với việc ldquocố yacuterdquo ăn thịt ăn
caacute với caacutei tacircm ldquoyacute thứcrdquo rotilde việc giết thịt saacutet sanh chắc chắn
đatilde xảy ra đacircu đoacute (ở những lograve giết mổ ở chợ vagrave ở trong nhagrave
bếp của những người nấu)
Đức Phật
Tất cả mọi chuacuteng sinh
Đều mưu cầu được sống
Đều mưu cầu hạnh phuacutec
helliphelliphelliphellip
Migravenh run sợ đao kiếm
Migravenh cũng sợ chết choacutec
Vậy lấy người lagrave migravenh
Thigrave khocircng necircn giết hại
Khocircng gacircy ra giết hại
(Kinh Phaacutep Cuacute ndash Kệ 129)
114 Con đường của chuacuteng ta
(17) Những cảnh giới1 hiện hữu (cotildei sống) khaacutec nhau lagrave
gigrave Chuacuteng lagrave những nơi thực hay ảo
Theo truyền thống Phật giaacuteo coacute năm (5) cảnh giới hiện
hữu magrave tất cả caacutec loagravei chuacuteng sinh coacute mặt ở đoacute Năm cảnh
giới đoacute lagrave
Địa Ngục
Suacutec Sinh
Ngạ Quỷ
Người
Thiecircn Thần vagrave Trời
Những cảnh giới thấp xấu đầy đau khổ lagrave Địa ngục Suacutec
sinh Ngạ quỷ
bull Địa ngục theo kinh điển bao gồm 08 đại địa ngục vagrave
160 tiểu địa ngục bao bọc xung quanh những đại địa ngục
đoacute
bull Suacutec sinh lagrave cảnh giới của tất cả loagravei động vật từ nhỏ beacute
cho đến to lớn
bull Ngạ quỷ (peta) coacute nghĩa lagrave ldquoquỷ đoacuteirdquo hoặc hay được
gọi lagrave những lsquohồn marsquo hay ldquonhững người khuất mặtrdquo xung
quanh ta Ngạ quỷ sống trong cotildei vocirc cugraveng đagravey đọa vagrave đau
khổ luocircn luocircn thiếu thốn luocircn luocircn đoacutei khaacutet magrave khocircng
được ăn uống Vagrave coacute những loagravei ngạ quỷ luocircn luocircn ở gần
những người thacircn quyến cograven sống của migravenh vagrave coacute thể thấy
được tất cả những gigrave họ hagraveng thacircn quyến của migravenh đang
lagravem vagrave luocircn luocircn khao khaacutet những người thacircn lagravem những
1ldquoCảnh giớirdquo lagrave hoagraven cảnh lagrave phacircn giới cao thấp viacute dụ cảnh giới suacutec sinh cảnh giới
địa ngục cảnh giới trecircn trời Trong mỗi loại cảnh giới cao thấp đoacute coacute thể coacute nhiều
ldquocotildei sốngrdquo khaacutec nhau viacute dụ địa ngục coacute 168 tầng hay ldquocotildeirdquo khaacutec nhau cảnh giới
trecircn trời thigrave coacute đến 28 ldquocotildeirdquo sống khaacutec nhau
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 115
việc cocircng-đức vagrave hồi-hướng cocircng đức đoacute cho họ để họ
hưởng được cocircng-đức đoacute Đoacute lagrave caacutech duy nhất giuacutep họ giảm
bớt nghiệp xấu vagrave hy vọng được taacutei sinh về một cotildei lagravenh
khaacutec
bull Cotildei Suacutec sinh vagrave Ngạ quỷ lagrave ở cugraveng nơi với cotildei Người
cugraveng ở trecircn bề mặt traacutei đất
bull [Xin để yacute thecircm loagravei Quỷ thần A-tu-la (asuras) lagrave loagravei
quỷ thần dị dạng to lớn ở cotildei trời của Nam Thiecircn Vương
(thuộc Tứ Đại Thiecircn Vương) nhưng do nghiệp xấu luocircn
sống với tacircm sacircn hận hung hatilden vagrave đau khổ cho necircn họ cũng
thuộc về cảnh giới thấp xấu đau khổ mặc dugrave cotildei sống của họ
lagrave thuộc về trecircn cảnh giới trời thần Cho necircn nhiều truyền
thống Phật giaacuteo khaacutec đatilde tiacutenh riecircng cotildei quỷ thần A-tu-la một
cảnh-giới đau khổ riecircng vagrave do caacutech tiacutenh như vậy necircn tổng
cộng coacute 06 cảnh giới magrave chuacuteng sinh đang hiện hữu
Bạn coacute biết khocircng coacute rất nhiều coacute lograveng tốt vagrave chiacutenh trực
họ lagrave những người tốt bụng cocircng bằng vagrave coacute lograveng bi mẫn
nhưng họ coacute tacircm hay dễ bị noacuteng giận Họ coacute thể noacuteng giận
vigrave nhiều lyacute do xảy ra hagraveng ngagravey họ noacuteng giận vigrave bất đồng
vigrave tự aacutei vigrave caacutei ta bị xuacutec phạm hoặc vigrave sự bất cocircng vigrave quaacute
noacuteng ruột lo lắng cho người thacircn vagrave người khaacutec vigrave hoagraven
cảnh trớ trecircu vigrave gặp phải người xấu vigrave buồn bực nhacircn tigravenh
thế thaacuteiNếu họ khocircng tu tập tacircm để giảm trừ tacircm sacircn-giận
đoacute thigrave sau khi chết họ rất dễ bị taacutei sinh thagravenh những quỷ
thần A-tu-la đau khổ như vậy]
bull Những cảnh giới cao đẹp lagrave cotildei Người vagrave những cotildei Trời
của caacutec thiecircn thần vagrave caacutec vị trời Phạm Thiecircn (Brahmas)
bull Kinh điển cũng ghi rằng coacute nhiều ldquotầngrdquo tức nhiều
ldquocotildeirdquo cao thấp khaacutec nhau trong cảnh giới Địa Ngục vagrave trong
cảnh giới Thiecircn Thần vagrave Trời
116 Con đường của chuacuteng ta
bull Nếu loagravei quỷ thần A-tu-la (asuras) được taacutech riecircng ra
thagravenh một (đơn vị) cotildei hiện hữu riecircng biệt vagrave caacutec tầng địa
ngục được gom chung thagravenh một cotildei thigrave tổng cộng coacute 04
cotildei thuộc cảnh giới xấu [Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷ vagrave A-
tu-la] 07 cotildei Dục giới phuacutec lagravenh [gồm 1 cotildei dục giới lagrave cotildei
Người vagrave 06 cotildei dục giới của Thiecircn thần) 16 cotildei Trời Sắc
Giới vagrave 04 cotildei Trời Vocirc Sắc Giới
Tổng cộng Coacute 31 Cotildei hiện hữu magrave con người (vagrave chuacuteng
sinh) coacute thể bị hay được taacutei sinh về đoacute ngay sau khi từ giatilde
kiếp sống hiện tại
Chẳng hạn ở cảnh giới địa ngục coacute đến 168 ldquotầngrdquo đại địa
ngục vagrave tiểu địa ngục khaacutec nhau tugravey theo mức độ Nghiệp aacutec
nặng nề magrave chuacuteng sinh bị rơi rớt vagrave đagravey đọa vagraveo đoacute
Cograven trecircn cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời coacute rất nhiều cotildei
Trời khaacutec nhau tugravey theo mức độ do Nghiệp thiện lagravenh magrave
chuacuteng sinh được taacutei sinh về đoacute gồm coacute 06 Cotildei Trời Dục
Giới 16 Cotildei Trời Sắc Giới vagrave 04 Cotildei Trời Vocirc Sắc Giới
Để dễ higravenh dung bạn coacute thể liecircn-tưởng đến một cotildei lagrave
ldquocotildei Ngườirdquo trecircn traacutei đất magrave chuacuteng ta đang sống gồm 193
nước trải dagravei trecircn 07 đại lục địa Nếu chuacuteng ta may mắn
được sống trong những đất nước văn minh thanh bigravenh vagrave
khiacute hậu ocircn hogravea thigrave đoacute lagrave một điều phuacutec lagravenh so với việc phải
sống trong những đất nước lạc hậu đầy chiến tranh vagrave khiacute
hậu khắc nghiệt đoacutei nghegraveo vagrave bệnh tật Những đất nước trecircn
traacutei đất vagrave mức độ dễ sống vagrave khoacute sống khaacutec nhau thậm chiacute
quaacute checircnh lệch nhau thigrave cũng giống như những ldquocotildeirdquo khaacutec
nhau trecircn cảnh giới trecircn Trời hay những ldquocotildeirdquo khaacutec nhau
trong cảnh giới dưới địa ngục vậy
Vigrave vậy coacute thể noacutei rằng bất kỳ một cotildei Trời nagraveo đoacute (trong
26 cotildei thuộc cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời) lagrave chắc chắn sẽ
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 117
tốt đẹp hơn vagrave phuacutec lagravenh hơn bất cứ quốc gia nagraveo trecircn traacutei
đất cotildei người
Vagrave ngược lại coacute thể hiểu bất kỳ một ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo
nagraveo đoacute (trong 168 ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo) của cảnh giới địa ngục
cũng chắc chắn lagrave kinh khủng hơn đagravey đọa hơn vagrave toagraven lagrave
đau khổ hơn bất kỳ xứ sở nagraveo trecircn traacutei đất
Vigrave vậy ở nơi đacircu đời sống hay mocirci trường sống coacute sự tagraven
bạo độc tagravei aacutep bức vagrave đagravey đọa quaacute khốc liệt với con người
thigrave người ta hay gọi lagrave ldquođịa ngục trần gianrdquo
Khi noacutei về đời sống Thacircn-Tacircm của con người Đức Phật
thường noacutei một caacutech ẩn dụ về những ldquocảnh giớirdquo coacute nghĩa
lagrave những tigravenh trạng hạnh phuacutec hay đau khổ khaacutec nhau của
con người tugravey theo hoagraven cảnh của mỗi người
-Viacute dụ một người đang phải chịu tật nguyền đau đớn
hoặc tinh thần khủng hoảng thigrave người đoacute đatilde giống như đang
chịu cảnh địa ngục
-Những người khocircng cograven lẽ sống gigrave chỉ biết nằm chờ đến
bữa ăn vagrave sống để ăn thigrave chẳng khaacutec nagraveo sống như cảnh suacutec
sinh
-Những người quaacute tham lam luocircn luocircn tham muốn thegravem
khaacutet magrave chẳng bao giờ được thỏa matilden dugrave đatilde coacute đầy đủ thigrave
được cho lagrave giống như loagravei ngạ quỷ luocircn luocircn cảm thấy đoacutei
thiếu vagrave đau khổ vigrave thegravem khaacutet
-Người luocircn luocircn coacute maacuteu sacircn giận ganh tị chiến tranh
tranh dagravenh quyền lực vagrave của cải thigrave tacircm cũng chẳng khaacutec
nagraveo loagravei quỷ thần dị dạng A-tu-la luocircn luocircn sống với tacircm
sacircn hận thugrave hằn vagrave hiếu chiến
118 Con đường của chuacuteng ta
-Vagrave những ai được sinh ra đẹp đẽ vagrave giagraveu sang coacute thể
được gọi lagrave đang sống sung sướng như ở cotildei thiecircn thần hay
thiecircn đagraveng Cotildei thiecircn thần dường như lagrave mơ ước của Viacute dụ
những ngocirci sao thể thầu hết mọi người bởi vậy khi những
tagravei tử điện ảnh nổi tiếng sống trong nhagrave cao cửa đẹp vagrave luocircn
coacute hagraveng triệu người hacircm mộ hay lsquotocircn thờrsquo thigrave những người
hacircm mộ đoacute gọi họ lagrave những lsquothiecircn thầnrsquo
Rotilde ragraveng lagrave những cotildei thấp xấu như Địa Ngục Ngạ Quỷ
Suacutec Sinh Quỷ Thần dị dạng lagrave đầy đau khổ vagrave hagravenh hạ Vagrave
những cotildei Thiecircn thần vagrave Trời trecircn tiecircn cảnh lagrave đầy phuacutec
lagravenh vagrave sung sướng
-Tuy nhiecircn Đức Phật noacutei rằng ở những cotildei thấp xấu đoacute
chuacuteng sinh khoacute magrave lagravem được một việc cocircng đức nagraveo để tiacutech
lũy Nghiệp tốt được Những chuacuteng sinh ở trong những cotildei
thấp xấu bị đọa đagravey như vậy thigrave chỉ lo chịu đựng mọi đau
khổ hagravenh hạ chứ khocircng cograven thời gian hay cơ hội lagravem
chuyện phuacutec đức nagraveo (Khi đatilde bị ở trong cảnh giới Địa ngục
hay Suacutec sinh thigrave coacute lagravem cocircng đức cũng chẳng coacute điều gigrave để
lagravem Vagrave tacircm thức của chuacuteng sinh đang bị ở trong cotildei địa
ngục vagrave suacutec sinh cũng khoacute magrave khởi sinh một triacute tuệ căn bản
nagraveo để magrave lagravem chuyện cocircng đức Thời gian bị ở trong
những cotildei đoacute thật lagrave dagravei khocircng thể nghĩ bagraven vigrave khoacute magrave tạo
ra được nghiệp tốt nagraveo để chuyển hoacutea taacutei sinh vagraveo những
cảnh giới tốt hơn)
-Trong khi đoacute những chuacuteng sinh ở những cotildei bồng lai
của Thiecircn thần vagrave Trời thigrave chỉ lo hưởng thụ sung sướng
khocircng cograven bị đau khổ cho necircn họ cũng chẳng rảnh rang để
suy tư hay nghĩ nhiều đến những việc cocircng đức Ở những
cotildei phuacutec lagravenh sung sướng đoacute những thiecircn thần cũng khocircng
nhigraven thấy được những lẽ vocirc-thường vagrave biến-đổi nhanh
choacuteng như ở trong cotildei Người
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 119
-Như vậy chỉ cograven cotildei Người lagrave coacute đủ hai bản chất Khổ vagrave
Sướng lagrave thiacutech hợp để học tập vagrave thực hagravenh giaacuteo phaacutep của
Đức Phật Hơn nữa chỉ coacute ở cotildei Người thigrave tất cả chuacuteng sinh
mới coacute cơ hội lagravem những hagravenh động cocircng-đức lagravem những
việc tốt lagravem người tốt vagrave nhờ đoacute tiacutech lũy Nghiệp tốt
Những Nghiệp tốt sẽ lagrave những hagravenh trang cho những chuyến
đi sau nagravey sau khi từ giatilde cotildei Người vagrave cũng nhờ vậy mới
mong coacute ngagravey giải thoaacutet hoagraven toagraven
Tuy nhiecircn Đức Phật coacute kể rằng coacute những chuacuteng sinh lagrave
thiecircn thần ở những cotildei Trời cũng cố gắng thực hagravenh giaacuteo
phaacutep của Đức Phật vagrave đatilde coacute thể chứng ngộ Niết-bagraven Vigrave
vậy Đức Phật đatilde cố gắng khuyecircn dạy mọi người hatildey nỗ lực
tu tập lagravem những điều tốt lagravenh để tiacutech lũy Nghiệp tốt Đoacute lagrave
cơ hội để được taacutei sinh về những cotildei lagravenh đaacuteng quyacute đoacute
Cho dugrave những cảnh giới (gồm 31 cotildei hiện hữu) coacute thực
sự tồn tại trong vũ trụ hay khocircng hoặc đoacute chỉ lagrave những
trạng thaacutei tacircm của từng chuacuteng sinh thigrave vấn đề đoacute cũng
khocircng quan trọng Điều quan trọng lagrave chuacuteng ta theo nguyecircn
lyacute khoa học của Phật giaacuteo đoacute lagrave sống tốt thigrave sẽ tạo Nghiệp
tốt vagrave nhờ đoacute bạn coacute quyền hy vọng sẽ được taacutei sinh về
những cotildei phuacutec lagravenh sau khi chết
Mục điacutech trước sau của caacutec Phật tử lagrave phải được về cotildei
lagravenh traacutenh được những cotildei thấp xấu đầy đau khổ vagrave đọa đagravey
kinh khủng như cảnh Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷhellip
Cograven đối với mục tiecircu tột-cugraveng lagrave giải thoaacutet khỏi vograveng taacutei
sinh luacircn hồi thigrave chỉ khi chuacuteng ta được ở trong những cotildei
lagravenh thigrave mới coacute thể tiếp tục lagravem việc tốt lagravenh vagrave thực hagravenh
Phật Phaacutep thigrave mới mong coacute ngagravey đạt đến Niết-bagraven sự giải
thoaacutet hoagraven toagraven khỏi luacircn hồi sinh tử
120 Con đường của chuacuteng ta
(18) Khi đạo Phật được truyền baacute sang những nước
phương Tacircy rất nhiều người phương Tacircy đatilde theo Đạo
Phật Điều đoacute coacute đuacuteng như vậy khocircng
Riecircng ở Mỹ con số người thực sự thực hagravenh theo Phật
giaacuteo vẫn cograven iacutet Giaacuteo sư Seymour Lachman đồng taacutec giả
của quyển saacutech nổi tiếng ldquoMột quốc Gia Becircn Dưới Chuacuteardquo
(One Nation Under God) ước lượng khoảng 800000 người
lagrave Phật tử ở Mỹ Tuy nhiecircn những nhagrave nghiecircn cứu Phật
giaacuteo thigrave cho rằng con số đoacute coacute thể lagrave nhiều hơn 4-5 lần nếu
tiacutenh cả con số những người theo đạo Phật nhập cư liecircn tục
từ những nước Đocircng Nam Aacute vagrave Đocircng Aacute
Số người theo đạo Phật ở chacircu Acircu khoảng 4 triệu người
chủ yếu ở caacutec nước Đức Phaacutep Anh Yacute
Số người theo đạo Phật ở chacircu Uacutec cũng khaacute nhiều vagrave
tăng nhanh Thống kecirc năm 2011 cho biết coacute khoảng
529000 người Uacutec theo đạo Phật trong tổng dacircn số khoảng
215 triệu người con số Phật tử tăng nhanh từ khoảng 21
dacircn số lecircn gần 25 dacircn số trong năm năm cuối
Coacute rất nhiều danh nhacircn rất nổi tiếng ở những nước Acircu
Mỹ đatilde theo đạo Phật hoặc đatilde chuyển từ đạo của họ qua đạo
Phật Trong số đoacute coacute nhiều người nổi tiếng nhất trong lĩnh
vực của migravenh trecircn thế giới magrave bạn coacute thể đatilde dễ dagraveng biết
đến từ lacircu Viacute dụ như
William Ford Jr Chủ hatildeng xe hơi Ford
Steve Jobs Chủ tịch hatildeng maacutey tiacutenh Apple Inc
Tiger Woods Nhagrave vocirc địch gocircn thế giới
Richard Gere Tagravei tử điện ảnh
Harrison Ford Tagravei tử điện ảnh
Orlando Bloom Tagravei tử điện ảnh
Keanu Reeves Tagravei tử điện ảnh
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 121
Uma Thurman Tagravei tử điện ảnh
Oliver Stone Đạo diễn điện ảnh
Tina Turner Ca sĩ nhạc Pop
Adam Yauch Ca sĩ nhạc Pop
Herbie Hancock Nhạc sĩ nhạc Jazz
Roberto Baggio Cầu thủ boacuteng đaacute Yacute
Phil Jackson Cầu thủ boacuteng rỗ NBA
Marshall Cty Marshall Goldsmith Partners
Goldsmith
helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip
Bạn cũng coacute thể đọc thecircm một bagravei viết rất hay về bối
cảnh Phật giaacuteo ở Hollywood vagrave Hoa Kỳ trecircn trang www
unboundintrasuntcnjeduarchiveslifestyleoldbuddha với
tựa đề ldquoNhững Ngocirci Sao Lagrave Phật Tửrdquo
(19) Bạn vẫn cograven nhiều cacircu hỏi muốn được trả lời
Nếu bạn vẫn cograven nhiều thắc mắc về yacute nghĩa vagrave giaacuteo lyacute
Phật giaacuteo vagrave việc thực hagravenh đạo Phật xin bạn hatildey tigravem đọc
một quyển saacutech về vấn đaacutep theo từng đề mục rất hay coacute tecircn
lagrave ldquoNhững Hỏi Đaacutep Hayrdquo (Good Question Good Answer)
của ngagravei S Dhammika Quyển saacutech nagravey đatilde được dịch ra
nhiều ngocircn ngữ vagrave cũng coacute bản dịch ra tiếng Việt của cư sĩ
Phạm Kim Khaacutenh vagrave TS Bigravenh Anson mang tecircn ldquoPhật Phaacutep
Vấn Đaacuteprdquo
Bạn coacute thể tham khảo thecircm quyển ldquoVấn Đaacutep về Phật
giaacuteordquo được biecircn soạn bởi cugraveng người viết do cugraveng nhagrave xuất
bản ấn hagravenh 2012 cugraveng với quyển saacutech nagravey
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 87
Một người uống rượu say bước đi vagrave teacute ngatilde xuống
mương nước Bị gatildey chacircn Cho dugrave ngagravey sau đoacute anh ta
khocircng nhớ gigrave về việc migravenh bị teacute bị thương như thế nagraveo
nhưng anh ta vẫn phải chịu hậu-quả lagrave gatildey chacircn đau
đớnhellipvigrave hagravenh động uống rượu teacute ngatilde của migravenh
Cũng giống như viacute dụ trước đacircy Nghiệp cũng giống như
hạt giống Nếu bạn trồng giống cacircy taacuteo thigrave noacute sẽ lớn lecircn lagrave
cacircy taacuteo Nếu bạn gieo hột xoagravei thigrave noacute sẽ lớn lecircn lagrave cacircy xoagravei
Đoacute chỉ lagrave nguyecircn lyacute của quy luật Nhacircn vagrave Quả
Vigrave vậy ldquosự cocircng bằngrdquo vagrave ldquosự khocircng nhớrdquo trong cacircu hỏi
trecircn đacircy khocircng phải lagrave những yếu tố của Nghiệp Quy luật
Nghiệp theo nguyecircn tắc nhacircn-quả thể hiện cho tất cả mọi
con người vagrave sự vật
(3) Nếu coacute taacutei sinh tại sao con người khocircng nhớ lại được
kiếp sống quaacute khứ của migravenh
Đacircy lagrave một cacircu hỏi hay tuy nhiecircn cacircu trả lời cũng thật lagrave
đơn giản Những triacute nhớ hay kyacute ức về kiếp sống quaacute khứ
của chuacuteng ta nằm rất sacircu trong tagraveng thức (vocirc thức) của
chuacuteng ta Trong khi bản thacircn chuacuteng ta thường khocircng thể
nhớ nổi những gigrave migravenh đatilde lagravem trong ngagravey nagravey của thaacuteng
trước bởi vigrave tacircm của chuacuteng ta khocircng được trong sạch
khocircng được tu dưỡng vagrave tĩnh lặng Đầu oacutec của chuacuteng ta
khocircng bao giờ đủ minh mẫn để nhớ mặc dugrave chuacuteng ta hay
dugraveng từ lsquominh mẫnrsquo để chỉ sự saacuteng suốt vagrave thocircng minh của
chuacuteng ta
Viacute dụ lặp lại lagrave rất iacutet trong chuacuteng ta coacute thể nhớ chiacutenh xaacutec
những gigrave migravenh đatilde lagravem vagraveo cugraveng ngagravey của thaacuteng trước Tuy
nhiecircn những nghiecircn cứu khoa học cho thấy rotilde rằng trẻ em
88 Con đường của chuacuteng ta
với bản tacircm vẫn cograven trong sạch vagrave iacutet vẫn đục coacute thể nhớ
được rất nhiều thậm chiacute một số coacute thể nhớ kiếp trước của
migravenh
Nếu bạn nghĩ được như vậy thigrave bạn sẽ hiểu tại sao coacute rất
nhiều đứa trẻ chưa bao giờ nghe nhạc nhưng sau khi lọt
lograveng một thời gian đatilde trở thagravenh thần đồng về acircm nhạc Coacute
những đứa trẻ chưa bao giờ học mocircn toaacuten cao cấp đoacute
nhưng vẫn giải được những bagravei toaacuten đoacute Đoacute lagrave thức nhớ lại
kiếp sống quaacute khứ theo Nghiệp dẫn taacutei sinh Hai đứa trẻ coacute
thể lagrave một nhạc sư vagrave một giaacuteo sư trong kiếp quaacute khứ
Những nhagrave baacutec học phương Tacircy thường dugraveng phương
phaacutep thocirci miecircn để trị liệu tacircm lyacute cho rất nhiều bệnh nhacircn vagrave
nhiều bệnh nhacircn đatilde coacute thể hồi nhớ lại những kiếp trước của
migravenh trong quaacute trigravenh thocirci miecircn khi tacircm khocircng bị can thiệp
bằng những đối tượng trần cảnh becircn ngoagravei
Tương tự vậy nhiều thiền sư coacute tacircm được tu dưỡng nhờ
vagraveo việc thiền tập đến mức độ đạt định thacircm cao được cho
lagrave cũng coacute khả năng hồi tưởng lại kiếp sống quaacute khứ Người
nổi bật nhất coacute khả năng nagravey bằng quaacute trigravenh hagravenh thiền
chiacutenh lagrave Đức Phật Đức Phật coacute thể nhớ vagrave thấy lại tất cả
kiếp sống trong quaacute khứ của migravenh vagrave của người khaacutec khi
tacircm đatilde hoagraven toagraven trong sạch vagrave khocircng cograven bất kỳ ocirc nhiễm
nagraveo
Vigrave vậy cacircu hỏi nagravey được đặt ra thigrave đatilde như cacircu trả lời Vigrave
sao Vigrave muốn tập trung muốn nhớ thigrave tacircm triacute chuacuteng ta phải
trong sạch thanh tịnh Tacircm chuacuteng ta bị vocirc minh che mờ bị
cảnh trần vagrave ldquotham sacircn sirdquo vẫn đục che lấp bị những vấn đề
ldquocơm aacuteo gạo tiềnrdquo hagraveng ngagravey lagravem rối triacute Thậm chiacute đa số
trong chuacuteng ta cograven chưa bao giờ dagravenh thời gian để nghĩ đến
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 89
những điều thiện tốt chưa một lần ngồi xuống để tacircm an
nghỉ vagrave hagravenh thiền
(4) Nếu chuacuteng ta khocircng thể biết gigrave về kiếp sau vậy cần gigrave
phải lo lắng về noacute
Người Anh noacutei ldquoNgagravey mai khocircng bao giờ đếnrdquo Thật
vậy caacutei ldquongagravey mairdquo lagravem sao ai biết được chắc chắn noacute sẽ
chiacutenh xaacutec như thế nagraveo Cho dugrave những dự tiacutenh vagrave hoạch định
vagrave quy luật Nghiệp lagrave coacute thể dự đoaacuten được phần nagraveo nhưng
khocircng ai trong chuacuteng ta biết được chiacutenh xaacutec điều gigrave sẽ xảy
ra cho ldquongagravey mairdquo đoacute vigrave cograven rất nhiều điều kiện (duyecircn) taacutec
động đến
Tuy nhiecircn hoạch định để phograveng traacutenh cho một ldquongagravey
mairdquo khả dĩ như vậy lagrave điều mang tiacutenh ldquotraacutech nhiệmrdquo cần
phải lagravem Chuacuteng ta khocircng thể cứ ngồi nhigraven coi ngagravey mai sẽ
ra sao Đoacute lagrave thaacutei độ hơi iacutech kỷ vocirc tacircm vagrave thiếu traacutech
nhiệm
Cứ giống như những bậc cha mẹ iacutech kỷ tiecircu xagravei tất cả
những gigrave coacute được magrave khocircng hề nghĩ đến việc để lại một
chuacutet gigrave cho ngagravey mai của những đứa con thơ dại Họ khocircng
cần biết ngagravey mai của những đứa trẻ sẽ như thế nagraveo Cha mẹ
coacute traacutech nhiệm thường lagravem mọi caacutech để chuẩn bị cho tương
lai tốt đẹp nhất coacute thể cho con migravenh cho dugrave họ coacute thể khocircng
cograven sống đến luacutec đoacute để chứng kiến tương lai của con migravenh
coacute giống như migravenh hoạch định hay khocircng Chuacuteng ta cũng
cần phải nghĩ về tương lai vagrave về kiếp sau của chuacuteng ta
theo caacutech nghĩ như vậy
Những kinh điển Phật giaacuteo coacute ghi lại chuyện những
chuacuteng sinh ở cotildei Trời vagrave cả một số chuacuteng sinh bị taacutei sinh
90 Con đường của chuacuteng ta
vagraveo cotildei thấp xấu họ coacute khả năng nhớ lại những kiếp quaacute
khứ của migravenh nhớ lại những hagravenh động họ đatilde lagravem những
Nghiệp họ đatilde tạo ra vagrave ldquochiacutenh những Nghiệp đoacute đatilde dẫn dắt
họ đến những cảnh taacutei sinh đoacuterdquo Điều đoacute lagrave một trong những
dấu hiệu coacute yacute nghĩa động viecircn chuacuteng ta hatildey tiacutech cực cố gắng
lagravem những điều tốt nhất coacute thể trong kiếp sống hiện tại
Phật giaacuteo khuyecircn mọi người hatildey lagravem điều tốt nhất ldquoHatildey
lagravem người tốtrdquo để mang lại kết quả tốt nhất cho kiếp sống
tiếp theo cho dugrave ở kiếp sau chuacuteng ta coacute thể khocircng biết rằng
hậu-quả tốt đẹp của kiếp sau lagrave do kiếp nagravey tạo taacutec magrave
thagravenh Việc coacute biết hay khocircng biết về kiếp sống quaacute khứ hay
kiếp sống tương lai khocircng giải quyết vấn đề ở đacircy (Phụ
Lục 16)
Vấn đề lagrave yacute thức traacutech nhiệm của chuacuteng ta Cũng như
chuacuteng ta khocircng cần phải được biết rotilde con caacutei chuacuteng ta sẽ
sung sướng hay khổ sở ra sao trong tương lai thigrave chuacuteng ta
mới hoạch định vagrave lo lắng cho tương lai của chuacuteng Chuacuteng
ta phải lagravem vigrave traacutech nhiệm vagrave vigrave mọi sự ldquotốt đẹp hơnrdquo cho
tương lai
Vigrave yacute nghĩa cứu caacutenh theo lyacute nhacircn-quả nagravey coacute thể lagravem an
ủi lograveng người hiện tại như vậy necircn những người theo Phật
thường hay noacutei với nhau rằng ldquoNếu bạn muốn biết kiếp
sống trước đacircy của migravenh hatildey nhigraven vagraveo kiếp nagravey của bạn
Nếu bạn muốn biết kiếp sau của migravenh hatildey nhigraven vagraveo kiếp
nagravey của bạnrdquo
Kiếp nagravey lagrave kết quả của những gigrave trong kiếp trước bạn đatilde
lagravem Kiếp sau lagrave kết quả của những gigrave bạn đatilde lagravem trong kiếp
nagravey
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 91
Hiện tại lagrave con của quaacute khứ vagrave lagrave mẹ của tương lai Nếu
coacute những bậc cha mẹ tốt trong hiện tại thigrave coacute thể coacute một đời
sống tinh thần vagrave vật chất phuacutec lagravenh cho con caacutei trong tương
lai Đời sống của chiacutenh chuacuteng ta ở kiếp nagraveo ở giacircy phuacutet
nagraveo ở nơi đacircu cũng mang bản chất tương tự như vậy
(5) Coacute bằng chứng khoa học nagraveo chứng tỏ coacute sự taacutei sinh
Coacute rất nhiều trường hợp nghiecircn cứu đatilde chứng minh nhiều
người lớn vagrave trẻ em đatilde nhớ lại kiếp trước của migravenh Cũng
coacute rất nhiều trường hợp tuy khocircng thocircng qua nghiecircn cứu
khoa học nhưng mang tiacutenh giai thoại được thuật lại bởi rất
nhiều người vagrave nguồn tin đaacuteng tocircn trọng ở những nước
phương Đocircng
Phương Đocircng vagrave phương Tacircy ngagravey nay vẫn liecircn tục
nghiecircn cứu về sự hồi nhớ kiếp quaacute khứmdashĐoacute lagrave bằng chứng
chứng minh coacute sự ldquotaacutei sinhrdquo
Viacute dụ Carol Bowman người chủ xướng một trung tacircm
khoa học vagrave diễn đagraven rất lớn mang tecircn ldquoTrung Tacircm Nghiecircn
Cứu Tiền Kiếp Ở Trẻ Emrdquo (wwwchildpastlivesorg) đatilde viết
một quyển saacutech về nhiều đứa trẻ đatilde coacute khả năng nhớ lại
kiếp quaacute khứ của migravenh Đoacute khocircng phải lagrave những quyển saacutech
về đề tagravei tocircn giaacuteo hay tacircm linh magrave lagrave saacutech về nghiecircn cứu
khoa học dựa vagraveo những cocircng trigravenh nghiecircn cứu cocircng phu
trecircn hagraveng trăm đứa trẻ
Giaacuteo sư Ian Stevenson lagrave giaacutem đốc Khoa Nghiecircn Cứu
Cảm Nhận ở đại học University of Virginia Hoa Kỳ đatilde thực
hiện rất nhiều nghiecircn cứu hagraven lacircm vagrave khoa học hơn 3000
người coacute khả năng nhớ lại kiếp trước của migravenh
(wwwmedicine virginiaEduclinical)
92 Con đường của chuacuteng ta
Một số những nhagrave khoa học rất nổi tiếng trong việc
nghiecircn cứu đề tagravei con người hồi nhớ lại tiền kiếp magrave bạn coacute
thể tham khảo như lagrave
Tiến sĩ Jim Tucker
(wwwenlightennextorgmagazinebiosjim-tucker)
Tiến sĩ Raymond Moody (wwwlifeafterlifecom)
Thomas Shroder (wwwbookssimonandschustercom)
Đoacute lagrave những cocircng trigravenh nghiecircn cứu đầy thuacute vị vagrave những
bằng chứng đầy thuyết phục magrave ai cũng necircn quan tacircm
Hagraveng ngagraven kết quả hiện đại vagrave khoa học như vậy chứ chưa
cần tiacutenh hagraveng ngagraven hiện tượng được chứng kiến được ở
những xứ sở khaacutec đatilde chứng minh sự coacute-thật của những kiếp
sống trước của những người đang sống trong hiện tại Noacutei
caacutech khaacutec khoa học đatilde chứng minh rằng coacute sự taacutei sinh
Henry Ford người saacuteng lập Hatildeng xe hơi Ford
Cocircng việc lagrave vocirc dụng nếu chuacuteng ta khocircng thể dugraveng
kinh nghiệm đoacute trong kiếp sống khaacutec
Thiecircn tagravei lagrave kết quả của những kinh nghiệm lacircu dagravei
trong nhiều kiếp quaacute khứ
Về điều nagravey tocirci luocircn chắc chắn chuacuteng ta đang ở đacircy vigrave
một mục điacutech
Chuacuteng ta sẽ liecircn tục Tacircm triacute vagrave kyacute ức chuacuteng lagrave bất
diệtrdquo
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 93
(6) Phật giaacuteo coacute macircu thuẫn vagrave xung đột với khoa học hiện
đại khocircng
Trong tất cả những tocircn giaacuteo thigrave giaacuteo lyacute Phật giaacuteo dường
như khocircng coacute xung đột đaacuteng kể nagraveo với những khaacutem phaacute vagrave
phaacutet minh của khoa học Phật giaacuteo cũng khocircng tạo ra những
thần thaacutenh biacute ẩn hay những thế lực siecircu nhiecircn nagraveo để giải
thiacutech những trật tự vagrave nguyecircn lyacute vận hagravenh của thế giới
Khoa học chứng minh vagrave chủ trương theo học thuyết
Tiến Hoacutea thigrave cũng hoagraven toagraven giống như học thuyết Vocirc
Thường của Phật giaacuteo Tương tự vậy cugraveng với những bằng
chứng hoacutea thạch vagrave caacutech tiacutenh tuổi carbon về địa chất học
khảo cổ học hiện đại đatilde coacute thể tiacutenh được tuổi của traacutei đất
khoảng 45 tỷ năm (httpviwikipediaorgtuổi traacutei đất)
Khaacutem phaacute nagravey cũng giống với những lời giảng của Đức
Phật về tuổi traacutei đất lagrave một đại kiếp (eon) tức lagrave một khoảng
thời gian gần như khocircng thể đếm được như vậy
Đặc biệt caacutech tiacutenh vagrave khaacutei niệm thời gian của Đức Phật
trong mối tương quan với vũ trụ hầu như rất đuacuteng với khoa
học hiện đại Phật giaacuteo đưa ra caacutech tiacutenh thời gian của vũ trụ
theo đại kiếp (kappa) tức những khoảng thời gian khocircng thể
nagraveo đếm được Để giải thiacutech những quatildeng thời gian đoacute Đức
Phật đatilde dugraveng viacute dụ lagrave nếu lấy một miếng vải lụa rồi mỗi
một trăm năm (100 năm) đến lau chugravei một traacutei nuacutei một lần
Cho đến khi nagraveo traacutei nuacutei đoacute bị chugravei mograven hết thigrave khoảng thời
gian đoacute coacute thể gọi lagrave một đại kiếp (kappa) Thuyết vũ trụ
nagravey của Phật giaacuteo gần giống với caacutech tiacutenh của khoa học
Khoa học tiacutenh rằng tuổi của vũ trụ lagrave vagraveo khoảng 137 tỷ
năm một khoảng thời gian chuacuteng ta khocircng bao giờ ngồi
đếm hết được Nếu chuacuteng ta chỉ ngồi đếm liecircn tục từ 1 cho
94 Con đường của chuacuteng ta
đến con số 137 tỷ đoacute thigrave chắc cuộc đời của chuacuteng ta cũng
đatilde đi qua rồi (httpviwikipedia org Tuổi vũ trụ)
Đức Phật cũng đatilde noacutei nhiều về vũ trụ chẳng hạn vũ trụ
bao gồm vocirc vagraven những vigrave sao vagrave hệ Thiecircn Hagrave vagrave thế giới
của chuacuteng ta chỉ lagrave một hạt bụi so với vũ trụ vocirc biecircn đoacute Vagraveo
thời hiện đại nhờ vagraveo khoa học vũ trụ thiecircn văn học vệ
tinh vagrave những kiacutenh viễn vọng chuacuteng ta hoagraven toagraven coacute thể
quan saacutet hagraveng tỷ tỷ vigrave sao vagrave hagraveng tỷ hệ Ngacircn Hagrave trong vũ
trụ
Đức Phật cũng khocircng bao giờ noacutei traacutei đất hay thế giới của
chuacuteng ta được tạo ra bởi một thaacutenh thần hay một đấng saacuteng
tạo nagraveo vagrave con người cũng khocircng được tạo ra bởi đấng saacuteng
tạo đoacute Điều đoacute cho thấy rằng caacutech đacircy hơn 2550 năm Đức
Phật đatilde quan saacutet vagrave miecircu tả đuacuteng đắn về vũ trụ cũng như vị
triacute của traacutei đất trong vũ trụ
Một điều thuacute vị hơn lagrave Đức Phật đatilde mocirc tả vũ trụ luocircn co
giatilden vagrave những chu kỳ co giatilden keacuteo dagravei trong khoảng thời
gian dagravei bằng cả một đại kiếp Điều nagravey đuacuteng như lời tiecircn
đoaacuten cho Học Thuyết Vũ Trụ Dao Động đatilde được chứng
minh sau 2500 năm
Một viacute dụ khaacutec trong một bagravei thuyết giảng (kinh) Đức
Phật cầm ly nước trong tay vagrave bảo rằng coacute vocirc số chuacuteng sinh
vi trugraveng đang ở trong ly nước Lagrave một khoảng thời gian thật
dagravei kể từ luacutec đoacute dường như khocircng mấy ai hiểu gigrave về lời dạy
đoacute của Phật cho đến sau nagravey vagrave hocircm nay chuacuteng ta coacute thể
nhigraven qua kiacutenh hiển vi vagrave thấy được vocirc số vi trugraveng trong bất
kỳ một ly nước latilde tự nhiecircn nagraveo
Viacute dụ mới caacutech đacircy khoảng một thế kỷ khi con người đatilde
tigravem dược caacutech noacutei chuyện với nhau được qua những ống
nghe điện thoại khi ở caacutech xa nhau hagraveng ngagraven dặm rồi caacutech
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 95
đacircy vagravei chục năm chuacuteng ta coacute thể chuyển qua khocircng gian vocirc
tận nguyecircn vẹn chữ viết vagrave kyacute tecircn vagrave coacute thể gửi higravenh ảnh
của chuacuteng ta từ một caacutei maacutey faxcho đến hơn mười năm
nay vagrave chuacuteng ta đatilde coacute thể nhigraven thấy nhau khi noacutei chuyện
gửi tất cả higravenh ảnh của một buổi sinh nhật trong vograveng vagravei
chục giacircy qua khocircng gian để đến nửa vograveng traacutei đất becircn
kiahellipĐoacute lagrave những điều magrave thời xa xưa khocircng ai coacute thể
tưởng tượng ra nổi nhưng những điều Phật đatilde noacutei luacutec đoacute
người ta khocircng thể hiểu được nếu họ khocircng phải lagrave một bậc
thaacutenh nhacircn giaacutec ngộ
Cograven rất nhiều điều Đức Phật đatilde noacutei magrave cho đến hocircm nay
khoa học vẫn chưa khaacutem phaacute vagrave kiểm chứng hết Khocircng
biết chuacuteng ta coacute may mắn cograven sống đến khi nagraveo hoặc coacute
may mắn được taacutei sinh trở lại cotildei người đaacuteng nhớ nagravey để
chuacuteng ta coacute thể được tiếp tục chứng kiến những phaacutet minh
vagrave khaacutem phaacute mới magrave con người sẽ tigravem ra nữa Nhưng chắc
chắn những khaacutem phaacute đoacute khocircng coacute gigrave lagrave biacute ẩn khaacutec với
những quy luật vận hagravenh của tự nhiecircn magrave Đức Phật đatilde từng
thuyết giảng
Vậy thigrave tại sao ngagravey xưa cho đến tận bacircy giờ vẫn cograven rất
nhiều người khocircng tin những cacircu chuyện của Đức Phật về
thế giới vagrave vũ trụ về những cotildei taacutei-sinh hiện hữu khaacutec của
chuacuteng sinh magrave họ cứ matildei đi thecircu dệt những chuyện hoang
đường đầy magraveu sắc thần thoại vagrave phi khoa học về Đức Phật
William Shakespeare trong taacutec phẩm Hamlet
Nagravey Horatio cograven nhiều thứ trecircn cotildei trời vagrave traacutei đất
hơn những điều ocircng mơ thấy trong triết học của ocircng
96 Con đường của chuacuteng ta
(7) Vigrave sao Phật giaacuteo khocircng coacute niềm tin vagraveo Đấng Saacuteng
Tạo tối cao saacuteng tạo ra thế giới vũ trụ
Phật giaacuteo coacute xu hướng khaacute ldquothực tiễnrdquo trong những vấn
đề đoacute vagrave khocircng tin vagraveo những biacute ẩn saacuteng tạo vagrave cũng khocircng
chấp nhạn giả thuyết vũ trụ bắt nguồn từ ldquotrứng vũ trụrdquo hay
được tạo ra bởi một lsquovị thần coacute chogravem racircu dagravei trắngrsquo
Nếu bạn nghĩ rằng coacute một đấng saacuteng tạo tagravei tigravenh tạo ra cả
vũ trụ vagrave thế giới vậy ai tạo ra đấng saacuteng tạo tagravei tigravenh đoacute Vagrave
nếu đấng saacuteng tạo đoacute đatilde luocircn luocircn tồn tại vậy liệu vũ trụ
cũng đatilde luocircn luocircn tồn tại hay khocircng
Noacutei chung Phật giaacuteo khocircng tin vagraveo những đấng saacuteng tạo
toagraven năng như vậy Chẳng hạn như nếu một đấng saacuteng tạo
đatilde tạo ra vũ trụ đatilde tạo ra con người vậy tại sao khocircng tạo
ra những con người giống nhau cugraveng hạnh phuacutec như nhau
magrave lại tạo ra người aacutec người hiền người lagravem ra tội lỗi vagrave
phải bị higravenh phạt xuống địa ngục lsquovĩnh viễnrsquo trong cảnh đầu
rơi maacuteu chảy như vậy
Cứ cho nếu con người khocircng được đấng saacuteng tạo tạo ra
thigrave cũng chẳng lagrave gigrave cả Những đấng saacuteng tạo theo quan
điểm tocircn giaacuteo của nhiều tocircn giaacuteo thigrave lagrave đấng saacuteng tạo với
đầy lograveng baacutec aacutei thương yecircu muocircn loagravei Đấng saacuteng tạo đatilde
tạo ra vagrave biết trước coacute thiecircn đường hạnh phuacutec vagrave địa ngục
kinh khủng Vậy sao đấng saacuteng tạo lại tạo ra những con
người lagravem necircn tội lỗi để rồi bị đọa đagravey xuống địa ngục kinh
khủng đoacute - Để lagravem gigrave Tại sao đấng saacuteng tạo coacute luacutec lại đầy
lograveng baacutec aacutei thương yecircu muocircn loagravei coacute luacutec lại tạo ra địa
ngục rồi tạo ra con người gacircy necircn tội lỗi vagrave bị higravenh phạt
một caacutech bất cocircng khocircng thương xoacutet ở địa ngục đoacute
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 97
Đức Phật đatilde khuyecircn dạy khocircng necircn tin theo những điều
do giaacuteo điều do kinh kệ do truyền thống hay do những suy
đoaacuten tưởng tượng vigrave nếu tin như vậy sẽ chẳng mang lại lợi
iacutech gigrave
Đức Phật khuyecircn rằng đừng bao giờ cố gắng tigravem hiểu
những cacircu hỏi siecircu higravenh như vậy chẳng hạn như Ai tạo ra
thế giới nagravey Thế giới nagravey coacute tồn tại matildei matildei hay khocircng
Trong cacircu chuyện về một người bị diacutenh mũi tecircn độc khocircng
lo việc ruacutet mũi tecircn ra để cứu lấy mạng sống của migravenh magrave
cứ lo hỏi những cacircu hỏi vocirc iacutech như Ai đatilde bắn mũi tecircn đoacute
Tecircn họ hắn lagrave gigrave Hắn lagravem nghề gigrave Vigrave sao vagrave vigrave saohellipthigrave
người đoacute coacute thể chết trước khi nghe được cacircu trả lời Caacutech
tốt nhất lagrave hatildey để thầy thuốc ruacutet mũi tecircn ra vagrave băng boacute thuốc
thang vagrave cứu lấy mạng sống của migravenh Những cacircu hỏi đoacute
khocircng giuacutep iacutech gigrave cho việc cứu nguy mạng sống của migravenh
Yacute Đức Phật khuyecircn dạy rằng cuộc sống trecircn thế gian thật
lagrave vocirc thường vagrave ngắn ngủi necircn chuacuteng ta hatildey tập trung vagraveo
những vấn đề ldquothực tếrdquo lagrave lagravem sao để bớt Khổ để giải thoaacutet
được khỏi Khổhellip trước khi những vocirc thường đến vagraveo một
ngagravey khocircng hẹn trước trước khi chuacuteng ta coacute thể nghe được
những cacircu trả lời về những vấn đề siecircu phagravem siecircu nhiecircn đoacute
Chuacuteng ta hatildey necircn tu tập để mau đạt đến những triacute tuệ giải
thoaacutet Khi chuacuteng ta đạt được loại triacute tuệ giải thoaacutet đoacute chuacuteng
ta sẽ tự nhiecircn thấy biết tất cả những cacircu trả lời về những vấn
đề cao siecircu đoacute
(8) Vậy Phật giaacuteo coacute lsquothugrave gheacutetrsquo hay lsquođe dọarsquo những người
khocircng theo đạo Phật sẽ bị higravenh phạt hay bị đọa vagraveo địa
ngục hay khocircng
98 Con đường của chuacuteng ta
Chắc chắn lagrave khocircng phải rồi Đạo Phật khocircng chủ trương
theo kiểu cơ chế thưởng phạt vagrave địa ngục vĩnh viễn
Phật giaacuteo chủ trương rằng những quy luật về Nghiệp luật
nhacircn-quả đều aacutep dụng cho tất cả mọi người Khocircng phải lagrave
Phật tử thigrave được ưu aacutei cograven khocircng phải Phật tử thigrave bị xử
Khocircng phải vậy mọi người đều nhận latildenh những hậu quả
tốt xấu tugravey theo Nghiệp của migravenh
Phật giaacuteo khocircng phải giống những tocircn giaacuteo khaacutec lagrave sẽ
trừng phạt con người khi họ chọn theo tocircn giaacuteo khaacutec Thời
nay những higravenh phạt dagravenh cho những người gọi lagrave lsquongoại
đạorsquo hoặc cho những kẻ bỏ đạo đi theo tocircn giaacuteo khaacutec đatilde bị
nghiecircm cấm Tất cả mọi người trecircn traacutei đất đều được bảo vệ
được tocircn trọng để lựa chọn tiacuten ngưỡng cho migravenh Đoacute lagrave
nhacircn quyền như đatilde được ghi rotilde trong Hiến Chương của
Liecircn Hiệp Quốc (Điều 18) Việc trừng phạt mang tiacutenh tocircn
giaacuteo đatilde bị cấm ở hầu hết những nước văn minh trecircn thế giới
nagravey Những người soạn thảo vagrave quyết định Hiến Chương
tiến bộ nagravey cũng lagrave những người từ những tocircn giaacuteo ldquohữu
thầnrdquo khaacutec nhau Vậy khocircng lẽ coacute đấng saacuteng tạo nagraveo magrave lại
thiếu văn minh như vậy Cograven trừng phạt hay đagravey đọa tiacuten đồ
của migravenh chỉ vigrave họ từ bỏ tocircn giaacuteo hoặc vigrave họ chuyển qua tocircn
giaacuteo khaacutec
Phật giaacuteo thigrave chưa bao giờ liecircn quan đến yacute tưởng nagravey
Đạo Phật khocircng coacute chủ trương iacutech kỷ hay trừng phạt bất kỳ
ai vigrave bất kỳ lyacute do tocircn giaacuteo ngay cả việc khocircng tin vagraveo Đức
Phật
Nếu đấng saacuteng tạo lagrave một người tạo ra muocircn loagravei vagrave loagravei
người thigrave tại sao đấng saacuteng tạo coacute thể giaacuteng một người
xuống địa ngục để bị đọa đagravey nấu chảy matildei matildei ở đoacute Bạn
coacute bao giờ đốt một diecircm quẹt dưới lograveng bagraven tay vagrave chịu
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 99
được sự noacuteng chaacutey của ngọn lửa khocircng Vậy sao bạn coacute thể
đốt bagraven tay của người khaacutec matildei matildei để người ta kecircu rống
trong đau đớn như vậy
Vagrave giả sử bạn lagrave đấng saacuteng tạo coacute đầy đủ quyền năng để
dừng lại việc thiecircu đốt đoacute liệu bạn coacute necircn dừng lại khocircng
hay vẫn tiếp tục nhigraven người khaacutec đau đớn như vậy
Đức Phật chủ trương tự do tư tưởng Người đatilde chưa bao
giờ yecircu cầu bất cứ ai phải tin theo giaacuteo lyacute của Người Đức
Phật cograven cho rằng khocircng phải bất cứ ai cũng hiểu được giaacuteo
lyacute của Phật vigrave những căn cơ khaacutec nhau của mọi người cho
necircn mọi người đều coacute thể chọn con đường thiacutech hợp nhất
cho migravenh
Phật giaacuteo khocircng phải lagrave một tocircn giaacuteo của giaacuteo điều vagrave
thưởng phạt magrave Phật giaacuteo mong muốn đưa đến cho mọi
người sự hiểu biết vagrave ldquothấyrdquo rotilde những lẽ thật chacircn lyacute của
cuộc đời vagrave thế giới rồi tự mọi người chọn caacutech sống thiacutech
hợp cho migravenh để traacutenh bỏ những đau Khổ trong cuộc đời
Nhagrave baacutec học Albert Einstein
ldquoTocirci khocircng thể tưởng tượng một Thượng đế kẻ tưởng
thưởng vagrave trừng phạt những tạo vật của migravenhhellip
ldquoTocircn giaacuteo của tương lai sẽ lagrave tocircn giaacuteo về vũ trụ Noacute
phải vượt quaacute một đấng thượng đế caacute nhacircn vagrave traacutenh bỏ
giaacuteo điều cugraveng lyacute thuyết thần học Bao trugravem cả hai mặt
tự nhiecircn vagrave tacircm linh noacute phải được dựa trecircn cảm quan
tocircn giaacuteo coacute được từ kinh nghiệm về mọi sự vật tự nhiecircn
100 Con đường của chuacuteng ta
vagrave tacircm linh như lagrave caacutech kết hợp đuacuteng nghĩa nhất Phật
giaacuteo sẽ trả lời được yacute nghĩa nagravey
ldquoNếu coacute một tocircn giaacuteo nagraveo coacute thể đương đầu với những
nhu cầu khoa học hiện đại thigrave đoacute lagrave Phật giaacuteo Phật
giaacuteo khocircng cần xeacutet lại quan điểm của migravenh để cập nhật
với những khaacutem phaacute mới của khoa học Phật giaacuteo
khocircng cần phải từ bỏ quan điểm của migravenh để xu hướng
theo khoa học bởi vigrave Phật giaacuteo bao trugravem cả khoa học
cũng như vượt qua khoa họcrdquo
(9) Phương phaacutep ldquoThiềnrdquo coacute tạo những tacircm niệm xấu aacutec
hay khocircng theo như một số người vẫn bagraven taacuten magrave khocircng
giải thiacutech
Thiền đatilde được thực hagravenh vagrave phaacutet triển bằng nhiều higravenh
thức khaacutec nhau vagrave nhiều nền văn hoacutea khaacutec nhau trong suốt
mấy ngagraven năm qua Ngagravey nay thiền tập được thực hiện trecircn
khắp thế giới đặc biệt phaacutet triển mạnh ở những nước
phương Tacircy
Rất nhiều cocircng ty doanh nghiệp đatilde gửi nhacircn viecircn của
migravenh đến thiền tập ở những khoacutea thiền Họ nhận ra rằng
thiền mang lại rất nhiều lợi iacutech lagravem cho tacircm an định vagrave tacircm
trong sạch vagrave giuacutep cho việc kiểm soaacutet những aacutep lực cocircng
việc stress nỗi đau bức xuacutec vagrave những cơn giận
Những nhagrave thần kinh học thuộc Trường Y Khoa của đại
học University of Massachusetts bằng caacutech nghiecircn cứu
soacuteng natildeo của những người hagravenh thiền đatilde cho thấy kết luận
rằng natildeo của họ an bigravenh vagrave tĩnh lặng hơn natildeo của những
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 101
người khocircng hagravenh thiền (wwwpsychologytodaycom
articles200304the-benefits-meditation)
Những nhagrave nghiecircn cứu của Trung Tacircm Y Khoa San
Francisco thuộc đại học University of California cũng đatilde
kết luận rằng nhờ vagraveo thiền tập những người theo Phật giaacuteo
thực sự hạnh phuacutec vagrave bigravenh tĩnh hơn những người khaacutec
(wwwnewsbbccouk2hihealth3047291stm)
Một số người khocircng taacuten đồng việc hagravenh thiền vigrave những
nỗi sợ vocirc lyacute Điều đoacute lagrave hoagraven toagraven sai traacutei ngay cả đơn
thuần về mặt khoa học y học
(10) Phải chăng những cacircu chuyện về những điều thần
diệu về năng lực thần thocircng của Đức Phật lagrave coacute thật
Theo Phật giaacuteo mọi điều đều coacute thể xảy ra theo tiến
trigravenh khoa học vagrave nhacircn quả
Một số năng lực của Tacircm coacute thể tạo ra những kỳ cocircng
hay những điều thần diệu khoacute magrave giải thiacutech được bằng tri
kiến bigravenh thường của người phagravem tục cograven đầy vocirc minh vagrave ocirc
nhiễm như chuacuteng ta
Đuacuteng lagrave trong kinh điển coacute ghi lại một số điều thần diệu
vagrave năng lực thần thocircng magrave Đức Phật đatilde thể hiện trong một
vagravei lần để chinh phục đạo đức của những người ngoại đạo
quaacute khiacutech Tuy nhiecircn Đức Phật chưa bao giờ noacutei nhiều về
những năng lực nagravey hay chỉ dạy cho ai về thần thocircng như lagrave
một giaacuteo lyacute cần thiết
102 Con đường của chuacuteng ta
Cograven một số cacircu chuyện khaacutec về năng lực thần thocircng của
Đức Phật lịch sử coacute lẽ do một số tu sĩ cổ xưa đatilde phoacuteng đại
thecircu dệt thecircm iacutet nhiều vigrave sự sugraveng kiacutenh cao độ dagravenh cho Đức
Phật vagrave vigrave mục điacutech tạo ra những higravenh ảnh cao siecircu của Đức
Phật để saacutenh với những higravenh ảnh huyền thoại biacute ẩn của tocircn
giaacuteo hữu thần khaacutec vagraveo thời cổ xưa đoacute (như Hindu giaacuteo)
Phật giaacuteo khocircng khuyến khiacutech sự đề cao hay niềm tin mugrave
quaacuteng vagraveo những điều thần diệu những bugravea pheacutep hay về
một Đức Phật đầy huyền thuật vagrave thần thocircng biacute ẩn như vậy
Đức Phật khocircng chủ trương pheacutep thuật hay thần thocircng biến
hoacutea lagrave một trong những caacutech thức tu hagravenh nagraveo cả
Chiacutenh Đức Phật đatilde dạy rằng bất kỳ thần thocircng biến hoacutea
nagraveo cho dugrave coacute thật đi nữa thigrave cũng khocircng hề quan trọng
Điều quan trọng lagrave thực hagravenh con đường Đạo magrave Đức Phật
đatilde hướng dẫn bởi vigrave chỉ coacute con đường đoacute mới giải thoaacutet
con người khỏi mọi khổ đau vagrave phiền natildeo magrave thocirci
(11) Những người đồng tiacutenh luyến aacutei coacute thể lagrave Phật tử hay
khocircng
Xu hướng tigravenh dục của mọi người lagrave khocircng liecircn quan vagrave
khocircng phải lagrave yếu tố quan trọng gigrave trong Phật giaacuteo hết
Đồng tiacutenh luyến aacutei lagrave xu hướng tigravenh dục tự nhiecircn của một
người vagrave coacute lẽ đoacute khocircng phải lagrave một dạng phạm giới về đạo
đức như lagrave một hagravenh động tagrave dacircm (giới thứ tư trong ldquoNăm
Giớirdquo)
Nếu bạn thắc mắc những người theo đạo Phật coacute thể sẽ
hỏi lại như vầy ldquoAi tốt hơn ai một người đồng tiacutenh chiacutenh
trực hiền hogravea hay một người tigravenh dục khaacutec phaacutei magrave vocirc
lương tacircm gian traacuterdquo
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 103
Theo Đức Phật đạo đức vagrave phẩm hạnh của một người
khocircng phụ thuộc vagraveo tocircn giaacuteo của họ Dugrave những người coacute
đang theo đạo Phật hay khocircng thigrave họ vẫn lagrave người tốt khi họ
lagrave người tốt Vagrave tất cả mọi người đều coacute thể tham gia vagraveo
Phật giaacuteo nếu họ tigravem hiểu vagrave thấy đạo Phật lagrave coacute lyacute vagrave thiacutech
hợp cho việc tu tập để đem lại sự bigravenh an vagrave giải thoaacutet cho
họ Dugrave cho họ khocircng theo đạo Phật một caacutech chiacutenh thức
nhưng nếu họ sống một đời với đạo đức tốt đẹp thigrave họ cũng
đatilde lagrave những Phật tử rồi theo yacute nghĩa của Phật giaacuteo
(12) Huacutet thuốc laacute lagrave ngược với đạo Phật
Noacutei một caacutech chiacutenh thức thigrave Phật giaacuteo khocircng xem việc
huacutet thuốc laacute lagrave sai traacutei về mặt đạo đức
Tuy nhiecircn rất nhiều những Phật tử vagrave tu sĩ Phật giaacuteo
nghiecircm tuacutec vagrave gương mẫu đều khocircng huacutet thuốc laacute vagrave họ
thường khuyến khiacutech việc từ bỏ thuốc laacute
Bởi vigrave huacutet thuốc laacute coacute rất nhiều điều nguy hại cho bản
thacircn Những người ldquotu thiềnrdquo khocircng necircn huacutet thuốc laacute vigrave huacutet
thuốc laacute lagrave lagravem cho thần kinh vagrave tacircm triacute luocircn luocircn bị hồi
hộp kiacutech thiacutech trong khi việc thiền định lagrave việc lagravem cho
tacircm tĩnh lặng vagrave tập trung Hơn nữa huacutet thuốc laacute lagrave lagravem cho
hệ hocirc hấp hoạt động khocircng tốt hơi-thở sẽ khoacute khăn ngắn
dagravei ngộp thở vigrave thuốc laacute lagravem hại phổi vagrave hệ tim mạch lagravem
sức khỏe khocircng tốt tất cả đều cản trở cho việc hagravenh thiền
Cho dugrave những tăng sĩ khocircng tu theo phương phaacutep thiền thigrave
họ cũng khocircng necircn huacutet thuốc laacute vigrave điều đoacute cũng tạo ra
những higravenh ảnh khocircng đẹp ở những nơi chugravea chiền vagrave trước
mắt những Phật tử Nhưng sự thật thigrave thời nay coacute rất nhiều
thầy tu theo phaacutep mocircn Tịnh Độ ở Việt nam lagrave những người
huacutet thuốc laacute thường xuyecircn
104 Con đường của chuacuteng ta
Một vấn đề nữa của huacutet thuốc laacute cũng giống như việc
uống rượu vagrave dugraveng chất độc hại do lagrave gacircy ghiền Huacutet thuốc
coacute thể biến thagravenh một dạng thegravem muốn liecircn tục hagraveng ngagravey
vigrave tiacutenh chất gacircy ghiền vagrave lagravem cho người huacutet thuốc luocircn luocircn
phụ thuộc vagraveo noacute
Một vấn đề quan trọng nữa lagrave việc huacutet thuốc laacute vừa gacircy
hại cho bản thacircn migravenh vừa ảnh hưởng vagrave gacircy hại đến những
người hiacutet thở xung quanh họ trở thagravenh những người huacutet
thuốc laacute ldquobị độngrdquo trở thagravenh những nạn nhacircn của người huacutet
thuốc Magrave như Đức Phật đatilde noacutei những việc gigrave migravenh lagravem magrave
gacircy hại cho bản thacircn migravenh vagrave những người khaacutec thigrave đoacute
khocircng phải lagrave một hagravenh động tốt thiện Vagrave vigrave vậy chuacuteng ta
cần necircn traacutenh bỏ
Cũng chiacutenh vigrave lyacute do gacircy nguy hại cho migravenh vagrave mọi
người nhiều nước văn minh trecircn thế giới đatilde hạn chế việc
huacutet thuốc vagrave việc huacutet thuốc cũng bị nghiecircm cấm ở những
nơi cocircng cộng
Từ những điều nagravey chuacuteng ta coacute thể hiểu rằng Phật giaacuteo
coacute lẽ khocircng taacuten đồng với việc huacutet thuốc laacute vagrave coacute lẽ khocircng
xem việc huacutet thuốc lagrave thaacutei độ hay hagravenh động tiacutech cực vagrave tốt
lagravenh trong cuộc sống
(13) Phật giaacuteo dạy chuacuteng ta necircn luocircn luocircn hagravei lograveng với
mọi thứ migravenh coacute Tuy nhiecircn đa số mọi người đều coacute tham
vọng lagravem việc nhiều hơn để coacute thu nhập nhiều hơn vagrave
cũng coacute tham vọng tạo cuộc sống sung tuacutec hơn cho gia
đigravenh Vậy lagravem sao hogravea giải vấn đề nagravey
Đacircy lagrave một cacircu hỏi hay Đuacuteng lagrave Đạo Phật khuyecircn dạy
mọi người hatildey biết hagravei lograveng biết hạnh phuacutec với những gigrave
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 105
migravenh coacute được đừng quaacute tham lam đừng quaacute tham muốn magrave
dẫn đến thất vọng bất hạnh vagrave khổ sở
Tuy nhiecircn Đạo Phật vẫn mở ra cho mọi người sự tự do
chọn lựa phương caacutech vagrave con đường nagraveo đem lại nhiều an
lagravenh vagrave hạnh phuacutec nhất cho migravenh miễn sao bạn đừng quaacute đi
về cực đoan Vigrave vậy đạo Phật đatilde chủ trương vagrave khuyến
khiacutech ldquoCon Đường Trung Đạordquo Trung đạo nghĩa lagrave sao
Nghĩa lagrave (a) bạn đừng quaacute tham vọng đến nỗi coacute khả
năng gacircy phương hại đến quyền lợi của người khaacutec trong
khi migravenh nỗ lực để đạt được mục điacutech đoacute của migravenh Vagrave bạn
(b) cũng khocircng necircn quaacute hagravei lograveng với hoagraven cảnh của migravenh
nếu cograven phấn đấu được để cải thiện đời sống tinh thần vagrave
vật chất cho chiacutenh migravenh vagrave gia đigravenh thigrave hatildey cố gắng nỗ lực
trong phạm vi khả năng của migravenh đừng quaacute rụt regrave một caacutech
tiecircu cực nhưng cũng đừng quaacute tham vọng một caacutech quaacute
đaacuteng Tức lagrave traacutenh hai cực đoan Đoacute lagrave yacute nghĩa của con
đường trung đạo
Viacute dụ vigrave tham muốn được thăng cấp hay được tăng
lương magrave migravenh phải dugraveng nhiều caacutech hay thủ đoạn khocircng
tốt để đạt được mục điacutech lagravem phương hại đến đồng nghiệp
vagrave người khaacutec thigrave điều đoacute lagrave khocircng đuacuteng với đạo Phật
(Những thực tại ldquokhocircng đẹprdquo trong viacute dụ nagravey lagrave rất phổ
biến trong nhiều nơi cocircng sở hiện nay Một số đồng nghiệp
vagrave đối taacutec của tocirci trước đacircy từ Trung Quốc Nam Triều Tiecircn
vagrave nhiều nước Acircu Mỹ cũng tacircm sự rằng việc nagravey lagrave khaacute phổ
biến ở đất nước họ Tuy nhiecircn cũng theo yacute họ tigravenh trạng
nagravey ở những nước Acircu Mỹ coacute vẻ iacutet hơn sơ với ở những nước
Đocircng Aacute)
Hay vigrave muốn coacute thật nhiều tiền necircn bạn dagravenh hết thời
gian lagravem thecircm ngoagravei giờ coi nhẹ những thời gian hay
106 Con đường của chuacuteng ta
những việc dagravenh cho gia đigravenh vợ chồng con caacutei cha mẹ
anh chị emhellipĐiều đoacute về lacircu về dagravei sẽ lagravem tổn hại tigravenh cảm
của gia đigravenh đối với migravenh điều đoacute lagrave khocircng coacute lợi cho migravenh
vagrave gia đigravenh
Noacutei cho cugraveng những tham vọng vagrave sự bằng lograveng phải
necircn được cacircn bằng theo đuacuteng hoagraven cảnh năng lực vagrave những
nhu cầu được ưu tiecircn theo thứ tự của migravenh Viacute dụ thời gian
đi chăm soacutec cha mẹ ở bệnh viện sau giờ lagravem việc necircn được
ưu tiecircn hơn lagrave thời gian dagravenh cho việc lagravem thecircm ngoagravei giờ
để tăng thecircm mức độ thu nhập Cha mẹ cagraveng ngagravey cagraveng gần
đất xa trời chứ họ khocircng chờ cho bạn coacute đủ thu nhập để đến
chăm soacutec họ Nguyecircn tắc vẫn vậy Dugrave bạn coacute tham vọng
tiacutech cực đến đacircu thigrave luocircn luocircn suy nghĩ chiacutenh chắn rằng
ldquoNhững gigrave lagravem magrave khocircng coacute lợi cho migravenh hay người khaacutec
hay cả hai thigrave migravenh necircn traacutenh Những gigrave (tham vọng) nagraveo
nếu migravenh lagravem thigrave mang lại lợi iacutech cho migravenh vagrave cũng khocircng
lagravem tổn hại cho người khaacutec thigrave migravenh coacute thể lagravemrdquo
Sự chấp nhận bằng lograveng với mọi điều mọi hoagraven cảnh
cũng necircn dựa vagraveo nguyecircn tắc trung đạo nagravey
(14)Việc ăn chay lagrave bắt buộc đối với những Phật tử
Theo Đạo Phật đặc biệt lagrave Phật giaacuteo Nguyecircn thủy thigrave
việc ăn chay hay khocircng lagrave hoagraven toagraven phụ thuộc vagraveo caacute nhacircn
của mỗi người Phật giaacuteo khocircng nhấn mạnh vagraveo sự thanh
tịnh vagrave thanh khiết của thức ăn magrave nhấn mạnh vagraveo sự
thanh tịnh vagrave trong sạch của Tacircm
Đacircy lagrave một trong những vấn đề thường được bagraven catildei bạn
cần tigravem hiểu kỹ tại sao Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy thigrave noacutei như
vậy trong khi phần lớn những người theo Phật giaacuteo Đại
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 107
Thừa thigrave chủ trương việc ăn chay lagrave bắt buộc đối với mọi
Phật tử xuất gia vagrave khuyến khiacutech mọi Phật tử tại gia cũng
necircn ăn chay
Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy hay Nam Tocircng đến ngagravey nay vẫn
chủ trương việc ldquokhất thựcrdquo thức ăn theo đuacuteng như caacutech
thực hagravenh từ thời Đức Phật cograven tại thế Magrave đatilde đi khất thực
thức ăn thigrave người đi khất thực (xin đồ ăn) khocircng necircn yecircu
cầu người cho (thiacute chủ Phật tử cuacuteng dường thức ăn) phải
lagravem đồ ăn đuacuteng theo yecircu cầu của migravenh Vigrave vậy từ thời Đức
Phật cho đến nay trường phaacutei bảo thủ nagravey vẫn giữ nguyecircn
truyền thống khất thực vagrave người ta cho gigrave ăn nấy
Điều thứ hai Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy chủ trương ăn chay
theo giới ldquoTam Tịnh Nhụcrdquo coacute nghĩa lagrave những loại thịt nagraveo
khocircng diacutenh vagraveo ba điều sau thigrave Phật tử coacute thể dugraveng Ba điều
đoacute lagrave (a) khocircng thấy người ta giết (b) khocircng nghe tiếng kecircu
la của loagravei thuacute bị giết vagrave (c) khocircng coacute sự nghi ngờ về người
khaacutec giết thịt lagrave để cho migravenh ăn tức lagrave vigrave migravenh magrave giết thịt
Nếu thức ăn (thịt caacute) nagraveo đaacutep ứng đủ ba điều kiện nagravey thigrave
caacutec Tỳ kheo được ăn lagrave khocircng phạm giới theo sự cho pheacutep
trong Giới Luật magrave Đức Phật đưa ra (Phụ Lục 17)
Trong khi đoacute Phật giaacuteo Đại Thừa đặc biệt ở Trung Quốc
sau nagravey thigrave khocircng chấp nhận caacutech ăn chay nagravey họ quan
niệm rằng ăn chay lagrave khocircng được ăn thịt động vật magrave chỉ ăn
caacutec loại rau đậu traacutei cacircyhellip
Bất luận quan điểm của Phật giaacuteo Nguyecircn Thuỷ hay Đại
Thừa mục điacutech của sự ăn chay lagrave lagravem tăng trưởng lograveng từ
bi lagravem giảm bớt lograveng sacircn hận cũng giống như caacutech tu tập
ldquokhocircng saacutet sinhrdquo để biết thương yecircu người đồng loại vagrave
những loagravei sinh vật khaacutec Khi một người đatilde coacute lograveng từ bi vagrave
khocircng nỡ giết hại caacutec loại loagravei vật thigrave người ấy cũng khoacute coacute
108 Con đường của chuacuteng ta
thể giết người Đoacute lagrave lyacute do tại sao Đức Phật đưa ra giới cấm
ldquoKhocircng được saacutet sinhrdquo Chiacutenh Giới Hạnh thứ nhất nagravey lagrave
nhacircn tố để higravenh thagravenh quan điểm ăn chay trong đạo Phật
(Phụ Lục 18)
Nhiều người đatilde suy nghiệm về sự tagraven bạo khi giết hại suacutec
vật necircn họ đatilde từ bỏ sự thegravem muốn ăn thịt caacute vagrave trở thagravenh
những người ăn chay chứ khocircng riecircng những người theo
đạo Phật mới ăn chay Rất nhiều người phương Tacircy bacircy giờ
ăn chay vigrave quan điểm từ-bi nagravey
Ở đacircy rất mong bạn đọc necircn đọc thecircm những giảng luận
với nhiều goacutec nhigraven về đề tagravei ldquonhạy cảm vagrave quan trọngrdquo nagravey
trong bagravei Phụ Lục ở cuối saacutech
Do vấn đề nagravey lagrave quan trọng vagrave bạn lagrave người Phật tử
tại gia cần phải tự migravenh suy nghĩ vagrave tự quyết định cho migravenh
như thế nagraveo lagrave đuacuteng sai như thế nagraveo lagrave hợp đạo lyacute vagrave hợp
với lời Phật dạy bởi vigrave vấn đề nagravey được hiểu vagrave thực hagravenh
khaacutec nhau bởi nhiều trường phaacutei Phật giaacuteo khaacutec nhau Bạn
cần necircn đọc vagrave tham khảo thecircm nhiều nguồn kinh saacutech vagrave
luận giảng khaacutec nhau
Tuy nhiecircn trong hạn hẹp của quyển saacutech nhỏ beacute nagravey chỉ
mong muốn noacutei nocircm na lại như sau
(1) Theo quan điểm của Phật giaacuteo Nguyecircn thủy thigrave bạn
coacute thể ăn chay Hoặc nếu việc ăn chay lagrave khoacute khăn bất tiện
(vigrave phải đi khất thực hoặc vigrave phải nhờ vagraveo nguồn thức ăn
của người khaacutec để nuocirci thacircn hoặc mocirci trường sống ở nơi đoacute
khocircng thể coacute nhiều thức ăn thực vật) thigrave bạn coacute thể tiếp tục
ăn mặn trong khi vẫn lagrave một Phật tử đạo hạnh
(2) Theo quan điểm của Phật giaacuteo Đại Thừa người xuất
gia thigrave bắt buộc phải ăn chay (rau cải thực vậthellip) Cograven Phật
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 109
tử tại gia nếu ăn chay được hợp với sức khỏe vagrave tiện lợi của
migravenh thigrave necircn ăn chay lagrave sự thực hagravenh rất đaacuteng khen ngợi
Cograven nếu khocircng Phật tử tại gia được khuyến khiacutech ăn chay
vagraveo caacutec ngagravey lễ lagravenh như ngagravey Rằm Mồng Một hay những
ngagravey giữ Taacutem giớihellipđể tăng trưởng lograveng Từ Bi đối với con
người vagrave vạn vật
bull Tại đacircy coacute hai vấn đề chuacuteng ta cần necircn suy nghĩ theo
thiển yacute của tocirci
Một ăn chay chắc chắn lagrave caacutech tốt đẹp đối với một Phật
Tử vagrave ăn chay lagrave chắc chắn nuocirci dưỡng lograveng từ bi lagrave traacutenh
saacutet sanh vagrave traacutenh gacircy tổn hại cho bất cứ người nagraveo vagrave chuacuteng
sinh nagraveo
Hai tuy nhiecircn đừng necircn cho rằng chỉ việc ăn chay lagrave
hoagraven toagraven trở thagravenh một Phật tử tốt theo đạo Phật Việc ăn
chay khocircng phải lagrave thay thế được cho những việc thực hagravenh
tu tập vagrave giữ giới hạnh đạo đức khaacutec Như đatilde noacutei trecircn Phật
giaacuteo nhấn mạnh vagraveo sự tu tập sự sống giữ giới hạnh vagrave tu
dưỡng Tacircm để coacute Tacircm trong sạch lagravenh mạnh vagrave chiacutenh
điều nagravey mới tạo ra Nghiệp tốt lagravenh tạo ra cuộc sống tốt
lagravenh
(15) Tại sao coacute những tu sĩ vẫn ăn thịt trong khi rau cải
thigrave rất dễ dagraveng coacute được ở khắp nơi
Khi coacute người trong Tăng Đoagraven đoacute lagrave ngagravei Devadatta
(Đề-bagrave-đạt-đa) đatilde đề xuất với Phật về việc ăn chay vagrave cấm
caacutec tu sĩ ăn thịt caacute Đức Phật đatilde từ chối đề xuất nagravey Coacute lẽ
Đức Phật đatilde coacute nhiều lyacute do thiết thực vagraveo hoagraven cảnh xatilde hội
thời đoacute bởi vigrave rau cải khocircng được gieo trồng một caacutech trugrave
phuacute ở những vugraveng miền bắc Ấn Độ vagraveo thời xưa đoacute đặc
110 Con đường của chuacuteng ta
biệt rau cải vagrave ngũ cốc lagrave rất khan hiếm vagraveo những mugravea khocirc
hạn ở xung quanh lưu vực socircng Hằng
Viacute dụ sau nagravey nếu chỉ ăn chay bằng rau cải thigrave sẽ rất khoacute
khăn cho những vugraveng Phật giaacuteo như Tacircy Tạng vigrave ở đoacute gia
suacutec thigrave rất nhiều magrave những rau cải traacutei cacircy thigrave cực kỳ khan
hiếm khoacute trồng được ở vugraveng đất khắc nghiệt đoacute
Vagraveo thời Đức Phật cho đến tận ngagravey nay những tu sĩ
(theo Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy) vẫn sống nhờ vagraveo thức ăn
khất thực Vagrave thức ăn khất thực lagrave tugravey theo lograveng bố thiacute của
thiacute chủ vagrave Phật tử cuacuteng dường Nếu những tu sĩ yecircu cầu chỉ
giới hạn cuacuteng dường bằng thức ăn toagraven-chay toagraven rau cải
ngũ cốc thigrave điều đoacute coacute thể tạo gaacutenh nặng cho những thiacute chủ
cuacuteng dường thức ăn hagraveng ngagravey cho caacutec Tăng Ni Thực tế lagrave
đa số mọi người trong cuộc sống ở những xứ sở nagravey đều
tranh thủ ldquomột lầnrdquo thời gian trong ngagravey để nấu thức ăn
trước lagrave cuacuteng dường caacutec sư thầy sau lagrave phần cograven lại để gia
đigravenh ăn Magrave đa số những gia đigravenh Phật tử nagravey cũng ăn mặn
như truyền thống từ thời Đức Phật Vigrave vậy những thầy tu
của Nam Tocircng nhận vagrave ăn bất cứ thứ gigrave được cho ngay cả
lagrave thịt miễn sao những loại thịt đoacute nằm trong giới hạnh của
ldquoTam Tịnh Nhụcrdquo như đatilde noacutei trecircn lagrave được
Xin noacutei thecircm một chuacutet về Giới Luật của Tăng Đoagraven
Vigrave Phật giaacuteo Nguyecircn thủy cấm khocircng cho caacutec tu sĩ nhận sự
cuacuteng dường bố thiacute bằng tiền bạc Cho necircn họ khocircng coacute cơ
hội đi mua thức ăn bằng tiền bạc để magrave chọn thức ăn theo yacute
muốn của migravenh (giả sử như họ coacute muốn ăn chay) Họ hoagraven
toagraven phụ thuộc vagraveo thức ăn khất thực của dacircn lagraveng của thiacute
chủ bố thiacute cho họ hagraveng ngagravey Ngay cả khi họ nấu ăn trong tu
viện tịnh xaacute thigrave những nguyecircn liệu thực phẩm cũng lagrave do
những Phật tử mang tới cuacuteng dường (Hy vọng quyacute vị hiểu
ra được chỗ nagravey)
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 111
Ngagravey nay thực tế rất nhiều tu sĩ vagrave chugravea chiền theo Phacirc
giaacuteo Nguyecircn Thủy cũng ưu tiecircn việc ăn chay như ở Thaacutei
Lan ở Miến Điệnhellipkhi những điều kiện hậu cần cho pheacutep
Tuy nhiecircn những thầy tu ldquonghiecircm tuacutecrdquo theo truyền thống
Đại Thừa chắc chắn lagrave ăn chay tuyệt đối
(16) Việc ăn những đồ chay giả mặn coacute lagrave ngụy biện vagrave
đạo đức giả hay khocircng Tại sao lại lagravem thức ăn chay giả
mặn ở caacutec nước Đocircng Aacute như Việt Nam Trung Quốc Đagravei
Loan Triều Tiecircn
Đồ ăn chay giả mặn lagrave những thức ăn ldquochayrdquo lagravem từ bột
đậu nagravenh nấm vagrave thực vật nhưng được lagravem vagrave trigravenh bagravey
giống như những moacuten ăn mặn Nhiều nơi những người Phật
tử nấu vagrave ăn những đồ ăn kiểu nagravey bị cho lagrave đạo đức giả
Caacutei lyacute lagrave Đatilde ăn chay để quecircn đi thịt caacute quecircn đi việc saacutet sinh
động vật vậy magrave khi nấu chay lại chế biến ldquorau cảirdquo giống
hệt như mugravei vị higravenh dạng của thịt caacute để lsquogợi nhớrsquo đến những
thức ăn từ thịt caacute (vagrave coacute thể để ăn cho được ngon miệng
hơn)
Một số người thigrave giải thiacutech rằng việc lagravem thức ăn chay
giả mặn lagrave caacutech lagravem cho những người chưa ăn chay bước
qua ăn chay được dễ dagraveng hơn khocircng bị bỡ ngỡ khocircng bị
khoacute ăn khi chuyển từ ăn mặn qua ăn chay() Điều nagravey dugrave coacute
đuacuteng đối với một số người nhưng coacute lẽ chỉ lagrave tự nguỵ biện
Rotilde ragraveng lagrave trong tất cả những quaacuten ăn chay vagrave trong những
dịp lễ lagravenh caacutec Phật tử tề tựu về caacutec chugravea chiền ở Việt Nam
vagrave những nước Đocircng Aacute khaacutec thigrave hầu hết thức ăn chay đều
được chế biến vagrave trigravenh bagravey với higravenh dạng higravenh thức vagrave
hương vị y hệt thức ăn mặn vagrave được dugraveng bởi tất cả mọi
người vagrave cả Tăng Ni
112 Con đường của chuacuteng ta
Coacute hai vấn đề hay ldquohai lyacute lẽrdquo cần suy nghiệm vagrave bạn cần
chọn cho migravenh quan điểm nagraveo bạn thấy đuacuteng đắn lagrave phugrave
hợp với giaacuteo lyacute của Phật vagrave phugrave hợp với lograveng từ-bi của
chiacutenh migravenh
Một (1) khi đồ chay giả mặn được chế biến vagrave trigravenh bagravey
cho số đocircng Phật tử lagrave những người bigravenh thường đang ăn
mặn thigrave họ noacutei lagrave chế biến như vậy để những người đang ăn
thịt caacute chuyển qua ăn chay được dễ dagraveng hơn vigrave higravenh thức
vagrave mugravei vị cũng gần giống moacuten mặn Cho necircn tất cả quaacuten
cơm chay nhagrave hagraveng chay vagrave những nơi cuacuteng dường Trai
Tăng cũng đều lagravem như vậy Đoacute caacutech khuyến khiacutech mọi
người ăn chay
Hai(2) khi lagravem đồ chay giả mặn vagrave cuacuteng dường cho Tăng
Ni thigrave họ lại noacutei Tăng Ni thọ dụng thức ăn chay giả mặn
nhưng Tacircm khocircng hề khởi sinh điều gigrave về đồ ăn mặn như
thịt caacute Điều nagravey rất khoacute noacutei Đức Phật đatilde noacutei khi coacute đối
tượng tiếp xuacutec như mugravei vị higravenh sắchellipthigrave cảm-thọ vagrave ldquotacircm-
khởirdquo sẽ khởi sinh
Cho dugrave theo Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy thigrave việc ăn mặn lagrave
khocircng bị cấm nhưng nếu đatilde traacutenh ăn đồ mặn thật sự vigrave lyacute
do khocircng muốn higravenh thugrave mugravei vị của thịt caacute lagravem động lograveng
từ bi lagravem suy nghĩ về việc saacutet sinh giết hại thigrave việc lagravem đồ
ăn chay giả mặn với higravenh thugrave mugravei vị như của thịt caacute thật
(thịt gigrave caacute gigrave thigrave coacute những higravenh thugrave vagrave mugravei vị đuacuteng như vậy)
chắc sẽ lagravem khởi sinh trong tacircm những nhận-thức [tưởng]
về loại thịt hay caacute đoacute Vagrave như vậy lại đi ngược lại yacute nghĩa
của việc ăn chay Như vậy caacutei ldquoyacute nghĩardquo của việc ăn chay
lagrave vigrave lograveng từ-bi lagrave để quecircn đi higravenh ảnh mugravei vị của thịt caacute
thật cũng khocircng cograven ở đacircy
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 113
Bạn coacute thể tự hỏi rằng nếu ăn chay vigrave lograveng từ-bi vagrave sự
thanh-tịnh của thacircn vagrave tacircm thigrave rau cải nấm rơm đậu
nagravenhhellip được cắt thagravenh từng miếng nhỏ vuocircng vức ăn khocircng
thấy ngon miệng một caacutech tự nhiecircn hay sao magrave cần phải
cocircng phu cắt tỉa gaacuten gheacutep tạo higravenh vagrave cho vagraveo những gia
vị mugravei vị để thức ăn phải giống như chả lụa caacute kho heo
xagraveo thịt nướnghellip thigrave mới ăn thấy ngon miệng được
Tuy nhiecircn dugrave tốt hay xấu thigrave việc ăn chay hay ăn đồ
chay giả mặn vẫn tốt hơn nhiều so với việc ldquocố yacuterdquo ăn thịt ăn
caacute với caacutei tacircm ldquoyacute thứcrdquo rotilde việc giết thịt saacutet sanh chắc chắn
đatilde xảy ra đacircu đoacute (ở những lograve giết mổ ở chợ vagrave ở trong nhagrave
bếp của những người nấu)
Đức Phật
Tất cả mọi chuacuteng sinh
Đều mưu cầu được sống
Đều mưu cầu hạnh phuacutec
helliphelliphelliphellip
Migravenh run sợ đao kiếm
Migravenh cũng sợ chết choacutec
Vậy lấy người lagrave migravenh
Thigrave khocircng necircn giết hại
Khocircng gacircy ra giết hại
(Kinh Phaacutep Cuacute ndash Kệ 129)
114 Con đường của chuacuteng ta
(17) Những cảnh giới1 hiện hữu (cotildei sống) khaacutec nhau lagrave
gigrave Chuacuteng lagrave những nơi thực hay ảo
Theo truyền thống Phật giaacuteo coacute năm (5) cảnh giới hiện
hữu magrave tất cả caacutec loagravei chuacuteng sinh coacute mặt ở đoacute Năm cảnh
giới đoacute lagrave
Địa Ngục
Suacutec Sinh
Ngạ Quỷ
Người
Thiecircn Thần vagrave Trời
Những cảnh giới thấp xấu đầy đau khổ lagrave Địa ngục Suacutec
sinh Ngạ quỷ
bull Địa ngục theo kinh điển bao gồm 08 đại địa ngục vagrave
160 tiểu địa ngục bao bọc xung quanh những đại địa ngục
đoacute
bull Suacutec sinh lagrave cảnh giới của tất cả loagravei động vật từ nhỏ beacute
cho đến to lớn
bull Ngạ quỷ (peta) coacute nghĩa lagrave ldquoquỷ đoacuteirdquo hoặc hay được
gọi lagrave những lsquohồn marsquo hay ldquonhững người khuất mặtrdquo xung
quanh ta Ngạ quỷ sống trong cotildei vocirc cugraveng đagravey đọa vagrave đau
khổ luocircn luocircn thiếu thốn luocircn luocircn đoacutei khaacutet magrave khocircng
được ăn uống Vagrave coacute những loagravei ngạ quỷ luocircn luocircn ở gần
những người thacircn quyến cograven sống của migravenh vagrave coacute thể thấy
được tất cả những gigrave họ hagraveng thacircn quyến của migravenh đang
lagravem vagrave luocircn luocircn khao khaacutet những người thacircn lagravem những
1ldquoCảnh giớirdquo lagrave hoagraven cảnh lagrave phacircn giới cao thấp viacute dụ cảnh giới suacutec sinh cảnh giới
địa ngục cảnh giới trecircn trời Trong mỗi loại cảnh giới cao thấp đoacute coacute thể coacute nhiều
ldquocotildei sốngrdquo khaacutec nhau viacute dụ địa ngục coacute 168 tầng hay ldquocotildeirdquo khaacutec nhau cảnh giới
trecircn trời thigrave coacute đến 28 ldquocotildeirdquo sống khaacutec nhau
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 115
việc cocircng-đức vagrave hồi-hướng cocircng đức đoacute cho họ để họ
hưởng được cocircng-đức đoacute Đoacute lagrave caacutech duy nhất giuacutep họ giảm
bớt nghiệp xấu vagrave hy vọng được taacutei sinh về một cotildei lagravenh
khaacutec
bull Cotildei Suacutec sinh vagrave Ngạ quỷ lagrave ở cugraveng nơi với cotildei Người
cugraveng ở trecircn bề mặt traacutei đất
bull [Xin để yacute thecircm loagravei Quỷ thần A-tu-la (asuras) lagrave loagravei
quỷ thần dị dạng to lớn ở cotildei trời của Nam Thiecircn Vương
(thuộc Tứ Đại Thiecircn Vương) nhưng do nghiệp xấu luocircn
sống với tacircm sacircn hận hung hatilden vagrave đau khổ cho necircn họ cũng
thuộc về cảnh giới thấp xấu đau khổ mặc dugrave cotildei sống của họ
lagrave thuộc về trecircn cảnh giới trời thần Cho necircn nhiều truyền
thống Phật giaacuteo khaacutec đatilde tiacutenh riecircng cotildei quỷ thần A-tu-la một
cảnh-giới đau khổ riecircng vagrave do caacutech tiacutenh như vậy necircn tổng
cộng coacute 06 cảnh giới magrave chuacuteng sinh đang hiện hữu
Bạn coacute biết khocircng coacute rất nhiều coacute lograveng tốt vagrave chiacutenh trực
họ lagrave những người tốt bụng cocircng bằng vagrave coacute lograveng bi mẫn
nhưng họ coacute tacircm hay dễ bị noacuteng giận Họ coacute thể noacuteng giận
vigrave nhiều lyacute do xảy ra hagraveng ngagravey họ noacuteng giận vigrave bất đồng
vigrave tự aacutei vigrave caacutei ta bị xuacutec phạm hoặc vigrave sự bất cocircng vigrave quaacute
noacuteng ruột lo lắng cho người thacircn vagrave người khaacutec vigrave hoagraven
cảnh trớ trecircu vigrave gặp phải người xấu vigrave buồn bực nhacircn tigravenh
thế thaacuteiNếu họ khocircng tu tập tacircm để giảm trừ tacircm sacircn-giận
đoacute thigrave sau khi chết họ rất dễ bị taacutei sinh thagravenh những quỷ
thần A-tu-la đau khổ như vậy]
bull Những cảnh giới cao đẹp lagrave cotildei Người vagrave những cotildei Trời
của caacutec thiecircn thần vagrave caacutec vị trời Phạm Thiecircn (Brahmas)
bull Kinh điển cũng ghi rằng coacute nhiều ldquotầngrdquo tức nhiều
ldquocotildeirdquo cao thấp khaacutec nhau trong cảnh giới Địa Ngục vagrave trong
cảnh giới Thiecircn Thần vagrave Trời
116 Con đường của chuacuteng ta
bull Nếu loagravei quỷ thần A-tu-la (asuras) được taacutech riecircng ra
thagravenh một (đơn vị) cotildei hiện hữu riecircng biệt vagrave caacutec tầng địa
ngục được gom chung thagravenh một cotildei thigrave tổng cộng coacute 04
cotildei thuộc cảnh giới xấu [Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷ vagrave A-
tu-la] 07 cotildei Dục giới phuacutec lagravenh [gồm 1 cotildei dục giới lagrave cotildei
Người vagrave 06 cotildei dục giới của Thiecircn thần) 16 cotildei Trời Sắc
Giới vagrave 04 cotildei Trời Vocirc Sắc Giới
Tổng cộng Coacute 31 Cotildei hiện hữu magrave con người (vagrave chuacuteng
sinh) coacute thể bị hay được taacutei sinh về đoacute ngay sau khi từ giatilde
kiếp sống hiện tại
Chẳng hạn ở cảnh giới địa ngục coacute đến 168 ldquotầngrdquo đại địa
ngục vagrave tiểu địa ngục khaacutec nhau tugravey theo mức độ Nghiệp aacutec
nặng nề magrave chuacuteng sinh bị rơi rớt vagrave đagravey đọa vagraveo đoacute
Cograven trecircn cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời coacute rất nhiều cotildei
Trời khaacutec nhau tugravey theo mức độ do Nghiệp thiện lagravenh magrave
chuacuteng sinh được taacutei sinh về đoacute gồm coacute 06 Cotildei Trời Dục
Giới 16 Cotildei Trời Sắc Giới vagrave 04 Cotildei Trời Vocirc Sắc Giới
Để dễ higravenh dung bạn coacute thể liecircn-tưởng đến một cotildei lagrave
ldquocotildei Ngườirdquo trecircn traacutei đất magrave chuacuteng ta đang sống gồm 193
nước trải dagravei trecircn 07 đại lục địa Nếu chuacuteng ta may mắn
được sống trong những đất nước văn minh thanh bigravenh vagrave
khiacute hậu ocircn hogravea thigrave đoacute lagrave một điều phuacutec lagravenh so với việc phải
sống trong những đất nước lạc hậu đầy chiến tranh vagrave khiacute
hậu khắc nghiệt đoacutei nghegraveo vagrave bệnh tật Những đất nước trecircn
traacutei đất vagrave mức độ dễ sống vagrave khoacute sống khaacutec nhau thậm chiacute
quaacute checircnh lệch nhau thigrave cũng giống như những ldquocotildeirdquo khaacutec
nhau trecircn cảnh giới trecircn Trời hay những ldquocotildeirdquo khaacutec nhau
trong cảnh giới dưới địa ngục vậy
Vigrave vậy coacute thể noacutei rằng bất kỳ một cotildei Trời nagraveo đoacute (trong
26 cotildei thuộc cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời) lagrave chắc chắn sẽ
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 117
tốt đẹp hơn vagrave phuacutec lagravenh hơn bất cứ quốc gia nagraveo trecircn traacutei
đất cotildei người
Vagrave ngược lại coacute thể hiểu bất kỳ một ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo
nagraveo đoacute (trong 168 ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo) của cảnh giới địa ngục
cũng chắc chắn lagrave kinh khủng hơn đagravey đọa hơn vagrave toagraven lagrave
đau khổ hơn bất kỳ xứ sở nagraveo trecircn traacutei đất
Vigrave vậy ở nơi đacircu đời sống hay mocirci trường sống coacute sự tagraven
bạo độc tagravei aacutep bức vagrave đagravey đọa quaacute khốc liệt với con người
thigrave người ta hay gọi lagrave ldquođịa ngục trần gianrdquo
Khi noacutei về đời sống Thacircn-Tacircm của con người Đức Phật
thường noacutei một caacutech ẩn dụ về những ldquocảnh giớirdquo coacute nghĩa
lagrave những tigravenh trạng hạnh phuacutec hay đau khổ khaacutec nhau của
con người tugravey theo hoagraven cảnh của mỗi người
-Viacute dụ một người đang phải chịu tật nguyền đau đớn
hoặc tinh thần khủng hoảng thigrave người đoacute đatilde giống như đang
chịu cảnh địa ngục
-Những người khocircng cograven lẽ sống gigrave chỉ biết nằm chờ đến
bữa ăn vagrave sống để ăn thigrave chẳng khaacutec nagraveo sống như cảnh suacutec
sinh
-Những người quaacute tham lam luocircn luocircn tham muốn thegravem
khaacutet magrave chẳng bao giờ được thỏa matilden dugrave đatilde coacute đầy đủ thigrave
được cho lagrave giống như loagravei ngạ quỷ luocircn luocircn cảm thấy đoacutei
thiếu vagrave đau khổ vigrave thegravem khaacutet
-Người luocircn luocircn coacute maacuteu sacircn giận ganh tị chiến tranh
tranh dagravenh quyền lực vagrave của cải thigrave tacircm cũng chẳng khaacutec
nagraveo loagravei quỷ thần dị dạng A-tu-la luocircn luocircn sống với tacircm
sacircn hận thugrave hằn vagrave hiếu chiến
118 Con đường của chuacuteng ta
-Vagrave những ai được sinh ra đẹp đẽ vagrave giagraveu sang coacute thể
được gọi lagrave đang sống sung sướng như ở cotildei thiecircn thần hay
thiecircn đagraveng Cotildei thiecircn thần dường như lagrave mơ ước của Viacute dụ
những ngocirci sao thể thầu hết mọi người bởi vậy khi những
tagravei tử điện ảnh nổi tiếng sống trong nhagrave cao cửa đẹp vagrave luocircn
coacute hagraveng triệu người hacircm mộ hay lsquotocircn thờrsquo thigrave những người
hacircm mộ đoacute gọi họ lagrave những lsquothiecircn thầnrsquo
Rotilde ragraveng lagrave những cotildei thấp xấu như Địa Ngục Ngạ Quỷ
Suacutec Sinh Quỷ Thần dị dạng lagrave đầy đau khổ vagrave hagravenh hạ Vagrave
những cotildei Thiecircn thần vagrave Trời trecircn tiecircn cảnh lagrave đầy phuacutec
lagravenh vagrave sung sướng
-Tuy nhiecircn Đức Phật noacutei rằng ở những cotildei thấp xấu đoacute
chuacuteng sinh khoacute magrave lagravem được một việc cocircng đức nagraveo để tiacutech
lũy Nghiệp tốt được Những chuacuteng sinh ở trong những cotildei
thấp xấu bị đọa đagravey như vậy thigrave chỉ lo chịu đựng mọi đau
khổ hagravenh hạ chứ khocircng cograven thời gian hay cơ hội lagravem
chuyện phuacutec đức nagraveo (Khi đatilde bị ở trong cảnh giới Địa ngục
hay Suacutec sinh thigrave coacute lagravem cocircng đức cũng chẳng coacute điều gigrave để
lagravem Vagrave tacircm thức của chuacuteng sinh đang bị ở trong cotildei địa
ngục vagrave suacutec sinh cũng khoacute magrave khởi sinh một triacute tuệ căn bản
nagraveo để magrave lagravem chuyện cocircng đức Thời gian bị ở trong
những cotildei đoacute thật lagrave dagravei khocircng thể nghĩ bagraven vigrave khoacute magrave tạo
ra được nghiệp tốt nagraveo để chuyển hoacutea taacutei sinh vagraveo những
cảnh giới tốt hơn)
-Trong khi đoacute những chuacuteng sinh ở những cotildei bồng lai
của Thiecircn thần vagrave Trời thigrave chỉ lo hưởng thụ sung sướng
khocircng cograven bị đau khổ cho necircn họ cũng chẳng rảnh rang để
suy tư hay nghĩ nhiều đến những việc cocircng đức Ở những
cotildei phuacutec lagravenh sung sướng đoacute những thiecircn thần cũng khocircng
nhigraven thấy được những lẽ vocirc-thường vagrave biến-đổi nhanh
choacuteng như ở trong cotildei Người
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 119
-Như vậy chỉ cograven cotildei Người lagrave coacute đủ hai bản chất Khổ vagrave
Sướng lagrave thiacutech hợp để học tập vagrave thực hagravenh giaacuteo phaacutep của
Đức Phật Hơn nữa chỉ coacute ở cotildei Người thigrave tất cả chuacuteng sinh
mới coacute cơ hội lagravem những hagravenh động cocircng-đức lagravem những
việc tốt lagravem người tốt vagrave nhờ đoacute tiacutech lũy Nghiệp tốt
Những Nghiệp tốt sẽ lagrave những hagravenh trang cho những chuyến
đi sau nagravey sau khi từ giatilde cotildei Người vagrave cũng nhờ vậy mới
mong coacute ngagravey giải thoaacutet hoagraven toagraven
Tuy nhiecircn Đức Phật coacute kể rằng coacute những chuacuteng sinh lagrave
thiecircn thần ở những cotildei Trời cũng cố gắng thực hagravenh giaacuteo
phaacutep của Đức Phật vagrave đatilde coacute thể chứng ngộ Niết-bagraven Vigrave
vậy Đức Phật đatilde cố gắng khuyecircn dạy mọi người hatildey nỗ lực
tu tập lagravem những điều tốt lagravenh để tiacutech lũy Nghiệp tốt Đoacute lagrave
cơ hội để được taacutei sinh về những cotildei lagravenh đaacuteng quyacute đoacute
Cho dugrave những cảnh giới (gồm 31 cotildei hiện hữu) coacute thực
sự tồn tại trong vũ trụ hay khocircng hoặc đoacute chỉ lagrave những
trạng thaacutei tacircm của từng chuacuteng sinh thigrave vấn đề đoacute cũng
khocircng quan trọng Điều quan trọng lagrave chuacuteng ta theo nguyecircn
lyacute khoa học của Phật giaacuteo đoacute lagrave sống tốt thigrave sẽ tạo Nghiệp
tốt vagrave nhờ đoacute bạn coacute quyền hy vọng sẽ được taacutei sinh về
những cotildei phuacutec lagravenh sau khi chết
Mục điacutech trước sau của caacutec Phật tử lagrave phải được về cotildei
lagravenh traacutenh được những cotildei thấp xấu đầy đau khổ vagrave đọa đagravey
kinh khủng như cảnh Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷhellip
Cograven đối với mục tiecircu tột-cugraveng lagrave giải thoaacutet khỏi vograveng taacutei
sinh luacircn hồi thigrave chỉ khi chuacuteng ta được ở trong những cotildei
lagravenh thigrave mới coacute thể tiếp tục lagravem việc tốt lagravenh vagrave thực hagravenh
Phật Phaacutep thigrave mới mong coacute ngagravey đạt đến Niết-bagraven sự giải
thoaacutet hoagraven toagraven khỏi luacircn hồi sinh tử
120 Con đường của chuacuteng ta
(18) Khi đạo Phật được truyền baacute sang những nước
phương Tacircy rất nhiều người phương Tacircy đatilde theo Đạo
Phật Điều đoacute coacute đuacuteng như vậy khocircng
Riecircng ở Mỹ con số người thực sự thực hagravenh theo Phật
giaacuteo vẫn cograven iacutet Giaacuteo sư Seymour Lachman đồng taacutec giả
của quyển saacutech nổi tiếng ldquoMột quốc Gia Becircn Dưới Chuacuteardquo
(One Nation Under God) ước lượng khoảng 800000 người
lagrave Phật tử ở Mỹ Tuy nhiecircn những nhagrave nghiecircn cứu Phật
giaacuteo thigrave cho rằng con số đoacute coacute thể lagrave nhiều hơn 4-5 lần nếu
tiacutenh cả con số những người theo đạo Phật nhập cư liecircn tục
từ những nước Đocircng Nam Aacute vagrave Đocircng Aacute
Số người theo đạo Phật ở chacircu Acircu khoảng 4 triệu người
chủ yếu ở caacutec nước Đức Phaacutep Anh Yacute
Số người theo đạo Phật ở chacircu Uacutec cũng khaacute nhiều vagrave
tăng nhanh Thống kecirc năm 2011 cho biết coacute khoảng
529000 người Uacutec theo đạo Phật trong tổng dacircn số khoảng
215 triệu người con số Phật tử tăng nhanh từ khoảng 21
dacircn số lecircn gần 25 dacircn số trong năm năm cuối
Coacute rất nhiều danh nhacircn rất nổi tiếng ở những nước Acircu
Mỹ đatilde theo đạo Phật hoặc đatilde chuyển từ đạo của họ qua đạo
Phật Trong số đoacute coacute nhiều người nổi tiếng nhất trong lĩnh
vực của migravenh trecircn thế giới magrave bạn coacute thể đatilde dễ dagraveng biết
đến từ lacircu Viacute dụ như
William Ford Jr Chủ hatildeng xe hơi Ford
Steve Jobs Chủ tịch hatildeng maacutey tiacutenh Apple Inc
Tiger Woods Nhagrave vocirc địch gocircn thế giới
Richard Gere Tagravei tử điện ảnh
Harrison Ford Tagravei tử điện ảnh
Orlando Bloom Tagravei tử điện ảnh
Keanu Reeves Tagravei tử điện ảnh
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 121
Uma Thurman Tagravei tử điện ảnh
Oliver Stone Đạo diễn điện ảnh
Tina Turner Ca sĩ nhạc Pop
Adam Yauch Ca sĩ nhạc Pop
Herbie Hancock Nhạc sĩ nhạc Jazz
Roberto Baggio Cầu thủ boacuteng đaacute Yacute
Phil Jackson Cầu thủ boacuteng rỗ NBA
Marshall Cty Marshall Goldsmith Partners
Goldsmith
helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip
Bạn cũng coacute thể đọc thecircm một bagravei viết rất hay về bối
cảnh Phật giaacuteo ở Hollywood vagrave Hoa Kỳ trecircn trang www
unboundintrasuntcnjeduarchiveslifestyleoldbuddha với
tựa đề ldquoNhững Ngocirci Sao Lagrave Phật Tửrdquo
(19) Bạn vẫn cograven nhiều cacircu hỏi muốn được trả lời
Nếu bạn vẫn cograven nhiều thắc mắc về yacute nghĩa vagrave giaacuteo lyacute
Phật giaacuteo vagrave việc thực hagravenh đạo Phật xin bạn hatildey tigravem đọc
một quyển saacutech về vấn đaacutep theo từng đề mục rất hay coacute tecircn
lagrave ldquoNhững Hỏi Đaacutep Hayrdquo (Good Question Good Answer)
của ngagravei S Dhammika Quyển saacutech nagravey đatilde được dịch ra
nhiều ngocircn ngữ vagrave cũng coacute bản dịch ra tiếng Việt của cư sĩ
Phạm Kim Khaacutenh vagrave TS Bigravenh Anson mang tecircn ldquoPhật Phaacutep
Vấn Đaacuteprdquo
Bạn coacute thể tham khảo thecircm quyển ldquoVấn Đaacutep về Phật
giaacuteordquo được biecircn soạn bởi cugraveng người viết do cugraveng nhagrave xuất
bản ấn hagravenh 2012 cugraveng với quyển saacutech nagravey
88 Con đường của chuacuteng ta
với bản tacircm vẫn cograven trong sạch vagrave iacutet vẫn đục coacute thể nhớ
được rất nhiều thậm chiacute một số coacute thể nhớ kiếp trước của
migravenh
Nếu bạn nghĩ được như vậy thigrave bạn sẽ hiểu tại sao coacute rất
nhiều đứa trẻ chưa bao giờ nghe nhạc nhưng sau khi lọt
lograveng một thời gian đatilde trở thagravenh thần đồng về acircm nhạc Coacute
những đứa trẻ chưa bao giờ học mocircn toaacuten cao cấp đoacute
nhưng vẫn giải được những bagravei toaacuten đoacute Đoacute lagrave thức nhớ lại
kiếp sống quaacute khứ theo Nghiệp dẫn taacutei sinh Hai đứa trẻ coacute
thể lagrave một nhạc sư vagrave một giaacuteo sư trong kiếp quaacute khứ
Những nhagrave baacutec học phương Tacircy thường dugraveng phương
phaacutep thocirci miecircn để trị liệu tacircm lyacute cho rất nhiều bệnh nhacircn vagrave
nhiều bệnh nhacircn đatilde coacute thể hồi nhớ lại những kiếp trước của
migravenh trong quaacute trigravenh thocirci miecircn khi tacircm khocircng bị can thiệp
bằng những đối tượng trần cảnh becircn ngoagravei
Tương tự vậy nhiều thiền sư coacute tacircm được tu dưỡng nhờ
vagraveo việc thiền tập đến mức độ đạt định thacircm cao được cho
lagrave cũng coacute khả năng hồi tưởng lại kiếp sống quaacute khứ Người
nổi bật nhất coacute khả năng nagravey bằng quaacute trigravenh hagravenh thiền
chiacutenh lagrave Đức Phật Đức Phật coacute thể nhớ vagrave thấy lại tất cả
kiếp sống trong quaacute khứ của migravenh vagrave của người khaacutec khi
tacircm đatilde hoagraven toagraven trong sạch vagrave khocircng cograven bất kỳ ocirc nhiễm
nagraveo
Vigrave vậy cacircu hỏi nagravey được đặt ra thigrave đatilde như cacircu trả lời Vigrave
sao Vigrave muốn tập trung muốn nhớ thigrave tacircm triacute chuacuteng ta phải
trong sạch thanh tịnh Tacircm chuacuteng ta bị vocirc minh che mờ bị
cảnh trần vagrave ldquotham sacircn sirdquo vẫn đục che lấp bị những vấn đề
ldquocơm aacuteo gạo tiềnrdquo hagraveng ngagravey lagravem rối triacute Thậm chiacute đa số
trong chuacuteng ta cograven chưa bao giờ dagravenh thời gian để nghĩ đến
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 89
những điều thiện tốt chưa một lần ngồi xuống để tacircm an
nghỉ vagrave hagravenh thiền
(4) Nếu chuacuteng ta khocircng thể biết gigrave về kiếp sau vậy cần gigrave
phải lo lắng về noacute
Người Anh noacutei ldquoNgagravey mai khocircng bao giờ đếnrdquo Thật
vậy caacutei ldquongagravey mairdquo lagravem sao ai biết được chắc chắn noacute sẽ
chiacutenh xaacutec như thế nagraveo Cho dugrave những dự tiacutenh vagrave hoạch định
vagrave quy luật Nghiệp lagrave coacute thể dự đoaacuten được phần nagraveo nhưng
khocircng ai trong chuacuteng ta biết được chiacutenh xaacutec điều gigrave sẽ xảy
ra cho ldquongagravey mairdquo đoacute vigrave cograven rất nhiều điều kiện (duyecircn) taacutec
động đến
Tuy nhiecircn hoạch định để phograveng traacutenh cho một ldquongagravey
mairdquo khả dĩ như vậy lagrave điều mang tiacutenh ldquotraacutech nhiệmrdquo cần
phải lagravem Chuacuteng ta khocircng thể cứ ngồi nhigraven coi ngagravey mai sẽ
ra sao Đoacute lagrave thaacutei độ hơi iacutech kỷ vocirc tacircm vagrave thiếu traacutech
nhiệm
Cứ giống như những bậc cha mẹ iacutech kỷ tiecircu xagravei tất cả
những gigrave coacute được magrave khocircng hề nghĩ đến việc để lại một
chuacutet gigrave cho ngagravey mai của những đứa con thơ dại Họ khocircng
cần biết ngagravey mai của những đứa trẻ sẽ như thế nagraveo Cha mẹ
coacute traacutech nhiệm thường lagravem mọi caacutech để chuẩn bị cho tương
lai tốt đẹp nhất coacute thể cho con migravenh cho dugrave họ coacute thể khocircng
cograven sống đến luacutec đoacute để chứng kiến tương lai của con migravenh
coacute giống như migravenh hoạch định hay khocircng Chuacuteng ta cũng
cần phải nghĩ về tương lai vagrave về kiếp sau của chuacuteng ta
theo caacutech nghĩ như vậy
Những kinh điển Phật giaacuteo coacute ghi lại chuyện những
chuacuteng sinh ở cotildei Trời vagrave cả một số chuacuteng sinh bị taacutei sinh
90 Con đường của chuacuteng ta
vagraveo cotildei thấp xấu họ coacute khả năng nhớ lại những kiếp quaacute
khứ của migravenh nhớ lại những hagravenh động họ đatilde lagravem những
Nghiệp họ đatilde tạo ra vagrave ldquochiacutenh những Nghiệp đoacute đatilde dẫn dắt
họ đến những cảnh taacutei sinh đoacuterdquo Điều đoacute lagrave một trong những
dấu hiệu coacute yacute nghĩa động viecircn chuacuteng ta hatildey tiacutech cực cố gắng
lagravem những điều tốt nhất coacute thể trong kiếp sống hiện tại
Phật giaacuteo khuyecircn mọi người hatildey lagravem điều tốt nhất ldquoHatildey
lagravem người tốtrdquo để mang lại kết quả tốt nhất cho kiếp sống
tiếp theo cho dugrave ở kiếp sau chuacuteng ta coacute thể khocircng biết rằng
hậu-quả tốt đẹp của kiếp sau lagrave do kiếp nagravey tạo taacutec magrave
thagravenh Việc coacute biết hay khocircng biết về kiếp sống quaacute khứ hay
kiếp sống tương lai khocircng giải quyết vấn đề ở đacircy (Phụ
Lục 16)
Vấn đề lagrave yacute thức traacutech nhiệm của chuacuteng ta Cũng như
chuacuteng ta khocircng cần phải được biết rotilde con caacutei chuacuteng ta sẽ
sung sướng hay khổ sở ra sao trong tương lai thigrave chuacuteng ta
mới hoạch định vagrave lo lắng cho tương lai của chuacuteng Chuacuteng
ta phải lagravem vigrave traacutech nhiệm vagrave vigrave mọi sự ldquotốt đẹp hơnrdquo cho
tương lai
Vigrave yacute nghĩa cứu caacutenh theo lyacute nhacircn-quả nagravey coacute thể lagravem an
ủi lograveng người hiện tại như vậy necircn những người theo Phật
thường hay noacutei với nhau rằng ldquoNếu bạn muốn biết kiếp
sống trước đacircy của migravenh hatildey nhigraven vagraveo kiếp nagravey của bạn
Nếu bạn muốn biết kiếp sau của migravenh hatildey nhigraven vagraveo kiếp
nagravey của bạnrdquo
Kiếp nagravey lagrave kết quả của những gigrave trong kiếp trước bạn đatilde
lagravem Kiếp sau lagrave kết quả của những gigrave bạn đatilde lagravem trong kiếp
nagravey
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 91
Hiện tại lagrave con của quaacute khứ vagrave lagrave mẹ của tương lai Nếu
coacute những bậc cha mẹ tốt trong hiện tại thigrave coacute thể coacute một đời
sống tinh thần vagrave vật chất phuacutec lagravenh cho con caacutei trong tương
lai Đời sống của chiacutenh chuacuteng ta ở kiếp nagraveo ở giacircy phuacutet
nagraveo ở nơi đacircu cũng mang bản chất tương tự như vậy
(5) Coacute bằng chứng khoa học nagraveo chứng tỏ coacute sự taacutei sinh
Coacute rất nhiều trường hợp nghiecircn cứu đatilde chứng minh nhiều
người lớn vagrave trẻ em đatilde nhớ lại kiếp trước của migravenh Cũng
coacute rất nhiều trường hợp tuy khocircng thocircng qua nghiecircn cứu
khoa học nhưng mang tiacutenh giai thoại được thuật lại bởi rất
nhiều người vagrave nguồn tin đaacuteng tocircn trọng ở những nước
phương Đocircng
Phương Đocircng vagrave phương Tacircy ngagravey nay vẫn liecircn tục
nghiecircn cứu về sự hồi nhớ kiếp quaacute khứmdashĐoacute lagrave bằng chứng
chứng minh coacute sự ldquotaacutei sinhrdquo
Viacute dụ Carol Bowman người chủ xướng một trung tacircm
khoa học vagrave diễn đagraven rất lớn mang tecircn ldquoTrung Tacircm Nghiecircn
Cứu Tiền Kiếp Ở Trẻ Emrdquo (wwwchildpastlivesorg) đatilde viết
một quyển saacutech về nhiều đứa trẻ đatilde coacute khả năng nhớ lại
kiếp quaacute khứ của migravenh Đoacute khocircng phải lagrave những quyển saacutech
về đề tagravei tocircn giaacuteo hay tacircm linh magrave lagrave saacutech về nghiecircn cứu
khoa học dựa vagraveo những cocircng trigravenh nghiecircn cứu cocircng phu
trecircn hagraveng trăm đứa trẻ
Giaacuteo sư Ian Stevenson lagrave giaacutem đốc Khoa Nghiecircn Cứu
Cảm Nhận ở đại học University of Virginia Hoa Kỳ đatilde thực
hiện rất nhiều nghiecircn cứu hagraven lacircm vagrave khoa học hơn 3000
người coacute khả năng nhớ lại kiếp trước của migravenh
(wwwmedicine virginiaEduclinical)
92 Con đường của chuacuteng ta
Một số những nhagrave khoa học rất nổi tiếng trong việc
nghiecircn cứu đề tagravei con người hồi nhớ lại tiền kiếp magrave bạn coacute
thể tham khảo như lagrave
Tiến sĩ Jim Tucker
(wwwenlightennextorgmagazinebiosjim-tucker)
Tiến sĩ Raymond Moody (wwwlifeafterlifecom)
Thomas Shroder (wwwbookssimonandschustercom)
Đoacute lagrave những cocircng trigravenh nghiecircn cứu đầy thuacute vị vagrave những
bằng chứng đầy thuyết phục magrave ai cũng necircn quan tacircm
Hagraveng ngagraven kết quả hiện đại vagrave khoa học như vậy chứ chưa
cần tiacutenh hagraveng ngagraven hiện tượng được chứng kiến được ở
những xứ sở khaacutec đatilde chứng minh sự coacute-thật của những kiếp
sống trước của những người đang sống trong hiện tại Noacutei
caacutech khaacutec khoa học đatilde chứng minh rằng coacute sự taacutei sinh
Henry Ford người saacuteng lập Hatildeng xe hơi Ford
Cocircng việc lagrave vocirc dụng nếu chuacuteng ta khocircng thể dugraveng
kinh nghiệm đoacute trong kiếp sống khaacutec
Thiecircn tagravei lagrave kết quả của những kinh nghiệm lacircu dagravei
trong nhiều kiếp quaacute khứ
Về điều nagravey tocirci luocircn chắc chắn chuacuteng ta đang ở đacircy vigrave
một mục điacutech
Chuacuteng ta sẽ liecircn tục Tacircm triacute vagrave kyacute ức chuacuteng lagrave bất
diệtrdquo
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 93
(6) Phật giaacuteo coacute macircu thuẫn vagrave xung đột với khoa học hiện
đại khocircng
Trong tất cả những tocircn giaacuteo thigrave giaacuteo lyacute Phật giaacuteo dường
như khocircng coacute xung đột đaacuteng kể nagraveo với những khaacutem phaacute vagrave
phaacutet minh của khoa học Phật giaacuteo cũng khocircng tạo ra những
thần thaacutenh biacute ẩn hay những thế lực siecircu nhiecircn nagraveo để giải
thiacutech những trật tự vagrave nguyecircn lyacute vận hagravenh của thế giới
Khoa học chứng minh vagrave chủ trương theo học thuyết
Tiến Hoacutea thigrave cũng hoagraven toagraven giống như học thuyết Vocirc
Thường của Phật giaacuteo Tương tự vậy cugraveng với những bằng
chứng hoacutea thạch vagrave caacutech tiacutenh tuổi carbon về địa chất học
khảo cổ học hiện đại đatilde coacute thể tiacutenh được tuổi của traacutei đất
khoảng 45 tỷ năm (httpviwikipediaorgtuổi traacutei đất)
Khaacutem phaacute nagravey cũng giống với những lời giảng của Đức
Phật về tuổi traacutei đất lagrave một đại kiếp (eon) tức lagrave một khoảng
thời gian gần như khocircng thể đếm được như vậy
Đặc biệt caacutech tiacutenh vagrave khaacutei niệm thời gian của Đức Phật
trong mối tương quan với vũ trụ hầu như rất đuacuteng với khoa
học hiện đại Phật giaacuteo đưa ra caacutech tiacutenh thời gian của vũ trụ
theo đại kiếp (kappa) tức những khoảng thời gian khocircng thể
nagraveo đếm được Để giải thiacutech những quatildeng thời gian đoacute Đức
Phật đatilde dugraveng viacute dụ lagrave nếu lấy một miếng vải lụa rồi mỗi
một trăm năm (100 năm) đến lau chugravei một traacutei nuacutei một lần
Cho đến khi nagraveo traacutei nuacutei đoacute bị chugravei mograven hết thigrave khoảng thời
gian đoacute coacute thể gọi lagrave một đại kiếp (kappa) Thuyết vũ trụ
nagravey của Phật giaacuteo gần giống với caacutech tiacutenh của khoa học
Khoa học tiacutenh rằng tuổi của vũ trụ lagrave vagraveo khoảng 137 tỷ
năm một khoảng thời gian chuacuteng ta khocircng bao giờ ngồi
đếm hết được Nếu chuacuteng ta chỉ ngồi đếm liecircn tục từ 1 cho
94 Con đường của chuacuteng ta
đến con số 137 tỷ đoacute thigrave chắc cuộc đời của chuacuteng ta cũng
đatilde đi qua rồi (httpviwikipedia org Tuổi vũ trụ)
Đức Phật cũng đatilde noacutei nhiều về vũ trụ chẳng hạn vũ trụ
bao gồm vocirc vagraven những vigrave sao vagrave hệ Thiecircn Hagrave vagrave thế giới
của chuacuteng ta chỉ lagrave một hạt bụi so với vũ trụ vocirc biecircn đoacute Vagraveo
thời hiện đại nhờ vagraveo khoa học vũ trụ thiecircn văn học vệ
tinh vagrave những kiacutenh viễn vọng chuacuteng ta hoagraven toagraven coacute thể
quan saacutet hagraveng tỷ tỷ vigrave sao vagrave hagraveng tỷ hệ Ngacircn Hagrave trong vũ
trụ
Đức Phật cũng khocircng bao giờ noacutei traacutei đất hay thế giới của
chuacuteng ta được tạo ra bởi một thaacutenh thần hay một đấng saacuteng
tạo nagraveo vagrave con người cũng khocircng được tạo ra bởi đấng saacuteng
tạo đoacute Điều đoacute cho thấy rằng caacutech đacircy hơn 2550 năm Đức
Phật đatilde quan saacutet vagrave miecircu tả đuacuteng đắn về vũ trụ cũng như vị
triacute của traacutei đất trong vũ trụ
Một điều thuacute vị hơn lagrave Đức Phật đatilde mocirc tả vũ trụ luocircn co
giatilden vagrave những chu kỳ co giatilden keacuteo dagravei trong khoảng thời
gian dagravei bằng cả một đại kiếp Điều nagravey đuacuteng như lời tiecircn
đoaacuten cho Học Thuyết Vũ Trụ Dao Động đatilde được chứng
minh sau 2500 năm
Một viacute dụ khaacutec trong một bagravei thuyết giảng (kinh) Đức
Phật cầm ly nước trong tay vagrave bảo rằng coacute vocirc số chuacuteng sinh
vi trugraveng đang ở trong ly nước Lagrave một khoảng thời gian thật
dagravei kể từ luacutec đoacute dường như khocircng mấy ai hiểu gigrave về lời dạy
đoacute của Phật cho đến sau nagravey vagrave hocircm nay chuacuteng ta coacute thể
nhigraven qua kiacutenh hiển vi vagrave thấy được vocirc số vi trugraveng trong bất
kỳ một ly nước latilde tự nhiecircn nagraveo
Viacute dụ mới caacutech đacircy khoảng một thế kỷ khi con người đatilde
tigravem dược caacutech noacutei chuyện với nhau được qua những ống
nghe điện thoại khi ở caacutech xa nhau hagraveng ngagraven dặm rồi caacutech
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 95
đacircy vagravei chục năm chuacuteng ta coacute thể chuyển qua khocircng gian vocirc
tận nguyecircn vẹn chữ viết vagrave kyacute tecircn vagrave coacute thể gửi higravenh ảnh
của chuacuteng ta từ một caacutei maacutey faxcho đến hơn mười năm
nay vagrave chuacuteng ta đatilde coacute thể nhigraven thấy nhau khi noacutei chuyện
gửi tất cả higravenh ảnh của một buổi sinh nhật trong vograveng vagravei
chục giacircy qua khocircng gian để đến nửa vograveng traacutei đất becircn
kiahellipĐoacute lagrave những điều magrave thời xa xưa khocircng ai coacute thể
tưởng tượng ra nổi nhưng những điều Phật đatilde noacutei luacutec đoacute
người ta khocircng thể hiểu được nếu họ khocircng phải lagrave một bậc
thaacutenh nhacircn giaacutec ngộ
Cograven rất nhiều điều Đức Phật đatilde noacutei magrave cho đến hocircm nay
khoa học vẫn chưa khaacutem phaacute vagrave kiểm chứng hết Khocircng
biết chuacuteng ta coacute may mắn cograven sống đến khi nagraveo hoặc coacute
may mắn được taacutei sinh trở lại cotildei người đaacuteng nhớ nagravey để
chuacuteng ta coacute thể được tiếp tục chứng kiến những phaacutet minh
vagrave khaacutem phaacute mới magrave con người sẽ tigravem ra nữa Nhưng chắc
chắn những khaacutem phaacute đoacute khocircng coacute gigrave lagrave biacute ẩn khaacutec với
những quy luật vận hagravenh của tự nhiecircn magrave Đức Phật đatilde từng
thuyết giảng
Vậy thigrave tại sao ngagravey xưa cho đến tận bacircy giờ vẫn cograven rất
nhiều người khocircng tin những cacircu chuyện của Đức Phật về
thế giới vagrave vũ trụ về những cotildei taacutei-sinh hiện hữu khaacutec của
chuacuteng sinh magrave họ cứ matildei đi thecircu dệt những chuyện hoang
đường đầy magraveu sắc thần thoại vagrave phi khoa học về Đức Phật
William Shakespeare trong taacutec phẩm Hamlet
Nagravey Horatio cograven nhiều thứ trecircn cotildei trời vagrave traacutei đất
hơn những điều ocircng mơ thấy trong triết học của ocircng
96 Con đường của chuacuteng ta
(7) Vigrave sao Phật giaacuteo khocircng coacute niềm tin vagraveo Đấng Saacuteng
Tạo tối cao saacuteng tạo ra thế giới vũ trụ
Phật giaacuteo coacute xu hướng khaacute ldquothực tiễnrdquo trong những vấn
đề đoacute vagrave khocircng tin vagraveo những biacute ẩn saacuteng tạo vagrave cũng khocircng
chấp nhạn giả thuyết vũ trụ bắt nguồn từ ldquotrứng vũ trụrdquo hay
được tạo ra bởi một lsquovị thần coacute chogravem racircu dagravei trắngrsquo
Nếu bạn nghĩ rằng coacute một đấng saacuteng tạo tagravei tigravenh tạo ra cả
vũ trụ vagrave thế giới vậy ai tạo ra đấng saacuteng tạo tagravei tigravenh đoacute Vagrave
nếu đấng saacuteng tạo đoacute đatilde luocircn luocircn tồn tại vậy liệu vũ trụ
cũng đatilde luocircn luocircn tồn tại hay khocircng
Noacutei chung Phật giaacuteo khocircng tin vagraveo những đấng saacuteng tạo
toagraven năng như vậy Chẳng hạn như nếu một đấng saacuteng tạo
đatilde tạo ra vũ trụ đatilde tạo ra con người vậy tại sao khocircng tạo
ra những con người giống nhau cugraveng hạnh phuacutec như nhau
magrave lại tạo ra người aacutec người hiền người lagravem ra tội lỗi vagrave
phải bị higravenh phạt xuống địa ngục lsquovĩnh viễnrsquo trong cảnh đầu
rơi maacuteu chảy như vậy
Cứ cho nếu con người khocircng được đấng saacuteng tạo tạo ra
thigrave cũng chẳng lagrave gigrave cả Những đấng saacuteng tạo theo quan
điểm tocircn giaacuteo của nhiều tocircn giaacuteo thigrave lagrave đấng saacuteng tạo với
đầy lograveng baacutec aacutei thương yecircu muocircn loagravei Đấng saacuteng tạo đatilde
tạo ra vagrave biết trước coacute thiecircn đường hạnh phuacutec vagrave địa ngục
kinh khủng Vậy sao đấng saacuteng tạo lại tạo ra những con
người lagravem necircn tội lỗi để rồi bị đọa đagravey xuống địa ngục kinh
khủng đoacute - Để lagravem gigrave Tại sao đấng saacuteng tạo coacute luacutec lại đầy
lograveng baacutec aacutei thương yecircu muocircn loagravei coacute luacutec lại tạo ra địa
ngục rồi tạo ra con người gacircy necircn tội lỗi vagrave bị higravenh phạt
một caacutech bất cocircng khocircng thương xoacutet ở địa ngục đoacute
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 97
Đức Phật đatilde khuyecircn dạy khocircng necircn tin theo những điều
do giaacuteo điều do kinh kệ do truyền thống hay do những suy
đoaacuten tưởng tượng vigrave nếu tin như vậy sẽ chẳng mang lại lợi
iacutech gigrave
Đức Phật khuyecircn rằng đừng bao giờ cố gắng tigravem hiểu
những cacircu hỏi siecircu higravenh như vậy chẳng hạn như Ai tạo ra
thế giới nagravey Thế giới nagravey coacute tồn tại matildei matildei hay khocircng
Trong cacircu chuyện về một người bị diacutenh mũi tecircn độc khocircng
lo việc ruacutet mũi tecircn ra để cứu lấy mạng sống của migravenh magrave
cứ lo hỏi những cacircu hỏi vocirc iacutech như Ai đatilde bắn mũi tecircn đoacute
Tecircn họ hắn lagrave gigrave Hắn lagravem nghề gigrave Vigrave sao vagrave vigrave saohellipthigrave
người đoacute coacute thể chết trước khi nghe được cacircu trả lời Caacutech
tốt nhất lagrave hatildey để thầy thuốc ruacutet mũi tecircn ra vagrave băng boacute thuốc
thang vagrave cứu lấy mạng sống của migravenh Những cacircu hỏi đoacute
khocircng giuacutep iacutech gigrave cho việc cứu nguy mạng sống của migravenh
Yacute Đức Phật khuyecircn dạy rằng cuộc sống trecircn thế gian thật
lagrave vocirc thường vagrave ngắn ngủi necircn chuacuteng ta hatildey tập trung vagraveo
những vấn đề ldquothực tếrdquo lagrave lagravem sao để bớt Khổ để giải thoaacutet
được khỏi Khổhellip trước khi những vocirc thường đến vagraveo một
ngagravey khocircng hẹn trước trước khi chuacuteng ta coacute thể nghe được
những cacircu trả lời về những vấn đề siecircu phagravem siecircu nhiecircn đoacute
Chuacuteng ta hatildey necircn tu tập để mau đạt đến những triacute tuệ giải
thoaacutet Khi chuacuteng ta đạt được loại triacute tuệ giải thoaacutet đoacute chuacuteng
ta sẽ tự nhiecircn thấy biết tất cả những cacircu trả lời về những vấn
đề cao siecircu đoacute
(8) Vậy Phật giaacuteo coacute lsquothugrave gheacutetrsquo hay lsquođe dọarsquo những người
khocircng theo đạo Phật sẽ bị higravenh phạt hay bị đọa vagraveo địa
ngục hay khocircng
98 Con đường của chuacuteng ta
Chắc chắn lagrave khocircng phải rồi Đạo Phật khocircng chủ trương
theo kiểu cơ chế thưởng phạt vagrave địa ngục vĩnh viễn
Phật giaacuteo chủ trương rằng những quy luật về Nghiệp luật
nhacircn-quả đều aacutep dụng cho tất cả mọi người Khocircng phải lagrave
Phật tử thigrave được ưu aacutei cograven khocircng phải Phật tử thigrave bị xử
Khocircng phải vậy mọi người đều nhận latildenh những hậu quả
tốt xấu tugravey theo Nghiệp của migravenh
Phật giaacuteo khocircng phải giống những tocircn giaacuteo khaacutec lagrave sẽ
trừng phạt con người khi họ chọn theo tocircn giaacuteo khaacutec Thời
nay những higravenh phạt dagravenh cho những người gọi lagrave lsquongoại
đạorsquo hoặc cho những kẻ bỏ đạo đi theo tocircn giaacuteo khaacutec đatilde bị
nghiecircm cấm Tất cả mọi người trecircn traacutei đất đều được bảo vệ
được tocircn trọng để lựa chọn tiacuten ngưỡng cho migravenh Đoacute lagrave
nhacircn quyền như đatilde được ghi rotilde trong Hiến Chương của
Liecircn Hiệp Quốc (Điều 18) Việc trừng phạt mang tiacutenh tocircn
giaacuteo đatilde bị cấm ở hầu hết những nước văn minh trecircn thế giới
nagravey Những người soạn thảo vagrave quyết định Hiến Chương
tiến bộ nagravey cũng lagrave những người từ những tocircn giaacuteo ldquohữu
thầnrdquo khaacutec nhau Vậy khocircng lẽ coacute đấng saacuteng tạo nagraveo magrave lại
thiếu văn minh như vậy Cograven trừng phạt hay đagravey đọa tiacuten đồ
của migravenh chỉ vigrave họ từ bỏ tocircn giaacuteo hoặc vigrave họ chuyển qua tocircn
giaacuteo khaacutec
Phật giaacuteo thigrave chưa bao giờ liecircn quan đến yacute tưởng nagravey
Đạo Phật khocircng coacute chủ trương iacutech kỷ hay trừng phạt bất kỳ
ai vigrave bất kỳ lyacute do tocircn giaacuteo ngay cả việc khocircng tin vagraveo Đức
Phật
Nếu đấng saacuteng tạo lagrave một người tạo ra muocircn loagravei vagrave loagravei
người thigrave tại sao đấng saacuteng tạo coacute thể giaacuteng một người
xuống địa ngục để bị đọa đagravey nấu chảy matildei matildei ở đoacute Bạn
coacute bao giờ đốt một diecircm quẹt dưới lograveng bagraven tay vagrave chịu
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 99
được sự noacuteng chaacutey của ngọn lửa khocircng Vậy sao bạn coacute thể
đốt bagraven tay của người khaacutec matildei matildei để người ta kecircu rống
trong đau đớn như vậy
Vagrave giả sử bạn lagrave đấng saacuteng tạo coacute đầy đủ quyền năng để
dừng lại việc thiecircu đốt đoacute liệu bạn coacute necircn dừng lại khocircng
hay vẫn tiếp tục nhigraven người khaacutec đau đớn như vậy
Đức Phật chủ trương tự do tư tưởng Người đatilde chưa bao
giờ yecircu cầu bất cứ ai phải tin theo giaacuteo lyacute của Người Đức
Phật cograven cho rằng khocircng phải bất cứ ai cũng hiểu được giaacuteo
lyacute của Phật vigrave những căn cơ khaacutec nhau của mọi người cho
necircn mọi người đều coacute thể chọn con đường thiacutech hợp nhất
cho migravenh
Phật giaacuteo khocircng phải lagrave một tocircn giaacuteo của giaacuteo điều vagrave
thưởng phạt magrave Phật giaacuteo mong muốn đưa đến cho mọi
người sự hiểu biết vagrave ldquothấyrdquo rotilde những lẽ thật chacircn lyacute của
cuộc đời vagrave thế giới rồi tự mọi người chọn caacutech sống thiacutech
hợp cho migravenh để traacutenh bỏ những đau Khổ trong cuộc đời
Nhagrave baacutec học Albert Einstein
ldquoTocirci khocircng thể tưởng tượng một Thượng đế kẻ tưởng
thưởng vagrave trừng phạt những tạo vật của migravenhhellip
ldquoTocircn giaacuteo của tương lai sẽ lagrave tocircn giaacuteo về vũ trụ Noacute
phải vượt quaacute một đấng thượng đế caacute nhacircn vagrave traacutenh bỏ
giaacuteo điều cugraveng lyacute thuyết thần học Bao trugravem cả hai mặt
tự nhiecircn vagrave tacircm linh noacute phải được dựa trecircn cảm quan
tocircn giaacuteo coacute được từ kinh nghiệm về mọi sự vật tự nhiecircn
100 Con đường của chuacuteng ta
vagrave tacircm linh như lagrave caacutech kết hợp đuacuteng nghĩa nhất Phật
giaacuteo sẽ trả lời được yacute nghĩa nagravey
ldquoNếu coacute một tocircn giaacuteo nagraveo coacute thể đương đầu với những
nhu cầu khoa học hiện đại thigrave đoacute lagrave Phật giaacuteo Phật
giaacuteo khocircng cần xeacutet lại quan điểm của migravenh để cập nhật
với những khaacutem phaacute mới của khoa học Phật giaacuteo
khocircng cần phải từ bỏ quan điểm của migravenh để xu hướng
theo khoa học bởi vigrave Phật giaacuteo bao trugravem cả khoa học
cũng như vượt qua khoa họcrdquo
(9) Phương phaacutep ldquoThiềnrdquo coacute tạo những tacircm niệm xấu aacutec
hay khocircng theo như một số người vẫn bagraven taacuten magrave khocircng
giải thiacutech
Thiền đatilde được thực hagravenh vagrave phaacutet triển bằng nhiều higravenh
thức khaacutec nhau vagrave nhiều nền văn hoacutea khaacutec nhau trong suốt
mấy ngagraven năm qua Ngagravey nay thiền tập được thực hiện trecircn
khắp thế giới đặc biệt phaacutet triển mạnh ở những nước
phương Tacircy
Rất nhiều cocircng ty doanh nghiệp đatilde gửi nhacircn viecircn của
migravenh đến thiền tập ở những khoacutea thiền Họ nhận ra rằng
thiền mang lại rất nhiều lợi iacutech lagravem cho tacircm an định vagrave tacircm
trong sạch vagrave giuacutep cho việc kiểm soaacutet những aacutep lực cocircng
việc stress nỗi đau bức xuacutec vagrave những cơn giận
Những nhagrave thần kinh học thuộc Trường Y Khoa của đại
học University of Massachusetts bằng caacutech nghiecircn cứu
soacuteng natildeo của những người hagravenh thiền đatilde cho thấy kết luận
rằng natildeo của họ an bigravenh vagrave tĩnh lặng hơn natildeo của những
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 101
người khocircng hagravenh thiền (wwwpsychologytodaycom
articles200304the-benefits-meditation)
Những nhagrave nghiecircn cứu của Trung Tacircm Y Khoa San
Francisco thuộc đại học University of California cũng đatilde
kết luận rằng nhờ vagraveo thiền tập những người theo Phật giaacuteo
thực sự hạnh phuacutec vagrave bigravenh tĩnh hơn những người khaacutec
(wwwnewsbbccouk2hihealth3047291stm)
Một số người khocircng taacuten đồng việc hagravenh thiền vigrave những
nỗi sợ vocirc lyacute Điều đoacute lagrave hoagraven toagraven sai traacutei ngay cả đơn
thuần về mặt khoa học y học
(10) Phải chăng những cacircu chuyện về những điều thần
diệu về năng lực thần thocircng của Đức Phật lagrave coacute thật
Theo Phật giaacuteo mọi điều đều coacute thể xảy ra theo tiến
trigravenh khoa học vagrave nhacircn quả
Một số năng lực của Tacircm coacute thể tạo ra những kỳ cocircng
hay những điều thần diệu khoacute magrave giải thiacutech được bằng tri
kiến bigravenh thường của người phagravem tục cograven đầy vocirc minh vagrave ocirc
nhiễm như chuacuteng ta
Đuacuteng lagrave trong kinh điển coacute ghi lại một số điều thần diệu
vagrave năng lực thần thocircng magrave Đức Phật đatilde thể hiện trong một
vagravei lần để chinh phục đạo đức của những người ngoại đạo
quaacute khiacutech Tuy nhiecircn Đức Phật chưa bao giờ noacutei nhiều về
những năng lực nagravey hay chỉ dạy cho ai về thần thocircng như lagrave
một giaacuteo lyacute cần thiết
102 Con đường của chuacuteng ta
Cograven một số cacircu chuyện khaacutec về năng lực thần thocircng của
Đức Phật lịch sử coacute lẽ do một số tu sĩ cổ xưa đatilde phoacuteng đại
thecircu dệt thecircm iacutet nhiều vigrave sự sugraveng kiacutenh cao độ dagravenh cho Đức
Phật vagrave vigrave mục điacutech tạo ra những higravenh ảnh cao siecircu của Đức
Phật để saacutenh với những higravenh ảnh huyền thoại biacute ẩn của tocircn
giaacuteo hữu thần khaacutec vagraveo thời cổ xưa đoacute (như Hindu giaacuteo)
Phật giaacuteo khocircng khuyến khiacutech sự đề cao hay niềm tin mugrave
quaacuteng vagraveo những điều thần diệu những bugravea pheacutep hay về
một Đức Phật đầy huyền thuật vagrave thần thocircng biacute ẩn như vậy
Đức Phật khocircng chủ trương pheacutep thuật hay thần thocircng biến
hoacutea lagrave một trong những caacutech thức tu hagravenh nagraveo cả
Chiacutenh Đức Phật đatilde dạy rằng bất kỳ thần thocircng biến hoacutea
nagraveo cho dugrave coacute thật đi nữa thigrave cũng khocircng hề quan trọng
Điều quan trọng lagrave thực hagravenh con đường Đạo magrave Đức Phật
đatilde hướng dẫn bởi vigrave chỉ coacute con đường đoacute mới giải thoaacutet
con người khỏi mọi khổ đau vagrave phiền natildeo magrave thocirci
(11) Những người đồng tiacutenh luyến aacutei coacute thể lagrave Phật tử hay
khocircng
Xu hướng tigravenh dục của mọi người lagrave khocircng liecircn quan vagrave
khocircng phải lagrave yếu tố quan trọng gigrave trong Phật giaacuteo hết
Đồng tiacutenh luyến aacutei lagrave xu hướng tigravenh dục tự nhiecircn của một
người vagrave coacute lẽ đoacute khocircng phải lagrave một dạng phạm giới về đạo
đức như lagrave một hagravenh động tagrave dacircm (giới thứ tư trong ldquoNăm
Giớirdquo)
Nếu bạn thắc mắc những người theo đạo Phật coacute thể sẽ
hỏi lại như vầy ldquoAi tốt hơn ai một người đồng tiacutenh chiacutenh
trực hiền hogravea hay một người tigravenh dục khaacutec phaacutei magrave vocirc
lương tacircm gian traacuterdquo
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 103
Theo Đức Phật đạo đức vagrave phẩm hạnh của một người
khocircng phụ thuộc vagraveo tocircn giaacuteo của họ Dugrave những người coacute
đang theo đạo Phật hay khocircng thigrave họ vẫn lagrave người tốt khi họ
lagrave người tốt Vagrave tất cả mọi người đều coacute thể tham gia vagraveo
Phật giaacuteo nếu họ tigravem hiểu vagrave thấy đạo Phật lagrave coacute lyacute vagrave thiacutech
hợp cho việc tu tập để đem lại sự bigravenh an vagrave giải thoaacutet cho
họ Dugrave cho họ khocircng theo đạo Phật một caacutech chiacutenh thức
nhưng nếu họ sống một đời với đạo đức tốt đẹp thigrave họ cũng
đatilde lagrave những Phật tử rồi theo yacute nghĩa của Phật giaacuteo
(12) Huacutet thuốc laacute lagrave ngược với đạo Phật
Noacutei một caacutech chiacutenh thức thigrave Phật giaacuteo khocircng xem việc
huacutet thuốc laacute lagrave sai traacutei về mặt đạo đức
Tuy nhiecircn rất nhiều những Phật tử vagrave tu sĩ Phật giaacuteo
nghiecircm tuacutec vagrave gương mẫu đều khocircng huacutet thuốc laacute vagrave họ
thường khuyến khiacutech việc từ bỏ thuốc laacute
Bởi vigrave huacutet thuốc laacute coacute rất nhiều điều nguy hại cho bản
thacircn Những người ldquotu thiềnrdquo khocircng necircn huacutet thuốc laacute vigrave huacutet
thuốc laacute lagrave lagravem cho thần kinh vagrave tacircm triacute luocircn luocircn bị hồi
hộp kiacutech thiacutech trong khi việc thiền định lagrave việc lagravem cho
tacircm tĩnh lặng vagrave tập trung Hơn nữa huacutet thuốc laacute lagrave lagravem cho
hệ hocirc hấp hoạt động khocircng tốt hơi-thở sẽ khoacute khăn ngắn
dagravei ngộp thở vigrave thuốc laacute lagravem hại phổi vagrave hệ tim mạch lagravem
sức khỏe khocircng tốt tất cả đều cản trở cho việc hagravenh thiền
Cho dugrave những tăng sĩ khocircng tu theo phương phaacutep thiền thigrave
họ cũng khocircng necircn huacutet thuốc laacute vigrave điều đoacute cũng tạo ra
những higravenh ảnh khocircng đẹp ở những nơi chugravea chiền vagrave trước
mắt những Phật tử Nhưng sự thật thigrave thời nay coacute rất nhiều
thầy tu theo phaacutep mocircn Tịnh Độ ở Việt nam lagrave những người
huacutet thuốc laacute thường xuyecircn
104 Con đường của chuacuteng ta
Một vấn đề nữa của huacutet thuốc laacute cũng giống như việc
uống rượu vagrave dugraveng chất độc hại do lagrave gacircy ghiền Huacutet thuốc
coacute thể biến thagravenh một dạng thegravem muốn liecircn tục hagraveng ngagravey
vigrave tiacutenh chất gacircy ghiền vagrave lagravem cho người huacutet thuốc luocircn luocircn
phụ thuộc vagraveo noacute
Một vấn đề quan trọng nữa lagrave việc huacutet thuốc laacute vừa gacircy
hại cho bản thacircn migravenh vừa ảnh hưởng vagrave gacircy hại đến những
người hiacutet thở xung quanh họ trở thagravenh những người huacutet
thuốc laacute ldquobị độngrdquo trở thagravenh những nạn nhacircn của người huacutet
thuốc Magrave như Đức Phật đatilde noacutei những việc gigrave migravenh lagravem magrave
gacircy hại cho bản thacircn migravenh vagrave những người khaacutec thigrave đoacute
khocircng phải lagrave một hagravenh động tốt thiện Vagrave vigrave vậy chuacuteng ta
cần necircn traacutenh bỏ
Cũng chiacutenh vigrave lyacute do gacircy nguy hại cho migravenh vagrave mọi
người nhiều nước văn minh trecircn thế giới đatilde hạn chế việc
huacutet thuốc vagrave việc huacutet thuốc cũng bị nghiecircm cấm ở những
nơi cocircng cộng
Từ những điều nagravey chuacuteng ta coacute thể hiểu rằng Phật giaacuteo
coacute lẽ khocircng taacuten đồng với việc huacutet thuốc laacute vagrave coacute lẽ khocircng
xem việc huacutet thuốc lagrave thaacutei độ hay hagravenh động tiacutech cực vagrave tốt
lagravenh trong cuộc sống
(13) Phật giaacuteo dạy chuacuteng ta necircn luocircn luocircn hagravei lograveng với
mọi thứ migravenh coacute Tuy nhiecircn đa số mọi người đều coacute tham
vọng lagravem việc nhiều hơn để coacute thu nhập nhiều hơn vagrave
cũng coacute tham vọng tạo cuộc sống sung tuacutec hơn cho gia
đigravenh Vậy lagravem sao hogravea giải vấn đề nagravey
Đacircy lagrave một cacircu hỏi hay Đuacuteng lagrave Đạo Phật khuyecircn dạy
mọi người hatildey biết hagravei lograveng biết hạnh phuacutec với những gigrave
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 105
migravenh coacute được đừng quaacute tham lam đừng quaacute tham muốn magrave
dẫn đến thất vọng bất hạnh vagrave khổ sở
Tuy nhiecircn Đạo Phật vẫn mở ra cho mọi người sự tự do
chọn lựa phương caacutech vagrave con đường nagraveo đem lại nhiều an
lagravenh vagrave hạnh phuacutec nhất cho migravenh miễn sao bạn đừng quaacute đi
về cực đoan Vigrave vậy đạo Phật đatilde chủ trương vagrave khuyến
khiacutech ldquoCon Đường Trung Đạordquo Trung đạo nghĩa lagrave sao
Nghĩa lagrave (a) bạn đừng quaacute tham vọng đến nỗi coacute khả
năng gacircy phương hại đến quyền lợi của người khaacutec trong
khi migravenh nỗ lực để đạt được mục điacutech đoacute của migravenh Vagrave bạn
(b) cũng khocircng necircn quaacute hagravei lograveng với hoagraven cảnh của migravenh
nếu cograven phấn đấu được để cải thiện đời sống tinh thần vagrave
vật chất cho chiacutenh migravenh vagrave gia đigravenh thigrave hatildey cố gắng nỗ lực
trong phạm vi khả năng của migravenh đừng quaacute rụt regrave một caacutech
tiecircu cực nhưng cũng đừng quaacute tham vọng một caacutech quaacute
đaacuteng Tức lagrave traacutenh hai cực đoan Đoacute lagrave yacute nghĩa của con
đường trung đạo
Viacute dụ vigrave tham muốn được thăng cấp hay được tăng
lương magrave migravenh phải dugraveng nhiều caacutech hay thủ đoạn khocircng
tốt để đạt được mục điacutech lagravem phương hại đến đồng nghiệp
vagrave người khaacutec thigrave điều đoacute lagrave khocircng đuacuteng với đạo Phật
(Những thực tại ldquokhocircng đẹprdquo trong viacute dụ nagravey lagrave rất phổ
biến trong nhiều nơi cocircng sở hiện nay Một số đồng nghiệp
vagrave đối taacutec của tocirci trước đacircy từ Trung Quốc Nam Triều Tiecircn
vagrave nhiều nước Acircu Mỹ cũng tacircm sự rằng việc nagravey lagrave khaacute phổ
biến ở đất nước họ Tuy nhiecircn cũng theo yacute họ tigravenh trạng
nagravey ở những nước Acircu Mỹ coacute vẻ iacutet hơn sơ với ở những nước
Đocircng Aacute)
Hay vigrave muốn coacute thật nhiều tiền necircn bạn dagravenh hết thời
gian lagravem thecircm ngoagravei giờ coi nhẹ những thời gian hay
106 Con đường của chuacuteng ta
những việc dagravenh cho gia đigravenh vợ chồng con caacutei cha mẹ
anh chị emhellipĐiều đoacute về lacircu về dagravei sẽ lagravem tổn hại tigravenh cảm
của gia đigravenh đối với migravenh điều đoacute lagrave khocircng coacute lợi cho migravenh
vagrave gia đigravenh
Noacutei cho cugraveng những tham vọng vagrave sự bằng lograveng phải
necircn được cacircn bằng theo đuacuteng hoagraven cảnh năng lực vagrave những
nhu cầu được ưu tiecircn theo thứ tự của migravenh Viacute dụ thời gian
đi chăm soacutec cha mẹ ở bệnh viện sau giờ lagravem việc necircn được
ưu tiecircn hơn lagrave thời gian dagravenh cho việc lagravem thecircm ngoagravei giờ
để tăng thecircm mức độ thu nhập Cha mẹ cagraveng ngagravey cagraveng gần
đất xa trời chứ họ khocircng chờ cho bạn coacute đủ thu nhập để đến
chăm soacutec họ Nguyecircn tắc vẫn vậy Dugrave bạn coacute tham vọng
tiacutech cực đến đacircu thigrave luocircn luocircn suy nghĩ chiacutenh chắn rằng
ldquoNhững gigrave lagravem magrave khocircng coacute lợi cho migravenh hay người khaacutec
hay cả hai thigrave migravenh necircn traacutenh Những gigrave (tham vọng) nagraveo
nếu migravenh lagravem thigrave mang lại lợi iacutech cho migravenh vagrave cũng khocircng
lagravem tổn hại cho người khaacutec thigrave migravenh coacute thể lagravemrdquo
Sự chấp nhận bằng lograveng với mọi điều mọi hoagraven cảnh
cũng necircn dựa vagraveo nguyecircn tắc trung đạo nagravey
(14)Việc ăn chay lagrave bắt buộc đối với những Phật tử
Theo Đạo Phật đặc biệt lagrave Phật giaacuteo Nguyecircn thủy thigrave
việc ăn chay hay khocircng lagrave hoagraven toagraven phụ thuộc vagraveo caacute nhacircn
của mỗi người Phật giaacuteo khocircng nhấn mạnh vagraveo sự thanh
tịnh vagrave thanh khiết của thức ăn magrave nhấn mạnh vagraveo sự
thanh tịnh vagrave trong sạch của Tacircm
Đacircy lagrave một trong những vấn đề thường được bagraven catildei bạn
cần tigravem hiểu kỹ tại sao Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy thigrave noacutei như
vậy trong khi phần lớn những người theo Phật giaacuteo Đại
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 107
Thừa thigrave chủ trương việc ăn chay lagrave bắt buộc đối với mọi
Phật tử xuất gia vagrave khuyến khiacutech mọi Phật tử tại gia cũng
necircn ăn chay
Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy hay Nam Tocircng đến ngagravey nay vẫn
chủ trương việc ldquokhất thựcrdquo thức ăn theo đuacuteng như caacutech
thực hagravenh từ thời Đức Phật cograven tại thế Magrave đatilde đi khất thực
thức ăn thigrave người đi khất thực (xin đồ ăn) khocircng necircn yecircu
cầu người cho (thiacute chủ Phật tử cuacuteng dường thức ăn) phải
lagravem đồ ăn đuacuteng theo yecircu cầu của migravenh Vigrave vậy từ thời Đức
Phật cho đến nay trường phaacutei bảo thủ nagravey vẫn giữ nguyecircn
truyền thống khất thực vagrave người ta cho gigrave ăn nấy
Điều thứ hai Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy chủ trương ăn chay
theo giới ldquoTam Tịnh Nhụcrdquo coacute nghĩa lagrave những loại thịt nagraveo
khocircng diacutenh vagraveo ba điều sau thigrave Phật tử coacute thể dugraveng Ba điều
đoacute lagrave (a) khocircng thấy người ta giết (b) khocircng nghe tiếng kecircu
la của loagravei thuacute bị giết vagrave (c) khocircng coacute sự nghi ngờ về người
khaacutec giết thịt lagrave để cho migravenh ăn tức lagrave vigrave migravenh magrave giết thịt
Nếu thức ăn (thịt caacute) nagraveo đaacutep ứng đủ ba điều kiện nagravey thigrave
caacutec Tỳ kheo được ăn lagrave khocircng phạm giới theo sự cho pheacutep
trong Giới Luật magrave Đức Phật đưa ra (Phụ Lục 17)
Trong khi đoacute Phật giaacuteo Đại Thừa đặc biệt ở Trung Quốc
sau nagravey thigrave khocircng chấp nhận caacutech ăn chay nagravey họ quan
niệm rằng ăn chay lagrave khocircng được ăn thịt động vật magrave chỉ ăn
caacutec loại rau đậu traacutei cacircyhellip
Bất luận quan điểm của Phật giaacuteo Nguyecircn Thuỷ hay Đại
Thừa mục điacutech của sự ăn chay lagrave lagravem tăng trưởng lograveng từ
bi lagravem giảm bớt lograveng sacircn hận cũng giống như caacutech tu tập
ldquokhocircng saacutet sinhrdquo để biết thương yecircu người đồng loại vagrave
những loagravei sinh vật khaacutec Khi một người đatilde coacute lograveng từ bi vagrave
khocircng nỡ giết hại caacutec loại loagravei vật thigrave người ấy cũng khoacute coacute
108 Con đường của chuacuteng ta
thể giết người Đoacute lagrave lyacute do tại sao Đức Phật đưa ra giới cấm
ldquoKhocircng được saacutet sinhrdquo Chiacutenh Giới Hạnh thứ nhất nagravey lagrave
nhacircn tố để higravenh thagravenh quan điểm ăn chay trong đạo Phật
(Phụ Lục 18)
Nhiều người đatilde suy nghiệm về sự tagraven bạo khi giết hại suacutec
vật necircn họ đatilde từ bỏ sự thegravem muốn ăn thịt caacute vagrave trở thagravenh
những người ăn chay chứ khocircng riecircng những người theo
đạo Phật mới ăn chay Rất nhiều người phương Tacircy bacircy giờ
ăn chay vigrave quan điểm từ-bi nagravey
Ở đacircy rất mong bạn đọc necircn đọc thecircm những giảng luận
với nhiều goacutec nhigraven về đề tagravei ldquonhạy cảm vagrave quan trọngrdquo nagravey
trong bagravei Phụ Lục ở cuối saacutech
Do vấn đề nagravey lagrave quan trọng vagrave bạn lagrave người Phật tử
tại gia cần phải tự migravenh suy nghĩ vagrave tự quyết định cho migravenh
như thế nagraveo lagrave đuacuteng sai như thế nagraveo lagrave hợp đạo lyacute vagrave hợp
với lời Phật dạy bởi vigrave vấn đề nagravey được hiểu vagrave thực hagravenh
khaacutec nhau bởi nhiều trường phaacutei Phật giaacuteo khaacutec nhau Bạn
cần necircn đọc vagrave tham khảo thecircm nhiều nguồn kinh saacutech vagrave
luận giảng khaacutec nhau
Tuy nhiecircn trong hạn hẹp của quyển saacutech nhỏ beacute nagravey chỉ
mong muốn noacutei nocircm na lại như sau
(1) Theo quan điểm của Phật giaacuteo Nguyecircn thủy thigrave bạn
coacute thể ăn chay Hoặc nếu việc ăn chay lagrave khoacute khăn bất tiện
(vigrave phải đi khất thực hoặc vigrave phải nhờ vagraveo nguồn thức ăn
của người khaacutec để nuocirci thacircn hoặc mocirci trường sống ở nơi đoacute
khocircng thể coacute nhiều thức ăn thực vật) thigrave bạn coacute thể tiếp tục
ăn mặn trong khi vẫn lagrave một Phật tử đạo hạnh
(2) Theo quan điểm của Phật giaacuteo Đại Thừa người xuất
gia thigrave bắt buộc phải ăn chay (rau cải thực vậthellip) Cograven Phật
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 109
tử tại gia nếu ăn chay được hợp với sức khỏe vagrave tiện lợi của
migravenh thigrave necircn ăn chay lagrave sự thực hagravenh rất đaacuteng khen ngợi
Cograven nếu khocircng Phật tử tại gia được khuyến khiacutech ăn chay
vagraveo caacutec ngagravey lễ lagravenh như ngagravey Rằm Mồng Một hay những
ngagravey giữ Taacutem giớihellipđể tăng trưởng lograveng Từ Bi đối với con
người vagrave vạn vật
bull Tại đacircy coacute hai vấn đề chuacuteng ta cần necircn suy nghĩ theo
thiển yacute của tocirci
Một ăn chay chắc chắn lagrave caacutech tốt đẹp đối với một Phật
Tử vagrave ăn chay lagrave chắc chắn nuocirci dưỡng lograveng từ bi lagrave traacutenh
saacutet sanh vagrave traacutenh gacircy tổn hại cho bất cứ người nagraveo vagrave chuacuteng
sinh nagraveo
Hai tuy nhiecircn đừng necircn cho rằng chỉ việc ăn chay lagrave
hoagraven toagraven trở thagravenh một Phật tử tốt theo đạo Phật Việc ăn
chay khocircng phải lagrave thay thế được cho những việc thực hagravenh
tu tập vagrave giữ giới hạnh đạo đức khaacutec Như đatilde noacutei trecircn Phật
giaacuteo nhấn mạnh vagraveo sự tu tập sự sống giữ giới hạnh vagrave tu
dưỡng Tacircm để coacute Tacircm trong sạch lagravenh mạnh vagrave chiacutenh
điều nagravey mới tạo ra Nghiệp tốt lagravenh tạo ra cuộc sống tốt
lagravenh
(15) Tại sao coacute những tu sĩ vẫn ăn thịt trong khi rau cải
thigrave rất dễ dagraveng coacute được ở khắp nơi
Khi coacute người trong Tăng Đoagraven đoacute lagrave ngagravei Devadatta
(Đề-bagrave-đạt-đa) đatilde đề xuất với Phật về việc ăn chay vagrave cấm
caacutec tu sĩ ăn thịt caacute Đức Phật đatilde từ chối đề xuất nagravey Coacute lẽ
Đức Phật đatilde coacute nhiều lyacute do thiết thực vagraveo hoagraven cảnh xatilde hội
thời đoacute bởi vigrave rau cải khocircng được gieo trồng một caacutech trugrave
phuacute ở những vugraveng miền bắc Ấn Độ vagraveo thời xưa đoacute đặc
110 Con đường của chuacuteng ta
biệt rau cải vagrave ngũ cốc lagrave rất khan hiếm vagraveo những mugravea khocirc
hạn ở xung quanh lưu vực socircng Hằng
Viacute dụ sau nagravey nếu chỉ ăn chay bằng rau cải thigrave sẽ rất khoacute
khăn cho những vugraveng Phật giaacuteo như Tacircy Tạng vigrave ở đoacute gia
suacutec thigrave rất nhiều magrave những rau cải traacutei cacircy thigrave cực kỳ khan
hiếm khoacute trồng được ở vugraveng đất khắc nghiệt đoacute
Vagraveo thời Đức Phật cho đến tận ngagravey nay những tu sĩ
(theo Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy) vẫn sống nhờ vagraveo thức ăn
khất thực Vagrave thức ăn khất thực lagrave tugravey theo lograveng bố thiacute của
thiacute chủ vagrave Phật tử cuacuteng dường Nếu những tu sĩ yecircu cầu chỉ
giới hạn cuacuteng dường bằng thức ăn toagraven-chay toagraven rau cải
ngũ cốc thigrave điều đoacute coacute thể tạo gaacutenh nặng cho những thiacute chủ
cuacuteng dường thức ăn hagraveng ngagravey cho caacutec Tăng Ni Thực tế lagrave
đa số mọi người trong cuộc sống ở những xứ sở nagravey đều
tranh thủ ldquomột lầnrdquo thời gian trong ngagravey để nấu thức ăn
trước lagrave cuacuteng dường caacutec sư thầy sau lagrave phần cograven lại để gia
đigravenh ăn Magrave đa số những gia đigravenh Phật tử nagravey cũng ăn mặn
như truyền thống từ thời Đức Phật Vigrave vậy những thầy tu
của Nam Tocircng nhận vagrave ăn bất cứ thứ gigrave được cho ngay cả
lagrave thịt miễn sao những loại thịt đoacute nằm trong giới hạnh của
ldquoTam Tịnh Nhụcrdquo như đatilde noacutei trecircn lagrave được
Xin noacutei thecircm một chuacutet về Giới Luật của Tăng Đoagraven
Vigrave Phật giaacuteo Nguyecircn thủy cấm khocircng cho caacutec tu sĩ nhận sự
cuacuteng dường bố thiacute bằng tiền bạc Cho necircn họ khocircng coacute cơ
hội đi mua thức ăn bằng tiền bạc để magrave chọn thức ăn theo yacute
muốn của migravenh (giả sử như họ coacute muốn ăn chay) Họ hoagraven
toagraven phụ thuộc vagraveo thức ăn khất thực của dacircn lagraveng của thiacute
chủ bố thiacute cho họ hagraveng ngagravey Ngay cả khi họ nấu ăn trong tu
viện tịnh xaacute thigrave những nguyecircn liệu thực phẩm cũng lagrave do
những Phật tử mang tới cuacuteng dường (Hy vọng quyacute vị hiểu
ra được chỗ nagravey)
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 111
Ngagravey nay thực tế rất nhiều tu sĩ vagrave chugravea chiền theo Phacirc
giaacuteo Nguyecircn Thủy cũng ưu tiecircn việc ăn chay như ở Thaacutei
Lan ở Miến Điệnhellipkhi những điều kiện hậu cần cho pheacutep
Tuy nhiecircn những thầy tu ldquonghiecircm tuacutecrdquo theo truyền thống
Đại Thừa chắc chắn lagrave ăn chay tuyệt đối
(16) Việc ăn những đồ chay giả mặn coacute lagrave ngụy biện vagrave
đạo đức giả hay khocircng Tại sao lại lagravem thức ăn chay giả
mặn ở caacutec nước Đocircng Aacute như Việt Nam Trung Quốc Đagravei
Loan Triều Tiecircn
Đồ ăn chay giả mặn lagrave những thức ăn ldquochayrdquo lagravem từ bột
đậu nagravenh nấm vagrave thực vật nhưng được lagravem vagrave trigravenh bagravey
giống như những moacuten ăn mặn Nhiều nơi những người Phật
tử nấu vagrave ăn những đồ ăn kiểu nagravey bị cho lagrave đạo đức giả
Caacutei lyacute lagrave Đatilde ăn chay để quecircn đi thịt caacute quecircn đi việc saacutet sinh
động vật vậy magrave khi nấu chay lại chế biến ldquorau cảirdquo giống
hệt như mugravei vị higravenh dạng của thịt caacute để lsquogợi nhớrsquo đến những
thức ăn từ thịt caacute (vagrave coacute thể để ăn cho được ngon miệng
hơn)
Một số người thigrave giải thiacutech rằng việc lagravem thức ăn chay
giả mặn lagrave caacutech lagravem cho những người chưa ăn chay bước
qua ăn chay được dễ dagraveng hơn khocircng bị bỡ ngỡ khocircng bị
khoacute ăn khi chuyển từ ăn mặn qua ăn chay() Điều nagravey dugrave coacute
đuacuteng đối với một số người nhưng coacute lẽ chỉ lagrave tự nguỵ biện
Rotilde ragraveng lagrave trong tất cả những quaacuten ăn chay vagrave trong những
dịp lễ lagravenh caacutec Phật tử tề tựu về caacutec chugravea chiền ở Việt Nam
vagrave những nước Đocircng Aacute khaacutec thigrave hầu hết thức ăn chay đều
được chế biến vagrave trigravenh bagravey với higravenh dạng higravenh thức vagrave
hương vị y hệt thức ăn mặn vagrave được dugraveng bởi tất cả mọi
người vagrave cả Tăng Ni
112 Con đường của chuacuteng ta
Coacute hai vấn đề hay ldquohai lyacute lẽrdquo cần suy nghiệm vagrave bạn cần
chọn cho migravenh quan điểm nagraveo bạn thấy đuacuteng đắn lagrave phugrave
hợp với giaacuteo lyacute của Phật vagrave phugrave hợp với lograveng từ-bi của
chiacutenh migravenh
Một (1) khi đồ chay giả mặn được chế biến vagrave trigravenh bagravey
cho số đocircng Phật tử lagrave những người bigravenh thường đang ăn
mặn thigrave họ noacutei lagrave chế biến như vậy để những người đang ăn
thịt caacute chuyển qua ăn chay được dễ dagraveng hơn vigrave higravenh thức
vagrave mugravei vị cũng gần giống moacuten mặn Cho necircn tất cả quaacuten
cơm chay nhagrave hagraveng chay vagrave những nơi cuacuteng dường Trai
Tăng cũng đều lagravem như vậy Đoacute caacutech khuyến khiacutech mọi
người ăn chay
Hai(2) khi lagravem đồ chay giả mặn vagrave cuacuteng dường cho Tăng
Ni thigrave họ lại noacutei Tăng Ni thọ dụng thức ăn chay giả mặn
nhưng Tacircm khocircng hề khởi sinh điều gigrave về đồ ăn mặn như
thịt caacute Điều nagravey rất khoacute noacutei Đức Phật đatilde noacutei khi coacute đối
tượng tiếp xuacutec như mugravei vị higravenh sắchellipthigrave cảm-thọ vagrave ldquotacircm-
khởirdquo sẽ khởi sinh
Cho dugrave theo Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy thigrave việc ăn mặn lagrave
khocircng bị cấm nhưng nếu đatilde traacutenh ăn đồ mặn thật sự vigrave lyacute
do khocircng muốn higravenh thugrave mugravei vị của thịt caacute lagravem động lograveng
từ bi lagravem suy nghĩ về việc saacutet sinh giết hại thigrave việc lagravem đồ
ăn chay giả mặn với higravenh thugrave mugravei vị như của thịt caacute thật
(thịt gigrave caacute gigrave thigrave coacute những higravenh thugrave vagrave mugravei vị đuacuteng như vậy)
chắc sẽ lagravem khởi sinh trong tacircm những nhận-thức [tưởng]
về loại thịt hay caacute đoacute Vagrave như vậy lại đi ngược lại yacute nghĩa
của việc ăn chay Như vậy caacutei ldquoyacute nghĩardquo của việc ăn chay
lagrave vigrave lograveng từ-bi lagrave để quecircn đi higravenh ảnh mugravei vị của thịt caacute
thật cũng khocircng cograven ở đacircy
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 113
Bạn coacute thể tự hỏi rằng nếu ăn chay vigrave lograveng từ-bi vagrave sự
thanh-tịnh của thacircn vagrave tacircm thigrave rau cải nấm rơm đậu
nagravenhhellip được cắt thagravenh từng miếng nhỏ vuocircng vức ăn khocircng
thấy ngon miệng một caacutech tự nhiecircn hay sao magrave cần phải
cocircng phu cắt tỉa gaacuten gheacutep tạo higravenh vagrave cho vagraveo những gia
vị mugravei vị để thức ăn phải giống như chả lụa caacute kho heo
xagraveo thịt nướnghellip thigrave mới ăn thấy ngon miệng được
Tuy nhiecircn dugrave tốt hay xấu thigrave việc ăn chay hay ăn đồ
chay giả mặn vẫn tốt hơn nhiều so với việc ldquocố yacuterdquo ăn thịt ăn
caacute với caacutei tacircm ldquoyacute thứcrdquo rotilde việc giết thịt saacutet sanh chắc chắn
đatilde xảy ra đacircu đoacute (ở những lograve giết mổ ở chợ vagrave ở trong nhagrave
bếp của những người nấu)
Đức Phật
Tất cả mọi chuacuteng sinh
Đều mưu cầu được sống
Đều mưu cầu hạnh phuacutec
helliphelliphelliphellip
Migravenh run sợ đao kiếm
Migravenh cũng sợ chết choacutec
Vậy lấy người lagrave migravenh
Thigrave khocircng necircn giết hại
Khocircng gacircy ra giết hại
(Kinh Phaacutep Cuacute ndash Kệ 129)
114 Con đường của chuacuteng ta
(17) Những cảnh giới1 hiện hữu (cotildei sống) khaacutec nhau lagrave
gigrave Chuacuteng lagrave những nơi thực hay ảo
Theo truyền thống Phật giaacuteo coacute năm (5) cảnh giới hiện
hữu magrave tất cả caacutec loagravei chuacuteng sinh coacute mặt ở đoacute Năm cảnh
giới đoacute lagrave
Địa Ngục
Suacutec Sinh
Ngạ Quỷ
Người
Thiecircn Thần vagrave Trời
Những cảnh giới thấp xấu đầy đau khổ lagrave Địa ngục Suacutec
sinh Ngạ quỷ
bull Địa ngục theo kinh điển bao gồm 08 đại địa ngục vagrave
160 tiểu địa ngục bao bọc xung quanh những đại địa ngục
đoacute
bull Suacutec sinh lagrave cảnh giới của tất cả loagravei động vật từ nhỏ beacute
cho đến to lớn
bull Ngạ quỷ (peta) coacute nghĩa lagrave ldquoquỷ đoacuteirdquo hoặc hay được
gọi lagrave những lsquohồn marsquo hay ldquonhững người khuất mặtrdquo xung
quanh ta Ngạ quỷ sống trong cotildei vocirc cugraveng đagravey đọa vagrave đau
khổ luocircn luocircn thiếu thốn luocircn luocircn đoacutei khaacutet magrave khocircng
được ăn uống Vagrave coacute những loagravei ngạ quỷ luocircn luocircn ở gần
những người thacircn quyến cograven sống của migravenh vagrave coacute thể thấy
được tất cả những gigrave họ hagraveng thacircn quyến của migravenh đang
lagravem vagrave luocircn luocircn khao khaacutet những người thacircn lagravem những
1ldquoCảnh giớirdquo lagrave hoagraven cảnh lagrave phacircn giới cao thấp viacute dụ cảnh giới suacutec sinh cảnh giới
địa ngục cảnh giới trecircn trời Trong mỗi loại cảnh giới cao thấp đoacute coacute thể coacute nhiều
ldquocotildei sốngrdquo khaacutec nhau viacute dụ địa ngục coacute 168 tầng hay ldquocotildeirdquo khaacutec nhau cảnh giới
trecircn trời thigrave coacute đến 28 ldquocotildeirdquo sống khaacutec nhau
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 115
việc cocircng-đức vagrave hồi-hướng cocircng đức đoacute cho họ để họ
hưởng được cocircng-đức đoacute Đoacute lagrave caacutech duy nhất giuacutep họ giảm
bớt nghiệp xấu vagrave hy vọng được taacutei sinh về một cotildei lagravenh
khaacutec
bull Cotildei Suacutec sinh vagrave Ngạ quỷ lagrave ở cugraveng nơi với cotildei Người
cugraveng ở trecircn bề mặt traacutei đất
bull [Xin để yacute thecircm loagravei Quỷ thần A-tu-la (asuras) lagrave loagravei
quỷ thần dị dạng to lớn ở cotildei trời của Nam Thiecircn Vương
(thuộc Tứ Đại Thiecircn Vương) nhưng do nghiệp xấu luocircn
sống với tacircm sacircn hận hung hatilden vagrave đau khổ cho necircn họ cũng
thuộc về cảnh giới thấp xấu đau khổ mặc dugrave cotildei sống của họ
lagrave thuộc về trecircn cảnh giới trời thần Cho necircn nhiều truyền
thống Phật giaacuteo khaacutec đatilde tiacutenh riecircng cotildei quỷ thần A-tu-la một
cảnh-giới đau khổ riecircng vagrave do caacutech tiacutenh như vậy necircn tổng
cộng coacute 06 cảnh giới magrave chuacuteng sinh đang hiện hữu
Bạn coacute biết khocircng coacute rất nhiều coacute lograveng tốt vagrave chiacutenh trực
họ lagrave những người tốt bụng cocircng bằng vagrave coacute lograveng bi mẫn
nhưng họ coacute tacircm hay dễ bị noacuteng giận Họ coacute thể noacuteng giận
vigrave nhiều lyacute do xảy ra hagraveng ngagravey họ noacuteng giận vigrave bất đồng
vigrave tự aacutei vigrave caacutei ta bị xuacutec phạm hoặc vigrave sự bất cocircng vigrave quaacute
noacuteng ruột lo lắng cho người thacircn vagrave người khaacutec vigrave hoagraven
cảnh trớ trecircu vigrave gặp phải người xấu vigrave buồn bực nhacircn tigravenh
thế thaacuteiNếu họ khocircng tu tập tacircm để giảm trừ tacircm sacircn-giận
đoacute thigrave sau khi chết họ rất dễ bị taacutei sinh thagravenh những quỷ
thần A-tu-la đau khổ như vậy]
bull Những cảnh giới cao đẹp lagrave cotildei Người vagrave những cotildei Trời
của caacutec thiecircn thần vagrave caacutec vị trời Phạm Thiecircn (Brahmas)
bull Kinh điển cũng ghi rằng coacute nhiều ldquotầngrdquo tức nhiều
ldquocotildeirdquo cao thấp khaacutec nhau trong cảnh giới Địa Ngục vagrave trong
cảnh giới Thiecircn Thần vagrave Trời
116 Con đường của chuacuteng ta
bull Nếu loagravei quỷ thần A-tu-la (asuras) được taacutech riecircng ra
thagravenh một (đơn vị) cotildei hiện hữu riecircng biệt vagrave caacutec tầng địa
ngục được gom chung thagravenh một cotildei thigrave tổng cộng coacute 04
cotildei thuộc cảnh giới xấu [Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷ vagrave A-
tu-la] 07 cotildei Dục giới phuacutec lagravenh [gồm 1 cotildei dục giới lagrave cotildei
Người vagrave 06 cotildei dục giới của Thiecircn thần) 16 cotildei Trời Sắc
Giới vagrave 04 cotildei Trời Vocirc Sắc Giới
Tổng cộng Coacute 31 Cotildei hiện hữu magrave con người (vagrave chuacuteng
sinh) coacute thể bị hay được taacutei sinh về đoacute ngay sau khi từ giatilde
kiếp sống hiện tại
Chẳng hạn ở cảnh giới địa ngục coacute đến 168 ldquotầngrdquo đại địa
ngục vagrave tiểu địa ngục khaacutec nhau tugravey theo mức độ Nghiệp aacutec
nặng nề magrave chuacuteng sinh bị rơi rớt vagrave đagravey đọa vagraveo đoacute
Cograven trecircn cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời coacute rất nhiều cotildei
Trời khaacutec nhau tugravey theo mức độ do Nghiệp thiện lagravenh magrave
chuacuteng sinh được taacutei sinh về đoacute gồm coacute 06 Cotildei Trời Dục
Giới 16 Cotildei Trời Sắc Giới vagrave 04 Cotildei Trời Vocirc Sắc Giới
Để dễ higravenh dung bạn coacute thể liecircn-tưởng đến một cotildei lagrave
ldquocotildei Ngườirdquo trecircn traacutei đất magrave chuacuteng ta đang sống gồm 193
nước trải dagravei trecircn 07 đại lục địa Nếu chuacuteng ta may mắn
được sống trong những đất nước văn minh thanh bigravenh vagrave
khiacute hậu ocircn hogravea thigrave đoacute lagrave một điều phuacutec lagravenh so với việc phải
sống trong những đất nước lạc hậu đầy chiến tranh vagrave khiacute
hậu khắc nghiệt đoacutei nghegraveo vagrave bệnh tật Những đất nước trecircn
traacutei đất vagrave mức độ dễ sống vagrave khoacute sống khaacutec nhau thậm chiacute
quaacute checircnh lệch nhau thigrave cũng giống như những ldquocotildeirdquo khaacutec
nhau trecircn cảnh giới trecircn Trời hay những ldquocotildeirdquo khaacutec nhau
trong cảnh giới dưới địa ngục vậy
Vigrave vậy coacute thể noacutei rằng bất kỳ một cotildei Trời nagraveo đoacute (trong
26 cotildei thuộc cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời) lagrave chắc chắn sẽ
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 117
tốt đẹp hơn vagrave phuacutec lagravenh hơn bất cứ quốc gia nagraveo trecircn traacutei
đất cotildei người
Vagrave ngược lại coacute thể hiểu bất kỳ một ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo
nagraveo đoacute (trong 168 ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo) của cảnh giới địa ngục
cũng chắc chắn lagrave kinh khủng hơn đagravey đọa hơn vagrave toagraven lagrave
đau khổ hơn bất kỳ xứ sở nagraveo trecircn traacutei đất
Vigrave vậy ở nơi đacircu đời sống hay mocirci trường sống coacute sự tagraven
bạo độc tagravei aacutep bức vagrave đagravey đọa quaacute khốc liệt với con người
thigrave người ta hay gọi lagrave ldquođịa ngục trần gianrdquo
Khi noacutei về đời sống Thacircn-Tacircm của con người Đức Phật
thường noacutei một caacutech ẩn dụ về những ldquocảnh giớirdquo coacute nghĩa
lagrave những tigravenh trạng hạnh phuacutec hay đau khổ khaacutec nhau của
con người tugravey theo hoagraven cảnh của mỗi người
-Viacute dụ một người đang phải chịu tật nguyền đau đớn
hoặc tinh thần khủng hoảng thigrave người đoacute đatilde giống như đang
chịu cảnh địa ngục
-Những người khocircng cograven lẽ sống gigrave chỉ biết nằm chờ đến
bữa ăn vagrave sống để ăn thigrave chẳng khaacutec nagraveo sống như cảnh suacutec
sinh
-Những người quaacute tham lam luocircn luocircn tham muốn thegravem
khaacutet magrave chẳng bao giờ được thỏa matilden dugrave đatilde coacute đầy đủ thigrave
được cho lagrave giống như loagravei ngạ quỷ luocircn luocircn cảm thấy đoacutei
thiếu vagrave đau khổ vigrave thegravem khaacutet
-Người luocircn luocircn coacute maacuteu sacircn giận ganh tị chiến tranh
tranh dagravenh quyền lực vagrave của cải thigrave tacircm cũng chẳng khaacutec
nagraveo loagravei quỷ thần dị dạng A-tu-la luocircn luocircn sống với tacircm
sacircn hận thugrave hằn vagrave hiếu chiến
118 Con đường của chuacuteng ta
-Vagrave những ai được sinh ra đẹp đẽ vagrave giagraveu sang coacute thể
được gọi lagrave đang sống sung sướng như ở cotildei thiecircn thần hay
thiecircn đagraveng Cotildei thiecircn thần dường như lagrave mơ ước của Viacute dụ
những ngocirci sao thể thầu hết mọi người bởi vậy khi những
tagravei tử điện ảnh nổi tiếng sống trong nhagrave cao cửa đẹp vagrave luocircn
coacute hagraveng triệu người hacircm mộ hay lsquotocircn thờrsquo thigrave những người
hacircm mộ đoacute gọi họ lagrave những lsquothiecircn thầnrsquo
Rotilde ragraveng lagrave những cotildei thấp xấu như Địa Ngục Ngạ Quỷ
Suacutec Sinh Quỷ Thần dị dạng lagrave đầy đau khổ vagrave hagravenh hạ Vagrave
những cotildei Thiecircn thần vagrave Trời trecircn tiecircn cảnh lagrave đầy phuacutec
lagravenh vagrave sung sướng
-Tuy nhiecircn Đức Phật noacutei rằng ở những cotildei thấp xấu đoacute
chuacuteng sinh khoacute magrave lagravem được một việc cocircng đức nagraveo để tiacutech
lũy Nghiệp tốt được Những chuacuteng sinh ở trong những cotildei
thấp xấu bị đọa đagravey như vậy thigrave chỉ lo chịu đựng mọi đau
khổ hagravenh hạ chứ khocircng cograven thời gian hay cơ hội lagravem
chuyện phuacutec đức nagraveo (Khi đatilde bị ở trong cảnh giới Địa ngục
hay Suacutec sinh thigrave coacute lagravem cocircng đức cũng chẳng coacute điều gigrave để
lagravem Vagrave tacircm thức của chuacuteng sinh đang bị ở trong cotildei địa
ngục vagrave suacutec sinh cũng khoacute magrave khởi sinh một triacute tuệ căn bản
nagraveo để magrave lagravem chuyện cocircng đức Thời gian bị ở trong
những cotildei đoacute thật lagrave dagravei khocircng thể nghĩ bagraven vigrave khoacute magrave tạo
ra được nghiệp tốt nagraveo để chuyển hoacutea taacutei sinh vagraveo những
cảnh giới tốt hơn)
-Trong khi đoacute những chuacuteng sinh ở những cotildei bồng lai
của Thiecircn thần vagrave Trời thigrave chỉ lo hưởng thụ sung sướng
khocircng cograven bị đau khổ cho necircn họ cũng chẳng rảnh rang để
suy tư hay nghĩ nhiều đến những việc cocircng đức Ở những
cotildei phuacutec lagravenh sung sướng đoacute những thiecircn thần cũng khocircng
nhigraven thấy được những lẽ vocirc-thường vagrave biến-đổi nhanh
choacuteng như ở trong cotildei Người
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 119
-Như vậy chỉ cograven cotildei Người lagrave coacute đủ hai bản chất Khổ vagrave
Sướng lagrave thiacutech hợp để học tập vagrave thực hagravenh giaacuteo phaacutep của
Đức Phật Hơn nữa chỉ coacute ở cotildei Người thigrave tất cả chuacuteng sinh
mới coacute cơ hội lagravem những hagravenh động cocircng-đức lagravem những
việc tốt lagravem người tốt vagrave nhờ đoacute tiacutech lũy Nghiệp tốt
Những Nghiệp tốt sẽ lagrave những hagravenh trang cho những chuyến
đi sau nagravey sau khi từ giatilde cotildei Người vagrave cũng nhờ vậy mới
mong coacute ngagravey giải thoaacutet hoagraven toagraven
Tuy nhiecircn Đức Phật coacute kể rằng coacute những chuacuteng sinh lagrave
thiecircn thần ở những cotildei Trời cũng cố gắng thực hagravenh giaacuteo
phaacutep của Đức Phật vagrave đatilde coacute thể chứng ngộ Niết-bagraven Vigrave
vậy Đức Phật đatilde cố gắng khuyecircn dạy mọi người hatildey nỗ lực
tu tập lagravem những điều tốt lagravenh để tiacutech lũy Nghiệp tốt Đoacute lagrave
cơ hội để được taacutei sinh về những cotildei lagravenh đaacuteng quyacute đoacute
Cho dugrave những cảnh giới (gồm 31 cotildei hiện hữu) coacute thực
sự tồn tại trong vũ trụ hay khocircng hoặc đoacute chỉ lagrave những
trạng thaacutei tacircm của từng chuacuteng sinh thigrave vấn đề đoacute cũng
khocircng quan trọng Điều quan trọng lagrave chuacuteng ta theo nguyecircn
lyacute khoa học của Phật giaacuteo đoacute lagrave sống tốt thigrave sẽ tạo Nghiệp
tốt vagrave nhờ đoacute bạn coacute quyền hy vọng sẽ được taacutei sinh về
những cotildei phuacutec lagravenh sau khi chết
Mục điacutech trước sau của caacutec Phật tử lagrave phải được về cotildei
lagravenh traacutenh được những cotildei thấp xấu đầy đau khổ vagrave đọa đagravey
kinh khủng như cảnh Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷhellip
Cograven đối với mục tiecircu tột-cugraveng lagrave giải thoaacutet khỏi vograveng taacutei
sinh luacircn hồi thigrave chỉ khi chuacuteng ta được ở trong những cotildei
lagravenh thigrave mới coacute thể tiếp tục lagravem việc tốt lagravenh vagrave thực hagravenh
Phật Phaacutep thigrave mới mong coacute ngagravey đạt đến Niết-bagraven sự giải
thoaacutet hoagraven toagraven khỏi luacircn hồi sinh tử
120 Con đường của chuacuteng ta
(18) Khi đạo Phật được truyền baacute sang những nước
phương Tacircy rất nhiều người phương Tacircy đatilde theo Đạo
Phật Điều đoacute coacute đuacuteng như vậy khocircng
Riecircng ở Mỹ con số người thực sự thực hagravenh theo Phật
giaacuteo vẫn cograven iacutet Giaacuteo sư Seymour Lachman đồng taacutec giả
của quyển saacutech nổi tiếng ldquoMột quốc Gia Becircn Dưới Chuacuteardquo
(One Nation Under God) ước lượng khoảng 800000 người
lagrave Phật tử ở Mỹ Tuy nhiecircn những nhagrave nghiecircn cứu Phật
giaacuteo thigrave cho rằng con số đoacute coacute thể lagrave nhiều hơn 4-5 lần nếu
tiacutenh cả con số những người theo đạo Phật nhập cư liecircn tục
từ những nước Đocircng Nam Aacute vagrave Đocircng Aacute
Số người theo đạo Phật ở chacircu Acircu khoảng 4 triệu người
chủ yếu ở caacutec nước Đức Phaacutep Anh Yacute
Số người theo đạo Phật ở chacircu Uacutec cũng khaacute nhiều vagrave
tăng nhanh Thống kecirc năm 2011 cho biết coacute khoảng
529000 người Uacutec theo đạo Phật trong tổng dacircn số khoảng
215 triệu người con số Phật tử tăng nhanh từ khoảng 21
dacircn số lecircn gần 25 dacircn số trong năm năm cuối
Coacute rất nhiều danh nhacircn rất nổi tiếng ở những nước Acircu
Mỹ đatilde theo đạo Phật hoặc đatilde chuyển từ đạo của họ qua đạo
Phật Trong số đoacute coacute nhiều người nổi tiếng nhất trong lĩnh
vực của migravenh trecircn thế giới magrave bạn coacute thể đatilde dễ dagraveng biết
đến từ lacircu Viacute dụ như
William Ford Jr Chủ hatildeng xe hơi Ford
Steve Jobs Chủ tịch hatildeng maacutey tiacutenh Apple Inc
Tiger Woods Nhagrave vocirc địch gocircn thế giới
Richard Gere Tagravei tử điện ảnh
Harrison Ford Tagravei tử điện ảnh
Orlando Bloom Tagravei tử điện ảnh
Keanu Reeves Tagravei tử điện ảnh
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 121
Uma Thurman Tagravei tử điện ảnh
Oliver Stone Đạo diễn điện ảnh
Tina Turner Ca sĩ nhạc Pop
Adam Yauch Ca sĩ nhạc Pop
Herbie Hancock Nhạc sĩ nhạc Jazz
Roberto Baggio Cầu thủ boacuteng đaacute Yacute
Phil Jackson Cầu thủ boacuteng rỗ NBA
Marshall Cty Marshall Goldsmith Partners
Goldsmith
helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip
Bạn cũng coacute thể đọc thecircm một bagravei viết rất hay về bối
cảnh Phật giaacuteo ở Hollywood vagrave Hoa Kỳ trecircn trang www
unboundintrasuntcnjeduarchiveslifestyleoldbuddha với
tựa đề ldquoNhững Ngocirci Sao Lagrave Phật Tửrdquo
(19) Bạn vẫn cograven nhiều cacircu hỏi muốn được trả lời
Nếu bạn vẫn cograven nhiều thắc mắc về yacute nghĩa vagrave giaacuteo lyacute
Phật giaacuteo vagrave việc thực hagravenh đạo Phật xin bạn hatildey tigravem đọc
một quyển saacutech về vấn đaacutep theo từng đề mục rất hay coacute tecircn
lagrave ldquoNhững Hỏi Đaacutep Hayrdquo (Good Question Good Answer)
của ngagravei S Dhammika Quyển saacutech nagravey đatilde được dịch ra
nhiều ngocircn ngữ vagrave cũng coacute bản dịch ra tiếng Việt của cư sĩ
Phạm Kim Khaacutenh vagrave TS Bigravenh Anson mang tecircn ldquoPhật Phaacutep
Vấn Đaacuteprdquo
Bạn coacute thể tham khảo thecircm quyển ldquoVấn Đaacutep về Phật
giaacuteordquo được biecircn soạn bởi cugraveng người viết do cugraveng nhagrave xuất
bản ấn hagravenh 2012 cugraveng với quyển saacutech nagravey
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 89
những điều thiện tốt chưa một lần ngồi xuống để tacircm an
nghỉ vagrave hagravenh thiền
(4) Nếu chuacuteng ta khocircng thể biết gigrave về kiếp sau vậy cần gigrave
phải lo lắng về noacute
Người Anh noacutei ldquoNgagravey mai khocircng bao giờ đếnrdquo Thật
vậy caacutei ldquongagravey mairdquo lagravem sao ai biết được chắc chắn noacute sẽ
chiacutenh xaacutec như thế nagraveo Cho dugrave những dự tiacutenh vagrave hoạch định
vagrave quy luật Nghiệp lagrave coacute thể dự đoaacuten được phần nagraveo nhưng
khocircng ai trong chuacuteng ta biết được chiacutenh xaacutec điều gigrave sẽ xảy
ra cho ldquongagravey mairdquo đoacute vigrave cograven rất nhiều điều kiện (duyecircn) taacutec
động đến
Tuy nhiecircn hoạch định để phograveng traacutenh cho một ldquongagravey
mairdquo khả dĩ như vậy lagrave điều mang tiacutenh ldquotraacutech nhiệmrdquo cần
phải lagravem Chuacuteng ta khocircng thể cứ ngồi nhigraven coi ngagravey mai sẽ
ra sao Đoacute lagrave thaacutei độ hơi iacutech kỷ vocirc tacircm vagrave thiếu traacutech
nhiệm
Cứ giống như những bậc cha mẹ iacutech kỷ tiecircu xagravei tất cả
những gigrave coacute được magrave khocircng hề nghĩ đến việc để lại một
chuacutet gigrave cho ngagravey mai của những đứa con thơ dại Họ khocircng
cần biết ngagravey mai của những đứa trẻ sẽ như thế nagraveo Cha mẹ
coacute traacutech nhiệm thường lagravem mọi caacutech để chuẩn bị cho tương
lai tốt đẹp nhất coacute thể cho con migravenh cho dugrave họ coacute thể khocircng
cograven sống đến luacutec đoacute để chứng kiến tương lai của con migravenh
coacute giống như migravenh hoạch định hay khocircng Chuacuteng ta cũng
cần phải nghĩ về tương lai vagrave về kiếp sau của chuacuteng ta
theo caacutech nghĩ như vậy
Những kinh điển Phật giaacuteo coacute ghi lại chuyện những
chuacuteng sinh ở cotildei Trời vagrave cả một số chuacuteng sinh bị taacutei sinh
90 Con đường của chuacuteng ta
vagraveo cotildei thấp xấu họ coacute khả năng nhớ lại những kiếp quaacute
khứ của migravenh nhớ lại những hagravenh động họ đatilde lagravem những
Nghiệp họ đatilde tạo ra vagrave ldquochiacutenh những Nghiệp đoacute đatilde dẫn dắt
họ đến những cảnh taacutei sinh đoacuterdquo Điều đoacute lagrave một trong những
dấu hiệu coacute yacute nghĩa động viecircn chuacuteng ta hatildey tiacutech cực cố gắng
lagravem những điều tốt nhất coacute thể trong kiếp sống hiện tại
Phật giaacuteo khuyecircn mọi người hatildey lagravem điều tốt nhất ldquoHatildey
lagravem người tốtrdquo để mang lại kết quả tốt nhất cho kiếp sống
tiếp theo cho dugrave ở kiếp sau chuacuteng ta coacute thể khocircng biết rằng
hậu-quả tốt đẹp của kiếp sau lagrave do kiếp nagravey tạo taacutec magrave
thagravenh Việc coacute biết hay khocircng biết về kiếp sống quaacute khứ hay
kiếp sống tương lai khocircng giải quyết vấn đề ở đacircy (Phụ
Lục 16)
Vấn đề lagrave yacute thức traacutech nhiệm của chuacuteng ta Cũng như
chuacuteng ta khocircng cần phải được biết rotilde con caacutei chuacuteng ta sẽ
sung sướng hay khổ sở ra sao trong tương lai thigrave chuacuteng ta
mới hoạch định vagrave lo lắng cho tương lai của chuacuteng Chuacuteng
ta phải lagravem vigrave traacutech nhiệm vagrave vigrave mọi sự ldquotốt đẹp hơnrdquo cho
tương lai
Vigrave yacute nghĩa cứu caacutenh theo lyacute nhacircn-quả nagravey coacute thể lagravem an
ủi lograveng người hiện tại như vậy necircn những người theo Phật
thường hay noacutei với nhau rằng ldquoNếu bạn muốn biết kiếp
sống trước đacircy của migravenh hatildey nhigraven vagraveo kiếp nagravey của bạn
Nếu bạn muốn biết kiếp sau của migravenh hatildey nhigraven vagraveo kiếp
nagravey của bạnrdquo
Kiếp nagravey lagrave kết quả của những gigrave trong kiếp trước bạn đatilde
lagravem Kiếp sau lagrave kết quả của những gigrave bạn đatilde lagravem trong kiếp
nagravey
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 91
Hiện tại lagrave con của quaacute khứ vagrave lagrave mẹ của tương lai Nếu
coacute những bậc cha mẹ tốt trong hiện tại thigrave coacute thể coacute một đời
sống tinh thần vagrave vật chất phuacutec lagravenh cho con caacutei trong tương
lai Đời sống của chiacutenh chuacuteng ta ở kiếp nagraveo ở giacircy phuacutet
nagraveo ở nơi đacircu cũng mang bản chất tương tự như vậy
(5) Coacute bằng chứng khoa học nagraveo chứng tỏ coacute sự taacutei sinh
Coacute rất nhiều trường hợp nghiecircn cứu đatilde chứng minh nhiều
người lớn vagrave trẻ em đatilde nhớ lại kiếp trước của migravenh Cũng
coacute rất nhiều trường hợp tuy khocircng thocircng qua nghiecircn cứu
khoa học nhưng mang tiacutenh giai thoại được thuật lại bởi rất
nhiều người vagrave nguồn tin đaacuteng tocircn trọng ở những nước
phương Đocircng
Phương Đocircng vagrave phương Tacircy ngagravey nay vẫn liecircn tục
nghiecircn cứu về sự hồi nhớ kiếp quaacute khứmdashĐoacute lagrave bằng chứng
chứng minh coacute sự ldquotaacutei sinhrdquo
Viacute dụ Carol Bowman người chủ xướng một trung tacircm
khoa học vagrave diễn đagraven rất lớn mang tecircn ldquoTrung Tacircm Nghiecircn
Cứu Tiền Kiếp Ở Trẻ Emrdquo (wwwchildpastlivesorg) đatilde viết
