Transcript

Chương 4

Thecircm Nhiều Cacircu Hỏi amp Trả Lời

Đacircy lagrave những cacircu hỏi magrave rất nhiều Phật tử cũng như

những người khocircng theo đạo Phật lại thường hay hỏi

Những cacircu hỏi nagravey được thống kecirc lagrave thường được hỏi bởi

những người thế hệ hiện đại sau nagravey đặc biệt lagrave ở những

nước phương Tacircy

84 Con đường của chuacuteng ta

Sự thật những cacircu hỏi nagravey lagrave do những Phật tử thường

khocircng tigravem thấy cacircu trả lời trong caacutec kinh saacutech Phật giaacuteo

hoặc những cacircu hỏi thuộc những vấn đề xatilde hội trong thời

hiện đại magrave một người chuẩn bị theo đạo Phật hay quan

tacircm

Sau đacircy lagrave viacute dụ về một số đề tagravei magrave nhiều người ngagravey

nay thường hay hỏi

Nghiệp Taacutei Sinh vagrave Những Khaacutec Biệt Của Mỗi Người Khi

Được Sinh Ra

Phật giaacuteo vagrave Khoa Học Hiện Đại Coacute Macircu Thuẩn Nhau

Phật giaacuteo vagrave Những Thần Thoại

ldquoThiền Tậprdquo Coacute Tạo Ra Những Tacircm Niệm Xấu Như Một

Số Người Bagraven Taacuten

Đức Phật vagrave Năng Lực Thần Thocircng

Vấn Đề Đồng Tiacutenh Luyến Aacutei Theo Quan Điểm Đạo Phật

Huacutet Thuốc Laacute vagrave Quan Điểm của Đạo Phật

Tham Vọng vagrave Sự Bằng Lograveng

Việc Ăn Chay vagrave Thức Ăn Chay Giả Mặn

Những Cảnh Giới vagrave Cotildei Sống Khaacutec Nhau

Những Người Ở Caacutec Nước Acircu Mỹ Cũng Theo Phật giaacuteo

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 85

(1) Coacute phải Nghiệp giải thiacutech tại sao coacute quaacute nhiều sự khaacutec

biệt giữa mọi người xung quanh ta

Mọi người luocircn luocircn thắc mắc vigrave sao mọi người luocircn

khaacutec nhau khi sinh ra vậy đacircu lagrave lẽ cocircng bằng trong cuộc

sống Tại sao mọi người sinh ra khocircng giống nhau khocircng

đồng đẳng với nhau (Phụ Lục 15)

Người đời thường ca thaacuten vagrave phacircn bua với những cacircu hỏi

như tại sao một người sinh ra khỏe mạnh người khaacutec lại

sinh ra ốm yếu Tại sao coacute người lại sống vui sướng hay coacute

tuổi thọ rất cao trong khi người khaacutec thigrave sống khổ cực hay

chết yểu vigrave tai nạn

Những người theo Phật khocircng tin những điều trecircn lagrave do

sự sắp xếp của một đấng tạo hoacutea siecircu nhiecircn Phật giaacuteo tin

rằng những sự việc xảy ra cho mỗi người chiacutenh lagrave do

Nghiệp vagrave quy luật Nhacircn-Quả chi phối một caacutech tự nhiecircn

Chiacutenh vigrave mọi người đatilde tạo những Nghiệp khaacutec nhau necircn

mọi người khaacutec nhau rất nhiều từ khi sinh ra cho đến khi

sống trong kiếp sống nagravey

Đức Phật đatilde tigravem ra quy luật Nghiệp hoạt động theo

nguyecircn lyacute nhacircn-quả Tức lagrave mọi sự việc xảy ra trong đời

chuacuteng ta đều lagrave do taacutec động của những hagravenh động tạo

nghiệp trước đoacute coacute thể trước đoacute vagravei giacircy vagravei giờ vagravei ngagravey

vagravei năm vagravei chục năm hay lagrave từ kiếp trước Đến khi gặp đủ

điều kiện (duyecircn) thigrave Nghiệp quả xảy ra Trecircn thế gian mọi

sự đều coacute nguyecircn nhacircn của noacute

Vigrave caacutech đacircy vagravei phuacutet anh chạy xe ngược chiều necircn bacircy

giờ anh đang bị tạm giam bởi cảnh saacutet Cũng coacute thể vigrave caacutech

đacircy vagravei chục năm anh đatilde tocircng chết người rồi bỏ chạy necircn

ngagravey hocircm nay anh đang bị cảnh saacutet bắt giam vigrave họ mới điều

tra ra anh Nghiệp anh gacircy ra thigrave bacircy giờ anh nhận latildenh hậu

86 Con đường của chuacuteng ta

quả Đoacute lagrave quy luật Nghiệp Vigrave anh gacircy ra những hagravenh động

đoacute necircn taacutec động của noacute dẫn đến hậu quả lagrave đang bị giam luacutec

nagravey Đoacute lagrave nguyecircn tắc của quy luật nhacircn-quả

Đức Phật đatilde necircu ra những viacute dụ theo quy tắc nhacircn-quả về

Nghiệp vagrave Nghiệp quả Nhưng Đức Phật cũng khuyecircn

khocircng necircn truy tigravem Nghiệp quaacute khứ vigrave coacute những Nghiệp coacute

thể thấy được (nhatilden tiền) vagrave coacute những Nghiệp coacute thể khocircng

thấy được Vigrave sao Vigrave Nghiệp thigrave trugraveng trugraveng quaacute nhiều bởi

vigrave mỗi một giacircy trong quaacute khứ hay trong hiện tại chuacuteng ta

suy nghĩ chuacuteng ta hagravenh động chuacuteng ta noacutei ra bao nhiecircu

điều gigrave thigrave tạo ra chừng ấy Nghiệp Vigrave vậy Đức Phật đatilde noacutei

ldquoNghiệp lagrave một trong những vấn đề khocircng thể nghĩ bagravenrdquo

Vậy chuacuteng ta phải lagravem sao Một khi Nghiệp của chuacuteng ta

lagrave ldquokhocircng thể nghĩ bagravenrdquo Cacircu trả lời lagrave chuacuteng ta chỉ necircn

biết trong cuộc sống hiện-tại chuacuteng ta hatildey cố gắng lagravem toagraven

những điều tốt đẹp tạo toagraven những Nghiệp tốt lagravenh Hatildey

lagravem người tốt để coacute những hậu quả tốt lagravenh để coacute được

cuộc sống tốt lagravenh trong hiện tại vagrave tương lai theo quy luật

của Nghiệp vagrave nguyecircn lyacute nhacircn quả

(2) Nếu chuacuteng ta khocircng thể nhớ gigrave về những kiếp quaacute

khứ thigrave tại sao trong kiếp sống nagravey chuacuteng ta phải chịu

nhận latildenh những điều sai traacutei magrave chuacuteng ta đatilde lagravem trong

quaacute khứ Như vậy coacute cocircng bằng khocircng

Chuacuteng ta phải luocircn ghi nhớ rằng Nghiệp (kamma) khocircng

phải lagrave một hệ thống thưởng phạt Đơn giản Nghiệp lagrave một

nguyecircn lyacute tự nhiecircn những hagravenh động cố yacute của chuacuteng ta

(nguyecircn nhacircn) sẽ tạo ra những taacutec động (kết quả) nagraveo đoacute

trong những điều kiện (duyecircn) nagraveo đoacute

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 87

Một người uống rượu say bước đi vagrave teacute ngatilde xuống

mương nước Bị gatildey chacircn Cho dugrave ngagravey sau đoacute anh ta

khocircng nhớ gigrave về việc migravenh bị teacute bị thương như thế nagraveo

nhưng anh ta vẫn phải chịu hậu-quả lagrave gatildey chacircn đau

đớnhellipvigrave hagravenh động uống rượu teacute ngatilde của migravenh

Cũng giống như viacute dụ trước đacircy Nghiệp cũng giống như

hạt giống Nếu bạn trồng giống cacircy taacuteo thigrave noacute sẽ lớn lecircn lagrave

cacircy taacuteo Nếu bạn gieo hột xoagravei thigrave noacute sẽ lớn lecircn lagrave cacircy xoagravei

Đoacute chỉ lagrave nguyecircn lyacute của quy luật Nhacircn vagrave Quả

Vigrave vậy ldquosự cocircng bằngrdquo vagrave ldquosự khocircng nhớrdquo trong cacircu hỏi

trecircn đacircy khocircng phải lagrave những yếu tố của Nghiệp Quy luật

Nghiệp theo nguyecircn tắc nhacircn-quả thể hiện cho tất cả mọi

con người vagrave sự vật

(3) Nếu coacute taacutei sinh tại sao con người khocircng nhớ lại được

kiếp sống quaacute khứ của migravenh

Đacircy lagrave một cacircu hỏi hay tuy nhiecircn cacircu trả lời cũng thật lagrave

đơn giản Những triacute nhớ hay kyacute ức về kiếp sống quaacute khứ

của chuacuteng ta nằm rất sacircu trong tagraveng thức (vocirc thức) của

chuacuteng ta Trong khi bản thacircn chuacuteng ta thường khocircng thể

nhớ nổi những gigrave migravenh đatilde lagravem trong ngagravey nagravey của thaacuteng

trước bởi vigrave tacircm của chuacuteng ta khocircng được trong sạch

khocircng được tu dưỡng vagrave tĩnh lặng Đầu oacutec của chuacuteng ta

khocircng bao giờ đủ minh mẫn để nhớ mặc dugrave chuacuteng ta hay

dugraveng từ lsquominh mẫnrsquo để chỉ sự saacuteng suốt vagrave thocircng minh của

chuacuteng ta

Viacute dụ lặp lại lagrave rất iacutet trong chuacuteng ta coacute thể nhớ chiacutenh xaacutec

những gigrave migravenh đatilde lagravem vagraveo cugraveng ngagravey của thaacuteng trước Tuy

nhiecircn những nghiecircn cứu khoa học cho thấy rotilde rằng trẻ em

88 Con đường của chuacuteng ta

với bản tacircm vẫn cograven trong sạch vagrave iacutet vẫn đục coacute thể nhớ

được rất nhiều thậm chiacute một số coacute thể nhớ kiếp trước của

migravenh

Nếu bạn nghĩ được như vậy thigrave bạn sẽ hiểu tại sao coacute rất

nhiều đứa trẻ chưa bao giờ nghe nhạc nhưng sau khi lọt

lograveng một thời gian đatilde trở thagravenh thần đồng về acircm nhạc Coacute

những đứa trẻ chưa bao giờ học mocircn toaacuten cao cấp đoacute

nhưng vẫn giải được những bagravei toaacuten đoacute Đoacute lagrave thức nhớ lại

kiếp sống quaacute khứ theo Nghiệp dẫn taacutei sinh Hai đứa trẻ coacute

thể lagrave một nhạc sư vagrave một giaacuteo sư trong kiếp quaacute khứ

Những nhagrave baacutec học phương Tacircy thường dugraveng phương

phaacutep thocirci miecircn để trị liệu tacircm lyacute cho rất nhiều bệnh nhacircn vagrave

nhiều bệnh nhacircn đatilde coacute thể hồi nhớ lại những kiếp trước của

migravenh trong quaacute trigravenh thocirci miecircn khi tacircm khocircng bị can thiệp

bằng những đối tượng trần cảnh becircn ngoagravei

Tương tự vậy nhiều thiền sư coacute tacircm được tu dưỡng nhờ

vagraveo việc thiền tập đến mức độ đạt định thacircm cao được cho

lagrave cũng coacute khả năng hồi tưởng lại kiếp sống quaacute khứ Người

nổi bật nhất coacute khả năng nagravey bằng quaacute trigravenh hagravenh thiền

chiacutenh lagrave Đức Phật Đức Phật coacute thể nhớ vagrave thấy lại tất cả

kiếp sống trong quaacute khứ của migravenh vagrave của người khaacutec khi

tacircm đatilde hoagraven toagraven trong sạch vagrave khocircng cograven bất kỳ ocirc nhiễm

nagraveo

Vigrave vậy cacircu hỏi nagravey được đặt ra thigrave đatilde như cacircu trả lời Vigrave

sao Vigrave muốn tập trung muốn nhớ thigrave tacircm triacute chuacuteng ta phải

trong sạch thanh tịnh Tacircm chuacuteng ta bị vocirc minh che mờ bị

cảnh trần vagrave ldquotham sacircn sirdquo vẫn đục che lấp bị những vấn đề

ldquocơm aacuteo gạo tiềnrdquo hagraveng ngagravey lagravem rối triacute Thậm chiacute đa số

trong chuacuteng ta cograven chưa bao giờ dagravenh thời gian để nghĩ đến

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 89

những điều thiện tốt chưa một lần ngồi xuống để tacircm an

nghỉ vagrave hagravenh thiền

(4) Nếu chuacuteng ta khocircng thể biết gigrave về kiếp sau vậy cần gigrave

phải lo lắng về noacute

Người Anh noacutei ldquoNgagravey mai khocircng bao giờ đếnrdquo Thật

vậy caacutei ldquongagravey mairdquo lagravem sao ai biết được chắc chắn noacute sẽ

chiacutenh xaacutec như thế nagraveo Cho dugrave những dự tiacutenh vagrave hoạch định

vagrave quy luật Nghiệp lagrave coacute thể dự đoaacuten được phần nagraveo nhưng

khocircng ai trong chuacuteng ta biết được chiacutenh xaacutec điều gigrave sẽ xảy

ra cho ldquongagravey mairdquo đoacute vigrave cograven rất nhiều điều kiện (duyecircn) taacutec

động đến

Tuy nhiecircn hoạch định để phograveng traacutenh cho một ldquongagravey

mairdquo khả dĩ như vậy lagrave điều mang tiacutenh ldquotraacutech nhiệmrdquo cần

phải lagravem Chuacuteng ta khocircng thể cứ ngồi nhigraven coi ngagravey mai sẽ

ra sao Đoacute lagrave thaacutei độ hơi iacutech kỷ vocirc tacircm vagrave thiếu traacutech

nhiệm

Cứ giống như những bậc cha mẹ iacutech kỷ tiecircu xagravei tất cả

những gigrave coacute được magrave khocircng hề nghĩ đến việc để lại một

chuacutet gigrave cho ngagravey mai của những đứa con thơ dại Họ khocircng

cần biết ngagravey mai của những đứa trẻ sẽ như thế nagraveo Cha mẹ

coacute traacutech nhiệm thường lagravem mọi caacutech để chuẩn bị cho tương

lai tốt đẹp nhất coacute thể cho con migravenh cho dugrave họ coacute thể khocircng

cograven sống đến luacutec đoacute để chứng kiến tương lai của con migravenh

coacute giống như migravenh hoạch định hay khocircng Chuacuteng ta cũng

cần phải nghĩ về tương lai vagrave về kiếp sau của chuacuteng ta

theo caacutech nghĩ như vậy

Những kinh điển Phật giaacuteo coacute ghi lại chuyện những

chuacuteng sinh ở cotildei Trời vagrave cả một số chuacuteng sinh bị taacutei sinh

90 Con đường của chuacuteng ta

vagraveo cotildei thấp xấu họ coacute khả năng nhớ lại những kiếp quaacute

khứ của migravenh nhớ lại những hagravenh động họ đatilde lagravem những

Nghiệp họ đatilde tạo ra vagrave ldquochiacutenh những Nghiệp đoacute đatilde dẫn dắt

họ đến những cảnh taacutei sinh đoacuterdquo Điều đoacute lagrave một trong những

dấu hiệu coacute yacute nghĩa động viecircn chuacuteng ta hatildey tiacutech cực cố gắng

lagravem những điều tốt nhất coacute thể trong kiếp sống hiện tại

Phật giaacuteo khuyecircn mọi người hatildey lagravem điều tốt nhất ldquoHatildey

lagravem người tốtrdquo để mang lại kết quả tốt nhất cho kiếp sống

tiếp theo cho dugrave ở kiếp sau chuacuteng ta coacute thể khocircng biết rằng

hậu-quả tốt đẹp của kiếp sau lagrave do kiếp nagravey tạo taacutec magrave

thagravenh Việc coacute biết hay khocircng biết về kiếp sống quaacute khứ hay

kiếp sống tương lai khocircng giải quyết vấn đề ở đacircy (Phụ

Lục 16)

Vấn đề lagrave yacute thức traacutech nhiệm của chuacuteng ta Cũng như

chuacuteng ta khocircng cần phải được biết rotilde con caacutei chuacuteng ta sẽ

sung sướng hay khổ sở ra sao trong tương lai thigrave chuacuteng ta

mới hoạch định vagrave lo lắng cho tương lai của chuacuteng Chuacuteng

ta phải lagravem vigrave traacutech nhiệm vagrave vigrave mọi sự ldquotốt đẹp hơnrdquo cho

tương lai

Vigrave yacute nghĩa cứu caacutenh theo lyacute nhacircn-quả nagravey coacute thể lagravem an