một quyển saacutech về nhiều đứa trẻ đatilde coacute khả năng nhớ lại
kiếp quaacute khứ của migravenh Đoacute khocircng phải lagrave những quyển saacutech
về đề tagravei tocircn giaacuteo hay tacircm linh magrave lagrave saacutech về nghiecircn cứu
khoa học dựa vagraveo những cocircng trigravenh nghiecircn cứu cocircng phu
trecircn hagraveng trăm đứa trẻ
Giaacuteo sư Ian Stevenson lagrave giaacutem đốc Khoa Nghiecircn Cứu
Cảm Nhận ở đại học University of Virginia Hoa Kỳ đatilde thực
hiện rất nhiều nghiecircn cứu hagraven lacircm vagrave khoa học hơn 3000
người coacute khả năng nhớ lại kiếp trước của migravenh
(wwwmedicine virginiaEduclinical)
92 Con đường của chuacuteng ta
Một số những nhagrave khoa học rất nổi tiếng trong việc
nghiecircn cứu đề tagravei con người hồi nhớ lại tiền kiếp magrave bạn coacute
thể tham khảo như lagrave
Tiến sĩ Jim Tucker
(wwwenlightennextorgmagazinebiosjim-tucker)
Tiến sĩ Raymond Moody (wwwlifeafterlifecom)
Thomas Shroder (wwwbookssimonandschustercom)
Đoacute lagrave những cocircng trigravenh nghiecircn cứu đầy thuacute vị vagrave những
bằng chứng đầy thuyết phục magrave ai cũng necircn quan tacircm
Hagraveng ngagraven kết quả hiện đại vagrave khoa học như vậy chứ chưa
cần tiacutenh hagraveng ngagraven hiện tượng được chứng kiến được ở
những xứ sở khaacutec đatilde chứng minh sự coacute-thật của những kiếp
sống trước của những người đang sống trong hiện tại Noacutei
caacutech khaacutec khoa học đatilde chứng minh rằng coacute sự taacutei sinh
Henry Ford người saacuteng lập Hatildeng xe hơi Ford
Cocircng việc lagrave vocirc dụng nếu chuacuteng ta khocircng thể dugraveng
kinh nghiệm đoacute trong kiếp sống khaacutec
Thiecircn tagravei lagrave kết quả của những kinh nghiệm lacircu dagravei
trong nhiều kiếp quaacute khứ
Về điều nagravey tocirci luocircn chắc chắn chuacuteng ta đang ở đacircy vigrave
một mục điacutech
Chuacuteng ta sẽ liecircn tục Tacircm triacute vagrave kyacute ức chuacuteng lagrave bất
diệtrdquo
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 93
(6) Phật giaacuteo coacute macircu thuẫn vagrave xung đột với khoa học hiện
đại khocircng
Trong tất cả những tocircn giaacuteo thigrave giaacuteo lyacute Phật giaacuteo dường
như khocircng coacute xung đột đaacuteng kể nagraveo với những khaacutem phaacute vagrave
phaacutet minh của khoa học Phật giaacuteo cũng khocircng tạo ra những
thần thaacutenh biacute ẩn hay những thế lực siecircu nhiecircn nagraveo để giải
thiacutech những trật tự vagrave nguyecircn lyacute vận hagravenh của thế giới
Khoa học chứng minh vagrave chủ trương theo học thuyết
Tiến Hoacutea thigrave cũng hoagraven toagraven giống như học thuyết Vocirc
Thường của Phật giaacuteo Tương tự vậy cugraveng với những bằng
chứng hoacutea thạch vagrave caacutech tiacutenh tuổi carbon về địa chất học
khảo cổ học hiện đại đatilde coacute thể tiacutenh được tuổi của traacutei đất
khoảng 45 tỷ năm (httpviwikipediaorgtuổi traacutei đất)
Khaacutem phaacute nagravey cũng giống với những lời giảng của Đức
Phật về tuổi traacutei đất lagrave một đại kiếp (eon) tức lagrave một khoảng
thời gian gần như khocircng thể đếm được như vậy
Đặc biệt caacutech tiacutenh vagrave khaacutei niệm thời gian của Đức Phật
trong mối tương quan với vũ trụ hầu như rất đuacuteng với khoa
học hiện đại Phật giaacuteo đưa ra caacutech tiacutenh thời gian của vũ trụ
theo đại kiếp (kappa) tức những khoảng thời gian khocircng thể
nagraveo đếm được Để giải thiacutech những quatildeng thời gian đoacute Đức
Phật đatilde dugraveng viacute dụ lagrave nếu lấy một miếng vải lụa rồi mỗi
một trăm năm (100 năm) đến lau chugravei một traacutei nuacutei một lần
Cho đến khi nagraveo traacutei nuacutei đoacute bị chugravei mograven hết thigrave khoảng thời
gian đoacute coacute thể gọi lagrave một đại kiếp (kappa) Thuyết vũ trụ
nagravey của Phật giaacuteo gần giống với caacutech tiacutenh của khoa học
Khoa học tiacutenh rằng tuổi của vũ trụ lagrave vagraveo khoảng 137 tỷ
năm một khoảng thời gian chuacuteng ta khocircng bao giờ ngồi
đếm hết được Nếu chuacuteng ta chỉ ngồi đếm liecircn tục từ 1 cho
94 Con đường của chuacuteng ta
đến con số 137 tỷ đoacute thigrave chắc cuộc đời của chuacuteng ta cũng
đatilde đi qua rồi (httpviwikipedia org Tuổi vũ trụ)
Đức Phật cũng đatilde noacutei nhiều về vũ trụ chẳng hạn vũ trụ
bao gồm vocirc vagraven những vigrave sao vagrave hệ Thiecircn Hagrave vagrave thế giới
của chuacuteng ta chỉ lagrave một hạt bụi so với vũ trụ vocirc biecircn đoacute Vagraveo
thời hiện đại nhờ vagraveo khoa học vũ trụ thiecircn văn học vệ
tinh vagrave những kiacutenh viễn vọng chuacuteng ta hoagraven toagraven coacute thể
quan saacutet hagraveng tỷ tỷ vigrave sao vagrave hagraveng tỷ hệ Ngacircn Hagrave trong vũ
trụ
Đức Phật cũng khocircng bao giờ noacutei traacutei đất hay thế giới của
chuacuteng ta được tạo ra bởi một thaacutenh thần hay một đấng saacuteng
tạo nagraveo vagrave con người cũng khocircng được tạo ra bởi đấng saacuteng
tạo đoacute Điều đoacute cho thấy rằng caacutech đacircy hơn 2550 năm Đức
Phật đatilde quan saacutet vagrave miecircu tả đuacuteng đắn về vũ trụ cũng như vị
triacute của traacutei đất trong vũ trụ
Một điều thuacute vị hơn lagrave Đức Phật đatilde mocirc tả vũ trụ luocircn co
giatilden vagrave những chu kỳ co giatilden keacuteo dagravei trong khoảng thời
gian dagravei bằng cả một đại kiếp Điều nagravey đuacuteng như lời tiecircn
đoaacuten cho Học Thuyết Vũ Trụ Dao Động đatilde được chứng
minh sau 2500 năm
Một viacute dụ khaacutec trong một bagravei thuyết giảng (kinh) Đức
Phật cầm ly nước trong tay vagrave bảo rằng coacute vocirc số chuacuteng sinh
vi trugraveng đang ở trong ly nước Lagrave một khoảng thời gian thật
dagravei kể từ luacutec đoacute dường như khocircng mấy ai hiểu gigrave về lời dạy
đoacute của Phật cho đến sau nagravey vagrave hocircm nay chuacuteng ta coacute thể
nhigraven qua kiacutenh hiển vi vagrave thấy được vocirc số vi trugraveng trong bất
kỳ một ly nước latilde tự nhiecircn nagraveo
Viacute dụ mới caacutech đacircy khoảng một thế kỷ khi con người đatilde
tigravem dược caacutech noacutei chuyện với nhau được qua những ống
nghe điện thoại khi ở caacutech xa nhau hagraveng ngagraven dặm rồi caacutech
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 95
đacircy vagravei chục năm chuacuteng ta coacute thể chuyển qua khocircng gian vocirc
tận nguyecircn vẹn chữ viết vagrave kyacute tecircn vagrave coacute thể gửi higravenh ảnh
của chuacuteng ta từ một caacutei maacutey faxcho đến hơn mười năm
nay vagrave chuacuteng ta đatilde coacute thể nhigraven thấy nhau khi noacutei chuyện
gửi tất cả higravenh ảnh của một buổi sinh nhật trong vograveng vagravei
chục giacircy qua khocircng gian để đến nửa vograveng traacutei đất becircn
kiahellipĐoacute lagrave những điều magrave thời xa xưa khocircng ai coacute thể
tưởng tượng ra nổi nhưng những điều Phật đatilde noacutei luacutec đoacute
người ta khocircng thể hiểu được nếu họ khocircng phải lagrave một bậc
thaacutenh nhacircn giaacutec ngộ
Cograven rất nhiều điều Đức Phật đatilde noacutei magrave cho đến hocircm nay
khoa học vẫn chưa khaacutem phaacute vagrave kiểm chứng hết Khocircng
biết chuacuteng ta coacute may mắn cograven sống đến khi nagraveo hoặc coacute
may mắn được taacutei sinh trở lại cotildei người đaacuteng nhớ nagravey để
chuacuteng ta coacute thể được tiếp tục chứng kiến những phaacutet minh
vagrave khaacutem phaacute mới magrave con người sẽ tigravem ra nữa Nhưng chắc
chắn những khaacutem phaacute đoacute khocircng coacute gigrave lagrave biacute ẩn khaacutec với
những quy luật vận hagravenh của tự nhiecircn magrave Đức Phật đatilde từng
thuyết giảng
Vậy thigrave tại sao ngagravey xưa cho đến tận bacircy giờ vẫn cograven rất
nhiều người khocircng tin những cacircu chuyện của Đức Phật về
thế giới vagrave vũ trụ về những cotildei taacutei-sinh hiện hữu khaacutec của
chuacuteng sinh magrave họ cứ matildei đi thecircu dệt những chuyện hoang
đường đầy magraveu sắc thần thoại vagrave phi khoa học về Đức Phật
William Shakespeare trong taacutec phẩm Hamlet
Nagravey Horatio cograven nhiều thứ trecircn cotildei trời vagrave traacutei đất
hơn những điều ocircng mơ thấy trong triết học của ocircng
96 Con đường của chuacuteng ta
(7) Vigrave sao Phật giaacuteo khocircng coacute niềm tin vagraveo Đấng Saacuteng
Tạo tối cao saacuteng tạo ra thế giới vũ trụ
Phật giaacuteo coacute xu hướng khaacute ldquothực tiễnrdquo trong những vấn
đề đoacute vagrave khocircng tin vagraveo những biacute ẩn saacuteng tạo vagrave cũng khocircng
chấp nhạn giả thuyết vũ trụ bắt nguồn từ ldquotrứng vũ trụrdquo hay
được tạo ra bởi một lsquovị thần coacute chogravem racircu dagravei trắngrsquo
Nếu bạn nghĩ rằng coacute một đấng saacuteng tạo tagravei tigravenh tạo ra cả
vũ trụ vagrave thế giới vậy ai tạo ra đấng saacuteng tạo tagravei tigravenh đoacute Vagrave
nếu đấng saacuteng tạo đoacute đatilde luocircn luocircn tồn tại vậy liệu vũ trụ
cũng đatilde luocircn luocircn tồn tại hay khocircng
Noacutei chung Phật giaacuteo khocircng tin vagraveo những đấng saacuteng tạo
toagraven năng như vậy Chẳng hạn như nếu một đấng saacuteng tạo
đatilde tạo ra vũ trụ đatilde tạo ra con người vậy tại sao khocircng tạo
ra những con người giống nhau cugraveng hạnh phuacutec như nhau
magrave lại tạo ra người aacutec người hiền người lagravem ra tội lỗi vagrave
phải bị higravenh phạt xuống địa ngục lsquovĩnh viễnrsquo trong cảnh đầu
rơi maacuteu chảy như vậy
Cứ cho nếu con người khocircng được đấng saacuteng tạo tạo ra
thigrave cũng chẳng lagrave gigrave cả Những đấng saacuteng tạo theo quan
điểm tocircn giaacuteo của nhiều tocircn giaacuteo thigrave lagrave đấng saacuteng tạo với
đầy lograveng baacutec aacutei thương yecircu muocircn loagravei Đấng saacuteng tạo đatilde
tạo ra vagrave biết trước coacute thiecircn đường hạnh phuacutec vagrave địa ngục
kinh khủng Vậy sao đấng saacuteng tạo lại tạo ra những con
người lagravem necircn tội lỗi để rồi bị đọa đagravey xuống địa ngục kinh
khủng đoacute - Để lagravem gigrave Tại sao đấng saacuteng tạo coacute luacutec lại đầy
lograveng baacutec aacutei thương yecircu muocircn loagravei coacute luacutec lại tạo ra địa
ngục rồi tạo ra con người gacircy necircn tội lỗi vagrave bị higravenh phạt
một caacutech bất cocircng khocircng thương xoacutet ở địa ngục đoacute
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 97
Đức Phật đatilde khuyecircn dạy khocircng necircn tin theo những điều
do giaacuteo điều do kinh kệ do truyền thống hay do những suy
đoaacuten tưởng tượng vigrave nếu tin như vậy sẽ chẳng mang lại lợi
iacutech gigrave
Đức Phật khuyecircn rằng đừng bao giờ cố gắng tigravem hiểu
những cacircu hỏi siecircu higravenh như vậy chẳng hạn như Ai tạo ra
thế giới nagravey Thế giới nagravey coacute tồn tại matildei matildei hay khocircng
Trong cacircu chuyện về một người bị diacutenh mũi tecircn độc khocircng
lo việc ruacutet mũi tecircn ra để cứu lấy mạng sống của migravenh magrave
cứ lo hỏi những cacircu hỏi vocirc iacutech như Ai đatilde bắn mũi tecircn đoacute
Tecircn họ hắn lagrave gigrave Hắn lagravem nghề gigrave Vigrave sao vagrave vigrave saohellipthigrave
người đoacute coacute thể chết trước khi nghe được cacircu trả lời Caacutech
tốt nhất lagrave hatildey để thầy thuốc ruacutet mũi tecircn ra vagrave băng boacute thuốc
thang vagrave cứu lấy mạng sống của migravenh Những cacircu hỏi đoacute
khocircng giuacutep iacutech gigrave cho việc cứu nguy mạng sống của migravenh
Yacute Đức Phật khuyecircn dạy rằng cuộc sống trecircn thế gian thật
lagrave vocirc thường vagrave ngắn ngủi necircn chuacuteng ta hatildey tập trung vagraveo
những vấn đề ldquothực tếrdquo lagrave lagravem sao để bớt Khổ để giải thoaacutet
được khỏi Khổhellip trước khi những vocirc thường đến vagraveo một
ngagravey khocircng hẹn trước trước khi chuacuteng ta coacute thể nghe được
những cacircu trả lời về những vấn đề siecircu phagravem siecircu nhiecircn đoacute
Chuacuteng ta hatildey necircn tu tập để mau đạt đến những triacute tuệ giải
thoaacutet Khi chuacuteng ta đạt được loại triacute tuệ giải thoaacutet đoacute chuacuteng
ta sẽ tự nhiecircn thấy biết tất cả những cacircu trả lời về những vấn
đề cao siecircu đoacute
(8) Vậy Phật giaacuteo coacute lsquothugrave gheacutetrsquo hay lsquođe dọarsquo những người
khocircng theo đạo Phật sẽ bị higravenh phạt hay bị đọa vagraveo địa
ngục hay khocircng
98 Con đường của chuacuteng ta
Chắc chắn lagrave khocircng phải rồi Đạo Phật khocircng chủ trương
theo kiểu cơ chế thưởng phạt vagrave địa ngục vĩnh viễn
Phật giaacuteo chủ trương rằng những quy luật về Nghiệp luật
nhacircn-quả đều aacutep dụng cho tất cả mọi người Khocircng phải lagrave
Phật tử thigrave được ưu aacutei cograven khocircng phải Phật tử thigrave bị xử
Khocircng phải vậy mọi người đều nhận latildenh những hậu quả
tốt xấu tugravey theo Nghiệp của migravenh
Phật giaacuteo khocircng phải giống những tocircn giaacuteo khaacutec lagrave sẽ
trừng phạt con người khi họ chọn theo tocircn giaacuteo khaacutec Thời
nay những higravenh phạt dagravenh cho những người gọi lagrave lsquongoại
đạorsquo hoặc cho những kẻ bỏ đạo đi theo tocircn giaacuteo khaacutec đatilde bị
nghiecircm cấm Tất cả mọi người trecircn traacutei đất đều được bảo vệ
được tocircn trọng để lựa chọn tiacuten ngưỡng cho migravenh Đoacute lagrave
nhacircn quyền như đatilde được ghi rotilde trong Hiến Chương của
Liecircn Hiệp Quốc (Điều 18) Việc trừng phạt mang tiacutenh tocircn
giaacuteo đatilde bị cấm ở hầu hết những nước văn minh trecircn thế giới
nagravey Những người soạn thảo vagrave quyết định Hiến Chương
tiến bộ nagravey cũng lagrave những người từ những tocircn giaacuteo ldquohữu
thầnrdquo khaacutec nhau Vậy khocircng lẽ coacute đấng saacuteng tạo nagraveo magrave lại
thiếu văn minh như vậy Cograven trừng phạt hay đagravey đọa tiacuten đồ
của migravenh chỉ vigrave họ từ bỏ tocircn giaacuteo hoặc vigrave họ chuyển qua tocircn
giaacuteo khaacutec
Phật giaacuteo thigrave chưa bao giờ liecircn quan đến yacute tưởng nagravey
Đạo Phật khocircng coacute chủ trương iacutech kỷ hay trừng phạt bất kỳ
ai vigrave bất kỳ lyacute do tocircn giaacuteo ngay cả việc khocircng tin vagraveo Đức
Phật
Nếu đấng saacuteng tạo lagrave một người tạo ra muocircn loagravei vagrave loagravei
người thigrave tại sao đấng saacuteng tạo coacute thể giaacuteng một người
xuống địa ngục để bị đọa đagravey nấu chảy matildei matildei ở đoacute Bạn
coacute bao giờ đốt một diecircm quẹt dưới lograveng bagraven tay vagrave chịu
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 99
được sự noacuteng chaacutey của ngọn lửa khocircng Vậy sao bạn coacute thể
đốt bagraven tay của người khaacutec matildei matildei để người ta kecircu rống
trong đau đớn như vậy
Vagrave giả sử bạn lagrave đấng saacuteng tạo coacute đầy đủ quyền năng để
dừng lại việc thiecircu đốt đoacute liệu bạn coacute necircn dừng lại khocircng
hay vẫn tiếp tục nhigraven người khaacutec đau đớn như vậy
Đức Phật chủ trương tự do tư tưởng Người đatilde chưa bao
giờ yecircu cầu bất cứ ai phải tin theo giaacuteo lyacute của Người Đức
Phật cograven cho rằng khocircng phải bất cứ ai cũng hiểu được giaacuteo
lyacute của Phật vigrave những căn cơ khaacutec nhau của mọi người cho
necircn mọi người đều coacute thể chọn con đường thiacutech hợp nhất
cho migravenh
Phật giaacuteo khocircng phải lagrave một tocircn giaacuteo của giaacuteo điều vagrave
thưởng phạt magrave Phật giaacuteo mong muốn đưa đến cho mọi
người sự hiểu biết vagrave ldquothấyrdquo rotilde những lẽ thật chacircn lyacute của
cuộc đời vagrave thế giới rồi tự mọi người chọn caacutech sống thiacutech
hợp cho migravenh để traacutenh bỏ những đau Khổ trong cuộc đời
Nhagrave baacutec học Albert Einstein
ldquoTocirci khocircng thể tưởng tượng một Thượng đế kẻ tưởng
thưởng vagrave trừng phạt những tạo vật của migravenhhellip
ldquoTocircn giaacuteo của tương lai sẽ lagrave tocircn giaacuteo về vũ trụ Noacute
phải vượt quaacute một đấng thượng đế caacute nhacircn vagrave traacutenh bỏ
giaacuteo điều cugraveng lyacute thuyết thần học Bao trugravem cả hai mặt
tự nhiecircn vagrave tacircm linh noacute phải được dựa trecircn cảm quan
tocircn giaacuteo coacute được từ kinh nghiệm về mọi sự vật tự nhiecircn
100 Con đường của chuacuteng ta
vagrave tacircm linh như lagrave caacutech kết hợp đuacuteng nghĩa nhất Phật
giaacuteo sẽ trả lời được yacute nghĩa nagravey
ldquoNếu coacute một tocircn giaacuteo nagraveo coacute thể đương đầu với những
nhu cầu khoa học hiện đại thigrave đoacute lagrave Phật giaacuteo Phật
giaacuteo khocircng cần xeacutet lại quan điểm của migravenh để cập nhật
với những khaacutem phaacute mới của khoa học Phật giaacuteo
khocircng cần phải từ bỏ quan điểm của migravenh để xu hướng
theo khoa học bởi vigrave Phật giaacuteo bao trugravem cả khoa học
cũng như vượt qua khoa họcrdquo
(9) Phương phaacutep ldquoThiềnrdquo coacute tạo những tacircm niệm xấu aacutec
hay khocircng theo như một số người vẫn bagraven taacuten magrave khocircng
giải thiacutech
Thiền đatilde được thực hagravenh vagrave phaacutet triển bằng nhiều higravenh
thức khaacutec nhau vagrave nhiều nền văn hoacutea khaacutec nhau trong suốt
mấy ngagraven năm qua Ngagravey nay thiền tập được thực hiện trecircn
khắp thế giới đặc biệt phaacutet triển mạnh ở những nước
phương Tacircy
Rất nhiều cocircng ty doanh nghiệp đatilde gửi nhacircn viecircn của
migravenh đến thiền tập ở những khoacutea thiền Họ nhận ra rằng
thiền mang lại rất nhiều lợi iacutech lagravem cho tacircm an định vagrave tacircm
trong sạch vagrave giuacutep cho việc kiểm soaacutet những aacutep lực cocircng
việc stress nỗi đau bức xuacutec vagrave những cơn giận
Những nhagrave thần kinh học thuộc Trường Y Khoa của đại
học University of Massachusetts bằng caacutech nghiecircn cứu
soacuteng natildeo của những người hagravenh thiền đatilde cho thấy kết luận
rằng natildeo của họ an bigravenh vagrave tĩnh lặng hơn natildeo của những
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 101
người khocircng hagravenh thiền (wwwpsychologytodaycom
articles200304the-benefits-meditation)
Những nhagrave nghiecircn cứu của Trung Tacircm Y Khoa San
Francisco thuộc đại học University of California cũng đatilde
kết luận rằng nhờ vagraveo thiền tập những người theo Phật giaacuteo
thực sự hạnh phuacutec vagrave bigravenh tĩnh hơn những người khaacutec
(wwwnewsbbccouk2hihealth3047291stm)
Một số người khocircng taacuten đồng việc hagravenh thiền vigrave những
nỗi sợ vocirc lyacute Điều đoacute lagrave hoagraven toagraven sai traacutei ngay cả đơn
thuần về mặt khoa học y học
(10) Phải chăng những cacircu chuyện về những điều thần
diệu về năng lực thần thocircng của Đức Phật lagrave coacute thật
Theo Phật giaacuteo mọi điều đều coacute thể xảy ra theo tiến
trigravenh khoa học vagrave nhacircn quả
Một số năng lực của Tacircm coacute thể tạo ra những kỳ cocircng
hay những điều thần diệu khoacute magrave giải thiacutech được bằng tri
kiến bigravenh thường của người phagravem tục cograven đầy vocirc minh vagrave ocirc
nhiễm như chuacuteng ta
Đuacuteng lagrave trong kinh điển coacute ghi lại một số điều thần diệu
vagrave năng lực thần thocircng magrave Đức Phật đatilde thể hiện trong một
vagravei lần để chinh phục đạo đức của những người ngoại đạo
quaacute khiacutech Tuy nhiecircn Đức Phật chưa bao giờ noacutei nhiều về
những năng lực nagravey hay chỉ dạy cho ai về thần thocircng như lagrave
một giaacuteo lyacute cần thiết
102 Con đường của chuacuteng ta
Cograven một số cacircu chuyện khaacutec về năng lực thần thocircng của
Đức Phật lịch sử coacute lẽ do một số tu sĩ cổ xưa đatilde phoacuteng đại
thecircu dệt thecircm iacutet nhiều vigrave sự sugraveng kiacutenh cao độ dagravenh cho Đức
Phật vagrave vigrave mục điacutech tạo ra những higravenh ảnh cao siecircu của Đức
Phật để saacutenh với những higravenh ảnh huyền thoại biacute ẩn của tocircn
giaacuteo hữu thần khaacutec vagraveo thời cổ xưa đoacute (như Hindu giaacuteo)
Phật giaacuteo khocircng khuyến khiacutech sự đề cao hay niềm tin mugrave
quaacuteng vagraveo những điều thần diệu những bugravea pheacutep hay về
một Đức Phật đầy huyền thuật vagrave thần thocircng biacute ẩn như vậy
Đức Phật khocircng chủ trương pheacutep thuật hay thần thocircng biến
hoacutea lagrave một trong những caacutech thức tu hagravenh nagraveo cả
Chiacutenh Đức Phật đatilde dạy rằng bất kỳ thần thocircng biến hoacutea
nagraveo cho dugrave coacute thật đi nữa thigrave cũng khocircng hề quan trọng
Điều quan trọng lagrave thực hagravenh con đường Đạo magrave Đức Phật
đatilde hướng dẫn bởi vigrave chỉ coacute con đường đoacute mới giải thoaacutet
con người khỏi mọi khổ đau vagrave phiền natildeo magrave thocirci
(11) Những người đồng tiacutenh luyến aacutei coacute thể lagrave Phật tử hay
khocircng
Xu hướng tigravenh dục của mọi người lagrave khocircng liecircn quan vagrave
khocircng phải lagrave yếu tố quan trọng gigrave trong Phật giaacuteo hết
Đồng tiacutenh luyến aacutei lagrave xu hướng tigravenh dục tự nhiecircn của một
người vagrave coacute lẽ đoacute khocircng phải lagrave một dạng phạm giới về đạo
đức như lagrave một hagravenh động tagrave dacircm (giới thứ tư trong ldquoNăm
Giớirdquo)
Nếu bạn thắc mắc những người theo đạo Phật coacute thể sẽ
hỏi lại như vầy ldquoAi tốt hơn ai một người đồng tiacutenh chiacutenh
trực hiền hogravea hay một người tigravenh dục khaacutec phaacutei magrave vocirc
lương tacircm gian traacuterdquo
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 103
Theo Đức Phật đạo đức vagrave phẩm hạnh của một người
khocircng phụ thuộc vagraveo tocircn giaacuteo của họ Dugrave những người coacute
đang theo đạo Phật hay khocircng thigrave họ vẫn lagrave người tốt khi họ
lagrave người tốt Vagrave tất cả mọi người đều coacute thể tham gia vagraveo
Phật giaacuteo nếu họ tigravem hiểu vagrave thấy đạo Phật lagrave coacute lyacute vagrave thiacutech
hợp cho việc tu tập để đem lại sự bigravenh an vagrave giải thoaacutet cho
họ Dugrave cho họ khocircng theo đạo Phật một caacutech chiacutenh thức
nhưng nếu họ sống một đời với đạo đức tốt đẹp thigrave họ cũng
đatilde lagrave những Phật tử rồi theo yacute nghĩa của Phật giaacuteo
(12) Huacutet thuốc laacute lagrave ngược với đạo Phật
Noacutei một caacutech chiacutenh thức thigrave Phật giaacuteo khocircng xem việc
huacutet thuốc laacute lagrave sai traacutei về mặt đạo đức
Tuy nhiecircn rất nhiều những Phật tử vagrave tu sĩ Phật giaacuteo
nghiecircm tuacutec vagrave gương mẫu đều khocircng huacutet thuốc laacute vagrave họ
thường khuyến khiacutech việc từ bỏ thuốc laacute
Bởi vigrave huacutet thuốc laacute coacute rất nhiều điều nguy hại cho bản
thacircn Những người ldquotu thiềnrdquo khocircng necircn huacutet thuốc laacute vigrave huacutet
thuốc laacute lagrave lagravem cho thần kinh vagrave tacircm triacute luocircn luocircn bị hồi
hộp kiacutech thiacutech trong khi việc thiền định lagrave việc lagravem cho
tacircm tĩnh lặng vagrave tập trung Hơn nữa huacutet thuốc laacute lagrave lagravem cho
hệ hocirc hấp hoạt động khocircng tốt hơi-thở sẽ khoacute khăn ngắn
dagravei ngộp thở vigrave thuốc laacute lagravem hại phổi vagrave hệ tim mạch lagravem
sức khỏe khocircng tốt tất cả đều cản trở cho việc hagravenh thiền
Cho dugrave những tăng sĩ khocircng tu theo phương phaacutep thiền thigrave
họ cũng khocircng necircn huacutet thuốc laacute vigrave điều đoacute cũng tạo ra
những higravenh ảnh khocircng đẹp ở những nơi chugravea chiền vagrave trước
mắt những Phật tử Nhưng sự thật thigrave thời nay coacute rất nhiều
thầy tu theo phaacutep mocircn Tịnh Độ ở Việt nam lagrave những người
huacutet thuốc laacute thường xuyecircn
104 Con đường của chuacuteng ta
Một vấn đề nữa của huacutet thuốc laacute cũng giống như việc
uống rượu vagrave dugraveng chất độc hại do lagrave gacircy ghiền Huacutet thuốc
coacute thể biến thagravenh một dạng thegravem muốn liecircn tục hagraveng ngagravey
vigrave tiacutenh chất gacircy ghiền vagrave lagravem cho người huacutet thuốc luocircn luocircn
phụ thuộc vagraveo noacute
Một vấn đề quan trọng nữa lagrave việc huacutet thuốc laacute vừa gacircy
hại cho bản thacircn migravenh vừa ảnh hưởng vagrave gacircy hại đến những
người hiacutet thở xung quanh họ trở thagravenh những người huacutet
thuốc laacute ldquobị độngrdquo trở thagravenh những nạn nhacircn của người huacutet
thuốc Magrave như Đức Phật đatilde noacutei những việc gigrave migravenh lagravem magrave
gacircy hại cho bản thacircn migravenh vagrave những người khaacutec thigrave đoacute
khocircng phải lagrave một hagravenh động tốt thiện Vagrave vigrave vậy chuacuteng ta
cần necircn traacutenh bỏ
Cũng chiacutenh vigrave lyacute do gacircy nguy hại cho migravenh vagrave mọi
người nhiều nước văn minh trecircn thế giới đatilde hạn chế việc
huacutet thuốc vagrave việc huacutet thuốc cũng bị nghiecircm cấm ở những
nơi cocircng cộng
Từ những điều nagravey chuacuteng ta coacute thể hiểu rằng Phật giaacuteo
coacute lẽ khocircng taacuten đồng với việc huacutet thuốc laacute vagrave coacute lẽ khocircng
xem việc huacutet thuốc lagrave thaacutei độ hay hagravenh động tiacutech cực vagrave tốt
lagravenh trong cuộc sống
(13) Phật giaacuteo dạy chuacuteng ta necircn luocircn luocircn hagravei lograveng với
mọi thứ migravenh coacute Tuy nhiecircn đa số mọi người đều coacute tham
vọng lagravem việc nhiều hơn để coacute thu nhập nhiều hơn vagrave
cũng coacute tham vọng tạo cuộc sống sung tuacutec hơn cho gia
đigravenh Vậy lagravem sao hogravea giải vấn đề nagravey
Đacircy lagrave một cacircu hỏi hay Đuacuteng lagrave Đạo Phật khuyecircn dạy
mọi người hatildey biết hagravei lograveng biết hạnh phuacutec với những gigrave
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 105
migravenh coacute được đừng quaacute tham lam đừng quaacute tham muốn magrave
dẫn đến thất vọng bất hạnh vagrave khổ sở
Tuy nhiecircn Đạo Phật vẫn mở ra cho mọi người sự tự do
chọn lựa phương caacutech vagrave con đường nagraveo đem lại nhiều an
lagravenh vagrave hạnh phuacutec nhất cho migravenh miễn sao bạn đừng quaacute đi
về cực đoan Vigrave vậy đạo Phật đatilde chủ trương vagrave khuyến
khiacutech ldquoCon Đường Trung Đạordquo Trung đạo nghĩa lagrave sao
Nghĩa lagrave (a) bạn đừng quaacute tham vọng đến nỗi coacute khả
năng gacircy phương hại đến quyền lợi của người khaacutec trong
khi migravenh nỗ lực để đạt được mục điacutech đoacute của migravenh Vagrave bạn
(b) cũng khocircng necircn quaacute hagravei lograveng với hoagraven cảnh của migravenh
nếu cograven phấn đấu được để cải thiện đời sống tinh thần vagrave
vật chất cho chiacutenh migravenh vagrave gia đigravenh thigrave hatildey cố gắng nỗ lực
trong phạm vi khả năng của migravenh đừng quaacute rụt regrave một caacutech
tiecircu cực nhưng cũng đừng quaacute tham vọng một caacutech quaacute
đaacuteng Tức lagrave traacutenh hai cực đoan Đoacute lagrave yacute nghĩa của con
đường trung đạo
Viacute dụ vigrave tham muốn được thăng cấp hay được tăng
lương magrave migravenh phải dugraveng nhiều caacutech hay thủ đoạn khocircng
tốt để đạt được mục điacutech lagravem phương hại đến đồng nghiệp
vagrave người khaacutec thigrave điều đoacute lagrave khocircng đuacuteng với đạo Phật
(Những thực tại ldquokhocircng đẹprdquo trong viacute dụ nagravey lagrave rất phổ
biến trong nhiều nơi cocircng sở hiện nay Một số đồng nghiệp
vagrave đối taacutec của tocirci trước đacircy từ Trung Quốc Nam Triều Tiecircn
vagrave nhiều nước Acircu Mỹ cũng tacircm sự rằng việc nagravey lagrave khaacute phổ
biến ở đất nước họ Tuy nhiecircn cũng theo yacute họ tigravenh trạng
nagravey ở những nước Acircu Mỹ coacute vẻ iacutet hơn sơ với ở những nước
Đocircng Aacute)
Hay vigrave muốn coacute thật nhiều tiền necircn bạn dagravenh hết thời
gian lagravem thecircm ngoagravei giờ coi nhẹ những thời gian hay
106 Con đường của chuacuteng ta
những việc dagravenh cho gia đigravenh vợ chồng con caacutei cha mẹ
anh chị emhellipĐiều đoacute về lacircu về dagravei sẽ lagravem tổn hại tigravenh cảm
của gia đigravenh đối với migravenh điều đoacute lagrave khocircng coacute lợi cho migravenh
vagrave gia đigravenh
Noacutei cho cugraveng những tham vọng vagrave sự bằng lograveng phải
necircn được cacircn bằng theo đuacuteng hoagraven cảnh năng lực vagrave những
nhu cầu được ưu tiecircn theo thứ tự của migravenh Viacute dụ thời gian
đi chăm soacutec cha mẹ ở bệnh viện sau giờ lagravem việc necircn được
ưu tiecircn hơn lagrave thời gian dagravenh cho việc lagravem thecircm ngoagravei giờ
để tăng thecircm mức độ thu nhập Cha mẹ cagraveng ngagravey cagraveng gần
đất xa trời chứ họ khocircng chờ cho bạn coacute đủ thu nhập để đến
chăm soacutec họ Nguyecircn tắc vẫn vậy Dugrave bạn coacute tham vọng
tiacutech cực đến đacircu thigrave luocircn luocircn suy nghĩ chiacutenh chắn rằng
ldquoNhững gigrave lagravem magrave khocircng coacute lợi cho migravenh hay người khaacutec
hay cả hai thigrave migravenh necircn traacutenh Những gigrave (tham vọng) nagraveo
nếu migravenh lagravem thigrave mang lại lợi iacutech cho migravenh vagrave cũng khocircng
lagravem tổn hại cho người khaacutec thigrave migravenh coacute thể lagravemrdquo
Sự chấp nhận bằng lograveng với mọi điều mọi hoagraven cảnh
cũng necircn dựa vagraveo nguyecircn tắc trung đạo nagravey
(14)Việc ăn chay lagrave bắt buộc đối với những Phật tử
Theo Đạo Phật đặc biệt lagrave Phật giaacuteo Nguyecircn thủy thigrave
việc ăn chay hay khocircng lagrave hoagraven toagraven phụ thuộc vagraveo caacute nhacircn
của mỗi người Phật giaacuteo khocircng nhấn mạnh vagraveo sự thanh
tịnh vagrave thanh khiết của thức ăn magrave nhấn mạnh vagraveo sự
thanh tịnh vagrave trong sạch của Tacircm
Đacircy lagrave một trong những vấn đề thường được bagraven catildei bạn
cần tigravem hiểu kỹ tại sao Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy thigrave noacutei như
vậy trong khi phần lớn những người theo Phật giaacuteo Đại
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 107
Thừa thigrave chủ trương việc ăn chay lagrave bắt buộc đối với mọi
Phật tử xuất gia vagrave khuyến khiacutech mọi Phật tử tại gia cũng
necircn ăn chay
Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy hay Nam Tocircng đến ngagravey nay vẫn
chủ trương việc ldquokhất thựcrdquo thức ăn theo đuacuteng như caacutech
thực hagravenh từ thời Đức Phật cograven tại thế Magrave đatilde đi khất thực
thức ăn thigrave người đi khất thực (xin đồ ăn) khocircng necircn yecircu
cầu người cho (thiacute chủ Phật tử cuacuteng dường thức ăn) phải
lagravem đồ ăn đuacuteng theo yecircu cầu của migravenh Vigrave vậy từ thời Đức
Phật cho đến nay trường phaacutei bảo thủ nagravey vẫn giữ nguyecircn
truyền thống khất thực vagrave người ta cho gigrave ăn nấy
Điều thứ hai Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy chủ trương ăn chay
theo giới ldquoTam Tịnh Nhụcrdquo coacute nghĩa lagrave những loại thịt nagraveo
khocircng diacutenh vagraveo ba điều sau thigrave Phật tử coacute thể dugraveng Ba điều
đoacute lagrave (a) khocircng thấy người ta giết (b) khocircng nghe tiếng kecircu
la của loagravei thuacute bị giết vagrave (c) khocircng coacute sự nghi ngờ về người
khaacutec giết thịt lagrave để cho migravenh ăn tức lagrave vigrave migravenh magrave giết thịt
Nếu thức ăn (thịt caacute) nagraveo đaacutep ứng đủ ba điều kiện nagravey thigrave
caacutec Tỳ kheo được ăn lagrave khocircng phạm giới theo sự cho pheacutep
trong Giới Luật magrave Đức Phật đưa ra (Phụ Lục 17)
Trong khi đoacute Phật giaacuteo Đại Thừa đặc biệt ở Trung Quốc
sau nagravey thigrave khocircng chấp nhận caacutech ăn chay nagravey họ quan
niệm rằng ăn chay lagrave khocircng được ăn thịt động vật magrave chỉ ăn
caacutec loại rau đậu traacutei cacircyhellip
Bất luận quan điểm của Phật giaacuteo Nguyecircn Thuỷ hay Đại
Thừa mục điacutech của sự ăn chay lagrave lagravem tăng trưởng lograveng từ
bi lagravem giảm bớt lograveng sacircn hận cũng giống như caacutech tu tập
ldquokhocircng saacutet sinhrdquo để biết thương yecircu người đồng loại vagrave
những loagravei sinh vật khaacutec Khi một người đatilde coacute lograveng từ bi vagrave
khocircng nỡ giết hại caacutec loại loagravei vật thigrave người ấy cũng khoacute coacute
108 Con đường của chuacuteng ta
thể giết người Đoacute lagrave lyacute do tại sao Đức Phật đưa ra giới cấm
ldquoKhocircng được saacutet sinhrdquo Chiacutenh Giới Hạnh thứ nhất nagravey lagrave
nhacircn tố để higravenh thagravenh quan điểm ăn chay trong đạo Phật
(Phụ Lục 18)
Nhiều người đatilde suy nghiệm về sự tagraven bạo khi giết hại suacutec
vật necircn họ đatilde từ bỏ sự thegravem muốn ăn thịt caacute vagrave trở thagravenh
những người ăn chay chứ khocircng riecircng những người theo
đạo Phật mới ăn chay Rất nhiều người phương Tacircy bacircy giờ
ăn chay vigrave quan điểm từ-bi nagravey
Ở đacircy rất mong bạn đọc necircn đọc thecircm những giảng luận
với nhiều goacutec nhigraven về đề tagravei ldquonhạy cảm vagrave quan trọngrdquo nagravey
trong bagravei Phụ Lục ở cuối saacutech
Do vấn đề nagravey lagrave quan trọng vagrave bạn lagrave người Phật tử
tại gia cần phải tự migravenh suy nghĩ vagrave tự quyết định cho migravenh
như thế nagraveo lagrave đuacuteng sai như thế nagraveo lagrave hợp đạo lyacute vagrave hợp
với lời Phật dạy bởi vigrave vấn đề nagravey được hiểu vagrave thực hagravenh
khaacutec nhau bởi nhiều trường phaacutei Phật giaacuteo khaacutec nhau Bạn
cần necircn đọc vagrave tham khảo thecircm nhiều nguồn kinh saacutech vagrave
luận giảng khaacutec nhau
Tuy nhiecircn trong hạn hẹp của quyển saacutech nhỏ beacute nagravey chỉ
mong muốn noacutei nocircm na lại như sau
(1) Theo quan điểm của Phật giaacuteo Nguyecircn thủy thigrave bạn
coacute thể ăn chay Hoặc nếu việc ăn chay lagrave khoacute khăn bất tiện
(vigrave phải đi khất thực hoặc vigrave phải nhờ vagraveo nguồn thức ăn
của người khaacutec để nuocirci thacircn hoặc mocirci trường sống ở nơi đoacute
khocircng thể coacute nhiều thức ăn thực vật) thigrave bạn coacute thể tiếp tục
ăn mặn trong khi vẫn lagrave một Phật tử đạo hạnh
(2) Theo quan điểm của Phật giaacuteo Đại Thừa người xuất
gia thigrave bắt buộc phải ăn chay (rau cải thực vậthellip) Cograven Phật
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 109
tử tại gia nếu ăn chay được hợp với sức khỏe vagrave tiện lợi của
migravenh thigrave necircn ăn chay lagrave sự thực hagravenh rất đaacuteng khen ngợi
Cograven nếu khocircng Phật tử tại gia được khuyến khiacutech ăn chay
vagraveo caacutec ngagravey lễ lagravenh như ngagravey Rằm Mồng Một hay những
ngagravey giữ Taacutem giớihellipđể tăng trưởng lograveng Từ Bi đối với con
người vagrave vạn vật
bull Tại đacircy coacute hai vấn đề chuacuteng ta cần necircn suy nghĩ theo
thiển yacute của tocirci
Một ăn chay chắc chắn lagrave caacutech tốt đẹp đối với một Phật
Tử vagrave ăn chay lagrave chắc chắn nuocirci dưỡng lograveng từ bi lagrave traacutenh
saacutet sanh vagrave traacutenh gacircy tổn hại cho bất cứ người nagraveo vagrave chuacuteng
sinh nagraveo
Hai tuy nhiecircn đừng necircn cho rằng chỉ việc ăn chay lagrave
hoagraven toagraven trở thagravenh một Phật tử tốt theo đạo Phật Việc ăn
chay khocircng phải lagrave thay thế được cho những việc thực hagravenh
tu tập vagrave giữ giới hạnh đạo đức khaacutec Như đatilde noacutei trecircn Phật
giaacuteo nhấn mạnh vagraveo sự tu tập sự sống giữ giới hạnh vagrave tu
dưỡng Tacircm để coacute Tacircm trong sạch lagravenh mạnh vagrave chiacutenh
điều nagravey mới tạo ra Nghiệp tốt lagravenh tạo ra cuộc sống tốt
lagravenh
(15) Tại sao coacute những tu sĩ vẫn ăn thịt trong khi rau cải
thigrave rất dễ dagraveng coacute được ở khắp nơi
Khi coacute người trong Tăng Đoagraven đoacute lagrave ngagravei Devadatta
(Đề-bagrave-đạt-đa) đatilde đề xuất với Phật về việc ăn chay vagrave cấm
caacutec tu sĩ ăn thịt caacute Đức Phật đatilde từ chối đề xuất nagravey Coacute lẽ
Đức Phật đatilde coacute nhiều lyacute do thiết thực vagraveo hoagraven cảnh xatilde hội
thời đoacute bởi vigrave rau cải khocircng được gieo trồng một caacutech trugrave
phuacute ở những vugraveng miền bắc Ấn Độ vagraveo thời xưa đoacute đặc
110 Con đường của chuacuteng ta
biệt rau cải vagrave ngũ cốc lagrave rất khan hiếm vagraveo những mugravea khocirc
hạn ở xung quanh lưu vực socircng Hằng
Viacute dụ sau nagravey nếu chỉ ăn chay bằng rau cải thigrave sẽ rất khoacute
khăn cho những vugraveng Phật giaacuteo như Tacircy Tạng vigrave ở đoacute gia
suacutec thigrave rất nhiều magrave những rau cải traacutei cacircy thigrave cực kỳ khan
hiếm khoacute trồng được ở vugraveng đất khắc nghiệt đoacute
Vagraveo thời Đức Phật cho đến tận ngagravey nay những tu sĩ
(theo Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy) vẫn sống nhờ vagraveo thức ăn
khất thực Vagrave thức ăn khất thực lagrave tugravey theo lograveng bố thiacute của
thiacute chủ vagrave Phật tử cuacuteng dường Nếu những tu sĩ yecircu cầu chỉ
giới hạn cuacuteng dường bằng thức ăn toagraven-chay toagraven rau cải
ngũ cốc thigrave điều đoacute coacute thể tạo gaacutenh nặng cho những thiacute chủ
cuacuteng dường thức ăn hagraveng ngagravey cho caacutec Tăng Ni Thực tế lagrave
đa số mọi người trong cuộc sống ở những xứ sở nagravey đều
tranh thủ ldquomột lầnrdquo thời gian trong ngagravey để nấu thức ăn
trước lagrave cuacuteng dường caacutec sư thầy sau lagrave phần cograven lại để gia
đigravenh ăn Magrave đa số những gia đigravenh Phật tử nagravey cũng ăn mặn
như truyền thống từ thời Đức Phật Vigrave vậy những thầy tu
của Nam Tocircng nhận vagrave ăn bất cứ thứ gigrave được cho ngay cả
lagrave thịt miễn sao những loại thịt đoacute nằm trong giới hạnh của
ldquoTam Tịnh Nhụcrdquo như đatilde noacutei trecircn lagrave được
Xin noacutei thecircm một chuacutet về Giới Luật của Tăng Đoagraven
Vigrave Phật giaacuteo Nguyecircn thủy cấm khocircng cho caacutec tu sĩ nhận sự
cuacuteng dường bố thiacute bằng tiền bạc Cho necircn họ khocircng coacute cơ
hội đi mua thức ăn bằng tiền bạc để magrave chọn thức ăn theo yacute
muốn của migravenh (giả sử như họ coacute muốn ăn chay) Họ hoagraven
toagraven phụ thuộc vagraveo thức ăn khất thực của dacircn lagraveng của thiacute
chủ bố thiacute cho họ hagraveng ngagravey Ngay cả khi họ nấu ăn trong tu
viện tịnh xaacute thigrave những nguyecircn liệu thực phẩm cũng lagrave do
những Phật tử mang tới cuacuteng dường (Hy vọng quyacute vị hiểu
ra được chỗ nagravey)
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 111
Ngagravey nay thực tế rất nhiều tu sĩ vagrave chugravea chiền theo Phacirc
giaacuteo Nguyecircn Thủy cũng ưu tiecircn việc ăn chay như ở Thaacutei
Lan ở Miến Điệnhellipkhi những điều kiện hậu cần cho pheacutep
Tuy nhiecircn những thầy tu ldquonghiecircm tuacutecrdquo theo truyền thống
Đại Thừa chắc chắn lagrave ăn chay tuyệt đối
(16) Việc ăn những đồ chay giả mặn coacute lagrave ngụy biện vagrave
đạo đức giả hay khocircng Tại sao lại lagravem thức ăn chay giả
mặn ở caacutec nước Đocircng Aacute như Việt Nam Trung Quốc Đagravei
Loan Triều Tiecircn
Đồ ăn chay giả mặn lagrave những thức ăn ldquochayrdquo lagravem từ bột
đậu nagravenh nấm vagrave thực vật nhưng được lagravem vagrave trigravenh bagravey
giống như những moacuten ăn mặn Nhiều nơi những người Phật
tử nấu vagrave ăn những đồ ăn kiểu nagravey bị cho lagrave đạo đức giả
Caacutei lyacute lagrave Đatilde ăn chay để quecircn đi thịt caacute quecircn đi việc saacutet sinh
động vật vậy magrave khi nấu chay lại chế biến ldquorau cảirdquo giống
hệt như mugravei vị higravenh dạng của thịt caacute để lsquogợi nhớrsquo đến những
thức ăn từ thịt caacute (vagrave coacute thể để ăn cho được ngon miệng
hơn)
Một số người thigrave giải thiacutech rằng việc lagravem thức ăn chay
giả mặn lagrave caacutech lagravem cho những người chưa ăn chay bước
qua ăn chay được dễ dagraveng hơn khocircng bị bỡ ngỡ khocircng bị
khoacute ăn khi chuyển từ ăn mặn qua ăn chay() Điều nagravey dugrave coacute
đuacuteng đối với một số người nhưng coacute lẽ chỉ lagrave tự nguỵ biện
Rotilde ragraveng lagrave trong tất cả những quaacuten ăn chay vagrave trong những
dịp lễ lagravenh caacutec Phật tử tề tựu về caacutec chugravea chiền ở Việt Nam
vagrave những nước Đocircng Aacute khaacutec thigrave hầu hết thức ăn chay đều
được chế biến vagrave trigravenh bagravey với higravenh dạng higravenh thức vagrave
hương vị y hệt thức ăn mặn vagrave được dugraveng bởi tất cả mọi
người vagrave cả Tăng Ni
112 Con đường của chuacuteng ta
Coacute hai vấn đề hay ldquohai lyacute lẽrdquo cần suy nghiệm vagrave bạn cần
chọn cho migravenh quan điểm nagraveo bạn thấy đuacuteng đắn lagrave phugrave
hợp với giaacuteo lyacute của Phật vagrave phugrave hợp với lograveng từ-bi của
chiacutenh migravenh
Một (1) khi đồ chay giả mặn được chế biến vagrave trigravenh bagravey
cho số đocircng Phật tử lagrave những người bigravenh thường đang ăn
mặn thigrave họ noacutei lagrave chế biến như vậy để những người đang ăn
thịt caacute chuyển qua ăn chay được dễ dagraveng hơn vigrave higravenh thức
vagrave mugravei vị cũng gần giống moacuten mặn Cho necircn tất cả quaacuten
cơm chay nhagrave hagraveng chay vagrave những nơi cuacuteng dường Trai
Tăng cũng đều lagravem như vậy Đoacute caacutech khuyến khiacutech mọi
người ăn chay
Hai(2) khi lagravem đồ chay giả mặn vagrave cuacuteng dường cho Tăng
Ni thigrave họ lại noacutei Tăng Ni thọ dụng thức ăn chay giả mặn
nhưng Tacircm khocircng hề khởi sinh điều gigrave về đồ ăn mặn như
thịt caacute Điều nagravey rất khoacute noacutei Đức Phật đatilde noacutei khi coacute đối
tượng tiếp xuacutec như mugravei vị higravenh sắchellipthigrave cảm-thọ vagrave ldquotacircm-
khởirdquo sẽ khởi sinh
Cho dugrave theo Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy thigrave việc ăn mặn lagrave
khocircng bị cấm nhưng nếu đatilde traacutenh ăn đồ mặn thật sự vigrave lyacute
do khocircng muốn higravenh thugrave mugravei vị của thịt caacute lagravem động lograveng
từ bi lagravem suy nghĩ về việc saacutet sinh giết hại thigrave việc lagravem đồ
ăn chay giả mặn với higravenh thugrave mugravei vị như của thịt caacute thật
(thịt gigrave caacute gigrave thigrave coacute những higravenh thugrave vagrave mugravei vị đuacuteng như vậy)
chắc sẽ lagravem khởi sinh trong tacircm những nhận-thức [tưởng]
về loại thịt hay caacute đoacute Vagrave như vậy lại đi ngược lại yacute nghĩa
của việc ăn chay Như vậy caacutei ldquoyacute nghĩardquo của việc ăn chay
lagrave vigrave lograveng từ-bi lagrave để quecircn đi higravenh ảnh mugravei vị của thịt caacute
thật cũng khocircng cograven ở đacircy
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 113
Bạn coacute thể tự hỏi rằng nếu ăn chay vigrave lograveng từ-bi vagrave sự
thanh-tịnh của thacircn vagrave tacircm thigrave rau cải nấm rơm đậu
nagravenhhellip được cắt thagravenh từng miếng nhỏ vuocircng vức ăn khocircng
thấy ngon miệng một caacutech tự nhiecircn hay sao magrave cần phải
cocircng phu cắt tỉa gaacuten gheacutep tạo higravenh vagrave cho vagraveo những gia
vị mugravei vị để thức ăn phải giống như chả lụa caacute kho heo
xagraveo thịt nướnghellip thigrave mới ăn thấy ngon miệng được
Tuy nhiecircn dugrave tốt hay xấu thigrave việc ăn chay hay ăn đồ
chay giả mặn vẫn tốt hơn nhiều so với việc ldquocố yacuterdquo ăn thịt ăn
caacute với caacutei tacircm ldquoyacute thứcrdquo rotilde việc giết thịt saacutet sanh chắc chắn
đatilde xảy ra đacircu đoacute (ở những lograve giết mổ ở chợ vagrave ở trong nhagrave
bếp của những người nấu)
Đức Phật
Tất cả mọi chuacuteng sinh
Đều mưu cầu được sống
Đều mưu cầu hạnh phuacutec
helliphelliphelliphellip
Migravenh run sợ đao kiếm
Migravenh cũng sợ chết choacutec
Vậy lấy người lagrave migravenh
Thigrave khocircng necircn giết hại
Khocircng gacircy ra giết hại
(Kinh Phaacutep Cuacute ndash Kệ 129)
114 Con đường của chuacuteng ta
(17) Những cảnh giới1 hiện hữu (cotildei sống) khaacutec nhau lagrave
gigrave Chuacuteng lagrave những nơi thực hay ảo
Theo truyền thống Phật giaacuteo coacute năm (5) cảnh giới hiện
hữu magrave tất cả caacutec loagravei chuacuteng sinh coacute mặt ở đoacute Năm cảnh
giới đoacute lagrave
Địa Ngục
Suacutec Sinh
Ngạ Quỷ
Người
Thiecircn Thần vagrave Trời
Những cảnh giới thấp xấu đầy đau khổ lagrave Địa ngục Suacutec
sinh Ngạ quỷ
bull Địa ngục theo kinh điển bao gồm 08 đại địa ngục vagrave
160 tiểu địa ngục bao bọc xung quanh những đại địa ngục
đoacute
bull Suacutec sinh lagrave cảnh giới của tất cả loagravei động vật từ nhỏ beacute
cho đến to lớn
bull Ngạ quỷ (peta) coacute nghĩa lagrave ldquoquỷ đoacuteirdquo hoặc hay được
gọi lagrave những lsquohồn marsquo hay ldquonhững người khuất mặtrdquo xung
quanh ta Ngạ quỷ sống trong cotildei vocirc cugraveng đagravey đọa vagrave đau
khổ luocircn luocircn thiếu thốn luocircn luocircn đoacutei khaacutet magrave khocircng
được ăn uống Vagrave coacute những loagravei ngạ quỷ luocircn luocircn ở gần
những người thacircn quyến cograven sống của migravenh vagrave coacute thể thấy
được tất cả những gigrave họ hagraveng thacircn quyến của migravenh đang
lagravem vagrave luocircn luocircn khao khaacutet những người thacircn lagravem những
1ldquoCảnh giớirdquo lagrave hoagraven cảnh lagrave phacircn giới cao thấp viacute dụ cảnh giới suacutec sinh cảnh giới
địa ngục cảnh giới trecircn trời Trong mỗi loại cảnh giới cao thấp đoacute coacute thể coacute nhiều
ldquocotildei sốngrdquo khaacutec nhau viacute dụ địa ngục coacute 168 tầng hay ldquocotildeirdquo khaacutec nhau cảnh giới
trecircn trời thigrave coacute đến 28 ldquocotildeirdquo sống khaacutec nhau
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 115
việc cocircng-đức vagrave hồi-hướng cocircng đức đoacute cho họ để họ
hưởng được cocircng-đức đoacute Đoacute lagrave caacutech duy nhất giuacutep họ giảm
bớt nghiệp xấu vagrave hy vọng được taacutei sinh về một cotildei lagravenh
khaacutec
bull Cotildei Suacutec sinh vagrave Ngạ quỷ lagrave ở cugraveng nơi với cotildei Người
cugraveng ở trecircn bề mặt traacutei đất
bull [Xin để yacute thecircm loagravei Quỷ thần A-tu-la (asuras) lagrave loagravei
quỷ thần dị dạng to lớn ở cotildei trời của Nam Thiecircn Vương
(thuộc Tứ Đại Thiecircn Vương) nhưng do nghiệp xấu luocircn
sống với tacircm sacircn hận hung hatilden vagrave đau khổ cho necircn họ cũng
thuộc về cảnh giới thấp xấu đau khổ mặc dugrave cotildei sống của họ
lagrave thuộc về trecircn cảnh giới trời thần Cho necircn nhiều truyền
thống Phật giaacuteo khaacutec đatilde tiacutenh riecircng cotildei quỷ thần A-tu-la một
cảnh-giới đau khổ riecircng vagrave do caacutech tiacutenh như vậy necircn tổng
cộng coacute 06 cảnh giới magrave chuacuteng sinh đang hiện hữu
Bạn coacute biết khocircng coacute rất nhiều coacute lograveng tốt vagrave chiacutenh trực
họ lagrave những người tốt bụng cocircng bằng vagrave coacute lograveng bi mẫn
nhưng họ coacute tacircm hay dễ bị noacuteng giận Họ coacute thể noacuteng giận
vigrave nhiều lyacute do xảy ra hagraveng ngagravey họ noacuteng giận vigrave bất đồng
vigrave tự aacutei vigrave caacutei ta bị xuacutec phạm hoặc vigrave sự bất cocircng vigrave quaacute
noacuteng ruột lo lắng cho người thacircn vagrave người khaacutec vigrave hoagraven
cảnh trớ trecircu vigrave gặp phải người xấu vigrave buồn bực nhacircn tigravenh
thế thaacuteiNếu họ khocircng tu tập tacircm để giảm trừ tacircm sacircn-giận
đoacute thigrave sau khi chết họ rất dễ bị taacutei sinh thagravenh những quỷ
thần A-tu-la đau khổ như vậy]
bull Những cảnh giới cao đẹp lagrave cotildei Người vagrave những cotildei Trời
của caacutec thiecircn thần vagrave caacutec vị trời Phạm Thiecircn (Brahmas)
bull Kinh điển cũng ghi rằng coacute nhiều ldquotầngrdquo tức nhiều
ldquocotildeirdquo cao thấp khaacutec nhau trong cảnh giới Địa Ngục vagrave trong
cảnh giới Thiecircn Thần vagrave Trời
116 Con đường của chuacuteng ta
bull Nếu loagravei quỷ thần A-tu-la (asuras) được taacutech riecircng ra
thagravenh một (đơn vị) cotildei hiện hữu riecircng biệt vagrave caacutec tầng địa
ngục được gom chung thagravenh một cotildei thigrave tổng cộng coacute 04
cotildei thuộc cảnh giới xấu [Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷ vagrave A-
tu-la] 07 cotildei Dục giới phuacutec lagravenh [gồm 1 cotildei dục giới lagrave cotildei
Người vagrave 06 cotildei dục giới của Thiecircn thần) 16 cotildei Trời Sắc
Giới vagrave 04 cotildei Trời Vocirc Sắc Giới
Tổng cộng Coacute 31 Cotildei hiện hữu magrave con người (vagrave chuacuteng
sinh) coacute thể bị hay được taacutei sinh về đoacute ngay sau khi từ giatilde
kiếp sống hiện tại
Chẳng hạn ở cảnh giới địa ngục coacute đến 168 ldquotầngrdquo đại địa
ngục vagrave tiểu địa ngục khaacutec nhau tugravey theo mức độ Nghiệp aacutec
nặng nề magrave chuacuteng sinh bị rơi rớt vagrave đagravey đọa vagraveo đoacute
Cograven trecircn cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời coacute rất nhiều cotildei
Trời khaacutec nhau tugravey theo mức độ do Nghiệp thiện lagravenh magrave
chuacuteng sinh được taacutei sinh về đoacute gồm coacute 06 Cotildei Trời Dục
Giới 16 Cotildei Trời Sắc Giới vagrave 04 Cotildei Trời Vocirc Sắc Giới
Để dễ higravenh dung bạn coacute thể liecircn-tưởng đến một cotildei lagrave
ldquocotildei Ngườirdquo trecircn traacutei đất magrave chuacuteng ta đang sống gồm 193
nước trải dagravei trecircn 07 đại lục địa Nếu chuacuteng ta may mắn
được sống trong những đất nước văn minh thanh bigravenh vagrave
khiacute hậu ocircn hogravea thigrave đoacute lagrave một điều phuacutec lagravenh so với việc phải
sống trong những đất nước lạc hậu đầy chiến tranh vagrave khiacute
hậu khắc nghiệt đoacutei nghegraveo vagrave bệnh tật Những đất nước trecircn
traacutei đất vagrave mức độ dễ sống vagrave khoacute sống khaacutec nhau thậm chiacute
quaacute checircnh lệch nhau thigrave cũng giống như những ldquocotildeirdquo khaacutec
nhau trecircn cảnh giới trecircn Trời hay những ldquocotildeirdquo khaacutec nhau
trong cảnh giới dưới địa ngục vậy
Vigrave vậy coacute thể noacutei rằng bất kỳ một cotildei Trời nagraveo đoacute (trong
26 cotildei thuộc cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời) lagrave chắc chắn sẽ
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 117
tốt đẹp hơn vagrave phuacutec lagravenh hơn bất cứ quốc gia nagraveo trecircn traacutei
đất cotildei người
Vagrave ngược lại coacute thể hiểu bất kỳ một ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo
nagraveo đoacute (trong 168 ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo) của cảnh giới địa ngục
cũng chắc chắn lagrave kinh khủng hơn đagravey đọa hơn vagrave toagraven lagrave
đau khổ hơn bất kỳ xứ sở nagraveo trecircn traacutei đất
Vigrave vậy ở nơi đacircu đời sống hay mocirci trường sống coacute sự tagraven
bạo độc tagravei aacutep bức vagrave đagravey đọa quaacute khốc liệt với con người
thigrave người ta hay gọi lagrave ldquođịa ngục trần gianrdquo
Khi noacutei về đời sống Thacircn-Tacircm của con người Đức Phật
thường noacutei một caacutech ẩn dụ về những ldquocảnh giớirdquo coacute nghĩa
lagrave những tigravenh trạng hạnh phuacutec hay đau khổ khaacutec nhau của
con người tugravey theo hoagraven cảnh của mỗi người
-Viacute dụ một người đang phải chịu tật nguyền đau đớn
hoặc tinh thần khủng hoảng thigrave người đoacute đatilde giống như đang
chịu cảnh địa ngục
-Những người khocircng cograven lẽ sống gigrave chỉ biết nằm chờ đến
bữa ăn vagrave sống để ăn thigrave chẳng khaacutec nagraveo sống như cảnh suacutec
sinh
-Những người quaacute tham lam luocircn luocircn tham muốn thegravem
khaacutet magrave chẳng bao giờ được thỏa matilden dugrave đatilde coacute đầy đủ thigrave
được cho lagrave giống như loagravei ngạ quỷ luocircn luocircn cảm thấy đoacutei
thiếu vagrave đau khổ vigrave thegravem khaacutet
-Người luocircn luocircn coacute maacuteu sacircn giận ganh tị chiến tranh
tranh dagravenh quyền lực vagrave của cải thigrave tacircm cũng chẳng khaacutec
nagraveo loagravei quỷ thần dị dạng A-tu-la luocircn luocircn sống với tacircm
sacircn hận thugrave hằn vagrave hiếu chiến
118 Con đường của chuacuteng ta
-Vagrave những ai được sinh ra đẹp đẽ vagrave giagraveu sang coacute thể
được gọi lagrave đang sống sung sướng như ở cotildei thiecircn thần hay
thiecircn đagraveng Cotildei thiecircn thần dường như lagrave mơ ước của Viacute dụ
những ngocirci sao thể thầu hết mọi người bởi vậy khi những
tagravei tử điện ảnh nổi tiếng sống trong nhagrave cao cửa đẹp vagrave luocircn
coacute hagraveng triệu người hacircm mộ hay lsquotocircn thờrsquo thigrave những người
hacircm mộ đoacute gọi họ lagrave những lsquothiecircn thầnrsquo
Rotilde ragraveng lagrave những cotildei thấp xấu như Địa Ngục Ngạ Quỷ
Suacutec Sinh Quỷ Thần dị dạng lagrave đầy đau khổ vagrave hagravenh hạ Vagrave
những cotildei Thiecircn thần vagrave Trời trecircn tiecircn cảnh lagrave đầy phuacutec
lagravenh vagrave sung sướng
-Tuy nhiecircn Đức Phật noacutei rằng ở những cotildei thấp xấu đoacute
chuacuteng sinh khoacute magrave lagravem được một việc cocircng đức nagraveo để tiacutech
lũy Nghiệp tốt được Những chuacuteng sinh ở trong những cotildei
thấp xấu bị đọa đagravey như vậy thigrave chỉ lo chịu đựng mọi đau
khổ hagravenh hạ chứ khocircng cograven thời gian hay cơ hội lagravem
chuyện phuacutec đức nagraveo (Khi đatilde bị ở trong cảnh giới Địa ngục
hay Suacutec sinh thigrave coacute lagravem cocircng đức cũng chẳng coacute điều gigrave để
lagravem Vagrave tacircm thức của chuacuteng sinh đang bị ở trong cotildei địa
ngục vagrave suacutec sinh cũng khoacute magrave khởi sinh một triacute tuệ căn bản
nagraveo để magrave lagravem chuyện cocircng đức Thời gian bị ở trong
những cotildei đoacute thật lagrave dagravei khocircng thể nghĩ bagraven vigrave khoacute magrave tạo
ra được nghiệp tốt nagraveo để chuyển hoacutea taacutei sinh vagraveo những
cảnh giới tốt hơn)
-Trong khi đoacute những chuacuteng sinh ở những cotildei bồng lai
của Thiecircn thần vagrave Trời thigrave chỉ lo hưởng thụ sung sướng
khocircng cograven bị đau khổ cho necircn họ cũng chẳng rảnh rang để
suy tư hay nghĩ nhiều đến những việc cocircng đức Ở những
cotildei phuacutec lagravenh sung sướng đoacute những thiecircn thần cũng khocircng
nhigraven thấy được những lẽ vocirc-thường vagrave biến-đổi nhanh
choacuteng như ở trong cotildei Người
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 119
-Như vậy chỉ cograven cotildei Người lagrave coacute đủ hai bản chất Khổ vagrave
Sướng lagrave thiacutech hợp để học tập vagrave thực hagravenh giaacuteo phaacutep của
Đức Phật Hơn nữa chỉ coacute ở cotildei Người thigrave tất cả chuacuteng sinh
mới coacute cơ hội lagravem những hagravenh động cocircng-đức lagravem những
việc tốt lagravem người tốt vagrave nhờ đoacute tiacutech lũy Nghiệp tốt
Những Nghiệp tốt sẽ lagrave những hagravenh trang cho những chuyến
đi sau nagravey sau khi từ giatilde cotildei Người vagrave cũng nhờ vậy mới
mong coacute ngagravey giải thoaacutet hoagraven toagraven
Tuy nhiecircn Đức Phật coacute kể rằng coacute những chuacuteng sinh lagrave
thiecircn thần ở những cotildei Trời cũng cố gắng thực hagravenh giaacuteo
phaacutep của Đức Phật vagrave đatilde coacute thể chứng ngộ Niết-bagraven Vigrave
vậy Đức Phật đatilde cố gắng khuyecircn dạy mọi người hatildey nỗ lực
tu tập lagravem những điều tốt lagravenh để tiacutech lũy Nghiệp tốt Đoacute lagrave
cơ hội để được taacutei sinh về những cotildei lagravenh đaacuteng quyacute đoacute
Cho dugrave những cảnh giới (gồm 31 cotildei hiện hữu) coacute thực
sự tồn tại trong vũ trụ hay khocircng hoặc đoacute chỉ lagrave những
trạng thaacutei tacircm của từng chuacuteng sinh thigrave vấn đề đoacute cũng
khocircng quan trọng Điều quan trọng lagrave chuacuteng ta theo nguyecircn
lyacute khoa học của Phật giaacuteo đoacute lagrave sống tốt thigrave sẽ tạo Nghiệp
tốt vagrave nhờ đoacute bạn coacute quyền hy vọng sẽ được taacutei sinh về
những cotildei phuacutec lagravenh sau khi chết
Mục điacutech trước sau của caacutec Phật tử lagrave phải được về cotildei
lagravenh traacutenh được những cotildei thấp xấu đầy đau khổ vagrave đọa đagravey
kinh khủng như cảnh Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷhellip
Cograven đối với mục tiecircu tột-cugraveng lagrave giải thoaacutet khỏi vograveng taacutei
sinh luacircn hồi thigrave chỉ khi chuacuteng ta được ở trong những cotildei
lagravenh thigrave mới coacute thể tiếp tục lagravem việc tốt lagravenh vagrave thực hagravenh
Phật Phaacutep thigrave mới mong coacute ngagravey đạt đến Niết-bagraven sự giải
thoaacutet hoagraven toagraven khỏi luacircn hồi sinh tử
120 Con đường của chuacuteng ta
(18) Khi đạo Phật được truyền baacute sang những nước
phương Tacircy rất nhiều người phương Tacircy đatilde theo Đạo
Phật Điều đoacute coacute đuacuteng như vậy khocircng
Riecircng ở Mỹ con số người thực sự thực hagravenh theo Phật
giaacuteo vẫn cograven iacutet Giaacuteo sư Seymour Lachman đồng taacutec giả
của quyển saacutech nổi tiếng ldquoMột quốc Gia Becircn Dưới Chuacuteardquo
(One Nation Under God) ước lượng khoảng 800000 người
lagrave Phật tử ở Mỹ Tuy nhiecircn những nhagrave nghiecircn cứu Phật
giaacuteo thigrave cho rằng con số đoacute coacute thể lagrave nhiều hơn 4-5 lần nếu
tiacutenh cả con số những người theo đạo Phật nhập cư liecircn tục
từ những nước Đocircng Nam Aacute vagrave Đocircng Aacute
Số người theo đạo Phật ở chacircu Acircu khoảng 4 triệu người
chủ yếu ở caacutec nước Đức Phaacutep Anh Yacute
Số người theo đạo Phật ở chacircu Uacutec cũng khaacute nhiều vagrave
tăng nhanh Thống kecirc năm 2011 cho biết coacute khoảng
529000 người Uacutec theo đạo Phật trong tổng dacircn số khoảng
215 triệu người con số Phật tử tăng nhanh từ khoảng 21
dacircn số lecircn gần 25 dacircn số trong năm năm cuối
Coacute rất nhiều danh nhacircn rất nổi tiếng ở những nước Acircu
Mỹ đatilde theo đạo Phật hoặc đatilde chuyển từ đạo của họ qua đạo
Phật Trong số đoacute coacute nhiều người nổi tiếng nhất trong lĩnh
vực của migravenh trecircn thế giới magrave bạn coacute thể đatilde dễ dagraveng biết
đến từ lacircu Viacute dụ như
William Ford Jr Chủ hatildeng xe hơi Ford
Steve Jobs Chủ tịch hatildeng maacutey tiacutenh Apple Inc
Tiger Woods Nhagrave vocirc địch gocircn thế giới
Richard Gere Tagravei tử điện ảnh
Harrison Ford Tagravei tử điện ảnh
Orlando Bloom Tagravei tử điện ảnh
Keanu Reeves Tagravei tử điện ảnh
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 121
Uma Thurman Tagravei tử điện ảnh
Oliver Stone Đạo diễn điện ảnh
Tina Turner Ca sĩ nhạc Pop
Adam Yauch Ca sĩ nhạc Pop
Herbie Hancock Nhạc sĩ nhạc Jazz
Roberto Baggio Cầu thủ boacuteng đaacute Yacute
Phil Jackson Cầu thủ boacuteng rỗ NBA
Marshall Cty Marshall Goldsmith Partners
Goldsmith
helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip
Bạn cũng coacute thể đọc thecircm một bagravei viết rất hay về bối
cảnh Phật giaacuteo ở Hollywood vagrave Hoa Kỳ trecircn trang www
unboundintrasuntcnjeduarchiveslifestyleoldbuddha với
tựa đề ldquoNhững Ngocirci Sao Lagrave Phật Tửrdquo
(19) Bạn vẫn cograven nhiều cacircu hỏi muốn được trả lời
Nếu bạn vẫn cograven nhiều thắc mắc về yacute nghĩa vagrave giaacuteo lyacute
Phật giaacuteo vagrave việc thực hagravenh đạo Phật xin bạn hatildey tigravem đọc
một quyển saacutech về vấn đaacutep theo từng đề mục rất hay coacute tecircn
lagrave ldquoNhững Hỏi Đaacutep Hayrdquo (Good Question Good Answer)
của ngagravei S Dhammika Quyển saacutech nagravey đatilde được dịch ra
nhiều ngocircn ngữ vagrave cũng coacute bản dịch ra tiếng Việt của cư sĩ
Phạm Kim Khaacutenh vagrave TS Bigravenh Anson mang tecircn ldquoPhật Phaacutep
Vấn Đaacuteprdquo
Bạn coacute thể tham khảo thecircm quyển ldquoVấn Đaacutep về Phật
giaacuteordquo được biecircn soạn bởi cugraveng người viết do cugraveng nhagrave xuất
bản ấn hagravenh 2012 cugraveng với quyển saacutech nagravey
90 Con đường của chuacuteng ta
vagraveo cotildei thấp xấu họ coacute khả năng nhớ lại những kiếp quaacute
khứ của migravenh nhớ lại những hagravenh động họ đatilde lagravem những
Nghiệp họ đatilde tạo ra vagrave ldquochiacutenh những Nghiệp đoacute đatilde dẫn dắt
họ đến những cảnh taacutei sinh đoacuterdquo Điều đoacute lagrave một trong những
dấu hiệu coacute yacute nghĩa động viecircn chuacuteng ta hatildey tiacutech cực cố gắng
lagravem những điều tốt nhất coacute thể trong kiếp sống hiện tại
Phật giaacuteo khuyecircn mọi người hatildey lagravem điều tốt nhất ldquoHatildey
lagravem người tốtrdquo để mang lại kết quả tốt nhất cho kiếp sống
tiếp theo cho dugrave ở kiếp sau chuacuteng ta coacute thể khocircng biết rằng
hậu-quả tốt đẹp của kiếp sau lagrave do kiếp nagravey tạo taacutec magrave
thagravenh Việc coacute biết hay khocircng biết về kiếp sống quaacute khứ hay
kiếp sống tương lai khocircng giải quyết vấn đề ở đacircy (Phụ
Lục 16)
Vấn đề lagrave yacute thức traacutech nhiệm của chuacuteng ta Cũng như
chuacuteng ta khocircng cần phải được biết rotilde con caacutei chuacuteng ta sẽ
sung sướng hay khổ sở ra sao trong tương lai thigrave chuacuteng ta
mới hoạch định vagrave lo lắng cho tương lai của chuacuteng Chuacuteng
ta phải lagravem vigrave traacutech nhiệm vagrave vigrave mọi sự ldquotốt đẹp hơnrdquo cho
tương lai
Vigrave yacute nghĩa cứu caacutenh theo lyacute nhacircn-quả nagravey coacute thể lagravem an
ủi lograveng người hiện tại như vậy necircn những người theo Phật
thường hay noacutei với nhau rằng ldquoNếu bạn muốn biết kiếp
sống trước đacircy của migravenh hatildey nhigraven vagraveo kiếp nagravey của bạn
Nếu bạn muốn biết kiếp sau của migravenh hatildey nhigraven vagraveo kiếp
nagravey của bạnrdquo
Kiếp nagravey lagrave kết quả của những gigrave trong kiếp trước bạn đatilde
lagravem Kiếp sau lagrave kết quả của những gigrave bạn đatilde lagravem trong kiếp
nagravey
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 91
Hiện tại lagrave con của quaacute khứ vagrave lagrave mẹ của tương lai Nếu
coacute những bậc cha mẹ tốt trong hiện tại thigrave coacute thể coacute một đời
sống tinh thần vagrave vật chất phuacutec lagravenh cho con caacutei trong tương
lai Đời sống của chiacutenh chuacuteng ta ở kiếp nagraveo ở giacircy phuacutet
nagraveo ở nơi đacircu cũng mang bản chất tương tự như vậy
(5) Coacute bằng chứng khoa học nagraveo chứng tỏ coacute sự taacutei sinh
Coacute rất nhiều trường hợp nghiecircn cứu đatilde chứng minh nhiều
người lớn vagrave trẻ em đatilde nhớ lại kiếp trước của migravenh Cũng
coacute rất nhiều trường hợp tuy khocircng thocircng qua nghiecircn cứu
khoa học nhưng mang tiacutenh giai thoại được thuật lại bởi rất
nhiều người vagrave nguồn tin đaacuteng tocircn trọng ở những nước
phương Đocircng
Phương Đocircng vagrave phương Tacircy ngagravey nay vẫn liecircn tục
nghiecircn cứu về sự hồi nhớ kiếp quaacute khứmdashĐoacute lagrave bằng chứng
chứng minh coacute sự ldquotaacutei sinhrdquo
Viacute dụ Carol Bowman người chủ xướng một trung tacircm
khoa học vagrave diễn đagraven rất lớn mang tecircn ldquoTrung Tacircm Nghiecircn
Cứu Tiền Kiếp Ở Trẻ Emrdquo (wwwchildpastlivesorg) đatilde viết
một quyển saacutech về nhiều đứa trẻ đatilde coacute khả năng nhớ lại
kiếp quaacute khứ của migravenh Đoacute khocircng phải lagrave những quyển saacutech
về đề tagravei tocircn giaacuteo hay tacircm linh magrave lagrave saacutech về nghiecircn cứu
khoa học dựa vagraveo những cocircng trigravenh nghiecircn cứu cocircng phu
trecircn hagraveng trăm đứa trẻ
Giaacuteo sư Ian Stevenson lagrave giaacutem đốc Khoa Nghiecircn Cứu
Cảm Nhận ở đại học University of Virginia Hoa Kỳ đatilde thực
hiện rất nhiều nghiecircn cứu hagraven lacircm vagrave khoa học hơn 3000
người coacute khả năng nhớ lại kiếp trước của migravenh
(wwwmedicine virginiaEduclinical)
92 Con đường của chuacuteng ta
Một số những nhagrave khoa học rất nổi tiếng trong việc
nghiecircn cứu đề tagravei con người hồi nhớ lại tiền kiếp magrave bạn coacute
thể tham khảo như lagrave
Tiến sĩ Jim Tucker
(wwwenlightennextorgmagazinebiosjim-tucker)
Tiến sĩ Raymond Moody (wwwlifeafterlifecom)
Thomas Shroder (wwwbookssimonandschustercom)
Đoacute lagrave những cocircng trigravenh nghiecircn cứu đầy thuacute vị vagrave những
bằng chứng đầy thuyết phục magrave ai cũng necircn quan tacircm
Hagraveng ngagraven kết quả hiện đại vagrave khoa học như vậy chứ chưa
cần tiacutenh hagraveng ngagraven hiện tượng được chứng kiến được ở
những xứ sở khaacutec đatilde chứng minh sự coacute-thật của những kiếp
sống trước của những người đang sống trong hiện tại Noacutei
caacutech khaacutec khoa học đatilde chứng minh rằng coacute sự taacutei sinh
Henry Ford người saacuteng lập Hatildeng xe hơi Ford
Cocircng việc lagrave vocirc dụng nếu chuacuteng ta khocircng thể dugraveng
kinh nghiệm đoacute trong kiếp sống khaacutec
Thiecircn tagravei lagrave kết quả của những kinh nghiệm lacircu dagravei
trong nhiều kiếp quaacute khứ
Về điều nagravey tocirci luocircn chắc chắn chuacuteng ta đang ở đacircy vigrave
một mục điacutech
Chuacuteng ta sẽ liecircn tục Tacircm triacute vagrave kyacute ức chuacuteng lagrave bất
diệtrdquo
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 93
(6) Phật giaacuteo coacute macircu thuẫn vagrave xung đột với khoa học hiện
đại khocircng
Trong tất cả những tocircn giaacuteo thigrave giaacuteo lyacute Phật giaacuteo dường
như khocircng coacute xung đột đaacuteng kể nagraveo với những khaacutem phaacute vagrave
phaacutet minh của khoa học Phật giaacuteo cũng khocircng tạo ra những
thần thaacutenh biacute ẩn hay những thế lực siecircu nhiecircn nagraveo để giải
thiacutech những trật tự vagrave nguyecircn lyacute vận hagravenh của thế giới
Khoa học chứng minh vagrave chủ trương theo học thuyết
Tiến Hoacutea thigrave cũng hoagraven toagraven giống như học thuyết Vocirc
Thường của Phật giaacuteo Tương tự vậy cugraveng với những bằng
chứng hoacutea thạch vagrave caacutech tiacutenh tuổi carbon về địa chất học
khảo cổ học hiện đại đatilde coacute thể tiacutenh được tuổi của traacutei đất
khoảng 45 tỷ năm (httpviwikipediaorgtuổi traacutei đất)
Khaacutem phaacute nagravey cũng giống với những lời giảng của Đức
Phật về tuổi traacutei đất lagrave một đại kiếp (eon) tức lagrave một khoảng
thời gian gần như khocircng thể đếm được như vậy
Đặc biệt caacutech tiacutenh vagrave khaacutei niệm thời gian của Đức Phật
trong mối tương quan với vũ trụ hầu như rất đuacuteng với khoa
học hiện đại Phật giaacuteo đưa ra caacutech tiacutenh thời gian của vũ trụ
theo đại kiếp (kappa) tức những khoảng thời gian khocircng thể
nagraveo đếm được Để giải thiacutech những quatildeng thời gian đoacute Đức
Phật đatilde dugraveng viacute dụ lagrave nếu lấy một miếng vải lụa rồi mỗi
một trăm năm (100 năm) đến lau chugravei một traacutei nuacutei một lần
Cho đến khi nagraveo traacutei nuacutei đoacute bị chugravei mograven hết thigrave khoảng thời
gian đoacute coacute thể gọi lagrave một đại kiếp (kappa) Thuyết vũ trụ
nagravey của Phật giaacuteo gần giống với caacutech tiacutenh của khoa học
Khoa học tiacutenh rằng tuổi của vũ trụ lagrave vagraveo khoảng 137 tỷ
năm một khoảng thời gian chuacuteng ta khocircng bao giờ ngồi
đếm hết được Nếu chuacuteng ta chỉ ngồi đếm liecircn tục từ 1 cho
94 Con đường của chuacuteng ta
đến con số 137 tỷ đoacute thigrave chắc cuộc đời của chuacuteng ta cũng
đatilde đi qua rồi (httpviwikipedia org Tuổi vũ trụ)
Đức Phật cũng đatilde noacutei nhiều về vũ trụ chẳng hạn vũ trụ
bao gồm vocirc vagraven những vigrave sao vagrave hệ Thiecircn Hagrave vagrave thế giới
của chuacuteng ta chỉ lagrave một hạt bụi so với vũ trụ vocirc biecircn đoacute Vagraveo
thời hiện đại nhờ vagraveo khoa học vũ trụ thiecircn văn học vệ
tinh vagrave những kiacutenh viễn vọng chuacuteng ta hoagraven toagraven coacute thể
quan saacutet hagraveng tỷ tỷ vigrave sao vagrave hagraveng tỷ hệ Ngacircn Hagrave trong vũ
trụ
Đức Phật cũng khocircng bao giờ noacutei traacutei đất hay thế giới của
chuacuteng ta được tạo ra bởi một thaacutenh thần hay một đấng saacuteng
tạo nagraveo vagrave con người cũng khocircng được tạo ra bởi đấng saacuteng
tạo đoacute Điều đoacute cho thấy rằng caacutech đacircy hơn 2550 năm Đức
Phật đatilde quan saacutet vagrave miecircu tả đuacuteng đắn về vũ trụ cũng như vị
triacute của traacutei đất trong vũ trụ
Một điều thuacute vị hơn lagrave Đức Phật đatilde mocirc tả vũ trụ luocircn co
giatilden vagrave những chu kỳ co giatilden keacuteo dagravei trong khoảng thời
gian dagravei bằng cả một đại kiếp Điều nagravey đuacuteng như lời tiecircn
đoaacuten cho Học Thuyết Vũ Trụ Dao Động đatilde được chứng
minh sau 2500 năm
Một viacute dụ khaacutec trong một bagravei thuyết giảng (kinh) Đức
Phật cầm ly nước trong tay vagrave bảo rằng coacute vocirc số chuacuteng sinh
vi trugraveng đang ở trong ly nước Lagrave một khoảng thời gian thật
dagravei kể từ luacutec đoacute dường như khocircng mấy ai hiểu gigrave về lời dạy
đoacute của Phật cho đến sau nagravey vagrave hocircm nay chuacuteng ta coacute thể
nhigraven qua kiacutenh hiển vi vagrave thấy được vocirc số vi trugraveng trong bất
kỳ một ly nước latilde tự nhiecircn nagraveo
Viacute dụ mới caacutech đacircy khoảng một thế kỷ khi con người đatilde
tigravem dược caacutech noacutei chuyện với nhau được qua những ống
nghe điện thoại khi ở caacutech xa nhau hagraveng ngagraven dặm rồi caacutech
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 95
đacircy vagravei chục năm chuacuteng ta coacute thể chuyển qua khocircng gian vocirc
tận nguyecircn vẹn chữ viết vagrave kyacute tecircn vagrave coacute thể gửi higravenh ảnh
của chuacuteng ta từ một caacutei maacutey faxcho đến hơn mười năm
nay vagrave chuacuteng ta đatilde coacute thể nhigraven thấy nhau khi noacutei chuyện
gửi tất cả higravenh ảnh của một buổi sinh nhật trong vograveng vagravei
chục giacircy qua khocircng gian để đến nửa vograveng traacutei đất becircn
kiahellipĐoacute lagrave những điều magrave thời xa xưa khocircng ai coacute thể
tưởng tượng ra nổi nhưng những điều Phật đatilde noacutei luacutec đoacute
người ta khocircng thể hiểu được nếu họ khocircng phải lagrave một bậc
thaacutenh nhacircn giaacutec ngộ
Cograven rất nhiều điều Đức Phật đatilde noacutei magrave cho đến hocircm nay
khoa học vẫn chưa khaacutem phaacute vagrave kiểm chứng hết Khocircng
biết chuacuteng ta coacute may mắn cograven sống đến khi nagraveo hoặc coacute
may mắn được taacutei sinh trở lại cotildei người đaacuteng nhớ nagravey để
chuacuteng ta coacute thể được tiếp tục chứng kiến những phaacutet minh
vagrave khaacutem phaacute mới magrave con người sẽ tigravem ra nữa Nhưng chắc
chắn những khaacutem phaacute đoacute khocircng coacute gigrave lagrave biacute ẩn khaacutec với
những quy luật vận hagravenh của tự nhiecircn magrave Đức Phật đatilde từng
thuyết giảng
Vậy thigrave tại sao ngagravey xưa cho đến tận bacircy giờ vẫn cograven rất
nhiều người khocircng tin những cacircu chuyện của Đức Phật về
thế giới vagrave vũ trụ về những cotildei taacutei-sinh hiện hữu khaacutec của
chuacuteng sinh magrave họ cứ matildei đi thecircu dệt những chuyện hoang
đường đầy magraveu sắc thần thoại vagrave phi khoa học về Đức Phật
William Shakespeare trong taacutec phẩm Hamlet
Nagravey Horatio cograven nhiều thứ trecircn cotildei trời vagrave traacutei đất
hơn những điều ocircng mơ thấy trong triết học của ocircng
96 Con đường của chuacuteng ta
(7) Vigrave sao Phật giaacuteo khocircng coacute niềm tin vagraveo Đấng Saacuteng
Tạo tối cao saacuteng tạo ra thế giới vũ trụ
Phật giaacuteo coacute xu hướng khaacute ldquothực tiễnrdquo trong những vấn
đề đoacute vagrave khocircng tin vagraveo những biacute ẩn saacuteng tạo vagrave cũng khocircng
chấp nhạn giả thuyết vũ trụ bắt nguồn từ ldquotrứng vũ trụrdquo hay
được tạo ra bởi một lsquovị thần coacute chogravem racircu dagravei trắngrsquo
Nếu bạn nghĩ rằng coacute một đấng saacuteng tạo tagravei tigravenh tạo ra cả
vũ trụ vagrave thế giới vậy ai tạo ra đấng saacuteng tạo tagravei tigravenh đoacute Vagrave
nếu đấng saacuteng tạo đoacute đatilde luocircn luocircn tồn tại vậy liệu vũ trụ
cũng đatilde luocircn luocircn tồn tại hay khocircng
Noacutei chung Phật giaacuteo khocircng tin vagraveo những đấng saacuteng tạo
toagraven năng như vậy Chẳng hạn như nếu một đấng saacuteng tạo
đatilde tạo ra vũ trụ đatilde tạo ra con người vậy tại sao khocircng tạo
ra những con người giống nhau cugraveng hạnh phuacutec như nhau
magrave lại tạo ra người aacutec người hiền người lagravem ra tội lỗi vagrave
phải bị higravenh phạt xuống địa ngục lsquovĩnh viễnrsquo trong cảnh đầu
rơi maacuteu chảy như vậy
Cứ cho nếu con người khocircng được đấng saacuteng tạo tạo ra
thigrave cũng chẳng lagrave gigrave cả Những đấng saacuteng tạo theo quan
điểm tocircn giaacuteo của nhiều tocircn giaacuteo thigrave lagrave đấng saacuteng tạo với
đầy lograveng baacutec aacutei thương yecircu muocircn loagravei Đấng saacuteng tạo đatilde
tạo ra vagrave biết trước coacute thiecircn đường hạnh phuacutec vagrave địa ngục
kinh khủng Vậy sao đấng saacuteng tạo lại tạo ra những con
người lagravem necircn tội lỗi để rồi bị đọa đagravey xuống địa ngục kinh
khủng đoacute - Để lagravem gigrave Tại sao đấng saacuteng tạo coacute luacutec lại đầy
lograveng baacutec aacutei thương yecircu muocircn loagravei coacute luacutec lại tạo ra địa
ngục rồi tạo ra con người gacircy necircn tội lỗi vagrave bị higravenh phạt
một caacutech bất cocircng khocircng thương xoacutet ở địa ngục đoacute
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 97
Đức Phật đatilde khuyecircn dạy khocircng necircn tin theo những điều
do giaacuteo điều do kinh kệ do truyền thống hay do những suy
đoaacuten tưởng tượng vigrave nếu tin như vậy sẽ chẳng mang lại lợi
iacutech gigrave
Đức Phật khuyecircn rằng đừng bao giờ cố gắng tigravem hiểu
những cacircu hỏi siecircu higravenh như vậy chẳng hạn như Ai tạo ra
thế giới nagravey Thế giới nagravey coacute tồn tại matildei matildei hay khocircng
Trong cacircu chuyện về một người bị diacutenh mũi tecircn độc khocircng
lo việc ruacutet mũi tecircn ra để cứu lấy mạng sống của migravenh magrave
cứ lo hỏi những cacircu hỏi vocirc iacutech như Ai đatilde bắn mũi tecircn đoacute
Tecircn họ hắn lagrave gigrave Hắn lagravem nghề gigrave Vigrave sao vagrave vigrave saohellipthigrave
người đoacute coacute thể chết trước khi nghe được cacircu trả lời Caacutech
tốt nhất lagrave hatildey để thầy thuốc ruacutet mũi tecircn ra vagrave băng boacute thuốc
thang vagrave cứu lấy mạng sống của migravenh Những cacircu hỏi đoacute
khocircng giuacutep iacutech gigrave cho việc cứu nguy mạng sống của migravenh
Yacute Đức Phật khuyecircn dạy rằng cuộc sống trecircn thế gian thật
lagrave vocirc thường vagrave ngắn ngủi necircn chuacuteng ta hatildey tập trung vagraveo
những vấn đề ldquothực tếrdquo lagrave lagravem sao để bớt Khổ để giải thoaacutet
được khỏi Khổhellip trước khi những vocirc thường đến vagraveo một
ngagravey khocircng hẹn trước trước khi chuacuteng ta coacute thể nghe được
những cacircu trả lời về những vấn đề siecircu phagravem siecircu nhiecircn đoacute
Chuacuteng ta hatildey necircn tu tập để mau đạt đến những triacute tuệ giải
thoaacutet Khi chuacuteng ta đạt được loại triacute tuệ giải thoaacutet đoacute chuacuteng
ta sẽ tự nhiecircn thấy biết tất cả những cacircu trả lời về những vấn
đề cao siecircu đoacute
(8) Vậy Phật giaacuteo coacute lsquothugrave gheacutetrsquo hay lsquođe dọarsquo những người
khocircng theo đạo Phật sẽ bị higravenh phạt hay bị đọa vagraveo địa
ngục hay khocircng
98 Con đường của chuacuteng ta
Chắc chắn lagrave khocircng phải rồi Đạo Phật khocircng chủ trương
theo kiểu cơ chế thưởng phạt vagrave địa ngục vĩnh viễn
Phật giaacuteo chủ trương rằng những quy luật về Nghiệp luật
nhacircn-quả đều aacutep dụng cho tất cả mọi người Khocircng phải lagrave
Phật tử thigrave được ưu aacutei cograven khocircng phải Phật tử thigrave bị xử
Khocircng phải vậy mọi người đều nhận latildenh những hậu quả
tốt xấu tugravey theo Nghiệp của migravenh
Phật giaacuteo khocircng phải giống những tocircn giaacuteo khaacutec lagrave sẽ
trừng phạt con người khi họ chọn theo tocircn giaacuteo khaacutec Thời
nay những higravenh phạt dagravenh cho những người gọi lagrave lsquongoại
đạorsquo hoặc cho những kẻ bỏ đạo đi theo tocircn giaacuteo khaacutec đatilde bị
nghiecircm cấm Tất cả mọi người trecircn traacutei đất đều được bảo vệ
được tocircn trọng để lựa chọn tiacuten ngưỡng cho migravenh Đoacute lagrave
nhacircn quyền như đatilde được ghi rotilde trong Hiến Chương của
Liecircn Hiệp Quốc (Điều 18) Việc trừng phạt mang tiacutenh tocircn
giaacuteo đatilde bị cấm ở hầu hết những nước văn minh trecircn thế giới
nagravey Những người soạn thảo vagrave quyết định Hiến Chương
tiến bộ nagravey cũng lagrave những người từ những tocircn giaacuteo ldquohữu
thầnrdquo khaacutec nhau Vậy khocircng lẽ coacute đấng saacuteng tạo nagraveo magrave lại
thiếu văn minh như vậy Cograven trừng phạt hay đagravey đọa tiacuten đồ
của migravenh chỉ vigrave họ từ bỏ tocircn giaacuteo hoặc vigrave họ chuyển qua tocircn
giaacuteo khaacutec
Phật giaacuteo thigrave chưa bao giờ liecircn quan đến yacute tưởng nagravey
Đạo Phật khocircng coacute chủ trương iacutech kỷ hay trừng phạt bất kỳ
ai vigrave bất kỳ lyacute do tocircn giaacuteo ngay cả việc khocircng tin vagraveo Đức
Phật
Nếu đấng saacuteng tạo lagrave một người tạo ra muocircn loagravei vagrave loagravei
người thigrave tại sao đấng saacuteng tạo coacute thể giaacuteng một người
xuống địa ngục để bị đọa đagravey nấu chảy matildei matildei ở đoacute Bạn
coacute bao giờ đốt một diecircm quẹt dưới lograveng bagraven tay vagrave chịu
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 99
được sự noacuteng chaacutey của ngọn lửa khocircng Vậy sao bạn coacute thể
đốt bagraven tay của người khaacutec matildei matildei để người ta kecircu rống
trong đau đớn như vậy
Vagrave giả sử bạn lagrave đấng saacuteng tạo coacute đầy đủ quyền năng để
dừng lại việc thiecircu đốt đoacute liệu bạn coacute necircn dừng lại khocircng
hay vẫn tiếp tục nhigraven người khaacutec đau đớn như vậy
Đức Phật chủ trương tự do tư tưởng Người đatilde chưa bao
giờ yecircu cầu bất cứ ai phải tin theo giaacuteo lyacute của Người Đức
Phật cograven cho rằng khocircng phải bất cứ ai cũng hiểu được giaacuteo
lyacute của Phật vigrave những căn cơ khaacutec nhau của mọi người cho
necircn mọi người đều coacute thể chọn con đường thiacutech hợp nhất
cho migravenh
Phật giaacuteo khocircng phải lagrave một tocircn giaacuteo của giaacuteo điều vagrave
thưởng phạt magrave Phật giaacuteo mong muốn đưa đến cho mọi
người sự hiểu biết vagrave ldquothấyrdquo rotilde những lẽ thật chacircn lyacute của
cuộc đời vagrave thế giới rồi tự mọi người chọn caacutech sống thiacutech
hợp cho migravenh để traacutenh bỏ những đau Khổ trong cuộc đời
Nhagrave baacutec học Albert Einstein
ldquoTocirci khocircng thể tưởng tượng một Thượng đế kẻ tưởng
thưởng vagrave trừng phạt những tạo vật của migravenhhellip
ldquoTocircn giaacuteo của tương lai sẽ lagrave tocircn giaacuteo về vũ trụ Noacute
phải vượt quaacute một đấng thượng đế caacute nhacircn vagrave traacutenh bỏ
giaacuteo điều cugraveng lyacute thuyết thần học Bao trugravem cả hai mặt
tự nhiecircn vagrave tacircm linh noacute phải được dựa trecircn cảm quan
tocircn giaacuteo coacute được từ kinh nghiệm về mọi sự vật tự nhiecircn
100 Con đường của chuacuteng ta
vagrave tacircm linh như lagrave caacutech kết hợp đuacuteng nghĩa nhất Phật
giaacuteo sẽ trả lời được yacute nghĩa nagravey
ldquoNếu coacute một tocircn giaacuteo nagraveo coacute thể đương đầu với những
nhu cầu khoa học hiện đại thigrave đoacute lagrave Phật giaacuteo Phật
giaacuteo khocircng cần xeacutet lại quan điểm của migravenh để cập nhật
với những khaacutem phaacute mới của khoa học Phật giaacuteo
khocircng cần phải từ bỏ quan điểm của migravenh để xu hướng
theo khoa học bởi vigrave Phật giaacuteo bao trugravem cả khoa học
cũng như vượt qua khoa họcrdquo
(9) Phương phaacutep ldquoThiềnrdquo coacute tạo những tacircm niệm xấu aacutec
hay khocircng theo như một số người vẫn bagraven taacuten magrave khocircng
giải thiacutech
Thiền đatilde được thực hagravenh vagrave phaacutet triển bằng nhiều higravenh
thức khaacutec nhau vagrave nhiều nền văn hoacutea khaacutec nhau trong suốt
mấy ngagraven năm qua Ngagravey nay thiền tập được thực hiện trecircn
khắp thế giới đặc biệt phaacutet triển mạnh ở những nước
phương Tacircy
Rất nhiều cocircng ty doanh nghiệp đatilde gửi nhacircn viecircn của
migravenh đến thiền tập ở những khoacutea thiền Họ nhận ra rằng
thiền mang lại rất nhiều lợi iacutech lagravem cho tacircm an định vagrave tacircm
trong sạch vagrave giuacutep cho việc kiểm soaacutet những aacutep lực cocircng
việc stress nỗi đau bức xuacutec vagrave những cơn giận
Những nhagrave thần kinh học thuộc Trường Y Khoa của đại
học University of Massachusetts bằng caacutech nghiecircn cứu
soacuteng natildeo của những người hagravenh thiền đatilde cho thấy kết luận
rằng natildeo của họ an bigravenh vagrave tĩnh lặng hơn natildeo của những
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 101
người khocircng hagravenh thiền (wwwpsychologytodaycom
articles200304the-benefits-meditation)
Những nhagrave nghiecircn cứu của Trung Tacircm Y Khoa San
Francisco thuộc đại học University of California cũng đatilde
kết luận rằng nhờ vagraveo thiền tập những người theo Phật giaacuteo
thực sự hạnh phuacutec vagrave bigravenh tĩnh hơn những người khaacutec
(wwwnewsbbccouk2hihealth3047291stm)
Một số người khocircng taacuten đồng việc hagravenh thiền vigrave những
nỗi sợ vocirc lyacute Điều đoacute lagrave hoagraven toagraven sai traacutei ngay cả đơn
thuần về mặt khoa học y học
(10) Phải chăng những cacircu chuyện về những điều thần
diệu về năng lực thần thocircng của Đức Phật lagrave coacute thật
Theo Phật giaacuteo mọi điều đều coacute thể xảy ra theo tiến
trigravenh khoa học vagrave nhacircn quả
Một số năng lực của Tacircm coacute thể tạo ra những kỳ cocircng
hay những điều thần diệu khoacute magrave giải thiacutech được bằng tri
kiến bigravenh thường của người phagravem tục cograven đầy vocirc minh vagrave ocirc
nhiễm như chuacuteng ta
Đuacuteng lagrave trong kinh điển coacute ghi lại một số điều thần diệu
vagrave năng lực thần thocircng magrave Đức Phật đatilde thể hiện trong một
vagravei lần để chinh phục đạo đức của những người ngoại đạo
quaacute khiacutech Tuy nhiecircn Đức Phật chưa bao giờ noacutei nhiều về
những năng lực nagravey hay chỉ dạy cho ai về thần thocircng như lagrave
một giaacuteo lyacute cần thiết
102 Con đường của chuacuteng ta
Cograven một số cacircu chuyện khaacutec về năng lực thần thocircng của
Đức Phật lịch sử coacute lẽ do một số tu sĩ cổ xưa đatilde phoacuteng đại
thecircu dệt thecircm iacutet nhiều vigrave sự sugraveng kiacutenh cao độ dagravenh cho Đức
Phật vagrave vigrave mục điacutech tạo ra những higravenh ảnh cao siecircu của Đức
Phật để saacutenh với những higravenh ảnh huyền thoại biacute ẩn của tocircn
giaacuteo hữu thần khaacutec vagraveo thời cổ xưa đoacute (như Hindu giaacuteo)
Phật giaacuteo khocircng khuyến khiacutech sự đề cao hay niềm tin mugrave
quaacuteng vagraveo những điều thần diệu những bugravea pheacutep hay về
một Đức Phật đầy huyền thuật vagrave thần thocircng biacute ẩn như vậy
Đức Phật khocircng chủ trương pheacutep thuật hay thần thocircng biến
hoacutea lagrave một trong những caacutech thức tu hagravenh nagraveo cả
Chiacutenh Đức Phật đatilde dạy rằng bất kỳ thần thocircng biến hoacutea
nagraveo cho dugrave coacute thật đi nữa thigrave cũng khocircng hề quan trọng
Điều quan trọng lagrave thực hagravenh con đường Đạo magrave Đức Phật
đatilde hướng dẫn bởi vigrave chỉ coacute con đường đoacute mới giải thoaacutet
con người khỏi mọi khổ đau vagrave phiền natildeo magrave thocirci
(11) Những người đồng tiacutenh luyến aacutei coacute thể lagrave Phật tử hay
khocircng
Xu hướng tigravenh dục của mọi người lagrave khocircng liecircn quan vagrave
khocircng phải lagrave yếu tố quan trọng gigrave trong Phật giaacuteo hết
Đồng tiacutenh luyến aacutei lagrave xu hướng tigravenh dục tự nhiecircn của một
người vagrave coacute lẽ đoacute khocircng phải lagrave một dạng phạm giới về đạo
đức như lagrave một hagravenh động tagrave dacircm (giới thứ tư trong ldquoNăm
Giớirdquo)
Nếu bạn thắc mắc những người theo đạo Phật coacute thể sẽ
hỏi lại như vầy ldquoAi tốt hơn ai một người đồng tiacutenh chiacutenh
trực hiền hogravea hay một người tigravenh dục khaacutec phaacutei magrave vocirc
lương tacircm gian traacuterdquo
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 103
Theo Đức Phật đạo đức vagrave phẩm hạnh của một người
khocircng phụ thuộc vagraveo tocircn giaacuteo của họ Dugrave những người coacute
đang theo đạo Phật hay khocircng thigrave họ vẫn lagrave người tốt khi họ
lagrave người tốt Vagrave tất cả mọi người đều coacute thể tham gia vagraveo
Phật giaacuteo nếu họ tigravem hiểu vagrave thấy đạo Phật lagrave coacute lyacute vagrave thiacutech
hợp cho việc tu tập để đem lại sự bigravenh an vagrave giải thoaacutet cho
họ Dugrave cho họ khocircng theo đạo Phật một caacutech chiacutenh thức
nhưng nếu họ sống một đời với đạo đức tốt đẹp thigrave họ cũng
đatilde lagrave những Phật tử rồi theo yacute nghĩa của Phật giaacuteo
(12) Huacutet thuốc laacute lagrave ngược với đạo Phật
Noacutei một caacutech chiacutenh thức thigrave Phật giaacuteo khocircng xem việc
huacutet thuốc laacute lagrave sai traacutei về mặt đạo đức
Tuy nhiecircn rất nhiều những Phật tử vagrave tu sĩ Phật giaacuteo
nghiecircm tuacutec vagrave gương mẫu đều khocircng huacutet thuốc laacute vagrave họ
thường khuyến khiacutech việc từ bỏ thuốc laacute
Bởi vigrave huacutet thuốc laacute coacute rất nhiều điều nguy hại cho bản
thacircn Những người ldquotu thiềnrdquo khocircng necircn huacutet thuốc laacute vigrave huacutet
thuốc laacute lagrave lagravem cho thần kinh vagrave tacircm triacute luocircn luocircn bị hồi
hộp kiacutech thiacutech trong khi việc thiền định lagrave việc lagravem cho
tacircm tĩnh lặng vagrave tập trung Hơn nữa huacutet thuốc laacute lagrave lagravem cho
hệ hocirc hấp hoạt động khocircng tốt hơi-thở sẽ khoacute khăn ngắn
dagravei ngộp thở vigrave thuốc laacute lagravem hại phổi vagrave hệ tim mạch lagravem
sức khỏe khocircng tốt tất cả đều cản trở cho việc hagravenh thiền
Cho dugrave những tăng sĩ khocircng tu theo phương phaacutep thiền thigrave
họ cũng khocircng necircn huacutet thuốc laacute vigrave điều đoacute cũng tạo ra
những higravenh ảnh khocircng đẹp ở những nơi chugravea chiền vagrave trước
mắt những Phật tử Nhưng sự thật thigrave thời nay coacute rất nhiều
thầy tu theo phaacutep mocircn Tịnh Độ ở Việt nam lagrave những người
huacutet thuốc laacute thường xuyecircn
104 Con đường của chuacuteng ta
Một vấn đề nữa của huacutet thuốc laacute cũng giống như việc
uống rượu vagrave dugraveng chất độc hại do lagrave gacircy ghiền Huacutet thuốc
coacute thể biến thagravenh một dạng thegravem muốn liecircn tục hagraveng ngagravey
vigrave tiacutenh chất gacircy ghiền vagrave lagravem cho người huacutet thuốc luocircn luocircn
phụ thuộc vagraveo noacute
Một vấn đề quan trọng nữa lagrave việc huacutet thuốc laacute vừa gacircy
hại cho bản thacircn migravenh vừa ảnh hưởng vagrave gacircy hại đến những
người hiacutet thở xung quanh họ trở thagravenh những người huacutet
thuốc laacute ldquobị độngrdquo trở thagravenh những nạn nhacircn của người huacutet
thuốc Magrave như Đức Phật đatilde noacutei những việc gigrave migravenh lagravem magrave
gacircy hại cho bản thacircn migravenh vagrave những người khaacutec thigrave đoacute
khocircng phải lagrave một hagravenh động tốt thiện Vagrave vigrave vậy chuacuteng ta
cần necircn traacutenh bỏ
Cũng chiacutenh vigrave lyacute do gacircy nguy hại cho migravenh vagrave mọi
người nhiều nước văn minh trecircn thế giới đatilde hạn chế việc
huacutet thuốc vagrave việc huacutet thuốc cũng bị nghiecircm cấm ở những
nơi cocircng cộng
Từ những điều nagravey chuacuteng ta coacute thể hiểu rằng Phật giaacuteo
coacute lẽ khocircng taacuten đồng với việc huacutet thuốc laacute vagrave coacute lẽ khocircng
xem việc huacutet thuốc lagrave thaacutei độ hay hagravenh động tiacutech cực vagrave tốt
lagravenh trong cuộc sống
(13) Phật giaacuteo dạy chuacuteng ta necircn luocircn luocircn hagravei lograveng với
mọi thứ migravenh coacute Tuy nhiecircn đa số mọi người đều coacute tham
vọng lagravem việc nhiều hơn để coacute thu nhập nhiều hơn vagrave
cũng coacute tham vọng tạo cuộc sống sung tuacutec hơn cho gia
đigravenh Vậy lagravem sao hogravea giải vấn đề nagravey
Đacircy lagrave một cacircu hỏi hay Đuacuteng lagrave Đạo Phật khuyecircn dạy
mọi người hatildey biết hagravei lograveng biết hạnh phuacutec với những gigrave
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 105
migravenh coacute được đừng quaacute tham lam đừng quaacute tham muốn magrave
dẫn đến thất vọng bất hạnh vagrave khổ sở
Tuy nhiecircn Đạo Phật vẫn mở ra cho mọi người sự tự do
chọn lựa phương caacutech vagrave con đường nagraveo đem lại nhiều an
lagravenh vagrave hạnh phuacutec nhất cho migravenh miễn sao bạn đừng quaacute đi
về cực đoan Vigrave vậy đạo Phật đatilde chủ trương vagrave khuyến
khiacutech ldquoCon Đường Trung Đạordquo Trung đạo nghĩa lagrave sao
Nghĩa lagrave (a) bạn đừng quaacute tham vọng đến nỗi coacute khả
năng gacircy phương hại đến quyền lợi của người khaacutec trong
khi migravenh nỗ lực để đạt được mục điacutech đoacute của migravenh Vagrave bạn
(b) cũng khocircng necircn quaacute hagravei lograveng với hoagraven cảnh của migravenh
nếu cograven phấn đấu được để cải thiện đời sống tinh thần vagrave
vật chất cho chiacutenh migravenh vagrave gia đigravenh thigrave hatildey cố gắng nỗ lực
trong phạm vi khả năng của migravenh đừng quaacute rụt regrave một caacutech
tiecircu cực nhưng cũng đừng quaacute tham vọng một caacutech quaacute
đaacuteng Tức lagrave traacutenh hai cực đoan Đoacute lagrave yacute nghĩa của con
đường trung đạo
Viacute dụ vigrave tham muốn được thăng cấp hay được tăng
lương magrave migravenh phải dugraveng nhiều caacutech hay thủ đoạn khocircng
tốt để đạt được mục điacutech lagravem phương hại đến đồng nghiệp
vagrave người khaacutec thigrave điều đoacute lagrave khocircng đuacuteng với đạo Phật
(Những thực tại ldquokhocircng đẹprdquo trong viacute dụ nagravey lagrave rất phổ
biến trong nhiều nơi cocircng sở hiện nay Một số đồng nghiệp
vagrave đối taacutec của tocirci trước đacircy từ Trung Quốc Nam Triều Tiecircn
vagrave nhiều nước Acircu Mỹ cũng tacircm sự rằng việc nagravey lagrave khaacute phổ
biến ở đất nước họ Tuy nhiecircn cũng theo yacute họ tigravenh trạng
nagravey ở những nước Acircu Mỹ coacute vẻ iacutet hơn sơ với ở những nước
Đocircng Aacute)
Hay vigrave muốn coacute thật nhiều tiền necircn bạn dagravenh hết thời
gian lagravem thecircm ngoagravei giờ coi nhẹ những thời gian hay
106 Con đường của chuacuteng ta
những việc dagravenh cho gia đigravenh vợ chồng con caacutei cha mẹ
anh chị emhellipĐiều đoacute về lacircu về dagravei sẽ lagravem tổn hại tigravenh cảm
của gia đigravenh đối với migravenh điều đoacute lagrave khocircng coacute lợi cho migravenh
vagrave gia đigravenh
Noacutei cho cugraveng những tham vọng vagrave sự bằng lograveng phải
necircn được cacircn bằng theo đuacuteng hoagraven cảnh năng lực vagrave những
nhu cầu được ưu tiecircn theo thứ tự của migravenh Viacute dụ thời gian
đi chăm soacutec cha mẹ ở bệnh viện sau giờ lagravem việc necircn được
ưu tiecircn hơn lagrave thời gian dagravenh cho việc lagravem thecircm ngoagravei giờ
để tăng thecircm mức độ thu nhập Cha mẹ cagraveng ngagravey cagraveng gần
đất xa trời chứ họ khocircng chờ cho bạn coacute đủ thu nhập để đến
chăm soacutec họ Nguyecircn tắc vẫn vậy Dugrave bạn coacute tham vọng
tiacutech cực đến đacircu thigrave luocircn luocircn suy nghĩ chiacutenh chắn rằng
ldquoNhững gigrave lagravem magrave khocircng coacute lợi cho migravenh hay người khaacutec
hay cả hai thigrave migravenh necircn traacutenh Những gigrave (tham vọng) nagraveo
nếu migravenh lagravem thigrave mang lại lợi iacutech cho migravenh vagrave cũng khocircng
lagravem tổn hại cho người khaacutec thigrave migravenh coacute thể lagravemrdquo
Sự chấp nhận bằng lograveng với mọi điều mọi hoagraven cảnh
cũng necircn dựa vagraveo nguyecircn tắc trung đạo nagravey
(14)Việc ăn chay lagrave bắt buộc đối với những Phật tử
Theo Đạo Phật đặc biệt lagrave Phật giaacuteo Nguyecircn thủy thigrave
việc ăn chay hay khocircng lagrave hoagraven toagraven phụ thuộc vagraveo caacute nhacircn
của mỗi người Phật giaacuteo khocircng nhấn mạnh vagraveo sự thanh
tịnh vagrave thanh khiết của thức ăn magrave nhấn mạnh vagraveo sự
thanh tịnh vagrave trong sạch của Tacircm
Đacircy lagrave một trong những vấn đề thường được bagraven catildei bạn
cần tigravem hiểu kỹ tại sao Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy thigrave noacutei như
vậy trong khi phần lớn những người theo Phật giaacuteo Đại
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 107
Thừa thigrave chủ trương việc ăn chay lagrave bắt buộc đối với mọi
Phật tử xuất gia vagrave khuyến khiacutech mọi Phật tử tại gia cũng
necircn ăn chay
Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy hay Nam Tocircng đến ngagravey nay vẫn
chủ trương việc ldquokhất thựcrdquo thức ăn theo đuacuteng như caacutech
thực hagravenh từ thời Đức Phật cograven tại thế Magrave đatilde đi khất thực
thức ăn thigrave người đi khất thực (xin đồ ăn) khocircng necircn yecircu
cầu người cho (thiacute chủ Phật tử cuacuteng dường thức ăn) phải
lagravem đồ ăn đuacuteng theo yecircu cầu của migravenh Vigrave vậy từ thời Đức
Phật cho đến nay trường phaacutei bảo thủ nagravey vẫn giữ nguyecircn
truyền thống khất thực vagrave người ta cho gigrave ăn nấy
Điều thứ hai Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy chủ trương ăn chay
theo giới ldquoTam Tịnh Nhụcrdquo coacute nghĩa lagrave những loại thịt nagraveo
khocircng diacutenh vagraveo ba điều sau thigrave Phật tử coacute thể dugraveng Ba điều
đoacute lagrave (a) khocircng thấy người ta giết (b) khocircng nghe tiếng kecircu
la của loagravei thuacute bị giết vagrave (c) khocircng coacute sự nghi ngờ về người
khaacutec giết thịt lagrave để cho migravenh ăn tức lagrave vigrave migravenh magrave giết thịt
Nếu thức ăn (thịt caacute) nagraveo đaacutep ứng đủ ba điều kiện nagravey thigrave
caacutec Tỳ kheo được ăn lagrave khocircng phạm giới theo sự cho pheacutep
trong Giới Luật magrave Đức Phật đưa ra (Phụ Lục 17)
Trong khi đoacute Phật giaacuteo Đại Thừa đặc biệt ở Trung Quốc
sau nagravey thigrave khocircng chấp nhận caacutech ăn chay nagravey họ quan
niệm rằng ăn chay lagrave khocircng được ăn thịt động vật magrave chỉ ăn
caacutec loại rau đậu traacutei cacircyhellip
Bất luận quan điểm của Phật giaacuteo Nguyecircn Thuỷ hay Đại
Thừa mục điacutech của sự ăn chay lagrave lagravem tăng trưởng lograveng từ
bi lagravem giảm bớt lograveng sacircn hận cũng giống như caacutech tu tập
ldquokhocircng saacutet sinhrdquo để biết thương yecircu người đồng loại vagrave
những loagravei sinh vật khaacutec Khi một người đatilde coacute lograveng từ bi vagrave
khocircng nỡ giết hại caacutec loại loagravei vật thigrave người ấy cũng khoacute coacute
108 Con đường của chuacuteng ta
thể giết người Đoacute lagrave lyacute do tại sao Đức Phật đưa ra giới cấm
ldquoKhocircng được saacutet sinhrdquo Chiacutenh Giới Hạnh thứ nhất nagravey lagrave
nhacircn tố để higravenh thagravenh quan điểm ăn chay trong đạo Phật
(Phụ Lục 18)
Nhiều người đatilde suy nghiệm về sự tagraven bạo khi giết hại suacutec
vật necircn họ đatilde từ bỏ sự thegravem muốn ăn thịt caacute vagrave trở thagravenh
những người ăn chay chứ khocircng riecircng những người theo
đạo Phật mới ăn chay Rất nhiều người phương Tacircy bacircy giờ
ăn chay vigrave quan điểm từ-bi nagravey
Ở đacircy rất mong bạn đọc necircn đọc thecircm những giảng luận
với nhiều goacutec nhigraven về đề tagravei ldquonhạy cảm vagrave quan trọngrdquo nagravey
trong bagravei Phụ Lục ở cuối saacutech
Do vấn đề nagravey lagrave quan trọng vagrave bạn lagrave người Phật tử
tại gia cần phải tự migravenh suy nghĩ vagrave tự quyết định cho migravenh
như thế nagraveo lagrave đuacuteng sai như thế nagraveo lagrave hợp đạo lyacute vagrave hợp
với lời Phật dạy bởi vigrave vấn đề nagravey được hiểu vagrave thực hagravenh
khaacutec nhau bởi nhiều trường phaacutei Phật giaacuteo khaacutec nhau Bạn
cần necircn đọc vagrave tham khảo thecircm nhiều nguồn kinh saacutech vagrave
luận giảng khaacutec nhau
Tuy nhiecircn trong hạn hẹp của quyển saacutech nhỏ beacute nagravey chỉ
mong muốn noacutei nocircm na lại như sau
(1) Theo quan điểm của Phật giaacuteo Nguyecircn thủy thigrave bạn
coacute thể ăn chay Hoặc nếu việc ăn chay lagrave khoacute khăn bất tiện
(vigrave phải đi khất thực hoặc vigrave phải nhờ vagraveo nguồn thức ăn
của người khaacutec để nuocirci thacircn hoặc mocirci trường sống ở nơi đoacute
khocircng thể coacute nhiều thức ăn thực vật) thigrave bạn coacute thể tiếp tục
ăn mặn trong khi vẫn lagrave một Phật tử đạo hạnh
(2) Theo quan điểm của Phật giaacuteo Đại Thừa người xuất
gia thigrave bắt buộc phải ăn chay (rau cải thực vậthellip) Cograven Phật
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 109
tử tại gia nếu ăn chay được hợp với sức khỏe vagrave tiện lợi của
migravenh thigrave necircn ăn chay lagrave sự thực hagravenh rất đaacuteng khen ngợi
Cograven nếu khocircng Phật tử tại gia được khuyến khiacutech ăn chay
vagraveo caacutec ngagravey lễ lagravenh như ngagravey Rằm Mồng Một hay những
ngagravey giữ Taacutem giớihellipđể tăng trưởng lograveng Từ Bi đối với con
người vagrave vạn vật
bull Tại đacircy coacute hai vấn đề chuacuteng ta cần necircn suy nghĩ theo
thiển yacute của tocirci
Một ăn chay chắc chắn lagrave caacutech tốt đẹp đối với một Phật
Tử vagrave ăn chay lagrave chắc chắn nuocirci dưỡng lograveng từ bi lagrave traacutenh
saacutet sanh vagrave traacutenh gacircy tổn hại cho bất cứ người nagraveo vagrave chuacuteng
sinh nagraveo
Hai tuy nhiecircn đừng necircn cho rằng chỉ việc ăn chay lagrave
hoagraven toagraven trở thagravenh một Phật tử tốt theo đạo Phật Việc ăn
chay khocircng phải lagrave thay thế được cho những việc thực hagravenh
tu tập vagrave giữ giới hạnh đạo đức khaacutec Như đatilde noacutei trecircn Phật
giaacuteo nhấn mạnh vagraveo sự tu tập sự sống giữ giới hạnh vagrave tu
dưỡng Tacircm để coacute Tacircm trong sạch lagravenh mạnh vagrave chiacutenh
điều nagravey mới tạo ra Nghiệp tốt lagravenh tạo ra cuộc sống tốt
lagravenh
(15) Tại sao coacute những tu sĩ vẫn ăn thịt trong khi rau cải
thigrave rất dễ dagraveng coacute được ở khắp nơi
Khi coacute người trong Tăng Đoagraven đoacute lagrave ngagravei Devadatta
(Đề-bagrave-đạt-đa) đatilde đề xuất với Phật về việc ăn chay vagrave cấm
caacutec tu sĩ ăn thịt caacute Đức Phật đatilde từ chối đề xuất nagravey Coacute lẽ
Đức Phật đatilde coacute nhiều lyacute do thiết thực vagraveo hoagraven cảnh xatilde hội
thời đoacute bởi vigrave rau cải khocircng được gieo trồng một caacutech trugrave
phuacute ở những vugraveng miền bắc Ấn Độ vagraveo thời xưa đoacute đặc
110 Con đường của chuacuteng ta
biệt rau cải vagrave ngũ cốc lagrave rất khan hiếm vagraveo những mugravea khocirc
hạn ở xung quanh lưu vực socircng Hằng
Viacute dụ sau nagravey nếu chỉ ăn chay bằng rau cải thigrave sẽ rất khoacute
khăn cho những vugraveng Phật giaacuteo như Tacircy Tạng vigrave ở đoacute gia
suacutec thigrave rất nhiều magrave những rau cải traacutei cacircy thigrave cực kỳ khan
hiếm khoacute trồng được ở vugraveng đất khắc nghiệt đoacute
Vagraveo thời Đức Phật cho đến tận ngagravey nay những tu sĩ
(theo Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy) vẫn sống nhờ vagraveo thức ăn
khất thực Vagrave thức ăn khất thực lagrave tugravey theo lograveng bố thiacute của
thiacute chủ vagrave Phật tử cuacuteng dường Nếu những tu sĩ yecircu cầu chỉ
giới hạn cuacuteng dường bằng thức ăn toagraven-chay toagraven rau cải
ngũ cốc thigrave điều đoacute coacute thể tạo gaacutenh nặng cho những thiacute chủ
cuacuteng dường thức ăn hagraveng ngagravey cho caacutec Tăng Ni Thực tế lagrave
đa số mọi người trong cuộc sống ở những xứ sở nagravey đều
tranh thủ ldquomột lầnrdquo thời gian trong ngagravey để nấu thức ăn
trước lagrave cuacuteng dường caacutec sư thầy sau lagrave phần cograven lại để gia
đigravenh ăn Magrave đa số những gia đigravenh Phật tử nagravey cũng ăn mặn
như truyền thống từ thời Đức Phật Vigrave vậy những thầy tu
của Nam Tocircng nhận vagrave ăn bất cứ thứ gigrave được cho ngay cả
lagrave thịt miễn sao những loại thịt đoacute nằm trong giới hạnh của
ldquoTam Tịnh Nhụcrdquo như đatilde noacutei trecircn lagrave được
Xin noacutei thecircm một chuacutet về Giới Luật của Tăng Đoagraven
Vigrave Phật giaacuteo Nguyecircn thủy cấm khocircng cho caacutec tu sĩ nhận sự
cuacuteng dường bố thiacute bằng tiền bạc Cho necircn họ khocircng coacute cơ
hội đi mua thức ăn bằng tiền bạc để magrave chọn thức ăn theo yacute
muốn của migravenh (giả sử như họ coacute muốn ăn chay) Họ hoagraven
toagraven phụ thuộc vagraveo thức ăn khất thực của dacircn lagraveng của thiacute
chủ bố thiacute cho họ hagraveng ngagravey Ngay cả khi họ nấu ăn trong tu
viện tịnh xaacute thigrave những nguyecircn liệu thực phẩm cũng lagrave do
những Phật tử mang tới cuacuteng dường (Hy vọng quyacute vị hiểu
ra được chỗ nagravey)
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 111
Ngagravey nay thực tế rất nhiều tu sĩ vagrave chugravea chiền theo Phacirc
giaacuteo Nguyecircn Thủy cũng ưu tiecircn việc ăn chay như ở Thaacutei
Lan ở Miến Điệnhellipkhi những điều kiện hậu cần cho pheacutep
Tuy nhiecircn những thầy tu ldquonghiecircm tuacutecrdquo theo truyền thống
Đại Thừa chắc chắn lagrave ăn chay tuyệt đối
(16) Việc ăn những đồ chay giả mặn coacute lagrave ngụy biện vagrave
đạo đức giả hay khocircng Tại sao lại lagravem thức ăn chay giả
mặn ở caacutec nước Đocircng Aacute như Việt Nam Trung Quốc Đagravei
Loan Triều Tiecircn
Đồ ăn chay giả mặn lagrave những thức ăn ldquochayrdquo lagravem từ bột
đậu nagravenh nấm vagrave thực vật nhưng được lagravem vagrave trigravenh bagravey
giống như những moacuten ăn mặn Nhiều nơi những người Phật
tử nấu vagrave ăn những đồ ăn kiểu nagravey bị cho lagrave đạo đức giả
Caacutei lyacute lagrave Đatilde ăn chay để quecircn đi thịt caacute quecircn đi việc saacutet sinh
động vật vậy magrave khi nấu chay lại chế biến ldquorau cảirdquo giống
hệt như mugravei vị higravenh dạng của thịt caacute để lsquogợi nhớrsquo đến những
thức ăn từ thịt caacute (vagrave coacute thể để ăn cho được ngon miệng
hơn)
Một số người thigrave giải thiacutech rằng việc lagravem thức ăn chay
giả mặn lagrave caacutech lagravem cho những người chưa ăn chay bước
qua ăn chay được dễ dagraveng hơn khocircng bị bỡ ngỡ khocircng bị
khoacute ăn khi chuyển từ ăn mặn qua ăn chay() Điều nagravey dugrave coacute
đuacuteng đối với một số người nhưng coacute lẽ chỉ lagrave tự nguỵ biện
Rotilde ragraveng lagrave trong tất cả những quaacuten ăn chay vagrave trong những
dịp lễ lagravenh caacutec Phật tử tề tựu về caacutec chugravea chiền ở Việt Nam
vagrave những nước Đocircng Aacute khaacutec thigrave hầu hết thức ăn chay đều
được chế biến vagrave trigravenh bagravey với higravenh dạng higravenh thức vagrave
hương vị y hệt thức ăn mặn vagrave được dugraveng bởi tất cả mọi
người vagrave cả Tăng Ni
112 Con đường của chuacuteng ta
Coacute hai vấn đề hay ldquohai lyacute lẽrdquo cần suy nghiệm vagrave bạn cần
chọn cho migravenh quan điểm nagraveo bạn thấy đuacuteng đắn lagrave phugrave
hợp với giaacuteo lyacute của Phật vagrave phugrave hợp với lograveng từ-bi của
chiacutenh migravenh
Một (1) khi đồ chay giả mặn được chế biến vagrave trigravenh bagravey
cho số đocircng Phật tử lagrave những người bigravenh thường đang ăn
mặn thigrave họ noacutei lagrave chế biến như vậy để những người đang ăn
thịt caacute chuyển qua ăn chay được dễ dagraveng hơn vigrave higravenh thức
vagrave mugravei vị cũng gần giống moacuten mặn Cho necircn tất cả quaacuten
cơm chay nhagrave hagraveng chay vagrave những nơi cuacuteng dường Trai
Tăng cũng đều lagravem như vậy Đoacute caacutech khuyến khiacutech mọi
người ăn chay
Hai(2) khi lagravem đồ chay giả mặn vagrave cuacuteng dường cho Tăng
Ni thigrave họ lại noacutei Tăng Ni thọ dụng thức ăn chay giả mặn
nhưng Tacircm khocircng hề khởi sinh điều gigrave về đồ ăn mặn như
thịt caacute Điều nagravey rất khoacute noacutei Đức Phật đatilde noacutei khi coacute đối
tượng tiếp xuacutec như mugravei vị higravenh sắchellipthigrave cảm-thọ vagrave ldquotacircm-
khởirdquo sẽ khởi sinh
Cho dugrave theo Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy thigrave việc ăn mặn lagrave
khocircng bị cấm nhưng nếu đatilde traacutenh ăn đồ mặn thật sự vigrave lyacute
do khocircng muốn higravenh thugrave mugravei vị của thịt caacute lagravem động lograveng
từ bi lagravem suy nghĩ về việc saacutet sinh giết hại thigrave việc lagravem đồ
ăn chay giả mặn với higravenh thugrave mugravei vị như của thịt caacute thật
(thịt gigrave caacute gigrave thigrave coacute những higravenh thugrave vagrave mugravei vị đuacuteng như vậy)
chắc sẽ lagravem khởi sinh trong tacircm những nhận-thức [tưởng]
về loại thịt hay caacute đoacute Vagrave như vậy lại đi ngược lại yacute nghĩa
của việc ăn chay Như vậy caacutei ldquoyacute nghĩardquo của việc ăn chay
lagrave vigrave lograveng từ-bi lagrave để quecircn đi higravenh ảnh mugravei vị của thịt caacute
thật cũng khocircng cograven ở đacircy
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 113
Bạn coacute thể tự hỏi rằng nếu ăn chay vigrave lograveng từ-bi vagrave sự
thanh-tịnh của thacircn vagrave tacircm thigrave rau cải nấm rơm đậu
nagravenhhellip được cắt thagravenh từng miếng nhỏ vuocircng vức ăn khocircng
thấy ngon miệng một caacutech tự nhiecircn hay sao magrave cần phải
cocircng phu cắt tỉa gaacuten gheacutep tạo higravenh vagrave cho vagraveo những gia
vị mugravei vị để thức ăn phải giống như chả lụa caacute kho heo
xagraveo thịt nướnghellip thigrave mới ăn thấy ngon miệng được
Tuy nhiecircn dugrave tốt hay xấu thigrave việc ăn chay hay ăn đồ
chay giả mặn vẫn tốt hơn nhiều so với việc ldquocố yacuterdquo ăn thịt ăn
caacute với caacutei tacircm ldquoyacute thứcrdquo rotilde việc giết thịt saacutet sanh chắc chắn
đatilde xảy ra đacircu đoacute (ở những lograve giết mổ ở chợ vagrave ở trong nhagrave
bếp của những người nấu)
Đức Phật
Tất cả mọi chuacuteng sinh
Đều mưu cầu được sống
Đều mưu cầu hạnh phuacutec
helliphelliphelliphellip
Migravenh run sợ đao kiếm
Migravenh cũng sợ chết choacutec
Vậy lấy người lagrave migravenh
Thigrave khocircng necircn giết hại
Khocircng gacircy ra giết hại
(Kinh Phaacutep Cuacute ndash Kệ 129)
114 Con đường của chuacuteng ta
(17) Những cảnh giới1 hiện hữu (cotildei sống) khaacutec nhau lagrave
gigrave Chuacuteng lagrave những nơi thực hay ảo
Theo truyền thống Phật giaacuteo coacute năm (5) cảnh giới hiện
hữu magrave tất cả caacutec loagravei chuacuteng sinh coacute mặt ở đoacute Năm cảnh
giới đoacute lagrave
Địa Ngục
Suacutec Sinh
Ngạ Quỷ
Người
Thiecircn Thần vagrave Trời
Những cảnh giới thấp xấu đầy đau khổ lagrave Địa ngục Suacutec
sinh Ngạ quỷ
bull Địa ngục theo kinh điển bao gồm 08 đại địa ngục vagrave
160 tiểu địa ngục bao bọc xung quanh những đại địa ngục
đoacute
bull Suacutec sinh lagrave cảnh giới của tất cả loagravei động vật từ nhỏ beacute
cho đến to lớn
bull Ngạ quỷ (peta) coacute nghĩa lagrave ldquoquỷ đoacuteirdquo hoặc hay được
gọi lagrave những lsquohồn marsquo hay ldquonhững người khuất mặtrdquo xung
quanh ta Ngạ quỷ sống trong cotildei vocirc cugraveng đagravey đọa vagrave đau
khổ luocircn luocircn thiếu thốn luocircn luocircn đoacutei khaacutet magrave khocircng
được ăn uống Vagrave coacute những loagravei ngạ quỷ luocircn luocircn ở gần
những người thacircn quyến cograven sống của migravenh vagrave coacute thể thấy
được tất cả những gigrave họ hagraveng thacircn quyến của migravenh đang
lagravem vagrave luocircn luocircn khao khaacutet những người thacircn lagravem những
1ldquoCảnh giớirdquo lagrave hoagraven cảnh lagrave phacircn giới cao thấp viacute dụ cảnh giới suacutec sinh cảnh giới
địa ngục cảnh giới trecircn trời Trong mỗi loại cảnh giới cao thấp đoacute coacute thể coacute nhiều
ldquocotildei sốngrdquo khaacutec nhau viacute dụ địa ngục coacute 168 tầng hay ldquocotildeirdquo khaacutec nhau cảnh giới
trecircn trời thigrave coacute đến 28 ldquocotildeirdquo sống khaacutec nhau
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 115
việc cocircng-đức vagrave hồi-hướng cocircng đức đoacute cho họ để họ
hưởng được cocircng-đức đoacute Đoacute lagrave caacutech duy nhất giuacutep họ giảm
bớt nghiệp xấu vagrave hy vọng được taacutei sinh về một cotildei lagravenh
khaacutec
bull Cotildei Suacutec sinh vagrave Ngạ quỷ lagrave ở cugraveng nơi với cotildei Người
cugraveng ở trecircn bề mặt traacutei đất
bull [Xin để yacute thecircm loagravei Quỷ thần A-tu-la (asuras) lagrave loagravei
quỷ thần dị dạng to lớn ở cotildei trời của Nam Thiecircn Vương
(thuộc Tứ Đại Thiecircn Vương) nhưng do nghiệp xấu luocircn
sống với tacircm sacircn hận hung hatilden vagrave đau khổ cho necircn họ cũng
thuộc về cảnh giới thấp xấu đau khổ mặc dugrave cotildei sống của họ
lagrave thuộc về trecircn cảnh giới trời thần Cho necircn nhiều truyền
thống Phật giaacuteo khaacutec đatilde tiacutenh riecircng cotildei quỷ thần A-tu-la một
cảnh-giới đau khổ riecircng vagrave do caacutech tiacutenh như vậy necircn tổng
cộng coacute 06 cảnh giới magrave chuacuteng sinh đang hiện hữu
Bạn coacute biết khocircng coacute rất nhiều coacute lograveng tốt vagrave chiacutenh trực
họ lagrave những người tốt bụng cocircng bằng vagrave coacute lograveng bi mẫn
nhưng họ coacute tacircm hay dễ bị noacuteng giận Họ coacute thể noacuteng giận
vigrave nhiều lyacute do xảy ra hagraveng ngagravey họ noacuteng giận vigrave bất đồng
vigrave tự aacutei vigrave caacutei ta bị xuacutec phạm hoặc vigrave sự bất cocircng vigrave quaacute
noacuteng ruột lo lắng cho người thacircn vagrave người khaacutec vigrave hoagraven
cảnh trớ trecircu vigrave gặp phải người xấu vigrave buồn bực nhacircn tigravenh
thế thaacuteiNếu họ khocircng tu tập tacircm để giảm trừ tacircm sacircn-giận
đoacute thigrave sau khi chết họ rất dễ bị taacutei sinh thagravenh những quỷ
thần A-tu-la đau khổ như vậy]
bull Những cảnh giới cao đẹp lagrave cotildei Người vagrave những cotildei Trời
của caacutec thiecircn thần vagrave caacutec vị trời Phạm Thiecircn (Brahmas)
bull Kinh điển cũng ghi rằng coacute nhiều ldquotầngrdquo tức nhiều
ldquocotildeirdquo cao thấp khaacutec nhau trong cảnh giới Địa Ngục vagrave trong
cảnh giới Thiecircn Thần vagrave Trời
116 Con đường của chuacuteng ta
bull Nếu loagravei quỷ thần A-tu-la (asuras) được taacutech riecircng ra
thagravenh một (đơn vị) cotildei hiện hữu riecircng biệt vagrave caacutec tầng địa
ngục được gom chung thagravenh một cotildei thigrave tổng cộng coacute 04
cotildei thuộc cảnh giới xấu [Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷ vagrave A-
tu-la] 07 cotildei Dục giới phuacutec lagravenh [gồm 1 cotildei dục giới lagrave cotildei
Người vagrave 06 cotildei dục giới của Thiecircn thần) 16 cotildei Trời Sắc
Giới vagrave 04 cotildei Trời Vocirc Sắc Giới
Tổng cộng Coacute 31 Cotildei hiện hữu magrave con người (vagrave chuacuteng
sinh) coacute thể bị hay được taacutei sinh về đoacute ngay sau khi từ giatilde
kiếp sống hiện tại
Chẳng hạn ở cảnh giới địa ngục coacute đến 168 ldquotầngrdquo đại địa
ngục vagrave tiểu địa ngục khaacutec nhau tugravey theo mức độ Nghiệp aacutec
nặng nề magrave chuacuteng sinh bị rơi rớt vagrave đagravey đọa vagraveo đoacute
Cograven trecircn cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời coacute rất nhiều cotildei
Trời khaacutec nhau tugravey theo mức độ do Nghiệp thiện lagravenh magrave
chuacuteng sinh được taacutei sinh về đoacute gồm coacute 06 Cotildei Trời Dục
Giới 16 Cotildei Trời Sắc Giới vagrave 04 Cotildei Trời Vocirc Sắc Giới
Để dễ higravenh dung bạn coacute thể liecircn-tưởng đến một cotildei lagrave
ldquocotildei Ngườirdquo trecircn traacutei đất magrave chuacuteng ta đang sống gồm 193
nước trải dagravei trecircn 07 đại lục địa Nếu chuacuteng ta may mắn
được sống trong những đất nước văn minh thanh bigravenh vagrave
khiacute hậu ocircn hogravea thigrave đoacute lagrave một điều phuacutec lagravenh so với việc phải
sống trong những đất nước lạc hậu đầy chiến tranh vagrave khiacute
hậu khắc nghiệt đoacutei nghegraveo vagrave bệnh tật Những đất nước trecircn
traacutei đất vagrave mức độ dễ sống vagrave khoacute sống khaacutec nhau thậm chiacute
quaacute checircnh lệch nhau thigrave cũng giống như những ldquocotildeirdquo khaacutec
nhau trecircn cảnh giới trecircn Trời hay những ldquocotildeirdquo khaacutec nhau
trong cảnh giới dưới địa ngục vậy
Vigrave vậy coacute thể noacutei rằng bất kỳ một cotildei Trời nagraveo đoacute (trong
26 cotildei thuộc cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời) lagrave chắc chắn sẽ
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 117
tốt đẹp hơn vagrave phuacutec lagravenh hơn bất cứ quốc gia nagraveo trecircn traacutei
đất cotildei người
Vagrave ngược lại coacute thể hiểu bất kỳ một ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo
nagraveo đoacute (trong 168 ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo) của cảnh giới địa ngục
cũng chắc chắn lagrave kinh khủng hơn đagravey đọa hơn vagrave toagraven lagrave
đau khổ hơn bất kỳ xứ sở nagraveo trecircn traacutei đất
Vigrave vậy ở nơi đacircu đời sống hay mocirci trường sống coacute sự tagraven
bạo độc tagravei aacutep bức vagrave đagravey đọa quaacute khốc liệt với con người
thigrave người ta hay gọi lagrave ldquođịa ngục trần gianrdquo
Khi noacutei về đời sống Thacircn-Tacircm của con người Đức Phật
thường noacutei một caacutech ẩn dụ về những ldquocảnh giớirdquo coacute nghĩa
lagrave những tigravenh trạng hạnh phuacutec hay đau khổ khaacutec nhau của
con người tugravey theo hoagraven cảnh của mỗi người
-Viacute dụ một người đang phải chịu tật nguyền đau đớn
hoặc tinh thần khủng hoảng thigrave người đoacute đatilde giống như đang
chịu cảnh địa ngục
-Những người khocircng cograven lẽ sống gigrave chỉ biết nằm chờ đến
bữa ăn vagrave sống để ăn thigrave chẳng khaacutec nagraveo sống như cảnh suacutec
sinh
-Những người quaacute tham lam luocircn luocircn tham muốn thegravem
khaacutet magrave chẳng bao giờ được thỏa matilden dugrave đatilde coacute đầy đủ thigrave
được cho lagrave giống như loagravei ngạ quỷ luocircn luocircn cảm thấy đoacutei
thiếu vagrave đau khổ vigrave thegravem khaacutet
-Người luocircn luocircn coacute maacuteu sacircn giận ganh tị chiến tranh
tranh dagravenh quyền lực vagrave của cải thigrave tacircm cũng chẳng khaacutec
nagraveo loagravei quỷ thần dị dạng A-tu-la luocircn luocircn sống với tacircm
sacircn hận thugrave hằn vagrave hiếu chiến
118 Con đường của chuacuteng ta
-Vagrave những ai được sinh ra đẹp đẽ vagrave giagraveu sang coacute thể
được gọi lagrave đang sống sung sướng như ở cotildei thiecircn thần hay
thiecircn đagraveng Cotildei thiecircn thần dường như lagrave mơ ước của Viacute dụ
những ngocirci sao thể thầu hết mọi người bởi vậy khi những
tagravei tử điện ảnh nổi tiếng sống trong nhagrave cao cửa đẹp vagrave luocircn
coacute hagraveng triệu người hacircm mộ hay lsquotocircn thờrsquo thigrave những người
hacircm mộ đoacute gọi họ lagrave những lsquothiecircn thầnrsquo
Rotilde ragraveng lagrave những cotildei thấp xấu như Địa Ngục Ngạ Quỷ
Suacutec Sinh Quỷ Thần dị dạng lagrave đầy đau khổ vagrave hagravenh hạ Vagrave
những cotildei Thiecircn thần vagrave Trời trecircn tiecircn cảnh lagrave đầy phuacutec
lagravenh vagrave sung sướng
-Tuy nhiecircn Đức Phật noacutei rằng ở những cotildei thấp xấu đoacute
chuacuteng sinh khoacute magrave lagravem được một việc cocircng đức nagraveo để tiacutech
lũy Nghiệp tốt được Những chuacuteng sinh ở trong những cotildei
thấp xấu bị đọa đagravey như vậy thigrave chỉ lo chịu đựng mọi đau
khổ hagravenh hạ chứ khocircng cograven thời gian hay cơ hội lagravem
chuyện phuacutec đức nagraveo (Khi đatilde bị ở trong cảnh giới Địa ngục
hay Suacutec sinh thigrave coacute lagravem cocircng đức cũng chẳng coacute điều gigrave để
lagravem Vagrave tacircm thức của chuacuteng sinh đang bị ở trong cotildei địa
ngục vagrave suacutec sinh cũng khoacute magrave khởi sinh một triacute tuệ căn bản
nagraveo để magrave lagravem chuyện cocircng đức Thời gian bị ở trong
những cotildei đoacute thật lagrave dagravei khocircng thể nghĩ bagraven vigrave khoacute magrave tạo
ra được nghiệp tốt nagraveo để chuyển hoacutea taacutei sinh vagraveo những
cảnh giới tốt hơn)
-Trong khi đoacute những chuacuteng sinh ở những cotildei bồng lai
của Thiecircn thần vagrave Trời thigrave chỉ lo hưởng thụ sung sướng
khocircng cograven bị đau khổ cho necircn họ cũng chẳng rảnh rang để
suy tư hay nghĩ nhiều đến những việc cocircng đức Ở những
cotildei phuacutec lagravenh sung sướng đoacute những thiecircn thần cũng khocircng
nhigraven thấy được những lẽ vocirc-thường vagrave biến-đổi nhanh
choacuteng như ở trong cotildei Người
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 119
-Như vậy chỉ cograven cotildei Người lagrave coacute đủ hai bản chất Khổ vagrave
Sướng lagrave thiacutech hợp để học tập vagrave thực hagravenh giaacuteo phaacutep của
Đức Phật Hơn nữa chỉ coacute ở cotildei Người thigrave tất cả chuacuteng sinh
mới coacute cơ hội lagravem những hagravenh động cocircng-đức lagravem những
việc tốt lagravem người tốt vagrave nhờ đoacute tiacutech lũy Nghiệp tốt
Những Nghiệp tốt sẽ lagrave những hagravenh trang cho những chuyến
đi sau nagravey sau khi từ giatilde cotildei Người vagrave cũng nhờ vậy mới
mong coacute ngagravey giải thoaacutet hoagraven toagraven
Tuy nhiecircn Đức Phật coacute kể rằng coacute những chuacuteng sinh lagrave
thiecircn thần ở những cotildei Trời cũng cố gắng thực hagravenh giaacuteo
phaacutep của Đức Phật vagrave đatilde coacute thể chứng ngộ Niết-bagraven Vigrave
vậy Đức Phật đatilde cố gắng khuyecircn dạy mọi người hatildey nỗ lực
tu tập lagravem những điều tốt lagravenh để tiacutech lũy Nghiệp tốt Đoacute lagrave
cơ hội để được taacutei sinh về những cotildei lagravenh đaacuteng quyacute đoacute
Cho dugrave những cảnh giới (gồm 31 cotildei hiện hữu) coacute thực
sự tồn tại trong vũ trụ hay khocircng hoặc đoacute chỉ lagrave những
trạng thaacutei tacircm của từng chuacuteng sinh thigrave vấn đề đoacute cũng
khocircng quan trọng Điều quan trọng lagrave chuacuteng ta theo nguyecircn
lyacute khoa học của Phật giaacuteo đoacute lagrave sống tốt thigrave sẽ tạo Nghiệp
tốt vagrave nhờ đoacute bạn coacute quyền hy vọng sẽ được taacutei sinh về
những cotildei phuacutec lagravenh sau khi chết
Mục điacutech trước sau của caacutec Phật tử lagrave phải được về cotildei
lagravenh traacutenh được những cotildei thấp xấu đầy đau khổ vagrave đọa đagravey
kinh khủng như cảnh Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷhellip
Cograven đối với mục tiecircu tột-cugraveng lagrave giải thoaacutet khỏi vograveng taacutei
sinh luacircn hồi thigrave chỉ khi chuacuteng ta được ở trong những cotildei
lagravenh thigrave mới coacute thể tiếp tục lagravem việc tốt lagravenh vagrave thực hagravenh
Phật Phaacutep thigrave mới mong coacute ngagravey đạt đến Niết-bagraven sự giải
thoaacutet hoagraven toagraven khỏi luacircn hồi sinh tử
120 Con đường của chuacuteng ta
(18) Khi đạo Phật được truyền baacute sang những nước
phương Tacircy rất nhiều người phương Tacircy đatilde theo Đạo
Phật Điều đoacute coacute đuacuteng như vậy khocircng
Riecircng ở Mỹ con số người thực sự thực hagravenh theo Phật
giaacuteo vẫn cograven iacutet Giaacuteo sư Seymour Lachman đồng taacutec giả
của quyển saacutech nổi tiếng ldquoMột quốc Gia Becircn Dưới Chuacuteardquo
(One Nation Under God) ước lượng khoảng 800000 người
lagrave Phật tử ở Mỹ Tuy nhiecircn những nhagrave nghiecircn cứu Phật
giaacuteo thigrave cho rằng con số đoacute coacute thể lagrave nhiều hơn 4-5 lần nếu
tiacutenh cả con số những người theo đạo Phật nhập cư liecircn tục
từ những nước Đocircng Nam Aacute vagrave Đocircng Aacute
Số người theo đạo Phật ở chacircu Acircu khoảng 4 triệu người
chủ yếu ở caacutec nước Đức Phaacutep Anh Yacute
Số người theo đạo Phật ở chacircu Uacutec cũng khaacute nhiều vagrave
tăng nhanh Thống kecirc năm 2011 cho biết coacute khoảng
529000 người Uacutec theo đạo Phật trong tổng dacircn số khoảng
215 triệu người con số Phật tử tăng nhanh từ khoảng 21
dacircn số lecircn gần 25 dacircn số trong năm năm cuối
Coacute rất nhiều danh nhacircn rất nổi tiếng ở những nước Acircu
Mỹ đatilde theo đạo Phật hoặc đatilde chuyển từ đạo của họ qua đạo
Phật Trong số đoacute coacute nhiều người nổi tiếng nhất trong lĩnh
vực của migravenh trecircn thế giới magrave bạn coacute thể đatilde dễ dagraveng biết
đến từ lacircu Viacute dụ như
William Ford Jr Chủ hatildeng xe hơi Ford
Steve Jobs Chủ tịch hatildeng maacutey tiacutenh Apple Inc
Tiger Woods Nhagrave vocirc địch gocircn thế giới
Richard Gere Tagravei tử điện ảnh
Harrison Ford Tagravei tử điện ảnh
Orlando Bloom Tagravei tử điện ảnh
Keanu Reeves Tagravei tử điện ảnh
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 121
Uma Thurman Tagravei tử điện ảnh
Oliver Stone Đạo diễn điện ảnh
Tina Turner Ca sĩ nhạc Pop
Adam Yauch Ca sĩ nhạc Pop
Herbie Hancock Nhạc sĩ nhạc Jazz
Roberto Baggio Cầu thủ boacuteng đaacute Yacute
Phil Jackson Cầu thủ boacuteng rỗ NBA
Marshall Cty Marshall Goldsmith Partners
Goldsmith
helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip
Bạn cũng coacute thể đọc thecircm một bagravei viết rất hay về bối
cảnh Phật giaacuteo ở Hollywood vagrave Hoa Kỳ trecircn trang www
unboundintrasuntcnjeduarchiveslifestyleoldbuddha với
tựa đề ldquoNhững Ngocirci Sao Lagrave Phật Tửrdquo
(19) Bạn vẫn cograven nhiều cacircu hỏi muốn được trả lời
Nếu bạn vẫn cograven nhiều thắc mắc về yacute nghĩa vagrave giaacuteo lyacute
Phật giaacuteo vagrave việc thực hagravenh đạo Phật xin bạn hatildey tigravem đọc
một quyển saacutech về vấn đaacutep theo từng đề mục rất hay coacute tecircn
lagrave ldquoNhững Hỏi Đaacutep Hayrdquo (Good Question Good Answer)
của ngagravei S Dhammika Quyển saacutech nagravey đatilde được dịch ra
nhiều ngocircn ngữ vagrave cũng coacute bản dịch ra tiếng Việt của cư sĩ
Phạm Kim Khaacutenh vagrave TS Bigravenh Anson mang tecircn ldquoPhật Phaacutep
Vấn Đaacuteprdquo
Bạn coacute thể tham khảo thecircm quyển ldquoVấn Đaacutep về Phật
giaacuteordquo được biecircn soạn bởi cugraveng người viết do cugraveng nhagrave xuất
bản ấn hagravenh 2012 cugraveng với quyển saacutech nagravey
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 91
Hiện tại lagrave con của quaacute khứ vagrave lagrave mẹ của tương lai Nếu
coacute những bậc cha mẹ tốt trong hiện tại thigrave coacute thể coacute một đời
sống tinh thần vagrave vật chất phuacutec lagravenh cho con caacutei trong tương
lai Đời sống của chiacutenh chuacuteng ta ở kiếp nagraveo ở giacircy phuacutet
nagraveo ở nơi đacircu cũng mang bản chất tương tự như vậy
(5) Coacute bằng chứng khoa học nagraveo chứng tỏ coacute sự taacutei sinh
Coacute rất nhiều trường hợp nghiecircn cứu đatilde chứng minh nhiều
người lớn vagrave trẻ em đatilde nhớ lại kiếp trước của migravenh Cũng
coacute rất nhiều trường hợp tuy khocircng thocircng qua nghiecircn cứu
khoa học nhưng mang tiacutenh giai thoại được thuật lại bởi rất
nhiều người vagrave nguồn tin đaacuteng tocircn trọng ở những nước
phương Đocircng
Phương Đocircng vagrave phương Tacircy ngagravey nay vẫn liecircn tục
nghiecircn cứu về sự hồi nhớ kiếp quaacute khứmdashĐoacute lagrave bằng chứng
chứng minh coacute sự ldquotaacutei sinhrdquo
Viacute dụ Carol Bowman người chủ xướng một trung tacircm
khoa học vagrave diễn đagraven rất lớn mang tecircn ldquoTrung Tacircm Nghiecircn
Cứu Tiền Kiếp Ở Trẻ Emrdquo (wwwchildpastlivesorg) đatilde viết
một quyển saacutech về nhiều đứa trẻ đatilde coacute khả năng nhớ lại
kiếp quaacute khứ của migravenh Đoacute khocircng phải lagrave những quyển saacutech
về đề tagravei tocircn giaacuteo hay tacircm linh magrave lagrave saacutech về nghiecircn cứu
khoa học dựa vagraveo những cocircng trigravenh nghiecircn cứu cocircng phu
trecircn hagraveng trăm đứa trẻ
Giaacuteo sư Ian Stevenson lagrave giaacutem đốc Khoa Nghiecircn Cứu
Cảm Nhận ở đại học University of Virginia Hoa Kỳ đatilde thực
hiện rất nhiều nghiecircn cứu hagraven lacircm vagrave khoa học hơn 3000
người coacute khả năng nhớ lại kiếp trước của migravenh
(wwwmedicine virginiaEduclinical)
92 Con đường của chuacuteng ta
Một số những nhagrave khoa học rất nổi tiếng trong việc
nghiecircn cứu đề tagravei con người hồi nhớ lại tiền kiếp magrave bạn coacute
thể tham khảo như lagrave
Tiến sĩ Jim Tucker
(wwwenlightennextorgmagazinebiosjim-tucker)
Tiến sĩ Raymond Moody (wwwlifeafterlifecom)
Thomas Shroder (wwwbookssimonandschustercom)
Đoacute lagrave những cocircng trigravenh nghiecircn cứu đầy thuacute vị vagrave những
bằng chứng đầy thuyết phục magrave ai cũng necircn quan tacircm
Hagraveng ngagraven kết quả hiện đại vagrave khoa học như vậy chứ chưa
cần tiacutenh hagraveng ngagraven hiện tượng được chứng kiến được ở
những xứ sở khaacutec đatilde chứng minh sự coacute-thật của những kiếp
sống trước của những người đang sống trong hiện tại Noacutei
caacutech khaacutec khoa học đatilde chứng minh rằng coacute sự taacutei sinh
Henry Ford người saacuteng lập Hatildeng xe hơi Ford
Cocircng việc lagrave vocirc dụng nếu chuacuteng ta khocircng thể dugraveng
kinh nghiệm đoacute trong kiếp sống khaacutec
Thiecircn tagravei lagrave kết quả của những kinh nghiệm lacircu dagravei
trong nhiều kiếp quaacute khứ
Về điều nagravey tocirci luocircn chắc chắn chuacuteng ta đang ở đacircy vigrave
một mục điacutech
Chuacuteng ta sẽ liecircn tục Tacircm triacute vagrave kyacute ức chuacuteng lagrave bất
diệtrdquo
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 93
(6) Phật giaacuteo coacute macircu thuẫn vagrave xung đột với khoa học hiện
đại khocircng
Trong tất cả những tocircn giaacuteo thigrave giaacuteo lyacute Phật giaacuteo dường
như khocircng coacute xung đột đaacuteng kể nagraveo với những khaacutem phaacute vagrave
phaacutet minh của khoa học Phật giaacuteo cũng khocircng tạo ra những
thần thaacutenh biacute ẩn hay những thế lực siecircu nhiecircn nagraveo để giải
thiacutech những trật tự vagrave nguyecircn lyacute vận hagravenh của thế giới
Khoa học chứng minh vagrave chủ trương theo học thuyết
Tiến Hoacutea thigrave cũng hoagraven toagraven giống như học thuyết Vocirc
Thường của Phật giaacuteo Tương tự vậy cugraveng với những bằng
chứng hoacutea thạch vagrave caacutech tiacutenh tuổi carbon về địa chất học
khảo cổ học hiện đại đatilde coacute thể tiacutenh được tuổi của traacutei đất
khoảng 45 tỷ năm (httpviwikipediaorgtuổi traacutei đất)
Khaacutem phaacute nagravey cũng giống với những lời giảng của Đức
Phật về tuổi traacutei đất lagrave một đại kiếp (eon) tức lagrave một khoảng
thời gian gần như khocircng thể đếm được như vậy
Đặc biệt caacutech tiacutenh vagrave khaacutei niệm thời gian của Đức Phật
trong mối tương quan với vũ trụ hầu như rất đuacuteng với khoa
học hiện đại Phật giaacuteo đưa ra caacutech tiacutenh thời gian của vũ trụ
theo đại kiếp (kappa) tức những khoảng thời gian khocircng thể
nagraveo đếm được Để giải thiacutech những quatildeng thời gian đoacute Đức
Phật đatilde dugraveng viacute dụ lagrave nếu lấy một miếng vải lụa rồi mỗi
một trăm năm (100 năm) đến lau chugravei một traacutei nuacutei một lần
Cho đến khi nagraveo traacutei nuacutei đoacute bị chugravei mograven hết thigrave khoảng thời
gian đoacute coacute thể gọi lagrave một đại kiếp (kappa) Thuyết vũ trụ
nagravey của Phật giaacuteo gần giống với caacutech tiacutenh của khoa học
Khoa học tiacutenh rằng tuổi của vũ trụ lagrave vagraveo khoảng 137 tỷ
năm một khoảng thời gian chuacuteng ta khocircng bao giờ ngồi
đếm hết được Nếu chuacuteng ta chỉ ngồi đếm liecircn tục từ 1 cho
94 Con đường của chuacuteng ta
đến con số 137 tỷ đoacute thigrave chắc cuộc đời của chuacuteng ta cũng
đatilde đi qua rồi (httpviwikipedia org Tuổi vũ trụ)
Đức Phật cũng đatilde noacutei nhiều về vũ trụ chẳng hạn vũ trụ
bao gồm vocirc vagraven những vigrave sao vagrave hệ Thiecircn Hagrave vagrave thế giới
của chuacuteng ta chỉ lagrave một hạt bụi so với vũ trụ vocirc biecircn đoacute Vagraveo
thời hiện đại nhờ vagraveo khoa học vũ trụ thiecircn văn học vệ
tinh vagrave những kiacutenh viễn vọng chuacuteng ta hoagraven toagraven coacute thể
quan saacutet hagraveng tỷ tỷ vigrave sao vagrave hagraveng tỷ hệ Ngacircn Hagrave trong vũ
trụ
Đức Phật cũng khocircng bao giờ noacutei traacutei đất hay thế giới của
chuacuteng ta được tạo ra bởi một thaacutenh thần hay một đấng saacuteng
tạo nagraveo vagrave con người cũng khocircng được tạo ra bởi đấng saacuteng
tạo đoacute Điều đoacute cho thấy rằng caacutech đacircy hơn 2550 năm Đức
Phật đatilde quan saacutet vagrave miecircu tả đuacuteng đắn về vũ trụ cũng như vị
triacute của traacutei đất trong vũ trụ
Một điều thuacute vị hơn lagrave Đức Phật đatilde mocirc tả vũ trụ luocircn co
giatilden vagrave những chu kỳ co giatilden keacuteo dagravei trong khoảng thời
gian dagravei bằng cả một đại kiếp Điều nagravey đuacuteng như lời tiecircn
đoaacuten cho Học Thuyết Vũ Trụ Dao Động đatilde được chứng
minh sau 2500 năm
Một viacute dụ khaacutec trong một bagravei thuyết giảng (kinh) Đức
Phật cầm ly nước trong tay vagrave bảo rằng coacute vocirc số chuacuteng sinh
vi trugraveng đang ở trong ly nước Lagrave một khoảng thời gian thật
dagravei kể từ luacutec đoacute dường như khocircng mấy ai hiểu gigrave về lời dạy
đoacute của Phật cho đến sau nagravey vagrave hocircm nay chuacuteng ta coacute thể
nhigraven qua kiacutenh hiển vi vagrave thấy được vocirc số vi trugraveng trong bất
kỳ một ly nước latilde tự nhiecircn nagraveo
Viacute dụ mới caacutech đacircy khoảng một thế kỷ khi con người đatilde
tigravem dược caacutech noacutei chuyện với nhau được qua những ống
nghe điện thoại khi ở caacutech xa nhau hagraveng ngagraven dặm rồi caacutech
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 95
đacircy vagravei chục năm chuacuteng ta coacute thể chuyển qua khocircng gian vocirc
tận nguyecircn vẹn chữ viết vagrave kyacute tecircn vagrave coacute thể gửi higravenh ảnh
của chuacuteng ta từ một caacutei maacutey faxcho đến hơn mười năm
nay vagrave chuacuteng ta đatilde coacute thể nhigraven thấy nhau khi noacutei chuyện
gửi tất cả higravenh ảnh của một buổi sinh nhật trong vograveng vagravei
chục giacircy qua khocircng gian để đến nửa vograveng traacutei đất becircn
kiahellipĐoacute lagrave những điều magrave thời xa xưa khocircng ai coacute thể
tưởng tượng ra nổi nhưng những điều Phật đatilde noacutei luacutec đoacute
người ta khocircng thể hiểu được nếu họ khocircng phải lagrave một bậc
thaacutenh nhacircn giaacutec ngộ
Cograven rất nhiều điều Đức Phật đatilde noacutei magrave cho đến hocircm nay
khoa học vẫn chưa khaacutem phaacute vagrave kiểm chứng hết Khocircng
biết chuacuteng ta coacute may mắn cograven sống đến khi nagraveo hoặc coacute
may mắn được taacutei sinh trở lại cotildei người đaacuteng nhớ nagravey để
chuacuteng ta coacute thể được tiếp tục chứng kiến những phaacutet minh
vagrave khaacutem phaacute mới magrave con người sẽ tigravem ra nữa Nhưng chắc
chắn những khaacutem phaacute đoacute khocircng coacute gigrave lagrave biacute ẩn khaacutec với
những quy luật vận hagravenh của tự nhiecircn magrave Đức Phật đatilde từng
thuyết giảng
Vậy thigrave tại sao ngagravey xưa cho đến tận bacircy giờ vẫn cograven rất
nhiều người khocircng tin những cacircu chuyện của Đức Phật về
thế giới vagrave vũ trụ về những cotildei taacutei-sinh hiện hữu khaacutec của
chuacuteng sinh magrave họ cứ matildei đi thecircu dệt những chuyện hoang
đường đầy magraveu sắc thần thoại vagrave phi khoa học về Đức Phật
William Shakespeare trong taacutec phẩm Hamlet
Nagravey Horatio cograven nhiều thứ trecircn cotildei trời vagrave traacutei đất
hơn những điều ocircng mơ thấy trong triết học của ocircng
96 Con đường của chuacuteng ta
(7) Vigrave sao Phật giaacuteo khocircng coacute niềm tin vagraveo Đấng Saacuteng
Tạo tối cao saacuteng tạo ra thế giới vũ trụ
Phật giaacuteo coacute xu hướng khaacute ldquothực tiễnrdquo trong những vấn
đề đoacute vagrave khocircng tin vagraveo những biacute ẩn saacuteng tạo vagrave cũng khocircng
chấp nhạn giả thuyết vũ trụ bắt nguồn từ ldquotrứng vũ trụrdquo hay
được tạo ra bởi một lsquovị thần coacute chogravem racircu dagravei trắngrsquo
Nếu bạn nghĩ rằng coacute một đấng saacuteng tạo tagravei tigravenh tạo ra cả
vũ trụ vagrave thế giới vậy ai tạo ra đấng saacuteng tạo tagravei tigravenh đoacute Vagrave
nếu đấng saacuteng tạo đoacute đatilde luocircn luocircn tồn tại vậy liệu vũ trụ
cũng đatilde luocircn luocircn tồn tại hay khocircng
Noacutei chung Phật giaacuteo khocircng tin vagraveo những đấng saacuteng tạo
toagraven năng như vậy Chẳng hạn như nếu một đấng saacuteng tạo
đatilde tạo ra vũ trụ đatilde tạo ra con người vậy tại sao khocircng tạo
ra những con người giống nhau cugraveng hạnh phuacutec như nhau
magrave lại tạo ra người aacutec người hiền người lagravem ra tội lỗi vagrave
phải bị higravenh phạt xuống địa ngục lsquovĩnh viễnrsquo trong cảnh đầu
rơi maacuteu chảy như vậy
Cứ cho nếu con người khocircng được đấng saacuteng tạo tạo ra
thigrave cũng chẳng lagrave gigrave cả Những đấng saacuteng tạo theo quan
điểm tocircn giaacuteo của nhiều tocircn giaacuteo thigrave lagrave đấng saacuteng tạo với
đầy lograveng baacutec aacutei thương yecircu muocircn loagravei Đấng saacuteng tạo đatilde
tạo ra vagrave biết trước coacute thiecircn đường hạnh phuacutec vagrave địa ngục
kinh khủng Vậy sao đấng saacuteng tạo lại tạo ra những con
người lagravem necircn tội lỗi để rồi bị đọa đagravey xuống địa ngục kinh
khủng đoacute - Để lagravem gigrave Tại sao đấng saacuteng tạo coacute luacutec lại đầy
lograveng baacutec aacutei thương yecircu muocircn loagravei coacute luacutec lại tạo ra địa
ngục rồi tạo ra con người gacircy necircn tội lỗi vagrave bị higravenh phạt
một caacutech bất cocircng khocircng thương xoacutet ở địa ngục đoacute
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 97
Đức Phật đatilde khuyecircn dạy khocircng necircn tin theo những điều
do giaacuteo điều do kinh kệ do truyền thống hay do những suy
đoaacuten tưởng tượng vigrave nếu tin như vậy sẽ chẳng mang lại lợi
iacutech gigrave
Đức Phật khuyecircn rằng đừng bao giờ cố gắng tigravem hiểu
những cacircu hỏi siecircu higravenh như vậy chẳng hạn như Ai tạo ra
thế giới nagravey Thế giới nagravey coacute tồn tại matildei matildei hay khocircng
Trong cacircu chuyện về một người bị diacutenh mũi tecircn độc khocircng
lo việc ruacutet mũi tecircn ra để cứu lấy mạng sống của migravenh magrave
cứ lo hỏi những cacircu hỏi vocirc iacutech như Ai đatilde bắn mũi tecircn đoacute
Tecircn họ hắn lagrave gigrave Hắn lagravem nghề gigrave Vigrave sao vagrave vigrave saohellipthigrave
người đoacute coacute thể chết trước khi nghe được cacircu trả lời Caacutech
tốt nhất lagrave hatildey để thầy thuốc ruacutet mũi tecircn ra vagrave băng boacute thuốc
thang vagrave cứu lấy mạng sống của migravenh Những cacircu hỏi đoacute
khocircng giuacutep iacutech gigrave cho việc cứu nguy mạng sống của migravenh
Yacute Đức Phật khuyecircn dạy rằng cuộc sống trecircn thế gian thật
lagrave vocirc thường vagrave ngắn ngủi necircn chuacuteng ta hatildey tập trung vagraveo
những vấn đề ldquothực tếrdquo lagrave lagravem sao để bớt Khổ để giải thoaacutet
được khỏi Khổhellip trước khi những vocirc thường đến vagraveo một
ngagravey khocircng hẹn trước trước khi chuacuteng ta coacute thể nghe được
những cacircu trả lời về những vấn đề siecircu phagravem siecircu nhiecircn đoacute
Chuacuteng ta hatildey necircn tu tập để mau đạt đến những triacute tuệ giải
thoaacutet Khi chuacuteng ta đạt được loại triacute tuệ giải thoaacutet đoacute chuacuteng
ta sẽ tự nhiecircn thấy biết tất cả những cacircu trả lời về những vấn
đề cao siecircu đoacute
(8) Vậy Phật giaacuteo coacute lsquothugrave gheacutetrsquo hay lsquođe dọarsquo những người
khocircng theo đạo Phật sẽ bị higravenh phạt hay bị đọa vagraveo địa
ngục hay khocircng
98 Con đường của chuacuteng ta
Chắc chắn lagrave khocircng phải rồi Đạo Phật khocircng chủ trương
theo kiểu cơ chế thưởng phạt vagrave địa ngục vĩnh viễn
Phật giaacuteo chủ trương rằng những quy luật về Nghiệp luật
nhacircn-quả đều aacutep dụng cho tất cả mọi người Khocircng phải lagrave
Phật tử thigrave được ưu aacutei cograven khocircng phải Phật tử thigrave bị xử
Khocircng phải vậy mọi người đều nhận latildenh những hậu quả
tốt xấu tugravey theo Nghiệp của migravenh
Phật giaacuteo khocircng phải giống những tocircn giaacuteo khaacutec lagrave sẽ
trừng phạt con người khi họ chọn theo tocircn giaacuteo khaacutec Thời
nay những higravenh phạt dagravenh cho những người gọi lagrave lsquongoại
đạorsquo hoặc cho những kẻ bỏ đạo đi theo tocircn giaacuteo khaacutec đatilde bị
nghiecircm cấm Tất cả mọi người trecircn traacutei đất đều được bảo vệ
được tocircn trọng để lựa chọn tiacuten ngưỡng cho migravenh Đoacute lagrave
nhacircn quyền như đatilde được ghi rotilde trong Hiến Chương của
Liecircn Hiệp Quốc (Điều 18) Việc trừng phạt mang tiacutenh tocircn
giaacuteo đatilde bị cấm ở hầu hết những nước văn minh trecircn thế giới
nagravey Những người soạn thảo vagrave quyết định Hiến Chương
tiến bộ nagravey cũng lagrave những người từ những tocircn giaacuteo ldquohữu
thầnrdquo khaacutec nhau Vậy khocircng lẽ coacute đấng saacuteng tạo nagraveo magrave lại
thiếu văn minh như vậy Cograven trừng phạt hay đagravey đọa tiacuten đồ
của migravenh chỉ vigrave họ từ bỏ tocircn giaacuteo hoặc vigrave họ chuyển qua tocircn
giaacuteo khaacutec
Phật giaacuteo thigrave chưa bao giờ liecircn quan đến yacute tưởng nagravey
Đạo Phật khocircng coacute chủ trương iacutech kỷ hay trừng phạt bất kỳ
ai vigrave bất kỳ lyacute do tocircn giaacuteo ngay cả việc khocircng tin vagraveo Đức
Phật
Nếu đấng saacuteng tạo lagrave một người tạo ra muocircn loagravei vagrave loagravei
người thigrave tại sao đấng saacuteng tạo coacute thể giaacuteng một người
xuống địa ngục để bị đọa đagravey nấu chảy matildei matildei ở đoacute Bạn
coacute bao giờ đốt một diecircm quẹt dưới lograveng bagraven tay vagrave chịu
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 99
được sự noacuteng chaacutey của ngọn lửa khocircng Vậy sao bạn coacute thể
đốt bagraven tay của người khaacutec matildei matildei để người ta kecircu rống
trong đau đớn như vậy
Vagrave giả sử bạn lagrave đấng saacuteng tạo coacute đầy đủ quyền năng để
dừng lại việc thiecircu đốt đoacute liệu bạn coacute necircn dừng lại khocircng
hay vẫn tiếp tục nhigraven người khaacutec đau đớn như vậy
Đức Phật chủ trương tự do tư tưởng Người đatilde chưa bao
giờ yecircu cầu bất cứ ai phải tin theo giaacuteo lyacute của Người Đức
Phật cograven cho rằng khocircng phải bất cứ ai cũng hiểu được giaacuteo
lyacute của Phật vigrave những căn cơ khaacutec nhau của mọi người cho
necircn mọi người đều coacute thể chọn con đường thiacutech hợp nhất
cho migravenh
Phật giaacuteo khocircng phải lagrave một tocircn giaacuteo của giaacuteo điều vagrave
thưởng phạt magrave Phật giaacuteo mong muốn đưa đến cho mọi
người sự hiểu biết vagrave ldquothấyrdquo rotilde những lẽ thật chacircn lyacute của
cuộc đời vagrave thế giới rồi tự mọi người chọn caacutech sống thiacutech
hợp cho migravenh để traacutenh bỏ những đau Khổ trong cuộc đời
Nhagrave baacutec học Albert Einstein
ldquoTocirci khocircng thể tưởng tượng một Thượng đế kẻ tưởng
thưởng vagrave trừng phạt những tạo vật của migravenhhellip
ldquoTocircn giaacuteo của tương lai sẽ lagrave tocircn giaacuteo về vũ trụ Noacute
phải vượt quaacute một đấng thượng đế caacute nhacircn vagrave traacutenh bỏ
giaacuteo điều cugraveng lyacute thuyết thần học Bao trugravem cả hai mặt
tự nhiecircn vagrave tacircm linh noacute phải được dựa trecircn cảm quan
tocircn giaacuteo coacute được từ kinh nghiệm về mọi sự vật tự nhiecircn
100 Con đường của chuacuteng ta
vagrave tacircm linh như lagrave caacutech kết hợp đuacuteng nghĩa nhất Phật
giaacuteo sẽ trả lời được yacute nghĩa nagravey
ldquoNếu coacute một tocircn giaacuteo nagraveo coacute thể đương đầu với những
nhu cầu khoa học hiện đại thigrave đoacute lagrave Phật giaacuteo Phật
giaacuteo khocircng cần xeacutet lại quan điểm của migravenh để cập nhật
với những khaacutem phaacute mới của khoa học Phật giaacuteo
khocircng cần phải từ bỏ quan điểm của migravenh để xu hướng
theo khoa học bởi vigrave Phật giaacuteo bao trugravem cả khoa học
cũng như vượt qua khoa họcrdquo
(9) Phương phaacutep ldquoThiềnrdquo coacute tạo những tacircm niệm xấu aacutec
hay khocircng theo như một số người vẫn bagraven taacuten magrave khocircng
giải thiacutech
Thiền đatilde được thực hagravenh vagrave phaacutet triển bằng nhiều higravenh
thức khaacutec nhau vagrave nhiều nền văn hoacutea khaacutec nhau trong suốt
mấy ngagraven năm qua Ngagravey nay thiền tập được thực hiện trecircn
khắp thế giới đặc biệt phaacutet triển mạnh ở những nước
phương Tacircy
Rất nhiều cocircng ty doanh nghiệp đatilde gửi nhacircn viecircn của
migravenh đến thiền tập ở những khoacutea thiền Họ nhận ra rằng
thiền mang lại rất nhiều lợi iacutech lagravem cho tacircm an định vagrave tacircm
trong sạch vagrave giuacutep cho việc kiểm soaacutet những aacutep lực cocircng
việc stress nỗi đau bức xuacutec vagrave những cơn giận
Những nhagrave thần kinh học thuộc Trường Y Khoa của đại
học University of Massachusetts bằng caacutech nghiecircn cứu
soacuteng natildeo của những người hagravenh thiền đatilde cho thấy kết luận
rằng natildeo của họ an bigravenh vagrave tĩnh lặng hơn natildeo của những
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 101
người khocircng hagravenh thiền (wwwpsychologytodaycom
articles200304the-benefits-meditation)
Những nhagrave nghiecircn cứu của Trung Tacircm Y Khoa San
Francisco thuộc đại học University of California cũng đatilde
kết luận rằng nhờ vagraveo thiền tập những người theo Phật giaacuteo
thực sự hạnh phuacutec vagrave bigravenh tĩnh hơn những người khaacutec
(wwwnewsbbccouk2hihealth3047291stm)
Một số người khocircng taacuten đồng việc hagravenh thiền vigrave những
nỗi sợ vocirc lyacute Điều đoacute lagrave hoagraven toagraven sai traacutei ngay cả đơn
thuần về mặt khoa học y học
(10) Phải chăng những cacircu chuyện về những điều thần
diệu về năng lực thần thocircng của Đức Phật lagrave coacute thật
Theo Phật giaacuteo mọi điều đều coacute thể xảy ra theo tiến
trigravenh khoa học vagrave nhacircn quả
Một số năng lực của Tacircm coacute thể tạo ra những kỳ cocircng
hay những điều thần diệu khoacute magrave giải thiacutech được bằng tri
kiến bigravenh thường của người phagravem tục cograven đầy vocirc minh vagrave ocirc
nhiễm như chuacuteng ta
Đuacuteng lagrave trong kinh điển coacute ghi lại một số điều thần diệu
vagrave năng lực thần thocircng magrave Đức Phật đatilde thể hiện trong một
vagravei lần để chinh phục đạo đức của những người ngoại đạo
quaacute khiacutech Tuy nhiecircn Đức Phật chưa bao giờ noacutei nhiều về
những năng lực nagravey hay chỉ dạy cho ai về thần thocircng như lagrave
một giaacuteo lyacute cần thiết
102 Con đường của chuacuteng ta
Cograven một số cacircu chuyện khaacutec về năng lực thần thocircng của
Đức Phật lịch sử coacute lẽ do một số tu sĩ cổ xưa đatilde phoacuteng đại
thecircu dệt thecircm iacutet nhiều vigrave sự sugraveng kiacutenh cao độ dagravenh cho Đức
Phật vagrave vigrave mục điacutech tạo ra những higravenh ảnh cao siecircu của Đức
Phật để saacutenh với những higravenh ảnh huyền thoại biacute ẩn của tocircn
giaacuteo hữu thần khaacutec vagraveo thời cổ xưa đoacute (như Hindu giaacuteo)
Phật giaacuteo khocircng khuyến khiacutech sự đề cao hay niềm tin mugrave
quaacuteng vagraveo những điều thần diệu những bugravea pheacutep hay về
một Đức Phật đầy huyền thuật vagrave thần thocircng biacute ẩn như vậy
Đức Phật khocircng chủ trương pheacutep thuật hay thần thocircng biến
hoacutea lagrave một trong những caacutech thức tu hagravenh nagraveo cả
Chiacutenh Đức Phật đatilde dạy rằng bất kỳ thần thocircng biến hoacutea
nagraveo cho dugrave coacute thật đi nữa thigrave cũng khocircng hề quan trọng
Điều quan trọng lagrave thực hagravenh con đường Đạo magrave Đức Phật
đatilde hướng dẫn bởi vigrave chỉ coacute con đường đoacute mới giải thoaacutet
con người khỏi mọi khổ đau vagrave phiền natildeo magrave thocirci
(11) Những người đồng tiacutenh luyến aacutei coacute thể lagrave Phật tử hay
khocircng
Xu hướng tigravenh dục của mọi người lagrave khocircng liecircn quan vagrave
khocircng phải lagrave yếu tố quan trọng gigrave trong Phật giaacuteo hết
Đồng tiacutenh luyến aacutei lagrave xu hướng tigravenh dục tự nhiecircn của một
người vagrave coacute lẽ đoacute khocircng phải lagrave một dạng phạm giới về đạo
đức như lagrave một hagravenh động tagrave dacircm (giới thứ tư trong ldquoNăm
Giớirdquo)
Nếu bạn thắc mắc những người theo đạo Phật coacute thể sẽ
hỏi lại như vầy ldquoAi tốt hơn ai một người đồng tiacutenh chiacutenh
trực hiền hogravea hay một người tigravenh dục khaacutec phaacutei magrave vocirc
lương tacircm gian traacuterdquo
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 103
Theo Đức Phật đạo đức vagrave phẩm hạnh của một người
khocircng phụ thuộc vagraveo tocircn giaacuteo của họ Dugrave những người coacute
đang theo đạo Phật hay khocircng thigrave họ vẫn lagrave người tốt khi họ
lagrave người tốt Vagrave tất cả mọi người đều coacute thể tham gia vagraveo
Phật giaacuteo nếu họ tigravem hiểu vagrave thấy đạo Phật lagrave coacute lyacute vagrave thiacutech
hợp cho việc tu tập để đem lại sự bigravenh an vagrave giải thoaacutet cho
họ Dugrave cho họ khocircng theo đạo Phật một caacutech chiacutenh thức
nhưng nếu họ sống một đời với đạo đức tốt đẹp thigrave họ cũng
đatilde lagrave những Phật tử rồi theo yacute nghĩa của Phật giaacuteo
(12) Huacutet thuốc laacute lagrave ngược với đạo Phật
Noacutei một caacutech chiacutenh thức thigrave Phật giaacuteo khocircng xem việc
huacutet thuốc laacute lagrave sai traacutei về mặt đạo đức
Tuy nhiecircn rất nhiều những Phật tử vagrave tu sĩ Phật giaacuteo
nghiecircm tuacutec vagrave gương mẫu đều khocircng huacutet thuốc laacute vagrave họ
thường khuyến khiacutech việc từ bỏ thuốc laacute
Bởi vigrave huacutet thuốc laacute coacute rất nhiều điều nguy hại cho bản
thacircn Những người ldquotu thiềnrdquo khocircng necircn huacutet thuốc laacute vigrave huacutet
thuốc laacute lagrave lagravem cho thần kinh vagrave tacircm triacute luocircn luocircn bị hồi
hộp kiacutech thiacutech trong khi việc thiền định lagrave việc lagravem cho
tacircm tĩnh lặng vagrave tập trung Hơn nữa huacutet thuốc laacute lagrave lagravem cho
hệ hocirc hấp hoạt động khocircng tốt hơi-thở sẽ khoacute khăn ngắn
dagravei ngộp thở vigrave thuốc laacute lagravem hại phổi vagrave hệ tim mạch lagravem
sức khỏe khocircng tốt tất cả đều cản trở cho việc hagravenh thiền
Cho dugrave những tăng sĩ khocircng tu theo phương phaacutep thiền thigrave
họ cũng khocircng necircn huacutet thuốc laacute vigrave điều đoacute cũng tạo ra
những higravenh ảnh khocircng đẹp ở những nơi chugravea chiền vagrave trước
mắt những Phật tử Nhưng sự thật thigrave thời nay coacute rất nhiều
thầy tu theo phaacutep mocircn Tịnh Độ ở Việt nam lagrave những người
huacutet thuốc laacute thường xuyecircn
104 Con đường của chuacuteng ta
Một vấn đề nữa của huacutet thuốc laacute cũng giống như việc
uống rượu vagrave dugraveng chất độc hại do lagrave gacircy ghiền Huacutet thuốc
coacute thể biến thagravenh một dạng thegravem muốn liecircn tục hagraveng ngagravey
vigrave tiacutenh chất gacircy ghiền vagrave lagravem cho người huacutet thuốc luocircn luocircn
phụ thuộc vagraveo noacute
Một vấn đề quan trọng nữa lagrave việc huacutet thuốc laacute vừa gacircy
hại cho bản thacircn migravenh vừa ảnh hưởng vagrave gacircy hại đến những
người hiacutet thở xung quanh họ trở thagravenh những người huacutet
thuốc laacute ldquobị độngrdquo trở thagravenh những nạn nhacircn của người huacutet
thuốc Magrave như Đức Phật đatilde noacutei những việc gigrave migravenh lagravem magrave
gacircy hại cho bản thacircn migravenh vagrave những người khaacutec thigrave đoacute
khocircng phải lagrave một hagravenh động tốt thiện Vagrave vigrave vậy chuacuteng ta
cần necircn traacutenh bỏ
Cũng chiacutenh vigrave lyacute do gacircy nguy hại cho migravenh vagrave mọi
người nhiều nước văn minh trecircn thế giới đatilde hạn chế việc
huacutet thuốc vagrave việc huacutet thuốc cũng bị nghiecircm cấm ở những
nơi cocircng cộng
Từ những điều nagravey chuacuteng ta coacute thể hiểu rằng Phật giaacuteo
coacute lẽ khocircng taacuten đồng với việc huacutet thuốc laacute vagrave coacute lẽ khocircng
xem việc huacutet thuốc lagrave thaacutei độ hay hagravenh động tiacutech cực vagrave tốt
lagravenh trong cuộc sống
(13) Phật giaacuteo dạy chuacuteng ta necircn luocircn luocircn hagravei lograveng với
mọi thứ migravenh coacute Tuy nhiecircn đa số mọi người đều coacute tham
vọng lagravem việc nhiều hơn để coacute thu nhập nhiều hơn vagrave
cũng coacute tham vọng tạo cuộc sống sung tuacutec hơn cho gia
đigravenh Vậy lagravem sao hogravea giải vấn đề nagravey
Đacircy lagrave một cacircu hỏi hay Đuacuteng lagrave Đạo Phật khuyecircn dạy
mọi người hatildey biết hagravei lograveng biết hạnh phuacutec với những gigrave
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 105
migravenh coacute được đừng quaacute tham lam đừng quaacute tham muốn magrave
dẫn đến thất vọng bất hạnh vagrave khổ sở
Tuy nhiecircn Đạo Phật vẫn mở ra cho mọi người sự tự do
chọn lựa phương caacutech vagrave con đường nagraveo đem lại nhiều an
lagravenh vagrave hạnh phuacutec nhất cho migravenh miễn sao bạn đừng quaacute đi
về cực đoan Vigrave vậy đạo Phật đatilde chủ trương vagrave khuyến
khiacutech ldquoCon Đường Trung Đạordquo Trung đạo nghĩa lagrave sao
Nghĩa lagrave (a) bạn đừng quaacute tham vọng đến nỗi coacute khả
năng gacircy phương hại đến quyền lợi của người khaacutec trong
khi migravenh nỗ lực để đạt được mục điacutech đoacute của migravenh Vagrave bạn
(b) cũng khocircng necircn quaacute hagravei lograveng với hoagraven cảnh của migravenh
nếu cograven phấn đấu được để cải thiện đời sống tinh thần vagrave
vật chất cho chiacutenh migravenh vagrave gia đigravenh thigrave hatildey cố gắng nỗ lực
trong phạm vi khả năng của migravenh đừng quaacute rụt regrave một caacutech
tiecircu cực nhưng cũng đừng quaacute tham vọng một caacutech quaacute
đaacuteng Tức lagrave traacutenh hai cực đoan Đoacute lagrave yacute nghĩa của con
đường trung đạo
Viacute dụ vigrave tham muốn được thăng cấp hay được tăng
lương magrave migravenh phải dugraveng nhiều caacutech hay thủ đoạn khocircng
tốt để đạt được mục điacutech lagravem phương hại đến đồng nghiệp
vagrave người khaacutec thigrave điều đoacute lagrave khocircng đuacuteng với đạo Phật
(Những thực tại ldquokhocircng đẹprdquo trong viacute dụ nagravey lagrave rất phổ
biến trong nhiều nơi cocircng sở hiện nay Một số đồng nghiệp
vagrave đối taacutec của tocirci trước đacircy từ Trung Quốc Nam Triều Tiecircn
vagrave nhiều nước Acircu Mỹ cũng tacircm sự rằng việc nagravey lagrave khaacute phổ
biến ở đất nước họ Tuy nhiecircn cũng theo yacute họ tigravenh trạng
nagravey ở những nước Acircu Mỹ coacute vẻ iacutet hơn sơ với ở những nước
Đocircng Aacute)
Hay vigrave muốn coacute thật nhiều tiền necircn bạn dagravenh hết thời
gian lagravem thecircm ngoagravei giờ coi nhẹ những thời gian hay
106 Con đường của chuacuteng ta
những việc dagravenh cho gia đigravenh vợ chồng con caacutei cha mẹ
anh chị emhellipĐiều đoacute về lacircu về dagravei sẽ lagravem tổn hại tigravenh cảm
của gia đigravenh đối với migravenh điều đoacute lagrave khocircng coacute lợi cho migravenh
vagrave gia đigravenh
Noacutei cho cugraveng những tham vọng vagrave sự bằng lograveng phải
necircn được cacircn bằng theo đuacuteng hoagraven cảnh năng lực vagrave những
nhu cầu được ưu tiecircn theo thứ tự của migravenh Viacute dụ thời gian
đi chăm soacutec cha mẹ ở bệnh viện sau giờ lagravem việc necircn được
ưu tiecircn hơn lagrave thời gian dagravenh cho việc lagravem thecircm ngoagravei giờ
để tăng thecircm mức độ thu nhập Cha mẹ cagraveng ngagravey cagraveng gần
đất xa trời chứ họ khocircng chờ cho bạn coacute đủ thu nhập để đến
chăm soacutec họ Nguyecircn tắc vẫn vậy Dugrave bạn coacute tham vọng
tiacutech cực đến đacircu thigrave luocircn luocircn suy nghĩ chiacutenh chắn rằng
ldquoNhững gigrave lagravem magrave khocircng coacute lợi cho migravenh hay người khaacutec
hay cả hai thigrave migravenh necircn traacutenh Những gigrave (tham vọng) nagraveo
nếu migravenh lagravem thigrave mang lại lợi iacutech cho migravenh vagrave cũng khocircng
lagravem tổn hại cho người khaacutec thigrave migravenh coacute thể lagravemrdquo
Sự chấp nhận bằng lograveng với mọi điều mọi hoagraven cảnh
cũng necircn dựa vagraveo nguyecircn tắc trung đạo nagravey
(14)Việc ăn chay lagrave bắt buộc đối với những Phật tử
Theo Đạo Phật đặc biệt lagrave Phật giaacuteo Nguyecircn thủy thigrave
việc ăn chay hay khocircng lagrave hoagraven toagraven phụ thuộc vagraveo caacute nhacircn
của mỗi người Phật giaacuteo khocircng nhấn mạnh vagraveo sự thanh
tịnh vagrave thanh khiết của thức ăn magrave nhấn mạnh vagraveo sự
thanh tịnh vagrave trong sạch của Tacircm
Đacircy lagrave một trong những vấn đề thường được bagraven catildei bạn
cần tigravem hiểu kỹ tại sao Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy thigrave noacutei như
vậy trong khi phần lớn những người theo Phật giaacuteo Đại
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 107
Thừa thigrave chủ trương việc ăn chay lagrave bắt buộc đối với mọi
Phật tử xuất gia vagrave khuyến khiacutech mọi Phật tử tại gia cũng
necircn ăn chay
Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy hay Nam Tocircng đến ngagravey nay vẫn
chủ trương việc ldquokhất thựcrdquo thức ăn theo đuacuteng như caacutech
thực hagravenh từ thời Đức Phật cograven tại thế Magrave đatilde đi khất thực
thức ăn thigrave người đi khất thực (xin đồ ăn) khocircng necircn yecircu
cầu người cho (thiacute chủ Phật tử cuacuteng dường thức ăn) phải
lagravem đồ ăn đuacuteng theo yecircu cầu của migravenh Vigrave vậy từ thời Đức
Phật cho đến nay trường phaacutei bảo thủ nagravey vẫn giữ nguyecircn
truyền thống khất thực vagrave người ta cho gigrave ăn nấy
Điều thứ hai Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy chủ trương ăn chay
theo giới ldquoTam Tịnh Nhụcrdquo coacute nghĩa lagrave những loại thịt nagraveo
khocircng diacutenh vagraveo ba điều sau thigrave Phật tử coacute thể dugraveng Ba điều
đoacute lagrave (a) khocircng thấy người ta giết (b) khocircng nghe tiếng kecircu
la của loagravei thuacute bị giết vagrave (c) khocircng coacute sự nghi ngờ về người
khaacutec giết thịt lagrave để cho migravenh ăn tức lagrave vigrave migravenh magrave giết thịt
Nếu thức ăn (thịt caacute) nagraveo đaacutep ứng đủ ba điều kiện nagravey thigrave
caacutec Tỳ kheo được ăn lagrave khocircng phạm giới theo sự cho pheacutep
trong Giới Luật magrave Đức Phật đưa ra (Phụ Lục 17)
Trong khi đoacute Phật giaacuteo Đại Thừa đặc biệt ở Trung Quốc
sau nagravey thigrave khocircng chấp nhận caacutech ăn chay nagravey họ quan
niệm rằng ăn chay lagrave khocircng được ăn thịt động vật magrave chỉ ăn
caacutec loại rau đậu traacutei cacircyhellip
Bất luận quan điểm của Phật giaacuteo Nguyecircn Thuỷ hay Đại
Thừa mục điacutech của sự ăn chay lagrave lagravem tăng trưởng lograveng từ
bi lagravem giảm bớt lograveng sacircn hận cũng giống như caacutech tu tập
ldquokhocircng saacutet sinhrdquo để biết thương yecircu người đồng loại vagrave
những loagravei sinh vật khaacutec Khi một người đatilde coacute lograveng từ bi vagrave
khocircng nỡ giết hại caacutec loại loagravei vật thigrave người ấy cũng khoacute coacute
108 Con đường của chuacuteng ta
thể giết người Đoacute lagrave lyacute do tại sao Đức Phật đưa ra giới cấm
ldquoKhocircng được saacutet sinhrdquo Chiacutenh Giới Hạnh thứ nhất nagravey lagrave
nhacircn tố để higravenh thagravenh quan điểm ăn chay trong đạo Phật
(Phụ Lục 18)
Nhiều người đatilde suy nghiệm về sự tagraven bạo khi giết hại suacutec
vật necircn họ đatilde từ bỏ sự thegravem muốn ăn thịt caacute vagrave trở thagravenh
những người ăn chay chứ khocircng riecircng những người theo
đạo Phật mới ăn chay Rất nhiều người phương Tacircy bacircy giờ
ăn chay vigrave quan điểm từ-bi nagravey
Ở đacircy rất mong bạn đọc necircn đọc thecircm những giảng luận
với nhiều goacutec nhigraven về đề tagravei ldquonhạy cảm vagrave quan trọngrdquo nagravey
trong bagravei Phụ Lục ở cuối saacutech
Do vấn đề nagravey lagrave quan trọng vagrave bạn lagrave người Phật tử
tại gia cần phải tự migravenh suy nghĩ vagrave tự quyết định cho migravenh
như thế nagraveo lagrave đuacuteng sai như thế nagraveo lagrave hợp đạo lyacute vagrave hợp
với lời Phật dạy bởi vigrave vấn đề nagravey được hiểu vagrave thực hagravenh
khaacutec nhau bởi nhiều trường phaacutei Phật giaacuteo khaacutec nhau Bạn
cần necircn đọc vagrave tham khảo thecircm nhiều nguồn kinh saacutech vagrave
luận giảng khaacutec nhau
Tuy nhiecircn trong hạn hẹp của quyển saacutech nhỏ beacute nagravey chỉ
mong muốn noacutei nocircm na lại như sau
(1) Theo quan điểm của Phật giaacuteo Nguyecircn thủy thigrave bạn
coacute thể ăn chay Hoặc nếu việc ăn chay lagrave khoacute khăn bất tiện