ủi lograveng người hiện tại như vậy necircn những người theo Phật

thường hay noacutei với nhau rằng ldquoNếu bạn muốn biết kiếp

sống trước đacircy của migravenh hatildey nhigraven vagraveo kiếp nagravey của bạn

Nếu bạn muốn biết kiếp sau của migravenh hatildey nhigraven vagraveo kiếp

nagravey của bạnrdquo

Kiếp nagravey lagrave kết quả của những gigrave trong kiếp trước bạn đatilde

lagravem Kiếp sau lagrave kết quả của những gigrave bạn đatilde lagravem trong kiếp

nagravey

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 91

Hiện tại lagrave con của quaacute khứ vagrave lagrave mẹ của tương lai Nếu

coacute những bậc cha mẹ tốt trong hiện tại thigrave coacute thể coacute một đời

sống tinh thần vagrave vật chất phuacutec lagravenh cho con caacutei trong tương

lai Đời sống của chiacutenh chuacuteng ta ở kiếp nagraveo ở giacircy phuacutet

nagraveo ở nơi đacircu cũng mang bản chất tương tự như vậy

(5) Coacute bằng chứng khoa học nagraveo chứng tỏ coacute sự taacutei sinh

Coacute rất nhiều trường hợp nghiecircn cứu đatilde chứng minh nhiều

người lớn vagrave trẻ em đatilde nhớ lại kiếp trước của migravenh Cũng

coacute rất nhiều trường hợp tuy khocircng thocircng qua nghiecircn cứu

khoa học nhưng mang tiacutenh giai thoại được thuật lại bởi rất

nhiều người vagrave nguồn tin đaacuteng tocircn trọng ở những nước

phương Đocircng

Phương Đocircng vagrave phương Tacircy ngagravey nay vẫn liecircn tục

nghiecircn cứu về sự hồi nhớ kiếp quaacute khứmdashĐoacute lagrave bằng chứng

chứng minh coacute sự ldquotaacutei sinhrdquo

Viacute dụ Carol Bowman người chủ xướng một trung tacircm

khoa học vagrave diễn đagraven rất lớn mang tecircn ldquoTrung Tacircm Nghiecircn

Cứu Tiền Kiếp Ở Trẻ Emrdquo (wwwchildpastlivesorg) đatilde viết

một quyển saacutech về nhiều đứa trẻ đatilde coacute khả năng nhớ lại

kiếp quaacute khứ của migravenh Đoacute khocircng phải lagrave những quyển saacutech

về đề tagravei tocircn giaacuteo hay tacircm linh magrave lagrave saacutech về nghiecircn cứu

khoa học dựa vagraveo những cocircng trigravenh nghiecircn cứu cocircng phu

trecircn hagraveng trăm đứa trẻ

Giaacuteo sư Ian Stevenson lagrave giaacutem đốc Khoa Nghiecircn Cứu

Cảm Nhận ở đại học University of Virginia Hoa Kỳ đatilde thực

hiện rất nhiều nghiecircn cứu hagraven lacircm vagrave khoa học hơn 3000

người coacute khả năng nhớ lại kiếp trước của migravenh

(wwwmedicine virginiaEduclinical)

92 Con đường của chuacuteng ta

Một số những nhagrave khoa học rất nổi tiếng trong việc

nghiecircn cứu đề tagravei con người hồi nhớ lại tiền kiếp magrave bạn coacute

thể tham khảo như lagrave

Tiến sĩ Jim Tucker

(wwwenlightennextorgmagazinebiosjim-tucker)

Tiến sĩ Raymond Moody (wwwlifeafterlifecom)

Thomas Shroder (wwwbookssimonandschustercom)

Đoacute lagrave những cocircng trigravenh nghiecircn cứu đầy thuacute vị vagrave những

bằng chứng đầy thuyết phục magrave ai cũng necircn quan tacircm

Hagraveng ngagraven kết quả hiện đại vagrave khoa học như vậy chứ chưa

cần tiacutenh hagraveng ngagraven hiện tượng được chứng kiến được ở

những xứ sở khaacutec đatilde chứng minh sự coacute-thật của những kiếp

sống trước của những người đang sống trong hiện tại Noacutei

caacutech khaacutec khoa học đatilde chứng minh rằng coacute sự taacutei sinh

Henry Ford người saacuteng lập Hatildeng xe hơi Ford

Cocircng việc lagrave vocirc dụng nếu chuacuteng ta khocircng thể dugraveng

kinh nghiệm đoacute trong kiếp sống khaacutec

Thiecircn tagravei lagrave kết quả của những kinh nghiệm lacircu dagravei

trong nhiều kiếp quaacute khứ

Về điều nagravey tocirci luocircn chắc chắn chuacuteng ta đang ở đacircy vigrave

một mục điacutech

Chuacuteng ta sẽ liecircn tục Tacircm triacute vagrave kyacute ức chuacuteng lagrave bất

diệtrdquo

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 93

(6) Phật giaacuteo coacute macircu thuẫn vagrave xung đột với khoa học hiện

đại khocircng

Trong tất cả những tocircn giaacuteo thigrave giaacuteo lyacute Phật giaacuteo dường

như khocircng coacute xung đột đaacuteng kể nagraveo với những khaacutem phaacute vagrave

phaacutet minh của khoa học Phật giaacuteo cũng khocircng tạo ra những

thần thaacutenh biacute ẩn hay những thế lực siecircu nhiecircn nagraveo để giải

thiacutech những trật tự vagrave nguyecircn lyacute vận hagravenh của thế giới

Khoa học chứng minh vagrave chủ trương theo học thuyết

Tiến Hoacutea thigrave cũng hoagraven toagraven giống như học thuyết Vocirc

Thường của Phật giaacuteo Tương tự vậy cugraveng với những bằng

chứng hoacutea thạch vagrave caacutech tiacutenh tuổi carbon về địa chất học

khảo cổ học hiện đại đatilde coacute thể tiacutenh được tuổi của traacutei đất

khoảng 45 tỷ năm (httpviwikipediaorgtuổi traacutei đất)

Khaacutem phaacute nagravey cũng giống với những lời giảng của Đức

Phật về tuổi traacutei đất lagrave một đại kiếp (eon) tức lagrave một khoảng

thời gian gần như khocircng thể đếm được như vậy

Đặc biệt caacutech tiacutenh vagrave khaacutei niệm thời gian của Đức Phật

trong mối tương quan với vũ trụ hầu như rất đuacuteng với khoa

học hiện đại Phật giaacuteo đưa ra caacutech tiacutenh thời gian của vũ trụ

theo đại kiếp (kappa) tức những khoảng thời gian khocircng thể

nagraveo đếm được Để giải thiacutech những quatildeng thời gian đoacute Đức

Phật đatilde dugraveng viacute dụ lagrave nếu lấy một miếng vải lụa rồi mỗi

một trăm năm (100 năm) đến lau chugravei một traacutei nuacutei một lần

Cho đến khi nagraveo traacutei nuacutei đoacute bị chugravei mograven hết thigrave khoảng thời

gian đoacute coacute thể gọi lagrave một đại kiếp (kappa) Thuyết vũ trụ

nagravey của Phật giaacuteo gần giống với caacutech tiacutenh của khoa học

Khoa học tiacutenh rằng tuổi của vũ trụ lagrave vagraveo khoảng 137 tỷ

năm một khoảng thời gian chuacuteng ta khocircng bao giờ ngồi

đếm hết được Nếu chuacuteng ta chỉ ngồi đếm liecircn tục từ 1 cho

94 Con đường của chuacuteng ta

đến con số 137 tỷ đoacute thigrave chắc cuộc đời của chuacuteng ta cũng

đatilde đi qua rồi (httpviwikipedia org Tuổi vũ trụ)

Đức Phật cũng đatilde noacutei nhiều về vũ trụ chẳng hạn vũ trụ

bao gồm vocirc vagraven những vigrave sao vagrave hệ Thiecircn Hagrave vagrave thế giới

của chuacuteng ta chỉ lagrave một hạt bụi so với vũ trụ vocirc biecircn đoacute Vagraveo

thời hiện đại nhờ vagraveo khoa học vũ trụ thiecircn văn học vệ

tinh vagrave những kiacutenh viễn vọng chuacuteng ta hoagraven toagraven coacute thể

quan saacutet hagraveng tỷ tỷ vigrave sao vagrave hagraveng tỷ hệ Ngacircn Hagrave trong vũ

trụ

Đức Phật cũng khocircng bao giờ noacutei traacutei đất hay thế giới của

chuacuteng ta được tạo ra bởi một thaacutenh thần hay một đấng saacuteng

tạo nagraveo vagrave con người cũng khocircng được tạo ra bởi đấng saacuteng

tạo đoacute Điều đoacute cho thấy rằng caacutech đacircy hơn 2550 năm Đức

Phật đatilde quan saacutet vagrave miecircu tả đuacuteng đắn về vũ trụ cũng như vị

triacute của traacutei đất trong vũ trụ

Một điều thuacute vị hơn lagrave Đức Phật đatilde mocirc tả vũ trụ luocircn co

giatilden vagrave những chu kỳ co giatilden keacuteo dagravei trong khoảng thời

gian dagravei bằng cả một đại kiếp Điều nagravey đuacuteng như lời tiecircn

đoaacuten cho Học Thuyết Vũ Trụ Dao Động đatilde được chứng

minh sau 2500 năm

Một viacute dụ khaacutec trong một bagravei thuyết giảng (kinh) Đức

Phật cầm ly nước trong tay vagrave bảo rằng coacute vocirc số chuacuteng sinh

vi trugraveng đang ở trong ly nước Lagrave một khoảng thời gian thật

dagravei kể từ luacutec đoacute dường như khocircng mấy ai hiểu gigrave về lời dạy