(vigrave phải đi khất thực hoặc vigrave phải nhờ vagraveo nguồn thức ăn
của người khaacutec để nuocirci thacircn hoặc mocirci trường sống ở nơi đoacute
khocircng thể coacute nhiều thức ăn thực vật) thigrave bạn coacute thể tiếp tục
ăn mặn trong khi vẫn lagrave một Phật tử đạo hạnh
(2) Theo quan điểm của Phật giaacuteo Đại Thừa người xuất
gia thigrave bắt buộc phải ăn chay (rau cải thực vậthellip) Cograven Phật
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 109
tử tại gia nếu ăn chay được hợp với sức khỏe vagrave tiện lợi của
migravenh thigrave necircn ăn chay lagrave sự thực hagravenh rất đaacuteng khen ngợi
Cograven nếu khocircng Phật tử tại gia được khuyến khiacutech ăn chay
vagraveo caacutec ngagravey lễ lagravenh như ngagravey Rằm Mồng Một hay những
ngagravey giữ Taacutem giớihellipđể tăng trưởng lograveng Từ Bi đối với con
người vagrave vạn vật
bull Tại đacircy coacute hai vấn đề chuacuteng ta cần necircn suy nghĩ theo
thiển yacute của tocirci
Một ăn chay chắc chắn lagrave caacutech tốt đẹp đối với một Phật
Tử vagrave ăn chay lagrave chắc chắn nuocirci dưỡng lograveng từ bi lagrave traacutenh
saacutet sanh vagrave traacutenh gacircy tổn hại cho bất cứ người nagraveo vagrave chuacuteng
sinh nagraveo
Hai tuy nhiecircn đừng necircn cho rằng chỉ việc ăn chay lagrave
hoagraven toagraven trở thagravenh một Phật tử tốt theo đạo Phật Việc ăn
chay khocircng phải lagrave thay thế được cho những việc thực hagravenh
tu tập vagrave giữ giới hạnh đạo đức khaacutec Như đatilde noacutei trecircn Phật
giaacuteo nhấn mạnh vagraveo sự tu tập sự sống giữ giới hạnh vagrave tu
dưỡng Tacircm để coacute Tacircm trong sạch lagravenh mạnh vagrave chiacutenh
điều nagravey mới tạo ra Nghiệp tốt lagravenh tạo ra cuộc sống tốt
lagravenh
(15) Tại sao coacute những tu sĩ vẫn ăn thịt trong khi rau cải
thigrave rất dễ dagraveng coacute được ở khắp nơi
Khi coacute người trong Tăng Đoagraven đoacute lagrave ngagravei Devadatta
(Đề-bagrave-đạt-đa) đatilde đề xuất với Phật về việc ăn chay vagrave cấm
caacutec tu sĩ ăn thịt caacute Đức Phật đatilde từ chối đề xuất nagravey Coacute lẽ
Đức Phật đatilde coacute nhiều lyacute do thiết thực vagraveo hoagraven cảnh xatilde hội
thời đoacute bởi vigrave rau cải khocircng được gieo trồng một caacutech trugrave
phuacute ở những vugraveng miền bắc Ấn Độ vagraveo thời xưa đoacute đặc
110 Con đường của chuacuteng ta
biệt rau cải vagrave ngũ cốc lagrave rất khan hiếm vagraveo những mugravea khocirc
hạn ở xung quanh lưu vực socircng Hằng
Viacute dụ sau nagravey nếu chỉ ăn chay bằng rau cải thigrave sẽ rất khoacute
khăn cho những vugraveng Phật giaacuteo như Tacircy Tạng vigrave ở đoacute gia
suacutec thigrave rất nhiều magrave những rau cải traacutei cacircy thigrave cực kỳ khan
hiếm khoacute trồng được ở vugraveng đất khắc nghiệt đoacute
Vagraveo thời Đức Phật cho đến tận ngagravey nay những tu sĩ
(theo Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy) vẫn sống nhờ vagraveo thức ăn
khất thực Vagrave thức ăn khất thực lagrave tugravey theo lograveng bố thiacute của
thiacute chủ vagrave Phật tử cuacuteng dường Nếu những tu sĩ yecircu cầu chỉ
giới hạn cuacuteng dường bằng thức ăn toagraven-chay toagraven rau cải
ngũ cốc thigrave điều đoacute coacute thể tạo gaacutenh nặng cho những thiacute chủ
cuacuteng dường thức ăn hagraveng ngagravey cho caacutec Tăng Ni Thực tế lagrave
đa số mọi người trong cuộc sống ở những xứ sở nagravey đều
tranh thủ ldquomột lầnrdquo thời gian trong ngagravey để nấu thức ăn
trước lagrave cuacuteng dường caacutec sư thầy sau lagrave phần cograven lại để gia
đigravenh ăn Magrave đa số những gia đigravenh Phật tử nagravey cũng ăn mặn
như truyền thống từ thời Đức Phật Vigrave vậy những thầy tu
của Nam Tocircng nhận vagrave ăn bất cứ thứ gigrave được cho ngay cả
lagrave thịt miễn sao những loại thịt đoacute nằm trong giới hạnh của
ldquoTam Tịnh Nhụcrdquo như đatilde noacutei trecircn lagrave được
Xin noacutei thecircm một chuacutet về Giới Luật của Tăng Đoagraven
Vigrave Phật giaacuteo Nguyecircn thủy cấm khocircng cho caacutec tu sĩ nhận sự
cuacuteng dường bố thiacute bằng tiền bạc Cho necircn họ khocircng coacute cơ
hội đi mua thức ăn bằng tiền bạc để magrave chọn thức ăn theo yacute
muốn của migravenh (giả sử như họ coacute muốn ăn chay) Họ hoagraven
toagraven phụ thuộc vagraveo thức ăn khất thực của dacircn lagraveng của thiacute
chủ bố thiacute cho họ hagraveng ngagravey Ngay cả khi họ nấu ăn trong tu
viện tịnh xaacute thigrave những nguyecircn liệu thực phẩm cũng lagrave do
những Phật tử mang tới cuacuteng dường (Hy vọng quyacute vị hiểu
ra được chỗ nagravey)
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 111
Ngagravey nay thực tế rất nhiều tu sĩ vagrave chugravea chiền theo Phacirc
giaacuteo Nguyecircn Thủy cũng ưu tiecircn việc ăn chay như ở Thaacutei
Lan ở Miến Điệnhellipkhi những điều kiện hậu cần cho pheacutep
Tuy nhiecircn những thầy tu ldquonghiecircm tuacutecrdquo theo truyền thống
Đại Thừa chắc chắn lagrave ăn chay tuyệt đối
(16) Việc ăn những đồ chay giả mặn coacute lagrave ngụy biện vagrave
đạo đức giả hay khocircng Tại sao lại lagravem thức ăn chay giả
mặn ở caacutec nước Đocircng Aacute như Việt Nam Trung Quốc Đagravei
Loan Triều Tiecircn
Đồ ăn chay giả mặn lagrave những thức ăn ldquochayrdquo lagravem từ bột
đậu nagravenh nấm vagrave thực vật nhưng được lagravem vagrave trigravenh bagravey
giống như những moacuten ăn mặn Nhiều nơi những người Phật
tử nấu vagrave ăn những đồ ăn kiểu nagravey bị cho lagrave đạo đức giả
Caacutei lyacute lagrave Đatilde ăn chay để quecircn đi thịt caacute quecircn đi việc saacutet sinh
động vật vậy magrave khi nấu chay lại chế biến ldquorau cảirdquo giống
hệt như mugravei vị higravenh dạng của thịt caacute để lsquogợi nhớrsquo đến những
thức ăn từ thịt caacute (vagrave coacute thể để ăn cho được ngon miệng
hơn)
Một số người thigrave giải thiacutech rằng việc lagravem thức ăn chay
giả mặn lagrave caacutech lagravem cho những người chưa ăn chay bước
qua ăn chay được dễ dagraveng hơn khocircng bị bỡ ngỡ khocircng bị
khoacute ăn khi chuyển từ ăn mặn qua ăn chay() Điều nagravey dugrave coacute
đuacuteng đối với một số người nhưng coacute lẽ chỉ lagrave tự nguỵ biện
Rotilde ragraveng lagrave trong tất cả những quaacuten ăn chay vagrave trong những
dịp lễ lagravenh caacutec Phật tử tề tựu về caacutec chugravea chiền ở Việt Nam
vagrave những nước Đocircng Aacute khaacutec thigrave hầu hết thức ăn chay đều
được chế biến vagrave trigravenh bagravey với higravenh dạng higravenh thức vagrave
hương vị y hệt thức ăn mặn vagrave được dugraveng bởi tất cả mọi
người vagrave cả Tăng Ni
112 Con đường của chuacuteng ta
Coacute hai vấn đề hay ldquohai lyacute lẽrdquo cần suy nghiệm vagrave bạn cần
chọn cho migravenh quan điểm nagraveo bạn thấy đuacuteng đắn lagrave phugrave
hợp với giaacuteo lyacute của Phật vagrave phugrave hợp với lograveng từ-bi của
chiacutenh migravenh
Một (1) khi đồ chay giả mặn được chế biến vagrave trigravenh bagravey
cho số đocircng Phật tử lagrave những người bigravenh thường đang ăn
mặn thigrave họ noacutei lagrave chế biến như vậy để những người đang ăn
thịt caacute chuyển qua ăn chay được dễ dagraveng hơn vigrave higravenh thức
vagrave mugravei vị cũng gần giống moacuten mặn Cho necircn tất cả quaacuten
cơm chay nhagrave hagraveng chay vagrave những nơi cuacuteng dường Trai
Tăng cũng đều lagravem như vậy Đoacute caacutech khuyến khiacutech mọi
người ăn chay
Hai(2) khi lagravem đồ chay giả mặn vagrave cuacuteng dường cho Tăng
Ni thigrave họ lại noacutei Tăng Ni thọ dụng thức ăn chay giả mặn
nhưng Tacircm khocircng hề khởi sinh điều gigrave về đồ ăn mặn như
thịt caacute Điều nagravey rất khoacute noacutei Đức Phật đatilde noacutei khi coacute đối
tượng tiếp xuacutec như mugravei vị higravenh sắchellipthigrave cảm-thọ vagrave ldquotacircm-
khởirdquo sẽ khởi sinh
Cho dugrave theo Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy thigrave việc ăn mặn lagrave
khocircng bị cấm nhưng nếu đatilde traacutenh ăn đồ mặn thật sự vigrave lyacute
do khocircng muốn higravenh thugrave mugravei vị của thịt caacute lagravem động lograveng
từ bi lagravem suy nghĩ về việc saacutet sinh giết hại thigrave việc lagravem đồ
ăn chay giả mặn với higravenh thugrave mugravei vị như của thịt caacute thật
(thịt gigrave caacute gigrave thigrave coacute những higravenh thugrave vagrave mugravei vị đuacuteng như vậy)
chắc sẽ lagravem khởi sinh trong tacircm những nhận-thức [tưởng]
về loại thịt hay caacute đoacute Vagrave như vậy lại đi ngược lại yacute nghĩa
của việc ăn chay Như vậy caacutei ldquoyacute nghĩardquo của việc ăn chay
lagrave vigrave lograveng từ-bi lagrave để quecircn đi higravenh ảnh mugravei vị của thịt caacute
thật cũng khocircng cograven ở đacircy
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 113
Bạn coacute thể tự hỏi rằng nếu ăn chay vigrave lograveng từ-bi vagrave sự
thanh-tịnh của thacircn vagrave tacircm thigrave rau cải nấm rơm đậu
nagravenhhellip được cắt thagravenh từng miếng nhỏ vuocircng vức ăn khocircng
thấy ngon miệng một caacutech tự nhiecircn hay sao magrave cần phải
cocircng phu cắt tỉa gaacuten gheacutep tạo higravenh vagrave cho vagraveo những gia
vị mugravei vị để thức ăn phải giống như chả lụa caacute kho heo
xagraveo thịt nướnghellip thigrave mới ăn thấy ngon miệng được
Tuy nhiecircn dugrave tốt hay xấu thigrave việc ăn chay hay ăn đồ
chay giả mặn vẫn tốt hơn nhiều so với việc ldquocố yacuterdquo ăn thịt ăn
caacute với caacutei tacircm ldquoyacute thứcrdquo rotilde việc giết thịt saacutet sanh chắc chắn
đatilde xảy ra đacircu đoacute (ở những lograve giết mổ ở chợ vagrave ở trong nhagrave
bếp của những người nấu)
Đức Phật
Tất cả mọi chuacuteng sinh
Đều mưu cầu được sống
Đều mưu cầu hạnh phuacutec
helliphelliphelliphellip
Migravenh run sợ đao kiếm
Migravenh cũng sợ chết choacutec
Vậy lấy người lagrave migravenh
Thigrave khocircng necircn giết hại
Khocircng gacircy ra giết hại
(Kinh Phaacutep Cuacute ndash Kệ 129)
114 Con đường của chuacuteng ta
(17) Những cảnh giới1 hiện hữu (cotildei sống) khaacutec nhau lagrave
gigrave Chuacuteng lagrave những nơi thực hay ảo
Theo truyền thống Phật giaacuteo coacute năm (5) cảnh giới hiện
hữu magrave tất cả caacutec loagravei chuacuteng sinh coacute mặt ở đoacute Năm cảnh
giới đoacute lagrave
Địa Ngục
Suacutec Sinh
Ngạ Quỷ
Người
Thiecircn Thần vagrave Trời
Những cảnh giới thấp xấu đầy đau khổ lagrave Địa ngục Suacutec
sinh Ngạ quỷ
bull Địa ngục theo kinh điển bao gồm 08 đại địa ngục vagrave
160 tiểu địa ngục bao bọc xung quanh những đại địa ngục
đoacute
bull Suacutec sinh lagrave cảnh giới của tất cả loagravei động vật từ nhỏ beacute
cho đến to lớn
bull Ngạ quỷ (peta) coacute nghĩa lagrave ldquoquỷ đoacuteirdquo hoặc hay được
gọi lagrave những lsquohồn marsquo hay ldquonhững người khuất mặtrdquo xung
quanh ta Ngạ quỷ sống trong cotildei vocirc cugraveng đagravey đọa vagrave đau
khổ luocircn luocircn thiếu thốn luocircn luocircn đoacutei khaacutet magrave khocircng
được ăn uống Vagrave coacute những loagravei ngạ quỷ luocircn luocircn ở gần
những người thacircn quyến cograven sống của migravenh vagrave coacute thể thấy
được tất cả những gigrave họ hagraveng thacircn quyến của migravenh đang
lagravem vagrave luocircn luocircn khao khaacutet những người thacircn lagravem những
1ldquoCảnh giớirdquo lagrave hoagraven cảnh lagrave phacircn giới cao thấp viacute dụ cảnh giới suacutec sinh cảnh giới
địa ngục cảnh giới trecircn trời Trong mỗi loại cảnh giới cao thấp đoacute coacute thể coacute nhiều
ldquocotildei sốngrdquo khaacutec nhau viacute dụ địa ngục coacute 168 tầng hay ldquocotildeirdquo khaacutec nhau cảnh giới
trecircn trời thigrave coacute đến 28 ldquocotildeirdquo sống khaacutec nhau
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 115
việc cocircng-đức vagrave hồi-hướng cocircng đức đoacute cho họ để họ
hưởng được cocircng-đức đoacute Đoacute lagrave caacutech duy nhất giuacutep họ giảm
bớt nghiệp xấu vagrave hy vọng được taacutei sinh về một cotildei lagravenh
khaacutec
bull Cotildei Suacutec sinh vagrave Ngạ quỷ lagrave ở cugraveng nơi với cotildei Người
cugraveng ở trecircn bề mặt traacutei đất
bull [Xin để yacute thecircm loagravei Quỷ thần A-tu-la (asuras) lagrave loagravei
quỷ thần dị dạng to lớn ở cotildei trời của Nam Thiecircn Vương
(thuộc Tứ Đại Thiecircn Vương) nhưng do nghiệp xấu luocircn
sống với tacircm sacircn hận hung hatilden vagrave đau khổ cho necircn họ cũng
thuộc về cảnh giới thấp xấu đau khổ mặc dugrave cotildei sống của họ
lagrave thuộc về trecircn cảnh giới trời thần Cho necircn nhiều truyền
thống Phật giaacuteo khaacutec đatilde tiacutenh riecircng cotildei quỷ thần A-tu-la một
cảnh-giới đau khổ riecircng vagrave do caacutech tiacutenh như vậy necircn tổng
cộng coacute 06 cảnh giới magrave chuacuteng sinh đang hiện hữu
Bạn coacute biết khocircng coacute rất nhiều coacute lograveng tốt vagrave chiacutenh trực
họ lagrave những người tốt bụng cocircng bằng vagrave coacute lograveng bi mẫn
nhưng họ coacute tacircm hay dễ bị noacuteng giận Họ coacute thể noacuteng giận
vigrave nhiều lyacute do xảy ra hagraveng ngagravey họ noacuteng giận vigrave bất đồng
vigrave tự aacutei vigrave caacutei ta bị xuacutec phạm hoặc vigrave sự bất cocircng vigrave quaacute
noacuteng ruột lo lắng cho người thacircn vagrave người khaacutec vigrave hoagraven
cảnh trớ trecircu vigrave gặp phải người xấu vigrave buồn bực nhacircn tigravenh
thế thaacuteiNếu họ khocircng tu tập tacircm để giảm trừ tacircm sacircn-giận
đoacute thigrave sau khi chết họ rất dễ bị taacutei sinh thagravenh những quỷ
thần A-tu-la đau khổ như vậy]
bull Những cảnh giới cao đẹp lagrave cotildei Người vagrave những cotildei Trời
của caacutec thiecircn thần vagrave caacutec vị trời Phạm Thiecircn (Brahmas)
bull Kinh điển cũng ghi rằng coacute nhiều ldquotầngrdquo tức nhiều
ldquocotildeirdquo cao thấp khaacutec nhau trong cảnh giới Địa Ngục vagrave trong
cảnh giới Thiecircn Thần vagrave Trời
116 Con đường của chuacuteng ta
bull Nếu loagravei quỷ thần A-tu-la (asuras) được taacutech riecircng ra
thagravenh một (đơn vị) cotildei hiện hữu riecircng biệt vagrave caacutec tầng địa
ngục được gom chung thagravenh một cotildei thigrave tổng cộng coacute 04
cotildei thuộc cảnh giới xấu [Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷ vagrave A-
tu-la] 07 cotildei Dục giới phuacutec lagravenh [gồm 1 cotildei dục giới lagrave cotildei
Người vagrave 06 cotildei dục giới của Thiecircn thần) 16 cotildei Trời Sắc
Giới vagrave 04 cotildei Trời Vocirc Sắc Giới
Tổng cộng Coacute 31 Cotildei hiện hữu magrave con người (vagrave chuacuteng
sinh) coacute thể bị hay được taacutei sinh về đoacute ngay sau khi từ giatilde
kiếp sống hiện tại
Chẳng hạn ở cảnh giới địa ngục coacute đến 168 ldquotầngrdquo đại địa
ngục vagrave tiểu địa ngục khaacutec nhau tugravey theo mức độ Nghiệp aacutec
nặng nề magrave chuacuteng sinh bị rơi rớt vagrave đagravey đọa vagraveo đoacute
Cograven trecircn cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời coacute rất nhiều cotildei
Trời khaacutec nhau tugravey theo mức độ do Nghiệp thiện lagravenh magrave
chuacuteng sinh được taacutei sinh về đoacute gồm coacute 06 Cotildei Trời Dục
Giới 16 Cotildei Trời Sắc Giới vagrave 04 Cotildei Trời Vocirc Sắc Giới
Để dễ higravenh dung bạn coacute thể liecircn-tưởng đến một cotildei lagrave
ldquocotildei Ngườirdquo trecircn traacutei đất magrave chuacuteng ta đang sống gồm 193
nước trải dagravei trecircn 07 đại lục địa Nếu chuacuteng ta may mắn
được sống trong những đất nước văn minh thanh bigravenh vagrave
khiacute hậu ocircn hogravea thigrave đoacute lagrave một điều phuacutec lagravenh so với việc phải
sống trong những đất nước lạc hậu đầy chiến tranh vagrave khiacute
hậu khắc nghiệt đoacutei nghegraveo vagrave bệnh tật Những đất nước trecircn
traacutei đất vagrave mức độ dễ sống vagrave khoacute sống khaacutec nhau thậm chiacute
quaacute checircnh lệch nhau thigrave cũng giống như những ldquocotildeirdquo khaacutec
nhau trecircn cảnh giới trecircn Trời hay những ldquocotildeirdquo khaacutec nhau
trong cảnh giới dưới địa ngục vậy
Vigrave vậy coacute thể noacutei rằng bất kỳ một cotildei Trời nagraveo đoacute (trong
26 cotildei thuộc cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời) lagrave chắc chắn sẽ
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 117
tốt đẹp hơn vagrave phuacutec lagravenh hơn bất cứ quốc gia nagraveo trecircn traacutei
đất cotildei người
Vagrave ngược lại coacute thể hiểu bất kỳ một ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo
nagraveo đoacute (trong 168 ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo) của cảnh giới địa ngục
cũng chắc chắn lagrave kinh khủng hơn đagravey đọa hơn vagrave toagraven lagrave
đau khổ hơn bất kỳ xứ sở nagraveo trecircn traacutei đất
Vigrave vậy ở nơi đacircu đời sống hay mocirci trường sống coacute sự tagraven
bạo độc tagravei aacutep bức vagrave đagravey đọa quaacute khốc liệt với con người
thigrave người ta hay gọi lagrave ldquođịa ngục trần gianrdquo
Khi noacutei về đời sống Thacircn-Tacircm của con người Đức Phật
thường noacutei một caacutech ẩn dụ về những ldquocảnh giớirdquo coacute nghĩa
lagrave những tigravenh trạng hạnh phuacutec hay đau khổ khaacutec nhau của
con người tugravey theo hoagraven cảnh của mỗi người
-Viacute dụ một người đang phải chịu tật nguyền đau đớn
hoặc tinh thần khủng hoảng thigrave người đoacute đatilde giống như đang
chịu cảnh địa ngục
-Những người khocircng cograven lẽ sống gigrave chỉ biết nằm chờ đến
bữa ăn vagrave sống để ăn thigrave chẳng khaacutec nagraveo sống như cảnh suacutec
sinh
-Những người quaacute tham lam luocircn luocircn tham muốn thegravem
khaacutet magrave chẳng bao giờ được thỏa matilden dugrave đatilde coacute đầy đủ thigrave
được cho lagrave giống như loagravei ngạ quỷ luocircn luocircn cảm thấy đoacutei
thiếu vagrave đau khổ vigrave thegravem khaacutet
-Người luocircn luocircn coacute maacuteu sacircn giận ganh tị chiến tranh
tranh dagravenh quyền lực vagrave của cải thigrave tacircm cũng chẳng khaacutec
nagraveo loagravei quỷ thần dị dạng A-tu-la luocircn luocircn sống với tacircm
sacircn hận thugrave hằn vagrave hiếu chiến
118 Con đường của chuacuteng ta
-Vagrave những ai được sinh ra đẹp đẽ vagrave giagraveu sang coacute thể
được gọi lagrave đang sống sung sướng như ở cotildei thiecircn thần hay
thiecircn đagraveng Cotildei thiecircn thần dường như lagrave mơ ước của Viacute dụ
những ngocirci sao thể thầu hết mọi người bởi vậy khi những
tagravei tử điện ảnh nổi tiếng sống trong nhagrave cao cửa đẹp vagrave luocircn
coacute hagraveng triệu người hacircm mộ hay lsquotocircn thờrsquo thigrave những người
hacircm mộ đoacute gọi họ lagrave những lsquothiecircn thầnrsquo
Rotilde ragraveng lagrave những cotildei thấp xấu như Địa Ngục Ngạ Quỷ
Suacutec Sinh Quỷ Thần dị dạng lagrave đầy đau khổ vagrave hagravenh hạ Vagrave
những cotildei Thiecircn thần vagrave Trời trecircn tiecircn cảnh lagrave đầy phuacutec
lagravenh vagrave sung sướng
-Tuy nhiecircn Đức Phật noacutei rằng ở những cotildei thấp xấu đoacute
chuacuteng sinh khoacute magrave lagravem được một việc cocircng đức nagraveo để tiacutech
lũy Nghiệp tốt được Những chuacuteng sinh ở trong những cotildei
thấp xấu bị đọa đagravey như vậy thigrave chỉ lo chịu đựng mọi đau
khổ hagravenh hạ chứ khocircng cograven thời gian hay cơ hội lagravem
chuyện phuacutec đức nagraveo (Khi đatilde bị ở trong cảnh giới Địa ngục
hay Suacutec sinh thigrave coacute lagravem cocircng đức cũng chẳng coacute điều gigrave để
lagravem Vagrave tacircm thức của chuacuteng sinh đang bị ở trong cotildei địa
ngục vagrave suacutec sinh cũng khoacute magrave khởi sinh một triacute tuệ căn bản
nagraveo để magrave lagravem chuyện cocircng đức Thời gian bị ở trong
những cotildei đoacute thật lagrave dagravei khocircng thể nghĩ bagraven vigrave khoacute magrave tạo
ra được nghiệp tốt nagraveo để chuyển hoacutea taacutei sinh vagraveo những
cảnh giới tốt hơn)
-Trong khi đoacute những chuacuteng sinh ở những cotildei bồng lai
của Thiecircn thần vagrave Trời thigrave chỉ lo hưởng thụ sung sướng
khocircng cograven bị đau khổ cho necircn họ cũng chẳng rảnh rang để
suy tư hay nghĩ nhiều đến những việc cocircng đức Ở những
cotildei phuacutec lagravenh sung sướng đoacute những thiecircn thần cũng khocircng
nhigraven thấy được những lẽ vocirc-thường vagrave biến-đổi nhanh
choacuteng như ở trong cotildei Người
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 119
-Như vậy chỉ cograven cotildei Người lagrave coacute đủ hai bản chất Khổ vagrave
Sướng lagrave thiacutech hợp để học tập vagrave thực hagravenh giaacuteo phaacutep của
Đức Phật Hơn nữa chỉ coacute ở cotildei Người thigrave tất cả chuacuteng sinh
mới coacute cơ hội lagravem những hagravenh động cocircng-đức lagravem những
việc tốt lagravem người tốt vagrave nhờ đoacute tiacutech lũy Nghiệp tốt
Những Nghiệp tốt sẽ lagrave những hagravenh trang cho những chuyến
đi sau nagravey sau khi từ giatilde cotildei Người vagrave cũng nhờ vậy mới
mong coacute ngagravey giải thoaacutet hoagraven toagraven
Tuy nhiecircn Đức Phật coacute kể rằng coacute những chuacuteng sinh lagrave
thiecircn thần ở những cotildei Trời cũng cố gắng thực hagravenh giaacuteo
phaacutep của Đức Phật vagrave đatilde coacute thể chứng ngộ Niết-bagraven Vigrave
vậy Đức Phật đatilde cố gắng khuyecircn dạy mọi người hatildey nỗ lực
tu tập lagravem những điều tốt lagravenh để tiacutech lũy Nghiệp tốt Đoacute lagrave
cơ hội để được taacutei sinh về những cotildei lagravenh đaacuteng quyacute đoacute
Cho dugrave những cảnh giới (gồm 31 cotildei hiện hữu) coacute thực
sự tồn tại trong vũ trụ hay khocircng hoặc đoacute chỉ lagrave những
trạng thaacutei tacircm của từng chuacuteng sinh thigrave vấn đề đoacute cũng
khocircng quan trọng Điều quan trọng lagrave chuacuteng ta theo nguyecircn
lyacute khoa học của Phật giaacuteo đoacute lagrave sống tốt thigrave sẽ tạo Nghiệp
tốt vagrave nhờ đoacute bạn coacute quyền hy vọng sẽ được taacutei sinh về
những cotildei phuacutec lagravenh sau khi chết
Mục điacutech trước sau của caacutec Phật tử lagrave phải được về cotildei
lagravenh traacutenh được những cotildei thấp xấu đầy đau khổ vagrave đọa đagravey
kinh khủng như cảnh Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷhellip
Cograven đối với mục tiecircu tột-cugraveng lagrave giải thoaacutet khỏi vograveng taacutei
sinh luacircn hồi thigrave chỉ khi chuacuteng ta được ở trong những cotildei
lagravenh thigrave mới coacute thể tiếp tục lagravem việc tốt lagravenh vagrave thực hagravenh
Phật Phaacutep thigrave mới mong coacute ngagravey đạt đến Niết-bagraven sự giải
thoaacutet hoagraven toagraven khỏi luacircn hồi sinh tử
120 Con đường của chuacuteng ta
(18) Khi đạo Phật được truyền baacute sang những nước
phương Tacircy rất nhiều người phương Tacircy đatilde theo Đạo
Phật Điều đoacute coacute đuacuteng như vậy khocircng
Riecircng ở Mỹ con số người thực sự thực hagravenh theo Phật
giaacuteo vẫn cograven iacutet Giaacuteo sư Seymour Lachman đồng taacutec giả
của quyển saacutech nổi tiếng ldquoMột quốc Gia Becircn Dưới Chuacuteardquo
(One Nation Under God) ước lượng khoảng 800000 người
lagrave Phật tử ở Mỹ Tuy nhiecircn những nhagrave nghiecircn cứu Phật
giaacuteo thigrave cho rằng con số đoacute coacute thể lagrave nhiều hơn 4-5 lần nếu
tiacutenh cả con số những người theo đạo Phật nhập cư liecircn tục
từ những nước Đocircng Nam Aacute vagrave Đocircng Aacute
Số người theo đạo Phật ở chacircu Acircu khoảng 4 triệu người
chủ yếu ở caacutec nước Đức Phaacutep Anh Yacute
Số người theo đạo Phật ở chacircu Uacutec cũng khaacute nhiều vagrave
tăng nhanh Thống kecirc năm 2011 cho biết coacute khoảng
529000 người Uacutec theo đạo Phật trong tổng dacircn số khoảng
215 triệu người con số Phật tử tăng nhanh từ khoảng 21
dacircn số lecircn gần 25 dacircn số trong năm năm cuối
Coacute rất nhiều danh nhacircn rất nổi tiếng ở những nước Acircu
Mỹ đatilde theo đạo Phật hoặc đatilde chuyển từ đạo của họ qua đạo
Phật Trong số đoacute coacute nhiều người nổi tiếng nhất trong lĩnh
vực của migravenh trecircn thế giới magrave bạn coacute thể đatilde dễ dagraveng biết
đến từ lacircu Viacute dụ như
William Ford Jr Chủ hatildeng xe hơi Ford
Steve Jobs Chủ tịch hatildeng maacutey tiacutenh Apple Inc
Tiger Woods Nhagrave vocirc địch gocircn thế giới
Richard Gere Tagravei tử điện ảnh
Harrison Ford Tagravei tử điện ảnh
Orlando Bloom Tagravei tử điện ảnh
Keanu Reeves Tagravei tử điện ảnh
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 121
Uma Thurman Tagravei tử điện ảnh
Oliver Stone Đạo diễn điện ảnh
Tina Turner Ca sĩ nhạc Pop
Adam Yauch Ca sĩ nhạc Pop
Herbie Hancock Nhạc sĩ nhạc Jazz
Roberto Baggio Cầu thủ boacuteng đaacute Yacute
Phil Jackson Cầu thủ boacuteng rỗ NBA
Marshall Cty Marshall Goldsmith Partners
Goldsmith
helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip
Bạn cũng coacute thể đọc thecircm một bagravei viết rất hay về bối
cảnh Phật giaacuteo ở Hollywood vagrave Hoa Kỳ trecircn trang www
unboundintrasuntcnjeduarchiveslifestyleoldbuddha với
tựa đề ldquoNhững Ngocirci Sao Lagrave Phật Tửrdquo
(19) Bạn vẫn cograven nhiều cacircu hỏi muốn được trả lời
Nếu bạn vẫn cograven nhiều thắc mắc về yacute nghĩa vagrave giaacuteo lyacute
Phật giaacuteo vagrave việc thực hagravenh đạo Phật xin bạn hatildey tigravem đọc
một quyển saacutech về vấn đaacutep theo từng đề mục rất hay coacute tecircn
lagrave ldquoNhững Hỏi Đaacutep Hayrdquo (Good Question Good Answer)
của ngagravei S Dhammika Quyển saacutech nagravey đatilde được dịch ra
nhiều ngocircn ngữ vagrave cũng coacute bản dịch ra tiếng Việt của cư sĩ
Phạm Kim Khaacutenh vagrave TS Bigravenh Anson mang tecircn ldquoPhật Phaacutep
Vấn Đaacuteprdquo
Bạn coacute thể tham khảo thecircm quyển ldquoVấn Đaacutep về Phật
giaacuteordquo được biecircn soạn bởi cugraveng người viết do cugraveng nhagrave xuất
bản ấn hagravenh 2012 cugraveng với quyển saacutech nagravey
92 Con đường của chuacuteng ta
Một số những nhagrave khoa học rất nổi tiếng trong việc
nghiecircn cứu đề tagravei con người hồi nhớ lại tiền kiếp magrave bạn coacute
thể tham khảo như lagrave
Tiến sĩ Jim Tucker
(wwwenlightennextorgmagazinebiosjim-tucker)
Tiến sĩ Raymond Moody (wwwlifeafterlifecom)
Thomas Shroder (wwwbookssimonandschustercom)
Đoacute lagrave những cocircng trigravenh nghiecircn cứu đầy thuacute vị vagrave những
bằng chứng đầy thuyết phục magrave ai cũng necircn quan tacircm
Hagraveng ngagraven kết quả hiện đại vagrave khoa học như vậy chứ chưa
cần tiacutenh hagraveng ngagraven hiện tượng được chứng kiến được ở
những xứ sở khaacutec đatilde chứng minh sự coacute-thật của những kiếp
sống trước của những người đang sống trong hiện tại Noacutei
caacutech khaacutec khoa học đatilde chứng minh rằng coacute sự taacutei sinh
Henry Ford người saacuteng lập Hatildeng xe hơi Ford
Cocircng việc lagrave vocirc dụng nếu chuacuteng ta khocircng thể dugraveng
kinh nghiệm đoacute trong kiếp sống khaacutec
Thiecircn tagravei lagrave kết quả của những kinh nghiệm lacircu dagravei
trong nhiều kiếp quaacute khứ
Về điều nagravey tocirci luocircn chắc chắn chuacuteng ta đang ở đacircy vigrave
một mục điacutech
Chuacuteng ta sẽ liecircn tục Tacircm triacute vagrave kyacute ức chuacuteng lagrave bất
diệtrdquo
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 93
(6) Phật giaacuteo coacute macircu thuẫn vagrave xung đột với khoa học hiện
đại khocircng
Trong tất cả những tocircn giaacuteo thigrave giaacuteo lyacute Phật giaacuteo dường
như khocircng coacute xung đột đaacuteng kể nagraveo với những khaacutem phaacute vagrave
phaacutet minh của khoa học Phật giaacuteo cũng khocircng tạo ra những
thần thaacutenh biacute ẩn hay những thế lực siecircu nhiecircn nagraveo để giải
thiacutech những trật tự vagrave nguyecircn lyacute vận hagravenh của thế giới
Khoa học chứng minh vagrave chủ trương theo học thuyết
Tiến Hoacutea thigrave cũng hoagraven toagraven giống như học thuyết Vocirc
Thường của Phật giaacuteo Tương tự vậy cugraveng với những bằng
chứng hoacutea thạch vagrave caacutech tiacutenh tuổi carbon về địa chất học
khảo cổ học hiện đại đatilde coacute thể tiacutenh được tuổi của traacutei đất
khoảng 45 tỷ năm (httpviwikipediaorgtuổi traacutei đất)
Khaacutem phaacute nagravey cũng giống với những lời giảng của Đức
Phật về tuổi traacutei đất lagrave một đại kiếp (eon) tức lagrave một khoảng
thời gian gần như khocircng thể đếm được như vậy
Đặc biệt caacutech tiacutenh vagrave khaacutei niệm thời gian của Đức Phật
trong mối tương quan với vũ trụ hầu như rất đuacuteng với khoa
học hiện đại Phật giaacuteo đưa ra caacutech tiacutenh thời gian của vũ trụ
theo đại kiếp (kappa) tức những khoảng thời gian khocircng thể
nagraveo đếm được Để giải thiacutech những quatildeng thời gian đoacute Đức
Phật đatilde dugraveng viacute dụ lagrave nếu lấy một miếng vải lụa rồi mỗi
một trăm năm (100 năm) đến lau chugravei một traacutei nuacutei một lần
Cho đến khi nagraveo traacutei nuacutei đoacute bị chugravei mograven hết thigrave khoảng thời
gian đoacute coacute thể gọi lagrave một đại kiếp (kappa) Thuyết vũ trụ
nagravey của Phật giaacuteo gần giống với caacutech tiacutenh của khoa học
Khoa học tiacutenh rằng tuổi của vũ trụ lagrave vagraveo khoảng 137 tỷ
năm một khoảng thời gian chuacuteng ta khocircng bao giờ ngồi
đếm hết được Nếu chuacuteng ta chỉ ngồi đếm liecircn tục từ 1 cho
94 Con đường của chuacuteng ta
đến con số 137 tỷ đoacute thigrave chắc cuộc đời của chuacuteng ta cũng
đatilde đi qua rồi (httpviwikipedia org Tuổi vũ trụ)
Đức Phật cũng đatilde noacutei nhiều về vũ trụ chẳng hạn vũ trụ
bao gồm vocirc vagraven những vigrave sao vagrave hệ Thiecircn Hagrave vagrave thế giới
của chuacuteng ta chỉ lagrave một hạt bụi so với vũ trụ vocirc biecircn đoacute Vagraveo
thời hiện đại nhờ vagraveo khoa học vũ trụ thiecircn văn học vệ
tinh vagrave những kiacutenh viễn vọng chuacuteng ta hoagraven toagraven coacute thể
quan saacutet hagraveng tỷ tỷ vigrave sao vagrave hagraveng tỷ hệ Ngacircn Hagrave trong vũ
trụ
Đức Phật cũng khocircng bao giờ noacutei traacutei đất hay thế giới của
chuacuteng ta được tạo ra bởi một thaacutenh thần hay một đấng saacuteng
tạo nagraveo vagrave con người cũng khocircng được tạo ra bởi đấng saacuteng
tạo đoacute Điều đoacute cho thấy rằng caacutech đacircy hơn 2550 năm Đức
Phật đatilde quan saacutet vagrave miecircu tả đuacuteng đắn về vũ trụ cũng như vị
triacute của traacutei đất trong vũ trụ
Một điều thuacute vị hơn lagrave Đức Phật đatilde mocirc tả vũ trụ luocircn co
giatilden vagrave những chu kỳ co giatilden keacuteo dagravei trong khoảng thời
gian dagravei bằng cả một đại kiếp Điều nagravey đuacuteng như lời tiecircn
đoaacuten cho Học Thuyết Vũ Trụ Dao Động đatilde được chứng
minh sau 2500 năm
Một viacute dụ khaacutec trong một bagravei thuyết giảng (kinh) Đức
Phật cầm ly nước trong tay vagrave bảo rằng coacute vocirc số chuacuteng sinh
vi trugraveng đang ở trong ly nước Lagrave một khoảng thời gian thật
dagravei kể từ luacutec đoacute dường như khocircng mấy ai hiểu gigrave về lời dạy
đoacute của Phật cho đến sau nagravey vagrave hocircm nay chuacuteng ta coacute thể
nhigraven qua kiacutenh hiển vi vagrave thấy được vocirc số vi trugraveng trong bất
kỳ một ly nước latilde tự nhiecircn nagraveo
Viacute dụ mới caacutech đacircy khoảng một thế kỷ khi con người đatilde
tigravem dược caacutech noacutei chuyện với nhau được qua những ống
nghe điện thoại khi ở caacutech xa nhau hagraveng ngagraven dặm rồi caacutech
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 95
đacircy vagravei chục năm chuacuteng ta coacute thể chuyển qua khocircng gian vocirc
tận nguyecircn vẹn chữ viết vagrave kyacute tecircn vagrave coacute thể gửi higravenh ảnh
của chuacuteng ta từ một caacutei maacutey faxcho đến hơn mười năm
nay vagrave chuacuteng ta đatilde coacute thể nhigraven thấy nhau khi noacutei chuyện
gửi tất cả higravenh ảnh của một buổi sinh nhật trong vograveng vagravei
chục giacircy qua khocircng gian để đến nửa vograveng traacutei đất becircn
kiahellipĐoacute lagrave những điều magrave thời xa xưa khocircng ai coacute thể
tưởng tượng ra nổi nhưng những điều Phật đatilde noacutei luacutec đoacute
người ta khocircng thể hiểu được nếu họ khocircng phải lagrave một bậc
thaacutenh nhacircn giaacutec ngộ
Cograven rất nhiều điều Đức Phật đatilde noacutei magrave cho đến hocircm nay
khoa học vẫn chưa khaacutem phaacute vagrave kiểm chứng hết Khocircng
biết chuacuteng ta coacute may mắn cograven sống đến khi nagraveo hoặc coacute
may mắn được taacutei sinh trở lại cotildei người đaacuteng nhớ nagravey để
chuacuteng ta coacute thể được tiếp tục chứng kiến những phaacutet minh
vagrave khaacutem phaacute mới magrave con người sẽ tigravem ra nữa Nhưng chắc
chắn những khaacutem phaacute đoacute khocircng coacute gigrave lagrave biacute ẩn khaacutec với
những quy luật vận hagravenh của tự nhiecircn magrave Đức Phật đatilde từng
thuyết giảng
Vậy thigrave tại sao ngagravey xưa cho đến tận bacircy giờ vẫn cograven rất
nhiều người khocircng tin những cacircu chuyện của Đức Phật về
thế giới vagrave vũ trụ về những cotildei taacutei-sinh hiện hữu khaacutec của
chuacuteng sinh magrave họ cứ matildei đi thecircu dệt những chuyện hoang
đường đầy magraveu sắc thần thoại vagrave phi khoa học về Đức Phật
William Shakespeare trong taacutec phẩm Hamlet
Nagravey Horatio cograven nhiều thứ trecircn cotildei trời vagrave traacutei đất
hơn những điều ocircng mơ thấy trong triết học của ocircng
96 Con đường của chuacuteng ta
(7) Vigrave sao Phật giaacuteo khocircng coacute niềm tin vagraveo Đấng Saacuteng
Tạo tối cao saacuteng tạo ra thế giới vũ trụ
Phật giaacuteo coacute xu hướng khaacute ldquothực tiễnrdquo trong những vấn
đề đoacute vagrave khocircng tin vagraveo những biacute ẩn saacuteng tạo vagrave cũng khocircng
chấp nhạn giả thuyết vũ trụ bắt nguồn từ ldquotrứng vũ trụrdquo hay
được tạo ra bởi một lsquovị thần coacute chogravem racircu dagravei trắngrsquo
Nếu bạn nghĩ rằng coacute một đấng saacuteng tạo tagravei tigravenh tạo ra cả
vũ trụ vagrave thế giới vậy ai tạo ra đấng saacuteng tạo tagravei tigravenh đoacute Vagrave
nếu đấng saacuteng tạo đoacute đatilde luocircn luocircn tồn tại vậy liệu vũ trụ
cũng đatilde luocircn luocircn tồn tại hay khocircng
Noacutei chung Phật giaacuteo khocircng tin vagraveo những đấng saacuteng tạo
toagraven năng như vậy Chẳng hạn như nếu một đấng saacuteng tạo
đatilde tạo ra vũ trụ đatilde tạo ra con người vậy tại sao khocircng tạo
ra những con người giống nhau cugraveng hạnh phuacutec như nhau
magrave lại tạo ra người aacutec người hiền người lagravem ra tội lỗi vagrave
phải bị higravenh phạt xuống địa ngục lsquovĩnh viễnrsquo trong cảnh đầu
rơi maacuteu chảy như vậy
Cứ cho nếu con người khocircng được đấng saacuteng tạo tạo ra
thigrave cũng chẳng lagrave gigrave cả Những đấng saacuteng tạo theo quan
điểm tocircn giaacuteo của nhiều tocircn giaacuteo thigrave lagrave đấng saacuteng tạo với
đầy lograveng baacutec aacutei thương yecircu muocircn loagravei Đấng saacuteng tạo đatilde
tạo ra vagrave biết trước coacute thiecircn đường hạnh phuacutec vagrave địa ngục
kinh khủng Vậy sao đấng saacuteng tạo lại tạo ra những con
người lagravem necircn tội lỗi để rồi bị đọa đagravey xuống địa ngục kinh
khủng đoacute - Để lagravem gigrave Tại sao đấng saacuteng tạo coacute luacutec lại đầy
lograveng baacutec aacutei thương yecircu muocircn loagravei coacute luacutec lại tạo ra địa
ngục rồi tạo ra con người gacircy necircn tội lỗi vagrave bị higravenh phạt
một caacutech bất cocircng khocircng thương xoacutet ở địa ngục đoacute
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 97
Đức Phật đatilde khuyecircn dạy khocircng necircn tin theo những điều
do giaacuteo điều do kinh kệ do truyền thống hay do những suy
đoaacuten tưởng tượng vigrave nếu tin như vậy sẽ chẳng mang lại lợi
iacutech gigrave
Đức Phật khuyecircn rằng đừng bao giờ cố gắng tigravem hiểu
những cacircu hỏi siecircu higravenh như vậy chẳng hạn như Ai tạo ra
thế giới nagravey Thế giới nagravey coacute tồn tại matildei matildei hay khocircng
Trong cacircu chuyện về một người bị diacutenh mũi tecircn độc khocircng
lo việc ruacutet mũi tecircn ra để cứu lấy mạng sống của migravenh magrave
cứ lo hỏi những cacircu hỏi vocirc iacutech như Ai đatilde bắn mũi tecircn đoacute
Tecircn họ hắn lagrave gigrave Hắn lagravem nghề gigrave Vigrave sao vagrave vigrave saohellipthigrave
người đoacute coacute thể chết trước khi nghe được cacircu trả lời Caacutech
tốt nhất lagrave hatildey để thầy thuốc ruacutet mũi tecircn ra vagrave băng boacute thuốc
thang vagrave cứu lấy mạng sống của migravenh Những cacircu hỏi đoacute
khocircng giuacutep iacutech gigrave cho việc cứu nguy mạng sống của migravenh
Yacute Đức Phật khuyecircn dạy rằng cuộc sống trecircn thế gian thật
lagrave vocirc thường vagrave ngắn ngủi necircn chuacuteng ta hatildey tập trung vagraveo
những vấn đề ldquothực tếrdquo lagrave lagravem sao để bớt Khổ để giải thoaacutet
được khỏi Khổhellip trước khi những vocirc thường đến vagraveo một
ngagravey khocircng hẹn trước trước khi chuacuteng ta coacute thể nghe được
những cacircu trả lời về những vấn đề siecircu phagravem siecircu nhiecircn đoacute
Chuacuteng ta hatildey necircn tu tập để mau đạt đến những triacute tuệ giải
thoaacutet Khi chuacuteng ta đạt được loại triacute tuệ giải thoaacutet đoacute chuacuteng
ta sẽ tự nhiecircn thấy biết tất cả những cacircu trả lời về những vấn
đề cao siecircu đoacute
(8) Vậy Phật giaacuteo coacute lsquothugrave gheacutetrsquo hay lsquođe dọarsquo những người
khocircng theo đạo Phật sẽ bị higravenh phạt hay bị đọa vagraveo địa
ngục hay khocircng
98 Con đường của chuacuteng ta
Chắc chắn lagrave khocircng phải rồi Đạo Phật khocircng chủ trương
theo kiểu cơ chế thưởng phạt vagrave địa ngục vĩnh viễn
Phật giaacuteo chủ trương rằng những quy luật về Nghiệp luật
nhacircn-quả đều aacutep dụng cho tất cả mọi người Khocircng phải lagrave
Phật tử thigrave được ưu aacutei cograven khocircng phải Phật tử thigrave bị xử
Khocircng phải vậy mọi người đều nhận latildenh những hậu quả
tốt xấu tugravey theo Nghiệp của migravenh
Phật giaacuteo khocircng phải giống những tocircn giaacuteo khaacutec lagrave sẽ
trừng phạt con người khi họ chọn theo tocircn giaacuteo khaacutec Thời
nay những higravenh phạt dagravenh cho những người gọi lagrave lsquongoại
đạorsquo hoặc cho những kẻ bỏ đạo đi theo tocircn giaacuteo khaacutec đatilde bị
nghiecircm cấm Tất cả mọi người trecircn traacutei đất đều được bảo vệ
được tocircn trọng để lựa chọn tiacuten ngưỡng cho migravenh Đoacute lagrave
nhacircn quyền như đatilde được ghi rotilde trong Hiến Chương của
Liecircn Hiệp Quốc (Điều 18) Việc trừng phạt mang tiacutenh tocircn
giaacuteo đatilde bị cấm ở hầu hết những nước văn minh trecircn thế giới
nagravey Những người soạn thảo vagrave quyết định Hiến Chương
tiến bộ nagravey cũng lagrave những người từ những tocircn giaacuteo ldquohữu
thầnrdquo khaacutec nhau Vậy khocircng lẽ coacute đấng saacuteng tạo nagraveo magrave lại
thiếu văn minh như vậy Cograven trừng phạt hay đagravey đọa tiacuten đồ
của migravenh chỉ vigrave họ từ bỏ tocircn giaacuteo hoặc vigrave họ chuyển qua tocircn
giaacuteo khaacutec
Phật giaacuteo thigrave chưa bao giờ liecircn quan đến yacute tưởng nagravey
Đạo Phật khocircng coacute chủ trương iacutech kỷ hay trừng phạt bất kỳ
ai vigrave bất kỳ lyacute do tocircn giaacuteo ngay cả việc khocircng tin vagraveo Đức
Phật
Nếu đấng saacuteng tạo lagrave một người tạo ra muocircn loagravei vagrave loagravei
người thigrave tại sao đấng saacuteng tạo coacute thể giaacuteng một người
xuống địa ngục để bị đọa đagravey nấu chảy matildei matildei ở đoacute Bạn
coacute bao giờ đốt một diecircm quẹt dưới lograveng bagraven tay vagrave chịu
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 99
được sự noacuteng chaacutey của ngọn lửa khocircng Vậy sao bạn coacute thể
đốt bagraven tay của người khaacutec matildei matildei để người ta kecircu rống
trong đau đớn như vậy
Vagrave giả sử bạn lagrave đấng saacuteng tạo coacute đầy đủ quyền năng để
dừng lại việc thiecircu đốt đoacute liệu bạn coacute necircn dừng lại khocircng
hay vẫn tiếp tục nhigraven người khaacutec đau đớn như vậy
Đức Phật chủ trương tự do tư tưởng Người đatilde chưa bao
giờ yecircu cầu bất cứ ai phải tin theo giaacuteo lyacute của Người Đức
Phật cograven cho rằng khocircng phải bất cứ ai cũng hiểu được giaacuteo
lyacute của Phật vigrave những căn cơ khaacutec nhau của mọi người cho
necircn mọi người đều coacute thể chọn con đường thiacutech hợp nhất
cho migravenh
Phật giaacuteo khocircng phải lagrave một tocircn giaacuteo của giaacuteo điều vagrave
thưởng phạt magrave Phật giaacuteo mong muốn đưa đến cho mọi
người sự hiểu biết vagrave ldquothấyrdquo rotilde những lẽ thật chacircn lyacute của
cuộc đời vagrave thế giới rồi tự mọi người chọn caacutech sống thiacutech
hợp cho migravenh để traacutenh bỏ những đau Khổ trong cuộc đời
Nhagrave baacutec học Albert Einstein
ldquoTocirci khocircng thể tưởng tượng một Thượng đế kẻ tưởng
thưởng vagrave trừng phạt những tạo vật của migravenhhellip
ldquoTocircn giaacuteo của tương lai sẽ lagrave tocircn giaacuteo về vũ trụ Noacute
phải vượt quaacute một đấng thượng đế caacute nhacircn vagrave traacutenh bỏ
giaacuteo điều cugraveng lyacute thuyết thần học Bao trugravem cả hai mặt
tự nhiecircn vagrave tacircm linh noacute phải được dựa trecircn cảm quan
tocircn giaacuteo coacute được từ kinh nghiệm về mọi sự vật tự nhiecircn
100 Con đường của chuacuteng ta
vagrave tacircm linh như lagrave caacutech kết hợp đuacuteng nghĩa nhất Phật
giaacuteo sẽ trả lời được yacute nghĩa nagravey
ldquoNếu coacute một tocircn giaacuteo nagraveo coacute thể đương đầu với những
nhu cầu khoa học hiện đại thigrave đoacute lagrave Phật giaacuteo Phật
giaacuteo khocircng cần xeacutet lại quan điểm của migravenh để cập nhật
với những khaacutem phaacute mới của khoa học Phật giaacuteo
khocircng cần phải từ bỏ quan điểm của migravenh để xu hướng
theo khoa học bởi vigrave Phật giaacuteo bao trugravem cả khoa học
cũng như vượt qua khoa họcrdquo
(9) Phương phaacutep ldquoThiềnrdquo coacute tạo những tacircm niệm xấu aacutec
hay khocircng theo như một số người vẫn bagraven taacuten magrave khocircng
giải thiacutech
Thiền đatilde được thực hagravenh vagrave phaacutet triển bằng nhiều higravenh
thức khaacutec nhau vagrave nhiều nền văn hoacutea khaacutec nhau trong suốt
mấy ngagraven năm qua Ngagravey nay thiền tập được thực hiện trecircn
khắp thế giới đặc biệt phaacutet triển mạnh ở những nước
phương Tacircy
Rất nhiều cocircng ty doanh nghiệp đatilde gửi nhacircn viecircn của
migravenh đến thiền tập ở những khoacutea thiền Họ nhận ra rằng
thiền mang lại rất nhiều lợi iacutech lagravem cho tacircm an định vagrave tacircm
trong sạch vagrave giuacutep cho việc kiểm soaacutet những aacutep lực cocircng
việc stress nỗi đau bức xuacutec vagrave những cơn giận
Những nhagrave thần kinh học thuộc Trường Y Khoa của đại
học University of Massachusetts bằng caacutech nghiecircn cứu
soacuteng natildeo của những người hagravenh thiền đatilde cho thấy kết luận
rằng natildeo của họ an bigravenh vagrave tĩnh lặng hơn natildeo của những
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 101
người khocircng hagravenh thiền (wwwpsychologytodaycom
articles200304the-benefits-meditation)
Những nhagrave nghiecircn cứu của Trung Tacircm Y Khoa San
Francisco thuộc đại học University of California cũng đatilde
kết luận rằng nhờ vagraveo thiền tập những người theo Phật giaacuteo
thực sự hạnh phuacutec vagrave bigravenh tĩnh hơn những người khaacutec
(wwwnewsbbccouk2hihealth3047291stm)
Một số người khocircng taacuten đồng việc hagravenh thiền vigrave những
nỗi sợ vocirc lyacute Điều đoacute lagrave hoagraven toagraven sai traacutei ngay cả đơn
thuần về mặt khoa học y học
(10) Phải chăng những cacircu chuyện về những điều thần
diệu về năng lực thần thocircng của Đức Phật lagrave coacute thật
Theo Phật giaacuteo mọi điều đều coacute thể xảy ra theo tiến
trigravenh khoa học vagrave nhacircn quả
Một số năng lực của Tacircm coacute thể tạo ra những kỳ cocircng
hay những điều thần diệu khoacute magrave giải thiacutech được bằng tri
kiến bigravenh thường của người phagravem tục cograven đầy vocirc minh vagrave ocirc
nhiễm như chuacuteng ta
Đuacuteng lagrave trong kinh điển coacute ghi lại một số điều thần diệu
vagrave năng lực thần thocircng magrave Đức Phật đatilde thể hiện trong một
vagravei lần để chinh phục đạo đức của những người ngoại đạo
quaacute khiacutech Tuy nhiecircn Đức Phật chưa bao giờ noacutei nhiều về
những năng lực nagravey hay chỉ dạy cho ai về thần thocircng như lagrave
một giaacuteo lyacute cần thiết
102 Con đường của chuacuteng ta
Cograven một số cacircu chuyện khaacutec về năng lực thần thocircng của
Đức Phật lịch sử coacute lẽ do một số tu sĩ cổ xưa đatilde phoacuteng đại
thecircu dệt thecircm iacutet nhiều vigrave sự sugraveng kiacutenh cao độ dagravenh cho Đức
Phật vagrave vigrave mục điacutech tạo ra những higravenh ảnh cao siecircu của Đức
Phật để saacutenh với những higravenh ảnh huyền thoại biacute ẩn của tocircn
giaacuteo hữu thần khaacutec vagraveo thời cổ xưa đoacute (như Hindu giaacuteo)
Phật giaacuteo khocircng khuyến khiacutech sự đề cao hay niềm tin mugrave
quaacuteng vagraveo những điều thần diệu những bugravea pheacutep hay về
một Đức Phật đầy huyền thuật vagrave thần thocircng biacute ẩn như vậy
Đức Phật khocircng chủ trương pheacutep thuật hay thần thocircng biến
hoacutea lagrave một trong những caacutech thức tu hagravenh nagraveo cả
Chiacutenh Đức Phật đatilde dạy rằng bất kỳ thần thocircng biến hoacutea
nagraveo cho dugrave coacute thật đi nữa thigrave cũng khocircng hề quan trọng
Điều quan trọng lagrave thực hagravenh con đường Đạo magrave Đức Phật
đatilde hướng dẫn bởi vigrave chỉ coacute con đường đoacute mới giải thoaacutet
con người khỏi mọi khổ đau vagrave phiền natildeo magrave thocirci
(11) Những người đồng tiacutenh luyến aacutei coacute thể lagrave Phật tử hay
khocircng
Xu hướng tigravenh dục của mọi người lagrave khocircng liecircn quan vagrave
khocircng phải lagrave yếu tố quan trọng gigrave trong Phật giaacuteo hết
Đồng tiacutenh luyến aacutei lagrave xu hướng tigravenh dục tự nhiecircn của một
người vagrave coacute lẽ đoacute khocircng phải lagrave một dạng phạm giới về đạo
đức như lagrave một hagravenh động tagrave dacircm (giới thứ tư trong ldquoNăm
Giớirdquo)
Nếu bạn thắc mắc những người theo đạo Phật coacute thể sẽ
hỏi lại như vầy ldquoAi tốt hơn ai một người đồng tiacutenh chiacutenh
trực hiền hogravea hay một người tigravenh dục khaacutec phaacutei magrave vocirc
lương tacircm gian traacuterdquo
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 103
Theo Đức Phật đạo đức vagrave phẩm hạnh của một người
khocircng phụ thuộc vagraveo tocircn giaacuteo của họ Dugrave những người coacute
đang theo đạo Phật hay khocircng thigrave họ vẫn lagrave người tốt khi họ
lagrave người tốt Vagrave tất cả mọi người đều coacute thể tham gia vagraveo
Phật giaacuteo nếu họ tigravem hiểu vagrave thấy đạo Phật lagrave coacute lyacute vagrave thiacutech
hợp cho việc tu tập để đem lại sự bigravenh an vagrave giải thoaacutet cho
họ Dugrave cho họ khocircng theo đạo Phật một caacutech chiacutenh thức
nhưng nếu họ sống một đời với đạo đức tốt đẹp thigrave họ cũng
đatilde lagrave những Phật tử rồi theo yacute nghĩa của Phật giaacuteo
(12) Huacutet thuốc laacute lagrave ngược với đạo Phật
Noacutei một caacutech chiacutenh thức thigrave Phật giaacuteo khocircng xem việc
huacutet thuốc laacute lagrave sai traacutei về mặt đạo đức
Tuy nhiecircn rất nhiều những Phật tử vagrave tu sĩ Phật giaacuteo
nghiecircm tuacutec vagrave gương mẫu đều khocircng huacutet thuốc laacute vagrave họ
thường khuyến khiacutech việc từ bỏ thuốc laacute
Bởi vigrave huacutet thuốc laacute coacute rất nhiều điều nguy hại cho bản
thacircn Những người ldquotu thiềnrdquo khocircng necircn huacutet thuốc laacute vigrave huacutet
thuốc laacute lagrave lagravem cho thần kinh vagrave tacircm triacute luocircn luocircn bị hồi
hộp kiacutech thiacutech trong khi việc thiền định lagrave việc lagravem cho
tacircm tĩnh lặng vagrave tập trung Hơn nữa huacutet thuốc laacute lagrave lagravem cho
hệ hocirc hấp hoạt động khocircng tốt hơi-thở sẽ khoacute khăn ngắn
dagravei ngộp thở vigrave thuốc laacute lagravem hại phổi vagrave hệ tim mạch lagravem
sức khỏe khocircng tốt tất cả đều cản trở cho việc hagravenh thiền
Cho dugrave những tăng sĩ khocircng tu theo phương phaacutep thiền thigrave
họ cũng khocircng necircn huacutet thuốc laacute vigrave điều đoacute cũng tạo ra
những higravenh ảnh khocircng đẹp ở những nơi chugravea chiền vagrave trước
mắt những Phật tử Nhưng sự thật thigrave thời nay coacute rất nhiều
thầy tu theo phaacutep mocircn Tịnh Độ ở Việt nam lagrave những người
huacutet thuốc laacute thường xuyecircn
104 Con đường của chuacuteng ta
Một vấn đề nữa của huacutet thuốc laacute cũng giống như việc
uống rượu vagrave dugraveng chất độc hại do lagrave gacircy ghiền Huacutet thuốc
coacute thể biến thagravenh một dạng thegravem muốn liecircn tục hagraveng ngagravey
vigrave tiacutenh chất gacircy ghiền vagrave lagravem cho người huacutet thuốc luocircn luocircn
phụ thuộc vagraveo noacute
Một vấn đề quan trọng nữa lagrave việc huacutet thuốc laacute vừa gacircy
hại cho bản thacircn migravenh vừa ảnh hưởng vagrave gacircy hại đến những
người hiacutet thở xung quanh họ trở thagravenh những người huacutet
thuốc laacute ldquobị độngrdquo trở thagravenh những nạn nhacircn của người huacutet
thuốc Magrave như Đức Phật đatilde noacutei những việc gigrave migravenh lagravem magrave
gacircy hại cho bản thacircn migravenh vagrave những người khaacutec thigrave đoacute
khocircng phải lagrave một hagravenh động tốt thiện Vagrave vigrave vậy chuacuteng ta
cần necircn traacutenh bỏ
Cũng chiacutenh vigrave lyacute do gacircy nguy hại cho migravenh vagrave mọi
người nhiều nước văn minh trecircn thế giới đatilde hạn chế việc
huacutet thuốc vagrave việc huacutet thuốc cũng bị nghiecircm cấm ở những
nơi cocircng cộng
Từ những điều nagravey chuacuteng ta coacute thể hiểu rằng Phật giaacuteo
coacute lẽ khocircng taacuten đồng với việc huacutet thuốc laacute vagrave coacute lẽ khocircng
xem việc huacutet thuốc lagrave thaacutei độ hay hagravenh động tiacutech cực vagrave tốt
lagravenh trong cuộc sống
(13) Phật giaacuteo dạy chuacuteng ta necircn luocircn luocircn hagravei lograveng với
mọi thứ migravenh coacute Tuy nhiecircn đa số mọi người đều coacute tham
vọng lagravem việc nhiều hơn để coacute thu nhập nhiều hơn vagrave
cũng coacute tham vọng tạo cuộc sống sung tuacutec hơn cho gia
đigravenh Vậy lagravem sao hogravea giải vấn đề nagravey
Đacircy lagrave một cacircu hỏi hay Đuacuteng lagrave Đạo Phật khuyecircn dạy
mọi người hatildey biết hagravei lograveng biết hạnh phuacutec với những gigrave
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 105
migravenh coacute được đừng quaacute tham lam đừng quaacute tham muốn magrave
dẫn đến thất vọng bất hạnh vagrave khổ sở
Tuy nhiecircn Đạo Phật vẫn mở ra cho mọi người sự tự do
chọn lựa phương caacutech vagrave con đường nagraveo đem lại nhiều an
lagravenh vagrave hạnh phuacutec nhất cho migravenh miễn sao bạn đừng quaacute đi
về cực đoan Vigrave vậy đạo Phật đatilde chủ trương vagrave khuyến
khiacutech ldquoCon Đường Trung Đạordquo Trung đạo nghĩa lagrave sao
Nghĩa lagrave (a) bạn đừng quaacute tham vọng đến nỗi coacute khả
năng gacircy phương hại đến quyền lợi của người khaacutec trong
khi migravenh nỗ lực để đạt được mục điacutech đoacute của migravenh Vagrave bạn
(b) cũng khocircng necircn quaacute hagravei lograveng với hoagraven cảnh của migravenh
nếu cograven phấn đấu được để cải thiện đời sống tinh thần vagrave
vật chất cho chiacutenh migravenh vagrave gia đigravenh thigrave hatildey cố gắng nỗ lực
trong phạm vi khả năng của migravenh đừng quaacute rụt regrave một caacutech
tiecircu cực nhưng cũng đừng quaacute tham vọng một caacutech quaacute
đaacuteng Tức lagrave traacutenh hai cực đoan Đoacute lagrave yacute nghĩa của con
đường trung đạo
Viacute dụ vigrave tham muốn được thăng cấp hay được tăng
lương magrave migravenh phải dugraveng nhiều caacutech hay thủ đoạn khocircng
tốt để đạt được mục điacutech lagravem phương hại đến đồng nghiệp
vagrave người khaacutec thigrave điều đoacute lagrave khocircng đuacuteng với đạo Phật
(Những thực tại ldquokhocircng đẹprdquo trong viacute dụ nagravey lagrave rất phổ
biến trong nhiều nơi cocircng sở hiện nay Một số đồng nghiệp
vagrave đối taacutec của tocirci trước đacircy từ Trung Quốc Nam Triều Tiecircn
vagrave nhiều nước Acircu Mỹ cũng tacircm sự rằng việc nagravey lagrave khaacute phổ
biến ở đất nước họ Tuy nhiecircn cũng theo yacute họ tigravenh trạng
nagravey ở những nước Acircu Mỹ coacute vẻ iacutet hơn sơ với ở những nước
Đocircng Aacute)
Hay vigrave muốn coacute thật nhiều tiền necircn bạn dagravenh hết thời
gian lagravem thecircm ngoagravei giờ coi nhẹ những thời gian hay
106 Con đường của chuacuteng ta
những việc dagravenh cho gia đigravenh vợ chồng con caacutei cha mẹ
anh chị emhellipĐiều đoacute về lacircu về dagravei sẽ lagravem tổn hại tigravenh cảm
của gia đigravenh đối với migravenh điều đoacute lagrave khocircng coacute lợi cho migravenh
vagrave gia đigravenh
Noacutei cho cugraveng những tham vọng vagrave sự bằng lograveng phải
necircn được cacircn bằng theo đuacuteng hoagraven cảnh năng lực vagrave những
nhu cầu được ưu tiecircn theo thứ tự của migravenh Viacute dụ thời gian
đi chăm soacutec cha mẹ ở bệnh viện sau giờ lagravem việc necircn được
ưu tiecircn hơn lagrave thời gian dagravenh cho việc lagravem thecircm ngoagravei giờ
để tăng thecircm mức độ thu nhập Cha mẹ cagraveng ngagravey cagraveng gần
đất xa trời chứ họ khocircng chờ cho bạn coacute đủ thu nhập để đến
chăm soacutec họ Nguyecircn tắc vẫn vậy Dugrave bạn coacute tham vọng
tiacutech cực đến đacircu thigrave luocircn luocircn suy nghĩ chiacutenh chắn rằng
ldquoNhững gigrave lagravem magrave khocircng coacute lợi cho migravenh hay người khaacutec
hay cả hai thigrave migravenh necircn traacutenh Những gigrave (tham vọng) nagraveo
nếu migravenh lagravem thigrave mang lại lợi iacutech cho migravenh vagrave cũng khocircng
lagravem tổn hại cho người khaacutec thigrave migravenh coacute thể lagravemrdquo
Sự chấp nhận bằng lograveng với mọi điều mọi hoagraven cảnh
cũng necircn dựa vagraveo nguyecircn tắc trung đạo nagravey
(14)Việc ăn chay lagrave bắt buộc đối với những Phật tử
Theo Đạo Phật đặc biệt lagrave Phật giaacuteo Nguyecircn thủy thigrave
việc ăn chay hay khocircng lagrave hoagraven toagraven phụ thuộc vagraveo caacute nhacircn
của mỗi người Phật giaacuteo khocircng nhấn mạnh vagraveo sự thanh
tịnh vagrave thanh khiết của thức ăn magrave nhấn mạnh vagraveo sự
thanh tịnh vagrave trong sạch của Tacircm
Đacircy lagrave một trong những vấn đề thường được bagraven catildei bạn
cần tigravem hiểu kỹ tại sao Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy thigrave noacutei như
vậy trong khi phần lớn những người theo Phật giaacuteo Đại
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 107
Thừa thigrave chủ trương việc ăn chay lagrave bắt buộc đối với mọi
Phật tử xuất gia vagrave khuyến khiacutech mọi Phật tử tại gia cũng
necircn ăn chay
Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy hay Nam Tocircng đến ngagravey nay vẫn
chủ trương việc ldquokhất thựcrdquo thức ăn theo đuacuteng như caacutech
thực hagravenh từ thời Đức Phật cograven tại thế Magrave đatilde đi khất thực
thức ăn thigrave người đi khất thực (xin đồ ăn) khocircng necircn yecircu
cầu người cho (thiacute chủ Phật tử cuacuteng dường thức ăn) phải
lagravem đồ ăn đuacuteng theo yecircu cầu của migravenh Vigrave vậy từ thời Đức
Phật cho đến nay trường phaacutei bảo thủ nagravey vẫn giữ nguyecircn
truyền thống khất thực vagrave người ta cho gigrave ăn nấy
Điều thứ hai Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy chủ trương ăn chay
theo giới ldquoTam Tịnh Nhụcrdquo coacute nghĩa lagrave những loại thịt nagraveo
khocircng diacutenh vagraveo ba điều sau thigrave Phật tử coacute thể dugraveng Ba điều
đoacute lagrave (a) khocircng thấy người ta giết (b) khocircng nghe tiếng kecircu
la của loagravei thuacute bị giết vagrave (c) khocircng coacute sự nghi ngờ về người
khaacutec giết thịt lagrave để cho migravenh ăn tức lagrave vigrave migravenh magrave giết thịt
Nếu thức ăn (thịt caacute) nagraveo đaacutep ứng đủ ba điều kiện nagravey thigrave
caacutec Tỳ kheo được ăn lagrave khocircng phạm giới theo sự cho pheacutep
trong Giới Luật magrave Đức Phật đưa ra (Phụ Lục 17)
Trong khi đoacute Phật giaacuteo Đại Thừa đặc biệt ở Trung Quốc
sau nagravey thigrave khocircng chấp nhận caacutech ăn chay nagravey họ quan
niệm rằng ăn chay lagrave khocircng được ăn thịt động vật magrave chỉ ăn
caacutec loại rau đậu traacutei cacircyhellip
Bất luận quan điểm của Phật giaacuteo Nguyecircn Thuỷ hay Đại
Thừa mục điacutech của sự ăn chay lagrave lagravem tăng trưởng lograveng từ
bi lagravem giảm bớt lograveng sacircn hận cũng giống như caacutech tu tập
ldquokhocircng saacutet sinhrdquo để biết thương yecircu người đồng loại vagrave
những loagravei sinh vật khaacutec Khi một người đatilde coacute lograveng từ bi vagrave
khocircng nỡ giết hại caacutec loại loagravei vật thigrave người ấy cũng khoacute coacute
108 Con đường của chuacuteng ta
thể giết người Đoacute lagrave lyacute do tại sao Đức Phật đưa ra giới cấm
ldquoKhocircng được saacutet sinhrdquo Chiacutenh Giới Hạnh thứ nhất nagravey lagrave
nhacircn tố để higravenh thagravenh quan điểm ăn chay trong đạo Phật
(Phụ Lục 18)
Nhiều người đatilde suy nghiệm về sự tagraven bạo khi giết hại suacutec
vật necircn họ đatilde từ bỏ sự thegravem muốn ăn thịt caacute vagrave trở thagravenh
những người ăn chay chứ khocircng riecircng những người theo
đạo Phật mới ăn chay Rất nhiều người phương Tacircy bacircy giờ
ăn chay vigrave quan điểm từ-bi nagravey
Ở đacircy rất mong bạn đọc necircn đọc thecircm những giảng luận
với nhiều goacutec nhigraven về đề tagravei ldquonhạy cảm vagrave quan trọngrdquo nagravey
trong bagravei Phụ Lục ở cuối saacutech
Do vấn đề nagravey lagrave quan trọng vagrave bạn lagrave người Phật tử
tại gia cần phải tự migravenh suy nghĩ vagrave tự quyết định cho migravenh
như thế nagraveo lagrave đuacuteng sai như thế nagraveo lagrave hợp đạo lyacute vagrave hợp
với lời Phật dạy bởi vigrave vấn đề nagravey được hiểu vagrave thực hagravenh
khaacutec nhau bởi nhiều trường phaacutei Phật giaacuteo khaacutec nhau Bạn
cần necircn đọc vagrave tham khảo thecircm nhiều nguồn kinh saacutech vagrave
luận giảng khaacutec nhau
Tuy nhiecircn trong hạn hẹp của quyển saacutech nhỏ beacute nagravey chỉ
mong muốn noacutei nocircm na lại như sau
(1) Theo quan điểm của Phật giaacuteo Nguyecircn thủy thigrave bạn
coacute thể ăn chay Hoặc nếu việc ăn chay lagrave khoacute khăn bất tiện
(vigrave phải đi khất thực hoặc vigrave phải nhờ vagraveo nguồn thức ăn
của người khaacutec để nuocirci thacircn hoặc mocirci trường sống ở nơi đoacute
khocircng thể coacute nhiều thức ăn thực vật) thigrave bạn coacute thể tiếp tục
ăn mặn trong khi vẫn lagrave một Phật tử đạo hạnh
(2) Theo quan điểm của Phật giaacuteo Đại Thừa người xuất
gia thigrave bắt buộc phải ăn chay (rau cải thực vậthellip) Cograven Phật
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 109
tử tại gia nếu ăn chay được hợp với sức khỏe vagrave tiện lợi của
migravenh thigrave necircn ăn chay lagrave sự thực hagravenh rất đaacuteng khen ngợi
Cograven nếu khocircng Phật tử tại gia được khuyến khiacutech ăn chay
vagraveo caacutec ngagravey lễ lagravenh như ngagravey Rằm Mồng Một hay những
ngagravey giữ Taacutem giớihellipđể tăng trưởng lograveng Từ Bi đối với con
người vagrave vạn vật
bull Tại đacircy coacute hai vấn đề chuacuteng ta cần necircn suy nghĩ theo
thiển yacute của tocirci
Một ăn chay chắc chắn lagrave caacutech tốt đẹp đối với một Phật
Tử vagrave ăn chay lagrave chắc chắn nuocirci dưỡng lograveng từ bi lagrave traacutenh
saacutet sanh vagrave traacutenh gacircy tổn hại cho bất cứ người nagraveo vagrave chuacuteng
sinh nagraveo
Hai tuy nhiecircn đừng necircn cho rằng chỉ việc ăn chay lagrave
hoagraven toagraven trở thagravenh một Phật tử tốt theo đạo Phật Việc ăn
chay khocircng phải lagrave thay thế được cho những việc thực hagravenh
tu tập vagrave giữ giới hạnh đạo đức khaacutec Như đatilde noacutei trecircn Phật
giaacuteo nhấn mạnh vagraveo sự tu tập sự sống giữ giới hạnh vagrave tu
dưỡng Tacircm để coacute Tacircm trong sạch lagravenh mạnh vagrave chiacutenh
điều nagravey mới tạo ra Nghiệp tốt lagravenh tạo ra cuộc sống tốt
lagravenh
(15) Tại sao coacute những tu sĩ vẫn ăn thịt trong khi rau cải
thigrave rất dễ dagraveng coacute được ở khắp nơi
Khi coacute người trong Tăng Đoagraven đoacute lagrave ngagravei Devadatta
(Đề-bagrave-đạt-đa) đatilde đề xuất với Phật về việc ăn chay vagrave cấm
caacutec tu sĩ ăn thịt caacute Đức Phật đatilde từ chối đề xuất nagravey Coacute lẽ
Đức Phật đatilde coacute nhiều lyacute do thiết thực vagraveo hoagraven cảnh xatilde hội
thời đoacute bởi vigrave rau cải khocircng được gieo trồng một caacutech trugrave
phuacute ở những vugraveng miền bắc Ấn Độ vagraveo thời xưa đoacute đặc
110 Con đường của chuacuteng ta
biệt rau cải vagrave ngũ cốc lagrave rất khan hiếm vagraveo những mugravea khocirc
hạn ở xung quanh lưu vực socircng Hằng
Viacute dụ sau nagravey nếu chỉ ăn chay bằng rau cải thigrave sẽ rất khoacute
khăn cho những vugraveng Phật giaacuteo như Tacircy Tạng vigrave ở đoacute gia
suacutec thigrave rất nhiều magrave những rau cải traacutei cacircy thigrave cực kỳ khan
hiếm khoacute trồng được ở vugraveng đất khắc nghiệt đoacute
Vagraveo thời Đức Phật cho đến tận ngagravey nay những tu sĩ
(theo Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy) vẫn sống nhờ vagraveo thức ăn
khất thực Vagrave thức ăn khất thực lagrave tugravey theo lograveng bố thiacute của
thiacute chủ vagrave Phật tử cuacuteng dường Nếu những tu sĩ yecircu cầu chỉ
giới hạn cuacuteng dường bằng thức ăn toagraven-chay toagraven rau cải
ngũ cốc thigrave điều đoacute coacute thể tạo gaacutenh nặng cho những thiacute chủ
cuacuteng dường thức ăn hagraveng ngagravey cho caacutec Tăng Ni Thực tế lagrave
đa số mọi người trong cuộc sống ở những xứ sở nagravey đều
tranh thủ ldquomột lầnrdquo thời gian trong ngagravey để nấu thức ăn
trước lagrave cuacuteng dường caacutec sư thầy sau lagrave phần cograven lại để gia
đigravenh ăn Magrave đa số những gia đigravenh Phật tử nagravey cũng ăn mặn
như truyền thống từ thời Đức Phật Vigrave vậy những thầy tu
của Nam Tocircng nhận vagrave ăn bất cứ thứ gigrave được cho ngay cả
lagrave thịt miễn sao những loại thịt đoacute nằm trong giới hạnh của
ldquoTam Tịnh Nhụcrdquo như đatilde noacutei trecircn lagrave được
Xin noacutei thecircm một chuacutet về Giới Luật của Tăng Đoagraven
Vigrave Phật giaacuteo Nguyecircn thủy cấm khocircng cho caacutec tu sĩ nhận sự
cuacuteng dường bố thiacute bằng tiền bạc Cho necircn họ khocircng coacute cơ
hội đi mua thức ăn bằng tiền bạc để magrave chọn thức ăn theo yacute
muốn của migravenh (giả sử như họ coacute muốn ăn chay) Họ hoagraven
toagraven phụ thuộc vagraveo thức ăn khất thực của dacircn lagraveng của thiacute
chủ bố thiacute cho họ hagraveng ngagravey Ngay cả khi họ nấu ăn trong tu
viện tịnh xaacute thigrave những nguyecircn liệu thực phẩm cũng lagrave do
những Phật tử mang tới cuacuteng dường (Hy vọng quyacute vị hiểu
ra được chỗ nagravey)
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 111
Ngagravey nay thực tế rất nhiều tu sĩ vagrave chugravea chiền theo Phacirc
giaacuteo Nguyecircn Thủy cũng ưu tiecircn việc ăn chay như ở Thaacutei
Lan ở Miến Điệnhellipkhi những điều kiện hậu cần cho pheacutep
Tuy nhiecircn những thầy tu ldquonghiecircm tuacutecrdquo theo truyền thống
Đại Thừa chắc chắn lagrave ăn chay tuyệt đối
(16) Việc ăn những đồ chay giả mặn coacute lagrave ngụy biện vagrave
đạo đức giả hay khocircng Tại sao lại lagravem thức ăn chay giả
mặn ở caacutec nước Đocircng Aacute như Việt Nam Trung Quốc Đagravei
Loan Triều Tiecircn
Đồ ăn chay giả mặn lagrave những thức ăn ldquochayrdquo lagravem từ bột
đậu nagravenh nấm vagrave thực vật nhưng được lagravem vagrave trigravenh bagravey
giống như những moacuten ăn mặn Nhiều nơi những người Phật
tử nấu vagrave ăn những đồ ăn kiểu nagravey bị cho lagrave đạo đức giả
Caacutei lyacute lagrave Đatilde ăn chay để quecircn đi thịt caacute quecircn đi việc saacutet sinh
động vật vậy magrave khi nấu chay lại chế biến ldquorau cảirdquo giống
hệt như mugravei vị higravenh dạng của thịt caacute để lsquogợi nhớrsquo đến những
thức ăn từ thịt caacute (vagrave coacute thể để ăn cho được ngon miệng
hơn)
Một số người thigrave giải thiacutech rằng việc lagravem thức ăn chay
giả mặn lagrave caacutech lagravem cho những người chưa ăn chay bước
qua ăn chay được dễ dagraveng hơn khocircng bị bỡ ngỡ khocircng bị
khoacute ăn khi chuyển từ ăn mặn qua ăn chay() Điều nagravey dugrave coacute
đuacuteng đối với một số người nhưng coacute lẽ chỉ lagrave tự nguỵ biện
Rotilde ragraveng lagrave trong tất cả những quaacuten ăn chay vagrave trong những
dịp lễ lagravenh caacutec Phật tử tề tựu về caacutec chugravea chiền ở Việt Nam
vagrave những nước Đocircng Aacute khaacutec thigrave hầu hết thức ăn chay đều
được chế biến vagrave trigravenh bagravey với higravenh dạng higravenh thức vagrave
hương vị y hệt thức ăn mặn vagrave được dugraveng bởi tất cả mọi
người vagrave cả Tăng Ni
112 Con đường của chuacuteng ta
Coacute hai vấn đề hay ldquohai lyacute lẽrdquo cần suy nghiệm vagrave bạn cần
chọn cho migravenh quan điểm nagraveo bạn thấy đuacuteng đắn lagrave phugrave
hợp với giaacuteo lyacute của Phật vagrave phugrave hợp với lograveng từ-bi của
chiacutenh migravenh
Một (1) khi đồ chay giả mặn được chế biến vagrave trigravenh bagravey
cho số đocircng Phật tử lagrave những người bigravenh thường đang ăn
mặn thigrave họ noacutei lagrave chế biến như vậy để những người đang ăn
thịt caacute chuyển qua ăn chay được dễ dagraveng hơn vigrave higravenh thức
vagrave mugravei vị cũng gần giống moacuten mặn Cho necircn tất cả quaacuten
cơm chay nhagrave hagraveng chay vagrave những nơi cuacuteng dường Trai
Tăng cũng đều lagravem như vậy Đoacute caacutech khuyến khiacutech mọi
người ăn chay
Hai(2) khi lagravem đồ chay giả mặn vagrave cuacuteng dường cho Tăng
Ni thigrave họ lại noacutei Tăng Ni thọ dụng thức ăn chay giả mặn
nhưng Tacircm khocircng hề khởi sinh điều gigrave về đồ ăn mặn như
thịt caacute Điều nagravey rất khoacute noacutei Đức Phật đatilde noacutei khi coacute đối
tượng tiếp xuacutec như mugravei vị higravenh sắchellipthigrave cảm-thọ vagrave ldquotacircm-
khởirdquo sẽ khởi sinh
Cho dugrave theo Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy thigrave việc ăn mặn lagrave
khocircng bị cấm nhưng nếu đatilde traacutenh ăn đồ mặn thật sự vigrave lyacute
do khocircng muốn higravenh thugrave mugravei vị của thịt caacute lagravem động lograveng
từ bi lagravem suy nghĩ về việc saacutet sinh giết hại thigrave việc lagravem đồ
ăn chay giả mặn với higravenh thugrave mugravei vị như của thịt caacute thật
(thịt gigrave caacute gigrave thigrave coacute những higravenh thugrave vagrave mugravei vị đuacuteng như vậy)
chắc sẽ lagravem khởi sinh trong tacircm những nhận-thức [tưởng]
về loại thịt hay caacute đoacute Vagrave như vậy lại đi ngược lại yacute nghĩa
của việc ăn chay Như vậy caacutei ldquoyacute nghĩardquo của việc ăn chay
lagrave vigrave lograveng từ-bi lagrave để quecircn đi higravenh ảnh mugravei vị của thịt caacute
thật cũng khocircng cograven ở đacircy
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 113
Bạn coacute thể tự hỏi rằng nếu ăn chay vigrave lograveng từ-bi vagrave sự
thanh-tịnh của thacircn vagrave tacircm thigrave rau cải nấm rơm đậu
nagravenhhellip được cắt thagravenh từng miếng nhỏ vuocircng vức ăn khocircng
thấy ngon miệng một caacutech tự nhiecircn hay sao magrave cần phải
cocircng phu cắt tỉa gaacuten gheacutep tạo higravenh vagrave cho vagraveo những gia
vị mugravei vị để thức ăn phải giống như chả lụa caacute kho heo
xagraveo thịt nướnghellip thigrave mới ăn thấy ngon miệng được
Tuy nhiecircn dugrave tốt hay xấu thigrave việc ăn chay hay ăn đồ
chay giả mặn vẫn tốt hơn nhiều so với việc ldquocố yacuterdquo ăn thịt ăn
caacute với caacutei tacircm ldquoyacute thứcrdquo rotilde việc giết thịt saacutet sanh chắc chắn
đatilde xảy ra đacircu đoacute (ở những lograve giết mổ ở chợ vagrave ở trong nhagrave
bếp của những người nấu)
Đức Phật
Tất cả mọi chuacuteng sinh
Đều mưu cầu được sống
Đều mưu cầu hạnh phuacutec
helliphelliphelliphellip
Migravenh run sợ đao kiếm
Migravenh cũng sợ chết choacutec
Vậy lấy người lagrave migravenh
Thigrave khocircng necircn giết hại
Khocircng gacircy ra giết hại
(Kinh Phaacutep Cuacute ndash Kệ 129)
114 Con đường của chuacuteng ta
(17) Những cảnh giới1 hiện hữu (cotildei sống) khaacutec nhau lagrave
gigrave Chuacuteng lagrave những nơi thực hay ảo
Theo truyền thống Phật giaacuteo coacute năm (5) cảnh giới hiện
hữu magrave tất cả caacutec loagravei chuacuteng sinh coacute mặt ở đoacute Năm cảnh
giới đoacute lagrave
Địa Ngục
Suacutec Sinh
Ngạ Quỷ
Người
Thiecircn Thần vagrave Trời
Những cảnh giới thấp xấu đầy đau khổ lagrave Địa ngục Suacutec
sinh Ngạ quỷ
bull Địa ngục theo kinh điển bao gồm 08 đại địa ngục vagrave
160 tiểu địa ngục bao bọc xung quanh những đại địa ngục
đoacute
bull Suacutec sinh lagrave cảnh giới của tất cả loagravei động vật từ nhỏ beacute
cho đến to lớn
bull Ngạ quỷ (peta) coacute nghĩa lagrave ldquoquỷ đoacuteirdquo hoặc hay được
gọi lagrave những lsquohồn marsquo hay ldquonhững người khuất mặtrdquo xung
quanh ta Ngạ quỷ sống trong cotildei vocirc cugraveng đagravey đọa vagrave đau
khổ luocircn luocircn thiếu thốn luocircn luocircn đoacutei khaacutet magrave khocircng
được ăn uống Vagrave coacute những loagravei ngạ quỷ luocircn luocircn ở gần
những người thacircn quyến cograven sống của migravenh vagrave coacute thể thấy
được tất cả những gigrave họ hagraveng thacircn quyến của migravenh đang
lagravem vagrave luocircn luocircn khao khaacutet những người thacircn lagravem những
1ldquoCảnh giớirdquo lagrave hoagraven cảnh lagrave phacircn giới cao thấp viacute dụ cảnh giới suacutec sinh cảnh giới
địa ngục cảnh giới trecircn trời Trong mỗi loại cảnh giới cao thấp đoacute coacute thể coacute nhiều
ldquocotildei sốngrdquo khaacutec nhau viacute dụ địa ngục coacute 168 tầng hay ldquocotildeirdquo khaacutec nhau cảnh giới
trecircn trời thigrave coacute đến 28 ldquocotildeirdquo sống khaacutec nhau
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 115
việc cocircng-đức vagrave hồi-hướng cocircng đức đoacute cho họ để họ
hưởng được cocircng-đức đoacute Đoacute lagrave caacutech duy nhất giuacutep họ giảm
bớt nghiệp xấu vagrave hy vọng được taacutei sinh về một cotildei lagravenh
khaacutec
bull Cotildei Suacutec sinh vagrave Ngạ quỷ lagrave ở cugraveng nơi với cotildei Người
cugraveng ở trecircn bề mặt traacutei đất
bull [Xin để yacute thecircm loagravei Quỷ thần A-tu-la (asuras) lagrave loagravei
quỷ thần dị dạng to lớn ở cotildei trời của Nam Thiecircn Vương
(thuộc Tứ Đại Thiecircn Vương) nhưng do nghiệp xấu luocircn
sống với tacircm sacircn hận hung hatilden vagrave đau khổ cho necircn họ cũng
thuộc về cảnh giới thấp xấu đau khổ mặc dugrave cotildei sống của họ
lagrave thuộc về trecircn cảnh giới trời thần Cho necircn nhiều truyền
thống Phật giaacuteo khaacutec đatilde tiacutenh riecircng cotildei quỷ thần A-tu-la một
cảnh-giới đau khổ riecircng vagrave do caacutech tiacutenh như vậy necircn tổng
cộng coacute 06 cảnh giới magrave chuacuteng sinh đang hiện hữu
Bạn coacute biết khocircng coacute rất nhiều coacute lograveng tốt vagrave chiacutenh trực
họ lagrave những người tốt bụng cocircng bằng vagrave coacute lograveng bi mẫn
nhưng họ coacute tacircm hay dễ bị noacuteng giận Họ coacute thể noacuteng giận
vigrave nhiều lyacute do xảy ra hagraveng ngagravey họ noacuteng giận vigrave bất đồng
vigrave tự aacutei vigrave caacutei ta bị xuacutec phạm hoặc vigrave sự bất cocircng vigrave quaacute
noacuteng ruột lo lắng cho người thacircn vagrave người khaacutec vigrave hoagraven
cảnh trớ trecircu vigrave gặp phải người xấu vigrave buồn bực nhacircn tigravenh
thế thaacuteiNếu họ khocircng tu tập tacircm để giảm trừ tacircm sacircn-giận
đoacute thigrave sau khi chết họ rất dễ bị taacutei sinh thagravenh những quỷ
thần A-tu-la đau khổ như vậy]
bull Những cảnh giới cao đẹp lagrave cotildei Người vagrave những cotildei Trời
của caacutec thiecircn thần vagrave caacutec vị trời Phạm Thiecircn (Brahmas)
bull Kinh điển cũng ghi rằng coacute nhiều ldquotầngrdquo tức nhiều
ldquocotildeirdquo cao thấp khaacutec nhau trong cảnh giới Địa Ngục vagrave trong
cảnh giới Thiecircn Thần vagrave Trời
116 Con đường của chuacuteng ta
bull Nếu loagravei quỷ thần A-tu-la (asuras) được taacutech riecircng ra
thagravenh một (đơn vị) cotildei hiện hữu riecircng biệt vagrave caacutec tầng địa
ngục được gom chung thagravenh một cotildei thigrave tổng cộng coacute 04
cotildei thuộc cảnh giới xấu [Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷ vagrave A-
tu-la] 07 cotildei Dục giới phuacutec lagravenh [gồm 1 cotildei dục giới lagrave cotildei
Người vagrave 06 cotildei dục giới của Thiecircn thần) 16 cotildei Trời Sắc
Giới vagrave 04 cotildei Trời Vocirc Sắc Giới
Tổng cộng Coacute 31 Cotildei hiện hữu magrave con người (vagrave chuacuteng
sinh) coacute thể bị hay được taacutei sinh về đoacute ngay sau khi từ giatilde
kiếp sống hiện tại
Chẳng hạn ở cảnh giới địa ngục coacute đến 168 ldquotầngrdquo đại địa
ngục vagrave tiểu địa ngục khaacutec nhau tugravey theo mức độ Nghiệp aacutec
nặng nề magrave chuacuteng sinh bị rơi rớt vagrave đagravey đọa vagraveo đoacute
Cograven trecircn cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời coacute rất nhiều cotildei
Trời khaacutec nhau tugravey theo mức độ do Nghiệp thiện lagravenh magrave
chuacuteng sinh được taacutei sinh về đoacute gồm coacute 06 Cotildei Trời Dục
Giới 16 Cotildei Trời Sắc Giới vagrave 04 Cotildei Trời Vocirc Sắc Giới
Để dễ higravenh dung bạn coacute thể liecircn-tưởng đến một cotildei lagrave
ldquocotildei Ngườirdquo trecircn traacutei đất magrave chuacuteng ta đang sống gồm 193
nước trải dagravei trecircn 07 đại lục địa Nếu chuacuteng ta may mắn
được sống trong những đất nước văn minh thanh bigravenh vagrave
khiacute hậu ocircn hogravea thigrave đoacute lagrave một điều phuacutec lagravenh so với việc phải
sống trong những đất nước lạc hậu đầy chiến tranh vagrave khiacute
hậu khắc nghiệt đoacutei nghegraveo vagrave bệnh tật Những đất nước trecircn
traacutei đất vagrave mức độ dễ sống vagrave khoacute sống khaacutec nhau thậm chiacute
quaacute checircnh lệch nhau thigrave cũng giống như những ldquocotildeirdquo khaacutec
nhau trecircn cảnh giới trecircn Trời hay những ldquocotildeirdquo khaacutec nhau
trong cảnh giới dưới địa ngục vậy
Vigrave vậy coacute thể noacutei rằng bất kỳ một cotildei Trời nagraveo đoacute (trong
26 cotildei thuộc cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời) lagrave chắc chắn sẽ
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 117
tốt đẹp hơn vagrave phuacutec lagravenh hơn bất cứ quốc gia nagraveo trecircn traacutei
đất cotildei người
Vagrave ngược lại coacute thể hiểu bất kỳ một ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo
nagraveo đoacute (trong 168 ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo) của cảnh giới địa ngục
cũng chắc chắn lagrave kinh khủng hơn đagravey đọa hơn vagrave toagraven lagrave
đau khổ hơn bất kỳ xứ sở nagraveo trecircn traacutei đất
Vigrave vậy ở nơi đacircu đời sống hay mocirci trường sống coacute sự tagraven
bạo độc tagravei aacutep bức vagrave đagravey đọa quaacute khốc liệt với con người
thigrave người ta hay gọi lagrave ldquođịa ngục trần gianrdquo
Khi noacutei về đời sống Thacircn-Tacircm của con người Đức Phật
thường noacutei một caacutech ẩn dụ về những ldquocảnh giớirdquo coacute nghĩa
lagrave những tigravenh trạng hạnh phuacutec hay đau khổ khaacutec nhau của
con người tugravey theo hoagraven cảnh của mỗi người
-Viacute dụ một người đang phải chịu tật nguyền đau đớn
hoặc tinh thần khủng hoảng thigrave người đoacute đatilde giống như đang
chịu cảnh địa ngục
-Những người khocircng cograven lẽ sống gigrave chỉ biết nằm chờ đến
bữa ăn vagrave sống để ăn thigrave chẳng khaacutec nagraveo sống như cảnh suacutec
sinh
-Những người quaacute tham lam luocircn luocircn tham muốn thegravem
khaacutet magrave chẳng bao giờ được thỏa matilden dugrave đatilde coacute đầy đủ thigrave
được cho lagrave giống như loagravei ngạ quỷ luocircn luocircn cảm thấy đoacutei
thiếu vagrave đau khổ vigrave thegravem khaacutet
-Người luocircn luocircn coacute maacuteu sacircn giận ganh tị chiến tranh
tranh dagravenh quyền lực vagrave của cải thigrave tacircm cũng chẳng khaacutec
nagraveo loagravei quỷ thần dị dạng A-tu-la luocircn luocircn sống với tacircm
sacircn hận thugrave hằn vagrave hiếu chiến
118 Con đường của chuacuteng ta
-Vagrave những ai được sinh ra đẹp đẽ vagrave giagraveu sang coacute thể
được gọi lagrave đang sống sung sướng như ở cotildei thiecircn thần hay
thiecircn đagraveng Cotildei thiecircn thần dường như lagrave mơ ước của Viacute dụ
những ngocirci sao thể thầu hết mọi người bởi vậy khi những
tagravei tử điện ảnh nổi tiếng sống trong nhagrave cao cửa đẹp vagrave luocircn
coacute hagraveng triệu người hacircm mộ hay lsquotocircn thờrsquo thigrave những người
hacircm mộ đoacute gọi họ lagrave những lsquothiecircn thầnrsquo
Rotilde ragraveng lagrave những cotildei thấp xấu như Địa Ngục Ngạ Quỷ
Suacutec Sinh Quỷ Thần dị dạng lagrave đầy đau khổ vagrave hagravenh hạ Vagrave
những cotildei Thiecircn thần vagrave Trời trecircn tiecircn cảnh lagrave đầy phuacutec
lagravenh vagrave sung sướng
-Tuy nhiecircn Đức Phật noacutei rằng ở những cotildei thấp xấu đoacute
chuacuteng sinh khoacute magrave lagravem được một việc cocircng đức nagraveo để tiacutech
lũy Nghiệp tốt được Những chuacuteng sinh ở trong những cotildei
thấp xấu bị đọa đagravey như vậy thigrave chỉ lo chịu đựng mọi đau
khổ hagravenh hạ chứ khocircng cograven thời gian hay cơ hội lagravem
chuyện phuacutec đức nagraveo (Khi đatilde bị ở trong cảnh giới Địa ngục
hay Suacutec sinh thigrave coacute lagravem cocircng đức cũng chẳng coacute điều gigrave để
lagravem Vagrave tacircm thức của chuacuteng sinh đang bị ở trong cotildei địa
ngục vagrave suacutec sinh cũng khoacute magrave khởi sinh một triacute tuệ căn bản
nagraveo để magrave lagravem chuyện cocircng đức Thời gian bị ở trong
những cotildei đoacute thật lagrave dagravei khocircng thể nghĩ bagraven vigrave khoacute magrave tạo
ra được nghiệp tốt nagraveo để chuyển hoacutea taacutei sinh vagraveo những
cảnh giới tốt hơn)
-Trong khi đoacute những chuacuteng sinh ở những cotildei bồng lai
của Thiecircn thần vagrave Trời thigrave chỉ lo hưởng thụ sung sướng
khocircng cograven bị đau khổ cho necircn họ cũng chẳng rảnh rang để
suy tư hay nghĩ nhiều đến những việc cocircng đức Ở những
cotildei phuacutec lagravenh sung sướng đoacute những thiecircn thần cũng khocircng
nhigraven thấy được những lẽ vocirc-thường vagrave biến-đổi nhanh
choacuteng như ở trong cotildei Người
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 119
-Như vậy chỉ cograven cotildei Người lagrave coacute đủ hai bản chất Khổ vagrave
Sướng lagrave thiacutech hợp để học tập vagrave thực hagravenh giaacuteo phaacutep của
Đức Phật Hơn nữa chỉ coacute ở cotildei Người thigrave tất cả chuacuteng sinh
mới coacute cơ hội lagravem những hagravenh động cocircng-đức lagravem những
việc tốt lagravem người tốt vagrave nhờ đoacute tiacutech lũy Nghiệp tốt
Những Nghiệp tốt sẽ lagrave những hagravenh trang cho những chuyến
đi sau nagravey sau khi từ giatilde cotildei Người vagrave cũng nhờ vậy mới
mong coacute ngagravey giải thoaacutet hoagraven toagraven
Tuy nhiecircn Đức Phật coacute kể rằng coacute những chuacuteng sinh lagrave
thiecircn thần ở những cotildei Trời cũng cố gắng thực hagravenh giaacuteo
phaacutep của Đức Phật vagrave đatilde coacute thể chứng ngộ Niết-bagraven Vigrave
vậy Đức Phật đatilde cố gắng khuyecircn dạy mọi người hatildey nỗ lực
tu tập lagravem những điều tốt lagravenh để tiacutech lũy Nghiệp tốt Đoacute lagrave
cơ hội để được taacutei sinh về những cotildei lagravenh đaacuteng quyacute đoacute
Cho dugrave những cảnh giới (gồm 31 cotildei hiện hữu) coacute thực
sự tồn tại trong vũ trụ hay khocircng hoặc đoacute chỉ lagrave những
trạng thaacutei tacircm của từng chuacuteng sinh thigrave vấn đề đoacute cũng
khocircng quan trọng Điều quan trọng lagrave chuacuteng ta theo nguyecircn
lyacute khoa học của Phật giaacuteo đoacute lagrave sống tốt thigrave sẽ tạo Nghiệp
tốt vagrave nhờ đoacute bạn coacute quyền hy vọng sẽ được taacutei sinh về
những cotildei phuacutec lagravenh sau khi chết
Mục điacutech trước sau của caacutec Phật tử lagrave phải được về cotildei
lagravenh traacutenh được những cotildei thấp xấu đầy đau khổ vagrave đọa đagravey
kinh khủng như cảnh Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷhellip
Cograven đối với mục tiecircu tột-cugraveng lagrave giải thoaacutet khỏi vograveng taacutei
sinh luacircn hồi thigrave chỉ khi chuacuteng ta được ở trong những cotildei
lagravenh thigrave mới coacute thể tiếp tục lagravem việc tốt lagravenh vagrave thực hagravenh
Phật Phaacutep thigrave mới mong coacute ngagravey đạt đến Niết-bagraven sự giải
thoaacutet hoagraven toagraven khỏi luacircn hồi sinh tử
120 Con đường của chuacuteng ta
(18) Khi đạo Phật được truyền baacute sang những nước
phương Tacircy rất nhiều người phương Tacircy đatilde theo Đạo
Phật Điều đoacute coacute đuacuteng như vậy khocircng
Riecircng ở Mỹ con số người thực sự thực hagravenh theo Phật
giaacuteo vẫn cograven iacutet Giaacuteo sư Seymour Lachman đồng taacutec giả
của quyển saacutech nổi tiếng ldquoMột quốc Gia Becircn Dưới Chuacuteardquo
(One Nation Under God) ước lượng khoảng 800000 người
lagrave Phật tử ở Mỹ Tuy nhiecircn những nhagrave nghiecircn cứu Phật
giaacuteo thigrave cho rằng con số đoacute coacute thể lagrave nhiều hơn 4-5 lần nếu
tiacutenh cả con số những người theo đạo Phật nhập cư liecircn tục
từ những nước Đocircng Nam Aacute vagrave Đocircng Aacute
Số người theo đạo Phật ở chacircu Acircu khoảng 4 triệu người
chủ yếu ở caacutec nước Đức Phaacutep Anh Yacute
Số người theo đạo Phật ở chacircu Uacutec cũng khaacute nhiều vagrave
tăng nhanh Thống kecirc năm 2011 cho biết coacute khoảng
529000 người Uacutec theo đạo Phật trong tổng dacircn số khoảng
215 triệu người con số Phật tử tăng nhanh từ khoảng 21
dacircn số lecircn gần 25 dacircn số trong năm năm cuối
Coacute rất nhiều danh nhacircn rất nổi tiếng ở những nước Acircu
Mỹ đatilde theo đạo Phật hoặc đatilde chuyển từ đạo của họ qua đạo
Phật Trong số đoacute coacute nhiều người nổi tiếng nhất trong lĩnh
vực của migravenh trecircn thế giới magrave bạn coacute thể đatilde dễ dagraveng biết
đến từ lacircu Viacute dụ như
William Ford Jr Chủ hatildeng xe hơi Ford
Steve Jobs Chủ tịch hatildeng maacutey tiacutenh Apple Inc
Tiger Woods Nhagrave vocirc địch gocircn thế giới
Richard Gere Tagravei tử điện ảnh
Harrison Ford Tagravei tử điện ảnh
Orlando Bloom Tagravei tử điện ảnh
Keanu Reeves Tagravei tử điện ảnh
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 121
Uma Thurman Tagravei tử điện ảnh
Oliver Stone Đạo diễn điện ảnh
Tina Turner Ca sĩ nhạc Pop
Adam Yauch Ca sĩ nhạc Pop
Herbie Hancock Nhạc sĩ nhạc Jazz
Roberto Baggio Cầu thủ boacuteng đaacute Yacute
Phil Jackson Cầu thủ boacuteng rỗ NBA
Marshall Cty Marshall Goldsmith Partners
Goldsmith
helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip
Bạn cũng coacute thể đọc thecircm một bagravei viết rất hay về bối
cảnh Phật giaacuteo ở Hollywood vagrave Hoa Kỳ trecircn trang www
unboundintrasuntcnjeduarchiveslifestyleoldbuddha với
tựa đề ldquoNhững Ngocirci Sao Lagrave Phật Tửrdquo
(19) Bạn vẫn cograven nhiều cacircu hỏi muốn được trả lời
Nếu bạn vẫn cograven nhiều thắc mắc về yacute nghĩa vagrave giaacuteo lyacute
Phật giaacuteo vagrave việc thực hagravenh đạo Phật xin bạn hatildey tigravem đọc
một quyển saacutech về vấn đaacutep theo từng đề mục rất hay coacute tecircn
lagrave ldquoNhững Hỏi Đaacutep Hayrdquo (Good Question Good Answer)
của ngagravei S Dhammika Quyển saacutech nagravey đatilde được dịch ra
nhiều ngocircn ngữ vagrave cũng coacute bản dịch ra tiếng Việt của cư sĩ
Phạm Kim Khaacutenh vagrave TS Bigravenh Anson mang tecircn ldquoPhật Phaacutep
Vấn Đaacuteprdquo
Bạn coacute thể tham khảo thecircm quyển ldquoVấn Đaacutep về Phật
giaacuteordquo được biecircn soạn bởi cugraveng người viết do cugraveng nhagrave xuất
bản ấn hagravenh 2012 cugraveng với quyển saacutech nagravey
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 93
(6) Phật giaacuteo coacute macircu thuẫn vagrave xung đột với khoa học hiện
đại khocircng
Trong tất cả những tocircn giaacuteo thigrave giaacuteo lyacute Phật giaacuteo dường
như khocircng coacute xung đột đaacuteng kể nagraveo với những khaacutem phaacute vagrave
phaacutet minh của khoa học Phật giaacuteo cũng khocircng tạo ra những
thần thaacutenh biacute ẩn hay những thế lực siecircu nhiecircn nagraveo để giải
thiacutech những trật tự vagrave nguyecircn lyacute vận hagravenh của thế giới
Khoa học chứng minh vagrave chủ trương theo học thuyết
Tiến Hoacutea thigrave cũng hoagraven toagraven giống như học thuyết Vocirc
Thường của Phật giaacuteo Tương tự vậy cugraveng với những bằng
chứng hoacutea thạch vagrave caacutech tiacutenh tuổi carbon về địa chất học
khảo cổ học hiện đại đatilde coacute thể tiacutenh được tuổi của traacutei đất
khoảng 45 tỷ năm (httpviwikipediaorgtuổi traacutei đất)
Khaacutem phaacute nagravey cũng giống với những lời giảng của Đức
Phật về tuổi traacutei đất lagrave một đại kiếp (eon) tức lagrave một khoảng
thời gian gần như khocircng thể đếm được như vậy
Đặc biệt caacutech tiacutenh vagrave khaacutei niệm thời gian của Đức Phật
trong mối tương quan với vũ trụ hầu như rất đuacuteng với khoa
học hiện đại Phật giaacuteo đưa ra caacutech tiacutenh thời gian của vũ trụ
theo đại kiếp (kappa) tức những khoảng thời gian khocircng thể
nagraveo đếm được Để giải thiacutech những quatildeng thời gian đoacute Đức
Phật đatilde dugraveng viacute dụ lagrave nếu lấy một miếng vải lụa rồi mỗi
một trăm năm (100 năm) đến lau chugravei một traacutei nuacutei một lần
Cho đến khi nagraveo traacutei nuacutei đoacute bị chugravei mograven hết thigrave khoảng thời
gian đoacute coacute thể gọi lagrave một đại kiếp (kappa) Thuyết vũ trụ
nagravey của Phật giaacuteo gần giống với caacutech tiacutenh của khoa học
Khoa học tiacutenh rằng tuổi của vũ trụ lagrave vagraveo khoảng 137 tỷ
năm một khoảng thời gian chuacuteng ta khocircng bao giờ ngồi
đếm hết được Nếu chuacuteng ta chỉ ngồi đếm liecircn tục từ 1 cho
94 Con đường của chuacuteng ta
đến con số 137 tỷ đoacute thigrave chắc cuộc đời của chuacuteng ta cũng
đatilde đi qua rồi (httpviwikipedia org Tuổi vũ trụ)
Đức Phật cũng đatilde noacutei nhiều về vũ trụ chẳng hạn vũ trụ
bao gồm vocirc vagraven những vigrave sao vagrave hệ Thiecircn Hagrave vagrave thế giới
của chuacuteng ta chỉ lagrave một hạt bụi so với vũ trụ vocirc biecircn đoacute Vagraveo
thời hiện đại nhờ vagraveo khoa học vũ trụ thiecircn văn học vệ
tinh vagrave những kiacutenh viễn vọng chuacuteng ta hoagraven toagraven coacute thể
quan saacutet hagraveng tỷ tỷ vigrave sao vagrave hagraveng tỷ hệ Ngacircn Hagrave trong vũ
trụ
Đức Phật cũng khocircng bao giờ noacutei traacutei đất hay thế giới của
chuacuteng ta được tạo ra bởi một thaacutenh thần hay một đấng saacuteng
tạo nagraveo vagrave con người cũng khocircng được tạo ra bởi đấng saacuteng
tạo đoacute Điều đoacute cho thấy rằng caacutech đacircy hơn 2550 năm Đức
Phật đatilde quan saacutet vagrave miecircu tả đuacuteng đắn về vũ trụ cũng như vị
triacute của traacutei đất trong vũ trụ
Một điều thuacute vị hơn lagrave Đức Phật đatilde mocirc tả vũ trụ luocircn co
giatilden vagrave những chu kỳ co giatilden keacuteo dagravei trong khoảng thời
gian dagravei bằng cả một đại kiếp Điều nagravey đuacuteng như lời tiecircn
đoaacuten cho Học Thuyết Vũ Trụ Dao Động đatilde được chứng
minh sau 2500 năm
Một viacute dụ khaacutec trong một bagravei thuyết giảng (kinh) Đức
Phật cầm ly nước trong tay vagrave bảo rằng coacute vocirc số chuacuteng sinh
vi trugraveng đang ở trong ly nước Lagrave một khoảng thời gian thật
dagravei kể từ luacutec đoacute dường như khocircng mấy ai hiểu gigrave về lời dạy
đoacute của Phật cho đến sau nagravey vagrave hocircm nay chuacuteng ta coacute thể
nhigraven qua kiacutenh hiển vi vagrave thấy được vocirc số vi trugraveng trong bất
kỳ một ly nước latilde tự nhiecircn nagraveo
Viacute dụ mới caacutech đacircy khoảng một thế kỷ khi con người đatilde
tigravem dược caacutech noacutei chuyện với nhau được qua những ống
nghe điện thoại khi ở caacutech xa nhau hagraveng ngagraven dặm rồi caacutech
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 95
đacircy vagravei chục năm chuacuteng ta coacute thể chuyển qua khocircng gian vocirc
tận nguyecircn vẹn chữ viết vagrave kyacute tecircn vagrave coacute thể gửi higravenh ảnh
của chuacuteng ta từ một caacutei maacutey faxcho đến hơn mười năm
nay vagrave chuacuteng ta đatilde coacute thể nhigraven thấy nhau khi noacutei chuyện
gửi tất cả higravenh ảnh của một buổi sinh nhật trong vograveng vagravei
chục giacircy qua khocircng gian để đến nửa vograveng traacutei đất becircn
kiahellipĐoacute lagrave những điều magrave thời xa xưa khocircng ai coacute thể
tưởng tượng ra nổi nhưng những điều Phật đatilde noacutei luacutec đoacute
người ta khocircng thể hiểu được nếu họ khocircng phải lagrave một bậc
thaacutenh nhacircn giaacutec ngộ
Cograven rất nhiều điều Đức Phật đatilde noacutei magrave cho đến hocircm nay
khoa học vẫn chưa khaacutem phaacute vagrave kiểm chứng hết Khocircng
biết chuacuteng ta coacute may mắn cograven sống đến khi nagraveo hoặc coacute
may mắn được taacutei sinh trở lại cotildei người đaacuteng nhớ nagravey để
chuacuteng ta coacute thể được tiếp tục chứng kiến những phaacutet minh
vagrave khaacutem phaacute mới magrave con người sẽ tigravem ra nữa Nhưng chắc
chắn những khaacutem phaacute đoacute khocircng coacute gigrave lagrave biacute ẩn khaacutec với
những quy luật vận hagravenh của tự nhiecircn magrave Đức Phật đatilde từng
thuyết giảng
Vậy thigrave tại sao ngagravey xưa cho đến tận bacircy giờ vẫn cograven rất
nhiều người khocircng tin những cacircu chuyện của Đức Phật về
thế giới vagrave vũ trụ về những cotildei taacutei-sinh hiện hữu khaacutec của
chuacuteng sinh magrave họ cứ matildei đi thecircu dệt những chuyện hoang
đường đầy magraveu sắc thần thoại vagrave phi khoa học về Đức Phật
William Shakespeare trong taacutec phẩm Hamlet
Nagravey Horatio cograven nhiều thứ trecircn cotildei trời vagrave traacutei đất
hơn những điều ocircng mơ thấy trong triết học của ocircng
96 Con đường của chuacuteng ta
(7) Vigrave sao Phật giaacuteo khocircng coacute niềm tin vagraveo Đấng Saacuteng
Tạo tối cao saacuteng tạo ra thế giới vũ trụ
Phật giaacuteo coacute xu hướng khaacute ldquothực tiễnrdquo trong những vấn
đề đoacute vagrave khocircng tin vagraveo những biacute ẩn saacuteng tạo vagrave cũng khocircng
chấp nhạn giả thuyết vũ trụ bắt nguồn từ ldquotrứng vũ trụrdquo hay
được tạo ra bởi một lsquovị thần coacute chogravem racircu dagravei trắngrsquo
Nếu bạn nghĩ rằng coacute một đấng saacuteng tạo tagravei tigravenh tạo ra cả
vũ trụ vagrave thế giới vậy ai tạo ra đấng saacuteng tạo tagravei tigravenh đoacute Vagrave
nếu đấng saacuteng tạo đoacute đatilde luocircn luocircn tồn tại vậy liệu vũ trụ
cũng đatilde luocircn luocircn tồn tại hay khocircng
Noacutei chung Phật giaacuteo khocircng tin vagraveo những đấng saacuteng tạo
toagraven năng như vậy Chẳng hạn như nếu một đấng saacuteng tạo
đatilde tạo ra vũ trụ đatilde tạo ra con người vậy tại sao khocircng tạo
ra những con người giống nhau cugraveng hạnh phuacutec như nhau
magrave lại tạo ra người aacutec người hiền người lagravem ra tội lỗi vagrave
phải bị higravenh phạt xuống địa ngục lsquovĩnh viễnrsquo trong cảnh đầu
rơi maacuteu chảy như vậy
Cứ cho nếu con người khocircng được đấng saacuteng tạo tạo ra
thigrave cũng chẳng lagrave gigrave cả Những đấng saacuteng tạo theo quan
điểm tocircn giaacuteo của nhiều tocircn giaacuteo thigrave lagrave đấng saacuteng tạo với
đầy lograveng baacutec aacutei thương yecircu muocircn loagravei Đấng saacuteng tạo đatilde
tạo ra vagrave biết trước coacute thiecircn đường hạnh phuacutec vagrave địa ngục
kinh khủng Vậy sao đấng saacuteng tạo lại tạo ra những con
người lagravem necircn tội lỗi để rồi bị đọa đagravey xuống địa ngục kinh
khủng đoacute - Để lagravem gigrave Tại sao đấng saacuteng tạo coacute luacutec lại đầy
lograveng baacutec aacutei thương yecircu muocircn loagravei coacute luacutec lại tạo ra địa
ngục rồi tạo ra con người gacircy necircn tội lỗi vagrave bị higravenh phạt
một caacutech bất cocircng khocircng thương xoacutet ở địa ngục đoacute
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 97
Đức Phật đatilde khuyecircn dạy khocircng necircn tin theo những điều
do giaacuteo điều do kinh kệ do truyền thống hay do những suy
đoaacuten tưởng tượng vigrave nếu tin như vậy sẽ chẳng mang lại lợi
iacutech gigrave
Đức Phật khuyecircn rằng đừng bao giờ cố gắng tigravem hiểu
những cacircu hỏi siecircu higravenh như vậy chẳng hạn như Ai tạo ra
thế giới nagravey Thế giới nagravey coacute tồn tại matildei matildei hay khocircng
Trong cacircu chuyện về một người bị diacutenh mũi tecircn độc khocircng
lo việc ruacutet mũi tecircn ra để cứu lấy mạng sống của migravenh magrave
cứ lo hỏi những cacircu hỏi vocirc iacutech như Ai đatilde bắn mũi tecircn đoacute
Tecircn họ hắn lagrave gigrave Hắn lagravem nghề gigrave Vigrave sao vagrave vigrave saohellipthigrave
người đoacute coacute thể chết trước khi nghe được cacircu trả lời Caacutech
tốt nhất lagrave hatildey để thầy thuốc ruacutet mũi tecircn ra vagrave băng boacute thuốc
thang vagrave cứu lấy mạng sống của migravenh Những cacircu hỏi đoacute
khocircng giuacutep iacutech gigrave cho việc cứu nguy mạng sống của migravenh
Yacute Đức Phật khuyecircn dạy rằng cuộc sống trecircn thế gian thật
lagrave vocirc thường vagrave ngắn ngủi necircn chuacuteng ta hatildey tập trung vagraveo
những vấn đề ldquothực tếrdquo lagrave lagravem sao để bớt Khổ để giải thoaacutet
được khỏi Khổhellip trước khi những vocirc thường đến vagraveo một
ngagravey khocircng hẹn trước trước khi chuacuteng ta coacute thể nghe được
những cacircu trả lời về những vấn đề siecircu phagravem siecircu nhiecircn đoacute
Chuacuteng ta hatildey necircn tu tập để mau đạt đến những triacute tuệ giải
thoaacutet Khi chuacuteng ta đạt được loại triacute tuệ giải thoaacutet đoacute chuacuteng
ta sẽ tự nhiecircn thấy biết tất cả những cacircu trả lời về những vấn
đề cao siecircu đoacute
(8) Vậy Phật giaacuteo coacute lsquothugrave gheacutetrsquo hay lsquođe dọarsquo những người
khocircng theo đạo Phật sẽ bị higravenh phạt hay bị đọa vagraveo địa
ngục hay khocircng
98 Con đường của chuacuteng ta
Chắc chắn lagrave khocircng phải rồi Đạo Phật khocircng chủ trương
theo kiểu cơ chế thưởng phạt vagrave địa ngục vĩnh viễn
Phật giaacuteo chủ trương rằng những quy luật về Nghiệp luật
nhacircn-quả đều aacutep dụng cho tất cả mọi người Khocircng phải lagrave
Phật tử thigrave được ưu aacutei cograven khocircng phải Phật tử thigrave bị xử
Khocircng phải vậy mọi người đều nhận latildenh những hậu quả
tốt xấu tugravey theo Nghiệp của migravenh
Phật giaacuteo khocircng phải giống những tocircn giaacuteo khaacutec lagrave sẽ
trừng phạt con người khi họ chọn theo tocircn giaacuteo khaacutec Thời
nay những higravenh phạt dagravenh cho những người gọi lagrave lsquongoại
đạorsquo hoặc cho những kẻ bỏ đạo đi theo tocircn giaacuteo khaacutec đatilde bị
nghiecircm cấm Tất cả mọi người trecircn traacutei đất đều được bảo vệ
được tocircn trọng để lựa chọn tiacuten ngưỡng cho migravenh Đoacute lagrave
nhacircn quyền như đatilde được ghi rotilde trong Hiến Chương của
Liecircn Hiệp Quốc (Điều 18) Việc trừng phạt mang tiacutenh tocircn
giaacuteo đatilde bị cấm ở hầu hết những nước văn minh trecircn thế giới
nagravey Những người soạn thảo vagrave quyết định Hiến Chương
tiến bộ nagravey cũng lagrave những người từ những tocircn giaacuteo ldquohữu
thầnrdquo khaacutec nhau Vậy khocircng lẽ coacute đấng saacuteng tạo nagraveo magrave lại
thiếu văn minh như vậy Cograven trừng phạt hay đagravey đọa tiacuten đồ
của migravenh chỉ vigrave họ từ bỏ tocircn giaacuteo hoặc vigrave họ chuyển qua tocircn
giaacuteo khaacutec
Phật giaacuteo thigrave chưa bao giờ liecircn quan đến yacute tưởng nagravey
Đạo Phật khocircng coacute chủ trương iacutech kỷ hay trừng phạt bất kỳ
ai vigrave bất kỳ lyacute do tocircn giaacuteo ngay cả việc khocircng tin vagraveo Đức
Phật
Nếu đấng saacuteng tạo lagrave một người tạo ra muocircn loagravei vagrave loagravei
người thigrave tại sao đấng saacuteng tạo coacute thể giaacuteng một người
xuống địa ngục để bị đọa đagravey nấu chảy matildei matildei ở đoacute Bạn
coacute bao giờ đốt một diecircm quẹt dưới lograveng bagraven tay vagrave chịu
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 99
được sự noacuteng chaacutey của ngọn lửa khocircng Vậy sao bạn coacute thể
đốt bagraven tay của người khaacutec matildei matildei để người ta kecircu rống
trong đau đớn như vậy
Vagrave giả sử bạn lagrave đấng saacuteng tạo coacute đầy đủ quyền năng để
dừng lại việc thiecircu đốt đoacute liệu bạn coacute necircn dừng lại khocircng
hay vẫn tiếp tục nhigraven người khaacutec đau đớn như vậy
Đức Phật chủ trương tự do tư tưởng Người đatilde chưa bao
giờ yecircu cầu bất cứ ai phải tin theo giaacuteo lyacute của Người Đức
Phật cograven cho rằng khocircng phải bất cứ ai cũng hiểu được giaacuteo
lyacute của Phật vigrave những căn cơ khaacutec nhau của mọi người cho
necircn mọi người đều coacute thể chọn con đường thiacutech hợp nhất
cho migravenh
Phật giaacuteo khocircng phải lagrave một tocircn giaacuteo của giaacuteo điều vagrave
thưởng phạt magrave Phật giaacuteo mong muốn đưa đến cho mọi
người sự hiểu biết vagrave ldquothấyrdquo rotilde những lẽ thật chacircn lyacute của
cuộc đời vagrave thế giới rồi tự mọi người chọn caacutech sống thiacutech
hợp cho migravenh để traacutenh bỏ những đau Khổ trong cuộc đời
Nhagrave baacutec học Albert Einstein
ldquoTocirci khocircng thể tưởng tượng một Thượng đế kẻ tưởng
thưởng vagrave trừng phạt những tạo vật của migravenhhellip
ldquoTocircn giaacuteo của tương lai sẽ lagrave tocircn giaacuteo về vũ trụ Noacute
phải vượt quaacute một đấng thượng đế caacute nhacircn vagrave traacutenh bỏ
giaacuteo điều cugraveng lyacute thuyết thần học Bao trugravem cả hai mặt
tự nhiecircn vagrave tacircm linh noacute phải được dựa trecircn cảm quan
tocircn giaacuteo coacute được từ kinh nghiệm về mọi sự vật tự nhiecircn
100 Con đường của chuacuteng ta
vagrave tacircm linh như lagrave caacutech kết hợp đuacuteng nghĩa nhất Phật
giaacuteo sẽ trả lời được yacute nghĩa nagravey
ldquoNếu coacute một tocircn giaacuteo nagraveo coacute thể đương đầu với những
nhu cầu khoa học hiện đại thigrave đoacute lagrave Phật giaacuteo Phật
giaacuteo khocircng cần xeacutet lại quan điểm của migravenh để cập nhật
với những khaacutem phaacute mới của khoa học Phật giaacuteo
khocircng cần phải từ bỏ quan điểm của migravenh để xu hướng
theo khoa học bởi vigrave Phật giaacuteo bao trugravem cả khoa học
cũng như vượt qua khoa họcrdquo
(9) Phương phaacutep ldquoThiềnrdquo coacute tạo những tacircm niệm xấu aacutec
hay khocircng theo như một số người vẫn bagraven taacuten magrave khocircng
giải thiacutech
Thiền đatilde được thực hagravenh vagrave phaacutet triển bằng nhiều higravenh
thức khaacutec nhau vagrave nhiều nền văn hoacutea khaacutec nhau trong suốt
mấy ngagraven năm qua Ngagravey nay thiền tập được thực hiện trecircn
khắp thế giới đặc biệt phaacutet triển mạnh ở những nước
phương Tacircy
Rất nhiều cocircng ty doanh nghiệp đatilde gửi nhacircn viecircn của
migravenh đến thiền tập ở những khoacutea thiền Họ nhận ra rằng
thiền mang lại rất nhiều lợi iacutech lagravem cho tacircm an định vagrave tacircm
trong sạch vagrave giuacutep cho việc kiểm soaacutet những aacutep lực cocircng
việc stress nỗi đau bức xuacutec vagrave những cơn giận
Những nhagrave thần kinh học thuộc Trường Y Khoa của đại
học University of Massachusetts bằng caacutech nghiecircn cứu
soacuteng natildeo của những người hagravenh thiền đatilde cho thấy kết luận
rằng natildeo của họ an bigravenh vagrave tĩnh lặng hơn natildeo của những
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 101
người khocircng hagravenh thiền (wwwpsychologytodaycom
articles200304the-benefits-meditation)
Những nhagrave nghiecircn cứu của Trung Tacircm Y Khoa San
Francisco thuộc đại học University of California cũng đatilde
kết luận rằng nhờ vagraveo thiền tập những người theo Phật giaacuteo
thực sự hạnh phuacutec vagrave bigravenh tĩnh hơn những người khaacutec
(wwwnewsbbccouk2hihealth3047291stm)
Một số người khocircng taacuten đồng việc hagravenh thiền vigrave những
nỗi sợ vocirc lyacute Điều đoacute lagrave hoagraven toagraven sai traacutei ngay cả đơn
thuần về mặt khoa học y học
(10) Phải chăng những cacircu chuyện về những điều thần
diệu về năng lực thần thocircng của Đức Phật lagrave coacute thật
Theo Phật giaacuteo mọi điều đều coacute thể xảy ra theo tiến
trigravenh khoa học vagrave nhacircn quả
Một số năng lực của Tacircm coacute thể tạo ra những kỳ cocircng
hay những điều thần diệu khoacute magrave giải thiacutech được bằng tri
kiến bigravenh thường của người phagravem tục cograven đầy vocirc minh vagrave ocirc
nhiễm như chuacuteng ta
Đuacuteng lagrave trong kinh điển coacute ghi lại một số điều thần diệu
vagrave năng lực thần thocircng magrave Đức Phật đatilde thể hiện trong một
vagravei lần để chinh phục đạo đức của những người ngoại đạo
quaacute khiacutech Tuy nhiecircn Đức Phật chưa bao giờ noacutei nhiều về
những năng lực nagravey hay chỉ dạy cho ai về thần thocircng như lagrave
một giaacuteo lyacute cần thiết
102 Con đường của chuacuteng ta
Cograven một số cacircu chuyện khaacutec về năng lực thần thocircng của
Đức Phật lịch sử coacute lẽ do một số tu sĩ cổ xưa đatilde phoacuteng đại
thecircu dệt thecircm iacutet nhiều vigrave sự sugraveng kiacutenh cao độ dagravenh cho Đức
Phật vagrave vigrave mục điacutech tạo ra những higravenh ảnh cao siecircu của Đức
Phật để saacutenh với những higravenh ảnh huyền thoại biacute ẩn của tocircn
giaacuteo hữu thần khaacutec vagraveo thời cổ xưa đoacute (như Hindu giaacuteo)
Phật giaacuteo khocircng khuyến khiacutech sự đề cao hay niềm tin mugrave
quaacuteng vagraveo những điều thần diệu những bugravea pheacutep hay về
một Đức Phật đầy huyền thuật vagrave thần thocircng biacute ẩn như vậy
Đức Phật khocircng chủ trương pheacutep thuật hay thần thocircng biến
hoacutea lagrave một trong những caacutech thức tu hagravenh nagraveo cả
Chiacutenh Đức Phật đatilde dạy rằng bất kỳ thần thocircng biến hoacutea
nagraveo cho dugrave coacute thật đi nữa thigrave cũng khocircng hề quan trọng
Điều quan trọng lagrave thực hagravenh con đường Đạo magrave Đức Phật
đatilde hướng dẫn bởi vigrave chỉ coacute con đường đoacute mới giải thoaacutet
con người khỏi mọi khổ đau vagrave phiền natildeo magrave thocirci
(11) Những người đồng tiacutenh luyến aacutei coacute thể lagrave Phật tử hay
khocircng
Xu hướng tigravenh dục của mọi người lagrave khocircng liecircn quan vagrave
khocircng phải lagrave yếu tố quan trọng gigrave trong Phật giaacuteo hết
Đồng tiacutenh luyến aacutei lagrave xu hướng tigravenh dục tự nhiecircn của một
người vagrave coacute lẽ đoacute khocircng phải lagrave một dạng phạm giới về đạo
đức như lagrave một hagravenh động tagrave dacircm (giới thứ tư trong ldquoNăm
Giớirdquo)
Nếu bạn thắc mắc những người theo đạo Phật coacute thể sẽ
hỏi lại như vầy ldquoAi tốt hơn ai một người đồng tiacutenh chiacutenh
trực hiền hogravea hay một người tigravenh dục khaacutec phaacutei magrave vocirc
lương tacircm gian traacuterdquo
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 103
Theo Đức Phật đạo đức vagrave phẩm hạnh của một người
khocircng phụ thuộc vagraveo tocircn giaacuteo của họ Dugrave những người coacute
đang theo đạo Phật hay khocircng thigrave họ vẫn lagrave người tốt khi họ
lagrave người tốt Vagrave tất cả mọi người đều coacute thể tham gia vagraveo
Phật giaacuteo nếu họ tigravem hiểu vagrave thấy đạo Phật lagrave coacute lyacute vagrave thiacutech
hợp cho việc tu tập để đem lại sự bigravenh an vagrave giải thoaacutet cho
họ Dugrave cho họ khocircng theo đạo Phật một caacutech chiacutenh thức
nhưng nếu họ sống một đời với đạo đức tốt đẹp thigrave họ cũng
đatilde lagrave những Phật tử rồi theo yacute nghĩa của Phật giaacuteo
(12) Huacutet thuốc laacute lagrave ngược với đạo Phật
Noacutei một caacutech chiacutenh thức thigrave Phật giaacuteo khocircng xem việc
huacutet thuốc laacute lagrave sai traacutei về mặt đạo đức
Tuy nhiecircn rất nhiều những Phật tử vagrave tu sĩ Phật giaacuteo
nghiecircm tuacutec vagrave gương mẫu đều khocircng huacutet thuốc laacute vagrave họ
thường khuyến khiacutech việc từ bỏ thuốc laacute
Bởi vigrave huacutet thuốc laacute coacute rất nhiều điều nguy hại cho bản
thacircn Những người ldquotu thiềnrdquo khocircng necircn huacutet thuốc laacute vigrave huacutet
thuốc laacute lagrave lagravem cho thần kinh vagrave tacircm triacute luocircn luocircn bị hồi
hộp kiacutech thiacutech trong khi việc thiền định lagrave việc lagravem cho
tacircm tĩnh lặng vagrave tập trung Hơn nữa huacutet thuốc laacute lagrave lagravem cho
hệ hocirc hấp hoạt động khocircng tốt hơi-thở sẽ khoacute khăn ngắn
dagravei ngộp thở vigrave thuốc laacute lagravem hại phổi vagrave hệ tim mạch lagravem
sức khỏe khocircng tốt tất cả đều cản trở cho việc hagravenh thiền
Cho dugrave những tăng sĩ khocircng tu theo phương phaacutep thiền thigrave
họ cũng khocircng necircn huacutet thuốc laacute vigrave điều đoacute cũng tạo ra
những higravenh ảnh khocircng đẹp ở những nơi chugravea chiền vagrave trước
mắt những Phật tử Nhưng sự thật thigrave thời nay coacute rất nhiều
thầy tu theo phaacutep mocircn Tịnh Độ ở Việt nam lagrave những người
huacutet thuốc laacute thường xuyecircn
104 Con đường của chuacuteng ta
Một vấn đề nữa của huacutet thuốc laacute cũng giống như việc
uống rượu vagrave dugraveng chất độc hại do lagrave gacircy ghiền Huacutet thuốc
coacute thể biến thagravenh một dạng thegravem muốn liecircn tục hagraveng ngagravey
vigrave tiacutenh chất gacircy ghiền vagrave lagravem cho người huacutet thuốc luocircn luocircn
phụ thuộc vagraveo noacute
Một vấn đề quan trọng nữa lagrave việc huacutet thuốc laacute vừa gacircy
hại cho bản thacircn migravenh vừa ảnh hưởng vagrave gacircy hại đến những
người hiacutet thở xung quanh họ trở thagravenh những người huacutet
thuốc laacute ldquobị độngrdquo trở thagravenh những nạn nhacircn của người huacutet
thuốc Magrave như Đức Phật đatilde noacutei những việc gigrave migravenh lagravem magrave
gacircy hại cho bản thacircn migravenh vagrave những người khaacutec thigrave đoacute
khocircng phải lagrave một hagravenh động tốt thiện Vagrave vigrave vậy chuacuteng ta
cần necircn traacutenh bỏ
Cũng chiacutenh vigrave lyacute do gacircy nguy hại cho migravenh vagrave mọi
người nhiều nước văn minh trecircn thế giới đatilde hạn chế việc
huacutet thuốc vagrave việc huacutet thuốc cũng bị nghiecircm cấm ở những
nơi cocircng cộng
Từ những điều nagravey chuacuteng ta coacute thể hiểu rằng Phật giaacuteo
coacute lẽ khocircng taacuten đồng với việc huacutet thuốc laacute vagrave coacute lẽ khocircng
xem việc huacutet thuốc lagrave thaacutei độ hay hagravenh động tiacutech cực vagrave tốt
lagravenh trong cuộc sống
(13) Phật giaacuteo dạy chuacuteng ta necircn luocircn luocircn hagravei lograveng với
mọi thứ migravenh coacute Tuy nhiecircn đa số mọi người đều coacute tham
vọng lagravem việc nhiều hơn để coacute thu nhập nhiều hơn vagrave
cũng coacute tham vọng tạo cuộc sống sung tuacutec hơn cho gia
đigravenh Vậy lagravem sao hogravea giải vấn đề nagravey
Đacircy lagrave một cacircu hỏi hay Đuacuteng lagrave Đạo Phật khuyecircn dạy
mọi người hatildey biết hagravei lograveng biết hạnh phuacutec với những gigrave
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 105
migravenh coacute được đừng quaacute tham lam đừng quaacute tham muốn magrave
dẫn đến thất vọng bất hạnh vagrave khổ sở
Tuy nhiecircn Đạo Phật vẫn mở ra cho mọi người sự tự do
chọn lựa phương caacutech vagrave con đường nagraveo đem lại nhiều an
lagravenh vagrave hạnh phuacutec nhất cho migravenh miễn sao bạn đừng quaacute đi
về cực đoan Vigrave vậy đạo Phật đatilde chủ trương vagrave khuyến
khiacutech ldquoCon Đường Trung Đạordquo Trung đạo nghĩa lagrave sao
Nghĩa lagrave (a) bạn đừng quaacute tham vọng đến nỗi coacute khả
năng gacircy phương hại đến quyền lợi của người khaacutec trong
khi migravenh nỗ lực để đạt được mục điacutech đoacute của migravenh Vagrave bạn
(b) cũng khocircng necircn quaacute hagravei lograveng với hoagraven cảnh của migravenh
nếu cograven phấn đấu được để cải thiện đời sống tinh thần vagrave
vật chất cho chiacutenh migravenh vagrave gia đigravenh thigrave hatildey cố gắng nỗ lực
trong phạm vi khả năng của migravenh đừng quaacute rụt regrave một caacutech
tiecircu cực nhưng cũng đừng quaacute tham vọng một caacutech quaacute
đaacuteng Tức lagrave traacutenh hai cực đoan Đoacute lagrave yacute nghĩa của con
đường trung đạo
Viacute dụ vigrave tham muốn được thăng cấp hay được tăng
lương magrave migravenh phải dugraveng nhiều caacutech hay thủ đoạn khocircng
tốt để đạt được mục điacutech lagravem phương hại đến đồng nghiệp
vagrave người khaacutec thigrave điều đoacute lagrave khocircng đuacuteng với đạo Phật
(Những thực tại ldquokhocircng đẹprdquo trong viacute dụ nagravey lagrave rất phổ
biến trong nhiều nơi cocircng sở hiện nay Một số đồng nghiệp
vagrave đối taacutec của tocirci trước đacircy từ Trung Quốc Nam Triều Tiecircn
vagrave nhiều nước Acircu Mỹ cũng tacircm sự rằng việc nagravey lagrave khaacute phổ
biến ở đất nước họ Tuy nhiecircn cũng theo yacute họ tigravenh trạng
nagravey ở những nước Acircu Mỹ coacute vẻ iacutet hơn sơ với ở những nước
Đocircng Aacute)
Hay vigrave muốn coacute thật nhiều tiền necircn bạn dagravenh hết thời
gian lagravem thecircm ngoagravei giờ coi nhẹ những thời gian hay
106 Con đường của chuacuteng ta
những việc dagravenh cho gia đigravenh vợ chồng con caacutei cha mẹ
anh chị emhellipĐiều đoacute về lacircu về dagravei sẽ lagravem tổn hại tigravenh cảm
của gia đigravenh đối với migravenh điều đoacute lagrave khocircng coacute lợi cho migravenh
vagrave gia đigravenh
Noacutei cho cugraveng những tham vọng vagrave sự bằng lograveng phải
necircn được cacircn bằng theo đuacuteng hoagraven cảnh năng lực vagrave những
nhu cầu được ưu tiecircn theo thứ tự của migravenh Viacute dụ thời gian
đi chăm soacutec cha mẹ ở bệnh viện sau giờ lagravem việc necircn được
ưu tiecircn hơn lagrave thời gian dagravenh cho việc lagravem thecircm ngoagravei giờ
để tăng thecircm mức độ thu nhập Cha mẹ cagraveng ngagravey cagraveng gần
đất xa trời chứ họ khocircng chờ cho bạn coacute đủ thu nhập để đến
chăm soacutec họ Nguyecircn tắc vẫn vậy Dugrave bạn coacute tham vọng
tiacutech cực đến đacircu thigrave luocircn luocircn suy nghĩ chiacutenh chắn rằng
ldquoNhững gigrave lagravem magrave khocircng coacute lợi cho migravenh hay người khaacutec
hay cả hai thigrave migravenh necircn traacutenh Những gigrave (tham vọng) nagraveo
nếu migravenh lagravem thigrave mang lại lợi iacutech cho migravenh vagrave cũng khocircng
lagravem tổn hại cho người khaacutec thigrave migravenh coacute thể lagravemrdquo
Sự chấp nhận bằng lograveng với mọi điều mọi hoagraven cảnh
cũng necircn dựa vagraveo nguyecircn tắc trung đạo nagravey
(14)Việc ăn chay lagrave bắt buộc đối với những Phật tử
Theo Đạo Phật đặc biệt lagrave Phật giaacuteo Nguyecircn thủy thigrave
việc ăn chay hay khocircng lagrave hoagraven toagraven phụ thuộc vagraveo caacute nhacircn
của mỗi người Phật giaacuteo khocircng nhấn mạnh vagraveo sự thanh
tịnh vagrave thanh khiết của thức ăn magrave nhấn mạnh vagraveo sự
thanh tịnh vagrave trong sạch của Tacircm
Đacircy lagrave một trong những vấn đề thường được bagraven catildei bạn
cần tigravem hiểu kỹ tại sao Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy thigrave noacutei như
vậy trong khi phần lớn những người theo Phật giaacuteo Đại
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 107
Thừa thigrave chủ trương việc ăn chay lagrave bắt buộc đối với mọi
Phật tử xuất gia vagrave khuyến khiacutech mọi Phật tử tại gia cũng
necircn ăn chay
Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy hay Nam Tocircng đến ngagravey nay vẫn
chủ trương việc ldquokhất thựcrdquo thức ăn theo đuacuteng như caacutech
thực hagravenh từ thời Đức Phật cograven tại thế Magrave đatilde đi khất thực
thức ăn thigrave người đi khất thực (xin đồ ăn) khocircng necircn yecircu
cầu người cho (thiacute chủ Phật tử cuacuteng dường thức ăn) phải
lagravem đồ ăn đuacuteng theo yecircu cầu của migravenh Vigrave vậy từ thời Đức
Phật cho đến nay trường phaacutei bảo thủ nagravey vẫn giữ nguyecircn
truyền thống khất thực vagrave người ta cho gigrave ăn nấy
Điều thứ hai Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy chủ trương ăn chay
theo giới ldquoTam Tịnh Nhụcrdquo coacute nghĩa lagrave những loại thịt nagraveo
khocircng diacutenh vagraveo ba điều sau thigrave Phật tử coacute thể dugraveng Ba điều
đoacute lagrave (a) khocircng thấy người ta giết (b) khocircng nghe tiếng kecircu
la của loagravei thuacute bị giết vagrave (c) khocircng coacute sự nghi ngờ về người
khaacutec giết thịt lagrave để cho migravenh ăn tức lagrave vigrave migravenh magrave giết thịt
Nếu thức ăn (thịt caacute) nagraveo đaacutep ứng đủ ba điều kiện nagravey thigrave
caacutec Tỳ kheo được ăn lagrave khocircng phạm giới theo sự cho pheacutep
trong Giới Luật magrave Đức Phật đưa ra (Phụ Lục 17)
Trong khi đoacute Phật giaacuteo Đại Thừa đặc biệt ở Trung Quốc
sau nagravey thigrave khocircng chấp nhận caacutech ăn chay nagravey họ quan
niệm rằng ăn chay lagrave khocircng được ăn thịt động vật magrave chỉ ăn
caacutec loại rau đậu traacutei cacircyhellip
Bất luận quan điểm của Phật giaacuteo Nguyecircn Thuỷ hay Đại
Thừa mục điacutech của sự ăn chay lagrave lagravem tăng trưởng lograveng từ
bi lagravem giảm bớt lograveng sacircn hận cũng giống như caacutech tu tập
ldquokhocircng saacutet sinhrdquo để biết thương yecircu người đồng loại vagrave
những loagravei sinh vật khaacutec Khi một người đatilde coacute lograveng từ bi vagrave
khocircng nỡ giết hại caacutec loại loagravei vật thigrave người ấy cũng khoacute coacute
108 Con đường của chuacuteng ta
thể giết người Đoacute lagrave lyacute do tại sao Đức Phật đưa ra giới cấm
ldquoKhocircng được saacutet sinhrdquo Chiacutenh Giới Hạnh thứ nhất nagravey lagrave
nhacircn tố để higravenh thagravenh quan điểm ăn chay trong đạo Phật
(Phụ Lục 18)
Nhiều người đatilde suy nghiệm về sự tagraven bạo khi giết hại suacutec
vật necircn họ đatilde từ bỏ sự thegravem muốn ăn thịt caacute vagrave trở thagravenh
những người ăn chay chứ khocircng riecircng những người theo
đạo Phật mới ăn chay Rất nhiều người phương Tacircy bacircy giờ
ăn chay vigrave quan điểm từ-bi nagravey
Ở đacircy rất mong bạn đọc necircn đọc thecircm những giảng luận
với nhiều goacutec nhigraven về đề tagravei ldquonhạy cảm vagrave quan trọngrdquo nagravey
trong bagravei Phụ Lục ở cuối saacutech
Do vấn đề nagravey lagrave quan trọng vagrave bạn lagrave người Phật tử
tại gia cần phải tự migravenh suy nghĩ vagrave tự quyết định cho migravenh
như thế nagraveo lagrave đuacuteng sai như thế nagraveo lagrave hợp đạo lyacute vagrave hợp
với lời Phật dạy bởi vigrave vấn đề nagravey được hiểu vagrave thực hagravenh
khaacutec nhau bởi nhiều trường phaacutei Phật giaacuteo khaacutec nhau Bạn
cần necircn đọc vagrave tham khảo thecircm nhiều nguồn kinh saacutech vagrave
luận giảng khaacutec nhau
Tuy nhiecircn trong hạn hẹp của quyển saacutech nhỏ beacute nagravey chỉ
mong muốn noacutei nocircm na lại như sau
(1) Theo quan điểm của Phật giaacuteo Nguyecircn thủy thigrave bạn
coacute thể ăn chay Hoặc nếu việc ăn chay lagrave khoacute khăn bất tiện
(vigrave phải đi khất thực hoặc vigrave phải nhờ vagraveo nguồn thức ăn
của người khaacutec để nuocirci thacircn hoặc mocirci trường sống ở nơi đoacute
khocircng thể coacute nhiều thức ăn thực vật) thigrave bạn coacute thể tiếp tục
ăn mặn trong khi vẫn lagrave một Phật tử đạo hạnh
(2) Theo quan điểm của Phật giaacuteo Đại Thừa người xuất
gia thigrave bắt buộc phải ăn chay (rau cải thực vậthellip) Cograven Phật
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 109
tử tại gia nếu ăn chay được hợp với sức khỏe vagrave tiện lợi của
migravenh thigrave necircn ăn chay lagrave sự thực hagravenh rất đaacuteng khen ngợi
Cograven nếu khocircng Phật tử tại gia được khuyến khiacutech ăn chay
vagraveo caacutec ngagravey lễ lagravenh như ngagravey Rằm Mồng Một hay những
ngagravey giữ Taacutem giớihellipđể tăng trưởng lograveng Từ Bi đối với con
người vagrave vạn vật
bull Tại đacircy coacute hai vấn đề chuacuteng ta cần necircn suy nghĩ theo
thiển yacute của tocirci
Một ăn chay chắc chắn lagrave caacutech tốt đẹp đối với một Phật
Tử vagrave ăn chay lagrave chắc chắn nuocirci dưỡng lograveng từ bi lagrave traacutenh
saacutet sanh vagrave traacutenh gacircy tổn hại cho bất cứ người nagraveo vagrave chuacuteng
sinh nagraveo
Hai tuy nhiecircn đừng necircn cho rằng chỉ việc ăn chay lagrave
hoagraven toagraven trở thagravenh một Phật tử tốt theo đạo Phật Việc ăn
chay khocircng phải lagrave thay thế được cho những việc thực hagravenh
tu tập vagrave giữ giới hạnh đạo đức khaacutec Như đatilde noacutei trecircn Phật
giaacuteo nhấn mạnh vagraveo sự tu tập sự sống giữ giới hạnh vagrave tu
dưỡng Tacircm để coacute Tacircm trong sạch lagravenh mạnh vagrave chiacutenh
điều nagravey mới tạo ra Nghiệp tốt lagravenh tạo ra cuộc sống tốt
lagravenh
(15) Tại sao coacute những tu sĩ vẫn ăn thịt trong khi rau cải
thigrave rất dễ dagraveng coacute được ở khắp nơi
Khi coacute người trong Tăng Đoagraven đoacute lagrave ngagravei Devadatta
(Đề-bagrave-đạt-đa) đatilde đề xuất với Phật về việc ăn chay vagrave cấm
caacutec tu sĩ ăn thịt caacute Đức Phật đatilde từ chối đề xuất nagravey Coacute lẽ
Đức Phật đatilde coacute nhiều lyacute do thiết thực vagraveo hoagraven cảnh xatilde hội
thời đoacute bởi vigrave rau cải khocircng được gieo trồng một caacutech trugrave
phuacute ở những vugraveng miền bắc Ấn Độ vagraveo thời xưa đoacute đặc
110 Con đường của chuacuteng ta
biệt rau cải vagrave ngũ cốc lagrave rất khan hiếm vagraveo những mugravea khocirc
hạn ở xung quanh lưu vực socircng Hằng
Viacute dụ sau nagravey nếu chỉ ăn chay bằng rau cải thigrave sẽ rất khoacute
khăn cho những vugraveng Phật giaacuteo như Tacircy Tạng vigrave ở đoacute gia
suacutec thigrave rất nhiều magrave những rau cải traacutei cacircy thigrave cực kỳ khan
hiếm khoacute trồng được ở vugraveng đất khắc nghiệt đoacute
Vagraveo thời Đức Phật cho đến tận ngagravey nay những tu sĩ
(theo Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy) vẫn sống nhờ vagraveo thức ăn
khất thực Vagrave thức ăn khất thực lagrave tugravey theo lograveng bố thiacute của
thiacute chủ vagrave Phật tử cuacuteng dường Nếu những tu sĩ yecircu cầu chỉ
giới hạn cuacuteng dường bằng thức ăn toagraven-chay toagraven rau cải
ngũ cốc thigrave điều đoacute coacute thể tạo gaacutenh nặng cho những thiacute chủ
cuacuteng dường thức ăn hagraveng ngagravey cho caacutec Tăng Ni Thực tế lagrave
đa số mọi người trong cuộc sống ở những xứ sở nagravey đều
tranh thủ ldquomột lầnrdquo thời gian trong ngagravey để nấu thức ăn
trước lagrave cuacuteng dường caacutec sư thầy sau lagrave phần cograven lại để gia
đigravenh ăn Magrave đa số những gia đigravenh Phật tử nagravey cũng ăn mặn
như truyền thống từ thời Đức Phật Vigrave vậy những thầy tu
của Nam Tocircng nhận vagrave ăn bất cứ thứ gigrave được cho ngay cả
lagrave thịt miễn sao những loại thịt đoacute nằm trong giới hạnh của
ldquoTam Tịnh Nhụcrdquo như đatilde noacutei trecircn lagrave được
Xin noacutei thecircm một chuacutet về Giới Luật của Tăng Đoagraven
Vigrave Phật giaacuteo Nguyecircn thủy cấm khocircng cho caacutec tu sĩ nhận sự
cuacuteng dường bố thiacute bằng tiền bạc Cho necircn họ khocircng coacute cơ
hội đi mua thức ăn bằng tiền bạc để magrave chọn thức ăn theo yacute
muốn của migravenh (giả sử như họ coacute muốn ăn chay) Họ hoagraven
toagraven phụ thuộc vagraveo thức ăn khất thực của dacircn lagraveng của thiacute
chủ bố thiacute cho họ hagraveng ngagravey Ngay cả khi họ nấu ăn trong tu
viện tịnh xaacute thigrave những nguyecircn liệu thực phẩm cũng lagrave do
những Phật tử mang tới cuacuteng dường (Hy vọng quyacute vị hiểu
ra được chỗ nagravey)
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 111
Ngagravey nay thực tế rất nhiều tu sĩ vagrave chugravea chiền theo Phacirc
giaacuteo Nguyecircn Thủy cũng ưu tiecircn việc ăn chay như ở Thaacutei
Lan ở Miến Điệnhellipkhi những điều kiện hậu cần cho pheacutep
Tuy nhiecircn những thầy tu ldquonghiecircm tuacutecrdquo theo truyền thống
Đại Thừa chắc chắn lagrave ăn chay tuyệt đối
(16) Việc ăn những đồ chay giả mặn coacute lagrave ngụy biện vagrave
đạo đức giả hay khocircng Tại sao lại lagravem thức ăn chay giả
mặn ở caacutec nước Đocircng Aacute như Việt Nam Trung Quốc Đagravei
Loan Triều Tiecircn
Đồ ăn chay giả mặn lagrave những thức ăn ldquochayrdquo lagravem từ bột
đậu nagravenh nấm vagrave thực vật nhưng được lagravem vagrave trigravenh bagravey
giống như những moacuten ăn mặn Nhiều nơi những người Phật
tử nấu vagrave ăn những đồ ăn kiểu nagravey bị cho lagrave đạo đức giả
Caacutei lyacute lagrave Đatilde ăn chay để quecircn đi thịt caacute quecircn đi việc saacutet sinh
động vật vậy magrave khi nấu chay lại chế biến ldquorau cảirdquo giống
hệt như mugravei vị higravenh dạng của thịt caacute để lsquogợi nhớrsquo đến những
thức ăn từ thịt caacute (vagrave coacute thể để ăn cho được ngon miệng
hơn)
Một số người thigrave giải thiacutech rằng việc lagravem thức ăn chay
giả mặn lagrave caacutech lagravem cho những người chưa ăn chay bước
qua ăn chay được dễ dagraveng hơn khocircng bị bỡ ngỡ khocircng bị
khoacute ăn khi chuyển từ ăn mặn qua ăn chay() Điều nagravey dugrave coacute
đuacuteng đối với một số người nhưng coacute lẽ chỉ lagrave tự nguỵ biện
Rotilde ragraveng lagrave trong tất cả những quaacuten ăn chay vagrave trong những
dịp lễ lagravenh caacutec Phật tử tề tựu về caacutec chugravea chiền ở Việt Nam
vagrave những nước Đocircng Aacute khaacutec thigrave hầu hết thức ăn chay đều
được chế biến vagrave trigravenh bagravey với higravenh dạng higravenh thức vagrave
hương vị y hệt thức ăn mặn vagrave được dugraveng bởi tất cả mọi
người vagrave cả Tăng Ni
112 Con đường của chuacuteng ta
Coacute hai vấn đề hay ldquohai lyacute lẽrdquo cần suy nghiệm vagrave bạn cần
chọn cho migravenh quan điểm nagraveo bạn thấy đuacuteng đắn lagrave phugrave
hợp với giaacuteo lyacute của Phật vagrave phugrave hợp với lograveng từ-bi của
chiacutenh migravenh
Một (1) khi đồ chay giả mặn được chế biến vagrave trigravenh bagravey
cho số đocircng Phật tử lagrave những người bigravenh thường đang ăn
mặn thigrave họ noacutei lagrave chế biến như vậy để những người đang ăn
thịt caacute chuyển qua ăn chay được dễ dagraveng hơn vigrave higravenh thức
vagrave mugravei vị cũng gần giống moacuten mặn Cho necircn tất cả quaacuten
cơm chay nhagrave hagraveng chay vagrave những nơi cuacuteng dường Trai
Tăng cũng đều lagravem như vậy Đoacute caacutech khuyến khiacutech mọi
người ăn chay
Hai(2) khi lagravem đồ chay giả mặn vagrave cuacuteng dường cho Tăng
Ni thigrave họ lại noacutei Tăng Ni thọ dụng thức ăn chay giả mặn
nhưng Tacircm khocircng hề khởi sinh điều gigrave về đồ ăn mặn như
thịt caacute Điều nagravey rất khoacute noacutei Đức Phật đatilde noacutei khi coacute đối
tượng tiếp xuacutec như mugravei vị higravenh sắchellipthigrave cảm-thọ vagrave ldquotacircm-
khởirdquo sẽ khởi sinh
Cho dugrave theo Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy thigrave việc ăn mặn lagrave
khocircng bị cấm nhưng nếu đatilde traacutenh ăn đồ mặn thật sự vigrave lyacute
do khocircng muốn higravenh thugrave mugravei vị của thịt caacute lagravem động lograveng
từ bi lagravem suy nghĩ về việc saacutet sinh giết hại thigrave việc lagravem đồ
ăn chay giả mặn với higravenh thugrave mugravei vị như của thịt caacute thật
(thịt gigrave caacute gigrave thigrave coacute những higravenh thugrave vagrave mugravei vị đuacuteng như vậy)
chắc sẽ lagravem khởi sinh trong tacircm những nhận-thức [tưởng]
về loại thịt hay caacute đoacute Vagrave như vậy lại đi ngược lại yacute nghĩa
của việc ăn chay Như vậy caacutei ldquoyacute nghĩardquo của việc ăn chay
lagrave vigrave lograveng từ-bi lagrave để quecircn đi higravenh ảnh mugravei vị của thịt caacute
thật cũng khocircng cograven ở đacircy
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 113
Bạn coacute thể tự hỏi rằng nếu ăn chay vigrave lograveng từ-bi vagrave sự
thanh-tịnh của thacircn vagrave tacircm thigrave rau cải nấm rơm đậu
nagravenhhellip được cắt thagravenh từng miếng nhỏ vuocircng vức ăn khocircng
thấy ngon miệng một caacutech tự nhiecircn hay sao magrave cần phải
cocircng phu cắt tỉa gaacuten gheacutep tạo higravenh vagrave cho vagraveo những gia
vị mugravei vị để thức ăn phải giống như chả lụa caacute kho heo
xagraveo thịt nướnghellip thigrave mới ăn thấy ngon miệng được
Tuy nhiecircn dugrave tốt hay xấu thigrave việc ăn chay hay ăn đồ
chay giả mặn vẫn tốt hơn nhiều so với việc ldquocố yacuterdquo ăn thịt ăn
caacute với caacutei tacircm ldquoyacute thứcrdquo rotilde việc giết thịt saacutet sanh chắc chắn
đatilde xảy ra đacircu đoacute (ở những lograve giết mổ ở chợ vagrave ở trong nhagrave
bếp của những người nấu)
Đức Phật
Tất cả mọi chuacuteng sinh
Đều mưu cầu được sống
Đều mưu cầu hạnh phuacutec
helliphelliphelliphellip
Migravenh run sợ đao kiếm
Migravenh cũng sợ chết choacutec
Vậy lấy người lagrave migravenh
Thigrave khocircng necircn giết hại
Khocircng gacircy ra giết hại
(Kinh Phaacutep Cuacute ndash Kệ 129)
114 Con đường của chuacuteng ta
(17) Những cảnh giới1 hiện hữu (cotildei sống) khaacutec nhau lagrave
gigrave Chuacuteng lagrave những nơi thực hay ảo
Theo truyền thống Phật giaacuteo coacute năm (5) cảnh giới hiện
hữu magrave tất cả caacutec loagravei chuacuteng sinh coacute mặt ở đoacute Năm cảnh
giới đoacute lagrave
Địa Ngục
Suacutec Sinh
Ngạ Quỷ
Người
Thiecircn Thần vagrave Trời
Những cảnh giới thấp xấu đầy đau khổ lagrave Địa ngục Suacutec
sinh Ngạ quỷ
bull Địa ngục theo kinh điển bao gồm 08 đại địa ngục vagrave
160 tiểu địa ngục bao bọc xung quanh những đại địa ngục
đoacute
bull Suacutec sinh lagrave cảnh giới của tất cả loagravei động vật từ nhỏ beacute
cho đến to lớn
bull Ngạ quỷ (peta) coacute nghĩa lagrave ldquoquỷ đoacuteirdquo hoặc hay được
gọi lagrave những lsquohồn marsquo hay ldquonhững người khuất mặtrdquo xung
quanh ta Ngạ quỷ sống trong cotildei vocirc cugraveng đagravey đọa vagrave đau
khổ luocircn luocircn thiếu thốn luocircn luocircn đoacutei khaacutet magrave khocircng
được ăn uống Vagrave coacute những loagravei ngạ quỷ luocircn luocircn ở gần
những người thacircn quyến cograven sống của migravenh vagrave coacute thể thấy
được tất cả những gigrave họ hagraveng thacircn quyến của migravenh đang
lagravem vagrave luocircn luocircn khao khaacutet những người thacircn lagravem những
1ldquoCảnh giớirdquo lagrave hoagraven cảnh lagrave phacircn giới cao thấp viacute dụ cảnh giới suacutec sinh cảnh giới
địa ngục cảnh giới trecircn trời Trong mỗi loại cảnh giới cao thấp đoacute coacute thể coacute nhiều
ldquocotildei sốngrdquo khaacutec nhau viacute dụ địa ngục coacute 168 tầng hay ldquocotildeirdquo khaacutec nhau cảnh giới
trecircn trời thigrave coacute đến 28 ldquocotildeirdquo sống khaacutec nhau
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 115
việc cocircng-đức vagrave hồi-hướng cocircng đức đoacute cho họ để họ
hưởng được cocircng-đức đoacute Đoacute lagrave caacutech duy nhất giuacutep họ giảm
bớt nghiệp xấu vagrave hy vọng được taacutei sinh về một cotildei lagravenh
khaacutec
bull Cotildei Suacutec sinh vagrave Ngạ quỷ lagrave ở cugraveng nơi với cotildei Người
cugraveng ở trecircn bề mặt traacutei đất
bull [Xin để yacute thecircm loagravei Quỷ thần A-tu-la (asuras) lagrave loagravei
quỷ thần dị dạng to lớn ở cotildei trời của Nam Thiecircn Vương
(thuộc Tứ Đại Thiecircn Vương) nhưng do nghiệp xấu luocircn
sống với tacircm sacircn hận hung hatilden vagrave đau khổ cho necircn họ cũng
thuộc về cảnh giới thấp xấu đau khổ mặc dugrave cotildei sống của họ
lagrave thuộc về trecircn cảnh giới trời thần Cho necircn nhiều truyền
thống Phật giaacuteo khaacutec đatilde tiacutenh riecircng cotildei quỷ thần A-tu-la một
cảnh-giới đau khổ riecircng vagrave do caacutech tiacutenh như vậy necircn tổng
cộng coacute 06 cảnh giới magrave chuacuteng sinh đang hiện hữu
Bạn coacute biết khocircng coacute rất nhiều coacute lograveng tốt vagrave chiacutenh trực
họ lagrave những người tốt bụng cocircng bằng vagrave coacute lograveng bi mẫn
nhưng họ coacute tacircm hay dễ bị noacuteng giận Họ coacute thể noacuteng giận
vigrave nhiều lyacute do xảy ra hagraveng ngagravey họ noacuteng giận vigrave bất đồng
vigrave tự aacutei vigrave caacutei ta bị xuacutec phạm hoặc vigrave sự bất cocircng vigrave quaacute
noacuteng ruột lo lắng cho người thacircn vagrave người khaacutec vigrave hoagraven
cảnh trớ trecircu vigrave gặp phải người xấu vigrave buồn bực nhacircn tigravenh
thế thaacuteiNếu họ khocircng tu tập tacircm để giảm trừ tacircm sacircn-giận
đoacute thigrave sau khi chết họ rất dễ bị taacutei sinh thagravenh những quỷ
thần A-tu-la đau khổ như vậy]
bull Những cảnh giới cao đẹp lagrave cotildei Người vagrave những cotildei Trời
của caacutec thiecircn thần vagrave caacutec vị trời Phạm Thiecircn (Brahmas)
bull Kinh điển cũng ghi rằng coacute nhiều ldquotầngrdquo tức nhiều
ldquocotildeirdquo cao thấp khaacutec nhau trong cảnh giới Địa Ngục vagrave trong
cảnh giới Thiecircn Thần vagrave Trời
116 Con đường của chuacuteng ta
bull Nếu loagravei quỷ thần A-tu-la (asuras) được taacutech riecircng ra
thagravenh một (đơn vị) cotildei hiện hữu riecircng biệt vagrave caacutec tầng địa
ngục được gom chung thagravenh một cotildei thigrave tổng cộng coacute 04
cotildei thuộc cảnh giới xấu [Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷ vagrave A-
tu-la] 07 cotildei Dục giới phuacutec lagravenh [gồm 1 cotildei dục giới lagrave cotildei
Người vagrave 06 cotildei dục giới của Thiecircn thần) 16 cotildei Trời Sắc
Giới vagrave 04 cotildei Trời Vocirc Sắc Giới
Tổng cộng Coacute 31 Cotildei hiện hữu magrave con người (vagrave chuacuteng
sinh) coacute thể bị hay được taacutei sinh về đoacute ngay sau khi từ giatilde
kiếp sống hiện tại
Chẳng hạn ở cảnh giới địa ngục coacute đến 168 ldquotầngrdquo đại địa
ngục vagrave tiểu địa ngục khaacutec nhau tugravey theo mức độ Nghiệp aacutec
nặng nề magrave chuacuteng sinh bị rơi rớt vagrave đagravey đọa vagraveo đoacute
Cograven trecircn cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời coacute rất nhiều cotildei
Trời khaacutec nhau tugravey theo mức độ do Nghiệp thiện lagravenh magrave
chuacuteng sinh được taacutei sinh về đoacute gồm coacute 06 Cotildei Trời Dục
Giới 16 Cotildei Trời Sắc Giới vagrave 04 Cotildei Trời Vocirc Sắc Giới
Để dễ higravenh dung bạn coacute thể liecircn-tưởng đến một cotildei lagrave
ldquocotildei Ngườirdquo trecircn traacutei đất magrave chuacuteng ta đang sống gồm 193
nước trải dagravei trecircn 07 đại lục địa Nếu chuacuteng ta may mắn
được sống trong những đất nước văn minh thanh bigravenh vagrave
khiacute hậu ocircn hogravea thigrave đoacute lagrave một điều phuacutec lagravenh so với việc phải
sống trong những đất nước lạc hậu đầy chiến tranh vagrave khiacute
hậu khắc nghiệt đoacutei nghegraveo vagrave bệnh tật Những đất nước trecircn
traacutei đất vagrave mức độ dễ sống vagrave khoacute sống khaacutec nhau thậm chiacute
quaacute checircnh lệch nhau thigrave cũng giống như những ldquocotildeirdquo khaacutec
nhau trecircn cảnh giới trecircn Trời hay những ldquocotildeirdquo khaacutec nhau
trong cảnh giới dưới địa ngục vậy
Vigrave vậy coacute thể noacutei rằng bất kỳ một cotildei Trời nagraveo đoacute (trong
26 cotildei thuộc cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời) lagrave chắc chắn sẽ
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 117
tốt đẹp hơn vagrave phuacutec lagravenh hơn bất cứ quốc gia nagraveo trecircn traacutei
đất cotildei người
Vagrave ngược lại coacute thể hiểu bất kỳ một ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo
nagraveo đoacute (trong 168 ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo) của cảnh giới địa ngục
cũng chắc chắn lagrave kinh khủng hơn đagravey đọa hơn vagrave toagraven lagrave
đau khổ hơn bất kỳ xứ sở nagraveo trecircn traacutei đất
Vigrave vậy ở nơi đacircu đời sống hay mocirci trường sống coacute sự tagraven
bạo độc tagravei aacutep bức vagrave đagravey đọa quaacute khốc liệt với con người
thigrave người ta hay gọi lagrave ldquođịa ngục trần gianrdquo
Khi noacutei về đời sống Thacircn-Tacircm của con người Đức Phật
thường noacutei một caacutech ẩn dụ về những ldquocảnh giớirdquo coacute nghĩa
lagrave những tigravenh trạng hạnh phuacutec hay đau khổ khaacutec nhau của
con người tugravey theo hoagraven cảnh của mỗi người
-Viacute dụ một người đang phải chịu tật nguyền đau đớn
hoặc tinh thần khủng hoảng thigrave người đoacute đatilde giống như đang
chịu cảnh địa ngục
-Những người khocircng cograven lẽ sống gigrave chỉ biết nằm chờ đến
bữa ăn vagrave sống để ăn thigrave chẳng khaacutec nagraveo sống như cảnh suacutec
sinh
-Những người quaacute tham lam luocircn luocircn tham muốn thegravem
khaacutet magrave chẳng bao giờ được thỏa matilden dugrave đatilde coacute đầy đủ thigrave
được cho lagrave giống như loagravei ngạ quỷ luocircn luocircn cảm thấy đoacutei
thiếu vagrave đau khổ vigrave thegravem khaacutet
-Người luocircn luocircn coacute maacuteu sacircn giận ganh tị chiến tranh
tranh dagravenh quyền lực vagrave của cải thigrave tacircm cũng chẳng khaacutec
nagraveo loagravei quỷ thần dị dạng A-tu-la luocircn luocircn sống với tacircm
sacircn hận thugrave hằn vagrave hiếu chiến
118 Con đường của chuacuteng ta
-Vagrave những ai được sinh ra đẹp đẽ vagrave giagraveu sang coacute thể
được gọi lagrave đang sống sung sướng như ở cotildei thiecircn thần hay
thiecircn đagraveng Cotildei thiecircn thần dường như lagrave mơ ước của Viacute dụ
những ngocirci sao thể thầu hết mọi người bởi vậy khi những
tagravei tử điện ảnh nổi tiếng sống trong nhagrave cao cửa đẹp vagrave luocircn
coacute hagraveng triệu người hacircm mộ hay lsquotocircn thờrsquo thigrave những người
hacircm mộ đoacute gọi họ lagrave những lsquothiecircn thầnrsquo
Rotilde ragraveng lagrave những cotildei thấp xấu như Địa Ngục Ngạ Quỷ
Suacutec Sinh Quỷ Thần dị dạng lagrave đầy đau khổ vagrave hagravenh hạ Vagrave
những cotildei Thiecircn thần vagrave Trời trecircn tiecircn cảnh lagrave đầy phuacutec
lagravenh vagrave sung sướng
-Tuy nhiecircn Đức Phật noacutei rằng ở những cotildei thấp xấu đoacute
chuacuteng sinh khoacute magrave lagravem được một việc cocircng đức nagraveo để tiacutech
lũy Nghiệp tốt được Những chuacuteng sinh ở trong những cotildei
thấp xấu bị đọa đagravey như vậy thigrave chỉ lo chịu đựng mọi đau
khổ hagravenh hạ chứ khocircng cograven thời gian hay cơ hội lagravem
chuyện phuacutec đức nagraveo (Khi đatilde bị ở trong cảnh giới Địa ngục
hay Suacutec sinh thigrave coacute lagravem cocircng đức cũng chẳng coacute điều gigrave để
lagravem Vagrave tacircm thức của chuacuteng sinh đang bị ở trong cotildei địa
ngục vagrave suacutec sinh cũng khoacute magrave khởi sinh một triacute tuệ căn bản
nagraveo để magrave lagravem chuyện cocircng đức Thời gian bị ở trong
những cotildei đoacute thật lagrave dagravei khocircng thể nghĩ bagraven vigrave khoacute magrave tạo
ra được nghiệp tốt nagraveo để chuyển hoacutea taacutei sinh vagraveo những
cảnh giới tốt hơn)
-Trong khi đoacute những chuacuteng sinh ở những cotildei bồng lai
của Thiecircn thần vagrave Trời thigrave chỉ lo hưởng thụ sung sướng
khocircng cograven bị đau khổ cho necircn họ cũng chẳng rảnh rang để
suy tư hay nghĩ nhiều đến những việc cocircng đức Ở những
cotildei phuacutec lagravenh sung sướng đoacute những thiecircn thần cũng khocircng
nhigraven thấy được những lẽ vocirc-thường vagrave biến-đổi nhanh
choacuteng như ở trong cotildei Người
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 119
-Như vậy chỉ cograven cotildei Người lagrave coacute đủ hai bản chất Khổ vagrave
Sướng lagrave thiacutech hợp để học tập vagrave thực hagravenh giaacuteo phaacutep của
Đức Phật Hơn nữa chỉ coacute ở cotildei Người thigrave tất cả chuacuteng sinh
mới coacute cơ hội lagravem những hagravenh động cocircng-đức lagravem những
việc tốt lagravem người tốt vagrave nhờ đoacute tiacutech lũy Nghiệp tốt
Những Nghiệp tốt sẽ lagrave những hagravenh trang cho những chuyến
đi sau nagravey sau khi từ giatilde cotildei Người vagrave cũng nhờ vậy mới
mong coacute ngagravey giải thoaacutet hoagraven toagraven
Tuy nhiecircn Đức Phật coacute kể rằng coacute những chuacuteng sinh lagrave
thiecircn thần ở những cotildei Trời cũng cố gắng thực hagravenh giaacuteo
phaacutep của Đức Phật vagrave đatilde coacute thể chứng ngộ Niết-bagraven Vigrave
vậy Đức Phật đatilde cố gắng khuyecircn dạy mọi người hatildey nỗ lực
tu tập lagravem những điều tốt lagravenh để tiacutech lũy Nghiệp tốt Đoacute lagrave
cơ hội để được taacutei sinh về những cotildei lagravenh đaacuteng quyacute đoacute
Cho dugrave những cảnh giới (gồm 31 cotildei hiện hữu) coacute thực
sự tồn tại trong vũ trụ hay khocircng hoặc đoacute chỉ lagrave những
trạng thaacutei tacircm của từng chuacuteng sinh thigrave vấn đề đoacute cũng
khocircng quan trọng Điều quan trọng lagrave chuacuteng ta theo nguyecircn
lyacute khoa học của Phật giaacuteo đoacute lagrave sống tốt thigrave sẽ tạo Nghiệp
tốt vagrave nhờ đoacute bạn coacute quyền hy vọng sẽ được taacutei sinh về
những cotildei phuacutec lagravenh sau khi chết
Mục điacutech trước sau của caacutec Phật tử lagrave phải được về cotildei
lagravenh traacutenh được những cotildei thấp xấu đầy đau khổ vagrave đọa đagravey
kinh khủng như cảnh Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷhellip
Cograven đối với mục tiecircu tột-cugraveng lagrave giải thoaacutet khỏi vograveng taacutei
sinh luacircn hồi thigrave chỉ khi chuacuteng ta được ở trong những cotildei
lagravenh thigrave mới coacute thể tiếp tục lagravem việc tốt lagravenh vagrave thực hagravenh
Phật Phaacutep thigrave mới mong coacute ngagravey đạt đến Niết-bagraven sự giải
thoaacutet hoagraven toagraven khỏi luacircn hồi sinh tử
120 Con đường của chuacuteng ta
(18) Khi đạo Phật được truyền baacute sang những nước
phương Tacircy rất nhiều người phương Tacircy đatilde theo Đạo
Phật Điều đoacute coacute đuacuteng như vậy khocircng
Riecircng ở Mỹ con số người thực sự thực hagravenh theo Phật
giaacuteo vẫn cograven iacutet Giaacuteo sư Seymour Lachman đồng taacutec giả
của quyển saacutech nổi tiếng ldquoMột quốc Gia Becircn Dưới Chuacuteardquo
(One Nation Under God) ước lượng khoảng 800000 người
lagrave Phật tử ở Mỹ Tuy nhiecircn những nhagrave nghiecircn cứu Phật
giaacuteo thigrave cho rằng con số đoacute coacute thể lagrave nhiều hơn 4-5 lần nếu
tiacutenh cả con số những người theo đạo Phật nhập cư liecircn tục
từ những nước Đocircng Nam Aacute vagrave Đocircng Aacute
Số người theo đạo Phật ở chacircu Acircu khoảng 4 triệu người
chủ yếu ở caacutec nước Đức Phaacutep Anh Yacute
Số người theo đạo Phật ở chacircu Uacutec cũng khaacute nhiều vagrave
tăng nhanh Thống kecirc năm 2011 cho biết coacute khoảng
529000 người Uacutec theo đạo Phật trong tổng dacircn số khoảng
215 triệu người con số Phật tử tăng nhanh từ khoảng 21
dacircn số lecircn gần 25 dacircn số trong năm năm cuối
Coacute rất nhiều danh nhacircn rất nổi tiếng ở những nước Acircu
Mỹ đatilde theo đạo Phật hoặc đatilde chuyển từ đạo của họ qua đạo
Phật Trong số đoacute coacute nhiều người nổi tiếng nhất trong lĩnh
vực của migravenh trecircn thế giới magrave bạn coacute thể đatilde dễ dagraveng biết
đến từ lacircu Viacute dụ như
William Ford Jr Chủ hatildeng xe hơi Ford
Steve Jobs Chủ tịch hatildeng maacutey tiacutenh Apple Inc
Tiger Woods Nhagrave vocirc địch gocircn thế giới
Richard Gere Tagravei tử điện ảnh
Harrison Ford Tagravei tử điện ảnh
Orlando Bloom Tagravei tử điện ảnh
Keanu Reeves Tagravei tử điện ảnh
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 121
Uma Thurman Tagravei tử điện ảnh
Oliver Stone Đạo diễn điện ảnh
Tina Turner Ca sĩ nhạc Pop
Adam Yauch Ca sĩ nhạc Pop
Herbie Hancock Nhạc sĩ nhạc Jazz
Roberto Baggio Cầu thủ boacuteng đaacute Yacute
Phil Jackson Cầu thủ boacuteng rỗ NBA
Marshall Cty Marshall Goldsmith Partners
Goldsmith
helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip
Bạn cũng coacute thể đọc thecircm một bagravei viết rất hay về bối
cảnh Phật giaacuteo ở Hollywood vagrave Hoa Kỳ trecircn trang www
unboundintrasuntcnjeduarchiveslifestyleoldbuddha với
tựa đề ldquoNhững Ngocirci Sao Lagrave Phật Tửrdquo
(19) Bạn vẫn cograven nhiều cacircu hỏi muốn được trả lời
Nếu bạn vẫn cograven nhiều thắc mắc về yacute nghĩa vagrave giaacuteo lyacute
Phật giaacuteo vagrave việc thực hagravenh đạo Phật xin bạn hatildey tigravem đọc
một quyển saacutech về vấn đaacutep theo từng đề mục rất hay coacute tecircn
lagrave ldquoNhững Hỏi Đaacutep Hayrdquo (Good Question Good Answer)
của ngagravei S Dhammika Quyển saacutech nagravey đatilde được dịch ra
nhiều ngocircn ngữ vagrave cũng coacute bản dịch ra tiếng Việt của cư sĩ
Phạm Kim Khaacutenh vagrave TS Bigravenh Anson mang tecircn ldquoPhật Phaacutep
Vấn Đaacuteprdquo
Bạn coacute thể tham khảo thecircm quyển ldquoVấn Đaacutep về Phật
giaacuteordquo được biecircn soạn bởi cugraveng người viết do cugraveng nhagrave xuất
bản ấn hagravenh 2012 cugraveng với quyển saacutech nagravey
94 Con đường của chuacuteng ta
đến con số 137 tỷ đoacute thigrave chắc cuộc đời của chuacuteng ta cũng
đatilde đi qua rồi (httpviwikipedia org Tuổi vũ trụ)
Đức Phật cũng đatilde noacutei nhiều về vũ trụ chẳng hạn vũ trụ
bao gồm vocirc vagraven những vigrave sao vagrave hệ Thiecircn Hagrave vagrave thế giới
của chuacuteng ta chỉ lagrave một hạt bụi so với vũ trụ vocirc biecircn đoacute Vagraveo
thời hiện đại nhờ vagraveo khoa học vũ trụ thiecircn văn học vệ
tinh vagrave những kiacutenh viễn vọng chuacuteng ta hoagraven toagraven coacute thể
quan saacutet hagraveng tỷ tỷ vigrave sao vagrave hagraveng tỷ hệ Ngacircn Hagrave trong vũ
trụ
Đức Phật cũng khocircng bao giờ noacutei traacutei đất hay thế giới của
chuacuteng ta được tạo ra bởi một thaacutenh thần hay một đấng saacuteng
tạo nagraveo vagrave con người cũng khocircng được tạo ra bởi đấng saacuteng
tạo đoacute Điều đoacute cho thấy rằng caacutech đacircy hơn 2550 năm Đức
Phật đatilde quan saacutet vagrave miecircu tả đuacuteng đắn về vũ trụ cũng như vị
triacute của traacutei đất trong vũ trụ
Một điều thuacute vị hơn lagrave Đức Phật đatilde mocirc tả vũ trụ luocircn co
giatilden vagrave những chu kỳ co giatilden keacuteo dagravei trong khoảng thời
gian dagravei bằng cả một đại kiếp Điều nagravey đuacuteng như lời tiecircn
đoaacuten cho Học Thuyết Vũ Trụ Dao Động đatilde được chứng
minh sau 2500 năm
Một viacute dụ khaacutec trong một bagravei thuyết giảng (kinh) Đức
Phật cầm ly nước trong tay vagrave bảo rằng coacute vocirc số chuacuteng sinh
vi trugraveng đang ở trong ly nước Lagrave một khoảng thời gian thật
dagravei kể từ luacutec đoacute dường như khocircng mấy ai hiểu gigrave về lời dạy
đoacute của Phật cho đến sau nagravey vagrave hocircm nay chuacuteng ta coacute thể
nhigraven qua kiacutenh hiển vi vagrave thấy được vocirc số vi trugraveng trong bất
kỳ một ly nước latilde tự nhiecircn nagraveo
Viacute dụ mới caacutech đacircy khoảng một thế kỷ khi con người đatilde
tigravem dược caacutech noacutei chuyện với nhau được qua những ống
nghe điện thoại khi ở caacutech xa nhau hagraveng ngagraven dặm rồi caacutech
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 95
đacircy vagravei chục năm chuacuteng ta coacute thể chuyển qua khocircng gian vocirc
tận nguyecircn vẹn chữ viết vagrave kyacute tecircn vagrave coacute thể gửi higravenh ảnh
của chuacuteng ta từ một caacutei maacutey faxcho đến hơn mười năm
nay vagrave chuacuteng ta đatilde coacute thể nhigraven thấy nhau khi noacutei chuyện
gửi tất cả higravenh ảnh của một buổi sinh nhật trong vograveng vagravei
chục giacircy qua khocircng gian để đến nửa vograveng traacutei đất becircn
kiahellipĐoacute lagrave những điều magrave thời xa xưa khocircng ai coacute thể
tưởng tượng ra nổi nhưng những điều Phật đatilde noacutei luacutec đoacute
người ta khocircng thể hiểu được nếu họ khocircng phải lagrave một bậc
thaacutenh nhacircn giaacutec ngộ
Cograven rất nhiều điều Đức Phật đatilde noacutei magrave cho đến hocircm nay
khoa học vẫn chưa khaacutem phaacute vagrave kiểm chứng hết Khocircng
biết chuacuteng ta coacute may mắn cograven sống đến khi nagraveo hoặc coacute
may mắn được taacutei sinh trở lại cotildei người đaacuteng nhớ nagravey để
chuacuteng ta coacute thể được tiếp tục chứng kiến những phaacutet minh
vagrave khaacutem phaacute mới magrave con người sẽ tigravem ra nữa Nhưng chắc
chắn những khaacutem phaacute đoacute khocircng coacute gigrave lagrave biacute ẩn khaacutec với
những quy luật vận hagravenh của tự nhiecircn magrave Đức Phật đatilde từng
thuyết giảng
Vậy thigrave tại sao ngagravey xưa cho đến tận bacircy giờ vẫn cograven rất
nhiều người khocircng tin những cacircu chuyện của Đức Phật về
thế giới vagrave vũ trụ về những cotildei taacutei-sinh hiện hữu khaacutec của
chuacuteng sinh magrave họ cứ matildei đi thecircu dệt những chuyện hoang
đường đầy magraveu sắc thần thoại vagrave phi khoa học về Đức Phật
William Shakespeare trong taacutec phẩm Hamlet
Nagravey Horatio cograven nhiều thứ trecircn cotildei trời vagrave traacutei đất
hơn những điều ocircng mơ thấy trong triết học của ocircng
96 Con đường của chuacuteng ta
(7) Vigrave sao Phật giaacuteo khocircng coacute niềm tin vagraveo Đấng Saacuteng
Tạo tối cao saacuteng tạo ra thế giới vũ trụ
Phật giaacuteo coacute xu hướng khaacute ldquothực tiễnrdquo trong những vấn
đề đoacute vagrave khocircng tin vagraveo những biacute ẩn saacuteng tạo vagrave cũng khocircng
chấp nhạn giả thuyết vũ trụ bắt nguồn từ ldquotrứng vũ trụrdquo hay
được tạo ra bởi một lsquovị thần coacute chogravem racircu dagravei trắngrsquo
Nếu bạn nghĩ rằng coacute một đấng saacuteng tạo tagravei tigravenh tạo ra cả
vũ trụ vagrave thế giới vậy ai tạo ra đấng saacuteng tạo tagravei tigravenh đoacute Vagrave
nếu đấng saacuteng tạo đoacute đatilde luocircn luocircn tồn tại vậy liệu vũ trụ
cũng đatilde luocircn luocircn tồn tại hay khocircng
Noacutei chung Phật giaacuteo khocircng tin vagraveo những đấng saacuteng tạo
toagraven năng như vậy Chẳng hạn như nếu một đấng saacuteng tạo
đatilde tạo ra vũ trụ đatilde tạo ra con người vậy tại sao khocircng tạo
ra những con người giống nhau cugraveng hạnh phuacutec như nhau
magrave lại tạo ra người aacutec người hiền người lagravem ra tội lỗi vagrave
phải bị higravenh phạt xuống địa ngục lsquovĩnh viễnrsquo trong cảnh đầu
rơi maacuteu chảy như vậy
Cứ cho nếu con người khocircng được đấng saacuteng tạo tạo ra
thigrave cũng chẳng lagrave gigrave cả Những đấng saacuteng tạo theo quan
điểm tocircn giaacuteo của nhiều tocircn giaacuteo thigrave lagrave đấng saacuteng tạo với
đầy lograveng baacutec aacutei thương yecircu muocircn loagravei Đấng saacuteng tạo đatilde
tạo ra vagrave biết trước coacute thiecircn đường hạnh phuacutec vagrave địa ngục
kinh khủng Vậy sao đấng saacuteng tạo lại tạo ra những con
người lagravem necircn tội lỗi để rồi bị đọa đagravey xuống địa ngục kinh
khủng đoacute - Để lagravem gigrave Tại sao đấng saacuteng tạo coacute luacutec lại đầy
lograveng baacutec aacutei thương yecircu muocircn loagravei coacute luacutec lại tạo ra địa
ngục rồi tạo ra con người gacircy necircn tội lỗi vagrave bị higravenh phạt
một caacutech bất cocircng khocircng thương xoacutet ở địa ngục đoacute
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 97
Đức Phật đatilde khuyecircn dạy khocircng necircn tin theo những điều
do giaacuteo điều do kinh kệ do truyền thống hay do những suy
đoaacuten tưởng tượng vigrave nếu tin như vậy sẽ chẳng mang lại lợi
iacutech gigrave
Đức Phật khuyecircn rằng đừng bao giờ cố gắng tigravem hiểu
những cacircu hỏi siecircu higravenh như vậy chẳng hạn như Ai tạo ra
thế giới nagravey Thế giới nagravey coacute tồn tại matildei matildei hay khocircng
Trong cacircu chuyện về một người bị diacutenh mũi tecircn độc khocircng
lo việc ruacutet mũi tecircn ra để cứu lấy mạng sống của migravenh magrave
cứ lo hỏi những cacircu hỏi vocirc iacutech như Ai đatilde bắn mũi tecircn đoacute
Tecircn họ hắn lagrave gigrave Hắn lagravem nghề gigrave Vigrave sao vagrave vigrave saohellipthigrave
người đoacute coacute thể chết trước khi nghe được cacircu trả lời Caacutech
tốt nhất lagrave hatildey để thầy thuốc ruacutet mũi tecircn ra vagrave băng boacute thuốc
thang vagrave cứu lấy mạng sống của migravenh Những cacircu hỏi đoacute
khocircng giuacutep iacutech gigrave cho việc cứu nguy mạng sống của migravenh
Yacute Đức Phật khuyecircn dạy rằng cuộc sống trecircn thế gian thật
lagrave vocirc thường vagrave ngắn ngủi necircn chuacuteng ta hatildey tập trung vagraveo
những vấn đề ldquothực tếrdquo lagrave lagravem sao để bớt Khổ để giải thoaacutet
được khỏi Khổhellip trước khi những vocirc thường đến vagraveo một
ngagravey khocircng hẹn trước trước khi chuacuteng ta coacute thể nghe được
những cacircu trả lời về những vấn đề siecircu phagravem siecircu nhiecircn đoacute
Chuacuteng ta hatildey necircn tu tập để mau đạt đến những triacute tuệ giải
thoaacutet Khi chuacuteng ta đạt được loại triacute tuệ giải thoaacutet đoacute chuacuteng
ta sẽ tự nhiecircn thấy biết tất cả những cacircu trả lời về những vấn
đề cao siecircu đoacute
(8) Vậy Phật giaacuteo coacute lsquothugrave gheacutetrsquo hay lsquođe dọarsquo những người
khocircng theo đạo Phật sẽ bị higravenh phạt hay bị đọa vagraveo địa
ngục hay khocircng
98 Con đường của chuacuteng ta
Chắc chắn lagrave khocircng phải rồi Đạo Phật khocircng chủ trương
theo kiểu cơ chế thưởng phạt vagrave địa ngục vĩnh viễn
Phật giaacuteo chủ trương rằng những quy luật về Nghiệp luật
nhacircn-quả đều aacutep dụng cho tất cả mọi người Khocircng phải lagrave
Phật tử thigrave được ưu aacutei cograven khocircng phải Phật tử thigrave bị xử
Khocircng phải vậy mọi người đều nhận latildenh những hậu quả
tốt xấu tugravey theo Nghiệp của migravenh
Phật giaacuteo khocircng phải giống những tocircn giaacuteo khaacutec lagrave sẽ
trừng phạt con người khi họ chọn theo tocircn giaacuteo khaacutec Thời
nay những higravenh phạt dagravenh cho những người gọi lagrave lsquongoại
đạorsquo hoặc cho những kẻ bỏ đạo đi theo tocircn giaacuteo khaacutec đatilde bị
nghiecircm cấm Tất cả mọi người trecircn traacutei đất đều được bảo vệ
được tocircn trọng để lựa chọn tiacuten ngưỡng cho migravenh Đoacute lagrave
nhacircn quyền như đatilde được ghi rotilde trong Hiến Chương của
Liecircn Hiệp Quốc (Điều 18) Việc trừng phạt mang tiacutenh tocircn
giaacuteo đatilde bị cấm ở hầu hết những nước văn minh trecircn thế giới
nagravey Những người soạn thảo vagrave quyết định Hiến Chương
tiến bộ nagravey cũng lagrave những người từ những tocircn giaacuteo ldquohữu
thầnrdquo khaacutec nhau Vậy khocircng lẽ coacute đấng saacuteng tạo nagraveo magrave lại
thiếu văn minh như vậy Cograven trừng phạt hay đagravey đọa tiacuten đồ
của migravenh chỉ vigrave họ từ bỏ tocircn giaacuteo hoặc vigrave họ chuyển qua tocircn
giaacuteo khaacutec
Phật giaacuteo thigrave chưa bao giờ liecircn quan đến yacute tưởng nagravey
Đạo Phật khocircng coacute chủ trương iacutech kỷ hay trừng phạt bất kỳ
ai vigrave bất kỳ lyacute do tocircn giaacuteo ngay cả việc khocircng tin vagraveo Đức
Phật
Nếu đấng saacuteng tạo lagrave một người tạo ra muocircn loagravei vagrave loagravei
người thigrave tại sao đấng saacuteng tạo coacute thể giaacuteng một người
xuống địa ngục để bị đọa đagravey nấu chảy matildei matildei ở đoacute Bạn
coacute bao giờ đốt một diecircm quẹt dưới lograveng bagraven tay vagrave chịu
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 99
được sự noacuteng chaacutey của ngọn lửa khocircng Vậy sao bạn coacute thể
đốt bagraven tay của người khaacutec matildei matildei để người ta kecircu rống
trong đau đớn như vậy
Vagrave giả sử bạn lagrave đấng saacuteng tạo coacute đầy đủ quyền năng để
dừng lại việc thiecircu đốt đoacute liệu bạn coacute necircn dừng lại khocircng
hay vẫn tiếp tục nhigraven người khaacutec đau đớn như vậy
Đức Phật chủ trương tự do tư tưởng Người đatilde chưa bao
giờ yecircu cầu bất cứ ai phải tin theo giaacuteo lyacute của Người Đức
Phật cograven cho rằng khocircng phải bất cứ ai cũng hiểu được giaacuteo
lyacute của Phật vigrave những căn cơ khaacutec nhau của mọi người cho
necircn mọi người đều coacute thể chọn con đường thiacutech hợp nhất
cho migravenh
Phật giaacuteo khocircng phải lagrave một tocircn giaacuteo của giaacuteo điều vagrave
thưởng phạt magrave Phật giaacuteo mong muốn đưa đến cho mọi
người sự hiểu biết vagrave ldquothấyrdquo rotilde những lẽ thật chacircn lyacute của
cuộc đời vagrave thế giới rồi tự mọi người chọn caacutech sống thiacutech
hợp cho migravenh để traacutenh bỏ những đau Khổ trong cuộc đời
Nhagrave baacutec học Albert Einstein
ldquoTocirci khocircng thể tưởng tượng một Thượng đế kẻ tưởng
thưởng vagrave trừng phạt những tạo vật của migravenhhellip
ldquoTocircn giaacuteo của tương lai sẽ lagrave tocircn giaacuteo về vũ trụ Noacute
phải vượt quaacute một đấng thượng đế caacute nhacircn vagrave traacutenh bỏ
giaacuteo điều cugraveng lyacute thuyết thần học Bao trugravem cả hai mặt
tự nhiecircn vagrave tacircm linh noacute phải được dựa trecircn cảm quan
tocircn giaacuteo coacute được từ kinh nghiệm về mọi sự vật tự nhiecircn
100 Con đường của chuacuteng ta
vagrave tacircm linh như lagrave caacutech kết hợp đuacuteng nghĩa nhất Phật
giaacuteo sẽ trả lời được yacute nghĩa nagravey
ldquoNếu coacute một tocircn giaacuteo nagraveo coacute thể đương đầu với những
nhu cầu khoa học hiện đại thigrave đoacute lagrave Phật giaacuteo Phật
giaacuteo khocircng cần xeacutet lại quan điểm của migravenh để cập nhật
với những khaacutem phaacute mới của khoa học Phật giaacuteo
khocircng cần phải từ bỏ quan điểm của migravenh để xu hướng
theo khoa học bởi vigrave Phật giaacuteo bao trugravem cả khoa học
cũng như vượt qua khoa họcrdquo
(9) Phương phaacutep ldquoThiềnrdquo coacute tạo những tacircm niệm xấu aacutec
hay khocircng theo như một số người vẫn bagraven taacuten magrave khocircng
giải thiacutech
Thiền đatilde được thực hagravenh vagrave phaacutet triển bằng nhiều higravenh
thức khaacutec nhau vagrave nhiều nền văn hoacutea khaacutec nhau trong suốt
mấy ngagraven năm qua Ngagravey nay thiền tập được thực hiện trecircn
khắp thế giới đặc biệt phaacutet triển mạnh ở những nước
phương Tacircy
Rất nhiều cocircng ty doanh nghiệp đatilde gửi nhacircn viecircn của
migravenh đến thiền tập ở những khoacutea thiền Họ nhận ra rằng
thiền mang lại rất nhiều lợi iacutech lagravem cho tacircm an định vagrave tacircm
trong sạch vagrave giuacutep cho việc kiểm soaacutet những aacutep lực cocircng
việc stress nỗi đau bức xuacutec vagrave những cơn giận
Những nhagrave thần kinh học thuộc Trường Y Khoa của đại
học University of Massachusetts bằng caacutech nghiecircn cứu
soacuteng natildeo của những người hagravenh thiền đatilde cho thấy kết luận
rằng natildeo của họ an bigravenh vagrave tĩnh lặng hơn natildeo của những
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 101
người khocircng hagravenh thiền (wwwpsychologytodaycom
articles200304the-benefits-meditation)
Những nhagrave nghiecircn cứu của Trung Tacircm Y Khoa San
Francisco thuộc đại học University of California cũng đatilde
kết luận rằng nhờ vagraveo thiền tập những người theo Phật giaacuteo
thực sự hạnh phuacutec vagrave bigravenh tĩnh hơn những người khaacutec
(wwwnewsbbccouk2hihealth3047291stm)
Một số người khocircng taacuten đồng việc hagravenh thiền vigrave những
nỗi sợ vocirc lyacute Điều đoacute lagrave hoagraven toagraven sai traacutei ngay cả đơn
thuần về mặt khoa học y học
(10) Phải chăng những cacircu chuyện về những điều thần
diệu về năng lực thần thocircng của Đức Phật lagrave coacute thật
Theo Phật giaacuteo mọi điều đều coacute thể xảy ra theo tiến
trigravenh khoa học vagrave nhacircn quả
Một số năng lực của Tacircm coacute thể tạo ra những kỳ cocircng
hay những điều thần diệu khoacute magrave giải thiacutech được bằng tri