đoacute của Phật cho đến sau nagravey vagrave hocircm nay chuacuteng ta coacute thể

nhigraven qua kiacutenh hiển vi vagrave thấy được vocirc số vi trugraveng trong bất

kỳ một ly nước latilde tự nhiecircn nagraveo

Viacute dụ mới caacutech đacircy khoảng một thế kỷ khi con người đatilde

tigravem dược caacutech noacutei chuyện với nhau được qua những ống

nghe điện thoại khi ở caacutech xa nhau hagraveng ngagraven dặm rồi caacutech

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 95

đacircy vagravei chục năm chuacuteng ta coacute thể chuyển qua khocircng gian vocirc

tận nguyecircn vẹn chữ viết vagrave kyacute tecircn vagrave coacute thể gửi higravenh ảnh

của chuacuteng ta từ một caacutei maacutey faxcho đến hơn mười năm

nay vagrave chuacuteng ta đatilde coacute thể nhigraven thấy nhau khi noacutei chuyện

gửi tất cả higravenh ảnh của một buổi sinh nhật trong vograveng vagravei

chục giacircy qua khocircng gian để đến nửa vograveng traacutei đất becircn

kiahellipĐoacute lagrave những điều magrave thời xa xưa khocircng ai coacute thể

tưởng tượng ra nổi nhưng những điều Phật đatilde noacutei luacutec đoacute

người ta khocircng thể hiểu được nếu họ khocircng phải lagrave một bậc

thaacutenh nhacircn giaacutec ngộ

Cograven rất nhiều điều Đức Phật đatilde noacutei magrave cho đến hocircm nay

khoa học vẫn chưa khaacutem phaacute vagrave kiểm chứng hết Khocircng

biết chuacuteng ta coacute may mắn cograven sống đến khi nagraveo hoặc coacute

may mắn được taacutei sinh trở lại cotildei người đaacuteng nhớ nagravey để

chuacuteng ta coacute thể được tiếp tục chứng kiến những phaacutet minh

vagrave khaacutem phaacute mới magrave con người sẽ tigravem ra nữa Nhưng chắc

chắn những khaacutem phaacute đoacute khocircng coacute gigrave lagrave biacute ẩn khaacutec với

những quy luật vận hagravenh của tự nhiecircn magrave Đức Phật đatilde từng

thuyết giảng

Vậy thigrave tại sao ngagravey xưa cho đến tận bacircy giờ vẫn cograven rất

nhiều người khocircng tin những cacircu chuyện của Đức Phật về

thế giới vagrave vũ trụ về những cotildei taacutei-sinh hiện hữu khaacutec của

chuacuteng sinh magrave họ cứ matildei đi thecircu dệt những chuyện hoang

đường đầy magraveu sắc thần thoại vagrave phi khoa học về Đức Phật

William Shakespeare trong taacutec phẩm Hamlet

Nagravey Horatio cograven nhiều thứ trecircn cotildei trời vagrave traacutei đất

hơn những điều ocircng mơ thấy trong triết học của ocircng

96 Con đường của chuacuteng ta

(7) Vigrave sao Phật giaacuteo khocircng coacute niềm tin vagraveo Đấng Saacuteng

Tạo tối cao saacuteng tạo ra thế giới vũ trụ

Phật giaacuteo coacute xu hướng khaacute ldquothực tiễnrdquo trong những vấn

đề đoacute vagrave khocircng tin vagraveo những biacute ẩn saacuteng tạo vagrave cũng khocircng

chấp nhạn giả thuyết vũ trụ bắt nguồn từ ldquotrứng vũ trụrdquo hay

được tạo ra bởi một lsquovị thần coacute chogravem racircu dagravei trắngrsquo

Nếu bạn nghĩ rằng coacute một đấng saacuteng tạo tagravei tigravenh tạo ra cả

vũ trụ vagrave thế giới vậy ai tạo ra đấng saacuteng tạo tagravei tigravenh đoacute Vagrave

nếu đấng saacuteng tạo đoacute đatilde luocircn luocircn tồn tại vậy liệu vũ trụ

cũng đatilde luocircn luocircn tồn tại hay khocircng

Noacutei chung Phật giaacuteo khocircng tin vagraveo những đấng saacuteng tạo

toagraven năng như vậy Chẳng hạn như nếu một đấng saacuteng tạo

đatilde tạo ra vũ trụ đatilde tạo ra con người vậy tại sao khocircng tạo

ra những con người giống nhau cugraveng hạnh phuacutec như nhau

magrave lại tạo ra người aacutec người hiền người lagravem ra tội lỗi vagrave

phải bị higravenh phạt xuống địa ngục lsquovĩnh viễnrsquo trong cảnh đầu

rơi maacuteu chảy như vậy

Cứ cho nếu con người khocircng được đấng saacuteng tạo tạo ra

thigrave cũng chẳng lagrave gigrave cả Những đấng saacuteng tạo theo quan

điểm tocircn giaacuteo của nhiều tocircn giaacuteo thigrave lagrave đấng saacuteng tạo với

đầy lograveng baacutec aacutei thương yecircu muocircn loagravei Đấng saacuteng tạo đatilde

tạo ra vagrave biết trước coacute thiecircn đường hạnh phuacutec vagrave địa ngục

kinh khủng Vậy sao đấng saacuteng tạo lại tạo ra những con

người lagravem necircn tội lỗi để rồi bị đọa đagravey xuống địa ngục kinh

khủng đoacute - Để lagravem gigrave Tại sao đấng saacuteng tạo coacute luacutec lại đầy

lograveng baacutec aacutei thương yecircu muocircn loagravei coacute luacutec lại tạo ra địa

ngục rồi tạo ra con người gacircy necircn tội lỗi vagrave bị higravenh phạt

một caacutech bất cocircng khocircng thương xoacutet ở địa ngục đoacute

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 97

Đức Phật đatilde khuyecircn dạy khocircng necircn tin theo những điều

do giaacuteo điều do kinh kệ do truyền thống hay do những suy

đoaacuten tưởng tượng vigrave nếu tin như vậy sẽ chẳng mang lại lợi

iacutech gigrave

Đức Phật khuyecircn rằng đừng bao giờ cố gắng tigravem hiểu

những cacircu hỏi siecircu higravenh như vậy chẳng hạn như Ai tạo ra

thế giới nagravey Thế giới nagravey coacute tồn tại matildei matildei hay khocircng

Trong cacircu chuyện về một người bị diacutenh mũi tecircn độc khocircng

lo việc ruacutet mũi tecircn ra để cứu lấy mạng sống của migravenh magrave

cứ lo hỏi những cacircu hỏi vocirc iacutech như Ai đatilde bắn mũi tecircn đoacute

Tecircn họ hắn lagrave gigrave Hắn lagravem nghề gigrave Vigrave sao vagrave vigrave saohellipthigrave

người đoacute coacute thể chết trước khi nghe được cacircu trả lời Caacutech

tốt nhất lagrave hatildey để thầy thuốc ruacutet mũi tecircn ra vagrave băng boacute thuốc

thang vagrave cứu lấy mạng sống của migravenh Những cacircu hỏi đoacute

khocircng giuacutep iacutech gigrave cho việc cứu nguy mạng sống của migravenh

Yacute Đức Phật khuyecircn dạy rằng cuộc sống trecircn thế gian thật

lagrave vocirc thường vagrave ngắn ngủi necircn chuacuteng ta hatildey tập trung vagraveo

những vấn đề ldquothực tếrdquo lagrave lagravem sao để bớt Khổ để giải thoaacutet

được khỏi Khổhellip trước khi những vocirc thường đến vagraveo một

ngagravey khocircng hẹn trước trước khi chuacuteng ta coacute thể nghe được

những cacircu trả lời về những vấn đề siecircu phagravem siecircu nhiecircn đoacute

Chuacuteng ta hatildey necircn tu tập để mau đạt đến những triacute tuệ giải

thoaacutet Khi chuacuteng ta đạt được loại triacute tuệ giải thoaacutet đoacute chuacuteng

ta sẽ tự nhiecircn thấy biết tất cả những cacircu trả lời về những vấn

đề cao siecircu đoacute

(8) Vậy Phật giaacuteo coacute lsquothugrave gheacutetrsquo hay lsquođe dọarsquo những người

khocircng theo đạo Phật sẽ bị higravenh phạt hay bị đọa vagraveo địa

ngục hay khocircng

98 Con đường của chuacuteng ta

Chắc chắn lagrave khocircng phải rồi Đạo Phật khocircng chủ trương

theo kiểu cơ chế thưởng phạt vagrave địa ngục vĩnh viễn

Phật giaacuteo chủ trương rằng những quy luật về Nghiệp luật

nhacircn-quả đều aacutep dụng cho tất cả mọi người Khocircng phải lagrave

Phật tử thigrave được ưu aacutei cograven khocircng phải Phật tử thigrave bị xử

Khocircng phải vậy mọi người đều nhận latildenh những hậu quả

tốt xấu tugravey theo Nghiệp của migravenh

Phật giaacuteo khocircng phải giống những tocircn giaacuteo khaacutec lagrave sẽ

trừng phạt con người khi họ chọn theo tocircn giaacuteo khaacutec Thời

nay những higravenh phạt dagravenh cho những người gọi lagrave lsquongoại

đạorsquo hoặc cho những kẻ bỏ đạo đi theo tocircn giaacuteo khaacutec đatilde bị

nghiecircm cấm Tất cả mọi người trecircn traacutei đất đều được bảo vệ

được tocircn trọng để lựa chọn tiacuten ngưỡng cho migravenh Đoacute lagrave

nhacircn quyền như đatilde được ghi rotilde trong Hiến Chương của

Liecircn Hiệp Quốc (Điều 18) Việc trừng phạt mang tiacutenh tocircn

giaacuteo đatilde bị cấm ở hầu hết những nước văn minh trecircn thế giới

nagravey Những người soạn thảo vagrave quyết định Hiến Chương

tiến bộ nagravey cũng lagrave những người từ những tocircn giaacuteo ldquohữu

thầnrdquo khaacutec nhau Vậy khocircng lẽ coacute đấng saacuteng tạo nagraveo magrave lại

thiếu văn minh như vậy Cograven trừng phạt hay đagravey đọa tiacuten đồ

của migravenh chỉ vigrave họ từ bỏ tocircn giaacuteo hoặc vigrave họ chuyển qua tocircn

giaacuteo khaacutec

Phật giaacuteo thigrave chưa bao giờ liecircn quan đến yacute tưởng nagravey

Đạo Phật khocircng coacute chủ trương iacutech kỷ hay trừng phạt bất kỳ

ai vigrave bất kỳ lyacute do tocircn giaacuteo ngay cả việc khocircng tin vagraveo Đức

Phật

Nếu đấng saacuteng tạo lagrave một người tạo ra muocircn loagravei vagrave loagravei

người thigrave tại sao đấng saacuteng tạo coacute thể giaacuteng một người

xuống địa ngục để bị đọa đagravey nấu chảy matildei matildei ở đoacute Bạn

coacute bao giờ đốt một diecircm quẹt dưới lograveng bagraven tay vagrave chịu

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 99

được sự noacuteng chaacutey của ngọn lửa khocircng Vậy sao bạn coacute thể

đốt bagraven tay của người khaacutec matildei matildei để người ta kecircu rống

trong đau đớn như vậy

Vagrave giả sử bạn lagrave đấng saacuteng tạo coacute đầy đủ quyền năng để

dừng lại việc thiecircu đốt đoacute liệu bạn coacute necircn dừng lại khocircng

hay vẫn tiếp tục nhigraven người khaacutec đau đớn như vậy

Đức Phật chủ trương tự do tư tưởng Người đatilde chưa bao

giờ yecircu cầu bất cứ ai phải tin theo giaacuteo lyacute của Người Đức

Phật cograven cho rằng khocircng phải bất cứ ai cũng hiểu được giaacuteo

lyacute của Phật vigrave những căn cơ khaacutec nhau của mọi người cho

necircn mọi người đều coacute thể chọn con đường thiacutech hợp nhất

cho migravenh

Phật giaacuteo khocircng phải lagrave một tocircn giaacuteo của giaacuteo điều vagrave

thưởng phạt magrave Phật giaacuteo mong muốn đưa đến cho mọi

người sự hiểu biết vagrave ldquothấyrdquo rotilde những lẽ thật chacircn lyacute của

cuộc đời vagrave thế giới rồi tự mọi người chọn caacutech sống thiacutech

hợp cho migravenh để traacutenh bỏ những đau Khổ trong cuộc đời

Nhagrave baacutec học Albert Einstein

ldquoTocirci khocircng thể tưởng tượng một Thượng đế kẻ tưởng

thưởng vagrave trừng phạt những tạo vật của migravenhhellip

ldquoTocircn giaacuteo của tương lai sẽ lagrave tocircn giaacuteo về vũ trụ Noacute

phải vượt quaacute một đấng thượng đế caacute nhacircn vagrave traacutenh bỏ

giaacuteo điều cugraveng lyacute thuyết thần học Bao trugravem cả hai mặt

tự nhiecircn vagrave tacircm linh noacute phải được dựa trecircn cảm quan

tocircn giaacuteo coacute được từ kinh nghiệm về mọi sự vật tự nhiecircn

100 Con đường của chuacuteng ta

vagrave tacircm linh như lagrave caacutech kết hợp đuacuteng nghĩa nhất Phật

giaacuteo sẽ trả lời được yacute nghĩa nagravey

ldquoNếu coacute một tocircn giaacuteo nagraveo coacute thể đương đầu với những

nhu cầu khoa học hiện đại thigrave đoacute lagrave Phật giaacuteo Phật

giaacuteo khocircng cần xeacutet lại quan điểm của migravenh để cập nhật

với những khaacutem phaacute mới của khoa học Phật giaacuteo

khocircng cần phải từ bỏ quan điểm của migravenh để xu hướng

theo khoa học bởi vigrave Phật giaacuteo bao trugravem cả khoa học

cũng như vượt qua khoa họcrdquo

(9) Phương phaacutep ldquoThiềnrdquo coacute tạo những tacircm niệm xấu aacutec

hay khocircng theo như một số người vẫn bagraven taacuten magrave khocircng

giải thiacutech

Thiền đatilde được thực hagravenh vagrave phaacutet triển bằng nhiều higravenh

thức khaacutec nhau vagrave nhiều nền văn hoacutea khaacutec nhau trong suốt

mấy ngagraven năm qua Ngagravey nay thiền tập được thực hiện trecircn

khắp thế giới đặc biệt phaacutet triển mạnh ở những nước

phương Tacircy

Rất nhiều cocircng ty doanh nghiệp đatilde gửi nhacircn viecircn của

migravenh đến thiền tập ở những khoacutea thiền Họ nhận ra rằng

thiền mang lại rất nhiều lợi iacutech lagravem cho tacircm an định vagrave tacircm

trong sạch vagrave giuacutep cho việc kiểm soaacutet những aacutep lực cocircng

việc stress nỗi đau bức xuacutec vagrave những cơn giận

Những nhagrave thần kinh học thuộc Trường Y Khoa của đại

học University of Massachusetts bằng caacutech nghiecircn cứu

soacuteng natildeo của những người hagravenh thiền đatilde cho thấy kết luận

rằng natildeo của họ an bigravenh vagrave tĩnh lặng hơn natildeo của những

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 101

người khocircng hagravenh thiền (wwwpsychologytodaycom

articles200304the-benefits-meditation)

Những nhagrave nghiecircn cứu của Trung Tacircm Y Khoa San

Francisco thuộc đại học University of California cũng đatilde

kết luận rằng nhờ vagraveo thiền tập những người theo Phật giaacuteo

thực sự hạnh phuacutec vagrave bigravenh tĩnh hơn những người khaacutec

(wwwnewsbbccouk2hihealth3047291stm)