kiến bigravenh thường của người phagravem tục cograven đầy vocirc minh vagrave ocirc
nhiễm như chuacuteng ta
Đuacuteng lagrave trong kinh điển coacute ghi lại một số điều thần diệu
vagrave năng lực thần thocircng magrave Đức Phật đatilde thể hiện trong một
vagravei lần để chinh phục đạo đức của những người ngoại đạo
quaacute khiacutech Tuy nhiecircn Đức Phật chưa bao giờ noacutei nhiều về
những năng lực nagravey hay chỉ dạy cho ai về thần thocircng như lagrave
một giaacuteo lyacute cần thiết
102 Con đường của chuacuteng ta
Cograven một số cacircu chuyện khaacutec về năng lực thần thocircng của
Đức Phật lịch sử coacute lẽ do một số tu sĩ cổ xưa đatilde phoacuteng đại
thecircu dệt thecircm iacutet nhiều vigrave sự sugraveng kiacutenh cao độ dagravenh cho Đức
Phật vagrave vigrave mục điacutech tạo ra những higravenh ảnh cao siecircu của Đức
Phật để saacutenh với những higravenh ảnh huyền thoại biacute ẩn của tocircn
giaacuteo hữu thần khaacutec vagraveo thời cổ xưa đoacute (như Hindu giaacuteo)
Phật giaacuteo khocircng khuyến khiacutech sự đề cao hay niềm tin mugrave
quaacuteng vagraveo những điều thần diệu những bugravea pheacutep hay về
một Đức Phật đầy huyền thuật vagrave thần thocircng biacute ẩn như vậy
Đức Phật khocircng chủ trương pheacutep thuật hay thần thocircng biến
hoacutea lagrave một trong những caacutech thức tu hagravenh nagraveo cả
Chiacutenh Đức Phật đatilde dạy rằng bất kỳ thần thocircng biến hoacutea
nagraveo cho dugrave coacute thật đi nữa thigrave cũng khocircng hề quan trọng
Điều quan trọng lagrave thực hagravenh con đường Đạo magrave Đức Phật
đatilde hướng dẫn bởi vigrave chỉ coacute con đường đoacute mới giải thoaacutet
con người khỏi mọi khổ đau vagrave phiền natildeo magrave thocirci
(11) Những người đồng tiacutenh luyến aacutei coacute thể lagrave Phật tử hay
khocircng
Xu hướng tigravenh dục của mọi người lagrave khocircng liecircn quan vagrave
khocircng phải lagrave yếu tố quan trọng gigrave trong Phật giaacuteo hết
Đồng tiacutenh luyến aacutei lagrave xu hướng tigravenh dục tự nhiecircn của một
người vagrave coacute lẽ đoacute khocircng phải lagrave một dạng phạm giới về đạo
đức như lagrave một hagravenh động tagrave dacircm (giới thứ tư trong ldquoNăm
Giớirdquo)
Nếu bạn thắc mắc những người theo đạo Phật coacute thể sẽ
hỏi lại như vầy ldquoAi tốt hơn ai một người đồng tiacutenh chiacutenh
trực hiền hogravea hay một người tigravenh dục khaacutec phaacutei magrave vocirc
lương tacircm gian traacuterdquo
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 103
Theo Đức Phật đạo đức vagrave phẩm hạnh của một người
khocircng phụ thuộc vagraveo tocircn giaacuteo của họ Dugrave những người coacute
đang theo đạo Phật hay khocircng thigrave họ vẫn lagrave người tốt khi họ
lagrave người tốt Vagrave tất cả mọi người đều coacute thể tham gia vagraveo
Phật giaacuteo nếu họ tigravem hiểu vagrave thấy đạo Phật lagrave coacute lyacute vagrave thiacutech
hợp cho việc tu tập để đem lại sự bigravenh an vagrave giải thoaacutet cho
họ Dugrave cho họ khocircng theo đạo Phật một caacutech chiacutenh thức
nhưng nếu họ sống một đời với đạo đức tốt đẹp thigrave họ cũng
đatilde lagrave những Phật tử rồi theo yacute nghĩa của Phật giaacuteo
(12) Huacutet thuốc laacute lagrave ngược với đạo Phật
Noacutei một caacutech chiacutenh thức thigrave Phật giaacuteo khocircng xem việc
huacutet thuốc laacute lagrave sai traacutei về mặt đạo đức
Tuy nhiecircn rất nhiều những Phật tử vagrave tu sĩ Phật giaacuteo
nghiecircm tuacutec vagrave gương mẫu đều khocircng huacutet thuốc laacute vagrave họ
thường khuyến khiacutech việc từ bỏ thuốc laacute
Bởi vigrave huacutet thuốc laacute coacute rất nhiều điều nguy hại cho bản
thacircn Những người ldquotu thiềnrdquo khocircng necircn huacutet thuốc laacute vigrave huacutet
thuốc laacute lagrave lagravem cho thần kinh vagrave tacircm triacute luocircn luocircn bị hồi
hộp kiacutech thiacutech trong khi việc thiền định lagrave việc lagravem cho
tacircm tĩnh lặng vagrave tập trung Hơn nữa huacutet thuốc laacute lagrave lagravem cho
hệ hocirc hấp hoạt động khocircng tốt hơi-thở sẽ khoacute khăn ngắn
dagravei ngộp thở vigrave thuốc laacute lagravem hại phổi vagrave hệ tim mạch lagravem
sức khỏe khocircng tốt tất cả đều cản trở cho việc hagravenh thiền
Cho dugrave những tăng sĩ khocircng tu theo phương phaacutep thiền thigrave
họ cũng khocircng necircn huacutet thuốc laacute vigrave điều đoacute cũng tạo ra
những higravenh ảnh khocircng đẹp ở những nơi chugravea chiền vagrave trước
mắt những Phật tử Nhưng sự thật thigrave thời nay coacute rất nhiều
thầy tu theo phaacutep mocircn Tịnh Độ ở Việt nam lagrave những người
huacutet thuốc laacute thường xuyecircn
104 Con đường của chuacuteng ta
Một vấn đề nữa của huacutet thuốc laacute cũng giống như việc
uống rượu vagrave dugraveng chất độc hại do lagrave gacircy ghiền Huacutet thuốc
coacute thể biến thagravenh một dạng thegravem muốn liecircn tục hagraveng ngagravey
vigrave tiacutenh chất gacircy ghiền vagrave lagravem cho người huacutet thuốc luocircn luocircn
phụ thuộc vagraveo noacute
Một vấn đề quan trọng nữa lagrave việc huacutet thuốc laacute vừa gacircy
hại cho bản thacircn migravenh vừa ảnh hưởng vagrave gacircy hại đến những
người hiacutet thở xung quanh họ trở thagravenh những người huacutet
thuốc laacute ldquobị độngrdquo trở thagravenh những nạn nhacircn của người huacutet
thuốc Magrave như Đức Phật đatilde noacutei những việc gigrave migravenh lagravem magrave
gacircy hại cho bản thacircn migravenh vagrave những người khaacutec thigrave đoacute
khocircng phải lagrave một hagravenh động tốt thiện Vagrave vigrave vậy chuacuteng ta
cần necircn traacutenh bỏ
Cũng chiacutenh vigrave lyacute do gacircy nguy hại cho migravenh vagrave mọi
người nhiều nước văn minh trecircn thế giới đatilde hạn chế việc
huacutet thuốc vagrave việc huacutet thuốc cũng bị nghiecircm cấm ở những
nơi cocircng cộng
Từ những điều nagravey chuacuteng ta coacute thể hiểu rằng Phật giaacuteo
coacute lẽ khocircng taacuten đồng với việc huacutet thuốc laacute vagrave coacute lẽ khocircng
xem việc huacutet thuốc lagrave thaacutei độ hay hagravenh động tiacutech cực vagrave tốt
lagravenh trong cuộc sống
(13) Phật giaacuteo dạy chuacuteng ta necircn luocircn luocircn hagravei lograveng với
mọi thứ migravenh coacute Tuy nhiecircn đa số mọi người đều coacute tham
vọng lagravem việc nhiều hơn để coacute thu nhập nhiều hơn vagrave
cũng coacute tham vọng tạo cuộc sống sung tuacutec hơn cho gia
đigravenh Vậy lagravem sao hogravea giải vấn đề nagravey
Đacircy lagrave một cacircu hỏi hay Đuacuteng lagrave Đạo Phật khuyecircn dạy
mọi người hatildey biết hagravei lograveng biết hạnh phuacutec với những gigrave
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 105
migravenh coacute được đừng quaacute tham lam đừng quaacute tham muốn magrave
dẫn đến thất vọng bất hạnh vagrave khổ sở
Tuy nhiecircn Đạo Phật vẫn mở ra cho mọi người sự tự do
chọn lựa phương caacutech vagrave con đường nagraveo đem lại nhiều an
lagravenh vagrave hạnh phuacutec nhất cho migravenh miễn sao bạn đừng quaacute đi
về cực đoan Vigrave vậy đạo Phật đatilde chủ trương vagrave khuyến
khiacutech ldquoCon Đường Trung Đạordquo Trung đạo nghĩa lagrave sao
Nghĩa lagrave (a) bạn đừng quaacute tham vọng đến nỗi coacute khả
năng gacircy phương hại đến quyền lợi của người khaacutec trong
khi migravenh nỗ lực để đạt được mục điacutech đoacute của migravenh Vagrave bạn
(b) cũng khocircng necircn quaacute hagravei lograveng với hoagraven cảnh của migravenh
nếu cograven phấn đấu được để cải thiện đời sống tinh thần vagrave
vật chất cho chiacutenh migravenh vagrave gia đigravenh thigrave hatildey cố gắng nỗ lực
trong phạm vi khả năng của migravenh đừng quaacute rụt regrave một caacutech
tiecircu cực nhưng cũng đừng quaacute tham vọng một caacutech quaacute
đaacuteng Tức lagrave traacutenh hai cực đoan Đoacute lagrave yacute nghĩa của con
đường trung đạo
Viacute dụ vigrave tham muốn được thăng cấp hay được tăng
lương magrave migravenh phải dugraveng nhiều caacutech hay thủ đoạn khocircng
tốt để đạt được mục điacutech lagravem phương hại đến đồng nghiệp
vagrave người khaacutec thigrave điều đoacute lagrave khocircng đuacuteng với đạo Phật
(Những thực tại ldquokhocircng đẹprdquo trong viacute dụ nagravey lagrave rất phổ
biến trong nhiều nơi cocircng sở hiện nay Một số đồng nghiệp
vagrave đối taacutec của tocirci trước đacircy từ Trung Quốc Nam Triều Tiecircn
vagrave nhiều nước Acircu Mỹ cũng tacircm sự rằng việc nagravey lagrave khaacute phổ
biến ở đất nước họ Tuy nhiecircn cũng theo yacute họ tigravenh trạng
nagravey ở những nước Acircu Mỹ coacute vẻ iacutet hơn sơ với ở những nước
Đocircng Aacute)
Hay vigrave muốn coacute thật nhiều tiền necircn bạn dagravenh hết thời
gian lagravem thecircm ngoagravei giờ coi nhẹ những thời gian hay
106 Con đường của chuacuteng ta
những việc dagravenh cho gia đigravenh vợ chồng con caacutei cha mẹ
anh chị emhellipĐiều đoacute về lacircu về dagravei sẽ lagravem tổn hại tigravenh cảm
của gia đigravenh đối với migravenh điều đoacute lagrave khocircng coacute lợi cho migravenh
vagrave gia đigravenh
Noacutei cho cugraveng những tham vọng vagrave sự bằng lograveng phải
necircn được cacircn bằng theo đuacuteng hoagraven cảnh năng lực vagrave những
nhu cầu được ưu tiecircn theo thứ tự của migravenh Viacute dụ thời gian
đi chăm soacutec cha mẹ ở bệnh viện sau giờ lagravem việc necircn được
ưu tiecircn hơn lagrave thời gian dagravenh cho việc lagravem thecircm ngoagravei giờ
để tăng thecircm mức độ thu nhập Cha mẹ cagraveng ngagravey cagraveng gần
đất xa trời chứ họ khocircng chờ cho bạn coacute đủ thu nhập để đến
chăm soacutec họ Nguyecircn tắc vẫn vậy Dugrave bạn coacute tham vọng
tiacutech cực đến đacircu thigrave luocircn luocircn suy nghĩ chiacutenh chắn rằng
ldquoNhững gigrave lagravem magrave khocircng coacute lợi cho migravenh hay người khaacutec
hay cả hai thigrave migravenh necircn traacutenh Những gigrave (tham vọng) nagraveo
nếu migravenh lagravem thigrave mang lại lợi iacutech cho migravenh vagrave cũng khocircng
lagravem tổn hại cho người khaacutec thigrave migravenh coacute thể lagravemrdquo
Sự chấp nhận bằng lograveng với mọi điều mọi hoagraven cảnh
cũng necircn dựa vagraveo nguyecircn tắc trung đạo nagravey
(14)Việc ăn chay lagrave bắt buộc đối với những Phật tử
Theo Đạo Phật đặc biệt lagrave Phật giaacuteo Nguyecircn thủy thigrave
việc ăn chay hay khocircng lagrave hoagraven toagraven phụ thuộc vagraveo caacute nhacircn
của mỗi người Phật giaacuteo khocircng nhấn mạnh vagraveo sự thanh
tịnh vagrave thanh khiết của thức ăn magrave nhấn mạnh vagraveo sự
thanh tịnh vagrave trong sạch của Tacircm
Đacircy lagrave một trong những vấn đề thường được bagraven catildei bạn
cần tigravem hiểu kỹ tại sao Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy thigrave noacutei như
vậy trong khi phần lớn những người theo Phật giaacuteo Đại
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 107
Thừa thigrave chủ trương việc ăn chay lagrave bắt buộc đối với mọi
Phật tử xuất gia vagrave khuyến khiacutech mọi Phật tử tại gia cũng
necircn ăn chay
Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy hay Nam Tocircng đến ngagravey nay vẫn
chủ trương việc ldquokhất thựcrdquo thức ăn theo đuacuteng như caacutech
thực hagravenh từ thời Đức Phật cograven tại thế Magrave đatilde đi khất thực
thức ăn thigrave người đi khất thực (xin đồ ăn) khocircng necircn yecircu
cầu người cho (thiacute chủ Phật tử cuacuteng dường thức ăn) phải
lagravem đồ ăn đuacuteng theo yecircu cầu của migravenh Vigrave vậy từ thời Đức
Phật cho đến nay trường phaacutei bảo thủ nagravey vẫn giữ nguyecircn
truyền thống khất thực vagrave người ta cho gigrave ăn nấy
Điều thứ hai Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy chủ trương ăn chay
theo giới ldquoTam Tịnh Nhụcrdquo coacute nghĩa lagrave những loại thịt nagraveo
khocircng diacutenh vagraveo ba điều sau thigrave Phật tử coacute thể dugraveng Ba điều
đoacute lagrave (a) khocircng thấy người ta giết (b) khocircng nghe tiếng kecircu
la của loagravei thuacute bị giết vagrave (c) khocircng coacute sự nghi ngờ về người
khaacutec giết thịt lagrave để cho migravenh ăn tức lagrave vigrave migravenh magrave giết thịt
Nếu thức ăn (thịt caacute) nagraveo đaacutep ứng đủ ba điều kiện nagravey thigrave
caacutec Tỳ kheo được ăn lagrave khocircng phạm giới theo sự cho pheacutep
trong Giới Luật magrave Đức Phật đưa ra (Phụ Lục 17)
Trong khi đoacute Phật giaacuteo Đại Thừa đặc biệt ở Trung Quốc
sau nagravey thigrave khocircng chấp nhận caacutech ăn chay nagravey họ quan
niệm rằng ăn chay lagrave khocircng được ăn thịt động vật magrave chỉ ăn
caacutec loại rau đậu traacutei cacircyhellip
Bất luận quan điểm của Phật giaacuteo Nguyecircn Thuỷ hay Đại
Thừa mục điacutech của sự ăn chay lagrave lagravem tăng trưởng lograveng từ
bi lagravem giảm bớt lograveng sacircn hận cũng giống như caacutech tu tập
ldquokhocircng saacutet sinhrdquo để biết thương yecircu người đồng loại vagrave
những loagravei sinh vật khaacutec Khi một người đatilde coacute lograveng từ bi vagrave
khocircng nỡ giết hại caacutec loại loagravei vật thigrave người ấy cũng khoacute coacute
108 Con đường của chuacuteng ta
thể giết người Đoacute lagrave lyacute do tại sao Đức Phật đưa ra giới cấm
ldquoKhocircng được saacutet sinhrdquo Chiacutenh Giới Hạnh thứ nhất nagravey lagrave
nhacircn tố để higravenh thagravenh quan điểm ăn chay trong đạo Phật
(Phụ Lục 18)
Nhiều người đatilde suy nghiệm về sự tagraven bạo khi giết hại suacutec
vật necircn họ đatilde từ bỏ sự thegravem muốn ăn thịt caacute vagrave trở thagravenh
những người ăn chay chứ khocircng riecircng những người theo
đạo Phật mới ăn chay Rất nhiều người phương Tacircy bacircy giờ
ăn chay vigrave quan điểm từ-bi nagravey
Ở đacircy rất mong bạn đọc necircn đọc thecircm những giảng luận
với nhiều goacutec nhigraven về đề tagravei ldquonhạy cảm vagrave quan trọngrdquo nagravey
trong bagravei Phụ Lục ở cuối saacutech
Do vấn đề nagravey lagrave quan trọng vagrave bạn lagrave người Phật tử
tại gia cần phải tự migravenh suy nghĩ vagrave tự quyết định cho migravenh
như thế nagraveo lagrave đuacuteng sai như thế nagraveo lagrave hợp đạo lyacute vagrave hợp
với lời Phật dạy bởi vigrave vấn đề nagravey được hiểu vagrave thực hagravenh
khaacutec nhau bởi nhiều trường phaacutei Phật giaacuteo khaacutec nhau Bạn
cần necircn đọc vagrave tham khảo thecircm nhiều nguồn kinh saacutech vagrave
luận giảng khaacutec nhau
Tuy nhiecircn trong hạn hẹp của quyển saacutech nhỏ beacute nagravey chỉ
mong muốn noacutei nocircm na lại như sau
(1) Theo quan điểm của Phật giaacuteo Nguyecircn thủy thigrave bạn
coacute thể ăn chay Hoặc nếu việc ăn chay lagrave khoacute khăn bất tiện
(vigrave phải đi khất thực hoặc vigrave phải nhờ vagraveo nguồn thức ăn
của người khaacutec để nuocirci thacircn hoặc mocirci trường sống ở nơi đoacute
khocircng thể coacute nhiều thức ăn thực vật) thigrave bạn coacute thể tiếp tục
ăn mặn trong khi vẫn lagrave một Phật tử đạo hạnh
(2) Theo quan điểm của Phật giaacuteo Đại Thừa người xuất
gia thigrave bắt buộc phải ăn chay (rau cải thực vậthellip) Cograven Phật
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 109
tử tại gia nếu ăn chay được hợp với sức khỏe vagrave tiện lợi của
migravenh thigrave necircn ăn chay lagrave sự thực hagravenh rất đaacuteng khen ngợi
Cograven nếu khocircng Phật tử tại gia được khuyến khiacutech ăn chay
vagraveo caacutec ngagravey lễ lagravenh như ngagravey Rằm Mồng Một hay những
ngagravey giữ Taacutem giớihellipđể tăng trưởng lograveng Từ Bi đối với con
người vagrave vạn vật
bull Tại đacircy coacute hai vấn đề chuacuteng ta cần necircn suy nghĩ theo
thiển yacute của tocirci
Một ăn chay chắc chắn lagrave caacutech tốt đẹp đối với một Phật
Tử vagrave ăn chay lagrave chắc chắn nuocirci dưỡng lograveng từ bi lagrave traacutenh
saacutet sanh vagrave traacutenh gacircy tổn hại cho bất cứ người nagraveo vagrave chuacuteng
sinh nagraveo
Hai tuy nhiecircn đừng necircn cho rằng chỉ việc ăn chay lagrave
hoagraven toagraven trở thagravenh một Phật tử tốt theo đạo Phật Việc ăn
chay khocircng phải lagrave thay thế được cho những việc thực hagravenh
tu tập vagrave giữ giới hạnh đạo đức khaacutec Như đatilde noacutei trecircn Phật
giaacuteo nhấn mạnh vagraveo sự tu tập sự sống giữ giới hạnh vagrave tu
dưỡng Tacircm để coacute Tacircm trong sạch lagravenh mạnh vagrave chiacutenh
điều nagravey mới tạo ra Nghiệp tốt lagravenh tạo ra cuộc sống tốt
lagravenh
(15) Tại sao coacute những tu sĩ vẫn ăn thịt trong khi rau cải
thigrave rất dễ dagraveng coacute được ở khắp nơi
Khi coacute người trong Tăng Đoagraven đoacute lagrave ngagravei Devadatta
(Đề-bagrave-đạt-đa) đatilde đề xuất với Phật về việc ăn chay vagrave cấm
caacutec tu sĩ ăn thịt caacute Đức Phật đatilde từ chối đề xuất nagravey Coacute lẽ
Đức Phật đatilde coacute nhiều lyacute do thiết thực vagraveo hoagraven cảnh xatilde hội
thời đoacute bởi vigrave rau cải khocircng được gieo trồng một caacutech trugrave
phuacute ở những vugraveng miền bắc Ấn Độ vagraveo thời xưa đoacute đặc
110 Con đường của chuacuteng ta
biệt rau cải vagrave ngũ cốc lagrave rất khan hiếm vagraveo những mugravea khocirc
hạn ở xung quanh lưu vực socircng Hằng
Viacute dụ sau nagravey nếu chỉ ăn chay bằng rau cải thigrave sẽ rất khoacute
khăn cho những vugraveng Phật giaacuteo như Tacircy Tạng vigrave ở đoacute gia
suacutec thigrave rất nhiều magrave những rau cải traacutei cacircy thigrave cực kỳ khan
hiếm khoacute trồng được ở vugraveng đất khắc nghiệt đoacute
Vagraveo thời Đức Phật cho đến tận ngagravey nay những tu sĩ
(theo Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy) vẫn sống nhờ vagraveo thức ăn
khất thực Vagrave thức ăn khất thực lagrave tugravey theo lograveng bố thiacute của
thiacute chủ vagrave Phật tử cuacuteng dường Nếu những tu sĩ yecircu cầu chỉ
giới hạn cuacuteng dường bằng thức ăn toagraven-chay toagraven rau cải
ngũ cốc thigrave điều đoacute coacute thể tạo gaacutenh nặng cho những thiacute chủ
cuacuteng dường thức ăn hagraveng ngagravey cho caacutec Tăng Ni Thực tế lagrave
đa số mọi người trong cuộc sống ở những xứ sở nagravey đều
tranh thủ ldquomột lầnrdquo thời gian trong ngagravey để nấu thức ăn
trước lagrave cuacuteng dường caacutec sư thầy sau lagrave phần cograven lại để gia
đigravenh ăn Magrave đa số những gia đigravenh Phật tử nagravey cũng ăn mặn
như truyền thống từ thời Đức Phật Vigrave vậy những thầy tu
của Nam Tocircng nhận vagrave ăn bất cứ thứ gigrave được cho ngay cả
lagrave thịt miễn sao những loại thịt đoacute nằm trong giới hạnh của
ldquoTam Tịnh Nhụcrdquo như đatilde noacutei trecircn lagrave được
Xin noacutei thecircm một chuacutet về Giới Luật của Tăng Đoagraven
Vigrave Phật giaacuteo Nguyecircn thủy cấm khocircng cho caacutec tu sĩ nhận sự
cuacuteng dường bố thiacute bằng tiền bạc Cho necircn họ khocircng coacute cơ
hội đi mua thức ăn bằng tiền bạc để magrave chọn thức ăn theo yacute
muốn của migravenh (giả sử như họ coacute muốn ăn chay) Họ hoagraven
toagraven phụ thuộc vagraveo thức ăn khất thực của dacircn lagraveng của thiacute
chủ bố thiacute cho họ hagraveng ngagravey Ngay cả khi họ nấu ăn trong tu
viện tịnh xaacute thigrave những nguyecircn liệu thực phẩm cũng lagrave do
những Phật tử mang tới cuacuteng dường (Hy vọng quyacute vị hiểu
ra được chỗ nagravey)
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 111
Ngagravey nay thực tế rất nhiều tu sĩ vagrave chugravea chiền theo Phacirc
giaacuteo Nguyecircn Thủy cũng ưu tiecircn việc ăn chay như ở Thaacutei
Lan ở Miến Điệnhellipkhi những điều kiện hậu cần cho pheacutep
Tuy nhiecircn những thầy tu ldquonghiecircm tuacutecrdquo theo truyền thống
Đại Thừa chắc chắn lagrave ăn chay tuyệt đối
(16) Việc ăn những đồ chay giả mặn coacute lagrave ngụy biện vagrave
đạo đức giả hay khocircng Tại sao lại lagravem thức ăn chay giả
mặn ở caacutec nước Đocircng Aacute như Việt Nam Trung Quốc Đagravei
Loan Triều Tiecircn
Đồ ăn chay giả mặn lagrave những thức ăn ldquochayrdquo lagravem từ bột
đậu nagravenh nấm vagrave thực vật nhưng được lagravem vagrave trigravenh bagravey
giống như những moacuten ăn mặn Nhiều nơi những người Phật
tử nấu vagrave ăn những đồ ăn kiểu nagravey bị cho lagrave đạo đức giả
Caacutei lyacute lagrave Đatilde ăn chay để quecircn đi thịt caacute quecircn đi việc saacutet sinh
động vật vậy magrave khi nấu chay lại chế biến ldquorau cảirdquo giống
hệt như mugravei vị higravenh dạng của thịt caacute để lsquogợi nhớrsquo đến những
thức ăn từ thịt caacute (vagrave coacute thể để ăn cho được ngon miệng
hơn)
Một số người thigrave giải thiacutech rằng việc lagravem thức ăn chay
giả mặn lagrave caacutech lagravem cho những người chưa ăn chay bước
qua ăn chay được dễ dagraveng hơn khocircng bị bỡ ngỡ khocircng bị
khoacute ăn khi chuyển từ ăn mặn qua ăn chay() Điều nagravey dugrave coacute
đuacuteng đối với một số người nhưng coacute lẽ chỉ lagrave tự nguỵ biện
Rotilde ragraveng lagrave trong tất cả những quaacuten ăn chay vagrave trong những
dịp lễ lagravenh caacutec Phật tử tề tựu về caacutec chugravea chiền ở Việt Nam
vagrave những nước Đocircng Aacute khaacutec thigrave hầu hết thức ăn chay đều
được chế biến vagrave trigravenh bagravey với higravenh dạng higravenh thức vagrave
hương vị y hệt thức ăn mặn vagrave được dugraveng bởi tất cả mọi
người vagrave cả Tăng Ni
112 Con đường của chuacuteng ta
Coacute hai vấn đề hay ldquohai lyacute lẽrdquo cần suy nghiệm vagrave bạn cần
chọn cho migravenh quan điểm nagraveo bạn thấy đuacuteng đắn lagrave phugrave
hợp với giaacuteo lyacute của Phật vagrave phugrave hợp với lograveng từ-bi của
chiacutenh migravenh
Một (1) khi đồ chay giả mặn được chế biến vagrave trigravenh bagravey
cho số đocircng Phật tử lagrave những người bigravenh thường đang ăn
mặn thigrave họ noacutei lagrave chế biến như vậy để những người đang ăn
thịt caacute chuyển qua ăn chay được dễ dagraveng hơn vigrave higravenh thức
vagrave mugravei vị cũng gần giống moacuten mặn Cho necircn tất cả quaacuten
cơm chay nhagrave hagraveng chay vagrave những nơi cuacuteng dường Trai
Tăng cũng đều lagravem như vậy Đoacute caacutech khuyến khiacutech mọi
người ăn chay
Hai(2) khi lagravem đồ chay giả mặn vagrave cuacuteng dường cho Tăng
Ni thigrave họ lại noacutei Tăng Ni thọ dụng thức ăn chay giả mặn
nhưng Tacircm khocircng hề khởi sinh điều gigrave về đồ ăn mặn như
thịt caacute Điều nagravey rất khoacute noacutei Đức Phật đatilde noacutei khi coacute đối
tượng tiếp xuacutec như mugravei vị higravenh sắchellipthigrave cảm-thọ vagrave ldquotacircm-
khởirdquo sẽ khởi sinh
Cho dugrave theo Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy thigrave việc ăn mặn lagrave
khocircng bị cấm nhưng nếu đatilde traacutenh ăn đồ mặn thật sự vigrave lyacute
do khocircng muốn higravenh thugrave mugravei vị của thịt caacute lagravem động lograveng
từ bi lagravem suy nghĩ về việc saacutet sinh giết hại thigrave việc lagravem đồ
ăn chay giả mặn với higravenh thugrave mugravei vị như của thịt caacute thật
(thịt gigrave caacute gigrave thigrave coacute những higravenh thugrave vagrave mugravei vị đuacuteng như vậy)
chắc sẽ lagravem khởi sinh trong tacircm những nhận-thức [tưởng]
về loại thịt hay caacute đoacute Vagrave như vậy lại đi ngược lại yacute nghĩa
của việc ăn chay Như vậy caacutei ldquoyacute nghĩardquo của việc ăn chay
lagrave vigrave lograveng từ-bi lagrave để quecircn đi higravenh ảnh mugravei vị của thịt caacute
thật cũng khocircng cograven ở đacircy
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 113
Bạn coacute thể tự hỏi rằng nếu ăn chay vigrave lograveng từ-bi vagrave sự
thanh-tịnh của thacircn vagrave tacircm thigrave rau cải nấm rơm đậu
nagravenhhellip được cắt thagravenh từng miếng nhỏ vuocircng vức ăn khocircng
thấy ngon miệng một caacutech tự nhiecircn hay sao magrave cần phải
cocircng phu cắt tỉa gaacuten gheacutep tạo higravenh vagrave cho vagraveo những gia
vị mugravei vị để thức ăn phải giống như chả lụa caacute kho heo
xagraveo thịt nướnghellip thigrave mới ăn thấy ngon miệng được
Tuy nhiecircn dugrave tốt hay xấu thigrave việc ăn chay hay ăn đồ
chay giả mặn vẫn tốt hơn nhiều so với việc ldquocố yacuterdquo ăn thịt ăn
caacute với caacutei tacircm ldquoyacute thứcrdquo rotilde việc giết thịt saacutet sanh chắc chắn
đatilde xảy ra đacircu đoacute (ở những lograve giết mổ ở chợ vagrave ở trong nhagrave
bếp của những người nấu)
Đức Phật
Tất cả mọi chuacuteng sinh
Đều mưu cầu được sống
Đều mưu cầu hạnh phuacutec
helliphelliphelliphellip
Migravenh run sợ đao kiếm
Migravenh cũng sợ chết choacutec
Vậy lấy người lagrave migravenh
Thigrave khocircng necircn giết hại
Khocircng gacircy ra giết hại
(Kinh Phaacutep Cuacute ndash Kệ 129)
114 Con đường của chuacuteng ta
(17) Những cảnh giới1 hiện hữu (cotildei sống) khaacutec nhau lagrave
gigrave Chuacuteng lagrave những nơi thực hay ảo
Theo truyền thống Phật giaacuteo coacute năm (5) cảnh giới hiện
hữu magrave tất cả caacutec loagravei chuacuteng sinh coacute mặt ở đoacute Năm cảnh
giới đoacute lagrave
Địa Ngục
Suacutec Sinh
Ngạ Quỷ
Người
Thiecircn Thần vagrave Trời
Những cảnh giới thấp xấu đầy đau khổ lagrave Địa ngục Suacutec
sinh Ngạ quỷ
bull Địa ngục theo kinh điển bao gồm 08 đại địa ngục vagrave
160 tiểu địa ngục bao bọc xung quanh những đại địa ngục
đoacute
bull Suacutec sinh lagrave cảnh giới của tất cả loagravei động vật từ nhỏ beacute
cho đến to lớn
bull Ngạ quỷ (peta) coacute nghĩa lagrave ldquoquỷ đoacuteirdquo hoặc hay được
gọi lagrave những lsquohồn marsquo hay ldquonhững người khuất mặtrdquo xung
quanh ta Ngạ quỷ sống trong cotildei vocirc cugraveng đagravey đọa vagrave đau
khổ luocircn luocircn thiếu thốn luocircn luocircn đoacutei khaacutet magrave khocircng
được ăn uống Vagrave coacute những loagravei ngạ quỷ luocircn luocircn ở gần
những người thacircn quyến cograven sống của migravenh vagrave coacute thể thấy
được tất cả những gigrave họ hagraveng thacircn quyến của migravenh đang
lagravem vagrave luocircn luocircn khao khaacutet những người thacircn lagravem những
1ldquoCảnh giớirdquo lagrave hoagraven cảnh lagrave phacircn giới cao thấp viacute dụ cảnh giới suacutec sinh cảnh giới
địa ngục cảnh giới trecircn trời Trong mỗi loại cảnh giới cao thấp đoacute coacute thể coacute nhiều
ldquocotildei sốngrdquo khaacutec nhau viacute dụ địa ngục coacute 168 tầng hay ldquocotildeirdquo khaacutec nhau cảnh giới
trecircn trời thigrave coacute đến 28 ldquocotildeirdquo sống khaacutec nhau
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 115
việc cocircng-đức vagrave hồi-hướng cocircng đức đoacute cho họ để họ
hưởng được cocircng-đức đoacute Đoacute lagrave caacutech duy nhất giuacutep họ giảm
bớt nghiệp xấu vagrave hy vọng được taacutei sinh về một cotildei lagravenh
khaacutec
bull Cotildei Suacutec sinh vagrave Ngạ quỷ lagrave ở cugraveng nơi với cotildei Người
cugraveng ở trecircn bề mặt traacutei đất
bull [Xin để yacute thecircm loagravei Quỷ thần A-tu-la (asuras) lagrave loagravei
quỷ thần dị dạng to lớn ở cotildei trời của Nam Thiecircn Vương
(thuộc Tứ Đại Thiecircn Vương) nhưng do nghiệp xấu luocircn
sống với tacircm sacircn hận hung hatilden vagrave đau khổ cho necircn họ cũng
thuộc về cảnh giới thấp xấu đau khổ mặc dugrave cotildei sống của họ
lagrave thuộc về trecircn cảnh giới trời thần Cho necircn nhiều truyền
thống Phật giaacuteo khaacutec đatilde tiacutenh riecircng cotildei quỷ thần A-tu-la một
cảnh-giới đau khổ riecircng vagrave do caacutech tiacutenh như vậy necircn tổng
cộng coacute 06 cảnh giới magrave chuacuteng sinh đang hiện hữu
Bạn coacute biết khocircng coacute rất nhiều coacute lograveng tốt vagrave chiacutenh trực
họ lagrave những người tốt bụng cocircng bằng vagrave coacute lograveng bi mẫn
nhưng họ coacute tacircm hay dễ bị noacuteng giận Họ coacute thể noacuteng giận
vigrave nhiều lyacute do xảy ra hagraveng ngagravey họ noacuteng giận vigrave bất đồng
vigrave tự aacutei vigrave caacutei ta bị xuacutec phạm hoặc vigrave sự bất cocircng vigrave quaacute
noacuteng ruột lo lắng cho người thacircn vagrave người khaacutec vigrave hoagraven
cảnh trớ trecircu vigrave gặp phải người xấu vigrave buồn bực nhacircn tigravenh
thế thaacuteiNếu họ khocircng tu tập tacircm để giảm trừ tacircm sacircn-giận
đoacute thigrave sau khi chết họ rất dễ bị taacutei sinh thagravenh những quỷ
thần A-tu-la đau khổ như vậy]
bull Những cảnh giới cao đẹp lagrave cotildei Người vagrave những cotildei Trời
của caacutec thiecircn thần vagrave caacutec vị trời Phạm Thiecircn (Brahmas)
bull Kinh điển cũng ghi rằng coacute nhiều ldquotầngrdquo tức nhiều
ldquocotildeirdquo cao thấp khaacutec nhau trong cảnh giới Địa Ngục vagrave trong
cảnh giới Thiecircn Thần vagrave Trời
116 Con đường của chuacuteng ta
bull Nếu loagravei quỷ thần A-tu-la (asuras) được taacutech riecircng ra
thagravenh một (đơn vị) cotildei hiện hữu riecircng biệt vagrave caacutec tầng địa
ngục được gom chung thagravenh một cotildei thigrave tổng cộng coacute 04
cotildei thuộc cảnh giới xấu [Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷ vagrave A-
tu-la] 07 cotildei Dục giới phuacutec lagravenh [gồm 1 cotildei dục giới lagrave cotildei
Người vagrave 06 cotildei dục giới của Thiecircn thần) 16 cotildei Trời Sắc
Giới vagrave 04 cotildei Trời Vocirc Sắc Giới
Tổng cộng Coacute 31 Cotildei hiện hữu magrave con người (vagrave chuacuteng
sinh) coacute thể bị hay được taacutei sinh về đoacute ngay sau khi từ giatilde
kiếp sống hiện tại
Chẳng hạn ở cảnh giới địa ngục coacute đến 168 ldquotầngrdquo đại địa
ngục vagrave tiểu địa ngục khaacutec nhau tugravey theo mức độ Nghiệp aacutec
nặng nề magrave chuacuteng sinh bị rơi rớt vagrave đagravey đọa vagraveo đoacute
Cograven trecircn cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời coacute rất nhiều cotildei
Trời khaacutec nhau tugravey theo mức độ do Nghiệp thiện lagravenh magrave
chuacuteng sinh được taacutei sinh về đoacute gồm coacute 06 Cotildei Trời Dục
Giới 16 Cotildei Trời Sắc Giới vagrave 04 Cotildei Trời Vocirc Sắc Giới
Để dễ higravenh dung bạn coacute thể liecircn-tưởng đến một cotildei lagrave
ldquocotildei Ngườirdquo trecircn traacutei đất magrave chuacuteng ta đang sống gồm 193
nước trải dagravei trecircn 07 đại lục địa Nếu chuacuteng ta may mắn
được sống trong những đất nước văn minh thanh bigravenh vagrave
khiacute hậu ocircn hogravea thigrave đoacute lagrave một điều phuacutec lagravenh so với việc phải
sống trong những đất nước lạc hậu đầy chiến tranh vagrave khiacute
hậu khắc nghiệt đoacutei nghegraveo vagrave bệnh tật Những đất nước trecircn
traacutei đất vagrave mức độ dễ sống vagrave khoacute sống khaacutec nhau thậm chiacute
quaacute checircnh lệch nhau thigrave cũng giống như những ldquocotildeirdquo khaacutec
nhau trecircn cảnh giới trecircn Trời hay những ldquocotildeirdquo khaacutec nhau
trong cảnh giới dưới địa ngục vậy
Vigrave vậy coacute thể noacutei rằng bất kỳ một cotildei Trời nagraveo đoacute (trong
26 cotildei thuộc cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời) lagrave chắc chắn sẽ
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 117
tốt đẹp hơn vagrave phuacutec lagravenh hơn bất cứ quốc gia nagraveo trecircn traacutei
đất cotildei người
Vagrave ngược lại coacute thể hiểu bất kỳ một ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo
nagraveo đoacute (trong 168 ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo) của cảnh giới địa ngục
cũng chắc chắn lagrave kinh khủng hơn đagravey đọa hơn vagrave toagraven lagrave
đau khổ hơn bất kỳ xứ sở nagraveo trecircn traacutei đất
Vigrave vậy ở nơi đacircu đời sống hay mocirci trường sống coacute sự tagraven
bạo độc tagravei aacutep bức vagrave đagravey đọa quaacute khốc liệt với con người
thigrave người ta hay gọi lagrave ldquođịa ngục trần gianrdquo
Khi noacutei về đời sống Thacircn-Tacircm của con người Đức Phật
thường noacutei một caacutech ẩn dụ về những ldquocảnh giớirdquo coacute nghĩa
lagrave những tigravenh trạng hạnh phuacutec hay đau khổ khaacutec nhau của
con người tugravey theo hoagraven cảnh của mỗi người
-Viacute dụ một người đang phải chịu tật nguyền đau đớn
hoặc tinh thần khủng hoảng thigrave người đoacute đatilde giống như đang
chịu cảnh địa ngục
-Những người khocircng cograven lẽ sống gigrave chỉ biết nằm chờ đến
bữa ăn vagrave sống để ăn thigrave chẳng khaacutec nagraveo sống như cảnh suacutec
sinh
-Những người quaacute tham lam luocircn luocircn tham muốn thegravem
khaacutet magrave chẳng bao giờ được thỏa matilden dugrave đatilde coacute đầy đủ thigrave
được cho lagrave giống như loagravei ngạ quỷ luocircn luocircn cảm thấy đoacutei
thiếu vagrave đau khổ vigrave thegravem khaacutet
-Người luocircn luocircn coacute maacuteu sacircn giận ganh tị chiến tranh
tranh dagravenh quyền lực vagrave của cải thigrave tacircm cũng chẳng khaacutec
nagraveo loagravei quỷ thần dị dạng A-tu-la luocircn luocircn sống với tacircm
sacircn hận thugrave hằn vagrave hiếu chiến
118 Con đường của chuacuteng ta
-Vagrave những ai được sinh ra đẹp đẽ vagrave giagraveu sang coacute thể
được gọi lagrave đang sống sung sướng như ở cotildei thiecircn thần hay
thiecircn đagraveng Cotildei thiecircn thần dường như lagrave mơ ước của Viacute dụ
những ngocirci sao thể thầu hết mọi người bởi vậy khi những
tagravei tử điện ảnh nổi tiếng sống trong nhagrave cao cửa đẹp vagrave luocircn
coacute hagraveng triệu người hacircm mộ hay lsquotocircn thờrsquo thigrave những người
hacircm mộ đoacute gọi họ lagrave những lsquothiecircn thầnrsquo
Rotilde ragraveng lagrave những cotildei thấp xấu như Địa Ngục Ngạ Quỷ
Suacutec Sinh Quỷ Thần dị dạng lagrave đầy đau khổ vagrave hagravenh hạ Vagrave
những cotildei Thiecircn thần vagrave Trời trecircn tiecircn cảnh lagrave đầy phuacutec
lagravenh vagrave sung sướng
-Tuy nhiecircn Đức Phật noacutei rằng ở những cotildei thấp xấu đoacute
chuacuteng sinh khoacute magrave lagravem được một việc cocircng đức nagraveo để tiacutech
lũy Nghiệp tốt được Những chuacuteng sinh ở trong những cotildei
thấp xấu bị đọa đagravey như vậy thigrave chỉ lo chịu đựng mọi đau
khổ hagravenh hạ chứ khocircng cograven thời gian hay cơ hội lagravem
chuyện phuacutec đức nagraveo (Khi đatilde bị ở trong cảnh giới Địa ngục
hay Suacutec sinh thigrave coacute lagravem cocircng đức cũng chẳng coacute điều gigrave để
lagravem Vagrave tacircm thức của chuacuteng sinh đang bị ở trong cotildei địa
ngục vagrave suacutec sinh cũng khoacute magrave khởi sinh một triacute tuệ căn bản
nagraveo để magrave lagravem chuyện cocircng đức Thời gian bị ở trong
những cotildei đoacute thật lagrave dagravei khocircng thể nghĩ bagraven vigrave khoacute magrave tạo
ra được nghiệp tốt nagraveo để chuyển hoacutea taacutei sinh vagraveo những
cảnh giới tốt hơn)
-Trong khi đoacute những chuacuteng sinh ở những cotildei bồng lai
của Thiecircn thần vagrave Trời thigrave chỉ lo hưởng thụ sung sướng
khocircng cograven bị đau khổ cho necircn họ cũng chẳng rảnh rang để
suy tư hay nghĩ nhiều đến những việc cocircng đức Ở những
cotildei phuacutec lagravenh sung sướng đoacute những thiecircn thần cũng khocircng
nhigraven thấy được những lẽ vocirc-thường vagrave biến-đổi nhanh
choacuteng như ở trong cotildei Người
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 119
-Như vậy chỉ cograven cotildei Người lagrave coacute đủ hai bản chất Khổ vagrave
Sướng lagrave thiacutech hợp để học tập vagrave thực hagravenh giaacuteo phaacutep của
Đức Phật Hơn nữa chỉ coacute ở cotildei Người thigrave tất cả chuacuteng sinh
mới coacute cơ hội lagravem những hagravenh động cocircng-đức lagravem những
việc tốt lagravem người tốt vagrave nhờ đoacute tiacutech lũy Nghiệp tốt
Những Nghiệp tốt sẽ lagrave những hagravenh trang cho những chuyến
đi sau nagravey sau khi từ giatilde cotildei Người vagrave cũng nhờ vậy mới
mong coacute ngagravey giải thoaacutet hoagraven toagraven
Tuy nhiecircn Đức Phật coacute kể rằng coacute những chuacuteng sinh lagrave
thiecircn thần ở những cotildei Trời cũng cố gắng thực hagravenh giaacuteo
phaacutep của Đức Phật vagrave đatilde coacute thể chứng ngộ Niết-bagraven Vigrave
vậy Đức Phật đatilde cố gắng khuyecircn dạy mọi người hatildey nỗ lực
tu tập lagravem những điều tốt lagravenh để tiacutech lũy Nghiệp tốt Đoacute lagrave
cơ hội để được taacutei sinh về những cotildei lagravenh đaacuteng quyacute đoacute
Cho dugrave những cảnh giới (gồm 31 cotildei hiện hữu) coacute thực
sự tồn tại trong vũ trụ hay khocircng hoặc đoacute chỉ lagrave những
trạng thaacutei tacircm của từng chuacuteng sinh thigrave vấn đề đoacute cũng
khocircng quan trọng Điều quan trọng lagrave chuacuteng ta theo nguyecircn
lyacute khoa học của Phật giaacuteo đoacute lagrave sống tốt thigrave sẽ tạo Nghiệp
tốt vagrave nhờ đoacute bạn coacute quyền hy vọng sẽ được taacutei sinh về
những cotildei phuacutec lagravenh sau khi chết
Mục điacutech trước sau của caacutec Phật tử lagrave phải được về cotildei
lagravenh traacutenh được những cotildei thấp xấu đầy đau khổ vagrave đọa đagravey
kinh khủng như cảnh Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷhellip
Cograven đối với mục tiecircu tột-cugraveng lagrave giải thoaacutet khỏi vograveng taacutei
sinh luacircn hồi thigrave chỉ khi chuacuteng ta được ở trong những cotildei
lagravenh thigrave mới coacute thể tiếp tục lagravem việc tốt lagravenh vagrave thực hagravenh
Phật Phaacutep thigrave mới mong coacute ngagravey đạt đến Niết-bagraven sự giải
thoaacutet hoagraven toagraven khỏi luacircn hồi sinh tử
120 Con đường của chuacuteng ta
(18) Khi đạo Phật được truyền baacute sang những nước
phương Tacircy rất nhiều người phương Tacircy đatilde theo Đạo
Phật Điều đoacute coacute đuacuteng như vậy khocircng
Riecircng ở Mỹ con số người thực sự thực hagravenh theo Phật
giaacuteo vẫn cograven iacutet Giaacuteo sư Seymour Lachman đồng taacutec giả
của quyển saacutech nổi tiếng ldquoMột quốc Gia Becircn Dưới Chuacuteardquo
(One Nation Under God) ước lượng khoảng 800000 người
lagrave Phật tử ở Mỹ Tuy nhiecircn những nhagrave nghiecircn cứu Phật
giaacuteo thigrave cho rằng con số đoacute coacute thể lagrave nhiều hơn 4-5 lần nếu
tiacutenh cả con số những người theo đạo Phật nhập cư liecircn tục
từ những nước Đocircng Nam Aacute vagrave Đocircng Aacute
Số người theo đạo Phật ở chacircu Acircu khoảng 4 triệu người
chủ yếu ở caacutec nước Đức Phaacutep Anh Yacute
Số người theo đạo Phật ở chacircu Uacutec cũng khaacute nhiều vagrave
tăng nhanh Thống kecirc năm 2011 cho biết coacute khoảng
529000 người Uacutec theo đạo Phật trong tổng dacircn số khoảng
215 triệu người con số Phật tử tăng nhanh từ khoảng 21
dacircn số lecircn gần 25 dacircn số trong năm năm cuối
Coacute rất nhiều danh nhacircn rất nổi tiếng ở những nước Acircu
Mỹ đatilde theo đạo Phật hoặc đatilde chuyển từ đạo của họ qua đạo
Phật Trong số đoacute coacute nhiều người nổi tiếng nhất trong lĩnh
vực của migravenh trecircn thế giới magrave bạn coacute thể đatilde dễ dagraveng biết
đến từ lacircu Viacute dụ như
William Ford Jr Chủ hatildeng xe hơi Ford
Steve Jobs Chủ tịch hatildeng maacutey tiacutenh Apple Inc
Tiger Woods Nhagrave vocirc địch gocircn thế giới
Richard Gere Tagravei tử điện ảnh
Harrison Ford Tagravei tử điện ảnh
Orlando Bloom Tagravei tử điện ảnh
Keanu Reeves Tagravei tử điện ảnh
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 121
Uma Thurman Tagravei tử điện ảnh
Oliver Stone Đạo diễn điện ảnh
Tina Turner Ca sĩ nhạc Pop
Adam Yauch Ca sĩ nhạc Pop
Herbie Hancock Nhạc sĩ nhạc Jazz
Roberto Baggio Cầu thủ boacuteng đaacute Yacute
Phil Jackson Cầu thủ boacuteng rỗ NBA
Marshall Cty Marshall Goldsmith Partners
Goldsmith
helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip
Bạn cũng coacute thể đọc thecircm một bagravei viết rất hay về bối
cảnh Phật giaacuteo ở Hollywood vagrave Hoa Kỳ trecircn trang www
unboundintrasuntcnjeduarchiveslifestyleoldbuddha với
tựa đề ldquoNhững Ngocirci Sao Lagrave Phật Tửrdquo
(19) Bạn vẫn cograven nhiều cacircu hỏi muốn được trả lời
Nếu bạn vẫn cograven nhiều thắc mắc về yacute nghĩa vagrave giaacuteo lyacute
Phật giaacuteo vagrave việc thực hagravenh đạo Phật xin bạn hatildey tigravem đọc
một quyển saacutech về vấn đaacutep theo từng đề mục rất hay coacute tecircn
lagrave ldquoNhững Hỏi Đaacutep Hayrdquo (Good Question Good Answer)
của ngagravei S Dhammika Quyển saacutech nagravey đatilde được dịch ra
nhiều ngocircn ngữ vagrave cũng coacute bản dịch ra tiếng Việt của cư sĩ
Phạm Kim Khaacutenh vagrave TS Bigravenh Anson mang tecircn ldquoPhật Phaacutep
Vấn Đaacuteprdquo
Bạn coacute thể tham khảo thecircm quyển ldquoVấn Đaacutep về Phật
giaacuteordquo được biecircn soạn bởi cugraveng người viết do cugraveng nhagrave xuất
bản ấn hagravenh 2012 cugraveng với quyển saacutech nagravey
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 95
đacircy vagravei chục năm chuacuteng ta coacute thể chuyển qua khocircng gian vocirc
tận nguyecircn vẹn chữ viết vagrave kyacute tecircn vagrave coacute thể gửi higravenh ảnh
của chuacuteng ta từ một caacutei maacutey faxcho đến hơn mười năm
nay vagrave chuacuteng ta đatilde coacute thể nhigraven thấy nhau khi noacutei chuyện
gửi tất cả higravenh ảnh của một buổi sinh nhật trong vograveng vagravei
chục giacircy qua khocircng gian để đến nửa vograveng traacutei đất becircn
kiahellipĐoacute lagrave những điều magrave thời xa xưa khocircng ai coacute thể
tưởng tượng ra nổi nhưng những điều Phật đatilde noacutei luacutec đoacute
người ta khocircng thể hiểu được nếu họ khocircng phải lagrave một bậc
thaacutenh nhacircn giaacutec ngộ
Cograven rất nhiều điều Đức Phật đatilde noacutei magrave cho đến hocircm nay
khoa học vẫn chưa khaacutem phaacute vagrave kiểm chứng hết Khocircng
biết chuacuteng ta coacute may mắn cograven sống đến khi nagraveo hoặc coacute
may mắn được taacutei sinh trở lại cotildei người đaacuteng nhớ nagravey để
chuacuteng ta coacute thể được tiếp tục chứng kiến những phaacutet minh
vagrave khaacutem phaacute mới magrave con người sẽ tigravem ra nữa Nhưng chắc
chắn những khaacutem phaacute đoacute khocircng coacute gigrave lagrave biacute ẩn khaacutec với
những quy luật vận hagravenh của tự nhiecircn magrave Đức Phật đatilde từng
thuyết giảng
Vậy thigrave tại sao ngagravey xưa cho đến tận bacircy giờ vẫn cograven rất
nhiều người khocircng tin những cacircu chuyện của Đức Phật về
thế giới vagrave vũ trụ về những cotildei taacutei-sinh hiện hữu khaacutec của
chuacuteng sinh magrave họ cứ matildei đi thecircu dệt những chuyện hoang
đường đầy magraveu sắc thần thoại vagrave phi khoa học về Đức Phật
William Shakespeare trong taacutec phẩm Hamlet
Nagravey Horatio cograven nhiều thứ trecircn cotildei trời vagrave traacutei đất
hơn những điều ocircng mơ thấy trong triết học của ocircng
96 Con đường của chuacuteng ta
(7) Vigrave sao Phật giaacuteo khocircng coacute niềm tin vagraveo Đấng Saacuteng
Tạo tối cao saacuteng tạo ra thế giới vũ trụ
Phật giaacuteo coacute xu hướng khaacute ldquothực tiễnrdquo trong những vấn
đề đoacute vagrave khocircng tin vagraveo những biacute ẩn saacuteng tạo vagrave cũng khocircng
chấp nhạn giả thuyết vũ trụ bắt nguồn từ ldquotrứng vũ trụrdquo hay
được tạo ra bởi một lsquovị thần coacute chogravem racircu dagravei trắngrsquo
Nếu bạn nghĩ rằng coacute một đấng saacuteng tạo tagravei tigravenh tạo ra cả
vũ trụ vagrave thế giới vậy ai tạo ra đấng saacuteng tạo tagravei tigravenh đoacute Vagrave
nếu đấng saacuteng tạo đoacute đatilde luocircn luocircn tồn tại vậy liệu vũ trụ
cũng đatilde luocircn luocircn tồn tại hay khocircng
Noacutei chung Phật giaacuteo khocircng tin vagraveo những đấng saacuteng tạo
toagraven năng như vậy Chẳng hạn như nếu một đấng saacuteng tạo
đatilde tạo ra vũ trụ đatilde tạo ra con người vậy tại sao khocircng tạo
ra những con người giống nhau cugraveng hạnh phuacutec như nhau
magrave lại tạo ra người aacutec người hiền người lagravem ra tội lỗi vagrave
phải bị higravenh phạt xuống địa ngục lsquovĩnh viễnrsquo trong cảnh đầu
rơi maacuteu chảy như vậy
Cứ cho nếu con người khocircng được đấng saacuteng tạo tạo ra
thigrave cũng chẳng lagrave gigrave cả Những đấng saacuteng tạo theo quan
điểm tocircn giaacuteo của nhiều tocircn giaacuteo thigrave lagrave đấng saacuteng tạo với
đầy lograveng baacutec aacutei thương yecircu muocircn loagravei Đấng saacuteng tạo đatilde
tạo ra vagrave biết trước coacute thiecircn đường hạnh phuacutec vagrave địa ngục
kinh khủng Vậy sao đấng saacuteng tạo lại tạo ra những con
người lagravem necircn tội lỗi để rồi bị đọa đagravey xuống địa ngục kinh
khủng đoacute - Để lagravem gigrave Tại sao đấng saacuteng tạo coacute luacutec lại đầy
lograveng baacutec aacutei thương yecircu muocircn loagravei coacute luacutec lại tạo ra địa
ngục rồi tạo ra con người gacircy necircn tội lỗi vagrave bị higravenh phạt
một caacutech bất cocircng khocircng thương xoacutet ở địa ngục đoacute
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 97
Đức Phật đatilde khuyecircn dạy khocircng necircn tin theo những điều
do giaacuteo điều do kinh kệ do truyền thống hay do những suy
đoaacuten tưởng tượng vigrave nếu tin như vậy sẽ chẳng mang lại lợi
iacutech gigrave
Đức Phật khuyecircn rằng đừng bao giờ cố gắng tigravem hiểu
những cacircu hỏi siecircu higravenh như vậy chẳng hạn như Ai tạo ra
thế giới nagravey Thế giới nagravey coacute tồn tại matildei matildei hay khocircng
Trong cacircu chuyện về một người bị diacutenh mũi tecircn độc khocircng
lo việc ruacutet mũi tecircn ra để cứu lấy mạng sống của migravenh magrave
cứ lo hỏi những cacircu hỏi vocirc iacutech như Ai đatilde bắn mũi tecircn đoacute
Tecircn họ hắn lagrave gigrave Hắn lagravem nghề gigrave Vigrave sao vagrave vigrave saohellipthigrave
người đoacute coacute thể chết trước khi nghe được cacircu trả lời Caacutech
tốt nhất lagrave hatildey để thầy thuốc ruacutet mũi tecircn ra vagrave băng boacute thuốc
thang vagrave cứu lấy mạng sống của migravenh Những cacircu hỏi đoacute
khocircng giuacutep iacutech gigrave cho việc cứu nguy mạng sống của migravenh
Yacute Đức Phật khuyecircn dạy rằng cuộc sống trecircn thế gian thật
lagrave vocirc thường vagrave ngắn ngủi necircn chuacuteng ta hatildey tập trung vagraveo
những vấn đề ldquothực tếrdquo lagrave lagravem sao để bớt Khổ để giải thoaacutet
được khỏi Khổhellip trước khi những vocirc thường đến vagraveo một
ngagravey khocircng hẹn trước trước khi chuacuteng ta coacute thể nghe được
những cacircu trả lời về những vấn đề siecircu phagravem siecircu nhiecircn đoacute
Chuacuteng ta hatildey necircn tu tập để mau đạt đến những triacute tuệ giải
thoaacutet Khi chuacuteng ta đạt được loại triacute tuệ giải thoaacutet đoacute chuacuteng
ta sẽ tự nhiecircn thấy biết tất cả những cacircu trả lời về những vấn
đề cao siecircu đoacute
(8) Vậy Phật giaacuteo coacute lsquothugrave gheacutetrsquo hay lsquođe dọarsquo những người
khocircng theo đạo Phật sẽ bị higravenh phạt hay bị đọa vagraveo địa
ngục hay khocircng
98 Con đường của chuacuteng ta
Chắc chắn lagrave khocircng phải rồi Đạo Phật khocircng chủ trương
theo kiểu cơ chế thưởng phạt vagrave địa ngục vĩnh viễn
Phật giaacuteo chủ trương rằng những quy luật về Nghiệp luật
nhacircn-quả đều aacutep dụng cho tất cả mọi người Khocircng phải lagrave
Phật tử thigrave được ưu aacutei cograven khocircng phải Phật tử thigrave bị xử
Khocircng phải vậy mọi người đều nhận latildenh những hậu quả
tốt xấu tugravey theo Nghiệp của migravenh
Phật giaacuteo khocircng phải giống những tocircn giaacuteo khaacutec lagrave sẽ
trừng phạt con người khi họ chọn theo tocircn giaacuteo khaacutec Thời
nay những higravenh phạt dagravenh cho những người gọi lagrave lsquongoại
đạorsquo hoặc cho những kẻ bỏ đạo đi theo tocircn giaacuteo khaacutec đatilde bị
nghiecircm cấm Tất cả mọi người trecircn traacutei đất đều được bảo vệ
được tocircn trọng để lựa chọn tiacuten ngưỡng cho migravenh Đoacute lagrave
nhacircn quyền như đatilde được ghi rotilde trong Hiến Chương của
Liecircn Hiệp Quốc (Điều 18) Việc trừng phạt mang tiacutenh tocircn
giaacuteo đatilde bị cấm ở hầu hết những nước văn minh trecircn thế giới
nagravey Những người soạn thảo vagrave quyết định Hiến Chương
tiến bộ nagravey cũng lagrave những người từ những tocircn giaacuteo ldquohữu
thầnrdquo khaacutec nhau Vậy khocircng lẽ coacute đấng saacuteng tạo nagraveo magrave lại
thiếu văn minh như vậy Cograven trừng phạt hay đagravey đọa tiacuten đồ
của migravenh chỉ vigrave họ từ bỏ tocircn giaacuteo hoặc vigrave họ chuyển qua tocircn
giaacuteo khaacutec
Phật giaacuteo thigrave chưa bao giờ liecircn quan đến yacute tưởng nagravey
Đạo Phật khocircng coacute chủ trương iacutech kỷ hay trừng phạt bất kỳ
ai vigrave bất kỳ lyacute do tocircn giaacuteo ngay cả việc khocircng tin vagraveo Đức
Phật
Nếu đấng saacuteng tạo lagrave một người tạo ra muocircn loagravei vagrave loagravei
người thigrave tại sao đấng saacuteng tạo coacute thể giaacuteng một người
xuống địa ngục để bị đọa đagravey nấu chảy matildei matildei ở đoacute Bạn
coacute bao giờ đốt một diecircm quẹt dưới lograveng bagraven tay vagrave chịu
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 99
được sự noacuteng chaacutey của ngọn lửa khocircng Vậy sao bạn coacute thể
đốt bagraven tay của người khaacutec matildei matildei để người ta kecircu rống
trong đau đớn như vậy
Vagrave giả sử bạn lagrave đấng saacuteng tạo coacute đầy đủ quyền năng để
dừng lại việc thiecircu đốt đoacute liệu bạn coacute necircn dừng lại khocircng
hay vẫn tiếp tục nhigraven người khaacutec đau đớn như vậy
Đức Phật chủ trương tự do tư tưởng Người đatilde chưa bao
giờ yecircu cầu bất cứ ai phải tin theo giaacuteo lyacute của Người Đức
Phật cograven cho rằng khocircng phải bất cứ ai cũng hiểu được giaacuteo
lyacute của Phật vigrave những căn cơ khaacutec nhau của mọi người cho
necircn mọi người đều coacute thể chọn con đường thiacutech hợp nhất
cho migravenh
Phật giaacuteo khocircng phải lagrave một tocircn giaacuteo của giaacuteo điều vagrave
thưởng phạt magrave Phật giaacuteo mong muốn đưa đến cho mọi
người sự hiểu biết vagrave ldquothấyrdquo rotilde những lẽ thật chacircn lyacute của
cuộc đời vagrave thế giới rồi tự mọi người chọn caacutech sống thiacutech
hợp cho migravenh để traacutenh bỏ những đau Khổ trong cuộc đời
Nhagrave baacutec học Albert Einstein
ldquoTocirci khocircng thể tưởng tượng một Thượng đế kẻ tưởng
thưởng vagrave trừng phạt những tạo vật của migravenhhellip
ldquoTocircn giaacuteo của tương lai sẽ lagrave tocircn giaacuteo về vũ trụ Noacute
phải vượt quaacute một đấng thượng đế caacute nhacircn vagrave traacutenh bỏ
giaacuteo điều cugraveng lyacute thuyết thần học Bao trugravem cả hai mặt
tự nhiecircn vagrave tacircm linh noacute phải được dựa trecircn cảm quan
tocircn giaacuteo coacute được từ kinh nghiệm về mọi sự vật tự nhiecircn
100 Con đường của chuacuteng ta
vagrave tacircm linh như lagrave caacutech kết hợp đuacuteng nghĩa nhất Phật
giaacuteo sẽ trả lời được yacute nghĩa nagravey
ldquoNếu coacute một tocircn giaacuteo nagraveo coacute thể đương đầu với những
nhu cầu khoa học hiện đại thigrave đoacute lagrave Phật giaacuteo Phật
giaacuteo khocircng cần xeacutet lại quan điểm của migravenh để cập nhật
với những khaacutem phaacute mới của khoa học Phật giaacuteo
khocircng cần phải từ bỏ quan điểm của migravenh để xu hướng
theo khoa học bởi vigrave Phật giaacuteo bao trugravem cả khoa học
cũng như vượt qua khoa họcrdquo
(9) Phương phaacutep ldquoThiềnrdquo coacute tạo những tacircm niệm xấu aacutec
hay khocircng theo như một số người vẫn bagraven taacuten magrave khocircng
giải thiacutech
Thiền đatilde được thực hagravenh vagrave phaacutet triển bằng nhiều higravenh
thức khaacutec nhau vagrave nhiều nền văn hoacutea khaacutec nhau trong suốt
mấy ngagraven năm qua Ngagravey nay thiền tập được thực hiện trecircn
khắp thế giới đặc biệt phaacutet triển mạnh ở những nước
phương Tacircy
Rất nhiều cocircng ty doanh nghiệp đatilde gửi nhacircn viecircn của
migravenh đến thiền tập ở những khoacutea thiền Họ nhận ra rằng
thiền mang lại rất nhiều lợi iacutech lagravem cho tacircm an định vagrave tacircm
trong sạch vagrave giuacutep cho việc kiểm soaacutet những aacutep lực cocircng
việc stress nỗi đau bức xuacutec vagrave những cơn giận
Những nhagrave thần kinh học thuộc Trường Y Khoa của đại
học University of Massachusetts bằng caacutech nghiecircn cứu
soacuteng natildeo của những người hagravenh thiền đatilde cho thấy kết luận
rằng natildeo của họ an bigravenh vagrave tĩnh lặng hơn natildeo của những
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 101
người khocircng hagravenh thiền (wwwpsychologytodaycom
articles200304the-benefits-meditation)
Những nhagrave nghiecircn cứu của Trung Tacircm Y Khoa San
Francisco thuộc đại học University of California cũng đatilde
kết luận rằng nhờ vagraveo thiền tập những người theo Phật giaacuteo
thực sự hạnh phuacutec vagrave bigravenh tĩnh hơn những người khaacutec
(wwwnewsbbccouk2hihealth3047291stm)
Một số người khocircng taacuten đồng việc hagravenh thiền vigrave những
nỗi sợ vocirc lyacute Điều đoacute lagrave hoagraven toagraven sai traacutei ngay cả đơn
thuần về mặt khoa học y học
(10) Phải chăng những cacircu chuyện về những điều thần
diệu về năng lực thần thocircng của Đức Phật lagrave coacute thật
Theo Phật giaacuteo mọi điều đều coacute thể xảy ra theo tiến
trigravenh khoa học vagrave nhacircn quả
Một số năng lực của Tacircm coacute thể tạo ra những kỳ cocircng
hay những điều thần diệu khoacute magrave giải thiacutech được bằng tri
kiến bigravenh thường của người phagravem tục cograven đầy vocirc minh vagrave ocirc
nhiễm như chuacuteng ta
Đuacuteng lagrave trong kinh điển coacute ghi lại một số điều thần diệu
vagrave năng lực thần thocircng magrave Đức Phật đatilde thể hiện trong một
vagravei lần để chinh phục đạo đức của những người ngoại đạo
quaacute khiacutech Tuy nhiecircn Đức Phật chưa bao giờ noacutei nhiều về
những năng lực nagravey hay chỉ dạy cho ai về thần thocircng như lagrave
một giaacuteo lyacute cần thiết
102 Con đường của chuacuteng ta
Cograven một số cacircu chuyện khaacutec về năng lực thần thocircng của
Đức Phật lịch sử coacute lẽ do một số tu sĩ cổ xưa đatilde phoacuteng đại
thecircu dệt thecircm iacutet nhiều vigrave sự sugraveng kiacutenh cao độ dagravenh cho Đức
Phật vagrave vigrave mục điacutech tạo ra những higravenh ảnh cao siecircu của Đức
Phật để saacutenh với những higravenh ảnh huyền thoại biacute ẩn của tocircn
giaacuteo hữu thần khaacutec vagraveo thời cổ xưa đoacute (như Hindu giaacuteo)
Phật giaacuteo khocircng khuyến khiacutech sự đề cao hay niềm tin mugrave
quaacuteng vagraveo những điều thần diệu những bugravea pheacutep hay về
một Đức Phật đầy huyền thuật vagrave thần thocircng biacute ẩn như vậy
Đức Phật khocircng chủ trương pheacutep thuật hay thần thocircng biến
hoacutea lagrave một trong những caacutech thức tu hagravenh nagraveo cả
Chiacutenh Đức Phật đatilde dạy rằng bất kỳ thần thocircng biến hoacutea
nagraveo cho dugrave coacute thật đi nữa thigrave cũng khocircng hề quan trọng
Điều quan trọng lagrave thực hagravenh con đường Đạo magrave Đức Phật
đatilde hướng dẫn bởi vigrave chỉ coacute con đường đoacute mới giải thoaacutet
con người khỏi mọi khổ đau vagrave phiền natildeo magrave thocirci
(11) Những người đồng tiacutenh luyến aacutei coacute thể lagrave Phật tử hay
khocircng
Xu hướng tigravenh dục của mọi người lagrave khocircng liecircn quan vagrave
khocircng phải lagrave yếu tố quan trọng gigrave trong Phật giaacuteo hết
Đồng tiacutenh luyến aacutei lagrave xu hướng tigravenh dục tự nhiecircn của một
người vagrave coacute lẽ đoacute khocircng phải lagrave một dạng phạm giới về đạo
đức như lagrave một hagravenh động tagrave dacircm (giới thứ tư trong ldquoNăm
Giớirdquo)
Nếu bạn thắc mắc những người theo đạo Phật coacute thể sẽ
hỏi lại như vầy ldquoAi tốt hơn ai một người đồng tiacutenh chiacutenh
trực hiền hogravea hay một người tigravenh dục khaacutec phaacutei magrave vocirc
lương tacircm gian traacuterdquo
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 103
Theo Đức Phật đạo đức vagrave phẩm hạnh của một người
khocircng phụ thuộc vagraveo tocircn giaacuteo của họ Dugrave những người coacute
đang theo đạo Phật hay khocircng thigrave họ vẫn lagrave người tốt khi họ
lagrave người tốt Vagrave tất cả mọi người đều coacute thể tham gia vagraveo
Phật giaacuteo nếu họ tigravem hiểu vagrave thấy đạo Phật lagrave coacute lyacute vagrave thiacutech
hợp cho việc tu tập để đem lại sự bigravenh an vagrave giải thoaacutet cho
họ Dugrave cho họ khocircng theo đạo Phật một caacutech chiacutenh thức
nhưng nếu họ sống một đời với đạo đức tốt đẹp thigrave họ cũng
đatilde lagrave những Phật tử rồi theo yacute nghĩa của Phật giaacuteo
(12) Huacutet thuốc laacute lagrave ngược với đạo Phật
Noacutei một caacutech chiacutenh thức thigrave Phật giaacuteo khocircng xem việc
huacutet thuốc laacute lagrave sai traacutei về mặt đạo đức
Tuy nhiecircn rất nhiều những Phật tử vagrave tu sĩ Phật giaacuteo
nghiecircm tuacutec vagrave gương mẫu đều khocircng huacutet thuốc laacute vagrave họ
thường khuyến khiacutech việc từ bỏ thuốc laacute
Bởi vigrave huacutet thuốc laacute coacute rất nhiều điều nguy hại cho bản
thacircn Những người ldquotu thiềnrdquo khocircng necircn huacutet thuốc laacute vigrave huacutet
thuốc laacute lagrave lagravem cho thần kinh vagrave tacircm triacute luocircn luocircn bị hồi
hộp kiacutech thiacutech trong khi việc thiền định lagrave việc lagravem cho
tacircm tĩnh lặng vagrave tập trung Hơn nữa huacutet thuốc laacute lagrave lagravem cho
hệ hocirc hấp hoạt động khocircng tốt hơi-thở sẽ khoacute khăn ngắn
dagravei ngộp thở vigrave thuốc laacute lagravem hại phổi vagrave hệ tim mạch lagravem
sức khỏe khocircng tốt tất cả đều cản trở cho việc hagravenh thiền
Cho dugrave những tăng sĩ khocircng tu theo phương phaacutep thiền thigrave
họ cũng khocircng necircn huacutet thuốc laacute vigrave điều đoacute cũng tạo ra
những higravenh ảnh khocircng đẹp ở những nơi chugravea chiền vagrave trước
mắt những Phật tử Nhưng sự thật thigrave thời nay coacute rất nhiều
thầy tu theo phaacutep mocircn Tịnh Độ ở Việt nam lagrave những người
huacutet thuốc laacute thường xuyecircn
104 Con đường của chuacuteng ta
Một vấn đề nữa của huacutet thuốc laacute cũng giống như việc
uống rượu vagrave dugraveng chất độc hại do lagrave gacircy ghiền Huacutet thuốc
coacute thể biến thagravenh một dạng thegravem muốn liecircn tục hagraveng ngagravey
vigrave tiacutenh chất gacircy ghiền vagrave lagravem cho người huacutet thuốc luocircn luocircn
phụ thuộc vagraveo noacute
Một vấn đề quan trọng nữa lagrave việc huacutet thuốc laacute vừa gacircy
hại cho bản thacircn migravenh vừa ảnh hưởng vagrave gacircy hại đến những
người hiacutet thở xung quanh họ trở thagravenh những người huacutet
thuốc laacute ldquobị độngrdquo trở thagravenh những nạn nhacircn của người huacutet
thuốc Magrave như Đức Phật đatilde noacutei những việc gigrave migravenh lagravem magrave
gacircy hại cho bản thacircn migravenh vagrave những người khaacutec thigrave đoacute
khocircng phải lagrave một hagravenh động tốt thiện Vagrave vigrave vậy chuacuteng ta
cần necircn traacutenh bỏ
Cũng chiacutenh vigrave lyacute do gacircy nguy hại cho migravenh vagrave mọi
người nhiều nước văn minh trecircn thế giới đatilde hạn chế việc
huacutet thuốc vagrave việc huacutet thuốc cũng bị nghiecircm cấm ở những
nơi cocircng cộng
Từ những điều nagravey chuacuteng ta coacute thể hiểu rằng Phật giaacuteo
coacute lẽ khocircng taacuten đồng với việc huacutet thuốc laacute vagrave coacute lẽ khocircng
xem việc huacutet thuốc lagrave thaacutei độ hay hagravenh động tiacutech cực vagrave tốt
lagravenh trong cuộc sống
(13) Phật giaacuteo dạy chuacuteng ta necircn luocircn luocircn hagravei lograveng với
mọi thứ migravenh coacute Tuy nhiecircn đa số mọi người đều coacute tham
vọng lagravem việc nhiều hơn để coacute thu nhập nhiều hơn vagrave
cũng coacute tham vọng tạo cuộc sống sung tuacutec hơn cho gia
đigravenh Vậy lagravem sao hogravea giải vấn đề nagravey
Đacircy lagrave một cacircu hỏi hay Đuacuteng lagrave Đạo Phật khuyecircn dạy
mọi người hatildey biết hagravei lograveng biết hạnh phuacutec với những gigrave
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 105
migravenh coacute được đừng quaacute tham lam đừng quaacute tham muốn magrave
dẫn đến thất vọng bất hạnh vagrave khổ sở
Tuy nhiecircn Đạo Phật vẫn mở ra cho mọi người sự tự do
chọn lựa phương caacutech vagrave con đường nagraveo đem lại nhiều an
lagravenh vagrave hạnh phuacutec nhất cho migravenh miễn sao bạn đừng quaacute đi
về cực đoan Vigrave vậy đạo Phật đatilde chủ trương vagrave khuyến
khiacutech ldquoCon Đường Trung Đạordquo Trung đạo nghĩa lagrave sao
Nghĩa lagrave (a) bạn đừng quaacute tham vọng đến nỗi coacute khả
năng gacircy phương hại đến quyền lợi của người khaacutec trong
khi migravenh nỗ lực để đạt được mục điacutech đoacute của migravenh Vagrave bạn
(b) cũng khocircng necircn quaacute hagravei lograveng với hoagraven cảnh của migravenh
nếu cograven phấn đấu được để cải thiện đời sống tinh thần vagrave
vật chất cho chiacutenh migravenh vagrave gia đigravenh thigrave hatildey cố gắng nỗ lực
trong phạm vi khả năng của migravenh đừng quaacute rụt regrave một caacutech
tiecircu cực nhưng cũng đừng quaacute tham vọng một caacutech quaacute
đaacuteng Tức lagrave traacutenh hai cực đoan Đoacute lagrave yacute nghĩa của con
đường trung đạo
Viacute dụ vigrave tham muốn được thăng cấp hay được tăng
lương magrave migravenh phải dugraveng nhiều caacutech hay thủ đoạn khocircng
tốt để đạt được mục điacutech lagravem phương hại đến đồng nghiệp
vagrave người khaacutec thigrave điều đoacute lagrave khocircng đuacuteng với đạo Phật
(Những thực tại ldquokhocircng đẹprdquo trong viacute dụ nagravey lagrave rất phổ
biến trong nhiều nơi cocircng sở hiện nay Một số đồng nghiệp
vagrave đối taacutec của tocirci trước đacircy từ Trung Quốc Nam Triều Tiecircn
vagrave nhiều nước Acircu Mỹ cũng tacircm sự rằng việc nagravey lagrave khaacute phổ
biến ở đất nước họ Tuy nhiecircn cũng theo yacute họ tigravenh trạng
nagravey ở những nước Acircu Mỹ coacute vẻ iacutet hơn sơ với ở những nước
Đocircng Aacute)
Hay vigrave muốn coacute thật nhiều tiền necircn bạn dagravenh hết thời
gian lagravem thecircm ngoagravei giờ coi nhẹ những thời gian hay
106 Con đường của chuacuteng ta
những việc dagravenh cho gia đigravenh vợ chồng con caacutei cha mẹ
anh chị emhellipĐiều đoacute về lacircu về dagravei sẽ lagravem tổn hại tigravenh cảm
của gia đigravenh đối với migravenh điều đoacute lagrave khocircng coacute lợi cho migravenh
vagrave gia đigravenh
Noacutei cho cugraveng những tham vọng vagrave sự bằng lograveng phải
necircn được cacircn bằng theo đuacuteng hoagraven cảnh năng lực vagrave những
nhu cầu được ưu tiecircn theo thứ tự của migravenh Viacute dụ thời gian
đi chăm soacutec cha mẹ ở bệnh viện sau giờ lagravem việc necircn được
ưu tiecircn hơn lagrave thời gian dagravenh cho việc lagravem thecircm ngoagravei giờ
để tăng thecircm mức độ thu nhập Cha mẹ cagraveng ngagravey cagraveng gần
đất xa trời chứ họ khocircng chờ cho bạn coacute đủ thu nhập để đến
chăm soacutec họ Nguyecircn tắc vẫn vậy Dugrave bạn coacute tham vọng
tiacutech cực đến đacircu thigrave luocircn luocircn suy nghĩ chiacutenh chắn rằng
ldquoNhững gigrave lagravem magrave khocircng coacute lợi cho migravenh hay người khaacutec
hay cả hai thigrave migravenh necircn traacutenh Những gigrave (tham vọng) nagraveo
nếu migravenh lagravem thigrave mang lại lợi iacutech cho migravenh vagrave cũng khocircng
lagravem tổn hại cho người khaacutec thigrave migravenh coacute thể lagravemrdquo
Sự chấp nhận bằng lograveng với mọi điều mọi hoagraven cảnh
cũng necircn dựa vagraveo nguyecircn tắc trung đạo nagravey
(14)Việc ăn chay lagrave bắt buộc đối với những Phật tử
Theo Đạo Phật đặc biệt lagrave Phật giaacuteo Nguyecircn thủy thigrave
việc ăn chay hay khocircng lagrave hoagraven toagraven phụ thuộc vagraveo caacute nhacircn
của mỗi người Phật giaacuteo khocircng nhấn mạnh vagraveo sự thanh
tịnh vagrave thanh khiết của thức ăn magrave nhấn mạnh vagraveo sự
thanh tịnh vagrave trong sạch của Tacircm
Đacircy lagrave một trong những vấn đề thường được bagraven catildei bạn
cần tigravem hiểu kỹ tại sao Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy thigrave noacutei như
vậy trong khi phần lớn những người theo Phật giaacuteo Đại
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 107
Thừa thigrave chủ trương việc ăn chay lagrave bắt buộc đối với mọi
Phật tử xuất gia vagrave khuyến khiacutech mọi Phật tử tại gia cũng
necircn ăn chay
Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy hay Nam Tocircng đến ngagravey nay vẫn
chủ trương việc ldquokhất thựcrdquo thức ăn theo đuacuteng như caacutech
thực hagravenh từ thời Đức Phật cograven tại thế Magrave đatilde đi khất thực
thức ăn thigrave người đi khất thực (xin đồ ăn) khocircng necircn yecircu
cầu người cho (thiacute chủ Phật tử cuacuteng dường thức ăn) phải
lagravem đồ ăn đuacuteng theo yecircu cầu của migravenh Vigrave vậy từ thời Đức
Phật cho đến nay trường phaacutei bảo thủ nagravey vẫn giữ nguyecircn
truyền thống khất thực vagrave người ta cho gigrave ăn nấy
Điều thứ hai Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy chủ trương ăn chay
theo giới ldquoTam Tịnh Nhụcrdquo coacute nghĩa lagrave những loại thịt nagraveo
khocircng diacutenh vagraveo ba điều sau thigrave Phật tử coacute thể dugraveng Ba điều
đoacute lagrave (a) khocircng thấy người ta giết (b) khocircng nghe tiếng kecircu
la của loagravei thuacute bị giết vagrave (c) khocircng coacute sự nghi ngờ về người
khaacutec giết thịt lagrave để cho migravenh ăn tức lagrave vigrave migravenh magrave giết thịt
Nếu thức ăn (thịt caacute) nagraveo đaacutep ứng đủ ba điều kiện nagravey thigrave
caacutec Tỳ kheo được ăn lagrave khocircng phạm giới theo sự cho pheacutep
trong Giới Luật magrave Đức Phật đưa ra (Phụ Lục 17)
Trong khi đoacute Phật giaacuteo Đại Thừa đặc biệt ở Trung Quốc
sau nagravey thigrave khocircng chấp nhận caacutech ăn chay nagravey họ quan
niệm rằng ăn chay lagrave khocircng được ăn thịt động vật magrave chỉ ăn
caacutec loại rau đậu traacutei cacircyhellip
Bất luận quan điểm của Phật giaacuteo Nguyecircn Thuỷ hay Đại
Thừa mục điacutech của sự ăn chay lagrave lagravem tăng trưởng lograveng từ
bi lagravem giảm bớt lograveng sacircn hận cũng giống như caacutech tu tập
ldquokhocircng saacutet sinhrdquo để biết thương yecircu người đồng loại vagrave
những loagravei sinh vật khaacutec Khi một người đatilde coacute lograveng từ bi vagrave
khocircng nỡ giết hại caacutec loại loagravei vật thigrave người ấy cũng khoacute coacute
108 Con đường của chuacuteng ta
thể giết người Đoacute lagrave lyacute do tại sao Đức Phật đưa ra giới cấm
ldquoKhocircng được saacutet sinhrdquo Chiacutenh Giới Hạnh thứ nhất nagravey lagrave
nhacircn tố để higravenh thagravenh quan điểm ăn chay trong đạo Phật
(Phụ Lục 18)
Nhiều người đatilde suy nghiệm về sự tagraven bạo khi giết hại suacutec
vật necircn họ đatilde từ bỏ sự thegravem muốn ăn thịt caacute vagrave trở thagravenh
những người ăn chay chứ khocircng riecircng những người theo
đạo Phật mới ăn chay Rất nhiều người phương Tacircy bacircy giờ
ăn chay vigrave quan điểm từ-bi nagravey
Ở đacircy rất mong bạn đọc necircn đọc thecircm những giảng luận
với nhiều goacutec nhigraven về đề tagravei ldquonhạy cảm vagrave quan trọngrdquo nagravey
trong bagravei Phụ Lục ở cuối saacutech
Do vấn đề nagravey lagrave quan trọng vagrave bạn lagrave người Phật tử
tại gia cần phải tự migravenh suy nghĩ vagrave tự quyết định cho migravenh
như thế nagraveo lagrave đuacuteng sai như thế nagraveo lagrave hợp đạo lyacute vagrave hợp
với lời Phật dạy bởi vigrave vấn đề nagravey được hiểu vagrave thực hagravenh
khaacutec nhau bởi nhiều trường phaacutei Phật giaacuteo khaacutec nhau Bạn
cần necircn đọc vagrave tham khảo thecircm nhiều nguồn kinh saacutech vagrave
luận giảng khaacutec nhau
Tuy nhiecircn trong hạn hẹp của quyển saacutech nhỏ beacute nagravey chỉ
mong muốn noacutei nocircm na lại như sau
(1) Theo quan điểm của Phật giaacuteo Nguyecircn thủy thigrave bạn
coacute thể ăn chay Hoặc nếu việc ăn chay lagrave khoacute khăn bất tiện
(vigrave phải đi khất thực hoặc vigrave phải nhờ vagraveo nguồn thức ăn
của người khaacutec để nuocirci thacircn hoặc mocirci trường sống ở nơi đoacute
khocircng thể coacute nhiều thức ăn thực vật) thigrave bạn coacute thể tiếp tục
ăn mặn trong khi vẫn lagrave một Phật tử đạo hạnh
(2) Theo quan điểm của Phật giaacuteo Đại Thừa người xuất
gia thigrave bắt buộc phải ăn chay (rau cải thực vậthellip) Cograven Phật
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 109
tử tại gia nếu ăn chay được hợp với sức khỏe vagrave tiện lợi của
migravenh thigrave necircn ăn chay lagrave sự thực hagravenh rất đaacuteng khen ngợi
Cograven nếu khocircng Phật tử tại gia được khuyến khiacutech ăn chay
vagraveo caacutec ngagravey lễ lagravenh như ngagravey Rằm Mồng Một hay những
ngagravey giữ Taacutem giớihellipđể tăng trưởng lograveng Từ Bi đối với con
người vagrave vạn vật
bull Tại đacircy coacute hai vấn đề chuacuteng ta cần necircn suy nghĩ theo
thiển yacute của tocirci
Một ăn chay chắc chắn lagrave caacutech tốt đẹp đối với một Phật
Tử vagrave ăn chay lagrave chắc chắn nuocirci dưỡng lograveng từ bi lagrave traacutenh
saacutet sanh vagrave traacutenh gacircy tổn hại cho bất cứ người nagraveo vagrave chuacuteng
sinh nagraveo
Hai tuy nhiecircn đừng necircn cho rằng chỉ việc ăn chay lagrave
hoagraven toagraven trở thagravenh một Phật tử tốt theo đạo Phật Việc ăn
chay khocircng phải lagrave thay thế được cho những việc thực hagravenh
tu tập vagrave giữ giới hạnh đạo đức khaacutec Như đatilde noacutei trecircn Phật
giaacuteo nhấn mạnh vagraveo sự tu tập sự sống giữ giới hạnh vagrave tu
dưỡng Tacircm để coacute Tacircm trong sạch lagravenh mạnh vagrave chiacutenh
điều nagravey mới tạo ra Nghiệp tốt lagravenh tạo ra cuộc sống tốt
lagravenh
(15) Tại sao coacute những tu sĩ vẫn ăn thịt trong khi rau cải
thigrave rất dễ dagraveng coacute được ở khắp nơi
Khi coacute người trong Tăng Đoagraven đoacute lagrave ngagravei Devadatta
(Đề-bagrave-đạt-đa) đatilde đề xuất với Phật về việc ăn chay vagrave cấm
caacutec tu sĩ ăn thịt caacute Đức Phật đatilde từ chối đề xuất nagravey Coacute lẽ
Đức Phật đatilde coacute nhiều lyacute do thiết thực vagraveo hoagraven cảnh xatilde hội
thời đoacute bởi vigrave rau cải khocircng được gieo trồng một caacutech trugrave
phuacute ở những vugraveng miền bắc Ấn Độ vagraveo thời xưa đoacute đặc
110 Con đường của chuacuteng ta
biệt rau cải vagrave ngũ cốc lagrave rất khan hiếm vagraveo những mugravea khocirc
hạn ở xung quanh lưu vực socircng Hằng
Viacute dụ sau nagravey nếu chỉ ăn chay bằng rau cải thigrave sẽ rất khoacute
khăn cho những vugraveng Phật giaacuteo như Tacircy Tạng vigrave ở đoacute gia
suacutec thigrave rất nhiều magrave những rau cải traacutei cacircy thigrave cực kỳ khan
hiếm khoacute trồng được ở vugraveng đất khắc nghiệt đoacute
Vagraveo thời Đức Phật cho đến tận ngagravey nay những tu sĩ
(theo Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy) vẫn sống nhờ vagraveo thức ăn
khất thực Vagrave thức ăn khất thực lagrave tugravey theo lograveng bố thiacute của
thiacute chủ vagrave Phật tử cuacuteng dường Nếu những tu sĩ yecircu cầu chỉ
giới hạn cuacuteng dường bằng thức ăn toagraven-chay toagraven rau cải
ngũ cốc thigrave điều đoacute coacute thể tạo gaacutenh nặng cho những thiacute chủ
cuacuteng dường thức ăn hagraveng ngagravey cho caacutec Tăng Ni Thực tế lagrave
đa số mọi người trong cuộc sống ở những xứ sở nagravey đều
tranh thủ ldquomột lầnrdquo thời gian trong ngagravey để nấu thức ăn
trước lagrave cuacuteng dường caacutec sư thầy sau lagrave phần cograven lại để gia
đigravenh ăn Magrave đa số những gia đigravenh Phật tử nagravey cũng ăn mặn
như truyền thống từ thời Đức Phật Vigrave vậy những thầy tu
của Nam Tocircng nhận vagrave ăn bất cứ thứ gigrave được cho ngay cả
lagrave thịt miễn sao những loại thịt đoacute nằm trong giới hạnh của
ldquoTam Tịnh Nhụcrdquo như đatilde noacutei trecircn lagrave được
Xin noacutei thecircm một chuacutet về Giới Luật của Tăng Đoagraven
Vigrave Phật giaacuteo Nguyecircn thủy cấm khocircng cho caacutec tu sĩ nhận sự
cuacuteng dường bố thiacute bằng tiền bạc Cho necircn họ khocircng coacute cơ
hội đi mua thức ăn bằng tiền bạc để magrave chọn thức ăn theo yacute
muốn của migravenh (giả sử như họ coacute muốn ăn chay) Họ hoagraven
toagraven phụ thuộc vagraveo thức ăn khất thực của dacircn lagraveng của thiacute
chủ bố thiacute cho họ hagraveng ngagravey Ngay cả khi họ nấu ăn trong tu
viện tịnh xaacute thigrave những nguyecircn liệu thực phẩm cũng lagrave do
những Phật tử mang tới cuacuteng dường (Hy vọng quyacute vị hiểu
ra được chỗ nagravey)
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 111
Ngagravey nay thực tế rất nhiều tu sĩ vagrave chugravea chiền theo Phacirc
giaacuteo Nguyecircn Thủy cũng ưu tiecircn việc ăn chay như ở Thaacutei
Lan ở Miến Điệnhellipkhi những điều kiện hậu cần cho pheacutep
Tuy nhiecircn những thầy tu ldquonghiecircm tuacutecrdquo theo truyền thống
Đại Thừa chắc chắn lagrave ăn chay tuyệt đối
(16) Việc ăn những đồ chay giả mặn coacute lagrave ngụy biện vagrave
đạo đức giả hay khocircng Tại sao lại lagravem thức ăn chay giả
mặn ở caacutec nước Đocircng Aacute như Việt Nam Trung Quốc Đagravei
Loan Triều Tiecircn
Đồ ăn chay giả mặn lagrave những thức ăn ldquochayrdquo lagravem từ bột
đậu nagravenh nấm vagrave thực vật nhưng được lagravem vagrave trigravenh bagravey
giống như những moacuten ăn mặn Nhiều nơi những người Phật
tử nấu vagrave ăn những đồ ăn kiểu nagravey bị cho lagrave đạo đức giả
Caacutei lyacute lagrave Đatilde ăn chay để quecircn đi thịt caacute quecircn đi việc saacutet sinh
động vật vậy magrave khi nấu chay lại chế biến ldquorau cảirdquo giống
hệt như mugravei vị higravenh dạng của thịt caacute để lsquogợi nhớrsquo đến những
thức ăn từ thịt caacute (vagrave coacute thể để ăn cho được ngon miệng
hơn)
Một số người thigrave giải thiacutech rằng việc lagravem thức ăn chay
giả mặn lagrave caacutech lagravem cho những người chưa ăn chay bước
qua ăn chay được dễ dagraveng hơn khocircng bị bỡ ngỡ khocircng bị
khoacute ăn khi chuyển từ ăn mặn qua ăn chay() Điều nagravey dugrave coacute
đuacuteng đối với một số người nhưng coacute lẽ chỉ lagrave tự nguỵ biện
Rotilde ragraveng lagrave trong tất cả những quaacuten ăn chay vagrave trong những
dịp lễ lagravenh caacutec Phật tử tề tựu về caacutec chugravea chiền ở Việt Nam
vagrave những nước Đocircng Aacute khaacutec thigrave hầu hết thức ăn chay đều
được chế biến vagrave trigravenh bagravey với higravenh dạng higravenh thức vagrave
hương vị y hệt thức ăn mặn vagrave được dugraveng bởi tất cả mọi
người vagrave cả Tăng Ni
112 Con đường của chuacuteng ta
Coacute hai vấn đề hay ldquohai lyacute lẽrdquo cần suy nghiệm vagrave bạn cần
chọn cho migravenh quan điểm nagraveo bạn thấy đuacuteng đắn lagrave phugrave
hợp với giaacuteo lyacute của Phật vagrave phugrave hợp với lograveng từ-bi của
chiacutenh migravenh
Một (1) khi đồ chay giả mặn được chế biến vagrave trigravenh bagravey
cho số đocircng Phật tử lagrave những người bigravenh thường đang ăn
mặn thigrave họ noacutei lagrave chế biến như vậy để những người đang ăn
thịt caacute chuyển qua ăn chay được dễ dagraveng hơn vigrave higravenh thức
vagrave mugravei vị cũng gần giống moacuten mặn Cho necircn tất cả quaacuten
cơm chay nhagrave hagraveng chay vagrave những nơi cuacuteng dường Trai
Tăng cũng đều lagravem như vậy Đoacute caacutech khuyến khiacutech mọi
người ăn chay
Hai(2) khi lagravem đồ chay giả mặn vagrave cuacuteng dường cho Tăng
Ni thigrave họ lại noacutei Tăng Ni thọ dụng thức ăn chay giả mặn
nhưng Tacircm khocircng hề khởi sinh điều gigrave về đồ ăn mặn như
thịt caacute Điều nagravey rất khoacute noacutei Đức Phật đatilde noacutei khi coacute đối
tượng tiếp xuacutec như mugravei vị higravenh sắchellipthigrave cảm-thọ vagrave ldquotacircm-
khởirdquo sẽ khởi sinh
Cho dugrave theo Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy thigrave việc ăn mặn lagrave
khocircng bị cấm nhưng nếu đatilde traacutenh ăn đồ mặn thật sự vigrave lyacute
do khocircng muốn higravenh thugrave mugravei vị của thịt caacute lagravem động lograveng
từ bi lagravem suy nghĩ về việc saacutet sinh giết hại thigrave việc lagravem đồ
ăn chay giả mặn với higravenh thugrave mugravei vị như của thịt caacute thật
(thịt gigrave caacute gigrave thigrave coacute những higravenh thugrave vagrave mugravei vị đuacuteng như vậy)
chắc sẽ lagravem khởi sinh trong tacircm những nhận-thức [tưởng]
về loại thịt hay caacute đoacute Vagrave như vậy lại đi ngược lại yacute nghĩa
của việc ăn chay Như vậy caacutei ldquoyacute nghĩardquo của việc ăn chay
lagrave vigrave lograveng từ-bi lagrave để quecircn đi higravenh ảnh mugravei vị của thịt caacute
thật cũng khocircng cograven ở đacircy
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 113
Bạn coacute thể tự hỏi rằng nếu ăn chay vigrave lograveng từ-bi vagrave sự
thanh-tịnh của thacircn vagrave tacircm thigrave rau cải nấm rơm đậu
nagravenhhellip được cắt thagravenh từng miếng nhỏ vuocircng vức ăn khocircng
thấy ngon miệng một caacutech tự nhiecircn hay sao magrave cần phải
cocircng phu cắt tỉa gaacuten gheacutep tạo higravenh vagrave cho vagraveo những gia
vị mugravei vị để thức ăn phải giống như chả lụa caacute kho heo
xagraveo thịt nướnghellip thigrave mới ăn thấy ngon miệng được
Tuy nhiecircn dugrave tốt hay xấu thigrave việc ăn chay hay ăn đồ
chay giả mặn vẫn tốt hơn nhiều so với việc ldquocố yacuterdquo ăn thịt ăn
caacute với caacutei tacircm ldquoyacute thứcrdquo rotilde việc giết thịt saacutet sanh chắc chắn
đatilde xảy ra đacircu đoacute (ở những lograve giết mổ ở chợ vagrave ở trong nhagrave
bếp của những người nấu)
Đức Phật
Tất cả mọi chuacuteng sinh
Đều mưu cầu được sống
Đều mưu cầu hạnh phuacutec
helliphelliphelliphellip
Migravenh run sợ đao kiếm
Migravenh cũng sợ chết choacutec
Vậy lấy người lagrave migravenh
Thigrave khocircng necircn giết hại
Khocircng gacircy ra giết hại
(Kinh Phaacutep Cuacute ndash Kệ 129)
114 Con đường của chuacuteng ta
(17) Những cảnh giới1 hiện hữu (cotildei sống) khaacutec nhau lagrave
gigrave Chuacuteng lagrave những nơi thực hay ảo
Theo truyền thống Phật giaacuteo coacute năm (5) cảnh giới hiện
hữu magrave tất cả caacutec loagravei chuacuteng sinh coacute mặt ở đoacute Năm cảnh
giới đoacute lagrave
Địa Ngục
Suacutec Sinh
Ngạ Quỷ
Người
Thiecircn Thần vagrave Trời
Những cảnh giới thấp xấu đầy đau khổ lagrave Địa ngục Suacutec
sinh Ngạ quỷ
bull Địa ngục theo kinh điển bao gồm 08 đại địa ngục vagrave
160 tiểu địa ngục bao bọc xung quanh những đại địa ngục
đoacute
bull Suacutec sinh lagrave cảnh giới của tất cả loagravei động vật từ nhỏ beacute
cho đến to lớn
bull Ngạ quỷ (peta) coacute nghĩa lagrave ldquoquỷ đoacuteirdquo hoặc hay được
gọi lagrave những lsquohồn marsquo hay ldquonhững người khuất mặtrdquo xung
quanh ta Ngạ quỷ sống trong cotildei vocirc cugraveng đagravey đọa vagrave đau
khổ luocircn luocircn thiếu thốn luocircn luocircn đoacutei khaacutet magrave khocircng
được ăn uống Vagrave coacute những loagravei ngạ quỷ luocircn luocircn ở gần
những người thacircn quyến cograven sống của migravenh vagrave coacute thể thấy
được tất cả những gigrave họ hagraveng thacircn quyến của migravenh đang
lagravem vagrave luocircn luocircn khao khaacutet những người thacircn lagravem những
1ldquoCảnh giớirdquo lagrave hoagraven cảnh lagrave phacircn giới cao thấp viacute dụ cảnh giới suacutec sinh cảnh giới
địa ngục cảnh giới trecircn trời Trong mỗi loại cảnh giới cao thấp đoacute coacute thể coacute nhiều
ldquocotildei sốngrdquo khaacutec nhau viacute dụ địa ngục coacute 168 tầng hay ldquocotildeirdquo khaacutec nhau cảnh giới
trecircn trời thigrave coacute đến 28 ldquocotildeirdquo sống khaacutec nhau
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 115
việc cocircng-đức vagrave hồi-hướng cocircng đức đoacute cho họ để họ
hưởng được cocircng-đức đoacute Đoacute lagrave caacutech duy nhất giuacutep họ giảm
bớt nghiệp xấu vagrave hy vọng được taacutei sinh về một cotildei lagravenh
khaacutec
bull Cotildei Suacutec sinh vagrave Ngạ quỷ lagrave ở cugraveng nơi với cotildei Người
cugraveng ở trecircn bề mặt traacutei đất
bull [Xin để yacute thecircm loagravei Quỷ thần A-tu-la (asuras) lagrave loagravei
quỷ thần dị dạng to lớn ở cotildei trời của Nam Thiecircn Vương
(thuộc Tứ Đại Thiecircn Vương) nhưng do nghiệp xấu luocircn
sống với tacircm sacircn hận hung hatilden vagrave đau khổ cho necircn họ cũng
thuộc về cảnh giới thấp xấu đau khổ mặc dugrave cotildei sống của họ
lagrave thuộc về trecircn cảnh giới trời thần Cho necircn nhiều truyền
thống Phật giaacuteo khaacutec đatilde tiacutenh riecircng cotildei quỷ thần A-tu-la một
cảnh-giới đau khổ riecircng vagrave do caacutech tiacutenh như vậy necircn tổng
cộng coacute 06 cảnh giới magrave chuacuteng sinh đang hiện hữu
Bạn coacute biết khocircng coacute rất nhiều coacute lograveng tốt vagrave chiacutenh trực
họ lagrave những người tốt bụng cocircng bằng vagrave coacute lograveng bi mẫn
nhưng họ coacute tacircm hay dễ bị noacuteng giận Họ coacute thể noacuteng giận
vigrave nhiều lyacute do xảy ra hagraveng ngagravey họ noacuteng giận vigrave bất đồng
vigrave tự aacutei vigrave caacutei ta bị xuacutec phạm hoặc vigrave sự bất cocircng vigrave quaacute
noacuteng ruột lo lắng cho người thacircn vagrave người khaacutec vigrave hoagraven
cảnh trớ trecircu vigrave gặp phải người xấu vigrave buồn bực nhacircn tigravenh
thế thaacuteiNếu họ khocircng tu tập tacircm để giảm trừ tacircm sacircn-giận
đoacute thigrave sau khi chết họ rất dễ bị taacutei sinh thagravenh những quỷ
thần A-tu-la đau khổ như vậy]
bull Những cảnh giới cao đẹp lagrave cotildei Người vagrave những cotildei Trời
của caacutec thiecircn thần vagrave caacutec vị trời Phạm Thiecircn (Brahmas)
bull Kinh điển cũng ghi rằng coacute nhiều ldquotầngrdquo tức nhiều
ldquocotildeirdquo cao thấp khaacutec nhau trong cảnh giới Địa Ngục vagrave trong
cảnh giới Thiecircn Thần vagrave Trời
116 Con đường của chuacuteng ta
bull Nếu loagravei quỷ thần A-tu-la (asuras) được taacutech riecircng ra
thagravenh một (đơn vị) cotildei hiện hữu riecircng biệt vagrave caacutec tầng địa
ngục được gom chung thagravenh một cotildei thigrave tổng cộng coacute 04
cotildei thuộc cảnh giới xấu [Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷ vagrave A-
tu-la] 07 cotildei Dục giới phuacutec lagravenh [gồm 1 cotildei dục giới lagrave cotildei
Người vagrave 06 cotildei dục giới của Thiecircn thần) 16 cotildei Trời Sắc
Giới vagrave 04 cotildei Trời Vocirc Sắc Giới
Tổng cộng Coacute 31 Cotildei hiện hữu magrave con người (vagrave chuacuteng
sinh) coacute thể bị hay được taacutei sinh về đoacute ngay sau khi từ giatilde
kiếp sống hiện tại
Chẳng hạn ở cảnh giới địa ngục coacute đến 168 ldquotầngrdquo đại địa
ngục vagrave tiểu địa ngục khaacutec nhau tugravey theo mức độ Nghiệp aacutec
nặng nề magrave chuacuteng sinh bị rơi rớt vagrave đagravey đọa vagraveo đoacute
Cograven trecircn cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời coacute rất nhiều cotildei
Trời khaacutec nhau tugravey theo mức độ do Nghiệp thiện lagravenh magrave
chuacuteng sinh được taacutei sinh về đoacute gồm coacute 06 Cotildei Trời Dục
Giới 16 Cotildei Trời Sắc Giới vagrave 04 Cotildei Trời Vocirc Sắc Giới
Để dễ higravenh dung bạn coacute thể liecircn-tưởng đến một cotildei lagrave
ldquocotildei Ngườirdquo trecircn traacutei đất magrave chuacuteng ta đang sống gồm 193
nước trải dagravei trecircn 07 đại lục địa Nếu chuacuteng ta may mắn
được sống trong những đất nước văn minh thanh bigravenh vagrave
khiacute hậu ocircn hogravea thigrave đoacute lagrave một điều phuacutec lagravenh so với việc phải
sống trong những đất nước lạc hậu đầy chiến tranh vagrave khiacute
hậu khắc nghiệt đoacutei nghegraveo vagrave bệnh tật Những đất nước trecircn
traacutei đất vagrave mức độ dễ sống vagrave khoacute sống khaacutec nhau thậm chiacute
quaacute checircnh lệch nhau thigrave cũng giống như những ldquocotildeirdquo khaacutec
nhau trecircn cảnh giới trecircn Trời hay những ldquocotildeirdquo khaacutec nhau
trong cảnh giới dưới địa ngục vậy
Vigrave vậy coacute thể noacutei rằng bất kỳ một cotildei Trời nagraveo đoacute (trong
26 cotildei thuộc cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời) lagrave chắc chắn sẽ
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 117
tốt đẹp hơn vagrave phuacutec lagravenh hơn bất cứ quốc gia nagraveo trecircn traacutei
đất cotildei người
Vagrave ngược lại coacute thể hiểu bất kỳ một ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo
nagraveo đoacute (trong 168 ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo) của cảnh giới địa ngục
cũng chắc chắn lagrave kinh khủng hơn đagravey đọa hơn vagrave toagraven lagrave
đau khổ hơn bất kỳ xứ sở nagraveo trecircn traacutei đất
Vigrave vậy ở nơi đacircu đời sống hay mocirci trường sống coacute sự tagraven
bạo độc tagravei aacutep bức vagrave đagravey đọa quaacute khốc liệt với con người
thigrave người ta hay gọi lagrave ldquođịa ngục trần gianrdquo
Khi noacutei về đời sống Thacircn-Tacircm của con người Đức Phật
thường noacutei một caacutech ẩn dụ về những ldquocảnh giớirdquo coacute nghĩa
lagrave những tigravenh trạng hạnh phuacutec hay đau khổ khaacutec nhau của
con người tugravey theo hoagraven cảnh của mỗi người
-Viacute dụ một người đang phải chịu tật nguyền đau đớn
hoặc tinh thần khủng hoảng thigrave người đoacute đatilde giống như đang
chịu cảnh địa ngục
-Những người khocircng cograven lẽ sống gigrave chỉ biết nằm chờ đến
bữa ăn vagrave sống để ăn thigrave chẳng khaacutec nagraveo sống như cảnh suacutec
sinh
-Những người quaacute tham lam luocircn luocircn tham muốn thegravem
khaacutet magrave chẳng bao giờ được thỏa matilden dugrave đatilde coacute đầy đủ thigrave
được cho lagrave giống như loagravei ngạ quỷ luocircn luocircn cảm thấy đoacutei
thiếu vagrave đau khổ vigrave thegravem khaacutet
-Người luocircn luocircn coacute maacuteu sacircn giận ganh tị chiến tranh
tranh dagravenh quyền lực vagrave của cải thigrave tacircm cũng chẳng khaacutec
nagraveo loagravei quỷ thần dị dạng A-tu-la luocircn luocircn sống với tacircm
sacircn hận thugrave hằn vagrave hiếu chiến
118 Con đường của chuacuteng ta
-Vagrave những ai được sinh ra đẹp đẽ vagrave giagraveu sang coacute thể
được gọi lagrave đang sống sung sướng như ở cotildei thiecircn thần hay
thiecircn đagraveng Cotildei thiecircn thần dường như lagrave mơ ước của Viacute dụ
những ngocirci sao thể thầu hết mọi người bởi vậy khi những
tagravei tử điện ảnh nổi tiếng sống trong nhagrave cao cửa đẹp vagrave luocircn
coacute hagraveng triệu người hacircm mộ hay lsquotocircn thờrsquo thigrave những người
hacircm mộ đoacute gọi họ lagrave những lsquothiecircn thầnrsquo
Rotilde ragraveng lagrave những cotildei thấp xấu như Địa Ngục Ngạ Quỷ
Suacutec Sinh Quỷ Thần dị dạng lagrave đầy đau khổ vagrave hagravenh hạ Vagrave
những cotildei Thiecircn thần vagrave Trời trecircn tiecircn cảnh lagrave đầy phuacutec
lagravenh vagrave sung sướng
-Tuy nhiecircn Đức Phật noacutei rằng ở những cotildei thấp xấu đoacute
chuacuteng sinh khoacute magrave lagravem được một việc cocircng đức nagraveo để tiacutech
lũy Nghiệp tốt được Những chuacuteng sinh ở trong những cotildei
thấp xấu bị đọa đagravey như vậy thigrave chỉ lo chịu đựng mọi đau
khổ hagravenh hạ chứ khocircng cograven thời gian hay cơ hội lagravem
chuyện phuacutec đức nagraveo (Khi đatilde bị ở trong cảnh giới Địa ngục
hay Suacutec sinh thigrave coacute lagravem cocircng đức cũng chẳng coacute điều gigrave để
lagravem Vagrave tacircm thức của chuacuteng sinh đang bị ở trong cotildei địa
ngục vagrave suacutec sinh cũng khoacute magrave khởi sinh một triacute tuệ căn bản
nagraveo để magrave lagravem chuyện cocircng đức Thời gian bị ở trong
những cotildei đoacute thật lagrave dagravei khocircng thể nghĩ bagraven vigrave khoacute magrave tạo
ra được nghiệp tốt nagraveo để chuyển hoacutea taacutei sinh vagraveo những
cảnh giới tốt hơn)
-Trong khi đoacute những chuacuteng sinh ở những cotildei bồng lai
của Thiecircn thần vagrave Trời thigrave chỉ lo hưởng thụ sung sướng
khocircng cograven bị đau khổ cho necircn họ cũng chẳng rảnh rang để
suy tư hay nghĩ nhiều đến những việc cocircng đức Ở những
cotildei phuacutec lagravenh sung sướng đoacute những thiecircn thần cũng khocircng
nhigraven thấy được những lẽ vocirc-thường vagrave biến-đổi nhanh
choacuteng như ở trong cotildei Người
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 119
-Như vậy chỉ cograven cotildei Người lagrave coacute đủ hai bản chất Khổ vagrave
Sướng lagrave thiacutech hợp để học tập vagrave thực hagravenh giaacuteo phaacutep của
Đức Phật Hơn nữa chỉ coacute ở cotildei Người thigrave tất cả chuacuteng sinh
mới coacute cơ hội lagravem những hagravenh động cocircng-đức lagravem những
việc tốt lagravem người tốt vagrave nhờ đoacute tiacutech lũy Nghiệp tốt
Những Nghiệp tốt sẽ lagrave những hagravenh trang cho những chuyến
đi sau nagravey sau khi từ giatilde cotildei Người vagrave cũng nhờ vậy mới
mong coacute ngagravey giải thoaacutet hoagraven toagraven
Tuy nhiecircn Đức Phật coacute kể rằng coacute những chuacuteng sinh lagrave
thiecircn thần ở những cotildei Trời cũng cố gắng thực hagravenh giaacuteo
phaacutep của Đức Phật vagrave đatilde coacute thể chứng ngộ Niết-bagraven Vigrave
vậy Đức Phật đatilde cố gắng khuyecircn dạy mọi người hatildey nỗ lực
tu tập lagravem những điều tốt lagravenh để tiacutech lũy Nghiệp tốt Đoacute lagrave
cơ hội để được taacutei sinh về những cotildei lagravenh đaacuteng quyacute đoacute
Cho dugrave những cảnh giới (gồm 31 cotildei hiện hữu) coacute thực
sự tồn tại trong vũ trụ hay khocircng hoặc đoacute chỉ lagrave những
trạng thaacutei tacircm của từng chuacuteng sinh thigrave vấn đề đoacute cũng
khocircng quan trọng Điều quan trọng lagrave chuacuteng ta theo nguyecircn
lyacute khoa học của Phật giaacuteo đoacute lagrave sống tốt thigrave sẽ tạo Nghiệp
tốt vagrave nhờ đoacute bạn coacute quyền hy vọng sẽ được taacutei sinh về
những cotildei phuacutec lagravenh sau khi chết
Mục điacutech trước sau của caacutec Phật tử lagrave phải được về cotildei
lagravenh traacutenh được những cotildei thấp xấu đầy đau khổ vagrave đọa đagravey
kinh khủng như cảnh Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷhellip
Cograven đối với mục tiecircu tột-cugraveng lagrave giải thoaacutet khỏi vograveng taacutei
sinh luacircn hồi thigrave chỉ khi chuacuteng ta được ở trong những cotildei
lagravenh thigrave mới coacute thể tiếp tục lagravem việc tốt lagravenh vagrave thực hagravenh
Phật Phaacutep thigrave mới mong coacute ngagravey đạt đến Niết-bagraven sự giải
thoaacutet hoagraven toagraven khỏi luacircn hồi sinh tử
120 Con đường của chuacuteng ta
(18) Khi đạo Phật được truyền baacute sang những nước
phương Tacircy rất nhiều người phương Tacircy đatilde theo Đạo
Phật Điều đoacute coacute đuacuteng như vậy khocircng
Riecircng ở Mỹ con số người thực sự thực hagravenh theo Phật
giaacuteo vẫn cograven iacutet Giaacuteo sư Seymour Lachman đồng taacutec giả
của quyển saacutech nổi tiếng ldquoMột quốc Gia Becircn Dưới Chuacuteardquo
(One Nation Under God) ước lượng khoảng 800000 người
lagrave Phật tử ở Mỹ Tuy nhiecircn những nhagrave nghiecircn cứu Phật
giaacuteo thigrave cho rằng con số đoacute coacute thể lagrave nhiều hơn 4-5 lần nếu
tiacutenh cả con số những người theo đạo Phật nhập cư liecircn tục
từ những nước Đocircng Nam Aacute vagrave Đocircng Aacute
Số người theo đạo Phật ở chacircu Acircu khoảng 4 triệu người
chủ yếu ở caacutec nước Đức Phaacutep Anh Yacute
Số người theo đạo Phật ở chacircu Uacutec cũng khaacute nhiều vagrave
tăng nhanh Thống kecirc năm 2011 cho biết coacute khoảng
529000 người Uacutec theo đạo Phật trong tổng dacircn số khoảng
215 triệu người con số Phật tử tăng nhanh từ khoảng 21
dacircn số lecircn gần 25 dacircn số trong năm năm cuối
Coacute rất nhiều danh nhacircn rất nổi tiếng ở những nước Acircu
Mỹ đatilde theo đạo Phật hoặc đatilde chuyển từ đạo của họ qua đạo
Phật Trong số đoacute coacute nhiều người nổi tiếng nhất trong lĩnh
vực của migravenh trecircn thế giới magrave bạn coacute thể đatilde dễ dagraveng biết
đến từ lacircu Viacute dụ như
William Ford Jr Chủ hatildeng xe hơi Ford
Steve Jobs Chủ tịch hatildeng maacutey tiacutenh Apple Inc
Tiger Woods Nhagrave vocirc địch gocircn thế giới
Richard Gere Tagravei tử điện ảnh
Harrison Ford Tagravei tử điện ảnh
Orlando Bloom Tagravei tử điện ảnh
Keanu Reeves Tagravei tử điện ảnh
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 121
Uma Thurman Tagravei tử điện ảnh
Oliver Stone Đạo diễn điện ảnh
Tina Turner Ca sĩ nhạc Pop
Adam Yauch Ca sĩ nhạc Pop
Herbie Hancock Nhạc sĩ nhạc Jazz
Roberto Baggio Cầu thủ boacuteng đaacute Yacute
Phil Jackson Cầu thủ boacuteng rỗ NBA
Marshall Cty Marshall Goldsmith Partners
Goldsmith
helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip
Bạn cũng coacute thể đọc thecircm một bagravei viết rất hay về bối
cảnh Phật giaacuteo ở Hollywood vagrave Hoa Kỳ trecircn trang www
unboundintrasuntcnjeduarchiveslifestyleoldbuddha với
tựa đề ldquoNhững Ngocirci Sao Lagrave Phật Tửrdquo
(19) Bạn vẫn cograven nhiều cacircu hỏi muốn được trả lời
Nếu bạn vẫn cograven nhiều thắc mắc về yacute nghĩa vagrave giaacuteo lyacute
Phật giaacuteo vagrave việc thực hagravenh đạo Phật xin bạn hatildey tigravem đọc
một quyển saacutech về vấn đaacutep theo từng đề mục rất hay coacute tecircn
lagrave ldquoNhững Hỏi Đaacutep Hayrdquo (Good Question Good Answer)
của ngagravei S Dhammika Quyển saacutech nagravey đatilde được dịch ra
nhiều ngocircn ngữ vagrave cũng coacute bản dịch ra tiếng Việt của cư sĩ
Phạm Kim Khaacutenh vagrave TS Bigravenh Anson mang tecircn ldquoPhật Phaacutep
Vấn Đaacuteprdquo
Bạn coacute thể tham khảo thecircm quyển ldquoVấn Đaacutep về Phật
giaacuteordquo được biecircn soạn bởi cugraveng người viết do cugraveng nhagrave xuất
bản ấn hagravenh 2012 cugraveng với quyển saacutech nagravey
96 Con đường của chuacuteng ta
(7) Vigrave sao Phật giaacuteo khocircng coacute niềm tin vagraveo Đấng Saacuteng
Tạo tối cao saacuteng tạo ra thế giới vũ trụ
Phật giaacuteo coacute xu hướng khaacute ldquothực tiễnrdquo trong những vấn
đề đoacute vagrave khocircng tin vagraveo những biacute ẩn saacuteng tạo vagrave cũng khocircng
chấp nhạn giả thuyết vũ trụ bắt nguồn từ ldquotrứng vũ trụrdquo hay
được tạo ra bởi một lsquovị thần coacute chogravem racircu dagravei trắngrsquo
Nếu bạn nghĩ rằng coacute một đấng saacuteng tạo tagravei tigravenh tạo ra cả
vũ trụ vagrave thế giới vậy ai tạo ra đấng saacuteng tạo tagravei tigravenh đoacute Vagrave
nếu đấng saacuteng tạo đoacute đatilde luocircn luocircn tồn tại vậy liệu vũ trụ
cũng đatilde luocircn luocircn tồn tại hay khocircng
Noacutei chung Phật giaacuteo khocircng tin vagraveo những đấng saacuteng tạo
toagraven năng như vậy Chẳng hạn như nếu một đấng saacuteng tạo
đatilde tạo ra vũ trụ đatilde tạo ra con người vậy tại sao khocircng tạo
ra những con người giống nhau cugraveng hạnh phuacutec như nhau
magrave lại tạo ra người aacutec người hiền người lagravem ra tội lỗi vagrave
phải bị higravenh phạt xuống địa ngục lsquovĩnh viễnrsquo trong cảnh đầu
rơi maacuteu chảy như vậy
Cứ cho nếu con người khocircng được đấng saacuteng tạo tạo ra
thigrave cũng chẳng lagrave gigrave cả Những đấng saacuteng tạo theo quan
điểm tocircn giaacuteo của nhiều tocircn giaacuteo thigrave lagrave đấng saacuteng tạo với
đầy lograveng baacutec aacutei thương yecircu muocircn loagravei Đấng saacuteng tạo đatilde
tạo ra vagrave biết trước coacute thiecircn đường hạnh phuacutec vagrave địa ngục
kinh khủng Vậy sao đấng saacuteng tạo lại tạo ra những con
người lagravem necircn tội lỗi để rồi bị đọa đagravey xuống địa ngục kinh
khủng đoacute - Để lagravem gigrave Tại sao đấng saacuteng tạo coacute luacutec lại đầy
lograveng baacutec aacutei thương yecircu muocircn loagravei coacute luacutec lại tạo ra địa
ngục rồi tạo ra con người gacircy necircn tội lỗi vagrave bị higravenh phạt
một caacutech bất cocircng khocircng thương xoacutet ở địa ngục đoacute
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 97
Đức Phật đatilde khuyecircn dạy khocircng necircn tin theo những điều
do giaacuteo điều do kinh kệ do truyền thống hay do những suy
đoaacuten tưởng tượng vigrave nếu tin như vậy sẽ chẳng mang lại lợi
iacutech gigrave
Đức Phật khuyecircn rằng đừng bao giờ cố gắng tigravem hiểu
những cacircu hỏi siecircu higravenh như vậy chẳng hạn như Ai tạo ra
thế giới nagravey Thế giới nagravey coacute tồn tại matildei matildei hay khocircng
Trong cacircu chuyện về một người bị diacutenh mũi tecircn độc khocircng
lo việc ruacutet mũi tecircn ra để cứu lấy mạng sống của migravenh magrave
cứ lo hỏi những cacircu hỏi vocirc iacutech như Ai đatilde bắn mũi tecircn đoacute
Tecircn họ hắn lagrave gigrave Hắn lagravem nghề gigrave Vigrave sao vagrave vigrave saohellipthigrave
người đoacute coacute thể chết trước khi nghe được cacircu trả lời Caacutech
tốt nhất lagrave hatildey để thầy thuốc ruacutet mũi tecircn ra vagrave băng boacute thuốc
thang vagrave cứu lấy mạng sống của migravenh Những cacircu hỏi đoacute
khocircng giuacutep iacutech gigrave cho việc cứu nguy mạng sống của migravenh
Yacute Đức Phật khuyecircn dạy rằng cuộc sống trecircn thế gian thật
lagrave vocirc thường vagrave ngắn ngủi necircn chuacuteng ta hatildey tập trung vagraveo
những vấn đề ldquothực tếrdquo lagrave lagravem sao để bớt Khổ để giải thoaacutet
được khỏi Khổhellip trước khi những vocirc thường đến vagraveo một
ngagravey khocircng hẹn trước trước khi chuacuteng ta coacute thể nghe được
những cacircu trả lời về những vấn đề siecircu phagravem siecircu nhiecircn đoacute
Chuacuteng ta hatildey necircn tu tập để mau đạt đến những triacute tuệ giải
thoaacutet Khi chuacuteng ta đạt được loại triacute tuệ giải thoaacutet đoacute chuacuteng
ta sẽ tự nhiecircn thấy biết tất cả những cacircu trả lời về những vấn
đề cao siecircu đoacute
(8) Vậy Phật giaacuteo coacute lsquothugrave gheacutetrsquo hay lsquođe dọarsquo những người
khocircng theo đạo Phật sẽ bị higravenh phạt hay bị đọa vagraveo địa
ngục hay khocircng
98 Con đường của chuacuteng ta
Chắc chắn lagrave khocircng phải rồi Đạo Phật khocircng chủ trương
theo kiểu cơ chế thưởng phạt vagrave địa ngục vĩnh viễn
Phật giaacuteo chủ trương rằng những quy luật về Nghiệp luật
nhacircn-quả đều aacutep dụng cho tất cả mọi người Khocircng phải lagrave
Phật tử thigrave được ưu aacutei cograven khocircng phải Phật tử thigrave bị xử
Khocircng phải vậy mọi người đều nhận latildenh những hậu quả
tốt xấu tugravey theo Nghiệp của migravenh
Phật giaacuteo khocircng phải giống những tocircn giaacuteo khaacutec lagrave sẽ
trừng phạt con người khi họ chọn theo tocircn giaacuteo khaacutec Thời
nay những higravenh phạt dagravenh cho những người gọi lagrave lsquongoại
đạorsquo hoặc cho những kẻ bỏ đạo đi theo tocircn giaacuteo khaacutec đatilde bị
nghiecircm cấm Tất cả mọi người trecircn traacutei đất đều được bảo vệ
được tocircn trọng để lựa chọn tiacuten ngưỡng cho migravenh Đoacute lagrave
nhacircn quyền như đatilde được ghi rotilde trong Hiến Chương của
Liecircn Hiệp Quốc (Điều 18) Việc trừng phạt mang tiacutenh tocircn
giaacuteo đatilde bị cấm ở hầu hết những nước văn minh trecircn thế giới
nagravey Những người soạn thảo vagrave quyết định Hiến Chương
tiến bộ nagravey cũng lagrave những người từ những tocircn giaacuteo ldquohữu
thầnrdquo khaacutec nhau Vậy khocircng lẽ coacute đấng saacuteng tạo nagraveo magrave lại
thiếu văn minh như vậy Cograven trừng phạt hay đagravey đọa tiacuten đồ
của migravenh chỉ vigrave họ từ bỏ tocircn giaacuteo hoặc vigrave họ chuyển qua tocircn
giaacuteo khaacutec
Phật giaacuteo thigrave chưa bao giờ liecircn quan đến yacute tưởng nagravey
Đạo Phật khocircng coacute chủ trương iacutech kỷ hay trừng phạt bất kỳ
ai vigrave bất kỳ lyacute do tocircn giaacuteo ngay cả việc khocircng tin vagraveo Đức
Phật
Nếu đấng saacuteng tạo lagrave một người tạo ra muocircn loagravei vagrave loagravei
người thigrave tại sao đấng saacuteng tạo coacute thể giaacuteng một người
xuống địa ngục để bị đọa đagravey nấu chảy matildei matildei ở đoacute Bạn
coacute bao giờ đốt một diecircm quẹt dưới lograveng bagraven tay vagrave chịu
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 99
được sự noacuteng chaacutey của ngọn lửa khocircng Vậy sao bạn coacute thể
đốt bagraven tay của người khaacutec matildei matildei để người ta kecircu rống
trong đau đớn như vậy
Vagrave giả sử bạn lagrave đấng saacuteng tạo coacute đầy đủ quyền năng để
dừng lại việc thiecircu đốt đoacute liệu bạn coacute necircn dừng lại khocircng
hay vẫn tiếp tục nhigraven người khaacutec đau đớn như vậy
Đức Phật chủ trương tự do tư tưởng Người đatilde chưa bao
giờ yecircu cầu bất cứ ai phải tin theo giaacuteo lyacute của Người Đức
Phật cograven cho rằng khocircng phải bất cứ ai cũng hiểu được giaacuteo
lyacute của Phật vigrave những căn cơ khaacutec nhau của mọi người cho
necircn mọi người đều coacute thể chọn con đường thiacutech hợp nhất
cho migravenh
Phật giaacuteo khocircng phải lagrave một tocircn giaacuteo của giaacuteo điều vagrave
thưởng phạt magrave Phật giaacuteo mong muốn đưa đến cho mọi
người sự hiểu biết vagrave ldquothấyrdquo rotilde những lẽ thật chacircn lyacute của
cuộc đời vagrave thế giới rồi tự mọi người chọn caacutech sống thiacutech
hợp cho migravenh để traacutenh bỏ những đau Khổ trong cuộc đời
Nhagrave baacutec học Albert Einstein
ldquoTocirci khocircng thể tưởng tượng một Thượng đế kẻ tưởng
thưởng vagrave trừng phạt những tạo vật của migravenhhellip
ldquoTocircn giaacuteo của tương lai sẽ lagrave tocircn giaacuteo về vũ trụ Noacute
phải vượt quaacute một đấng thượng đế caacute nhacircn vagrave traacutenh bỏ
giaacuteo điều cugraveng lyacute thuyết thần học Bao trugravem cả hai mặt
tự nhiecircn vagrave tacircm linh noacute phải được dựa trecircn cảm quan
tocircn giaacuteo coacute được từ kinh nghiệm về mọi sự vật tự nhiecircn
100 Con đường của chuacuteng ta
vagrave tacircm linh như lagrave caacutech kết hợp đuacuteng nghĩa nhất Phật
giaacuteo sẽ trả lời được yacute nghĩa nagravey
ldquoNếu coacute một tocircn giaacuteo nagraveo coacute thể đương đầu với những
nhu cầu khoa học hiện đại thigrave đoacute lagrave Phật giaacuteo Phật
giaacuteo khocircng cần xeacutet lại quan điểm của migravenh để cập nhật
với những khaacutem phaacute mới của khoa học Phật giaacuteo
khocircng cần phải từ bỏ quan điểm của migravenh để xu hướng
theo khoa học bởi vigrave Phật giaacuteo bao trugravem cả khoa học
cũng như vượt qua khoa họcrdquo
(9) Phương phaacutep ldquoThiềnrdquo coacute tạo những tacircm niệm xấu aacutec
hay khocircng theo như một số người vẫn bagraven taacuten magrave khocircng
giải thiacutech
Thiền đatilde được thực hagravenh vagrave phaacutet triển bằng nhiều higravenh
thức khaacutec nhau vagrave nhiều nền văn hoacutea khaacutec nhau trong suốt
mấy ngagraven năm qua Ngagravey nay thiền tập được thực hiện trecircn
khắp thế giới đặc biệt phaacutet triển mạnh ở những nước
phương Tacircy
Rất nhiều cocircng ty doanh nghiệp đatilde gửi nhacircn viecircn của
migravenh đến thiền tập ở những khoacutea thiền Họ nhận ra rằng
thiền mang lại rất nhiều lợi iacutech lagravem cho tacircm an định vagrave tacircm
trong sạch vagrave giuacutep cho việc kiểm soaacutet những aacutep lực cocircng
việc stress nỗi đau bức xuacutec vagrave những cơn giận
Những nhagrave thần kinh học thuộc Trường Y Khoa của đại
học University of Massachusetts bằng caacutech nghiecircn cứu
soacuteng natildeo của những người hagravenh thiền đatilde cho thấy kết luận
rằng natildeo của họ an bigravenh vagrave tĩnh lặng hơn natildeo của những
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 101
người khocircng hagravenh thiền (wwwpsychologytodaycom
articles200304the-benefits-meditation)
Những nhagrave nghiecircn cứu của Trung Tacircm Y Khoa San
Francisco thuộc đại học University of California cũng đatilde
kết luận rằng nhờ vagraveo thiền tập những người theo Phật giaacuteo
thực sự hạnh phuacutec vagrave bigravenh tĩnh hơn những người khaacutec
(wwwnewsbbccouk2hihealth3047291stm)
Một số người khocircng taacuten đồng việc hagravenh thiền vigrave những
nỗi sợ vocirc lyacute Điều đoacute lagrave hoagraven toagraven sai traacutei ngay cả đơn
thuần về mặt khoa học y học
(10) Phải chăng những cacircu chuyện về những điều thần
diệu về năng lực thần thocircng của Đức Phật lagrave coacute thật
Theo Phật giaacuteo mọi điều đều coacute thể xảy ra theo tiến
trigravenh khoa học vagrave nhacircn quả
Một số năng lực của Tacircm coacute thể tạo ra những kỳ cocircng
hay những điều thần diệu khoacute magrave giải thiacutech được bằng tri
kiến bigravenh thường của người phagravem tục cograven đầy vocirc minh vagrave ocirc
nhiễm như chuacuteng ta
Đuacuteng lagrave trong kinh điển coacute ghi lại một số điều thần diệu
vagrave năng lực thần thocircng magrave Đức Phật đatilde thể hiện trong một
vagravei lần để chinh phục đạo đức của những người ngoại đạo
quaacute khiacutech Tuy nhiecircn Đức Phật chưa bao giờ noacutei nhiều về
những năng lực nagravey hay chỉ dạy cho ai về thần thocircng như lagrave
một giaacuteo lyacute cần thiết
102 Con đường của chuacuteng ta
Cograven một số cacircu chuyện khaacutec về năng lực thần thocircng của
Đức Phật lịch sử coacute lẽ do một số tu sĩ cổ xưa đatilde phoacuteng đại
thecircu dệt thecircm iacutet nhiều vigrave sự sugraveng kiacutenh cao độ dagravenh cho Đức
Phật vagrave vigrave mục điacutech tạo ra những higravenh ảnh cao siecircu của Đức
Phật để saacutenh với những higravenh ảnh huyền thoại biacute ẩn của tocircn
giaacuteo hữu thần khaacutec vagraveo thời cổ xưa đoacute (như Hindu giaacuteo)
Phật giaacuteo khocircng khuyến khiacutech sự đề cao hay niềm tin mugrave
quaacuteng vagraveo những điều thần diệu những bugravea pheacutep hay về
một Đức Phật đầy huyền thuật vagrave thần thocircng biacute ẩn như vậy
Đức Phật khocircng chủ trương pheacutep thuật hay thần thocircng biến
hoacutea lagrave một trong những caacutech thức tu hagravenh nagraveo cả
Chiacutenh Đức Phật đatilde dạy rằng bất kỳ thần thocircng biến hoacutea
nagraveo cho dugrave coacute thật đi nữa thigrave cũng khocircng hề quan trọng
Điều quan trọng lagrave thực hagravenh con đường Đạo magrave Đức Phật
đatilde hướng dẫn bởi vigrave chỉ coacute con đường đoacute mới giải thoaacutet
con người khỏi mọi khổ đau vagrave phiền natildeo magrave thocirci
(11) Những người đồng tiacutenh luyến aacutei coacute thể lagrave Phật tử hay
khocircng
Xu hướng tigravenh dục của mọi người lagrave khocircng liecircn quan vagrave
khocircng phải lagrave yếu tố quan trọng gigrave trong Phật giaacuteo hết
Đồng tiacutenh luyến aacutei lagrave xu hướng tigravenh dục tự nhiecircn của một
người vagrave coacute lẽ đoacute khocircng phải lagrave một dạng phạm giới về đạo
đức như lagrave một hagravenh động tagrave dacircm (giới thứ tư trong ldquoNăm
Giớirdquo)
Nếu bạn thắc mắc những người theo đạo Phật coacute thể sẽ
hỏi lại như vầy ldquoAi tốt hơn ai một người đồng tiacutenh chiacutenh
trực hiền hogravea hay một người tigravenh dục khaacutec phaacutei magrave vocirc
lương tacircm gian traacuterdquo
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 103
Theo Đức Phật đạo đức vagrave phẩm hạnh của một người
khocircng phụ thuộc vagraveo tocircn giaacuteo của họ Dugrave những người coacute
đang theo đạo Phật hay khocircng thigrave họ vẫn lagrave người tốt khi họ
lagrave người tốt Vagrave tất cả mọi người đều coacute thể tham gia vagraveo
Phật giaacuteo nếu họ tigravem hiểu vagrave thấy đạo Phật lagrave coacute lyacute vagrave thiacutech
hợp cho việc tu tập để đem lại sự bigravenh an vagrave giải thoaacutet cho
họ Dugrave cho họ khocircng theo đạo Phật một caacutech chiacutenh thức
nhưng nếu họ sống một đời với đạo đức tốt đẹp thigrave họ cũng
đatilde lagrave những Phật tử rồi theo yacute nghĩa của Phật giaacuteo
(12) Huacutet thuốc laacute lagrave ngược với đạo Phật
Noacutei một caacutech chiacutenh thức thigrave Phật giaacuteo khocircng xem việc
huacutet thuốc laacute lagrave sai traacutei về mặt đạo đức
Tuy nhiecircn rất nhiều những Phật tử vagrave tu sĩ Phật giaacuteo
nghiecircm tuacutec vagrave gương mẫu đều khocircng huacutet thuốc laacute vagrave họ
thường khuyến khiacutech việc từ bỏ thuốc laacute
Bởi vigrave huacutet thuốc laacute coacute rất nhiều điều nguy hại cho bản
thacircn Những người ldquotu thiềnrdquo khocircng necircn huacutet thuốc laacute vigrave huacutet
thuốc laacute lagrave lagravem cho thần kinh vagrave tacircm triacute luocircn luocircn bị hồi
hộp kiacutech thiacutech trong khi việc thiền định lagrave việc lagravem cho
tacircm tĩnh lặng vagrave tập trung Hơn nữa huacutet thuốc laacute lagrave lagravem cho
hệ hocirc hấp hoạt động khocircng tốt hơi-thở sẽ khoacute khăn ngắn
dagravei ngộp thở vigrave thuốc laacute lagravem hại phổi vagrave hệ tim mạch lagravem
sức khỏe khocircng tốt tất cả đều cản trở cho việc hagravenh thiền
Cho dugrave những tăng sĩ khocircng tu theo phương phaacutep thiền thigrave
họ cũng khocircng necircn huacutet thuốc laacute vigrave điều đoacute cũng tạo ra
những higravenh ảnh khocircng đẹp ở những nơi chugravea chiền vagrave trước
mắt những Phật tử Nhưng sự thật thigrave thời nay coacute rất nhiều
thầy tu theo phaacutep mocircn Tịnh Độ ở Việt nam lagrave những người
huacutet thuốc laacute thường xuyecircn
104 Con đường của chuacuteng ta
Một vấn đề nữa của huacutet thuốc laacute cũng giống như việc
uống rượu vagrave dugraveng chất độc hại do lagrave gacircy ghiền Huacutet thuốc
coacute thể biến thagravenh một dạng thegravem muốn liecircn tục hagraveng ngagravey
vigrave tiacutenh chất gacircy ghiền vagrave lagravem cho người huacutet thuốc luocircn luocircn
phụ thuộc vagraveo noacute
Một vấn đề quan trọng nữa lagrave việc huacutet thuốc laacute vừa gacircy
hại cho bản thacircn migravenh vừa ảnh hưởng vagrave gacircy hại đến những
người hiacutet thở xung quanh họ trở thagravenh những người huacutet
thuốc laacute ldquobị độngrdquo trở thagravenh những nạn nhacircn của người huacutet
thuốc Magrave như Đức Phật đatilde noacutei những việc gigrave migravenh lagravem magrave
gacircy hại cho bản thacircn migravenh vagrave những người khaacutec thigrave đoacute
khocircng phải lagrave một hagravenh động tốt thiện Vagrave vigrave vậy chuacuteng ta
cần necircn traacutenh bỏ
Cũng chiacutenh vigrave lyacute do gacircy nguy hại cho migravenh vagrave mọi
người nhiều nước văn minh trecircn thế giới đatilde hạn chế việc
huacutet thuốc vagrave việc huacutet thuốc cũng bị nghiecircm cấm ở những
nơi cocircng cộng
Từ những điều nagravey chuacuteng ta coacute thể hiểu rằng Phật giaacuteo
coacute lẽ khocircng taacuten đồng với việc huacutet thuốc laacute vagrave coacute lẽ khocircng
xem việc huacutet thuốc lagrave thaacutei độ hay hagravenh động tiacutech cực vagrave tốt
lagravenh trong cuộc sống
(13) Phật giaacuteo dạy chuacuteng ta necircn luocircn luocircn hagravei lograveng với
mọi thứ migravenh coacute Tuy nhiecircn đa số mọi người đều coacute tham
vọng lagravem việc nhiều hơn để coacute thu nhập nhiều hơn vagrave
cũng coacute tham vọng tạo cuộc sống sung tuacutec hơn cho gia
đigravenh Vậy lagravem sao hogravea giải vấn đề nagravey
Đacircy lagrave một cacircu hỏi hay Đuacuteng lagrave Đạo Phật khuyecircn dạy
mọi người hatildey biết hagravei lograveng biết hạnh phuacutec với những gigrave
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 105
migravenh coacute được đừng quaacute tham lam đừng quaacute tham muốn magrave
dẫn đến thất vọng bất hạnh vagrave khổ sở
Tuy nhiecircn Đạo Phật vẫn mở ra cho mọi người sự tự do
chọn lựa phương caacutech vagrave con đường nagraveo đem lại nhiều an
lagravenh vagrave hạnh phuacutec nhất cho migravenh miễn sao bạn đừng quaacute đi
về cực đoan Vigrave vậy đạo Phật đatilde chủ trương vagrave khuyến
khiacutech ldquoCon Đường Trung Đạordquo Trung đạo nghĩa lagrave sao
Nghĩa lagrave (a) bạn đừng quaacute tham vọng đến nỗi coacute khả
năng gacircy phương hại đến quyền lợi của người khaacutec trong
khi migravenh nỗ lực để đạt được mục điacutech đoacute của migravenh Vagrave bạn
(b) cũng khocircng necircn quaacute hagravei lograveng với hoagraven cảnh của migravenh
nếu cograven phấn đấu được để cải thiện đời sống tinh thần vagrave
vật chất cho chiacutenh migravenh vagrave gia đigravenh thigrave hatildey cố gắng nỗ lực
trong phạm vi khả năng của migravenh đừng quaacute rụt regrave một caacutech
tiecircu cực nhưng cũng đừng quaacute tham vọng một caacutech quaacute
đaacuteng Tức lagrave traacutenh hai cực đoan Đoacute lagrave yacute nghĩa của con
đường trung đạo
Viacute dụ vigrave tham muốn được thăng cấp hay được tăng
lương magrave migravenh phải dugraveng nhiều caacutech hay thủ đoạn khocircng
tốt để đạt được mục điacutech lagravem phương hại đến đồng nghiệp
vagrave người khaacutec thigrave điều đoacute lagrave khocircng đuacuteng với đạo Phật
(Những thực tại ldquokhocircng đẹprdquo trong viacute dụ nagravey lagrave rất phổ
biến trong nhiều nơi cocircng sở hiện nay Một số đồng nghiệp
vagrave đối taacutec của tocirci trước đacircy từ Trung Quốc Nam Triều Tiecircn
vagrave nhiều nước Acircu Mỹ cũng tacircm sự rằng việc nagravey lagrave khaacute phổ
biến ở đất nước họ Tuy nhiecircn cũng theo yacute họ tigravenh trạng
nagravey ở những nước Acircu Mỹ coacute vẻ iacutet hơn sơ với ở những nước
Đocircng Aacute)
Hay vigrave muốn coacute thật nhiều tiền necircn bạn dagravenh hết thời
gian lagravem thecircm ngoagravei giờ coi nhẹ những thời gian hay
106 Con đường của chuacuteng ta
những việc dagravenh cho gia đigravenh vợ chồng con caacutei cha mẹ
anh chị emhellipĐiều đoacute về lacircu về dagravei sẽ lagravem tổn hại tigravenh cảm
của gia đigravenh đối với migravenh điều đoacute lagrave khocircng coacute lợi cho migravenh
vagrave gia đigravenh
Noacutei cho cugraveng những tham vọng vagrave sự bằng lograveng phải
necircn được cacircn bằng theo đuacuteng hoagraven cảnh năng lực vagrave những
nhu cầu được ưu tiecircn theo thứ tự của migravenh Viacute dụ thời gian
đi chăm soacutec cha mẹ ở bệnh viện sau giờ lagravem việc necircn được
ưu tiecircn hơn lagrave thời gian dagravenh cho việc lagravem thecircm ngoagravei giờ
để tăng thecircm mức độ thu nhập Cha mẹ cagraveng ngagravey cagraveng gần
đất xa trời chứ họ khocircng chờ cho bạn coacute đủ thu nhập để đến
chăm soacutec họ Nguyecircn tắc vẫn vậy Dugrave bạn coacute tham vọng
tiacutech cực đến đacircu thigrave luocircn luocircn suy nghĩ chiacutenh chắn rằng
ldquoNhững gigrave lagravem magrave khocircng coacute lợi cho migravenh hay người khaacutec
hay cả hai thigrave migravenh necircn traacutenh Những gigrave (tham vọng) nagraveo
nếu migravenh lagravem thigrave mang lại lợi iacutech cho migravenh vagrave cũng khocircng
lagravem tổn hại cho người khaacutec thigrave migravenh coacute thể lagravemrdquo
Sự chấp nhận bằng lograveng với mọi điều mọi hoagraven cảnh
cũng necircn dựa vagraveo nguyecircn tắc trung đạo nagravey
(14)Việc ăn chay lagrave bắt buộc đối với những Phật tử
Theo Đạo Phật đặc biệt lagrave Phật giaacuteo Nguyecircn thủy thigrave
việc ăn chay hay khocircng lagrave hoagraven toagraven phụ thuộc vagraveo caacute nhacircn
của mỗi người Phật giaacuteo khocircng nhấn mạnh vagraveo sự thanh
tịnh vagrave thanh khiết của thức ăn magrave nhấn mạnh vagraveo sự
thanh tịnh vagrave trong sạch của Tacircm
Đacircy lagrave một trong những vấn đề thường được bagraven catildei bạn
cần tigravem hiểu kỹ tại sao Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy thigrave noacutei như
vậy trong khi phần lớn những người theo Phật giaacuteo Đại
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 107
Thừa thigrave chủ trương việc ăn chay lagrave bắt buộc đối với mọi
Phật tử xuất gia vagrave khuyến khiacutech mọi Phật tử tại gia cũng
necircn ăn chay
Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy hay Nam Tocircng đến ngagravey nay vẫn
chủ trương việc ldquokhất thựcrdquo thức ăn theo đuacuteng như caacutech
thực hagravenh từ thời Đức Phật cograven tại thế Magrave đatilde đi khất thực
thức ăn thigrave người đi khất thực (xin đồ ăn) khocircng necircn yecircu
cầu người cho (thiacute chủ Phật tử cuacuteng dường thức ăn) phải
lagravem đồ ăn đuacuteng theo yecircu cầu của migravenh Vigrave vậy từ thời Đức
Phật cho đến nay trường phaacutei bảo thủ nagravey vẫn giữ nguyecircn
truyền thống khất thực vagrave người ta cho gigrave ăn nấy
Điều thứ hai Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy chủ trương ăn chay
theo giới ldquoTam Tịnh Nhụcrdquo coacute nghĩa lagrave những loại thịt nagraveo
khocircng diacutenh vagraveo ba điều sau thigrave Phật tử coacute thể dugraveng Ba điều
đoacute lagrave (a) khocircng thấy người ta giết (b) khocircng nghe tiếng kecircu
la của loagravei thuacute bị giết vagrave (c) khocircng coacute sự nghi ngờ về người
khaacutec giết thịt lagrave để cho migravenh ăn tức lagrave vigrave migravenh magrave giết thịt
Nếu thức ăn (thịt caacute) nagraveo đaacutep ứng đủ ba điều kiện nagravey thigrave
caacutec Tỳ kheo được ăn lagrave khocircng phạm giới theo sự cho pheacutep
trong Giới Luật magrave Đức Phật đưa ra (Phụ Lục 17)
Trong khi đoacute Phật giaacuteo Đại Thừa đặc biệt ở Trung Quốc
sau nagravey thigrave khocircng chấp nhận caacutech ăn chay nagravey họ quan
niệm rằng ăn chay lagrave khocircng được ăn thịt động vật magrave chỉ ăn
caacutec loại rau đậu traacutei cacircyhellip
Bất luận quan điểm của Phật giaacuteo Nguyecircn Thuỷ hay Đại
Thừa mục điacutech của sự ăn chay lagrave lagravem tăng trưởng lograveng từ
bi lagravem giảm bớt lograveng sacircn hận cũng giống như caacutech tu tập
ldquokhocircng saacutet sinhrdquo để biết thương yecircu người đồng loại vagrave
những loagravei sinh vật khaacutec Khi một người đatilde coacute lograveng từ bi vagrave
khocircng nỡ giết hại caacutec loại loagravei vật thigrave người ấy cũng khoacute coacute
108 Con đường của chuacuteng ta
thể giết người Đoacute lagrave lyacute do tại sao Đức Phật đưa ra giới cấm
ldquoKhocircng được saacutet sinhrdquo Chiacutenh Giới Hạnh thứ nhất nagravey lagrave
nhacircn tố để higravenh thagravenh quan điểm ăn chay trong đạo Phật
(Phụ Lục 18)
Nhiều người đatilde suy nghiệm về sự tagraven bạo khi giết hại suacutec
vật necircn họ đatilde từ bỏ sự thegravem muốn ăn thịt caacute vagrave trở thagravenh
những người ăn chay chứ khocircng riecircng những người theo
đạo Phật mới ăn chay Rất nhiều người phương Tacircy bacircy giờ
ăn chay vigrave quan điểm từ-bi nagravey
Ở đacircy rất mong bạn đọc necircn đọc thecircm những giảng luận
với nhiều goacutec nhigraven về đề tagravei ldquonhạy cảm vagrave quan trọngrdquo nagravey
trong bagravei Phụ Lục ở cuối saacutech
Do vấn đề nagravey lagrave quan trọng vagrave bạn lagrave người Phật tử
tại gia cần phải tự migravenh suy nghĩ vagrave tự quyết định cho migravenh
như thế nagraveo lagrave đuacuteng sai như thế nagraveo lagrave hợp đạo lyacute vagrave hợp
với lời Phật dạy bởi vigrave vấn đề nagravey được hiểu vagrave thực hagravenh
khaacutec nhau bởi nhiều trường phaacutei Phật giaacuteo khaacutec nhau Bạn
cần necircn đọc vagrave tham khảo thecircm nhiều nguồn kinh saacutech vagrave
luận giảng khaacutec nhau
Tuy nhiecircn trong hạn hẹp của quyển saacutech nhỏ beacute nagravey chỉ
mong muốn noacutei nocircm na lại như sau
(1) Theo quan điểm của Phật giaacuteo Nguyecircn thủy thigrave bạn
coacute thể ăn chay Hoặc nếu việc ăn chay lagrave khoacute khăn bất tiện
(vigrave phải đi khất thực hoặc vigrave phải nhờ vagraveo nguồn thức ăn
của người khaacutec để nuocirci thacircn hoặc mocirci trường sống ở nơi đoacute
khocircng thể coacute nhiều thức ăn thực vật) thigrave bạn coacute thể tiếp tục
ăn mặn trong khi vẫn lagrave một Phật tử đạo hạnh
(2) Theo quan điểm của Phật giaacuteo Đại Thừa người xuất
gia thigrave bắt buộc phải ăn chay (rau cải thực vậthellip) Cograven Phật
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 109
tử tại gia nếu ăn chay được hợp với sức khỏe vagrave tiện lợi của
migravenh thigrave necircn ăn chay lagrave sự thực hagravenh rất đaacuteng khen ngợi
Cograven nếu khocircng Phật tử tại gia được khuyến khiacutech ăn chay
vagraveo caacutec ngagravey lễ lagravenh như ngagravey Rằm Mồng Một hay những
ngagravey giữ Taacutem giớihellipđể tăng trưởng lograveng Từ Bi đối với con
người vagrave vạn vật
bull Tại đacircy coacute hai vấn đề chuacuteng ta cần necircn suy nghĩ theo
thiển yacute của tocirci
Một ăn chay chắc chắn lagrave caacutech tốt đẹp đối với một Phật
Tử vagrave ăn chay lagrave chắc chắn nuocirci dưỡng lograveng từ bi lagrave traacutenh
saacutet sanh vagrave traacutenh gacircy tổn hại cho bất cứ người nagraveo vagrave chuacuteng
sinh nagraveo
Hai tuy nhiecircn đừng necircn cho rằng chỉ việc ăn chay lagrave
hoagraven toagraven trở thagravenh một Phật tử tốt theo đạo Phật Việc ăn
chay khocircng phải lagrave thay thế được cho những việc thực hagravenh
tu tập vagrave giữ giới hạnh đạo đức khaacutec Như đatilde noacutei trecircn Phật
giaacuteo nhấn mạnh vagraveo sự tu tập sự sống giữ giới hạnh vagrave tu
dưỡng Tacircm để coacute Tacircm trong sạch lagravenh mạnh vagrave chiacutenh
điều nagravey mới tạo ra Nghiệp tốt lagravenh tạo ra cuộc sống tốt
lagravenh
(15) Tại sao coacute những tu sĩ vẫn ăn thịt trong khi rau cải
thigrave rất dễ dagraveng coacute được ở khắp nơi
Khi coacute người trong Tăng Đoagraven đoacute lagrave ngagravei Devadatta
(Đề-bagrave-đạt-đa) đatilde đề xuất với Phật về việc ăn chay vagrave cấm
caacutec tu sĩ ăn thịt caacute Đức Phật đatilde từ chối đề xuất nagravey Coacute lẽ
Đức Phật đatilde coacute nhiều lyacute do thiết thực vagraveo hoagraven cảnh xatilde hội
thời đoacute bởi vigrave rau cải khocircng được gieo trồng một caacutech trugrave
phuacute ở những vugraveng miền bắc Ấn Độ vagraveo thời xưa đoacute đặc
110 Con đường của chuacuteng ta
biệt rau cải vagrave ngũ cốc lagrave rất khan hiếm vagraveo những mugravea khocirc
hạn ở xung quanh lưu vực socircng Hằng
Viacute dụ sau nagravey nếu chỉ ăn chay bằng rau cải thigrave sẽ rất khoacute
khăn cho những vugraveng Phật giaacuteo như Tacircy Tạng vigrave ở đoacute gia
suacutec thigrave rất nhiều magrave những rau cải traacutei cacircy thigrave cực kỳ khan
hiếm khoacute trồng được ở vugraveng đất khắc nghiệt đoacute
Vagraveo thời Đức Phật cho đến tận ngagravey nay những tu sĩ
(theo Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy) vẫn sống nhờ vagraveo thức ăn
khất thực Vagrave thức ăn khất thực lagrave tugravey theo lograveng bố thiacute của
thiacute chủ vagrave Phật tử cuacuteng dường Nếu những tu sĩ yecircu cầu chỉ
giới hạn cuacuteng dường bằng thức ăn toagraven-chay toagraven rau cải
ngũ cốc thigrave điều đoacute coacute thể tạo gaacutenh nặng cho những thiacute chủ
cuacuteng dường thức ăn hagraveng ngagravey cho caacutec Tăng Ni Thực tế lagrave
đa số mọi người trong cuộc sống ở những xứ sở nagravey đều
tranh thủ ldquomột lầnrdquo thời gian trong ngagravey để nấu thức ăn
trước lagrave cuacuteng dường caacutec sư thầy sau lagrave phần cograven lại để gia
đigravenh ăn Magrave đa số những gia đigravenh Phật tử nagravey cũng ăn mặn
như truyền thống từ thời Đức Phật Vigrave vậy những thầy tu
của Nam Tocircng nhận vagrave ăn bất cứ thứ gigrave được cho ngay cả
lagrave thịt miễn sao những loại thịt đoacute nằm trong giới hạnh của
ldquoTam Tịnh Nhụcrdquo như đatilde noacutei trecircn lagrave được
Xin noacutei thecircm một chuacutet về Giới Luật của Tăng Đoagraven
Vigrave Phật giaacuteo Nguyecircn thủy cấm khocircng cho caacutec tu sĩ nhận sự
cuacuteng dường bố thiacute bằng tiền bạc Cho necircn họ khocircng coacute cơ
hội đi mua thức ăn bằng tiền bạc để magrave chọn thức ăn theo yacute
muốn của migravenh (giả sử như họ coacute muốn ăn chay) Họ hoagraven
toagraven phụ thuộc vagraveo thức ăn khất thực của dacircn lagraveng của thiacute
chủ bố thiacute cho họ hagraveng ngagravey Ngay cả khi họ nấu ăn trong tu
viện tịnh xaacute thigrave những nguyecircn liệu thực phẩm cũng lagrave do
những Phật tử mang tới cuacuteng dường (Hy vọng quyacute vị hiểu
ra được chỗ nagravey)
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 111
Ngagravey nay thực tế rất nhiều tu sĩ vagrave chugravea chiền theo Phacirc
giaacuteo Nguyecircn Thủy cũng ưu tiecircn việc ăn chay như ở Thaacutei
Lan ở Miến Điệnhellipkhi những điều kiện hậu cần cho pheacutep
Tuy nhiecircn những thầy tu ldquonghiecircm tuacutecrdquo theo truyền thống
Đại Thừa chắc chắn lagrave ăn chay tuyệt đối
(16) Việc ăn những đồ chay giả mặn coacute lagrave ngụy biện vagrave
đạo đức giả hay khocircng Tại sao lại lagravem thức ăn chay giả
mặn ở caacutec nước Đocircng Aacute như Việt Nam Trung Quốc Đagravei
Loan Triều Tiecircn
Đồ ăn chay giả mặn lagrave những thức ăn ldquochayrdquo lagravem từ bột
đậu nagravenh nấm vagrave thực vật nhưng được lagravem vagrave trigravenh bagravey
giống như những moacuten ăn mặn Nhiều nơi những người Phật
tử nấu vagrave ăn những đồ ăn kiểu nagravey bị cho lagrave đạo đức giả
Caacutei lyacute lagrave Đatilde ăn chay để quecircn đi thịt caacute quecircn đi việc saacutet sinh
động vật vậy magrave khi nấu chay lại chế biến ldquorau cảirdquo giống
hệt như mugravei vị higravenh dạng của thịt caacute để lsquogợi nhớrsquo đến những
thức ăn từ thịt caacute (vagrave coacute thể để ăn cho được ngon miệng
hơn)
Một số người thigrave giải thiacutech rằng việc lagravem thức ăn chay
giả mặn lagrave caacutech lagravem cho những người chưa ăn chay bước
qua ăn chay được dễ dagraveng hơn khocircng bị bỡ ngỡ khocircng bị
khoacute ăn khi chuyển từ ăn mặn qua ăn chay() Điều nagravey dugrave coacute
đuacuteng đối với một số người nhưng coacute lẽ chỉ lagrave tự nguỵ biện
Rotilde ragraveng lagrave trong tất cả những quaacuten ăn chay vagrave trong những
dịp lễ lagravenh caacutec Phật tử tề tựu về caacutec chugravea chiền ở Việt Nam
vagrave những nước Đocircng Aacute khaacutec thigrave hầu hết thức ăn chay đều
được chế biến vagrave trigravenh bagravey với higravenh dạng higravenh thức vagrave
hương vị y hệt thức ăn mặn vagrave được dugraveng bởi tất cả mọi
người vagrave cả Tăng Ni
112 Con đường của chuacuteng ta
Coacute hai vấn đề hay ldquohai lyacute lẽrdquo cần suy nghiệm vagrave bạn cần
chọn cho migravenh quan điểm nagraveo bạn thấy đuacuteng đắn lagrave phugrave
hợp với giaacuteo lyacute của Phật vagrave phugrave hợp với lograveng từ-bi của
chiacutenh migravenh
Một (1) khi đồ chay giả mặn được chế biến vagrave trigravenh bagravey
cho số đocircng Phật tử lagrave những người bigravenh thường đang ăn
mặn thigrave họ noacutei lagrave chế biến như vậy để những người đang ăn
thịt caacute chuyển qua ăn chay được dễ dagraveng hơn vigrave higravenh thức
vagrave mugravei vị cũng gần giống moacuten mặn Cho necircn tất cả quaacuten
cơm chay nhagrave hagraveng chay vagrave những nơi cuacuteng dường Trai
Tăng cũng đều lagravem như vậy Đoacute caacutech khuyến khiacutech mọi
người ăn chay
Hai(2) khi lagravem đồ chay giả mặn vagrave cuacuteng dường cho Tăng
Ni thigrave họ lại noacutei Tăng Ni thọ dụng thức ăn chay giả mặn
nhưng Tacircm khocircng hề khởi sinh điều gigrave về đồ ăn mặn như
thịt caacute Điều nagravey rất khoacute noacutei Đức Phật đatilde noacutei khi coacute đối
tượng tiếp xuacutec như mugravei vị higravenh sắchellipthigrave cảm-thọ vagrave ldquotacircm-
khởirdquo sẽ khởi sinh
Cho dugrave theo Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy thigrave việc ăn mặn lagrave
khocircng bị cấm nhưng nếu đatilde traacutenh ăn đồ mặn thật sự vigrave lyacute
do khocircng muốn higravenh thugrave mugravei vị của thịt caacute lagravem động lograveng
từ bi lagravem suy nghĩ về việc saacutet sinh giết hại thigrave việc lagravem đồ
ăn chay giả mặn với higravenh thugrave mugravei vị như của thịt caacute thật
(thịt gigrave caacute gigrave thigrave coacute những higravenh thugrave vagrave mugravei vị đuacuteng như vậy)
chắc sẽ lagravem khởi sinh trong tacircm những nhận-thức [tưởng]
về loại thịt hay caacute đoacute Vagrave như vậy lại đi ngược lại yacute nghĩa
của việc ăn chay Như vậy caacutei ldquoyacute nghĩardquo của việc ăn chay
lagrave vigrave lograveng từ-bi lagrave để quecircn đi higravenh ảnh mugravei vị của thịt caacute
thật cũng khocircng cograven ở đacircy
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 113
Bạn coacute thể tự hỏi rằng nếu ăn chay vigrave lograveng từ-bi vagrave sự
thanh-tịnh của thacircn vagrave tacircm thigrave rau cải nấm rơm đậu
nagravenhhellip được cắt thagravenh từng miếng nhỏ vuocircng vức ăn khocircng
thấy ngon miệng một caacutech tự nhiecircn hay sao magrave cần phải
cocircng phu cắt tỉa gaacuten gheacutep tạo higravenh vagrave cho vagraveo những gia
vị mugravei vị để thức ăn phải giống như chả lụa caacute kho heo
xagraveo thịt nướnghellip thigrave mới ăn thấy ngon miệng được
Tuy nhiecircn dugrave tốt hay xấu thigrave việc ăn chay hay ăn đồ
chay giả mặn vẫn tốt hơn nhiều so với việc ldquocố yacuterdquo ăn thịt ăn
caacute với caacutei tacircm ldquoyacute thứcrdquo rotilde việc giết thịt saacutet sanh chắc chắn
đatilde xảy ra đacircu đoacute (ở những lograve giết mổ ở chợ vagrave ở trong nhagrave
bếp của những người nấu)
Đức Phật
Tất cả mọi chuacuteng sinh
Đều mưu cầu được sống
Đều mưu cầu hạnh phuacutec
helliphelliphelliphellip
Migravenh run sợ đao kiếm
Migravenh cũng sợ chết choacutec
Vậy lấy người lagrave migravenh
Thigrave khocircng necircn giết hại
Khocircng gacircy ra giết hại
(Kinh Phaacutep Cuacute ndash Kệ 129)
114 Con đường của chuacuteng ta
(17) Những cảnh giới1 hiện hữu (cotildei sống) khaacutec nhau lagrave
gigrave Chuacuteng lagrave những nơi thực hay ảo
Theo truyền thống Phật giaacuteo coacute năm (5) cảnh giới hiện
hữu magrave tất cả caacutec loagravei chuacuteng sinh coacute mặt ở đoacute Năm cảnh
giới đoacute lagrave
Địa Ngục
Suacutec Sinh
Ngạ Quỷ
Người
Thiecircn Thần vagrave Trời
Những cảnh giới thấp xấu đầy đau khổ lagrave Địa ngục Suacutec
sinh Ngạ quỷ
bull Địa ngục theo kinh điển bao gồm 08 đại địa ngục vagrave
160 tiểu địa ngục bao bọc xung quanh những đại địa ngục
đoacute
bull Suacutec sinh lagrave cảnh giới của tất cả loagravei động vật từ nhỏ beacute
cho đến to lớn
bull Ngạ quỷ (peta) coacute nghĩa lagrave ldquoquỷ đoacuteirdquo hoặc hay được
gọi lagrave những lsquohồn marsquo hay ldquonhững người khuất mặtrdquo xung
quanh ta Ngạ quỷ sống trong cotildei vocirc cugraveng đagravey đọa vagrave đau
khổ luocircn luocircn thiếu thốn luocircn luocircn đoacutei khaacutet magrave khocircng
được ăn uống Vagrave coacute những loagravei ngạ quỷ luocircn luocircn ở gần
những người thacircn quyến cograven sống của migravenh vagrave coacute thể thấy
được tất cả những gigrave họ hagraveng thacircn quyến của migravenh đang
lagravem vagrave luocircn luocircn khao khaacutet những người thacircn lagravem những
1ldquoCảnh giớirdquo lagrave hoagraven cảnh lagrave phacircn giới cao thấp viacute dụ cảnh giới suacutec sinh cảnh giới
địa ngục cảnh giới trecircn trời Trong mỗi loại cảnh giới cao thấp đoacute coacute thể coacute nhiều
ldquocotildei sốngrdquo khaacutec nhau viacute dụ địa ngục coacute 168 tầng hay ldquocotildeirdquo khaacutec nhau cảnh giới
trecircn trời thigrave coacute đến 28 ldquocotildeirdquo sống khaacutec nhau
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 115
việc cocircng-đức vagrave hồi-hướng cocircng đức đoacute cho họ để họ
hưởng được cocircng-đức đoacute Đoacute lagrave caacutech duy nhất giuacutep họ giảm
bớt nghiệp xấu vagrave hy vọng được taacutei sinh về một cotildei lagravenh
khaacutec
bull Cotildei Suacutec sinh vagrave Ngạ quỷ lagrave ở cugraveng nơi với cotildei Người
cugraveng ở trecircn bề mặt traacutei đất
bull [Xin để yacute thecircm loagravei Quỷ thần A-tu-la (asuras) lagrave loagravei
quỷ thần dị dạng to lớn ở cotildei trời của Nam Thiecircn Vương
(thuộc Tứ Đại Thiecircn Vương) nhưng do nghiệp xấu luocircn
sống với tacircm sacircn hận hung hatilden vagrave đau khổ cho necircn họ cũng
thuộc về cảnh giới thấp xấu đau khổ mặc dugrave cotildei sống của họ
lagrave thuộc về trecircn cảnh giới trời thần Cho necircn nhiều truyền
thống Phật giaacuteo khaacutec đatilde tiacutenh riecircng cotildei quỷ thần A-tu-la một
cảnh-giới đau khổ riecircng vagrave do caacutech tiacutenh như vậy necircn tổng
cộng coacute 06 cảnh giới magrave chuacuteng sinh đang hiện hữu
Bạn coacute biết khocircng coacute rất nhiều coacute lograveng tốt vagrave chiacutenh trực
họ lagrave những người tốt bụng cocircng bằng vagrave coacute lograveng bi mẫn
nhưng họ coacute tacircm hay dễ bị noacuteng giận Họ coacute thể noacuteng giận
vigrave nhiều lyacute do xảy ra hagraveng ngagravey họ noacuteng giận vigrave bất đồng
vigrave tự aacutei vigrave caacutei ta bị xuacutec phạm hoặc vigrave sự bất cocircng vigrave quaacute
noacuteng ruột lo lắng cho người thacircn vagrave người khaacutec vigrave hoagraven
cảnh trớ trecircu vigrave gặp phải người xấu vigrave buồn bực nhacircn tigravenh
thế thaacuteiNếu họ khocircng tu tập tacircm để giảm trừ tacircm sacircn-giận
đoacute thigrave sau khi chết họ rất dễ bị taacutei sinh thagravenh những quỷ
thần A-tu-la đau khổ như vậy]
bull Những cảnh giới cao đẹp lagrave cotildei Người vagrave những cotildei Trời
của caacutec thiecircn thần vagrave caacutec vị trời Phạm Thiecircn (Brahmas)
bull Kinh điển cũng ghi rằng coacute nhiều ldquotầngrdquo tức nhiều
ldquocotildeirdquo cao thấp khaacutec nhau trong cảnh giới Địa Ngục vagrave trong
cảnh giới Thiecircn Thần vagrave Trời
116 Con đường của chuacuteng ta
bull Nếu loagravei quỷ thần A-tu-la (asuras) được taacutech riecircng ra
thagravenh một (đơn vị) cotildei hiện hữu riecircng biệt vagrave caacutec tầng địa
ngục được gom chung thagravenh một cotildei thigrave tổng cộng coacute 04
cotildei thuộc cảnh giới xấu [Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷ vagrave A-
tu-la] 07 cotildei Dục giới phuacutec lagravenh [gồm 1 cotildei dục giới lagrave cotildei
Người vagrave 06 cotildei dục giới của Thiecircn thần) 16 cotildei Trời Sắc
Giới vagrave 04 cotildei Trời Vocirc Sắc Giới
Tổng cộng Coacute 31 Cotildei hiện hữu magrave con người (vagrave chuacuteng
sinh) coacute thể bị hay được taacutei sinh về đoacute ngay sau khi từ giatilde
kiếp sống hiện tại
Chẳng hạn ở cảnh giới địa ngục coacute đến 168 ldquotầngrdquo đại địa
ngục vagrave tiểu địa ngục khaacutec nhau tugravey theo mức độ Nghiệp aacutec
nặng nề magrave chuacuteng sinh bị rơi rớt vagrave đagravey đọa vagraveo đoacute
Cograven trecircn cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời coacute rất nhiều cotildei
Trời khaacutec nhau tugravey theo mức độ do Nghiệp thiện lagravenh magrave
chuacuteng sinh được taacutei sinh về đoacute gồm coacute 06 Cotildei Trời Dục
Giới 16 Cotildei Trời Sắc Giới vagrave 04 Cotildei Trời Vocirc Sắc Giới
Để dễ higravenh dung bạn coacute thể liecircn-tưởng đến một cotildei lagrave
ldquocotildei Ngườirdquo trecircn traacutei đất magrave chuacuteng ta đang sống gồm 193
nước trải dagravei trecircn 07 đại lục địa Nếu chuacuteng ta may mắn
được sống trong những đất nước văn minh thanh bigravenh vagrave
khiacute hậu ocircn hogravea thigrave đoacute lagrave một điều phuacutec lagravenh so với việc phải
sống trong những đất nước lạc hậu đầy chiến tranh vagrave khiacute
hậu khắc nghiệt đoacutei nghegraveo vagrave bệnh tật Những đất nước trecircn
traacutei đất vagrave mức độ dễ sống vagrave khoacute sống khaacutec nhau thậm chiacute
quaacute checircnh lệch nhau thigrave cũng giống như những ldquocotildeirdquo khaacutec
nhau trecircn cảnh giới trecircn Trời hay những ldquocotildeirdquo khaacutec nhau
trong cảnh giới dưới địa ngục vậy
Vigrave vậy coacute thể noacutei rằng bất kỳ một cotildei Trời nagraveo đoacute (trong
26 cotildei thuộc cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời) lagrave chắc chắn sẽ
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 117
tốt đẹp hơn vagrave phuacutec lagravenh hơn bất cứ quốc gia nagraveo trecircn traacutei
đất cotildei người
Vagrave ngược lại coacute thể hiểu bất kỳ một ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo
nagraveo đoacute (trong 168 ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo) của cảnh giới địa ngục
cũng chắc chắn lagrave kinh khủng hơn đagravey đọa hơn vagrave toagraven lagrave
đau khổ hơn bất kỳ xứ sở nagraveo trecircn traacutei đất
Vigrave vậy ở nơi đacircu đời sống hay mocirci trường sống coacute sự tagraven
bạo độc tagravei aacutep bức vagrave đagravey đọa quaacute khốc liệt với con người
thigrave người ta hay gọi lagrave ldquođịa ngục trần gianrdquo
Khi noacutei về đời sống Thacircn-Tacircm của con người Đức Phật
thường noacutei một caacutech ẩn dụ về những ldquocảnh giớirdquo coacute nghĩa
lagrave những tigravenh trạng hạnh phuacutec hay đau khổ khaacutec nhau của
con người tugravey theo hoagraven cảnh của mỗi người
-Viacute dụ một người đang phải chịu tật nguyền đau đớn
hoặc tinh thần khủng hoảng thigrave người đoacute đatilde giống như đang
chịu cảnh địa ngục
-Những người khocircng cograven lẽ sống gigrave chỉ biết nằm chờ đến
bữa ăn vagrave sống để ăn thigrave chẳng khaacutec nagraveo sống như cảnh suacutec
sinh
-Những người quaacute tham lam luocircn luocircn tham muốn thegravem
khaacutet magrave chẳng bao giờ được thỏa matilden dugrave đatilde coacute đầy đủ thigrave
được cho lagrave giống như loagravei ngạ quỷ luocircn luocircn cảm thấy đoacutei
thiếu vagrave đau khổ vigrave thegravem khaacutet
-Người luocircn luocircn coacute maacuteu sacircn giận ganh tị chiến tranh
tranh dagravenh quyền lực vagrave của cải thigrave tacircm cũng chẳng khaacutec
nagraveo loagravei quỷ thần dị dạng A-tu-la luocircn luocircn sống với tacircm
sacircn hận thugrave hằn vagrave hiếu chiến
118 Con đường của chuacuteng ta
-Vagrave những ai được sinh ra đẹp đẽ vagrave giagraveu sang coacute thể
được gọi lagrave đang sống sung sướng như ở cotildei thiecircn thần hay
thiecircn đagraveng Cotildei thiecircn thần dường như lagrave mơ ước của Viacute dụ
những ngocirci sao thể thầu hết mọi người bởi vậy khi những
tagravei tử điện ảnh nổi tiếng sống trong nhagrave cao cửa đẹp vagrave luocircn
coacute hagraveng triệu người hacircm mộ hay lsquotocircn thờrsquo thigrave những người
hacircm mộ đoacute gọi họ lagrave những lsquothiecircn thầnrsquo
Rotilde ragraveng lagrave những cotildei thấp xấu như Địa Ngục Ngạ Quỷ
Suacutec Sinh Quỷ Thần dị dạng lagrave đầy đau khổ vagrave hagravenh hạ Vagrave
những cotildei Thiecircn thần vagrave Trời trecircn tiecircn cảnh lagrave đầy phuacutec
lagravenh vagrave sung sướng
-Tuy nhiecircn Đức Phật noacutei rằng ở những cotildei thấp xấu đoacute
chuacuteng sinh khoacute magrave lagravem được một việc cocircng đức nagraveo để tiacutech
lũy Nghiệp tốt được Những chuacuteng sinh ở trong những cotildei
thấp xấu bị đọa đagravey như vậy thigrave chỉ lo chịu đựng mọi đau
khổ hagravenh hạ chứ khocircng cograven thời gian hay cơ hội lagravem
chuyện phuacutec đức nagraveo (Khi đatilde bị ở trong cảnh giới Địa ngục
hay Suacutec sinh thigrave coacute lagravem cocircng đức cũng chẳng coacute điều gigrave để
lagravem Vagrave tacircm thức của chuacuteng sinh đang bị ở trong cotildei địa
ngục vagrave suacutec sinh cũng khoacute magrave khởi sinh một triacute tuệ căn bản
nagraveo để magrave lagravem chuyện cocircng đức Thời gian bị ở trong
những cotildei đoacute thật lagrave dagravei khocircng thể nghĩ bagraven vigrave khoacute magrave tạo
ra được nghiệp tốt nagraveo để chuyển hoacutea taacutei sinh vagraveo những
cảnh giới tốt hơn)
-Trong khi đoacute những chuacuteng sinh ở những cotildei bồng lai
của Thiecircn thần vagrave Trời thigrave chỉ lo hưởng thụ sung sướng
khocircng cograven bị đau khổ cho necircn họ cũng chẳng rảnh rang để
suy tư hay nghĩ nhiều đến những việc cocircng đức Ở những
cotildei phuacutec lagravenh sung sướng đoacute những thiecircn thần cũng khocircng
nhigraven thấy được những lẽ vocirc-thường vagrave biến-đổi nhanh
choacuteng như ở trong cotildei Người
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 119
-Như vậy chỉ cograven cotildei Người lagrave coacute đủ hai bản chất Khổ vagrave
Sướng lagrave thiacutech hợp để học tập vagrave thực hagravenh giaacuteo phaacutep của
Đức Phật Hơn nữa chỉ coacute ở cotildei Người thigrave tất cả chuacuteng sinh
mới coacute cơ hội lagravem những hagravenh động cocircng-đức lagravem những
việc tốt lagravem người tốt vagrave nhờ đoacute tiacutech lũy Nghiệp tốt
Những Nghiệp tốt sẽ lagrave những hagravenh trang cho những chuyến
đi sau nagravey sau khi từ giatilde cotildei Người vagrave cũng nhờ vậy mới
mong coacute ngagravey giải thoaacutet hoagraven toagraven
Tuy nhiecircn Đức Phật coacute kể rằng coacute những chuacuteng sinh lagrave
thiecircn thần ở những cotildei Trời cũng cố gắng thực hagravenh giaacuteo
phaacutep của Đức Phật vagrave đatilde coacute thể chứng ngộ Niết-bagraven Vigrave
vậy Đức Phật đatilde cố gắng khuyecircn dạy mọi người hatildey nỗ lực
tu tập lagravem những điều tốt lagravenh để tiacutech lũy Nghiệp tốt Đoacute lagrave
cơ hội để được taacutei sinh về những cotildei lagravenh đaacuteng quyacute đoacute
Cho dugrave những cảnh giới (gồm 31 cotildei hiện hữu) coacute thực
sự tồn tại trong vũ trụ hay khocircng hoặc đoacute chỉ lagrave những
trạng thaacutei tacircm của từng chuacuteng sinh thigrave vấn đề đoacute cũng
khocircng quan trọng Điều quan trọng lagrave chuacuteng ta theo nguyecircn
lyacute khoa học của Phật giaacuteo đoacute lagrave sống tốt thigrave sẽ tạo Nghiệp
tốt vagrave nhờ đoacute bạn coacute quyền hy vọng sẽ được taacutei sinh về
những cotildei phuacutec lagravenh sau khi chết
Mục điacutech trước sau của caacutec Phật tử lagrave phải được về cotildei
lagravenh traacutenh được những cotildei thấp xấu đầy đau khổ vagrave đọa đagravey
kinh khủng như cảnh Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷhellip
Cograven đối với mục tiecircu tột-cugraveng lagrave giải thoaacutet khỏi vograveng taacutei
sinh luacircn hồi thigrave chỉ khi chuacuteng ta được ở trong những cotildei
lagravenh thigrave mới coacute thể tiếp tục lagravem việc tốt lagravenh vagrave thực hagravenh
Phật Phaacutep thigrave mới mong coacute ngagravey đạt đến Niết-bagraven sự giải
thoaacutet hoagraven toagraven khỏi luacircn hồi sinh tử
120 Con đường của chuacuteng ta
(18) Khi đạo Phật được truyền baacute sang những nước
phương Tacircy rất nhiều người phương Tacircy đatilde theo Đạo
Phật Điều đoacute coacute đuacuteng như vậy khocircng
Riecircng ở Mỹ con số người thực sự thực hagravenh theo Phật
giaacuteo vẫn cograven iacutet Giaacuteo sư Seymour Lachman đồng taacutec giả
của quyển saacutech nổi tiếng ldquoMột quốc Gia Becircn Dưới Chuacuteardquo
(One Nation Under God) ước lượng khoảng 800000 người
lagrave Phật tử ở Mỹ Tuy nhiecircn những nhagrave nghiecircn cứu Phật
giaacuteo thigrave cho rằng con số đoacute coacute thể lagrave nhiều hơn 4-5 lần nếu
tiacutenh cả con số những người theo đạo Phật nhập cư liecircn tục
từ những nước Đocircng Nam Aacute vagrave Đocircng Aacute
Số người theo đạo Phật ở chacircu Acircu khoảng 4 triệu người
chủ yếu ở caacutec nước Đức Phaacutep Anh Yacute
Số người theo đạo Phật ở chacircu Uacutec cũng khaacute nhiều vagrave
tăng nhanh Thống kecirc năm 2011 cho biết coacute khoảng
529000 người Uacutec theo đạo Phật trong tổng dacircn số khoảng
215 triệu người con số Phật tử tăng nhanh từ khoảng 21
dacircn số lecircn gần 25 dacircn số trong năm năm cuối
Coacute rất nhiều danh nhacircn rất nổi tiếng ở những nước Acircu
Mỹ đatilde theo đạo Phật hoặc đatilde chuyển từ đạo của họ qua đạo
Phật Trong số đoacute coacute nhiều người nổi tiếng nhất trong lĩnh
vực của migravenh trecircn thế giới magrave bạn coacute thể đatilde dễ dagraveng biết
đến từ lacircu Viacute dụ như
William Ford Jr Chủ hatildeng xe hơi Ford
Steve Jobs Chủ tịch hatildeng maacutey tiacutenh Apple Inc
Tiger Woods Nhagrave vocirc địch gocircn thế giới
Richard Gere Tagravei tử điện ảnh
Harrison Ford Tagravei tử điện ảnh
Orlando Bloom Tagravei tử điện ảnh
Keanu Reeves Tagravei tử điện ảnh
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 121
Uma Thurman Tagravei tử điện ảnh
Oliver Stone Đạo diễn điện ảnh
Tina Turner Ca sĩ nhạc Pop
Adam Yauch Ca sĩ nhạc Pop
Herbie Hancock Nhạc sĩ nhạc Jazz
Roberto Baggio Cầu thủ boacuteng đaacute Yacute
Phil Jackson Cầu thủ boacuteng rỗ NBA
Marshall Cty Marshall Goldsmith Partners
Goldsmith
helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip
Bạn cũng coacute thể đọc thecircm một bagravei viết rất hay về bối
cảnh Phật giaacuteo ở Hollywood vagrave Hoa Kỳ trecircn trang www
unboundintrasuntcnjeduarchiveslifestyleoldbuddha với
tựa đề ldquoNhững Ngocirci Sao Lagrave Phật Tửrdquo
(19) Bạn vẫn cograven nhiều cacircu hỏi muốn được trả lời
Nếu bạn vẫn cograven nhiều thắc mắc về yacute nghĩa vagrave giaacuteo lyacute
Phật giaacuteo vagrave việc thực hagravenh đạo Phật xin bạn hatildey tigravem đọc
một quyển saacutech về vấn đaacutep theo từng đề mục rất hay coacute tecircn
lagrave ldquoNhững Hỏi Đaacutep Hayrdquo (Good Question Good Answer)
của ngagravei S Dhammika Quyển saacutech nagravey đatilde được dịch ra
nhiều ngocircn ngữ vagrave cũng coacute bản dịch ra tiếng Việt của cư sĩ
Phạm Kim Khaacutenh vagrave TS Bigravenh Anson mang tecircn ldquoPhật Phaacutep
Vấn Đaacuteprdquo
Bạn coacute thể tham khảo thecircm quyển ldquoVấn Đaacutep về Phật
giaacuteordquo được biecircn soạn bởi cugraveng người viết do cugraveng nhagrave xuất
bản ấn hagravenh 2012 cugraveng với quyển saacutech nagravey
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 97
Đức Phật đatilde khuyecircn dạy khocircng necircn tin theo những điều
do giaacuteo điều do kinh kệ do truyền thống hay do những suy
đoaacuten tưởng tượng vigrave nếu tin như vậy sẽ chẳng mang lại lợi
iacutech gigrave
Đức Phật khuyecircn rằng đừng bao giờ cố gắng tigravem hiểu
những cacircu hỏi siecircu higravenh như vậy chẳng hạn như Ai tạo ra
thế giới nagravey Thế giới nagravey coacute tồn tại matildei matildei hay khocircng
Trong cacircu chuyện về một người bị diacutenh mũi tecircn độc khocircng
lo việc ruacutet mũi tecircn ra để cứu lấy mạng sống của migravenh magrave
cứ lo hỏi những cacircu hỏi vocirc iacutech như Ai đatilde bắn mũi tecircn đoacute
Tecircn họ hắn lagrave gigrave Hắn lagravem nghề gigrave Vigrave sao vagrave vigrave saohellipthigrave
người đoacute coacute thể chết trước khi nghe được cacircu trả lời Caacutech
tốt nhất lagrave hatildey để thầy thuốc ruacutet mũi tecircn ra vagrave băng boacute thuốc
thang vagrave cứu lấy mạng sống của migravenh Những cacircu hỏi đoacute
khocircng giuacutep iacutech gigrave cho việc cứu nguy mạng sống của migravenh
Yacute Đức Phật khuyecircn dạy rằng cuộc sống trecircn thế gian thật
lagrave vocirc thường vagrave ngắn ngủi necircn chuacuteng ta hatildey tập trung vagraveo
những vấn đề ldquothực tếrdquo lagrave lagravem sao để bớt Khổ để giải thoaacutet
được khỏi Khổhellip trước khi những vocirc thường đến vagraveo một
ngagravey khocircng hẹn trước trước khi chuacuteng ta coacute thể nghe được
những cacircu trả lời về những vấn đề siecircu phagravem siecircu nhiecircn đoacute
Chuacuteng ta hatildey necircn tu tập để mau đạt đến những triacute tuệ giải
thoaacutet Khi chuacuteng ta đạt được loại triacute tuệ giải thoaacutet đoacute chuacuteng
ta sẽ tự nhiecircn thấy biết tất cả những cacircu trả lời về những vấn
đề cao siecircu đoacute
(8) Vậy Phật giaacuteo coacute lsquothugrave gheacutetrsquo hay lsquođe dọarsquo những người
khocircng theo đạo Phật sẽ bị higravenh phạt hay bị đọa vagraveo địa
ngục hay khocircng
98 Con đường của chuacuteng ta
Chắc chắn lagrave khocircng phải rồi Đạo Phật khocircng chủ trương
theo kiểu cơ chế thưởng phạt vagrave địa ngục vĩnh viễn
Phật giaacuteo chủ trương rằng những quy luật về Nghiệp luật
nhacircn-quả đều aacutep dụng cho tất cả mọi người Khocircng phải lagrave
Phật tử thigrave được ưu aacutei cograven khocircng phải Phật tử thigrave bị xử
Khocircng phải vậy mọi người đều nhận latildenh những hậu quả
tốt xấu tugravey theo Nghiệp của migravenh
Phật giaacuteo khocircng phải giống những tocircn giaacuteo khaacutec lagrave sẽ
trừng phạt con người khi họ chọn theo tocircn giaacuteo khaacutec Thời
nay những higravenh phạt dagravenh cho những người gọi lagrave lsquongoại
đạorsquo hoặc cho những kẻ bỏ đạo đi theo tocircn giaacuteo khaacutec đatilde bị
nghiecircm cấm Tất cả mọi người trecircn traacutei đất đều được bảo vệ
được tocircn trọng để lựa chọn tiacuten ngưỡng cho migravenh Đoacute lagrave
nhacircn quyền như đatilde được ghi rotilde trong Hiến Chương của
Liecircn Hiệp Quốc (Điều 18) Việc trừng phạt mang tiacutenh tocircn
giaacuteo đatilde bị cấm ở hầu hết những nước văn minh trecircn thế giới
nagravey Những người soạn thảo vagrave quyết định Hiến Chương
tiến bộ nagravey cũng lagrave những người từ những tocircn giaacuteo ldquohữu
thầnrdquo khaacutec nhau Vậy khocircng lẽ coacute đấng saacuteng tạo nagraveo magrave lại
thiếu văn minh như vậy Cograven trừng phạt hay đagravey đọa tiacuten đồ
của migravenh chỉ vigrave họ từ bỏ tocircn giaacuteo hoặc vigrave họ chuyển qua tocircn
giaacuteo khaacutec
Phật giaacuteo thigrave chưa bao giờ liecircn quan đến yacute tưởng nagravey
Đạo Phật khocircng coacute chủ trương iacutech kỷ hay trừng phạt bất kỳ
ai vigrave bất kỳ lyacute do tocircn giaacuteo ngay cả việc khocircng tin vagraveo Đức
Phật
Nếu đấng saacuteng tạo lagrave một người tạo ra muocircn loagravei vagrave loagravei
người thigrave tại sao đấng saacuteng tạo coacute thể giaacuteng một người
xuống địa ngục để bị đọa đagravey nấu chảy matildei matildei ở đoacute Bạn
coacute bao giờ đốt một diecircm quẹt dưới lograveng bagraven tay vagrave chịu
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 99
được sự noacuteng chaacutey của ngọn lửa khocircng Vậy sao bạn coacute thể
đốt bagraven tay của người khaacutec matildei matildei để người ta kecircu rống
trong đau đớn như vậy
Vagrave giả sử bạn lagrave đấng saacuteng tạo coacute đầy đủ quyền năng để
dừng lại việc thiecircu đốt đoacute liệu bạn coacute necircn dừng lại khocircng
hay vẫn tiếp tục nhigraven người khaacutec đau đớn như vậy
Đức Phật chủ trương tự do tư tưởng Người đatilde chưa bao
giờ yecircu cầu bất cứ ai phải tin theo giaacuteo lyacute của Người Đức
Phật cograven cho rằng khocircng phải bất cứ ai cũng hiểu được giaacuteo
lyacute của Phật vigrave những căn cơ khaacutec nhau của mọi người cho
necircn mọi người đều coacute thể chọn con đường thiacutech hợp nhất
cho migravenh
Phật giaacuteo khocircng phải lagrave một tocircn giaacuteo của giaacuteo điều vagrave
thưởng phạt magrave Phật giaacuteo mong muốn đưa đến cho mọi
người sự hiểu biết vagrave ldquothấyrdquo rotilde những lẽ thật chacircn lyacute của
cuộc đời vagrave thế giới rồi tự mọi người chọn caacutech sống thiacutech
hợp cho migravenh để traacutenh bỏ những đau Khổ trong cuộc đời
Nhagrave baacutec học Albert Einstein
ldquoTocirci khocircng thể tưởng tượng một Thượng đế kẻ tưởng
thưởng vagrave trừng phạt những tạo vật của migravenhhellip
ldquoTocircn giaacuteo của tương lai sẽ lagrave tocircn giaacuteo về vũ trụ Noacute
phải vượt quaacute một đấng thượng đế caacute nhacircn vagrave traacutenh bỏ
giaacuteo điều cugraveng lyacute thuyết thần học Bao trugravem cả hai mặt
tự nhiecircn vagrave tacircm linh noacute phải được dựa trecircn cảm quan
tocircn giaacuteo coacute được từ kinh nghiệm về mọi sự vật tự nhiecircn
100 Con đường của chuacuteng ta
vagrave tacircm linh như lagrave caacutech kết hợp đuacuteng nghĩa nhất Phật
giaacuteo sẽ trả lời được yacute nghĩa nagravey
ldquoNếu coacute một tocircn giaacuteo nagraveo coacute thể đương đầu với những
nhu cầu khoa học hiện đại thigrave đoacute lagrave Phật giaacuteo Phật
giaacuteo khocircng cần xeacutet lại quan điểm của migravenh để cập nhật
với những khaacutem phaacute mới của khoa học Phật giaacuteo
khocircng cần phải từ bỏ quan điểm của migravenh để xu hướng
theo khoa học bởi vigrave Phật giaacuteo bao trugravem cả khoa học
cũng như vượt qua khoa họcrdquo
(9) Phương phaacutep ldquoThiềnrdquo coacute tạo những tacircm niệm xấu aacutec
hay khocircng theo như một số người vẫn bagraven taacuten magrave khocircng
giải thiacutech
Thiền đatilde được thực hagravenh vagrave phaacutet triển bằng nhiều higravenh
thức khaacutec nhau vagrave nhiều nền văn hoacutea khaacutec nhau trong suốt
mấy ngagraven năm qua Ngagravey nay thiền tập được thực hiện trecircn
khắp thế giới đặc biệt phaacutet triển mạnh ở những nước
phương Tacircy
Rất nhiều cocircng ty doanh nghiệp đatilde gửi nhacircn viecircn của
migravenh đến thiền tập ở những khoacutea thiền Họ nhận ra rằng
thiền mang lại rất nhiều lợi iacutech lagravem cho tacircm an định vagrave tacircm
trong sạch vagrave giuacutep cho việc kiểm soaacutet những aacutep lực cocircng
việc stress nỗi đau bức xuacutec vagrave những cơn giận
Những nhagrave thần kinh học thuộc Trường Y Khoa của đại
học University of Massachusetts bằng caacutech nghiecircn cứu
soacuteng natildeo của những người hagravenh thiền đatilde cho thấy kết luận
rằng natildeo của họ an bigravenh vagrave tĩnh lặng hơn natildeo của những
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 101
người khocircng hagravenh thiền (wwwpsychologytodaycom
articles200304the-benefits-meditation)
Những nhagrave nghiecircn cứu của Trung Tacircm Y Khoa San
Francisco thuộc đại học University of California cũng đatilde
kết luận rằng nhờ vagraveo thiền tập những người theo Phật giaacuteo
thực sự hạnh phuacutec vagrave bigravenh tĩnh hơn những người khaacutec
(wwwnewsbbccouk2hihealth3047291stm)
Một số người khocircng taacuten đồng việc hagravenh thiền vigrave những
nỗi sợ vocirc lyacute Điều đoacute lagrave hoagraven toagraven sai traacutei ngay cả đơn
thuần về mặt khoa học y học
(10) Phải chăng những cacircu chuyện về những điều thần
diệu về năng lực thần thocircng của Đức Phật lagrave coacute thật
Theo Phật giaacuteo mọi điều đều coacute thể xảy ra theo tiến
trigravenh khoa học vagrave nhacircn quả
Một số năng lực của Tacircm coacute thể tạo ra những kỳ cocircng
hay những điều thần diệu khoacute magrave giải thiacutech được bằng tri
kiến bigravenh thường của người phagravem tục cograven đầy vocirc minh vagrave ocirc
nhiễm như chuacuteng ta
Đuacuteng lagrave trong kinh điển coacute ghi lại một số điều thần diệu
vagrave năng lực thần thocircng magrave Đức Phật đatilde thể hiện trong một
vagravei lần để chinh phục đạo đức của những người ngoại đạo
quaacute khiacutech Tuy nhiecircn Đức Phật chưa bao giờ noacutei nhiều về
những năng lực nagravey hay chỉ dạy cho ai về thần thocircng như lagrave
một giaacuteo lyacute cần thiết
102 Con đường của chuacuteng ta
Cograven một số cacircu chuyện khaacutec về năng lực thần thocircng của
Đức Phật lịch sử coacute lẽ do một số tu sĩ cổ xưa đatilde phoacuteng đại
thecircu dệt thecircm iacutet nhiều vigrave sự sugraveng kiacutenh cao độ dagravenh cho Đức
Phật vagrave vigrave mục điacutech tạo ra những higravenh ảnh cao siecircu của Đức
Phật để saacutenh với những higravenh ảnh huyền thoại biacute ẩn của tocircn
giaacuteo hữu thần khaacutec vagraveo thời cổ xưa đoacute (như Hindu giaacuteo)
Phật giaacuteo khocircng khuyến khiacutech sự đề cao hay niềm tin mugrave
quaacuteng vagraveo những điều thần diệu những bugravea pheacutep hay về
một Đức Phật đầy huyền thuật vagrave thần thocircng biacute ẩn như vậy
Đức Phật khocircng chủ trương pheacutep thuật hay thần thocircng biến
hoacutea lagrave một trong những caacutech thức tu hagravenh nagraveo cả
Chiacutenh Đức Phật đatilde dạy rằng bất kỳ thần thocircng biến hoacutea
nagraveo cho dugrave coacute thật đi nữa thigrave cũng khocircng hề quan trọng
Điều quan trọng lagrave thực hagravenh con đường Đạo magrave Đức Phật
đatilde hướng dẫn bởi vigrave chỉ coacute con đường đoacute mới giải thoaacutet
con người khỏi mọi khổ đau vagrave phiền natildeo magrave thocirci
(11) Những người đồng tiacutenh luyến aacutei coacute thể lagrave Phật tử hay
khocircng
Xu hướng tigravenh dục của mọi người lagrave khocircng liecircn quan vagrave
khocircng phải lagrave yếu tố quan trọng gigrave trong Phật giaacuteo hết
Đồng tiacutenh luyến aacutei lagrave xu hướng tigravenh dục tự nhiecircn của một
người vagrave coacute lẽ đoacute khocircng phải lagrave một dạng phạm giới về đạo
đức như lagrave một hagravenh động tagrave dacircm (giới thứ tư trong ldquoNăm
Giớirdquo)
Nếu bạn thắc mắc những người theo đạo Phật coacute thể sẽ
hỏi lại như vầy ldquoAi tốt hơn ai một người đồng tiacutenh chiacutenh
trực hiền hogravea hay một người tigravenh dục khaacutec phaacutei magrave vocirc
lương tacircm gian traacuterdquo
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 103
Theo Đức Phật đạo đức vagrave phẩm hạnh của một người
khocircng phụ thuộc vagraveo tocircn giaacuteo của họ Dugrave những người coacute
đang theo đạo Phật hay khocircng thigrave họ vẫn lagrave người tốt khi họ
lagrave người tốt Vagrave tất cả mọi người đều coacute thể tham gia vagraveo
Phật giaacuteo nếu họ tigravem hiểu vagrave thấy đạo Phật lagrave coacute lyacute vagrave thiacutech
hợp cho việc tu tập để đem lại sự bigravenh an vagrave giải thoaacutet cho
họ Dugrave cho họ khocircng theo đạo Phật một caacutech chiacutenh thức
nhưng nếu họ sống một đời với đạo đức tốt đẹp thigrave họ cũng
đatilde lagrave những Phật tử rồi theo yacute nghĩa của Phật giaacuteo