Một số người khocircng taacuten đồng việc hagravenh thiền vigrave những

nỗi sợ vocirc lyacute Điều đoacute lagrave hoagraven toagraven sai traacutei ngay cả đơn

thuần về mặt khoa học y học

(10) Phải chăng những cacircu chuyện về những điều thần

diệu về năng lực thần thocircng của Đức Phật lagrave coacute thật

Theo Phật giaacuteo mọi điều đều coacute thể xảy ra theo tiến

trigravenh khoa học vagrave nhacircn quả

Một số năng lực của Tacircm coacute thể tạo ra những kỳ cocircng

hay những điều thần diệu khoacute magrave giải thiacutech được bằng tri

kiến bigravenh thường của người phagravem tục cograven đầy vocirc minh vagrave ocirc

nhiễm như chuacuteng ta

Đuacuteng lagrave trong kinh điển coacute ghi lại một số điều thần diệu

vagrave năng lực thần thocircng magrave Đức Phật đatilde thể hiện trong một

vagravei lần để chinh phục đạo đức của những người ngoại đạo

quaacute khiacutech Tuy nhiecircn Đức Phật chưa bao giờ noacutei nhiều về

những năng lực nagravey hay chỉ dạy cho ai về thần thocircng như lagrave

một giaacuteo lyacute cần thiết

102 Con đường của chuacuteng ta

Cograven một số cacircu chuyện khaacutec về năng lực thần thocircng của

Đức Phật lịch sử coacute lẽ do một số tu sĩ cổ xưa đatilde phoacuteng đại

thecircu dệt thecircm iacutet nhiều vigrave sự sugraveng kiacutenh cao độ dagravenh cho Đức

Phật vagrave vigrave mục điacutech tạo ra những higravenh ảnh cao siecircu của Đức

Phật để saacutenh với những higravenh ảnh huyền thoại biacute ẩn của tocircn

giaacuteo hữu thần khaacutec vagraveo thời cổ xưa đoacute (như Hindu giaacuteo)

Phật giaacuteo khocircng khuyến khiacutech sự đề cao hay niềm tin mugrave

quaacuteng vagraveo những điều thần diệu những bugravea pheacutep hay về

một Đức Phật đầy huyền thuật vagrave thần thocircng biacute ẩn như vậy

Đức Phật khocircng chủ trương pheacutep thuật hay thần thocircng biến

hoacutea lagrave một trong những caacutech thức tu hagravenh nagraveo cả

Chiacutenh Đức Phật đatilde dạy rằng bất kỳ thần thocircng biến hoacutea

nagraveo cho dugrave coacute thật đi nữa thigrave cũng khocircng hề quan trọng

Điều quan trọng lagrave thực hagravenh con đường Đạo magrave Đức Phật

đatilde hướng dẫn bởi vigrave chỉ coacute con đường đoacute mới giải thoaacutet

con người khỏi mọi khổ đau vagrave phiền natildeo magrave thocirci

(11) Những người đồng tiacutenh luyến aacutei coacute thể lagrave Phật tử hay

khocircng

Xu hướng tigravenh dục của mọi người lagrave khocircng liecircn quan vagrave

khocircng phải lagrave yếu tố quan trọng gigrave trong Phật giaacuteo hết

Đồng tiacutenh luyến aacutei lagrave xu hướng tigravenh dục tự nhiecircn của một

người vagrave coacute lẽ đoacute khocircng phải lagrave một dạng phạm giới về đạo

đức như lagrave một hagravenh động tagrave dacircm (giới thứ tư trong ldquoNăm

Giớirdquo)

Nếu bạn thắc mắc những người theo đạo Phật coacute thể sẽ

hỏi lại như vầy ldquoAi tốt hơn ai một người đồng tiacutenh chiacutenh

trực hiền hogravea hay một người tigravenh dục khaacutec phaacutei magrave vocirc

lương tacircm gian traacuterdquo

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 103

Theo Đức Phật đạo đức vagrave phẩm hạnh của một người

khocircng phụ thuộc vagraveo tocircn giaacuteo của họ Dugrave những người coacute

đang theo đạo Phật hay khocircng thigrave họ vẫn lagrave người tốt khi họ

lagrave người tốt Vagrave tất cả mọi người đều coacute thể tham gia vagraveo

Phật giaacuteo nếu họ tigravem hiểu vagrave thấy đạo Phật lagrave coacute lyacute vagrave thiacutech

hợp cho việc tu tập để đem lại sự bigravenh an vagrave giải thoaacutet cho

họ Dugrave cho họ khocircng theo đạo Phật một caacutech chiacutenh thức

nhưng nếu họ sống một đời với đạo đức tốt đẹp thigrave họ cũng

đatilde lagrave những Phật tử rồi theo yacute nghĩa của Phật giaacuteo

(12) Huacutet thuốc laacute lagrave ngược với đạo Phật

Noacutei một caacutech chiacutenh thức thigrave Phật giaacuteo khocircng xem việc

huacutet thuốc laacute lagrave sai traacutei về mặt đạo đức

Tuy nhiecircn rất nhiều những Phật tử vagrave tu sĩ Phật giaacuteo

nghiecircm tuacutec vagrave gương mẫu đều khocircng huacutet thuốc laacute vagrave họ

thường khuyến khiacutech việc từ bỏ thuốc laacute

Bởi vigrave huacutet thuốc laacute coacute rất nhiều điều nguy hại cho bản

thacircn Những người ldquotu thiềnrdquo khocircng necircn huacutet thuốc laacute vigrave huacutet

thuốc laacute lagrave lagravem cho thần kinh vagrave tacircm triacute luocircn luocircn bị hồi

hộp kiacutech thiacutech trong khi việc thiền định lagrave việc lagravem cho

tacircm tĩnh lặng vagrave tập trung Hơn nữa huacutet thuốc laacute lagrave lagravem cho

hệ hocirc hấp hoạt động khocircng tốt hơi-thở sẽ khoacute khăn ngắn

dagravei ngộp thở vigrave thuốc laacute lagravem hại phổi vagrave hệ tim mạch lagravem

sức khỏe khocircng tốt tất cả đều cản trở cho việc hagravenh thiền

Cho dugrave những tăng sĩ khocircng tu theo phương phaacutep thiền thigrave

họ cũng khocircng necircn huacutet thuốc laacute vigrave điều đoacute cũng tạo ra

những higravenh ảnh khocircng đẹp ở những nơi chugravea chiền vagrave trước

mắt những Phật tử Nhưng sự thật thigrave thời nay coacute rất nhiều

thầy tu theo phaacutep mocircn Tịnh Độ ở Việt nam lagrave những người

huacutet thuốc laacute thường xuyecircn

104 Con đường của chuacuteng ta

Một vấn đề nữa của huacutet thuốc laacute cũng giống như việc

uống rượu vagrave dugraveng chất độc hại do lagrave gacircy ghiền Huacutet thuốc

coacute thể biến thagravenh một dạng thegravem muốn liecircn tục hagraveng ngagravey

vigrave tiacutenh chất gacircy ghiền vagrave lagravem cho người huacutet thuốc luocircn luocircn

phụ thuộc vagraveo noacute

Một vấn đề quan trọng nữa lagrave việc huacutet thuốc laacute vừa gacircy

hại cho bản thacircn migravenh vừa ảnh hưởng vagrave gacircy hại đến những

người hiacutet thở xung quanh họ trở thagravenh những người huacutet

thuốc laacute ldquobị độngrdquo trở thagravenh những nạn nhacircn của người huacutet

thuốc Magrave như Đức Phật đatilde noacutei những việc gigrave migravenh lagravem magrave

gacircy hại cho bản thacircn migravenh vagrave những người khaacutec thigrave đoacute

khocircng phải lagrave một hagravenh động tốt thiện Vagrave vigrave vậy chuacuteng ta

cần necircn traacutenh bỏ

Cũng chiacutenh vigrave lyacute do gacircy nguy hại cho migravenh vagrave mọi

người nhiều nước văn minh trecircn thế giới đatilde hạn chế việc

huacutet thuốc vagrave việc huacutet thuốc cũng bị nghiecircm cấm ở những

nơi cocircng cộng

Từ những điều nagravey chuacuteng ta coacute thể hiểu rằng Phật giaacuteo

coacute lẽ khocircng taacuten đồng với việc huacutet thuốc laacute vagrave coacute lẽ khocircng

xem việc huacutet thuốc lagrave thaacutei độ hay hagravenh động tiacutech cực vagrave tốt

lagravenh trong cuộc sống

(13) Phật giaacuteo dạy chuacuteng ta necircn luocircn luocircn hagravei lograveng với

mọi thứ migravenh coacute Tuy nhiecircn đa số mọi người đều coacute tham

vọng lagravem việc nhiều hơn để coacute thu nhập nhiều hơn vagrave

cũng coacute tham vọng tạo cuộc sống sung tuacutec hơn cho gia

đigravenh Vậy lagravem sao hogravea giải vấn đề nagravey

Đacircy lagrave một cacircu hỏi hay Đuacuteng lagrave Đạo Phật khuyecircn dạy

mọi người hatildey biết hagravei lograveng biết hạnh phuacutec với những gigrave

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 105

migravenh coacute được đừng quaacute tham lam đừng quaacute tham muốn magrave

dẫn đến thất vọng bất hạnh vagrave khổ sở

Tuy nhiecircn Đạo Phật vẫn mở ra cho mọi người sự tự do

chọn lựa phương caacutech vagrave con đường nagraveo đem lại nhiều an

lagravenh vagrave hạnh phuacutec nhất cho migravenh miễn sao bạn đừng quaacute đi

về cực đoan Vigrave vậy đạo Phật đatilde chủ trương vagrave khuyến

khiacutech ldquoCon Đường Trung Đạordquo Trung đạo nghĩa lagrave sao

Nghĩa lagrave (a) bạn đừng quaacute tham vọng đến nỗi coacute khả

năng gacircy phương hại đến quyền lợi của người khaacutec trong

khi migravenh nỗ lực để đạt được mục điacutech đoacute của migravenh Vagrave bạn

(b) cũng khocircng necircn quaacute hagravei lograveng với hoagraven cảnh của migravenh

nếu cograven phấn đấu được để cải thiện đời sống tinh thần vagrave

vật chất cho chiacutenh migravenh vagrave gia đigravenh thigrave hatildey cố gắng nỗ lực

trong phạm vi khả năng của migravenh đừng quaacute rụt regrave một caacutech

tiecircu cực nhưng cũng đừng quaacute tham vọng một caacutech quaacute

đaacuteng Tức lagrave traacutenh hai cực đoan Đoacute lagrave yacute nghĩa của con

đường trung đạo

Viacute dụ vigrave tham muốn được thăng cấp hay được tăng

lương magrave migravenh phải dugraveng nhiều caacutech hay thủ đoạn khocircng

tốt để đạt được mục điacutech lagravem phương hại đến đồng nghiệp

vagrave người khaacutec thigrave điều đoacute lagrave khocircng đuacuteng với đạo Phật

(Những thực tại ldquokhocircng đẹprdquo trong viacute dụ nagravey lagrave rất phổ

biến trong nhiều nơi cocircng sở hiện nay Một số đồng nghiệp

vagrave đối taacutec của tocirci trước đacircy từ Trung Quốc Nam Triều Tiecircn

vagrave nhiều nước Acircu Mỹ cũng tacircm sự rằng việc nagravey lagrave khaacute phổ

biến ở đất nước họ Tuy nhiecircn cũng theo yacute họ tigravenh trạng

nagravey ở những nước Acircu Mỹ coacute vẻ iacutet hơn sơ với ở những nước

Đocircng Aacute)

Hay vigrave muốn coacute thật nhiều tiền necircn bạn dagravenh hết thời

gian lagravem thecircm ngoagravei giờ coi nhẹ những thời gian hay

106 Con đường của chuacuteng ta

những việc dagravenh cho gia đigravenh vợ chồng con caacutei cha mẹ

anh chị emhellipĐiều đoacute về lacircu về dagravei sẽ lagravem tổn hại tigravenh cảm

của gia đigravenh đối với migravenh điều đoacute lagrave khocircng coacute lợi cho migravenh

vagrave gia đigravenh

Noacutei cho cugraveng những tham vọng vagrave sự bằng lograveng phải

necircn được cacircn bằng theo đuacuteng hoagraven cảnh năng lực vagrave những

nhu cầu được ưu tiecircn theo thứ tự của migravenh Viacute dụ thời gian

đi chăm soacutec cha mẹ ở bệnh viện sau giờ lagravem việc necircn được

ưu tiecircn hơn lagrave thời gian dagravenh cho việc lagravem thecircm ngoagravei giờ

để tăng thecircm mức độ thu nhập Cha mẹ cagraveng ngagravey cagraveng gần

đất xa trời chứ họ khocircng chờ cho bạn coacute đủ thu nhập để đến

chăm soacutec họ Nguyecircn tắc vẫn vậy Dugrave bạn coacute tham vọng

tiacutech cực đến đacircu thigrave luocircn luocircn suy nghĩ chiacutenh chắn rằng

ldquoNhững gigrave lagravem magrave khocircng coacute lợi cho migravenh hay người khaacutec

hay cả hai thigrave migravenh necircn traacutenh Những gigrave (tham vọng) nagraveo

nếu migravenh lagravem thigrave mang lại lợi iacutech cho migravenh vagrave cũng khocircng

lagravem tổn hại cho người khaacutec thigrave migravenh coacute thể lagravemrdquo

Sự chấp nhận bằng lograveng với mọi điều mọi hoagraven cảnh

cũng necircn dựa vagraveo nguyecircn tắc trung đạo nagravey

(14)Việc ăn chay lagrave bắt buộc đối với những Phật tử

Theo Đạo Phật đặc biệt lagrave Phật giaacuteo Nguyecircn thủy thigrave

việc ăn chay hay khocircng lagrave hoagraven toagraven phụ thuộc vagraveo caacute nhacircn

của mỗi người Phật giaacuteo khocircng nhấn mạnh vagraveo sự thanh

tịnh vagrave thanh khiết của thức ăn magrave nhấn mạnh vagraveo sự

thanh tịnh vagrave trong sạch của Tacircm

Đacircy lagrave một trong những vấn đề thường được bagraven catildei bạn

cần tigravem hiểu kỹ tại sao Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy thigrave noacutei như

vậy trong khi phần lớn những người theo Phật giaacuteo Đại

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 107

Thừa thigrave chủ trương việc ăn chay lagrave bắt buộc đối với mọi

Phật tử xuất gia vagrave khuyến khiacutech mọi Phật tử tại gia cũng

necircn ăn chay

Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy hay Nam Tocircng đến ngagravey nay vẫn

chủ trương việc ldquokhất thựcrdquo thức ăn theo đuacuteng như caacutech

thực hagravenh từ thời Đức Phật cograven tại thế Magrave đatilde đi khất thực

thức ăn thigrave người đi khất thực (xin đồ ăn) khocircng necircn yecircu

cầu người cho (thiacute chủ Phật tử cuacuteng dường thức ăn) phải

lagravem đồ ăn đuacuteng theo yecircu cầu của migravenh Vigrave vậy từ thời Đức

Phật cho đến nay trường phaacutei bảo thủ nagravey vẫn giữ nguyecircn

truyền thống khất thực vagrave người ta cho gigrave ăn nấy

Điều thứ hai Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy chủ trương ăn chay

theo giới ldquoTam Tịnh Nhụcrdquo coacute nghĩa lagrave những loại thịt nagraveo

khocircng diacutenh vagraveo ba điều sau thigrave Phật tử coacute thể dugraveng Ba điều

đoacute lagrave (a) khocircng thấy người ta giết (b) khocircng nghe tiếng kecircu

la của loagravei thuacute bị giết vagrave (c) khocircng coacute sự nghi ngờ về người

khaacutec giết thịt lagrave để cho migravenh ăn tức lagrave vigrave migravenh magrave giết thịt

Nếu thức ăn (thịt caacute) nagraveo đaacutep ứng đủ ba điều kiện nagravey thigrave

caacutec Tỳ kheo được ăn lagrave khocircng phạm giới theo sự cho pheacutep

trong Giới Luật magrave Đức Phật đưa ra (Phụ Lục 17)

Trong khi đoacute Phật giaacuteo Đại Thừa đặc biệt ở Trung Quốc

sau nagravey thigrave khocircng chấp nhận caacutech ăn chay nagravey họ quan

niệm rằng ăn chay lagrave khocircng được ăn thịt động vật magrave chỉ ăn

caacutec loại rau đậu traacutei cacircyhellip

Bất luận quan điểm của Phật giaacuteo Nguyecircn Thuỷ hay Đại

Thừa mục điacutech của sự ăn chay lagrave lagravem tăng trưởng lograveng từ

bi lagravem giảm bớt lograveng sacircn hận cũng giống như caacutech tu tập

ldquokhocircng saacutet sinhrdquo để biết thương yecircu người đồng loại vagrave

những loagravei sinh vật khaacutec Khi một người đatilde coacute lograveng từ bi vagrave

khocircng nỡ giết hại caacutec loại loagravei vật thigrave người ấy cũng khoacute coacute

108 Con đường của chuacuteng ta

thể giết người Đoacute lagrave lyacute do tại sao Đức Phật đưa ra giới cấm

ldquoKhocircng được saacutet sinhrdquo Chiacutenh Giới Hạnh thứ nhất nagravey lagrave

nhacircn tố để higravenh thagravenh quan điểm ăn chay trong đạo Phật

(Phụ Lục 18)