(12) Huacutet thuốc laacute lagrave ngược với đạo Phật
Noacutei một caacutech chiacutenh thức thigrave Phật giaacuteo khocircng xem việc
huacutet thuốc laacute lagrave sai traacutei về mặt đạo đức
Tuy nhiecircn rất nhiều những Phật tử vagrave tu sĩ Phật giaacuteo
nghiecircm tuacutec vagrave gương mẫu đều khocircng huacutet thuốc laacute vagrave họ
thường khuyến khiacutech việc từ bỏ thuốc laacute
Bởi vigrave huacutet thuốc laacute coacute rất nhiều điều nguy hại cho bản
thacircn Những người ldquotu thiềnrdquo khocircng necircn huacutet thuốc laacute vigrave huacutet
thuốc laacute lagrave lagravem cho thần kinh vagrave tacircm triacute luocircn luocircn bị hồi
hộp kiacutech thiacutech trong khi việc thiền định lagrave việc lagravem cho
tacircm tĩnh lặng vagrave tập trung Hơn nữa huacutet thuốc laacute lagrave lagravem cho
hệ hocirc hấp hoạt động khocircng tốt hơi-thở sẽ khoacute khăn ngắn
dagravei ngộp thở vigrave thuốc laacute lagravem hại phổi vagrave hệ tim mạch lagravem
sức khỏe khocircng tốt tất cả đều cản trở cho việc hagravenh thiền
Cho dugrave những tăng sĩ khocircng tu theo phương phaacutep thiền thigrave
họ cũng khocircng necircn huacutet thuốc laacute vigrave điều đoacute cũng tạo ra
những higravenh ảnh khocircng đẹp ở những nơi chugravea chiền vagrave trước
mắt những Phật tử Nhưng sự thật thigrave thời nay coacute rất nhiều
thầy tu theo phaacutep mocircn Tịnh Độ ở Việt nam lagrave những người
huacutet thuốc laacute thường xuyecircn
104 Con đường của chuacuteng ta
Một vấn đề nữa của huacutet thuốc laacute cũng giống như việc
uống rượu vagrave dugraveng chất độc hại do lagrave gacircy ghiền Huacutet thuốc
coacute thể biến thagravenh một dạng thegravem muốn liecircn tục hagraveng ngagravey
vigrave tiacutenh chất gacircy ghiền vagrave lagravem cho người huacutet thuốc luocircn luocircn
phụ thuộc vagraveo noacute
Một vấn đề quan trọng nữa lagrave việc huacutet thuốc laacute vừa gacircy
hại cho bản thacircn migravenh vừa ảnh hưởng vagrave gacircy hại đến những
người hiacutet thở xung quanh họ trở thagravenh những người huacutet
thuốc laacute ldquobị độngrdquo trở thagravenh những nạn nhacircn của người huacutet
thuốc Magrave như Đức Phật đatilde noacutei những việc gigrave migravenh lagravem magrave
gacircy hại cho bản thacircn migravenh vagrave những người khaacutec thigrave đoacute
khocircng phải lagrave một hagravenh động tốt thiện Vagrave vigrave vậy chuacuteng ta
cần necircn traacutenh bỏ
Cũng chiacutenh vigrave lyacute do gacircy nguy hại cho migravenh vagrave mọi
người nhiều nước văn minh trecircn thế giới đatilde hạn chế việc
huacutet thuốc vagrave việc huacutet thuốc cũng bị nghiecircm cấm ở những
nơi cocircng cộng
Từ những điều nagravey chuacuteng ta coacute thể hiểu rằng Phật giaacuteo
coacute lẽ khocircng taacuten đồng với việc huacutet thuốc laacute vagrave coacute lẽ khocircng
xem việc huacutet thuốc lagrave thaacutei độ hay hagravenh động tiacutech cực vagrave tốt
lagravenh trong cuộc sống
(13) Phật giaacuteo dạy chuacuteng ta necircn luocircn luocircn hagravei lograveng với
mọi thứ migravenh coacute Tuy nhiecircn đa số mọi người đều coacute tham
vọng lagravem việc nhiều hơn để coacute thu nhập nhiều hơn vagrave
cũng coacute tham vọng tạo cuộc sống sung tuacutec hơn cho gia
đigravenh Vậy lagravem sao hogravea giải vấn đề nagravey
Đacircy lagrave một cacircu hỏi hay Đuacuteng lagrave Đạo Phật khuyecircn dạy
mọi người hatildey biết hagravei lograveng biết hạnh phuacutec với những gigrave
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 105
migravenh coacute được đừng quaacute tham lam đừng quaacute tham muốn magrave
dẫn đến thất vọng bất hạnh vagrave khổ sở
Tuy nhiecircn Đạo Phật vẫn mở ra cho mọi người sự tự do
chọn lựa phương caacutech vagrave con đường nagraveo đem lại nhiều an
lagravenh vagrave hạnh phuacutec nhất cho migravenh miễn sao bạn đừng quaacute đi
về cực đoan Vigrave vậy đạo Phật đatilde chủ trương vagrave khuyến
khiacutech ldquoCon Đường Trung Đạordquo Trung đạo nghĩa lagrave sao
Nghĩa lagrave (a) bạn đừng quaacute tham vọng đến nỗi coacute khả
năng gacircy phương hại đến quyền lợi của người khaacutec trong
khi migravenh nỗ lực để đạt được mục điacutech đoacute của migravenh Vagrave bạn
(b) cũng khocircng necircn quaacute hagravei lograveng với hoagraven cảnh của migravenh
nếu cograven phấn đấu được để cải thiện đời sống tinh thần vagrave
vật chất cho chiacutenh migravenh vagrave gia đigravenh thigrave hatildey cố gắng nỗ lực
trong phạm vi khả năng của migravenh đừng quaacute rụt regrave một caacutech
tiecircu cực nhưng cũng đừng quaacute tham vọng một caacutech quaacute
đaacuteng Tức lagrave traacutenh hai cực đoan Đoacute lagrave yacute nghĩa của con
đường trung đạo
Viacute dụ vigrave tham muốn được thăng cấp hay được tăng
lương magrave migravenh phải dugraveng nhiều caacutech hay thủ đoạn khocircng
tốt để đạt được mục điacutech lagravem phương hại đến đồng nghiệp
vagrave người khaacutec thigrave điều đoacute lagrave khocircng đuacuteng với đạo Phật
(Những thực tại ldquokhocircng đẹprdquo trong viacute dụ nagravey lagrave rất phổ
biến trong nhiều nơi cocircng sở hiện nay Một số đồng nghiệp
vagrave đối taacutec của tocirci trước đacircy từ Trung Quốc Nam Triều Tiecircn
vagrave nhiều nước Acircu Mỹ cũng tacircm sự rằng việc nagravey lagrave khaacute phổ
biến ở đất nước họ Tuy nhiecircn cũng theo yacute họ tigravenh trạng
nagravey ở những nước Acircu Mỹ coacute vẻ iacutet hơn sơ với ở những nước
Đocircng Aacute)
Hay vigrave muốn coacute thật nhiều tiền necircn bạn dagravenh hết thời
gian lagravem thecircm ngoagravei giờ coi nhẹ những thời gian hay
106 Con đường của chuacuteng ta
những việc dagravenh cho gia đigravenh vợ chồng con caacutei cha mẹ
anh chị emhellipĐiều đoacute về lacircu về dagravei sẽ lagravem tổn hại tigravenh cảm
của gia đigravenh đối với migravenh điều đoacute lagrave khocircng coacute lợi cho migravenh
vagrave gia đigravenh
Noacutei cho cugraveng những tham vọng vagrave sự bằng lograveng phải
necircn được cacircn bằng theo đuacuteng hoagraven cảnh năng lực vagrave những
nhu cầu được ưu tiecircn theo thứ tự của migravenh Viacute dụ thời gian
đi chăm soacutec cha mẹ ở bệnh viện sau giờ lagravem việc necircn được
ưu tiecircn hơn lagrave thời gian dagravenh cho việc lagravem thecircm ngoagravei giờ
để tăng thecircm mức độ thu nhập Cha mẹ cagraveng ngagravey cagraveng gần
đất xa trời chứ họ khocircng chờ cho bạn coacute đủ thu nhập để đến
chăm soacutec họ Nguyecircn tắc vẫn vậy Dugrave bạn coacute tham vọng
tiacutech cực đến đacircu thigrave luocircn luocircn suy nghĩ chiacutenh chắn rằng
ldquoNhững gigrave lagravem magrave khocircng coacute lợi cho migravenh hay người khaacutec
hay cả hai thigrave migravenh necircn traacutenh Những gigrave (tham vọng) nagraveo
nếu migravenh lagravem thigrave mang lại lợi iacutech cho migravenh vagrave cũng khocircng
lagravem tổn hại cho người khaacutec thigrave migravenh coacute thể lagravemrdquo
Sự chấp nhận bằng lograveng với mọi điều mọi hoagraven cảnh
cũng necircn dựa vagraveo nguyecircn tắc trung đạo nagravey
(14)Việc ăn chay lagrave bắt buộc đối với những Phật tử
Theo Đạo Phật đặc biệt lagrave Phật giaacuteo Nguyecircn thủy thigrave
việc ăn chay hay khocircng lagrave hoagraven toagraven phụ thuộc vagraveo caacute nhacircn
của mỗi người Phật giaacuteo khocircng nhấn mạnh vagraveo sự thanh
tịnh vagrave thanh khiết của thức ăn magrave nhấn mạnh vagraveo sự
thanh tịnh vagrave trong sạch của Tacircm
Đacircy lagrave một trong những vấn đề thường được bagraven catildei bạn
cần tigravem hiểu kỹ tại sao Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy thigrave noacutei như
vậy trong khi phần lớn những người theo Phật giaacuteo Đại
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 107
Thừa thigrave chủ trương việc ăn chay lagrave bắt buộc đối với mọi
Phật tử xuất gia vagrave khuyến khiacutech mọi Phật tử tại gia cũng
necircn ăn chay
Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy hay Nam Tocircng đến ngagravey nay vẫn
chủ trương việc ldquokhất thựcrdquo thức ăn theo đuacuteng như caacutech
thực hagravenh từ thời Đức Phật cograven tại thế Magrave đatilde đi khất thực
thức ăn thigrave người đi khất thực (xin đồ ăn) khocircng necircn yecircu
cầu người cho (thiacute chủ Phật tử cuacuteng dường thức ăn) phải
lagravem đồ ăn đuacuteng theo yecircu cầu của migravenh Vigrave vậy từ thời Đức
Phật cho đến nay trường phaacutei bảo thủ nagravey vẫn giữ nguyecircn
truyền thống khất thực vagrave người ta cho gigrave ăn nấy
Điều thứ hai Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy chủ trương ăn chay
theo giới ldquoTam Tịnh Nhụcrdquo coacute nghĩa lagrave những loại thịt nagraveo
khocircng diacutenh vagraveo ba điều sau thigrave Phật tử coacute thể dugraveng Ba điều
đoacute lagrave (a) khocircng thấy người ta giết (b) khocircng nghe tiếng kecircu
la của loagravei thuacute bị giết vagrave (c) khocircng coacute sự nghi ngờ về người
khaacutec giết thịt lagrave để cho migravenh ăn tức lagrave vigrave migravenh magrave giết thịt
Nếu thức ăn (thịt caacute) nagraveo đaacutep ứng đủ ba điều kiện nagravey thigrave
caacutec Tỳ kheo được ăn lagrave khocircng phạm giới theo sự cho pheacutep
trong Giới Luật magrave Đức Phật đưa ra (Phụ Lục 17)
Trong khi đoacute Phật giaacuteo Đại Thừa đặc biệt ở Trung Quốc
sau nagravey thigrave khocircng chấp nhận caacutech ăn chay nagravey họ quan
niệm rằng ăn chay lagrave khocircng được ăn thịt động vật magrave chỉ ăn
caacutec loại rau đậu traacutei cacircyhellip
Bất luận quan điểm của Phật giaacuteo Nguyecircn Thuỷ hay Đại
Thừa mục điacutech của sự ăn chay lagrave lagravem tăng trưởng lograveng từ
bi lagravem giảm bớt lograveng sacircn hận cũng giống như caacutech tu tập
ldquokhocircng saacutet sinhrdquo để biết thương yecircu người đồng loại vagrave
những loagravei sinh vật khaacutec Khi một người đatilde coacute lograveng từ bi vagrave
khocircng nỡ giết hại caacutec loại loagravei vật thigrave người ấy cũng khoacute coacute
108 Con đường của chuacuteng ta
thể giết người Đoacute lagrave lyacute do tại sao Đức Phật đưa ra giới cấm
ldquoKhocircng được saacutet sinhrdquo Chiacutenh Giới Hạnh thứ nhất nagravey lagrave
nhacircn tố để higravenh thagravenh quan điểm ăn chay trong đạo Phật
(Phụ Lục 18)
Nhiều người đatilde suy nghiệm về sự tagraven bạo khi giết hại suacutec
vật necircn họ đatilde từ bỏ sự thegravem muốn ăn thịt caacute vagrave trở thagravenh
những người ăn chay chứ khocircng riecircng những người theo
đạo Phật mới ăn chay Rất nhiều người phương Tacircy bacircy giờ
ăn chay vigrave quan điểm từ-bi nagravey
Ở đacircy rất mong bạn đọc necircn đọc thecircm những giảng luận
với nhiều goacutec nhigraven về đề tagravei ldquonhạy cảm vagrave quan trọngrdquo nagravey
trong bagravei Phụ Lục ở cuối saacutech
Do vấn đề nagravey lagrave quan trọng vagrave bạn lagrave người Phật tử
tại gia cần phải tự migravenh suy nghĩ vagrave tự quyết định cho migravenh
như thế nagraveo lagrave đuacuteng sai như thế nagraveo lagrave hợp đạo lyacute vagrave hợp
với lời Phật dạy bởi vigrave vấn đề nagravey được hiểu vagrave thực hagravenh
khaacutec nhau bởi nhiều trường phaacutei Phật giaacuteo khaacutec nhau Bạn
cần necircn đọc vagrave tham khảo thecircm nhiều nguồn kinh saacutech vagrave
luận giảng khaacutec nhau
Tuy nhiecircn trong hạn hẹp của quyển saacutech nhỏ beacute nagravey chỉ
mong muốn noacutei nocircm na lại như sau
(1) Theo quan điểm của Phật giaacuteo Nguyecircn thủy thigrave bạn
coacute thể ăn chay Hoặc nếu việc ăn chay lagrave khoacute khăn bất tiện
(vigrave phải đi khất thực hoặc vigrave phải nhờ vagraveo nguồn thức ăn
của người khaacutec để nuocirci thacircn hoặc mocirci trường sống ở nơi đoacute
khocircng thể coacute nhiều thức ăn thực vật) thigrave bạn coacute thể tiếp tục
ăn mặn trong khi vẫn lagrave một Phật tử đạo hạnh
(2) Theo quan điểm của Phật giaacuteo Đại Thừa người xuất
gia thigrave bắt buộc phải ăn chay (rau cải thực vậthellip) Cograven Phật
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 109
tử tại gia nếu ăn chay được hợp với sức khỏe vagrave tiện lợi của
migravenh thigrave necircn ăn chay lagrave sự thực hagravenh rất đaacuteng khen ngợi
Cograven nếu khocircng Phật tử tại gia được khuyến khiacutech ăn chay
vagraveo caacutec ngagravey lễ lagravenh như ngagravey Rằm Mồng Một hay những
ngagravey giữ Taacutem giớihellipđể tăng trưởng lograveng Từ Bi đối với con
người vagrave vạn vật
bull Tại đacircy coacute hai vấn đề chuacuteng ta cần necircn suy nghĩ theo
thiển yacute của tocirci
Một ăn chay chắc chắn lagrave caacutech tốt đẹp đối với một Phật
Tử vagrave ăn chay lagrave chắc chắn nuocirci dưỡng lograveng từ bi lagrave traacutenh
saacutet sanh vagrave traacutenh gacircy tổn hại cho bất cứ người nagraveo vagrave chuacuteng
sinh nagraveo
Hai tuy nhiecircn đừng necircn cho rằng chỉ việc ăn chay lagrave
hoagraven toagraven trở thagravenh một Phật tử tốt theo đạo Phật Việc ăn
chay khocircng phải lagrave thay thế được cho những việc thực hagravenh
tu tập vagrave giữ giới hạnh đạo đức khaacutec Như đatilde noacutei trecircn Phật
giaacuteo nhấn mạnh vagraveo sự tu tập sự sống giữ giới hạnh vagrave tu
dưỡng Tacircm để coacute Tacircm trong sạch lagravenh mạnh vagrave chiacutenh
điều nagravey mới tạo ra Nghiệp tốt lagravenh tạo ra cuộc sống tốt
lagravenh
(15) Tại sao coacute những tu sĩ vẫn ăn thịt trong khi rau cải
thigrave rất dễ dagraveng coacute được ở khắp nơi
Khi coacute người trong Tăng Đoagraven đoacute lagrave ngagravei Devadatta
(Đề-bagrave-đạt-đa) đatilde đề xuất với Phật về việc ăn chay vagrave cấm
caacutec tu sĩ ăn thịt caacute Đức Phật đatilde từ chối đề xuất nagravey Coacute lẽ
Đức Phật đatilde coacute nhiều lyacute do thiết thực vagraveo hoagraven cảnh xatilde hội
thời đoacute bởi vigrave rau cải khocircng được gieo trồng một caacutech trugrave
phuacute ở những vugraveng miền bắc Ấn Độ vagraveo thời xưa đoacute đặc
110 Con đường của chuacuteng ta
biệt rau cải vagrave ngũ cốc lagrave rất khan hiếm vagraveo những mugravea khocirc
hạn ở xung quanh lưu vực socircng Hằng
Viacute dụ sau nagravey nếu chỉ ăn chay bằng rau cải thigrave sẽ rất khoacute
khăn cho những vugraveng Phật giaacuteo như Tacircy Tạng vigrave ở đoacute gia
suacutec thigrave rất nhiều magrave những rau cải traacutei cacircy thigrave cực kỳ khan
hiếm khoacute trồng được ở vugraveng đất khắc nghiệt đoacute
Vagraveo thời Đức Phật cho đến tận ngagravey nay những tu sĩ
(theo Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy) vẫn sống nhờ vagraveo thức ăn
khất thực Vagrave thức ăn khất thực lagrave tugravey theo lograveng bố thiacute của
thiacute chủ vagrave Phật tử cuacuteng dường Nếu những tu sĩ yecircu cầu chỉ
giới hạn cuacuteng dường bằng thức ăn toagraven-chay toagraven rau cải
ngũ cốc thigrave điều đoacute coacute thể tạo gaacutenh nặng cho những thiacute chủ
cuacuteng dường thức ăn hagraveng ngagravey cho caacutec Tăng Ni Thực tế lagrave
đa số mọi người trong cuộc sống ở những xứ sở nagravey đều
tranh thủ ldquomột lầnrdquo thời gian trong ngagravey để nấu thức ăn
trước lagrave cuacuteng dường caacutec sư thầy sau lagrave phần cograven lại để gia
đigravenh ăn Magrave đa số những gia đigravenh Phật tử nagravey cũng ăn mặn
như truyền thống từ thời Đức Phật Vigrave vậy những thầy tu
của Nam Tocircng nhận vagrave ăn bất cứ thứ gigrave được cho ngay cả
lagrave thịt miễn sao những loại thịt đoacute nằm trong giới hạnh của
ldquoTam Tịnh Nhụcrdquo như đatilde noacutei trecircn lagrave được
Xin noacutei thecircm một chuacutet về Giới Luật của Tăng Đoagraven
Vigrave Phật giaacuteo Nguyecircn thủy cấm khocircng cho caacutec tu sĩ nhận sự
cuacuteng dường bố thiacute bằng tiền bạc Cho necircn họ khocircng coacute cơ
hội đi mua thức ăn bằng tiền bạc để magrave chọn thức ăn theo yacute
muốn của migravenh (giả sử như họ coacute muốn ăn chay) Họ hoagraven
toagraven phụ thuộc vagraveo thức ăn khất thực của dacircn lagraveng của thiacute
chủ bố thiacute cho họ hagraveng ngagravey Ngay cả khi họ nấu ăn trong tu
viện tịnh xaacute thigrave những nguyecircn liệu thực phẩm cũng lagrave do
những Phật tử mang tới cuacuteng dường (Hy vọng quyacute vị hiểu
ra được chỗ nagravey)
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 111
Ngagravey nay thực tế rất nhiều tu sĩ vagrave chugravea chiền theo Phacirc
giaacuteo Nguyecircn Thủy cũng ưu tiecircn việc ăn chay như ở Thaacutei
Lan ở Miến Điệnhellipkhi những điều kiện hậu cần cho pheacutep
Tuy nhiecircn những thầy tu ldquonghiecircm tuacutecrdquo theo truyền thống
Đại Thừa chắc chắn lagrave ăn chay tuyệt đối
(16) Việc ăn những đồ chay giả mặn coacute lagrave ngụy biện vagrave
đạo đức giả hay khocircng Tại sao lại lagravem thức ăn chay giả
mặn ở caacutec nước Đocircng Aacute như Việt Nam Trung Quốc Đagravei
Loan Triều Tiecircn
Đồ ăn chay giả mặn lagrave những thức ăn ldquochayrdquo lagravem từ bột
đậu nagravenh nấm vagrave thực vật nhưng được lagravem vagrave trigravenh bagravey
giống như những moacuten ăn mặn Nhiều nơi những người Phật
tử nấu vagrave ăn những đồ ăn kiểu nagravey bị cho lagrave đạo đức giả
Caacutei lyacute lagrave Đatilde ăn chay để quecircn đi thịt caacute quecircn đi việc saacutet sinh
động vật vậy magrave khi nấu chay lại chế biến ldquorau cảirdquo giống
hệt như mugravei vị higravenh dạng của thịt caacute để lsquogợi nhớrsquo đến những
thức ăn từ thịt caacute (vagrave coacute thể để ăn cho được ngon miệng
hơn)
Một số người thigrave giải thiacutech rằng việc lagravem thức ăn chay
giả mặn lagrave caacutech lagravem cho những người chưa ăn chay bước
qua ăn chay được dễ dagraveng hơn khocircng bị bỡ ngỡ khocircng bị
khoacute ăn khi chuyển từ ăn mặn qua ăn chay() Điều nagravey dugrave coacute
đuacuteng đối với một số người nhưng coacute lẽ chỉ lagrave tự nguỵ biện
Rotilde ragraveng lagrave trong tất cả những quaacuten ăn chay vagrave trong những
dịp lễ lagravenh caacutec Phật tử tề tựu về caacutec chugravea chiền ở Việt Nam
vagrave những nước Đocircng Aacute khaacutec thigrave hầu hết thức ăn chay đều
được chế biến vagrave trigravenh bagravey với higravenh dạng higravenh thức vagrave
hương vị y hệt thức ăn mặn vagrave được dugraveng bởi tất cả mọi
người vagrave cả Tăng Ni
112 Con đường của chuacuteng ta
Coacute hai vấn đề hay ldquohai lyacute lẽrdquo cần suy nghiệm vagrave bạn cần
chọn cho migravenh quan điểm nagraveo bạn thấy đuacuteng đắn lagrave phugrave
hợp với giaacuteo lyacute của Phật vagrave phugrave hợp với lograveng từ-bi của
chiacutenh migravenh
Một (1) khi đồ chay giả mặn được chế biến vagrave trigravenh bagravey
cho số đocircng Phật tử lagrave những người bigravenh thường đang ăn
mặn thigrave họ noacutei lagrave chế biến như vậy để những người đang ăn
thịt caacute chuyển qua ăn chay được dễ dagraveng hơn vigrave higravenh thức
vagrave mugravei vị cũng gần giống moacuten mặn Cho necircn tất cả quaacuten
cơm chay nhagrave hagraveng chay vagrave những nơi cuacuteng dường Trai
Tăng cũng đều lagravem như vậy Đoacute caacutech khuyến khiacutech mọi
người ăn chay
Hai(2) khi lagravem đồ chay giả mặn vagrave cuacuteng dường cho Tăng
Ni thigrave họ lại noacutei Tăng Ni thọ dụng thức ăn chay giả mặn
nhưng Tacircm khocircng hề khởi sinh điều gigrave về đồ ăn mặn như
thịt caacute Điều nagravey rất khoacute noacutei Đức Phật đatilde noacutei khi coacute đối
tượng tiếp xuacutec như mugravei vị higravenh sắchellipthigrave cảm-thọ vagrave ldquotacircm-
khởirdquo sẽ khởi sinh
Cho dugrave theo Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy thigrave việc ăn mặn lagrave
khocircng bị cấm nhưng nếu đatilde traacutenh ăn đồ mặn thật sự vigrave lyacute
do khocircng muốn higravenh thugrave mugravei vị của thịt caacute lagravem động lograveng
từ bi lagravem suy nghĩ về việc saacutet sinh giết hại thigrave việc lagravem đồ
ăn chay giả mặn với higravenh thugrave mugravei vị như của thịt caacute thật
(thịt gigrave caacute gigrave thigrave coacute những higravenh thugrave vagrave mugravei vị đuacuteng như vậy)
chắc sẽ lagravem khởi sinh trong tacircm những nhận-thức [tưởng]
về loại thịt hay caacute đoacute Vagrave như vậy lại đi ngược lại yacute nghĩa
của việc ăn chay Như vậy caacutei ldquoyacute nghĩardquo của việc ăn chay
lagrave vigrave lograveng từ-bi lagrave để quecircn đi higravenh ảnh mugravei vị của thịt caacute
thật cũng khocircng cograven ở đacircy
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 113
Bạn coacute thể tự hỏi rằng nếu ăn chay vigrave lograveng từ-bi vagrave sự
thanh-tịnh của thacircn vagrave tacircm thigrave rau cải nấm rơm đậu
nagravenhhellip được cắt thagravenh từng miếng nhỏ vuocircng vức ăn khocircng
thấy ngon miệng một caacutech tự nhiecircn hay sao magrave cần phải
cocircng phu cắt tỉa gaacuten gheacutep tạo higravenh vagrave cho vagraveo những gia
vị mugravei vị để thức ăn phải giống như chả lụa caacute kho heo
xagraveo thịt nướnghellip thigrave mới ăn thấy ngon miệng được
Tuy nhiecircn dugrave tốt hay xấu thigrave việc ăn chay hay ăn đồ
chay giả mặn vẫn tốt hơn nhiều so với việc ldquocố yacuterdquo ăn thịt ăn
caacute với caacutei tacircm ldquoyacute thứcrdquo rotilde việc giết thịt saacutet sanh chắc chắn
đatilde xảy ra đacircu đoacute (ở những lograve giết mổ ở chợ vagrave ở trong nhagrave
bếp của những người nấu)
Đức Phật
Tất cả mọi chuacuteng sinh
Đều mưu cầu được sống
Đều mưu cầu hạnh phuacutec
helliphelliphelliphellip
Migravenh run sợ đao kiếm
Migravenh cũng sợ chết choacutec
Vậy lấy người lagrave migravenh
Thigrave khocircng necircn giết hại
Khocircng gacircy ra giết hại
(Kinh Phaacutep Cuacute ndash Kệ 129)
114 Con đường của chuacuteng ta
(17) Những cảnh giới1 hiện hữu (cotildei sống) khaacutec nhau lagrave
gigrave Chuacuteng lagrave những nơi thực hay ảo
Theo truyền thống Phật giaacuteo coacute năm (5) cảnh giới hiện
hữu magrave tất cả caacutec loagravei chuacuteng sinh coacute mặt ở đoacute Năm cảnh
giới đoacute lagrave
Địa Ngục
Suacutec Sinh
Ngạ Quỷ
Người
Thiecircn Thần vagrave Trời
Những cảnh giới thấp xấu đầy đau khổ lagrave Địa ngục Suacutec
sinh Ngạ quỷ
bull Địa ngục theo kinh điển bao gồm 08 đại địa ngục vagrave
160 tiểu địa ngục bao bọc xung quanh những đại địa ngục
đoacute
bull Suacutec sinh lagrave cảnh giới của tất cả loagravei động vật từ nhỏ beacute
cho đến to lớn
bull Ngạ quỷ (peta) coacute nghĩa lagrave ldquoquỷ đoacuteirdquo hoặc hay được
gọi lagrave những lsquohồn marsquo hay ldquonhững người khuất mặtrdquo xung
quanh ta Ngạ quỷ sống trong cotildei vocirc cugraveng đagravey đọa vagrave đau
khổ luocircn luocircn thiếu thốn luocircn luocircn đoacutei khaacutet magrave khocircng
được ăn uống Vagrave coacute những loagravei ngạ quỷ luocircn luocircn ở gần
những người thacircn quyến cograven sống của migravenh vagrave coacute thể thấy
được tất cả những gigrave họ hagraveng thacircn quyến của migravenh đang
lagravem vagrave luocircn luocircn khao khaacutet những người thacircn lagravem những
1ldquoCảnh giớirdquo lagrave hoagraven cảnh lagrave phacircn giới cao thấp viacute dụ cảnh giới suacutec sinh cảnh giới
địa ngục cảnh giới trecircn trời Trong mỗi loại cảnh giới cao thấp đoacute coacute thể coacute nhiều
ldquocotildei sốngrdquo khaacutec nhau viacute dụ địa ngục coacute 168 tầng hay ldquocotildeirdquo khaacutec nhau cảnh giới
trecircn trời thigrave coacute đến 28 ldquocotildeirdquo sống khaacutec nhau
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 115
việc cocircng-đức vagrave hồi-hướng cocircng đức đoacute cho họ để họ
hưởng được cocircng-đức đoacute Đoacute lagrave caacutech duy nhất giuacutep họ giảm
bớt nghiệp xấu vagrave hy vọng được taacutei sinh về một cotildei lagravenh
khaacutec
bull Cotildei Suacutec sinh vagrave Ngạ quỷ lagrave ở cugraveng nơi với cotildei Người
cugraveng ở trecircn bề mặt traacutei đất
bull [Xin để yacute thecircm loagravei Quỷ thần A-tu-la (asuras) lagrave loagravei
quỷ thần dị dạng to lớn ở cotildei trời của Nam Thiecircn Vương
(thuộc Tứ Đại Thiecircn Vương) nhưng do nghiệp xấu luocircn
sống với tacircm sacircn hận hung hatilden vagrave đau khổ cho necircn họ cũng
thuộc về cảnh giới thấp xấu đau khổ mặc dugrave cotildei sống của họ
lagrave thuộc về trecircn cảnh giới trời thần Cho necircn nhiều truyền
thống Phật giaacuteo khaacutec đatilde tiacutenh riecircng cotildei quỷ thần A-tu-la một
cảnh-giới đau khổ riecircng vagrave do caacutech tiacutenh như vậy necircn tổng
cộng coacute 06 cảnh giới magrave chuacuteng sinh đang hiện hữu
Bạn coacute biết khocircng coacute rất nhiều coacute lograveng tốt vagrave chiacutenh trực
họ lagrave những người tốt bụng cocircng bằng vagrave coacute lograveng bi mẫn
nhưng họ coacute tacircm hay dễ bị noacuteng giận Họ coacute thể noacuteng giận
vigrave nhiều lyacute do xảy ra hagraveng ngagravey họ noacuteng giận vigrave bất đồng
vigrave tự aacutei vigrave caacutei ta bị xuacutec phạm hoặc vigrave sự bất cocircng vigrave quaacute
noacuteng ruột lo lắng cho người thacircn vagrave người khaacutec vigrave hoagraven
cảnh trớ trecircu vigrave gặp phải người xấu vigrave buồn bực nhacircn tigravenh
thế thaacuteiNếu họ khocircng tu tập tacircm để giảm trừ tacircm sacircn-giận
đoacute thigrave sau khi chết họ rất dễ bị taacutei sinh thagravenh những quỷ
thần A-tu-la đau khổ như vậy]
bull Những cảnh giới cao đẹp lagrave cotildei Người vagrave những cotildei Trời
của caacutec thiecircn thần vagrave caacutec vị trời Phạm Thiecircn (Brahmas)
bull Kinh điển cũng ghi rằng coacute nhiều ldquotầngrdquo tức nhiều
ldquocotildeirdquo cao thấp khaacutec nhau trong cảnh giới Địa Ngục vagrave trong
cảnh giới Thiecircn Thần vagrave Trời
116 Con đường của chuacuteng ta
bull Nếu loagravei quỷ thần A-tu-la (asuras) được taacutech riecircng ra
thagravenh một (đơn vị) cotildei hiện hữu riecircng biệt vagrave caacutec tầng địa
ngục được gom chung thagravenh một cotildei thigrave tổng cộng coacute 04
cotildei thuộc cảnh giới xấu [Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷ vagrave A-
tu-la] 07 cotildei Dục giới phuacutec lagravenh [gồm 1 cotildei dục giới lagrave cotildei
Người vagrave 06 cotildei dục giới của Thiecircn thần) 16 cotildei Trời Sắc
Giới vagrave 04 cotildei Trời Vocirc Sắc Giới
Tổng cộng Coacute 31 Cotildei hiện hữu magrave con người (vagrave chuacuteng
sinh) coacute thể bị hay được taacutei sinh về đoacute ngay sau khi từ giatilde
kiếp sống hiện tại
Chẳng hạn ở cảnh giới địa ngục coacute đến 168 ldquotầngrdquo đại địa
ngục vagrave tiểu địa ngục khaacutec nhau tugravey theo mức độ Nghiệp aacutec
nặng nề magrave chuacuteng sinh bị rơi rớt vagrave đagravey đọa vagraveo đoacute
Cograven trecircn cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời coacute rất nhiều cotildei
Trời khaacutec nhau tugravey theo mức độ do Nghiệp thiện lagravenh magrave
chuacuteng sinh được taacutei sinh về đoacute gồm coacute 06 Cotildei Trời Dục
Giới 16 Cotildei Trời Sắc Giới vagrave 04 Cotildei Trời Vocirc Sắc Giới
Để dễ higravenh dung bạn coacute thể liecircn-tưởng đến một cotildei lagrave
ldquocotildei Ngườirdquo trecircn traacutei đất magrave chuacuteng ta đang sống gồm 193
nước trải dagravei trecircn 07 đại lục địa Nếu chuacuteng ta may mắn
được sống trong những đất nước văn minh thanh bigravenh vagrave
khiacute hậu ocircn hogravea thigrave đoacute lagrave một điều phuacutec lagravenh so với việc phải
sống trong những đất nước lạc hậu đầy chiến tranh vagrave khiacute
hậu khắc nghiệt đoacutei nghegraveo vagrave bệnh tật Những đất nước trecircn
traacutei đất vagrave mức độ dễ sống vagrave khoacute sống khaacutec nhau thậm chiacute
quaacute checircnh lệch nhau thigrave cũng giống như những ldquocotildeirdquo khaacutec
nhau trecircn cảnh giới trecircn Trời hay những ldquocotildeirdquo khaacutec nhau
trong cảnh giới dưới địa ngục vậy
Vigrave vậy coacute thể noacutei rằng bất kỳ một cotildei Trời nagraveo đoacute (trong
26 cotildei thuộc cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời) lagrave chắc chắn sẽ
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 117
tốt đẹp hơn vagrave phuacutec lagravenh hơn bất cứ quốc gia nagraveo trecircn traacutei
đất cotildei người
Vagrave ngược lại coacute thể hiểu bất kỳ một ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo
nagraveo đoacute (trong 168 ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo) của cảnh giới địa ngục
cũng chắc chắn lagrave kinh khủng hơn đagravey đọa hơn vagrave toagraven lagrave
đau khổ hơn bất kỳ xứ sở nagraveo trecircn traacutei đất
Vigrave vậy ở nơi đacircu đời sống hay mocirci trường sống coacute sự tagraven
bạo độc tagravei aacutep bức vagrave đagravey đọa quaacute khốc liệt với con người
thigrave người ta hay gọi lagrave ldquođịa ngục trần gianrdquo
Khi noacutei về đời sống Thacircn-Tacircm của con người Đức Phật
thường noacutei một caacutech ẩn dụ về những ldquocảnh giớirdquo coacute nghĩa
lagrave những tigravenh trạng hạnh phuacutec hay đau khổ khaacutec nhau của
con người tugravey theo hoagraven cảnh của mỗi người
-Viacute dụ một người đang phải chịu tật nguyền đau đớn
hoặc tinh thần khủng hoảng thigrave người đoacute đatilde giống như đang
chịu cảnh địa ngục
-Những người khocircng cograven lẽ sống gigrave chỉ biết nằm chờ đến
bữa ăn vagrave sống để ăn thigrave chẳng khaacutec nagraveo sống như cảnh suacutec
sinh
-Những người quaacute tham lam luocircn luocircn tham muốn thegravem
khaacutet magrave chẳng bao giờ được thỏa matilden dugrave đatilde coacute đầy đủ thigrave
được cho lagrave giống như loagravei ngạ quỷ luocircn luocircn cảm thấy đoacutei
thiếu vagrave đau khổ vigrave thegravem khaacutet
-Người luocircn luocircn coacute maacuteu sacircn giận ganh tị chiến tranh
tranh dagravenh quyền lực vagrave của cải thigrave tacircm cũng chẳng khaacutec
nagraveo loagravei quỷ thần dị dạng A-tu-la luocircn luocircn sống với tacircm
sacircn hận thugrave hằn vagrave hiếu chiến
118 Con đường của chuacuteng ta
-Vagrave những ai được sinh ra đẹp đẽ vagrave giagraveu sang coacute thể
được gọi lagrave đang sống sung sướng như ở cotildei thiecircn thần hay
thiecircn đagraveng Cotildei thiecircn thần dường như lagrave mơ ước của Viacute dụ
những ngocirci sao thể thầu hết mọi người bởi vậy khi những
tagravei tử điện ảnh nổi tiếng sống trong nhagrave cao cửa đẹp vagrave luocircn
coacute hagraveng triệu người hacircm mộ hay lsquotocircn thờrsquo thigrave những người
hacircm mộ đoacute gọi họ lagrave những lsquothiecircn thầnrsquo
Rotilde ragraveng lagrave những cotildei thấp xấu như Địa Ngục Ngạ Quỷ
Suacutec Sinh Quỷ Thần dị dạng lagrave đầy đau khổ vagrave hagravenh hạ Vagrave
những cotildei Thiecircn thần vagrave Trời trecircn tiecircn cảnh lagrave đầy phuacutec
lagravenh vagrave sung sướng
-Tuy nhiecircn Đức Phật noacutei rằng ở những cotildei thấp xấu đoacute
chuacuteng sinh khoacute magrave lagravem được một việc cocircng đức nagraveo để tiacutech
lũy Nghiệp tốt được Những chuacuteng sinh ở trong những cotildei
thấp xấu bị đọa đagravey như vậy thigrave chỉ lo chịu đựng mọi đau
khổ hagravenh hạ chứ khocircng cograven thời gian hay cơ hội lagravem
chuyện phuacutec đức nagraveo (Khi đatilde bị ở trong cảnh giới Địa ngục
hay Suacutec sinh thigrave coacute lagravem cocircng đức cũng chẳng coacute điều gigrave để
lagravem Vagrave tacircm thức của chuacuteng sinh đang bị ở trong cotildei địa
ngục vagrave suacutec sinh cũng khoacute magrave khởi sinh một triacute tuệ căn bản
nagraveo để magrave lagravem chuyện cocircng đức Thời gian bị ở trong
những cotildei đoacute thật lagrave dagravei khocircng thể nghĩ bagraven vigrave khoacute magrave tạo
ra được nghiệp tốt nagraveo để chuyển hoacutea taacutei sinh vagraveo những
cảnh giới tốt hơn)
-Trong khi đoacute những chuacuteng sinh ở những cotildei bồng lai
của Thiecircn thần vagrave Trời thigrave chỉ lo hưởng thụ sung sướng
khocircng cograven bị đau khổ cho necircn họ cũng chẳng rảnh rang để
suy tư hay nghĩ nhiều đến những việc cocircng đức Ở những
cotildei phuacutec lagravenh sung sướng đoacute những thiecircn thần cũng khocircng
nhigraven thấy được những lẽ vocirc-thường vagrave biến-đổi nhanh
choacuteng như ở trong cotildei Người
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 119
-Như vậy chỉ cograven cotildei Người lagrave coacute đủ hai bản chất Khổ vagrave
Sướng lagrave thiacutech hợp để học tập vagrave thực hagravenh giaacuteo phaacutep của
Đức Phật Hơn nữa chỉ coacute ở cotildei Người thigrave tất cả chuacuteng sinh
mới coacute cơ hội lagravem những hagravenh động cocircng-đức lagravem những
việc tốt lagravem người tốt vagrave nhờ đoacute tiacutech lũy Nghiệp tốt
Những Nghiệp tốt sẽ lagrave những hagravenh trang cho những chuyến
đi sau nagravey sau khi từ giatilde cotildei Người vagrave cũng nhờ vậy mới
mong coacute ngagravey giải thoaacutet hoagraven toagraven
Tuy nhiecircn Đức Phật coacute kể rằng coacute những chuacuteng sinh lagrave
thiecircn thần ở những cotildei Trời cũng cố gắng thực hagravenh giaacuteo
phaacutep của Đức Phật vagrave đatilde coacute thể chứng ngộ Niết-bagraven Vigrave
vậy Đức Phật đatilde cố gắng khuyecircn dạy mọi người hatildey nỗ lực
tu tập lagravem những điều tốt lagravenh để tiacutech lũy Nghiệp tốt Đoacute lagrave
cơ hội để được taacutei sinh về những cotildei lagravenh đaacuteng quyacute đoacute
Cho dugrave những cảnh giới (gồm 31 cotildei hiện hữu) coacute thực
sự tồn tại trong vũ trụ hay khocircng hoặc đoacute chỉ lagrave những
trạng thaacutei tacircm của từng chuacuteng sinh thigrave vấn đề đoacute cũng
khocircng quan trọng Điều quan trọng lagrave chuacuteng ta theo nguyecircn
lyacute khoa học của Phật giaacuteo đoacute lagrave sống tốt thigrave sẽ tạo Nghiệp
tốt vagrave nhờ đoacute bạn coacute quyền hy vọng sẽ được taacutei sinh về
những cotildei phuacutec lagravenh sau khi chết
Mục điacutech trước sau của caacutec Phật tử lagrave phải được về cotildei
lagravenh traacutenh được những cotildei thấp xấu đầy đau khổ vagrave đọa đagravey
kinh khủng như cảnh Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷhellip
Cograven đối với mục tiecircu tột-cugraveng lagrave giải thoaacutet khỏi vograveng taacutei
sinh luacircn hồi thigrave chỉ khi chuacuteng ta được ở trong những cotildei
lagravenh thigrave mới coacute thể tiếp tục lagravem việc tốt lagravenh vagrave thực hagravenh
Phật Phaacutep thigrave mới mong coacute ngagravey đạt đến Niết-bagraven sự giải
thoaacutet hoagraven toagraven khỏi luacircn hồi sinh tử
120 Con đường của chuacuteng ta
(18) Khi đạo Phật được truyền baacute sang những nước
phương Tacircy rất nhiều người phương Tacircy đatilde theo Đạo
Phật Điều đoacute coacute đuacuteng như vậy khocircng
Riecircng ở Mỹ con số người thực sự thực hagravenh theo Phật
giaacuteo vẫn cograven iacutet Giaacuteo sư Seymour Lachman đồng taacutec giả
của quyển saacutech nổi tiếng ldquoMột quốc Gia Becircn Dưới Chuacuteardquo
(One Nation Under God) ước lượng khoảng 800000 người
lagrave Phật tử ở Mỹ Tuy nhiecircn những nhagrave nghiecircn cứu Phật
giaacuteo thigrave cho rằng con số đoacute coacute thể lagrave nhiều hơn 4-5 lần nếu
tiacutenh cả con số những người theo đạo Phật nhập cư liecircn tục
từ những nước Đocircng Nam Aacute vagrave Đocircng Aacute
Số người theo đạo Phật ở chacircu Acircu khoảng 4 triệu người
chủ yếu ở caacutec nước Đức Phaacutep Anh Yacute
Số người theo đạo Phật ở chacircu Uacutec cũng khaacute nhiều vagrave
tăng nhanh Thống kecirc năm 2011 cho biết coacute khoảng
529000 người Uacutec theo đạo Phật trong tổng dacircn số khoảng
215 triệu người con số Phật tử tăng nhanh từ khoảng 21
dacircn số lecircn gần 25 dacircn số trong năm năm cuối
Coacute rất nhiều danh nhacircn rất nổi tiếng ở những nước Acircu
Mỹ đatilde theo đạo Phật hoặc đatilde chuyển từ đạo của họ qua đạo
Phật Trong số đoacute coacute nhiều người nổi tiếng nhất trong lĩnh
vực của migravenh trecircn thế giới magrave bạn coacute thể đatilde dễ dagraveng biết
đến từ lacircu Viacute dụ như
William Ford Jr Chủ hatildeng xe hơi Ford
Steve Jobs Chủ tịch hatildeng maacutey tiacutenh Apple Inc
Tiger Woods Nhagrave vocirc địch gocircn thế giới
Richard Gere Tagravei tử điện ảnh
Harrison Ford Tagravei tử điện ảnh
Orlando Bloom Tagravei tử điện ảnh
Keanu Reeves Tagravei tử điện ảnh
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 121
Uma Thurman Tagravei tử điện ảnh
Oliver Stone Đạo diễn điện ảnh
Tina Turner Ca sĩ nhạc Pop
Adam Yauch Ca sĩ nhạc Pop
Herbie Hancock Nhạc sĩ nhạc Jazz
Roberto Baggio Cầu thủ boacuteng đaacute Yacute
Phil Jackson Cầu thủ boacuteng rỗ NBA
Marshall Cty Marshall Goldsmith Partners
Goldsmith
helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip
Bạn cũng coacute thể đọc thecircm một bagravei viết rất hay về bối
cảnh Phật giaacuteo ở Hollywood vagrave Hoa Kỳ trecircn trang www
unboundintrasuntcnjeduarchiveslifestyleoldbuddha với
tựa đề ldquoNhững Ngocirci Sao Lagrave Phật Tửrdquo
(19) Bạn vẫn cograven nhiều cacircu hỏi muốn được trả lời
Nếu bạn vẫn cograven nhiều thắc mắc về yacute nghĩa vagrave giaacuteo lyacute
Phật giaacuteo vagrave việc thực hagravenh đạo Phật xin bạn hatildey tigravem đọc
một quyển saacutech về vấn đaacutep theo từng đề mục rất hay coacute tecircn
lagrave ldquoNhững Hỏi Đaacutep Hayrdquo (Good Question Good Answer)
của ngagravei S Dhammika Quyển saacutech nagravey đatilde được dịch ra
nhiều ngocircn ngữ vagrave cũng coacute bản dịch ra tiếng Việt của cư sĩ
Phạm Kim Khaacutenh vagrave TS Bigravenh Anson mang tecircn ldquoPhật Phaacutep
Vấn Đaacuteprdquo
Bạn coacute thể tham khảo thecircm quyển ldquoVấn Đaacutep về Phật
giaacuteordquo được biecircn soạn bởi cugraveng người viết do cugraveng nhagrave xuất
bản ấn hagravenh 2012 cugraveng với quyển saacutech nagravey
98 Con đường của chuacuteng ta
Chắc chắn lagrave khocircng phải rồi Đạo Phật khocircng chủ trương
theo kiểu cơ chế thưởng phạt vagrave địa ngục vĩnh viễn
Phật giaacuteo chủ trương rằng những quy luật về Nghiệp luật
nhacircn-quả đều aacutep dụng cho tất cả mọi người Khocircng phải lagrave
Phật tử thigrave được ưu aacutei cograven khocircng phải Phật tử thigrave bị xử
Khocircng phải vậy mọi người đều nhận latildenh những hậu quả
tốt xấu tugravey theo Nghiệp của migravenh
Phật giaacuteo khocircng phải giống những tocircn giaacuteo khaacutec lagrave sẽ
trừng phạt con người khi họ chọn theo tocircn giaacuteo khaacutec Thời
nay những higravenh phạt dagravenh cho những người gọi lagrave lsquongoại
đạorsquo hoặc cho những kẻ bỏ đạo đi theo tocircn giaacuteo khaacutec đatilde bị
nghiecircm cấm Tất cả mọi người trecircn traacutei đất đều được bảo vệ
được tocircn trọng để lựa chọn tiacuten ngưỡng cho migravenh Đoacute lagrave
nhacircn quyền như đatilde được ghi rotilde trong Hiến Chương của
Liecircn Hiệp Quốc (Điều 18) Việc trừng phạt mang tiacutenh tocircn
giaacuteo đatilde bị cấm ở hầu hết những nước văn minh trecircn thế giới
nagravey Những người soạn thảo vagrave quyết định Hiến Chương
tiến bộ nagravey cũng lagrave những người từ những tocircn giaacuteo ldquohữu
thầnrdquo khaacutec nhau Vậy khocircng lẽ coacute đấng saacuteng tạo nagraveo magrave lại
thiếu văn minh như vậy Cograven trừng phạt hay đagravey đọa tiacuten đồ
của migravenh chỉ vigrave họ từ bỏ tocircn giaacuteo hoặc vigrave họ chuyển qua tocircn
giaacuteo khaacutec
Phật giaacuteo thigrave chưa bao giờ liecircn quan đến yacute tưởng nagravey
Đạo Phật khocircng coacute chủ trương iacutech kỷ hay trừng phạt bất kỳ
ai vigrave bất kỳ lyacute do tocircn giaacuteo ngay cả việc khocircng tin vagraveo Đức
Phật
Nếu đấng saacuteng tạo lagrave một người tạo ra muocircn loagravei vagrave loagravei
người thigrave tại sao đấng saacuteng tạo coacute thể giaacuteng một người
xuống địa ngục để bị đọa đagravey nấu chảy matildei matildei ở đoacute Bạn
coacute bao giờ đốt một diecircm quẹt dưới lograveng bagraven tay vagrave chịu
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 99
được sự noacuteng chaacutey của ngọn lửa khocircng Vậy sao bạn coacute thể
đốt bagraven tay của người khaacutec matildei matildei để người ta kecircu rống
trong đau đớn như vậy
Vagrave giả sử bạn lagrave đấng saacuteng tạo coacute đầy đủ quyền năng để
dừng lại việc thiecircu đốt đoacute liệu bạn coacute necircn dừng lại khocircng
hay vẫn tiếp tục nhigraven người khaacutec đau đớn như vậy
Đức Phật chủ trương tự do tư tưởng Người đatilde chưa bao
giờ yecircu cầu bất cứ ai phải tin theo giaacuteo lyacute của Người Đức
Phật cograven cho rằng khocircng phải bất cứ ai cũng hiểu được giaacuteo
lyacute của Phật vigrave những căn cơ khaacutec nhau của mọi người cho
necircn mọi người đều coacute thể chọn con đường thiacutech hợp nhất
cho migravenh
Phật giaacuteo khocircng phải lagrave một tocircn giaacuteo của giaacuteo điều vagrave
thưởng phạt magrave Phật giaacuteo mong muốn đưa đến cho mọi
người sự hiểu biết vagrave ldquothấyrdquo rotilde những lẽ thật chacircn lyacute của
cuộc đời vagrave thế giới rồi tự mọi người chọn caacutech sống thiacutech
hợp cho migravenh để traacutenh bỏ những đau Khổ trong cuộc đời
Nhagrave baacutec học Albert Einstein
ldquoTocirci khocircng thể tưởng tượng một Thượng đế kẻ tưởng
thưởng vagrave trừng phạt những tạo vật của migravenhhellip
ldquoTocircn giaacuteo của tương lai sẽ lagrave tocircn giaacuteo về vũ trụ Noacute
phải vượt quaacute một đấng thượng đế caacute nhacircn vagrave traacutenh bỏ
giaacuteo điều cugraveng lyacute thuyết thần học Bao trugravem cả hai mặt
tự nhiecircn vagrave tacircm linh noacute phải được dựa trecircn cảm quan
tocircn giaacuteo coacute được từ kinh nghiệm về mọi sự vật tự nhiecircn
100 Con đường của chuacuteng ta
vagrave tacircm linh như lagrave caacutech kết hợp đuacuteng nghĩa nhất Phật
giaacuteo sẽ trả lời được yacute nghĩa nagravey
ldquoNếu coacute một tocircn giaacuteo nagraveo coacute thể đương đầu với những
nhu cầu khoa học hiện đại thigrave đoacute lagrave Phật giaacuteo Phật
giaacuteo khocircng cần xeacutet lại quan điểm của migravenh để cập nhật
với những khaacutem phaacute mới của khoa học Phật giaacuteo
khocircng cần phải từ bỏ quan điểm của migravenh để xu hướng
theo khoa học bởi vigrave Phật giaacuteo bao trugravem cả khoa học
cũng như vượt qua khoa họcrdquo
(9) Phương phaacutep ldquoThiềnrdquo coacute tạo những tacircm niệm xấu aacutec
hay khocircng theo như một số người vẫn bagraven taacuten magrave khocircng
giải thiacutech
Thiền đatilde được thực hagravenh vagrave phaacutet triển bằng nhiều higravenh
thức khaacutec nhau vagrave nhiều nền văn hoacutea khaacutec nhau trong suốt
mấy ngagraven năm qua Ngagravey nay thiền tập được thực hiện trecircn
khắp thế giới đặc biệt phaacutet triển mạnh ở những nước
phương Tacircy
Rất nhiều cocircng ty doanh nghiệp đatilde gửi nhacircn viecircn của
migravenh đến thiền tập ở những khoacutea thiền Họ nhận ra rằng
thiền mang lại rất nhiều lợi iacutech lagravem cho tacircm an định vagrave tacircm
trong sạch vagrave giuacutep cho việc kiểm soaacutet những aacutep lực cocircng
việc stress nỗi đau bức xuacutec vagrave những cơn giận
Những nhagrave thần kinh học thuộc Trường Y Khoa của đại
học University of Massachusetts bằng caacutech nghiecircn cứu
soacuteng natildeo của những người hagravenh thiền đatilde cho thấy kết luận
rằng natildeo của họ an bigravenh vagrave tĩnh lặng hơn natildeo của những
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 101
người khocircng hagravenh thiền (wwwpsychologytodaycom
articles200304the-benefits-meditation)
Những nhagrave nghiecircn cứu của Trung Tacircm Y Khoa San
Francisco thuộc đại học University of California cũng đatilde
kết luận rằng nhờ vagraveo thiền tập những người theo Phật giaacuteo
thực sự hạnh phuacutec vagrave bigravenh tĩnh hơn những người khaacutec
(wwwnewsbbccouk2hihealth3047291stm)
Một số người khocircng taacuten đồng việc hagravenh thiền vigrave những
nỗi sợ vocirc lyacute Điều đoacute lagrave hoagraven toagraven sai traacutei ngay cả đơn
thuần về mặt khoa học y học
(10) Phải chăng những cacircu chuyện về những điều thần
diệu về năng lực thần thocircng của Đức Phật lagrave coacute thật
Theo Phật giaacuteo mọi điều đều coacute thể xảy ra theo tiến
trigravenh khoa học vagrave nhacircn quả
Một số năng lực của Tacircm coacute thể tạo ra những kỳ cocircng
hay những điều thần diệu khoacute magrave giải thiacutech được bằng tri
kiến bigravenh thường của người phagravem tục cograven đầy vocirc minh vagrave ocirc
nhiễm như chuacuteng ta
Đuacuteng lagrave trong kinh điển coacute ghi lại một số điều thần diệu
vagrave năng lực thần thocircng magrave Đức Phật đatilde thể hiện trong một
vagravei lần để chinh phục đạo đức của những người ngoại đạo
quaacute khiacutech Tuy nhiecircn Đức Phật chưa bao giờ noacutei nhiều về
những năng lực nagravey hay chỉ dạy cho ai về thần thocircng như lagrave
một giaacuteo lyacute cần thiết
102 Con đường của chuacuteng ta
Cograven một số cacircu chuyện khaacutec về năng lực thần thocircng của
Đức Phật lịch sử coacute lẽ do một số tu sĩ cổ xưa đatilde phoacuteng đại
thecircu dệt thecircm iacutet nhiều vigrave sự sugraveng kiacutenh cao độ dagravenh cho Đức
Phật vagrave vigrave mục điacutech tạo ra những higravenh ảnh cao siecircu của Đức
Phật để saacutenh với những higravenh ảnh huyền thoại biacute ẩn của tocircn
giaacuteo hữu thần khaacutec vagraveo thời cổ xưa đoacute (như Hindu giaacuteo)
Phật giaacuteo khocircng khuyến khiacutech sự đề cao hay niềm tin mugrave
quaacuteng vagraveo những điều thần diệu những bugravea pheacutep hay về
một Đức Phật đầy huyền thuật vagrave thần thocircng biacute ẩn như vậy
Đức Phật khocircng chủ trương pheacutep thuật hay thần thocircng biến
hoacutea lagrave một trong những caacutech thức tu hagravenh nagraveo cả
Chiacutenh Đức Phật đatilde dạy rằng bất kỳ thần thocircng biến hoacutea
nagraveo cho dugrave coacute thật đi nữa thigrave cũng khocircng hề quan trọng
Điều quan trọng lagrave thực hagravenh con đường Đạo magrave Đức Phật
đatilde hướng dẫn bởi vigrave chỉ coacute con đường đoacute mới giải thoaacutet
con người khỏi mọi khổ đau vagrave phiền natildeo magrave thocirci
(11) Những người đồng tiacutenh luyến aacutei coacute thể lagrave Phật tử hay
khocircng
Xu hướng tigravenh dục của mọi người lagrave khocircng liecircn quan vagrave
khocircng phải lagrave yếu tố quan trọng gigrave trong Phật giaacuteo hết
Đồng tiacutenh luyến aacutei lagrave xu hướng tigravenh dục tự nhiecircn của một
người vagrave coacute lẽ đoacute khocircng phải lagrave một dạng phạm giới về đạo
đức như lagrave một hagravenh động tagrave dacircm (giới thứ tư trong ldquoNăm
Giớirdquo)
Nếu bạn thắc mắc những người theo đạo Phật coacute thể sẽ
hỏi lại như vầy ldquoAi tốt hơn ai một người đồng tiacutenh chiacutenh
trực hiền hogravea hay một người tigravenh dục khaacutec phaacutei magrave vocirc
lương tacircm gian traacuterdquo
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 103
Theo Đức Phật đạo đức vagrave phẩm hạnh của một người
khocircng phụ thuộc vagraveo tocircn giaacuteo của họ Dugrave những người coacute
đang theo đạo Phật hay khocircng thigrave họ vẫn lagrave người tốt khi họ
lagrave người tốt Vagrave tất cả mọi người đều coacute thể tham gia vagraveo
Phật giaacuteo nếu họ tigravem hiểu vagrave thấy đạo Phật lagrave coacute lyacute vagrave thiacutech
hợp cho việc tu tập để đem lại sự bigravenh an vagrave giải thoaacutet cho
họ Dugrave cho họ khocircng theo đạo Phật một caacutech chiacutenh thức
nhưng nếu họ sống một đời với đạo đức tốt đẹp thigrave họ cũng
đatilde lagrave những Phật tử rồi theo yacute nghĩa của Phật giaacuteo
(12) Huacutet thuốc laacute lagrave ngược với đạo Phật
Noacutei một caacutech chiacutenh thức thigrave Phật giaacuteo khocircng xem việc
huacutet thuốc laacute lagrave sai traacutei về mặt đạo đức
Tuy nhiecircn rất nhiều những Phật tử vagrave tu sĩ Phật giaacuteo
nghiecircm tuacutec vagrave gương mẫu đều khocircng huacutet thuốc laacute vagrave họ
thường khuyến khiacutech việc từ bỏ thuốc laacute
Bởi vigrave huacutet thuốc laacute coacute rất nhiều điều nguy hại cho bản
thacircn Những người ldquotu thiềnrdquo khocircng necircn huacutet thuốc laacute vigrave huacutet
thuốc laacute lagrave lagravem cho thần kinh vagrave tacircm triacute luocircn luocircn bị hồi
hộp kiacutech thiacutech trong khi việc thiền định lagrave việc lagravem cho
tacircm tĩnh lặng vagrave tập trung Hơn nữa huacutet thuốc laacute lagrave lagravem cho
hệ hocirc hấp hoạt động khocircng tốt hơi-thở sẽ khoacute khăn ngắn
dagravei ngộp thở vigrave thuốc laacute lagravem hại phổi vagrave hệ tim mạch lagravem
sức khỏe khocircng tốt tất cả đều cản trở cho việc hagravenh thiền
Cho dugrave những tăng sĩ khocircng tu theo phương phaacutep thiền thigrave
họ cũng khocircng necircn huacutet thuốc laacute vigrave điều đoacute cũng tạo ra
những higravenh ảnh khocircng đẹp ở những nơi chugravea chiền vagrave trước
mắt những Phật tử Nhưng sự thật thigrave thời nay coacute rất nhiều
thầy tu theo phaacutep mocircn Tịnh Độ ở Việt nam lagrave những người
huacutet thuốc laacute thường xuyecircn
104 Con đường của chuacuteng ta
Một vấn đề nữa của huacutet thuốc laacute cũng giống như việc
uống rượu vagrave dugraveng chất độc hại do lagrave gacircy ghiền Huacutet thuốc
coacute thể biến thagravenh một dạng thegravem muốn liecircn tục hagraveng ngagravey
vigrave tiacutenh chất gacircy ghiền vagrave lagravem cho người huacutet thuốc luocircn luocircn
phụ thuộc vagraveo noacute
Một vấn đề quan trọng nữa lagrave việc huacutet thuốc laacute vừa gacircy
hại cho bản thacircn migravenh vừa ảnh hưởng vagrave gacircy hại đến những
người hiacutet thở xung quanh họ trở thagravenh những người huacutet
thuốc laacute ldquobị độngrdquo trở thagravenh những nạn nhacircn của người huacutet
thuốc Magrave như Đức Phật đatilde noacutei những việc gigrave migravenh lagravem magrave
gacircy hại cho bản thacircn migravenh vagrave những người khaacutec thigrave đoacute
khocircng phải lagrave một hagravenh động tốt thiện Vagrave vigrave vậy chuacuteng ta
cần necircn traacutenh bỏ
Cũng chiacutenh vigrave lyacute do gacircy nguy hại cho migravenh vagrave mọi
người nhiều nước văn minh trecircn thế giới đatilde hạn chế việc
huacutet thuốc vagrave việc huacutet thuốc cũng bị nghiecircm cấm ở những
nơi cocircng cộng
Từ những điều nagravey chuacuteng ta coacute thể hiểu rằng Phật giaacuteo
coacute lẽ khocircng taacuten đồng với việc huacutet thuốc laacute vagrave coacute lẽ khocircng
xem việc huacutet thuốc lagrave thaacutei độ hay hagravenh động tiacutech cực vagrave tốt
lagravenh trong cuộc sống
(13) Phật giaacuteo dạy chuacuteng ta necircn luocircn luocircn hagravei lograveng với
mọi thứ migravenh coacute Tuy nhiecircn đa số mọi người đều coacute tham
vọng lagravem việc nhiều hơn để coacute thu nhập nhiều hơn vagrave
cũng coacute tham vọng tạo cuộc sống sung tuacutec hơn cho gia
đigravenh Vậy lagravem sao hogravea giải vấn đề nagravey
Đacircy lagrave một cacircu hỏi hay Đuacuteng lagrave Đạo Phật khuyecircn dạy
mọi người hatildey biết hagravei lograveng biết hạnh phuacutec với những gigrave
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 105
migravenh coacute được đừng quaacute tham lam đừng quaacute tham muốn magrave
dẫn đến thất vọng bất hạnh vagrave khổ sở
Tuy nhiecircn Đạo Phật vẫn mở ra cho mọi người sự tự do
chọn lựa phương caacutech vagrave con đường nagraveo đem lại nhiều an
lagravenh vagrave hạnh phuacutec nhất cho migravenh miễn sao bạn đừng quaacute đi
về cực đoan Vigrave vậy đạo Phật đatilde chủ trương vagrave khuyến
khiacutech ldquoCon Đường Trung Đạordquo Trung đạo nghĩa lagrave sao
Nghĩa lagrave (a) bạn đừng quaacute tham vọng đến nỗi coacute khả
năng gacircy phương hại đến quyền lợi của người khaacutec trong
khi migravenh nỗ lực để đạt được mục điacutech đoacute của migravenh Vagrave bạn
(b) cũng khocircng necircn quaacute hagravei lograveng với hoagraven cảnh của migravenh
nếu cograven phấn đấu được để cải thiện đời sống tinh thần vagrave
vật chất cho chiacutenh migravenh vagrave gia đigravenh thigrave hatildey cố gắng nỗ lực
trong phạm vi khả năng của migravenh đừng quaacute rụt regrave một caacutech
tiecircu cực nhưng cũng đừng quaacute tham vọng một caacutech quaacute
đaacuteng Tức lagrave traacutenh hai cực đoan Đoacute lagrave yacute nghĩa của con
đường trung đạo
Viacute dụ vigrave tham muốn được thăng cấp hay được tăng
lương magrave migravenh phải dugraveng nhiều caacutech hay thủ đoạn khocircng
tốt để đạt được mục điacutech lagravem phương hại đến đồng nghiệp
vagrave người khaacutec thigrave điều đoacute lagrave khocircng đuacuteng với đạo Phật
(Những thực tại ldquokhocircng đẹprdquo trong viacute dụ nagravey lagrave rất phổ
biến trong nhiều nơi cocircng sở hiện nay Một số đồng nghiệp
vagrave đối taacutec của tocirci trước đacircy từ Trung Quốc Nam Triều Tiecircn
vagrave nhiều nước Acircu Mỹ cũng tacircm sự rằng việc nagravey lagrave khaacute phổ
biến ở đất nước họ Tuy nhiecircn cũng theo yacute họ tigravenh trạng
nagravey ở những nước Acircu Mỹ coacute vẻ iacutet hơn sơ với ở những nước
Đocircng Aacute)
Hay vigrave muốn coacute thật nhiều tiền necircn bạn dagravenh hết thời
gian lagravem thecircm ngoagravei giờ coi nhẹ những thời gian hay
106 Con đường của chuacuteng ta
những việc dagravenh cho gia đigravenh vợ chồng con caacutei cha mẹ
anh chị emhellipĐiều đoacute về lacircu về dagravei sẽ lagravem tổn hại tigravenh cảm
của gia đigravenh đối với migravenh điều đoacute lagrave khocircng coacute lợi cho migravenh
vagrave gia đigravenh
Noacutei cho cugraveng những tham vọng vagrave sự bằng lograveng phải
necircn được cacircn bằng theo đuacuteng hoagraven cảnh năng lực vagrave những
nhu cầu được ưu tiecircn theo thứ tự của migravenh Viacute dụ thời gian
đi chăm soacutec cha mẹ ở bệnh viện sau giờ lagravem việc necircn được
ưu tiecircn hơn lagrave thời gian dagravenh cho việc lagravem thecircm ngoagravei giờ
để tăng thecircm mức độ thu nhập Cha mẹ cagraveng ngagravey cagraveng gần
đất xa trời chứ họ khocircng chờ cho bạn coacute đủ thu nhập để đến
chăm soacutec họ Nguyecircn tắc vẫn vậy Dugrave bạn coacute tham vọng
tiacutech cực đến đacircu thigrave luocircn luocircn suy nghĩ chiacutenh chắn rằng
ldquoNhững gigrave lagravem magrave khocircng coacute lợi cho migravenh hay người khaacutec
hay cả hai thigrave migravenh necircn traacutenh Những gigrave (tham vọng) nagraveo
nếu migravenh lagravem thigrave mang lại lợi iacutech cho migravenh vagrave cũng khocircng
lagravem tổn hại cho người khaacutec thigrave migravenh coacute thể lagravemrdquo
Sự chấp nhận bằng lograveng với mọi điều mọi hoagraven cảnh
cũng necircn dựa vagraveo nguyecircn tắc trung đạo nagravey
(14)Việc ăn chay lagrave bắt buộc đối với những Phật tử
Theo Đạo Phật đặc biệt lagrave Phật giaacuteo Nguyecircn thủy thigrave
việc ăn chay hay khocircng lagrave hoagraven toagraven phụ thuộc vagraveo caacute nhacircn
của mỗi người Phật giaacuteo khocircng nhấn mạnh vagraveo sự thanh
tịnh vagrave thanh khiết của thức ăn magrave nhấn mạnh vagraveo sự
thanh tịnh vagrave trong sạch của Tacircm
Đacircy lagrave một trong những vấn đề thường được bagraven catildei bạn
cần tigravem hiểu kỹ tại sao Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy thigrave noacutei như
vậy trong khi phần lớn những người theo Phật giaacuteo Đại
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 107
Thừa thigrave chủ trương việc ăn chay lagrave bắt buộc đối với mọi
Phật tử xuất gia vagrave khuyến khiacutech mọi Phật tử tại gia cũng
necircn ăn chay
Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy hay Nam Tocircng đến ngagravey nay vẫn
chủ trương việc ldquokhất thựcrdquo thức ăn theo đuacuteng như caacutech
thực hagravenh từ thời Đức Phật cograven tại thế Magrave đatilde đi khất thực
thức ăn thigrave người đi khất thực (xin đồ ăn) khocircng necircn yecircu
cầu người cho (thiacute chủ Phật tử cuacuteng dường thức ăn) phải
lagravem đồ ăn đuacuteng theo yecircu cầu của migravenh Vigrave vậy từ thời Đức
Phật cho đến nay trường phaacutei bảo thủ nagravey vẫn giữ nguyecircn
truyền thống khất thực vagrave người ta cho gigrave ăn nấy
Điều thứ hai Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy chủ trương ăn chay
theo giới ldquoTam Tịnh Nhụcrdquo coacute nghĩa lagrave những loại thịt nagraveo
khocircng diacutenh vagraveo ba điều sau thigrave Phật tử coacute thể dugraveng Ba điều
đoacute lagrave (a) khocircng thấy người ta giết (b) khocircng nghe tiếng kecircu
la của loagravei thuacute bị giết vagrave (c) khocircng coacute sự nghi ngờ về người
khaacutec giết thịt lagrave để cho migravenh ăn tức lagrave vigrave migravenh magrave giết thịt
Nếu thức ăn (thịt caacute) nagraveo đaacutep ứng đủ ba điều kiện nagravey thigrave
caacutec Tỳ kheo được ăn lagrave khocircng phạm giới theo sự cho pheacutep
trong Giới Luật magrave Đức Phật đưa ra (Phụ Lục 17)
Trong khi đoacute Phật giaacuteo Đại Thừa đặc biệt ở Trung Quốc
sau nagravey thigrave khocircng chấp nhận caacutech ăn chay nagravey họ quan
niệm rằng ăn chay lagrave khocircng được ăn thịt động vật magrave chỉ ăn
caacutec loại rau đậu traacutei cacircyhellip
Bất luận quan điểm của Phật giaacuteo Nguyecircn Thuỷ hay Đại
Thừa mục điacutech của sự ăn chay lagrave lagravem tăng trưởng lograveng từ
bi lagravem giảm bớt lograveng sacircn hận cũng giống như caacutech tu tập
ldquokhocircng saacutet sinhrdquo để biết thương yecircu người đồng loại vagrave
những loagravei sinh vật khaacutec Khi một người đatilde coacute lograveng từ bi vagrave
khocircng nỡ giết hại caacutec loại loagravei vật thigrave người ấy cũng khoacute coacute
108 Con đường của chuacuteng ta
thể giết người Đoacute lagrave lyacute do tại sao Đức Phật đưa ra giới cấm
ldquoKhocircng được saacutet sinhrdquo Chiacutenh Giới Hạnh thứ nhất nagravey lagrave
nhacircn tố để higravenh thagravenh quan điểm ăn chay trong đạo Phật
(Phụ Lục 18)
Nhiều người đatilde suy nghiệm về sự tagraven bạo khi giết hại suacutec
vật necircn họ đatilde từ bỏ sự thegravem muốn ăn thịt caacute vagrave trở thagravenh
những người ăn chay chứ khocircng riecircng những người theo
đạo Phật mới ăn chay Rất nhiều người phương Tacircy bacircy giờ
ăn chay vigrave quan điểm từ-bi nagravey
Ở đacircy rất mong bạn đọc necircn đọc thecircm những giảng luận
với nhiều goacutec nhigraven về đề tagravei ldquonhạy cảm vagrave quan trọngrdquo nagravey
trong bagravei Phụ Lục ở cuối saacutech
Do vấn đề nagravey lagrave quan trọng vagrave bạn lagrave người Phật tử
tại gia cần phải tự migravenh suy nghĩ vagrave tự quyết định cho migravenh
như thế nagraveo lagrave đuacuteng sai như thế nagraveo lagrave hợp đạo lyacute vagrave hợp
với lời Phật dạy bởi vigrave vấn đề nagravey được hiểu vagrave thực hagravenh
khaacutec nhau bởi nhiều trường phaacutei Phật giaacuteo khaacutec nhau Bạn
cần necircn đọc vagrave tham khảo thecircm nhiều nguồn kinh saacutech vagrave
luận giảng khaacutec nhau
Tuy nhiecircn trong hạn hẹp của quyển saacutech nhỏ beacute nagravey chỉ
mong muốn noacutei nocircm na lại như sau
(1) Theo quan điểm của Phật giaacuteo Nguyecircn thủy thigrave bạn
coacute thể ăn chay Hoặc nếu việc ăn chay lagrave khoacute khăn bất tiện
(vigrave phải đi khất thực hoặc vigrave phải nhờ vagraveo nguồn thức ăn
của người khaacutec để nuocirci thacircn hoặc mocirci trường sống ở nơi đoacute
khocircng thể coacute nhiều thức ăn thực vật) thigrave bạn coacute thể tiếp tục
ăn mặn trong khi vẫn lagrave một Phật tử đạo hạnh
(2) Theo quan điểm của Phật giaacuteo Đại Thừa người xuất
gia thigrave bắt buộc phải ăn chay (rau cải thực vậthellip) Cograven Phật
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 109
tử tại gia nếu ăn chay được hợp với sức khỏe vagrave tiện lợi của
migravenh thigrave necircn ăn chay lagrave sự thực hagravenh rất đaacuteng khen ngợi
Cograven nếu khocircng Phật tử tại gia được khuyến khiacutech ăn chay
vagraveo caacutec ngagravey lễ lagravenh như ngagravey Rằm Mồng Một hay những
ngagravey giữ Taacutem giớihellipđể tăng trưởng lograveng Từ Bi đối với con
người vagrave vạn vật
bull Tại đacircy coacute hai vấn đề chuacuteng ta cần necircn suy nghĩ theo
thiển yacute của tocirci
Một ăn chay chắc chắn lagrave caacutech tốt đẹp đối với một Phật
Tử vagrave ăn chay lagrave chắc chắn nuocirci dưỡng lograveng từ bi lagrave traacutenh
saacutet sanh vagrave traacutenh gacircy tổn hại cho bất cứ người nagraveo vagrave chuacuteng
sinh nagraveo
Hai tuy nhiecircn đừng necircn cho rằng chỉ việc ăn chay lagrave
hoagraven toagraven trở thagravenh một Phật tử tốt theo đạo Phật Việc ăn
chay khocircng phải lagrave thay thế được cho những việc thực hagravenh
tu tập vagrave giữ giới hạnh đạo đức khaacutec Như đatilde noacutei trecircn Phật
giaacuteo nhấn mạnh vagraveo sự tu tập sự sống giữ giới hạnh vagrave tu
dưỡng Tacircm để coacute Tacircm trong sạch lagravenh mạnh vagrave chiacutenh
điều nagravey mới tạo ra Nghiệp tốt lagravenh tạo ra cuộc sống tốt
lagravenh
(15) Tại sao coacute những tu sĩ vẫn ăn thịt trong khi rau cải
thigrave rất dễ dagraveng coacute được ở khắp nơi
Khi coacute người trong Tăng Đoagraven đoacute lagrave ngagravei Devadatta
(Đề-bagrave-đạt-đa) đatilde đề xuất với Phật về việc ăn chay vagrave cấm
caacutec tu sĩ ăn thịt caacute Đức Phật đatilde từ chối đề xuất nagravey Coacute lẽ
Đức Phật đatilde coacute nhiều lyacute do thiết thực vagraveo hoagraven cảnh xatilde hội
thời đoacute bởi vigrave rau cải khocircng được gieo trồng một caacutech trugrave
phuacute ở những vugraveng miền bắc Ấn Độ vagraveo thời xưa đoacute đặc
110 Con đường của chuacuteng ta
biệt rau cải vagrave ngũ cốc lagrave rất khan hiếm vagraveo những mugravea khocirc
hạn ở xung quanh lưu vực socircng Hằng
Viacute dụ sau nagravey nếu chỉ ăn chay bằng rau cải thigrave sẽ rất khoacute
khăn cho những vugraveng Phật giaacuteo như Tacircy Tạng vigrave ở đoacute gia
suacutec thigrave rất nhiều magrave những rau cải traacutei cacircy thigrave cực kỳ khan
hiếm khoacute trồng được ở vugraveng đất khắc nghiệt đoacute
Vagraveo thời Đức Phật cho đến tận ngagravey nay những tu sĩ
(theo Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy) vẫn sống nhờ vagraveo thức ăn
khất thực Vagrave thức ăn khất thực lagrave tugravey theo lograveng bố thiacute của
thiacute chủ vagrave Phật tử cuacuteng dường Nếu những tu sĩ yecircu cầu chỉ
giới hạn cuacuteng dường bằng thức ăn toagraven-chay toagraven rau cải
ngũ cốc thigrave điều đoacute coacute thể tạo gaacutenh nặng cho những thiacute chủ
cuacuteng dường thức ăn hagraveng ngagravey cho caacutec Tăng Ni Thực tế lagrave
đa số mọi người trong cuộc sống ở những xứ sở nagravey đều
tranh thủ ldquomột lầnrdquo thời gian trong ngagravey để nấu thức ăn
trước lagrave cuacuteng dường caacutec sư thầy sau lagrave phần cograven lại để gia
đigravenh ăn Magrave đa số những gia đigravenh Phật tử nagravey cũng ăn mặn
như truyền thống từ thời Đức Phật Vigrave vậy những thầy tu
của Nam Tocircng nhận vagrave ăn bất cứ thứ gigrave được cho ngay cả
lagrave thịt miễn sao những loại thịt đoacute nằm trong giới hạnh của
ldquoTam Tịnh Nhụcrdquo như đatilde noacutei trecircn lagrave được
Xin noacutei thecircm một chuacutet về Giới Luật của Tăng Đoagraven
Vigrave Phật giaacuteo Nguyecircn thủy cấm khocircng cho caacutec tu sĩ nhận sự
cuacuteng dường bố thiacute bằng tiền bạc Cho necircn họ khocircng coacute cơ
hội đi mua thức ăn bằng tiền bạc để magrave chọn thức ăn theo yacute
muốn của migravenh (giả sử như họ coacute muốn ăn chay) Họ hoagraven
toagraven phụ thuộc vagraveo thức ăn khất thực của dacircn lagraveng của thiacute
chủ bố thiacute cho họ hagraveng ngagravey Ngay cả khi họ nấu ăn trong tu
viện tịnh xaacute thigrave những nguyecircn liệu thực phẩm cũng lagrave do
những Phật tử mang tới cuacuteng dường (Hy vọng quyacute vị hiểu
ra được chỗ nagravey)
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 111
Ngagravey nay thực tế rất nhiều tu sĩ vagrave chugravea chiền theo Phacirc
giaacuteo Nguyecircn Thủy cũng ưu tiecircn việc ăn chay như ở Thaacutei
Lan ở Miến Điệnhellipkhi những điều kiện hậu cần cho pheacutep
Tuy nhiecircn những thầy tu ldquonghiecircm tuacutecrdquo theo truyền thống
Đại Thừa chắc chắn lagrave ăn chay tuyệt đối
(16) Việc ăn những đồ chay giả mặn coacute lagrave ngụy biện vagrave
đạo đức giả hay khocircng Tại sao lại lagravem thức ăn chay giả
mặn ở caacutec nước Đocircng Aacute như Việt Nam Trung Quốc Đagravei
Loan Triều Tiecircn
Đồ ăn chay giả mặn lagrave những thức ăn ldquochayrdquo lagravem từ bột
đậu nagravenh nấm vagrave thực vật nhưng được lagravem vagrave trigravenh bagravey
giống như những moacuten ăn mặn Nhiều nơi những người Phật
tử nấu vagrave ăn những đồ ăn kiểu nagravey bị cho lagrave đạo đức giả
Caacutei lyacute lagrave Đatilde ăn chay để quecircn đi thịt caacute quecircn đi việc saacutet sinh
động vật vậy magrave khi nấu chay lại chế biến ldquorau cảirdquo giống
hệt như mugravei vị higravenh dạng của thịt caacute để lsquogợi nhớrsquo đến những
thức ăn từ thịt caacute (vagrave coacute thể để ăn cho được ngon miệng
hơn)
Một số người thigrave giải thiacutech rằng việc lagravem thức ăn chay
giả mặn lagrave caacutech lagravem cho những người chưa ăn chay bước
qua ăn chay được dễ dagraveng hơn khocircng bị bỡ ngỡ khocircng bị
khoacute ăn khi chuyển từ ăn mặn qua ăn chay() Điều nagravey dugrave coacute
đuacuteng đối với một số người nhưng coacute lẽ chỉ lagrave tự nguỵ biện
Rotilde ragraveng lagrave trong tất cả những quaacuten ăn chay vagrave trong những
dịp lễ lagravenh caacutec Phật tử tề tựu về caacutec chugravea chiền ở Việt Nam
vagrave những nước Đocircng Aacute khaacutec thigrave hầu hết thức ăn chay đều
được chế biến vagrave trigravenh bagravey với higravenh dạng higravenh thức vagrave
hương vị y hệt thức ăn mặn vagrave được dugraveng bởi tất cả mọi
người vagrave cả Tăng Ni
112 Con đường của chuacuteng ta
Coacute hai vấn đề hay ldquohai lyacute lẽrdquo cần suy nghiệm vagrave bạn cần
chọn cho migravenh quan điểm nagraveo bạn thấy đuacuteng đắn lagrave phugrave
hợp với giaacuteo lyacute của Phật vagrave phugrave hợp với lograveng từ-bi của
chiacutenh migravenh
Một (1) khi đồ chay giả mặn được chế biến vagrave trigravenh bagravey
cho số đocircng Phật tử lagrave những người bigravenh thường đang ăn
mặn thigrave họ noacutei lagrave chế biến như vậy để những người đang ăn
thịt caacute chuyển qua ăn chay được dễ dagraveng hơn vigrave higravenh thức
vagrave mugravei vị cũng gần giống moacuten mặn Cho necircn tất cả quaacuten
cơm chay nhagrave hagraveng chay vagrave những nơi cuacuteng dường Trai
Tăng cũng đều lagravem như vậy Đoacute caacutech khuyến khiacutech mọi
người ăn chay
Hai(2) khi lagravem đồ chay giả mặn vagrave cuacuteng dường cho Tăng
Ni thigrave họ lại noacutei Tăng Ni thọ dụng thức ăn chay giả mặn
nhưng Tacircm khocircng hề khởi sinh điều gigrave về đồ ăn mặn như
thịt caacute Điều nagravey rất khoacute noacutei Đức Phật đatilde noacutei khi coacute đối
tượng tiếp xuacutec như mugravei vị higravenh sắchellipthigrave cảm-thọ vagrave ldquotacircm-
khởirdquo sẽ khởi sinh
Cho dugrave theo Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy thigrave việc ăn mặn lagrave
khocircng bị cấm nhưng nếu đatilde traacutenh ăn đồ mặn thật sự vigrave lyacute
do khocircng muốn higravenh thugrave mugravei vị của thịt caacute lagravem động lograveng
từ bi lagravem suy nghĩ về việc saacutet sinh giết hại thigrave việc lagravem đồ
ăn chay giả mặn với higravenh thugrave mugravei vị như của thịt caacute thật
(thịt gigrave caacute gigrave thigrave coacute những higravenh thugrave vagrave mugravei vị đuacuteng như vậy)
chắc sẽ lagravem khởi sinh trong tacircm những nhận-thức [tưởng]
về loại thịt hay caacute đoacute Vagrave như vậy lại đi ngược lại yacute nghĩa
của việc ăn chay Như vậy caacutei ldquoyacute nghĩardquo của việc ăn chay
lagrave vigrave lograveng từ-bi lagrave để quecircn đi higravenh ảnh mugravei vị của thịt caacute
thật cũng khocircng cograven ở đacircy
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 113
Bạn coacute thể tự hỏi rằng nếu ăn chay vigrave lograveng từ-bi vagrave sự
thanh-tịnh của thacircn vagrave tacircm thigrave rau cải nấm rơm đậu
nagravenhhellip được cắt thagravenh từng miếng nhỏ vuocircng vức ăn khocircng
thấy ngon miệng một caacutech tự nhiecircn hay sao magrave cần phải
cocircng phu cắt tỉa gaacuten gheacutep tạo higravenh vagrave cho vagraveo những gia
vị mugravei vị để thức ăn phải giống như chả lụa caacute kho heo
xagraveo thịt nướnghellip thigrave mới ăn thấy ngon miệng được
Tuy nhiecircn dugrave tốt hay xấu thigrave việc ăn chay hay ăn đồ
chay giả mặn vẫn tốt hơn nhiều so với việc ldquocố yacuterdquo ăn thịt ăn
caacute với caacutei tacircm ldquoyacute thứcrdquo rotilde việc giết thịt saacutet sanh chắc chắn
đatilde xảy ra đacircu đoacute (ở những lograve giết mổ ở chợ vagrave ở trong nhagrave
bếp của những người nấu)
Đức Phật
Tất cả mọi chuacuteng sinh
Đều mưu cầu được sống
Đều mưu cầu hạnh phuacutec
helliphelliphelliphellip
Migravenh run sợ đao kiếm
Migravenh cũng sợ chết choacutec
Vậy lấy người lagrave migravenh
Thigrave khocircng necircn giết hại
Khocircng gacircy ra giết hại
(Kinh Phaacutep Cuacute ndash Kệ 129)
114 Con đường của chuacuteng ta
(17) Những cảnh giới1 hiện hữu (cotildei sống) khaacutec nhau lagrave
gigrave Chuacuteng lagrave những nơi thực hay ảo
Theo truyền thống Phật giaacuteo coacute năm (5) cảnh giới hiện
hữu magrave tất cả caacutec loagravei chuacuteng sinh coacute mặt ở đoacute Năm cảnh
giới đoacute lagrave
Địa Ngục
Suacutec Sinh
Ngạ Quỷ
Người
Thiecircn Thần vagrave Trời
Những cảnh giới thấp xấu đầy đau khổ lagrave Địa ngục Suacutec
sinh Ngạ quỷ
bull Địa ngục theo kinh điển bao gồm 08 đại địa ngục vagrave
160 tiểu địa ngục bao bọc xung quanh những đại địa ngục
đoacute
bull Suacutec sinh lagrave cảnh giới của tất cả loagravei động vật từ nhỏ beacute
cho đến to lớn
bull Ngạ quỷ (peta) coacute nghĩa lagrave ldquoquỷ đoacuteirdquo hoặc hay được
gọi lagrave những lsquohồn marsquo hay ldquonhững người khuất mặtrdquo xung
quanh ta Ngạ quỷ sống trong cotildei vocirc cugraveng đagravey đọa vagrave đau
khổ luocircn luocircn thiếu thốn luocircn luocircn đoacutei khaacutet magrave khocircng
được ăn uống Vagrave coacute những loagravei ngạ quỷ luocircn luocircn ở gần
những người thacircn quyến cograven sống của migravenh vagrave coacute thể thấy
được tất cả những gigrave họ hagraveng thacircn quyến của migravenh đang
lagravem vagrave luocircn luocircn khao khaacutet những người thacircn lagravem những
1ldquoCảnh giớirdquo lagrave hoagraven cảnh lagrave phacircn giới cao thấp viacute dụ cảnh giới suacutec sinh cảnh giới
địa ngục cảnh giới trecircn trời Trong mỗi loại cảnh giới cao thấp đoacute coacute thể coacute nhiều
ldquocotildei sốngrdquo khaacutec nhau viacute dụ địa ngục coacute 168 tầng hay ldquocotildeirdquo khaacutec nhau cảnh giới
trecircn trời thigrave coacute đến 28 ldquocotildeirdquo sống khaacutec nhau
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 115
việc cocircng-đức vagrave hồi-hướng cocircng đức đoacute cho họ để họ
hưởng được cocircng-đức đoacute Đoacute lagrave caacutech duy nhất giuacutep họ giảm
bớt nghiệp xấu vagrave hy vọng được taacutei sinh về một cotildei lagravenh
khaacutec
bull Cotildei Suacutec sinh vagrave Ngạ quỷ lagrave ở cugraveng nơi với cotildei Người
cugraveng ở trecircn bề mặt traacutei đất
bull [Xin để yacute thecircm loagravei Quỷ thần A-tu-la (asuras) lagrave loagravei
quỷ thần dị dạng to lớn ở cotildei trời của Nam Thiecircn Vương
(thuộc Tứ Đại Thiecircn Vương) nhưng do nghiệp xấu luocircn
sống với tacircm sacircn hận hung hatilden vagrave đau khổ cho necircn họ cũng
thuộc về cảnh giới thấp xấu đau khổ mặc dugrave cotildei sống của họ
lagrave thuộc về trecircn cảnh giới trời thần Cho necircn nhiều truyền
thống Phật giaacuteo khaacutec đatilde tiacutenh riecircng cotildei quỷ thần A-tu-la một
cảnh-giới đau khổ riecircng vagrave do caacutech tiacutenh như vậy necircn tổng
cộng coacute 06 cảnh giới magrave chuacuteng sinh đang hiện hữu
Bạn coacute biết khocircng coacute rất nhiều coacute lograveng tốt vagrave chiacutenh trực
họ lagrave những người tốt bụng cocircng bằng vagrave coacute lograveng bi mẫn
nhưng họ coacute tacircm hay dễ bị noacuteng giận Họ coacute thể noacuteng giận
vigrave nhiều lyacute do xảy ra hagraveng ngagravey họ noacuteng giận vigrave bất đồng
vigrave tự aacutei vigrave caacutei ta bị xuacutec phạm hoặc vigrave sự bất cocircng vigrave quaacute
noacuteng ruột lo lắng cho người thacircn vagrave người khaacutec vigrave hoagraven
cảnh trớ trecircu vigrave gặp phải người xấu vigrave buồn bực nhacircn tigravenh
thế thaacuteiNếu họ khocircng tu tập tacircm để giảm trừ tacircm sacircn-giận
đoacute thigrave sau khi chết họ rất dễ bị taacutei sinh thagravenh những quỷ
thần A-tu-la đau khổ như vậy]
bull Những cảnh giới cao đẹp lagrave cotildei Người vagrave những cotildei Trời
của caacutec thiecircn thần vagrave caacutec vị trời Phạm Thiecircn (Brahmas)
bull Kinh điển cũng ghi rằng coacute nhiều ldquotầngrdquo tức nhiều
ldquocotildeirdquo cao thấp khaacutec nhau trong cảnh giới Địa Ngục vagrave trong
cảnh giới Thiecircn Thần vagrave Trời
116 Con đường của chuacuteng ta
bull Nếu loagravei quỷ thần A-tu-la (asuras) được taacutech riecircng ra
thagravenh một (đơn vị) cotildei hiện hữu riecircng biệt vagrave caacutec tầng địa
ngục được gom chung thagravenh một cotildei thigrave tổng cộng coacute 04
cotildei thuộc cảnh giới xấu [Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷ vagrave A-
tu-la] 07 cotildei Dục giới phuacutec lagravenh [gồm 1 cotildei dục giới lagrave cotildei
Người vagrave 06 cotildei dục giới của Thiecircn thần) 16 cotildei Trời Sắc
Giới vagrave 04 cotildei Trời Vocirc Sắc Giới
Tổng cộng Coacute 31 Cotildei hiện hữu magrave con người (vagrave chuacuteng
sinh) coacute thể bị hay được taacutei sinh về đoacute ngay sau khi từ giatilde
kiếp sống hiện tại
Chẳng hạn ở cảnh giới địa ngục coacute đến 168 ldquotầngrdquo đại địa
ngục vagrave tiểu địa ngục khaacutec nhau tugravey theo mức độ Nghiệp aacutec
nặng nề magrave chuacuteng sinh bị rơi rớt vagrave đagravey đọa vagraveo đoacute
Cograven trecircn cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời coacute rất nhiều cotildei
Trời khaacutec nhau tugravey theo mức độ do Nghiệp thiện lagravenh magrave
chuacuteng sinh được taacutei sinh về đoacute gồm coacute 06 Cotildei Trời Dục
Giới 16 Cotildei Trời Sắc Giới vagrave 04 Cotildei Trời Vocirc Sắc Giới
Để dễ higravenh dung bạn coacute thể liecircn-tưởng đến một cotildei lagrave
ldquocotildei Ngườirdquo trecircn traacutei đất magrave chuacuteng ta đang sống gồm 193
nước trải dagravei trecircn 07 đại lục địa Nếu chuacuteng ta may mắn
được sống trong những đất nước văn minh thanh bigravenh vagrave
khiacute hậu ocircn hogravea thigrave đoacute lagrave một điều phuacutec lagravenh so với việc phải
sống trong những đất nước lạc hậu đầy chiến tranh vagrave khiacute
hậu khắc nghiệt đoacutei nghegraveo vagrave bệnh tật Những đất nước trecircn
traacutei đất vagrave mức độ dễ sống vagrave khoacute sống khaacutec nhau thậm chiacute
quaacute checircnh lệch nhau thigrave cũng giống như những ldquocotildeirdquo khaacutec
nhau trecircn cảnh giới trecircn Trời hay những ldquocotildeirdquo khaacutec nhau
trong cảnh giới dưới địa ngục vậy
Vigrave vậy coacute thể noacutei rằng bất kỳ một cotildei Trời nagraveo đoacute (trong
26 cotildei thuộc cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời) lagrave chắc chắn sẽ
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 117
tốt đẹp hơn vagrave phuacutec lagravenh hơn bất cứ quốc gia nagraveo trecircn traacutei
đất cotildei người
Vagrave ngược lại coacute thể hiểu bất kỳ một ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo
nagraveo đoacute (trong 168 ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo) của cảnh giới địa ngục
cũng chắc chắn lagrave kinh khủng hơn đagravey đọa hơn vagrave toagraven lagrave
đau khổ hơn bất kỳ xứ sở nagraveo trecircn traacutei đất
Vigrave vậy ở nơi đacircu đời sống hay mocirci trường sống coacute sự tagraven
bạo độc tagravei aacutep bức vagrave đagravey đọa quaacute khốc liệt với con người
thigrave người ta hay gọi lagrave ldquođịa ngục trần gianrdquo
Khi noacutei về đời sống Thacircn-Tacircm của con người Đức Phật
thường noacutei một caacutech ẩn dụ về những ldquocảnh giớirdquo coacute nghĩa
lagrave những tigravenh trạng hạnh phuacutec hay đau khổ khaacutec nhau của
con người tugravey theo hoagraven cảnh của mỗi người
-Viacute dụ một người đang phải chịu tật nguyền đau đớn
hoặc tinh thần khủng hoảng thigrave người đoacute đatilde giống như đang
chịu cảnh địa ngục
-Những người khocircng cograven lẽ sống gigrave chỉ biết nằm chờ đến
bữa ăn vagrave sống để ăn thigrave chẳng khaacutec nagraveo sống như cảnh suacutec
sinh
-Những người quaacute tham lam luocircn luocircn tham muốn thegravem
khaacutet magrave chẳng bao giờ được thỏa matilden dugrave đatilde coacute đầy đủ thigrave
được cho lagrave giống như loagravei ngạ quỷ luocircn luocircn cảm thấy đoacutei
thiếu vagrave đau khổ vigrave thegravem khaacutet
-Người luocircn luocircn coacute maacuteu sacircn giận ganh tị chiến tranh
tranh dagravenh quyền lực vagrave của cải thigrave tacircm cũng chẳng khaacutec
nagraveo loagravei quỷ thần dị dạng A-tu-la luocircn luocircn sống với tacircm
sacircn hận thugrave hằn vagrave hiếu chiến
118 Con đường của chuacuteng ta
-Vagrave những ai được sinh ra đẹp đẽ vagrave giagraveu sang coacute thể
được gọi lagrave đang sống sung sướng như ở cotildei thiecircn thần hay
thiecircn đagraveng Cotildei thiecircn thần dường như lagrave mơ ước của Viacute dụ
những ngocirci sao thể thầu hết mọi người bởi vậy khi những
tagravei tử điện ảnh nổi tiếng sống trong nhagrave cao cửa đẹp vagrave luocircn
coacute hagraveng triệu người hacircm mộ hay lsquotocircn thờrsquo thigrave những người
hacircm mộ đoacute gọi họ lagrave những lsquothiecircn thầnrsquo
Rotilde ragraveng lagrave những cotildei thấp xấu như Địa Ngục Ngạ Quỷ
Suacutec Sinh Quỷ Thần dị dạng lagrave đầy đau khổ vagrave hagravenh hạ Vagrave
những cotildei Thiecircn thần vagrave Trời trecircn tiecircn cảnh lagrave đầy phuacutec
lagravenh vagrave sung sướng
-Tuy nhiecircn Đức Phật noacutei rằng ở những cotildei thấp xấu đoacute
chuacuteng sinh khoacute magrave lagravem được một việc cocircng đức nagraveo để tiacutech
lũy Nghiệp tốt được Những chuacuteng sinh ở trong những cotildei
thấp xấu bị đọa đagravey như vậy thigrave chỉ lo chịu đựng mọi đau
khổ hagravenh hạ chứ khocircng cograven thời gian hay cơ hội lagravem
chuyện phuacutec đức nagraveo (Khi đatilde bị ở trong cảnh giới Địa ngục
hay Suacutec sinh thigrave coacute lagravem cocircng đức cũng chẳng coacute điều gigrave để
lagravem Vagrave tacircm thức của chuacuteng sinh đang bị ở trong cotildei địa
ngục vagrave suacutec sinh cũng khoacute magrave khởi sinh một triacute tuệ căn bản
nagraveo để magrave lagravem chuyện cocircng đức Thời gian bị ở trong
những cotildei đoacute thật lagrave dagravei khocircng thể nghĩ bagraven vigrave khoacute magrave tạo
ra được nghiệp tốt nagraveo để chuyển hoacutea taacutei sinh vagraveo những
cảnh giới tốt hơn)
-Trong khi đoacute những chuacuteng sinh ở những cotildei bồng lai
của Thiecircn thần vagrave Trời thigrave chỉ lo hưởng thụ sung sướng
khocircng cograven bị đau khổ cho necircn họ cũng chẳng rảnh rang để
suy tư hay nghĩ nhiều đến những việc cocircng đức Ở những
cotildei phuacutec lagravenh sung sướng đoacute những thiecircn thần cũng khocircng
nhigraven thấy được những lẽ vocirc-thường vagrave biến-đổi nhanh
choacuteng như ở trong cotildei Người
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 119
-Như vậy chỉ cograven cotildei Người lagrave coacute đủ hai bản chất Khổ vagrave
Sướng lagrave thiacutech hợp để học tập vagrave thực hagravenh giaacuteo phaacutep của
Đức Phật Hơn nữa chỉ coacute ở cotildei Người thigrave tất cả chuacuteng sinh
mới coacute cơ hội lagravem những hagravenh động cocircng-đức lagravem những
việc tốt lagravem người tốt vagrave nhờ đoacute tiacutech lũy Nghiệp tốt
Những Nghiệp tốt sẽ lagrave những hagravenh trang cho những chuyến
đi sau nagravey sau khi từ giatilde cotildei Người vagrave cũng nhờ vậy mới
mong coacute ngagravey giải thoaacutet hoagraven toagraven
Tuy nhiecircn Đức Phật coacute kể rằng coacute những chuacuteng sinh lagrave
thiecircn thần ở những cotildei Trời cũng cố gắng thực hagravenh giaacuteo
phaacutep của Đức Phật vagrave đatilde coacute thể chứng ngộ Niết-bagraven Vigrave
vậy Đức Phật đatilde cố gắng khuyecircn dạy mọi người hatildey nỗ lực
tu tập lagravem những điều tốt lagravenh để tiacutech lũy Nghiệp tốt Đoacute lagrave
cơ hội để được taacutei sinh về những cotildei lagravenh đaacuteng quyacute đoacute
Cho dugrave những cảnh giới (gồm 31 cotildei hiện hữu) coacute thực
sự tồn tại trong vũ trụ hay khocircng hoặc đoacute chỉ lagrave những
trạng thaacutei tacircm của từng chuacuteng sinh thigrave vấn đề đoacute cũng
khocircng quan trọng Điều quan trọng lagrave chuacuteng ta theo nguyecircn
lyacute khoa học của Phật giaacuteo đoacute lagrave sống tốt thigrave sẽ tạo Nghiệp
tốt vagrave nhờ đoacute bạn coacute quyền hy vọng sẽ được taacutei sinh về
những cotildei phuacutec lagravenh sau khi chết
Mục điacutech trước sau của caacutec Phật tử lagrave phải được về cotildei
lagravenh traacutenh được những cotildei thấp xấu đầy đau khổ vagrave đọa đagravey
kinh khủng như cảnh Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷhellip
Cograven đối với mục tiecircu tột-cugraveng lagrave giải thoaacutet khỏi vograveng taacutei
sinh luacircn hồi thigrave chỉ khi chuacuteng ta được ở trong những cotildei
lagravenh thigrave mới coacute thể tiếp tục lagravem việc tốt lagravenh vagrave thực hagravenh
Phật Phaacutep thigrave mới mong coacute ngagravey đạt đến Niết-bagraven sự giải
thoaacutet hoagraven toagraven khỏi luacircn hồi sinh tử
120 Con đường của chuacuteng ta
(18) Khi đạo Phật được truyền baacute sang những nước
phương Tacircy rất nhiều người phương Tacircy đatilde theo Đạo
Phật Điều đoacute coacute đuacuteng như vậy khocircng
Riecircng ở Mỹ con số người thực sự thực hagravenh theo Phật
giaacuteo vẫn cograven iacutet Giaacuteo sư Seymour Lachman đồng taacutec giả
của quyển saacutech nổi tiếng ldquoMột quốc Gia Becircn Dưới Chuacuteardquo
(One Nation Under God) ước lượng khoảng 800000 người
lagrave Phật tử ở Mỹ Tuy nhiecircn những nhagrave nghiecircn cứu Phật
giaacuteo thigrave cho rằng con số đoacute coacute thể lagrave nhiều hơn 4-5 lần nếu
tiacutenh cả con số những người theo đạo Phật nhập cư liecircn tục
từ những nước Đocircng Nam Aacute vagrave Đocircng Aacute
Số người theo đạo Phật ở chacircu Acircu khoảng 4 triệu người
chủ yếu ở caacutec nước Đức Phaacutep Anh Yacute
Số người theo đạo Phật ở chacircu Uacutec cũng khaacute nhiều vagrave
tăng nhanh Thống kecirc năm 2011 cho biết coacute khoảng
529000 người Uacutec theo đạo Phật trong tổng dacircn số khoảng
215 triệu người con số Phật tử tăng nhanh từ khoảng 21
dacircn số lecircn gần 25 dacircn số trong năm năm cuối
Coacute rất nhiều danh nhacircn rất nổi tiếng ở những nước Acircu
Mỹ đatilde theo đạo Phật hoặc đatilde chuyển từ đạo của họ qua đạo
Phật Trong số đoacute coacute nhiều người nổi tiếng nhất trong lĩnh
vực của migravenh trecircn thế giới magrave bạn coacute thể đatilde dễ dagraveng biết
đến từ lacircu Viacute dụ như
William Ford Jr Chủ hatildeng xe hơi Ford
Steve Jobs Chủ tịch hatildeng maacutey tiacutenh Apple Inc
Tiger Woods Nhagrave vocirc địch gocircn thế giới
Richard Gere Tagravei tử điện ảnh
Harrison Ford Tagravei tử điện ảnh
Orlando Bloom Tagravei tử điện ảnh
Keanu Reeves Tagravei tử điện ảnh
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 121
Uma Thurman Tagravei tử điện ảnh
Oliver Stone Đạo diễn điện ảnh
Tina Turner Ca sĩ nhạc Pop
Adam Yauch Ca sĩ nhạc Pop
Herbie Hancock Nhạc sĩ nhạc Jazz
Roberto Baggio Cầu thủ boacuteng đaacute Yacute
Phil Jackson Cầu thủ boacuteng rỗ NBA
Marshall Cty Marshall Goldsmith Partners
Goldsmith
helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip
Bạn cũng coacute thể đọc thecircm một bagravei viết rất hay về bối
cảnh Phật giaacuteo ở Hollywood vagrave Hoa Kỳ trecircn trang www
unboundintrasuntcnjeduarchiveslifestyleoldbuddha với
tựa đề ldquoNhững Ngocirci Sao Lagrave Phật Tửrdquo
(19) Bạn vẫn cograven nhiều cacircu hỏi muốn được trả lời
Nếu bạn vẫn cograven nhiều thắc mắc về yacute nghĩa vagrave giaacuteo lyacute
Phật giaacuteo vagrave việc thực hagravenh đạo Phật xin bạn hatildey tigravem đọc
một quyển saacutech về vấn đaacutep theo từng đề mục rất hay coacute tecircn
lagrave ldquoNhững Hỏi Đaacutep Hayrdquo (Good Question Good Answer)
của ngagravei S Dhammika Quyển saacutech nagravey đatilde được dịch ra
nhiều ngocircn ngữ vagrave cũng coacute bản dịch ra tiếng Việt của cư sĩ
Phạm Kim Khaacutenh vagrave TS Bigravenh Anson mang tecircn ldquoPhật Phaacutep
Vấn Đaacuteprdquo
Bạn coacute thể tham khảo thecircm quyển ldquoVấn Đaacutep về Phật
giaacuteordquo được biecircn soạn bởi cugraveng người viết do cugraveng nhagrave xuất
bản ấn hagravenh 2012 cugraveng với quyển saacutech nagravey
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 99
được sự noacuteng chaacutey của ngọn lửa khocircng Vậy sao bạn coacute thể
đốt bagraven tay của người khaacutec matildei matildei để người ta kecircu rống
trong đau đớn như vậy
Vagrave giả sử bạn lagrave đấng saacuteng tạo coacute đầy đủ quyền năng để
dừng lại việc thiecircu đốt đoacute liệu bạn coacute necircn dừng lại khocircng
hay vẫn tiếp tục nhigraven người khaacutec đau đớn như vậy
Đức Phật chủ trương tự do tư tưởng Người đatilde chưa bao
giờ yecircu cầu bất cứ ai phải tin theo giaacuteo lyacute của Người Đức
Phật cograven cho rằng khocircng phải bất cứ ai cũng hiểu được giaacuteo
lyacute của Phật vigrave những căn cơ khaacutec nhau của mọi người cho
necircn mọi người đều coacute thể chọn con đường thiacutech hợp nhất
cho migravenh
Phật giaacuteo khocircng phải lagrave một tocircn giaacuteo của giaacuteo điều vagrave
thưởng phạt magrave Phật giaacuteo mong muốn đưa đến cho mọi
người sự hiểu biết vagrave ldquothấyrdquo rotilde những lẽ thật chacircn lyacute của
cuộc đời vagrave thế giới rồi tự mọi người chọn caacutech sống thiacutech
hợp cho migravenh để traacutenh bỏ những đau Khổ trong cuộc đời
Nhagrave baacutec học Albert Einstein
ldquoTocirci khocircng thể tưởng tượng một Thượng đế kẻ tưởng
thưởng vagrave trừng phạt những tạo vật của migravenhhellip
ldquoTocircn giaacuteo của tương lai sẽ lagrave tocircn giaacuteo về vũ trụ Noacute
phải vượt quaacute một đấng thượng đế caacute nhacircn vagrave traacutenh bỏ
giaacuteo điều cugraveng lyacute thuyết thần học Bao trugravem cả hai mặt
tự nhiecircn vagrave tacircm linh noacute phải được dựa trecircn cảm quan
tocircn giaacuteo coacute được từ kinh nghiệm về mọi sự vật tự nhiecircn
100 Con đường của chuacuteng ta
vagrave tacircm linh như lagrave caacutech kết hợp đuacuteng nghĩa nhất Phật
giaacuteo sẽ trả lời được yacute nghĩa nagravey
ldquoNếu coacute một tocircn giaacuteo nagraveo coacute thể đương đầu với những
nhu cầu khoa học hiện đại thigrave đoacute lagrave Phật giaacuteo Phật
giaacuteo khocircng cần xeacutet lại quan điểm của migravenh để cập nhật
với những khaacutem phaacute mới của khoa học Phật giaacuteo
khocircng cần phải từ bỏ quan điểm của migravenh để xu hướng
theo khoa học bởi vigrave Phật giaacuteo bao trugravem cả khoa học
cũng như vượt qua khoa họcrdquo
(9) Phương phaacutep ldquoThiềnrdquo coacute tạo những tacircm niệm xấu aacutec
hay khocircng theo như một số người vẫn bagraven taacuten magrave khocircng
giải thiacutech
Thiền đatilde được thực hagravenh vagrave phaacutet triển bằng nhiều higravenh
thức khaacutec nhau vagrave nhiều nền văn hoacutea khaacutec nhau trong suốt
mấy ngagraven năm qua Ngagravey nay thiền tập được thực hiện trecircn
khắp thế giới đặc biệt phaacutet triển mạnh ở những nước
phương Tacircy
Rất nhiều cocircng ty doanh nghiệp đatilde gửi nhacircn viecircn của
migravenh đến thiền tập ở những khoacutea thiền Họ nhận ra rằng
thiền mang lại rất nhiều lợi iacutech lagravem cho tacircm an định vagrave tacircm
trong sạch vagrave giuacutep cho việc kiểm soaacutet những aacutep lực cocircng
việc stress nỗi đau bức xuacutec vagrave những cơn giận
Những nhagrave thần kinh học thuộc Trường Y Khoa của đại
học University of Massachusetts bằng caacutech nghiecircn cứu
soacuteng natildeo của những người hagravenh thiền đatilde cho thấy kết luận
rằng natildeo của họ an bigravenh vagrave tĩnh lặng hơn natildeo của những
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 101
người khocircng hagravenh thiền (wwwpsychologytodaycom
articles200304the-benefits-meditation)
Những nhagrave nghiecircn cứu của Trung Tacircm Y Khoa San
Francisco thuộc đại học University of California cũng đatilde
kết luận rằng nhờ vagraveo thiền tập những người theo Phật giaacuteo
thực sự hạnh phuacutec vagrave bigravenh tĩnh hơn những người khaacutec
(wwwnewsbbccouk2hihealth3047291stm)
Một số người khocircng taacuten đồng việc hagravenh thiền vigrave những
nỗi sợ vocirc lyacute Điều đoacute lagrave hoagraven toagraven sai traacutei ngay cả đơn
thuần về mặt khoa học y học
(10) Phải chăng những cacircu chuyện về những điều thần
diệu về năng lực thần thocircng của Đức Phật lagrave coacute thật
Theo Phật giaacuteo mọi điều đều coacute thể xảy ra theo tiến
trigravenh khoa học vagrave nhacircn quả
Một số năng lực của Tacircm coacute thể tạo ra những kỳ cocircng
hay những điều thần diệu khoacute magrave giải thiacutech được bằng tri
kiến bigravenh thường của người phagravem tục cograven đầy vocirc minh vagrave ocirc
nhiễm như chuacuteng ta
Đuacuteng lagrave trong kinh điển coacute ghi lại một số điều thần diệu
vagrave năng lực thần thocircng magrave Đức Phật đatilde thể hiện trong một
vagravei lần để chinh phục đạo đức của những người ngoại đạo
quaacute khiacutech Tuy nhiecircn Đức Phật chưa bao giờ noacutei nhiều về
những năng lực nagravey hay chỉ dạy cho ai về thần thocircng như lagrave
một giaacuteo lyacute cần thiết
102 Con đường của chuacuteng ta
Cograven một số cacircu chuyện khaacutec về năng lực thần thocircng của
Đức Phật lịch sử coacute lẽ do một số tu sĩ cổ xưa đatilde phoacuteng đại
thecircu dệt thecircm iacutet nhiều vigrave sự sugraveng kiacutenh cao độ dagravenh cho Đức
Phật vagrave vigrave mục điacutech tạo ra những higravenh ảnh cao siecircu của Đức
Phật để saacutenh với những higravenh ảnh huyền thoại biacute ẩn của tocircn
giaacuteo hữu thần khaacutec vagraveo thời cổ xưa đoacute (như Hindu giaacuteo)
Phật giaacuteo khocircng khuyến khiacutech sự đề cao hay niềm tin mugrave
quaacuteng vagraveo những điều thần diệu những bugravea pheacutep hay về
một Đức Phật đầy huyền thuật vagrave thần thocircng biacute ẩn như vậy
Đức Phật khocircng chủ trương pheacutep thuật hay thần thocircng biến
hoacutea lagrave một trong những caacutech thức tu hagravenh nagraveo cả
Chiacutenh Đức Phật đatilde dạy rằng bất kỳ thần thocircng biến hoacutea
nagraveo cho dugrave coacute thật đi nữa thigrave cũng khocircng hề quan trọng
Điều quan trọng lagrave thực hagravenh con đường Đạo magrave Đức Phật
đatilde hướng dẫn bởi vigrave chỉ coacute con đường đoacute mới giải thoaacutet
con người khỏi mọi khổ đau vagrave phiền natildeo magrave thocirci
(11) Những người đồng tiacutenh luyến aacutei coacute thể lagrave Phật tử hay
khocircng
Xu hướng tigravenh dục của mọi người lagrave khocircng liecircn quan vagrave
khocircng phải lagrave yếu tố quan trọng gigrave trong Phật giaacuteo hết
Đồng tiacutenh luyến aacutei lagrave xu hướng tigravenh dục tự nhiecircn của một
người vagrave coacute lẽ đoacute khocircng phải lagrave một dạng phạm giới về đạo
đức như lagrave một hagravenh động tagrave dacircm (giới thứ tư trong ldquoNăm
Giớirdquo)
Nếu bạn thắc mắc những người theo đạo Phật coacute thể sẽ
hỏi lại như vầy ldquoAi tốt hơn ai một người đồng tiacutenh chiacutenh
trực hiền hogravea hay một người tigravenh dục khaacutec phaacutei magrave vocirc
lương tacircm gian traacuterdquo
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 103
Theo Đức Phật đạo đức vagrave phẩm hạnh của một người
khocircng phụ thuộc vagraveo tocircn giaacuteo của họ Dugrave những người coacute
đang theo đạo Phật hay khocircng thigrave họ vẫn lagrave người tốt khi họ
lagrave người tốt Vagrave tất cả mọi người đều coacute thể tham gia vagraveo
Phật giaacuteo nếu họ tigravem hiểu vagrave thấy đạo Phật lagrave coacute lyacute vagrave thiacutech
hợp cho việc tu tập để đem lại sự bigravenh an vagrave giải thoaacutet cho
họ Dugrave cho họ khocircng theo đạo Phật một caacutech chiacutenh thức
nhưng nếu họ sống một đời với đạo đức tốt đẹp thigrave họ cũng
đatilde lagrave những Phật tử rồi theo yacute nghĩa của Phật giaacuteo
(12) Huacutet thuốc laacute lagrave ngược với đạo Phật
Noacutei một caacutech chiacutenh thức thigrave Phật giaacuteo khocircng xem việc
huacutet thuốc laacute lagrave sai traacutei về mặt đạo đức
Tuy nhiecircn rất nhiều những Phật tử vagrave tu sĩ Phật giaacuteo
nghiecircm tuacutec vagrave gương mẫu đều khocircng huacutet thuốc laacute vagrave họ
thường khuyến khiacutech việc từ bỏ thuốc laacute
Bởi vigrave huacutet thuốc laacute coacute rất nhiều điều nguy hại cho bản
thacircn Những người ldquotu thiềnrdquo khocircng necircn huacutet thuốc laacute vigrave huacutet
thuốc laacute lagrave lagravem cho thần kinh vagrave tacircm triacute luocircn luocircn bị hồi
hộp kiacutech thiacutech trong khi việc thiền định lagrave việc lagravem cho
tacircm tĩnh lặng vagrave tập trung Hơn nữa huacutet thuốc laacute lagrave lagravem cho
hệ hocirc hấp hoạt động khocircng tốt hơi-thở sẽ khoacute khăn ngắn
dagravei ngộp thở vigrave thuốc laacute lagravem hại phổi vagrave hệ tim mạch lagravem
sức khỏe khocircng tốt tất cả đều cản trở cho việc hagravenh thiền
Cho dugrave những tăng sĩ khocircng tu theo phương phaacutep thiền thigrave
họ cũng khocircng necircn huacutet thuốc laacute vigrave điều đoacute cũng tạo ra
những higravenh ảnh khocircng đẹp ở những nơi chugravea chiền vagrave trước
mắt những Phật tử Nhưng sự thật thigrave thời nay coacute rất nhiều
thầy tu theo phaacutep mocircn Tịnh Độ ở Việt nam lagrave những người
huacutet thuốc laacute thường xuyecircn
104 Con đường của chuacuteng ta
Một vấn đề nữa của huacutet thuốc laacute cũng giống như việc
uống rượu vagrave dugraveng chất độc hại do lagrave gacircy ghiền Huacutet thuốc
coacute thể biến thagravenh một dạng thegravem muốn liecircn tục hagraveng ngagravey
vigrave tiacutenh chất gacircy ghiền vagrave lagravem cho người huacutet thuốc luocircn luocircn
phụ thuộc vagraveo noacute
Một vấn đề quan trọng nữa lagrave việc huacutet thuốc laacute vừa gacircy
hại cho bản thacircn migravenh vừa ảnh hưởng vagrave gacircy hại đến những
người hiacutet thở xung quanh họ trở thagravenh những người huacutet
thuốc laacute ldquobị độngrdquo trở thagravenh những nạn nhacircn của người huacutet
thuốc Magrave như Đức Phật đatilde noacutei những việc gigrave migravenh lagravem magrave
gacircy hại cho bản thacircn migravenh vagrave những người khaacutec thigrave đoacute
khocircng phải lagrave một hagravenh động tốt thiện Vagrave vigrave vậy chuacuteng ta
cần necircn traacutenh bỏ
Cũng chiacutenh vigrave lyacute do gacircy nguy hại cho migravenh vagrave mọi
người nhiều nước văn minh trecircn thế giới đatilde hạn chế việc
huacutet thuốc vagrave việc huacutet thuốc cũng bị nghiecircm cấm ở những
nơi cocircng cộng
Từ những điều nagravey chuacuteng ta coacute thể hiểu rằng Phật giaacuteo
coacute lẽ khocircng taacuten đồng với việc huacutet thuốc laacute vagrave coacute lẽ khocircng
xem việc huacutet thuốc lagrave thaacutei độ hay hagravenh động tiacutech cực vagrave tốt
lagravenh trong cuộc sống
(13) Phật giaacuteo dạy chuacuteng ta necircn luocircn luocircn hagravei lograveng với
mọi thứ migravenh coacute Tuy nhiecircn đa số mọi người đều coacute tham
vọng lagravem việc nhiều hơn để coacute thu nhập nhiều hơn vagrave
cũng coacute tham vọng tạo cuộc sống sung tuacutec hơn cho gia
đigravenh Vậy lagravem sao hogravea giải vấn đề nagravey
Đacircy lagrave một cacircu hỏi hay Đuacuteng lagrave Đạo Phật khuyecircn dạy
mọi người hatildey biết hagravei lograveng biết hạnh phuacutec với những gigrave
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 105
migravenh coacute được đừng quaacute tham lam đừng quaacute tham muốn magrave
dẫn đến thất vọng bất hạnh vagrave khổ sở
Tuy nhiecircn Đạo Phật vẫn mở ra cho mọi người sự tự do
chọn lựa phương caacutech vagrave con đường nagraveo đem lại nhiều an
lagravenh vagrave hạnh phuacutec nhất cho migravenh miễn sao bạn đừng quaacute đi
về cực đoan Vigrave vậy đạo Phật đatilde chủ trương vagrave khuyến
khiacutech ldquoCon Đường Trung Đạordquo Trung đạo nghĩa lagrave sao
Nghĩa lagrave (a) bạn đừng quaacute tham vọng đến nỗi coacute khả
năng gacircy phương hại đến quyền lợi của người khaacutec trong
khi migravenh nỗ lực để đạt được mục điacutech đoacute của migravenh Vagrave bạn
(b) cũng khocircng necircn quaacute hagravei lograveng với hoagraven cảnh của migravenh
nếu cograven phấn đấu được để cải thiện đời sống tinh thần vagrave
vật chất cho chiacutenh migravenh vagrave gia đigravenh thigrave hatildey cố gắng nỗ lực
trong phạm vi khả năng của migravenh đừng quaacute rụt regrave một caacutech
tiecircu cực nhưng cũng đừng quaacute tham vọng một caacutech quaacute
đaacuteng Tức lagrave traacutenh hai cực đoan Đoacute lagrave yacute nghĩa của con
đường trung đạo
Viacute dụ vigrave tham muốn được thăng cấp hay được tăng
lương magrave migravenh phải dugraveng nhiều caacutech hay thủ đoạn khocircng
tốt để đạt được mục điacutech lagravem phương hại đến đồng nghiệp
vagrave người khaacutec thigrave điều đoacute lagrave khocircng đuacuteng với đạo Phật
(Những thực tại ldquokhocircng đẹprdquo trong viacute dụ nagravey lagrave rất phổ
biến trong nhiều nơi cocircng sở hiện nay Một số đồng nghiệp
vagrave đối taacutec của tocirci trước đacircy từ Trung Quốc Nam Triều Tiecircn
vagrave nhiều nước Acircu Mỹ cũng tacircm sự rằng việc nagravey lagrave khaacute phổ
biến ở đất nước họ Tuy nhiecircn cũng theo yacute họ tigravenh trạng
nagravey ở những nước Acircu Mỹ coacute vẻ iacutet hơn sơ với ở những nước
Đocircng Aacute)
Hay vigrave muốn coacute thật nhiều tiền necircn bạn dagravenh hết thời
gian lagravem thecircm ngoagravei giờ coi nhẹ những thời gian hay
106 Con đường của chuacuteng ta
những việc dagravenh cho gia đigravenh vợ chồng con caacutei cha mẹ
anh chị emhellipĐiều đoacute về lacircu về dagravei sẽ lagravem tổn hại tigravenh cảm
của gia đigravenh đối với migravenh điều đoacute lagrave khocircng coacute lợi cho migravenh
vagrave gia đigravenh
Noacutei cho cugraveng những tham vọng vagrave sự bằng lograveng phải
necircn được cacircn bằng theo đuacuteng hoagraven cảnh năng lực vagrave những
nhu cầu được ưu tiecircn theo thứ tự của migravenh Viacute dụ thời gian
đi chăm soacutec cha mẹ ở bệnh viện sau giờ lagravem việc necircn được
ưu tiecircn hơn lagrave thời gian dagravenh cho việc lagravem thecircm ngoagravei giờ
để tăng thecircm mức độ thu nhập Cha mẹ cagraveng ngagravey cagraveng gần
đất xa trời chứ họ khocircng chờ cho bạn coacute đủ thu nhập để đến
chăm soacutec họ Nguyecircn tắc vẫn vậy Dugrave bạn coacute tham vọng
tiacutech cực đến đacircu thigrave luocircn luocircn suy nghĩ chiacutenh chắn rằng
ldquoNhững gigrave lagravem magrave khocircng coacute lợi cho migravenh hay người khaacutec
hay cả hai thigrave migravenh necircn traacutenh Những gigrave (tham vọng) nagraveo
nếu migravenh lagravem thigrave mang lại lợi iacutech cho migravenh vagrave cũng khocircng
lagravem tổn hại cho người khaacutec thigrave migravenh coacute thể lagravemrdquo
Sự chấp nhận bằng lograveng với mọi điều mọi hoagraven cảnh
cũng necircn dựa vagraveo nguyecircn tắc trung đạo nagravey
(14)Việc ăn chay lagrave bắt buộc đối với những Phật tử
Theo Đạo Phật đặc biệt lagrave Phật giaacuteo Nguyecircn thủy thigrave
việc ăn chay hay khocircng lagrave hoagraven toagraven phụ thuộc vagraveo caacute nhacircn
của mỗi người Phật giaacuteo khocircng nhấn mạnh vagraveo sự thanh
tịnh vagrave thanh khiết của thức ăn magrave nhấn mạnh vagraveo sự
thanh tịnh vagrave trong sạch của Tacircm
Đacircy lagrave một trong những vấn đề thường được bagraven catildei bạn
cần tigravem hiểu kỹ tại sao Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy thigrave noacutei như
vậy trong khi phần lớn những người theo Phật giaacuteo Đại
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 107
Thừa thigrave chủ trương việc ăn chay lagrave bắt buộc đối với mọi
Phật tử xuất gia vagrave khuyến khiacutech mọi Phật tử tại gia cũng
necircn ăn chay
Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy hay Nam Tocircng đến ngagravey nay vẫn
chủ trương việc ldquokhất thựcrdquo thức ăn theo đuacuteng như caacutech
thực hagravenh từ thời Đức Phật cograven tại thế Magrave đatilde đi khất thực
thức ăn thigrave người đi khất thực (xin đồ ăn) khocircng necircn yecircu
cầu người cho (thiacute chủ Phật tử cuacuteng dường thức ăn) phải
lagravem đồ ăn đuacuteng theo yecircu cầu của migravenh Vigrave vậy từ thời Đức
Phật cho đến nay trường phaacutei bảo thủ nagravey vẫn giữ nguyecircn
truyền thống khất thực vagrave người ta cho gigrave ăn nấy
Điều thứ hai Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy chủ trương ăn chay
theo giới ldquoTam Tịnh Nhụcrdquo coacute nghĩa lagrave những loại thịt nagraveo
khocircng diacutenh vagraveo ba điều sau thigrave Phật tử coacute thể dugraveng Ba điều
đoacute lagrave (a) khocircng thấy người ta giết (b) khocircng nghe tiếng kecircu
la của loagravei thuacute bị giết vagrave (c) khocircng coacute sự nghi ngờ về người
khaacutec giết thịt lagrave để cho migravenh ăn tức lagrave vigrave migravenh magrave giết thịt
Nếu thức ăn (thịt caacute) nagraveo đaacutep ứng đủ ba điều kiện nagravey thigrave
caacutec Tỳ kheo được ăn lagrave khocircng phạm giới theo sự cho pheacutep
trong Giới Luật magrave Đức Phật đưa ra (Phụ Lục 17)
Trong khi đoacute Phật giaacuteo Đại Thừa đặc biệt ở Trung Quốc
sau nagravey thigrave khocircng chấp nhận caacutech ăn chay nagravey họ quan
niệm rằng ăn chay lagrave khocircng được ăn thịt động vật magrave chỉ ăn
caacutec loại rau đậu traacutei cacircyhellip
Bất luận quan điểm của Phật giaacuteo Nguyecircn Thuỷ hay Đại
Thừa mục điacutech của sự ăn chay lagrave lagravem tăng trưởng lograveng từ
bi lagravem giảm bớt lograveng sacircn hận cũng giống như caacutech tu tập
ldquokhocircng saacutet sinhrdquo để biết thương yecircu người đồng loại vagrave
những loagravei sinh vật khaacutec Khi một người đatilde coacute lograveng từ bi vagrave
khocircng nỡ giết hại caacutec loại loagravei vật thigrave người ấy cũng khoacute coacute
108 Con đường của chuacuteng ta
thể giết người Đoacute lagrave lyacute do tại sao Đức Phật đưa ra giới cấm
ldquoKhocircng được saacutet sinhrdquo Chiacutenh Giới Hạnh thứ nhất nagravey lagrave
nhacircn tố để higravenh thagravenh quan điểm ăn chay trong đạo Phật
(Phụ Lục 18)
Nhiều người đatilde suy nghiệm về sự tagraven bạo khi giết hại suacutec
vật necircn họ đatilde từ bỏ sự thegravem muốn ăn thịt caacute vagrave trở thagravenh
những người ăn chay chứ khocircng riecircng những người theo
đạo Phật mới ăn chay Rất nhiều người phương Tacircy bacircy giờ
ăn chay vigrave quan điểm từ-bi nagravey
Ở đacircy rất mong bạn đọc necircn đọc thecircm những giảng luận
với nhiều goacutec nhigraven về đề tagravei ldquonhạy cảm vagrave quan trọngrdquo nagravey
trong bagravei Phụ Lục ở cuối saacutech
Do vấn đề nagravey lagrave quan trọng vagrave bạn lagrave người Phật tử
tại gia cần phải tự migravenh suy nghĩ vagrave tự quyết định cho migravenh
như thế nagraveo lagrave đuacuteng sai như thế nagraveo lagrave hợp đạo lyacute vagrave hợp
với lời Phật dạy bởi vigrave vấn đề nagravey được hiểu vagrave thực hagravenh
khaacutec nhau bởi nhiều trường phaacutei Phật giaacuteo khaacutec nhau Bạn
cần necircn đọc vagrave tham khảo thecircm nhiều nguồn kinh saacutech vagrave
luận giảng khaacutec nhau
Tuy nhiecircn trong hạn hẹp của quyển saacutech nhỏ beacute nagravey chỉ
mong muốn noacutei nocircm na lại như sau
(1) Theo quan điểm của Phật giaacuteo Nguyecircn thủy thigrave bạn
coacute thể ăn chay Hoặc nếu việc ăn chay lagrave khoacute khăn bất tiện
(vigrave phải đi khất thực hoặc vigrave phải nhờ vagraveo nguồn thức ăn
của người khaacutec để nuocirci thacircn hoặc mocirci trường sống ở nơi đoacute
khocircng thể coacute nhiều thức ăn thực vật) thigrave bạn coacute thể tiếp tục
ăn mặn trong khi vẫn lagrave một Phật tử đạo hạnh
(2) Theo quan điểm của Phật giaacuteo Đại Thừa người xuất
gia thigrave bắt buộc phải ăn chay (rau cải thực vậthellip) Cograven Phật
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 109
tử tại gia nếu ăn chay được hợp với sức khỏe vagrave tiện lợi của
migravenh thigrave necircn ăn chay lagrave sự thực hagravenh rất đaacuteng khen ngợi
Cograven nếu khocircng Phật tử tại gia được khuyến khiacutech ăn chay
vagraveo caacutec ngagravey lễ lagravenh như ngagravey Rằm Mồng Một hay những
ngagravey giữ Taacutem giớihellipđể tăng trưởng lograveng Từ Bi đối với con
người vagrave vạn vật
bull Tại đacircy coacute hai vấn đề chuacuteng ta cần necircn suy nghĩ theo
thiển yacute của tocirci
Một ăn chay chắc chắn lagrave caacutech tốt đẹp đối với một Phật
Tử vagrave ăn chay lagrave chắc chắn nuocirci dưỡng lograveng từ bi lagrave traacutenh
saacutet sanh vagrave traacutenh gacircy tổn hại cho bất cứ người nagraveo vagrave chuacuteng
sinh nagraveo
Hai tuy nhiecircn đừng necircn cho rằng chỉ việc ăn chay lagrave
hoagraven toagraven trở thagravenh một Phật tử tốt theo đạo Phật Việc ăn
chay khocircng phải lagrave thay thế được cho những việc thực hagravenh
tu tập vagrave giữ giới hạnh đạo đức khaacutec Như đatilde noacutei trecircn Phật
giaacuteo nhấn mạnh vagraveo sự tu tập sự sống giữ giới hạnh vagrave tu
dưỡng Tacircm để coacute Tacircm trong sạch lagravenh mạnh vagrave chiacutenh
điều nagravey mới tạo ra Nghiệp tốt lagravenh tạo ra cuộc sống tốt
lagravenh
(15) Tại sao coacute những tu sĩ vẫn ăn thịt trong khi rau cải
thigrave rất dễ dagraveng coacute được ở khắp nơi
Khi coacute người trong Tăng Đoagraven đoacute lagrave ngagravei Devadatta
(Đề-bagrave-đạt-đa) đatilde đề xuất với Phật về việc ăn chay vagrave cấm
caacutec tu sĩ ăn thịt caacute Đức Phật đatilde từ chối đề xuất nagravey Coacute lẽ
Đức Phật đatilde coacute nhiều lyacute do thiết thực vagraveo hoagraven cảnh xatilde hội
thời đoacute bởi vigrave rau cải khocircng được gieo trồng một caacutech trugrave
phuacute ở những vugraveng miền bắc Ấn Độ vagraveo thời xưa đoacute đặc
110 Con đường của chuacuteng ta
biệt rau cải vagrave ngũ cốc lagrave rất khan hiếm vagraveo những mugravea khocirc
hạn ở xung quanh lưu vực socircng Hằng
Viacute dụ sau nagravey nếu chỉ ăn chay bằng rau cải thigrave sẽ rất khoacute
khăn cho những vugraveng Phật giaacuteo như Tacircy Tạng vigrave ở đoacute gia
suacutec thigrave rất nhiều magrave những rau cải traacutei cacircy thigrave cực kỳ khan
hiếm khoacute trồng được ở vugraveng đất khắc nghiệt đoacute
Vagraveo thời Đức Phật cho đến tận ngagravey nay những tu sĩ
(theo Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy) vẫn sống nhờ vagraveo thức ăn
khất thực Vagrave thức ăn khất thực lagrave tugravey theo lograveng bố thiacute của
thiacute chủ vagrave Phật tử cuacuteng dường Nếu những tu sĩ yecircu cầu chỉ
giới hạn cuacuteng dường bằng thức ăn toagraven-chay toagraven rau cải
ngũ cốc thigrave điều đoacute coacute thể tạo gaacutenh nặng cho những thiacute chủ
cuacuteng dường thức ăn hagraveng ngagravey cho caacutec Tăng Ni Thực tế lagrave
đa số mọi người trong cuộc sống ở những xứ sở nagravey đều
tranh thủ ldquomột lầnrdquo thời gian trong ngagravey để nấu thức ăn
trước lagrave cuacuteng dường caacutec sư thầy sau lagrave phần cograven lại để gia
đigravenh ăn Magrave đa số những gia đigravenh Phật tử nagravey cũng ăn mặn
như truyền thống từ thời Đức Phật Vigrave vậy những thầy tu
của Nam Tocircng nhận vagrave ăn bất cứ thứ gigrave được cho ngay cả
lagrave thịt miễn sao những loại thịt đoacute nằm trong giới hạnh của
ldquoTam Tịnh Nhụcrdquo như đatilde noacutei trecircn lagrave được
Xin noacutei thecircm một chuacutet về Giới Luật của Tăng Đoagraven
Vigrave Phật giaacuteo Nguyecircn thủy cấm khocircng cho caacutec tu sĩ nhận sự
cuacuteng dường bố thiacute bằng tiền bạc Cho necircn họ khocircng coacute cơ
hội đi mua thức ăn bằng tiền bạc để magrave chọn thức ăn theo yacute
muốn của migravenh (giả sử như họ coacute muốn ăn chay) Họ hoagraven
toagraven phụ thuộc vagraveo thức ăn khất thực của dacircn lagraveng của thiacute
chủ bố thiacute cho họ hagraveng ngagravey Ngay cả khi họ nấu ăn trong tu
viện tịnh xaacute thigrave những nguyecircn liệu thực phẩm cũng lagrave do
những Phật tử mang tới cuacuteng dường (Hy vọng quyacute vị hiểu
ra được chỗ nagravey)
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 111
Ngagravey nay thực tế rất nhiều tu sĩ vagrave chugravea chiền theo Phacirc
giaacuteo Nguyecircn Thủy cũng ưu tiecircn việc ăn chay như ở Thaacutei
Lan ở Miến Điệnhellipkhi những điều kiện hậu cần cho pheacutep
Tuy nhiecircn những thầy tu ldquonghiecircm tuacutecrdquo theo truyền thống
Đại Thừa chắc chắn lagrave ăn chay tuyệt đối
(16) Việc ăn những đồ chay giả mặn coacute lagrave ngụy biện vagrave
đạo đức giả hay khocircng Tại sao lại lagravem thức ăn chay giả
mặn ở caacutec nước Đocircng Aacute như Việt Nam Trung Quốc Đagravei
Loan Triều Tiecircn
Đồ ăn chay giả mặn lagrave những thức ăn ldquochayrdquo lagravem từ bột
đậu nagravenh nấm vagrave thực vật nhưng được lagravem vagrave trigravenh bagravey
giống như những moacuten ăn mặn Nhiều nơi những người Phật
tử nấu vagrave ăn những đồ ăn kiểu nagravey bị cho lagrave đạo đức giả
Caacutei lyacute lagrave Đatilde ăn chay để quecircn đi thịt caacute quecircn đi việc saacutet sinh
động vật vậy magrave khi nấu chay lại chế biến ldquorau cảirdquo giống
hệt như mugravei vị higravenh dạng của thịt caacute để lsquogợi nhớrsquo đến những
thức ăn từ thịt caacute (vagrave coacute thể để ăn cho được ngon miệng
hơn)
Một số người thigrave giải thiacutech rằng việc lagravem thức ăn chay
giả mặn lagrave caacutech lagravem cho những người chưa ăn chay bước
qua ăn chay được dễ dagraveng hơn khocircng bị bỡ ngỡ khocircng bị
khoacute ăn khi chuyển từ ăn mặn qua ăn chay() Điều nagravey dugrave coacute
đuacuteng đối với một số người nhưng coacute lẽ chỉ lagrave tự nguỵ biện
Rotilde ragraveng lagrave trong tất cả những quaacuten ăn chay vagrave trong những
dịp lễ lagravenh caacutec Phật tử tề tựu về caacutec chugravea chiền ở Việt Nam
vagrave những nước Đocircng Aacute khaacutec thigrave hầu hết thức ăn chay đều
được chế biến vagrave trigravenh bagravey với higravenh dạng higravenh thức vagrave
hương vị y hệt thức ăn mặn vagrave được dugraveng bởi tất cả mọi
người vagrave cả Tăng Ni
112 Con đường của chuacuteng ta
Coacute hai vấn đề hay ldquohai lyacute lẽrdquo cần suy nghiệm vagrave bạn cần
chọn cho migravenh quan điểm nagraveo bạn thấy đuacuteng đắn lagrave phugrave
hợp với giaacuteo lyacute của Phật vagrave phugrave hợp với lograveng từ-bi của
chiacutenh migravenh
Một (1) khi đồ chay giả mặn được chế biến vagrave trigravenh bagravey
cho số đocircng Phật tử lagrave những người bigravenh thường đang ăn
mặn thigrave họ noacutei lagrave chế biến như vậy để những người đang ăn
thịt caacute chuyển qua ăn chay được dễ dagraveng hơn vigrave higravenh thức
vagrave mugravei vị cũng gần giống moacuten mặn Cho necircn tất cả quaacuten
cơm chay nhagrave hagraveng chay vagrave những nơi cuacuteng dường Trai
Tăng cũng đều lagravem như vậy Đoacute caacutech khuyến khiacutech mọi
người ăn chay
Hai(2) khi lagravem đồ chay giả mặn vagrave cuacuteng dường cho Tăng
Ni thigrave họ lại noacutei Tăng Ni thọ dụng thức ăn chay giả mặn
nhưng Tacircm khocircng hề khởi sinh điều gigrave về đồ ăn mặn như
thịt caacute Điều nagravey rất khoacute noacutei Đức Phật đatilde noacutei khi coacute đối
tượng tiếp xuacutec như mugravei vị higravenh sắchellipthigrave cảm-thọ vagrave ldquotacircm-
khởirdquo sẽ khởi sinh
Cho dugrave theo Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy thigrave việc ăn mặn lagrave
khocircng bị cấm nhưng nếu đatilde traacutenh ăn đồ mặn thật sự vigrave lyacute
do khocircng muốn higravenh thugrave mugravei vị của thịt caacute lagravem động lograveng
từ bi lagravem suy nghĩ về việc saacutet sinh giết hại thigrave việc lagravem đồ
ăn chay giả mặn với higravenh thugrave mugravei vị như của thịt caacute thật
(thịt gigrave caacute gigrave thigrave coacute những higravenh thugrave vagrave mugravei vị đuacuteng như vậy)
chắc sẽ lagravem khởi sinh trong tacircm những nhận-thức [tưởng]
về loại thịt hay caacute đoacute Vagrave như vậy lại đi ngược lại yacute nghĩa
của việc ăn chay Như vậy caacutei ldquoyacute nghĩardquo của việc ăn chay
lagrave vigrave lograveng từ-bi lagrave để quecircn đi higravenh ảnh mugravei vị của thịt caacute
thật cũng khocircng cograven ở đacircy
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 113
Bạn coacute thể tự hỏi rằng nếu ăn chay vigrave lograveng từ-bi vagrave sự
thanh-tịnh của thacircn vagrave tacircm thigrave rau cải nấm rơm đậu
nagravenhhellip được cắt thagravenh từng miếng nhỏ vuocircng vức ăn khocircng
thấy ngon miệng một caacutech tự nhiecircn hay sao magrave cần phải
cocircng phu cắt tỉa gaacuten gheacutep tạo higravenh vagrave cho vagraveo những gia
vị mugravei vị để thức ăn phải giống như chả lụa caacute kho heo
xagraveo thịt nướnghellip thigrave mới ăn thấy ngon miệng được
Tuy nhiecircn dugrave tốt hay xấu thigrave việc ăn chay hay ăn đồ
chay giả mặn vẫn tốt hơn nhiều so với việc ldquocố yacuterdquo ăn thịt ăn
caacute với caacutei tacircm ldquoyacute thứcrdquo rotilde việc giết thịt saacutet sanh chắc chắn
đatilde xảy ra đacircu đoacute (ở những lograve giết mổ ở chợ vagrave ở trong nhagrave
bếp của những người nấu)
Đức Phật
Tất cả mọi chuacuteng sinh
Đều mưu cầu được sống
Đều mưu cầu hạnh phuacutec
helliphelliphelliphellip
Migravenh run sợ đao kiếm
Migravenh cũng sợ chết choacutec
Vậy lấy người lagrave migravenh
Thigrave khocircng necircn giết hại
Khocircng gacircy ra giết hại
(Kinh Phaacutep Cuacute ndash Kệ 129)
114 Con đường của chuacuteng ta
(17) Những cảnh giới1 hiện hữu (cotildei sống) khaacutec nhau lagrave
gigrave Chuacuteng lagrave những nơi thực hay ảo
Theo truyền thống Phật giaacuteo coacute năm (5) cảnh giới hiện
hữu magrave tất cả caacutec loagravei chuacuteng sinh coacute mặt ở đoacute Năm cảnh
giới đoacute lagrave
Địa Ngục
Suacutec Sinh
Ngạ Quỷ
Người
Thiecircn Thần vagrave Trời
Những cảnh giới thấp xấu đầy đau khổ lagrave Địa ngục Suacutec
sinh Ngạ quỷ
bull Địa ngục theo kinh điển bao gồm 08 đại địa ngục vagrave
160 tiểu địa ngục bao bọc xung quanh những đại địa ngục
đoacute
bull Suacutec sinh lagrave cảnh giới của tất cả loagravei động vật từ nhỏ beacute
cho đến to lớn
bull Ngạ quỷ (peta) coacute nghĩa lagrave ldquoquỷ đoacuteirdquo hoặc hay được
gọi lagrave những lsquohồn marsquo hay ldquonhững người khuất mặtrdquo xung
quanh ta Ngạ quỷ sống trong cotildei vocirc cugraveng đagravey đọa vagrave đau
khổ luocircn luocircn thiếu thốn luocircn luocircn đoacutei khaacutet magrave khocircng
được ăn uống Vagrave coacute những loagravei ngạ quỷ luocircn luocircn ở gần
những người thacircn quyến cograven sống của migravenh vagrave coacute thể thấy
được tất cả những gigrave họ hagraveng thacircn quyến của migravenh đang
lagravem vagrave luocircn luocircn khao khaacutet những người thacircn lagravem những
1ldquoCảnh giớirdquo lagrave hoagraven cảnh lagrave phacircn giới cao thấp viacute dụ cảnh giới suacutec sinh cảnh giới
địa ngục cảnh giới trecircn trời Trong mỗi loại cảnh giới cao thấp đoacute coacute thể coacute nhiều
ldquocotildei sốngrdquo khaacutec nhau viacute dụ địa ngục coacute 168 tầng hay ldquocotildeirdquo khaacutec nhau cảnh giới
trecircn trời thigrave coacute đến 28 ldquocotildeirdquo sống khaacutec nhau
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 115
việc cocircng-đức vagrave hồi-hướng cocircng đức đoacute cho họ để họ
hưởng được cocircng-đức đoacute Đoacute lagrave caacutech duy nhất giuacutep họ giảm
bớt nghiệp xấu vagrave hy vọng được taacutei sinh về một cotildei lagravenh
khaacutec
bull Cotildei Suacutec sinh vagrave Ngạ quỷ lagrave ở cugraveng nơi với cotildei Người
cugraveng ở trecircn bề mặt traacutei đất
bull [Xin để yacute thecircm loagravei Quỷ thần A-tu-la (asuras) lagrave loagravei
quỷ thần dị dạng to lớn ở cotildei trời của Nam Thiecircn Vương
(thuộc Tứ Đại Thiecircn Vương) nhưng do nghiệp xấu luocircn
sống với tacircm sacircn hận hung hatilden vagrave đau khổ cho necircn họ cũng
thuộc về cảnh giới thấp xấu đau khổ mặc dugrave cotildei sống của họ
lagrave thuộc về trecircn cảnh giới trời thần Cho necircn nhiều truyền
thống Phật giaacuteo khaacutec đatilde tiacutenh riecircng cotildei quỷ thần A-tu-la một
cảnh-giới đau khổ riecircng vagrave do caacutech tiacutenh như vậy necircn tổng
cộng coacute 06 cảnh giới magrave chuacuteng sinh đang hiện hữu
Bạn coacute biết khocircng coacute rất nhiều coacute lograveng tốt vagrave chiacutenh trực
họ lagrave những người tốt bụng cocircng bằng vagrave coacute lograveng bi mẫn
nhưng họ coacute tacircm hay dễ bị noacuteng giận Họ coacute thể noacuteng giận
vigrave nhiều lyacute do xảy ra hagraveng ngagravey họ noacuteng giận vigrave bất đồng
vigrave tự aacutei vigrave caacutei ta bị xuacutec phạm hoặc vigrave sự bất cocircng vigrave quaacute
noacuteng ruột lo lắng cho người thacircn vagrave người khaacutec vigrave hoagraven
cảnh trớ trecircu vigrave gặp phải người xấu vigrave buồn bực nhacircn tigravenh
thế thaacuteiNếu họ khocircng tu tập tacircm để giảm trừ tacircm sacircn-giận
đoacute thigrave sau khi chết họ rất dễ bị taacutei sinh thagravenh những quỷ
thần A-tu-la đau khổ như vậy]
bull Những cảnh giới cao đẹp lagrave cotildei Người vagrave những cotildei Trời
của caacutec thiecircn thần vagrave caacutec vị trời Phạm Thiecircn (Brahmas)
bull Kinh điển cũng ghi rằng coacute nhiều ldquotầngrdquo tức nhiều
ldquocotildeirdquo cao thấp khaacutec nhau trong cảnh giới Địa Ngục vagrave trong
cảnh giới Thiecircn Thần vagrave Trời
116 Con đường của chuacuteng ta
bull Nếu loagravei quỷ thần A-tu-la (asuras) được taacutech riecircng ra
thagravenh một (đơn vị) cotildei hiện hữu riecircng biệt vagrave caacutec tầng địa
ngục được gom chung thagravenh một cotildei thigrave tổng cộng coacute 04
cotildei thuộc cảnh giới xấu [Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷ vagrave A-
tu-la] 07 cotildei Dục giới phuacutec lagravenh [gồm 1 cotildei dục giới lagrave cotildei
Người vagrave 06 cotildei dục giới của Thiecircn thần) 16 cotildei Trời Sắc
Giới vagrave 04 cotildei Trời Vocirc Sắc Giới
Tổng cộng Coacute 31 Cotildei hiện hữu magrave con người (vagrave chuacuteng
sinh) coacute thể bị hay được taacutei sinh về đoacute ngay sau khi từ giatilde
kiếp sống hiện tại
Chẳng hạn ở cảnh giới địa ngục coacute đến 168 ldquotầngrdquo đại địa
ngục vagrave tiểu địa ngục khaacutec nhau tugravey theo mức độ Nghiệp aacutec
nặng nề magrave chuacuteng sinh bị rơi rớt vagrave đagravey đọa vagraveo đoacute
Cograven trecircn cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời coacute rất nhiều cotildei
Trời khaacutec nhau tugravey theo mức độ do Nghiệp thiện lagravenh magrave
chuacuteng sinh được taacutei sinh về đoacute gồm coacute 06 Cotildei Trời Dục
Giới 16 Cotildei Trời Sắc Giới vagrave 04 Cotildei Trời Vocirc Sắc Giới
Để dễ higravenh dung bạn coacute thể liecircn-tưởng đến một cotildei lagrave
ldquocotildei Ngườirdquo trecircn traacutei đất magrave chuacuteng ta đang sống gồm 193
nước trải dagravei trecircn 07 đại lục địa Nếu chuacuteng ta may mắn
được sống trong những đất nước văn minh thanh bigravenh vagrave
khiacute hậu ocircn hogravea thigrave đoacute lagrave một điều phuacutec lagravenh so với việc phải
sống trong những đất nước lạc hậu đầy chiến tranh vagrave khiacute
hậu khắc nghiệt đoacutei nghegraveo vagrave bệnh tật Những đất nước trecircn
traacutei đất vagrave mức độ dễ sống vagrave khoacute sống khaacutec nhau thậm chiacute
quaacute checircnh lệch nhau thigrave cũng giống như những ldquocotildeirdquo khaacutec
nhau trecircn cảnh giới trecircn Trời hay những ldquocotildeirdquo khaacutec nhau
trong cảnh giới dưới địa ngục vậy
Vigrave vậy coacute thể noacutei rằng bất kỳ một cotildei Trời nagraveo đoacute (trong
26 cotildei thuộc cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời) lagrave chắc chắn sẽ
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 117
tốt đẹp hơn vagrave phuacutec lagravenh hơn bất cứ quốc gia nagraveo trecircn traacutei
đất cotildei người
Vagrave ngược lại coacute thể hiểu bất kỳ một ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo
nagraveo đoacute (trong 168 ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo) của cảnh giới địa ngục
cũng chắc chắn lagrave kinh khủng hơn đagravey đọa hơn vagrave toagraven lagrave
đau khổ hơn bất kỳ xứ sở nagraveo trecircn traacutei đất
Vigrave vậy ở nơi đacircu đời sống hay mocirci trường sống coacute sự tagraven
bạo độc tagravei aacutep bức vagrave đagravey đọa quaacute khốc liệt với con người
thigrave người ta hay gọi lagrave ldquođịa ngục trần gianrdquo
Khi noacutei về đời sống Thacircn-Tacircm của con người Đức Phật
thường noacutei một caacutech ẩn dụ về những ldquocảnh giớirdquo coacute nghĩa
lagrave những tigravenh trạng hạnh phuacutec hay đau khổ khaacutec nhau của
con người tugravey theo hoagraven cảnh của mỗi người
-Viacute dụ một người đang phải chịu tật nguyền đau đớn
hoặc tinh thần khủng hoảng thigrave người đoacute đatilde giống như đang
chịu cảnh địa ngục
-Những người khocircng cograven lẽ sống gigrave chỉ biết nằm chờ đến
bữa ăn vagrave sống để ăn thigrave chẳng khaacutec nagraveo sống như cảnh suacutec
sinh
-Những người quaacute tham lam luocircn luocircn tham muốn thegravem
khaacutet magrave chẳng bao giờ được thỏa matilden dugrave đatilde coacute đầy đủ thigrave
được cho lagrave giống như loagravei ngạ quỷ luocircn luocircn cảm thấy đoacutei
thiếu vagrave đau khổ vigrave thegravem khaacutet
-Người luocircn luocircn coacute maacuteu sacircn giận ganh tị chiến tranh
tranh dagravenh quyền lực vagrave của cải thigrave tacircm cũng chẳng khaacutec
nagraveo loagravei quỷ thần dị dạng A-tu-la luocircn luocircn sống với tacircm
sacircn hận thugrave hằn vagrave hiếu chiến
118 Con đường của chuacuteng ta
-Vagrave những ai được sinh ra đẹp đẽ vagrave giagraveu sang coacute thể
được gọi lagrave đang sống sung sướng như ở cotildei thiecircn thần hay
thiecircn đagraveng Cotildei thiecircn thần dường như lagrave mơ ước của Viacute dụ
những ngocirci sao thể thầu hết mọi người bởi vậy khi những
tagravei tử điện ảnh nổi tiếng sống trong nhagrave cao cửa đẹp vagrave luocircn
coacute hagraveng triệu người hacircm mộ hay lsquotocircn thờrsquo thigrave những người
hacircm mộ đoacute gọi họ lagrave những lsquothiecircn thầnrsquo
Rotilde ragraveng lagrave những cotildei thấp xấu như Địa Ngục Ngạ Quỷ
Suacutec Sinh Quỷ Thần dị dạng lagrave đầy đau khổ vagrave hagravenh hạ Vagrave
những cotildei Thiecircn thần vagrave Trời trecircn tiecircn cảnh lagrave đầy phuacutec
lagravenh vagrave sung sướng
-Tuy nhiecircn Đức Phật noacutei rằng ở những cotildei thấp xấu đoacute
chuacuteng sinh khoacute magrave lagravem được một việc cocircng đức nagraveo để tiacutech
lũy Nghiệp tốt được Những chuacuteng sinh ở trong những cotildei
thấp xấu bị đọa đagravey như vậy thigrave chỉ lo chịu đựng mọi đau
khổ hagravenh hạ chứ khocircng cograven thời gian hay cơ hội lagravem
chuyện phuacutec đức nagraveo (Khi đatilde bị ở trong cảnh giới Địa ngục
hay Suacutec sinh thigrave coacute lagravem cocircng đức cũng chẳng coacute điều gigrave để
lagravem Vagrave tacircm thức của chuacuteng sinh đang bị ở trong cotildei địa
ngục vagrave suacutec sinh cũng khoacute magrave khởi sinh một triacute tuệ căn bản
nagraveo để magrave lagravem chuyện cocircng đức Thời gian bị ở trong
những cotildei đoacute thật lagrave dagravei khocircng thể nghĩ bagraven vigrave khoacute magrave tạo
ra được nghiệp tốt nagraveo để chuyển hoacutea taacutei sinh vagraveo những
cảnh giới tốt hơn)
-Trong khi đoacute những chuacuteng sinh ở những cotildei bồng lai
của Thiecircn thần vagrave Trời thigrave chỉ lo hưởng thụ sung sướng
khocircng cograven bị đau khổ cho necircn họ cũng chẳng rảnh rang để
suy tư hay nghĩ nhiều đến những việc cocircng đức Ở những
cotildei phuacutec lagravenh sung sướng đoacute những thiecircn thần cũng khocircng
nhigraven thấy được những lẽ vocirc-thường vagrave biến-đổi nhanh
choacuteng như ở trong cotildei Người
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 119
-Như vậy chỉ cograven cotildei Người lagrave coacute đủ hai bản chất Khổ vagrave
Sướng lagrave thiacutech hợp để học tập vagrave thực hagravenh giaacuteo phaacutep của
Đức Phật Hơn nữa chỉ coacute ở cotildei Người thigrave tất cả chuacuteng sinh
mới coacute cơ hội lagravem những hagravenh động cocircng-đức lagravem những
việc tốt lagravem người tốt vagrave nhờ đoacute tiacutech lũy Nghiệp tốt
Những Nghiệp tốt sẽ lagrave những hagravenh trang cho những chuyến
đi sau nagravey sau khi từ giatilde cotildei Người vagrave cũng nhờ vậy mới
mong coacute ngagravey giải thoaacutet hoagraven toagraven
Tuy nhiecircn Đức Phật coacute kể rằng coacute những chuacuteng sinh lagrave
thiecircn thần ở những cotildei Trời cũng cố gắng thực hagravenh giaacuteo
phaacutep của Đức Phật vagrave đatilde coacute thể chứng ngộ Niết-bagraven Vigrave
vậy Đức Phật đatilde cố gắng khuyecircn dạy mọi người hatildey nỗ lực
tu tập lagravem những điều tốt lagravenh để tiacutech lũy Nghiệp tốt Đoacute lagrave
cơ hội để được taacutei sinh về những cotildei lagravenh đaacuteng quyacute đoacute
Cho dugrave những cảnh giới (gồm 31 cotildei hiện hữu) coacute thực
sự tồn tại trong vũ trụ hay khocircng hoặc đoacute chỉ lagrave những
trạng thaacutei tacircm của từng chuacuteng sinh thigrave vấn đề đoacute cũng
khocircng quan trọng Điều quan trọng lagrave chuacuteng ta theo nguyecircn
lyacute khoa học của Phật giaacuteo đoacute lagrave sống tốt thigrave sẽ tạo Nghiệp
tốt vagrave nhờ đoacute bạn coacute quyền hy vọng sẽ được taacutei sinh về
những cotildei phuacutec lagravenh sau khi chết
Mục điacutech trước sau của caacutec Phật tử lagrave phải được về cotildei
lagravenh traacutenh được những cotildei thấp xấu đầy đau khổ vagrave đọa đagravey
kinh khủng như cảnh Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷhellip
Cograven đối với mục tiecircu tột-cugraveng lagrave giải thoaacutet khỏi vograveng taacutei
sinh luacircn hồi thigrave chỉ khi chuacuteng ta được ở trong những cotildei
lagravenh thigrave mới coacute thể tiếp tục lagravem việc tốt lagravenh vagrave thực hagravenh
Phật Phaacutep thigrave mới mong coacute ngagravey đạt đến Niết-bagraven sự giải
thoaacutet hoagraven toagraven khỏi luacircn hồi sinh tử
120 Con đường của chuacuteng ta
(18) Khi đạo Phật được truyền baacute sang những nước
phương Tacircy rất nhiều người phương Tacircy đatilde theo Đạo
Phật Điều đoacute coacute đuacuteng như vậy khocircng
Riecircng ở Mỹ con số người thực sự thực hagravenh theo Phật
giaacuteo vẫn cograven iacutet Giaacuteo sư Seymour Lachman đồng taacutec giả
của quyển saacutech nổi tiếng ldquoMột quốc Gia Becircn Dưới Chuacuteardquo
(One Nation Under God) ước lượng khoảng 800000 người
lagrave Phật tử ở Mỹ Tuy nhiecircn những nhagrave nghiecircn cứu Phật
giaacuteo thigrave cho rằng con số đoacute coacute thể lagrave nhiều hơn 4-5 lần nếu
tiacutenh cả con số những người theo đạo Phật nhập cư liecircn tục
từ những nước Đocircng Nam Aacute vagrave Đocircng Aacute
Số người theo đạo Phật ở chacircu Acircu khoảng 4 triệu người
chủ yếu ở caacutec nước Đức Phaacutep Anh Yacute
Số người theo đạo Phật ở chacircu Uacutec cũng khaacute nhiều vagrave
tăng nhanh Thống kecirc năm 2011 cho biết coacute khoảng
529000 người Uacutec theo đạo Phật trong tổng dacircn số khoảng
215 triệu người con số Phật tử tăng nhanh từ khoảng 21
dacircn số lecircn gần 25 dacircn số trong năm năm cuối
Coacute rất nhiều danh nhacircn rất nổi tiếng ở những nước Acircu
Mỹ đatilde theo đạo Phật hoặc đatilde chuyển từ đạo của họ qua đạo
Phật Trong số đoacute coacute nhiều người nổi tiếng nhất trong lĩnh
vực của migravenh trecircn thế giới magrave bạn coacute thể đatilde dễ dagraveng biết
đến từ lacircu Viacute dụ như
William Ford Jr Chủ hatildeng xe hơi Ford
Steve Jobs Chủ tịch hatildeng maacutey tiacutenh Apple Inc
Tiger Woods Nhagrave vocirc địch gocircn thế giới
Richard Gere Tagravei tử điện ảnh
Harrison Ford Tagravei tử điện ảnh
Orlando Bloom Tagravei tử điện ảnh
Keanu Reeves Tagravei tử điện ảnh
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 121
Uma Thurman Tagravei tử điện ảnh
Oliver Stone Đạo diễn điện ảnh
Tina Turner Ca sĩ nhạc Pop
Adam Yauch Ca sĩ nhạc Pop
Herbie Hancock Nhạc sĩ nhạc Jazz
Roberto Baggio Cầu thủ boacuteng đaacute Yacute
Phil Jackson Cầu thủ boacuteng rỗ NBA
Marshall Cty Marshall Goldsmith Partners
Goldsmith
helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip
Bạn cũng coacute thể đọc thecircm một bagravei viết rất hay về bối
cảnh Phật giaacuteo ở Hollywood vagrave Hoa Kỳ trecircn trang www
unboundintrasuntcnjeduarchiveslifestyleoldbuddha với
tựa đề ldquoNhững Ngocirci Sao Lagrave Phật Tửrdquo
(19) Bạn vẫn cograven nhiều cacircu hỏi muốn được trả lời
Nếu bạn vẫn cograven nhiều thắc mắc về yacute nghĩa vagrave giaacuteo lyacute
Phật giaacuteo vagrave việc thực hagravenh đạo Phật xin bạn hatildey tigravem đọc
một quyển saacutech về vấn đaacutep theo từng đề mục rất hay coacute tecircn
lagrave ldquoNhững Hỏi Đaacutep Hayrdquo (Good Question Good Answer)
của ngagravei S Dhammika Quyển saacutech nagravey đatilde được dịch ra
nhiều ngocircn ngữ vagrave cũng coacute bản dịch ra tiếng Việt của cư sĩ
Phạm Kim Khaacutenh vagrave TS Bigravenh Anson mang tecircn ldquoPhật Phaacutep
Vấn Đaacuteprdquo
Bạn coacute thể tham khảo thecircm quyển ldquoVấn Đaacutep về Phật
giaacuteordquo được biecircn soạn bởi cugraveng người viết do cugraveng nhagrave xuất
bản ấn hagravenh 2012 cugraveng với quyển saacutech nagravey
100 Con đường của chuacuteng ta
vagrave tacircm linh như lagrave caacutech kết hợp đuacuteng nghĩa nhất Phật
giaacuteo sẽ trả lời được yacute nghĩa nagravey
ldquoNếu coacute một tocircn giaacuteo nagraveo coacute thể đương đầu với những
nhu cầu khoa học hiện đại thigrave đoacute lagrave Phật giaacuteo Phật
giaacuteo khocircng cần xeacutet lại quan điểm của migravenh để cập nhật
với những khaacutem phaacute mới của khoa học Phật giaacuteo
khocircng cần phải từ bỏ quan điểm của migravenh để xu hướng
theo khoa học bởi vigrave Phật giaacuteo bao trugravem cả khoa học
cũng như vượt qua khoa họcrdquo
(9) Phương phaacutep ldquoThiềnrdquo coacute tạo những tacircm niệm xấu aacutec
hay khocircng theo như một số người vẫn bagraven taacuten magrave khocircng
giải thiacutech
Thiền đatilde được thực hagravenh vagrave phaacutet triển bằng nhiều higravenh
thức khaacutec nhau vagrave nhiều nền văn hoacutea khaacutec nhau trong suốt
mấy ngagraven năm qua Ngagravey nay thiền tập được thực hiện trecircn
khắp thế giới đặc biệt phaacutet triển mạnh ở những nước
phương Tacircy
Rất nhiều cocircng ty doanh nghiệp đatilde gửi nhacircn viecircn của
migravenh đến thiền tập ở những khoacutea thiền Họ nhận ra rằng
thiền mang lại rất nhiều lợi iacutech lagravem cho tacircm an định vagrave tacircm
trong sạch vagrave giuacutep cho việc kiểm soaacutet những aacutep lực cocircng
việc stress nỗi đau bức xuacutec vagrave những cơn giận
Những nhagrave thần kinh học thuộc Trường Y Khoa của đại
học University of Massachusetts bằng caacutech nghiecircn cứu
soacuteng natildeo của những người hagravenh thiền đatilde cho thấy kết luận
rằng natildeo của họ an bigravenh vagrave tĩnh lặng hơn natildeo của những
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 101
người khocircng hagravenh thiền (wwwpsychologytodaycom
articles200304the-benefits-meditation)
Những nhagrave nghiecircn cứu của Trung Tacircm Y Khoa San
Francisco thuộc đại học University of California cũng đatilde
kết luận rằng nhờ vagraveo thiền tập những người theo Phật giaacuteo
thực sự hạnh phuacutec vagrave bigravenh tĩnh hơn những người khaacutec
(wwwnewsbbccouk2hihealth3047291stm)
Một số người khocircng taacuten đồng việc hagravenh thiền vigrave những
nỗi sợ vocirc lyacute Điều đoacute lagrave hoagraven toagraven sai traacutei ngay cả đơn
thuần về mặt khoa học y học
(10) Phải chăng những cacircu chuyện về những điều thần
diệu về năng lực thần thocircng của Đức Phật lagrave coacute thật
Theo Phật giaacuteo mọi điều đều coacute thể xảy ra theo tiến
trigravenh khoa học vagrave nhacircn quả
Một số năng lực của Tacircm coacute thể tạo ra những kỳ cocircng
hay những điều thần diệu khoacute magrave giải thiacutech được bằng tri
kiến bigravenh thường của người phagravem tục cograven đầy vocirc minh vagrave ocirc
nhiễm như chuacuteng ta
Đuacuteng lagrave trong kinh điển coacute ghi lại một số điều thần diệu
vagrave năng lực thần thocircng magrave Đức Phật đatilde thể hiện trong một
vagravei lần để chinh phục đạo đức của những người ngoại đạo
quaacute khiacutech Tuy nhiecircn Đức Phật chưa bao giờ noacutei nhiều về
những năng lực nagravey hay chỉ dạy cho ai về thần thocircng như lagrave
một giaacuteo lyacute cần thiết
102 Con đường của chuacuteng ta
Cograven một số cacircu chuyện khaacutec về năng lực thần thocircng của
Đức Phật lịch sử coacute lẽ do một số tu sĩ cổ xưa đatilde phoacuteng đại
thecircu dệt thecircm iacutet nhiều vigrave sự sugraveng kiacutenh cao độ dagravenh cho Đức
Phật vagrave vigrave mục điacutech tạo ra những higravenh ảnh cao siecircu của Đức
Phật để saacutenh với những higravenh ảnh huyền thoại biacute ẩn của tocircn
giaacuteo hữu thần khaacutec vagraveo thời cổ xưa đoacute (như Hindu giaacuteo)
Phật giaacuteo khocircng khuyến khiacutech sự đề cao hay niềm tin mugrave
quaacuteng vagraveo những điều thần diệu những bugravea pheacutep hay về
một Đức Phật đầy huyền thuật vagrave thần thocircng biacute ẩn như vậy
Đức Phật khocircng chủ trương pheacutep thuật hay thần thocircng biến
hoacutea lagrave một trong những caacutech thức tu hagravenh nagraveo cả
Chiacutenh Đức Phật đatilde dạy rằng bất kỳ thần thocircng biến hoacutea
nagraveo cho dugrave coacute thật đi nữa thigrave cũng khocircng hề quan trọng
Điều quan trọng lagrave thực hagravenh con đường Đạo magrave Đức Phật
đatilde hướng dẫn bởi vigrave chỉ coacute con đường đoacute mới giải thoaacutet
con người khỏi mọi khổ đau vagrave phiền natildeo magrave thocirci
(11) Những người đồng tiacutenh luyến aacutei coacute thể lagrave Phật tử hay
khocircng
Xu hướng tigravenh dục của mọi người lagrave khocircng liecircn quan vagrave
khocircng phải lagrave yếu tố quan trọng gigrave trong Phật giaacuteo hết
Đồng tiacutenh luyến aacutei lagrave xu hướng tigravenh dục tự nhiecircn của một
người vagrave coacute lẽ đoacute khocircng phải lagrave một dạng phạm giới về đạo
đức như lagrave một hagravenh động tagrave dacircm (giới thứ tư trong ldquoNăm
Giớirdquo)
Nếu bạn thắc mắc những người theo đạo Phật coacute thể sẽ
hỏi lại như vầy ldquoAi tốt hơn ai một người đồng tiacutenh chiacutenh
trực hiền hogravea hay một người tigravenh dục khaacutec phaacutei magrave vocirc
lương tacircm gian traacuterdquo
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 103
Theo Đức Phật đạo đức vagrave phẩm hạnh của một người
khocircng phụ thuộc vagraveo tocircn giaacuteo của họ Dugrave những người coacute
đang theo đạo Phật hay khocircng thigrave họ vẫn lagrave người tốt khi họ
lagrave người tốt Vagrave tất cả mọi người đều coacute thể tham gia vagraveo
Phật giaacuteo nếu họ tigravem hiểu vagrave thấy đạo Phật lagrave coacute lyacute vagrave thiacutech
hợp cho việc tu tập để đem lại sự bigravenh an vagrave giải thoaacutet cho
họ Dugrave cho họ khocircng theo đạo Phật một caacutech chiacutenh thức
nhưng nếu họ sống một đời với đạo đức tốt đẹp thigrave họ cũng
đatilde lagrave những Phật tử rồi theo yacute nghĩa của Phật giaacuteo
(12) Huacutet thuốc laacute lagrave ngược với đạo Phật
Noacutei một caacutech chiacutenh thức thigrave Phật giaacuteo khocircng xem việc
huacutet thuốc laacute lagrave sai traacutei về mặt đạo đức
Tuy nhiecircn rất nhiều những Phật tử vagrave tu sĩ Phật giaacuteo
nghiecircm tuacutec vagrave gương mẫu đều khocircng huacutet thuốc laacute vagrave họ
thường khuyến khiacutech việc từ bỏ thuốc laacute
Bởi vigrave huacutet thuốc laacute coacute rất nhiều điều nguy hại cho bản
thacircn Những người ldquotu thiềnrdquo khocircng necircn huacutet thuốc laacute vigrave huacutet
thuốc laacute lagrave lagravem cho thần kinh vagrave tacircm triacute luocircn luocircn bị hồi
hộp kiacutech thiacutech trong khi việc thiền định lagrave việc lagravem cho
tacircm tĩnh lặng vagrave tập trung Hơn nữa huacutet thuốc laacute lagrave lagravem cho
hệ hocirc hấp hoạt động khocircng tốt hơi-thở sẽ khoacute khăn ngắn
dagravei ngộp thở vigrave thuốc laacute lagravem hại phổi vagrave hệ tim mạch lagravem
sức khỏe khocircng tốt tất cả đều cản trở cho việc hagravenh thiền
Cho dugrave những tăng sĩ khocircng tu theo phương phaacutep thiền thigrave
họ cũng khocircng necircn huacutet thuốc laacute vigrave điều đoacute cũng tạo ra
những higravenh ảnh khocircng đẹp ở những nơi chugravea chiền vagrave trước
mắt những Phật tử Nhưng sự thật thigrave thời nay coacute rất nhiều
thầy tu theo phaacutep mocircn Tịnh Độ ở Việt nam lagrave những người
huacutet thuốc laacute thường xuyecircn
104 Con đường của chuacuteng ta
Một vấn đề nữa của huacutet thuốc laacute cũng giống như việc
uống rượu vagrave dugraveng chất độc hại do lagrave gacircy ghiền Huacutet thuốc
coacute thể biến thagravenh một dạng thegravem muốn liecircn tục hagraveng ngagravey
vigrave tiacutenh chất gacircy ghiền vagrave lagravem cho người huacutet thuốc luocircn luocircn
phụ thuộc vagraveo noacute
Một vấn đề quan trọng nữa lagrave việc huacutet thuốc laacute vừa gacircy
hại cho bản thacircn migravenh vừa ảnh hưởng vagrave gacircy hại đến những
người hiacutet thở xung quanh họ trở thagravenh những người huacutet
thuốc laacute ldquobị độngrdquo trở thagravenh những nạn nhacircn của người huacutet
thuốc Magrave như Đức Phật đatilde noacutei những việc gigrave migravenh lagravem magrave
gacircy hại cho bản thacircn migravenh vagrave những người khaacutec thigrave đoacute
khocircng phải lagrave một hagravenh động tốt thiện Vagrave vigrave vậy chuacuteng ta
cần necircn traacutenh bỏ
Cũng chiacutenh vigrave lyacute do gacircy nguy hại cho migravenh vagrave mọi
người nhiều nước văn minh trecircn thế giới đatilde hạn chế việc
huacutet thuốc vagrave việc huacutet thuốc cũng bị nghiecircm cấm ở những
nơi cocircng cộng
Từ những điều nagravey chuacuteng ta coacute thể hiểu rằng Phật giaacuteo
coacute lẽ khocircng taacuten đồng với việc huacutet thuốc laacute vagrave coacute lẽ khocircng
xem việc huacutet thuốc lagrave thaacutei độ hay hagravenh động tiacutech cực vagrave tốt
lagravenh trong cuộc sống
(13) Phật giaacuteo dạy chuacuteng ta necircn luocircn luocircn hagravei lograveng với
mọi thứ migravenh coacute Tuy nhiecircn đa số mọi người đều coacute tham
vọng lagravem việc nhiều hơn để coacute thu nhập nhiều hơn vagrave
cũng coacute tham vọng tạo cuộc sống sung tuacutec hơn cho gia
đigravenh Vậy lagravem sao hogravea giải vấn đề nagravey
Đacircy lagrave một cacircu hỏi hay Đuacuteng lagrave Đạo Phật khuyecircn dạy
mọi người hatildey biết hagravei lograveng biết hạnh phuacutec với những gigrave
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 105
migravenh coacute được đừng quaacute tham lam đừng quaacute tham muốn magrave
dẫn đến thất vọng bất hạnh vagrave khổ sở
Tuy nhiecircn Đạo Phật vẫn mở ra cho mọi người sự tự do
chọn lựa phương caacutech vagrave con đường nagraveo đem lại nhiều an
lagravenh vagrave hạnh phuacutec nhất cho migravenh miễn sao bạn đừng quaacute đi
về cực đoan Vigrave vậy đạo Phật đatilde chủ trương vagrave khuyến
khiacutech ldquoCon Đường Trung Đạordquo Trung đạo nghĩa lagrave sao
Nghĩa lagrave (a) bạn đừng quaacute tham vọng đến nỗi coacute khả
năng gacircy phương hại đến quyền lợi của người khaacutec trong
khi migravenh nỗ lực để đạt được mục điacutech đoacute của migravenh Vagrave bạn
(b) cũng khocircng necircn quaacute hagravei lograveng với hoagraven cảnh của migravenh
nếu cograven phấn đấu được để cải thiện đời sống tinh thần vagrave
vật chất cho chiacutenh migravenh vagrave gia đigravenh thigrave hatildey cố gắng nỗ lực
trong phạm vi khả năng của migravenh đừng quaacute rụt regrave một caacutech
tiecircu cực nhưng cũng đừng quaacute tham vọng một caacutech quaacute
đaacuteng Tức lagrave traacutenh hai cực đoan Đoacute lagrave yacute nghĩa của con
đường trung đạo
Viacute dụ vigrave tham muốn được thăng cấp hay được tăng
lương magrave migravenh phải dugraveng nhiều caacutech hay thủ đoạn khocircng
tốt để đạt được mục điacutech lagravem phương hại đến đồng nghiệp
vagrave người khaacutec thigrave điều đoacute lagrave khocircng đuacuteng với đạo Phật
(Những thực tại ldquokhocircng đẹprdquo trong viacute dụ nagravey lagrave rất phổ
biến trong nhiều nơi cocircng sở hiện nay Một số đồng nghiệp
vagrave đối taacutec của tocirci trước đacircy từ Trung Quốc Nam Triều Tiecircn
vagrave nhiều nước Acircu Mỹ cũng tacircm sự rằng việc nagravey lagrave khaacute phổ
biến ở đất nước họ Tuy nhiecircn cũng theo yacute họ tigravenh trạng
nagravey ở những nước Acircu Mỹ coacute vẻ iacutet hơn sơ với ở những nước
Đocircng Aacute)
Hay vigrave muốn coacute thật nhiều tiền necircn bạn dagravenh hết thời
gian lagravem thecircm ngoagravei giờ coi nhẹ những thời gian hay
106 Con đường của chuacuteng ta
những việc dagravenh cho gia đigravenh vợ chồng con caacutei cha mẹ
anh chị emhellipĐiều đoacute về lacircu về dagravei sẽ lagravem tổn hại tigravenh cảm
của gia đigravenh đối với migravenh điều đoacute lagrave khocircng coacute lợi cho migravenh
vagrave gia đigravenh
Noacutei cho cugraveng những tham vọng vagrave sự bằng lograveng phải
necircn được cacircn bằng theo đuacuteng hoagraven cảnh năng lực vagrave những
nhu cầu được ưu tiecircn theo thứ tự của migravenh Viacute dụ thời gian
đi chăm soacutec cha mẹ ở bệnh viện sau giờ lagravem việc necircn được
ưu tiecircn hơn lagrave thời gian dagravenh cho việc lagravem thecircm ngoagravei giờ
để tăng thecircm mức độ thu nhập Cha mẹ cagraveng ngagravey cagraveng gần
đất xa trời chứ họ khocircng chờ cho bạn coacute đủ thu nhập để đến
chăm soacutec họ Nguyecircn tắc vẫn vậy Dugrave bạn coacute tham vọng
tiacutech cực đến đacircu thigrave luocircn luocircn suy nghĩ chiacutenh chắn rằng
ldquoNhững gigrave lagravem magrave khocircng coacute lợi cho migravenh hay người khaacutec
hay cả hai thigrave migravenh necircn traacutenh Những gigrave (tham vọng) nagraveo
nếu migravenh lagravem thigrave mang lại lợi iacutech cho migravenh vagrave cũng khocircng
lagravem tổn hại cho người khaacutec thigrave migravenh coacute thể lagravemrdquo
Sự chấp nhận bằng lograveng với mọi điều mọi hoagraven cảnh
cũng necircn dựa vagraveo nguyecircn tắc trung đạo nagravey
(14)Việc ăn chay lagrave bắt buộc đối với những Phật tử
Theo Đạo Phật đặc biệt lagrave Phật giaacuteo Nguyecircn thủy thigrave
việc ăn chay hay khocircng lagrave hoagraven toagraven phụ thuộc vagraveo caacute nhacircn
của mỗi người Phật giaacuteo khocircng nhấn mạnh vagraveo sự thanh
tịnh vagrave thanh khiết của thức ăn magrave nhấn mạnh vagraveo sự
thanh tịnh vagrave trong sạch của Tacircm
Đacircy lagrave một trong những vấn đề thường được bagraven catildei bạn
cần tigravem hiểu kỹ tại sao Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy thigrave noacutei như
vậy trong khi phần lớn những người theo Phật giaacuteo Đại
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 107
Thừa thigrave chủ trương việc ăn chay lagrave bắt buộc đối với mọi
Phật tử xuất gia vagrave khuyến khiacutech mọi Phật tử tại gia cũng
necircn ăn chay
Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy hay Nam Tocircng đến ngagravey nay vẫn
chủ trương việc ldquokhất thựcrdquo thức ăn theo đuacuteng như caacutech
thực hagravenh từ thời Đức Phật cograven tại thế Magrave đatilde đi khất thực
thức ăn thigrave người đi khất thực (xin đồ ăn) khocircng necircn yecircu
cầu người cho (thiacute chủ Phật tử cuacuteng dường thức ăn) phải
lagravem đồ ăn đuacuteng theo yecircu cầu của migravenh Vigrave vậy từ thời Đức
Phật cho đến nay trường phaacutei bảo thủ nagravey vẫn giữ nguyecircn
truyền thống khất thực vagrave người ta cho gigrave ăn nấy
Điều thứ hai Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy chủ trương ăn chay
theo giới ldquoTam Tịnh Nhụcrdquo coacute nghĩa lagrave những loại thịt nagraveo
khocircng diacutenh vagraveo ba điều sau thigrave Phật tử coacute thể dugraveng Ba điều
đoacute lagrave (a) khocircng thấy người ta giết (b) khocircng nghe tiếng kecircu
la của loagravei thuacute bị giết vagrave (c) khocircng coacute sự nghi ngờ về người
khaacutec giết thịt lagrave để cho migravenh ăn tức lagrave vigrave migravenh magrave giết thịt
Nếu thức ăn (thịt caacute) nagraveo đaacutep ứng đủ ba điều kiện nagravey thigrave
caacutec Tỳ kheo được ăn lagrave khocircng phạm giới theo sự cho pheacutep
trong Giới Luật magrave Đức Phật đưa ra (Phụ Lục 17)
Trong khi đoacute Phật giaacuteo Đại Thừa đặc biệt ở Trung Quốc
sau nagravey thigrave khocircng chấp nhận caacutech ăn chay nagravey họ quan
niệm rằng ăn chay lagrave khocircng được ăn thịt động vật magrave chỉ ăn
caacutec loại rau đậu traacutei cacircyhellip
Bất luận quan điểm của Phật giaacuteo Nguyecircn Thuỷ hay Đại
Thừa mục điacutech của sự ăn chay lagrave lagravem tăng trưởng lograveng từ
bi lagravem giảm bớt lograveng sacircn hận cũng giống như caacutech tu tập
ldquokhocircng saacutet sinhrdquo để biết thương yecircu người đồng loại vagrave
những loagravei sinh vật khaacutec Khi một người đatilde coacute lograveng từ bi vagrave
khocircng nỡ giết hại caacutec loại loagravei vật thigrave người ấy cũng khoacute coacute
108 Con đường của chuacuteng ta
thể giết người Đoacute lagrave lyacute do tại sao Đức Phật đưa ra giới cấm
ldquoKhocircng được saacutet sinhrdquo Chiacutenh Giới Hạnh thứ nhất nagravey lagrave
nhacircn tố để higravenh thagravenh quan điểm ăn chay trong đạo Phật
(Phụ Lục 18)
Nhiều người đatilde suy nghiệm về sự tagraven bạo khi giết hại suacutec
vật necircn họ đatilde từ bỏ sự thegravem muốn ăn thịt caacute vagrave trở thagravenh
những người ăn chay chứ khocircng riecircng những người theo
đạo Phật mới ăn chay Rất nhiều người phương Tacircy bacircy giờ
ăn chay vigrave quan điểm từ-bi nagravey
Ở đacircy rất mong bạn đọc necircn đọc thecircm những giảng luận
với nhiều goacutec nhigraven về đề tagravei ldquonhạy cảm vagrave quan trọngrdquo nagravey
trong bagravei Phụ Lục ở cuối saacutech
Do vấn đề nagravey lagrave quan trọng vagrave bạn lagrave người Phật tử
tại gia cần phải tự migravenh suy nghĩ vagrave tự quyết định cho migravenh
như thế nagraveo lagrave đuacuteng sai như thế nagraveo lagrave hợp đạo lyacute vagrave hợp
với lời Phật dạy bởi vigrave vấn đề nagravey được hiểu vagrave thực hagravenh
khaacutec nhau bởi nhiều trường phaacutei Phật giaacuteo khaacutec nhau Bạn
cần necircn đọc vagrave tham khảo thecircm nhiều nguồn kinh saacutech vagrave
luận giảng khaacutec nhau
Tuy nhiecircn trong hạn hẹp của quyển saacutech nhỏ beacute nagravey chỉ
mong muốn noacutei nocircm na lại như sau
(1) Theo quan điểm của Phật giaacuteo Nguyecircn thủy thigrave bạn
coacute thể ăn chay Hoặc nếu việc ăn chay lagrave khoacute khăn bất tiện
(vigrave phải đi khất thực hoặc vigrave phải nhờ vagraveo nguồn thức ăn
của người khaacutec để nuocirci thacircn hoặc mocirci trường sống ở nơi đoacute
khocircng thể coacute nhiều thức ăn thực vật) thigrave bạn coacute thể tiếp tục
ăn mặn trong khi vẫn lagrave một Phật tử đạo hạnh
(2) Theo quan điểm của Phật giaacuteo Đại Thừa người xuất
gia thigrave bắt buộc phải ăn chay (rau cải thực vậthellip) Cograven Phật
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 109
tử tại gia nếu ăn chay được hợp với sức khỏe vagrave tiện lợi của
migravenh thigrave necircn ăn chay lagrave sự thực hagravenh rất đaacuteng khen ngợi
Cograven nếu khocircng Phật tử tại gia được khuyến khiacutech ăn chay
vagraveo caacutec ngagravey lễ lagravenh như ngagravey Rằm Mồng Một hay những
ngagravey giữ Taacutem giớihellipđể tăng trưởng lograveng Từ Bi đối với con
người vagrave vạn vật
bull Tại đacircy coacute hai vấn đề chuacuteng ta cần necircn suy nghĩ theo
thiển yacute của tocirci
Một ăn chay chắc chắn lagrave caacutech tốt đẹp đối với một Phật
Tử vagrave ăn chay lagrave chắc chắn nuocirci dưỡng lograveng từ bi lagrave traacutenh
saacutet sanh vagrave traacutenh gacircy tổn hại cho bất cứ người nagraveo vagrave chuacuteng
sinh nagraveo
Hai tuy nhiecircn đừng necircn cho rằng chỉ việc ăn chay lagrave
hoagraven toagraven trở thagravenh một Phật tử tốt theo đạo Phật Việc ăn
chay khocircng phải lagrave thay thế được cho những việc thực hagravenh
tu tập vagrave giữ giới hạnh đạo đức khaacutec Như đatilde noacutei trecircn Phật
giaacuteo nhấn mạnh vagraveo sự tu tập sự sống giữ giới hạnh vagrave tu
dưỡng Tacircm để coacute Tacircm trong sạch lagravenh mạnh vagrave chiacutenh
điều nagravey mới tạo ra Nghiệp tốt lagravenh tạo ra cuộc sống tốt
lagravenh
(15) Tại sao coacute những tu sĩ vẫn ăn thịt trong khi rau cải
thigrave rất dễ dagraveng coacute được ở khắp nơi
Khi coacute người trong Tăng Đoagraven đoacute lagrave ngagravei Devadatta
(Đề-bagrave-đạt-đa) đatilde đề xuất với Phật về việc ăn chay vagrave cấm
caacutec tu sĩ ăn thịt caacute Đức Phật đatilde từ chối đề xuất nagravey Coacute lẽ
Đức Phật đatilde coacute nhiều lyacute do thiết thực vagraveo hoagraven cảnh xatilde hội
thời đoacute bởi vigrave rau cải khocircng được gieo trồng một caacutech trugrave
phuacute ở những vugraveng miền bắc Ấn Độ vagraveo thời xưa đoacute đặc
110 Con đường của chuacuteng ta
biệt rau cải vagrave ngũ cốc lagrave rất khan hiếm vagraveo những mugravea khocirc
hạn ở xung quanh lưu vực socircng Hằng
Viacute dụ sau nagravey nếu chỉ ăn chay bằng rau cải thigrave sẽ rất khoacute
khăn cho những vugraveng Phật giaacuteo như Tacircy Tạng vigrave ở đoacute gia
suacutec thigrave rất nhiều magrave những rau cải traacutei cacircy thigrave cực kỳ khan
hiếm khoacute trồng được ở vugraveng đất khắc nghiệt đoacute
Vagraveo thời Đức Phật cho đến tận ngagravey nay những tu sĩ
(theo Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy) vẫn sống nhờ vagraveo thức ăn
khất thực Vagrave thức ăn khất thực lagrave tugravey theo lograveng bố thiacute của
thiacute chủ vagrave Phật tử cuacuteng dường Nếu những tu sĩ yecircu cầu chỉ
giới hạn cuacuteng dường bằng thức ăn toagraven-chay toagraven rau cải
ngũ cốc thigrave điều đoacute coacute thể tạo gaacutenh nặng cho những thiacute chủ
cuacuteng dường thức ăn hagraveng ngagravey cho caacutec Tăng Ni Thực tế lagrave
đa số mọi người trong cuộc sống ở những xứ sở nagravey đều
tranh thủ ldquomột lầnrdquo thời gian trong ngagravey để nấu thức ăn
trước lagrave cuacuteng dường caacutec sư thầy sau lagrave phần cograven lại để gia
đigravenh ăn Magrave đa số những gia đigravenh Phật tử nagravey cũng ăn mặn
như truyền thống từ thời Đức Phật Vigrave vậy những thầy tu
của Nam Tocircng nhận vagrave ăn bất cứ thứ gigrave được cho ngay cả
lagrave thịt miễn sao những loại thịt đoacute nằm trong giới hạnh của
ldquoTam Tịnh Nhụcrdquo như đatilde noacutei trecircn lagrave được
Xin noacutei thecircm một chuacutet về Giới Luật của Tăng Đoagraven
Vigrave Phật giaacuteo Nguyecircn thủy cấm khocircng cho caacutec tu sĩ nhận sự
cuacuteng dường bố thiacute bằng tiền bạc Cho necircn họ khocircng coacute cơ
hội đi mua thức ăn bằng tiền bạc để magrave chọn thức ăn theo yacute
muốn của migravenh (giả sử như họ coacute muốn ăn chay) Họ hoagraven
toagraven phụ thuộc vagraveo thức ăn khất thực của dacircn lagraveng của thiacute
chủ bố thiacute cho họ hagraveng ngagravey Ngay cả khi họ nấu ăn trong tu
viện tịnh xaacute thigrave những nguyecircn liệu thực phẩm cũng lagrave do
những Phật tử mang tới cuacuteng dường (Hy vọng quyacute vị hiểu
ra được chỗ nagravey)
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 111
Ngagravey nay thực tế rất nhiều tu sĩ vagrave chugravea chiền theo Phacirc
giaacuteo Nguyecircn Thủy cũng ưu tiecircn việc ăn chay như ở Thaacutei
Lan ở Miến Điệnhellipkhi những điều kiện hậu cần cho pheacutep
Tuy nhiecircn những thầy tu ldquonghiecircm tuacutecrdquo theo truyền thống
Đại Thừa chắc chắn lagrave ăn chay tuyệt đối
(16) Việc ăn những đồ chay giả mặn coacute lagrave ngụy biện vagrave
đạo đức giả hay khocircng Tại sao lại lagravem thức ăn chay giả
mặn ở caacutec nước Đocircng Aacute như Việt Nam Trung Quốc Đagravei
Loan Triều Tiecircn
Đồ ăn chay giả mặn lagrave những thức ăn ldquochayrdquo lagravem từ bột
đậu nagravenh nấm vagrave thực vật nhưng được lagravem vagrave trigravenh bagravey
giống như những moacuten ăn mặn Nhiều nơi những người Phật
tử nấu vagrave ăn những đồ ăn kiểu nagravey bị cho lagrave đạo đức giả
Caacutei lyacute lagrave Đatilde ăn chay để quecircn đi thịt caacute quecircn đi việc saacutet sinh
động vật vậy magrave khi nấu chay lại chế biến ldquorau cảirdquo giống
hệt như mugravei vị higravenh dạng của thịt caacute để lsquogợi nhớrsquo đến những
thức ăn từ thịt caacute (vagrave coacute thể để ăn cho được ngon miệng
hơn)
Một số người thigrave giải thiacutech rằng việc lagravem thức ăn chay
giả mặn lagrave caacutech lagravem cho những người chưa ăn chay bước
qua ăn chay được dễ dagraveng hơn khocircng bị bỡ ngỡ khocircng bị
khoacute ăn khi chuyển từ ăn mặn qua ăn chay() Điều nagravey dugrave coacute
đuacuteng đối với một số người nhưng coacute lẽ chỉ lagrave tự nguỵ biện
Rotilde ragraveng lagrave trong tất cả những quaacuten ăn chay vagrave trong những
dịp lễ lagravenh caacutec Phật tử tề tựu về caacutec chugravea chiền ở Việt Nam
vagrave những nước Đocircng Aacute khaacutec thigrave hầu hết thức ăn chay đều
được chế biến vagrave trigravenh bagravey với higravenh dạng higravenh thức vagrave
hương vị y hệt thức ăn mặn vagrave được dugraveng bởi tất cả mọi
người vagrave cả Tăng Ni
112 Con đường của chuacuteng ta
Coacute hai vấn đề hay ldquohai lyacute lẽrdquo cần suy nghiệm vagrave bạn cần
chọn cho migravenh quan điểm nagraveo bạn thấy đuacuteng đắn lagrave phugrave
hợp với giaacuteo lyacute của Phật vagrave phugrave hợp với lograveng từ-bi của
chiacutenh migravenh
Một (1) khi đồ chay giả mặn được chế biến vagrave trigravenh bagravey
cho số đocircng Phật tử lagrave những người bigravenh thường đang ăn
mặn thigrave họ noacutei lagrave chế biến như vậy để những người đang ăn
thịt caacute chuyển qua ăn chay được dễ dagraveng hơn vigrave higravenh thức
vagrave mugravei vị cũng gần giống moacuten mặn Cho necircn tất cả quaacuten
cơm chay nhagrave hagraveng chay vagrave những nơi cuacuteng dường Trai
Tăng cũng đều lagravem như vậy Đoacute caacutech khuyến khiacutech mọi
người ăn chay
Hai(2) khi lagravem đồ chay giả mặn vagrave cuacuteng dường cho Tăng
Ni thigrave họ lại noacutei Tăng Ni thọ dụng thức ăn chay giả mặn
nhưng Tacircm khocircng hề khởi sinh điều gigrave về đồ ăn mặn như
thịt caacute Điều nagravey rất khoacute noacutei Đức Phật đatilde noacutei khi coacute đối
tượng tiếp xuacutec như mugravei vị higravenh sắchellipthigrave cảm-thọ vagrave ldquotacircm-
khởirdquo sẽ khởi sinh
Cho dugrave theo Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy thigrave việc ăn mặn lagrave
khocircng bị cấm nhưng nếu đatilde traacutenh ăn đồ mặn thật sự vigrave lyacute
do khocircng muốn higravenh thugrave mugravei vị của thịt caacute lagravem động lograveng
từ bi lagravem suy nghĩ về việc saacutet sinh giết hại thigrave việc lagravem đồ
ăn chay giả mặn với higravenh thugrave mugravei vị như của thịt caacute thật
(thịt gigrave caacute gigrave thigrave coacute những higravenh thugrave vagrave mugravei vị đuacuteng như vậy)
chắc sẽ lagravem khởi sinh trong tacircm những nhận-thức [tưởng]
về loại thịt hay caacute đoacute Vagrave như vậy lại đi ngược lại yacute nghĩa
của việc ăn chay Như vậy caacutei ldquoyacute nghĩardquo của việc ăn chay
lagrave vigrave lograveng từ-bi lagrave để quecircn đi higravenh ảnh mugravei vị của thịt caacute
thật cũng khocircng cograven ở đacircy
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 113
Bạn coacute thể tự hỏi rằng nếu ăn chay vigrave lograveng từ-bi vagrave sự
thanh-tịnh của thacircn vagrave tacircm thigrave rau cải nấm rơm đậu
nagravenhhellip được cắt thagravenh từng miếng nhỏ vuocircng vức ăn khocircng
thấy ngon miệng một caacutech tự nhiecircn hay sao magrave cần phải
cocircng phu cắt tỉa gaacuten gheacutep tạo higravenh vagrave cho vagraveo những gia
vị mugravei vị để thức ăn phải giống như chả lụa caacute kho heo
xagraveo thịt nướnghellip thigrave mới ăn thấy ngon miệng được
Tuy nhiecircn dugrave tốt hay xấu thigrave việc ăn chay hay ăn đồ
chay giả mặn vẫn tốt hơn nhiều so với việc ldquocố yacuterdquo ăn thịt ăn
caacute với caacutei tacircm ldquoyacute thứcrdquo rotilde việc giết thịt saacutet sanh chắc chắn
đatilde xảy ra đacircu đoacute (ở những lograve giết mổ ở chợ vagrave ở trong nhagrave
bếp của những người nấu)
Đức Phật
Tất cả mọi chuacuteng sinh
Đều mưu cầu được sống
Đều mưu cầu hạnh phuacutec
helliphelliphelliphellip
Migravenh run sợ đao kiếm
Migravenh cũng sợ chết choacutec
Vậy lấy người lagrave migravenh
Thigrave khocircng necircn giết hại
Khocircng gacircy ra giết hại
(Kinh Phaacutep Cuacute ndash Kệ 129)
114 Con đường của chuacuteng ta
(17) Những cảnh giới1 hiện hữu (cotildei sống) khaacutec nhau lagrave
gigrave Chuacuteng lagrave những nơi thực hay ảo
Theo truyền thống Phật giaacuteo coacute năm (5) cảnh giới hiện
hữu magrave tất cả caacutec loagravei chuacuteng sinh coacute mặt ở đoacute Năm cảnh
giới đoacute lagrave
Địa Ngục
Suacutec Sinh
Ngạ Quỷ
Người
Thiecircn Thần vagrave Trời
Những cảnh giới thấp xấu đầy đau khổ lagrave Địa ngục Suacutec
sinh Ngạ quỷ
bull Địa ngục theo kinh điển bao gồm 08 đại địa ngục vagrave
160 tiểu địa ngục bao bọc xung quanh những đại địa ngục
đoacute
bull Suacutec sinh lagrave cảnh giới của tất cả loagravei động vật từ nhỏ beacute
cho đến to lớn
bull Ngạ quỷ (peta) coacute nghĩa lagrave ldquoquỷ đoacuteirdquo hoặc hay được
gọi lagrave những lsquohồn marsquo hay ldquonhững người khuất mặtrdquo xung
quanh ta Ngạ quỷ sống trong cotildei vocirc cugraveng đagravey đọa vagrave đau
khổ luocircn luocircn thiếu thốn luocircn luocircn đoacutei khaacutet magrave khocircng
được ăn uống Vagrave coacute những loagravei ngạ quỷ luocircn luocircn ở gần
những người thacircn quyến cograven sống của migravenh vagrave coacute thể thấy
được tất cả những gigrave họ hagraveng thacircn quyến của migravenh đang
lagravem vagrave luocircn luocircn khao khaacutet những người thacircn lagravem những
1ldquoCảnh giớirdquo lagrave hoagraven cảnh lagrave phacircn giới cao thấp viacute dụ cảnh giới suacutec sinh cảnh giới
địa ngục cảnh giới trecircn trời Trong mỗi loại cảnh giới cao thấp đoacute coacute thể coacute nhiều
ldquocotildei sốngrdquo khaacutec nhau viacute dụ địa ngục coacute 168 tầng hay ldquocotildeirdquo khaacutec nhau cảnh giới
trecircn trời thigrave coacute đến 28 ldquocotildeirdquo sống khaacutec nhau
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 115
việc cocircng-đức vagrave hồi-hướng cocircng đức đoacute cho họ để họ
hưởng được cocircng-đức đoacute Đoacute lagrave caacutech duy nhất giuacutep họ giảm
bớt nghiệp xấu vagrave hy vọng được taacutei sinh về một cotildei lagravenh
khaacutec
bull Cotildei Suacutec sinh vagrave Ngạ quỷ lagrave ở cugraveng nơi với cotildei Người
cugraveng ở trecircn bề mặt traacutei đất
bull [Xin để yacute thecircm loagravei Quỷ thần A-tu-la (asuras) lagrave loagravei
quỷ thần dị dạng to lớn ở cotildei trời của Nam Thiecircn Vương
(thuộc Tứ Đại Thiecircn Vương) nhưng do nghiệp xấu luocircn
sống với tacircm sacircn hận hung hatilden vagrave đau khổ cho necircn họ cũng
thuộc về cảnh giới thấp xấu đau khổ mặc dugrave cotildei sống của họ
lagrave thuộc về trecircn cảnh giới trời thần Cho necircn nhiều truyền
thống Phật giaacuteo khaacutec đatilde tiacutenh riecircng cotildei quỷ thần A-tu-la một
cảnh-giới đau khổ riecircng vagrave do caacutech tiacutenh như vậy necircn tổng
cộng coacute 06 cảnh giới magrave chuacuteng sinh đang hiện hữu
Bạn coacute biết khocircng coacute rất nhiều coacute lograveng tốt vagrave chiacutenh trực
họ lagrave những người tốt bụng cocircng bằng vagrave coacute lograveng bi mẫn
nhưng họ coacute tacircm hay dễ bị noacuteng giận Họ coacute thể noacuteng giận
vigrave nhiều lyacute do xảy ra hagraveng ngagravey họ noacuteng giận vigrave bất đồng
vigrave tự aacutei vigrave caacutei ta bị xuacutec phạm hoặc vigrave sự bất cocircng vigrave quaacute
noacuteng ruột lo lắng cho người thacircn vagrave người khaacutec vigrave hoagraven
cảnh trớ trecircu vigrave gặp phải người xấu vigrave buồn bực nhacircn tigravenh
thế thaacuteiNếu họ khocircng tu tập tacircm để giảm trừ tacircm sacircn-giận
đoacute thigrave sau khi chết họ rất dễ bị taacutei sinh thagravenh những quỷ
thần A-tu-la đau khổ như vậy]
bull Những cảnh giới cao đẹp lagrave cotildei Người vagrave những cotildei Trời
của caacutec thiecircn thần vagrave caacutec vị trời Phạm Thiecircn (Brahmas)
bull Kinh điển cũng ghi rằng coacute nhiều ldquotầngrdquo tức nhiều
ldquocotildeirdquo cao thấp khaacutec nhau trong cảnh giới Địa Ngục vagrave trong
cảnh giới Thiecircn Thần vagrave Trời
116 Con đường của chuacuteng ta
bull Nếu loagravei quỷ thần A-tu-la (asuras) được taacutech riecircng ra
thagravenh một (đơn vị) cotildei hiện hữu riecircng biệt vagrave caacutec tầng địa
ngục được gom chung thagravenh một cotildei thigrave tổng cộng coacute 04
cotildei thuộc cảnh giới xấu [Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷ vagrave A-
tu-la] 07 cotildei Dục giới phuacutec lagravenh [gồm 1 cotildei dục giới lagrave cotildei
Người vagrave 06 cotildei dục giới của Thiecircn thần) 16 cotildei Trời Sắc
Giới vagrave 04 cotildei Trời Vocirc Sắc Giới
Tổng cộng Coacute 31 Cotildei hiện hữu magrave con người (vagrave chuacuteng
sinh) coacute thể bị hay được taacutei sinh về đoacute ngay sau khi từ giatilde
kiếp sống hiện tại
Chẳng hạn ở cảnh giới địa ngục coacute đến 168 ldquotầngrdquo đại địa
ngục vagrave tiểu địa ngục khaacutec nhau tugravey theo mức độ Nghiệp aacutec
nặng nề magrave chuacuteng sinh bị rơi rớt vagrave đagravey đọa vagraveo đoacute
Cograven trecircn cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời coacute rất nhiều cotildei
Trời khaacutec nhau tugravey theo mức độ do Nghiệp thiện lagravenh magrave
chuacuteng sinh được taacutei sinh về đoacute gồm coacute 06 Cotildei Trời Dục
Giới 16 Cotildei Trời Sắc Giới vagrave 04 Cotildei Trời Vocirc Sắc Giới
Để dễ higravenh dung bạn coacute thể liecircn-tưởng đến một cotildei lagrave
ldquocotildei Ngườirdquo trecircn traacutei đất magrave chuacuteng ta đang sống gồm 193
nước trải dagravei trecircn 07 đại lục địa Nếu chuacuteng ta may mắn
được sống trong những đất nước văn minh thanh bigravenh vagrave
khiacute hậu ocircn hogravea thigrave đoacute lagrave một điều phuacutec lagravenh so với việc phải
sống trong những đất nước lạc hậu đầy chiến tranh vagrave khiacute
hậu khắc nghiệt đoacutei nghegraveo vagrave bệnh tật Những đất nước trecircn
traacutei đất vagrave mức độ dễ sống vagrave khoacute sống khaacutec nhau thậm chiacute
quaacute checircnh lệch nhau thigrave cũng giống như những ldquocotildeirdquo khaacutec
nhau trecircn cảnh giới trecircn Trời hay những ldquocotildeirdquo khaacutec nhau
trong cảnh giới dưới địa ngục vậy
Vigrave vậy coacute thể noacutei rằng bất kỳ một cotildei Trời nagraveo đoacute (trong
26 cotildei thuộc cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời) lagrave chắc chắn sẽ
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 117
tốt đẹp hơn vagrave phuacutec lagravenh hơn bất cứ quốc gia nagraveo trecircn traacutei
đất cotildei người
Vagrave ngược lại coacute thể hiểu bất kỳ một ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo
nagraveo đoacute (trong 168 ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo) của cảnh giới địa ngục
cũng chắc chắn lagrave kinh khủng hơn đagravey đọa hơn vagrave toagraven lagrave
đau khổ hơn bất kỳ xứ sở nagraveo trecircn traacutei đất
Vigrave vậy ở nơi đacircu đời sống hay mocirci trường sống coacute sự tagraven
bạo độc tagravei aacutep bức vagrave đagravey đọa quaacute khốc liệt với con người
thigrave người ta hay gọi lagrave ldquođịa ngục trần gianrdquo
Khi noacutei về đời sống Thacircn-Tacircm của con người Đức Phật
thường noacutei một caacutech ẩn dụ về những ldquocảnh giớirdquo coacute nghĩa
lagrave những tigravenh trạng hạnh phuacutec hay đau khổ khaacutec nhau của
con người tugravey theo hoagraven cảnh của mỗi người
-Viacute dụ một người đang phải chịu tật nguyền đau đớn
hoặc tinh thần khủng hoảng thigrave người đoacute đatilde giống như đang
chịu cảnh địa ngục
-Những người khocircng cograven lẽ sống gigrave chỉ biết nằm chờ đến
bữa ăn vagrave sống để ăn thigrave chẳng khaacutec nagraveo sống như cảnh suacutec
sinh
-Những người quaacute tham lam luocircn luocircn tham muốn thegravem
khaacutet magrave chẳng bao giờ được thỏa matilden dugrave đatilde coacute đầy đủ thigrave
được cho lagrave giống như loagravei ngạ quỷ luocircn luocircn cảm thấy đoacutei
thiếu vagrave đau khổ vigrave thegravem khaacutet
-Người luocircn luocircn coacute maacuteu sacircn giận ganh tị chiến tranh
tranh dagravenh quyền lực vagrave của cải thigrave tacircm cũng chẳng khaacutec
nagraveo loagravei quỷ thần dị dạng A-tu-la luocircn luocircn sống với tacircm
sacircn hận thugrave hằn vagrave hiếu chiến
118 Con đường của chuacuteng ta
-Vagrave những ai được sinh ra đẹp đẽ vagrave giagraveu sang coacute thể
được gọi lagrave đang sống sung sướng như ở cotildei thiecircn thần hay
thiecircn đagraveng Cotildei thiecircn thần dường như lagrave mơ ước của Viacute dụ
những ngocirci sao thể thầu hết mọi người bởi vậy khi những
tagravei tử điện ảnh nổi tiếng sống trong nhagrave cao cửa đẹp vagrave luocircn
coacute hagraveng triệu người hacircm mộ hay lsquotocircn thờrsquo thigrave những người
hacircm mộ đoacute gọi họ lagrave những lsquothiecircn thầnrsquo
Rotilde ragraveng lagrave những cotildei thấp xấu như Địa Ngục Ngạ Quỷ
Suacutec Sinh Quỷ Thần dị dạng lagrave đầy đau khổ vagrave hagravenh hạ Vagrave
những cotildei Thiecircn thần vagrave Trời trecircn tiecircn cảnh lagrave đầy phuacutec
lagravenh vagrave sung sướng
-Tuy nhiecircn Đức Phật noacutei rằng ở những cotildei thấp xấu đoacute
chuacuteng sinh khoacute magrave lagravem được một việc cocircng đức nagraveo để tiacutech
lũy Nghiệp tốt được Những chuacuteng sinh ở trong những cotildei
thấp xấu bị đọa đagravey như vậy thigrave chỉ lo chịu đựng mọi đau
khổ hagravenh hạ chứ khocircng cograven thời gian hay cơ hội lagravem
chuyện phuacutec đức nagraveo (Khi đatilde bị ở trong cảnh giới Địa ngục
hay Suacutec sinh thigrave coacute lagravem cocircng đức cũng chẳng coacute điều gigrave để
lagravem Vagrave tacircm thức của chuacuteng sinh đang bị ở trong cotildei địa
ngục vagrave suacutec sinh cũng khoacute magrave khởi sinh một triacute tuệ căn bản
nagraveo để magrave lagravem chuyện cocircng đức Thời gian bị ở trong
những cotildei đoacute thật lagrave dagravei khocircng thể nghĩ bagraven vigrave khoacute magrave tạo
ra được nghiệp tốt nagraveo để chuyển hoacutea taacutei sinh vagraveo những
cảnh giới tốt hơn)
-Trong khi đoacute những chuacuteng sinh ở những cotildei bồng lai
của Thiecircn thần vagrave Trời thigrave chỉ lo hưởng thụ sung sướng
khocircng cograven bị đau khổ cho necircn họ cũng chẳng rảnh rang để
suy tư hay nghĩ nhiều đến những việc cocircng đức Ở những
cotildei phuacutec lagravenh sung sướng đoacute những thiecircn thần cũng khocircng
nhigraven thấy được những lẽ vocirc-thường vagrave biến-đổi nhanh
choacuteng như ở trong cotildei Người
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 119
-Như vậy chỉ cograven cotildei Người lagrave coacute đủ hai bản chất Khổ vagrave
Sướng lagrave thiacutech hợp để học tập vagrave thực hagravenh giaacuteo phaacutep của
Đức Phật Hơn nữa chỉ coacute ở cotildei Người thigrave tất cả chuacuteng sinh
mới coacute cơ hội lagravem những hagravenh động cocircng-đức lagravem những
việc tốt lagravem người tốt vagrave nhờ đoacute tiacutech lũy Nghiệp tốt
Những Nghiệp tốt sẽ lagrave những hagravenh trang cho những chuyến
đi sau nagravey sau khi từ giatilde cotildei Người vagrave cũng nhờ vậy mới
mong coacute ngagravey giải thoaacutet hoagraven toagraven
Tuy nhiecircn Đức Phật coacute kể rằng coacute những chuacuteng sinh lagrave
thiecircn thần ở những cotildei Trời cũng cố gắng thực hagravenh giaacuteo
phaacutep của Đức Phật vagrave đatilde coacute thể chứng ngộ Niết-bagraven Vigrave
vậy Đức Phật đatilde cố gắng khuyecircn dạy mọi người hatildey nỗ lực
tu tập lagravem những điều tốt lagravenh để tiacutech lũy Nghiệp tốt Đoacute lagrave
cơ hội để được taacutei sinh về những cotildei lagravenh đaacuteng quyacute đoacute
Cho dugrave những cảnh giới (gồm 31 cotildei hiện hữu) coacute thực
sự tồn tại trong vũ trụ hay khocircng hoặc đoacute chỉ lagrave những
trạng thaacutei tacircm của từng chuacuteng sinh thigrave vấn đề đoacute cũng
khocircng quan trọng Điều quan trọng lagrave chuacuteng ta theo nguyecircn
lyacute khoa học của Phật giaacuteo đoacute lagrave sống tốt thigrave sẽ tạo Nghiệp
tốt vagrave nhờ đoacute bạn coacute quyền hy vọng sẽ được taacutei sinh về
những cotildei phuacutec lagravenh sau khi chết
Mục điacutech trước sau của caacutec Phật tử lagrave phải được về cotildei
lagravenh traacutenh được những cotildei thấp xấu đầy đau khổ vagrave đọa đagravey
kinh khủng như cảnh Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷhellip
Cograven đối với mục tiecircu tột-cugraveng lagrave giải thoaacutet khỏi vograveng taacutei
sinh luacircn hồi thigrave chỉ khi chuacuteng ta được ở trong những cotildei
lagravenh thigrave mới coacute thể tiếp tục lagravem việc tốt lagravenh vagrave thực hagravenh
Phật Phaacutep thigrave mới mong coacute ngagravey đạt đến Niết-bagraven sự giải
thoaacutet hoagraven toagraven khỏi luacircn hồi sinh tử
120 Con đường của chuacuteng ta
(18) Khi đạo Phật được truyền baacute sang những nước
phương Tacircy rất nhiều người phương Tacircy đatilde theo Đạo
Phật Điều đoacute coacute đuacuteng như vậy khocircng
Riecircng ở Mỹ con số người thực sự thực hagravenh theo Phật
giaacuteo vẫn cograven iacutet Giaacuteo sư Seymour Lachman đồng taacutec giả
của quyển saacutech nổi tiếng ldquoMột quốc Gia Becircn Dưới Chuacuteardquo
(One Nation Under God) ước lượng khoảng 800000 người
lagrave Phật tử ở Mỹ Tuy nhiecircn những nhagrave nghiecircn cứu Phật
giaacuteo thigrave cho rằng con số đoacute coacute thể lagrave nhiều hơn 4-5 lần nếu
tiacutenh cả con số những người theo đạo Phật nhập cư liecircn tục
từ những nước Đocircng Nam Aacute vagrave Đocircng Aacute
Số người theo đạo Phật ở chacircu Acircu khoảng 4 triệu người
chủ yếu ở caacutec nước Đức Phaacutep Anh Yacute
Số người theo đạo Phật ở chacircu Uacutec cũng khaacute nhiều vagrave
tăng nhanh Thống kecirc năm 2011 cho biết coacute khoảng
529000 người Uacutec theo đạo Phật trong tổng dacircn số khoảng
215 triệu người con số Phật tử tăng nhanh từ khoảng 21
dacircn số lecircn gần 25 dacircn số trong năm năm cuối
Coacute rất nhiều danh nhacircn rất nổi tiếng ở những nước Acircu
Mỹ đatilde theo đạo Phật hoặc đatilde chuyển từ đạo của họ qua đạo
Phật Trong số đoacute coacute nhiều người nổi tiếng nhất trong lĩnh
vực của migravenh trecircn thế giới magrave bạn coacute thể đatilde dễ dagraveng biết
đến từ lacircu Viacute dụ như
William Ford Jr Chủ hatildeng xe hơi Ford
Steve Jobs Chủ tịch hatildeng maacutey tiacutenh Apple Inc
Tiger Woods Nhagrave vocirc địch gocircn thế giới
Richard Gere Tagravei tử điện ảnh
Harrison Ford Tagravei tử điện ảnh
Orlando Bloom Tagravei tử điện ảnh
Keanu Reeves Tagravei tử điện ảnh
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 121
Uma Thurman Tagravei tử điện ảnh
Oliver Stone Đạo diễn điện ảnh
Tina Turner Ca sĩ nhạc Pop
Adam Yauch Ca sĩ nhạc Pop
Herbie Hancock Nhạc sĩ nhạc Jazz
Roberto Baggio Cầu thủ boacuteng đaacute Yacute
Phil Jackson Cầu thủ boacuteng rỗ NBA
Marshall Cty Marshall Goldsmith Partners
Goldsmith
helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip
Bạn cũng coacute thể đọc thecircm một bagravei viết rất hay về bối
cảnh Phật giaacuteo ở Hollywood vagrave Hoa Kỳ trecircn trang www
unboundintrasuntcnjeduarchiveslifestyleoldbuddha với
tựa đề ldquoNhững Ngocirci Sao Lagrave Phật Tửrdquo
(19) Bạn vẫn cograven nhiều cacircu hỏi muốn được trả lời
Nếu bạn vẫn cograven nhiều thắc mắc về yacute nghĩa vagrave giaacuteo lyacute
Phật giaacuteo vagrave việc thực hagravenh đạo Phật xin bạn hatildey tigravem đọc
một quyển saacutech về vấn đaacutep theo từng đề mục rất hay coacute tecircn
lagrave ldquoNhững Hỏi Đaacutep Hayrdquo (Good Question Good Answer)
của ngagravei S Dhammika Quyển saacutech nagravey đatilde được dịch ra
nhiều ngocircn ngữ vagrave cũng coacute bản dịch ra tiếng Việt của cư sĩ
Phạm Kim Khaacutenh vagrave TS Bigravenh Anson mang tecircn ldquoPhật Phaacutep
Vấn Đaacuteprdquo
Bạn coacute thể tham khảo thecircm quyển ldquoVấn Đaacutep về Phật
giaacuteordquo được biecircn soạn bởi cugraveng người viết do cugraveng nhagrave xuất
bản ấn hagravenh 2012 cugraveng với quyển saacutech nagravey
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 101
người khocircng hagravenh thiền (wwwpsychologytodaycom
articles200304the-benefits-meditation)
Những nhagrave nghiecircn cứu của Trung Tacircm Y Khoa San
Francisco thuộc đại học University of California cũng đatilde
kết luận rằng nhờ vagraveo thiền tập những người theo Phật giaacuteo
thực sự hạnh phuacutec vagrave bigravenh tĩnh hơn những người khaacutec
(wwwnewsbbccouk2hihealth3047291stm)
Một số người khocircng taacuten đồng việc hagravenh thiền vigrave những
nỗi sợ vocirc lyacute Điều đoacute lagrave hoagraven toagraven sai traacutei ngay cả đơn
thuần về mặt khoa học y học
(10) Phải chăng những cacircu chuyện về những điều thần
diệu về năng lực thần thocircng của Đức Phật lagrave coacute thật
Theo Phật giaacuteo mọi điều đều coacute thể xảy ra theo tiến
trigravenh khoa học vagrave nhacircn quả
Một số năng lực của Tacircm coacute thể tạo ra những kỳ cocircng
hay những điều thần diệu khoacute magrave giải thiacutech được bằng tri
kiến bigravenh thường của người phagravem tục cograven đầy vocirc minh vagrave ocirc
nhiễm như chuacuteng ta
Đuacuteng lagrave trong kinh điển coacute ghi lại một số điều thần diệu
vagrave năng lực thần thocircng magrave Đức Phật đatilde thể hiện trong một
vagravei lần để chinh phục đạo đức của những người ngoại đạo
quaacute khiacutech Tuy nhiecircn Đức Phật chưa bao giờ noacutei nhiều về
những năng lực nagravey hay chỉ dạy cho ai về thần thocircng như lagrave
một giaacuteo lyacute cần thiết
102 Con đường của chuacuteng ta
Cograven một số cacircu chuyện khaacutec về năng lực thần thocircng của
Đức Phật lịch sử coacute lẽ do một số tu sĩ cổ xưa đatilde phoacuteng đại
thecircu dệt thecircm iacutet nhiều vigrave sự sugraveng kiacutenh cao độ dagravenh cho Đức
Phật vagrave vigrave mục điacutech tạo ra những higravenh ảnh cao siecircu của Đức
Phật để saacutenh với những higravenh ảnh huyền thoại biacute ẩn của tocircn
giaacuteo hữu thần khaacutec vagraveo thời cổ xưa đoacute (như Hindu giaacuteo)
Phật giaacuteo khocircng khuyến khiacutech sự đề cao hay niềm tin mugrave
quaacuteng vagraveo những điều thần diệu những bugravea pheacutep hay về
một Đức Phật đầy huyền thuật vagrave thần thocircng biacute ẩn như vậy
Đức Phật khocircng chủ trương pheacutep thuật hay thần thocircng biến
hoacutea lagrave một trong những caacutech thức tu hagravenh nagraveo cả
Chiacutenh Đức Phật đatilde dạy rằng bất kỳ thần thocircng biến hoacutea
nagraveo cho dugrave coacute thật đi nữa thigrave cũng khocircng hề quan trọng
Điều quan trọng lagrave thực hagravenh con đường Đạo magrave Đức Phật
đatilde hướng dẫn bởi vigrave chỉ coacute con đường đoacute mới giải thoaacutet
con người khỏi mọi khổ đau vagrave phiền natildeo magrave thocirci
(11) Những người đồng tiacutenh luyến aacutei coacute thể lagrave Phật tử hay
khocircng
Xu hướng tigravenh dục của mọi người lagrave khocircng liecircn quan vagrave
khocircng phải lagrave yếu tố quan trọng gigrave trong Phật giaacuteo hết
Đồng tiacutenh luyến aacutei lagrave xu hướng tigravenh dục tự nhiecircn của một
người vagrave coacute lẽ đoacute khocircng phải lagrave một dạng phạm giới về đạo
đức như lagrave một hagravenh động tagrave dacircm (giới thứ tư trong ldquoNăm
Giớirdquo)
Nếu bạn thắc mắc những người theo đạo Phật coacute thể sẽ
hỏi lại như vầy ldquoAi tốt hơn ai một người đồng tiacutenh chiacutenh
trực hiền hogravea hay một người tigravenh dục khaacutec phaacutei magrave vocirc
lương tacircm gian traacuterdquo
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 103
Theo Đức Phật đạo đức vagrave phẩm hạnh của một người
khocircng phụ thuộc vagraveo tocircn giaacuteo của họ Dugrave những người coacute
đang theo đạo Phật hay khocircng thigrave họ vẫn lagrave người tốt khi họ
lagrave người tốt Vagrave tất cả mọi người đều coacute thể tham gia vagraveo
Phật giaacuteo nếu họ tigravem hiểu vagrave thấy đạo Phật lagrave coacute lyacute vagrave thiacutech
hợp cho việc tu tập để đem lại sự bigravenh an vagrave giải thoaacutet cho
họ Dugrave cho họ khocircng theo đạo Phật một caacutech chiacutenh thức
nhưng nếu họ sống một đời với đạo đức tốt đẹp thigrave họ cũng
đatilde lagrave những Phật tử rồi theo yacute nghĩa của Phật giaacuteo
(12) Huacutet thuốc laacute lagrave ngược với đạo Phật
Noacutei một caacutech chiacutenh thức thigrave Phật giaacuteo khocircng xem việc
huacutet thuốc laacute lagrave sai traacutei về mặt đạo đức
Tuy nhiecircn rất nhiều những Phật tử vagrave tu sĩ Phật giaacuteo
nghiecircm tuacutec vagrave gương mẫu đều khocircng huacutet thuốc laacute vagrave họ
thường khuyến khiacutech việc từ bỏ thuốc laacute
Bởi vigrave huacutet thuốc laacute coacute rất nhiều điều nguy hại cho bản
thacircn Những người ldquotu thiềnrdquo khocircng necircn huacutet thuốc laacute vigrave huacutet
thuốc laacute lagrave lagravem cho thần kinh vagrave tacircm triacute luocircn luocircn bị hồi
hộp kiacutech thiacutech trong khi việc thiền định lagrave việc lagravem cho
tacircm tĩnh lặng vagrave tập trung Hơn nữa huacutet thuốc laacute lagrave lagravem cho
hệ hocirc hấp hoạt động khocircng tốt hơi-thở sẽ khoacute khăn ngắn
dagravei ngộp thở vigrave thuốc laacute lagravem hại phổi vagrave hệ tim mạch lagravem
sức khỏe khocircng tốt tất cả đều cản trở cho việc hagravenh thiền
Cho dugrave những tăng sĩ khocircng tu theo phương phaacutep thiền thigrave
họ cũng khocircng necircn huacutet thuốc laacute vigrave điều đoacute cũng tạo ra
những higravenh ảnh khocircng đẹp ở những nơi chugravea chiền vagrave trước
mắt những Phật tử Nhưng sự thật thigrave thời nay coacute rất nhiều
thầy tu theo phaacutep mocircn Tịnh Độ ở Việt nam lagrave những người
huacutet thuốc laacute thường xuyecircn
104 Con đường của chuacuteng ta
Một vấn đề nữa của huacutet thuốc laacute cũng giống như việc
uống rượu vagrave dugraveng chất độc hại do lagrave gacircy ghiền Huacutet thuốc
coacute thể biến thagravenh một dạng thegravem muốn liecircn tục hagraveng ngagravey
vigrave tiacutenh chất gacircy ghiền vagrave lagravem cho người huacutet thuốc luocircn luocircn
phụ thuộc vagraveo noacute
Một vấn đề quan trọng nữa lagrave việc huacutet thuốc laacute vừa gacircy
hại cho bản thacircn migravenh vừa ảnh hưởng vagrave gacircy hại đến những
người hiacutet thở xung quanh họ trở thagravenh những người huacutet
thuốc laacute ldquobị độngrdquo trở thagravenh những nạn nhacircn của người huacutet
thuốc Magrave như Đức Phật đatilde noacutei những việc gigrave migravenh lagravem magrave
gacircy hại cho bản thacircn migravenh vagrave những người khaacutec thigrave đoacute
khocircng phải lagrave một hagravenh động tốt thiện Vagrave vigrave vậy chuacuteng ta
cần necircn traacutenh bỏ
Cũng chiacutenh vigrave lyacute do gacircy nguy hại cho migravenh vagrave mọi
người nhiều nước văn minh trecircn thế giới đatilde hạn chế việc
huacutet thuốc vagrave việc huacutet thuốc cũng bị nghiecircm cấm ở những
nơi cocircng cộng
Từ những điều nagravey chuacuteng ta coacute thể hiểu rằng Phật giaacuteo
coacute lẽ khocircng taacuten đồng với việc huacutet thuốc laacute vagrave coacute lẽ khocircng
xem việc huacutet thuốc lagrave thaacutei độ hay hagravenh động tiacutech cực vagrave tốt
lagravenh trong cuộc sống
(13) Phật giaacuteo dạy chuacuteng ta necircn luocircn luocircn hagravei lograveng với
mọi thứ migravenh coacute Tuy nhiecircn đa số mọi người đều coacute tham
vọng lagravem việc nhiều hơn để coacute thu nhập nhiều hơn vagrave
cũng coacute tham vọng tạo cuộc sống sung tuacutec hơn cho gia
đigravenh Vậy lagravem sao hogravea giải vấn đề nagravey
Đacircy lagrave một cacircu hỏi hay Đuacuteng lagrave Đạo Phật khuyecircn dạy
mọi người hatildey biết hagravei lograveng biết hạnh phuacutec với những gigrave
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 105
migravenh coacute được đừng quaacute tham lam đừng quaacute tham muốn magrave
dẫn đến thất vọng bất hạnh vagrave khổ sở
Tuy nhiecircn Đạo Phật vẫn mở ra cho mọi người sự tự do
chọn lựa phương caacutech vagrave con đường nagraveo đem lại nhiều an
lagravenh vagrave hạnh phuacutec nhất cho migravenh miễn sao bạn đừng quaacute đi
về cực đoan Vigrave vậy đạo Phật đatilde chủ trương vagrave khuyến
khiacutech ldquoCon Đường Trung Đạordquo Trung đạo nghĩa lagrave sao
Nghĩa lagrave (a) bạn đừng quaacute tham vọng đến nỗi coacute khả
năng gacircy phương hại đến quyền lợi của người khaacutec trong
khi migravenh nỗ lực để đạt được mục điacutech đoacute của migravenh Vagrave bạn
(b) cũng khocircng necircn quaacute hagravei lograveng với hoagraven cảnh của migravenh
nếu cograven phấn đấu được để cải thiện đời sống tinh thần vagrave
vật chất cho chiacutenh migravenh vagrave gia đigravenh thigrave hatildey cố gắng nỗ lực
trong phạm vi khả năng của migravenh đừng quaacute rụt regrave một caacutech
tiecircu cực nhưng cũng đừng quaacute tham vọng một caacutech quaacute
đaacuteng Tức lagrave traacutenh hai cực đoan Đoacute lagrave yacute nghĩa của con
đường trung đạo
Viacute dụ vigrave tham muốn được thăng cấp hay được tăng
lương magrave migravenh phải dugraveng nhiều caacutech hay thủ đoạn khocircng
tốt để đạt được mục điacutech lagravem phương hại đến đồng nghiệp
vagrave người khaacutec thigrave điều đoacute lagrave khocircng đuacuteng với đạo Phật
(Những thực tại ldquokhocircng đẹprdquo trong viacute dụ nagravey lagrave rất phổ
biến trong nhiều nơi cocircng sở hiện nay Một số đồng nghiệp
vagrave đối taacutec của tocirci trước đacircy từ Trung Quốc Nam Triều Tiecircn
vagrave nhiều nước Acircu Mỹ cũng tacircm sự rằng việc nagravey lagrave khaacute phổ
biến ở đất nước họ Tuy nhiecircn cũng theo yacute họ tigravenh trạng
nagravey ở những nước Acircu Mỹ coacute vẻ iacutet hơn sơ với ở những nước
Đocircng Aacute)
Hay vigrave muốn coacute thật nhiều tiền necircn bạn dagravenh hết thời
gian lagravem thecircm ngoagravei giờ coi nhẹ những thời gian hay
106 Con đường của chuacuteng ta
những việc dagravenh cho gia đigravenh vợ chồng con caacutei cha mẹ
anh chị emhellipĐiều đoacute về lacircu về dagravei sẽ lagravem tổn hại tigravenh cảm
của gia đigravenh đối với migravenh điều đoacute lagrave khocircng coacute lợi cho migravenh
vagrave gia đigravenh
Noacutei cho cugraveng những tham vọng vagrave sự bằng lograveng phải
necircn được cacircn bằng theo đuacuteng hoagraven cảnh năng lực vagrave những
nhu cầu được ưu tiecircn theo thứ tự của migravenh Viacute dụ thời gian
đi chăm soacutec cha mẹ ở bệnh viện sau giờ lagravem việc necircn được
ưu tiecircn hơn lagrave thời gian dagravenh cho việc lagravem thecircm ngoagravei giờ
để tăng thecircm mức độ thu nhập Cha mẹ cagraveng ngagravey cagraveng gần
đất xa trời chứ họ khocircng chờ cho bạn coacute đủ thu nhập để đến
chăm soacutec họ Nguyecircn tắc vẫn vậy Dugrave bạn coacute tham vọng
tiacutech cực đến đacircu thigrave luocircn luocircn suy nghĩ chiacutenh chắn rằng
ldquoNhững gigrave lagravem magrave khocircng coacute lợi cho migravenh hay người khaacutec
hay cả hai thigrave migravenh necircn traacutenh Những gigrave (tham vọng) nagraveo
nếu migravenh lagravem thigrave mang lại lợi iacutech cho migravenh vagrave cũng khocircng
lagravem tổn hại cho người khaacutec thigrave migravenh coacute thể lagravemrdquo
Sự chấp nhận bằng lograveng với mọi điều mọi hoagraven cảnh
cũng necircn dựa vagraveo nguyecircn tắc trung đạo nagravey
(14)Việc ăn chay lagrave bắt buộc đối với những Phật tử
Theo Đạo Phật đặc biệt lagrave Phật giaacuteo Nguyecircn thủy thigrave
việc ăn chay hay khocircng lagrave hoagraven toagraven phụ thuộc vagraveo caacute nhacircn
của mỗi người Phật giaacuteo khocircng nhấn mạnh vagraveo sự thanh
tịnh vagrave thanh khiết của thức ăn magrave nhấn mạnh vagraveo sự
thanh tịnh vagrave trong sạch của Tacircm
Đacircy lagrave một trong những vấn đề thường được bagraven catildei bạn
cần tigravem hiểu kỹ tại sao Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy thigrave noacutei như
vậy trong khi phần lớn những người theo Phật giaacuteo Đại
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 107
Thừa thigrave chủ trương việc ăn chay lagrave bắt buộc đối với mọi
Phật tử xuất gia vagrave khuyến khiacutech mọi Phật tử tại gia cũng
necircn ăn chay
Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy hay Nam Tocircng đến ngagravey nay vẫn
chủ trương việc ldquokhất thựcrdquo thức ăn theo đuacuteng như caacutech
thực hagravenh từ thời Đức Phật cograven tại thế Magrave đatilde đi khất thực
thức ăn thigrave người đi khất thực (xin đồ ăn) khocircng necircn yecircu
cầu người cho (thiacute chủ Phật tử cuacuteng dường thức ăn) phải
lagravem đồ ăn đuacuteng theo yecircu cầu của migravenh Vigrave vậy từ thời Đức
Phật cho đến nay trường phaacutei bảo thủ nagravey vẫn giữ nguyecircn
truyền thống khất thực vagrave người ta cho gigrave ăn nấy
Điều thứ hai Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy chủ trương ăn chay
theo giới ldquoTam Tịnh Nhụcrdquo coacute nghĩa lagrave những loại thịt nagraveo
khocircng diacutenh vagraveo ba điều sau thigrave Phật tử coacute thể dugraveng Ba điều
đoacute lagrave (a) khocircng thấy người ta giết (b) khocircng nghe tiếng kecircu
la của loagravei thuacute bị giết vagrave (c) khocircng coacute sự nghi ngờ về người
khaacutec giết thịt lagrave để cho migravenh ăn tức lagrave vigrave migravenh magrave giết thịt
Nếu thức ăn (thịt caacute) nagraveo đaacutep ứng đủ ba điều kiện nagravey thigrave
caacutec Tỳ kheo được ăn lagrave khocircng phạm giới theo sự cho pheacutep
trong Giới Luật magrave Đức Phật đưa ra (Phụ Lục 17)
Trong khi đoacute Phật giaacuteo Đại Thừa đặc biệt ở Trung Quốc
sau nagravey thigrave khocircng chấp nhận caacutech ăn chay nagravey họ quan
niệm rằng ăn chay lagrave khocircng được ăn thịt động vật magrave chỉ ăn
caacutec loại rau đậu traacutei cacircyhellip
Bất luận quan điểm của Phật giaacuteo Nguyecircn Thuỷ hay Đại
Thừa mục điacutech của sự ăn chay lagrave lagravem tăng trưởng lograveng từ
bi lagravem giảm bớt lograveng sacircn hận cũng giống như caacutech tu tập
ldquokhocircng saacutet sinhrdquo để biết thương yecircu người đồng loại vagrave
những loagravei sinh vật khaacutec Khi một người đatilde coacute lograveng từ bi vagrave
khocircng nỡ giết hại caacutec loại loagravei vật thigrave người ấy cũng khoacute coacute
108 Con đường của chuacuteng ta
thể giết người Đoacute lagrave lyacute do tại sao Đức Phật đưa ra giới cấm
ldquoKhocircng được saacutet sinhrdquo Chiacutenh Giới Hạnh thứ nhất nagravey lagrave
nhacircn tố để higravenh thagravenh quan điểm ăn chay trong đạo Phật
(Phụ Lục 18)
Nhiều người đatilde suy nghiệm về sự tagraven bạo khi giết hại suacutec
vật necircn họ đatilde từ bỏ sự thegravem muốn ăn thịt caacute vagrave trở thagravenh
những người ăn chay chứ khocircng riecircng những người theo
đạo Phật mới ăn chay Rất nhiều người phương Tacircy bacircy giờ
ăn chay vigrave quan điểm từ-bi nagravey
Ở đacircy rất mong bạn đọc necircn đọc thecircm những giảng luận
với nhiều goacutec nhigraven về đề tagravei ldquonhạy cảm vagrave quan trọngrdquo nagravey
trong bagravei Phụ Lục ở cuối saacutech
Do vấn đề nagravey lagrave quan trọng vagrave bạn lagrave người Phật tử
tại gia cần phải tự migravenh suy nghĩ vagrave tự quyết định cho migravenh
như thế nagraveo lagrave đuacuteng sai như thế nagraveo lagrave hợp đạo lyacute vagrave hợp
với lời Phật dạy bởi vigrave vấn đề nagravey được hiểu vagrave thực hagravenh
khaacutec nhau bởi nhiều trường phaacutei Phật giaacuteo khaacutec nhau Bạn
cần necircn đọc vagrave tham khảo thecircm nhiều nguồn kinh saacutech vagrave
luận giảng khaacutec nhau
Tuy nhiecircn trong hạn hẹp của quyển saacutech nhỏ beacute nagravey chỉ
mong muốn noacutei nocircm na lại như sau
(1) Theo quan điểm của Phật giaacuteo Nguyecircn thủy thigrave bạn
coacute thể ăn chay Hoặc nếu việc ăn chay lagrave khoacute khăn bất tiện
(vigrave phải đi khất thực hoặc vigrave phải nhờ vagraveo nguồn thức ăn
của người khaacutec để nuocirci thacircn hoặc mocirci trường sống ở nơi đoacute
khocircng thể coacute nhiều thức ăn thực vật) thigrave bạn coacute thể tiếp tục
ăn mặn trong khi vẫn lagrave một Phật tử đạo hạnh
(2) Theo quan điểm của Phật giaacuteo Đại Thừa người xuất
gia thigrave bắt buộc phải ăn chay (rau cải thực vậthellip) Cograven Phật
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 109
tử tại gia nếu ăn chay được hợp với sức khỏe vagrave tiện lợi của
migravenh thigrave necircn ăn chay lagrave sự thực hagravenh rất đaacuteng khen ngợi
Cograven nếu khocircng Phật tử tại gia được khuyến khiacutech ăn chay
vagraveo caacutec ngagravey lễ lagravenh như ngagravey Rằm Mồng Một hay những
ngagravey giữ Taacutem giớihellipđể tăng trưởng lograveng Từ Bi đối với con
người vagrave vạn vật
bull Tại đacircy coacute hai vấn đề chuacuteng ta cần necircn suy nghĩ theo
thiển yacute của tocirci
Một ăn chay chắc chắn lagrave caacutech tốt đẹp đối với một Phật
Tử vagrave ăn chay lagrave chắc chắn nuocirci dưỡng lograveng từ bi lagrave traacutenh
saacutet sanh vagrave traacutenh gacircy tổn hại cho bất cứ người nagraveo vagrave chuacuteng
sinh nagraveo
Hai tuy nhiecircn đừng necircn cho rằng chỉ việc ăn chay lagrave
hoagraven toagraven trở thagravenh một Phật tử tốt theo đạo Phật Việc ăn
chay khocircng phải lagrave thay thế được cho những việc thực hagravenh
tu tập vagrave giữ giới hạnh đạo đức khaacutec Như đatilde noacutei trecircn Phật
giaacuteo nhấn mạnh vagraveo sự tu tập sự sống giữ giới hạnh vagrave tu
dưỡng Tacircm để coacute Tacircm trong sạch lagravenh mạnh vagrave chiacutenh
điều nagravey mới tạo ra Nghiệp tốt lagravenh tạo ra cuộc sống tốt
lagravenh
(15) Tại sao coacute những tu sĩ vẫn ăn thịt trong khi rau cải
thigrave rất dễ dagraveng coacute được ở khắp nơi
Khi coacute người trong Tăng Đoagraven đoacute lagrave ngagravei Devadatta
(Đề-bagrave-đạt-đa) đatilde đề xuất với Phật về việc ăn chay vagrave cấm
caacutec tu sĩ ăn thịt caacute Đức Phật đatilde từ chối đề xuất nagravey Coacute lẽ
Đức Phật đatilde coacute nhiều lyacute do thiết thực vagraveo hoagraven cảnh xatilde hội
thời đoacute bởi vigrave rau cải khocircng được gieo trồng một caacutech trugrave
phuacute ở những vugraveng miền bắc Ấn Độ vagraveo thời xưa đoacute đặc
110 Con đường của chuacuteng ta
biệt rau cải vagrave ngũ cốc lagrave rất khan hiếm vagraveo những mugravea khocirc
hạn ở xung quanh lưu vực socircng Hằng
Viacute dụ sau nagravey nếu chỉ ăn chay bằng rau cải thigrave sẽ rất khoacute
khăn cho những vugraveng Phật giaacuteo như Tacircy Tạng vigrave ở đoacute gia
suacutec thigrave rất nhiều magrave những rau cải traacutei cacircy thigrave cực kỳ khan
hiếm khoacute trồng được ở vugraveng đất khắc nghiệt đoacute
Vagraveo thời Đức Phật cho đến tận ngagravey nay những tu sĩ
(theo Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy) vẫn sống nhờ vagraveo thức ăn
khất thực Vagrave thức ăn khất thực lagrave tugravey theo lograveng bố thiacute của
thiacute chủ vagrave Phật tử cuacuteng dường Nếu những tu sĩ yecircu cầu chỉ
giới hạn cuacuteng dường bằng thức ăn toagraven-chay toagraven rau cải
ngũ cốc thigrave điều đoacute coacute thể tạo gaacutenh nặng cho những thiacute chủ
cuacuteng dường thức ăn hagraveng ngagravey cho caacutec Tăng Ni Thực tế lagrave
đa số mọi người trong cuộc sống ở những xứ sở nagravey đều
tranh thủ ldquomột lầnrdquo thời gian trong ngagravey để nấu thức ăn
trước lagrave cuacuteng dường caacutec sư thầy sau lagrave phần cograven lại để gia
đigravenh ăn Magrave đa số những gia đigravenh Phật tử nagravey cũng ăn mặn
như truyền thống từ thời Đức Phật Vigrave vậy những thầy tu
của Nam Tocircng nhận vagrave ăn bất cứ thứ gigrave được cho ngay cả
lagrave thịt miễn sao những loại thịt đoacute nằm trong giới hạnh của
ldquoTam Tịnh Nhụcrdquo như đatilde noacutei trecircn lagrave được
Xin noacutei thecircm một chuacutet về Giới Luật của Tăng Đoagraven
Vigrave Phật giaacuteo Nguyecircn thủy cấm khocircng cho caacutec tu sĩ nhận sự
cuacuteng dường bố thiacute bằng tiền bạc Cho necircn họ khocircng coacute cơ
hội đi mua thức ăn bằng tiền bạc để magrave chọn thức ăn theo yacute
muốn của migravenh (giả sử như họ coacute muốn ăn chay) Họ hoagraven
toagraven phụ thuộc vagraveo thức ăn khất thực của dacircn lagraveng của thiacute
chủ bố thiacute cho họ hagraveng ngagravey Ngay cả khi họ nấu ăn trong tu
viện tịnh xaacute thigrave những nguyecircn liệu thực phẩm cũng lagrave do
những Phật tử mang tới cuacuteng dường (Hy vọng quyacute vị hiểu
ra được chỗ nagravey)
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 111
Ngagravey nay thực tế rất nhiều tu sĩ vagrave chugravea chiền theo Phacirc
giaacuteo Nguyecircn Thủy cũng ưu tiecircn việc ăn chay như ở Thaacutei
Lan ở Miến Điệnhellipkhi những điều kiện hậu cần cho pheacutep
Tuy nhiecircn những thầy tu ldquonghiecircm tuacutecrdquo theo truyền thống
Đại Thừa chắc chắn lagrave ăn chay tuyệt đối
(16) Việc ăn những đồ chay giả mặn coacute lagrave ngụy biện vagrave
đạo đức giả hay khocircng Tại sao lại lagravem thức ăn chay giả
mặn ở caacutec nước Đocircng Aacute như Việt Nam Trung Quốc Đagravei
Loan Triều Tiecircn
Đồ ăn chay giả mặn lagrave những thức ăn ldquochayrdquo lagravem từ bột
đậu nagravenh nấm vagrave thực vật nhưng được lagravem vagrave trigravenh bagravey
giống như những moacuten ăn mặn Nhiều nơi những người Phật
tử nấu vagrave ăn những đồ ăn kiểu nagravey bị cho lagrave đạo đức giả
Caacutei lyacute lagrave Đatilde ăn chay để quecircn đi thịt caacute quecircn đi việc saacutet sinh
động vật vậy magrave khi nấu chay lại chế biến ldquorau cảirdquo giống
hệt như mugravei vị higravenh dạng của thịt caacute để lsquogợi nhớrsquo đến những
thức ăn từ thịt caacute (vagrave coacute thể để ăn cho được ngon miệng
hơn)
Một số người thigrave giải thiacutech rằng việc lagravem thức ăn chay
giả mặn lagrave caacutech lagravem cho những người chưa ăn chay bước
qua ăn chay được dễ dagraveng hơn khocircng bị bỡ ngỡ khocircng bị
khoacute ăn khi chuyển từ ăn mặn qua ăn chay() Điều nagravey dugrave coacute
đuacuteng đối với một số người nhưng coacute lẽ chỉ lagrave tự nguỵ biện
Rotilde ragraveng lagrave trong tất cả những quaacuten ăn chay vagrave trong những
dịp lễ lagravenh caacutec Phật tử tề tựu về caacutec chugravea chiền ở Việt Nam
vagrave những nước Đocircng Aacute khaacutec thigrave hầu hết thức ăn chay đều
được chế biến vagrave trigravenh bagravey với higravenh dạng higravenh thức vagrave
hương vị y hệt thức ăn mặn vagrave được dugraveng bởi tất cả mọi
người vagrave cả Tăng Ni
112 Con đường của chuacuteng ta
Coacute hai vấn đề hay ldquohai lyacute lẽrdquo cần suy nghiệm vagrave bạn cần
chọn cho migravenh quan điểm nagraveo bạn thấy đuacuteng đắn lagrave phugrave
hợp với giaacuteo lyacute của Phật vagrave phugrave hợp với lograveng từ-bi của
chiacutenh migravenh
Một (1) khi đồ chay giả mặn được chế biến vagrave trigravenh bagravey
cho số đocircng Phật tử lagrave những người bigravenh thường đang ăn
mặn thigrave họ noacutei lagrave chế biến như vậy để những người đang ăn
thịt caacute chuyển qua ăn chay được dễ dagraveng hơn vigrave higravenh thức
vagrave mugravei vị cũng gần giống moacuten mặn Cho necircn tất cả quaacuten
cơm chay nhagrave hagraveng chay vagrave những nơi cuacuteng dường Trai
Tăng cũng đều lagravem như vậy Đoacute caacutech khuyến khiacutech mọi
người ăn chay
Hai(2) khi lagravem đồ chay giả mặn vagrave cuacuteng dường cho Tăng
Ni thigrave họ lại noacutei Tăng Ni thọ dụng thức ăn chay giả mặn
nhưng Tacircm khocircng hề khởi sinh điều gigrave về đồ ăn mặn như
thịt caacute Điều nagravey rất khoacute noacutei Đức Phật đatilde noacutei khi coacute đối
tượng tiếp xuacutec như mugravei vị higravenh sắchellipthigrave cảm-thọ vagrave ldquotacircm-
khởirdquo sẽ khởi sinh
Cho dugrave theo Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy thigrave việc ăn mặn lagrave
khocircng bị cấm nhưng nếu đatilde traacutenh ăn đồ mặn thật sự vigrave lyacute
do khocircng muốn higravenh thugrave mugravei vị của thịt caacute lagravem động lograveng
từ bi lagravem suy nghĩ về việc saacutet sinh giết hại thigrave việc lagravem đồ
ăn chay giả mặn với higravenh thugrave mugravei vị như của thịt caacute thật
(thịt gigrave caacute gigrave thigrave coacute những higravenh thugrave vagrave mugravei vị đuacuteng như vậy)
chắc sẽ lagravem khởi sinh trong tacircm những nhận-thức [tưởng]
về loại thịt hay caacute đoacute Vagrave như vậy lại đi ngược lại yacute nghĩa
của việc ăn chay Như vậy caacutei ldquoyacute nghĩardquo của việc ăn chay
lagrave vigrave lograveng từ-bi lagrave để quecircn đi higravenh ảnh mugravei vị của thịt caacute
thật cũng khocircng cograven ở đacircy
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 113
Bạn coacute thể tự hỏi rằng nếu ăn chay vigrave lograveng từ-bi vagrave sự
thanh-tịnh của thacircn vagrave tacircm thigrave rau cải nấm rơm đậu
nagravenhhellip được cắt thagravenh từng miếng nhỏ vuocircng vức ăn khocircng
thấy ngon miệng một caacutech tự nhiecircn hay sao magrave cần phải
cocircng phu cắt tỉa gaacuten gheacutep tạo higravenh vagrave cho vagraveo những gia
vị mugravei vị để thức ăn phải giống như chả lụa caacute kho heo
xagraveo thịt nướnghellip thigrave mới ăn thấy ngon miệng được
Tuy nhiecircn dugrave tốt hay xấu thigrave việc ăn chay hay ăn đồ
chay giả mặn vẫn tốt hơn nhiều so với việc ldquocố yacuterdquo ăn thịt ăn
caacute với caacutei tacircm ldquoyacute thứcrdquo rotilde việc giết thịt saacutet sanh chắc chắn
đatilde xảy ra đacircu đoacute (ở những lograve giết mổ ở chợ vagrave ở trong nhagrave
bếp của những người nấu)
Đức Phật
Tất cả mọi chuacuteng sinh
Đều mưu cầu được sống
Đều mưu cầu hạnh phuacutec
helliphelliphelliphellip
Migravenh run sợ đao kiếm
Migravenh cũng sợ chết choacutec
Vậy lấy người lagrave migravenh
Thigrave khocircng necircn giết hại
Khocircng gacircy ra giết hại
(Kinh Phaacutep Cuacute ndash Kệ 129)
114 Con đường của chuacuteng ta
(17) Những cảnh giới1 hiện hữu (cotildei sống) khaacutec nhau lagrave
gigrave Chuacuteng lagrave những nơi thực hay ảo
Theo truyền thống Phật giaacuteo coacute năm (5) cảnh giới hiện
hữu magrave tất cả caacutec loagravei chuacuteng sinh coacute mặt ở đoacute Năm cảnh
giới đoacute lagrave
Địa Ngục
Suacutec Sinh
Ngạ Quỷ
Người
Thiecircn Thần vagrave Trời
Những cảnh giới thấp xấu đầy đau khổ lagrave Địa ngục Suacutec
sinh Ngạ quỷ
bull Địa ngục theo kinh điển bao gồm 08 đại địa ngục vagrave
160 tiểu địa ngục bao bọc xung quanh những đại địa ngục
đoacute
bull Suacutec sinh lagrave cảnh giới của tất cả loagravei động vật từ nhỏ beacute
cho đến to lớn
bull Ngạ quỷ (peta) coacute nghĩa lagrave ldquoquỷ đoacuteirdquo hoặc hay được
gọi lagrave những lsquohồn marsquo hay ldquonhững người khuất mặtrdquo xung
quanh ta Ngạ quỷ sống trong cotildei vocirc cugraveng đagravey đọa vagrave đau
khổ luocircn luocircn thiếu thốn luocircn luocircn đoacutei khaacutet magrave khocircng
được ăn uống Vagrave coacute những loagravei ngạ quỷ luocircn luocircn ở gần
những người thacircn quyến cograven sống của migravenh vagrave coacute thể thấy
được tất cả những gigrave họ hagraveng thacircn quyến của migravenh đang
lagravem vagrave luocircn luocircn khao khaacutet những người thacircn lagravem những
1ldquoCảnh giớirdquo lagrave hoagraven cảnh lagrave phacircn giới cao thấp viacute dụ cảnh giới suacutec sinh cảnh giới
địa ngục cảnh giới trecircn trời Trong mỗi loại cảnh giới cao thấp đoacute coacute thể coacute nhiều
ldquocotildei sốngrdquo khaacutec nhau viacute dụ địa ngục coacute 168 tầng hay ldquocotildeirdquo khaacutec nhau cảnh giới
trecircn trời thigrave coacute đến 28 ldquocotildeirdquo sống khaacutec nhau
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 115
việc cocircng-đức vagrave hồi-hướng cocircng đức đoacute cho họ để họ
hưởng được cocircng-đức đoacute Đoacute lagrave caacutech duy nhất giuacutep họ giảm
bớt nghiệp xấu vagrave hy vọng được taacutei sinh về một cotildei lagravenh
khaacutec
bull Cotildei Suacutec sinh vagrave Ngạ quỷ lagrave ở cugraveng nơi với cotildei Người
cugraveng ở trecircn bề mặt traacutei đất
bull [Xin để yacute thecircm loagravei Quỷ thần A-tu-la (asuras) lagrave loagravei
quỷ thần dị dạng to lớn ở cotildei trời của Nam Thiecircn Vương
(thuộc Tứ Đại Thiecircn Vương) nhưng do nghiệp xấu luocircn
sống với tacircm sacircn hận hung hatilden vagrave đau khổ cho necircn họ cũng
thuộc về cảnh giới thấp xấu đau khổ mặc dugrave cotildei sống của họ
lagrave thuộc về trecircn cảnh giới trời thần Cho necircn nhiều truyền
thống Phật giaacuteo khaacutec đatilde tiacutenh riecircng cotildei quỷ thần A-tu-la một
cảnh-giới đau khổ riecircng vagrave do caacutech tiacutenh như vậy necircn tổng
cộng coacute 06 cảnh giới magrave chuacuteng sinh đang hiện hữu
Bạn coacute biết khocircng coacute rất nhiều coacute lograveng tốt vagrave chiacutenh trực
họ lagrave những người tốt bụng cocircng bằng vagrave coacute lograveng bi mẫn
nhưng họ coacute tacircm hay dễ bị noacuteng giận Họ coacute thể noacuteng giận
vigrave nhiều lyacute do xảy ra hagraveng ngagravey họ noacuteng giận vigrave bất đồng
vigrave tự aacutei vigrave caacutei ta bị xuacutec phạm hoặc vigrave sự bất cocircng vigrave quaacute
noacuteng ruột lo lắng cho người thacircn vagrave người khaacutec vigrave hoagraven
cảnh trớ trecircu vigrave gặp phải người xấu vigrave buồn bực nhacircn tigravenh
thế thaacuteiNếu họ khocircng tu tập tacircm để giảm trừ tacircm sacircn-giận
đoacute thigrave sau khi chết họ rất dễ bị taacutei sinh thagravenh những quỷ
thần A-tu-la đau khổ như vậy]
bull Những cảnh giới cao đẹp lagrave cotildei Người vagrave những cotildei Trời
của caacutec thiecircn thần vagrave caacutec vị trời Phạm Thiecircn (Brahmas)
bull Kinh điển cũng ghi rằng coacute nhiều ldquotầngrdquo tức nhiều
ldquocotildeirdquo cao thấp khaacutec nhau trong cảnh giới Địa Ngục vagrave trong
cảnh giới Thiecircn Thần vagrave Trời
116 Con đường của chuacuteng ta
bull Nếu loagravei quỷ thần A-tu-la (asuras) được taacutech riecircng ra
thagravenh một (đơn vị) cotildei hiện hữu riecircng biệt vagrave caacutec tầng địa
ngục được gom chung thagravenh một cotildei thigrave tổng cộng coacute 04
cotildei thuộc cảnh giới xấu [Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷ vagrave A-
tu-la] 07 cotildei Dục giới phuacutec lagravenh [gồm 1 cotildei dục giới lagrave cotildei
Người vagrave 06 cotildei dục giới của Thiecircn thần) 16 cotildei Trời Sắc
Giới vagrave 04 cotildei Trời Vocirc Sắc Giới
Tổng cộng Coacute 31 Cotildei hiện hữu magrave con người (vagrave chuacuteng
sinh) coacute thể bị hay được taacutei sinh về đoacute ngay sau khi từ giatilde
kiếp sống hiện tại
Chẳng hạn ở cảnh giới địa ngục coacute đến 168 ldquotầngrdquo đại địa
ngục vagrave tiểu địa ngục khaacutec nhau tugravey theo mức độ Nghiệp aacutec
nặng nề magrave chuacuteng sinh bị rơi rớt vagrave đagravey đọa vagraveo đoacute
Cograven trecircn cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời coacute rất nhiều cotildei
Trời khaacutec nhau tugravey theo mức độ do Nghiệp thiện lagravenh magrave
chuacuteng sinh được taacutei sinh về đoacute gồm coacute 06 Cotildei Trời Dục
Giới 16 Cotildei Trời Sắc Giới vagrave 04 Cotildei Trời Vocirc Sắc Giới
Để dễ higravenh dung bạn coacute thể liecircn-tưởng đến một cotildei lagrave
ldquocotildei Ngườirdquo trecircn traacutei đất magrave chuacuteng ta đang sống gồm 193
nước trải dagravei trecircn 07 đại lục địa Nếu chuacuteng ta may mắn
được sống trong những đất nước văn minh thanh bigravenh vagrave
khiacute hậu ocircn hogravea thigrave đoacute lagrave một điều phuacutec lagravenh so với việc phải
sống trong những đất nước lạc hậu đầy chiến tranh vagrave khiacute
hậu khắc nghiệt đoacutei nghegraveo vagrave bệnh tật Những đất nước trecircn
traacutei đất vagrave mức độ dễ sống vagrave khoacute sống khaacutec nhau thậm chiacute
quaacute checircnh lệch nhau thigrave cũng giống như những ldquocotildeirdquo khaacutec
nhau trecircn cảnh giới trecircn Trời hay những ldquocotildeirdquo khaacutec nhau
trong cảnh giới dưới địa ngục vậy
Vigrave vậy coacute thể noacutei rằng bất kỳ một cotildei Trời nagraveo đoacute (trong
26 cotildei thuộc cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời) lagrave chắc chắn sẽ
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 117
tốt đẹp hơn vagrave phuacutec lagravenh hơn bất cứ quốc gia nagraveo trecircn traacutei
đất cotildei người
Vagrave ngược lại coacute thể hiểu bất kỳ một ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo
nagraveo đoacute (trong 168 ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo) của cảnh giới địa ngục
cũng chắc chắn lagrave kinh khủng hơn đagravey đọa hơn vagrave toagraven lagrave
đau khổ hơn bất kỳ xứ sở nagraveo trecircn traacutei đất
Vigrave vậy ở nơi đacircu đời sống hay mocirci trường sống coacute sự tagraven
bạo độc tagravei aacutep bức vagrave đagravey đọa quaacute khốc liệt với con người
thigrave người ta hay gọi lagrave ldquođịa ngục trần gianrdquo
Khi noacutei về đời sống Thacircn-Tacircm của con người Đức Phật
thường noacutei một caacutech ẩn dụ về những ldquocảnh giớirdquo coacute nghĩa
lagrave những tigravenh trạng hạnh phuacutec hay đau khổ khaacutec nhau của
con người tugravey theo hoagraven cảnh của mỗi người
-Viacute dụ một người đang phải chịu tật nguyền đau đớn
hoặc tinh thần khủng hoảng thigrave người đoacute đatilde giống như đang
chịu cảnh địa ngục
-Những người khocircng cograven lẽ sống gigrave chỉ biết nằm chờ đến
bữa ăn vagrave sống để ăn thigrave chẳng khaacutec nagraveo sống như cảnh suacutec
sinh
-Những người quaacute tham lam luocircn luocircn tham muốn thegravem
khaacutet magrave chẳng bao giờ được thỏa matilden dugrave đatilde coacute đầy đủ thigrave
được cho lagrave giống như loagravei ngạ quỷ luocircn luocircn cảm thấy đoacutei
thiếu vagrave đau khổ vigrave thegravem khaacutet
-Người luocircn luocircn coacute maacuteu sacircn giận ganh tị chiến tranh
tranh dagravenh quyền lực vagrave của cải thigrave tacircm cũng chẳng khaacutec
nagraveo loagravei quỷ thần dị dạng A-tu-la luocircn luocircn sống với tacircm
sacircn hận thugrave hằn vagrave hiếu chiến
118 Con đường của chuacuteng ta
-Vagrave những ai được sinh ra đẹp đẽ vagrave giagraveu sang coacute thể
được gọi lagrave đang sống sung sướng như ở cotildei thiecircn thần hay
thiecircn đagraveng Cotildei thiecircn thần dường như lagrave mơ ước của Viacute dụ
những ngocirci sao thể thầu hết mọi người bởi vậy khi những
tagravei tử điện ảnh nổi tiếng sống trong nhagrave cao cửa đẹp vagrave luocircn
coacute hagraveng triệu người hacircm mộ hay lsquotocircn thờrsquo thigrave những người
hacircm mộ đoacute gọi họ lagrave những lsquothiecircn thầnrsquo
Rotilde ragraveng lagrave những cotildei thấp xấu như Địa Ngục Ngạ Quỷ
Suacutec Sinh Quỷ Thần dị dạng lagrave đầy đau khổ vagrave hagravenh hạ Vagrave
những cotildei Thiecircn thần vagrave Trời trecircn tiecircn cảnh lagrave đầy phuacutec
lagravenh vagrave sung sướng
-Tuy nhiecircn Đức Phật noacutei rằng ở những cotildei thấp xấu đoacute
chuacuteng sinh khoacute magrave lagravem được một việc cocircng đức nagraveo để tiacutech
lũy Nghiệp tốt được Những chuacuteng sinh ở trong những cotildei
thấp xấu bị đọa đagravey như vậy thigrave chỉ lo chịu đựng mọi đau
khổ hagravenh hạ chứ khocircng cograven thời gian hay cơ hội lagravem
chuyện phuacutec đức nagraveo (Khi đatilde bị ở trong cảnh giới Địa ngục
hay Suacutec sinh thigrave coacute lagravem cocircng đức cũng chẳng coacute điều gigrave để
lagravem Vagrave tacircm thức của chuacuteng sinh đang bị ở trong cotildei địa
ngục vagrave suacutec sinh cũng khoacute magrave khởi sinh một triacute tuệ căn bản
nagraveo để magrave lagravem chuyện cocircng đức Thời gian bị ở trong
những cotildei đoacute thật lagrave dagravei khocircng thể nghĩ bagraven vigrave khoacute magrave tạo
ra được nghiệp tốt nagraveo để chuyển hoacutea taacutei sinh vagraveo những
cảnh giới tốt hơn)
-Trong khi đoacute những chuacuteng sinh ở những cotildei bồng lai
của Thiecircn thần vagrave Trời thigrave chỉ lo hưởng thụ sung sướng
khocircng cograven bị đau khổ cho necircn họ cũng chẳng rảnh rang để
suy tư hay nghĩ nhiều đến những việc cocircng đức Ở những
cotildei phuacutec lagravenh sung sướng đoacute những thiecircn thần cũng khocircng
nhigraven thấy được những lẽ vocirc-thường vagrave biến-đổi nhanh
choacuteng như ở trong cotildei Người
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 119
-Như vậy chỉ cograven cotildei Người lagrave coacute đủ hai bản chất Khổ vagrave
Sướng lagrave thiacutech hợp để học tập vagrave thực hagravenh giaacuteo phaacutep của
Đức Phật Hơn nữa chỉ coacute ở cotildei Người thigrave tất cả chuacuteng sinh
mới coacute cơ hội lagravem những hagravenh động cocircng-đức lagravem những
việc tốt lagravem người tốt vagrave nhờ đoacute tiacutech lũy Nghiệp tốt
Những Nghiệp tốt sẽ lagrave những hagravenh trang cho những chuyến
đi sau nagravey sau khi từ giatilde cotildei Người vagrave cũng nhờ vậy mới
mong coacute ngagravey giải thoaacutet hoagraven toagraven
Tuy nhiecircn Đức Phật coacute kể rằng coacute những chuacuteng sinh lagrave
thiecircn thần ở những cotildei Trời cũng cố gắng thực hagravenh giaacuteo
phaacutep của Đức Phật vagrave đatilde coacute thể chứng ngộ Niết-bagraven Vigrave
vậy Đức Phật đatilde cố gắng khuyecircn dạy mọi người hatildey nỗ lực
tu tập lagravem những điều tốt lagravenh để tiacutech lũy Nghiệp tốt Đoacute lagrave
cơ hội để được taacutei sinh về những cotildei lagravenh đaacuteng quyacute đoacute
Cho dugrave những cảnh giới (gồm 31 cotildei hiện hữu) coacute thực
sự tồn tại trong vũ trụ hay khocircng hoặc đoacute chỉ lagrave những
trạng thaacutei tacircm của từng chuacuteng sinh thigrave vấn đề đoacute cũng
khocircng quan trọng Điều quan trọng lagrave chuacuteng ta theo nguyecircn
lyacute khoa học của Phật giaacuteo đoacute lagrave sống tốt thigrave sẽ tạo Nghiệp
tốt vagrave nhờ đoacute bạn coacute quyền hy vọng sẽ được taacutei sinh về
những cotildei phuacutec lagravenh sau khi chết
Mục điacutech trước sau của caacutec Phật tử lagrave phải được về cotildei
lagravenh traacutenh được những cotildei thấp xấu đầy đau khổ vagrave đọa đagravey
kinh khủng như cảnh Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷhellip
Cograven đối với mục tiecircu tột-cugraveng lagrave giải thoaacutet khỏi vograveng taacutei
sinh luacircn hồi thigrave chỉ khi chuacuteng ta được ở trong những cotildei
lagravenh thigrave mới coacute thể tiếp tục lagravem việc tốt lagravenh vagrave thực hagravenh
Phật Phaacutep thigrave mới mong coacute ngagravey đạt đến Niết-bagraven sự giải
thoaacutet hoagraven toagraven khỏi luacircn hồi sinh tử
120 Con đường của chuacuteng ta
(18) Khi đạo Phật được truyền baacute sang những nước
phương Tacircy rất nhiều người phương Tacircy đatilde theo Đạo
Phật Điều đoacute coacute đuacuteng như vậy khocircng
Riecircng ở Mỹ con số người thực sự thực hagravenh theo Phật
giaacuteo vẫn cograven iacutet Giaacuteo sư Seymour Lachman đồng taacutec giả
của quyển saacutech nổi tiếng ldquoMột quốc Gia Becircn Dưới Chuacuteardquo
(One Nation Under God) ước lượng khoảng 800000 người
lagrave Phật tử ở Mỹ Tuy nhiecircn những nhagrave nghiecircn cứu Phật
giaacuteo thigrave cho rằng con số đoacute coacute thể lagrave nhiều hơn 4-5 lần nếu
tiacutenh cả con số những người theo đạo Phật nhập cư liecircn tục
từ những nước Đocircng Nam Aacute vagrave Đocircng Aacute
Số người theo đạo Phật ở chacircu Acircu khoảng 4 triệu người
chủ yếu ở caacutec nước Đức Phaacutep Anh Yacute
Số người theo đạo Phật ở chacircu Uacutec cũng khaacute nhiều vagrave
tăng nhanh Thống kecirc năm 2011 cho biết coacute khoảng
529000 người Uacutec theo đạo Phật trong tổng dacircn số khoảng
215 triệu người con số Phật tử tăng nhanh từ khoảng 21
dacircn số lecircn gần 25 dacircn số trong năm năm cuối
Coacute rất nhiều danh nhacircn rất nổi tiếng ở những nước Acircu
Mỹ đatilde theo đạo Phật hoặc đatilde chuyển từ đạo của họ qua đạo
Phật Trong số đoacute coacute nhiều người nổi tiếng nhất trong lĩnh
vực của migravenh trecircn thế giới magrave bạn coacute thể đatilde dễ dagraveng biết
đến từ lacircu Viacute dụ như
William Ford Jr Chủ hatildeng xe hơi Ford
Steve Jobs Chủ tịch hatildeng maacutey tiacutenh Apple Inc
Tiger Woods Nhagrave vocirc địch gocircn thế giới
Richard Gere Tagravei tử điện ảnh
Harrison Ford Tagravei tử điện ảnh
Orlando Bloom Tagravei tử điện ảnh
Keanu Reeves Tagravei tử điện ảnh
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 121
Uma Thurman Tagravei tử điện ảnh
Oliver Stone Đạo diễn điện ảnh
Tina Turner Ca sĩ nhạc Pop
Adam Yauch Ca sĩ nhạc Pop
Herbie Hancock Nhạc sĩ nhạc Jazz
Roberto Baggio Cầu thủ boacuteng đaacute Yacute
Phil Jackson Cầu thủ boacuteng rỗ NBA
Marshall Cty Marshall Goldsmith Partners
Goldsmith
helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip
Bạn cũng coacute thể đọc thecircm một bagravei viết rất hay về bối
cảnh Phật giaacuteo ở Hollywood vagrave Hoa Kỳ trecircn trang www
unboundintrasuntcnjeduarchiveslifestyleoldbuddha với
tựa đề ldquoNhững Ngocirci Sao Lagrave Phật Tửrdquo
(19) Bạn vẫn cograven nhiều cacircu hỏi muốn được trả lời
Nếu bạn vẫn cograven nhiều thắc mắc về yacute nghĩa vagrave giaacuteo lyacute
Phật giaacuteo vagrave việc thực hagravenh đạo Phật xin bạn hatildey tigravem đọc
một quyển saacutech về vấn đaacutep theo từng đề mục rất hay coacute tecircn
lagrave ldquoNhững Hỏi Đaacutep Hayrdquo (Good Question Good Answer)
của ngagravei S Dhammika Quyển saacutech nagravey đatilde được dịch ra
nhiều ngocircn ngữ vagrave cũng coacute bản dịch ra tiếng Việt của cư sĩ
Phạm Kim Khaacutenh vagrave TS Bigravenh Anson mang tecircn ldquoPhật Phaacutep
Vấn Đaacuteprdquo
Bạn coacute thể tham khảo thecircm quyển ldquoVấn Đaacutep về Phật
giaacuteordquo được biecircn soạn bởi cugraveng người viết do cugraveng nhagrave xuất
bản ấn hagravenh 2012 cugraveng với quyển saacutech nagravey
102 Con đường của chuacuteng ta
Cograven một số cacircu chuyện khaacutec về năng lực thần thocircng của
Đức Phật lịch sử coacute lẽ do một số tu sĩ cổ xưa đatilde phoacuteng đại
thecircu dệt thecircm iacutet nhiều vigrave sự sugraveng kiacutenh cao độ dagravenh cho Đức
Phật vagrave vigrave mục điacutech tạo ra những higravenh ảnh cao siecircu của Đức
Phật để saacutenh với những higravenh ảnh huyền thoại biacute ẩn của tocircn
giaacuteo hữu thần khaacutec vagraveo thời cổ xưa đoacute (như Hindu giaacuteo)
Phật giaacuteo khocircng khuyến khiacutech sự đề cao hay niềm tin mugrave
quaacuteng vagraveo những điều thần diệu những bugravea pheacutep hay về
một Đức Phật đầy huyền thuật vagrave thần thocircng biacute ẩn như vậy
Đức Phật khocircng chủ trương pheacutep thuật hay thần thocircng biến
hoacutea lagrave một trong những caacutech thức tu hagravenh nagraveo cả
Chiacutenh Đức Phật đatilde dạy rằng bất kỳ thần thocircng biến hoacutea
nagraveo cho dugrave coacute thật đi nữa thigrave cũng khocircng hề quan trọng
Điều quan trọng lagrave thực hagravenh con đường Đạo magrave Đức Phật
đatilde hướng dẫn bởi vigrave chỉ coacute con đường đoacute mới giải thoaacutet
con người khỏi mọi khổ đau vagrave phiền natildeo magrave thocirci
(11) Những người đồng tiacutenh luyến aacutei coacute thể lagrave Phật tử hay
khocircng
Xu hướng tigravenh dục của mọi người lagrave khocircng liecircn quan vagrave
khocircng phải lagrave yếu tố quan trọng gigrave trong Phật giaacuteo hết
Đồng tiacutenh luyến aacutei lagrave xu hướng tigravenh dục tự nhiecircn của một
người vagrave coacute lẽ đoacute khocircng phải lagrave một dạng phạm giới về đạo
đức như lagrave một hagravenh động tagrave dacircm (giới thứ tư trong ldquoNăm
Giớirdquo)
Nếu bạn thắc mắc những người theo đạo Phật coacute thể sẽ
hỏi lại như vầy ldquoAi tốt hơn ai một người đồng tiacutenh chiacutenh
trực hiền hogravea hay một người tigravenh dục khaacutec phaacutei magrave vocirc
lương tacircm gian traacuterdquo
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 103
Theo Đức Phật đạo đức vagrave phẩm hạnh của một người
khocircng phụ thuộc vagraveo tocircn giaacuteo của họ Dugrave những người coacute
đang theo đạo Phật hay khocircng thigrave họ vẫn lagrave người tốt khi họ
lagrave người tốt Vagrave tất cả mọi người đều coacute thể tham gia vagraveo
Phật giaacuteo nếu họ tigravem hiểu vagrave thấy đạo Phật lagrave coacute lyacute vagrave thiacutech
hợp cho việc tu tập để đem lại sự bigravenh an vagrave giải thoaacutet cho
họ Dugrave cho họ khocircng theo đạo Phật một caacutech chiacutenh thức
nhưng nếu họ sống một đời với đạo đức tốt đẹp thigrave họ cũng
đatilde lagrave những Phật tử rồi theo yacute nghĩa của Phật giaacuteo
(12) Huacutet thuốc laacute lagrave ngược với đạo Phật
Noacutei một caacutech chiacutenh thức thigrave Phật giaacuteo khocircng xem việc
huacutet thuốc laacute lagrave sai traacutei về mặt đạo đức
Tuy nhiecircn rất nhiều những Phật tử vagrave tu sĩ Phật giaacuteo
nghiecircm tuacutec vagrave gương mẫu đều khocircng huacutet thuốc laacute vagrave họ
thường khuyến khiacutech việc từ bỏ thuốc laacute
Bởi vigrave huacutet thuốc laacute coacute rất nhiều điều nguy hại cho bản
thacircn Những người ldquotu thiềnrdquo khocircng necircn huacutet thuốc laacute vigrave huacutet
thuốc laacute lagrave lagravem cho thần kinh vagrave tacircm triacute luocircn luocircn bị hồi
hộp kiacutech thiacutech trong khi việc thiền định lagrave việc lagravem cho
tacircm tĩnh lặng vagrave tập trung Hơn nữa huacutet thuốc laacute lagrave lagravem cho
hệ hocirc hấp hoạt động khocircng tốt hơi-thở sẽ khoacute khăn ngắn
dagravei ngộp thở vigrave thuốc laacute lagravem hại phổi vagrave hệ tim mạch lagravem
sức khỏe khocircng tốt tất cả đều cản trở cho việc hagravenh thiền
Cho dugrave những tăng sĩ khocircng tu theo phương phaacutep thiền thigrave
họ cũng khocircng necircn huacutet thuốc laacute vigrave điều đoacute cũng tạo ra
những higravenh ảnh khocircng đẹp ở những nơi chugravea chiền vagrave trước
mắt những Phật tử Nhưng sự thật thigrave thời nay coacute rất nhiều
thầy tu theo phaacutep mocircn Tịnh Độ ở Việt nam lagrave những người
huacutet thuốc laacute thường xuyecircn
104 Con đường của chuacuteng ta
Một vấn đề nữa của huacutet thuốc laacute cũng giống như việc
uống rượu vagrave dugraveng chất độc hại do lagrave gacircy ghiền Huacutet thuốc
coacute thể biến thagravenh một dạng thegravem muốn liecircn tục hagraveng ngagravey
vigrave tiacutenh chất gacircy ghiền vagrave lagravem cho người huacutet thuốc luocircn luocircn
phụ thuộc vagraveo noacute
Một vấn đề quan trọng nữa lagrave việc huacutet thuốc laacute vừa gacircy
hại cho bản thacircn migravenh vừa ảnh hưởng vagrave gacircy hại đến những
người hiacutet thở xung quanh họ trở thagravenh những người huacutet
thuốc laacute ldquobị độngrdquo trở thagravenh những nạn nhacircn của người huacutet
thuốc Magrave như Đức Phật đatilde noacutei những việc gigrave migravenh lagravem magrave
gacircy hại cho bản thacircn migravenh vagrave những người khaacutec thigrave đoacute
khocircng phải lagrave một hagravenh động tốt thiện Vagrave vigrave vậy chuacuteng ta
cần necircn traacutenh bỏ
Cũng chiacutenh vigrave lyacute do gacircy nguy hại cho migravenh vagrave mọi
người nhiều nước văn minh trecircn thế giới đatilde hạn chế việc
huacutet thuốc vagrave việc huacutet thuốc cũng bị nghiecircm cấm ở những
nơi cocircng cộng
Từ những điều nagravey chuacuteng ta coacute thể hiểu rằng Phật giaacuteo
coacute lẽ khocircng taacuten đồng với việc huacutet thuốc laacute vagrave coacute lẽ khocircng
xem việc huacutet thuốc lagrave thaacutei độ hay hagravenh động tiacutech cực vagrave tốt
lagravenh trong cuộc sống
(13) Phật giaacuteo dạy chuacuteng ta necircn luocircn luocircn hagravei lograveng với
mọi thứ migravenh coacute Tuy nhiecircn đa số mọi người đều coacute tham
vọng lagravem việc nhiều hơn để coacute thu nhập nhiều hơn vagrave
cũng coacute tham vọng tạo cuộc sống sung tuacutec hơn cho gia
đigravenh Vậy lagravem sao hogravea giải vấn đề nagravey
Đacircy lagrave một cacircu hỏi hay Đuacuteng lagrave Đạo Phật khuyecircn dạy
mọi người hatildey biết hagravei lograveng biết hạnh phuacutec với những gigrave
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 105
migravenh coacute được đừng quaacute tham lam đừng quaacute tham muốn magrave
dẫn đến thất vọng bất hạnh vagrave khổ sở
Tuy nhiecircn Đạo Phật vẫn mở ra cho mọi người sự tự do
chọn lựa phương caacutech vagrave con đường nagraveo đem lại nhiều an
lagravenh vagrave hạnh phuacutec nhất cho migravenh miễn sao bạn đừng quaacute đi
về cực đoan Vigrave vậy đạo Phật đatilde chủ trương vagrave khuyến
khiacutech ldquoCon Đường Trung Đạordquo Trung đạo nghĩa lagrave sao
Nghĩa lagrave (a) bạn đừng quaacute tham vọng đến nỗi coacute khả
năng gacircy phương hại đến quyền lợi của người khaacutec trong
khi migravenh nỗ lực để đạt được mục điacutech đoacute của migravenh Vagrave bạn
(b) cũng khocircng necircn quaacute hagravei lograveng với hoagraven cảnh của migravenh
nếu cograven phấn đấu được để cải thiện đời sống tinh thần vagrave
vật chất cho chiacutenh migravenh vagrave gia đigravenh thigrave hatildey cố gắng nỗ lực
trong phạm vi khả năng của migravenh đừng quaacute rụt regrave một caacutech
tiecircu cực nhưng cũng đừng quaacute tham vọng một caacutech quaacute
đaacuteng Tức lagrave traacutenh hai cực đoan Đoacute lagrave yacute nghĩa của con
đường trung đạo
Viacute dụ vigrave tham muốn được thăng cấp hay được tăng
lương magrave migravenh phải dugraveng nhiều caacutech hay thủ đoạn khocircng
tốt để đạt được mục điacutech lagravem phương hại đến đồng nghiệp
vagrave người khaacutec thigrave điều đoacute lagrave khocircng đuacuteng với đạo Phật
(Những thực tại ldquokhocircng đẹprdquo trong viacute dụ nagravey lagrave rất phổ
biến trong nhiều nơi cocircng sở hiện nay Một số đồng nghiệp
vagrave đối taacutec của tocirci trước đacircy từ Trung Quốc Nam Triều Tiecircn
vagrave nhiều nước Acircu Mỹ cũng tacircm sự rằng việc nagravey lagrave khaacute phổ
biến ở đất nước họ Tuy nhiecircn cũng theo yacute họ tigravenh trạng
nagravey ở những nước Acircu Mỹ coacute vẻ iacutet hơn sơ với ở những nước
Đocircng Aacute)
Hay vigrave muốn coacute thật nhiều tiền necircn bạn dagravenh hết thời
gian lagravem thecircm ngoagravei giờ coi nhẹ những thời gian hay
106 Con đường của chuacuteng ta
những việc dagravenh cho gia đigravenh vợ chồng con caacutei cha mẹ
anh chị emhellipĐiều đoacute về lacircu về dagravei sẽ lagravem tổn hại tigravenh cảm
của gia đigravenh đối với migravenh điều đoacute lagrave khocircng coacute lợi cho migravenh
vagrave gia đigravenh
Noacutei cho cugraveng những tham vọng vagrave sự bằng lograveng phải
necircn được cacircn bằng theo đuacuteng hoagraven cảnh năng lực vagrave những
nhu cầu được ưu tiecircn theo thứ tự của migravenh Viacute dụ thời gian
đi chăm soacutec cha mẹ ở bệnh viện sau giờ lagravem việc necircn được
ưu tiecircn hơn lagrave thời gian dagravenh cho việc lagravem thecircm ngoagravei giờ
để tăng thecircm mức độ thu nhập Cha mẹ cagraveng ngagravey cagraveng gần
đất xa trời chứ họ khocircng chờ cho bạn coacute đủ thu nhập để đến
chăm soacutec họ Nguyecircn tắc vẫn vậy Dugrave bạn coacute tham vọng
tiacutech cực đến đacircu thigrave luocircn luocircn suy nghĩ chiacutenh chắn rằng
ldquoNhững gigrave lagravem magrave khocircng coacute lợi cho migravenh hay người khaacutec
hay cả hai thigrave migravenh necircn traacutenh Những gigrave (tham vọng) nagraveo
nếu migravenh lagravem thigrave mang lại lợi iacutech cho migravenh vagrave cũng khocircng
lagravem tổn hại cho người khaacutec thigrave migravenh coacute thể lagravemrdquo
Sự chấp nhận bằng lograveng với mọi điều mọi hoagraven cảnh
cũng necircn dựa vagraveo nguyecircn tắc trung đạo nagravey
(14)Việc ăn chay lagrave bắt buộc đối với những Phật tử
Theo Đạo Phật đặc biệt lagrave Phật giaacuteo Nguyecircn thủy thigrave
việc ăn chay hay khocircng lagrave hoagraven toagraven phụ thuộc vagraveo caacute nhacircn
của mỗi người Phật giaacuteo khocircng nhấn mạnh vagraveo sự thanh
tịnh vagrave thanh khiết của thức ăn magrave nhấn mạnh vagraveo sự
thanh tịnh vagrave trong sạch của Tacircm
Đacircy lagrave một trong những vấn đề thường được bagraven catildei bạn
cần tigravem hiểu kỹ tại sao Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy thigrave noacutei như
vậy trong khi phần lớn những người theo Phật giaacuteo Đại
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 107
Thừa thigrave chủ trương việc ăn chay lagrave bắt buộc đối với mọi
Phật tử xuất gia vagrave khuyến khiacutech mọi Phật tử tại gia cũng
necircn ăn chay
Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy hay Nam Tocircng đến ngagravey nay vẫn
chủ trương việc ldquokhất thựcrdquo thức ăn theo đuacuteng như caacutech
thực hagravenh từ thời Đức Phật cograven tại thế Magrave đatilde đi khất thực
thức ăn thigrave người đi khất thực (xin đồ ăn) khocircng necircn yecircu
cầu người cho (thiacute chủ Phật tử cuacuteng dường thức ăn) phải
lagravem đồ ăn đuacuteng theo yecircu cầu của migravenh Vigrave vậy từ thời Đức
Phật cho đến nay trường phaacutei bảo thủ nagravey vẫn giữ nguyecircn
truyền thống khất thực vagrave người ta cho gigrave ăn nấy
Điều thứ hai Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy chủ trương ăn chay
theo giới ldquoTam Tịnh Nhụcrdquo coacute nghĩa lagrave những loại thịt nagraveo
khocircng diacutenh vagraveo ba điều sau thigrave Phật tử coacute thể dugraveng Ba điều
đoacute lagrave (a) khocircng thấy người ta giết (b) khocircng nghe tiếng kecircu
la của loagravei thuacute bị giết vagrave (c) khocircng coacute sự nghi ngờ về người
khaacutec giết thịt lagrave để cho migravenh ăn tức lagrave vigrave migravenh magrave giết thịt
Nếu thức ăn (thịt caacute) nagraveo đaacutep ứng đủ ba điều kiện nagravey thigrave
caacutec Tỳ kheo được ăn lagrave khocircng phạm giới theo sự cho pheacutep
trong Giới Luật magrave Đức Phật đưa ra (Phụ Lục 17)
Trong khi đoacute Phật giaacuteo Đại Thừa đặc biệt ở Trung Quốc
sau nagravey thigrave khocircng chấp nhận caacutech ăn chay nagravey họ quan
niệm rằng ăn chay lagrave khocircng được ăn thịt động vật magrave chỉ ăn
caacutec loại rau đậu traacutei cacircyhellip
Bất luận quan điểm của Phật giaacuteo Nguyecircn Thuỷ hay Đại
Thừa mục điacutech của sự ăn chay lagrave lagravem tăng trưởng lograveng từ
bi lagravem giảm bớt lograveng sacircn hận cũng giống như caacutech tu tập
ldquokhocircng saacutet sinhrdquo để biết thương yecircu người đồng loại vagrave
những loagravei sinh vật khaacutec Khi một người đatilde coacute lograveng từ bi vagrave
khocircng nỡ giết hại caacutec loại loagravei vật thigrave người ấy cũng khoacute coacute
108 Con đường của chuacuteng ta
thể giết người Đoacute lagrave lyacute do tại sao Đức Phật đưa ra giới cấm
ldquoKhocircng được saacutet sinhrdquo Chiacutenh Giới Hạnh thứ nhất nagravey lagrave
nhacircn tố để higravenh thagravenh quan điểm ăn chay trong đạo Phật
(Phụ Lục 18)
Nhiều người đatilde suy nghiệm về sự tagraven bạo khi giết hại suacutec
vật necircn họ đatilde từ bỏ sự thegravem muốn ăn thịt caacute vagrave trở thagravenh
những người ăn chay chứ khocircng riecircng những người theo
đạo Phật mới ăn chay Rất nhiều người phương Tacircy bacircy giờ
ăn chay vigrave quan điểm từ-bi nagravey
Ở đacircy rất mong bạn đọc necircn đọc thecircm những giảng luận
với nhiều goacutec nhigraven về đề tagravei ldquonhạy cảm vagrave quan trọngrdquo nagravey
trong bagravei Phụ Lục ở cuối saacutech
Do vấn đề nagravey lagrave quan trọng vagrave bạn lagrave người Phật tử
tại gia cần phải tự migravenh suy nghĩ vagrave tự quyết định cho migravenh
như thế nagraveo lagrave đuacuteng sai như thế nagraveo lagrave hợp đạo lyacute vagrave hợp
với lời Phật dạy bởi vigrave vấn đề nagravey được hiểu vagrave thực hagravenh
khaacutec nhau bởi nhiều trường phaacutei Phật giaacuteo khaacutec nhau Bạn
cần necircn đọc vagrave tham khảo thecircm nhiều nguồn kinh saacutech vagrave
luận giảng khaacutec nhau
Tuy nhiecircn trong hạn hẹp của quyển saacutech nhỏ beacute nagravey chỉ
mong muốn noacutei nocircm na lại như sau
(1) Theo quan điểm của Phật giaacuteo Nguyecircn thủy thigrave bạn
coacute thể ăn chay Hoặc nếu việc ăn chay lagrave khoacute khăn bất tiện
(vigrave phải đi khất thực hoặc vigrave phải nhờ vagraveo nguồn thức ăn
của người khaacutec để nuocirci thacircn hoặc mocirci trường sống ở nơi đoacute
khocircng thể coacute nhiều thức ăn thực vật) thigrave bạn coacute thể tiếp tục
ăn mặn trong khi vẫn lagrave một Phật tử đạo hạnh
(2) Theo quan điểm của Phật giaacuteo Đại Thừa người xuất
gia thigrave bắt buộc phải ăn chay (rau cải thực vậthellip) Cograven Phật
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 109
tử tại gia nếu ăn chay được hợp với sức khỏe vagrave tiện lợi của
migravenh thigrave necircn ăn chay lagrave sự thực hagravenh rất đaacuteng khen ngợi
Cograven nếu khocircng Phật tử tại gia được khuyến khiacutech ăn chay
vagraveo caacutec ngagravey lễ lagravenh như ngagravey Rằm Mồng Một hay những
ngagravey giữ Taacutem giớihellipđể tăng trưởng lograveng Từ Bi đối với con
người vagrave vạn vật
bull Tại đacircy coacute hai vấn đề chuacuteng ta cần necircn suy nghĩ theo
thiển yacute của tocirci
Một ăn chay chắc chắn lagrave caacutech tốt đẹp đối với một Phật
Tử vagrave ăn chay lagrave chắc chắn nuocirci dưỡng lograveng từ bi lagrave traacutenh
saacutet sanh vagrave traacutenh gacircy tổn hại cho bất cứ người nagraveo vagrave chuacuteng
sinh nagraveo
Hai tuy nhiecircn đừng necircn cho rằng chỉ việc ăn chay lagrave
hoagraven toagraven trở thagravenh một Phật tử tốt theo đạo Phật Việc ăn
chay khocircng phải lagrave thay thế được cho những việc thực hagravenh
tu tập vagrave giữ giới hạnh đạo đức khaacutec Như đatilde noacutei trecircn Phật
giaacuteo nhấn mạnh vagraveo sự tu tập sự sống giữ giới hạnh vagrave tu
dưỡng Tacircm để coacute Tacircm trong sạch lagravenh mạnh vagrave chiacutenh
điều nagravey mới tạo ra Nghiệp tốt lagravenh tạo ra cuộc sống tốt
lagravenh
(15) Tại sao coacute những tu sĩ vẫn ăn thịt trong khi rau cải
thigrave rất dễ dagraveng coacute được ở khắp nơi
Khi coacute người trong Tăng Đoagraven đoacute lagrave ngagravei Devadatta
(Đề-bagrave-đạt-đa) đatilde đề xuất với Phật về việc ăn chay vagrave cấm
caacutec tu sĩ ăn thịt caacute Đức Phật đatilde từ chối đề xuất nagravey Coacute lẽ
Đức Phật đatilde coacute nhiều lyacute do thiết thực vagraveo hoagraven cảnh xatilde hội
thời đoacute bởi vigrave rau cải khocircng được gieo trồng một caacutech trugrave
phuacute ở những vugraveng miền bắc Ấn Độ vagraveo thời xưa đoacute đặc
110 Con đường của chuacuteng ta
biệt rau cải vagrave ngũ cốc lagrave rất khan hiếm vagraveo những mugravea khocirc
hạn ở xung quanh lưu vực socircng Hằng
Viacute dụ sau nagravey nếu chỉ ăn chay bằng rau cải thigrave sẽ rất khoacute
khăn cho những vugraveng Phật giaacuteo như Tacircy Tạng vigrave ở đoacute gia
suacutec thigrave rất nhiều magrave những rau cải traacutei cacircy thigrave cực kỳ khan
hiếm khoacute trồng được ở vugraveng đất khắc nghiệt đoacute
Vagraveo thời Đức Phật cho đến tận ngagravey nay những tu sĩ
(theo Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy) vẫn sống nhờ vagraveo thức ăn
khất thực Vagrave thức ăn khất thực lagrave tugravey theo lograveng bố thiacute của
thiacute chủ vagrave Phật tử cuacuteng dường Nếu những tu sĩ yecircu cầu chỉ
giới hạn cuacuteng dường bằng thức ăn toagraven-chay toagraven rau cải
ngũ cốc thigrave điều đoacute coacute thể tạo gaacutenh nặng cho những thiacute chủ
cuacuteng dường thức ăn hagraveng ngagravey cho caacutec Tăng Ni Thực tế lagrave
đa số mọi người trong cuộc sống ở những xứ sở nagravey đều
tranh thủ ldquomột lầnrdquo thời gian trong ngagravey để nấu thức ăn
trước lagrave cuacuteng dường caacutec sư thầy sau lagrave phần cograven lại để gia
đigravenh ăn Magrave đa số những gia đigravenh Phật tử nagravey cũng ăn mặn
như truyền thống từ thời Đức Phật Vigrave vậy những thầy tu
của Nam Tocircng nhận vagrave ăn bất cứ thứ gigrave được cho ngay cả
lagrave thịt miễn sao những loại thịt đoacute nằm trong giới hạnh của
ldquoTam Tịnh Nhụcrdquo như đatilde noacutei trecircn lagrave được
Xin noacutei thecircm một chuacutet về Giới Luật của Tăng Đoagraven
Vigrave Phật giaacuteo Nguyecircn thủy cấm khocircng cho caacutec tu sĩ nhận sự
cuacuteng dường bố thiacute bằng tiền bạc Cho necircn họ khocircng coacute cơ
hội đi mua thức ăn bằng tiền bạc để magrave chọn thức ăn theo yacute
muốn của migravenh (giả sử như họ coacute muốn ăn chay) Họ hoagraven
toagraven phụ thuộc vagraveo thức ăn khất thực của dacircn lagraveng của thiacute
chủ bố thiacute cho họ hagraveng ngagravey Ngay cả khi họ nấu ăn trong tu
viện tịnh xaacute thigrave những nguyecircn liệu thực phẩm cũng lagrave do
những Phật tử mang tới cuacuteng dường (Hy vọng quyacute vị hiểu
ra được chỗ nagravey)
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 111
Ngagravey nay thực tế rất nhiều tu sĩ vagrave chugravea chiền theo Phacirc
giaacuteo Nguyecircn Thủy cũng ưu tiecircn việc ăn chay như ở Thaacutei
Lan ở Miến Điệnhellipkhi những điều kiện hậu cần cho pheacutep
Tuy nhiecircn những thầy tu ldquonghiecircm tuacutecrdquo theo truyền thống
Đại Thừa chắc chắn lagrave ăn chay tuyệt đối
(16) Việc ăn những đồ chay giả mặn coacute lagrave ngụy biện vagrave
đạo đức giả hay khocircng Tại sao lại lagravem thức ăn chay giả
mặn ở caacutec nước Đocircng Aacute như Việt Nam Trung Quốc Đagravei
Loan Triều Tiecircn
Đồ ăn chay giả mặn lagrave những thức ăn ldquochayrdquo lagravem từ bột
đậu nagravenh nấm vagrave thực vật nhưng được lagravem vagrave trigravenh bagravey
giống như những moacuten ăn mặn Nhiều nơi những người Phật
tử nấu vagrave ăn những đồ ăn kiểu nagravey bị cho lagrave đạo đức giả
Caacutei lyacute lagrave Đatilde ăn chay để quecircn đi thịt caacute quecircn đi việc saacutet sinh
động vật vậy magrave khi nấu chay lại chế biến ldquorau cảirdquo giống
hệt như mugravei vị higravenh dạng của thịt caacute để lsquogợi nhớrsquo đến những
thức ăn từ thịt caacute (vagrave coacute thể để ăn cho được ngon miệng
hơn)
Một số người thigrave giải thiacutech rằng việc lagravem thức ăn chay
giả mặn lagrave caacutech lagravem cho những người chưa ăn chay bước
qua ăn chay được dễ dagraveng hơn khocircng bị bỡ ngỡ khocircng bị
khoacute ăn khi chuyển từ ăn mặn qua ăn chay() Điều nagravey dugrave coacute
đuacuteng đối với một số người nhưng coacute lẽ chỉ lagrave tự nguỵ biện
Rotilde ragraveng lagrave trong tất cả những quaacuten ăn chay vagrave trong những
dịp lễ lagravenh caacutec Phật tử tề tựu về caacutec chugravea chiền ở Việt Nam
vagrave những nước Đocircng Aacute khaacutec thigrave hầu hết thức ăn chay đều
được chế biến vagrave trigravenh bagravey với higravenh dạng higravenh thức vagrave
hương vị y hệt thức ăn mặn vagrave được dugraveng bởi tất cả mọi
người vagrave cả Tăng Ni
112 Con đường của chuacuteng ta
Coacute hai vấn đề hay ldquohai lyacute lẽrdquo cần suy nghiệm vagrave bạn cần
chọn cho migravenh quan điểm nagraveo bạn thấy đuacuteng đắn lagrave phugrave
hợp với giaacuteo lyacute của Phật vagrave phugrave hợp với lograveng từ-bi của
chiacutenh migravenh
Một (1) khi đồ chay giả mặn được chế biến vagrave trigravenh bagravey
cho số đocircng Phật tử lagrave những người bigravenh thường đang ăn
mặn thigrave họ noacutei lagrave chế biến như vậy để những người đang ăn
thịt caacute chuyển qua ăn chay được dễ dagraveng hơn vigrave higravenh thức
vagrave mugravei vị cũng gần giống moacuten mặn Cho necircn tất cả quaacuten
cơm chay nhagrave hagraveng chay vagrave những nơi cuacuteng dường Trai
Tăng cũng đều lagravem như vậy Đoacute caacutech khuyến khiacutech mọi
người ăn chay
Hai(2) khi lagravem đồ chay giả mặn vagrave cuacuteng dường cho Tăng
Ni thigrave họ lại noacutei Tăng Ni thọ dụng thức ăn chay giả mặn
nhưng Tacircm khocircng hề khởi sinh điều gigrave về đồ ăn mặn như
thịt caacute Điều nagravey rất khoacute noacutei Đức Phật đatilde noacutei khi coacute đối
tượng tiếp xuacutec như mugravei vị higravenh sắchellipthigrave cảm-thọ vagrave ldquotacircm-
khởirdquo sẽ khởi sinh
Cho dugrave theo Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy thigrave việc ăn mặn lagrave
khocircng bị cấm nhưng nếu đatilde traacutenh ăn đồ mặn thật sự vigrave lyacute
do khocircng muốn higravenh thugrave mugravei vị của thịt caacute lagravem động lograveng
từ bi lagravem suy nghĩ về việc saacutet sinh giết hại thigrave việc lagravem đồ
ăn chay giả mặn với higravenh thugrave mugravei vị như của thịt caacute thật
(thịt gigrave caacute gigrave thigrave coacute những higravenh thugrave vagrave mugravei vị đuacuteng như vậy)
chắc sẽ lagravem khởi sinh trong tacircm những nhận-thức [tưởng]
về loại thịt hay caacute đoacute Vagrave như vậy lại đi ngược lại yacute nghĩa
của việc ăn chay Như vậy caacutei ldquoyacute nghĩardquo của việc ăn chay
lagrave vigrave lograveng từ-bi lagrave để quecircn đi higravenh ảnh mugravei vị của thịt caacute
thật cũng khocircng cograven ở đacircy
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 113
Bạn coacute thể tự hỏi rằng nếu ăn chay vigrave lograveng từ-bi vagrave sự
thanh-tịnh của thacircn vagrave tacircm thigrave rau cải nấm rơm đậu
nagravenhhellip được cắt thagravenh từng miếng nhỏ vuocircng vức ăn khocircng
thấy ngon miệng một caacutech tự nhiecircn hay sao magrave cần phải
cocircng phu cắt tỉa gaacuten gheacutep tạo higravenh vagrave cho vagraveo những gia
vị mugravei vị để thức ăn phải giống như chả lụa caacute kho heo
xagraveo thịt nướnghellip thigrave mới ăn thấy ngon miệng được
Tuy nhiecircn dugrave tốt hay xấu thigrave việc ăn chay hay ăn đồ
chay giả mặn vẫn tốt hơn nhiều so với việc ldquocố yacuterdquo ăn thịt ăn
caacute với caacutei tacircm ldquoyacute thứcrdquo rotilde việc giết thịt saacutet sanh chắc chắn
đatilde xảy ra đacircu đoacute (ở những lograve giết mổ ở chợ vagrave ở trong nhagrave
bếp của những người nấu)
Đức Phật
Tất cả mọi chuacuteng sinh
Đều mưu cầu được sống
Đều mưu cầu hạnh phuacutec
helliphelliphelliphellip
Migravenh run sợ đao kiếm
Migravenh cũng sợ chết choacutec
Vậy lấy người lagrave migravenh
Thigrave khocircng necircn giết hại
Khocircng gacircy ra giết hại
(Kinh Phaacutep Cuacute ndash Kệ 129)
114 Con đường của chuacuteng ta
(17) Những cảnh giới1 hiện hữu (cotildei sống) khaacutec nhau lagrave
gigrave Chuacuteng lagrave những nơi thực hay ảo
Theo truyền thống Phật giaacuteo coacute năm (5) cảnh giới hiện
hữu magrave tất cả caacutec loagravei chuacuteng sinh coacute mặt ở đoacute Năm cảnh
giới đoacute lagrave
Địa Ngục
Suacutec Sinh
Ngạ Quỷ
Người
Thiecircn Thần vagrave Trời
Những cảnh giới thấp xấu đầy đau khổ lagrave Địa ngục Suacutec
sinh Ngạ quỷ
bull Địa ngục theo kinh điển bao gồm 08 đại địa ngục vagrave
160 tiểu địa ngục bao bọc xung quanh những đại địa ngục
đoacute
bull Suacutec sinh lagrave cảnh giới của tất cả loagravei động vật từ nhỏ beacute
cho đến to lớn
bull Ngạ quỷ (peta) coacute nghĩa lagrave ldquoquỷ đoacuteirdquo hoặc hay được
gọi lagrave những lsquohồn marsquo hay ldquonhững người khuất mặtrdquo xung
quanh ta Ngạ quỷ sống trong cotildei vocirc cugraveng đagravey đọa vagrave đau
khổ luocircn luocircn thiếu thốn luocircn luocircn đoacutei khaacutet magrave khocircng
được ăn uống Vagrave coacute những loagravei ngạ quỷ luocircn luocircn ở gần
những người thacircn quyến cograven sống của migravenh vagrave coacute thể thấy
được tất cả những gigrave họ hagraveng thacircn quyến của migravenh đang
lagravem vagrave luocircn luocircn khao khaacutet những người thacircn lagravem những
1ldquoCảnh giớirdquo lagrave hoagraven cảnh lagrave phacircn giới cao thấp viacute dụ cảnh giới suacutec sinh cảnh giới
địa ngục cảnh giới trecircn trời Trong mỗi loại cảnh giới cao thấp đoacute coacute thể coacute nhiều
ldquocotildei sốngrdquo khaacutec nhau viacute dụ địa ngục coacute 168 tầng hay ldquocotildeirdquo khaacutec nhau cảnh giới
trecircn trời thigrave coacute đến 28 ldquocotildeirdquo sống khaacutec nhau
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 115
việc cocircng-đức vagrave hồi-hướng cocircng đức đoacute cho họ để họ
hưởng được cocircng-đức đoacute Đoacute lagrave caacutech duy nhất giuacutep họ giảm
bớt nghiệp xấu vagrave hy vọng được taacutei sinh về một cotildei lagravenh
khaacutec
bull Cotildei Suacutec sinh vagrave Ngạ quỷ lagrave ở cugraveng nơi với cotildei Người
cugraveng ở trecircn bề mặt traacutei đất
bull [Xin để yacute thecircm loagravei Quỷ thần A-tu-la (asuras) lagrave loagravei
quỷ thần dị dạng to lớn ở cotildei trời của Nam Thiecircn Vương
(thuộc Tứ Đại Thiecircn Vương) nhưng do nghiệp xấu luocircn
sống với tacircm sacircn hận hung hatilden vagrave đau khổ cho necircn họ cũng
thuộc về cảnh giới thấp xấu đau khổ mặc dugrave cotildei sống của họ
lagrave thuộc về trecircn cảnh giới trời thần Cho necircn nhiều truyền
thống Phật giaacuteo khaacutec đatilde tiacutenh riecircng cotildei quỷ thần A-tu-la một
cảnh-giới đau khổ riecircng vagrave do caacutech tiacutenh như vậy necircn tổng
cộng coacute 06 cảnh giới magrave chuacuteng sinh đang hiện hữu
Bạn coacute biết khocircng coacute rất nhiều coacute lograveng tốt vagrave chiacutenh trực
họ lagrave những người tốt bụng cocircng bằng vagrave coacute lograveng bi mẫn
nhưng họ coacute tacircm hay dễ bị noacuteng giận Họ coacute thể noacuteng giận
vigrave nhiều lyacute do xảy ra hagraveng ngagravey họ noacuteng giận vigrave bất đồng
vigrave tự aacutei vigrave caacutei ta bị xuacutec phạm hoặc vigrave sự bất cocircng vigrave quaacute
noacuteng ruột lo lắng cho người thacircn vagrave người khaacutec vigrave hoagraven
cảnh trớ trecircu vigrave gặp phải người xấu vigrave buồn bực nhacircn tigravenh
thế thaacuteiNếu họ khocircng tu tập tacircm để giảm trừ tacircm sacircn-giận
đoacute thigrave sau khi chết họ rất dễ bị taacutei sinh thagravenh những quỷ
thần A-tu-la đau khổ như vậy]
bull Những cảnh giới cao đẹp lagrave cotildei Người vagrave những cotildei Trời
của caacutec thiecircn thần vagrave caacutec vị trời Phạm Thiecircn (Brahmas)
bull Kinh điển cũng ghi rằng coacute nhiều ldquotầngrdquo tức nhiều
ldquocotildeirdquo cao thấp khaacutec nhau trong cảnh giới Địa Ngục vagrave trong
cảnh giới Thiecircn Thần vagrave Trời
116 Con đường của chuacuteng ta
bull Nếu loagravei quỷ thần A-tu-la (asuras) được taacutech riecircng ra
thagravenh một (đơn vị) cotildei hiện hữu riecircng biệt vagrave caacutec tầng địa
ngục được gom chung thagravenh một cotildei thigrave tổng cộng coacute 04
cotildei thuộc cảnh giới xấu [Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷ vagrave A-
tu-la] 07 cotildei Dục giới phuacutec lagravenh [gồm 1 cotildei dục giới lagrave cotildei
Người vagrave 06 cotildei dục giới của Thiecircn thần) 16 cotildei Trời Sắc
Giới vagrave 04 cotildei Trời Vocirc Sắc Giới
Tổng cộng Coacute 31 Cotildei hiện hữu magrave con người (vagrave chuacuteng
sinh) coacute thể bị hay được taacutei sinh về đoacute ngay sau khi từ giatilde
kiếp sống hiện tại
Chẳng hạn ở cảnh giới địa ngục coacute đến 168 ldquotầngrdquo đại địa
ngục vagrave tiểu địa ngục khaacutec nhau tugravey theo mức độ Nghiệp aacutec
nặng nề magrave chuacuteng sinh bị rơi rớt vagrave đagravey đọa vagraveo đoacute
Cograven trecircn cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời coacute rất nhiều cotildei
Trời khaacutec nhau tugravey theo mức độ do Nghiệp thiện lagravenh magrave
chuacuteng sinh được taacutei sinh về đoacute gồm coacute 06 Cotildei Trời Dục
Giới 16 Cotildei Trời Sắc Giới vagrave 04 Cotildei Trời Vocirc Sắc Giới
Để dễ higravenh dung bạn coacute thể liecircn-tưởng đến một cotildei lagrave
ldquocotildei Ngườirdquo trecircn traacutei đất magrave chuacuteng ta đang sống gồm 193
nước trải dagravei trecircn 07 đại lục địa Nếu chuacuteng ta may mắn
được sống trong những đất nước văn minh thanh bigravenh vagrave
khiacute hậu ocircn hogravea thigrave đoacute lagrave một điều phuacutec lagravenh so với việc phải
sống trong những đất nước lạc hậu đầy chiến tranh vagrave khiacute
hậu khắc nghiệt đoacutei nghegraveo vagrave bệnh tật Những đất nước trecircn
traacutei đất vagrave mức độ dễ sống vagrave khoacute sống khaacutec nhau thậm chiacute
quaacute checircnh lệch nhau thigrave cũng giống như những ldquocotildeirdquo khaacutec
nhau trecircn cảnh giới trecircn Trời hay những ldquocotildeirdquo khaacutec nhau
trong cảnh giới dưới địa ngục vậy
Vigrave vậy coacute thể noacutei rằng bất kỳ một cotildei Trời nagraveo đoacute (trong
26 cotildei thuộc cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời) lagrave chắc chắn sẽ
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 117
tốt đẹp hơn vagrave phuacutec lagravenh hơn bất cứ quốc gia nagraveo trecircn traacutei
đất cotildei người
Vagrave ngược lại coacute thể hiểu bất kỳ một ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo
nagraveo đoacute (trong 168 ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo) của cảnh giới địa ngục
cũng chắc chắn lagrave kinh khủng hơn đagravey đọa hơn vagrave toagraven lagrave
đau khổ hơn bất kỳ xứ sở nagraveo trecircn traacutei đất
Vigrave vậy ở nơi đacircu đời sống hay mocirci trường sống coacute sự tagraven
bạo độc tagravei aacutep bức vagrave đagravey đọa quaacute khốc liệt với con người
thigrave người ta hay gọi lagrave ldquođịa ngục trần gianrdquo
Khi noacutei về đời sống Thacircn-Tacircm của con người Đức Phật
thường noacutei một caacutech ẩn dụ về những ldquocảnh giớirdquo coacute nghĩa
lagrave những tigravenh trạng hạnh phuacutec hay đau khổ khaacutec nhau của
con người tugravey theo hoagraven cảnh của mỗi người
-Viacute dụ một người đang phải chịu tật nguyền đau đớn
hoặc tinh thần khủng hoảng thigrave người đoacute đatilde giống như đang
chịu cảnh địa ngục
-Những người khocircng cograven lẽ sống gigrave chỉ biết nằm chờ đến
bữa ăn vagrave sống để ăn thigrave chẳng khaacutec nagraveo sống như cảnh suacutec
sinh
-Những người quaacute tham lam luocircn luocircn tham muốn thegravem
khaacutet magrave chẳng bao giờ được thỏa matilden dugrave đatilde coacute đầy đủ thigrave
được cho lagrave giống như loagravei ngạ quỷ luocircn luocircn cảm thấy đoacutei
thiếu vagrave đau khổ vigrave thegravem khaacutet
-Người luocircn luocircn coacute maacuteu sacircn giận ganh tị chiến tranh
tranh dagravenh quyền lực vagrave của cải thigrave tacircm cũng chẳng khaacutec
nagraveo loagravei quỷ thần dị dạng A-tu-la luocircn luocircn sống với tacircm
sacircn hận thugrave hằn vagrave hiếu chiến
118 Con đường của chuacuteng ta
-Vagrave những ai được sinh ra đẹp đẽ vagrave giagraveu sang coacute thể
được gọi lagrave đang sống sung sướng như ở cotildei thiecircn thần hay
thiecircn đagraveng Cotildei thiecircn thần dường như lagrave mơ ước của Viacute dụ
những ngocirci sao thể thầu hết mọi người bởi vậy khi những
tagravei tử điện ảnh nổi tiếng sống trong nhagrave cao cửa đẹp vagrave luocircn
coacute hagraveng triệu người hacircm mộ hay lsquotocircn thờrsquo thigrave những người
hacircm mộ đoacute gọi họ lagrave những lsquothiecircn thầnrsquo
Rotilde ragraveng lagrave những cotildei thấp xấu như Địa Ngục Ngạ Quỷ
Suacutec Sinh Quỷ Thần dị dạng lagrave đầy đau khổ vagrave hagravenh hạ Vagrave
những cotildei Thiecircn thần vagrave Trời trecircn tiecircn cảnh lagrave đầy phuacutec
lagravenh vagrave sung sướng
-Tuy nhiecircn Đức Phật noacutei rằng ở những cotildei thấp xấu đoacute
chuacuteng sinh khoacute magrave lagravem được một việc cocircng đức nagraveo để tiacutech
lũy Nghiệp tốt được Những chuacuteng sinh ở trong những cotildei
thấp xấu bị đọa đagravey như vậy thigrave chỉ lo chịu đựng mọi đau
khổ hagravenh hạ chứ khocircng cograven thời gian hay cơ hội lagravem
chuyện phuacutec đức nagraveo (Khi đatilde bị ở trong cảnh giới Địa ngục
hay Suacutec sinh thigrave coacute lagravem cocircng đức cũng chẳng coacute điều gigrave để
lagravem Vagrave tacircm thức của chuacuteng sinh đang bị ở trong cotildei địa
ngục vagrave suacutec sinh cũng khoacute magrave khởi sinh một triacute tuệ căn bản
nagraveo để magrave lagravem chuyện cocircng đức Thời gian bị ở trong
những cotildei đoacute thật lagrave dagravei khocircng thể nghĩ bagraven vigrave khoacute magrave tạo
ra được nghiệp tốt nagraveo để chuyển hoacutea taacutei sinh vagraveo những
cảnh giới tốt hơn)
-Trong khi đoacute những chuacuteng sinh ở những cotildei bồng lai
của Thiecircn thần vagrave Trời thigrave chỉ lo hưởng thụ sung sướng
khocircng cograven bị đau khổ cho necircn họ cũng chẳng rảnh rang để
suy tư hay nghĩ nhiều đến những việc cocircng đức Ở những
cotildei phuacutec lagravenh sung sướng đoacute những thiecircn thần cũng khocircng
nhigraven thấy được những lẽ vocirc-thường vagrave biến-đổi nhanh
choacuteng như ở trong cotildei Người
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 119
-Như vậy chỉ cograven cotildei Người lagrave coacute đủ hai bản chất Khổ vagrave
Sướng lagrave thiacutech hợp để học tập vagrave thực hagravenh giaacuteo phaacutep của
Đức Phật Hơn nữa chỉ coacute ở cotildei Người thigrave tất cả chuacuteng sinh
mới coacute cơ hội lagravem những hagravenh động cocircng-đức lagravem những
việc tốt lagravem người tốt vagrave nhờ đoacute tiacutech lũy Nghiệp tốt
Những Nghiệp tốt sẽ lagrave những hagravenh trang cho những chuyến
đi sau nagravey sau khi từ giatilde cotildei Người vagrave cũng nhờ vậy mới
mong coacute ngagravey giải thoaacutet hoagraven toagraven
Tuy nhiecircn Đức Phật coacute kể rằng coacute những chuacuteng sinh lagrave
thiecircn thần ở những cotildei Trời cũng cố gắng thực hagravenh giaacuteo
phaacutep của Đức Phật vagrave đatilde coacute thể chứng ngộ Niết-bagraven Vigrave
vậy Đức Phật đatilde cố gắng khuyecircn dạy mọi người hatildey nỗ lực
tu tập lagravem những điều tốt lagravenh để tiacutech lũy Nghiệp tốt Đoacute lagrave
cơ hội để được taacutei sinh về những cotildei lagravenh đaacuteng quyacute đoacute
Cho dugrave những cảnh giới (gồm 31 cotildei hiện hữu) coacute thực
sự tồn tại trong vũ trụ hay khocircng hoặc đoacute chỉ lagrave những
trạng thaacutei tacircm của từng chuacuteng sinh thigrave vấn đề đoacute cũng
khocircng quan trọng Điều quan trọng lagrave chuacuteng ta theo nguyecircn
lyacute khoa học của Phật giaacuteo đoacute lagrave sống tốt thigrave sẽ tạo Nghiệp
tốt vagrave nhờ đoacute bạn coacute quyền hy vọng sẽ được taacutei sinh về
những cotildei phuacutec lagravenh sau khi chết
Mục điacutech trước sau của caacutec Phật tử lagrave phải được về cotildei
lagravenh traacutenh được những cotildei thấp xấu đầy đau khổ vagrave đọa đagravey
kinh khủng như cảnh Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷhellip
Cograven đối với mục tiecircu tột-cugraveng lagrave giải thoaacutet khỏi vograveng taacutei
sinh luacircn hồi thigrave chỉ khi chuacuteng ta được ở trong những cotildei
lagravenh thigrave mới coacute thể tiếp tục lagravem việc tốt lagravenh vagrave thực hagravenh
Phật Phaacutep thigrave mới mong coacute ngagravey đạt đến Niết-bagraven sự giải
thoaacutet hoagraven toagraven khỏi luacircn hồi sinh tử
120 Con đường của chuacuteng ta
(18) Khi đạo Phật được truyền baacute sang những nước
phương Tacircy rất nhiều người phương Tacircy đatilde theo Đạo
Phật Điều đoacute coacute đuacuteng như vậy khocircng
Riecircng ở Mỹ con số người thực sự thực hagravenh theo Phật
giaacuteo vẫn cograven iacutet Giaacuteo sư Seymour Lachman đồng taacutec giả
của quyển saacutech nổi tiếng ldquoMột quốc Gia Becircn Dưới Chuacuteardquo
(One Nation Under God) ước lượng khoảng 800000 người
lagrave Phật tử ở Mỹ Tuy nhiecircn những nhagrave nghiecircn cứu Phật
giaacuteo thigrave cho rằng con số đoacute coacute thể lagrave nhiều hơn 4-5 lần nếu
tiacutenh cả con số những người theo đạo Phật nhập cư liecircn tục
từ những nước Đocircng Nam Aacute vagrave Đocircng Aacute
Số người theo đạo Phật ở chacircu Acircu khoảng 4 triệu người
chủ yếu ở caacutec nước Đức Phaacutep Anh Yacute
Số người theo đạo Phật ở chacircu Uacutec cũng khaacute nhiều vagrave
tăng nhanh Thống kecirc năm 2011 cho biết coacute khoảng
529000 người Uacutec theo đạo Phật trong tổng dacircn số khoảng
215 triệu người con số Phật tử tăng nhanh từ khoảng 21
dacircn số lecircn gần 25 dacircn số trong năm năm cuối
Coacute rất nhiều danh nhacircn rất nổi tiếng ở những nước Acircu
Mỹ đatilde theo đạo Phật hoặc đatilde chuyển từ đạo của họ qua đạo
Phật Trong số đoacute coacute nhiều người nổi tiếng nhất trong lĩnh
vực của migravenh trecircn thế giới magrave bạn coacute thể đatilde dễ dagraveng biết
đến từ lacircu Viacute dụ như
William Ford Jr Chủ hatildeng xe hơi Ford
Steve Jobs Chủ tịch hatildeng maacutey tiacutenh Apple Inc
Tiger Woods Nhagrave vocirc địch gocircn thế giới
Richard Gere Tagravei tử điện ảnh
Harrison Ford Tagravei tử điện ảnh
Orlando Bloom Tagravei tử điện ảnh
Keanu Reeves Tagravei tử điện ảnh
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 121
Uma Thurman Tagravei tử điện ảnh
Oliver Stone Đạo diễn điện ảnh
Tina Turner Ca sĩ nhạc Pop
Adam Yauch Ca sĩ nhạc Pop
Herbie Hancock Nhạc sĩ nhạc Jazz
Roberto Baggio Cầu thủ boacuteng đaacute Yacute
Phil Jackson Cầu thủ boacuteng rỗ NBA
Marshall Cty Marshall Goldsmith Partners
Goldsmith
helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip
Bạn cũng coacute thể đọc thecircm một bagravei viết rất hay về bối
cảnh Phật giaacuteo ở Hollywood vagrave Hoa Kỳ trecircn trang www
unboundintrasuntcnjeduarchiveslifestyleoldbuddha với
tựa đề ldquoNhững Ngocirci Sao Lagrave Phật Tửrdquo
(19) Bạn vẫn cograven nhiều cacircu hỏi muốn được trả lời
Nếu bạn vẫn cograven nhiều thắc mắc về yacute nghĩa vagrave giaacuteo lyacute
Phật giaacuteo vagrave việc thực hagravenh đạo Phật xin bạn hatildey tigravem đọc
một quyển saacutech về vấn đaacutep theo từng đề mục rất hay coacute tecircn
lagrave ldquoNhững Hỏi Đaacutep Hayrdquo (Good Question Good Answer)
của ngagravei S Dhammika Quyển saacutech nagravey đatilde được dịch ra
nhiều ngocircn ngữ vagrave cũng coacute bản dịch ra tiếng Việt của cư sĩ
Phạm Kim Khaacutenh vagrave TS Bigravenh Anson mang tecircn ldquoPhật Phaacutep
Vấn Đaacuteprdquo
Bạn coacute thể tham khảo thecircm quyển ldquoVấn Đaacutep về Phật
giaacuteordquo được biecircn soạn bởi cugraveng người viết do cugraveng nhagrave xuất
bản ấn hagravenh 2012 cugraveng với quyển saacutech nagravey
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 103
Theo Đức Phật đạo đức vagrave phẩm hạnh của một người
khocircng phụ thuộc vagraveo tocircn giaacuteo của họ Dugrave những người coacute
đang theo đạo Phật hay khocircng thigrave họ vẫn lagrave người tốt khi họ
lagrave người tốt Vagrave tất cả mọi người đều coacute thể tham gia vagraveo
Phật giaacuteo nếu họ tigravem hiểu vagrave thấy đạo Phật lagrave coacute lyacute vagrave thiacutech
hợp cho việc tu tập để đem lại sự bigravenh an vagrave giải thoaacutet cho
họ Dugrave cho họ khocircng theo đạo Phật một caacutech chiacutenh thức
nhưng nếu họ sống một đời với đạo đức tốt đẹp thigrave họ cũng
đatilde lagrave những Phật tử rồi theo yacute nghĩa của Phật giaacuteo
(12) Huacutet thuốc laacute lagrave ngược với đạo Phật
Noacutei một caacutech chiacutenh thức thigrave Phật giaacuteo khocircng xem việc
huacutet thuốc laacute lagrave sai traacutei về mặt đạo đức
Tuy nhiecircn rất nhiều những Phật tử vagrave tu sĩ Phật giaacuteo
nghiecircm tuacutec vagrave gương mẫu đều khocircng huacutet thuốc laacute vagrave họ
thường khuyến khiacutech việc từ bỏ thuốc laacute
Bởi vigrave huacutet thuốc laacute coacute rất nhiều điều nguy hại cho bản
thacircn Những người ldquotu thiềnrdquo khocircng necircn huacutet thuốc laacute vigrave huacutet
thuốc laacute lagrave lagravem cho thần kinh vagrave tacircm triacute luocircn luocircn bị hồi
hộp kiacutech thiacutech trong khi việc thiền định lagrave việc lagravem cho
tacircm tĩnh lặng vagrave tập trung Hơn nữa huacutet thuốc laacute lagrave lagravem cho
hệ hocirc hấp hoạt động khocircng tốt hơi-thở sẽ khoacute khăn ngắn
dagravei ngộp thở vigrave thuốc laacute lagravem hại phổi vagrave hệ tim mạch lagravem
sức khỏe khocircng tốt tất cả đều cản trở cho việc hagravenh thiền
Cho dugrave những tăng sĩ khocircng tu theo phương phaacutep thiền thigrave
họ cũng khocircng necircn huacutet thuốc laacute vigrave điều đoacute cũng tạo ra
những higravenh ảnh khocircng đẹp ở những nơi chugravea chiền vagrave trước
mắt những Phật tử Nhưng sự thật thigrave thời nay coacute rất nhiều
thầy tu theo phaacutep mocircn Tịnh Độ ở Việt nam lagrave những người
huacutet thuốc laacute thường xuyecircn
104 Con đường của chuacuteng ta
Một vấn đề nữa của huacutet thuốc laacute cũng giống như việc
uống rượu vagrave dugraveng chất độc hại do lagrave gacircy ghiền Huacutet thuốc
coacute thể biến thagravenh một dạng thegravem muốn liecircn tục hagraveng ngagravey
vigrave tiacutenh chất gacircy ghiền vagrave lagravem cho người huacutet thuốc luocircn luocircn
phụ thuộc vagraveo noacute
Một vấn đề quan trọng nữa lagrave việc huacutet thuốc laacute vừa gacircy
hại cho bản thacircn migravenh vừa ảnh hưởng vagrave gacircy hại đến những
người hiacutet thở xung quanh họ trở thagravenh những người huacutet
thuốc laacute ldquobị độngrdquo trở thagravenh những nạn nhacircn của người huacutet
thuốc Magrave như Đức Phật đatilde noacutei những việc gigrave migravenh lagravem magrave
gacircy hại cho bản thacircn migravenh vagrave những người khaacutec thigrave đoacute
khocircng phải lagrave một hagravenh động tốt thiện Vagrave vigrave vậy chuacuteng ta
cần necircn traacutenh bỏ
Cũng chiacutenh vigrave lyacute do gacircy nguy hại cho migravenh vagrave mọi
người nhiều nước văn minh trecircn thế giới đatilde hạn chế việc
huacutet thuốc vagrave việc huacutet thuốc cũng bị nghiecircm cấm ở những
nơi cocircng cộng
Từ những điều nagravey chuacuteng ta coacute thể hiểu rằng Phật giaacuteo
coacute lẽ khocircng taacuten đồng với việc huacutet thuốc laacute vagrave coacute lẽ khocircng
xem việc huacutet thuốc lagrave thaacutei độ hay hagravenh động tiacutech cực vagrave tốt
lagravenh trong cuộc sống
(13) Phật giaacuteo dạy chuacuteng ta necircn luocircn luocircn hagravei lograveng với
mọi thứ migravenh coacute Tuy nhiecircn đa số mọi người đều coacute tham
vọng lagravem việc nhiều hơn để coacute thu nhập nhiều hơn vagrave
cũng coacute tham vọng tạo cuộc sống sung tuacutec hơn cho gia
đigravenh Vậy lagravem sao hogravea giải vấn đề nagravey
Đacircy lagrave một cacircu hỏi hay Đuacuteng lagrave Đạo Phật khuyecircn dạy
mọi người hatildey biết hagravei lograveng biết hạnh phuacutec với những gigrave
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 105
migravenh coacute được đừng quaacute tham lam đừng quaacute tham muốn magrave
dẫn đến thất vọng bất hạnh vagrave khổ sở
Tuy nhiecircn Đạo Phật vẫn mở ra cho mọi người sự tự do
chọn lựa phương caacutech vagrave con đường nagraveo đem lại nhiều an
lagravenh vagrave hạnh phuacutec nhất cho migravenh miễn sao bạn đừng quaacute đi
về cực đoan Vigrave vậy đạo Phật đatilde chủ trương vagrave khuyến
khiacutech ldquoCon Đường Trung Đạordquo Trung đạo nghĩa lagrave sao
Nghĩa lagrave (a) bạn đừng quaacute tham vọng đến nỗi coacute khả
năng gacircy phương hại đến quyền lợi của người khaacutec trong
khi migravenh nỗ lực để đạt được mục điacutech đoacute của migravenh Vagrave bạn
(b) cũng khocircng necircn quaacute hagravei lograveng với hoagraven cảnh của migravenh
nếu cograven phấn đấu được để cải thiện đời sống tinh thần vagrave
vật chất cho chiacutenh migravenh vagrave gia đigravenh thigrave hatildey cố gắng nỗ lực
trong phạm vi khả năng của migravenh đừng quaacute rụt regrave một caacutech
tiecircu cực nhưng cũng đừng quaacute tham vọng một caacutech quaacute
đaacuteng Tức lagrave traacutenh hai cực đoan Đoacute lagrave yacute nghĩa của con
đường trung đạo
Viacute dụ vigrave tham muốn được thăng cấp hay được tăng
lương magrave migravenh phải dugraveng nhiều caacutech hay thủ đoạn khocircng
tốt để đạt được mục điacutech lagravem phương hại đến đồng nghiệp
vagrave người khaacutec thigrave điều đoacute lagrave khocircng đuacuteng với đạo Phật
(Những thực tại ldquokhocircng đẹprdquo trong viacute dụ nagravey lagrave rất phổ
biến trong nhiều nơi cocircng sở hiện nay Một số đồng nghiệp
vagrave đối taacutec của tocirci trước đacircy từ Trung Quốc Nam Triều Tiecircn
vagrave nhiều nước Acircu Mỹ cũng tacircm sự rằng việc nagravey lagrave khaacute phổ
biến ở đất nước họ Tuy nhiecircn cũng theo yacute họ tigravenh trạng
nagravey ở những nước Acircu Mỹ coacute vẻ iacutet hơn sơ với ở những nước
Đocircng Aacute)
Hay vigrave muốn coacute thật nhiều tiền necircn bạn dagravenh hết thời
gian lagravem thecircm ngoagravei giờ coi nhẹ những thời gian hay
106 Con đường của chuacuteng ta
những việc dagravenh cho gia đigravenh vợ chồng con caacutei cha mẹ
anh chị emhellipĐiều đoacute về lacircu về dagravei sẽ lagravem tổn hại tigravenh cảm
của gia đigravenh đối với migravenh điều đoacute lagrave khocircng coacute lợi cho migravenh
vagrave gia đigravenh
Noacutei cho cugraveng những tham vọng vagrave sự bằng lograveng phải
necircn được cacircn bằng theo đuacuteng hoagraven cảnh năng lực vagrave những
nhu cầu được ưu tiecircn theo thứ tự của migravenh Viacute dụ thời gian
đi chăm soacutec cha mẹ ở bệnh viện sau giờ lagravem việc necircn được
ưu tiecircn hơn lagrave thời gian dagravenh cho việc lagravem thecircm ngoagravei giờ
để tăng thecircm mức độ thu nhập Cha mẹ cagraveng ngagravey cagraveng gần
đất xa trời chứ họ khocircng chờ cho bạn coacute đủ thu nhập để đến
chăm soacutec họ Nguyecircn tắc vẫn vậy Dugrave bạn coacute tham vọng
tiacutech cực đến đacircu thigrave luocircn luocircn suy nghĩ chiacutenh chắn rằng
ldquoNhững gigrave lagravem magrave khocircng coacute lợi cho migravenh hay người khaacutec
hay cả hai thigrave migravenh necircn traacutenh Những gigrave (tham vọng) nagraveo
nếu migravenh lagravem thigrave mang lại lợi iacutech cho migravenh vagrave cũng khocircng
lagravem tổn hại cho người khaacutec thigrave migravenh coacute thể lagravemrdquo
Sự chấp nhận bằng lograveng với mọi điều mọi hoagraven cảnh
cũng necircn dựa vagraveo nguyecircn tắc trung đạo nagravey
(14)Việc ăn chay lagrave bắt buộc đối với những Phật tử
Theo Đạo Phật đặc biệt lagrave Phật giaacuteo Nguyecircn thủy thigrave
việc ăn chay hay khocircng lagrave hoagraven toagraven phụ thuộc vagraveo caacute nhacircn
của mỗi người Phật giaacuteo khocircng nhấn mạnh vagraveo sự thanh
tịnh vagrave thanh khiết của thức ăn magrave nhấn mạnh vagraveo sự
thanh tịnh vagrave trong sạch của Tacircm
Đacircy lagrave một trong những vấn đề thường được bagraven catildei bạn
cần tigravem hiểu kỹ tại sao Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy thigrave noacutei như
vậy trong khi phần lớn những người theo Phật giaacuteo Đại
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 107
Thừa thigrave chủ trương việc ăn chay lagrave bắt buộc đối với mọi
Phật tử xuất gia vagrave khuyến khiacutech mọi Phật tử tại gia cũng
necircn ăn chay
Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy hay Nam Tocircng đến ngagravey nay vẫn
chủ trương việc ldquokhất thựcrdquo thức ăn theo đuacuteng như caacutech
thực hagravenh từ thời Đức Phật cograven tại thế Magrave đatilde đi khất thực
thức ăn thigrave người đi khất thực (xin đồ ăn) khocircng necircn yecircu
cầu người cho (thiacute chủ Phật tử cuacuteng dường thức ăn) phải
lagravem đồ ăn đuacuteng theo yecircu cầu của migravenh Vigrave vậy từ thời Đức
Phật cho đến nay trường phaacutei bảo thủ nagravey vẫn giữ nguyecircn
truyền thống khất thực vagrave người ta cho gigrave ăn nấy
Điều thứ hai Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy chủ trương ăn chay
theo giới ldquoTam Tịnh Nhụcrdquo coacute nghĩa lagrave những loại thịt nagraveo
khocircng diacutenh vagraveo ba điều sau thigrave Phật tử coacute thể dugraveng Ba điều
đoacute lagrave (a) khocircng thấy người ta giết (b) khocircng nghe tiếng kecircu
la của loagravei thuacute bị giết vagrave (c) khocircng coacute sự nghi ngờ về người
khaacutec giết thịt lagrave để cho migravenh ăn tức lagrave vigrave migravenh magrave giết thịt
Nếu thức ăn (thịt caacute) nagraveo đaacutep ứng đủ ba điều kiện nagravey thigrave
caacutec Tỳ kheo được ăn lagrave khocircng phạm giới theo sự cho pheacutep
trong Giới Luật magrave Đức Phật đưa ra (Phụ Lục 17)
Trong khi đoacute Phật giaacuteo Đại Thừa đặc biệt ở Trung Quốc
sau nagravey thigrave khocircng chấp nhận caacutech ăn chay nagravey họ quan
niệm rằng ăn chay lagrave khocircng được ăn thịt động vật magrave chỉ ăn
caacutec loại rau đậu traacutei cacircyhellip
Bất luận quan điểm của Phật giaacuteo Nguyecircn Thuỷ hay Đại
Thừa mục điacutech của sự ăn chay lagrave lagravem tăng trưởng lograveng từ
bi lagravem giảm bớt lograveng sacircn hận cũng giống như caacutech tu tập
ldquokhocircng saacutet sinhrdquo để biết thương yecircu người đồng loại vagrave
những loagravei sinh vật khaacutec Khi một người đatilde coacute lograveng từ bi vagrave
khocircng nỡ giết hại caacutec loại loagravei vật thigrave người ấy cũng khoacute coacute
108 Con đường của chuacuteng ta
thể giết người Đoacute lagrave lyacute do tại sao Đức Phật đưa ra giới cấm
ldquoKhocircng được saacutet sinhrdquo Chiacutenh Giới Hạnh thứ nhất nagravey lagrave
nhacircn tố để higravenh thagravenh quan điểm ăn chay trong đạo Phật
(Phụ Lục 18)
Nhiều người đatilde suy nghiệm về sự tagraven bạo khi giết hại suacutec
vật necircn họ đatilde từ bỏ sự thegravem muốn ăn thịt caacute vagrave trở thagravenh
những người ăn chay chứ khocircng riecircng những người theo
đạo Phật mới ăn chay Rất nhiều người phương Tacircy bacircy giờ
ăn chay vigrave quan điểm từ-bi nagravey
Ở đacircy rất mong bạn đọc necircn đọc thecircm những giảng luận
với nhiều goacutec nhigraven về đề tagravei ldquonhạy cảm vagrave quan trọngrdquo nagravey
trong bagravei Phụ Lục ở cuối saacutech
Do vấn đề nagravey lagrave quan trọng vagrave bạn lagrave người Phật tử
tại gia cần phải tự migravenh suy nghĩ vagrave tự quyết định cho migravenh
như thế nagraveo lagrave đuacuteng sai như thế nagraveo lagrave hợp đạo lyacute vagrave hợp
với lời Phật dạy bởi vigrave vấn đề nagravey được hiểu vagrave thực hagravenh
khaacutec nhau bởi nhiều trường phaacutei Phật giaacuteo khaacutec nhau Bạn
cần necircn đọc vagrave tham khảo thecircm nhiều nguồn kinh saacutech vagrave
luận giảng khaacutec nhau
Tuy nhiecircn trong hạn hẹp của quyển saacutech nhỏ beacute nagravey chỉ
mong muốn noacutei nocircm na lại như sau
(1) Theo quan điểm của Phật giaacuteo Nguyecircn thủy thigrave bạn
coacute thể ăn chay Hoặc nếu việc ăn chay lagrave khoacute khăn bất tiện
(vigrave phải đi khất thực hoặc vigrave phải nhờ vagraveo nguồn thức ăn
của người khaacutec để nuocirci thacircn hoặc mocirci trường sống ở nơi đoacute
khocircng thể coacute nhiều thức ăn thực vật) thigrave bạn coacute thể tiếp tục
ăn mặn trong khi vẫn lagrave một Phật tử đạo hạnh
(2) Theo quan điểm của Phật giaacuteo Đại Thừa người xuất
gia thigrave bắt buộc phải ăn chay (rau cải thực vậthellip) Cograven Phật
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 109
tử tại gia nếu ăn chay được hợp với sức khỏe vagrave tiện lợi của
migravenh thigrave necircn ăn chay lagrave sự thực hagravenh rất đaacuteng khen ngợi
Cograven nếu khocircng Phật tử tại gia được khuyến khiacutech ăn chay
vagraveo caacutec ngagravey lễ lagravenh như ngagravey Rằm Mồng Một hay những
ngagravey giữ Taacutem giớihellipđể tăng trưởng lograveng Từ Bi đối với con
người vagrave vạn vật
bull Tại đacircy coacute hai vấn đề chuacuteng ta cần necircn suy nghĩ theo
thiển yacute của tocirci
Một ăn chay chắc chắn lagrave caacutech tốt đẹp đối với một Phật
Tử vagrave ăn chay lagrave chắc chắn nuocirci dưỡng lograveng từ bi lagrave traacutenh
saacutet sanh vagrave traacutenh gacircy tổn hại cho bất cứ người nagraveo vagrave chuacuteng
sinh nagraveo
Hai tuy nhiecircn đừng necircn cho rằng chỉ việc ăn chay lagrave
hoagraven toagraven trở thagravenh một Phật tử tốt theo đạo Phật Việc ăn
chay khocircng phải lagrave thay thế được cho những việc thực hagravenh
tu tập vagrave giữ giới hạnh đạo đức khaacutec Như đatilde noacutei trecircn Phật
giaacuteo nhấn mạnh vagraveo sự tu tập sự sống giữ giới hạnh vagrave tu
dưỡng Tacircm để coacute Tacircm trong sạch lagravenh mạnh vagrave chiacutenh
điều nagravey mới tạo ra Nghiệp tốt lagravenh tạo ra cuộc sống tốt
lagravenh
(15) Tại sao coacute những tu sĩ vẫn ăn thịt trong khi rau cải
thigrave rất dễ dagraveng coacute được ở khắp nơi
Khi coacute người trong Tăng Đoagraven đoacute lagrave ngagravei Devadatta
(Đề-bagrave-đạt-đa) đatilde đề xuất với Phật về việc ăn chay vagrave cấm
caacutec tu sĩ ăn thịt caacute Đức Phật đatilde từ chối đề xuất nagravey Coacute lẽ
Đức Phật đatilde coacute nhiều lyacute do thiết thực vagraveo hoagraven cảnh xatilde hội
thời đoacute bởi vigrave rau cải khocircng được gieo trồng một caacutech trugrave
phuacute ở những vugraveng miền bắc Ấn Độ vagraveo thời xưa đoacute đặc
110 Con đường của chuacuteng ta
biệt rau cải vagrave ngũ cốc lagrave rất khan hiếm vagraveo những mugravea khocirc
hạn ở xung quanh lưu vực socircng Hằng
Viacute dụ sau nagravey nếu chỉ ăn chay bằng rau cải thigrave sẽ rất khoacute
khăn cho những vugraveng Phật giaacuteo như Tacircy Tạng vigrave ở đoacute gia
suacutec thigrave rất nhiều magrave những rau cải traacutei cacircy thigrave cực kỳ khan
hiếm khoacute trồng được ở vugraveng đất khắc nghiệt đoacute
Vagraveo thời Đức Phật cho đến tận ngagravey nay những tu sĩ
(theo Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy) vẫn sống nhờ vagraveo thức ăn
khất thực Vagrave thức ăn khất thực lagrave tugravey theo lograveng bố thiacute của
thiacute chủ vagrave Phật tử cuacuteng dường Nếu những tu sĩ yecircu cầu chỉ
giới hạn cuacuteng dường bằng thức ăn toagraven-chay toagraven rau cải
ngũ cốc thigrave điều đoacute coacute thể tạo gaacutenh nặng cho những thiacute chủ
cuacuteng dường thức ăn hagraveng ngagravey cho caacutec Tăng Ni Thực tế lagrave
đa số mọi người trong cuộc sống ở những xứ sở nagravey đều
tranh thủ ldquomột lầnrdquo thời gian trong ngagravey để nấu thức ăn
trước lagrave cuacuteng dường caacutec sư thầy sau lagrave phần cograven lại để gia
đigravenh ăn Magrave đa số những gia đigravenh Phật tử nagravey cũng ăn mặn
như truyền thống từ thời Đức Phật Vigrave vậy những thầy tu
của Nam Tocircng nhận vagrave ăn bất cứ thứ gigrave được cho ngay cả
lagrave thịt miễn sao những loại thịt đoacute nằm trong giới hạnh của
ldquoTam Tịnh Nhụcrdquo như đatilde noacutei trecircn lagrave được
Xin noacutei thecircm một chuacutet về Giới Luật của Tăng Đoagraven
Vigrave Phật giaacuteo Nguyecircn thủy cấm khocircng cho caacutec tu sĩ nhận sự
cuacuteng dường bố thiacute bằng tiền bạc Cho necircn họ khocircng coacute cơ
hội đi mua thức ăn bằng tiền bạc để magrave chọn thức ăn theo yacute
muốn của migravenh (giả sử như họ coacute muốn ăn chay) Họ hoagraven
toagraven phụ thuộc vagraveo thức ăn khất thực của dacircn lagraveng của thiacute
chủ bố thiacute cho họ hagraveng ngagravey Ngay cả khi họ nấu ăn trong tu
viện tịnh xaacute thigrave những nguyecircn liệu thực phẩm cũng lagrave do
những Phật tử mang tới cuacuteng dường (Hy vọng quyacute vị hiểu
ra được chỗ nagravey)
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 111
Ngagravey nay thực tế rất nhiều tu sĩ vagrave chugravea chiền theo Phacirc
giaacuteo Nguyecircn Thủy cũng ưu tiecircn việc ăn chay như ở Thaacutei
Lan ở Miến Điệnhellipkhi những điều kiện hậu cần cho pheacutep
Tuy nhiecircn những thầy tu ldquonghiecircm tuacutecrdquo theo truyền thống
Đại Thừa chắc chắn lagrave ăn chay tuyệt đối
(16) Việc ăn những đồ chay giả mặn coacute lagrave ngụy biện vagrave
đạo đức giả hay khocircng Tại sao lại lagravem thức ăn chay giả
mặn ở caacutec nước Đocircng Aacute như Việt Nam Trung Quốc Đagravei
Loan Triều Tiecircn
Đồ ăn chay giả mặn lagrave những thức ăn ldquochayrdquo lagravem từ bột
đậu nagravenh nấm vagrave thực vật nhưng được lagravem vagrave trigravenh bagravey
giống như những moacuten ăn mặn Nhiều nơi những người Phật
tử nấu vagrave ăn những đồ ăn kiểu nagravey bị cho lagrave đạo đức giả
Caacutei lyacute lagrave Đatilde ăn chay để quecircn đi thịt caacute quecircn đi việc saacutet sinh
động vật vậy magrave khi nấu chay lại chế biến ldquorau cảirdquo giống
hệt như mugravei vị higravenh dạng của thịt caacute để lsquogợi nhớrsquo đến những
thức ăn từ thịt caacute (vagrave coacute thể để ăn cho được ngon miệng
hơn)
Một số người thigrave giải thiacutech rằng việc lagravem thức ăn chay
giả mặn lagrave caacutech lagravem cho những người chưa ăn chay bước
qua ăn chay được dễ dagraveng hơn khocircng bị bỡ ngỡ khocircng bị
khoacute ăn khi chuyển từ ăn mặn qua ăn chay() Điều nagravey dugrave coacute
đuacuteng đối với một số người nhưng coacute lẽ chỉ lagrave tự nguỵ biện
Rotilde ragraveng lagrave trong tất cả những quaacuten ăn chay vagrave trong những
dịp lễ lagravenh caacutec Phật tử tề tựu về caacutec chugravea chiền ở Việt Nam
vagrave những nước Đocircng Aacute khaacutec thigrave hầu hết thức ăn chay đều
được chế biến vagrave trigravenh bagravey với higravenh dạng higravenh thức vagrave
hương vị y hệt thức ăn mặn vagrave được dugraveng bởi tất cả mọi
người vagrave cả Tăng Ni
112 Con đường của chuacuteng ta
Coacute hai vấn đề hay ldquohai lyacute lẽrdquo cần suy nghiệm vagrave bạn cần
chọn cho migravenh quan điểm nagraveo bạn thấy đuacuteng đắn lagrave phugrave
hợp với giaacuteo lyacute của Phật vagrave phugrave hợp với lograveng từ-bi của
chiacutenh migravenh
Một (1) khi đồ chay giả mặn được chế biến vagrave trigravenh bagravey
cho số đocircng Phật tử lagrave những người bigravenh thường đang ăn
mặn thigrave họ noacutei lagrave chế biến như vậy để những người đang ăn
thịt caacute chuyển qua ăn chay được dễ dagraveng hơn vigrave higravenh thức
vagrave mugravei vị cũng gần giống moacuten mặn Cho necircn tất cả quaacuten
cơm chay nhagrave hagraveng chay vagrave những nơi cuacuteng dường Trai
Tăng cũng đều lagravem như vậy Đoacute caacutech khuyến khiacutech mọi
người ăn chay
Hai(2) khi lagravem đồ chay giả mặn vagrave cuacuteng dường cho Tăng
Ni thigrave họ lại noacutei Tăng Ni thọ dụng thức ăn chay giả mặn
nhưng Tacircm khocircng hề khởi sinh điều gigrave về đồ ăn mặn như
thịt caacute Điều nagravey rất khoacute noacutei Đức Phật đatilde noacutei khi coacute đối
tượng tiếp xuacutec như mugravei vị higravenh sắchellipthigrave cảm-thọ vagrave ldquotacircm-
khởirdquo sẽ khởi sinh
Cho dugrave theo Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy thigrave việc ăn mặn lagrave
khocircng bị cấm nhưng nếu đatilde traacutenh ăn đồ mặn thật sự vigrave lyacute
do khocircng muốn higravenh thugrave mugravei vị của thịt caacute lagravem động lograveng
từ bi lagravem suy nghĩ về việc saacutet sinh giết hại thigrave việc lagravem đồ
ăn chay giả mặn với higravenh thugrave mugravei vị như của thịt caacute thật
(thịt gigrave caacute gigrave thigrave coacute những higravenh thugrave vagrave mugravei vị đuacuteng như vậy)
chắc sẽ lagravem khởi sinh trong tacircm những nhận-thức [tưởng]
về loại thịt hay caacute đoacute Vagrave như vậy lại đi ngược lại yacute nghĩa
của việc ăn chay Như vậy caacutei ldquoyacute nghĩardquo của việc ăn chay
lagrave vigrave lograveng từ-bi lagrave để quecircn đi higravenh ảnh mugravei vị của thịt caacute
thật cũng khocircng cograven ở đacircy
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 113
Bạn coacute thể tự hỏi rằng nếu ăn chay vigrave lograveng từ-bi vagrave sự
thanh-tịnh của thacircn vagrave tacircm thigrave rau cải nấm rơm đậu
nagravenhhellip được cắt thagravenh từng miếng nhỏ vuocircng vức ăn khocircng
thấy ngon miệng một caacutech tự nhiecircn hay sao magrave cần phải
cocircng phu cắt tỉa gaacuten gheacutep tạo higravenh vagrave cho vagraveo những gia
vị mugravei vị để thức ăn phải giống như chả lụa caacute kho heo
xagraveo thịt nướnghellip thigrave mới ăn thấy ngon miệng được
Tuy nhiecircn dugrave tốt hay xấu thigrave việc ăn chay hay ăn đồ
chay giả mặn vẫn tốt hơn nhiều so với việc ldquocố yacuterdquo ăn thịt ăn
caacute với caacutei tacircm ldquoyacute thứcrdquo rotilde việc giết thịt saacutet sanh chắc chắn
đatilde xảy ra đacircu đoacute (ở những lograve giết mổ ở chợ vagrave ở trong nhagrave
bếp của những người nấu)
Đức Phật
Tất cả mọi chuacuteng sinh
Đều mưu cầu được sống
Đều mưu cầu hạnh phuacutec
helliphelliphelliphellip
Migravenh run sợ đao kiếm
Migravenh cũng sợ chết choacutec
Vậy lấy người lagrave migravenh
Thigrave khocircng necircn giết hại
Khocircng gacircy ra giết hại
(Kinh Phaacutep Cuacute ndash Kệ 129)
114 Con đường của chuacuteng ta
(17) Những cảnh giới1 hiện hữu (cotildei sống) khaacutec nhau lagrave
gigrave Chuacuteng lagrave những nơi thực hay ảo
Theo truyền thống Phật giaacuteo coacute năm (5) cảnh giới hiện
hữu magrave tất cả caacutec loagravei chuacuteng sinh coacute mặt ở đoacute Năm cảnh
giới đoacute lagrave
Địa Ngục
Suacutec Sinh
Ngạ Quỷ
Người
Thiecircn Thần vagrave Trời
Những cảnh giới thấp xấu đầy đau khổ lagrave Địa ngục Suacutec
sinh Ngạ quỷ
bull Địa ngục theo kinh điển bao gồm 08 đại địa ngục vagrave
160 tiểu địa ngục bao bọc xung quanh những đại địa ngục
đoacute
bull Suacutec sinh lagrave cảnh giới của tất cả loagravei động vật từ nhỏ beacute
cho đến to lớn
bull Ngạ quỷ (peta) coacute nghĩa lagrave ldquoquỷ đoacuteirdquo hoặc hay được
gọi lagrave những lsquohồn marsquo hay ldquonhững người khuất mặtrdquo xung
quanh ta Ngạ quỷ sống trong cotildei vocirc cugraveng đagravey đọa vagrave đau
khổ luocircn luocircn thiếu thốn luocircn luocircn đoacutei khaacutet magrave khocircng
được ăn uống Vagrave coacute những loagravei ngạ quỷ luocircn luocircn ở gần
những người thacircn quyến cograven sống của migravenh vagrave coacute thể thấy
được tất cả những gigrave họ hagraveng thacircn quyến của migravenh đang
lagravem vagrave luocircn luocircn khao khaacutet những người thacircn lagravem những
1ldquoCảnh giớirdquo lagrave hoagraven cảnh lagrave phacircn giới cao thấp viacute dụ cảnh giới suacutec sinh cảnh giới
địa ngục cảnh giới trecircn trời Trong mỗi loại cảnh giới cao thấp đoacute coacute thể coacute nhiều
ldquocotildei sốngrdquo khaacutec nhau viacute dụ địa ngục coacute 168 tầng hay ldquocotildeirdquo khaacutec nhau cảnh giới
trecircn trời thigrave coacute đến 28 ldquocotildeirdquo sống khaacutec nhau
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 115
việc cocircng-đức vagrave hồi-hướng cocircng đức đoacute cho họ để họ
hưởng được cocircng-đức đoacute Đoacute lagrave caacutech duy nhất giuacutep họ giảm
bớt nghiệp xấu vagrave hy vọng được taacutei sinh về một cotildei lagravenh
khaacutec
bull Cotildei Suacutec sinh vagrave Ngạ quỷ lagrave ở cugraveng nơi với cotildei Người
cugraveng ở trecircn bề mặt traacutei đất
bull [Xin để yacute thecircm loagravei Quỷ thần A-tu-la (asuras) lagrave loagravei
quỷ thần dị dạng to lớn ở cotildei trời của Nam Thiecircn Vương
(thuộc Tứ Đại Thiecircn Vương) nhưng do nghiệp xấu luocircn
sống với tacircm sacircn hận hung hatilden vagrave đau khổ cho necircn họ cũng
thuộc về cảnh giới thấp xấu đau khổ mặc dugrave cotildei sống của họ
lagrave thuộc về trecircn cảnh giới trời thần Cho necircn nhiều truyền
thống Phật giaacuteo khaacutec đatilde tiacutenh riecircng cotildei quỷ thần A-tu-la một
cảnh-giới đau khổ riecircng vagrave do caacutech tiacutenh như vậy necircn tổng
cộng coacute 06 cảnh giới magrave chuacuteng sinh đang hiện hữu
Bạn coacute biết khocircng coacute rất nhiều coacute lograveng tốt vagrave chiacutenh trực
họ lagrave những người tốt bụng cocircng bằng vagrave coacute lograveng bi mẫn
nhưng họ coacute tacircm hay dễ bị noacuteng giận Họ coacute thể noacuteng giận
vigrave nhiều lyacute do xảy ra hagraveng ngagravey họ noacuteng giận vigrave bất đồng
vigrave tự aacutei vigrave caacutei ta bị xuacutec phạm hoặc vigrave sự bất cocircng vigrave quaacute
noacuteng ruột lo lắng cho người thacircn vagrave người khaacutec vigrave hoagraven
cảnh trớ trecircu vigrave gặp phải người xấu vigrave buồn bực nhacircn tigravenh
thế thaacuteiNếu họ khocircng tu tập tacircm để giảm trừ tacircm sacircn-giận
đoacute thigrave sau khi chết họ rất dễ bị taacutei sinh thagravenh những quỷ
thần A-tu-la đau khổ như vậy]
bull Những cảnh giới cao đẹp lagrave cotildei Người vagrave những cotildei Trời
của caacutec thiecircn thần vagrave caacutec vị trời Phạm Thiecircn (Brahmas)
bull Kinh điển cũng ghi rằng coacute nhiều ldquotầngrdquo tức nhiều
ldquocotildeirdquo cao thấp khaacutec nhau trong cảnh giới Địa Ngục vagrave trong
cảnh giới Thiecircn Thần vagrave Trời
116 Con đường của chuacuteng ta
bull Nếu loagravei quỷ thần A-tu-la (asuras) được taacutech riecircng ra
thagravenh một (đơn vị) cotildei hiện hữu riecircng biệt vagrave caacutec tầng địa
ngục được gom chung thagravenh một cotildei thigrave tổng cộng coacute 04
cotildei thuộc cảnh giới xấu [Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷ vagrave A-
tu-la] 07 cotildei Dục giới phuacutec lagravenh [gồm 1 cotildei dục giới lagrave cotildei
Người vagrave 06 cotildei dục giới của Thiecircn thần) 16 cotildei Trời Sắc
Giới vagrave 04 cotildei Trời Vocirc Sắc Giới
Tổng cộng Coacute 31 Cotildei hiện hữu magrave con người (vagrave chuacuteng
sinh) coacute thể bị hay được taacutei sinh về đoacute ngay sau khi từ giatilde
kiếp sống hiện tại
Chẳng hạn ở cảnh giới địa ngục coacute đến 168 ldquotầngrdquo đại địa
ngục vagrave tiểu địa ngục khaacutec nhau tugravey theo mức độ Nghiệp aacutec
nặng nề magrave chuacuteng sinh bị rơi rớt vagrave đagravey đọa vagraveo đoacute
Cograven trecircn cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời coacute rất nhiều cotildei
Trời khaacutec nhau tugravey theo mức độ do Nghiệp thiện lagravenh magrave
chuacuteng sinh được taacutei sinh về đoacute gồm coacute 06 Cotildei Trời Dục
Giới 16 Cotildei Trời Sắc Giới vagrave 04 Cotildei Trời Vocirc Sắc Giới
Để dễ higravenh dung bạn coacute thể liecircn-tưởng đến một cotildei lagrave
ldquocotildei Ngườirdquo trecircn traacutei đất magrave chuacuteng ta đang sống gồm 193
nước trải dagravei trecircn 07 đại lục địa Nếu chuacuteng ta may mắn
được sống trong những đất nước văn minh thanh bigravenh vagrave
khiacute hậu ocircn hogravea thigrave đoacute lagrave một điều phuacutec lagravenh so với việc phải
sống trong những đất nước lạc hậu đầy chiến tranh vagrave khiacute
hậu khắc nghiệt đoacutei nghegraveo vagrave bệnh tật Những đất nước trecircn
traacutei đất vagrave mức độ dễ sống vagrave khoacute sống khaacutec nhau thậm chiacute
quaacute checircnh lệch nhau thigrave cũng giống như những ldquocotildeirdquo khaacutec
nhau trecircn cảnh giới trecircn Trời hay những ldquocotildeirdquo khaacutec nhau
trong cảnh giới dưới địa ngục vậy
Vigrave vậy coacute thể noacutei rằng bất kỳ một cotildei Trời nagraveo đoacute (trong
26 cotildei thuộc cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời) lagrave chắc chắn sẽ
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 117
tốt đẹp hơn vagrave phuacutec lagravenh hơn bất cứ quốc gia nagraveo trecircn traacutei
đất cotildei người
Vagrave ngược lại coacute thể hiểu bất kỳ một ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo
nagraveo đoacute (trong 168 ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo) của cảnh giới địa ngục
cũng chắc chắn lagrave kinh khủng hơn đagravey đọa hơn vagrave toagraven lagrave
đau khổ hơn bất kỳ xứ sở nagraveo trecircn traacutei đất
Vigrave vậy ở nơi đacircu đời sống hay mocirci trường sống coacute sự tagraven
bạo độc tagravei aacutep bức vagrave đagravey đọa quaacute khốc liệt với con người
thigrave người ta hay gọi lagrave ldquođịa ngục trần gianrdquo
Khi noacutei về đời sống Thacircn-Tacircm của con người Đức Phật
thường noacutei một caacutech ẩn dụ về những ldquocảnh giớirdquo coacute nghĩa
lagrave những tigravenh trạng hạnh phuacutec hay đau khổ khaacutec nhau của
con người tugravey theo hoagraven cảnh của mỗi người
-Viacute dụ một người đang phải chịu tật nguyền đau đớn
hoặc tinh thần khủng hoảng thigrave người đoacute đatilde giống như đang
chịu cảnh địa ngục
-Những người khocircng cograven lẽ sống gigrave chỉ biết nằm chờ đến
bữa ăn vagrave sống để ăn thigrave chẳng khaacutec nagraveo sống như cảnh suacutec
sinh
-Những người quaacute tham lam luocircn luocircn tham muốn thegravem
khaacutet magrave chẳng bao giờ được thỏa matilden dugrave đatilde coacute đầy đủ thigrave
được cho lagrave giống như loagravei ngạ quỷ luocircn luocircn cảm thấy đoacutei
thiếu vagrave đau khổ vigrave thegravem khaacutet
-Người luocircn luocircn coacute maacuteu sacircn giận ganh tị chiến tranh
tranh dagravenh quyền lực vagrave của cải thigrave tacircm cũng chẳng khaacutec
nagraveo loagravei quỷ thần dị dạng A-tu-la luocircn luocircn sống với tacircm
sacircn hận thugrave hằn vagrave hiếu chiến
118 Con đường của chuacuteng ta
-Vagrave những ai được sinh ra đẹp đẽ vagrave giagraveu sang coacute thể
được gọi lagrave đang sống sung sướng như ở cotildei thiecircn thần hay
thiecircn đagraveng Cotildei thiecircn thần dường như lagrave mơ ước của Viacute dụ
những ngocirci sao thể thầu hết mọi người bởi vậy khi những
tagravei tử điện ảnh nổi tiếng sống trong nhagrave cao cửa đẹp vagrave luocircn
coacute hagraveng triệu người hacircm mộ hay lsquotocircn thờrsquo thigrave những người
hacircm mộ đoacute gọi họ lagrave những lsquothiecircn thầnrsquo
Rotilde ragraveng lagrave những cotildei thấp xấu như Địa Ngục Ngạ Quỷ
Suacutec Sinh Quỷ Thần dị dạng lagrave đầy đau khổ vagrave hagravenh hạ Vagrave
những cotildei Thiecircn thần vagrave Trời trecircn tiecircn cảnh lagrave đầy phuacutec
lagravenh vagrave sung sướng
-Tuy nhiecircn Đức Phật noacutei rằng ở những cotildei thấp xấu đoacute
chuacuteng sinh khoacute magrave lagravem được một việc cocircng đức nagraveo để tiacutech
lũy Nghiệp tốt được Những chuacuteng sinh ở trong những cotildei
thấp xấu bị đọa đagravey như vậy thigrave chỉ lo chịu đựng mọi đau
khổ hagravenh hạ chứ khocircng cograven thời gian hay cơ hội lagravem
chuyện phuacutec đức nagraveo (Khi đatilde bị ở trong cảnh giới Địa ngục
hay Suacutec sinh thigrave coacute lagravem cocircng đức cũng chẳng coacute điều gigrave để
lagravem Vagrave tacircm thức của chuacuteng sinh đang bị ở trong cotildei địa
ngục vagrave suacutec sinh cũng khoacute magrave khởi sinh một triacute tuệ căn bản
nagraveo để magrave lagravem chuyện cocircng đức Thời gian bị ở trong
những cotildei đoacute thật lagrave dagravei khocircng thể nghĩ bagraven vigrave khoacute magrave tạo
ra được nghiệp tốt nagraveo để chuyển hoacutea taacutei sinh vagraveo những
cảnh giới tốt hơn)
-Trong khi đoacute những chuacuteng sinh ở những cotildei bồng lai
của Thiecircn thần vagrave Trời thigrave chỉ lo hưởng thụ sung sướng
khocircng cograven bị đau khổ cho necircn họ cũng chẳng rảnh rang để
suy tư hay nghĩ nhiều đến những việc cocircng đức Ở những
cotildei phuacutec lagravenh sung sướng đoacute những thiecircn thần cũng khocircng
nhigraven thấy được những lẽ vocirc-thường vagrave biến-đổi nhanh
choacuteng như ở trong cotildei Người
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 119
-Như vậy chỉ cograven cotildei Người lagrave coacute đủ hai bản chất Khổ vagrave
Sướng lagrave thiacutech hợp để học tập vagrave thực hagravenh giaacuteo phaacutep của
Đức Phật Hơn nữa chỉ coacute ở cotildei Người thigrave tất cả chuacuteng sinh
mới coacute cơ hội lagravem những hagravenh động cocircng-đức lagravem những
việc tốt lagravem người tốt vagrave nhờ đoacute tiacutech lũy Nghiệp tốt
Những Nghiệp tốt sẽ lagrave những hagravenh trang cho những chuyến
đi sau nagravey sau khi từ giatilde cotildei Người vagrave cũng nhờ vậy mới
mong coacute ngagravey giải thoaacutet hoagraven toagraven
Tuy nhiecircn Đức Phật coacute kể rằng coacute những chuacuteng sinh lagrave
thiecircn thần ở những cotildei Trời cũng cố gắng thực hagravenh giaacuteo
phaacutep của Đức Phật vagrave đatilde coacute thể chứng ngộ Niết-bagraven Vigrave
vậy Đức Phật đatilde cố gắng khuyecircn dạy mọi người hatildey nỗ lực
tu tập lagravem những điều tốt lagravenh để tiacutech lũy Nghiệp tốt Đoacute lagrave
cơ hội để được taacutei sinh về những cotildei lagravenh đaacuteng quyacute đoacute
Cho dugrave những cảnh giới (gồm 31 cotildei hiện hữu) coacute thực
sự tồn tại trong vũ trụ hay khocircng hoặc đoacute chỉ lagrave những
trạng thaacutei tacircm của từng chuacuteng sinh thigrave vấn đề đoacute cũng
khocircng quan trọng Điều quan trọng lagrave chuacuteng ta theo nguyecircn
lyacute khoa học của Phật giaacuteo đoacute lagrave sống tốt thigrave sẽ tạo Nghiệp
tốt vagrave nhờ đoacute bạn coacute quyền hy vọng sẽ được taacutei sinh về
những cotildei phuacutec lagravenh sau khi chết
Mục điacutech trước sau của caacutec Phật tử lagrave phải được về cotildei
lagravenh traacutenh được những cotildei thấp xấu đầy đau khổ vagrave đọa đagravey
kinh khủng như cảnh Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷhellip
Cograven đối với mục tiecircu tột-cugraveng lagrave giải thoaacutet khỏi vograveng taacutei
sinh luacircn hồi thigrave chỉ khi chuacuteng ta được ở trong những cotildei
lagravenh thigrave mới coacute thể tiếp tục lagravem việc tốt lagravenh vagrave thực hagravenh
Phật Phaacutep thigrave mới mong coacute ngagravey đạt đến Niết-bagraven sự giải
thoaacutet hoagraven toagraven khỏi luacircn hồi sinh tử
120 Con đường của chuacuteng ta
(18) Khi đạo Phật được truyền baacute sang những nước
phương Tacircy rất nhiều người phương Tacircy đatilde theo Đạo
Phật Điều đoacute coacute đuacuteng như vậy khocircng
Riecircng ở Mỹ con số người thực sự thực hagravenh theo Phật
giaacuteo vẫn cograven iacutet Giaacuteo sư Seymour Lachman đồng taacutec giả
của quyển saacutech nổi tiếng ldquoMột quốc Gia Becircn Dưới Chuacuteardquo
(One Nation Under God) ước lượng khoảng 800000 người
lagrave Phật tử ở Mỹ Tuy nhiecircn những nhagrave nghiecircn cứu Phật
giaacuteo thigrave cho rằng con số đoacute coacute thể lagrave nhiều hơn 4-5 lần nếu
tiacutenh cả con số những người theo đạo Phật nhập cư liecircn tục
từ những nước Đocircng Nam Aacute vagrave Đocircng Aacute
Số người theo đạo Phật ở chacircu Acircu khoảng 4 triệu người
chủ yếu ở caacutec nước Đức Phaacutep Anh Yacute
Số người theo đạo Phật ở chacircu Uacutec cũng khaacute nhiều vagrave
tăng nhanh Thống kecirc năm 2011 cho biết coacute khoảng
529000 người Uacutec theo đạo Phật trong tổng dacircn số khoảng
215 triệu người con số Phật tử tăng nhanh từ khoảng 21
dacircn số lecircn gần 25 dacircn số trong năm năm cuối
Coacute rất nhiều danh nhacircn rất nổi tiếng ở những nước Acircu
Mỹ đatilde theo đạo Phật hoặc đatilde chuyển từ đạo của họ qua đạo
Phật Trong số đoacute coacute nhiều người nổi tiếng nhất trong lĩnh
vực của migravenh trecircn thế giới magrave bạn coacute thể đatilde dễ dagraveng biết
đến từ lacircu Viacute dụ như
William Ford Jr Chủ hatildeng xe hơi Ford
Steve Jobs Chủ tịch hatildeng maacutey tiacutenh Apple Inc
Tiger Woods Nhagrave vocirc địch gocircn thế giới
Richard Gere Tagravei tử điện ảnh
Harrison Ford Tagravei tử điện ảnh
Orlando Bloom Tagravei tử điện ảnh
Keanu Reeves Tagravei tử điện ảnh
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 121
Uma Thurman Tagravei tử điện ảnh
Oliver Stone Đạo diễn điện ảnh
Tina Turner Ca sĩ nhạc Pop
Adam Yauch Ca sĩ nhạc Pop
Herbie Hancock Nhạc sĩ nhạc Jazz
Roberto Baggio Cầu thủ boacuteng đaacute Yacute
Phil Jackson Cầu thủ boacuteng rỗ NBA
Marshall Cty Marshall Goldsmith Partners
Goldsmith
helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip
Bạn cũng coacute thể đọc thecircm một bagravei viết rất hay về bối
cảnh Phật giaacuteo ở Hollywood vagrave Hoa Kỳ trecircn trang www
unboundintrasuntcnjeduarchiveslifestyleoldbuddha với
tựa đề ldquoNhững Ngocirci Sao Lagrave Phật Tửrdquo
(19) Bạn vẫn cograven nhiều cacircu hỏi muốn được trả lời
Nếu bạn vẫn cograven nhiều thắc mắc về yacute nghĩa vagrave giaacuteo lyacute
Phật giaacuteo vagrave việc thực hagravenh đạo Phật xin bạn hatildey tigravem đọc
một quyển saacutech về vấn đaacutep theo từng đề mục rất hay coacute tecircn
lagrave ldquoNhững Hỏi Đaacutep Hayrdquo (Good Question Good Answer)
của ngagravei S Dhammika Quyển saacutech nagravey đatilde được dịch ra
nhiều ngocircn ngữ vagrave cũng coacute bản dịch ra tiếng Việt của cư sĩ
Phạm Kim Khaacutenh vagrave TS Bigravenh Anson mang tecircn ldquoPhật Phaacutep
Vấn Đaacuteprdquo
Bạn coacute thể tham khảo thecircm quyển ldquoVấn Đaacutep về Phật
giaacuteordquo được biecircn soạn bởi cugraveng người viết do cugraveng nhagrave xuất
bản ấn hagravenh 2012 cugraveng với quyển saacutech nagravey
104 Con đường của chuacuteng ta
Một vấn đề nữa của huacutet thuốc laacute cũng giống như việc
uống rượu vagrave dugraveng chất độc hại do lagrave gacircy ghiền Huacutet thuốc
coacute thể biến thagravenh một dạng thegravem muốn liecircn tục hagraveng ngagravey
vigrave tiacutenh chất gacircy ghiền vagrave lagravem cho người huacutet thuốc luocircn luocircn
phụ thuộc vagraveo noacute
Một vấn đề quan trọng nữa lagrave việc huacutet thuốc laacute vừa gacircy
hại cho bản thacircn migravenh vừa ảnh hưởng vagrave gacircy hại đến những
người hiacutet thở xung quanh họ trở thagravenh những người huacutet
thuốc laacute ldquobị độngrdquo trở thagravenh những nạn nhacircn của người huacutet
thuốc Magrave như Đức Phật đatilde noacutei những việc gigrave migravenh lagravem magrave
gacircy hại cho bản thacircn migravenh vagrave những người khaacutec thigrave đoacute
khocircng phải lagrave một hagravenh động tốt thiện Vagrave vigrave vậy chuacuteng ta
cần necircn traacutenh bỏ
Cũng chiacutenh vigrave lyacute do gacircy nguy hại cho migravenh vagrave mọi
người nhiều nước văn minh trecircn thế giới đatilde hạn chế việc
huacutet thuốc vagrave việc huacutet thuốc cũng bị nghiecircm cấm ở những
nơi cocircng cộng
Từ những điều nagravey chuacuteng ta coacute thể hiểu rằng Phật giaacuteo
coacute lẽ khocircng taacuten đồng với việc huacutet thuốc laacute vagrave coacute lẽ khocircng
xem việc huacutet thuốc lagrave thaacutei độ hay hagravenh động tiacutech cực vagrave tốt
lagravenh trong cuộc sống
(13) Phật giaacuteo dạy chuacuteng ta necircn luocircn luocircn hagravei lograveng với
mọi thứ migravenh coacute Tuy nhiecircn đa số mọi người đều coacute tham
vọng lagravem việc nhiều hơn để coacute thu nhập nhiều hơn vagrave
cũng coacute tham vọng tạo cuộc sống sung tuacutec hơn cho gia
đigravenh Vậy lagravem sao hogravea giải vấn đề nagravey
Đacircy lagrave một cacircu hỏi hay Đuacuteng lagrave Đạo Phật khuyecircn dạy
mọi người hatildey biết hagravei lograveng biết hạnh phuacutec với những gigrave
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 105
migravenh coacute được đừng quaacute tham lam đừng quaacute tham muốn magrave
dẫn đến thất vọng bất hạnh vagrave khổ sở
Tuy nhiecircn Đạo Phật vẫn mở ra cho mọi người sự tự do
chọn lựa phương caacutech vagrave con đường nagraveo đem lại nhiều an
lagravenh vagrave hạnh phuacutec nhất cho migravenh miễn sao bạn đừng quaacute đi
về cực đoan Vigrave vậy đạo Phật đatilde chủ trương vagrave khuyến
khiacutech ldquoCon Đường Trung Đạordquo Trung đạo nghĩa lagrave sao
Nghĩa lagrave (a) bạn đừng quaacute tham vọng đến nỗi coacute khả
năng gacircy phương hại đến quyền lợi của người khaacutec trong
khi migravenh nỗ lực để đạt được mục điacutech đoacute của migravenh Vagrave bạn
(b) cũng khocircng necircn quaacute hagravei lograveng với hoagraven cảnh của migravenh
nếu cograven phấn đấu được để cải thiện đời sống tinh thần vagrave
vật chất cho chiacutenh migravenh vagrave gia đigravenh thigrave hatildey cố gắng nỗ lực
trong phạm vi khả năng của migravenh đừng quaacute rụt regrave một caacutech
tiecircu cực nhưng cũng đừng quaacute tham vọng một caacutech quaacute
đaacuteng Tức lagrave traacutenh hai cực đoan Đoacute lagrave yacute nghĩa của con
đường trung đạo
Viacute dụ vigrave tham muốn được thăng cấp hay được tăng
lương magrave migravenh phải dugraveng nhiều caacutech hay thủ đoạn khocircng
tốt để đạt được mục điacutech lagravem phương hại đến đồng nghiệp
vagrave người khaacutec thigrave điều đoacute lagrave khocircng đuacuteng với đạo Phật
(Những thực tại ldquokhocircng đẹprdquo trong viacute dụ nagravey lagrave rất phổ
biến trong nhiều nơi cocircng sở hiện nay Một số đồng nghiệp
vagrave đối taacutec của tocirci trước đacircy từ Trung Quốc Nam Triều Tiecircn
vagrave nhiều nước Acircu Mỹ cũng tacircm sự rằng việc nagravey lagrave khaacute phổ
biến ở đất nước họ Tuy nhiecircn cũng theo yacute họ tigravenh trạng
nagravey ở những nước Acircu Mỹ coacute vẻ iacutet hơn sơ với ở những nước
Đocircng Aacute)
Hay vigrave muốn coacute thật nhiều tiền necircn bạn dagravenh hết thời
gian lagravem thecircm ngoagravei giờ coi nhẹ những thời gian hay
106 Con đường của chuacuteng ta
những việc dagravenh cho gia đigravenh vợ chồng con caacutei cha mẹ
anh chị emhellipĐiều đoacute về lacircu về dagravei sẽ lagravem tổn hại tigravenh cảm
của gia đigravenh đối với migravenh điều đoacute lagrave khocircng coacute lợi cho migravenh
vagrave gia đigravenh
Noacutei cho cugraveng những tham vọng vagrave sự bằng lograveng phải
necircn được cacircn bằng theo đuacuteng hoagraven cảnh năng lực vagrave những
nhu cầu được ưu tiecircn theo thứ tự của migravenh Viacute dụ thời gian
đi chăm soacutec cha mẹ ở bệnh viện sau giờ lagravem việc necircn được
ưu tiecircn hơn lagrave thời gian dagravenh cho việc lagravem thecircm ngoagravei giờ
để tăng thecircm mức độ thu nhập Cha mẹ cagraveng ngagravey cagraveng gần
đất xa trời chứ họ khocircng chờ cho bạn coacute đủ thu nhập để đến
chăm soacutec họ Nguyecircn tắc vẫn vậy Dugrave bạn coacute tham vọng
tiacutech cực đến đacircu thigrave luocircn luocircn suy nghĩ chiacutenh chắn rằng
ldquoNhững gigrave lagravem magrave khocircng coacute lợi cho migravenh hay người khaacutec
hay cả hai thigrave migravenh necircn traacutenh Những gigrave (tham vọng) nagraveo
nếu migravenh lagravem thigrave mang lại lợi iacutech cho migravenh vagrave cũng khocircng
lagravem tổn hại cho người khaacutec thigrave migravenh coacute thể lagravemrdquo
Sự chấp nhận bằng lograveng với mọi điều mọi hoagraven cảnh
cũng necircn dựa vagraveo nguyecircn tắc trung đạo nagravey
(14)Việc ăn chay lagrave bắt buộc đối với những Phật tử
Theo Đạo Phật đặc biệt lagrave Phật giaacuteo Nguyecircn thủy thigrave
việc ăn chay hay khocircng lagrave hoagraven toagraven phụ thuộc vagraveo caacute nhacircn
của mỗi người Phật giaacuteo khocircng nhấn mạnh vagraveo sự thanh
tịnh vagrave thanh khiết của thức ăn magrave nhấn mạnh vagraveo sự
thanh tịnh vagrave trong sạch của Tacircm
Đacircy lagrave một trong những vấn đề thường được bagraven catildei bạn
cần tigravem hiểu kỹ tại sao Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy thigrave noacutei như
vậy trong khi phần lớn những người theo Phật giaacuteo Đại
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 107
Thừa thigrave chủ trương việc ăn chay lagrave bắt buộc đối với mọi
Phật tử xuất gia vagrave khuyến khiacutech mọi Phật tử tại gia cũng
necircn ăn chay
Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy hay Nam Tocircng đến ngagravey nay vẫn
chủ trương việc ldquokhất thựcrdquo thức ăn theo đuacuteng như caacutech
thực hagravenh từ thời Đức Phật cograven tại thế Magrave đatilde đi khất thực
thức ăn thigrave người đi khất thực (xin đồ ăn) khocircng necircn yecircu
cầu người cho (thiacute chủ Phật tử cuacuteng dường thức ăn) phải
lagravem đồ ăn đuacuteng theo yecircu cầu của migravenh Vigrave vậy từ thời Đức
Phật cho đến nay trường phaacutei bảo thủ nagravey vẫn giữ nguyecircn
truyền thống khất thực vagrave người ta cho gigrave ăn nấy
Điều thứ hai Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy chủ trương ăn chay
theo giới ldquoTam Tịnh Nhụcrdquo coacute nghĩa lagrave những loại thịt nagraveo
khocircng diacutenh vagraveo ba điều sau thigrave Phật tử coacute thể dugraveng Ba điều
đoacute lagrave (a) khocircng thấy người ta giết (b) khocircng nghe tiếng kecircu
la của loagravei thuacute bị giết vagrave (c) khocircng coacute sự nghi ngờ về người
khaacutec giết thịt lagrave để cho migravenh ăn tức lagrave vigrave migravenh magrave giết thịt
Nếu thức ăn (thịt caacute) nagraveo đaacutep ứng đủ ba điều kiện nagravey thigrave
caacutec Tỳ kheo được ăn lagrave khocircng phạm giới theo sự cho pheacutep
trong Giới Luật magrave Đức Phật đưa ra (Phụ Lục 17)
Trong khi đoacute Phật giaacuteo Đại Thừa đặc biệt ở Trung Quốc
sau nagravey thigrave khocircng chấp nhận caacutech ăn chay nagravey họ quan
niệm rằng ăn chay lagrave khocircng được ăn thịt động vật magrave chỉ ăn
caacutec loại rau đậu traacutei cacircyhellip
Bất luận quan điểm của Phật giaacuteo Nguyecircn Thuỷ hay Đại
Thừa mục điacutech của sự ăn chay lagrave lagravem tăng trưởng lograveng từ
bi lagravem giảm bớt lograveng sacircn hận cũng giống như caacutech tu tập
ldquokhocircng saacutet sinhrdquo để biết thương yecircu người đồng loại vagrave
những loagravei sinh vật khaacutec Khi một người đatilde coacute lograveng từ bi vagrave
khocircng nỡ giết hại caacutec loại loagravei vật thigrave người ấy cũng khoacute coacute
108 Con đường của chuacuteng ta
thể giết người Đoacute lagrave lyacute do tại sao Đức Phật đưa ra giới cấm
ldquoKhocircng được saacutet sinhrdquo Chiacutenh Giới Hạnh thứ nhất nagravey lagrave
nhacircn tố để higravenh thagravenh quan điểm ăn chay trong đạo Phật
(Phụ Lục 18)
Nhiều người đatilde suy nghiệm về sự tagraven bạo khi giết hại suacutec
vật necircn họ đatilde từ bỏ sự thegravem muốn ăn thịt caacute vagrave trở thagravenh
những người ăn chay chứ khocircng riecircng những người theo
đạo Phật mới ăn chay Rất nhiều người phương Tacircy bacircy giờ
ăn chay vigrave quan điểm từ-bi nagravey
Ở đacircy rất mong bạn đọc necircn đọc thecircm những giảng luận
với nhiều goacutec nhigraven về đề tagravei ldquonhạy cảm vagrave quan trọngrdquo nagravey
trong bagravei Phụ Lục ở cuối saacutech
Do vấn đề nagravey lagrave quan trọng vagrave bạn lagrave người Phật tử
tại gia cần phải tự migravenh suy nghĩ vagrave tự quyết định cho migravenh
như thế nagraveo lagrave đuacuteng sai như thế nagraveo lagrave hợp đạo lyacute vagrave hợp
với lời Phật dạy bởi vigrave vấn đề nagravey được hiểu vagrave thực hagravenh
khaacutec nhau bởi nhiều trường phaacutei Phật giaacuteo khaacutec nhau Bạn
cần necircn đọc vagrave tham khảo thecircm nhiều nguồn kinh saacutech vagrave
luận giảng khaacutec nhau
Tuy nhiecircn trong hạn hẹp của quyển saacutech nhỏ beacute nagravey chỉ
mong muốn noacutei nocircm na lại như sau
(1) Theo quan điểm của Phật giaacuteo Nguyecircn thủy thigrave bạn
coacute thể ăn chay Hoặc nếu việc ăn chay lagrave khoacute khăn bất tiện
(vigrave phải đi khất thực hoặc vigrave phải nhờ vagraveo nguồn thức ăn
của người khaacutec để nuocirci thacircn hoặc mocirci trường sống ở nơi đoacute
khocircng thể coacute nhiều thức ăn thực vật) thigrave bạn coacute thể tiếp tục
ăn mặn trong khi vẫn lagrave một Phật tử đạo hạnh
(2) Theo quan điểm của Phật giaacuteo Đại Thừa người xuất
gia thigrave bắt buộc phải ăn chay (rau cải thực vậthellip) Cograven Phật
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 109
tử tại gia nếu ăn chay được hợp với sức khỏe vagrave tiện lợi của
migravenh thigrave necircn ăn chay lagrave sự thực hagravenh rất đaacuteng khen ngợi
Cograven nếu khocircng Phật tử tại gia được khuyến khiacutech ăn chay
vagraveo caacutec ngagravey lễ lagravenh như ngagravey Rằm Mồng Một hay những
ngagravey giữ Taacutem giớihellipđể tăng trưởng lograveng Từ Bi đối với con
người vagrave vạn vật
bull Tại đacircy coacute hai vấn đề chuacuteng ta cần necircn suy nghĩ theo
thiển yacute của tocirci
Một ăn chay chắc chắn lagrave caacutech tốt đẹp đối với một Phật
Tử vagrave ăn chay lagrave chắc chắn nuocirci dưỡng lograveng từ bi lagrave traacutenh
saacutet sanh vagrave traacutenh gacircy tổn hại cho bất cứ người nagraveo vagrave chuacuteng
sinh nagraveo
Hai tuy nhiecircn đừng necircn cho rằng chỉ việc ăn chay lagrave
hoagraven toagraven trở thagravenh một Phật tử tốt theo đạo Phật Việc ăn
chay khocircng phải lagrave thay thế được cho những việc thực hagravenh
tu tập vagrave giữ giới hạnh đạo đức khaacutec Như đatilde noacutei trecircn Phật
giaacuteo nhấn mạnh vagraveo sự tu tập sự sống giữ giới hạnh vagrave tu
dưỡng Tacircm để coacute Tacircm trong sạch lagravenh mạnh vagrave chiacutenh
điều nagravey mới tạo ra Nghiệp tốt lagravenh tạo ra cuộc sống tốt
lagravenh
(15) Tại sao coacute những tu sĩ vẫn ăn thịt trong khi rau cải
thigrave rất dễ dagraveng coacute được ở khắp nơi
Khi coacute người trong Tăng Đoagraven đoacute lagrave ngagravei Devadatta
(Đề-bagrave-đạt-đa) đatilde đề xuất với Phật về việc ăn chay vagrave cấm
caacutec tu sĩ ăn thịt caacute Đức Phật đatilde từ chối đề xuất nagravey Coacute lẽ
Đức Phật đatilde coacute nhiều lyacute do thiết thực vagraveo hoagraven cảnh xatilde hội
thời đoacute bởi vigrave rau cải khocircng được gieo trồng một caacutech trugrave
phuacute ở những vugraveng miền bắc Ấn Độ vagraveo thời xưa đoacute đặc
110 Con đường của chuacuteng ta
biệt rau cải vagrave ngũ cốc lagrave rất khan hiếm vagraveo những mugravea khocirc
hạn ở xung quanh lưu vực socircng Hằng
Viacute dụ sau nagravey nếu chỉ ăn chay bằng rau cải thigrave sẽ rất khoacute
khăn cho những vugraveng Phật giaacuteo như Tacircy Tạng vigrave ở đoacute gia
suacutec thigrave rất nhiều magrave những rau cải traacutei cacircy thigrave cực kỳ khan
hiếm khoacute trồng được ở vugraveng đất khắc nghiệt đoacute
Vagraveo thời Đức Phật cho đến tận ngagravey nay những tu sĩ
(theo Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy) vẫn sống nhờ vagraveo thức ăn
khất thực Vagrave thức ăn khất thực lagrave tugravey theo lograveng bố thiacute của
thiacute chủ vagrave Phật tử cuacuteng dường Nếu những tu sĩ yecircu cầu chỉ
giới hạn cuacuteng dường bằng thức ăn toagraven-chay toagraven rau cải
ngũ cốc thigrave điều đoacute coacute thể tạo gaacutenh nặng cho những thiacute chủ
cuacuteng dường thức ăn hagraveng ngagravey cho caacutec Tăng Ni Thực tế lagrave
đa số mọi người trong cuộc sống ở những xứ sở nagravey đều
tranh thủ ldquomột lầnrdquo thời gian trong ngagravey để nấu thức ăn
trước lagrave cuacuteng dường caacutec sư thầy sau lagrave phần cograven lại để gia
đigravenh ăn Magrave đa số những gia đigravenh Phật tử nagravey cũng ăn mặn
như truyền thống từ thời Đức Phật Vigrave vậy những thầy tu
của Nam Tocircng nhận vagrave ăn bất cứ thứ gigrave được cho ngay cả
lagrave thịt miễn sao những loại thịt đoacute nằm trong giới hạnh của
ldquoTam Tịnh Nhụcrdquo như đatilde noacutei trecircn lagrave được
Xin noacutei thecircm một chuacutet về Giới Luật của Tăng Đoagraven
Vigrave Phật giaacuteo Nguyecircn thủy cấm khocircng cho caacutec tu sĩ nhận sự
cuacuteng dường bố thiacute bằng tiền bạc Cho necircn họ khocircng coacute cơ
hội đi mua thức ăn bằng tiền bạc để magrave chọn thức ăn theo yacute
muốn của migravenh (giả sử như họ coacute muốn ăn chay) Họ hoagraven
toagraven phụ thuộc vagraveo thức ăn khất thực của dacircn lagraveng của thiacute
chủ bố thiacute cho họ hagraveng ngagravey Ngay cả khi họ nấu ăn trong tu
viện tịnh xaacute thigrave những nguyecircn liệu thực phẩm cũng lagrave do
những Phật tử mang tới cuacuteng dường (Hy vọng quyacute vị hiểu
ra được chỗ nagravey)
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 111
Ngagravey nay thực tế rất nhiều tu sĩ vagrave chugravea chiền theo Phacirc
giaacuteo Nguyecircn Thủy cũng ưu tiecircn việc ăn chay như ở Thaacutei
Lan ở Miến Điệnhellipkhi những điều kiện hậu cần cho pheacutep
Tuy nhiecircn những thầy tu ldquonghiecircm tuacutecrdquo theo truyền thống
Đại Thừa chắc chắn lagrave ăn chay tuyệt đối
(16) Việc ăn những đồ chay giả mặn coacute lagrave ngụy biện vagrave
đạo đức giả hay khocircng Tại sao lại lagravem thức ăn chay giả
mặn ở caacutec nước Đocircng Aacute như Việt Nam Trung Quốc Đagravei
Loan Triều Tiecircn
Đồ ăn chay giả mặn lagrave những thức ăn ldquochayrdquo lagravem từ bột
đậu nagravenh nấm vagrave thực vật nhưng được lagravem vagrave trigravenh bagravey
giống như những moacuten ăn mặn Nhiều nơi những người Phật
tử nấu vagrave ăn những đồ ăn kiểu nagravey bị cho lagrave đạo đức giả
Caacutei lyacute lagrave Đatilde ăn chay để quecircn đi thịt caacute quecircn đi việc saacutet sinh
động vật vậy magrave khi nấu chay lại chế biến ldquorau cảirdquo giống
hệt như mugravei vị higravenh dạng của thịt caacute để lsquogợi nhớrsquo đến những
thức ăn từ thịt caacute (vagrave coacute thể để ăn cho được ngon miệng
hơn)
Một số người thigrave giải thiacutech rằng việc lagravem thức ăn chay
giả mặn lagrave caacutech lagravem cho những người chưa ăn chay bước
qua ăn chay được dễ dagraveng hơn khocircng bị bỡ ngỡ khocircng bị
khoacute ăn khi chuyển từ ăn mặn qua ăn chay() Điều nagravey dugrave coacute
đuacuteng đối với một số người nhưng coacute lẽ chỉ lagrave tự nguỵ biện
Rotilde ragraveng lagrave trong tất cả những quaacuten ăn chay vagrave trong những
dịp lễ lagravenh caacutec Phật tử tề tựu về caacutec chugravea chiền ở Việt Nam
vagrave những nước Đocircng Aacute khaacutec thigrave hầu hết thức ăn chay đều
được chế biến vagrave trigravenh bagravey với higravenh dạng higravenh thức vagrave
hương vị y hệt thức ăn mặn vagrave được dugraveng bởi tất cả mọi
người vagrave cả Tăng Ni
112 Con đường của chuacuteng ta
Coacute hai vấn đề hay ldquohai lyacute lẽrdquo cần suy nghiệm vagrave bạn cần
chọn cho migravenh quan điểm nagraveo bạn thấy đuacuteng đắn lagrave phugrave
hợp với giaacuteo lyacute của Phật vagrave phugrave hợp với lograveng từ-bi của
chiacutenh migravenh
Một (1) khi đồ chay giả mặn được chế biến vagrave trigravenh bagravey
cho số đocircng Phật tử lagrave những người bigravenh thường đang ăn
mặn thigrave họ noacutei lagrave chế biến như vậy để những người đang ăn
thịt caacute chuyển qua ăn chay được dễ dagraveng hơn vigrave higravenh thức
vagrave mugravei vị cũng gần giống moacuten mặn Cho necircn tất cả quaacuten
cơm chay nhagrave hagraveng chay vagrave những nơi cuacuteng dường Trai
Tăng cũng đều lagravem như vậy Đoacute caacutech khuyến khiacutech mọi
người ăn chay
Hai(2) khi lagravem đồ chay giả mặn vagrave cuacuteng dường cho Tăng
Ni thigrave họ lại noacutei Tăng Ni thọ dụng thức ăn chay giả mặn
nhưng Tacircm khocircng hề khởi sinh điều gigrave về đồ ăn mặn như
thịt caacute Điều nagravey rất khoacute noacutei Đức Phật đatilde noacutei khi coacute đối
tượng tiếp xuacutec như mugravei vị higravenh sắchellipthigrave cảm-thọ vagrave ldquotacircm-
khởirdquo sẽ khởi sinh
Cho dugrave theo Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy thigrave việc ăn mặn lagrave
khocircng bị cấm nhưng nếu đatilde traacutenh ăn đồ mặn thật sự vigrave lyacute
do khocircng muốn higravenh thugrave mugravei vị của thịt caacute lagravem động lograveng
từ bi lagravem suy nghĩ về việc saacutet sinh giết hại thigrave việc lagravem đồ
ăn chay giả mặn với higravenh thugrave mugravei vị như của thịt caacute thật
(thịt gigrave caacute gigrave thigrave coacute những higravenh thugrave vagrave mugravei vị đuacuteng như vậy)
chắc sẽ lagravem khởi sinh trong tacircm những nhận-thức [tưởng]
về loại thịt hay caacute đoacute Vagrave như vậy lại đi ngược lại yacute nghĩa
của việc ăn chay Như vậy caacutei ldquoyacute nghĩardquo của việc ăn chay
lagrave vigrave lograveng từ-bi lagrave để quecircn đi higravenh ảnh mugravei vị của thịt caacute
thật cũng khocircng cograven ở đacircy
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 113
Bạn coacute thể tự hỏi rằng nếu ăn chay vigrave lograveng từ-bi vagrave sự
thanh-tịnh của thacircn vagrave tacircm thigrave rau cải nấm rơm đậu
nagravenhhellip được cắt thagravenh từng miếng nhỏ vuocircng vức ăn khocircng
thấy ngon miệng một caacutech tự nhiecircn hay sao magrave cần phải
cocircng phu cắt tỉa gaacuten gheacutep tạo higravenh vagrave cho vagraveo những gia
vị mugravei vị để thức ăn phải giống như chả lụa caacute kho heo
xagraveo thịt nướnghellip thigrave mới ăn thấy ngon miệng được
Tuy nhiecircn dugrave tốt hay xấu thigrave việc ăn chay hay ăn đồ
chay giả mặn vẫn tốt hơn nhiều so với việc ldquocố yacuterdquo ăn thịt ăn
caacute với caacutei tacircm ldquoyacute thứcrdquo rotilde việc giết thịt saacutet sanh chắc chắn
đatilde xảy ra đacircu đoacute (ở những lograve giết mổ ở chợ vagrave ở trong nhagrave
bếp của những người nấu)
Đức Phật
Tất cả mọi chuacuteng sinh
Đều mưu cầu được sống
Đều mưu cầu hạnh phuacutec
helliphelliphelliphellip
Migravenh run sợ đao kiếm
Migravenh cũng sợ chết choacutec
Vậy lấy người lagrave migravenh
Thigrave khocircng necircn giết hại
Khocircng gacircy ra giết hại
(Kinh Phaacutep Cuacute ndash Kệ 129)
114 Con đường của chuacuteng ta
(17) Những cảnh giới1 hiện hữu (cotildei sống) khaacutec nhau lagrave
gigrave Chuacuteng lagrave những nơi thực hay ảo
Theo truyền thống Phật giaacuteo coacute năm (5) cảnh giới hiện
hữu magrave tất cả caacutec loagravei chuacuteng sinh coacute mặt ở đoacute Năm cảnh
giới đoacute lagrave
Địa Ngục
Suacutec Sinh
Ngạ Quỷ
Người
Thiecircn Thần vagrave Trời
Những cảnh giới thấp xấu đầy đau khổ lagrave Địa ngục Suacutec
sinh Ngạ quỷ
bull Địa ngục theo kinh điển bao gồm 08 đại địa ngục vagrave
160 tiểu địa ngục bao bọc xung quanh những đại địa ngục
đoacute
bull Suacutec sinh lagrave cảnh giới của tất cả loagravei động vật từ nhỏ beacute
cho đến to lớn
bull Ngạ quỷ (peta) coacute nghĩa lagrave ldquoquỷ đoacuteirdquo hoặc hay được
gọi lagrave những lsquohồn marsquo hay ldquonhững người khuất mặtrdquo xung
quanh ta Ngạ quỷ sống trong cotildei vocirc cugraveng đagravey đọa vagrave đau
khổ luocircn luocircn thiếu thốn luocircn luocircn đoacutei khaacutet magrave khocircng
được ăn uống Vagrave coacute những loagravei ngạ quỷ luocircn luocircn ở gần
những người thacircn quyến cograven sống của migravenh vagrave coacute thể thấy
được tất cả những gigrave họ hagraveng thacircn quyến của migravenh đang
lagravem vagrave luocircn luocircn khao khaacutet những người thacircn lagravem những
1ldquoCảnh giớirdquo lagrave hoagraven cảnh lagrave phacircn giới cao thấp viacute dụ cảnh giới suacutec sinh cảnh giới
địa ngục cảnh giới trecircn trời Trong mỗi loại cảnh giới cao thấp đoacute coacute thể coacute nhiều
ldquocotildei sốngrdquo khaacutec nhau viacute dụ địa ngục coacute 168 tầng hay ldquocotildeirdquo khaacutec nhau cảnh giới
trecircn trời thigrave coacute đến 28 ldquocotildeirdquo sống khaacutec nhau
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 115
việc cocircng-đức vagrave hồi-hướng cocircng đức đoacute cho họ để họ
hưởng được cocircng-đức đoacute Đoacute lagrave caacutech duy nhất giuacutep họ giảm
bớt nghiệp xấu vagrave hy vọng được taacutei sinh về một cotildei lagravenh
khaacutec
bull Cotildei Suacutec sinh vagrave Ngạ quỷ lagrave ở cugraveng nơi với cotildei Người
cugraveng ở trecircn bề mặt traacutei đất
bull [Xin để yacute thecircm loagravei Quỷ thần A-tu-la (asuras) lagrave loagravei
quỷ thần dị dạng to lớn ở cotildei trời của Nam Thiecircn Vương
(thuộc Tứ Đại Thiecircn Vương) nhưng do nghiệp xấu luocircn
sống với tacircm sacircn hận hung hatilden vagrave đau khổ cho necircn họ cũng
thuộc về cảnh giới thấp xấu đau khổ mặc dugrave cotildei sống của họ
lagrave thuộc về trecircn cảnh giới trời thần Cho necircn nhiều truyền
thống Phật giaacuteo khaacutec đatilde tiacutenh riecircng cotildei quỷ thần A-tu-la một
cảnh-giới đau khổ riecircng vagrave do caacutech tiacutenh như vậy necircn tổng
cộng coacute 06 cảnh giới magrave chuacuteng sinh đang hiện hữu
Bạn coacute biết khocircng coacute rất nhiều coacute lograveng tốt vagrave chiacutenh trực
họ lagrave những người tốt bụng cocircng bằng vagrave coacute lograveng bi mẫn
nhưng họ coacute tacircm hay dễ bị noacuteng giận Họ coacute thể noacuteng giận
vigrave nhiều lyacute do xảy ra hagraveng ngagravey họ noacuteng giận vigrave bất đồng
vigrave tự aacutei vigrave caacutei ta bị xuacutec phạm hoặc vigrave sự bất cocircng vigrave quaacute
noacuteng ruột lo lắng cho người thacircn vagrave người khaacutec vigrave hoagraven
cảnh trớ trecircu vigrave gặp phải người xấu vigrave buồn bực nhacircn tigravenh
thế thaacuteiNếu họ khocircng tu tập tacircm để giảm trừ tacircm sacircn-giận
đoacute thigrave sau khi chết họ rất dễ bị taacutei sinh thagravenh những quỷ
thần A-tu-la đau khổ như vậy]
bull Những cảnh giới cao đẹp lagrave cotildei Người vagrave những cotildei Trời
của caacutec thiecircn thần vagrave caacutec vị trời Phạm Thiecircn (Brahmas)
bull Kinh điển cũng ghi rằng coacute nhiều ldquotầngrdquo tức nhiều
ldquocotildeirdquo cao thấp khaacutec nhau trong cảnh giới Địa Ngục vagrave trong
cảnh giới Thiecircn Thần vagrave Trời
116 Con đường của chuacuteng ta
bull Nếu loagravei quỷ thần A-tu-la (asuras) được taacutech riecircng ra
thagravenh một (đơn vị) cotildei hiện hữu riecircng biệt vagrave caacutec tầng địa
ngục được gom chung thagravenh một cotildei thigrave tổng cộng coacute 04
cotildei thuộc cảnh giới xấu [Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷ vagrave A-
tu-la] 07 cotildei Dục giới phuacutec lagravenh [gồm 1 cotildei dục giới lagrave cotildei
Người vagrave 06 cotildei dục giới của Thiecircn thần) 16 cotildei Trời Sắc
Giới vagrave 04 cotildei Trời Vocirc Sắc Giới
Tổng cộng Coacute 31 Cotildei hiện hữu magrave con người (vagrave chuacuteng
sinh) coacute thể bị hay được taacutei sinh về đoacute ngay sau khi từ giatilde
kiếp sống hiện tại
Chẳng hạn ở cảnh giới địa ngục coacute đến 168 ldquotầngrdquo đại địa
ngục vagrave tiểu địa ngục khaacutec nhau tugravey theo mức độ Nghiệp aacutec
nặng nề magrave chuacuteng sinh bị rơi rớt vagrave đagravey đọa vagraveo đoacute
Cograven trecircn cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời coacute rất nhiều cotildei
Trời khaacutec nhau tugravey theo mức độ do Nghiệp thiện lagravenh magrave
chuacuteng sinh được taacutei sinh về đoacute gồm coacute 06 Cotildei Trời Dục
Giới 16 Cotildei Trời Sắc Giới vagrave 04 Cotildei Trời Vocirc Sắc Giới
Để dễ higravenh dung bạn coacute thể liecircn-tưởng đến một cotildei lagrave
ldquocotildei Ngườirdquo trecircn traacutei đất magrave chuacuteng ta đang sống gồm 193
nước trải dagravei trecircn 07 đại lục địa Nếu chuacuteng ta may mắn
được sống trong những đất nước văn minh thanh bigravenh vagrave
khiacute hậu ocircn hogravea thigrave đoacute lagrave một điều phuacutec lagravenh so với việc phải
sống trong những đất nước lạc hậu đầy chiến tranh vagrave khiacute
hậu khắc nghiệt đoacutei nghegraveo vagrave bệnh tật Những đất nước trecircn
traacutei đất vagrave mức độ dễ sống vagrave khoacute sống khaacutec nhau thậm chiacute
quaacute checircnh lệch nhau thigrave cũng giống như những ldquocotildeirdquo khaacutec
nhau trecircn cảnh giới trecircn Trời hay những ldquocotildeirdquo khaacutec nhau
trong cảnh giới dưới địa ngục vậy
Vigrave vậy coacute thể noacutei rằng bất kỳ một cotildei Trời nagraveo đoacute (trong
26 cotildei thuộc cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời) lagrave chắc chắn sẽ
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 117
tốt đẹp hơn vagrave phuacutec lagravenh hơn bất cứ quốc gia nagraveo trecircn traacutei
đất cotildei người
Vagrave ngược lại coacute thể hiểu bất kỳ một ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo
nagraveo đoacute (trong 168 ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo) của cảnh giới địa ngục
cũng chắc chắn lagrave kinh khủng hơn đagravey đọa hơn vagrave toagraven lagrave
đau khổ hơn bất kỳ xứ sở nagraveo trecircn traacutei đất
Vigrave vậy ở nơi đacircu đời sống hay mocirci trường sống coacute sự tagraven
bạo độc tagravei aacutep bức vagrave đagravey đọa quaacute khốc liệt với con người
thigrave người ta hay gọi lagrave ldquođịa ngục trần gianrdquo
Khi noacutei về đời sống Thacircn-Tacircm của con người Đức Phật
thường noacutei một caacutech ẩn dụ về những ldquocảnh giớirdquo coacute nghĩa
lagrave những tigravenh trạng hạnh phuacutec hay đau khổ khaacutec nhau của
con người tugravey theo hoagraven cảnh của mỗi người
-Viacute dụ một người đang phải chịu tật nguyền đau đớn
hoặc tinh thần khủng hoảng thigrave người đoacute đatilde giống như đang
chịu cảnh địa ngục
-Những người khocircng cograven lẽ sống gigrave chỉ biết nằm chờ đến
bữa ăn vagrave sống để ăn thigrave chẳng khaacutec nagraveo sống như cảnh suacutec
sinh
-Những người quaacute tham lam luocircn luocircn tham muốn thegravem
khaacutet magrave chẳng bao giờ được thỏa matilden dugrave đatilde coacute đầy đủ thigrave
được cho lagrave giống như loagravei ngạ quỷ luocircn luocircn cảm thấy đoacutei
thiếu vagrave đau khổ vigrave thegravem khaacutet
-Người luocircn luocircn coacute maacuteu sacircn giận ganh tị chiến tranh
tranh dagravenh quyền lực vagrave của cải thigrave tacircm cũng chẳng khaacutec
nagraveo loagravei quỷ thần dị dạng A-tu-la luocircn luocircn sống với tacircm
sacircn hận thugrave hằn vagrave hiếu chiến
118 Con đường của chuacuteng ta
-Vagrave những ai được sinh ra đẹp đẽ vagrave giagraveu sang coacute thể
được gọi lagrave đang sống sung sướng như ở cotildei thiecircn thần hay
thiecircn đagraveng Cotildei thiecircn thần dường như lagrave mơ ước của Viacute dụ
những ngocirci sao thể thầu hết mọi người bởi vậy khi những
tagravei tử điện ảnh nổi tiếng sống trong nhagrave cao cửa đẹp vagrave luocircn
coacute hagraveng triệu người hacircm mộ hay lsquotocircn thờrsquo thigrave những người
hacircm mộ đoacute gọi họ lagrave những lsquothiecircn thầnrsquo
Rotilde ragraveng lagrave những cotildei thấp xấu như Địa Ngục Ngạ Quỷ
Suacutec Sinh Quỷ Thần dị dạng lagrave đầy đau khổ vagrave hagravenh hạ Vagrave
những cotildei Thiecircn thần vagrave Trời trecircn tiecircn cảnh lagrave đầy phuacutec
lagravenh vagrave sung sướng
-Tuy nhiecircn Đức Phật noacutei rằng ở những cotildei thấp xấu đoacute
chuacuteng sinh khoacute magrave lagravem được một việc cocircng đức nagraveo để tiacutech
lũy Nghiệp tốt được Những chuacuteng sinh ở trong những cotildei
thấp xấu bị đọa đagravey như vậy thigrave chỉ lo chịu đựng mọi đau
khổ hagravenh hạ chứ khocircng cograven thời gian hay cơ hội lagravem
chuyện phuacutec đức nagraveo (Khi đatilde bị ở trong cảnh giới Địa ngục
hay Suacutec sinh thigrave coacute lagravem cocircng đức cũng chẳng coacute điều gigrave để
lagravem Vagrave tacircm thức của chuacuteng sinh đang bị ở trong cotildei địa
ngục vagrave suacutec sinh cũng khoacute magrave khởi sinh một triacute tuệ căn bản
nagraveo để magrave lagravem chuyện cocircng đức Thời gian bị ở trong
những cotildei đoacute thật lagrave dagravei khocircng thể nghĩ bagraven vigrave khoacute magrave tạo
ra được nghiệp tốt nagraveo để chuyển hoacutea taacutei sinh vagraveo những
cảnh giới tốt hơn)
-Trong khi đoacute những chuacuteng sinh ở những cotildei bồng lai
của Thiecircn thần vagrave Trời thigrave chỉ lo hưởng thụ sung sướng
khocircng cograven bị đau khổ cho necircn họ cũng chẳng rảnh rang để
suy tư hay nghĩ nhiều đến những việc cocircng đức Ở những
cotildei phuacutec lagravenh sung sướng đoacute những thiecircn thần cũng khocircng
nhigraven thấy được những lẽ vocirc-thường vagrave biến-đổi nhanh
choacuteng như ở trong cotildei Người
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 119
-Như vậy chỉ cograven cotildei Người lagrave coacute đủ hai bản chất Khổ vagrave
Sướng lagrave thiacutech hợp để học tập vagrave thực hagravenh giaacuteo phaacutep của
Đức Phật Hơn nữa chỉ coacute ở cotildei Người thigrave tất cả chuacuteng sinh
mới coacute cơ hội lagravem những hagravenh động cocircng-đức lagravem những
việc tốt lagravem người tốt vagrave nhờ đoacute tiacutech lũy Nghiệp tốt
Những Nghiệp tốt sẽ lagrave những hagravenh trang cho những chuyến
đi sau nagravey sau khi từ giatilde cotildei Người vagrave cũng nhờ vậy mới
mong coacute ngagravey giải thoaacutet hoagraven toagraven
Tuy nhiecircn Đức Phật coacute kể rằng coacute những chuacuteng sinh lagrave
thiecircn thần ở những cotildei Trời cũng cố gắng thực hagravenh giaacuteo
phaacutep của Đức Phật vagrave đatilde coacute thể chứng ngộ Niết-bagraven Vigrave
vậy Đức Phật đatilde cố gắng khuyecircn dạy mọi người hatildey nỗ lực
tu tập lagravem những điều tốt lagravenh để tiacutech lũy Nghiệp tốt Đoacute lagrave
cơ hội để được taacutei sinh về những cotildei lagravenh đaacuteng quyacute đoacute
Cho dugrave những cảnh giới (gồm 31 cotildei hiện hữu) coacute thực
sự tồn tại trong vũ trụ hay khocircng hoặc đoacute chỉ lagrave những
trạng thaacutei tacircm của từng chuacuteng sinh thigrave vấn đề đoacute cũng
khocircng quan trọng Điều quan trọng lagrave chuacuteng ta theo nguyecircn
lyacute khoa học của Phật giaacuteo đoacute lagrave sống tốt thigrave sẽ tạo Nghiệp
tốt vagrave nhờ đoacute bạn coacute quyền hy vọng sẽ được taacutei sinh về
những cotildei phuacutec lagravenh sau khi chết
Mục điacutech trước sau của caacutec Phật tử lagrave phải được về cotildei
lagravenh traacutenh được những cotildei thấp xấu đầy đau khổ vagrave đọa đagravey
kinh khủng như cảnh Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷhellip
Cograven đối với mục tiecircu tột-cugraveng lagrave giải thoaacutet khỏi vograveng taacutei
sinh luacircn hồi thigrave chỉ khi chuacuteng ta được ở trong những cotildei
lagravenh thigrave mới coacute thể tiếp tục lagravem việc tốt lagravenh vagrave thực hagravenh
Phật Phaacutep thigrave mới mong coacute ngagravey đạt đến Niết-bagraven sự giải
thoaacutet hoagraven toagraven khỏi luacircn hồi sinh tử
120 Con đường của chuacuteng ta
(18) Khi đạo Phật được truyền baacute sang những nước
phương Tacircy rất nhiều người phương Tacircy đatilde theo Đạo
Phật Điều đoacute coacute đuacuteng như vậy khocircng
Riecircng ở Mỹ con số người thực sự thực hagravenh theo Phật
giaacuteo vẫn cograven iacutet Giaacuteo sư Seymour Lachman đồng taacutec giả
của quyển saacutech nổi tiếng ldquoMột quốc Gia Becircn Dưới Chuacuteardquo
(One Nation Under God) ước lượng khoảng 800000 người
lagrave Phật tử ở Mỹ Tuy nhiecircn những nhagrave nghiecircn cứu Phật
giaacuteo thigrave cho rằng con số đoacute coacute thể lagrave nhiều hơn 4-5 lần nếu
tiacutenh cả con số những người theo đạo Phật nhập cư liecircn tục
từ những nước Đocircng Nam Aacute vagrave Đocircng Aacute
Số người theo đạo Phật ở chacircu Acircu khoảng 4 triệu người
chủ yếu ở caacutec nước Đức Phaacutep Anh Yacute
Số người theo đạo Phật ở chacircu Uacutec cũng khaacute nhiều vagrave
tăng nhanh Thống kecirc năm 2011 cho biết coacute khoảng
529000 người Uacutec theo đạo Phật trong tổng dacircn số khoảng
215 triệu người con số Phật tử tăng nhanh từ khoảng 21
dacircn số lecircn gần 25 dacircn số trong năm năm cuối
Coacute rất nhiều danh nhacircn rất nổi tiếng ở những nước Acircu
Mỹ đatilde theo đạo Phật hoặc đatilde chuyển từ đạo của họ qua đạo
Phật Trong số đoacute coacute nhiều người nổi tiếng nhất trong lĩnh
vực của migravenh trecircn thế giới magrave bạn coacute thể đatilde dễ dagraveng biết
đến từ lacircu Viacute dụ như
William Ford Jr Chủ hatildeng xe hơi Ford
Steve Jobs Chủ tịch hatildeng maacutey tiacutenh Apple Inc
Tiger Woods Nhagrave vocirc địch gocircn thế giới
Richard Gere Tagravei tử điện ảnh
Harrison Ford Tagravei tử điện ảnh
Orlando Bloom Tagravei tử điện ảnh
Keanu Reeves Tagravei tử điện ảnh
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 121
Uma Thurman Tagravei tử điện ảnh
Oliver Stone Đạo diễn điện ảnh
Tina Turner Ca sĩ nhạc Pop
Adam Yauch Ca sĩ nhạc Pop
Herbie Hancock Nhạc sĩ nhạc Jazz
Roberto Baggio Cầu thủ boacuteng đaacute Yacute
Phil Jackson Cầu thủ boacuteng rỗ NBA
Marshall Cty Marshall Goldsmith Partners
Goldsmith
helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip
Bạn cũng coacute thể đọc thecircm một bagravei viết rất hay về bối
cảnh Phật giaacuteo ở Hollywood vagrave Hoa Kỳ trecircn trang www
unboundintrasuntcnjeduarchiveslifestyleoldbuddha với
tựa đề ldquoNhững Ngocirci Sao Lagrave Phật Tửrdquo
(19) Bạn vẫn cograven nhiều cacircu hỏi muốn được trả lời
Nếu bạn vẫn cograven nhiều thắc mắc về yacute nghĩa vagrave giaacuteo lyacute
Phật giaacuteo vagrave việc thực hagravenh đạo Phật xin bạn hatildey tigravem đọc
một quyển saacutech về vấn đaacutep theo từng đề mục rất hay coacute tecircn
lagrave ldquoNhững Hỏi Đaacutep Hayrdquo (Good Question Good Answer)
của ngagravei S Dhammika Quyển saacutech nagravey đatilde được dịch ra
nhiều ngocircn ngữ vagrave cũng coacute bản dịch ra tiếng Việt của cư sĩ
Phạm Kim Khaacutenh vagrave TS Bigravenh Anson mang tecircn ldquoPhật Phaacutep
Vấn Đaacuteprdquo
Bạn coacute thể tham khảo thecircm quyển ldquoVấn Đaacutep về Phật
giaacuteordquo được biecircn soạn bởi cugraveng người viết do cugraveng nhagrave xuất
bản ấn hagravenh 2012 cugraveng với quyển saacutech nagravey
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 105
migravenh coacute được đừng quaacute tham lam đừng quaacute tham muốn magrave
dẫn đến thất vọng bất hạnh vagrave khổ sở
Tuy nhiecircn Đạo Phật vẫn mở ra cho mọi người sự tự do
chọn lựa phương caacutech vagrave con đường nagraveo đem lại nhiều an
lagravenh vagrave hạnh phuacutec nhất cho migravenh miễn sao bạn đừng quaacute đi
về cực đoan Vigrave vậy đạo Phật đatilde chủ trương vagrave khuyến
khiacutech ldquoCon Đường Trung Đạordquo Trung đạo nghĩa lagrave sao
Nghĩa lagrave (a) bạn đừng quaacute tham vọng đến nỗi coacute khả
năng gacircy phương hại đến quyền lợi của người khaacutec trong
khi migravenh nỗ lực để đạt được mục điacutech đoacute của migravenh Vagrave bạn
(b) cũng khocircng necircn quaacute hagravei lograveng với hoagraven cảnh của migravenh
nếu cograven phấn đấu được để cải thiện đời sống tinh thần vagrave
vật chất cho chiacutenh migravenh vagrave gia đigravenh thigrave hatildey cố gắng nỗ lực
trong phạm vi khả năng của migravenh đừng quaacute rụt regrave một caacutech
tiecircu cực nhưng cũng đừng quaacute tham vọng một caacutech quaacute
đaacuteng Tức lagrave traacutenh hai cực đoan Đoacute lagrave yacute nghĩa của con
đường trung đạo
Viacute dụ vigrave tham muốn được thăng cấp hay được tăng
lương magrave migravenh phải dugraveng nhiều caacutech hay thủ đoạn khocircng
tốt để đạt được mục điacutech lagravem phương hại đến đồng nghiệp
vagrave người khaacutec thigrave điều đoacute lagrave khocircng đuacuteng với đạo Phật
(Những thực tại ldquokhocircng đẹprdquo trong viacute dụ nagravey lagrave rất phổ
biến trong nhiều nơi cocircng sở hiện nay Một số đồng nghiệp
vagrave đối taacutec của tocirci trước đacircy từ Trung Quốc Nam Triều Tiecircn
vagrave nhiều nước Acircu Mỹ cũng tacircm sự rằng việc nagravey lagrave khaacute phổ
biến ở đất nước họ Tuy nhiecircn cũng theo yacute họ tigravenh trạng
nagravey ở những nước Acircu Mỹ coacute vẻ iacutet hơn sơ với ở những nước
Đocircng Aacute)
Hay vigrave muốn coacute thật nhiều tiền necircn bạn dagravenh hết thời
gian lagravem thecircm ngoagravei giờ coi nhẹ những thời gian hay
106 Con đường của chuacuteng ta
những việc dagravenh cho gia đigravenh vợ chồng con caacutei cha mẹ
anh chị emhellipĐiều đoacute về lacircu về dagravei sẽ lagravem tổn hại tigravenh cảm
của gia đigravenh đối với migravenh điều đoacute lagrave khocircng coacute lợi cho migravenh
vagrave gia đigravenh
Noacutei cho cugraveng những tham vọng vagrave sự bằng lograveng phải
necircn được cacircn bằng theo đuacuteng hoagraven cảnh năng lực vagrave những
nhu cầu được ưu tiecircn theo thứ tự của migravenh Viacute dụ thời gian
đi chăm soacutec cha mẹ ở bệnh viện sau giờ lagravem việc necircn được
ưu tiecircn hơn lagrave thời gian dagravenh cho việc lagravem thecircm ngoagravei giờ
để tăng thecircm mức độ thu nhập Cha mẹ cagraveng ngagravey cagraveng gần
đất xa trời chứ họ khocircng chờ cho bạn coacute đủ thu nhập để đến
chăm soacutec họ Nguyecircn tắc vẫn vậy Dugrave bạn coacute tham vọng
tiacutech cực đến đacircu thigrave luocircn luocircn suy nghĩ chiacutenh chắn rằng
ldquoNhững gigrave lagravem magrave khocircng coacute lợi cho migravenh hay người khaacutec
hay cả hai thigrave migravenh necircn traacutenh Những gigrave (tham vọng) nagraveo
nếu migravenh lagravem thigrave mang lại lợi iacutech cho migravenh vagrave cũng khocircng
lagravem tổn hại cho người khaacutec thigrave migravenh coacute thể lagravemrdquo
Sự chấp nhận bằng lograveng với mọi điều mọi hoagraven cảnh
cũng necircn dựa vagraveo nguyecircn tắc trung đạo nagravey
(14)Việc ăn chay lagrave bắt buộc đối với những Phật tử
Theo Đạo Phật đặc biệt lagrave Phật giaacuteo Nguyecircn thủy thigrave
việc ăn chay hay khocircng lagrave hoagraven toagraven phụ thuộc vagraveo caacute nhacircn
của mỗi người Phật giaacuteo khocircng nhấn mạnh vagraveo sự thanh
tịnh vagrave thanh khiết của thức ăn magrave nhấn mạnh vagraveo sự
thanh tịnh vagrave trong sạch của Tacircm
Đacircy lagrave một trong những vấn đề thường được bagraven catildei bạn
cần tigravem hiểu kỹ tại sao Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy thigrave noacutei như
vậy trong khi phần lớn những người theo Phật giaacuteo Đại
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 107
Thừa thigrave chủ trương việc ăn chay lagrave bắt buộc đối với mọi
Phật tử xuất gia vagrave khuyến khiacutech mọi Phật tử tại gia cũng
necircn ăn chay
Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy hay Nam Tocircng đến ngagravey nay vẫn
chủ trương việc ldquokhất thựcrdquo thức ăn theo đuacuteng như caacutech
thực hagravenh từ thời Đức Phật cograven tại thế Magrave đatilde đi khất thực
thức ăn thigrave người đi khất thực (xin đồ ăn) khocircng necircn yecircu
cầu người cho (thiacute chủ Phật tử cuacuteng dường thức ăn) phải
lagravem đồ ăn đuacuteng theo yecircu cầu của migravenh Vigrave vậy từ thời Đức
Phật cho đến nay trường phaacutei bảo thủ nagravey vẫn giữ nguyecircn
truyền thống khất thực vagrave người ta cho gigrave ăn nấy
Điều thứ hai Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy chủ trương ăn chay
theo giới ldquoTam Tịnh Nhụcrdquo coacute nghĩa lagrave những loại thịt nagraveo
khocircng diacutenh vagraveo ba điều sau thigrave Phật tử coacute thể dugraveng Ba điều
đoacute lagrave (a) khocircng thấy người ta giết (b) khocircng nghe tiếng kecircu
la của loagravei thuacute bị giết vagrave (c) khocircng coacute sự nghi ngờ về người
khaacutec giết thịt lagrave để cho migravenh ăn tức lagrave vigrave migravenh magrave giết thịt
Nếu thức ăn (thịt caacute) nagraveo đaacutep ứng đủ ba điều kiện nagravey thigrave
caacutec Tỳ kheo được ăn lagrave khocircng phạm giới theo sự cho pheacutep
trong Giới Luật magrave Đức Phật đưa ra (Phụ Lục 17)
Trong khi đoacute Phật giaacuteo Đại Thừa đặc biệt ở Trung Quốc
sau nagravey thigrave khocircng chấp nhận caacutech ăn chay nagravey họ quan
niệm rằng ăn chay lagrave khocircng được ăn thịt động vật magrave chỉ ăn
caacutec loại rau đậu traacutei cacircyhellip
Bất luận quan điểm của Phật giaacuteo Nguyecircn Thuỷ hay Đại
Thừa mục điacutech của sự ăn chay lagrave lagravem tăng trưởng lograveng từ
bi lagravem giảm bớt lograveng sacircn hận cũng giống như caacutech tu tập
ldquokhocircng saacutet sinhrdquo để biết thương yecircu người đồng loại vagrave
những loagravei sinh vật khaacutec Khi một người đatilde coacute lograveng từ bi vagrave
khocircng nỡ giết hại caacutec loại loagravei vật thigrave người ấy cũng khoacute coacute
108 Con đường của chuacuteng ta
thể giết người Đoacute lagrave lyacute do tại sao Đức Phật đưa ra giới cấm
ldquoKhocircng được saacutet sinhrdquo Chiacutenh Giới Hạnh thứ nhất nagravey lagrave
nhacircn tố để higravenh thagravenh quan điểm ăn chay trong đạo Phật
(Phụ Lục 18)
Nhiều người đatilde suy nghiệm về sự tagraven bạo khi giết hại suacutec
vật necircn họ đatilde từ bỏ sự thegravem muốn ăn thịt caacute vagrave trở thagravenh
những người ăn chay chứ khocircng riecircng những người theo
đạo Phật mới ăn chay Rất nhiều người phương Tacircy bacircy giờ
ăn chay vigrave quan điểm từ-bi nagravey
Ở đacircy rất mong bạn đọc necircn đọc thecircm những giảng luận
với nhiều goacutec nhigraven về đề tagravei ldquonhạy cảm vagrave quan trọngrdquo nagravey
trong bagravei Phụ Lục ở cuối saacutech
Do vấn đề nagravey lagrave quan trọng vagrave bạn lagrave người Phật tử
tại gia cần phải tự migravenh suy nghĩ vagrave tự quyết định cho migravenh
như thế nagraveo lagrave đuacuteng sai như thế nagraveo lagrave hợp đạo lyacute vagrave hợp
với lời Phật dạy bởi vigrave vấn đề nagravey được hiểu vagrave thực hagravenh
khaacutec nhau bởi nhiều trường phaacutei Phật giaacuteo khaacutec nhau Bạn
cần necircn đọc vagrave tham khảo thecircm nhiều nguồn kinh saacutech vagrave
luận giảng khaacutec nhau
Tuy nhiecircn trong hạn hẹp của quyển saacutech nhỏ beacute nagravey chỉ
mong muốn noacutei nocircm na lại như sau
(1) Theo quan điểm của Phật giaacuteo Nguyecircn thủy thigrave bạn
coacute thể ăn chay Hoặc nếu việc ăn chay lagrave khoacute khăn bất tiện
(vigrave phải đi khất thực hoặc vigrave phải nhờ vagraveo nguồn thức ăn
của người khaacutec để nuocirci thacircn hoặc mocirci trường sống ở nơi đoacute
khocircng thể coacute nhiều thức ăn thực vật) thigrave bạn coacute thể tiếp tục
ăn mặn trong khi vẫn lagrave một Phật tử đạo hạnh
(2) Theo quan điểm của Phật giaacuteo Đại Thừa người xuất
gia thigrave bắt buộc phải ăn chay (rau cải thực vậthellip) Cograven Phật
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 109
tử tại gia nếu ăn chay được hợp với sức khỏe vagrave tiện lợi của
migravenh thigrave necircn ăn chay lagrave sự thực hagravenh rất đaacuteng khen ngợi
Cograven nếu khocircng Phật tử tại gia được khuyến khiacutech ăn chay
vagraveo caacutec ngagravey lễ lagravenh như ngagravey Rằm Mồng Một hay những
ngagravey giữ Taacutem giớihellipđể tăng trưởng lograveng Từ Bi đối với con
người vagrave vạn vật
bull Tại đacircy coacute hai vấn đề chuacuteng ta cần necircn suy nghĩ theo
thiển yacute của tocirci
Một ăn chay chắc chắn lagrave caacutech tốt đẹp đối với một Phật
Tử vagrave ăn chay lagrave chắc chắn nuocirci dưỡng lograveng từ bi lagrave traacutenh
saacutet sanh vagrave traacutenh gacircy tổn hại cho bất cứ người nagraveo vagrave chuacuteng
sinh nagraveo
Hai tuy nhiecircn đừng necircn cho rằng chỉ việc ăn chay lagrave
hoagraven toagraven trở thagravenh một Phật tử tốt theo đạo Phật Việc ăn
chay khocircng phải lagrave thay thế được cho những việc thực hagravenh
tu tập vagrave giữ giới hạnh đạo đức khaacutec Như đatilde noacutei trecircn Phật
giaacuteo nhấn mạnh vagraveo sự tu tập sự sống giữ giới hạnh vagrave tu
dưỡng Tacircm để coacute Tacircm trong sạch lagravenh mạnh vagrave chiacutenh
điều nagravey mới tạo ra Nghiệp tốt lagravenh tạo ra cuộc sống tốt
lagravenh
(15) Tại sao coacute những tu sĩ vẫn ăn thịt trong khi rau cải
thigrave rất dễ dagraveng coacute được ở khắp nơi
Khi coacute người trong Tăng Đoagraven đoacute lagrave ngagravei Devadatta
(Đề-bagrave-đạt-đa) đatilde đề xuất với Phật về việc ăn chay vagrave cấm
caacutec tu sĩ ăn thịt caacute Đức Phật đatilde từ chối đề xuất nagravey Coacute lẽ
Đức Phật đatilde coacute nhiều lyacute do thiết thực vagraveo hoagraven cảnh xatilde hội
thời đoacute bởi vigrave rau cải khocircng được gieo trồng một caacutech trugrave
phuacute ở những vugraveng miền bắc Ấn Độ vagraveo thời xưa đoacute đặc
110 Con đường của chuacuteng ta
biệt rau cải vagrave ngũ cốc lagrave rất khan hiếm vagraveo những mugravea khocirc
hạn ở xung quanh lưu vực socircng Hằng
Viacute dụ sau nagravey nếu chỉ ăn chay bằng rau cải thigrave sẽ rất khoacute
khăn cho những vugraveng Phật giaacuteo như Tacircy Tạng vigrave ở đoacute gia
suacutec thigrave rất nhiều magrave những rau cải traacutei cacircy thigrave cực kỳ khan
hiếm khoacute trồng được ở vugraveng đất khắc nghiệt đoacute
Vagraveo thời Đức Phật cho đến tận ngagravey nay những tu sĩ
(theo Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy) vẫn sống nhờ vagraveo thức ăn
khất thực Vagrave thức ăn khất thực lagrave tugravey theo lograveng bố thiacute của
thiacute chủ vagrave Phật tử cuacuteng dường Nếu những tu sĩ yecircu cầu chỉ
giới hạn cuacuteng dường bằng thức ăn toagraven-chay toagraven rau cải
ngũ cốc thigrave điều đoacute coacute thể tạo gaacutenh nặng cho những thiacute chủ
cuacuteng dường thức ăn hagraveng ngagravey cho caacutec Tăng Ni Thực tế lagrave
đa số mọi người trong cuộc sống ở những xứ sở nagravey đều
tranh thủ ldquomột lầnrdquo thời gian trong ngagravey để nấu thức ăn
trước lagrave cuacuteng dường caacutec sư thầy sau lagrave phần cograven lại để gia
đigravenh ăn Magrave đa số những gia đigravenh Phật tử nagravey cũng ăn mặn
như truyền thống từ thời Đức Phật Vigrave vậy những thầy tu
của Nam Tocircng nhận vagrave ăn bất cứ thứ gigrave được cho ngay cả
lagrave thịt miễn sao những loại thịt đoacute nằm trong giới hạnh của
ldquoTam Tịnh Nhụcrdquo như đatilde noacutei trecircn lagrave được
Xin noacutei thecircm một chuacutet về Giới Luật của Tăng Đoagraven
Vigrave Phật giaacuteo Nguyecircn thủy cấm khocircng cho caacutec tu sĩ nhận sự
cuacuteng dường bố thiacute bằng tiền bạc Cho necircn họ khocircng coacute cơ
hội đi mua thức ăn bằng tiền bạc để magrave chọn thức ăn theo yacute
muốn của migravenh (giả sử như họ coacute muốn ăn chay) Họ hoagraven
toagraven phụ thuộc vagraveo thức ăn khất thực của dacircn lagraveng của thiacute
chủ bố thiacute cho họ hagraveng ngagravey Ngay cả khi họ nấu ăn trong tu
viện tịnh xaacute thigrave những nguyecircn liệu thực phẩm cũng lagrave do
những Phật tử mang tới cuacuteng dường (Hy vọng quyacute vị hiểu
ra được chỗ nagravey)
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 111
Ngagravey nay thực tế rất nhiều tu sĩ vagrave chugravea chiền theo Phacirc
giaacuteo Nguyecircn Thủy cũng ưu tiecircn việc ăn chay như ở Thaacutei
Lan ở Miến Điệnhellipkhi những điều kiện hậu cần cho pheacutep
Tuy nhiecircn những thầy tu ldquonghiecircm tuacutecrdquo theo truyền thống
Đại Thừa chắc chắn lagrave ăn chay tuyệt đối
(16) Việc ăn những đồ chay giả mặn coacute lagrave ngụy biện vagrave
đạo đức giả hay khocircng Tại sao lại lagravem thức ăn chay giả
mặn ở caacutec nước Đocircng Aacute như Việt Nam Trung Quốc Đagravei
Loan Triều Tiecircn
Đồ ăn chay giả mặn lagrave những thức ăn ldquochayrdquo lagravem từ bột
đậu nagravenh nấm vagrave thực vật nhưng được lagravem vagrave trigravenh bagravey
giống như những moacuten ăn mặn Nhiều nơi những người Phật
tử nấu vagrave ăn những đồ ăn kiểu nagravey bị cho lagrave đạo đức giả
Caacutei lyacute lagrave Đatilde ăn chay để quecircn đi thịt caacute quecircn đi việc saacutet sinh
động vật vậy magrave khi nấu chay lại chế biến ldquorau cảirdquo giống
hệt như mugravei vị higravenh dạng của thịt caacute để lsquogợi nhớrsquo đến những
thức ăn từ thịt caacute (vagrave coacute thể để ăn cho được ngon miệng
hơn)
Một số người thigrave giải thiacutech rằng việc lagravem thức ăn chay
giả mặn lagrave caacutech lagravem cho những người chưa ăn chay bước
qua ăn chay được dễ dagraveng hơn khocircng bị bỡ ngỡ khocircng bị
khoacute ăn khi chuyển từ ăn mặn qua ăn chay() Điều nagravey dugrave coacute
đuacuteng đối với một số người nhưng coacute lẽ chỉ lagrave tự nguỵ biện
Rotilde ragraveng lagrave trong tất cả những quaacuten ăn chay vagrave trong những
dịp lễ lagravenh caacutec Phật tử tề tựu về caacutec chugravea chiền ở Việt Nam
vagrave những nước Đocircng Aacute khaacutec thigrave hầu hết thức ăn chay đều
được chế biến vagrave trigravenh bagravey với higravenh dạng higravenh thức vagrave
hương vị y hệt thức ăn mặn vagrave được dugraveng bởi tất cả mọi
người vagrave cả Tăng Ni
112 Con đường của chuacuteng ta
Coacute hai vấn đề hay ldquohai lyacute lẽrdquo cần suy nghiệm vagrave bạn cần
chọn cho migravenh quan điểm nagraveo bạn thấy đuacuteng đắn lagrave phugrave
hợp với giaacuteo lyacute của Phật vagrave phugrave hợp với lograveng từ-bi của
chiacutenh migravenh
Một (1) khi đồ chay giả mặn được chế biến vagrave trigravenh bagravey
cho số đocircng Phật tử lagrave những người bigravenh thường đang ăn
mặn thigrave họ noacutei lagrave chế biến như vậy để những người đang ăn
thịt caacute chuyển qua ăn chay được dễ dagraveng hơn vigrave higravenh thức
vagrave mugravei vị cũng gần giống moacuten mặn Cho necircn tất cả quaacuten
cơm chay nhagrave hagraveng chay vagrave những nơi cuacuteng dường Trai
Tăng cũng đều lagravem như vậy Đoacute caacutech khuyến khiacutech mọi
người ăn chay
Hai(2) khi lagravem đồ chay giả mặn vagrave cuacuteng dường cho Tăng
Ni thigrave họ lại noacutei Tăng Ni thọ dụng thức ăn chay giả mặn
nhưng Tacircm khocircng hề khởi sinh điều gigrave về đồ ăn mặn như
thịt caacute Điều nagravey rất khoacute noacutei Đức Phật đatilde noacutei khi coacute đối
tượng tiếp xuacutec như mugravei vị higravenh sắchellipthigrave cảm-thọ vagrave ldquotacircm-
khởirdquo sẽ khởi sinh
Cho dugrave theo Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy thigrave việc ăn mặn lagrave
khocircng bị cấm nhưng nếu đatilde traacutenh ăn đồ mặn thật sự vigrave lyacute
do khocircng muốn higravenh thugrave mugravei vị của thịt caacute lagravem động lograveng
từ bi lagravem suy nghĩ về việc saacutet sinh giết hại thigrave việc lagravem đồ
ăn chay giả mặn với higravenh thugrave mugravei vị như của thịt caacute thật
(thịt gigrave caacute gigrave thigrave coacute những higravenh thugrave vagrave mugravei vị đuacuteng như vậy)
chắc sẽ lagravem khởi sinh trong tacircm những nhận-thức [tưởng]
về loại thịt hay caacute đoacute Vagrave như vậy lại đi ngược lại yacute nghĩa
của việc ăn chay Như vậy caacutei ldquoyacute nghĩardquo của việc ăn chay
lagrave vigrave lograveng từ-bi lagrave để quecircn đi higravenh ảnh mugravei vị của thịt caacute
thật cũng khocircng cograven ở đacircy
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 113
Bạn coacute thể tự hỏi rằng nếu ăn chay vigrave lograveng từ-bi vagrave sự
thanh-tịnh của thacircn vagrave tacircm thigrave rau cải nấm rơm đậu
nagravenhhellip được cắt thagravenh từng miếng nhỏ vuocircng vức ăn khocircng
thấy ngon miệng một caacutech tự nhiecircn hay sao magrave cần phải
cocircng phu cắt tỉa gaacuten gheacutep tạo higravenh vagrave cho vagraveo những gia
vị mugravei vị để thức ăn phải giống như chả lụa caacute kho heo
xagraveo thịt nướnghellip thigrave mới ăn thấy ngon miệng được
Tuy nhiecircn dugrave tốt hay xấu thigrave việc ăn chay hay ăn đồ
chay giả mặn vẫn tốt hơn nhiều so với việc ldquocố yacuterdquo ăn thịt ăn
caacute với caacutei tacircm ldquoyacute thứcrdquo rotilde việc giết thịt saacutet sanh chắc chắn
đatilde xảy ra đacircu đoacute (ở những lograve giết mổ ở chợ vagrave ở trong nhagrave
bếp của những người nấu)
Đức Phật
Tất cả mọi chuacuteng sinh
Đều mưu cầu được sống
Đều mưu cầu hạnh phuacutec
helliphelliphelliphellip
Migravenh run sợ đao kiếm
Migravenh cũng sợ chết choacutec
Vậy lấy người lagrave migravenh
Thigrave khocircng necircn giết hại
Khocircng gacircy ra giết hại
(Kinh Phaacutep Cuacute ndash Kệ 129)
114 Con đường của chuacuteng ta
(17) Những cảnh giới1 hiện hữu (cotildei sống) khaacutec nhau lagrave
gigrave Chuacuteng lagrave những nơi thực hay ảo
Theo truyền thống Phật giaacuteo coacute năm (5) cảnh giới hiện
hữu magrave tất cả caacutec loagravei chuacuteng sinh coacute mặt ở đoacute Năm cảnh
giới đoacute lagrave
Địa Ngục
Suacutec Sinh
Ngạ Quỷ
Người
Thiecircn Thần vagrave Trời
Những cảnh giới thấp xấu đầy đau khổ lagrave Địa ngục Suacutec
sinh Ngạ quỷ
bull Địa ngục theo kinh điển bao gồm 08 đại địa ngục vagrave
160 tiểu địa ngục bao bọc xung quanh những đại địa ngục
đoacute
bull Suacutec sinh lagrave cảnh giới của tất cả loagravei động vật từ nhỏ beacute
cho đến to lớn
bull Ngạ quỷ (peta) coacute nghĩa lagrave ldquoquỷ đoacuteirdquo hoặc hay được
gọi lagrave những lsquohồn marsquo hay ldquonhững người khuất mặtrdquo xung
quanh ta Ngạ quỷ sống trong cotildei vocirc cugraveng đagravey đọa vagrave đau
khổ luocircn luocircn thiếu thốn luocircn luocircn đoacutei khaacutet magrave khocircng
được ăn uống Vagrave coacute những loagravei ngạ quỷ luocircn luocircn ở gần
những người thacircn quyến cograven sống của migravenh vagrave coacute thể thấy
được tất cả những gigrave họ hagraveng thacircn quyến của migravenh đang
lagravem vagrave luocircn luocircn khao khaacutet những người thacircn lagravem những
1ldquoCảnh giớirdquo lagrave hoagraven cảnh lagrave phacircn giới cao thấp viacute dụ cảnh giới suacutec sinh cảnh giới
địa ngục cảnh giới trecircn trời Trong mỗi loại cảnh giới cao thấp đoacute coacute thể coacute nhiều
ldquocotildei sốngrdquo khaacutec nhau viacute dụ địa ngục coacute 168 tầng hay ldquocotildeirdquo khaacutec nhau cảnh giới
trecircn trời thigrave coacute đến 28 ldquocotildeirdquo sống khaacutec nhau
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 115
việc cocircng-đức vagrave hồi-hướng cocircng đức đoacute cho họ để họ
hưởng được cocircng-đức đoacute Đoacute lagrave caacutech duy nhất giuacutep họ giảm
bớt nghiệp xấu vagrave hy vọng được taacutei sinh về một cotildei lagravenh
khaacutec
bull Cotildei Suacutec sinh vagrave Ngạ quỷ lagrave ở cugraveng nơi với cotildei Người
cugraveng ở trecircn bề mặt traacutei đất
bull [Xin để yacute thecircm loagravei Quỷ thần A-tu-la (asuras) lagrave loagravei
quỷ thần dị dạng to lớn ở cotildei trời của Nam Thiecircn Vương
(thuộc Tứ Đại Thiecircn Vương) nhưng do nghiệp xấu luocircn
sống với tacircm sacircn hận hung hatilden vagrave đau khổ cho necircn họ cũng
thuộc về cảnh giới thấp xấu đau khổ mặc dugrave cotildei sống của họ
lagrave thuộc về trecircn cảnh giới trời thần Cho necircn nhiều truyền
thống Phật giaacuteo khaacutec đatilde tiacutenh riecircng cotildei quỷ thần A-tu-la một
cảnh-giới đau khổ riecircng vagrave do caacutech tiacutenh như vậy necircn tổng
cộng coacute 06 cảnh giới magrave chuacuteng sinh đang hiện hữu
Bạn coacute biết khocircng coacute rất nhiều coacute lograveng tốt vagrave chiacutenh trực
họ lagrave những người tốt bụng cocircng bằng vagrave coacute lograveng bi mẫn
nhưng họ coacute tacircm hay dễ bị noacuteng giận Họ coacute thể noacuteng giận
vigrave nhiều lyacute do xảy ra hagraveng ngagravey họ noacuteng giận vigrave bất đồng
vigrave tự aacutei vigrave caacutei ta bị xuacutec phạm hoặc vigrave sự bất cocircng vigrave quaacute
noacuteng ruột lo lắng cho người thacircn vagrave người khaacutec vigrave hoagraven
cảnh trớ trecircu vigrave gặp phải người xấu vigrave buồn bực nhacircn tigravenh
thế thaacuteiNếu họ khocircng tu tập tacircm để giảm trừ tacircm sacircn-giận
đoacute thigrave sau khi chết họ rất dễ bị taacutei sinh thagravenh những quỷ
thần A-tu-la đau khổ như vậy]
bull Những cảnh giới cao đẹp lagrave cotildei Người vagrave những cotildei Trời
của caacutec thiecircn thần vagrave caacutec vị trời Phạm Thiecircn (Brahmas)
bull Kinh điển cũng ghi rằng coacute nhiều ldquotầngrdquo tức nhiều
ldquocotildeirdquo cao thấp khaacutec nhau trong cảnh giới Địa Ngục vagrave trong
cảnh giới Thiecircn Thần vagrave Trời
116 Con đường của chuacuteng ta
bull Nếu loagravei quỷ thần A-tu-la (asuras) được taacutech riecircng ra
thagravenh một (đơn vị) cotildei hiện hữu riecircng biệt vagrave caacutec tầng địa
ngục được gom chung thagravenh một cotildei thigrave tổng cộng coacute 04
cotildei thuộc cảnh giới xấu [Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷ vagrave A-
tu-la] 07 cotildei Dục giới phuacutec lagravenh [gồm 1 cotildei dục giới lagrave cotildei
Người vagrave 06 cotildei dục giới của Thiecircn thần) 16 cotildei Trời Sắc
Giới vagrave 04 cotildei Trời Vocirc Sắc Giới
Tổng cộng Coacute 31 Cotildei hiện hữu magrave con người (vagrave chuacuteng
sinh) coacute thể bị hay được taacutei sinh về đoacute ngay sau khi từ giatilde
kiếp sống hiện tại
Chẳng hạn ở cảnh giới địa ngục coacute đến 168 ldquotầngrdquo đại địa
ngục vagrave tiểu địa ngục khaacutec nhau tugravey theo mức độ Nghiệp aacutec
nặng nề magrave chuacuteng sinh bị rơi rớt vagrave đagravey đọa vagraveo đoacute
Cograven trecircn cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời coacute rất nhiều cotildei
Trời khaacutec nhau tugravey theo mức độ do Nghiệp thiện lagravenh magrave
chuacuteng sinh được taacutei sinh về đoacute gồm coacute 06 Cotildei Trời Dục
Giới 16 Cotildei Trời Sắc Giới vagrave 04 Cotildei Trời Vocirc Sắc Giới
Để dễ higravenh dung bạn coacute thể liecircn-tưởng đến một cotildei lagrave
ldquocotildei Ngườirdquo trecircn traacutei đất magrave chuacuteng ta đang sống gồm 193
nước trải dagravei trecircn 07 đại lục địa Nếu chuacuteng ta may mắn
được sống trong những đất nước văn minh thanh bigravenh vagrave
khiacute hậu ocircn hogravea thigrave đoacute lagrave một điều phuacutec lagravenh so với việc phải
sống trong những đất nước lạc hậu đầy chiến tranh vagrave khiacute
hậu khắc nghiệt đoacutei nghegraveo vagrave bệnh tật Những đất nước trecircn
traacutei đất vagrave mức độ dễ sống vagrave khoacute sống khaacutec nhau thậm chiacute
quaacute checircnh lệch nhau thigrave cũng giống như những ldquocotildeirdquo khaacutec
nhau trecircn cảnh giới trecircn Trời hay những ldquocotildeirdquo khaacutec nhau
trong cảnh giới dưới địa ngục vậy
Vigrave vậy coacute thể noacutei rằng bất kỳ một cotildei Trời nagraveo đoacute (trong
26 cotildei thuộc cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời) lagrave chắc chắn sẽ
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 117
tốt đẹp hơn vagrave phuacutec lagravenh hơn bất cứ quốc gia nagraveo trecircn traacutei
đất cotildei người
Vagrave ngược lại coacute thể hiểu bất kỳ một ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo
nagraveo đoacute (trong 168 ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo) của cảnh giới địa ngục
cũng chắc chắn lagrave kinh khủng hơn đagravey đọa hơn vagrave toagraven lagrave
đau khổ hơn bất kỳ xứ sở nagraveo trecircn traacutei đất
Vigrave vậy ở nơi đacircu đời sống hay mocirci trường sống coacute sự tagraven
bạo độc tagravei aacutep bức vagrave đagravey đọa quaacute khốc liệt với con người
thigrave người ta hay gọi lagrave ldquođịa ngục trần gianrdquo
Khi noacutei về đời sống Thacircn-Tacircm của con người Đức Phật
thường noacutei một caacutech ẩn dụ về những ldquocảnh giớirdquo coacute nghĩa
lagrave những tigravenh trạng hạnh phuacutec hay đau khổ khaacutec nhau của
con người tugravey theo hoagraven cảnh của mỗi người
-Viacute dụ một người đang phải chịu tật nguyền đau đớn
hoặc tinh thần khủng hoảng thigrave người đoacute đatilde giống như đang
chịu cảnh địa ngục
-Những người khocircng cograven lẽ sống gigrave chỉ biết nằm chờ đến
bữa ăn vagrave sống để ăn thigrave chẳng khaacutec nagraveo sống như cảnh suacutec
sinh
-Những người quaacute tham lam luocircn luocircn tham muốn thegravem
khaacutet magrave chẳng bao giờ được thỏa matilden dugrave đatilde coacute đầy đủ thigrave
được cho lagrave giống như loagravei ngạ quỷ luocircn luocircn cảm thấy đoacutei
thiếu vagrave đau khổ vigrave thegravem khaacutet
-Người luocircn luocircn coacute maacuteu sacircn giận ganh tị chiến tranh
tranh dagravenh quyền lực vagrave của cải thigrave tacircm cũng chẳng khaacutec
nagraveo loagravei quỷ thần dị dạng A-tu-la luocircn luocircn sống với tacircm
sacircn hận thugrave hằn vagrave hiếu chiến
118 Con đường của chuacuteng ta
-Vagrave những ai được sinh ra đẹp đẽ vagrave giagraveu sang coacute thể
được gọi lagrave đang sống sung sướng như ở cotildei thiecircn thần hay
thiecircn đagraveng Cotildei thiecircn thần dường như lagrave mơ ước của Viacute dụ
những ngocirci sao thể thầu hết mọi người bởi vậy khi những
tagravei tử điện ảnh nổi tiếng sống trong nhagrave cao cửa đẹp vagrave luocircn
coacute hagraveng triệu người hacircm mộ hay lsquotocircn thờrsquo thigrave những người
hacircm mộ đoacute gọi họ lagrave những lsquothiecircn thầnrsquo
Rotilde ragraveng lagrave những cotildei thấp xấu như Địa Ngục Ngạ Quỷ
Suacutec Sinh Quỷ Thần dị dạng lagrave đầy đau khổ vagrave hagravenh hạ Vagrave
những cotildei Thiecircn thần vagrave Trời trecircn tiecircn cảnh lagrave đầy phuacutec
lagravenh vagrave sung sướng
-Tuy nhiecircn Đức Phật noacutei rằng ở những cotildei thấp xấu đoacute
chuacuteng sinh khoacute magrave lagravem được một việc cocircng đức nagraveo để tiacutech
lũy Nghiệp tốt được Những chuacuteng sinh ở trong những cotildei
thấp xấu bị đọa đagravey như vậy thigrave chỉ lo chịu đựng mọi đau
khổ hagravenh hạ chứ khocircng cograven thời gian hay cơ hội lagravem
chuyện phuacutec đức nagraveo (Khi đatilde bị ở trong cảnh giới Địa ngục
hay Suacutec sinh thigrave coacute lagravem cocircng đức cũng chẳng coacute điều gigrave để
lagravem Vagrave tacircm thức của chuacuteng sinh đang bị ở trong cotildei địa
ngục vagrave suacutec sinh cũng khoacute magrave khởi sinh một triacute tuệ căn bản
nagraveo để magrave lagravem chuyện cocircng đức Thời gian bị ở trong
những cotildei đoacute thật lagrave dagravei khocircng thể nghĩ bagraven vigrave khoacute magrave tạo
ra được nghiệp tốt nagraveo để chuyển hoacutea taacutei sinh vagraveo những
cảnh giới tốt hơn)
-Trong khi đoacute những chuacuteng sinh ở những cotildei bồng lai
của Thiecircn thần vagrave Trời thigrave chỉ lo hưởng thụ sung sướng
khocircng cograven bị đau khổ cho necircn họ cũng chẳng rảnh rang để
suy tư hay nghĩ nhiều đến những việc cocircng đức Ở những
cotildei phuacutec lagravenh sung sướng đoacute những thiecircn thần cũng khocircng
nhigraven thấy được những lẽ vocirc-thường vagrave biến-đổi nhanh
choacuteng như ở trong cotildei Người
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 119
-Như vậy chỉ cograven cotildei Người lagrave coacute đủ hai bản chất Khổ vagrave
Sướng lagrave thiacutech hợp để học tập vagrave thực hagravenh giaacuteo phaacutep của
Đức Phật Hơn nữa chỉ coacute ở cotildei Người thigrave tất cả chuacuteng sinh
mới coacute cơ hội lagravem những hagravenh động cocircng-đức lagravem những
việc tốt lagravem người tốt vagrave nhờ đoacute tiacutech lũy Nghiệp tốt
Những Nghiệp tốt sẽ lagrave những hagravenh trang cho những chuyến
đi sau nagravey sau khi từ giatilde cotildei Người vagrave cũng nhờ vậy mới
mong coacute ngagravey giải thoaacutet hoagraven toagraven
Tuy nhiecircn Đức Phật coacute kể rằng coacute những chuacuteng sinh lagrave
thiecircn thần ở những cotildei Trời cũng cố gắng thực hagravenh giaacuteo
phaacutep của Đức Phật vagrave đatilde coacute thể chứng ngộ Niết-bagraven Vigrave
vậy Đức Phật đatilde cố gắng khuyecircn dạy mọi người hatildey nỗ lực
tu tập lagravem những điều tốt lagravenh để tiacutech lũy Nghiệp tốt Đoacute lagrave
cơ hội để được taacutei sinh về những cotildei lagravenh đaacuteng quyacute đoacute
Cho dugrave những cảnh giới (gồm 31 cotildei hiện hữu) coacute thực
sự tồn tại trong vũ trụ hay khocircng hoặc đoacute chỉ lagrave những
trạng thaacutei tacircm của từng chuacuteng sinh thigrave vấn đề đoacute cũng
khocircng quan trọng Điều quan trọng lagrave chuacuteng ta theo nguyecircn
lyacute khoa học của Phật giaacuteo đoacute lagrave sống tốt thigrave sẽ tạo Nghiệp
tốt vagrave nhờ đoacute bạn coacute quyền hy vọng sẽ được taacutei sinh về
những cotildei phuacutec lagravenh sau khi chết
Mục điacutech trước sau của caacutec Phật tử lagrave phải được về cotildei
lagravenh traacutenh được những cotildei thấp xấu đầy đau khổ vagrave đọa đagravey
kinh khủng như cảnh Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷhellip
Cograven đối với mục tiecircu tột-cugraveng lagrave giải thoaacutet khỏi vograveng taacutei
sinh luacircn hồi thigrave chỉ khi chuacuteng ta được ở trong những cotildei
lagravenh thigrave mới coacute thể tiếp tục lagravem việc tốt lagravenh vagrave thực hagravenh
Phật Phaacutep thigrave mới mong coacute ngagravey đạt đến Niết-bagraven sự giải
thoaacutet hoagraven toagraven khỏi luacircn hồi sinh tử
120 Con đường của chuacuteng ta
(18) Khi đạo Phật được truyền baacute sang những nước
phương Tacircy rất nhiều người phương Tacircy đatilde theo Đạo
Phật Điều đoacute coacute đuacuteng như vậy khocircng
Riecircng ở Mỹ con số người thực sự thực hagravenh theo Phật
giaacuteo vẫn cograven iacutet Giaacuteo sư Seymour Lachman đồng taacutec giả
của quyển saacutech nổi tiếng ldquoMột quốc Gia Becircn Dưới Chuacuteardquo
(One Nation Under God) ước lượng khoảng 800000 người
lagrave Phật tử ở Mỹ Tuy nhiecircn những nhagrave nghiecircn cứu Phật
giaacuteo thigrave cho rằng con số đoacute coacute thể lagrave nhiều hơn 4-5 lần nếu
tiacutenh cả con số những người theo đạo Phật nhập cư liecircn tục
từ những nước Đocircng Nam Aacute vagrave Đocircng Aacute
Số người theo đạo Phật ở chacircu Acircu khoảng 4 triệu người
chủ yếu ở caacutec nước Đức Phaacutep Anh Yacute
Số người theo đạo Phật ở chacircu Uacutec cũng khaacute nhiều vagrave
tăng nhanh Thống kecirc năm 2011 cho biết coacute khoảng
529000 người Uacutec theo đạo Phật trong tổng dacircn số khoảng
215 triệu người con số Phật tử tăng nhanh từ khoảng 21
dacircn số lecircn gần 25 dacircn số trong năm năm cuối
Coacute rất nhiều danh nhacircn rất nổi tiếng ở những nước Acircu
Mỹ đatilde theo đạo Phật hoặc đatilde chuyển từ đạo của họ qua đạo
Phật Trong số đoacute coacute nhiều người nổi tiếng nhất trong lĩnh
vực của migravenh trecircn thế giới magrave bạn coacute thể đatilde dễ dagraveng biết
đến từ lacircu Viacute dụ như
William Ford Jr Chủ hatildeng xe hơi Ford
Steve Jobs Chủ tịch hatildeng maacutey tiacutenh Apple Inc
Tiger Woods Nhagrave vocirc địch gocircn thế giới
Richard Gere Tagravei tử điện ảnh
Harrison Ford Tagravei tử điện ảnh
Orlando Bloom Tagravei tử điện ảnh
Keanu Reeves Tagravei tử điện ảnh
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 121
Uma Thurman Tagravei tử điện ảnh
Oliver Stone Đạo diễn điện ảnh
Tina Turner Ca sĩ nhạc Pop
Adam Yauch Ca sĩ nhạc Pop
Herbie Hancock Nhạc sĩ nhạc Jazz
Roberto Baggio Cầu thủ boacuteng đaacute Yacute
Phil Jackson Cầu thủ boacuteng rỗ NBA
Marshall Cty Marshall Goldsmith Partners
Goldsmith
helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip
Bạn cũng coacute thể đọc thecircm một bagravei viết rất hay về bối
cảnh Phật giaacuteo ở Hollywood vagrave Hoa Kỳ trecircn trang www
unboundintrasuntcnjeduarchiveslifestyleoldbuddha với
tựa đề ldquoNhững Ngocirci Sao Lagrave Phật Tửrdquo
(19) Bạn vẫn cograven nhiều cacircu hỏi muốn được trả lời
Nếu bạn vẫn cograven nhiều thắc mắc về yacute nghĩa vagrave giaacuteo lyacute
Phật giaacuteo vagrave việc thực hagravenh đạo Phật xin bạn hatildey tigravem đọc
một quyển saacutech về vấn đaacutep theo từng đề mục rất hay coacute tecircn
lagrave ldquoNhững Hỏi Đaacutep Hayrdquo (Good Question Good Answer)
của ngagravei S Dhammika Quyển saacutech nagravey đatilde được dịch ra
nhiều ngocircn ngữ vagrave cũng coacute bản dịch ra tiếng Việt của cư sĩ
Phạm Kim Khaacutenh vagrave TS Bigravenh Anson mang tecircn ldquoPhật Phaacutep
Vấn Đaacuteprdquo
Bạn coacute thể tham khảo thecircm quyển ldquoVấn Đaacutep về Phật
giaacuteordquo được biecircn soạn bởi cugraveng người viết do cugraveng nhagrave xuất
bản ấn hagravenh 2012 cugraveng với quyển saacutech nagravey
106 Con đường của chuacuteng ta
những việc dagravenh cho gia đigravenh vợ chồng con caacutei cha mẹ
anh chị emhellipĐiều đoacute về lacircu về dagravei sẽ lagravem tổn hại tigravenh cảm
của gia đigravenh đối với migravenh điều đoacute lagrave khocircng coacute lợi cho migravenh
vagrave gia đigravenh
Noacutei cho cugraveng những tham vọng vagrave sự bằng lograveng phải
necircn được cacircn bằng theo đuacuteng hoagraven cảnh năng lực vagrave những
nhu cầu được ưu tiecircn theo thứ tự của migravenh Viacute dụ thời gian
đi chăm soacutec cha mẹ ở bệnh viện sau giờ lagravem việc necircn được
ưu tiecircn hơn lagrave thời gian dagravenh cho việc lagravem thecircm ngoagravei giờ
để tăng thecircm mức độ thu nhập Cha mẹ cagraveng ngagravey cagraveng gần
đất xa trời chứ họ khocircng chờ cho bạn coacute đủ thu nhập để đến
chăm soacutec họ Nguyecircn tắc vẫn vậy Dugrave bạn coacute tham vọng
tiacutech cực đến đacircu thigrave luocircn luocircn suy nghĩ chiacutenh chắn rằng
ldquoNhững gigrave lagravem magrave khocircng coacute lợi cho migravenh hay người khaacutec
hay cả hai thigrave migravenh necircn traacutenh Những gigrave (tham vọng) nagraveo
nếu migravenh lagravem thigrave mang lại lợi iacutech cho migravenh vagrave cũng khocircng
lagravem tổn hại cho người khaacutec thigrave migravenh coacute thể lagravemrdquo
Sự chấp nhận bằng lograveng với mọi điều mọi hoagraven cảnh
cũng necircn dựa vagraveo nguyecircn tắc trung đạo nagravey
(14)Việc ăn chay lagrave bắt buộc đối với những Phật tử
Theo Đạo Phật đặc biệt lagrave Phật giaacuteo Nguyecircn thủy thigrave
việc ăn chay hay khocircng lagrave hoagraven toagraven phụ thuộc vagraveo caacute nhacircn
của mỗi người Phật giaacuteo khocircng nhấn mạnh vagraveo sự thanh
tịnh vagrave thanh khiết của thức ăn magrave nhấn mạnh vagraveo sự
thanh tịnh vagrave trong sạch của Tacircm
Đacircy lagrave một trong những vấn đề thường được bagraven catildei bạn
cần tigravem hiểu kỹ tại sao Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy thigrave noacutei như
vậy trong khi phần lớn những người theo Phật giaacuteo Đại
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 107
Thừa thigrave chủ trương việc ăn chay lagrave bắt buộc đối với mọi
Phật tử xuất gia vagrave khuyến khiacutech mọi Phật tử tại gia cũng
necircn ăn chay
Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy hay Nam Tocircng đến ngagravey nay vẫn
chủ trương việc ldquokhất thựcrdquo thức ăn theo đuacuteng như caacutech
thực hagravenh từ thời Đức Phật cograven tại thế Magrave đatilde đi khất thực
thức ăn thigrave người đi khất thực (xin đồ ăn) khocircng necircn yecircu
cầu người cho (thiacute chủ Phật tử cuacuteng dường thức ăn) phải
lagravem đồ ăn đuacuteng theo yecircu cầu của migravenh Vigrave vậy từ thời Đức
Phật cho đến nay trường phaacutei bảo thủ nagravey vẫn giữ nguyecircn
truyền thống khất thực vagrave người ta cho gigrave ăn nấy
Điều thứ hai Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy chủ trương ăn chay
theo giới ldquoTam Tịnh Nhụcrdquo coacute nghĩa lagrave những loại thịt nagraveo
khocircng diacutenh vagraveo ba điều sau thigrave Phật tử coacute thể dugraveng Ba điều
đoacute lagrave (a) khocircng thấy người ta giết (b) khocircng nghe tiếng kecircu
la của loagravei thuacute bị giết vagrave (c) khocircng coacute sự nghi ngờ về người
khaacutec giết thịt lagrave để cho migravenh ăn tức lagrave vigrave migravenh magrave giết thịt
Nếu thức ăn (thịt caacute) nagraveo đaacutep ứng đủ ba điều kiện nagravey thigrave
caacutec Tỳ kheo được ăn lagrave khocircng phạm giới theo sự cho pheacutep
trong Giới Luật magrave Đức Phật đưa ra (Phụ Lục 17)
Trong khi đoacute Phật giaacuteo Đại Thừa đặc biệt ở Trung Quốc
sau nagravey thigrave khocircng chấp nhận caacutech ăn chay nagravey họ quan
niệm rằng ăn chay lagrave khocircng được ăn thịt động vật magrave chỉ ăn
caacutec loại rau đậu traacutei cacircyhellip
Bất luận quan điểm của Phật giaacuteo Nguyecircn Thuỷ hay Đại
Thừa mục điacutech của sự ăn chay lagrave lagravem tăng trưởng lograveng từ
bi lagravem giảm bớt lograveng sacircn hận cũng giống như caacutech tu tập
ldquokhocircng saacutet sinhrdquo để biết thương yecircu người đồng loại vagrave
những loagravei sinh vật khaacutec Khi một người đatilde coacute lograveng từ bi vagrave
khocircng nỡ giết hại caacutec loại loagravei vật thigrave người ấy cũng khoacute coacute
108 Con đường của chuacuteng ta
thể giết người Đoacute lagrave lyacute do tại sao Đức Phật đưa ra giới cấm
ldquoKhocircng được saacutet sinhrdquo Chiacutenh Giới Hạnh thứ nhất nagravey lagrave
nhacircn tố để higravenh thagravenh quan điểm ăn chay trong đạo Phật
(Phụ Lục 18)
Nhiều người đatilde suy nghiệm về sự tagraven bạo khi giết hại suacutec
vật necircn họ đatilde từ bỏ sự thegravem muốn ăn thịt caacute vagrave trở thagravenh
những người ăn chay chứ khocircng riecircng những người theo
đạo Phật mới ăn chay Rất nhiều người phương Tacircy bacircy giờ
ăn chay vigrave quan điểm từ-bi nagravey
Ở đacircy rất mong bạn đọc necircn đọc thecircm những giảng luận
với nhiều goacutec nhigraven về đề tagravei ldquonhạy cảm vagrave quan trọngrdquo nagravey
trong bagravei Phụ Lục ở cuối saacutech
Do vấn đề nagravey lagrave quan trọng vagrave bạn lagrave người Phật tử
tại gia cần phải tự migravenh suy nghĩ vagrave tự quyết định cho migravenh
như thế nagraveo lagrave đuacuteng sai như thế nagraveo lagrave hợp đạo lyacute vagrave hợp
với lời Phật dạy bởi vigrave vấn đề nagravey được hiểu vagrave thực hagravenh
khaacutec nhau bởi nhiều trường phaacutei Phật giaacuteo khaacutec nhau Bạn
cần necircn đọc vagrave tham khảo thecircm nhiều nguồn kinh saacutech vagrave
luận giảng khaacutec nhau
Tuy nhiecircn trong hạn hẹp của quyển saacutech nhỏ beacute nagravey chỉ
mong muốn noacutei nocircm na lại như sau
(1) Theo quan điểm của Phật giaacuteo Nguyecircn thủy thigrave bạn
coacute thể ăn chay Hoặc nếu việc ăn chay lagrave khoacute khăn bất tiện
(vigrave phải đi khất thực hoặc vigrave phải nhờ vagraveo nguồn thức ăn
của người khaacutec để nuocirci thacircn hoặc mocirci trường sống ở nơi đoacute
khocircng thể coacute nhiều thức ăn thực vật) thigrave bạn coacute thể tiếp tục
ăn mặn trong khi vẫn lagrave một Phật tử đạo hạnh
(2) Theo quan điểm của Phật giaacuteo Đại Thừa người xuất
gia thigrave bắt buộc phải ăn chay (rau cải thực vậthellip) Cograven Phật
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 109
tử tại gia nếu ăn chay được hợp với sức khỏe vagrave tiện lợi của
migravenh thigrave necircn ăn chay lagrave sự thực hagravenh rất đaacuteng khen ngợi
Cograven nếu khocircng Phật tử tại gia được khuyến khiacutech ăn chay
vagraveo caacutec ngagravey lễ lagravenh như ngagravey Rằm Mồng Một hay những
ngagravey giữ Taacutem giớihellipđể tăng trưởng lograveng Từ Bi đối với con
người vagrave vạn vật
bull Tại đacircy coacute hai vấn đề chuacuteng ta cần necircn suy nghĩ theo
thiển yacute của tocirci
Một ăn chay chắc chắn lagrave caacutech tốt đẹp đối với một Phật
Tử vagrave ăn chay lagrave chắc chắn nuocirci dưỡng lograveng từ bi lagrave traacutenh
saacutet sanh vagrave traacutenh gacircy tổn hại cho bất cứ người nagraveo vagrave chuacuteng
sinh nagraveo
Hai tuy nhiecircn đừng necircn cho rằng chỉ việc ăn chay lagrave
hoagraven toagraven trở thagravenh một Phật tử tốt theo đạo Phật Việc ăn
chay khocircng phải lagrave thay thế được cho những việc thực hagravenh
tu tập vagrave giữ giới hạnh đạo đức khaacutec Như đatilde noacutei trecircn Phật
giaacuteo nhấn mạnh vagraveo sự tu tập sự sống giữ giới hạnh vagrave tu
dưỡng Tacircm để coacute Tacircm trong sạch lagravenh mạnh vagrave chiacutenh
điều nagravey mới tạo ra Nghiệp tốt lagravenh tạo ra cuộc sống tốt
lagravenh
(15) Tại sao coacute những tu sĩ vẫn ăn thịt trong khi rau cải
thigrave rất dễ dagraveng coacute được ở khắp nơi
Khi coacute người trong Tăng Đoagraven đoacute lagrave ngagravei Devadatta
(Đề-bagrave-đạt-đa) đatilde đề xuất với Phật về việc ăn chay vagrave cấm
caacutec tu sĩ ăn thịt caacute Đức Phật đatilde từ chối đề xuất nagravey Coacute lẽ
Đức Phật đatilde coacute nhiều lyacute do thiết thực vagraveo hoagraven cảnh xatilde hội
thời đoacute bởi vigrave rau cải khocircng được gieo trồng một caacutech trugrave
phuacute ở những vugraveng miền bắc Ấn Độ vagraveo thời xưa đoacute đặc
110 Con đường của chuacuteng ta
biệt rau cải vagrave ngũ cốc lagrave rất khan hiếm vagraveo những mugravea khocirc
hạn ở xung quanh lưu vực socircng Hằng
Viacute dụ sau nagravey nếu chỉ ăn chay bằng rau cải thigrave sẽ rất khoacute
khăn cho những vugraveng Phật giaacuteo như Tacircy Tạng vigrave ở đoacute gia
suacutec thigrave rất nhiều magrave những rau cải traacutei cacircy thigrave cực kỳ khan
hiếm khoacute trồng được ở vugraveng đất khắc nghiệt đoacute
Vagraveo thời Đức Phật cho đến tận ngagravey nay những tu sĩ
(theo Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy) vẫn sống nhờ vagraveo thức ăn
khất thực Vagrave thức ăn khất thực lagrave tugravey theo lograveng bố thiacute của
thiacute chủ vagrave Phật tử cuacuteng dường Nếu những tu sĩ yecircu cầu chỉ
giới hạn cuacuteng dường bằng thức ăn toagraven-chay toagraven rau cải
ngũ cốc thigrave điều đoacute coacute thể tạo gaacutenh nặng cho những thiacute chủ
cuacuteng dường thức ăn hagraveng ngagravey cho caacutec Tăng Ni Thực tế lagrave
đa số mọi người trong cuộc sống ở những xứ sở nagravey đều
tranh thủ ldquomột lầnrdquo thời gian trong ngagravey để nấu thức ăn
trước lagrave cuacuteng dường caacutec sư thầy sau lagrave phần cograven lại để gia
đigravenh ăn Magrave đa số những gia đigravenh Phật tử nagravey cũng ăn mặn
như truyền thống từ thời Đức Phật Vigrave vậy những thầy tu
của Nam Tocircng nhận vagrave ăn bất cứ thứ gigrave được cho ngay cả
lagrave thịt miễn sao những loại thịt đoacute nằm trong giới hạnh của
ldquoTam Tịnh Nhụcrdquo như đatilde noacutei trecircn lagrave được
Xin noacutei thecircm một chuacutet về Giới Luật của Tăng Đoagraven
Vigrave Phật giaacuteo Nguyecircn thủy cấm khocircng cho caacutec tu sĩ nhận sự
cuacuteng dường bố thiacute bằng tiền bạc Cho necircn họ khocircng coacute cơ
hội đi mua thức ăn bằng tiền bạc để magrave chọn thức ăn theo yacute
muốn của migravenh (giả sử như họ coacute muốn ăn chay) Họ hoagraven
toagraven phụ thuộc vagraveo thức ăn khất thực của dacircn lagraveng của thiacute
chủ bố thiacute cho họ hagraveng ngagravey Ngay cả khi họ nấu ăn trong tu
viện tịnh xaacute thigrave những nguyecircn liệu thực phẩm cũng lagrave do
những Phật tử mang tới cuacuteng dường (Hy vọng quyacute vị hiểu
ra được chỗ nagravey)
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 111
Ngagravey nay thực tế rất nhiều tu sĩ vagrave chugravea chiền theo Phacirc
giaacuteo Nguyecircn Thủy cũng ưu tiecircn việc ăn chay như ở Thaacutei
Lan ở Miến Điệnhellipkhi những điều kiện hậu cần cho pheacutep
Tuy nhiecircn những thầy tu ldquonghiecircm tuacutecrdquo theo truyền thống
Đại Thừa chắc chắn lagrave ăn chay tuyệt đối
(16) Việc ăn những đồ chay giả mặn coacute lagrave ngụy biện vagrave
đạo đức giả hay khocircng Tại sao lại lagravem thức ăn chay giả
mặn ở caacutec nước Đocircng Aacute như Việt Nam Trung Quốc Đagravei
Loan Triều Tiecircn
Đồ ăn chay giả mặn lagrave những thức ăn ldquochayrdquo lagravem từ bột
đậu nagravenh nấm vagrave thực vật nhưng được lagravem vagrave trigravenh bagravey
giống như những moacuten ăn mặn Nhiều nơi những người Phật
tử nấu vagrave ăn những đồ ăn kiểu nagravey bị cho lagrave đạo đức giả
Caacutei lyacute lagrave Đatilde ăn chay để quecircn đi thịt caacute quecircn đi việc saacutet sinh
động vật vậy magrave khi nấu chay lại chế biến ldquorau cảirdquo giống
hệt như mugravei vị higravenh dạng của thịt caacute để lsquogợi nhớrsquo đến những
thức ăn từ thịt caacute (vagrave coacute thể để ăn cho được ngon miệng
hơn)
Một số người thigrave giải thiacutech rằng việc lagravem thức ăn chay
giả mặn lagrave caacutech lagravem cho những người chưa ăn chay bước
qua ăn chay được dễ dagraveng hơn khocircng bị bỡ ngỡ khocircng bị
khoacute ăn khi chuyển từ ăn mặn qua ăn chay() Điều nagravey dugrave coacute
đuacuteng đối với một số người nhưng coacute lẽ chỉ lagrave tự nguỵ biện
Rotilde ragraveng lagrave trong tất cả những quaacuten ăn chay vagrave trong những
dịp lễ lagravenh caacutec Phật tử tề tựu về caacutec chugravea chiền ở Việt Nam
vagrave những nước Đocircng Aacute khaacutec thigrave hầu hết thức ăn chay đều
được chế biến vagrave trigravenh bagravey với higravenh dạng higravenh thức vagrave
hương vị y hệt thức ăn mặn vagrave được dugraveng bởi tất cả mọi
người vagrave cả Tăng Ni
112 Con đường của chuacuteng ta
Coacute hai vấn đề hay ldquohai lyacute lẽrdquo cần suy nghiệm vagrave bạn cần
chọn cho migravenh quan điểm nagraveo bạn thấy đuacuteng đắn lagrave phugrave
hợp với giaacuteo lyacute của Phật vagrave phugrave hợp với lograveng từ-bi của
chiacutenh migravenh
Một (1) khi đồ chay giả mặn được chế biến vagrave trigravenh bagravey
cho số đocircng Phật tử lagrave những người bigravenh thường đang ăn
mặn thigrave họ noacutei lagrave chế biến như vậy để những người đang ăn
thịt caacute chuyển qua ăn chay được dễ dagraveng hơn vigrave higravenh thức
vagrave mugravei vị cũng gần giống moacuten mặn Cho necircn tất cả quaacuten
cơm chay nhagrave hagraveng chay vagrave những nơi cuacuteng dường Trai
Tăng cũng đều lagravem như vậy Đoacute caacutech khuyến khiacutech mọi
người ăn chay
Hai(2) khi lagravem đồ chay giả mặn vagrave cuacuteng dường cho Tăng
Ni thigrave họ lại noacutei Tăng Ni thọ dụng thức ăn chay giả mặn
nhưng Tacircm khocircng hề khởi sinh điều gigrave về đồ ăn mặn như
thịt caacute Điều nagravey rất khoacute noacutei Đức Phật đatilde noacutei khi coacute đối
tượng tiếp xuacutec như mugravei vị higravenh sắchellipthigrave cảm-thọ vagrave ldquotacircm-
khởirdquo sẽ khởi sinh
Cho dugrave theo Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy thigrave việc ăn mặn lagrave
khocircng bị cấm nhưng nếu đatilde traacutenh ăn đồ mặn thật sự vigrave lyacute
do khocircng muốn higravenh thugrave mugravei vị của thịt caacute lagravem động lograveng
từ bi lagravem suy nghĩ về việc saacutet sinh giết hại thigrave việc lagravem đồ
ăn chay giả mặn với higravenh thugrave mugravei vị như của thịt caacute thật
(thịt gigrave caacute gigrave thigrave coacute những higravenh thugrave vagrave mugravei vị đuacuteng như vậy)
chắc sẽ lagravem khởi sinh trong tacircm những nhận-thức [tưởng]
về loại thịt hay caacute đoacute Vagrave như vậy lại đi ngược lại yacute nghĩa
của việc ăn chay Như vậy caacutei ldquoyacute nghĩardquo của việc ăn chay
lagrave vigrave lograveng từ-bi lagrave để quecircn đi higravenh ảnh mugravei vị của thịt caacute
thật cũng khocircng cograven ở đacircy
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 113
Bạn coacute thể tự hỏi rằng nếu ăn chay vigrave lograveng từ-bi vagrave sự
thanh-tịnh của thacircn vagrave tacircm thigrave rau cải nấm rơm đậu
nagravenhhellip được cắt thagravenh từng miếng nhỏ vuocircng vức ăn khocircng
thấy ngon miệng một caacutech tự nhiecircn hay sao magrave cần phải
cocircng phu cắt tỉa gaacuten gheacutep tạo higravenh vagrave cho vagraveo những gia
vị mugravei vị để thức ăn phải giống như chả lụa caacute kho heo
xagraveo thịt nướnghellip thigrave mới ăn thấy ngon miệng được
Tuy nhiecircn dugrave tốt hay xấu thigrave việc ăn chay hay ăn đồ
chay giả mặn vẫn tốt hơn nhiều so với việc ldquocố yacuterdquo ăn thịt ăn
caacute với caacutei tacircm ldquoyacute thứcrdquo rotilde việc giết thịt saacutet sanh chắc chắn
đatilde xảy ra đacircu đoacute (ở những lograve giết mổ ở chợ vagrave ở trong nhagrave
bếp của những người nấu)
Đức Phật
Tất cả mọi chuacuteng sinh
Đều mưu cầu được sống
Đều mưu cầu hạnh phuacutec
helliphelliphelliphellip
Migravenh run sợ đao kiếm
Migravenh cũng sợ chết choacutec
Vậy lấy người lagrave migravenh
Thigrave khocircng necircn giết hại
Khocircng gacircy ra giết hại
(Kinh Phaacutep Cuacute ndash Kệ 129)
114 Con đường của chuacuteng ta
(17) Những cảnh giới1 hiện hữu (cotildei sống) khaacutec nhau lagrave
gigrave Chuacuteng lagrave những nơi thực hay ảo
Theo truyền thống Phật giaacuteo coacute năm (5) cảnh giới hiện
hữu magrave tất cả caacutec loagravei chuacuteng sinh coacute mặt ở đoacute Năm cảnh
giới đoacute lagrave
Địa Ngục
Suacutec Sinh
Ngạ Quỷ
Người
Thiecircn Thần vagrave Trời
Những cảnh giới thấp xấu đầy đau khổ lagrave Địa ngục Suacutec
sinh Ngạ quỷ
bull Địa ngục theo kinh điển bao gồm 08 đại địa ngục vagrave
160 tiểu địa ngục bao bọc xung quanh những đại địa ngục
đoacute
bull Suacutec sinh lagrave cảnh giới của tất cả loagravei động vật từ nhỏ beacute
cho đến to lớn
bull Ngạ quỷ (peta) coacute nghĩa lagrave ldquoquỷ đoacuteirdquo hoặc hay được
gọi lagrave những lsquohồn marsquo hay ldquonhững người khuất mặtrdquo xung
quanh ta Ngạ quỷ sống trong cotildei vocirc cugraveng đagravey đọa vagrave đau
khổ luocircn luocircn thiếu thốn luocircn luocircn đoacutei khaacutet magrave khocircng
được ăn uống Vagrave coacute những loagravei ngạ quỷ luocircn luocircn ở gần
những người thacircn quyến cograven sống của migravenh vagrave coacute thể thấy
được tất cả những gigrave họ hagraveng thacircn quyến của migravenh đang
lagravem vagrave luocircn luocircn khao khaacutet những người thacircn lagravem những
1ldquoCảnh giớirdquo lagrave hoagraven cảnh lagrave phacircn giới cao thấp viacute dụ cảnh giới suacutec sinh cảnh giới
địa ngục cảnh giới trecircn trời Trong mỗi loại cảnh giới cao thấp đoacute coacute thể coacute nhiều
ldquocotildei sốngrdquo khaacutec nhau viacute dụ địa ngục coacute 168 tầng hay ldquocotildeirdquo khaacutec nhau cảnh giới
trecircn trời thigrave coacute đến 28 ldquocotildeirdquo sống khaacutec nhau
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 115
việc cocircng-đức vagrave hồi-hướng cocircng đức đoacute cho họ để họ
hưởng được cocircng-đức đoacute Đoacute lagrave caacutech duy nhất giuacutep họ giảm
bớt nghiệp xấu vagrave hy vọng được taacutei sinh về một cotildei lagravenh
khaacutec
bull Cotildei Suacutec sinh vagrave Ngạ quỷ lagrave ở cugraveng nơi với cotildei Người
cugraveng ở trecircn bề mặt traacutei đất
bull [Xin để yacute thecircm loagravei Quỷ thần A-tu-la (asuras) lagrave loagravei
quỷ thần dị dạng to lớn ở cotildei trời của Nam Thiecircn Vương
(thuộc Tứ Đại Thiecircn Vương) nhưng do nghiệp xấu luocircn
sống với tacircm sacircn hận hung hatilden vagrave đau khổ cho necircn họ cũng
thuộc về cảnh giới thấp xấu đau khổ mặc dugrave cotildei sống của họ
lagrave thuộc về trecircn cảnh giới trời thần Cho necircn nhiều truyền
thống Phật giaacuteo khaacutec đatilde tiacutenh riecircng cotildei quỷ thần A-tu-la một
cảnh-giới đau khổ riecircng vagrave do caacutech tiacutenh như vậy necircn tổng
cộng coacute 06 cảnh giới magrave chuacuteng sinh đang hiện hữu
Bạn coacute biết khocircng coacute rất nhiều coacute lograveng tốt vagrave chiacutenh trực
họ lagrave những người tốt bụng cocircng bằng vagrave coacute lograveng bi mẫn
nhưng họ coacute tacircm hay dễ bị noacuteng giận Họ coacute thể noacuteng giận
vigrave nhiều lyacute do xảy ra hagraveng ngagravey họ noacuteng giận vigrave bất đồng
vigrave tự aacutei vigrave caacutei ta bị xuacutec phạm hoặc vigrave sự bất cocircng vigrave quaacute
noacuteng ruột lo lắng cho người thacircn vagrave người khaacutec vigrave hoagraven
cảnh trớ trecircu vigrave gặp phải người xấu vigrave buồn bực nhacircn tigravenh
thế thaacuteiNếu họ khocircng tu tập tacircm để giảm trừ tacircm sacircn-giận
đoacute thigrave sau khi chết họ rất dễ bị taacutei sinh thagravenh những quỷ
thần A-tu-la đau khổ như vậy]
bull Những cảnh giới cao đẹp lagrave cotildei Người vagrave những cotildei Trời
của caacutec thiecircn thần vagrave caacutec vị trời Phạm Thiecircn (Brahmas)
bull Kinh điển cũng ghi rằng coacute nhiều ldquotầngrdquo tức nhiều
ldquocotildeirdquo cao thấp khaacutec nhau trong cảnh giới Địa Ngục vagrave trong
cảnh giới Thiecircn Thần vagrave Trời
116 Con đường của chuacuteng ta
bull Nếu loagravei quỷ thần A-tu-la (asuras) được taacutech riecircng ra
thagravenh một (đơn vị) cotildei hiện hữu riecircng biệt vagrave caacutec tầng địa
ngục được gom chung thagravenh một cotildei thigrave tổng cộng coacute 04
cotildei thuộc cảnh giới xấu [Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷ vagrave A-
tu-la] 07 cotildei Dục giới phuacutec lagravenh [gồm 1 cotildei dục giới lagrave cotildei
Người vagrave 06 cotildei dục giới của Thiecircn thần) 16 cotildei Trời Sắc
Giới vagrave 04 cotildei Trời Vocirc Sắc Giới
Tổng cộng Coacute 31 Cotildei hiện hữu magrave con người (vagrave chuacuteng
sinh) coacute thể bị hay được taacutei sinh về đoacute ngay sau khi từ giatilde
kiếp sống hiện tại
Chẳng hạn ở cảnh giới địa ngục coacute đến 168 ldquotầngrdquo đại địa
ngục vagrave tiểu địa ngục khaacutec nhau tugravey theo mức độ Nghiệp aacutec
nặng nề magrave chuacuteng sinh bị rơi rớt vagrave đagravey đọa vagraveo đoacute
Cograven trecircn cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời coacute rất nhiều cotildei
Trời khaacutec nhau tugravey theo mức độ do Nghiệp thiện lagravenh magrave
chuacuteng sinh được taacutei sinh về đoacute gồm coacute 06 Cotildei Trời Dục
Giới 16 Cotildei Trời Sắc Giới vagrave 04 Cotildei Trời Vocirc Sắc Giới
Để dễ higravenh dung bạn coacute thể liecircn-tưởng đến một cotildei lagrave
ldquocotildei Ngườirdquo trecircn traacutei đất magrave chuacuteng ta đang sống gồm 193
nước trải dagravei trecircn 07 đại lục địa Nếu chuacuteng ta may mắn
được sống trong những đất nước văn minh thanh bigravenh vagrave
khiacute hậu ocircn hogravea thigrave đoacute lagrave một điều phuacutec lagravenh so với việc phải
sống trong những đất nước lạc hậu đầy chiến tranh vagrave khiacute
hậu khắc nghiệt đoacutei nghegraveo vagrave bệnh tật Những đất nước trecircn
traacutei đất vagrave mức độ dễ sống vagrave khoacute sống khaacutec nhau thậm chiacute
quaacute checircnh lệch nhau thigrave cũng giống như những ldquocotildeirdquo khaacutec
nhau trecircn cảnh giới trecircn Trời hay những ldquocotildeirdquo khaacutec nhau
trong cảnh giới dưới địa ngục vậy
Vigrave vậy coacute thể noacutei rằng bất kỳ một cotildei Trời nagraveo đoacute (trong
26 cotildei thuộc cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời) lagrave chắc chắn sẽ
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 117
tốt đẹp hơn vagrave phuacutec lagravenh hơn bất cứ quốc gia nagraveo trecircn traacutei
đất cotildei người
Vagrave ngược lại coacute thể hiểu bất kỳ một ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo
nagraveo đoacute (trong 168 ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo) của cảnh giới địa ngục
cũng chắc chắn lagrave kinh khủng hơn đagravey đọa hơn vagrave toagraven lagrave
đau khổ hơn bất kỳ xứ sở nagraveo trecircn traacutei đất
Vigrave vậy ở nơi đacircu đời sống hay mocirci trường sống coacute sự tagraven
bạo độc tagravei aacutep bức vagrave đagravey đọa quaacute khốc liệt với con người
thigrave người ta hay gọi lagrave ldquođịa ngục trần gianrdquo
Khi noacutei về đời sống Thacircn-Tacircm của con người Đức Phật
thường noacutei một caacutech ẩn dụ về những ldquocảnh giớirdquo coacute nghĩa
lagrave những tigravenh trạng hạnh phuacutec hay đau khổ khaacutec nhau của
con người tugravey theo hoagraven cảnh của mỗi người
-Viacute dụ một người đang phải chịu tật nguyền đau đớn
hoặc tinh thần khủng hoảng thigrave người đoacute đatilde giống như đang
chịu cảnh địa ngục
-Những người khocircng cograven lẽ sống gigrave chỉ biết nằm chờ đến
bữa ăn vagrave sống để ăn thigrave chẳng khaacutec nagraveo sống như cảnh suacutec
sinh
-Những người quaacute tham lam luocircn luocircn tham muốn thegravem
khaacutet magrave chẳng bao giờ được thỏa matilden dugrave đatilde coacute đầy đủ thigrave
được cho lagrave giống như loagravei ngạ quỷ luocircn luocircn cảm thấy đoacutei
thiếu vagrave đau khổ vigrave thegravem khaacutet
-Người luocircn luocircn coacute maacuteu sacircn giận ganh tị chiến tranh
tranh dagravenh quyền lực vagrave của cải thigrave tacircm cũng chẳng khaacutec
nagraveo loagravei quỷ thần dị dạng A-tu-la luocircn luocircn sống với tacircm
sacircn hận thugrave hằn vagrave hiếu chiến
118 Con đường của chuacuteng ta
-Vagrave những ai được sinh ra đẹp đẽ vagrave giagraveu sang coacute thể
được gọi lagrave đang sống sung sướng như ở cotildei thiecircn thần hay
thiecircn đagraveng Cotildei thiecircn thần dường như lagrave mơ ước của Viacute dụ
những ngocirci sao thể thầu hết mọi người bởi vậy khi những
tagravei tử điện ảnh nổi tiếng sống trong nhagrave cao cửa đẹp vagrave luocircn
coacute hagraveng triệu người hacircm mộ hay lsquotocircn thờrsquo thigrave những người
hacircm mộ đoacute gọi họ lagrave những lsquothiecircn thầnrsquo
Rotilde ragraveng lagrave những cotildei thấp xấu như Địa Ngục Ngạ Quỷ
Suacutec Sinh Quỷ Thần dị dạng lagrave đầy đau khổ vagrave hagravenh hạ Vagrave
những cotildei Thiecircn thần vagrave Trời trecircn tiecircn cảnh lagrave đầy phuacutec
lagravenh vagrave sung sướng
-Tuy nhiecircn Đức Phật noacutei rằng ở những cotildei thấp xấu đoacute
chuacuteng sinh khoacute magrave lagravem được một việc cocircng đức nagraveo để tiacutech
lũy Nghiệp tốt được Những chuacuteng sinh ở trong những cotildei
thấp xấu bị đọa đagravey như vậy thigrave chỉ lo chịu đựng mọi đau
khổ hagravenh hạ chứ khocircng cograven thời gian hay cơ hội lagravem
chuyện phuacutec đức nagraveo (Khi đatilde bị ở trong cảnh giới Địa ngục
hay Suacutec sinh thigrave coacute lagravem cocircng đức cũng chẳng coacute điều gigrave để
lagravem Vagrave tacircm thức của chuacuteng sinh đang bị ở trong cotildei địa
ngục vagrave suacutec sinh cũng khoacute magrave khởi sinh một triacute tuệ căn bản
nagraveo để magrave lagravem chuyện cocircng đức Thời gian bị ở trong
những cotildei đoacute thật lagrave dagravei khocircng thể nghĩ bagraven vigrave khoacute magrave tạo
ra được nghiệp tốt nagraveo để chuyển hoacutea taacutei sinh vagraveo những
cảnh giới tốt hơn)
-Trong khi đoacute những chuacuteng sinh ở những cotildei bồng lai
của Thiecircn thần vagrave Trời thigrave chỉ lo hưởng thụ sung sướng
khocircng cograven bị đau khổ cho necircn họ cũng chẳng rảnh rang để
suy tư hay nghĩ nhiều đến những việc cocircng đức Ở những
cotildei phuacutec lagravenh sung sướng đoacute những thiecircn thần cũng khocircng
nhigraven thấy được những lẽ vocirc-thường vagrave biến-đổi nhanh
choacuteng như ở trong cotildei Người
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 119
-Như vậy chỉ cograven cotildei Người lagrave coacute đủ hai bản chất Khổ vagrave
Sướng lagrave thiacutech hợp để học tập vagrave thực hagravenh giaacuteo phaacutep của
Đức Phật Hơn nữa chỉ coacute ở cotildei Người thigrave tất cả chuacuteng sinh
mới coacute cơ hội lagravem những hagravenh động cocircng-đức lagravem những
việc tốt lagravem người tốt vagrave nhờ đoacute tiacutech lũy Nghiệp tốt
Những Nghiệp tốt sẽ lagrave những hagravenh trang cho những chuyến
đi sau nagravey sau khi từ giatilde cotildei Người vagrave cũng nhờ vậy mới
mong coacute ngagravey giải thoaacutet hoagraven toagraven
Tuy nhiecircn Đức Phật coacute kể rằng coacute những chuacuteng sinh lagrave
thiecircn thần ở những cotildei Trời cũng cố gắng thực hagravenh giaacuteo
phaacutep của Đức Phật vagrave đatilde coacute thể chứng ngộ Niết-bagraven Vigrave
vậy Đức Phật đatilde cố gắng khuyecircn dạy mọi người hatildey nỗ lực
tu tập lagravem những điều tốt lagravenh để tiacutech lũy Nghiệp tốt Đoacute lagrave
cơ hội để được taacutei sinh về những cotildei lagravenh đaacuteng quyacute đoacute
Cho dugrave những cảnh giới (gồm 31 cotildei hiện hữu) coacute thực
sự tồn tại trong vũ trụ hay khocircng hoặc đoacute chỉ lagrave những
trạng thaacutei tacircm của từng chuacuteng sinh thigrave vấn đề đoacute cũng
khocircng quan trọng Điều quan trọng lagrave chuacuteng ta theo nguyecircn
lyacute khoa học của Phật giaacuteo đoacute lagrave sống tốt thigrave sẽ tạo Nghiệp
tốt vagrave nhờ đoacute bạn coacute quyền hy vọng sẽ được taacutei sinh về
những cotildei phuacutec lagravenh sau khi chết
Mục điacutech trước sau của caacutec Phật tử lagrave phải được về cotildei
lagravenh traacutenh được những cotildei thấp xấu đầy đau khổ vagrave đọa đagravey
kinh khủng như cảnh Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷhellip
Cograven đối với mục tiecircu tột-cugraveng lagrave giải thoaacutet khỏi vograveng taacutei
sinh luacircn hồi thigrave chỉ khi chuacuteng ta được ở trong những cotildei
lagravenh thigrave mới coacute thể tiếp tục lagravem việc tốt lagravenh vagrave thực hagravenh
Phật Phaacutep thigrave mới mong coacute ngagravey đạt đến Niết-bagraven sự giải
thoaacutet hoagraven toagraven khỏi luacircn hồi sinh tử
120 Con đường của chuacuteng ta
(18) Khi đạo Phật được truyền baacute sang những nước
phương Tacircy rất nhiều người phương Tacircy đatilde theo Đạo
Phật Điều đoacute coacute đuacuteng như vậy khocircng
Riecircng ở Mỹ con số người thực sự thực hagravenh theo Phật
giaacuteo vẫn cograven iacutet Giaacuteo sư Seymour Lachman đồng taacutec giả
của quyển saacutech nổi tiếng ldquoMột quốc Gia Becircn Dưới Chuacuteardquo
(One Nation Under God) ước lượng khoảng 800000 người
lagrave Phật tử ở Mỹ Tuy nhiecircn những nhagrave nghiecircn cứu Phật
giaacuteo thigrave cho rằng con số đoacute coacute thể lagrave nhiều hơn 4-5 lần nếu
tiacutenh cả con số những người theo đạo Phật nhập cư liecircn tục
từ những nước Đocircng Nam Aacute vagrave Đocircng Aacute
Số người theo đạo Phật ở chacircu Acircu khoảng 4 triệu người
chủ yếu ở caacutec nước Đức Phaacutep Anh Yacute
Số người theo đạo Phật ở chacircu Uacutec cũng khaacute nhiều vagrave
tăng nhanh Thống kecirc năm 2011 cho biết coacute khoảng
529000 người Uacutec theo đạo Phật trong tổng dacircn số khoảng
215 triệu người con số Phật tử tăng nhanh từ khoảng 21
dacircn số lecircn gần 25 dacircn số trong năm năm cuối
Coacute rất nhiều danh nhacircn rất nổi tiếng ở những nước Acircu
Mỹ đatilde theo đạo Phật hoặc đatilde chuyển từ đạo của họ qua đạo
Phật Trong số đoacute coacute nhiều người nổi tiếng nhất trong lĩnh
vực của migravenh trecircn thế giới magrave bạn coacute thể đatilde dễ dagraveng biết
đến từ lacircu Viacute dụ như
William Ford Jr Chủ hatildeng xe hơi Ford
Steve Jobs Chủ tịch hatildeng maacutey tiacutenh Apple Inc
Tiger Woods Nhagrave vocirc địch gocircn thế giới
Richard Gere Tagravei tử điện ảnh
Harrison Ford Tagravei tử điện ảnh
Orlando Bloom Tagravei tử điện ảnh
Keanu Reeves Tagravei tử điện ảnh
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 121
Uma Thurman Tagravei tử điện ảnh
Oliver Stone Đạo diễn điện ảnh
Tina Turner Ca sĩ nhạc Pop
Adam Yauch Ca sĩ nhạc Pop
Herbie Hancock Nhạc sĩ nhạc Jazz
Roberto Baggio Cầu thủ boacuteng đaacute Yacute
Phil Jackson Cầu thủ boacuteng rỗ NBA
Marshall Cty Marshall Goldsmith Partners
Goldsmith
helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip
Bạn cũng coacute thể đọc thecircm một bagravei viết rất hay về bối
cảnh Phật giaacuteo ở Hollywood vagrave Hoa Kỳ trecircn trang www
unboundintrasuntcnjeduarchiveslifestyleoldbuddha với
tựa đề ldquoNhững Ngocirci Sao Lagrave Phật Tửrdquo
(19) Bạn vẫn cograven nhiều cacircu hỏi muốn được trả lời
Nếu bạn vẫn cograven nhiều thắc mắc về yacute nghĩa vagrave giaacuteo lyacute
Phật giaacuteo vagrave việc thực hagravenh đạo Phật xin bạn hatildey tigravem đọc
một quyển saacutech về vấn đaacutep theo từng đề mục rất hay coacute tecircn
lagrave ldquoNhững Hỏi Đaacutep Hayrdquo (Good Question Good Answer)
của ngagravei S Dhammika Quyển saacutech nagravey đatilde được dịch ra
nhiều ngocircn ngữ vagrave cũng coacute bản dịch ra tiếng Việt của cư sĩ
Phạm Kim Khaacutenh vagrave TS Bigravenh Anson mang tecircn ldquoPhật Phaacutep
Vấn Đaacuteprdquo
Bạn coacute thể tham khảo thecircm quyển ldquoVấn Đaacutep về Phật
giaacuteordquo được biecircn soạn bởi cugraveng người viết do cugraveng nhagrave xuất
bản ấn hagravenh 2012 cugraveng với quyển saacutech nagravey
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 107
Thừa thigrave chủ trương việc ăn chay lagrave bắt buộc đối với mọi
Phật tử xuất gia vagrave khuyến khiacutech mọi Phật tử tại gia cũng
necircn ăn chay
Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy hay Nam Tocircng đến ngagravey nay vẫn
chủ trương việc ldquokhất thựcrdquo thức ăn theo đuacuteng như caacutech
thực hagravenh từ thời Đức Phật cograven tại thế Magrave đatilde đi khất thực
thức ăn thigrave người đi khất thực (xin đồ ăn) khocircng necircn yecircu
cầu người cho (thiacute chủ Phật tử cuacuteng dường thức ăn) phải
lagravem đồ ăn đuacuteng theo yecircu cầu của migravenh Vigrave vậy từ thời Đức
Phật cho đến nay trường phaacutei bảo thủ nagravey vẫn giữ nguyecircn
truyền thống khất thực vagrave người ta cho gigrave ăn nấy
Điều thứ hai Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy chủ trương ăn chay
theo giới ldquoTam Tịnh Nhụcrdquo coacute nghĩa lagrave những loại thịt nagraveo
khocircng diacutenh vagraveo ba điều sau thigrave Phật tử coacute thể dugraveng Ba điều
đoacute lagrave (a) khocircng thấy người ta giết (b) khocircng nghe tiếng kecircu
la của loagravei thuacute bị giết vagrave (c) khocircng coacute sự nghi ngờ về người
khaacutec giết thịt lagrave để cho migravenh ăn tức lagrave vigrave migravenh magrave giết thịt
Nếu thức ăn (thịt caacute) nagraveo đaacutep ứng đủ ba điều kiện nagravey thigrave
caacutec Tỳ kheo được ăn lagrave khocircng phạm giới theo sự cho pheacutep
trong Giới Luật magrave Đức Phật đưa ra (Phụ Lục 17)
Trong khi đoacute Phật giaacuteo Đại Thừa đặc biệt ở Trung Quốc
sau nagravey thigrave khocircng chấp nhận caacutech ăn chay nagravey họ quan
niệm rằng ăn chay lagrave khocircng được ăn thịt động vật magrave chỉ ăn
caacutec loại rau đậu traacutei cacircyhellip
Bất luận quan điểm của Phật giaacuteo Nguyecircn Thuỷ hay Đại
Thừa mục điacutech của sự ăn chay lagrave lagravem tăng trưởng lograveng từ
bi lagravem giảm bớt lograveng sacircn hận cũng giống như caacutech tu tập
ldquokhocircng saacutet sinhrdquo để biết thương yecircu người đồng loại vagrave
những loagravei sinh vật khaacutec Khi một người đatilde coacute lograveng từ bi vagrave
khocircng nỡ giết hại caacutec loại loagravei vật thigrave người ấy cũng khoacute coacute
108 Con đường của chuacuteng ta
thể giết người Đoacute lagrave lyacute do tại sao Đức Phật đưa ra giới cấm
ldquoKhocircng được saacutet sinhrdquo Chiacutenh Giới Hạnh thứ nhất nagravey lagrave
nhacircn tố để higravenh thagravenh quan điểm ăn chay trong đạo Phật
(Phụ Lục 18)
Nhiều người đatilde suy nghiệm về sự tagraven bạo khi giết hại suacutec
vật necircn họ đatilde từ bỏ sự thegravem muốn ăn thịt caacute vagrave trở thagravenh
những người ăn chay chứ khocircng riecircng những người theo
đạo Phật mới ăn chay Rất nhiều người phương Tacircy bacircy giờ
ăn chay vigrave quan điểm từ-bi nagravey
Ở đacircy rất mong bạn đọc necircn đọc thecircm những giảng luận
với nhiều goacutec nhigraven về đề tagravei ldquonhạy cảm vagrave quan trọngrdquo nagravey
trong bagravei Phụ Lục ở cuối saacutech
Do vấn đề nagravey lagrave quan trọng vagrave bạn lagrave người Phật tử
tại gia cần phải tự migravenh suy nghĩ vagrave tự quyết định cho migravenh
như thế nagraveo lagrave đuacuteng sai như thế nagraveo lagrave hợp đạo lyacute vagrave hợp
với lời Phật dạy bởi vigrave vấn đề nagravey được hiểu vagrave thực hagravenh
khaacutec nhau bởi nhiều trường phaacutei Phật giaacuteo khaacutec nhau Bạn
cần necircn đọc vagrave tham khảo thecircm nhiều nguồn kinh saacutech vagrave
luận giảng khaacutec nhau
Tuy nhiecircn trong hạn hẹp của quyển saacutech nhỏ beacute nagravey chỉ
mong muốn noacutei nocircm na lại như sau
(1) Theo quan điểm của Phật giaacuteo Nguyecircn thủy thigrave bạn
coacute thể ăn chay Hoặc nếu việc ăn chay lagrave khoacute khăn bất tiện
(vigrave phải đi khất thực hoặc vigrave phải nhờ vagraveo nguồn thức ăn
của người khaacutec để nuocirci thacircn hoặc mocirci trường sống ở nơi đoacute
khocircng thể coacute nhiều thức ăn thực vật) thigrave bạn coacute thể tiếp tục
ăn mặn trong khi vẫn lagrave một Phật tử đạo hạnh
(2) Theo quan điểm của Phật giaacuteo Đại Thừa người xuất
gia thigrave bắt buộc phải ăn chay (rau cải thực vậthellip) Cograven Phật
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 109
tử tại gia nếu ăn chay được hợp với sức khỏe vagrave tiện lợi của
migravenh thigrave necircn ăn chay lagrave sự thực hagravenh rất đaacuteng khen ngợi
Cograven nếu khocircng Phật tử tại gia được khuyến khiacutech ăn chay
vagraveo caacutec ngagravey lễ lagravenh như ngagravey Rằm Mồng Một hay những
ngagravey giữ Taacutem giớihellipđể tăng trưởng lograveng Từ Bi đối với con
người vagrave vạn vật
bull Tại đacircy coacute hai vấn đề chuacuteng ta cần necircn suy nghĩ theo
thiển yacute của tocirci
Một ăn chay chắc chắn lagrave caacutech tốt đẹp đối với một Phật
Tử vagrave ăn chay lagrave chắc chắn nuocirci dưỡng lograveng từ bi lagrave traacutenh
saacutet sanh vagrave traacutenh gacircy tổn hại cho bất cứ người nagraveo vagrave chuacuteng
sinh nagraveo
Hai tuy nhiecircn đừng necircn cho rằng chỉ việc ăn chay lagrave
hoagraven toagraven trở thagravenh một Phật tử tốt theo đạo Phật Việc ăn
chay khocircng phải lagrave thay thế được cho những việc thực hagravenh
tu tập vagrave giữ giới hạnh đạo đức khaacutec Như đatilde noacutei trecircn Phật
giaacuteo nhấn mạnh vagraveo sự tu tập sự sống giữ giới hạnh vagrave tu
dưỡng Tacircm để coacute Tacircm trong sạch lagravenh mạnh vagrave chiacutenh
điều nagravey mới tạo ra Nghiệp tốt lagravenh tạo ra cuộc sống tốt
lagravenh
(15) Tại sao coacute những tu sĩ vẫn ăn thịt trong khi rau cải
thigrave rất dễ dagraveng coacute được ở khắp nơi
Khi coacute người trong Tăng Đoagraven đoacute lagrave ngagravei Devadatta
(Đề-bagrave-đạt-đa) đatilde đề xuất với Phật về việc ăn chay vagrave cấm
caacutec tu sĩ ăn thịt caacute Đức Phật đatilde từ chối đề xuất nagravey Coacute lẽ
Đức Phật đatilde coacute nhiều lyacute do thiết thực vagraveo hoagraven cảnh xatilde hội
thời đoacute bởi vigrave rau cải khocircng được gieo trồng một caacutech trugrave
phuacute ở những vugraveng miền bắc Ấn Độ vagraveo thời xưa đoacute đặc
110 Con đường của chuacuteng ta
biệt rau cải vagrave ngũ cốc lagrave rất khan hiếm vagraveo những mugravea khocirc
hạn ở xung quanh lưu vực socircng Hằng
Viacute dụ sau nagravey nếu chỉ ăn chay bằng rau cải thigrave sẽ rất khoacute
khăn cho những vugraveng Phật giaacuteo như Tacircy Tạng vigrave ở đoacute gia
suacutec thigrave rất nhiều magrave những rau cải traacutei cacircy thigrave cực kỳ khan
hiếm khoacute trồng được ở vugraveng đất khắc nghiệt đoacute
Vagraveo thời Đức Phật cho đến tận ngagravey nay những tu sĩ
(theo Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy) vẫn sống nhờ vagraveo thức ăn
khất thực Vagrave thức ăn khất thực lagrave tugravey theo lograveng bố thiacute của
thiacute chủ vagrave Phật tử cuacuteng dường Nếu những tu sĩ yecircu cầu chỉ
giới hạn cuacuteng dường bằng thức ăn toagraven-chay toagraven rau cải
ngũ cốc thigrave điều đoacute coacute thể tạo gaacutenh nặng cho những thiacute chủ
cuacuteng dường thức ăn hagraveng ngagravey cho caacutec Tăng Ni Thực tế lagrave
đa số mọi người trong cuộc sống ở những xứ sở nagravey đều
tranh thủ ldquomột lầnrdquo thời gian trong ngagravey để nấu thức ăn
trước lagrave cuacuteng dường caacutec sư thầy sau lagrave phần cograven lại để gia
đigravenh ăn Magrave đa số những gia đigravenh Phật tử nagravey cũng ăn mặn
như truyền thống từ thời Đức Phật Vigrave vậy những thầy tu
của Nam Tocircng nhận vagrave ăn bất cứ thứ gigrave được cho ngay cả
lagrave thịt miễn sao những loại thịt đoacute nằm trong giới hạnh của
ldquoTam Tịnh Nhụcrdquo như đatilde noacutei trecircn lagrave được
Xin noacutei thecircm một chuacutet về Giới Luật của Tăng Đoagraven
Vigrave Phật giaacuteo Nguyecircn thủy cấm khocircng cho caacutec tu sĩ nhận sự
cuacuteng dường bố thiacute bằng tiền bạc Cho necircn họ khocircng coacute cơ
hội đi mua thức ăn bằng tiền bạc để magrave chọn thức ăn theo yacute
muốn của migravenh (giả sử như họ coacute muốn ăn chay) Họ hoagraven
toagraven phụ thuộc vagraveo thức ăn khất thực của dacircn lagraveng của thiacute
chủ bố thiacute cho họ hagraveng ngagravey Ngay cả khi họ nấu ăn trong tu
viện tịnh xaacute thigrave những nguyecircn liệu thực phẩm cũng lagrave do
những Phật tử mang tới cuacuteng dường (Hy vọng quyacute vị hiểu
ra được chỗ nagravey)
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 111
Ngagravey nay thực tế rất nhiều tu sĩ vagrave chugravea chiền theo Phacirc
giaacuteo Nguyecircn Thủy cũng ưu tiecircn việc ăn chay như ở Thaacutei
Lan ở Miến Điệnhellipkhi những điều kiện hậu cần cho pheacutep
Tuy nhiecircn những thầy tu ldquonghiecircm tuacutecrdquo theo truyền thống
Đại Thừa chắc chắn lagrave ăn chay tuyệt đối
(16) Việc ăn những đồ chay giả mặn coacute lagrave ngụy biện vagrave
đạo đức giả hay khocircng Tại sao lại lagravem thức ăn chay giả
mặn ở caacutec nước Đocircng Aacute như Việt Nam Trung Quốc Đagravei
Loan Triều Tiecircn
Đồ ăn chay giả mặn lagrave những thức ăn ldquochayrdquo lagravem từ bột
đậu nagravenh nấm vagrave thực vật nhưng được lagravem vagrave trigravenh bagravey
giống như những moacuten ăn mặn Nhiều nơi những người Phật
tử nấu vagrave ăn những đồ ăn kiểu nagravey bị cho lagrave đạo đức giả
Caacutei lyacute lagrave Đatilde ăn chay để quecircn đi thịt caacute quecircn đi việc saacutet sinh
động vật vậy magrave khi nấu chay lại chế biến ldquorau cảirdquo giống
hệt như mugravei vị higravenh dạng của thịt caacute để lsquogợi nhớrsquo đến những
thức ăn từ thịt caacute (vagrave coacute thể để ăn cho được ngon miệng
hơn)
Một số người thigrave giải thiacutech rằng việc lagravem thức ăn chay
giả mặn lagrave caacutech lagravem cho những người chưa ăn chay bước
qua ăn chay được dễ dagraveng hơn khocircng bị bỡ ngỡ khocircng bị
khoacute ăn khi chuyển từ ăn mặn qua ăn chay() Điều nagravey dugrave coacute
đuacuteng đối với một số người nhưng coacute lẽ chỉ lagrave tự nguỵ biện
Rotilde ragraveng lagrave trong tất cả những quaacuten ăn chay vagrave trong những
dịp lễ lagravenh caacutec Phật tử tề tựu về caacutec chugravea chiền ở Việt Nam
vagrave những nước Đocircng Aacute khaacutec thigrave hầu hết thức ăn chay đều
được chế biến vagrave trigravenh bagravey với higravenh dạng higravenh thức vagrave
hương vị y hệt thức ăn mặn vagrave được dugraveng bởi tất cả mọi
người vagrave cả Tăng Ni
112 Con đường của chuacuteng ta
Coacute hai vấn đề hay ldquohai lyacute lẽrdquo cần suy nghiệm vagrave bạn cần
chọn cho migravenh quan điểm nagraveo bạn thấy đuacuteng đắn lagrave phugrave
hợp với giaacuteo lyacute của Phật vagrave phugrave hợp với lograveng từ-bi của
chiacutenh migravenh
Một (1) khi đồ chay giả mặn được chế biến vagrave trigravenh bagravey
cho số đocircng Phật tử lagrave những người bigravenh thường đang ăn
mặn thigrave họ noacutei lagrave chế biến như vậy để những người đang ăn
thịt caacute chuyển qua ăn chay được dễ dagraveng hơn vigrave higravenh thức
vagrave mugravei vị cũng gần giống moacuten mặn Cho necircn tất cả quaacuten
cơm chay nhagrave hagraveng chay vagrave những nơi cuacuteng dường Trai
Tăng cũng đều lagravem như vậy Đoacute caacutech khuyến khiacutech mọi
người ăn chay
Hai(2) khi lagravem đồ chay giả mặn vagrave cuacuteng dường cho Tăng
Ni thigrave họ lại noacutei Tăng Ni thọ dụng thức ăn chay giả mặn
nhưng Tacircm khocircng hề khởi sinh điều gigrave về đồ ăn mặn như
thịt caacute Điều nagravey rất khoacute noacutei Đức Phật đatilde noacutei khi coacute đối
tượng tiếp xuacutec như mugravei vị higravenh sắchellipthigrave cảm-thọ vagrave ldquotacircm-
khởirdquo sẽ khởi sinh
Cho dugrave theo Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy thigrave việc ăn mặn lagrave
khocircng bị cấm nhưng nếu đatilde traacutenh ăn đồ mặn thật sự vigrave lyacute
do khocircng muốn higravenh thugrave mugravei vị của thịt caacute lagravem động lograveng
từ bi lagravem suy nghĩ về việc saacutet sinh giết hại thigrave việc lagravem đồ
ăn chay giả mặn với higravenh thugrave mugravei vị như của thịt caacute thật
(thịt gigrave caacute gigrave thigrave coacute những higravenh thugrave vagrave mugravei vị đuacuteng như vậy)
chắc sẽ lagravem khởi sinh trong tacircm những nhận-thức [tưởng]
về loại thịt hay caacute đoacute Vagrave như vậy lại đi ngược lại yacute nghĩa
của việc ăn chay Như vậy caacutei ldquoyacute nghĩardquo của việc ăn chay
lagrave vigrave lograveng từ-bi lagrave để quecircn đi higravenh ảnh mugravei vị của thịt caacute
thật cũng khocircng cograven ở đacircy
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 113
Bạn coacute thể tự hỏi rằng nếu ăn chay vigrave lograveng từ-bi vagrave sự
thanh-tịnh của thacircn vagrave tacircm thigrave rau cải nấm rơm đậu
nagravenhhellip được cắt thagravenh từng miếng nhỏ vuocircng vức ăn khocircng
thấy ngon miệng một caacutech tự nhiecircn hay sao magrave cần phải
cocircng phu cắt tỉa gaacuten gheacutep tạo higravenh vagrave cho vagraveo những gia
vị mugravei vị để thức ăn phải giống như chả lụa caacute kho heo
xagraveo thịt nướnghellip thigrave mới ăn thấy ngon miệng được
Tuy nhiecircn dugrave tốt hay xấu thigrave việc ăn chay hay ăn đồ
chay giả mặn vẫn tốt hơn nhiều so với việc ldquocố yacuterdquo ăn thịt ăn
caacute với caacutei tacircm ldquoyacute thứcrdquo rotilde việc giết thịt saacutet sanh chắc chắn
đatilde xảy ra đacircu đoacute (ở những lograve giết mổ ở chợ vagrave ở trong nhagrave
bếp của những người nấu)
Đức Phật
Tất cả mọi chuacuteng sinh
Đều mưu cầu được sống
Đều mưu cầu hạnh phuacutec
helliphelliphelliphellip
Migravenh run sợ đao kiếm
Migravenh cũng sợ chết choacutec
Vậy lấy người lagrave migravenh
Thigrave khocircng necircn giết hại
Khocircng gacircy ra giết hại
(Kinh Phaacutep Cuacute ndash Kệ 129)
114 Con đường của chuacuteng ta
(17) Những cảnh giới1 hiện hữu (cotildei sống) khaacutec nhau lagrave
gigrave Chuacuteng lagrave những nơi thực hay ảo
Theo truyền thống Phật giaacuteo coacute năm (5) cảnh giới hiện
hữu magrave tất cả caacutec loagravei chuacuteng sinh coacute mặt ở đoacute Năm cảnh
giới đoacute lagrave
Địa Ngục
Suacutec Sinh
Ngạ Quỷ
Người
Thiecircn Thần vagrave Trời
Những cảnh giới thấp xấu đầy đau khổ lagrave Địa ngục Suacutec
sinh Ngạ quỷ
bull Địa ngục theo kinh điển bao gồm 08 đại địa ngục vagrave
160 tiểu địa ngục bao bọc xung quanh những đại địa ngục
đoacute
bull Suacutec sinh lagrave cảnh giới của tất cả loagravei động vật từ nhỏ beacute
cho đến to lớn
bull Ngạ quỷ (peta) coacute nghĩa lagrave ldquoquỷ đoacuteirdquo hoặc hay được
gọi lagrave những lsquohồn marsquo hay ldquonhững người khuất mặtrdquo xung
quanh ta Ngạ quỷ sống trong cotildei vocirc cugraveng đagravey đọa vagrave đau
khổ luocircn luocircn thiếu thốn luocircn luocircn đoacutei khaacutet magrave khocircng
được ăn uống Vagrave coacute những loagravei ngạ quỷ luocircn luocircn ở gần
những người thacircn quyến cograven sống của migravenh vagrave coacute thể thấy
được tất cả những gigrave họ hagraveng thacircn quyến của migravenh đang
lagravem vagrave luocircn luocircn khao khaacutet những người thacircn lagravem những
1ldquoCảnh giớirdquo lagrave hoagraven cảnh lagrave phacircn giới cao thấp viacute dụ cảnh giới suacutec sinh cảnh giới
địa ngục cảnh giới trecircn trời Trong mỗi loại cảnh giới cao thấp đoacute coacute thể coacute nhiều
ldquocotildei sốngrdquo khaacutec nhau viacute dụ địa ngục coacute 168 tầng hay ldquocotildeirdquo khaacutec nhau cảnh giới
trecircn trời thigrave coacute đến 28 ldquocotildeirdquo sống khaacutec nhau
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 115
việc cocircng-đức vagrave hồi-hướng cocircng đức đoacute cho họ để họ
hưởng được cocircng-đức đoacute Đoacute lagrave caacutech duy nhất giuacutep họ giảm
bớt nghiệp xấu vagrave hy vọng được taacutei sinh về một cotildei lagravenh
khaacutec
bull Cotildei Suacutec sinh vagrave Ngạ quỷ lagrave ở cugraveng nơi với cotildei Người
cugraveng ở trecircn bề mặt traacutei đất
bull [Xin để yacute thecircm loagravei Quỷ thần A-tu-la (asuras) lagrave loagravei
quỷ thần dị dạng to lớn ở cotildei trời của Nam Thiecircn Vương
(thuộc Tứ Đại Thiecircn Vương) nhưng do nghiệp xấu luocircn
sống với tacircm sacircn hận hung hatilden vagrave đau khổ cho necircn họ cũng
thuộc về cảnh giới thấp xấu đau khổ mặc dugrave cotildei sống của họ
lagrave thuộc về trecircn cảnh giới trời thần Cho necircn nhiều truyền
thống Phật giaacuteo khaacutec đatilde tiacutenh riecircng cotildei quỷ thần A-tu-la một
cảnh-giới đau khổ riecircng vagrave do caacutech tiacutenh như vậy necircn tổng
cộng coacute 06 cảnh giới magrave chuacuteng sinh đang hiện hữu
Bạn coacute biết khocircng coacute rất nhiều coacute lograveng tốt vagrave chiacutenh trực
họ lagrave những người tốt bụng cocircng bằng vagrave coacute lograveng bi mẫn
nhưng họ coacute tacircm hay dễ bị noacuteng giận Họ coacute thể noacuteng giận
vigrave nhiều lyacute do xảy ra hagraveng ngagravey họ noacuteng giận vigrave bất đồng
vigrave tự aacutei vigrave caacutei ta bị xuacutec phạm hoặc vigrave sự bất cocircng vigrave quaacute
noacuteng ruột lo lắng cho người thacircn vagrave người khaacutec vigrave hoagraven
cảnh trớ trecircu vigrave gặp phải người xấu vigrave buồn bực nhacircn tigravenh
thế thaacuteiNếu họ khocircng tu tập tacircm để giảm trừ tacircm sacircn-giận
đoacute thigrave sau khi chết họ rất dễ bị taacutei sinh thagravenh những quỷ
thần A-tu-la đau khổ như vậy]
bull Những cảnh giới cao đẹp lagrave cotildei Người vagrave những cotildei Trời
của caacutec thiecircn thần vagrave caacutec vị trời Phạm Thiecircn (Brahmas)
bull Kinh điển cũng ghi rằng coacute nhiều ldquotầngrdquo tức nhiều
ldquocotildeirdquo cao thấp khaacutec nhau trong cảnh giới Địa Ngục vagrave trong
cảnh giới Thiecircn Thần vagrave Trời
116 Con đường của chuacuteng ta
bull Nếu loagravei quỷ thần A-tu-la (asuras) được taacutech riecircng ra
thagravenh một (đơn vị) cotildei hiện hữu riecircng biệt vagrave caacutec tầng địa
ngục được gom chung thagravenh một cotildei thigrave tổng cộng coacute 04
cotildei thuộc cảnh giới xấu [Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷ vagrave A-
tu-la] 07 cotildei Dục giới phuacutec lagravenh [gồm 1 cotildei dục giới lagrave cotildei
Người vagrave 06 cotildei dục giới của Thiecircn thần) 16 cotildei Trời Sắc
Giới vagrave 04 cotildei Trời Vocirc Sắc Giới
Tổng cộng Coacute 31 Cotildei hiện hữu magrave con người (vagrave chuacuteng
sinh) coacute thể bị hay được taacutei sinh về đoacute ngay sau khi từ giatilde
kiếp sống hiện tại
Chẳng hạn ở cảnh giới địa ngục coacute đến 168 ldquotầngrdquo đại địa
ngục vagrave tiểu địa ngục khaacutec nhau tugravey theo mức độ Nghiệp aacutec
nặng nề magrave chuacuteng sinh bị rơi rớt vagrave đagravey đọa vagraveo đoacute
Cograven trecircn cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời coacute rất nhiều cotildei
Trời khaacutec nhau tugravey theo mức độ do Nghiệp thiện lagravenh magrave
chuacuteng sinh được taacutei sinh về đoacute gồm coacute 06 Cotildei Trời Dục
Giới 16 Cotildei Trời Sắc Giới vagrave 04 Cotildei Trời Vocirc Sắc Giới
Để dễ higravenh dung bạn coacute thể liecircn-tưởng đến một cotildei lagrave
ldquocotildei Ngườirdquo trecircn traacutei đất magrave chuacuteng ta đang sống gồm 193
nước trải dagravei trecircn 07 đại lục địa Nếu chuacuteng ta may mắn
được sống trong những đất nước văn minh thanh bigravenh vagrave
khiacute hậu ocircn hogravea thigrave đoacute lagrave một điều phuacutec lagravenh so với việc phải
sống trong những đất nước lạc hậu đầy chiến tranh vagrave khiacute
hậu khắc nghiệt đoacutei nghegraveo vagrave bệnh tật Những đất nước trecircn
traacutei đất vagrave mức độ dễ sống vagrave khoacute sống khaacutec nhau thậm chiacute
quaacute checircnh lệch nhau thigrave cũng giống như những ldquocotildeirdquo khaacutec
nhau trecircn cảnh giới trecircn Trời hay những ldquocotildeirdquo khaacutec nhau
trong cảnh giới dưới địa ngục vậy
Vigrave vậy coacute thể noacutei rằng bất kỳ một cotildei Trời nagraveo đoacute (trong
26 cotildei thuộc cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời) lagrave chắc chắn sẽ
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 117
tốt đẹp hơn vagrave phuacutec lagravenh hơn bất cứ quốc gia nagraveo trecircn traacutei
đất cotildei người
Vagrave ngược lại coacute thể hiểu bất kỳ một ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo
nagraveo đoacute (trong 168 ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo) của cảnh giới địa ngục
cũng chắc chắn lagrave kinh khủng hơn đagravey đọa hơn vagrave toagraven lagrave
đau khổ hơn bất kỳ xứ sở nagraveo trecircn traacutei đất
Vigrave vậy ở nơi đacircu đời sống hay mocirci trường sống coacute sự tagraven
bạo độc tagravei aacutep bức vagrave đagravey đọa quaacute khốc liệt với con người
thigrave người ta hay gọi lagrave ldquođịa ngục trần gianrdquo
Khi noacutei về đời sống Thacircn-Tacircm của con người Đức Phật
thường noacutei một caacutech ẩn dụ về những ldquocảnh giớirdquo coacute nghĩa
lagrave những tigravenh trạng hạnh phuacutec hay đau khổ khaacutec nhau của
con người tugravey theo hoagraven cảnh của mỗi người
-Viacute dụ một người đang phải chịu tật nguyền đau đớn
hoặc tinh thần khủng hoảng thigrave người đoacute đatilde giống như đang
chịu cảnh địa ngục
-Những người khocircng cograven lẽ sống gigrave chỉ biết nằm chờ đến
bữa ăn vagrave sống để ăn thigrave chẳng khaacutec nagraveo sống như cảnh suacutec
sinh
-Những người quaacute tham lam luocircn luocircn tham muốn thegravem
khaacutet magrave chẳng bao giờ được thỏa matilden dugrave đatilde coacute đầy đủ thigrave
được cho lagrave giống như loagravei ngạ quỷ luocircn luocircn cảm thấy đoacutei
thiếu vagrave đau khổ vigrave thegravem khaacutet
-Người luocircn luocircn coacute maacuteu sacircn giận ganh tị chiến tranh
tranh dagravenh quyền lực vagrave của cải thigrave tacircm cũng chẳng khaacutec
nagraveo loagravei quỷ thần dị dạng A-tu-la luocircn luocircn sống với tacircm
sacircn hận thugrave hằn vagrave hiếu chiến
118 Con đường của chuacuteng ta
-Vagrave những ai được sinh ra đẹp đẽ vagrave giagraveu sang coacute thể
được gọi lagrave đang sống sung sướng như ở cotildei thiecircn thần hay
thiecircn đagraveng Cotildei thiecircn thần dường như lagrave mơ ước của Viacute dụ
những ngocirci sao thể thầu hết mọi người bởi vậy khi những
tagravei tử điện ảnh nổi tiếng sống trong nhagrave cao cửa đẹp vagrave luocircn
coacute hagraveng triệu người hacircm mộ hay lsquotocircn thờrsquo thigrave những người
hacircm mộ đoacute gọi họ lagrave những lsquothiecircn thầnrsquo
Rotilde ragraveng lagrave những cotildei thấp xấu như Địa Ngục Ngạ Quỷ
Suacutec Sinh Quỷ Thần dị dạng lagrave đầy đau khổ vagrave hagravenh hạ Vagrave
những cotildei Thiecircn thần vagrave Trời trecircn tiecircn cảnh lagrave đầy phuacutec
lagravenh vagrave sung sướng
-Tuy nhiecircn Đức Phật noacutei rằng ở những cotildei thấp xấu đoacute
chuacuteng sinh khoacute magrave lagravem được một việc cocircng đức nagraveo để tiacutech
lũy Nghiệp tốt được Những chuacuteng sinh ở trong những cotildei
thấp xấu bị đọa đagravey như vậy thigrave chỉ lo chịu đựng mọi đau
khổ hagravenh hạ chứ khocircng cograven thời gian hay cơ hội lagravem
chuyện phuacutec đức nagraveo (Khi đatilde bị ở trong cảnh giới Địa ngục
hay Suacutec sinh thigrave coacute lagravem cocircng đức cũng chẳng coacute điều gigrave để
lagravem Vagrave tacircm thức của chuacuteng sinh đang bị ở trong cotildei địa
ngục vagrave suacutec sinh cũng khoacute magrave khởi sinh một triacute tuệ căn bản
nagraveo để magrave lagravem chuyện cocircng đức Thời gian bị ở trong
những cotildei đoacute thật lagrave dagravei khocircng thể nghĩ bagraven vigrave khoacute magrave tạo
ra được nghiệp tốt nagraveo để chuyển hoacutea taacutei sinh vagraveo những
cảnh giới tốt hơn)
-Trong khi đoacute những chuacuteng sinh ở những cotildei bồng lai
của Thiecircn thần vagrave Trời thigrave chỉ lo hưởng thụ sung sướng
khocircng cograven bị đau khổ cho necircn họ cũng chẳng rảnh rang để
suy tư hay nghĩ nhiều đến những việc cocircng đức Ở những
cotildei phuacutec lagravenh sung sướng đoacute những thiecircn thần cũng khocircng
nhigraven thấy được những lẽ vocirc-thường vagrave biến-đổi nhanh
choacuteng như ở trong cotildei Người
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 119
-Như vậy chỉ cograven cotildei Người lagrave coacute đủ hai bản chất Khổ vagrave
Sướng lagrave thiacutech hợp để học tập vagrave thực hagravenh giaacuteo phaacutep của
Đức Phật Hơn nữa chỉ coacute ở cotildei Người thigrave tất cả chuacuteng sinh
mới coacute cơ hội lagravem những hagravenh động cocircng-đức lagravem những
việc tốt lagravem người tốt vagrave nhờ đoacute tiacutech lũy Nghiệp tốt
Những Nghiệp tốt sẽ lagrave những hagravenh trang cho những chuyến
đi sau nagravey sau khi từ giatilde cotildei Người vagrave cũng nhờ vậy mới
mong coacute ngagravey giải thoaacutet hoagraven toagraven
Tuy nhiecircn Đức Phật coacute kể rằng coacute những chuacuteng sinh lagrave
thiecircn thần ở những cotildei Trời cũng cố gắng thực hagravenh giaacuteo
phaacutep của Đức Phật vagrave đatilde coacute thể chứng ngộ Niết-bagraven Vigrave
vậy Đức Phật đatilde cố gắng khuyecircn dạy mọi người hatildey nỗ lực
tu tập lagravem những điều tốt lagravenh để tiacutech lũy Nghiệp tốt Đoacute lagrave
cơ hội để được taacutei sinh về những cotildei lagravenh đaacuteng quyacute đoacute
Cho dugrave những cảnh giới (gồm 31 cotildei hiện hữu) coacute thực
sự tồn tại trong vũ trụ hay khocircng hoặc đoacute chỉ lagrave những
trạng thaacutei tacircm của từng chuacuteng sinh thigrave vấn đề đoacute cũng
khocircng quan trọng Điều quan trọng lagrave chuacuteng ta theo nguyecircn
lyacute khoa học của Phật giaacuteo đoacute lagrave sống tốt thigrave sẽ tạo Nghiệp
tốt vagrave nhờ đoacute bạn coacute quyền hy vọng sẽ được taacutei sinh về
những cotildei phuacutec lagravenh sau khi chết
Mục điacutech trước sau của caacutec Phật tử lagrave phải được về cotildei
lagravenh traacutenh được những cotildei thấp xấu đầy đau khổ vagrave đọa đagravey
kinh khủng như cảnh Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷhellip
Cograven đối với mục tiecircu tột-cugraveng lagrave giải thoaacutet khỏi vograveng taacutei
sinh luacircn hồi thigrave chỉ khi chuacuteng ta được ở trong những cotildei
lagravenh thigrave mới coacute thể tiếp tục lagravem việc tốt lagravenh vagrave thực hagravenh
Phật Phaacutep thigrave mới mong coacute ngagravey đạt đến Niết-bagraven sự giải
thoaacutet hoagraven toagraven khỏi luacircn hồi sinh tử
120 Con đường của chuacuteng ta
(18) Khi đạo Phật được truyền baacute sang những nước
phương Tacircy rất nhiều người phương Tacircy đatilde theo Đạo
Phật Điều đoacute coacute đuacuteng như vậy khocircng
Riecircng ở Mỹ con số người thực sự thực hagravenh theo Phật
giaacuteo vẫn cograven iacutet Giaacuteo sư Seymour Lachman đồng taacutec giả
của quyển saacutech nổi tiếng ldquoMột quốc Gia Becircn Dưới Chuacuteardquo
(One Nation Under God) ước lượng khoảng 800000 người
lagrave Phật tử ở Mỹ Tuy nhiecircn những nhagrave nghiecircn cứu Phật
giaacuteo thigrave cho rằng con số đoacute coacute thể lagrave nhiều hơn 4-5 lần nếu
tiacutenh cả con số những người theo đạo Phật nhập cư liecircn tục
từ những nước Đocircng Nam Aacute vagrave Đocircng Aacute
Số người theo đạo Phật ở chacircu Acircu khoảng 4 triệu người
chủ yếu ở caacutec nước Đức Phaacutep Anh Yacute
Số người theo đạo Phật ở chacircu Uacutec cũng khaacute nhiều vagrave
tăng nhanh Thống kecirc năm 2011 cho biết coacute khoảng
529000 người Uacutec theo đạo Phật trong tổng dacircn số khoảng
215 triệu người con số Phật tử tăng nhanh từ khoảng 21
dacircn số lecircn gần 25 dacircn số trong năm năm cuối
Coacute rất nhiều danh nhacircn rất nổi tiếng ở những nước Acircu
Mỹ đatilde theo đạo Phật hoặc đatilde chuyển từ đạo của họ qua đạo
Phật Trong số đoacute coacute nhiều người nổi tiếng nhất trong lĩnh
vực của migravenh trecircn thế giới magrave bạn coacute thể đatilde dễ dagraveng biết
đến từ lacircu Viacute dụ như
William Ford Jr Chủ hatildeng xe hơi Ford
Steve Jobs Chủ tịch hatildeng maacutey tiacutenh Apple Inc
Tiger Woods Nhagrave vocirc địch gocircn thế giới
Richard Gere Tagravei tử điện ảnh
Harrison Ford Tagravei tử điện ảnh
Orlando Bloom Tagravei tử điện ảnh
Keanu Reeves Tagravei tử điện ảnh
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 121
Uma Thurman Tagravei tử điện ảnh
Oliver Stone Đạo diễn điện ảnh
Tina Turner Ca sĩ nhạc Pop
Adam Yauch Ca sĩ nhạc Pop
Herbie Hancock Nhạc sĩ nhạc Jazz
Roberto Baggio Cầu thủ boacuteng đaacute Yacute
Phil Jackson Cầu thủ boacuteng rỗ NBA
Marshall Cty Marshall Goldsmith Partners
Goldsmith
helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip
Bạn cũng coacute thể đọc thecircm một bagravei viết rất hay về bối
cảnh Phật giaacuteo ở Hollywood vagrave Hoa Kỳ trecircn trang www
unboundintrasuntcnjeduarchiveslifestyleoldbuddha với
tựa đề ldquoNhững Ngocirci Sao Lagrave Phật Tửrdquo
(19) Bạn vẫn cograven nhiều cacircu hỏi muốn được trả lời
Nếu bạn vẫn cograven nhiều thắc mắc về yacute nghĩa vagrave giaacuteo lyacute
Phật giaacuteo vagrave việc thực hagravenh đạo Phật xin bạn hatildey tigravem đọc
một quyển saacutech về vấn đaacutep theo từng đề mục rất hay coacute tecircn
lagrave ldquoNhững Hỏi Đaacutep Hayrdquo (Good Question Good Answer)
của ngagravei S Dhammika Quyển saacutech nagravey đatilde được dịch ra
nhiều ngocircn ngữ vagrave cũng coacute bản dịch ra tiếng Việt của cư sĩ
Phạm Kim Khaacutenh vagrave TS Bigravenh Anson mang tecircn ldquoPhật Phaacutep
Vấn Đaacuteprdquo
Bạn coacute thể tham khảo thecircm quyển ldquoVấn Đaacutep về Phật
giaacuteordquo được biecircn soạn bởi cugraveng người viết do cugraveng nhagrave xuất
bản ấn hagravenh 2012 cugraveng với quyển saacutech nagravey
108 Con đường của chuacuteng ta
thể giết người Đoacute lagrave lyacute do tại sao Đức Phật đưa ra giới cấm
ldquoKhocircng được saacutet sinhrdquo Chiacutenh Giới Hạnh thứ nhất nagravey lagrave
nhacircn tố để higravenh thagravenh quan điểm ăn chay trong đạo Phật
(Phụ Lục 18)
Nhiều người đatilde suy nghiệm về sự tagraven bạo khi giết hại suacutec
vật necircn họ đatilde từ bỏ sự thegravem muốn ăn thịt caacute vagrave trở thagravenh
những người ăn chay chứ khocircng riecircng những người theo
đạo Phật mới ăn chay Rất nhiều người phương Tacircy bacircy giờ
ăn chay vigrave quan điểm từ-bi nagravey
Ở đacircy rất mong bạn đọc necircn đọc thecircm những giảng luận
với nhiều goacutec nhigraven về đề tagravei ldquonhạy cảm vagrave quan trọngrdquo nagravey
trong bagravei Phụ Lục ở cuối saacutech
Do vấn đề nagravey lagrave quan trọng vagrave bạn lagrave người Phật tử
tại gia cần phải tự migravenh suy nghĩ vagrave tự quyết định cho migravenh
như thế nagraveo lagrave đuacuteng sai như thế nagraveo lagrave hợp đạo lyacute vagrave hợp
với lời Phật dạy bởi vigrave vấn đề nagravey được hiểu vagrave thực hagravenh
khaacutec nhau bởi nhiều trường phaacutei Phật giaacuteo khaacutec nhau Bạn
cần necircn đọc vagrave tham khảo thecircm nhiều nguồn kinh saacutech vagrave
luận giảng khaacutec nhau
Tuy nhiecircn trong hạn hẹp của quyển saacutech nhỏ beacute nagravey chỉ
mong muốn noacutei nocircm na lại như sau
(1) Theo quan điểm của Phật giaacuteo Nguyecircn thủy thigrave bạn
coacute thể ăn chay Hoặc nếu việc ăn chay lagrave khoacute khăn bất tiện
(vigrave phải đi khất thực hoặc vigrave phải nhờ vagraveo nguồn thức ăn
của người khaacutec để nuocirci thacircn hoặc mocirci trường sống ở nơi đoacute
khocircng thể coacute nhiều thức ăn thực vật) thigrave bạn coacute thể tiếp tục
ăn mặn trong khi vẫn lagrave một Phật tử đạo hạnh
(2) Theo quan điểm của Phật giaacuteo Đại Thừa người xuất
gia thigrave bắt buộc phải ăn chay (rau cải thực vậthellip) Cograven Phật
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 109
tử tại gia nếu ăn chay được hợp với sức khỏe vagrave tiện lợi của
migravenh thigrave necircn ăn chay lagrave sự thực hagravenh rất đaacuteng khen ngợi
Cograven nếu khocircng Phật tử tại gia được khuyến khiacutech ăn chay
vagraveo caacutec ngagravey lễ lagravenh như ngagravey Rằm Mồng Một hay những
ngagravey giữ Taacutem giớihellipđể tăng trưởng lograveng Từ Bi đối với con
người vagrave vạn vật
bull Tại đacircy coacute hai vấn đề chuacuteng ta cần necircn suy nghĩ theo
thiển yacute của tocirci
Một ăn chay chắc chắn lagrave caacutech tốt đẹp đối với một Phật
Tử vagrave ăn chay lagrave chắc chắn nuocirci dưỡng lograveng từ bi lagrave traacutenh
saacutet sanh vagrave traacutenh gacircy tổn hại cho bất cứ người nagraveo vagrave chuacuteng
sinh nagraveo
Hai tuy nhiecircn đừng necircn cho rằng chỉ việc ăn chay lagrave
hoagraven toagraven trở thagravenh một Phật tử tốt theo đạo Phật Việc ăn
chay khocircng phải lagrave thay thế được cho những việc thực hagravenh
tu tập vagrave giữ giới hạnh đạo đức khaacutec Như đatilde noacutei trecircn Phật
giaacuteo nhấn mạnh vagraveo sự tu tập sự sống giữ giới hạnh vagrave tu
dưỡng Tacircm để coacute Tacircm trong sạch lagravenh mạnh vagrave chiacutenh
điều nagravey mới tạo ra Nghiệp tốt lagravenh tạo ra cuộc sống tốt
lagravenh
(15) Tại sao coacute những tu sĩ vẫn ăn thịt trong khi rau cải
thigrave rất dễ dagraveng coacute được ở khắp nơi
Khi coacute người trong Tăng Đoagraven đoacute lagrave ngagravei Devadatta
(Đề-bagrave-đạt-đa) đatilde đề xuất với Phật về việc ăn chay vagrave cấm
caacutec tu sĩ ăn thịt caacute Đức Phật đatilde từ chối đề xuất nagravey Coacute lẽ
Đức Phật đatilde coacute nhiều lyacute do thiết thực vagraveo hoagraven cảnh xatilde hội
thời đoacute bởi vigrave rau cải khocircng được gieo trồng một caacutech trugrave
phuacute ở những vugraveng miền bắc Ấn Độ vagraveo thời xưa đoacute đặc
110 Con đường của chuacuteng ta
biệt rau cải vagrave ngũ cốc lagrave rất khan hiếm vagraveo những mugravea khocirc
hạn ở xung quanh lưu vực socircng Hằng
Viacute dụ sau nagravey nếu chỉ ăn chay bằng rau cải thigrave sẽ rất khoacute
khăn cho những vugraveng Phật giaacuteo như Tacircy Tạng vigrave ở đoacute gia
suacutec thigrave rất nhiều magrave những rau cải traacutei cacircy thigrave cực kỳ khan
hiếm khoacute trồng được ở vugraveng đất khắc nghiệt đoacute
Vagraveo thời Đức Phật cho đến tận ngagravey nay những tu sĩ
(theo Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy) vẫn sống nhờ vagraveo thức ăn
khất thực Vagrave thức ăn khất thực lagrave tugravey theo lograveng bố thiacute của
thiacute chủ vagrave Phật tử cuacuteng dường Nếu những tu sĩ yecircu cầu chỉ
giới hạn cuacuteng dường bằng thức ăn toagraven-chay toagraven rau cải
ngũ cốc thigrave điều đoacute coacute thể tạo gaacutenh nặng cho những thiacute chủ
cuacuteng dường thức ăn hagraveng ngagravey cho caacutec Tăng Ni Thực tế lagrave
đa số mọi người trong cuộc sống ở những xứ sở nagravey đều
tranh thủ ldquomột lầnrdquo thời gian trong ngagravey để nấu thức ăn
trước lagrave cuacuteng dường caacutec sư thầy sau lagrave phần cograven lại để gia
đigravenh ăn Magrave đa số những gia đigravenh Phật tử nagravey cũng ăn mặn
như truyền thống từ thời Đức Phật Vigrave vậy những thầy tu
của Nam Tocircng nhận vagrave ăn bất cứ thứ gigrave được cho ngay cả
lagrave thịt miễn sao những loại thịt đoacute nằm trong giới hạnh của
ldquoTam Tịnh Nhụcrdquo như đatilde noacutei trecircn lagrave được
Xin noacutei thecircm một chuacutet về Giới Luật của Tăng Đoagraven
Vigrave Phật giaacuteo Nguyecircn thủy cấm khocircng cho caacutec tu sĩ nhận sự
cuacuteng dường bố thiacute bằng tiền bạc Cho necircn họ khocircng coacute cơ
hội đi mua thức ăn bằng tiền bạc để magrave chọn thức ăn theo yacute
muốn của migravenh (giả sử như họ coacute muốn ăn chay) Họ hoagraven
toagraven phụ thuộc vagraveo thức ăn khất thực của dacircn lagraveng của thiacute
chủ bố thiacute cho họ hagraveng ngagravey Ngay cả khi họ nấu ăn trong tu
viện tịnh xaacute thigrave những nguyecircn liệu thực phẩm cũng lagrave do
những Phật tử mang tới cuacuteng dường (Hy vọng quyacute vị hiểu
ra được chỗ nagravey)
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 111
Ngagravey nay thực tế rất nhiều tu sĩ vagrave chugravea chiền theo Phacirc
giaacuteo Nguyecircn Thủy cũng ưu tiecircn việc ăn chay như ở Thaacutei
Lan ở Miến Điệnhellipkhi những điều kiện hậu cần cho pheacutep
Tuy nhiecircn những thầy tu ldquonghiecircm tuacutecrdquo theo truyền thống
Đại Thừa chắc chắn lagrave ăn chay tuyệt đối
(16) Việc ăn những đồ chay giả mặn coacute lagrave ngụy biện vagrave
đạo đức giả hay khocircng Tại sao lại lagravem thức ăn chay giả
mặn ở caacutec nước Đocircng Aacute như Việt Nam Trung Quốc Đagravei
Loan Triều Tiecircn
Đồ ăn chay giả mặn lagrave những thức ăn ldquochayrdquo lagravem từ bột
đậu nagravenh nấm vagrave thực vật nhưng được lagravem vagrave trigravenh bagravey
giống như những moacuten ăn mặn Nhiều nơi những người Phật
tử nấu vagrave ăn những đồ ăn kiểu nagravey bị cho lagrave đạo đức giả
Caacutei lyacute lagrave Đatilde ăn chay để quecircn đi thịt caacute quecircn đi việc saacutet sinh
động vật vậy magrave khi nấu chay lại chế biến ldquorau cảirdquo giống
hệt như mugravei vị higravenh dạng của thịt caacute để lsquogợi nhớrsquo đến những
thức ăn từ thịt caacute (vagrave coacute thể để ăn cho được ngon miệng
hơn)
Một số người thigrave giải thiacutech rằng việc lagravem thức ăn chay
giả mặn lagrave caacutech lagravem cho những người chưa ăn chay bước
qua ăn chay được dễ dagraveng hơn khocircng bị bỡ ngỡ khocircng bị
khoacute ăn khi chuyển từ ăn mặn qua ăn chay() Điều nagravey dugrave coacute
đuacuteng đối với một số người nhưng coacute lẽ chỉ lagrave tự nguỵ biện
Rotilde ragraveng lagrave trong tất cả những quaacuten ăn chay vagrave trong những
dịp lễ lagravenh caacutec Phật tử tề tựu về caacutec chugravea chiền ở Việt Nam
vagrave những nước Đocircng Aacute khaacutec thigrave hầu hết thức ăn chay đều
được chế biến vagrave trigravenh bagravey với higravenh dạng higravenh thức vagrave
hương vị y hệt thức ăn mặn vagrave được dugraveng bởi tất cả mọi
người vagrave cả Tăng Ni
112 Con đường của chuacuteng ta
Coacute hai vấn đề hay ldquohai lyacute lẽrdquo cần suy nghiệm vagrave bạn cần
chọn cho migravenh quan điểm nagraveo bạn thấy đuacuteng đắn lagrave phugrave
hợp với giaacuteo lyacute của Phật vagrave phugrave hợp với lograveng từ-bi của
chiacutenh migravenh
Một (1) khi đồ chay giả mặn được chế biến vagrave trigravenh bagravey
cho số đocircng Phật tử lagrave những người bigravenh thường đang ăn
mặn thigrave họ noacutei lagrave chế biến như vậy để những người đang ăn
thịt caacute chuyển qua ăn chay được dễ dagraveng hơn vigrave higravenh thức
vagrave mugravei vị cũng gần giống moacuten mặn Cho necircn tất cả quaacuten
cơm chay nhagrave hagraveng chay vagrave những nơi cuacuteng dường Trai
Tăng cũng đều lagravem như vậy Đoacute caacutech khuyến khiacutech mọi
người ăn chay
Hai(2) khi lagravem đồ chay giả mặn vagrave cuacuteng dường cho Tăng
Ni thigrave họ lại noacutei Tăng Ni thọ dụng thức ăn chay giả mặn
nhưng Tacircm khocircng hề khởi sinh điều gigrave về đồ ăn mặn như
thịt caacute Điều nagravey rất khoacute noacutei Đức Phật đatilde noacutei khi coacute đối
tượng tiếp xuacutec như mugravei vị higravenh sắchellipthigrave cảm-thọ vagrave ldquotacircm-
khởirdquo sẽ khởi sinh
Cho dugrave theo Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy thigrave việc ăn mặn lagrave
khocircng bị cấm nhưng nếu đatilde traacutenh ăn đồ mặn thật sự vigrave lyacute
do khocircng muốn higravenh thugrave mugravei vị của thịt caacute lagravem động lograveng
từ bi lagravem suy nghĩ về việc saacutet sinh giết hại thigrave việc lagravem đồ
ăn chay giả mặn với higravenh thugrave mugravei vị như của thịt caacute thật
(thịt gigrave caacute gigrave thigrave coacute những higravenh thugrave vagrave mugravei vị đuacuteng như vậy)
chắc sẽ lagravem khởi sinh trong tacircm những nhận-thức [tưởng]
về loại thịt hay caacute đoacute Vagrave như vậy lại đi ngược lại yacute nghĩa
của việc ăn chay Như vậy caacutei ldquoyacute nghĩardquo của việc ăn chay
lagrave vigrave lograveng từ-bi lagrave để quecircn đi higravenh ảnh mugravei vị của thịt caacute
thật cũng khocircng cograven ở đacircy
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 113
Bạn coacute thể tự hỏi rằng nếu ăn chay vigrave lograveng từ-bi vagrave sự
thanh-tịnh của thacircn vagrave tacircm thigrave rau cải nấm rơm đậu
nagravenhhellip được cắt thagravenh từng miếng nhỏ vuocircng vức ăn khocircng
thấy ngon miệng một caacutech tự nhiecircn hay sao magrave cần phải
cocircng phu cắt tỉa gaacuten gheacutep tạo higravenh vagrave cho vagraveo những gia
vị mugravei vị để thức ăn phải giống như chả lụa caacute kho heo
xagraveo thịt nướnghellip thigrave mới ăn thấy ngon miệng được
Tuy nhiecircn dugrave tốt hay xấu thigrave việc ăn chay hay ăn đồ
chay giả mặn vẫn tốt hơn nhiều so với việc ldquocố yacuterdquo ăn thịt ăn
caacute với caacutei tacircm ldquoyacute thứcrdquo rotilde việc giết thịt saacutet sanh chắc chắn
đatilde xảy ra đacircu đoacute (ở những lograve giết mổ ở chợ vagrave ở trong nhagrave
bếp của những người nấu)
Đức Phật
Tất cả mọi chuacuteng sinh
Đều mưu cầu được sống
Đều mưu cầu hạnh phuacutec
helliphelliphelliphellip
Migravenh run sợ đao kiếm
Migravenh cũng sợ chết choacutec
Vậy lấy người lagrave migravenh
Thigrave khocircng necircn giết hại
Khocircng gacircy ra giết hại
(Kinh Phaacutep Cuacute ndash Kệ 129)
114 Con đường của chuacuteng ta
(17) Những cảnh giới1 hiện hữu (cotildei sống) khaacutec nhau lagrave
gigrave Chuacuteng lagrave những nơi thực hay ảo
Theo truyền thống Phật giaacuteo coacute năm (5) cảnh giới hiện
hữu magrave tất cả caacutec loagravei chuacuteng sinh coacute mặt ở đoacute Năm cảnh
giới đoacute lagrave
Địa Ngục
Suacutec Sinh
Ngạ Quỷ
Người
Thiecircn Thần vagrave Trời
Những cảnh giới thấp xấu đầy đau khổ lagrave Địa ngục Suacutec
sinh Ngạ quỷ
bull Địa ngục theo kinh điển bao gồm 08 đại địa ngục vagrave
160 tiểu địa ngục bao bọc xung quanh những đại địa ngục
đoacute
bull Suacutec sinh lagrave cảnh giới của tất cả loagravei động vật từ nhỏ beacute
cho đến to lớn
bull Ngạ quỷ (peta) coacute nghĩa lagrave ldquoquỷ đoacuteirdquo hoặc hay được
gọi lagrave những lsquohồn marsquo hay ldquonhững người khuất mặtrdquo xung
quanh ta Ngạ quỷ sống trong cotildei vocirc cugraveng đagravey đọa vagrave đau
khổ luocircn luocircn thiếu thốn luocircn luocircn đoacutei khaacutet magrave khocircng
được ăn uống Vagrave coacute những loagravei ngạ quỷ luocircn luocircn ở gần
những người thacircn quyến cograven sống của migravenh vagrave coacute thể thấy
được tất cả những gigrave họ hagraveng thacircn quyến của migravenh đang
lagravem vagrave luocircn luocircn khao khaacutet những người thacircn lagravem những
1ldquoCảnh giớirdquo lagrave hoagraven cảnh lagrave phacircn giới cao thấp viacute dụ cảnh giới suacutec sinh cảnh giới
địa ngục cảnh giới trecircn trời Trong mỗi loại cảnh giới cao thấp đoacute coacute thể coacute nhiều
ldquocotildei sốngrdquo khaacutec nhau viacute dụ địa ngục coacute 168 tầng hay ldquocotildeirdquo khaacutec nhau cảnh giới
trecircn trời thigrave coacute đến 28 ldquocotildeirdquo sống khaacutec nhau
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 115
việc cocircng-đức vagrave hồi-hướng cocircng đức đoacute cho họ để họ
hưởng được cocircng-đức đoacute Đoacute lagrave caacutech duy nhất giuacutep họ giảm
bớt nghiệp xấu vagrave hy vọng được taacutei sinh về một cotildei lagravenh
khaacutec
bull Cotildei Suacutec sinh vagrave Ngạ quỷ lagrave ở cugraveng nơi với cotildei Người
cugraveng ở trecircn bề mặt traacutei đất
bull [Xin để yacute thecircm loagravei Quỷ thần A-tu-la (asuras) lagrave loagravei
quỷ thần dị dạng to lớn ở cotildei trời của Nam Thiecircn Vương
(thuộc Tứ Đại Thiecircn Vương) nhưng do nghiệp xấu luocircn
sống với tacircm sacircn hận hung hatilden vagrave đau khổ cho necircn họ cũng
thuộc về cảnh giới thấp xấu đau khổ mặc dugrave cotildei sống của họ
lagrave thuộc về trecircn cảnh giới trời thần Cho necircn nhiều truyền
thống Phật giaacuteo khaacutec đatilde tiacutenh riecircng cotildei quỷ thần A-tu-la một
cảnh-giới đau khổ riecircng vagrave do caacutech tiacutenh như vậy necircn tổng
cộng coacute 06 cảnh giới magrave chuacuteng sinh đang hiện hữu
Bạn coacute biết khocircng coacute rất nhiều coacute lograveng tốt vagrave chiacutenh trực
họ lagrave những người tốt bụng cocircng bằng vagrave coacute lograveng bi mẫn
nhưng họ coacute tacircm hay dễ bị noacuteng giận Họ coacute thể noacuteng giận
vigrave nhiều lyacute do xảy ra hagraveng ngagravey họ noacuteng giận vigrave bất đồng
vigrave tự aacutei vigrave caacutei ta bị xuacutec phạm hoặc vigrave sự bất cocircng vigrave quaacute
noacuteng ruột lo lắng cho người thacircn vagrave người khaacutec vigrave hoagraven
cảnh trớ trecircu vigrave gặp phải người xấu vigrave buồn bực nhacircn tigravenh
thế thaacuteiNếu họ khocircng tu tập tacircm để giảm trừ tacircm sacircn-giận
đoacute thigrave sau khi chết họ rất dễ bị taacutei sinh thagravenh những quỷ
thần A-tu-la đau khổ như vậy]
bull Những cảnh giới cao đẹp lagrave cotildei Người vagrave những cotildei Trời
của caacutec thiecircn thần vagrave caacutec vị trời Phạm Thiecircn (Brahmas)
bull Kinh điển cũng ghi rằng coacute nhiều ldquotầngrdquo tức nhiều
ldquocotildeirdquo cao thấp khaacutec nhau trong cảnh giới Địa Ngục vagrave trong
cảnh giới Thiecircn Thần vagrave Trời
116 Con đường của chuacuteng ta
bull Nếu loagravei quỷ thần A-tu-la (asuras) được taacutech riecircng ra
thagravenh một (đơn vị) cotildei hiện hữu riecircng biệt vagrave caacutec tầng địa
ngục được gom chung thagravenh một cotildei thigrave tổng cộng coacute 04
cotildei thuộc cảnh giới xấu [Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷ vagrave A-
tu-la] 07 cotildei Dục giới phuacutec lagravenh [gồm 1 cotildei dục giới lagrave cotildei
Người vagrave 06 cotildei dục giới của Thiecircn thần) 16 cotildei Trời Sắc
Giới vagrave 04 cotildei Trời Vocirc Sắc Giới
Tổng cộng Coacute 31 Cotildei hiện hữu magrave con người (vagrave chuacuteng
sinh) coacute thể bị hay được taacutei sinh về đoacute ngay sau khi từ giatilde
kiếp sống hiện tại
Chẳng hạn ở cảnh giới địa ngục coacute đến 168 ldquotầngrdquo đại địa
ngục vagrave tiểu địa ngục khaacutec nhau tugravey theo mức độ Nghiệp aacutec
nặng nề magrave chuacuteng sinh bị rơi rớt vagrave đagravey đọa vagraveo đoacute
Cograven trecircn cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời coacute rất nhiều cotildei
Trời khaacutec nhau tugravey theo mức độ do Nghiệp thiện lagravenh magrave
chuacuteng sinh được taacutei sinh về đoacute gồm coacute 06 Cotildei Trời Dục
Giới 16 Cotildei Trời Sắc Giới vagrave 04 Cotildei Trời Vocirc Sắc Giới
Để dễ higravenh dung bạn coacute thể liecircn-tưởng đến một cotildei lagrave
ldquocotildei Ngườirdquo trecircn traacutei đất magrave chuacuteng ta đang sống gồm 193
nước trải dagravei trecircn 07 đại lục địa Nếu chuacuteng ta may mắn
được sống trong những đất nước văn minh thanh bigravenh vagrave
khiacute hậu ocircn hogravea thigrave đoacute lagrave một điều phuacutec lagravenh so với việc phải
sống trong những đất nước lạc hậu đầy chiến tranh vagrave khiacute
hậu khắc nghiệt đoacutei nghegraveo vagrave bệnh tật Những đất nước trecircn
traacutei đất vagrave mức độ dễ sống vagrave khoacute sống khaacutec nhau thậm chiacute
quaacute checircnh lệch nhau thigrave cũng giống như những ldquocotildeirdquo khaacutec
nhau trecircn cảnh giới trecircn Trời hay những ldquocotildeirdquo khaacutec nhau
trong cảnh giới dưới địa ngục vậy
Vigrave vậy coacute thể noacutei rằng bất kỳ một cotildei Trời nagraveo đoacute (trong
26 cotildei thuộc cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời) lagrave chắc chắn sẽ
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 117
tốt đẹp hơn vagrave phuacutec lagravenh hơn bất cứ quốc gia nagraveo trecircn traacutei
đất cotildei người
Vagrave ngược lại coacute thể hiểu bất kỳ một ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo
nagraveo đoacute (trong 168 ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo) của cảnh giới địa ngục
cũng chắc chắn lagrave kinh khủng hơn đagravey đọa hơn vagrave toagraven lagrave
đau khổ hơn bất kỳ xứ sở nagraveo trecircn traacutei đất
Vigrave vậy ở nơi đacircu đời sống hay mocirci trường sống coacute sự tagraven
bạo độc tagravei aacutep bức vagrave đagravey đọa quaacute khốc liệt với con người
thigrave người ta hay gọi lagrave ldquođịa ngục trần gianrdquo
Khi noacutei về đời sống Thacircn-Tacircm của con người Đức Phật
thường noacutei một caacutech ẩn dụ về những ldquocảnh giớirdquo coacute nghĩa
lagrave những tigravenh trạng hạnh phuacutec hay đau khổ khaacutec nhau của
con người tugravey theo hoagraven cảnh của mỗi người
-Viacute dụ một người đang phải chịu tật nguyền đau đớn
hoặc tinh thần khủng hoảng thigrave người đoacute đatilde giống như đang
chịu cảnh địa ngục
-Những người khocircng cograven lẽ sống gigrave chỉ biết nằm chờ đến
bữa ăn vagrave sống để ăn thigrave chẳng khaacutec nagraveo sống như cảnh suacutec
sinh
-Những người quaacute tham lam luocircn luocircn tham muốn thegravem
khaacutet magrave chẳng bao giờ được thỏa matilden dugrave đatilde coacute đầy đủ thigrave
được cho lagrave giống như loagravei ngạ quỷ luocircn luocircn cảm thấy đoacutei
thiếu vagrave đau khổ vigrave thegravem khaacutet
-Người luocircn luocircn coacute maacuteu sacircn giận ganh tị chiến tranh
tranh dagravenh quyền lực vagrave của cải thigrave tacircm cũng chẳng khaacutec
nagraveo loagravei quỷ thần dị dạng A-tu-la luocircn luocircn sống với tacircm
sacircn hận thugrave hằn vagrave hiếu chiến
118 Con đường của chuacuteng ta
-Vagrave những ai được sinh ra đẹp đẽ vagrave giagraveu sang coacute thể
được gọi lagrave đang sống sung sướng như ở cotildei thiecircn thần hay
thiecircn đagraveng Cotildei thiecircn thần dường như lagrave mơ ước của Viacute dụ
những ngocirci sao thể thầu hết mọi người bởi vậy khi những
tagravei tử điện ảnh nổi tiếng sống trong nhagrave cao cửa đẹp vagrave luocircn
coacute hagraveng triệu người hacircm mộ hay lsquotocircn thờrsquo thigrave những người
hacircm mộ đoacute gọi họ lagrave những lsquothiecircn thầnrsquo
Rotilde ragraveng lagrave những cotildei thấp xấu như Địa Ngục Ngạ Quỷ
Suacutec Sinh Quỷ Thần dị dạng lagrave đầy đau khổ vagrave hagravenh hạ Vagrave
những cotildei Thiecircn thần vagrave Trời trecircn tiecircn cảnh lagrave đầy phuacutec
lagravenh vagrave sung sướng
-Tuy nhiecircn Đức Phật noacutei rằng ở những cotildei thấp xấu đoacute
chuacuteng sinh khoacute magrave lagravem được một việc cocircng đức nagraveo để tiacutech
lũy Nghiệp tốt được Những chuacuteng sinh ở trong những cotildei
thấp xấu bị đọa đagravey như vậy thigrave chỉ lo chịu đựng mọi đau
khổ hagravenh hạ chứ khocircng cograven thời gian hay cơ hội lagravem
chuyện phuacutec đức nagraveo (Khi đatilde bị ở trong cảnh giới Địa ngục
hay Suacutec sinh thigrave coacute lagravem cocircng đức cũng chẳng coacute điều gigrave để
lagravem Vagrave tacircm thức của chuacuteng sinh đang bị ở trong cotildei địa
ngục vagrave suacutec sinh cũng khoacute magrave khởi sinh một triacute tuệ căn bản
nagraveo để magrave lagravem chuyện cocircng đức Thời gian bị ở trong
những cotildei đoacute thật lagrave dagravei khocircng thể nghĩ bagraven vigrave khoacute magrave tạo
ra được nghiệp tốt nagraveo để chuyển hoacutea taacutei sinh vagraveo những
cảnh giới tốt hơn)
-Trong khi đoacute những chuacuteng sinh ở những cotildei bồng lai
của Thiecircn thần vagrave Trời thigrave chỉ lo hưởng thụ sung sướng
khocircng cograven bị đau khổ cho necircn họ cũng chẳng rảnh rang để
suy tư hay nghĩ nhiều đến những việc cocircng đức Ở những
cotildei phuacutec lagravenh sung sướng đoacute những thiecircn thần cũng khocircng
nhigraven thấy được những lẽ vocirc-thường vagrave biến-đổi nhanh
choacuteng như ở trong cotildei Người
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 119
-Như vậy chỉ cograven cotildei Người lagrave coacute đủ hai bản chất Khổ vagrave
Sướng lagrave thiacutech hợp để học tập vagrave thực hagravenh giaacuteo phaacutep của
Đức Phật Hơn nữa chỉ coacute ở cotildei Người thigrave tất cả chuacuteng sinh
mới coacute cơ hội lagravem những hagravenh động cocircng-đức lagravem những
việc tốt lagravem người tốt vagrave nhờ đoacute tiacutech lũy Nghiệp tốt
Những Nghiệp tốt sẽ lagrave những hagravenh trang cho những chuyến
đi sau nagravey sau khi từ giatilde cotildei Người vagrave cũng nhờ vậy mới
mong coacute ngagravey giải thoaacutet hoagraven toagraven
Tuy nhiecircn Đức Phật coacute kể rằng coacute những chuacuteng sinh lagrave
thiecircn thần ở những cotildei Trời cũng cố gắng thực hagravenh giaacuteo
phaacutep của Đức Phật vagrave đatilde coacute thể chứng ngộ Niết-bagraven Vigrave
vậy Đức Phật đatilde cố gắng khuyecircn dạy mọi người hatildey nỗ lực
tu tập lagravem những điều tốt lagravenh để tiacutech lũy Nghiệp tốt Đoacute lagrave
cơ hội để được taacutei sinh về những cotildei lagravenh đaacuteng quyacute đoacute
Cho dugrave những cảnh giới (gồm 31 cotildei hiện hữu) coacute thực
sự tồn tại trong vũ trụ hay khocircng hoặc đoacute chỉ lagrave những
trạng thaacutei tacircm của từng chuacuteng sinh thigrave vấn đề đoacute cũng
khocircng quan trọng Điều quan trọng lagrave chuacuteng ta theo nguyecircn
lyacute khoa học của Phật giaacuteo đoacute lagrave sống tốt thigrave sẽ tạo Nghiệp
tốt vagrave nhờ đoacute bạn coacute quyền hy vọng sẽ được taacutei sinh về
những cotildei phuacutec lagravenh sau khi chết
Mục điacutech trước sau của caacutec Phật tử lagrave phải được về cotildei
lagravenh traacutenh được những cotildei thấp xấu đầy đau khổ vagrave đọa đagravey
kinh khủng như cảnh Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷhellip
Cograven đối với mục tiecircu tột-cugraveng lagrave giải thoaacutet khỏi vograveng taacutei
sinh luacircn hồi thigrave chỉ khi chuacuteng ta được ở trong những cotildei
lagravenh thigrave mới coacute thể tiếp tục lagravem việc tốt lagravenh vagrave thực hagravenh
Phật Phaacutep thigrave mới mong coacute ngagravey đạt đến Niết-bagraven sự giải
thoaacutet hoagraven toagraven khỏi luacircn hồi sinh tử
120 Con đường của chuacuteng ta
(18) Khi đạo Phật được truyền baacute sang những nước
phương Tacircy rất nhiều người phương Tacircy đatilde theo Đạo
Phật Điều đoacute coacute đuacuteng như vậy khocircng
Riecircng ở Mỹ con số người thực sự thực hagravenh theo Phật
giaacuteo vẫn cograven iacutet Giaacuteo sư Seymour Lachman đồng taacutec giả
của quyển saacutech nổi tiếng ldquoMột quốc Gia Becircn Dưới Chuacuteardquo
(One Nation Under God) ước lượng khoảng 800000 người
lagrave Phật tử ở Mỹ Tuy nhiecircn những nhagrave nghiecircn cứu Phật
giaacuteo thigrave cho rằng con số đoacute coacute thể lagrave nhiều hơn 4-5 lần nếu
tiacutenh cả con số những người theo đạo Phật nhập cư liecircn tục
từ những nước Đocircng Nam Aacute vagrave Đocircng Aacute
Số người theo đạo Phật ở chacircu Acircu khoảng 4 triệu người
chủ yếu ở caacutec nước Đức Phaacutep Anh Yacute
Số người theo đạo Phật ở chacircu Uacutec cũng khaacute nhiều vagrave
tăng nhanh Thống kecirc năm 2011 cho biết coacute khoảng
529000 người Uacutec theo đạo Phật trong tổng dacircn số khoảng
215 triệu người con số Phật tử tăng nhanh từ khoảng 21
dacircn số lecircn gần 25 dacircn số trong năm năm cuối
Coacute rất nhiều danh nhacircn rất nổi tiếng ở những nước Acircu
Mỹ đatilde theo đạo Phật hoặc đatilde chuyển từ đạo của họ qua đạo
Phật Trong số đoacute coacute nhiều người nổi tiếng nhất trong lĩnh
vực của migravenh trecircn thế giới magrave bạn coacute thể đatilde dễ dagraveng biết
đến từ lacircu Viacute dụ như
William Ford Jr Chủ hatildeng xe hơi Ford
Steve Jobs Chủ tịch hatildeng maacutey tiacutenh Apple Inc
Tiger Woods Nhagrave vocirc địch gocircn thế giới
Richard Gere Tagravei tử điện ảnh
Harrison Ford Tagravei tử điện ảnh
Orlando Bloom Tagravei tử điện ảnh
Keanu Reeves Tagravei tử điện ảnh
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 121
Uma Thurman Tagravei tử điện ảnh
Oliver Stone Đạo diễn điện ảnh
Tina Turner Ca sĩ nhạc Pop
Adam Yauch Ca sĩ nhạc Pop
Herbie Hancock Nhạc sĩ nhạc Jazz
Roberto Baggio Cầu thủ boacuteng đaacute Yacute
Phil Jackson Cầu thủ boacuteng rỗ NBA
Marshall Cty Marshall Goldsmith Partners
Goldsmith
helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip
Bạn cũng coacute thể đọc thecircm một bagravei viết rất hay về bối
cảnh Phật giaacuteo ở Hollywood vagrave Hoa Kỳ trecircn trang www
unboundintrasuntcnjeduarchiveslifestyleoldbuddha với
tựa đề ldquoNhững Ngocirci Sao Lagrave Phật Tửrdquo
(19) Bạn vẫn cograven nhiều cacircu hỏi muốn được trả lời
Nếu bạn vẫn cograven nhiều thắc mắc về yacute nghĩa vagrave giaacuteo lyacute
Phật giaacuteo vagrave việc thực hagravenh đạo Phật xin bạn hatildey tigravem đọc
một quyển saacutech về vấn đaacutep theo từng đề mục rất hay coacute tecircn
lagrave ldquoNhững Hỏi Đaacutep Hayrdquo (Good Question Good Answer)
của ngagravei S Dhammika Quyển saacutech nagravey đatilde được dịch ra
nhiều ngocircn ngữ vagrave cũng coacute bản dịch ra tiếng Việt của cư sĩ
Phạm Kim Khaacutenh vagrave TS Bigravenh Anson mang tecircn ldquoPhật Phaacutep
Vấn Đaacuteprdquo
Bạn coacute thể tham khảo thecircm quyển ldquoVấn Đaacutep về Phật
giaacuteordquo được biecircn soạn bởi cugraveng người viết do cugraveng nhagrave xuất
bản ấn hagravenh 2012 cugraveng với quyển saacutech nagravey
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 109
tử tại gia nếu ăn chay được hợp với sức khỏe vagrave tiện lợi của
migravenh thigrave necircn ăn chay lagrave sự thực hagravenh rất đaacuteng khen ngợi
Cograven nếu khocircng Phật tử tại gia được khuyến khiacutech ăn chay
vagraveo caacutec ngagravey lễ lagravenh như ngagravey Rằm Mồng Một hay những
ngagravey giữ Taacutem giớihellipđể tăng trưởng lograveng Từ Bi đối với con
người vagrave vạn vật
bull Tại đacircy coacute hai vấn đề chuacuteng ta cần necircn suy nghĩ theo
thiển yacute của tocirci
Một ăn chay chắc chắn lagrave caacutech tốt đẹp đối với một Phật
Tử vagrave ăn chay lagrave chắc chắn nuocirci dưỡng lograveng từ bi lagrave traacutenh
saacutet sanh vagrave traacutenh gacircy tổn hại cho bất cứ người nagraveo vagrave chuacuteng
sinh nagraveo
Hai tuy nhiecircn đừng necircn cho rằng chỉ việc ăn chay lagrave
hoagraven toagraven trở thagravenh một Phật tử tốt theo đạo Phật Việc ăn
chay khocircng phải lagrave thay thế được cho những việc thực hagravenh
tu tập vagrave giữ giới hạnh đạo đức khaacutec Như đatilde noacutei trecircn Phật
giaacuteo nhấn mạnh vagraveo sự tu tập sự sống giữ giới hạnh vagrave tu
dưỡng Tacircm để coacute Tacircm trong sạch lagravenh mạnh vagrave chiacutenh
điều nagravey mới tạo ra Nghiệp tốt lagravenh tạo ra cuộc sống tốt
lagravenh
(15) Tại sao coacute những tu sĩ vẫn ăn thịt trong khi rau cải
thigrave rất dễ dagraveng coacute được ở khắp nơi
Khi coacute người trong Tăng Đoagraven đoacute lagrave ngagravei Devadatta
(Đề-bagrave-đạt-đa) đatilde đề xuất với Phật về việc ăn chay vagrave cấm
caacutec tu sĩ ăn thịt caacute Đức Phật đatilde từ chối đề xuất nagravey Coacute lẽ
Đức Phật đatilde coacute nhiều lyacute do thiết thực vagraveo hoagraven cảnh xatilde hội
thời đoacute bởi vigrave rau cải khocircng được gieo trồng một caacutech trugrave
phuacute ở những vugraveng miền bắc Ấn Độ vagraveo thời xưa đoacute đặc
110 Con đường của chuacuteng ta
biệt rau cải vagrave ngũ cốc lagrave rất khan hiếm vagraveo những mugravea khocirc
hạn ở xung quanh lưu vực socircng Hằng
Viacute dụ sau nagravey nếu chỉ ăn chay bằng rau cải thigrave sẽ rất khoacute
khăn cho những vugraveng Phật giaacuteo như Tacircy Tạng vigrave ở đoacute gia
suacutec thigrave rất nhiều magrave những rau cải traacutei cacircy thigrave cực kỳ khan
hiếm khoacute trồng được ở vugraveng đất khắc nghiệt đoacute
Vagraveo thời Đức Phật cho đến tận ngagravey nay những tu sĩ
(theo Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy) vẫn sống nhờ vagraveo thức ăn
khất thực Vagrave thức ăn khất thực lagrave tugravey theo lograveng bố thiacute của
thiacute chủ vagrave Phật tử cuacuteng dường Nếu những tu sĩ yecircu cầu chỉ
giới hạn cuacuteng dường bằng thức ăn toagraven-chay toagraven rau cải
ngũ cốc thigrave điều đoacute coacute thể tạo gaacutenh nặng cho những thiacute chủ
cuacuteng dường thức ăn hagraveng ngagravey cho caacutec Tăng Ni Thực tế lagrave
đa số mọi người trong cuộc sống ở những xứ sở nagravey đều
tranh thủ ldquomột lầnrdquo thời gian trong ngagravey để nấu thức ăn
trước lagrave cuacuteng dường caacutec sư thầy sau lagrave phần cograven lại để gia
đigravenh ăn Magrave đa số những gia đigravenh Phật tử nagravey cũng ăn mặn
như truyền thống từ thời Đức Phật Vigrave vậy những thầy tu
của Nam Tocircng nhận vagrave ăn bất cứ thứ gigrave được cho ngay cả
lagrave thịt miễn sao những loại thịt đoacute nằm trong giới hạnh của
ldquoTam Tịnh Nhụcrdquo như đatilde noacutei trecircn lagrave được
Xin noacutei thecircm một chuacutet về Giới Luật của Tăng Đoagraven
Vigrave Phật giaacuteo Nguyecircn thủy cấm khocircng cho caacutec tu sĩ nhận sự
cuacuteng dường bố thiacute bằng tiền bạc Cho necircn họ khocircng coacute cơ
hội đi mua thức ăn bằng tiền bạc để magrave chọn thức ăn theo yacute
muốn của migravenh (giả sử như họ coacute muốn ăn chay) Họ hoagraven
toagraven phụ thuộc vagraveo thức ăn khất thực của dacircn lagraveng của thiacute
chủ bố thiacute cho họ hagraveng ngagravey Ngay cả khi họ nấu ăn trong tu
viện tịnh xaacute thigrave những nguyecircn liệu thực phẩm cũng lagrave do
những Phật tử mang tới cuacuteng dường (Hy vọng quyacute vị hiểu
ra được chỗ nagravey)
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 111
Ngagravey nay thực tế rất nhiều tu sĩ vagrave chugravea chiền theo Phacirc
giaacuteo Nguyecircn Thủy cũng ưu tiecircn việc ăn chay như ở Thaacutei
Lan ở Miến Điệnhellipkhi những điều kiện hậu cần cho pheacutep
Tuy nhiecircn những thầy tu ldquonghiecircm tuacutecrdquo theo truyền thống
Đại Thừa chắc chắn lagrave ăn chay tuyệt đối
(16) Việc ăn những đồ chay giả mặn coacute lagrave ngụy biện vagrave
đạo đức giả hay khocircng Tại sao lại lagravem thức ăn chay giả
mặn ở caacutec nước Đocircng Aacute như Việt Nam Trung Quốc Đagravei
Loan Triều Tiecircn
Đồ ăn chay giả mặn lagrave những thức ăn ldquochayrdquo lagravem từ bột
đậu nagravenh nấm vagrave thực vật nhưng được lagravem vagrave trigravenh bagravey
giống như những moacuten ăn mặn Nhiều nơi những người Phật
tử nấu vagrave ăn những đồ ăn kiểu nagravey bị cho lagrave đạo đức giả
Caacutei lyacute lagrave Đatilde ăn chay để quecircn đi thịt caacute quecircn đi việc saacutet sinh
động vật vậy magrave khi nấu chay lại chế biến ldquorau cảirdquo giống
hệt như mugravei vị higravenh dạng của thịt caacute để lsquogợi nhớrsquo đến những
thức ăn từ thịt caacute (vagrave coacute thể để ăn cho được ngon miệng
hơn)
Một số người thigrave giải thiacutech rằng việc lagravem thức ăn chay
giả mặn lagrave caacutech lagravem cho những người chưa ăn chay bước
qua ăn chay được dễ dagraveng hơn khocircng bị bỡ ngỡ khocircng bị
khoacute ăn khi chuyển từ ăn mặn qua ăn chay() Điều nagravey dugrave coacute
đuacuteng đối với một số người nhưng coacute lẽ chỉ lagrave tự nguỵ biện
Rotilde ragraveng lagrave trong tất cả những quaacuten ăn chay vagrave trong những
dịp lễ lagravenh caacutec Phật tử tề tựu về caacutec chugravea chiền ở Việt Nam
vagrave những nước Đocircng Aacute khaacutec thigrave hầu hết thức ăn chay đều
được chế biến vagrave trigravenh bagravey với higravenh dạng higravenh thức vagrave
hương vị y hệt thức ăn mặn vagrave được dugraveng bởi tất cả mọi
người vagrave cả Tăng Ni
112 Con đường của chuacuteng ta
Coacute hai vấn đề hay ldquohai lyacute lẽrdquo cần suy nghiệm vagrave bạn cần
chọn cho migravenh quan điểm nagraveo bạn thấy đuacuteng đắn lagrave phugrave
hợp với giaacuteo lyacute của Phật vagrave phugrave hợp với lograveng từ-bi của
chiacutenh migravenh
Một (1) khi đồ chay giả mặn được chế biến vagrave trigravenh bagravey
cho số đocircng Phật tử lagrave những người bigravenh thường đang ăn
mặn thigrave họ noacutei lagrave chế biến như vậy để những người đang ăn
thịt caacute chuyển qua ăn chay được dễ dagraveng hơn vigrave higravenh thức
vagrave mugravei vị cũng gần giống moacuten mặn Cho necircn tất cả quaacuten
cơm chay nhagrave hagraveng chay vagrave những nơi cuacuteng dường Trai
Tăng cũng đều lagravem như vậy Đoacute caacutech khuyến khiacutech mọi
người ăn chay
Hai(2) khi lagravem đồ chay giả mặn vagrave cuacuteng dường cho Tăng
Ni thigrave họ lại noacutei Tăng Ni thọ dụng thức ăn chay giả mặn
nhưng Tacircm khocircng hề khởi sinh điều gigrave về đồ ăn mặn như
thịt caacute Điều nagravey rất khoacute noacutei Đức Phật đatilde noacutei khi coacute đối
tượng tiếp xuacutec như mugravei vị higravenh sắchellipthigrave cảm-thọ vagrave ldquotacircm-
khởirdquo sẽ khởi sinh
Cho dugrave theo Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy thigrave việc ăn mặn lagrave
khocircng bị cấm nhưng nếu đatilde traacutenh ăn đồ mặn thật sự vigrave lyacute
do khocircng muốn higravenh thugrave mugravei vị của thịt caacute lagravem động lograveng
từ bi lagravem suy nghĩ về việc saacutet sinh giết hại thigrave việc lagravem đồ
ăn chay giả mặn với higravenh thugrave mugravei vị như của thịt caacute thật
(thịt gigrave caacute gigrave thigrave coacute những higravenh thugrave vagrave mugravei vị đuacuteng như vậy)
chắc sẽ lagravem khởi sinh trong tacircm những nhận-thức [tưởng]
về loại thịt hay caacute đoacute Vagrave như vậy lại đi ngược lại yacute nghĩa
của việc ăn chay Như vậy caacutei ldquoyacute nghĩardquo của việc ăn chay
lagrave vigrave lograveng từ-bi lagrave để quecircn đi higravenh ảnh mugravei vị của thịt caacute
thật cũng khocircng cograven ở đacircy
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 113
Bạn coacute thể tự hỏi rằng nếu ăn chay vigrave lograveng từ-bi vagrave sự
thanh-tịnh của thacircn vagrave tacircm thigrave rau cải nấm rơm đậu
nagravenhhellip được cắt thagravenh từng miếng nhỏ vuocircng vức ăn khocircng
thấy ngon miệng một caacutech tự nhiecircn hay sao magrave cần phải
cocircng phu cắt tỉa gaacuten gheacutep tạo higravenh vagrave cho vagraveo những gia
vị mugravei vị để thức ăn phải giống như chả lụa caacute kho heo
xagraveo thịt nướnghellip thigrave mới ăn thấy ngon miệng được
Tuy nhiecircn dugrave tốt hay xấu thigrave việc ăn chay hay ăn đồ
chay giả mặn vẫn tốt hơn nhiều so với việc ldquocố yacuterdquo ăn thịt ăn
caacute với caacutei tacircm ldquoyacute thứcrdquo rotilde việc giết thịt saacutet sanh chắc chắn
đatilde xảy ra đacircu đoacute (ở những lograve giết mổ ở chợ vagrave ở trong nhagrave
bếp của những người nấu)
Đức Phật
Tất cả mọi chuacuteng sinh
Đều mưu cầu được sống
Đều mưu cầu hạnh phuacutec
helliphelliphelliphellip
Migravenh run sợ đao kiếm
Migravenh cũng sợ chết choacutec
Vậy lấy người lagrave migravenh
Thigrave khocircng necircn giết hại
Khocircng gacircy ra giết hại
(Kinh Phaacutep Cuacute ndash Kệ 129)
114 Con đường của chuacuteng ta
(17) Những cảnh giới1 hiện hữu (cotildei sống) khaacutec nhau lagrave
gigrave Chuacuteng lagrave những nơi thực hay ảo
Theo truyền thống Phật giaacuteo coacute năm (5) cảnh giới hiện
hữu magrave tất cả caacutec loagravei chuacuteng sinh coacute mặt ở đoacute Năm cảnh
giới đoacute lagrave
Địa Ngục
Suacutec Sinh
Ngạ Quỷ
Người
Thiecircn Thần vagrave Trời
Những cảnh giới thấp xấu đầy đau khổ lagrave Địa ngục Suacutec
sinh Ngạ quỷ
bull Địa ngục theo kinh điển bao gồm 08 đại địa ngục vagrave
160 tiểu địa ngục bao bọc xung quanh những đại địa ngục
đoacute
bull Suacutec sinh lagrave cảnh giới của tất cả loagravei động vật từ nhỏ beacute
cho đến to lớn
bull Ngạ quỷ (peta) coacute nghĩa lagrave ldquoquỷ đoacuteirdquo hoặc hay được
gọi lagrave những lsquohồn marsquo hay ldquonhững người khuất mặtrdquo xung
quanh ta Ngạ quỷ sống trong cotildei vocirc cugraveng đagravey đọa vagrave đau
khổ luocircn luocircn thiếu thốn luocircn luocircn đoacutei khaacutet magrave khocircng
được ăn uống Vagrave coacute những loagravei ngạ quỷ luocircn luocircn ở gần
những người thacircn quyến cograven sống của migravenh vagrave coacute thể thấy
được tất cả những gigrave họ hagraveng thacircn quyến của migravenh đang
lagravem vagrave luocircn luocircn khao khaacutet những người thacircn lagravem những
1ldquoCảnh giớirdquo lagrave hoagraven cảnh lagrave phacircn giới cao thấp viacute dụ cảnh giới suacutec sinh cảnh giới
địa ngục cảnh giới trecircn trời Trong mỗi loại cảnh giới cao thấp đoacute coacute thể coacute nhiều
ldquocotildei sốngrdquo khaacutec nhau viacute dụ địa ngục coacute 168 tầng hay ldquocotildeirdquo khaacutec nhau cảnh giới
trecircn trời thigrave coacute đến 28 ldquocotildeirdquo sống khaacutec nhau
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 115
việc cocircng-đức vagrave hồi-hướng cocircng đức đoacute cho họ để họ
hưởng được cocircng-đức đoacute Đoacute lagrave caacutech duy nhất giuacutep họ giảm
bớt nghiệp xấu vagrave hy vọng được taacutei sinh về một cotildei lagravenh
khaacutec
bull Cotildei Suacutec sinh vagrave Ngạ quỷ lagrave ở cugraveng nơi với cotildei Người
cugraveng ở trecircn bề mặt traacutei đất
bull [Xin để yacute thecircm loagravei Quỷ thần A-tu-la (asuras) lagrave loagravei
quỷ thần dị dạng to lớn ở cotildei trời của Nam Thiecircn Vương
(thuộc Tứ Đại Thiecircn Vương) nhưng do nghiệp xấu luocircn
sống với tacircm sacircn hận hung hatilden vagrave đau khổ cho necircn họ cũng
thuộc về cảnh giới thấp xấu đau khổ mặc dugrave cotildei sống của họ
lagrave thuộc về trecircn cảnh giới trời thần Cho necircn nhiều truyền
thống Phật giaacuteo khaacutec đatilde tiacutenh riecircng cotildei quỷ thần A-tu-la một
cảnh-giới đau khổ riecircng vagrave do caacutech tiacutenh như vậy necircn tổng
cộng coacute 06 cảnh giới magrave chuacuteng sinh đang hiện hữu
Bạn coacute biết khocircng coacute rất nhiều coacute lograveng tốt vagrave chiacutenh trực
họ lagrave những người tốt bụng cocircng bằng vagrave coacute lograveng bi mẫn
nhưng họ coacute tacircm hay dễ bị noacuteng giận Họ coacute thể noacuteng giận
vigrave nhiều lyacute do xảy ra hagraveng ngagravey họ noacuteng giận vigrave bất đồng
vigrave tự aacutei vigrave caacutei ta bị xuacutec phạm hoặc vigrave sự bất cocircng vigrave quaacute
noacuteng ruột lo lắng cho người thacircn vagrave người khaacutec vigrave hoagraven
cảnh trớ trecircu vigrave gặp phải người xấu vigrave buồn bực nhacircn tigravenh
thế thaacuteiNếu họ khocircng tu tập tacircm để giảm trừ tacircm sacircn-giận
đoacute thigrave sau khi chết họ rất dễ bị taacutei sinh thagravenh những quỷ
thần A-tu-la đau khổ như vậy]
bull Những cảnh giới cao đẹp lagrave cotildei Người vagrave những cotildei Trời
của caacutec thiecircn thần vagrave caacutec vị trời Phạm Thiecircn (Brahmas)
bull Kinh điển cũng ghi rằng coacute nhiều ldquotầngrdquo tức nhiều
ldquocotildeirdquo cao thấp khaacutec nhau trong cảnh giới Địa Ngục vagrave trong
cảnh giới Thiecircn Thần vagrave Trời
116 Con đường của chuacuteng ta
bull Nếu loagravei quỷ thần A-tu-la (asuras) được taacutech riecircng ra
thagravenh một (đơn vị) cotildei hiện hữu riecircng biệt vagrave caacutec tầng địa
ngục được gom chung thagravenh một cotildei thigrave tổng cộng coacute 04
cotildei thuộc cảnh giới xấu [Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷ vagrave A-
tu-la] 07 cotildei Dục giới phuacutec lagravenh [gồm 1 cotildei dục giới lagrave cotildei
Người vagrave 06 cotildei dục giới của Thiecircn thần) 16 cotildei Trời Sắc
Giới vagrave 04 cotildei Trời Vocirc Sắc Giới
Tổng cộng Coacute 31 Cotildei hiện hữu magrave con người (vagrave chuacuteng
sinh) coacute thể bị hay được taacutei sinh về đoacute ngay sau khi từ giatilde
kiếp sống hiện tại
Chẳng hạn ở cảnh giới địa ngục coacute đến 168 ldquotầngrdquo đại địa
ngục vagrave tiểu địa ngục khaacutec nhau tugravey theo mức độ Nghiệp aacutec
nặng nề magrave chuacuteng sinh bị rơi rớt vagrave đagravey đọa vagraveo đoacute
Cograven trecircn cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời coacute rất nhiều cotildei
Trời khaacutec nhau tugravey theo mức độ do Nghiệp thiện lagravenh magrave
chuacuteng sinh được taacutei sinh về đoacute gồm coacute 06 Cotildei Trời Dục
Giới 16 Cotildei Trời Sắc Giới vagrave 04 Cotildei Trời Vocirc Sắc Giới
Để dễ higravenh dung bạn coacute thể liecircn-tưởng đến một cotildei lagrave
ldquocotildei Ngườirdquo trecircn traacutei đất magrave chuacuteng ta đang sống gồm 193
nước trải dagravei trecircn 07 đại lục địa Nếu chuacuteng ta may mắn
được sống trong những đất nước văn minh thanh bigravenh vagrave
khiacute hậu ocircn hogravea thigrave đoacute lagrave một điều phuacutec lagravenh so với việc phải
sống trong những đất nước lạc hậu đầy chiến tranh vagrave khiacute
hậu khắc nghiệt đoacutei nghegraveo vagrave bệnh tật Những đất nước trecircn
traacutei đất vagrave mức độ dễ sống vagrave khoacute sống khaacutec nhau thậm chiacute
quaacute checircnh lệch nhau thigrave cũng giống như những ldquocotildeirdquo khaacutec
nhau trecircn cảnh giới trecircn Trời hay những ldquocotildeirdquo khaacutec nhau
trong cảnh giới dưới địa ngục vậy
Vigrave vậy coacute thể noacutei rằng bất kỳ một cotildei Trời nagraveo đoacute (trong
26 cotildei thuộc cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời) lagrave chắc chắn sẽ
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 117
tốt đẹp hơn vagrave phuacutec lagravenh hơn bất cứ quốc gia nagraveo trecircn traacutei
đất cotildei người
Vagrave ngược lại coacute thể hiểu bất kỳ một ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo
nagraveo đoacute (trong 168 ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo) của cảnh giới địa ngục
cũng chắc chắn lagrave kinh khủng hơn đagravey đọa hơn vagrave toagraven lagrave
đau khổ hơn bất kỳ xứ sở nagraveo trecircn traacutei đất
Vigrave vậy ở nơi đacircu đời sống hay mocirci trường sống coacute sự tagraven
bạo độc tagravei aacutep bức vagrave đagravey đọa quaacute khốc liệt với con người
thigrave người ta hay gọi lagrave ldquođịa ngục trần gianrdquo
Khi noacutei về đời sống Thacircn-Tacircm của con người Đức Phật
thường noacutei một caacutech ẩn dụ về những ldquocảnh giớirdquo coacute nghĩa
lagrave những tigravenh trạng hạnh phuacutec hay đau khổ khaacutec nhau của
con người tugravey theo hoagraven cảnh của mỗi người
-Viacute dụ một người đang phải chịu tật nguyền đau đớn
hoặc tinh thần khủng hoảng thigrave người đoacute đatilde giống như đang
chịu cảnh địa ngục
-Những người khocircng cograven lẽ sống gigrave chỉ biết nằm chờ đến
bữa ăn vagrave sống để ăn thigrave chẳng khaacutec nagraveo sống như cảnh suacutec
sinh
-Những người quaacute tham lam luocircn luocircn tham muốn thegravem
khaacutet magrave chẳng bao giờ được thỏa matilden dugrave đatilde coacute đầy đủ thigrave
được cho lagrave giống như loagravei ngạ quỷ luocircn luocircn cảm thấy đoacutei
thiếu vagrave đau khổ vigrave thegravem khaacutet
-Người luocircn luocircn coacute maacuteu sacircn giận ganh tị chiến tranh
tranh dagravenh quyền lực vagrave của cải thigrave tacircm cũng chẳng khaacutec
nagraveo loagravei quỷ thần dị dạng A-tu-la luocircn luocircn sống với tacircm
sacircn hận thugrave hằn vagrave hiếu chiến
118 Con đường của chuacuteng ta
-Vagrave những ai được sinh ra đẹp đẽ vagrave giagraveu sang coacute thể
được gọi lagrave đang sống sung sướng như ở cotildei thiecircn thần hay
thiecircn đagraveng Cotildei thiecircn thần dường như lagrave mơ ước của Viacute dụ
những ngocirci sao thể thầu hết mọi người bởi vậy khi những
tagravei tử điện ảnh nổi tiếng sống trong nhagrave cao cửa đẹp vagrave luocircn
coacute hagraveng triệu người hacircm mộ hay lsquotocircn thờrsquo thigrave những người
hacircm mộ đoacute gọi họ lagrave những lsquothiecircn thầnrsquo
Rotilde ragraveng lagrave những cotildei thấp xấu như Địa Ngục Ngạ Quỷ
Suacutec Sinh Quỷ Thần dị dạng lagrave đầy đau khổ vagrave hagravenh hạ Vagrave
những cotildei Thiecircn thần vagrave Trời trecircn tiecircn cảnh lagrave đầy phuacutec
lagravenh vagrave sung sướng
-Tuy nhiecircn Đức Phật noacutei rằng ở những cotildei thấp xấu đoacute
chuacuteng sinh khoacute magrave lagravem được một việc cocircng đức nagraveo để tiacutech
lũy Nghiệp tốt được Những chuacuteng sinh ở trong những cotildei
thấp xấu bị đọa đagravey như vậy thigrave chỉ lo chịu đựng mọi đau
khổ hagravenh hạ chứ khocircng cograven thời gian hay cơ hội lagravem
chuyện phuacutec đức nagraveo (Khi đatilde bị ở trong cảnh giới Địa ngục
hay Suacutec sinh thigrave coacute lagravem cocircng đức cũng chẳng coacute điều gigrave để
lagravem Vagrave tacircm thức của chuacuteng sinh đang bị ở trong cotildei địa
ngục vagrave suacutec sinh cũng khoacute magrave khởi sinh một triacute tuệ căn bản
nagraveo để magrave lagravem chuyện cocircng đức Thời gian bị ở trong
những cotildei đoacute thật lagrave dagravei khocircng thể nghĩ bagraven vigrave khoacute magrave tạo
ra được nghiệp tốt nagraveo để chuyển hoacutea taacutei sinh vagraveo những
cảnh giới tốt hơn)
-Trong khi đoacute những chuacuteng sinh ở những cotildei bồng lai
của Thiecircn thần vagrave Trời thigrave chỉ lo hưởng thụ sung sướng
khocircng cograven bị đau khổ cho necircn họ cũng chẳng rảnh rang để
suy tư hay nghĩ nhiều đến những việc cocircng đức Ở những
cotildei phuacutec lagravenh sung sướng đoacute những thiecircn thần cũng khocircng
nhigraven thấy được những lẽ vocirc-thường vagrave biến-đổi nhanh
choacuteng như ở trong cotildei Người
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 119
-Như vậy chỉ cograven cotildei Người lagrave coacute đủ hai bản chất Khổ vagrave
Sướng lagrave thiacutech hợp để học tập vagrave thực hagravenh giaacuteo phaacutep của
Đức Phật Hơn nữa chỉ coacute ở cotildei Người thigrave tất cả chuacuteng sinh
mới coacute cơ hội lagravem những hagravenh động cocircng-đức lagravem những
việc tốt lagravem người tốt vagrave nhờ đoacute tiacutech lũy Nghiệp tốt
Những Nghiệp tốt sẽ lagrave những hagravenh trang cho những chuyến
đi sau nagravey sau khi từ giatilde cotildei Người vagrave cũng nhờ vậy mới
mong coacute ngagravey giải thoaacutet hoagraven toagraven
Tuy nhiecircn Đức Phật coacute kể rằng coacute những chuacuteng sinh lagrave
thiecircn thần ở những cotildei Trời cũng cố gắng thực hagravenh giaacuteo
phaacutep của Đức Phật vagrave đatilde coacute thể chứng ngộ Niết-bagraven Vigrave
vậy Đức Phật đatilde cố gắng khuyecircn dạy mọi người hatildey nỗ lực
tu tập lagravem những điều tốt lagravenh để tiacutech lũy Nghiệp tốt Đoacute lagrave
cơ hội để được taacutei sinh về những cotildei lagravenh đaacuteng quyacute đoacute
Cho dugrave những cảnh giới (gồm 31 cotildei hiện hữu) coacute thực
sự tồn tại trong vũ trụ hay khocircng hoặc đoacute chỉ lagrave những
trạng thaacutei tacircm của từng chuacuteng sinh thigrave vấn đề đoacute cũng
khocircng quan trọng Điều quan trọng lagrave chuacuteng ta theo nguyecircn
lyacute khoa học của Phật giaacuteo đoacute lagrave sống tốt thigrave sẽ tạo Nghiệp
tốt vagrave nhờ đoacute bạn coacute quyền hy vọng sẽ được taacutei sinh về
những cotildei phuacutec lagravenh sau khi chết
Mục điacutech trước sau của caacutec Phật tử lagrave phải được về cotildei
lagravenh traacutenh được những cotildei thấp xấu đầy đau khổ vagrave đọa đagravey
kinh khủng như cảnh Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷhellip
Cograven đối với mục tiecircu tột-cugraveng lagrave giải thoaacutet khỏi vograveng taacutei
sinh luacircn hồi thigrave chỉ khi chuacuteng ta được ở trong những cotildei
lagravenh thigrave mới coacute thể tiếp tục lagravem việc tốt lagravenh vagrave thực hagravenh
Phật Phaacutep thigrave mới mong coacute ngagravey đạt đến Niết-bagraven sự giải
thoaacutet hoagraven toagraven khỏi luacircn hồi sinh tử
120 Con đường của chuacuteng ta
(18) Khi đạo Phật được truyền baacute sang những nước
phương Tacircy rất nhiều người phương Tacircy đatilde theo Đạo
Phật Điều đoacute coacute đuacuteng như vậy khocircng
Riecircng ở Mỹ con số người thực sự thực hagravenh theo Phật
giaacuteo vẫn cograven iacutet Giaacuteo sư Seymour Lachman đồng taacutec giả
của quyển saacutech nổi tiếng ldquoMột quốc Gia Becircn Dưới Chuacuteardquo
(One Nation Under God) ước lượng khoảng 800000 người
lagrave Phật tử ở Mỹ Tuy nhiecircn những nhagrave nghiecircn cứu Phật
giaacuteo thigrave cho rằng con số đoacute coacute thể lagrave nhiều hơn 4-5 lần nếu
tiacutenh cả con số những người theo đạo Phật nhập cư liecircn tục
từ những nước Đocircng Nam Aacute vagrave Đocircng Aacute
Số người theo đạo Phật ở chacircu Acircu khoảng 4 triệu người
chủ yếu ở caacutec nước Đức Phaacutep Anh Yacute
Số người theo đạo Phật ở chacircu Uacutec cũng khaacute nhiều vagrave
tăng nhanh Thống kecirc năm 2011 cho biết coacute khoảng
529000 người Uacutec theo đạo Phật trong tổng dacircn số khoảng
215 triệu người con số Phật tử tăng nhanh từ khoảng 21
dacircn số lecircn gần 25 dacircn số trong năm năm cuối
Coacute rất nhiều danh nhacircn rất nổi tiếng ở những nước Acircu
Mỹ đatilde theo đạo Phật hoặc đatilde chuyển từ đạo của họ qua đạo
Phật Trong số đoacute coacute nhiều người nổi tiếng nhất trong lĩnh
vực của migravenh trecircn thế giới magrave bạn coacute thể đatilde dễ dagraveng biết
đến từ lacircu Viacute dụ như
William Ford Jr Chủ hatildeng xe hơi Ford
Steve Jobs Chủ tịch hatildeng maacutey tiacutenh Apple Inc
Tiger Woods Nhagrave vocirc địch gocircn thế giới
Richard Gere Tagravei tử điện ảnh
Harrison Ford Tagravei tử điện ảnh
Orlando Bloom Tagravei tử điện ảnh
Keanu Reeves Tagravei tử điện ảnh
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 121
Uma Thurman Tagravei tử điện ảnh
Oliver Stone Đạo diễn điện ảnh
Tina Turner Ca sĩ nhạc Pop
Adam Yauch Ca sĩ nhạc Pop
Herbie Hancock Nhạc sĩ nhạc Jazz
Roberto Baggio Cầu thủ boacuteng đaacute Yacute
Phil Jackson Cầu thủ boacuteng rỗ NBA
Marshall Cty Marshall Goldsmith Partners
Goldsmith
helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip
Bạn cũng coacute thể đọc thecircm một bagravei viết rất hay về bối
cảnh Phật giaacuteo ở Hollywood vagrave Hoa Kỳ trecircn trang www
unboundintrasuntcnjeduarchiveslifestyleoldbuddha với
tựa đề ldquoNhững Ngocirci Sao Lagrave Phật Tửrdquo
(19) Bạn vẫn cograven nhiều cacircu hỏi muốn được trả lời
Nếu bạn vẫn cograven nhiều thắc mắc về yacute nghĩa vagrave giaacuteo lyacute
Phật giaacuteo vagrave việc thực hagravenh đạo Phật xin bạn hatildey tigravem đọc
một quyển saacutech về vấn đaacutep theo từng đề mục rất hay coacute tecircn
lagrave ldquoNhững Hỏi Đaacutep Hayrdquo (Good Question Good Answer)
của ngagravei S Dhammika Quyển saacutech nagravey đatilde được dịch ra
nhiều ngocircn ngữ vagrave cũng coacute bản dịch ra tiếng Việt của cư sĩ
Phạm Kim Khaacutenh vagrave TS Bigravenh Anson mang tecircn ldquoPhật Phaacutep
Vấn Đaacuteprdquo
Bạn coacute thể tham khảo thecircm quyển ldquoVấn Đaacutep về Phật
giaacuteordquo được biecircn soạn bởi cugraveng người viết do cugraveng nhagrave xuất
bản ấn hagravenh 2012 cugraveng với quyển saacutech nagravey
110 Con đường của chuacuteng ta
biệt rau cải vagrave ngũ cốc lagrave rất khan hiếm vagraveo những mugravea khocirc
hạn ở xung quanh lưu vực socircng Hằng
Viacute dụ sau nagravey nếu chỉ ăn chay bằng rau cải thigrave sẽ rất khoacute
khăn cho những vugraveng Phật giaacuteo như Tacircy Tạng vigrave ở đoacute gia
suacutec thigrave rất nhiều magrave những rau cải traacutei cacircy thigrave cực kỳ khan
hiếm khoacute trồng được ở vugraveng đất khắc nghiệt đoacute
Vagraveo thời Đức Phật cho đến tận ngagravey nay những tu sĩ
(theo Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy) vẫn sống nhờ vagraveo thức ăn
khất thực Vagrave thức ăn khất thực lagrave tugravey theo lograveng bố thiacute của
thiacute chủ vagrave Phật tử cuacuteng dường Nếu những tu sĩ yecircu cầu chỉ
giới hạn cuacuteng dường bằng thức ăn toagraven-chay toagraven rau cải
ngũ cốc thigrave điều đoacute coacute thể tạo gaacutenh nặng cho những thiacute chủ
cuacuteng dường thức ăn hagraveng ngagravey cho caacutec Tăng Ni Thực tế lagrave
đa số mọi người trong cuộc sống ở những xứ sở nagravey đều
tranh thủ ldquomột lầnrdquo thời gian trong ngagravey để nấu thức ăn
trước lagrave cuacuteng dường caacutec sư thầy sau lagrave phần cograven lại để gia
đigravenh ăn Magrave đa số những gia đigravenh Phật tử nagravey cũng ăn mặn
như truyền thống từ thời Đức Phật Vigrave vậy những thầy tu
của Nam Tocircng nhận vagrave ăn bất cứ thứ gigrave được cho ngay cả
lagrave thịt miễn sao những loại thịt đoacute nằm trong giới hạnh của
ldquoTam Tịnh Nhụcrdquo như đatilde noacutei trecircn lagrave được
Xin noacutei thecircm một chuacutet về Giới Luật của Tăng Đoagraven
Vigrave Phật giaacuteo Nguyecircn thủy cấm khocircng cho caacutec tu sĩ nhận sự
cuacuteng dường bố thiacute bằng tiền bạc Cho necircn họ khocircng coacute cơ
hội đi mua thức ăn bằng tiền bạc để magrave chọn thức ăn theo yacute
muốn của migravenh (giả sử như họ coacute muốn ăn chay) Họ hoagraven
toagraven phụ thuộc vagraveo thức ăn khất thực của dacircn lagraveng của thiacute
chủ bố thiacute cho họ hagraveng ngagravey Ngay cả khi họ nấu ăn trong tu
viện tịnh xaacute thigrave những nguyecircn liệu thực phẩm cũng lagrave do
những Phật tử mang tới cuacuteng dường (Hy vọng quyacute vị hiểu
ra được chỗ nagravey)
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 111
Ngagravey nay thực tế rất nhiều tu sĩ vagrave chugravea chiền theo Phacirc
giaacuteo Nguyecircn Thủy cũng ưu tiecircn việc ăn chay như ở Thaacutei
Lan ở Miến Điệnhellipkhi những điều kiện hậu cần cho pheacutep
Tuy nhiecircn những thầy tu ldquonghiecircm tuacutecrdquo theo truyền thống
Đại Thừa chắc chắn lagrave ăn chay tuyệt đối
(16) Việc ăn những đồ chay giả mặn coacute lagrave ngụy biện vagrave
đạo đức giả hay khocircng Tại sao lại lagravem thức ăn chay giả
mặn ở caacutec nước Đocircng Aacute như Việt Nam Trung Quốc Đagravei
Loan Triều Tiecircn
Đồ ăn chay giả mặn lagrave những thức ăn ldquochayrdquo lagravem từ bột
đậu nagravenh nấm vagrave thực vật nhưng được lagravem vagrave trigravenh bagravey
giống như những moacuten ăn mặn Nhiều nơi những người Phật
tử nấu vagrave ăn những đồ ăn kiểu nagravey bị cho lagrave đạo đức giả
Caacutei lyacute lagrave Đatilde ăn chay để quecircn đi thịt caacute quecircn đi việc saacutet sinh
động vật vậy magrave khi nấu chay lại chế biến ldquorau cảirdquo giống
hệt như mugravei vị higravenh dạng của thịt caacute để lsquogợi nhớrsquo đến những
thức ăn từ thịt caacute (vagrave coacute thể để ăn cho được ngon miệng
hơn)
Một số người thigrave giải thiacutech rằng việc lagravem thức ăn chay
giả mặn lagrave caacutech lagravem cho những người chưa ăn chay bước
qua ăn chay được dễ dagraveng hơn khocircng bị bỡ ngỡ khocircng bị
khoacute ăn khi chuyển từ ăn mặn qua ăn chay() Điều nagravey dugrave coacute
đuacuteng đối với một số người nhưng coacute lẽ chỉ lagrave tự nguỵ biện
Rotilde ragraveng lagrave trong tất cả những quaacuten ăn chay vagrave trong những
dịp lễ lagravenh caacutec Phật tử tề tựu về caacutec chugravea chiền ở Việt Nam
vagrave những nước Đocircng Aacute khaacutec thigrave hầu hết thức ăn chay đều
được chế biến vagrave trigravenh bagravey với higravenh dạng higravenh thức vagrave
hương vị y hệt thức ăn mặn vagrave được dugraveng bởi tất cả mọi
người vagrave cả Tăng Ni
112 Con đường của chuacuteng ta
Coacute hai vấn đề hay ldquohai lyacute lẽrdquo cần suy nghiệm vagrave bạn cần
chọn cho migravenh quan điểm nagraveo bạn thấy đuacuteng đắn lagrave phugrave
hợp với giaacuteo lyacute của Phật vagrave phugrave hợp với lograveng từ-bi của
chiacutenh migravenh
Một (1) khi đồ chay giả mặn được chế biến vagrave trigravenh bagravey
cho số đocircng Phật tử lagrave những người bigravenh thường đang ăn
mặn thigrave họ noacutei lagrave chế biến như vậy để những người đang ăn
thịt caacute chuyển qua ăn chay được dễ dagraveng hơn vigrave higravenh thức
vagrave mugravei vị cũng gần giống moacuten mặn Cho necircn tất cả quaacuten
cơm chay nhagrave hagraveng chay vagrave những nơi cuacuteng dường Trai
Tăng cũng đều lagravem như vậy Đoacute caacutech khuyến khiacutech mọi
người ăn chay
Hai(2) khi lagravem đồ chay giả mặn vagrave cuacuteng dường cho Tăng
Ni thigrave họ lại noacutei Tăng Ni thọ dụng thức ăn chay giả mặn
nhưng Tacircm khocircng hề khởi sinh điều gigrave về đồ ăn mặn như
thịt caacute Điều nagravey rất khoacute noacutei Đức Phật đatilde noacutei khi coacute đối
tượng tiếp xuacutec như mugravei vị higravenh sắchellipthigrave cảm-thọ vagrave ldquotacircm-
khởirdquo sẽ khởi sinh
Cho dugrave theo Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy thigrave việc ăn mặn lagrave
khocircng bị cấm nhưng nếu đatilde traacutenh ăn đồ mặn thật sự vigrave lyacute
do khocircng muốn higravenh thugrave mugravei vị của thịt caacute lagravem động lograveng
từ bi lagravem suy nghĩ về việc saacutet sinh giết hại thigrave việc lagravem đồ
ăn chay giả mặn với higravenh thugrave mugravei vị như của thịt caacute thật
(thịt gigrave caacute gigrave thigrave coacute những higravenh thugrave vagrave mugravei vị đuacuteng như vậy)
chắc sẽ lagravem khởi sinh trong tacircm những nhận-thức [tưởng]
về loại thịt hay caacute đoacute Vagrave như vậy lại đi ngược lại yacute nghĩa
của việc ăn chay Như vậy caacutei ldquoyacute nghĩardquo của việc ăn chay
lagrave vigrave lograveng từ-bi lagrave để quecircn đi higravenh ảnh mugravei vị của thịt caacute
thật cũng khocircng cograven ở đacircy
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 113
Bạn coacute thể tự hỏi rằng nếu ăn chay vigrave lograveng từ-bi vagrave sự
thanh-tịnh của thacircn vagrave tacircm thigrave rau cải nấm rơm đậu
nagravenhhellip được cắt thagravenh từng miếng nhỏ vuocircng vức ăn khocircng
thấy ngon miệng một caacutech tự nhiecircn hay sao magrave cần phải
cocircng phu cắt tỉa gaacuten gheacutep tạo higravenh vagrave cho vagraveo những gia
vị mugravei vị để thức ăn phải giống như chả lụa caacute kho heo
xagraveo thịt nướnghellip thigrave mới ăn thấy ngon miệng được
Tuy nhiecircn dugrave tốt hay xấu thigrave việc ăn chay hay ăn đồ
chay giả mặn vẫn tốt hơn nhiều so với việc ldquocố yacuterdquo ăn thịt ăn
caacute với caacutei tacircm ldquoyacute thứcrdquo rotilde việc giết thịt saacutet sanh chắc chắn
đatilde xảy ra đacircu đoacute (ở những lograve giết mổ ở chợ vagrave ở trong nhagrave
bếp của những người nấu)
Đức Phật
Tất cả mọi chuacuteng sinh
Đều mưu cầu được sống
Đều mưu cầu hạnh phuacutec
helliphelliphelliphellip
Migravenh run sợ đao kiếm
Migravenh cũng sợ chết choacutec
Vậy lấy người lagrave migravenh
Thigrave khocircng necircn giết hại
Khocircng gacircy ra giết hại
(Kinh Phaacutep Cuacute ndash Kệ 129)
114 Con đường của chuacuteng ta
(17) Những cảnh giới1 hiện hữu (cotildei sống) khaacutec nhau lagrave
gigrave Chuacuteng lagrave những nơi thực hay ảo
Theo truyền thống Phật giaacuteo coacute năm (5) cảnh giới hiện
hữu magrave tất cả caacutec loagravei chuacuteng sinh coacute mặt ở đoacute Năm cảnh
giới đoacute lagrave
Địa Ngục
Suacutec Sinh
Ngạ Quỷ
Người
Thiecircn Thần vagrave Trời
Những cảnh giới thấp xấu đầy đau khổ lagrave Địa ngục Suacutec
sinh Ngạ quỷ
bull Địa ngục theo kinh điển bao gồm 08 đại địa ngục vagrave
160 tiểu địa ngục bao bọc xung quanh những đại địa ngục
đoacute
bull Suacutec sinh lagrave cảnh giới của tất cả loagravei động vật từ nhỏ beacute
cho đến to lớn
bull Ngạ quỷ (peta) coacute nghĩa lagrave ldquoquỷ đoacuteirdquo hoặc hay được
gọi lagrave những lsquohồn marsquo hay ldquonhững người khuất mặtrdquo xung
quanh ta Ngạ quỷ sống trong cotildei vocirc cugraveng đagravey đọa vagrave đau
khổ luocircn luocircn thiếu thốn luocircn luocircn đoacutei khaacutet magrave khocircng
được ăn uống Vagrave coacute những loagravei ngạ quỷ luocircn luocircn ở gần
những người thacircn quyến cograven sống của migravenh vagrave coacute thể thấy
được tất cả những gigrave họ hagraveng thacircn quyến của migravenh đang
lagravem vagrave luocircn luocircn khao khaacutet những người thacircn lagravem những
1ldquoCảnh giớirdquo lagrave hoagraven cảnh lagrave phacircn giới cao thấp viacute dụ cảnh giới suacutec sinh cảnh giới
địa ngục cảnh giới trecircn trời Trong mỗi loại cảnh giới cao thấp đoacute coacute thể coacute nhiều
ldquocotildei sốngrdquo khaacutec nhau viacute dụ địa ngục coacute 168 tầng hay ldquocotildeirdquo khaacutec nhau cảnh giới
trecircn trời thigrave coacute đến 28 ldquocotildeirdquo sống khaacutec nhau
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 115
việc cocircng-đức vagrave hồi-hướng cocircng đức đoacute cho họ để họ
hưởng được cocircng-đức đoacute Đoacute lagrave caacutech duy nhất giuacutep họ giảm
bớt nghiệp xấu vagrave hy vọng được taacutei sinh về một cotildei lagravenh
khaacutec
bull Cotildei Suacutec sinh vagrave Ngạ quỷ lagrave ở cugraveng nơi với cotildei Người
cugraveng ở trecircn bề mặt traacutei đất
bull [Xin để yacute thecircm loagravei Quỷ thần A-tu-la (asuras) lagrave loagravei
quỷ thần dị dạng to lớn ở cotildei trời của Nam Thiecircn Vương
(thuộc Tứ Đại Thiecircn Vương) nhưng do nghiệp xấu luocircn
sống với tacircm sacircn hận hung hatilden vagrave đau khổ cho necircn họ cũng
thuộc về cảnh giới thấp xấu đau khổ mặc dugrave cotildei sống của họ
lagrave thuộc về trecircn cảnh giới trời thần Cho necircn nhiều truyền
thống Phật giaacuteo khaacutec đatilde tiacutenh riecircng cotildei quỷ thần A-tu-la một
cảnh-giới đau khổ riecircng vagrave do caacutech tiacutenh như vậy necircn tổng
cộng coacute 06 cảnh giới magrave chuacuteng sinh đang hiện hữu
Bạn coacute biết khocircng coacute rất nhiều coacute lograveng tốt vagrave chiacutenh trực
họ lagrave những người tốt bụng cocircng bằng vagrave coacute lograveng bi mẫn
nhưng họ coacute tacircm hay dễ bị noacuteng giận Họ coacute thể noacuteng giận
vigrave nhiều lyacute do xảy ra hagraveng ngagravey họ noacuteng giận vigrave bất đồng
vigrave tự aacutei vigrave caacutei ta bị xuacutec phạm hoặc vigrave sự bất cocircng vigrave quaacute
noacuteng ruột lo lắng cho người thacircn vagrave người khaacutec vigrave hoagraven
cảnh trớ trecircu vigrave gặp phải người xấu vigrave buồn bực nhacircn tigravenh
thế thaacuteiNếu họ khocircng tu tập tacircm để giảm trừ tacircm sacircn-giận
đoacute thigrave sau khi chết họ rất dễ bị taacutei sinh thagravenh những quỷ
thần A-tu-la đau khổ như vậy]
bull Những cảnh giới cao đẹp lagrave cotildei Người vagrave những cotildei Trời
của caacutec thiecircn thần vagrave caacutec vị trời Phạm Thiecircn (Brahmas)
bull Kinh điển cũng ghi rằng coacute nhiều ldquotầngrdquo tức nhiều
ldquocotildeirdquo cao thấp khaacutec nhau trong cảnh giới Địa Ngục vagrave trong
cảnh giới Thiecircn Thần vagrave Trời
116 Con đường của chuacuteng ta
bull Nếu loagravei quỷ thần A-tu-la (asuras) được taacutech riecircng ra
thagravenh một (đơn vị) cotildei hiện hữu riecircng biệt vagrave caacutec tầng địa
ngục được gom chung thagravenh một cotildei thigrave tổng cộng coacute 04
cotildei thuộc cảnh giới xấu [Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷ vagrave A-
tu-la] 07 cotildei Dục giới phuacutec lagravenh [gồm 1 cotildei dục giới lagrave cotildei
Người vagrave 06 cotildei dục giới của Thiecircn thần) 16 cotildei Trời Sắc
Giới vagrave 04 cotildei Trời Vocirc Sắc Giới
Tổng cộng Coacute 31 Cotildei hiện hữu magrave con người (vagrave chuacuteng
sinh) coacute thể bị hay được taacutei sinh về đoacute ngay sau khi từ giatilde
kiếp sống hiện tại
Chẳng hạn ở cảnh giới địa ngục coacute đến 168 ldquotầngrdquo đại địa
ngục vagrave tiểu địa ngục khaacutec nhau tugravey theo mức độ Nghiệp aacutec
nặng nề magrave chuacuteng sinh bị rơi rớt vagrave đagravey đọa vagraveo đoacute
Cograven trecircn cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời coacute rất nhiều cotildei
Trời khaacutec nhau tugravey theo mức độ do Nghiệp thiện lagravenh magrave
chuacuteng sinh được taacutei sinh về đoacute gồm coacute 06 Cotildei Trời Dục
Giới 16 Cotildei Trời Sắc Giới vagrave 04 Cotildei Trời Vocirc Sắc Giới
Để dễ higravenh dung bạn coacute thể liecircn-tưởng đến một cotildei lagrave
ldquocotildei Ngườirdquo trecircn traacutei đất magrave chuacuteng ta đang sống gồm 193
nước trải dagravei trecircn 07 đại lục địa Nếu chuacuteng ta may mắn
được sống trong những đất nước văn minh thanh bigravenh vagrave
khiacute hậu ocircn hogravea thigrave đoacute lagrave một điều phuacutec lagravenh so với việc phải
sống trong những đất nước lạc hậu đầy chiến tranh vagrave khiacute
hậu khắc nghiệt đoacutei nghegraveo vagrave bệnh tật Những đất nước trecircn
traacutei đất vagrave mức độ dễ sống vagrave khoacute sống khaacutec nhau thậm chiacute
quaacute checircnh lệch nhau thigrave cũng giống như những ldquocotildeirdquo khaacutec
nhau trecircn cảnh giới trecircn Trời hay những ldquocotildeirdquo khaacutec nhau
trong cảnh giới dưới địa ngục vậy
Vigrave vậy coacute thể noacutei rằng bất kỳ một cotildei Trời nagraveo đoacute (trong
26 cotildei thuộc cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời) lagrave chắc chắn sẽ
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 117
tốt đẹp hơn vagrave phuacutec lagravenh hơn bất cứ quốc gia nagraveo trecircn traacutei
đất cotildei người
Vagrave ngược lại coacute thể hiểu bất kỳ một ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo
nagraveo đoacute (trong 168 ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo) của cảnh giới địa ngục
cũng chắc chắn lagrave kinh khủng hơn đagravey đọa hơn vagrave toagraven lagrave
đau khổ hơn bất kỳ xứ sở nagraveo trecircn traacutei đất
Vigrave vậy ở nơi đacircu đời sống hay mocirci trường sống coacute sự tagraven
bạo độc tagravei aacutep bức vagrave đagravey đọa quaacute khốc liệt với con người
thigrave người ta hay gọi lagrave ldquođịa ngục trần gianrdquo
Khi noacutei về đời sống Thacircn-Tacircm của con người Đức Phật
thường noacutei một caacutech ẩn dụ về những ldquocảnh giớirdquo coacute nghĩa
lagrave những tigravenh trạng hạnh phuacutec hay đau khổ khaacutec nhau của
con người tugravey theo hoagraven cảnh của mỗi người
-Viacute dụ một người đang phải chịu tật nguyền đau đớn
hoặc tinh thần khủng hoảng thigrave người đoacute đatilde giống như đang
chịu cảnh địa ngục
-Những người khocircng cograven lẽ sống gigrave chỉ biết nằm chờ đến
bữa ăn vagrave sống để ăn thigrave chẳng khaacutec nagraveo sống như cảnh suacutec
sinh
-Những người quaacute tham lam luocircn luocircn tham muốn thegravem
khaacutet magrave chẳng bao giờ được thỏa matilden dugrave đatilde coacute đầy đủ thigrave
được cho lagrave giống như loagravei ngạ quỷ luocircn luocircn cảm thấy đoacutei
thiếu vagrave đau khổ vigrave thegravem khaacutet
-Người luocircn luocircn coacute maacuteu sacircn giận ganh tị chiến tranh
tranh dagravenh quyền lực vagrave của cải thigrave tacircm cũng chẳng khaacutec
nagraveo loagravei quỷ thần dị dạng A-tu-la luocircn luocircn sống với tacircm
sacircn hận thugrave hằn vagrave hiếu chiến
118 Con đường của chuacuteng ta
-Vagrave những ai được sinh ra đẹp đẽ vagrave giagraveu sang coacute thể
được gọi lagrave đang sống sung sướng như ở cotildei thiecircn thần hay
thiecircn đagraveng Cotildei thiecircn thần dường như lagrave mơ ước của Viacute dụ
những ngocirci sao thể thầu hết mọi người bởi vậy khi những
tagravei tử điện ảnh nổi tiếng sống trong nhagrave cao cửa đẹp vagrave luocircn
coacute hagraveng triệu người hacircm mộ hay lsquotocircn thờrsquo thigrave những người
hacircm mộ đoacute gọi họ lagrave những lsquothiecircn thầnrsquo
Rotilde ragraveng lagrave những cotildei thấp xấu như Địa Ngục Ngạ Quỷ
Suacutec Sinh Quỷ Thần dị dạng lagrave đầy đau khổ vagrave hagravenh hạ Vagrave
những cotildei Thiecircn thần vagrave Trời trecircn tiecircn cảnh lagrave đầy phuacutec
lagravenh vagrave sung sướng
-Tuy nhiecircn Đức Phật noacutei rằng ở những cotildei thấp xấu đoacute
chuacuteng sinh khoacute magrave lagravem được một việc cocircng đức nagraveo để tiacutech
lũy Nghiệp tốt được Những chuacuteng sinh ở trong những cotildei
thấp xấu bị đọa đagravey như vậy thigrave chỉ lo chịu đựng mọi đau
khổ hagravenh hạ chứ khocircng cograven thời gian hay cơ hội lagravem
chuyện phuacutec đức nagraveo (Khi đatilde bị ở trong cảnh giới Địa ngục
hay Suacutec sinh thigrave coacute lagravem cocircng đức cũng chẳng coacute điều gigrave để
lagravem Vagrave tacircm thức của chuacuteng sinh đang bị ở trong cotildei địa
ngục vagrave suacutec sinh cũng khoacute magrave khởi sinh một triacute tuệ căn bản
nagraveo để magrave lagravem chuyện cocircng đức Thời gian bị ở trong
những cotildei đoacute thật lagrave dagravei khocircng thể nghĩ bagraven vigrave khoacute magrave tạo
ra được nghiệp tốt nagraveo để chuyển hoacutea taacutei sinh vagraveo những
cảnh giới tốt hơn)
-Trong khi đoacute những chuacuteng sinh ở những cotildei bồng lai
của Thiecircn thần vagrave Trời thigrave chỉ lo hưởng thụ sung sướng
khocircng cograven bị đau khổ cho necircn họ cũng chẳng rảnh rang để
suy tư hay nghĩ nhiều đến những việc cocircng đức Ở những
cotildei phuacutec lagravenh sung sướng đoacute những thiecircn thần cũng khocircng
nhigraven thấy được những lẽ vocirc-thường vagrave biến-đổi nhanh
choacuteng như ở trong cotildei Người
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 119
-Như vậy chỉ cograven cotildei Người lagrave coacute đủ hai bản chất Khổ vagrave
Sướng lagrave thiacutech hợp để học tập vagrave thực hagravenh giaacuteo phaacutep của
Đức Phật Hơn nữa chỉ coacute ở cotildei Người thigrave tất cả chuacuteng sinh
mới coacute cơ hội lagravem những hagravenh động cocircng-đức lagravem những
việc tốt lagravem người tốt vagrave nhờ đoacute tiacutech lũy Nghiệp tốt
Những Nghiệp tốt sẽ lagrave những hagravenh trang cho những chuyến
đi sau nagravey sau khi từ giatilde cotildei Người vagrave cũng nhờ vậy mới
mong coacute ngagravey giải thoaacutet hoagraven toagraven
Tuy nhiecircn Đức Phật coacute kể rằng coacute những chuacuteng sinh lagrave
thiecircn thần ở những cotildei Trời cũng cố gắng thực hagravenh giaacuteo
phaacutep của Đức Phật vagrave đatilde coacute thể chứng ngộ Niết-bagraven Vigrave
vậy Đức Phật đatilde cố gắng khuyecircn dạy mọi người hatildey nỗ lực
tu tập lagravem những điều tốt lagravenh để tiacutech lũy Nghiệp tốt Đoacute lagrave
cơ hội để được taacutei sinh về những cotildei lagravenh đaacuteng quyacute đoacute
Cho dugrave những cảnh giới (gồm 31 cotildei hiện hữu) coacute thực
sự tồn tại trong vũ trụ hay khocircng hoặc đoacute chỉ lagrave những
trạng thaacutei tacircm của từng chuacuteng sinh thigrave vấn đề đoacute cũng
khocircng quan trọng Điều quan trọng lagrave chuacuteng ta theo nguyecircn
lyacute khoa học của Phật giaacuteo đoacute lagrave sống tốt thigrave sẽ tạo Nghiệp
tốt vagrave nhờ đoacute bạn coacute quyền hy vọng sẽ được taacutei sinh về
những cotildei phuacutec lagravenh sau khi chết
Mục điacutech trước sau của caacutec Phật tử lagrave phải được về cotildei
lagravenh traacutenh được những cotildei thấp xấu đầy đau khổ vagrave đọa đagravey
kinh khủng như cảnh Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷhellip
Cograven đối với mục tiecircu tột-cugraveng lagrave giải thoaacutet khỏi vograveng taacutei
sinh luacircn hồi thigrave chỉ khi chuacuteng ta được ở trong những cotildei
lagravenh thigrave mới coacute thể tiếp tục lagravem việc tốt lagravenh vagrave thực hagravenh
Phật Phaacutep thigrave mới mong coacute ngagravey đạt đến Niết-bagraven sự giải
thoaacutet hoagraven toagraven khỏi luacircn hồi sinh tử
120 Con đường của chuacuteng ta
(18) Khi đạo Phật được truyền baacute sang những nước
phương Tacircy rất nhiều người phương Tacircy đatilde theo Đạo
Phật Điều đoacute coacute đuacuteng như vậy khocircng
Riecircng ở Mỹ con số người thực sự thực hagravenh theo Phật
giaacuteo vẫn cograven iacutet Giaacuteo sư Seymour Lachman đồng taacutec giả
của quyển saacutech nổi tiếng ldquoMột quốc Gia Becircn Dưới Chuacuteardquo
(One Nation Under God) ước lượng khoảng 800000 người
lagrave Phật tử ở Mỹ Tuy nhiecircn những nhagrave nghiecircn cứu Phật
giaacuteo thigrave cho rằng con số đoacute coacute thể lagrave nhiều hơn 4-5 lần nếu
tiacutenh cả con số những người theo đạo Phật nhập cư liecircn tục
từ những nước Đocircng Nam Aacute vagrave Đocircng Aacute
Số người theo đạo Phật ở chacircu Acircu khoảng 4 triệu người
chủ yếu ở caacutec nước Đức Phaacutep Anh Yacute
Số người theo đạo Phật ở chacircu Uacutec cũng khaacute nhiều vagrave
tăng nhanh Thống kecirc năm 2011 cho biết coacute khoảng
529000 người Uacutec theo đạo Phật trong tổng dacircn số khoảng
215 triệu người con số Phật tử tăng nhanh từ khoảng 21
dacircn số lecircn gần 25 dacircn số trong năm năm cuối
Coacute rất nhiều danh nhacircn rất nổi tiếng ở những nước Acircu
Mỹ đatilde theo đạo Phật hoặc đatilde chuyển từ đạo của họ qua đạo
Phật Trong số đoacute coacute nhiều người nổi tiếng nhất trong lĩnh
vực của migravenh trecircn thế giới magrave bạn coacute thể đatilde dễ dagraveng biết
đến từ lacircu Viacute dụ như
William Ford Jr Chủ hatildeng xe hơi Ford
Steve Jobs Chủ tịch hatildeng maacutey tiacutenh Apple Inc
Tiger Woods Nhagrave vocirc địch gocircn thế giới
Richard Gere Tagravei tử điện ảnh
Harrison Ford Tagravei tử điện ảnh
Orlando Bloom Tagravei tử điện ảnh
Keanu Reeves Tagravei tử điện ảnh
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 121
Uma Thurman Tagravei tử điện ảnh
Oliver Stone Đạo diễn điện ảnh
Tina Turner Ca sĩ nhạc Pop
Adam Yauch Ca sĩ nhạc Pop
Herbie Hancock Nhạc sĩ nhạc Jazz
Roberto Baggio Cầu thủ boacuteng đaacute Yacute
Phil Jackson Cầu thủ boacuteng rỗ NBA
Marshall Cty Marshall Goldsmith Partners
Goldsmith
helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip
Bạn cũng coacute thể đọc thecircm một bagravei viết rất hay về bối
cảnh Phật giaacuteo ở Hollywood vagrave Hoa Kỳ trecircn trang www
unboundintrasuntcnjeduarchiveslifestyleoldbuddha với
tựa đề ldquoNhững Ngocirci Sao Lagrave Phật Tửrdquo
(19) Bạn vẫn cograven nhiều cacircu hỏi muốn được trả lời
Nếu bạn vẫn cograven nhiều thắc mắc về yacute nghĩa vagrave giaacuteo lyacute
Phật giaacuteo vagrave việc thực hagravenh đạo Phật xin bạn hatildey tigravem đọc
một quyển saacutech về vấn đaacutep theo từng đề mục rất hay coacute tecircn
lagrave ldquoNhững Hỏi Đaacutep Hayrdquo (Good Question Good Answer)
của ngagravei S Dhammika Quyển saacutech nagravey đatilde được dịch ra
nhiều ngocircn ngữ vagrave cũng coacute bản dịch ra tiếng Việt của cư sĩ
Phạm Kim Khaacutenh vagrave TS Bigravenh Anson mang tecircn ldquoPhật Phaacutep
Vấn Đaacuteprdquo
Bạn coacute thể tham khảo thecircm quyển ldquoVấn Đaacutep về Phật
giaacuteordquo được biecircn soạn bởi cugraveng người viết do cugraveng nhagrave xuất
bản ấn hagravenh 2012 cugraveng với quyển saacutech nagravey
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 111
Ngagravey nay thực tế rất nhiều tu sĩ vagrave chugravea chiền theo Phacirc
giaacuteo Nguyecircn Thủy cũng ưu tiecircn việc ăn chay như ở Thaacutei
Lan ở Miến Điệnhellipkhi những điều kiện hậu cần cho pheacutep
Tuy nhiecircn những thầy tu ldquonghiecircm tuacutecrdquo theo truyền thống
Đại Thừa chắc chắn lagrave ăn chay tuyệt đối
(16) Việc ăn những đồ chay giả mặn coacute lagrave ngụy biện vagrave
đạo đức giả hay khocircng Tại sao lại lagravem thức ăn chay giả
mặn ở caacutec nước Đocircng Aacute như Việt Nam Trung Quốc Đagravei
Loan Triều Tiecircn
Đồ ăn chay giả mặn lagrave những thức ăn ldquochayrdquo lagravem từ bột
đậu nagravenh nấm vagrave thực vật nhưng được lagravem vagrave trigravenh bagravey
giống như những moacuten ăn mặn Nhiều nơi những người Phật
tử nấu vagrave ăn những đồ ăn kiểu nagravey bị cho lagrave đạo đức giả
Caacutei lyacute lagrave Đatilde ăn chay để quecircn đi thịt caacute quecircn đi việc saacutet sinh
động vật vậy magrave khi nấu chay lại chế biến ldquorau cảirdquo giống
hệt như mugravei vị higravenh dạng của thịt caacute để lsquogợi nhớrsquo đến những
thức ăn từ thịt caacute (vagrave coacute thể để ăn cho được ngon miệng
hơn)
Một số người thigrave giải thiacutech rằng việc lagravem thức ăn chay
giả mặn lagrave caacutech lagravem cho những người chưa ăn chay bước
qua ăn chay được dễ dagraveng hơn khocircng bị bỡ ngỡ khocircng bị
khoacute ăn khi chuyển từ ăn mặn qua ăn chay() Điều nagravey dugrave coacute
đuacuteng đối với một số người nhưng coacute lẽ chỉ lagrave tự nguỵ biện
Rotilde ragraveng lagrave trong tất cả những quaacuten ăn chay vagrave trong những
dịp lễ lagravenh caacutec Phật tử tề tựu về caacutec chugravea chiền ở Việt Nam
vagrave những nước Đocircng Aacute khaacutec thigrave hầu hết thức ăn chay đều
được chế biến vagrave trigravenh bagravey với higravenh dạng higravenh thức vagrave
hương vị y hệt thức ăn mặn vagrave được dugraveng bởi tất cả mọi
người vagrave cả Tăng Ni
112 Con đường của chuacuteng ta
Coacute hai vấn đề hay ldquohai lyacute lẽrdquo cần suy nghiệm vagrave bạn cần
chọn cho migravenh quan điểm nagraveo bạn thấy đuacuteng đắn lagrave phugrave
hợp với giaacuteo lyacute của Phật vagrave phugrave hợp với lograveng từ-bi của
chiacutenh migravenh
Một (1) khi đồ chay giả mặn được chế biến vagrave trigravenh bagravey
cho số đocircng Phật tử lagrave những người bigravenh thường đang ăn
mặn thigrave họ noacutei lagrave chế biến như vậy để những người đang ăn
thịt caacute chuyển qua ăn chay được dễ dagraveng hơn vigrave higravenh thức
vagrave mugravei vị cũng gần giống moacuten mặn Cho necircn tất cả quaacuten
cơm chay nhagrave hagraveng chay vagrave những nơi cuacuteng dường Trai
Tăng cũng đều lagravem như vậy Đoacute caacutech khuyến khiacutech mọi
người ăn chay
Hai(2) khi lagravem đồ chay giả mặn vagrave cuacuteng dường cho Tăng
Ni thigrave họ lại noacutei Tăng Ni thọ dụng thức ăn chay giả mặn
nhưng Tacircm khocircng hề khởi sinh điều gigrave về đồ ăn mặn như
thịt caacute Điều nagravey rất khoacute noacutei Đức Phật đatilde noacutei khi coacute đối
tượng tiếp xuacutec như mugravei vị higravenh sắchellipthigrave cảm-thọ vagrave ldquotacircm-
khởirdquo sẽ khởi sinh
Cho dugrave theo Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy thigrave việc ăn mặn lagrave
khocircng bị cấm nhưng nếu đatilde traacutenh ăn đồ mặn thật sự vigrave lyacute
do khocircng muốn higravenh thugrave mugravei vị của thịt caacute lagravem động lograveng
từ bi lagravem suy nghĩ về việc saacutet sinh giết hại thigrave việc lagravem đồ
ăn chay giả mặn với higravenh thugrave mugravei vị như của thịt caacute thật
(thịt gigrave caacute gigrave thigrave coacute những higravenh thugrave vagrave mugravei vị đuacuteng như vậy)
chắc sẽ lagravem khởi sinh trong tacircm những nhận-thức [tưởng]
về loại thịt hay caacute đoacute Vagrave như vậy lại đi ngược lại yacute nghĩa
của việc ăn chay Như vậy caacutei ldquoyacute nghĩardquo của việc ăn chay
lagrave vigrave lograveng từ-bi lagrave để quecircn đi higravenh ảnh mugravei vị của thịt caacute
thật cũng khocircng cograven ở đacircy
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 113
Bạn coacute thể tự hỏi rằng nếu ăn chay vigrave lograveng từ-bi vagrave sự
thanh-tịnh của thacircn vagrave tacircm thigrave rau cải nấm rơm đậu
nagravenhhellip được cắt thagravenh từng miếng nhỏ vuocircng vức ăn khocircng
thấy ngon miệng một caacutech tự nhiecircn hay sao magrave cần phải
cocircng phu cắt tỉa gaacuten gheacutep tạo higravenh vagrave cho vagraveo những gia
vị mugravei vị để thức ăn phải giống như chả lụa caacute kho heo
xagraveo thịt nướnghellip thigrave mới ăn thấy ngon miệng được
Tuy nhiecircn dugrave tốt hay xấu thigrave việc ăn chay hay ăn đồ
chay giả mặn vẫn tốt hơn nhiều so với việc ldquocố yacuterdquo ăn thịt ăn
caacute với caacutei tacircm ldquoyacute thứcrdquo rotilde việc giết thịt saacutet sanh chắc chắn
đatilde xảy ra đacircu đoacute (ở những lograve giết mổ ở chợ vagrave ở trong nhagrave
bếp của những người nấu)
Đức Phật
Tất cả mọi chuacuteng sinh
Đều mưu cầu được sống
Đều mưu cầu hạnh phuacutec
helliphelliphelliphellip
Migravenh run sợ đao kiếm
Migravenh cũng sợ chết choacutec
Vậy lấy người lagrave migravenh
Thigrave khocircng necircn giết hại
Khocircng gacircy ra giết hại
(Kinh Phaacutep Cuacute ndash Kệ 129)
114 Con đường của chuacuteng ta
(17) Những cảnh giới1 hiện hữu (cotildei sống) khaacutec nhau lagrave
gigrave Chuacuteng lagrave những nơi thực hay ảo
Theo truyền thống Phật giaacuteo coacute năm (5) cảnh giới hiện
hữu magrave tất cả caacutec loagravei chuacuteng sinh coacute mặt ở đoacute Năm cảnh
giới đoacute lagrave
Địa Ngục
Suacutec Sinh
Ngạ Quỷ
Người
Thiecircn Thần vagrave Trời
Những cảnh giới thấp xấu đầy đau khổ lagrave Địa ngục Suacutec
sinh Ngạ quỷ
bull Địa ngục theo kinh điển bao gồm 08 đại địa ngục vagrave
160 tiểu địa ngục bao bọc xung quanh những đại địa ngục
đoacute
bull Suacutec sinh lagrave cảnh giới của tất cả loagravei động vật từ nhỏ beacute
cho đến to lớn
bull Ngạ quỷ (peta) coacute nghĩa lagrave ldquoquỷ đoacuteirdquo hoặc hay được
gọi lagrave những lsquohồn marsquo hay ldquonhững người khuất mặtrdquo xung
quanh ta Ngạ quỷ sống trong cotildei vocirc cugraveng đagravey đọa vagrave đau
khổ luocircn luocircn thiếu thốn luocircn luocircn đoacutei khaacutet magrave khocircng
được ăn uống Vagrave coacute những loagravei ngạ quỷ luocircn luocircn ở gần
những người thacircn quyến cograven sống của migravenh vagrave coacute thể thấy
được tất cả những gigrave họ hagraveng thacircn quyến của migravenh đang
lagravem vagrave luocircn luocircn khao khaacutet những người thacircn lagravem những
1ldquoCảnh giớirdquo lagrave hoagraven cảnh lagrave phacircn giới cao thấp viacute dụ cảnh giới suacutec sinh cảnh giới
địa ngục cảnh giới trecircn trời Trong mỗi loại cảnh giới cao thấp đoacute coacute thể coacute nhiều
ldquocotildei sốngrdquo khaacutec nhau viacute dụ địa ngục coacute 168 tầng hay ldquocotildeirdquo khaacutec nhau cảnh giới
trecircn trời thigrave coacute đến 28 ldquocotildeirdquo sống khaacutec nhau
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 115
việc cocircng-đức vagrave hồi-hướng cocircng đức đoacute cho họ để họ
hưởng được cocircng-đức đoacute Đoacute lagrave caacutech duy nhất giuacutep họ giảm
bớt nghiệp xấu vagrave hy vọng được taacutei sinh về một cotildei lagravenh
khaacutec
bull Cotildei Suacutec sinh vagrave Ngạ quỷ lagrave ở cugraveng nơi với cotildei Người
cugraveng ở trecircn bề mặt traacutei đất
bull [Xin để yacute thecircm loagravei Quỷ thần A-tu-la (asuras) lagrave loagravei
quỷ thần dị dạng to lớn ở cotildei trời của Nam Thiecircn Vương
(thuộc Tứ Đại Thiecircn Vương) nhưng do nghiệp xấu luocircn
sống với tacircm sacircn hận hung hatilden vagrave đau khổ cho necircn họ cũng
thuộc về cảnh giới thấp xấu đau khổ mặc dugrave cotildei sống của họ
lagrave thuộc về trecircn cảnh giới trời thần Cho necircn nhiều truyền
thống Phật giaacuteo khaacutec đatilde tiacutenh riecircng cotildei quỷ thần A-tu-la một
cảnh-giới đau khổ riecircng vagrave do caacutech tiacutenh như vậy necircn tổng
cộng coacute 06 cảnh giới magrave chuacuteng sinh đang hiện hữu
Bạn coacute biết khocircng coacute rất nhiều coacute lograveng tốt vagrave chiacutenh trực
họ lagrave những người tốt bụng cocircng bằng vagrave coacute lograveng bi mẫn
nhưng họ coacute tacircm hay dễ bị noacuteng giận Họ coacute thể noacuteng giận
vigrave nhiều lyacute do xảy ra hagraveng ngagravey họ noacuteng giận vigrave bất đồng
vigrave tự aacutei vigrave caacutei ta bị xuacutec phạm hoặc vigrave sự bất cocircng vigrave quaacute
noacuteng ruột lo lắng cho người thacircn vagrave người khaacutec vigrave hoagraven
cảnh trớ trecircu vigrave gặp phải người xấu vigrave buồn bực nhacircn tigravenh
thế thaacuteiNếu họ khocircng tu tập tacircm để giảm trừ tacircm sacircn-giận
đoacute thigrave sau khi chết họ rất dễ bị taacutei sinh thagravenh những quỷ
thần A-tu-la đau khổ như vậy]
bull Những cảnh giới cao đẹp lagrave cotildei Người vagrave những cotildei Trời
của caacutec thiecircn thần vagrave caacutec vị trời Phạm Thiecircn (Brahmas)
bull Kinh điển cũng ghi rằng coacute nhiều ldquotầngrdquo tức nhiều
ldquocotildeirdquo cao thấp khaacutec nhau trong cảnh giới Địa Ngục vagrave trong
cảnh giới Thiecircn Thần vagrave Trời
116 Con đường của chuacuteng ta
bull Nếu loagravei quỷ thần A-tu-la (asuras) được taacutech riecircng ra
thagravenh một (đơn vị) cotildei hiện hữu riecircng biệt vagrave caacutec tầng địa
ngục được gom chung thagravenh một cotildei thigrave tổng cộng coacute 04
cotildei thuộc cảnh giới xấu [Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷ vagrave A-
tu-la] 07 cotildei Dục giới phuacutec lagravenh [gồm 1 cotildei dục giới lagrave cotildei
Người vagrave 06 cotildei dục giới của Thiecircn thần) 16 cotildei Trời Sắc
Giới vagrave 04 cotildei Trời Vocirc Sắc Giới
Tổng cộng Coacute 31 Cotildei hiện hữu magrave con người (vagrave chuacuteng
sinh) coacute thể bị hay được taacutei sinh về đoacute ngay sau khi từ giatilde
kiếp sống hiện tại
Chẳng hạn ở cảnh giới địa ngục coacute đến 168 ldquotầngrdquo đại địa
ngục vagrave tiểu địa ngục khaacutec nhau tugravey theo mức độ Nghiệp aacutec
nặng nề magrave chuacuteng sinh bị rơi rớt vagrave đagravey đọa vagraveo đoacute
Cograven trecircn cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời coacute rất nhiều cotildei
Trời khaacutec nhau tugravey theo mức độ do Nghiệp thiện lagravenh magrave
chuacuteng sinh được taacutei sinh về đoacute gồm coacute 06 Cotildei Trời Dục
Giới 16 Cotildei Trời Sắc Giới vagrave 04 Cotildei Trời Vocirc Sắc Giới
Để dễ higravenh dung bạn coacute thể liecircn-tưởng đến một cotildei lagrave
ldquocotildei Ngườirdquo trecircn traacutei đất magrave chuacuteng ta đang sống gồm 193
nước trải dagravei trecircn 07 đại lục địa Nếu chuacuteng ta may mắn
được sống trong những đất nước văn minh thanh bigravenh vagrave
khiacute hậu ocircn hogravea thigrave đoacute lagrave một điều phuacutec lagravenh so với việc phải
sống trong những đất nước lạc hậu đầy chiến tranh vagrave khiacute
hậu khắc nghiệt đoacutei nghegraveo vagrave bệnh tật Những đất nước trecircn
traacutei đất vagrave mức độ dễ sống vagrave khoacute sống khaacutec nhau thậm chiacute
quaacute checircnh lệch nhau thigrave cũng giống như những ldquocotildeirdquo khaacutec
nhau trecircn cảnh giới trecircn Trời hay những ldquocotildeirdquo khaacutec nhau
trong cảnh giới dưới địa ngục vậy
Vigrave vậy coacute thể noacutei rằng bất kỳ một cotildei Trời nagraveo đoacute (trong
26 cotildei thuộc cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời) lagrave chắc chắn sẽ
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 117
tốt đẹp hơn vagrave phuacutec lagravenh hơn bất cứ quốc gia nagraveo trecircn traacutei
đất cotildei người
Vagrave ngược lại coacute thể hiểu bất kỳ một ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo
nagraveo đoacute (trong 168 ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo) của cảnh giới địa ngục
cũng chắc chắn lagrave kinh khủng hơn đagravey đọa hơn vagrave toagraven lagrave
đau khổ hơn bất kỳ xứ sở nagraveo trecircn traacutei đất
Vigrave vậy ở nơi đacircu đời sống hay mocirci trường sống coacute sự tagraven
bạo độc tagravei aacutep bức vagrave đagravey đọa quaacute khốc liệt với con người
thigrave người ta hay gọi lagrave ldquođịa ngục trần gianrdquo
Khi noacutei về đời sống Thacircn-Tacircm của con người Đức Phật
thường noacutei một caacutech ẩn dụ về những ldquocảnh giớirdquo coacute nghĩa
lagrave những tigravenh trạng hạnh phuacutec hay đau khổ khaacutec nhau của
con người tugravey theo hoagraven cảnh của mỗi người
-Viacute dụ một người đang phải chịu tật nguyền đau đớn
hoặc tinh thần khủng hoảng thigrave người đoacute đatilde giống như đang
chịu cảnh địa ngục
-Những người khocircng cograven lẽ sống gigrave chỉ biết nằm chờ đến
bữa ăn vagrave sống để ăn thigrave chẳng khaacutec nagraveo sống như cảnh suacutec
sinh
-Những người quaacute tham lam luocircn luocircn tham muốn thegravem
khaacutet magrave chẳng bao giờ được thỏa matilden dugrave đatilde coacute đầy đủ thigrave
được cho lagrave giống như loagravei ngạ quỷ luocircn luocircn cảm thấy đoacutei
thiếu vagrave đau khổ vigrave thegravem khaacutet
-Người luocircn luocircn coacute maacuteu sacircn giận ganh tị chiến tranh
tranh dagravenh quyền lực vagrave của cải thigrave tacircm cũng chẳng khaacutec
nagraveo loagravei quỷ thần dị dạng A-tu-la luocircn luocircn sống với tacircm
sacircn hận thugrave hằn vagrave hiếu chiến
118 Con đường của chuacuteng ta
-Vagrave những ai được sinh ra đẹp đẽ vagrave giagraveu sang coacute thể
được gọi lagrave đang sống sung sướng như ở cotildei thiecircn thần hay
thiecircn đagraveng Cotildei thiecircn thần dường như lagrave mơ ước của Viacute dụ
những ngocirci sao thể thầu hết mọi người bởi vậy khi những
tagravei tử điện ảnh nổi tiếng sống trong nhagrave cao cửa đẹp vagrave luocircn
coacute hagraveng triệu người hacircm mộ hay lsquotocircn thờrsquo thigrave những người
hacircm mộ đoacute gọi họ lagrave những lsquothiecircn thầnrsquo
Rotilde ragraveng lagrave những cotildei thấp xấu như Địa Ngục Ngạ Quỷ
Suacutec Sinh Quỷ Thần dị dạng lagrave đầy đau khổ vagrave hagravenh hạ Vagrave
những cotildei Thiecircn thần vagrave Trời trecircn tiecircn cảnh lagrave đầy phuacutec
lagravenh vagrave sung sướng
-Tuy nhiecircn Đức Phật noacutei rằng ở những cotildei thấp xấu đoacute
chuacuteng sinh khoacute magrave lagravem được một việc cocircng đức nagraveo để tiacutech
lũy Nghiệp tốt được Những chuacuteng sinh ở trong những cotildei
thấp xấu bị đọa đagravey như vậy thigrave chỉ lo chịu đựng mọi đau
khổ hagravenh hạ chứ khocircng cograven thời gian hay cơ hội lagravem
chuyện phuacutec đức nagraveo (Khi đatilde bị ở trong cảnh giới Địa ngục
hay Suacutec sinh thigrave coacute lagravem cocircng đức cũng chẳng coacute điều gigrave để
lagravem Vagrave tacircm thức của chuacuteng sinh đang bị ở trong cotildei địa
ngục vagrave suacutec sinh cũng khoacute magrave khởi sinh một triacute tuệ căn bản
nagraveo để magrave lagravem chuyện cocircng đức Thời gian bị ở trong
những cotildei đoacute thật lagrave dagravei khocircng thể nghĩ bagraven vigrave khoacute magrave tạo
ra được nghiệp tốt nagraveo để chuyển hoacutea taacutei sinh vagraveo những
cảnh giới tốt hơn)
-Trong khi đoacute những chuacuteng sinh ở những cotildei bồng lai
của Thiecircn thần vagrave Trời thigrave chỉ lo hưởng thụ sung sướng
khocircng cograven bị đau khổ cho necircn họ cũng chẳng rảnh rang để
suy tư hay nghĩ nhiều đến những việc cocircng đức Ở những
cotildei phuacutec lagravenh sung sướng đoacute những thiecircn thần cũng khocircng
nhigraven thấy được những lẽ vocirc-thường vagrave biến-đổi nhanh
choacuteng như ở trong cotildei Người
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 119
-Như vậy chỉ cograven cotildei Người lagrave coacute đủ hai bản chất Khổ vagrave
Sướng lagrave thiacutech hợp để học tập vagrave thực hagravenh giaacuteo phaacutep của
Đức Phật Hơn nữa chỉ coacute ở cotildei Người thigrave tất cả chuacuteng sinh
mới coacute cơ hội lagravem những hagravenh động cocircng-đức lagravem những
việc tốt lagravem người tốt vagrave nhờ đoacute tiacutech lũy Nghiệp tốt
Những Nghiệp tốt sẽ lagrave những hagravenh trang cho những chuyến
đi sau nagravey sau khi từ giatilde cotildei Người vagrave cũng nhờ vậy mới
mong coacute ngagravey giải thoaacutet hoagraven toagraven
Tuy nhiecircn Đức Phật coacute kể rằng coacute những chuacuteng sinh lagrave
thiecircn thần ở những cotildei Trời cũng cố gắng thực hagravenh giaacuteo
phaacutep của Đức Phật vagrave đatilde coacute thể chứng ngộ Niết-bagraven Vigrave
vậy Đức Phật đatilde cố gắng khuyecircn dạy mọi người hatildey nỗ lực
tu tập lagravem những điều tốt lagravenh để tiacutech lũy Nghiệp tốt Đoacute lagrave
cơ hội để được taacutei sinh về những cotildei lagravenh đaacuteng quyacute đoacute
Cho dugrave những cảnh giới (gồm 31 cotildei hiện hữu) coacute thực
sự tồn tại trong vũ trụ hay khocircng hoặc đoacute chỉ lagrave những
trạng thaacutei tacircm của từng chuacuteng sinh thigrave vấn đề đoacute cũng
khocircng quan trọng Điều quan trọng lagrave chuacuteng ta theo nguyecircn
lyacute khoa học của Phật giaacuteo đoacute lagrave sống tốt thigrave sẽ tạo Nghiệp
tốt vagrave nhờ đoacute bạn coacute quyền hy vọng sẽ được taacutei sinh về
những cotildei phuacutec lagravenh sau khi chết
Mục điacutech trước sau của caacutec Phật tử lagrave phải được về cotildei
lagravenh traacutenh được những cotildei thấp xấu đầy đau khổ vagrave đọa đagravey
kinh khủng như cảnh Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷhellip
Cograven đối với mục tiecircu tột-cugraveng lagrave giải thoaacutet khỏi vograveng taacutei
sinh luacircn hồi thigrave chỉ khi chuacuteng ta được ở trong những cotildei
lagravenh thigrave mới coacute thể tiếp tục lagravem việc tốt lagravenh vagrave thực hagravenh
Phật Phaacutep thigrave mới mong coacute ngagravey đạt đến Niết-bagraven sự giải
thoaacutet hoagraven toagraven khỏi luacircn hồi sinh tử
120 Con đường của chuacuteng ta
(18) Khi đạo Phật được truyền baacute sang những nước
phương Tacircy rất nhiều người phương Tacircy đatilde theo Đạo
Phật Điều đoacute coacute đuacuteng như vậy khocircng
Riecircng ở Mỹ con số người thực sự thực hagravenh theo Phật
giaacuteo vẫn cograven iacutet Giaacuteo sư Seymour Lachman đồng taacutec giả
của quyển saacutech nổi tiếng ldquoMột quốc Gia Becircn Dưới Chuacuteardquo
(One Nation Under God) ước lượng khoảng 800000 người
lagrave Phật tử ở Mỹ Tuy nhiecircn những nhagrave nghiecircn cứu Phật
giaacuteo thigrave cho rằng con số đoacute coacute thể lagrave nhiều hơn 4-5 lần nếu
tiacutenh cả con số những người theo đạo Phật nhập cư liecircn tục
từ những nước Đocircng Nam Aacute vagrave Đocircng Aacute
Số người theo đạo Phật ở chacircu Acircu khoảng 4 triệu người
chủ yếu ở caacutec nước Đức Phaacutep Anh Yacute
Số người theo đạo Phật ở chacircu Uacutec cũng khaacute nhiều vagrave
tăng nhanh Thống kecirc năm 2011 cho biết coacute khoảng
529000 người Uacutec theo đạo Phật trong tổng dacircn số khoảng
215 triệu người con số Phật tử tăng nhanh từ khoảng 21
dacircn số lecircn gần 25 dacircn số trong năm năm cuối
Coacute rất nhiều danh nhacircn rất nổi tiếng ở những nước Acircu
Mỹ đatilde theo đạo Phật hoặc đatilde chuyển từ đạo của họ qua đạo
Phật Trong số đoacute coacute nhiều người nổi tiếng nhất trong lĩnh
vực của migravenh trecircn thế giới magrave bạn coacute thể đatilde dễ dagraveng biết
đến từ lacircu Viacute dụ như
William Ford Jr Chủ hatildeng xe hơi Ford
Steve Jobs Chủ tịch hatildeng maacutey tiacutenh Apple Inc
Tiger Woods Nhagrave vocirc địch gocircn thế giới
Richard Gere Tagravei tử điện ảnh
Harrison Ford Tagravei tử điện ảnh
Orlando Bloom Tagravei tử điện ảnh
Keanu Reeves Tagravei tử điện ảnh
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 121
Uma Thurman Tagravei tử điện ảnh
Oliver Stone Đạo diễn điện ảnh
Tina Turner Ca sĩ nhạc Pop
Adam Yauch Ca sĩ nhạc Pop
Herbie Hancock Nhạc sĩ nhạc Jazz
Roberto Baggio Cầu thủ boacuteng đaacute Yacute
Phil Jackson Cầu thủ boacuteng rỗ NBA
Marshall Cty Marshall Goldsmith Partners
Goldsmith
helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip
Bạn cũng coacute thể đọc thecircm một bagravei viết rất hay về bối
cảnh Phật giaacuteo ở Hollywood vagrave Hoa Kỳ trecircn trang www
unboundintrasuntcnjeduarchiveslifestyleoldbuddha với
tựa đề ldquoNhững Ngocirci Sao Lagrave Phật Tửrdquo
(19) Bạn vẫn cograven nhiều cacircu hỏi muốn được trả lời
Nếu bạn vẫn cograven nhiều thắc mắc về yacute nghĩa vagrave giaacuteo lyacute
Phật giaacuteo vagrave việc thực hagravenh đạo Phật xin bạn hatildey tigravem đọc
một quyển saacutech về vấn đaacutep theo từng đề mục rất hay coacute tecircn
lagrave ldquoNhững Hỏi Đaacutep Hayrdquo (Good Question Good Answer)
của ngagravei S Dhammika Quyển saacutech nagravey đatilde được dịch ra
nhiều ngocircn ngữ vagrave cũng coacute bản dịch ra tiếng Việt của cư sĩ
Phạm Kim Khaacutenh vagrave TS Bigravenh Anson mang tecircn ldquoPhật Phaacutep
Vấn Đaacuteprdquo
Bạn coacute thể tham khảo thecircm quyển ldquoVấn Đaacutep về Phật
giaacuteordquo được biecircn soạn bởi cugraveng người viết do cugraveng nhagrave xuất
bản ấn hagravenh 2012 cugraveng với quyển saacutech nagravey
112 Con đường của chuacuteng ta
Coacute hai vấn đề hay ldquohai lyacute lẽrdquo cần suy nghiệm vagrave bạn cần
chọn cho migravenh quan điểm nagraveo bạn thấy đuacuteng đắn lagrave phugrave
hợp với giaacuteo lyacute của Phật vagrave phugrave hợp với lograveng từ-bi của
chiacutenh migravenh
Một (1) khi đồ chay giả mặn được chế biến vagrave trigravenh bagravey
cho số đocircng Phật tử lagrave những người bigravenh thường đang ăn
mặn thigrave họ noacutei lagrave chế biến như vậy để những người đang ăn
thịt caacute chuyển qua ăn chay được dễ dagraveng hơn vigrave higravenh thức
vagrave mugravei vị cũng gần giống moacuten mặn Cho necircn tất cả quaacuten
cơm chay nhagrave hagraveng chay vagrave những nơi cuacuteng dường Trai
Tăng cũng đều lagravem như vậy Đoacute caacutech khuyến khiacutech mọi
người ăn chay
Hai(2) khi lagravem đồ chay giả mặn vagrave cuacuteng dường cho Tăng
Ni thigrave họ lại noacutei Tăng Ni thọ dụng thức ăn chay giả mặn
nhưng Tacircm khocircng hề khởi sinh điều gigrave về đồ ăn mặn như
thịt caacute Điều nagravey rất khoacute noacutei Đức Phật đatilde noacutei khi coacute đối
tượng tiếp xuacutec như mugravei vị higravenh sắchellipthigrave cảm-thọ vagrave ldquotacircm-
khởirdquo sẽ khởi sinh
Cho dugrave theo Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy thigrave việc ăn mặn lagrave
khocircng bị cấm nhưng nếu đatilde traacutenh ăn đồ mặn thật sự vigrave lyacute
do khocircng muốn higravenh thugrave mugravei vị của thịt caacute lagravem động lograveng
từ bi lagravem suy nghĩ về việc saacutet sinh giết hại thigrave việc lagravem đồ
ăn chay giả mặn với higravenh thugrave mugravei vị như của thịt caacute thật
(thịt gigrave caacute gigrave thigrave coacute những higravenh thugrave vagrave mugravei vị đuacuteng như vậy)
chắc sẽ lagravem khởi sinh trong tacircm những nhận-thức [tưởng]
về loại thịt hay caacute đoacute Vagrave như vậy lại đi ngược lại yacute nghĩa
của việc ăn chay Như vậy caacutei ldquoyacute nghĩardquo của việc ăn chay
lagrave vigrave lograveng từ-bi lagrave để quecircn đi higravenh ảnh mugravei vị của thịt caacute
thật cũng khocircng cograven ở đacircy
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 113
Bạn coacute thể tự hỏi rằng nếu ăn chay vigrave lograveng từ-bi vagrave sự
thanh-tịnh của thacircn vagrave tacircm thigrave rau cải nấm rơm đậu
nagravenhhellip được cắt thagravenh từng miếng nhỏ vuocircng vức ăn khocircng
thấy ngon miệng một caacutech tự nhiecircn hay sao magrave cần phải
cocircng phu cắt tỉa gaacuten gheacutep tạo higravenh vagrave cho vagraveo những gia
vị mugravei vị để thức ăn phải giống như chả lụa caacute kho heo
xagraveo thịt nướnghellip thigrave mới ăn thấy ngon miệng được
Tuy nhiecircn dugrave tốt hay xấu thigrave việc ăn chay hay ăn đồ
chay giả mặn vẫn tốt hơn nhiều so với việc ldquocố yacuterdquo ăn thịt ăn
caacute với caacutei tacircm ldquoyacute thứcrdquo rotilde việc giết thịt saacutet sanh chắc chắn
đatilde xảy ra đacircu đoacute (ở những lograve giết mổ ở chợ vagrave ở trong nhagrave
bếp của những người nấu)
Đức Phật
Tất cả mọi chuacuteng sinh
Đều mưu cầu được sống
Đều mưu cầu hạnh phuacutec
helliphelliphelliphellip
Migravenh run sợ đao kiếm
Migravenh cũng sợ chết choacutec
Vậy lấy người lagrave migravenh
Thigrave khocircng necircn giết hại
Khocircng gacircy ra giết hại
(Kinh Phaacutep Cuacute ndash Kệ 129)
114 Con đường của chuacuteng ta
(17) Những cảnh giới1 hiện hữu (cotildei sống) khaacutec nhau lagrave
gigrave Chuacuteng lagrave những nơi thực hay ảo
Theo truyền thống Phật giaacuteo coacute năm (5) cảnh giới hiện
hữu magrave tất cả caacutec loagravei chuacuteng sinh coacute mặt ở đoacute Năm cảnh
giới đoacute lagrave
Địa Ngục
Suacutec Sinh
Ngạ Quỷ
Người
Thiecircn Thần vagrave Trời
Những cảnh giới thấp xấu đầy đau khổ lagrave Địa ngục Suacutec
sinh Ngạ quỷ
bull Địa ngục theo kinh điển bao gồm 08 đại địa ngục vagrave
160 tiểu địa ngục bao bọc xung quanh những đại địa ngục
đoacute
bull Suacutec sinh lagrave cảnh giới của tất cả loagravei động vật từ nhỏ beacute
cho đến to lớn
bull Ngạ quỷ (peta) coacute nghĩa lagrave ldquoquỷ đoacuteirdquo hoặc hay được
gọi lagrave những lsquohồn marsquo hay ldquonhững người khuất mặtrdquo xung
quanh ta Ngạ quỷ sống trong cotildei vocirc cugraveng đagravey đọa vagrave đau
khổ luocircn luocircn thiếu thốn luocircn luocircn đoacutei khaacutet magrave khocircng
được ăn uống Vagrave coacute những loagravei ngạ quỷ luocircn luocircn ở gần
những người thacircn quyến cograven sống của migravenh vagrave coacute thể thấy
được tất cả những gigrave họ hagraveng thacircn quyến của migravenh đang
lagravem vagrave luocircn luocircn khao khaacutet những người thacircn lagravem những
1ldquoCảnh giớirdquo lagrave hoagraven cảnh lagrave phacircn giới cao thấp viacute dụ cảnh giới suacutec sinh cảnh giới
địa ngục cảnh giới trecircn trời Trong mỗi loại cảnh giới cao thấp đoacute coacute thể coacute nhiều
ldquocotildei sốngrdquo khaacutec nhau viacute dụ địa ngục coacute 168 tầng hay ldquocotildeirdquo khaacutec nhau cảnh giới
trecircn trời thigrave coacute đến 28 ldquocotildeirdquo sống khaacutec nhau
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 115
việc cocircng-đức vagrave hồi-hướng cocircng đức đoacute cho họ để họ
hưởng được cocircng-đức đoacute Đoacute lagrave caacutech duy nhất giuacutep họ giảm
bớt nghiệp xấu vagrave hy vọng được taacutei sinh về một cotildei lagravenh
khaacutec
bull Cotildei Suacutec sinh vagrave Ngạ quỷ lagrave ở cugraveng nơi với cotildei Người
cugraveng ở trecircn bề mặt traacutei đất
bull [Xin để yacute thecircm loagravei Quỷ thần A-tu-la (asuras) lagrave loagravei
quỷ thần dị dạng to lớn ở cotildei trời của Nam Thiecircn Vương
(thuộc Tứ Đại Thiecircn Vương) nhưng do nghiệp xấu luocircn
sống với tacircm sacircn hận hung hatilden vagrave đau khổ cho necircn họ cũng
thuộc về cảnh giới thấp xấu đau khổ mặc dugrave cotildei sống của họ
lagrave thuộc về trecircn cảnh giới trời thần Cho necircn nhiều truyền
thống Phật giaacuteo khaacutec đatilde tiacutenh riecircng cotildei quỷ thần A-tu-la một
cảnh-giới đau khổ riecircng vagrave do caacutech tiacutenh như vậy necircn tổng
cộng coacute 06 cảnh giới magrave chuacuteng sinh đang hiện hữu
Bạn coacute biết khocircng coacute rất nhiều coacute lograveng tốt vagrave chiacutenh trực
họ lagrave những người tốt bụng cocircng bằng vagrave coacute lograveng bi mẫn
nhưng họ coacute tacircm hay dễ bị noacuteng giận Họ coacute thể noacuteng giận
vigrave nhiều lyacute do xảy ra hagraveng ngagravey họ noacuteng giận vigrave bất đồng
vigrave tự aacutei vigrave caacutei ta bị xuacutec phạm hoặc vigrave sự bất cocircng vigrave quaacute
noacuteng ruột lo lắng cho người thacircn vagrave người khaacutec vigrave hoagraven
cảnh trớ trecircu vigrave gặp phải người xấu vigrave buồn bực nhacircn tigravenh
thế thaacuteiNếu họ khocircng tu tập tacircm để giảm trừ tacircm sacircn-giận
đoacute thigrave sau khi chết họ rất dễ bị taacutei sinh thagravenh những quỷ
thần A-tu-la đau khổ như vậy]
bull Những cảnh giới cao đẹp lagrave cotildei Người vagrave những cotildei Trời
của caacutec thiecircn thần vagrave caacutec vị trời Phạm Thiecircn (Brahmas)
bull Kinh điển cũng ghi rằng coacute nhiều ldquotầngrdquo tức nhiều
ldquocotildeirdquo cao thấp khaacutec nhau trong cảnh giới Địa Ngục vagrave trong
cảnh giới Thiecircn Thần vagrave Trời
116 Con đường của chuacuteng ta
bull Nếu loagravei quỷ thần A-tu-la (asuras) được taacutech riecircng ra
thagravenh một (đơn vị) cotildei hiện hữu riecircng biệt vagrave caacutec tầng địa
ngục được gom chung thagravenh một cotildei thigrave tổng cộng coacute 04
cotildei thuộc cảnh giới xấu [Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷ vagrave A-
tu-la] 07 cotildei Dục giới phuacutec lagravenh [gồm 1 cotildei dục giới lagrave cotildei
Người vagrave 06 cotildei dục giới của Thiecircn thần) 16 cotildei Trời Sắc
Giới vagrave 04 cotildei Trời Vocirc Sắc Giới
Tổng cộng Coacute 31 Cotildei hiện hữu magrave con người (vagrave chuacuteng
sinh) coacute thể bị hay được taacutei sinh về đoacute ngay sau khi từ giatilde
kiếp sống hiện tại
Chẳng hạn ở cảnh giới địa ngục coacute đến 168 ldquotầngrdquo đại địa
ngục vagrave tiểu địa ngục khaacutec nhau tugravey theo mức độ Nghiệp aacutec
nặng nề magrave chuacuteng sinh bị rơi rớt vagrave đagravey đọa vagraveo đoacute
Cograven trecircn cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời coacute rất nhiều cotildei
Trời khaacutec nhau tugravey theo mức độ do Nghiệp thiện lagravenh magrave
chuacuteng sinh được taacutei sinh về đoacute gồm coacute 06 Cotildei Trời Dục
Giới 16 Cotildei Trời Sắc Giới vagrave 04 Cotildei Trời Vocirc Sắc Giới
Để dễ higravenh dung bạn coacute thể liecircn-tưởng đến một cotildei lagrave
ldquocotildei Ngườirdquo trecircn traacutei đất magrave chuacuteng ta đang sống gồm 193
nước trải dagravei trecircn 07 đại lục địa Nếu chuacuteng ta may mắn
được sống trong những đất nước văn minh thanh bigravenh vagrave
khiacute hậu ocircn hogravea thigrave đoacute lagrave một điều phuacutec lagravenh so với việc phải
sống trong những đất nước lạc hậu đầy chiến tranh vagrave khiacute
hậu khắc nghiệt đoacutei nghegraveo vagrave bệnh tật Những đất nước trecircn
traacutei đất vagrave mức độ dễ sống vagrave khoacute sống khaacutec nhau thậm chiacute
quaacute checircnh lệch nhau thigrave cũng giống như những ldquocotildeirdquo khaacutec
nhau trecircn cảnh giới trecircn Trời hay những ldquocotildeirdquo khaacutec nhau
trong cảnh giới dưới địa ngục vậy
Vigrave vậy coacute thể noacutei rằng bất kỳ một cotildei Trời nagraveo đoacute (trong
26 cotildei thuộc cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời) lagrave chắc chắn sẽ
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 117
tốt đẹp hơn vagrave phuacutec lagravenh hơn bất cứ quốc gia nagraveo trecircn traacutei
đất cotildei người
Vagrave ngược lại coacute thể hiểu bất kỳ một ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo
nagraveo đoacute (trong 168 ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo) của cảnh giới địa ngục
cũng chắc chắn lagrave kinh khủng hơn đagravey đọa hơn vagrave toagraven lagrave
đau khổ hơn bất kỳ xứ sở nagraveo trecircn traacutei đất
Vigrave vậy ở nơi đacircu đời sống hay mocirci trường sống coacute sự tagraven
bạo độc tagravei aacutep bức vagrave đagravey đọa quaacute khốc liệt với con người
thigrave người ta hay gọi lagrave ldquođịa ngục trần gianrdquo
Khi noacutei về đời sống Thacircn-Tacircm của con người Đức Phật
thường noacutei một caacutech ẩn dụ về những ldquocảnh giớirdquo coacute nghĩa
lagrave những tigravenh trạng hạnh phuacutec hay đau khổ khaacutec nhau của
con người tugravey theo hoagraven cảnh của mỗi người
-Viacute dụ một người đang phải chịu tật nguyền đau đớn
hoặc tinh thần khủng hoảng thigrave người đoacute đatilde giống như đang
chịu cảnh địa ngục
-Những người khocircng cograven lẽ sống gigrave chỉ biết nằm chờ đến
bữa ăn vagrave sống để ăn thigrave chẳng khaacutec nagraveo sống như cảnh suacutec
sinh
-Những người quaacute tham lam luocircn luocircn tham muốn thegravem
khaacutet magrave chẳng bao giờ được thỏa matilden dugrave đatilde coacute đầy đủ thigrave
được cho lagrave giống như loagravei ngạ quỷ luocircn luocircn cảm thấy đoacutei
thiếu vagrave đau khổ vigrave thegravem khaacutet
-Người luocircn luocircn coacute maacuteu sacircn giận ganh tị chiến tranh
tranh dagravenh quyền lực vagrave của cải thigrave tacircm cũng chẳng khaacutec
nagraveo loagravei quỷ thần dị dạng A-tu-la luocircn luocircn sống với tacircm
sacircn hận thugrave hằn vagrave hiếu chiến
118 Con đường của chuacuteng ta
-Vagrave những ai được sinh ra đẹp đẽ vagrave giagraveu sang coacute thể
được gọi lagrave đang sống sung sướng như ở cotildei thiecircn thần hay
thiecircn đagraveng Cotildei thiecircn thần dường như lagrave mơ ước của Viacute dụ
những ngocirci sao thể thầu hết mọi người bởi vậy khi những
tagravei tử điện ảnh nổi tiếng sống trong nhagrave cao cửa đẹp vagrave luocircn
coacute hagraveng triệu người hacircm mộ hay lsquotocircn thờrsquo thigrave những người
hacircm mộ đoacute gọi họ lagrave những lsquothiecircn thầnrsquo
Rotilde ragraveng lagrave những cotildei thấp xấu như Địa Ngục Ngạ Quỷ
Suacutec Sinh Quỷ Thần dị dạng lagrave đầy đau khổ vagrave hagravenh hạ Vagrave
những cotildei Thiecircn thần vagrave Trời trecircn tiecircn cảnh lagrave đầy phuacutec
lagravenh vagrave sung sướng
-Tuy nhiecircn Đức Phật noacutei rằng ở những cotildei thấp xấu đoacute
chuacuteng sinh khoacute magrave lagravem được một việc cocircng đức nagraveo để tiacutech
lũy Nghiệp tốt được Những chuacuteng sinh ở trong những cotildei
thấp xấu bị đọa đagravey như vậy thigrave chỉ lo chịu đựng mọi đau
khổ hagravenh hạ chứ khocircng cograven thời gian hay cơ hội lagravem
chuyện phuacutec đức nagraveo (Khi đatilde bị ở trong cảnh giới Địa ngục
hay Suacutec sinh thigrave coacute lagravem cocircng đức cũng chẳng coacute điều gigrave để
lagravem Vagrave tacircm thức của chuacuteng sinh đang bị ở trong cotildei địa
ngục vagrave suacutec sinh cũng khoacute magrave khởi sinh một triacute tuệ căn bản
nagraveo để magrave lagravem chuyện cocircng đức Thời gian bị ở trong
những cotildei đoacute thật lagrave dagravei khocircng thể nghĩ bagraven vigrave khoacute magrave tạo
ra được nghiệp tốt nagraveo để chuyển hoacutea taacutei sinh vagraveo những
cảnh giới tốt hơn)
-Trong khi đoacute những chuacuteng sinh ở những cotildei bồng lai
của Thiecircn thần vagrave Trời thigrave chỉ lo hưởng thụ sung sướng
khocircng cograven bị đau khổ cho necircn họ cũng chẳng rảnh rang để
suy tư hay nghĩ nhiều đến những việc cocircng đức Ở những
cotildei phuacutec lagravenh sung sướng đoacute những thiecircn thần cũng khocircng
nhigraven thấy được những lẽ vocirc-thường vagrave biến-đổi nhanh
choacuteng như ở trong cotildei Người
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 119
-Như vậy chỉ cograven cotildei Người lagrave coacute đủ hai bản chất Khổ vagrave
Sướng lagrave thiacutech hợp để học tập vagrave thực hagravenh giaacuteo phaacutep của
Đức Phật Hơn nữa chỉ coacute ở cotildei Người thigrave tất cả chuacuteng sinh
mới coacute cơ hội lagravem những hagravenh động cocircng-đức lagravem những
việc tốt lagravem người tốt vagrave nhờ đoacute tiacutech lũy Nghiệp tốt
Những Nghiệp tốt sẽ lagrave những hagravenh trang cho những chuyến
đi sau nagravey sau khi từ giatilde cotildei Người vagrave cũng nhờ vậy mới
mong coacute ngagravey giải thoaacutet hoagraven toagraven
Tuy nhiecircn Đức Phật coacute kể rằng coacute những chuacuteng sinh lagrave
thiecircn thần ở những cotildei Trời cũng cố gắng thực hagravenh giaacuteo
phaacutep của Đức Phật vagrave đatilde coacute thể chứng ngộ Niết-bagraven Vigrave
vậy Đức Phật đatilde cố gắng khuyecircn dạy mọi người hatildey nỗ lực
tu tập lagravem những điều tốt lagravenh để tiacutech lũy Nghiệp tốt Đoacute lagrave
cơ hội để được taacutei sinh về những cotildei lagravenh đaacuteng quyacute đoacute
Cho dugrave những cảnh giới (gồm 31 cotildei hiện hữu) coacute thực
sự tồn tại trong vũ trụ hay khocircng hoặc đoacute chỉ lagrave những
trạng thaacutei tacircm của từng chuacuteng sinh thigrave vấn đề đoacute cũng
khocircng quan trọng Điều quan trọng lagrave chuacuteng ta theo nguyecircn
lyacute khoa học của Phật giaacuteo đoacute lagrave sống tốt thigrave sẽ tạo Nghiệp
tốt vagrave nhờ đoacute bạn coacute quyền hy vọng sẽ được taacutei sinh về
những cotildei phuacutec lagravenh sau khi chết
Mục điacutech trước sau của caacutec Phật tử lagrave phải được về cotildei
lagravenh traacutenh được những cotildei thấp xấu đầy đau khổ vagrave đọa đagravey
kinh khủng như cảnh Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷhellip
Cograven đối với mục tiecircu tột-cugraveng lagrave giải thoaacutet khỏi vograveng taacutei
sinh luacircn hồi thigrave chỉ khi chuacuteng ta được ở trong những cotildei
lagravenh thigrave mới coacute thể tiếp tục lagravem việc tốt lagravenh vagrave thực hagravenh
Phật Phaacutep thigrave mới mong coacute ngagravey đạt đến Niết-bagraven sự giải
thoaacutet hoagraven toagraven khỏi luacircn hồi sinh tử
120 Con đường của chuacuteng ta
(18) Khi đạo Phật được truyền baacute sang những nước
phương Tacircy rất nhiều người phương Tacircy đatilde theo Đạo
Phật Điều đoacute coacute đuacuteng như vậy khocircng
Riecircng ở Mỹ con số người thực sự thực hagravenh theo Phật
giaacuteo vẫn cograven iacutet Giaacuteo sư Seymour Lachman đồng taacutec giả
của quyển saacutech nổi tiếng ldquoMột quốc Gia Becircn Dưới Chuacuteardquo
(One Nation Under God) ước lượng khoảng 800000 người
lagrave Phật tử ở Mỹ Tuy nhiecircn những nhagrave nghiecircn cứu Phật
giaacuteo thigrave cho rằng con số đoacute coacute thể lagrave nhiều hơn 4-5 lần nếu
tiacutenh cả con số những người theo đạo Phật nhập cư liecircn tục
từ những nước Đocircng Nam Aacute vagrave Đocircng Aacute
Số người theo đạo Phật ở chacircu Acircu khoảng 4 triệu người
chủ yếu ở caacutec nước Đức Phaacutep Anh Yacute
Số người theo đạo Phật ở chacircu Uacutec cũng khaacute nhiều vagrave
tăng nhanh Thống kecirc năm 2011 cho biết coacute khoảng
529000 người Uacutec theo đạo Phật trong tổng dacircn số khoảng
215 triệu người con số Phật tử tăng nhanh từ khoảng 21
dacircn số lecircn gần 25 dacircn số trong năm năm cuối
Coacute rất nhiều danh nhacircn rất nổi tiếng ở những nước Acircu
Mỹ đatilde theo đạo Phật hoặc đatilde chuyển từ đạo của họ qua đạo
Phật Trong số đoacute coacute nhiều người nổi tiếng nhất trong lĩnh
vực của migravenh trecircn thế giới magrave bạn coacute thể đatilde dễ dagraveng biết
đến từ lacircu Viacute dụ như
William Ford Jr Chủ hatildeng xe hơi Ford
Steve Jobs Chủ tịch hatildeng maacutey tiacutenh Apple Inc
Tiger Woods Nhagrave vocirc địch gocircn thế giới
Richard Gere Tagravei tử điện ảnh
Harrison Ford Tagravei tử điện ảnh
Orlando Bloom Tagravei tử điện ảnh
Keanu Reeves Tagravei tử điện ảnh
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 121
Uma Thurman Tagravei tử điện ảnh
Oliver Stone Đạo diễn điện ảnh
Tina Turner Ca sĩ nhạc Pop
Adam Yauch Ca sĩ nhạc Pop
Herbie Hancock Nhạc sĩ nhạc Jazz
Roberto Baggio Cầu thủ boacuteng đaacute Yacute
Phil Jackson Cầu thủ boacuteng rỗ NBA
Marshall Cty Marshall Goldsmith Partners
Goldsmith
helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip
Bạn cũng coacute thể đọc thecircm một bagravei viết rất hay về bối
cảnh Phật giaacuteo ở Hollywood vagrave Hoa Kỳ trecircn trang www
unboundintrasuntcnjeduarchiveslifestyleoldbuddha với
tựa đề ldquoNhững Ngocirci Sao Lagrave Phật Tửrdquo
(19) Bạn vẫn cograven nhiều cacircu hỏi muốn được trả lời
Nếu bạn vẫn cograven nhiều thắc mắc về yacute nghĩa vagrave giaacuteo lyacute
Phật giaacuteo vagrave việc thực hagravenh đạo Phật xin bạn hatildey tigravem đọc
một quyển saacutech về vấn đaacutep theo từng đề mục rất hay coacute tecircn
lagrave ldquoNhững Hỏi Đaacutep Hayrdquo (Good Question Good Answer)
của ngagravei S Dhammika Quyển saacutech nagravey đatilde được dịch ra
nhiều ngocircn ngữ vagrave cũng coacute bản dịch ra tiếng Việt của cư sĩ
Phạm Kim Khaacutenh vagrave TS Bigravenh Anson mang tecircn ldquoPhật Phaacutep
Vấn Đaacuteprdquo
Bạn coacute thể tham khảo thecircm quyển ldquoVấn Đaacutep về Phật
giaacuteordquo được biecircn soạn bởi cugraveng người viết do cugraveng nhagrave xuất
bản ấn hagravenh 2012 cugraveng với quyển saacutech nagravey
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 113
Bạn coacute thể tự hỏi rằng nếu ăn chay vigrave lograveng từ-bi vagrave sự
thanh-tịnh của thacircn vagrave tacircm thigrave rau cải nấm rơm đậu
nagravenhhellip được cắt thagravenh từng miếng nhỏ vuocircng vức ăn khocircng
thấy ngon miệng một caacutech tự nhiecircn hay sao magrave cần phải
cocircng phu cắt tỉa gaacuten gheacutep tạo higravenh vagrave cho vagraveo những gia
vị mugravei vị để thức ăn phải giống như chả lụa caacute kho heo
xagraveo thịt nướnghellip thigrave mới ăn thấy ngon miệng được
Tuy nhiecircn dugrave tốt hay xấu thigrave việc ăn chay hay ăn đồ
chay giả mặn vẫn tốt hơn nhiều so với việc ldquocố yacuterdquo ăn thịt ăn
caacute với caacutei tacircm ldquoyacute thứcrdquo rotilde việc giết thịt saacutet sanh chắc chắn
đatilde xảy ra đacircu đoacute (ở những lograve giết mổ ở chợ vagrave ở trong nhagrave
bếp của những người nấu)
Đức Phật
Tất cả mọi chuacuteng sinh
Đều mưu cầu được sống
Đều mưu cầu hạnh phuacutec
helliphelliphelliphellip
Migravenh run sợ đao kiếm
Migravenh cũng sợ chết choacutec
Vậy lấy người lagrave migravenh
Thigrave khocircng necircn giết hại
Khocircng gacircy ra giết hại
(Kinh Phaacutep Cuacute ndash Kệ 129)
114 Con đường của chuacuteng ta
(17) Những cảnh giới1 hiện hữu (cotildei sống) khaacutec nhau lagrave
gigrave Chuacuteng lagrave những nơi thực hay ảo
Theo truyền thống Phật giaacuteo coacute năm (5) cảnh giới hiện
hữu magrave tất cả caacutec loagravei chuacuteng sinh coacute mặt ở đoacute Năm cảnh
giới đoacute lagrave
Địa Ngục
Suacutec Sinh
Ngạ Quỷ
Người
Thiecircn Thần vagrave Trời
Những cảnh giới thấp xấu đầy đau khổ lagrave Địa ngục Suacutec
sinh Ngạ quỷ
bull Địa ngục theo kinh điển bao gồm 08 đại địa ngục vagrave
160 tiểu địa ngục bao bọc xung quanh những đại địa ngục
đoacute
bull Suacutec sinh lagrave cảnh giới của tất cả loagravei động vật từ nhỏ beacute
cho đến to lớn
bull Ngạ quỷ (peta) coacute nghĩa lagrave ldquoquỷ đoacuteirdquo hoặc hay được
gọi lagrave những lsquohồn marsquo hay ldquonhững người khuất mặtrdquo xung
quanh ta Ngạ quỷ sống trong cotildei vocirc cugraveng đagravey đọa vagrave đau
khổ luocircn luocircn thiếu thốn luocircn luocircn đoacutei khaacutet magrave khocircng
được ăn uống Vagrave coacute những loagravei ngạ quỷ luocircn luocircn ở gần
những người thacircn quyến cograven sống của migravenh vagrave coacute thể thấy
được tất cả những gigrave họ hagraveng thacircn quyến của migravenh đang
lagravem vagrave luocircn luocircn khao khaacutet những người thacircn lagravem những
1ldquoCảnh giớirdquo lagrave hoagraven cảnh lagrave phacircn giới cao thấp viacute dụ cảnh giới suacutec sinh cảnh giới
địa ngục cảnh giới trecircn trời Trong mỗi loại cảnh giới cao thấp đoacute coacute thể coacute nhiều
ldquocotildei sốngrdquo khaacutec nhau viacute dụ địa ngục coacute 168 tầng hay ldquocotildeirdquo khaacutec nhau cảnh giới
trecircn trời thigrave coacute đến 28 ldquocotildeirdquo sống khaacutec nhau
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 115
việc cocircng-đức vagrave hồi-hướng cocircng đức đoacute cho họ để họ
hưởng được cocircng-đức đoacute Đoacute lagrave caacutech duy nhất giuacutep họ giảm
bớt nghiệp xấu vagrave hy vọng được taacutei sinh về một cotildei lagravenh
khaacutec
bull Cotildei Suacutec sinh vagrave Ngạ quỷ lagrave ở cugraveng nơi với cotildei Người
cugraveng ở trecircn bề mặt traacutei đất
bull [Xin để yacute thecircm loagravei Quỷ thần A-tu-la (asuras) lagrave loagravei
quỷ thần dị dạng to lớn ở cotildei trời của Nam Thiecircn Vương
(thuộc Tứ Đại Thiecircn Vương) nhưng do nghiệp xấu luocircn
sống với tacircm sacircn hận hung hatilden vagrave đau khổ cho necircn họ cũng
thuộc về cảnh giới thấp xấu đau khổ mặc dugrave cotildei sống của họ
lagrave thuộc về trecircn cảnh giới trời thần Cho necircn nhiều truyền
thống Phật giaacuteo khaacutec đatilde tiacutenh riecircng cotildei quỷ thần A-tu-la một
cảnh-giới đau khổ riecircng vagrave do caacutech tiacutenh như vậy necircn tổng
cộng coacute 06 cảnh giới magrave chuacuteng sinh đang hiện hữu
Bạn coacute biết khocircng coacute rất nhiều coacute lograveng tốt vagrave chiacutenh trực
họ lagrave những người tốt bụng cocircng bằng vagrave coacute lograveng bi mẫn
nhưng họ coacute tacircm hay dễ bị noacuteng giận Họ coacute thể noacuteng giận
vigrave nhiều lyacute do xảy ra hagraveng ngagravey họ noacuteng giận vigrave bất đồng
vigrave tự aacutei vigrave caacutei ta bị xuacutec phạm hoặc vigrave sự bất cocircng vigrave quaacute
noacuteng ruột lo lắng cho người thacircn vagrave người khaacutec vigrave hoagraven
cảnh trớ trecircu vigrave gặp phải người xấu vigrave buồn bực nhacircn tigravenh
thế thaacuteiNếu họ khocircng tu tập tacircm để giảm trừ tacircm sacircn-giận
đoacute thigrave sau khi chết họ rất dễ bị taacutei sinh thagravenh những quỷ
thần A-tu-la đau khổ như vậy]
bull Những cảnh giới cao đẹp lagrave cotildei Người vagrave những cotildei Trời
của caacutec thiecircn thần vagrave caacutec vị trời Phạm Thiecircn (Brahmas)
bull Kinh điển cũng ghi rằng coacute nhiều ldquotầngrdquo tức nhiều
ldquocotildeirdquo cao thấp khaacutec nhau trong cảnh giới Địa Ngục vagrave trong
cảnh giới Thiecircn Thần vagrave Trời
116 Con đường của chuacuteng ta
bull Nếu loagravei quỷ thần A-tu-la (asuras) được taacutech riecircng ra
thagravenh một (đơn vị) cotildei hiện hữu riecircng biệt vagrave caacutec tầng địa
ngục được gom chung thagravenh một cotildei thigrave tổng cộng coacute 04
cotildei thuộc cảnh giới xấu [Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷ vagrave A-
tu-la] 07 cotildei Dục giới phuacutec lagravenh [gồm 1 cotildei dục giới lagrave cotildei
Người vagrave 06 cotildei dục giới của Thiecircn thần) 16 cotildei Trời Sắc
Giới vagrave 04 cotildei Trời Vocirc Sắc Giới
Tổng cộng Coacute 31 Cotildei hiện hữu magrave con người (vagrave chuacuteng
sinh) coacute thể bị hay được taacutei sinh về đoacute ngay sau khi từ giatilde
kiếp sống hiện tại
Chẳng hạn ở cảnh giới địa ngục coacute đến 168 ldquotầngrdquo đại địa
ngục vagrave tiểu địa ngục khaacutec nhau tugravey theo mức độ Nghiệp aacutec
nặng nề magrave chuacuteng sinh bị rơi rớt vagrave đagravey đọa vagraveo đoacute
Cograven trecircn cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời coacute rất nhiều cotildei
Trời khaacutec nhau tugravey theo mức độ do Nghiệp thiện lagravenh magrave
chuacuteng sinh được taacutei sinh về đoacute gồm coacute 06 Cotildei Trời Dục
Giới 16 Cotildei Trời Sắc Giới vagrave 04 Cotildei Trời Vocirc Sắc Giới
Để dễ higravenh dung bạn coacute thể liecircn-tưởng đến một cotildei lagrave
ldquocotildei Ngườirdquo trecircn traacutei đất magrave chuacuteng ta đang sống gồm 193
nước trải dagravei trecircn 07 đại lục địa Nếu chuacuteng ta may mắn
được sống trong những đất nước văn minh thanh bigravenh vagrave
khiacute hậu ocircn hogravea thigrave đoacute lagrave một điều phuacutec lagravenh so với việc phải
sống trong những đất nước lạc hậu đầy chiến tranh vagrave khiacute
hậu khắc nghiệt đoacutei nghegraveo vagrave bệnh tật Những đất nước trecircn
traacutei đất vagrave mức độ dễ sống vagrave khoacute sống khaacutec nhau thậm chiacute
quaacute checircnh lệch nhau thigrave cũng giống như những ldquocotildeirdquo khaacutec
nhau trecircn cảnh giới trecircn Trời hay những ldquocotildeirdquo khaacutec nhau
trong cảnh giới dưới địa ngục vậy
Vigrave vậy coacute thể noacutei rằng bất kỳ một cotildei Trời nagraveo đoacute (trong
26 cotildei thuộc cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời) lagrave chắc chắn sẽ
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 117
tốt đẹp hơn vagrave phuacutec lagravenh hơn bất cứ quốc gia nagraveo trecircn traacutei
đất cotildei người
Vagrave ngược lại coacute thể hiểu bất kỳ một ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo
nagraveo đoacute (trong 168 ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo) của cảnh giới địa ngục
cũng chắc chắn lagrave kinh khủng hơn đagravey đọa hơn vagrave toagraven lagrave
đau khổ hơn bất kỳ xứ sở nagraveo trecircn traacutei đất
Vigrave vậy ở nơi đacircu đời sống hay mocirci trường sống coacute sự tagraven
bạo độc tagravei aacutep bức vagrave đagravey đọa quaacute khốc liệt với con người
thigrave người ta hay gọi lagrave ldquođịa ngục trần gianrdquo
Khi noacutei về đời sống Thacircn-Tacircm của con người Đức Phật
thường noacutei một caacutech ẩn dụ về những ldquocảnh giớirdquo coacute nghĩa
lagrave những tigravenh trạng hạnh phuacutec hay đau khổ khaacutec nhau của
con người tugravey theo hoagraven cảnh của mỗi người
-Viacute dụ một người đang phải chịu tật nguyền đau đớn
hoặc tinh thần khủng hoảng thigrave người đoacute đatilde giống như đang
chịu cảnh địa ngục
-Những người khocircng cograven lẽ sống gigrave chỉ biết nằm chờ đến
bữa ăn vagrave sống để ăn thigrave chẳng khaacutec nagraveo sống như cảnh suacutec
sinh
-Những người quaacute tham lam luocircn luocircn tham muốn thegravem
khaacutet magrave chẳng bao giờ được thỏa matilden dugrave đatilde coacute đầy đủ thigrave
được cho lagrave giống như loagravei ngạ quỷ luocircn luocircn cảm thấy đoacutei
thiếu vagrave đau khổ vigrave thegravem khaacutet
-Người luocircn luocircn coacute maacuteu sacircn giận ganh tị chiến tranh
tranh dagravenh quyền lực vagrave của cải thigrave tacircm cũng chẳng khaacutec
nagraveo loagravei quỷ thần dị dạng A-tu-la luocircn luocircn sống với tacircm
sacircn hận thugrave hằn vagrave hiếu chiến
118 Con đường của chuacuteng ta
-Vagrave những ai được sinh ra đẹp đẽ vagrave giagraveu sang coacute thể
được gọi lagrave đang sống sung sướng như ở cotildei thiecircn thần hay
thiecircn đagraveng Cotildei thiecircn thần dường như lagrave mơ ước của Viacute dụ
những ngocirci sao thể thầu hết mọi người bởi vậy khi những
tagravei tử điện ảnh nổi tiếng sống trong nhagrave cao cửa đẹp vagrave luocircn
coacute hagraveng triệu người hacircm mộ hay lsquotocircn thờrsquo thigrave những người
hacircm mộ đoacute gọi họ lagrave những lsquothiecircn thầnrsquo
Rotilde ragraveng lagrave những cotildei thấp xấu như Địa Ngục Ngạ Quỷ
Suacutec Sinh Quỷ Thần dị dạng lagrave đầy đau khổ vagrave hagravenh hạ Vagrave
những cotildei Thiecircn thần vagrave Trời trecircn tiecircn cảnh lagrave đầy phuacutec
lagravenh vagrave sung sướng
-Tuy nhiecircn Đức Phật noacutei rằng ở những cotildei thấp xấu đoacute
chuacuteng sinh khoacute magrave lagravem được một việc cocircng đức nagraveo để tiacutech
lũy Nghiệp tốt được Những chuacuteng sinh ở trong những cotildei
thấp xấu bị đọa đagravey như vậy thigrave chỉ lo chịu đựng mọi đau
khổ hagravenh hạ chứ khocircng cograven thời gian hay cơ hội lagravem
chuyện phuacutec đức nagraveo (Khi đatilde bị ở trong cảnh giới Địa ngục
hay Suacutec sinh thigrave coacute lagravem cocircng đức cũng chẳng coacute điều gigrave để
lagravem Vagrave tacircm thức của chuacuteng sinh đang bị ở trong cotildei địa
ngục vagrave suacutec sinh cũng khoacute magrave khởi sinh một triacute tuệ căn bản
nagraveo để magrave lagravem chuyện cocircng đức Thời gian bị ở trong
những cotildei đoacute thật lagrave dagravei khocircng thể nghĩ bagraven vigrave khoacute magrave tạo
ra được nghiệp tốt nagraveo để chuyển hoacutea taacutei sinh vagraveo những
cảnh giới tốt hơn)
-Trong khi đoacute những chuacuteng sinh ở những cotildei bồng lai
của Thiecircn thần vagrave Trời thigrave chỉ lo hưởng thụ sung sướng
khocircng cograven bị đau khổ cho necircn họ cũng chẳng rảnh rang để
suy tư hay nghĩ nhiều đến những việc cocircng đức Ở những
cotildei phuacutec lagravenh sung sướng đoacute những thiecircn thần cũng khocircng
nhigraven thấy được những lẽ vocirc-thường vagrave biến-đổi nhanh
choacuteng như ở trong cotildei Người
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 119
-Như vậy chỉ cograven cotildei Người lagrave coacute đủ hai bản chất Khổ vagrave
Sướng lagrave thiacutech hợp để học tập vagrave thực hagravenh giaacuteo phaacutep của
Đức Phật Hơn nữa chỉ coacute ở cotildei Người thigrave tất cả chuacuteng sinh
mới coacute cơ hội lagravem những hagravenh động cocircng-đức lagravem những
việc tốt lagravem người tốt vagrave nhờ đoacute tiacutech lũy Nghiệp tốt
Những Nghiệp tốt sẽ lagrave những hagravenh trang cho những chuyến
đi sau nagravey sau khi từ giatilde cotildei Người vagrave cũng nhờ vậy mới
mong coacute ngagravey giải thoaacutet hoagraven toagraven
Tuy nhiecircn Đức Phật coacute kể rằng coacute những chuacuteng sinh lagrave
thiecircn thần ở những cotildei Trời cũng cố gắng thực hagravenh giaacuteo
phaacutep của Đức Phật vagrave đatilde coacute thể chứng ngộ Niết-bagraven Vigrave
vậy Đức Phật đatilde cố gắng khuyecircn dạy mọi người hatildey nỗ lực
tu tập lagravem những điều tốt lagravenh để tiacutech lũy Nghiệp tốt Đoacute lagrave
cơ hội để được taacutei sinh về những cotildei lagravenh đaacuteng quyacute đoacute
Cho dugrave những cảnh giới (gồm 31 cotildei hiện hữu) coacute thực
sự tồn tại trong vũ trụ hay khocircng hoặc đoacute chỉ lagrave những
trạng thaacutei tacircm của từng chuacuteng sinh thigrave vấn đề đoacute cũng
khocircng quan trọng Điều quan trọng lagrave chuacuteng ta theo nguyecircn
lyacute khoa học của Phật giaacuteo đoacute lagrave sống tốt thigrave sẽ tạo Nghiệp
tốt vagrave nhờ đoacute bạn coacute quyền hy vọng sẽ được taacutei sinh về
những cotildei phuacutec lagravenh sau khi chết
Mục điacutech trước sau của caacutec Phật tử lagrave phải được về cotildei
lagravenh traacutenh được những cotildei thấp xấu đầy đau khổ vagrave đọa đagravey
kinh khủng như cảnh Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷhellip
Cograven đối với mục tiecircu tột-cugraveng lagrave giải thoaacutet khỏi vograveng taacutei
sinh luacircn hồi thigrave chỉ khi chuacuteng ta được ở trong những cotildei
lagravenh thigrave mới coacute thể tiếp tục lagravem việc tốt lagravenh vagrave thực hagravenh
Phật Phaacutep thigrave mới mong coacute ngagravey đạt đến Niết-bagraven sự giải
thoaacutet hoagraven toagraven khỏi luacircn hồi sinh tử
120 Con đường của chuacuteng ta
(18) Khi đạo Phật được truyền baacute sang những nước
phương Tacircy rất nhiều người phương Tacircy đatilde theo Đạo
Phật Điều đoacute coacute đuacuteng như vậy khocircng
Riecircng ở Mỹ con số người thực sự thực hagravenh theo Phật
giaacuteo vẫn cograven iacutet Giaacuteo sư Seymour Lachman đồng taacutec giả
của quyển saacutech nổi tiếng ldquoMột quốc Gia Becircn Dưới Chuacuteardquo
(One Nation Under God) ước lượng khoảng 800000 người
lagrave Phật tử ở Mỹ Tuy nhiecircn những nhagrave nghiecircn cứu Phật
giaacuteo thigrave cho rằng con số đoacute coacute thể lagrave nhiều hơn 4-5 lần nếu
tiacutenh cả con số những người theo đạo Phật nhập cư liecircn tục
từ những nước Đocircng Nam Aacute vagrave Đocircng Aacute
Số người theo đạo Phật ở chacircu Acircu khoảng 4 triệu người
chủ yếu ở caacutec nước Đức Phaacutep Anh Yacute
Số người theo đạo Phật ở chacircu Uacutec cũng khaacute nhiều vagrave
tăng nhanh Thống kecirc năm 2011 cho biết coacute khoảng
529000 người Uacutec theo đạo Phật trong tổng dacircn số khoảng
215 triệu người con số Phật tử tăng nhanh từ khoảng 21
dacircn số lecircn gần 25 dacircn số trong năm năm cuối
Coacute rất nhiều danh nhacircn rất nổi tiếng ở những nước Acircu
Mỹ đatilde theo đạo Phật hoặc đatilde chuyển từ đạo của họ qua đạo
Phật Trong số đoacute coacute nhiều người nổi tiếng nhất trong lĩnh
vực của migravenh trecircn thế giới magrave bạn coacute thể đatilde dễ dagraveng biết
đến từ lacircu Viacute dụ như
William Ford Jr Chủ hatildeng xe hơi Ford
Steve Jobs Chủ tịch hatildeng maacutey tiacutenh Apple Inc
Tiger Woods Nhagrave vocirc địch gocircn thế giới
Richard Gere Tagravei tử điện ảnh
Harrison Ford Tagravei tử điện ảnh
Orlando Bloom Tagravei tử điện ảnh
Keanu Reeves Tagravei tử điện ảnh
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 121
Uma Thurman Tagravei tử điện ảnh
Oliver Stone Đạo diễn điện ảnh
Tina Turner Ca sĩ nhạc Pop
Adam Yauch Ca sĩ nhạc Pop
Herbie Hancock Nhạc sĩ nhạc Jazz
Roberto Baggio Cầu thủ boacuteng đaacute Yacute
Phil Jackson Cầu thủ boacuteng rỗ NBA
Marshall Cty Marshall Goldsmith Partners
Goldsmith
helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip
Bạn cũng coacute thể đọc thecircm một bagravei viết rất hay về bối
cảnh Phật giaacuteo ở Hollywood vagrave Hoa Kỳ trecircn trang www
unboundintrasuntcnjeduarchiveslifestyleoldbuddha với
tựa đề ldquoNhững Ngocirci Sao Lagrave Phật Tửrdquo
(19) Bạn vẫn cograven nhiều cacircu hỏi muốn được trả lời
Nếu bạn vẫn cograven nhiều thắc mắc về yacute nghĩa vagrave giaacuteo lyacute
Phật giaacuteo vagrave việc thực hagravenh đạo Phật xin bạn hatildey tigravem đọc
một quyển saacutech về vấn đaacutep theo từng đề mục rất hay coacute tecircn
lagrave ldquoNhững Hỏi Đaacutep Hayrdquo (Good Question Good Answer)
của ngagravei S Dhammika Quyển saacutech nagravey đatilde được dịch ra
nhiều ngocircn ngữ vagrave cũng coacute bản dịch ra tiếng Việt của cư sĩ
Phạm Kim Khaacutenh vagrave TS Bigravenh Anson mang tecircn ldquoPhật Phaacutep
Vấn Đaacuteprdquo
Bạn coacute thể tham khảo thecircm quyển ldquoVấn Đaacutep về Phật
giaacuteordquo được biecircn soạn bởi cugraveng người viết do cugraveng nhagrave xuất
bản ấn hagravenh 2012 cugraveng với quyển saacutech nagravey
114 Con đường của chuacuteng ta
(17) Những cảnh giới1 hiện hữu (cotildei sống) khaacutec nhau lagrave
gigrave Chuacuteng lagrave những nơi thực hay ảo
Theo truyền thống Phật giaacuteo coacute năm (5) cảnh giới hiện
hữu magrave tất cả caacutec loagravei chuacuteng sinh coacute mặt ở đoacute Năm cảnh
giới đoacute lagrave
Địa Ngục
Suacutec Sinh
Ngạ Quỷ
Người
Thiecircn Thần vagrave Trời
Những cảnh giới thấp xấu đầy đau khổ lagrave Địa ngục Suacutec
sinh Ngạ quỷ
bull Địa ngục theo kinh điển bao gồm 08 đại địa ngục vagrave
160 tiểu địa ngục bao bọc xung quanh những đại địa ngục
đoacute
bull Suacutec sinh lagrave cảnh giới của tất cả loagravei động vật từ nhỏ beacute
cho đến to lớn
bull Ngạ quỷ (peta) coacute nghĩa lagrave ldquoquỷ đoacuteirdquo hoặc hay được
gọi lagrave những lsquohồn marsquo hay ldquonhững người khuất mặtrdquo xung
quanh ta Ngạ quỷ sống trong cotildei vocirc cugraveng đagravey đọa vagrave đau
khổ luocircn luocircn thiếu thốn luocircn luocircn đoacutei khaacutet magrave khocircng
được ăn uống Vagrave coacute những loagravei ngạ quỷ luocircn luocircn ở gần
những người thacircn quyến cograven sống của migravenh vagrave coacute thể thấy
được tất cả những gigrave họ hagraveng thacircn quyến của migravenh đang
lagravem vagrave luocircn luocircn khao khaacutet những người thacircn lagravem những
1ldquoCảnh giớirdquo lagrave hoagraven cảnh lagrave phacircn giới cao thấp viacute dụ cảnh giới suacutec sinh cảnh giới
địa ngục cảnh giới trecircn trời Trong mỗi loại cảnh giới cao thấp đoacute coacute thể coacute nhiều
ldquocotildei sốngrdquo khaacutec nhau viacute dụ địa ngục coacute 168 tầng hay ldquocotildeirdquo khaacutec nhau cảnh giới
trecircn trời thigrave coacute đến 28 ldquocotildeirdquo sống khaacutec nhau
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 115
việc cocircng-đức vagrave hồi-hướng cocircng đức đoacute cho họ để họ
hưởng được cocircng-đức đoacute Đoacute lagrave caacutech duy nhất giuacutep họ giảm
bớt nghiệp xấu vagrave hy vọng được taacutei sinh về một cotildei lagravenh
khaacutec
bull Cotildei Suacutec sinh vagrave Ngạ quỷ lagrave ở cugraveng nơi với cotildei Người
cugraveng ở trecircn bề mặt traacutei đất
bull [Xin để yacute thecircm loagravei Quỷ thần A-tu-la (asuras) lagrave loagravei
quỷ thần dị dạng to lớn ở cotildei trời của Nam Thiecircn Vương
(thuộc Tứ Đại Thiecircn Vương) nhưng do nghiệp xấu luocircn
sống với tacircm sacircn hận hung hatilden vagrave đau khổ cho necircn họ cũng
thuộc về cảnh giới thấp xấu đau khổ mặc dugrave cotildei sống của họ
lagrave thuộc về trecircn cảnh giới trời thần Cho necircn nhiều truyền
thống Phật giaacuteo khaacutec đatilde tiacutenh riecircng cotildei quỷ thần A-tu-la một
cảnh-giới đau khổ riecircng vagrave do caacutech tiacutenh như vậy necircn tổng
cộng coacute 06 cảnh giới magrave chuacuteng sinh đang hiện hữu
Bạn coacute biết khocircng coacute rất nhiều coacute lograveng tốt vagrave chiacutenh trực
họ lagrave những người tốt bụng cocircng bằng vagrave coacute lograveng bi mẫn
nhưng họ coacute tacircm hay dễ bị noacuteng giận Họ coacute thể noacuteng giận
vigrave nhiều lyacute do xảy ra hagraveng ngagravey họ noacuteng giận vigrave bất đồng
vigrave tự aacutei vigrave caacutei ta bị xuacutec phạm hoặc vigrave sự bất cocircng vigrave quaacute
noacuteng ruột lo lắng cho người thacircn vagrave người khaacutec vigrave hoagraven
cảnh trớ trecircu vigrave gặp phải người xấu vigrave buồn bực nhacircn tigravenh
thế thaacuteiNếu họ khocircng tu tập tacircm để giảm trừ tacircm sacircn-giận
đoacute thigrave sau khi chết họ rất dễ bị taacutei sinh thagravenh những quỷ
thần A-tu-la đau khổ như vậy]
bull Những cảnh giới cao đẹp lagrave cotildei Người vagrave những cotildei Trời
của caacutec thiecircn thần vagrave caacutec vị trời Phạm Thiecircn (Brahmas)
bull Kinh điển cũng ghi rằng coacute nhiều ldquotầngrdquo tức nhiều
ldquocotildeirdquo cao thấp khaacutec nhau trong cảnh giới Địa Ngục vagrave trong
cảnh giới Thiecircn Thần vagrave Trời
116 Con đường của chuacuteng ta
bull Nếu loagravei quỷ thần A-tu-la (asuras) được taacutech riecircng ra
thagravenh một (đơn vị) cotildei hiện hữu riecircng biệt vagrave caacutec tầng địa
ngục được gom chung thagravenh một cotildei thigrave tổng cộng coacute 04
cotildei thuộc cảnh giới xấu [Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷ vagrave A-
tu-la] 07 cotildei Dục giới phuacutec lagravenh [gồm 1 cotildei dục giới lagrave cotildei
Người vagrave 06 cotildei dục giới của Thiecircn thần) 16 cotildei Trời Sắc
Giới vagrave 04 cotildei Trời Vocirc Sắc Giới
Tổng cộng Coacute 31 Cotildei hiện hữu magrave con người (vagrave chuacuteng
sinh) coacute thể bị hay được taacutei sinh về đoacute ngay sau khi từ giatilde
kiếp sống hiện tại
Chẳng hạn ở cảnh giới địa ngục coacute đến 168 ldquotầngrdquo đại địa
ngục vagrave tiểu địa ngục khaacutec nhau tugravey theo mức độ Nghiệp aacutec
nặng nề magrave chuacuteng sinh bị rơi rớt vagrave đagravey đọa vagraveo đoacute
Cograven trecircn cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời coacute rất nhiều cotildei
Trời khaacutec nhau tugravey theo mức độ do Nghiệp thiện lagravenh magrave
chuacuteng sinh được taacutei sinh về đoacute gồm coacute 06 Cotildei Trời Dục
Giới 16 Cotildei Trời Sắc Giới vagrave 04 Cotildei Trời Vocirc Sắc Giới
Để dễ higravenh dung bạn coacute thể liecircn-tưởng đến một cotildei lagrave
ldquocotildei Ngườirdquo trecircn traacutei đất magrave chuacuteng ta đang sống gồm 193
nước trải dagravei trecircn 07 đại lục địa Nếu chuacuteng ta may mắn
được sống trong những đất nước văn minh thanh bigravenh vagrave
khiacute hậu ocircn hogravea thigrave đoacute lagrave một điều phuacutec lagravenh so với việc phải
sống trong những đất nước lạc hậu đầy chiến tranh vagrave khiacute
hậu khắc nghiệt đoacutei nghegraveo vagrave bệnh tật Những đất nước trecircn
traacutei đất vagrave mức độ dễ sống vagrave khoacute sống khaacutec nhau thậm chiacute
quaacute checircnh lệch nhau thigrave cũng giống như những ldquocotildeirdquo khaacutec
nhau trecircn cảnh giới trecircn Trời hay những ldquocotildeirdquo khaacutec nhau
trong cảnh giới dưới địa ngục vậy
Vigrave vậy coacute thể noacutei rằng bất kỳ một cotildei Trời nagraveo đoacute (trong
26 cotildei thuộc cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời) lagrave chắc chắn sẽ
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 117
tốt đẹp hơn vagrave phuacutec lagravenh hơn bất cứ quốc gia nagraveo trecircn traacutei
đất cotildei người
Vagrave ngược lại coacute thể hiểu bất kỳ một ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo
nagraveo đoacute (trong 168 ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo) của cảnh giới địa ngục
cũng chắc chắn lagrave kinh khủng hơn đagravey đọa hơn vagrave toagraven lagrave
đau khổ hơn bất kỳ xứ sở nagraveo trecircn traacutei đất
Vigrave vậy ở nơi đacircu đời sống hay mocirci trường sống coacute sự tagraven
bạo độc tagravei aacutep bức vagrave đagravey đọa quaacute khốc liệt với con người
thigrave người ta hay gọi lagrave ldquođịa ngục trần gianrdquo
Khi noacutei về đời sống Thacircn-Tacircm của con người Đức Phật
thường noacutei một caacutech ẩn dụ về những ldquocảnh giớirdquo coacute nghĩa
lagrave những tigravenh trạng hạnh phuacutec hay đau khổ khaacutec nhau của
con người tugravey theo hoagraven cảnh của mỗi người
-Viacute dụ một người đang phải chịu tật nguyền đau đớn
hoặc tinh thần khủng hoảng thigrave người đoacute đatilde giống như đang
chịu cảnh địa ngục
-Những người khocircng cograven lẽ sống gigrave chỉ biết nằm chờ đến
bữa ăn vagrave sống để ăn thigrave chẳng khaacutec nagraveo sống như cảnh suacutec
sinh
-Những người quaacute tham lam luocircn luocircn tham muốn thegravem
khaacutet magrave chẳng bao giờ được thỏa matilden dugrave đatilde coacute đầy đủ thigrave
được cho lagrave giống như loagravei ngạ quỷ luocircn luocircn cảm thấy đoacutei
thiếu vagrave đau khổ vigrave thegravem khaacutet
-Người luocircn luocircn coacute maacuteu sacircn giận ganh tị chiến tranh
tranh dagravenh quyền lực vagrave của cải thigrave tacircm cũng chẳng khaacutec
nagraveo loagravei quỷ thần dị dạng A-tu-la luocircn luocircn sống với tacircm
sacircn hận thugrave hằn vagrave hiếu chiến
118 Con đường của chuacuteng ta
-Vagrave những ai được sinh ra đẹp đẽ vagrave giagraveu sang coacute thể
được gọi lagrave đang sống sung sướng như ở cotildei thiecircn thần hay
thiecircn đagraveng Cotildei thiecircn thần dường như lagrave mơ ước của Viacute dụ
những ngocirci sao thể thầu hết mọi người bởi vậy khi những
tagravei tử điện ảnh nổi tiếng sống trong nhagrave cao cửa đẹp vagrave luocircn
coacute hagraveng triệu người hacircm mộ hay lsquotocircn thờrsquo thigrave những người
hacircm mộ đoacute gọi họ lagrave những lsquothiecircn thầnrsquo
Rotilde ragraveng lagrave những cotildei thấp xấu như Địa Ngục Ngạ Quỷ
Suacutec Sinh Quỷ Thần dị dạng lagrave đầy đau khổ vagrave hagravenh hạ Vagrave
những cotildei Thiecircn thần vagrave Trời trecircn tiecircn cảnh lagrave đầy phuacutec
lagravenh vagrave sung sướng
-Tuy nhiecircn Đức Phật noacutei rằng ở những cotildei thấp xấu đoacute
chuacuteng sinh khoacute magrave lagravem được một việc cocircng đức nagraveo để tiacutech
lũy Nghiệp tốt được Những chuacuteng sinh ở trong những cotildei
thấp xấu bị đọa đagravey như vậy thigrave chỉ lo chịu đựng mọi đau
khổ hagravenh hạ chứ khocircng cograven thời gian hay cơ hội lagravem
chuyện phuacutec đức nagraveo (Khi đatilde bị ở trong cảnh giới Địa ngục
hay Suacutec sinh thigrave coacute lagravem cocircng đức cũng chẳng coacute điều gigrave để
lagravem Vagrave tacircm thức của chuacuteng sinh đang bị ở trong cotildei địa
ngục vagrave suacutec sinh cũng khoacute magrave khởi sinh một triacute tuệ căn bản
nagraveo để magrave lagravem chuyện cocircng đức Thời gian bị ở trong
những cotildei đoacute thật lagrave dagravei khocircng thể nghĩ bagraven vigrave khoacute magrave tạo
ra được nghiệp tốt nagraveo để chuyển hoacutea taacutei sinh vagraveo những
cảnh giới tốt hơn)
-Trong khi đoacute những chuacuteng sinh ở những cotildei bồng lai
của Thiecircn thần vagrave Trời thigrave chỉ lo hưởng thụ sung sướng
khocircng cograven bị đau khổ cho necircn họ cũng chẳng rảnh rang để
suy tư hay nghĩ nhiều đến những việc cocircng đức Ở những
cotildei phuacutec lagravenh sung sướng đoacute những thiecircn thần cũng khocircng
nhigraven thấy được những lẽ vocirc-thường vagrave biến-đổi nhanh
choacuteng như ở trong cotildei Người
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 119
-Như vậy chỉ cograven cotildei Người lagrave coacute đủ hai bản chất Khổ vagrave
Sướng lagrave thiacutech hợp để học tập vagrave thực hagravenh giaacuteo phaacutep của
Đức Phật Hơn nữa chỉ coacute ở cotildei Người thigrave tất cả chuacuteng sinh
mới coacute cơ hội lagravem những hagravenh động cocircng-đức lagravem những
việc tốt lagravem người tốt vagrave nhờ đoacute tiacutech lũy Nghiệp tốt
Những Nghiệp tốt sẽ lagrave những hagravenh trang cho những chuyến
đi sau nagravey sau khi từ giatilde cotildei Người vagrave cũng nhờ vậy mới
mong coacute ngagravey giải thoaacutet hoagraven toagraven
Tuy nhiecircn Đức Phật coacute kể rằng coacute những chuacuteng sinh lagrave
thiecircn thần ở những cotildei Trời cũng cố gắng thực hagravenh giaacuteo
phaacutep của Đức Phật vagrave đatilde coacute thể chứng ngộ Niết-bagraven Vigrave
vậy Đức Phật đatilde cố gắng khuyecircn dạy mọi người hatildey nỗ lực
tu tập lagravem những điều tốt lagravenh để tiacutech lũy Nghiệp tốt Đoacute lagrave
cơ hội để được taacutei sinh về những cotildei lagravenh đaacuteng quyacute đoacute
Cho dugrave những cảnh giới (gồm 31 cotildei hiện hữu) coacute thực
sự tồn tại trong vũ trụ hay khocircng hoặc đoacute chỉ lagrave những
trạng thaacutei tacircm của từng chuacuteng sinh thigrave vấn đề đoacute cũng
khocircng quan trọng Điều quan trọng lagrave chuacuteng ta theo nguyecircn
lyacute khoa học của Phật giaacuteo đoacute lagrave sống tốt thigrave sẽ tạo Nghiệp
tốt vagrave nhờ đoacute bạn coacute quyền hy vọng sẽ được taacutei sinh về
những cotildei phuacutec lagravenh sau khi chết
Mục điacutech trước sau của caacutec Phật tử lagrave phải được về cotildei
lagravenh traacutenh được những cotildei thấp xấu đầy đau khổ vagrave đọa đagravey
kinh khủng như cảnh Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷhellip
Cograven đối với mục tiecircu tột-cugraveng lagrave giải thoaacutet khỏi vograveng taacutei
sinh luacircn hồi thigrave chỉ khi chuacuteng ta được ở trong những cotildei
lagravenh thigrave mới coacute thể tiếp tục lagravem việc tốt lagravenh vagrave thực hagravenh
Phật Phaacutep thigrave mới mong coacute ngagravey đạt đến Niết-bagraven sự giải
thoaacutet hoagraven toagraven khỏi luacircn hồi sinh tử
120 Con đường của chuacuteng ta
(18) Khi đạo Phật được truyền baacute sang những nước
phương Tacircy rất nhiều người phương Tacircy đatilde theo Đạo
Phật Điều đoacute coacute đuacuteng như vậy khocircng
Riecircng ở Mỹ con số người thực sự thực hagravenh theo Phật
giaacuteo vẫn cograven iacutet Giaacuteo sư Seymour Lachman đồng taacutec giả
của quyển saacutech nổi tiếng ldquoMột quốc Gia Becircn Dưới Chuacuteardquo
(One Nation Under God) ước lượng khoảng 800000 người
lagrave Phật tử ở Mỹ Tuy nhiecircn những nhagrave nghiecircn cứu Phật
giaacuteo thigrave cho rằng con số đoacute coacute thể lagrave nhiều hơn 4-5 lần nếu
tiacutenh cả con số những người theo đạo Phật nhập cư liecircn tục
từ những nước Đocircng Nam Aacute vagrave Đocircng Aacute
Số người theo đạo Phật ở chacircu Acircu khoảng 4 triệu người
chủ yếu ở caacutec nước Đức Phaacutep Anh Yacute
Số người theo đạo Phật ở chacircu Uacutec cũng khaacute nhiều vagrave
tăng nhanh Thống kecirc năm 2011 cho biết coacute khoảng
529000 người Uacutec theo đạo Phật trong tổng dacircn số khoảng
215 triệu người con số Phật tử tăng nhanh từ khoảng 21
dacircn số lecircn gần 25 dacircn số trong năm năm cuối
Coacute rất nhiều danh nhacircn rất nổi tiếng ở những nước Acircu
Mỹ đatilde theo đạo Phật hoặc đatilde chuyển từ đạo của họ qua đạo
Phật Trong số đoacute coacute nhiều người nổi tiếng nhất trong lĩnh
vực của migravenh trecircn thế giới magrave bạn coacute thể đatilde dễ dagraveng biết
đến từ lacircu Viacute dụ như
William Ford Jr Chủ hatildeng xe hơi Ford
Steve Jobs Chủ tịch hatildeng maacutey tiacutenh Apple Inc
Tiger Woods Nhagrave vocirc địch gocircn thế giới
Richard Gere Tagravei tử điện ảnh
Harrison Ford Tagravei tử điện ảnh
Orlando Bloom Tagravei tử điện ảnh
Keanu Reeves Tagravei tử điện ảnh
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 121
Uma Thurman Tagravei tử điện ảnh
Oliver Stone Đạo diễn điện ảnh
Tina Turner Ca sĩ nhạc Pop
Adam Yauch Ca sĩ nhạc Pop
Herbie Hancock Nhạc sĩ nhạc Jazz
Roberto Baggio Cầu thủ boacuteng đaacute Yacute
Phil Jackson Cầu thủ boacuteng rỗ NBA
Marshall Cty Marshall Goldsmith Partners
Goldsmith
helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip
Bạn cũng coacute thể đọc thecircm một bagravei viết rất hay về bối
cảnh Phật giaacuteo ở Hollywood vagrave Hoa Kỳ trecircn trang www
unboundintrasuntcnjeduarchiveslifestyleoldbuddha với
tựa đề ldquoNhững Ngocirci Sao Lagrave Phật Tửrdquo
(19) Bạn vẫn cograven nhiều cacircu hỏi muốn được trả lời
Nếu bạn vẫn cograven nhiều thắc mắc về yacute nghĩa vagrave giaacuteo lyacute
Phật giaacuteo vagrave việc thực hagravenh đạo Phật xin bạn hatildey tigravem đọc
một quyển saacutech về vấn đaacutep theo từng đề mục rất hay coacute tecircn
lagrave ldquoNhững Hỏi Đaacutep Hayrdquo (Good Question Good Answer)
của ngagravei S Dhammika Quyển saacutech nagravey đatilde được dịch ra
nhiều ngocircn ngữ vagrave cũng coacute bản dịch ra tiếng Việt của cư sĩ
Phạm Kim Khaacutenh vagrave TS Bigravenh Anson mang tecircn ldquoPhật Phaacutep
Vấn Đaacuteprdquo
Bạn coacute thể tham khảo thecircm quyển ldquoVấn Đaacutep về Phật
giaacuteordquo được biecircn soạn bởi cugraveng người viết do cugraveng nhagrave xuất
bản ấn hagravenh 2012 cugraveng với quyển saacutech nagravey
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 115
việc cocircng-đức vagrave hồi-hướng cocircng đức đoacute cho họ để họ
hưởng được cocircng-đức đoacute Đoacute lagrave caacutech duy nhất giuacutep họ giảm
bớt nghiệp xấu vagrave hy vọng được taacutei sinh về một cotildei lagravenh
khaacutec
bull Cotildei Suacutec sinh vagrave Ngạ quỷ lagrave ở cugraveng nơi với cotildei Người
cugraveng ở trecircn bề mặt traacutei đất
bull [Xin để yacute thecircm loagravei Quỷ thần A-tu-la (asuras) lagrave loagravei
quỷ thần dị dạng to lớn ở cotildei trời của Nam Thiecircn Vương
(thuộc Tứ Đại Thiecircn Vương) nhưng do nghiệp xấu luocircn
sống với tacircm sacircn hận hung hatilden vagrave đau khổ cho necircn họ cũng
thuộc về cảnh giới thấp xấu đau khổ mặc dugrave cotildei sống của họ
lagrave thuộc về trecircn cảnh giới trời thần Cho necircn nhiều truyền
thống Phật giaacuteo khaacutec đatilde tiacutenh riecircng cotildei quỷ thần A-tu-la một
cảnh-giới đau khổ riecircng vagrave do caacutech tiacutenh như vậy necircn tổng
cộng coacute 06 cảnh giới magrave chuacuteng sinh đang hiện hữu
Bạn coacute biết khocircng coacute rất nhiều coacute lograveng tốt vagrave chiacutenh trực
họ lagrave những người tốt bụng cocircng bằng vagrave coacute lograveng bi mẫn
nhưng họ coacute tacircm hay dễ bị noacuteng giận Họ coacute thể noacuteng giận
vigrave nhiều lyacute do xảy ra hagraveng ngagravey họ noacuteng giận vigrave bất đồng
vigrave tự aacutei vigrave caacutei ta bị xuacutec phạm hoặc vigrave sự bất cocircng vigrave quaacute
noacuteng ruột lo lắng cho người thacircn vagrave người khaacutec vigrave hoagraven
cảnh trớ trecircu vigrave gặp phải người xấu vigrave buồn bực nhacircn tigravenh
thế thaacuteiNếu họ khocircng tu tập tacircm để giảm trừ tacircm sacircn-giận
đoacute thigrave sau khi chết họ rất dễ bị taacutei sinh thagravenh những quỷ
thần A-tu-la đau khổ như vậy]
bull Những cảnh giới cao đẹp lagrave cotildei Người vagrave những cotildei Trời
của caacutec thiecircn thần vagrave caacutec vị trời Phạm Thiecircn (Brahmas)
bull Kinh điển cũng ghi rằng coacute nhiều ldquotầngrdquo tức nhiều
ldquocotildeirdquo cao thấp khaacutec nhau trong cảnh giới Địa Ngục vagrave trong
cảnh giới Thiecircn Thần vagrave Trời
116 Con đường của chuacuteng ta
bull Nếu loagravei quỷ thần A-tu-la (asuras) được taacutech riecircng ra
thagravenh một (đơn vị) cotildei hiện hữu riecircng biệt vagrave caacutec tầng địa
ngục được gom chung thagravenh một cotildei thigrave tổng cộng coacute 04
cotildei thuộc cảnh giới xấu [Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷ vagrave A-
tu-la] 07 cotildei Dục giới phuacutec lagravenh [gồm 1 cotildei dục giới lagrave cotildei
Người vagrave 06 cotildei dục giới của Thiecircn thần) 16 cotildei Trời Sắc
Giới vagrave 04 cotildei Trời Vocirc Sắc Giới
Tổng cộng Coacute 31 Cotildei hiện hữu magrave con người (vagrave chuacuteng
sinh) coacute thể bị hay được taacutei sinh về đoacute ngay sau khi từ giatilde
kiếp sống hiện tại
Chẳng hạn ở cảnh giới địa ngục coacute đến 168 ldquotầngrdquo đại địa
ngục vagrave tiểu địa ngục khaacutec nhau tugravey theo mức độ Nghiệp aacutec
nặng nề magrave chuacuteng sinh bị rơi rớt vagrave đagravey đọa vagraveo đoacute
Cograven trecircn cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời coacute rất nhiều cotildei
Trời khaacutec nhau tugravey theo mức độ do Nghiệp thiện lagravenh magrave
chuacuteng sinh được taacutei sinh về đoacute gồm coacute 06 Cotildei Trời Dục
Giới 16 Cotildei Trời Sắc Giới vagrave 04 Cotildei Trời Vocirc Sắc Giới
Để dễ higravenh dung bạn coacute thể liecircn-tưởng đến một cotildei lagrave
ldquocotildei Ngườirdquo trecircn traacutei đất magrave chuacuteng ta đang sống gồm 193
nước trải dagravei trecircn 07 đại lục địa Nếu chuacuteng ta may mắn
được sống trong những đất nước văn minh thanh bigravenh vagrave
khiacute hậu ocircn hogravea thigrave đoacute lagrave một điều phuacutec lagravenh so với việc phải
sống trong những đất nước lạc hậu đầy chiến tranh vagrave khiacute
hậu khắc nghiệt đoacutei nghegraveo vagrave bệnh tật Những đất nước trecircn
traacutei đất vagrave mức độ dễ sống vagrave khoacute sống khaacutec nhau thậm chiacute
quaacute checircnh lệch nhau thigrave cũng giống như những ldquocotildeirdquo khaacutec
nhau trecircn cảnh giới trecircn Trời hay những ldquocotildeirdquo khaacutec nhau
trong cảnh giới dưới địa ngục vậy
Vigrave vậy coacute thể noacutei rằng bất kỳ một cotildei Trời nagraveo đoacute (trong
26 cotildei thuộc cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời) lagrave chắc chắn sẽ
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 117
tốt đẹp hơn vagrave phuacutec lagravenh hơn bất cứ quốc gia nagraveo trecircn traacutei
đất cotildei người
Vagrave ngược lại coacute thể hiểu bất kỳ một ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo
nagraveo đoacute (trong 168 ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo) của cảnh giới địa ngục
cũng chắc chắn lagrave kinh khủng hơn đagravey đọa hơn vagrave toagraven lagrave
đau khổ hơn bất kỳ xứ sở nagraveo trecircn traacutei đất
Vigrave vậy ở nơi đacircu đời sống hay mocirci trường sống coacute sự tagraven
bạo độc tagravei aacutep bức vagrave đagravey đọa quaacute khốc liệt với con người
thigrave người ta hay gọi lagrave ldquođịa ngục trần gianrdquo
Khi noacutei về đời sống Thacircn-Tacircm của con người Đức Phật
thường noacutei một caacutech ẩn dụ về những ldquocảnh giớirdquo coacute nghĩa
lagrave những tigravenh trạng hạnh phuacutec hay đau khổ khaacutec nhau của
con người tugravey theo hoagraven cảnh của mỗi người
-Viacute dụ một người đang phải chịu tật nguyền đau đớn
hoặc tinh thần khủng hoảng thigrave người đoacute đatilde giống như đang
chịu cảnh địa ngục
-Những người khocircng cograven lẽ sống gigrave chỉ biết nằm chờ đến
bữa ăn vagrave sống để ăn thigrave chẳng khaacutec nagraveo sống như cảnh suacutec
sinh
-Những người quaacute tham lam luocircn luocircn tham muốn thegravem
khaacutet magrave chẳng bao giờ được thỏa matilden dugrave đatilde coacute đầy đủ thigrave
được cho lagrave giống như loagravei ngạ quỷ luocircn luocircn cảm thấy đoacutei
thiếu vagrave đau khổ vigrave thegravem khaacutet
-Người luocircn luocircn coacute maacuteu sacircn giận ganh tị chiến tranh
tranh dagravenh quyền lực vagrave của cải thigrave tacircm cũng chẳng khaacutec
nagraveo loagravei quỷ thần dị dạng A-tu-la luocircn luocircn sống với tacircm
sacircn hận thugrave hằn vagrave hiếu chiến
118 Con đường của chuacuteng ta
-Vagrave những ai được sinh ra đẹp đẽ vagrave giagraveu sang coacute thể
được gọi lagrave đang sống sung sướng như ở cotildei thiecircn thần hay
thiecircn đagraveng Cotildei thiecircn thần dường như lagrave mơ ước của Viacute dụ
những ngocirci sao thể thầu hết mọi người bởi vậy khi những
tagravei tử điện ảnh nổi tiếng sống trong nhagrave cao cửa đẹp vagrave luocircn
coacute hagraveng triệu người hacircm mộ hay lsquotocircn thờrsquo thigrave những người
hacircm mộ đoacute gọi họ lagrave những lsquothiecircn thầnrsquo
Rotilde ragraveng lagrave những cotildei thấp xấu như Địa Ngục Ngạ Quỷ
Suacutec Sinh Quỷ Thần dị dạng lagrave đầy đau khổ vagrave hagravenh hạ Vagrave
những cotildei Thiecircn thần vagrave Trời trecircn tiecircn cảnh lagrave đầy phuacutec
lagravenh vagrave sung sướng
-Tuy nhiecircn Đức Phật noacutei rằng ở những cotildei thấp xấu đoacute
chuacuteng sinh khoacute magrave lagravem được một việc cocircng đức nagraveo để tiacutech
lũy Nghiệp tốt được Những chuacuteng sinh ở trong những cotildei
thấp xấu bị đọa đagravey như vậy thigrave chỉ lo chịu đựng mọi đau
khổ hagravenh hạ chứ khocircng cograven thời gian hay cơ hội lagravem
chuyện phuacutec đức nagraveo (Khi đatilde bị ở trong cảnh giới Địa ngục
hay Suacutec sinh thigrave coacute lagravem cocircng đức cũng chẳng coacute điều gigrave để
lagravem Vagrave tacircm thức của chuacuteng sinh đang bị ở trong cotildei địa
ngục vagrave suacutec sinh cũng khoacute magrave khởi sinh một triacute tuệ căn bản
nagraveo để magrave lagravem chuyện cocircng đức Thời gian bị ở trong
những cotildei đoacute thật lagrave dagravei khocircng thể nghĩ bagraven vigrave khoacute magrave tạo
ra được nghiệp tốt nagraveo để chuyển hoacutea taacutei sinh vagraveo những
cảnh giới tốt hơn)
-Trong khi đoacute những chuacuteng sinh ở những cotildei bồng lai
của Thiecircn thần vagrave Trời thigrave chỉ lo hưởng thụ sung sướng
khocircng cograven bị đau khổ cho necircn họ cũng chẳng rảnh rang để
suy tư hay nghĩ nhiều đến những việc cocircng đức Ở những
cotildei phuacutec lagravenh sung sướng đoacute những thiecircn thần cũng khocircng
nhigraven thấy được những lẽ vocirc-thường vagrave biến-đổi nhanh
choacuteng như ở trong cotildei Người
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 119
-Như vậy chỉ cograven cotildei Người lagrave coacute đủ hai bản chất Khổ vagrave
Sướng lagrave thiacutech hợp để học tập vagrave thực hagravenh giaacuteo phaacutep của
Đức Phật Hơn nữa chỉ coacute ở cotildei Người thigrave tất cả chuacuteng sinh
mới coacute cơ hội lagravem những hagravenh động cocircng-đức lagravem những
việc tốt lagravem người tốt vagrave nhờ đoacute tiacutech lũy Nghiệp tốt
Những Nghiệp tốt sẽ lagrave những hagravenh trang cho những chuyến
đi sau nagravey sau khi từ giatilde cotildei Người vagrave cũng nhờ vậy mới
mong coacute ngagravey giải thoaacutet hoagraven toagraven
Tuy nhiecircn Đức Phật coacute kể rằng coacute những chuacuteng sinh lagrave
thiecircn thần ở những cotildei Trời cũng cố gắng thực hagravenh giaacuteo
phaacutep của Đức Phật vagrave đatilde coacute thể chứng ngộ Niết-bagraven Vigrave
vậy Đức Phật đatilde cố gắng khuyecircn dạy mọi người hatildey nỗ lực
tu tập lagravem những điều tốt lagravenh để tiacutech lũy Nghiệp tốt Đoacute lagrave
cơ hội để được taacutei sinh về những cotildei lagravenh đaacuteng quyacute đoacute
Cho dugrave những cảnh giới (gồm 31 cotildei hiện hữu) coacute thực
sự tồn tại trong vũ trụ hay khocircng hoặc đoacute chỉ lagrave những
trạng thaacutei tacircm của từng chuacuteng sinh thigrave vấn đề đoacute cũng
khocircng quan trọng Điều quan trọng lagrave chuacuteng ta theo nguyecircn
lyacute khoa học của Phật giaacuteo đoacute lagrave sống tốt thigrave sẽ tạo Nghiệp
tốt vagrave nhờ đoacute bạn coacute quyền hy vọng sẽ được taacutei sinh về
những cotildei phuacutec lagravenh sau khi chết
Mục điacutech trước sau của caacutec Phật tử lagrave phải được về cotildei
lagravenh traacutenh được những cotildei thấp xấu đầy đau khổ vagrave đọa đagravey
kinh khủng như cảnh Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷhellip
Cograven đối với mục tiecircu tột-cugraveng lagrave giải thoaacutet khỏi vograveng taacutei
sinh luacircn hồi thigrave chỉ khi chuacuteng ta được ở trong những cotildei
lagravenh thigrave mới coacute thể tiếp tục lagravem việc tốt lagravenh vagrave thực hagravenh
Phật Phaacutep thigrave mới mong coacute ngagravey đạt đến Niết-bagraven sự giải
thoaacutet hoagraven toagraven khỏi luacircn hồi sinh tử
120 Con đường của chuacuteng ta
(18) Khi đạo Phật được truyền baacute sang những nước
phương Tacircy rất nhiều người phương Tacircy đatilde theo Đạo
Phật Điều đoacute coacute đuacuteng như vậy khocircng
Riecircng ở Mỹ con số người thực sự thực hagravenh theo Phật
giaacuteo vẫn cograven iacutet Giaacuteo sư Seymour Lachman đồng taacutec giả
của quyển saacutech nổi tiếng ldquoMột quốc Gia Becircn Dưới Chuacuteardquo
(One Nation Under God) ước lượng khoảng 800000 người
lagrave Phật tử ở Mỹ Tuy nhiecircn những nhagrave nghiecircn cứu Phật
giaacuteo thigrave cho rằng con số đoacute coacute thể lagrave nhiều hơn 4-5 lần nếu
tiacutenh cả con số những người theo đạo Phật nhập cư liecircn tục
từ những nước Đocircng Nam Aacute vagrave Đocircng Aacute
Số người theo đạo Phật ở chacircu Acircu khoảng 4 triệu người
chủ yếu ở caacutec nước Đức Phaacutep Anh Yacute
Số người theo đạo Phật ở chacircu Uacutec cũng khaacute nhiều vagrave
tăng nhanh Thống kecirc năm 2011 cho biết coacute khoảng
529000 người Uacutec theo đạo Phật trong tổng dacircn số khoảng
215 triệu người con số Phật tử tăng nhanh từ khoảng 21
dacircn số lecircn gần 25 dacircn số trong năm năm cuối
Coacute rất nhiều danh nhacircn rất nổi tiếng ở những nước Acircu
Mỹ đatilde theo đạo Phật hoặc đatilde chuyển từ đạo của họ qua đạo
Phật Trong số đoacute coacute nhiều người nổi tiếng nhất trong lĩnh
vực của migravenh trecircn thế giới magrave bạn coacute thể đatilde dễ dagraveng biết
đến từ lacircu Viacute dụ như
William Ford Jr Chủ hatildeng xe hơi Ford
Steve Jobs Chủ tịch hatildeng maacutey tiacutenh Apple Inc
Tiger Woods Nhagrave vocirc địch gocircn thế giới
Richard Gere Tagravei tử điện ảnh
Harrison Ford Tagravei tử điện ảnh
Orlando Bloom Tagravei tử điện ảnh
Keanu Reeves Tagravei tử điện ảnh
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 121
Uma Thurman Tagravei tử điện ảnh
Oliver Stone Đạo diễn điện ảnh
Tina Turner Ca sĩ nhạc Pop
Adam Yauch Ca sĩ nhạc Pop
Herbie Hancock Nhạc sĩ nhạc Jazz
Roberto Baggio Cầu thủ boacuteng đaacute Yacute
Phil Jackson Cầu thủ boacuteng rỗ NBA
Marshall Cty Marshall Goldsmith Partners
Goldsmith
helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip
Bạn cũng coacute thể đọc thecircm một bagravei viết rất hay về bối
cảnh Phật giaacuteo ở Hollywood vagrave Hoa Kỳ trecircn trang www
unboundintrasuntcnjeduarchiveslifestyleoldbuddha với
tựa đề ldquoNhững Ngocirci Sao Lagrave Phật Tửrdquo
(19) Bạn vẫn cograven nhiều cacircu hỏi muốn được trả lời
Nếu bạn vẫn cograven nhiều thắc mắc về yacute nghĩa vagrave giaacuteo lyacute
Phật giaacuteo vagrave việc thực hagravenh đạo Phật xin bạn hatildey tigravem đọc
một quyển saacutech về vấn đaacutep theo từng đề mục rất hay coacute tecircn
lagrave ldquoNhững Hỏi Đaacutep Hayrdquo (Good Question Good Answer)
của ngagravei S Dhammika Quyển saacutech nagravey đatilde được dịch ra
nhiều ngocircn ngữ vagrave cũng coacute bản dịch ra tiếng Việt của cư sĩ
Phạm Kim Khaacutenh vagrave TS Bigravenh Anson mang tecircn ldquoPhật Phaacutep
Vấn Đaacuteprdquo
Bạn coacute thể tham khảo thecircm quyển ldquoVấn Đaacutep về Phật
giaacuteordquo được biecircn soạn bởi cugraveng người viết do cugraveng nhagrave xuất
bản ấn hagravenh 2012 cugraveng với quyển saacutech nagravey
116 Con đường của chuacuteng ta
bull Nếu loagravei quỷ thần A-tu-la (asuras) được taacutech riecircng ra
thagravenh một (đơn vị) cotildei hiện hữu riecircng biệt vagrave caacutec tầng địa
ngục được gom chung thagravenh một cotildei thigrave tổng cộng coacute 04
cotildei thuộc cảnh giới xấu [Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷ vagrave A-
tu-la] 07 cotildei Dục giới phuacutec lagravenh [gồm 1 cotildei dục giới lagrave cotildei
Người vagrave 06 cotildei dục giới của Thiecircn thần) 16 cotildei Trời Sắc
Giới vagrave 04 cotildei Trời Vocirc Sắc Giới
Tổng cộng Coacute 31 Cotildei hiện hữu magrave con người (vagrave chuacuteng
sinh) coacute thể bị hay được taacutei sinh về đoacute ngay sau khi từ giatilde
kiếp sống hiện tại
Chẳng hạn ở cảnh giới địa ngục coacute đến 168 ldquotầngrdquo đại địa
ngục vagrave tiểu địa ngục khaacutec nhau tugravey theo mức độ Nghiệp aacutec
nặng nề magrave chuacuteng sinh bị rơi rớt vagrave đagravey đọa vagraveo đoacute
Cograven trecircn cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời coacute rất nhiều cotildei
Trời khaacutec nhau tugravey theo mức độ do Nghiệp thiện lagravenh magrave
chuacuteng sinh được taacutei sinh về đoacute gồm coacute 06 Cotildei Trời Dục
Giới 16 Cotildei Trời Sắc Giới vagrave 04 Cotildei Trời Vocirc Sắc Giới
Để dễ higravenh dung bạn coacute thể liecircn-tưởng đến một cotildei lagrave
ldquocotildei Ngườirdquo trecircn traacutei đất magrave chuacuteng ta đang sống gồm 193
nước trải dagravei trecircn 07 đại lục địa Nếu chuacuteng ta may mắn
được sống trong những đất nước văn minh thanh bigravenh vagrave
khiacute hậu ocircn hogravea thigrave đoacute lagrave một điều phuacutec lagravenh so với việc phải
sống trong những đất nước lạc hậu đầy chiến tranh vagrave khiacute
hậu khắc nghiệt đoacutei nghegraveo vagrave bệnh tật Những đất nước trecircn
traacutei đất vagrave mức độ dễ sống vagrave khoacute sống khaacutec nhau thậm chiacute
quaacute checircnh lệch nhau thigrave cũng giống như những ldquocotildeirdquo khaacutec
nhau trecircn cảnh giới trecircn Trời hay những ldquocotildeirdquo khaacutec nhau
trong cảnh giới dưới địa ngục vậy
Vigrave vậy coacute thể noacutei rằng bất kỳ một cotildei Trời nagraveo đoacute (trong
26 cotildei thuộc cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời) lagrave chắc chắn sẽ
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 117
tốt đẹp hơn vagrave phuacutec lagravenh hơn bất cứ quốc gia nagraveo trecircn traacutei
đất cotildei người
Vagrave ngược lại coacute thể hiểu bất kỳ một ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo
nagraveo đoacute (trong 168 ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo) của cảnh giới địa ngục
cũng chắc chắn lagrave kinh khủng hơn đagravey đọa hơn vagrave toagraven lagrave
đau khổ hơn bất kỳ xứ sở nagraveo trecircn traacutei đất
Vigrave vậy ở nơi đacircu đời sống hay mocirci trường sống coacute sự tagraven
bạo độc tagravei aacutep bức vagrave đagravey đọa quaacute khốc liệt với con người
thigrave người ta hay gọi lagrave ldquođịa ngục trần gianrdquo
Khi noacutei về đời sống Thacircn-Tacircm của con người Đức Phật
thường noacutei một caacutech ẩn dụ về những ldquocảnh giớirdquo coacute nghĩa
lagrave những tigravenh trạng hạnh phuacutec hay đau khổ khaacutec nhau của
con người tugravey theo hoagraven cảnh của mỗi người
-Viacute dụ một người đang phải chịu tật nguyền đau đớn
hoặc tinh thần khủng hoảng thigrave người đoacute đatilde giống như đang
chịu cảnh địa ngục
-Những người khocircng cograven lẽ sống gigrave chỉ biết nằm chờ đến
bữa ăn vagrave sống để ăn thigrave chẳng khaacutec nagraveo sống như cảnh suacutec
sinh
-Những người quaacute tham lam luocircn luocircn tham muốn thegravem
khaacutet magrave chẳng bao giờ được thỏa matilden dugrave đatilde coacute đầy đủ thigrave
được cho lagrave giống như loagravei ngạ quỷ luocircn luocircn cảm thấy đoacutei
thiếu vagrave đau khổ vigrave thegravem khaacutet
-Người luocircn luocircn coacute maacuteu sacircn giận ganh tị chiến tranh
tranh dagravenh quyền lực vagrave của cải thigrave tacircm cũng chẳng khaacutec
nagraveo loagravei quỷ thần dị dạng A-tu-la luocircn luocircn sống với tacircm
sacircn hận thugrave hằn vagrave hiếu chiến
118 Con đường của chuacuteng ta
-Vagrave những ai được sinh ra đẹp đẽ vagrave giagraveu sang coacute thể
được gọi lagrave đang sống sung sướng như ở cotildei thiecircn thần hay
thiecircn đagraveng Cotildei thiecircn thần dường như lagrave mơ ước của Viacute dụ
những ngocirci sao thể thầu hết mọi người bởi vậy khi những
tagravei tử điện ảnh nổi tiếng sống trong nhagrave cao cửa đẹp vagrave luocircn
coacute hagraveng triệu người hacircm mộ hay lsquotocircn thờrsquo thigrave những người
hacircm mộ đoacute gọi họ lagrave những lsquothiecircn thầnrsquo
Rotilde ragraveng lagrave những cotildei thấp xấu như Địa Ngục Ngạ Quỷ
Suacutec Sinh Quỷ Thần dị dạng lagrave đầy đau khổ vagrave hagravenh hạ Vagrave
những cotildei Thiecircn thần vagrave Trời trecircn tiecircn cảnh lagrave đầy phuacutec
lagravenh vagrave sung sướng
-Tuy nhiecircn Đức Phật noacutei rằng ở những cotildei thấp xấu đoacute
chuacuteng sinh khoacute magrave lagravem được một việc cocircng đức nagraveo để tiacutech
lũy Nghiệp tốt được Những chuacuteng sinh ở trong những cotildei
thấp xấu bị đọa đagravey như vậy thigrave chỉ lo chịu đựng mọi đau
khổ hagravenh hạ chứ khocircng cograven thời gian hay cơ hội lagravem
chuyện phuacutec đức nagraveo (Khi đatilde bị ở trong cảnh giới Địa ngục
hay Suacutec sinh thigrave coacute lagravem cocircng đức cũng chẳng coacute điều gigrave để
lagravem Vagrave tacircm thức của chuacuteng sinh đang bị ở trong cotildei địa
ngục vagrave suacutec sinh cũng khoacute magrave khởi sinh một triacute tuệ căn bản
nagraveo để magrave lagravem chuyện cocircng đức Thời gian bị ở trong
những cotildei đoacute thật lagrave dagravei khocircng thể nghĩ bagraven vigrave khoacute magrave tạo
ra được nghiệp tốt nagraveo để chuyển hoacutea taacutei sinh vagraveo những
cảnh giới tốt hơn)
-Trong khi đoacute những chuacuteng sinh ở những cotildei bồng lai
của Thiecircn thần vagrave Trời thigrave chỉ lo hưởng thụ sung sướng
khocircng cograven bị đau khổ cho necircn họ cũng chẳng rảnh rang để
suy tư hay nghĩ nhiều đến những việc cocircng đức Ở những
cotildei phuacutec lagravenh sung sướng đoacute những thiecircn thần cũng khocircng
nhigraven thấy được những lẽ vocirc-thường vagrave biến-đổi nhanh
choacuteng như ở trong cotildei Người
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 119
-Như vậy chỉ cograven cotildei Người lagrave coacute đủ hai bản chất Khổ vagrave
Sướng lagrave thiacutech hợp để học tập vagrave thực hagravenh giaacuteo phaacutep của
Đức Phật Hơn nữa chỉ coacute ở cotildei Người thigrave tất cả chuacuteng sinh
mới coacute cơ hội lagravem những hagravenh động cocircng-đức lagravem những
việc tốt lagravem người tốt vagrave nhờ đoacute tiacutech lũy Nghiệp tốt
Những Nghiệp tốt sẽ lagrave những hagravenh trang cho những chuyến
đi sau nagravey sau khi từ giatilde cotildei Người vagrave cũng nhờ vậy mới
mong coacute ngagravey giải thoaacutet hoagraven toagraven
Tuy nhiecircn Đức Phật coacute kể rằng coacute những chuacuteng sinh lagrave
thiecircn thần ở những cotildei Trời cũng cố gắng thực hagravenh giaacuteo
phaacutep của Đức Phật vagrave đatilde coacute thể chứng ngộ Niết-bagraven Vigrave
vậy Đức Phật đatilde cố gắng khuyecircn dạy mọi người hatildey nỗ lực
tu tập lagravem những điều tốt lagravenh để tiacutech lũy Nghiệp tốt Đoacute lagrave
cơ hội để được taacutei sinh về những cotildei lagravenh đaacuteng quyacute đoacute
Cho dugrave những cảnh giới (gồm 31 cotildei hiện hữu) coacute thực
sự tồn tại trong vũ trụ hay khocircng hoặc đoacute chỉ lagrave những
trạng thaacutei tacircm của từng chuacuteng sinh thigrave vấn đề đoacute cũng
khocircng quan trọng Điều quan trọng lagrave chuacuteng ta theo nguyecircn
lyacute khoa học của Phật giaacuteo đoacute lagrave sống tốt thigrave sẽ tạo Nghiệp
tốt vagrave nhờ đoacute bạn coacute quyền hy vọng sẽ được taacutei sinh về
những cotildei phuacutec lagravenh sau khi chết
Mục điacutech trước sau của caacutec Phật tử lagrave phải được về cotildei
lagravenh traacutenh được những cotildei thấp xấu đầy đau khổ vagrave đọa đagravey
kinh khủng như cảnh Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷhellip
Cograven đối với mục tiecircu tột-cugraveng lagrave giải thoaacutet khỏi vograveng taacutei
sinh luacircn hồi thigrave chỉ khi chuacuteng ta được ở trong những cotildei
lagravenh thigrave mới coacute thể tiếp tục lagravem việc tốt lagravenh vagrave thực hagravenh
Phật Phaacutep thigrave mới mong coacute ngagravey đạt đến Niết-bagraven sự giải
thoaacutet hoagraven toagraven khỏi luacircn hồi sinh tử
120 Con đường của chuacuteng ta
(18) Khi đạo Phật được truyền baacute sang những nước
phương Tacircy rất nhiều người phương Tacircy đatilde theo Đạo
Phật Điều đoacute coacute đuacuteng như vậy khocircng
Riecircng ở Mỹ con số người thực sự thực hagravenh theo Phật
giaacuteo vẫn cograven iacutet Giaacuteo sư Seymour Lachman đồng taacutec giả
của quyển saacutech nổi tiếng ldquoMột quốc Gia Becircn Dưới Chuacuteardquo
(One Nation Under God) ước lượng khoảng 800000 người
lagrave Phật tử ở Mỹ Tuy nhiecircn những nhagrave nghiecircn cứu Phật
giaacuteo thigrave cho rằng con số đoacute coacute thể lagrave nhiều hơn 4-5 lần nếu
tiacutenh cả con số những người theo đạo Phật nhập cư liecircn tục
từ những nước Đocircng Nam Aacute vagrave Đocircng Aacute
Số người theo đạo Phật ở chacircu Acircu khoảng 4 triệu người
chủ yếu ở caacutec nước Đức Phaacutep Anh Yacute
Số người theo đạo Phật ở chacircu Uacutec cũng khaacute nhiều vagrave
tăng nhanh Thống kecirc năm 2011 cho biết coacute khoảng
529000 người Uacutec theo đạo Phật trong tổng dacircn số khoảng
215 triệu người con số Phật tử tăng nhanh từ khoảng 21
dacircn số lecircn gần 25 dacircn số trong năm năm cuối
Coacute rất nhiều danh nhacircn rất nổi tiếng ở những nước Acircu
Mỹ đatilde theo đạo Phật hoặc đatilde chuyển từ đạo của họ qua đạo
Phật Trong số đoacute coacute nhiều người nổi tiếng nhất trong lĩnh
vực của migravenh trecircn thế giới magrave bạn coacute thể đatilde dễ dagraveng biết
đến từ lacircu Viacute dụ như
William Ford Jr Chủ hatildeng xe hơi Ford
Steve Jobs Chủ tịch hatildeng maacutey tiacutenh Apple Inc
Tiger Woods Nhagrave vocirc địch gocircn thế giới
Richard Gere Tagravei tử điện ảnh
Harrison Ford Tagravei tử điện ảnh
Orlando Bloom Tagravei tử điện ảnh
Keanu Reeves Tagravei tử điện ảnh
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 121
Uma Thurman Tagravei tử điện ảnh
Oliver Stone Đạo diễn điện ảnh
Tina Turner Ca sĩ nhạc Pop
Adam Yauch Ca sĩ nhạc Pop
Herbie Hancock Nhạc sĩ nhạc Jazz
Roberto Baggio Cầu thủ boacuteng đaacute Yacute
Phil Jackson Cầu thủ boacuteng rỗ NBA
Marshall Cty Marshall Goldsmith Partners
Goldsmith
helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip
Bạn cũng coacute thể đọc thecircm một bagravei viết rất hay về bối
cảnh Phật giaacuteo ở Hollywood vagrave Hoa Kỳ trecircn trang www
unboundintrasuntcnjeduarchiveslifestyleoldbuddha với
tựa đề ldquoNhững Ngocirci Sao Lagrave Phật Tửrdquo
(19) Bạn vẫn cograven nhiều cacircu hỏi muốn được trả lời
Nếu bạn vẫn cograven nhiều thắc mắc về yacute nghĩa vagrave giaacuteo lyacute
Phật giaacuteo vagrave việc thực hagravenh đạo Phật xin bạn hatildey tigravem đọc
một quyển saacutech về vấn đaacutep theo từng đề mục rất hay coacute tecircn
lagrave ldquoNhững Hỏi Đaacutep Hayrdquo (Good Question Good Answer)
của ngagravei S Dhammika Quyển saacutech nagravey đatilde được dịch ra
nhiều ngocircn ngữ vagrave cũng coacute bản dịch ra tiếng Việt của cư sĩ
Phạm Kim Khaacutenh vagrave TS Bigravenh Anson mang tecircn ldquoPhật Phaacutep
Vấn Đaacuteprdquo
Bạn coacute thể tham khảo thecircm quyển ldquoVấn Đaacutep về Phật
giaacuteordquo được biecircn soạn bởi cugraveng người viết do cugraveng nhagrave xuất
bản ấn hagravenh 2012 cugraveng với quyển saacutech nagravey
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 117
tốt đẹp hơn vagrave phuacutec lagravenh hơn bất cứ quốc gia nagraveo trecircn traacutei
đất cotildei người
Vagrave ngược lại coacute thể hiểu bất kỳ một ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo
nagraveo đoacute (trong 168 ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo) của cảnh giới địa ngục
cũng chắc chắn lagrave kinh khủng hơn đagravey đọa hơn vagrave toagraven lagrave
đau khổ hơn bất kỳ xứ sở nagraveo trecircn traacutei đất
Vigrave vậy ở nơi đacircu đời sống hay mocirci trường sống coacute sự tagraven
bạo độc tagravei aacutep bức vagrave đagravey đọa quaacute khốc liệt với con người
thigrave người ta hay gọi lagrave ldquođịa ngục trần gianrdquo
Khi noacutei về đời sống Thacircn-Tacircm của con người Đức Phật
thường noacutei một caacutech ẩn dụ về những ldquocảnh giớirdquo coacute nghĩa
lagrave những tigravenh trạng hạnh phuacutec hay đau khổ khaacutec nhau của
con người tugravey theo hoagraven cảnh của mỗi người
-Viacute dụ một người đang phải chịu tật nguyền đau đớn
hoặc tinh thần khủng hoảng thigrave người đoacute đatilde giống như đang
chịu cảnh địa ngục
-Những người khocircng cograven lẽ sống gigrave chỉ biết nằm chờ đến
bữa ăn vagrave sống để ăn thigrave chẳng khaacutec nagraveo sống như cảnh suacutec
sinh
-Những người quaacute tham lam luocircn luocircn tham muốn thegravem
khaacutet magrave chẳng bao giờ được thỏa matilden dugrave đatilde coacute đầy đủ thigrave
được cho lagrave giống như loagravei ngạ quỷ luocircn luocircn cảm thấy đoacutei
thiếu vagrave đau khổ vigrave thegravem khaacutet
-Người luocircn luocircn coacute maacuteu sacircn giận ganh tị chiến tranh
tranh dagravenh quyền lực vagrave của cải thigrave tacircm cũng chẳng khaacutec
nagraveo loagravei quỷ thần dị dạng A-tu-la luocircn luocircn sống với tacircm
sacircn hận thugrave hằn vagrave hiếu chiến
118 Con đường của chuacuteng ta
-Vagrave những ai được sinh ra đẹp đẽ vagrave giagraveu sang coacute thể
được gọi lagrave đang sống sung sướng như ở cotildei thiecircn thần hay
thiecircn đagraveng Cotildei thiecircn thần dường như lagrave mơ ước của Viacute dụ
những ngocirci sao thể thầu hết mọi người bởi vậy khi những
tagravei tử điện ảnh nổi tiếng sống trong nhagrave cao cửa đẹp vagrave luocircn
coacute hagraveng triệu người hacircm mộ hay lsquotocircn thờrsquo thigrave những người
hacircm mộ đoacute gọi họ lagrave những lsquothiecircn thầnrsquo
Rotilde ragraveng lagrave những cotildei thấp xấu như Địa Ngục Ngạ Quỷ
Suacutec Sinh Quỷ Thần dị dạng lagrave đầy đau khổ vagrave hagravenh hạ Vagrave
những cotildei Thiecircn thần vagrave Trời trecircn tiecircn cảnh lagrave đầy phuacutec
lagravenh vagrave sung sướng
-Tuy nhiecircn Đức Phật noacutei rằng ở những cotildei thấp xấu đoacute
chuacuteng sinh khoacute magrave lagravem được một việc cocircng đức nagraveo để tiacutech
lũy Nghiệp tốt được Những chuacuteng sinh ở trong những cotildei
thấp xấu bị đọa đagravey như vậy thigrave chỉ lo chịu đựng mọi đau
khổ hagravenh hạ chứ khocircng cograven thời gian hay cơ hội lagravem
chuyện phuacutec đức nagraveo (Khi đatilde bị ở trong cảnh giới Địa ngục
hay Suacutec sinh thigrave coacute lagravem cocircng đức cũng chẳng coacute điều gigrave để
lagravem Vagrave tacircm thức của chuacuteng sinh đang bị ở trong cotildei địa
ngục vagrave suacutec sinh cũng khoacute magrave khởi sinh một triacute tuệ căn bản
nagraveo để magrave lagravem chuyện cocircng đức Thời gian bị ở trong
những cotildei đoacute thật lagrave dagravei khocircng thể nghĩ bagraven vigrave khoacute magrave tạo
ra được nghiệp tốt nagraveo để chuyển hoacutea taacutei sinh vagraveo những
cảnh giới tốt hơn)
-Trong khi đoacute những chuacuteng sinh ở những cotildei bồng lai
của Thiecircn thần vagrave Trời thigrave chỉ lo hưởng thụ sung sướng
khocircng cograven bị đau khổ cho necircn họ cũng chẳng rảnh rang để
suy tư hay nghĩ nhiều đến những việc cocircng đức Ở những
cotildei phuacutec lagravenh sung sướng đoacute những thiecircn thần cũng khocircng
nhigraven thấy được những lẽ vocirc-thường vagrave biến-đổi nhanh
choacuteng như ở trong cotildei Người
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 119
-Như vậy chỉ cograven cotildei Người lagrave coacute đủ hai bản chất Khổ vagrave
Sướng lagrave thiacutech hợp để học tập vagrave thực hagravenh giaacuteo phaacutep của
Đức Phật Hơn nữa chỉ coacute ở cotildei Người thigrave tất cả chuacuteng sinh
mới coacute cơ hội lagravem những hagravenh động cocircng-đức lagravem những
việc tốt lagravem người tốt vagrave nhờ đoacute tiacutech lũy Nghiệp tốt
Những Nghiệp tốt sẽ lagrave những hagravenh trang cho những chuyến
đi sau nagravey sau khi từ giatilde cotildei Người vagrave cũng nhờ vậy mới
mong coacute ngagravey giải thoaacutet hoagraven toagraven
Tuy nhiecircn Đức Phật coacute kể rằng coacute những chuacuteng sinh lagrave
thiecircn thần ở những cotildei Trời cũng cố gắng thực hagravenh giaacuteo
phaacutep của Đức Phật vagrave đatilde coacute thể chứng ngộ Niết-bagraven Vigrave
vậy Đức Phật đatilde cố gắng khuyecircn dạy mọi người hatildey nỗ lực
tu tập lagravem những điều tốt lagravenh để tiacutech lũy Nghiệp tốt Đoacute lagrave
cơ hội để được taacutei sinh về những cotildei lagravenh đaacuteng quyacute đoacute
Cho dugrave những cảnh giới (gồm 31 cotildei hiện hữu) coacute thực
sự tồn tại trong vũ trụ hay khocircng hoặc đoacute chỉ lagrave những
trạng thaacutei tacircm của từng chuacuteng sinh thigrave vấn đề đoacute cũng
khocircng quan trọng Điều quan trọng lagrave chuacuteng ta theo nguyecircn
lyacute khoa học của Phật giaacuteo đoacute lagrave sống tốt thigrave sẽ tạo Nghiệp
tốt vagrave nhờ đoacute bạn coacute quyền hy vọng sẽ được taacutei sinh về
những cotildei phuacutec lagravenh sau khi chết
Mục điacutech trước sau của caacutec Phật tử lagrave phải được về cotildei
lagravenh traacutenh được những cotildei thấp xấu đầy đau khổ vagrave đọa đagravey
kinh khủng như cảnh Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷhellip
Cograven đối với mục tiecircu tột-cugraveng lagrave giải thoaacutet khỏi vograveng taacutei
sinh luacircn hồi thigrave chỉ khi chuacuteng ta được ở trong những cotildei
lagravenh thigrave mới coacute thể tiếp tục lagravem việc tốt lagravenh vagrave thực hagravenh
Phật Phaacutep thigrave mới mong coacute ngagravey đạt đến Niết-bagraven sự giải
thoaacutet hoagraven toagraven khỏi luacircn hồi sinh tử
120 Con đường của chuacuteng ta
(18) Khi đạo Phật được truyền baacute sang những nước
phương Tacircy rất nhiều người phương Tacircy đatilde theo Đạo
Phật Điều đoacute coacute đuacuteng như vậy khocircng
Riecircng ở Mỹ con số người thực sự thực hagravenh theo Phật
giaacuteo vẫn cograven iacutet Giaacuteo sư Seymour Lachman đồng taacutec giả
của quyển saacutech nổi tiếng ldquoMột quốc Gia Becircn Dưới Chuacuteardquo
(One Nation Under God) ước lượng khoảng 800000 người
lagrave Phật tử ở Mỹ Tuy nhiecircn những nhagrave nghiecircn cứu Phật
giaacuteo thigrave cho rằng con số đoacute coacute thể lagrave nhiều hơn 4-5 lần nếu
tiacutenh cả con số những người theo đạo Phật nhập cư liecircn tục
từ những nước Đocircng Nam Aacute vagrave Đocircng Aacute
Số người theo đạo Phật ở chacircu Acircu khoảng 4 triệu người
chủ yếu ở caacutec nước Đức Phaacutep Anh Yacute
Số người theo đạo Phật ở chacircu Uacutec cũng khaacute nhiều vagrave
tăng nhanh Thống kecirc năm 2011 cho biết coacute khoảng
529000 người Uacutec theo đạo Phật trong tổng dacircn số khoảng
215 triệu người con số Phật tử tăng nhanh từ khoảng 21
dacircn số lecircn gần 25 dacircn số trong năm năm cuối
Coacute rất nhiều danh nhacircn rất nổi tiếng ở những nước Acircu
Mỹ đatilde theo đạo Phật hoặc đatilde chuyển từ đạo của họ qua đạo
Phật Trong số đoacute coacute nhiều người nổi tiếng nhất trong lĩnh
vực của migravenh trecircn thế giới magrave bạn coacute thể đatilde dễ dagraveng biết
đến từ lacircu Viacute dụ như
William Ford Jr Chủ hatildeng xe hơi Ford
Steve Jobs Chủ tịch hatildeng maacutey tiacutenh Apple Inc
Tiger Woods Nhagrave vocirc địch gocircn thế giới
Richard Gere Tagravei tử điện ảnh
Harrison Ford Tagravei tử điện ảnh
Orlando Bloom Tagravei tử điện ảnh
Keanu Reeves Tagravei tử điện ảnh
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 121
Uma Thurman Tagravei tử điện ảnh
Oliver Stone Đạo diễn điện ảnh
Tina Turner Ca sĩ nhạc Pop
Adam Yauch Ca sĩ nhạc Pop
Herbie Hancock Nhạc sĩ nhạc Jazz
Roberto Baggio Cầu thủ boacuteng đaacute Yacute
Phil Jackson Cầu thủ boacuteng rỗ NBA
Marshall Cty Marshall Goldsmith Partners
Goldsmith
helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip
Bạn cũng coacute thể đọc thecircm một bagravei viết rất hay về bối
cảnh Phật giaacuteo ở Hollywood vagrave Hoa Kỳ trecircn trang www
unboundintrasuntcnjeduarchiveslifestyleoldbuddha với
tựa đề ldquoNhững Ngocirci Sao Lagrave Phật Tửrdquo
(19) Bạn vẫn cograven nhiều cacircu hỏi muốn được trả lời
Nếu bạn vẫn cograven nhiều thắc mắc về yacute nghĩa vagrave giaacuteo lyacute
Phật giaacuteo vagrave việc thực hagravenh đạo Phật xin bạn hatildey tigravem đọc
một quyển saacutech về vấn đaacutep theo từng đề mục rất hay coacute tecircn
lagrave ldquoNhững Hỏi Đaacutep Hayrdquo (Good Question Good Answer)
của ngagravei S Dhammika Quyển saacutech nagravey đatilde được dịch ra
nhiều ngocircn ngữ vagrave cũng coacute bản dịch ra tiếng Việt của cư sĩ
Phạm Kim Khaacutenh vagrave TS Bigravenh Anson mang tecircn ldquoPhật Phaacutep
Vấn Đaacuteprdquo
Bạn coacute thể tham khảo thecircm quyển ldquoVấn Đaacutep về Phật
giaacuteordquo được biecircn soạn bởi cugraveng người viết do cugraveng nhagrave xuất
bản ấn hagravenh 2012 cugraveng với quyển saacutech nagravey
118 Con đường của chuacuteng ta
-Vagrave những ai được sinh ra đẹp đẽ vagrave giagraveu sang coacute thể
được gọi lagrave đang sống sung sướng như ở cotildei thiecircn thần hay
thiecircn đagraveng Cotildei thiecircn thần dường như lagrave mơ ước của Viacute dụ
những ngocirci sao thể thầu hết mọi người bởi vậy khi những
tagravei tử điện ảnh nổi tiếng sống trong nhagrave cao cửa đẹp vagrave luocircn
coacute hagraveng triệu người hacircm mộ hay lsquotocircn thờrsquo thigrave những người
hacircm mộ đoacute gọi họ lagrave những lsquothiecircn thầnrsquo
Rotilde ragraveng lagrave những cotildei thấp xấu như Địa Ngục Ngạ Quỷ
Suacutec Sinh Quỷ Thần dị dạng lagrave đầy đau khổ vagrave hagravenh hạ Vagrave
những cotildei Thiecircn thần vagrave Trời trecircn tiecircn cảnh lagrave đầy phuacutec
lagravenh vagrave sung sướng
-Tuy nhiecircn Đức Phật noacutei rằng ở những cotildei thấp xấu đoacute
chuacuteng sinh khoacute magrave lagravem được một việc cocircng đức nagraveo để tiacutech
lũy Nghiệp tốt được Những chuacuteng sinh ở trong những cotildei
thấp xấu bị đọa đagravey như vậy thigrave chỉ lo chịu đựng mọi đau
khổ hagravenh hạ chứ khocircng cograven thời gian hay cơ hội lagravem
chuyện phuacutec đức nagraveo (Khi đatilde bị ở trong cảnh giới Địa ngục
hay Suacutec sinh thigrave coacute lagravem cocircng đức cũng chẳng coacute điều gigrave để
lagravem Vagrave tacircm thức của chuacuteng sinh đang bị ở trong cotildei địa
ngục vagrave suacutec sinh cũng khoacute magrave khởi sinh một triacute tuệ căn bản
nagraveo để magrave lagravem chuyện cocircng đức Thời gian bị ở trong
những cotildei đoacute thật lagrave dagravei khocircng thể nghĩ bagraven vigrave khoacute magrave tạo
ra được nghiệp tốt nagraveo để chuyển hoacutea taacutei sinh vagraveo những
cảnh giới tốt hơn)
-Trong khi đoacute những chuacuteng sinh ở những cotildei bồng lai
của Thiecircn thần vagrave Trời thigrave chỉ lo hưởng thụ sung sướng
khocircng cograven bị đau khổ cho necircn họ cũng chẳng rảnh rang để
suy tư hay nghĩ nhiều đến những việc cocircng đức Ở những
cotildei phuacutec lagravenh sung sướng đoacute những thiecircn thần cũng khocircng
nhigraven thấy được những lẽ vocirc-thường vagrave biến-đổi nhanh
choacuteng như ở trong cotildei Người
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 119
-Như vậy chỉ cograven cotildei Người lagrave coacute đủ hai bản chất Khổ vagrave
Sướng lagrave thiacutech hợp để học tập vagrave thực hagravenh giaacuteo phaacutep của
Đức Phật Hơn nữa chỉ coacute ở cotildei Người thigrave tất cả chuacuteng sinh
mới coacute cơ hội lagravem những hagravenh động cocircng-đức lagravem những
việc tốt lagravem người tốt vagrave nhờ đoacute tiacutech lũy Nghiệp tốt
Những Nghiệp tốt sẽ lagrave những hagravenh trang cho những chuyến
đi sau nagravey sau khi từ giatilde cotildei Người vagrave cũng nhờ vậy mới
mong coacute ngagravey giải thoaacutet hoagraven toagraven
Tuy nhiecircn Đức Phật coacute kể rằng coacute những chuacuteng sinh lagrave
thiecircn thần ở những cotildei Trời cũng cố gắng thực hagravenh giaacuteo
phaacutep của Đức Phật vagrave đatilde coacute thể chứng ngộ Niết-bagraven Vigrave
vậy Đức Phật đatilde cố gắng khuyecircn dạy mọi người hatildey nỗ lực
tu tập lagravem những điều tốt lagravenh để tiacutech lũy Nghiệp tốt Đoacute lagrave
cơ hội để được taacutei sinh về những cotildei lagravenh đaacuteng quyacute đoacute
Cho dugrave những cảnh giới (gồm 31 cotildei hiện hữu) coacute thực
sự tồn tại trong vũ trụ hay khocircng hoặc đoacute chỉ lagrave những
trạng thaacutei tacircm của từng chuacuteng sinh thigrave vấn đề đoacute cũng
khocircng quan trọng Điều quan trọng lagrave chuacuteng ta theo nguyecircn
lyacute khoa học của Phật giaacuteo đoacute lagrave sống tốt thigrave sẽ tạo Nghiệp
tốt vagrave nhờ đoacute bạn coacute quyền hy vọng sẽ được taacutei sinh về
những cotildei phuacutec lagravenh sau khi chết
Mục điacutech trước sau của caacutec Phật tử lagrave phải được về cotildei
lagravenh traacutenh được những cotildei thấp xấu đầy đau khổ vagrave đọa đagravey
kinh khủng như cảnh Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷhellip
Cograven đối với mục tiecircu tột-cugraveng lagrave giải thoaacutet khỏi vograveng taacutei
sinh luacircn hồi thigrave chỉ khi chuacuteng ta được ở trong những cotildei
lagravenh thigrave mới coacute thể tiếp tục lagravem việc tốt lagravenh vagrave thực hagravenh
Phật Phaacutep thigrave mới mong coacute ngagravey đạt đến Niết-bagraven sự giải
thoaacutet hoagraven toagraven khỏi luacircn hồi sinh tử
120 Con đường của chuacuteng ta
(18) Khi đạo Phật được truyền baacute sang những nước
phương Tacircy rất nhiều người phương Tacircy đatilde theo Đạo
Phật Điều đoacute coacute đuacuteng như vậy khocircng
Riecircng ở Mỹ con số người thực sự thực hagravenh theo Phật
giaacuteo vẫn cograven iacutet Giaacuteo sư Seymour Lachman đồng taacutec giả
của quyển saacutech nổi tiếng ldquoMột quốc Gia Becircn Dưới Chuacuteardquo
(One Nation Under God) ước lượng khoảng 800000 người
lagrave Phật tử ở Mỹ Tuy nhiecircn những nhagrave nghiecircn cứu Phật
giaacuteo thigrave cho rằng con số đoacute coacute thể lagrave nhiều hơn 4-5 lần nếu
tiacutenh cả con số những người theo đạo Phật nhập cư liecircn tục
từ những nước Đocircng Nam Aacute vagrave Đocircng Aacute
Số người theo đạo Phật ở chacircu Acircu khoảng 4 triệu người
chủ yếu ở caacutec nước Đức Phaacutep Anh Yacute
Số người theo đạo Phật ở chacircu Uacutec cũng khaacute nhiều vagrave
tăng nhanh Thống kecirc năm 2011 cho biết coacute khoảng
529000 người Uacutec theo đạo Phật trong tổng dacircn số khoảng
215 triệu người con số Phật tử tăng nhanh từ khoảng 21
dacircn số lecircn gần 25 dacircn số trong năm năm cuối
Coacute rất nhiều danh nhacircn rất nổi tiếng ở những nước Acircu
Mỹ đatilde theo đạo Phật hoặc đatilde chuyển từ đạo của họ qua đạo
Phật Trong số đoacute coacute nhiều người nổi tiếng nhất trong lĩnh
vực của migravenh trecircn thế giới magrave bạn coacute thể đatilde dễ dagraveng biết
đến từ lacircu Viacute dụ như
William Ford Jr Chủ hatildeng xe hơi Ford
Steve Jobs Chủ tịch hatildeng maacutey tiacutenh Apple Inc
Tiger Woods Nhagrave vocirc địch gocircn thế giới
Richard Gere Tagravei tử điện ảnh
Harrison Ford Tagravei tử điện ảnh
Orlando Bloom Tagravei tử điện ảnh
Keanu Reeves Tagravei tử điện ảnh
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 121
Uma Thurman Tagravei tử điện ảnh
Oliver Stone Đạo diễn điện ảnh
Tina Turner Ca sĩ nhạc Pop
Adam Yauch Ca sĩ nhạc Pop
Herbie Hancock Nhạc sĩ nhạc Jazz
Roberto Baggio Cầu thủ boacuteng đaacute Yacute
Phil Jackson Cầu thủ boacuteng rỗ NBA
Marshall Cty Marshall Goldsmith Partners
Goldsmith
helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip
Bạn cũng coacute thể đọc thecircm một bagravei viết rất hay về bối
cảnh Phật giaacuteo ở Hollywood vagrave Hoa Kỳ trecircn trang www
unboundintrasuntcnjeduarchiveslifestyleoldbuddha với
tựa đề ldquoNhững Ngocirci Sao Lagrave Phật Tửrdquo
(19) Bạn vẫn cograven nhiều cacircu hỏi muốn được trả lời
Nếu bạn vẫn cograven nhiều thắc mắc về yacute nghĩa vagrave giaacuteo lyacute
Phật giaacuteo vagrave việc thực hagravenh đạo Phật xin bạn hatildey tigravem đọc
một quyển saacutech về vấn đaacutep theo từng đề mục rất hay coacute tecircn
lagrave ldquoNhững Hỏi Đaacutep Hayrdquo (Good Question Good Answer)
của ngagravei S Dhammika Quyển saacutech nagravey đatilde được dịch ra
nhiều ngocircn ngữ vagrave cũng coacute bản dịch ra tiếng Việt của cư sĩ
Phạm Kim Khaacutenh vagrave TS Bigravenh Anson mang tecircn ldquoPhật Phaacutep
Vấn Đaacuteprdquo
Bạn coacute thể tham khảo thecircm quyển ldquoVấn Đaacutep về Phật
giaacuteordquo được biecircn soạn bởi cugraveng người viết do cugraveng nhagrave xuất
bản ấn hagravenh 2012 cugraveng với quyển saacutech nagravey
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 119
-Như vậy chỉ cograven cotildei Người lagrave coacute đủ hai bản chất Khổ vagrave
Sướng lagrave thiacutech hợp để học tập vagrave thực hagravenh giaacuteo phaacutep của
Đức Phật Hơn nữa chỉ coacute ở cotildei Người thigrave tất cả chuacuteng sinh
mới coacute cơ hội lagravem những hagravenh động cocircng-đức lagravem những
việc tốt lagravem người tốt vagrave nhờ đoacute tiacutech lũy Nghiệp tốt
Những Nghiệp tốt sẽ lagrave những hagravenh trang cho những chuyến
đi sau nagravey sau khi từ giatilde cotildei Người vagrave cũng nhờ vậy mới
mong coacute ngagravey giải thoaacutet hoagraven toagraven
Tuy nhiecircn Đức Phật coacute kể rằng coacute những chuacuteng sinh lagrave
thiecircn thần ở những cotildei Trời cũng cố gắng thực hagravenh giaacuteo
phaacutep của Đức Phật vagrave đatilde coacute thể chứng ngộ Niết-bagraven Vigrave
vậy Đức Phật đatilde cố gắng khuyecircn dạy mọi người hatildey nỗ lực
tu tập lagravem những điều tốt lagravenh để tiacutech lũy Nghiệp tốt Đoacute lagrave
cơ hội để được taacutei sinh về những cotildei lagravenh đaacuteng quyacute đoacute
Cho dugrave những cảnh giới (gồm 31 cotildei hiện hữu) coacute thực
sự tồn tại trong vũ trụ hay khocircng hoặc đoacute chỉ lagrave những
trạng thaacutei tacircm của từng chuacuteng sinh thigrave vấn đề đoacute cũng
khocircng quan trọng Điều quan trọng lagrave chuacuteng ta theo nguyecircn
lyacute khoa học của Phật giaacuteo đoacute lagrave sống tốt thigrave sẽ tạo Nghiệp
tốt vagrave nhờ đoacute bạn coacute quyền hy vọng sẽ được taacutei sinh về
những cotildei phuacutec lagravenh sau khi chết
Mục điacutech trước sau của caacutec Phật tử lagrave phải được về cotildei
lagravenh traacutenh được những cotildei thấp xấu đầy đau khổ vagrave đọa đagravey
kinh khủng như cảnh Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷhellip
Cograven đối với mục tiecircu tột-cugraveng lagrave giải thoaacutet khỏi vograveng taacutei
sinh luacircn hồi thigrave chỉ khi chuacuteng ta được ở trong những cotildei
lagravenh thigrave mới coacute thể tiếp tục lagravem việc tốt lagravenh vagrave thực hagravenh
Phật Phaacutep thigrave mới mong coacute ngagravey đạt đến Niết-bagraven sự giải
thoaacutet hoagraven toagraven khỏi luacircn hồi sinh tử
120 Con đường của chuacuteng ta
(18) Khi đạo Phật được truyền baacute sang những nước
phương Tacircy rất nhiều người phương Tacircy đatilde theo Đạo
Phật Điều đoacute coacute đuacuteng như vậy khocircng
Riecircng ở Mỹ con số người thực sự thực hagravenh theo Phật
giaacuteo vẫn cograven iacutet Giaacuteo sư Seymour Lachman đồng taacutec giả
của quyển saacutech nổi tiếng ldquoMột quốc Gia Becircn Dưới Chuacuteardquo
(One Nation Under God) ước lượng khoảng 800000 người
lagrave Phật tử ở Mỹ Tuy nhiecircn những nhagrave nghiecircn cứu Phật
giaacuteo thigrave cho rằng con số đoacute coacute thể lagrave nhiều hơn 4-5 lần nếu
tiacutenh cả con số những người theo đạo Phật nhập cư liecircn tục
từ những nước Đocircng Nam Aacute vagrave Đocircng Aacute
Số người theo đạo Phật ở chacircu Acircu khoảng 4 triệu người
chủ yếu ở caacutec nước Đức Phaacutep Anh Yacute
Số người theo đạo Phật ở chacircu Uacutec cũng khaacute nhiều vagrave
tăng nhanh Thống kecirc năm 2011 cho biết coacute khoảng
529000 người Uacutec theo đạo Phật trong tổng dacircn số khoảng
215 triệu người con số Phật tử tăng nhanh từ khoảng 21
dacircn số lecircn gần 25 dacircn số trong năm năm cuối
Coacute rất nhiều danh nhacircn rất nổi tiếng ở những nước Acircu
Mỹ đatilde theo đạo Phật hoặc đatilde chuyển từ đạo của họ qua đạo
Phật Trong số đoacute coacute nhiều người nổi tiếng nhất trong lĩnh
vực của migravenh trecircn thế giới magrave bạn coacute thể đatilde dễ dagraveng biết
đến từ lacircu Viacute dụ như
William Ford Jr Chủ hatildeng xe hơi Ford
Steve Jobs Chủ tịch hatildeng maacutey tiacutenh Apple Inc
Tiger Woods Nhagrave vocirc địch gocircn thế giới
Richard Gere Tagravei tử điện ảnh
Harrison Ford Tagravei tử điện ảnh
Orlando Bloom Tagravei tử điện ảnh
Keanu Reeves Tagravei tử điện ảnh
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 121
Uma Thurman Tagravei tử điện ảnh
Oliver Stone Đạo diễn điện ảnh
Tina Turner Ca sĩ nhạc Pop
Adam Yauch Ca sĩ nhạc Pop
Herbie Hancock Nhạc sĩ nhạc Jazz
Roberto Baggio Cầu thủ boacuteng đaacute Yacute
Phil Jackson Cầu thủ boacuteng rỗ NBA
Marshall Cty Marshall Goldsmith Partners
Goldsmith
helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip
Bạn cũng coacute thể đọc thecircm một bagravei viết rất hay về bối
cảnh Phật giaacuteo ở Hollywood vagrave Hoa Kỳ trecircn trang www
unboundintrasuntcnjeduarchiveslifestyleoldbuddha với
tựa đề ldquoNhững Ngocirci Sao Lagrave Phật Tửrdquo
(19) Bạn vẫn cograven nhiều cacircu hỏi muốn được trả lời
Nếu bạn vẫn cograven nhiều thắc mắc về yacute nghĩa vagrave giaacuteo lyacute
Phật giaacuteo vagrave việc thực hagravenh đạo Phật xin bạn hatildey tigravem đọc
một quyển saacutech về vấn đaacutep theo từng đề mục rất hay coacute tecircn
lagrave ldquoNhững Hỏi Đaacutep Hayrdquo (Good Question Good Answer)
của ngagravei S Dhammika Quyển saacutech nagravey đatilde được dịch ra
nhiều ngocircn ngữ vagrave cũng coacute bản dịch ra tiếng Việt của cư sĩ
Phạm Kim Khaacutenh vagrave TS Bigravenh Anson mang tecircn ldquoPhật Phaacutep
Vấn Đaacuteprdquo
Bạn coacute thể tham khảo thecircm quyển ldquoVấn Đaacutep về Phật
giaacuteordquo được biecircn soạn bởi cugraveng người viết do cugraveng nhagrave xuất
bản ấn hagravenh 2012 cugraveng với quyển saacutech nagravey
120 Con đường của chuacuteng ta
(18) Khi đạo Phật được truyền baacute sang những nước
phương Tacircy rất nhiều người phương Tacircy đatilde theo Đạo
Phật Điều đoacute coacute đuacuteng như vậy khocircng
Riecircng ở Mỹ con số người thực sự thực hagravenh theo Phật
giaacuteo vẫn cograven iacutet Giaacuteo sư Seymour Lachman đồng taacutec giả
của quyển saacutech nổi tiếng ldquoMột quốc Gia Becircn Dưới Chuacuteardquo
(One Nation Under God) ước lượng khoảng 800000 người
lagrave Phật tử ở Mỹ Tuy nhiecircn những nhagrave nghiecircn cứu Phật
giaacuteo thigrave cho rằng con số đoacute coacute thể lagrave nhiều hơn 4-5 lần nếu
tiacutenh cả con số những người theo đạo Phật nhập cư liecircn tục
từ những nước Đocircng Nam Aacute vagrave Đocircng Aacute
Số người theo đạo Phật ở chacircu Acircu khoảng 4 triệu người
chủ yếu ở caacutec nước Đức Phaacutep Anh Yacute
Số người theo đạo Phật ở chacircu Uacutec cũng khaacute nhiều vagrave
tăng nhanh Thống kecirc năm 2011 cho biết coacute khoảng
529000 người Uacutec theo đạo Phật trong tổng dacircn số khoảng
215 triệu người con số Phật tử tăng nhanh từ khoảng 21
dacircn số lecircn gần 25 dacircn số trong năm năm cuối
Coacute rất nhiều danh nhacircn rất nổi tiếng ở những nước Acircu
Mỹ đatilde theo đạo Phật hoặc đatilde chuyển từ đạo của họ qua đạo
Phật Trong số đoacute coacute nhiều người nổi tiếng nhất trong lĩnh
vực của migravenh trecircn thế giới magrave bạn coacute thể đatilde dễ dagraveng biết
đến từ lacircu Viacute dụ như
William Ford Jr Chủ hatildeng xe hơi Ford
Steve Jobs Chủ tịch hatildeng maacutey tiacutenh Apple Inc
Tiger Woods Nhagrave vocirc địch gocircn thế giới
Richard Gere Tagravei tử điện ảnh
Harrison Ford Tagravei tử điện ảnh
Orlando Bloom Tagravei tử điện ảnh
Keanu Reeves Tagravei tử điện ảnh
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 121
Uma Thurman Tagravei tử điện ảnh
Oliver Stone Đạo diễn điện ảnh
Tina Turner Ca sĩ nhạc Pop
Adam Yauch Ca sĩ nhạc Pop
Herbie Hancock Nhạc sĩ nhạc Jazz
Roberto Baggio Cầu thủ boacuteng đaacute Yacute
Phil Jackson Cầu thủ boacuteng rỗ NBA
Marshall Cty Marshall Goldsmith Partners
Goldsmith
helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip
Bạn cũng coacute thể đọc thecircm một bagravei viết rất hay về bối
cảnh Phật giaacuteo ở Hollywood vagrave Hoa Kỳ trecircn trang www
unboundintrasuntcnjeduarchiveslifestyleoldbuddha với
tựa đề ldquoNhững Ngocirci Sao Lagrave Phật Tửrdquo
(19) Bạn vẫn cograven nhiều cacircu hỏi muốn được trả lời
Nếu bạn vẫn cograven nhiều thắc mắc về yacute nghĩa vagrave giaacuteo lyacute
Phật giaacuteo vagrave việc thực hagravenh đạo Phật xin bạn hatildey tigravem đọc
một quyển saacutech về vấn đaacutep theo từng đề mục rất hay coacute tecircn
lagrave ldquoNhững Hỏi Đaacutep Hayrdquo (Good Question Good Answer)
của ngagravei S Dhammika Quyển saacutech nagravey đatilde được dịch ra
nhiều ngocircn ngữ vagrave cũng coacute bản dịch ra tiếng Việt của cư sĩ
Phạm Kim Khaacutenh vagrave TS Bigravenh Anson mang tecircn ldquoPhật Phaacutep
Vấn Đaacuteprdquo
Bạn coacute thể tham khảo thecircm quyển ldquoVấn Đaacutep về Phật
giaacuteordquo được biecircn soạn bởi cugraveng người viết do cugraveng nhagrave xuất
bản ấn hagravenh 2012 cugraveng với quyển saacutech nagravey
Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 121
Uma Thurman Tagravei tử điện ảnh
Oliver Stone Đạo diễn điện ảnh
Tina Turner Ca sĩ nhạc Pop
Adam Yauch Ca sĩ nhạc Pop
Herbie Hancock Nhạc sĩ nhạc Jazz
Roberto Baggio Cầu thủ boacuteng đaacute Yacute
Phil Jackson Cầu thủ boacuteng rỗ NBA
Marshall Cty Marshall Goldsmith Partners
Goldsmith
helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip
Bạn cũng coacute thể đọc thecircm một bagravei viết rất hay về bối
cảnh Phật giaacuteo ở Hollywood vagrave Hoa Kỳ trecircn trang www
unboundintrasuntcnjeduarchiveslifestyleoldbuddha với
tựa đề ldquoNhững Ngocirci Sao Lagrave Phật Tửrdquo
(19) Bạn vẫn cograven nhiều cacircu hỏi muốn được trả lời
Nếu bạn vẫn cograven nhiều thắc mắc về yacute nghĩa vagrave giaacuteo lyacute
Phật giaacuteo vagrave việc thực hagravenh đạo Phật xin bạn hatildey tigravem đọc
một quyển saacutech về vấn đaacutep theo từng đề mục rất hay coacute tecircn
lagrave ldquoNhững Hỏi Đaacutep Hayrdquo (Good Question Good Answer)
của ngagravei S Dhammika Quyển saacutech nagravey đatilde được dịch ra
nhiều ngocircn ngữ vagrave cũng coacute bản dịch ra tiếng Việt của cư sĩ
Phạm Kim Khaacutenh vagrave TS Bigravenh Anson mang tecircn ldquoPhật Phaacutep
Vấn Đaacuteprdquo
Bạn coacute thể tham khảo thecircm quyển ldquoVấn Đaacutep về Phật
giaacuteordquo được biecircn soạn bởi cugraveng người viết do cugraveng nhagrave xuất
bản ấn hagravenh 2012 cugraveng với quyển saacutech nagravey