Nhiều người đatilde suy nghiệm về sự tagraven bạo khi giết hại suacutec

vật necircn họ đatilde từ bỏ sự thegravem muốn ăn thịt caacute vagrave trở thagravenh

những người ăn chay chứ khocircng riecircng những người theo

đạo Phật mới ăn chay Rất nhiều người phương Tacircy bacircy giờ

ăn chay vigrave quan điểm từ-bi nagravey

Ở đacircy rất mong bạn đọc necircn đọc thecircm những giảng luận

với nhiều goacutec nhigraven về đề tagravei ldquonhạy cảm vagrave quan trọngrdquo nagravey

trong bagravei Phụ Lục ở cuối saacutech

Do vấn đề nagravey lagrave quan trọng vagrave bạn lagrave người Phật tử

tại gia cần phải tự migravenh suy nghĩ vagrave tự quyết định cho migravenh

như thế nagraveo lagrave đuacuteng sai như thế nagraveo lagrave hợp đạo lyacute vagrave hợp

với lời Phật dạy bởi vigrave vấn đề nagravey được hiểu vagrave thực hagravenh

khaacutec nhau bởi nhiều trường phaacutei Phật giaacuteo khaacutec nhau Bạn

cần necircn đọc vagrave tham khảo thecircm nhiều nguồn kinh saacutech vagrave

luận giảng khaacutec nhau

Tuy nhiecircn trong hạn hẹp của quyển saacutech nhỏ beacute nagravey chỉ

mong muốn noacutei nocircm na lại như sau

(1) Theo quan điểm của Phật giaacuteo Nguyecircn thủy thigrave bạn

coacute thể ăn chay Hoặc nếu việc ăn chay lagrave khoacute khăn bất tiện

(vigrave phải đi khất thực hoặc vigrave phải nhờ vagraveo nguồn thức ăn

của người khaacutec để nuocirci thacircn hoặc mocirci trường sống ở nơi đoacute

khocircng thể coacute nhiều thức ăn thực vật) thigrave bạn coacute thể tiếp tục

ăn mặn trong khi vẫn lagrave một Phật tử đạo hạnh

(2) Theo quan điểm của Phật giaacuteo Đại Thừa người xuất

gia thigrave bắt buộc phải ăn chay (rau cải thực vậthellip) Cograven Phật

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 109

tử tại gia nếu ăn chay được hợp với sức khỏe vagrave tiện lợi của

migravenh thigrave necircn ăn chay lagrave sự thực hagravenh rất đaacuteng khen ngợi

Cograven nếu khocircng Phật tử tại gia được khuyến khiacutech ăn chay

vagraveo caacutec ngagravey lễ lagravenh như ngagravey Rằm Mồng Một hay những

ngagravey giữ Taacutem giớihellipđể tăng trưởng lograveng Từ Bi đối với con

người vagrave vạn vật

bull Tại đacircy coacute hai vấn đề chuacuteng ta cần necircn suy nghĩ theo

thiển yacute của tocirci

Một ăn chay chắc chắn lagrave caacutech tốt đẹp đối với một Phật

Tử vagrave ăn chay lagrave chắc chắn nuocirci dưỡng lograveng từ bi lagrave traacutenh

saacutet sanh vagrave traacutenh gacircy tổn hại cho bất cứ người nagraveo vagrave chuacuteng

sinh nagraveo

Hai tuy nhiecircn đừng necircn cho rằng chỉ việc ăn chay lagrave

hoagraven toagraven trở thagravenh một Phật tử tốt theo đạo Phật Việc ăn

chay khocircng phải lagrave thay thế được cho những việc thực hagravenh

tu tập vagrave giữ giới hạnh đạo đức khaacutec Như đatilde noacutei trecircn Phật

giaacuteo nhấn mạnh vagraveo sự tu tập sự sống giữ giới hạnh vagrave tu

dưỡng Tacircm để coacute Tacircm trong sạch lagravenh mạnh vagrave chiacutenh

điều nagravey mới tạo ra Nghiệp tốt lagravenh tạo ra cuộc sống tốt

lagravenh

(15) Tại sao coacute những tu sĩ vẫn ăn thịt trong khi rau cải

thigrave rất dễ dagraveng coacute được ở khắp nơi

Khi coacute người trong Tăng Đoagraven đoacute lagrave ngagravei Devadatta

(Đề-bagrave-đạt-đa) đatilde đề xuất với Phật về việc ăn chay vagrave cấm

caacutec tu sĩ ăn thịt caacute Đức Phật đatilde từ chối đề xuất nagravey Coacute lẽ

Đức Phật đatilde coacute nhiều lyacute do thiết thực vagraveo hoagraven cảnh xatilde hội

thời đoacute bởi vigrave rau cải khocircng được gieo trồng một caacutech trugrave

phuacute ở những vugraveng miền bắc Ấn Độ vagraveo thời xưa đoacute đặc

110 Con đường của chuacuteng ta

biệt rau cải vagrave ngũ cốc lagrave rất khan hiếm vagraveo những mugravea khocirc

hạn ở xung quanh lưu vực socircng Hằng

Viacute dụ sau nagravey nếu chỉ ăn chay bằng rau cải thigrave sẽ rất khoacute

khăn cho những vugraveng Phật giaacuteo như Tacircy Tạng vigrave ở đoacute gia

suacutec thigrave rất nhiều magrave những rau cải traacutei cacircy thigrave cực kỳ khan

hiếm khoacute trồng được ở vugraveng đất khắc nghiệt đoacute

Vagraveo thời Đức Phật cho đến tận ngagravey nay những tu sĩ

(theo Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy) vẫn sống nhờ vagraveo thức ăn

khất thực Vagrave thức ăn khất thực lagrave tugravey theo lograveng bố thiacute của

thiacute chủ vagrave Phật tử cuacuteng dường Nếu những tu sĩ yecircu cầu chỉ

giới hạn cuacuteng dường bằng thức ăn toagraven-chay toagraven rau cải

ngũ cốc thigrave điều đoacute coacute thể tạo gaacutenh nặng cho những thiacute chủ

cuacuteng dường thức ăn hagraveng ngagravey cho caacutec Tăng Ni Thực tế lagrave

đa số mọi người trong cuộc sống ở những xứ sở nagravey đều

tranh thủ ldquomột lầnrdquo thời gian trong ngagravey để nấu thức ăn

trước lagrave cuacuteng dường caacutec sư thầy sau lagrave phần cograven lại để gia

đigravenh ăn Magrave đa số những gia đigravenh Phật tử nagravey cũng ăn mặn

như truyền thống từ thời Đức Phật Vigrave vậy những thầy tu

của Nam Tocircng nhận vagrave ăn bất cứ thứ gigrave được cho ngay cả

lagrave thịt miễn sao những loại thịt đoacute nằm trong giới hạnh của

ldquoTam Tịnh Nhụcrdquo như đatilde noacutei trecircn lagrave được

Xin noacutei thecircm một chuacutet về Giới Luật của Tăng Đoagraven

Vigrave Phật giaacuteo Nguyecircn thủy cấm khocircng cho caacutec tu sĩ nhận sự

cuacuteng dường bố thiacute bằng tiền bạc Cho necircn họ khocircng coacute cơ

hội đi mua thức ăn bằng tiền bạc để magrave chọn thức ăn theo yacute

muốn của migravenh (giả sử như họ coacute muốn ăn chay) Họ hoagraven

toagraven phụ thuộc vagraveo thức ăn khất thực của dacircn lagraveng của thiacute

chủ bố thiacute cho họ hagraveng ngagravey Ngay cả khi họ nấu ăn trong tu

viện tịnh xaacute thigrave những nguyecircn liệu thực phẩm cũng lagrave do

những Phật tử mang tới cuacuteng dường (Hy vọng quyacute vị hiểu

ra được chỗ nagravey)

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 111

Ngagravey nay thực tế rất nhiều tu sĩ vagrave chugravea chiền theo Phacirc

giaacuteo Nguyecircn Thủy cũng ưu tiecircn việc ăn chay như ở Thaacutei

Lan ở Miến Điệnhellipkhi những điều kiện hậu cần cho pheacutep

Tuy nhiecircn những thầy tu ldquonghiecircm tuacutecrdquo theo truyền thống

Đại Thừa chắc chắn lagrave ăn chay tuyệt đối

(16) Việc ăn những đồ chay giả mặn coacute lagrave ngụy biện vagrave

đạo đức giả hay khocircng Tại sao lại lagravem thức ăn chay giả

mặn ở caacutec nước Đocircng Aacute như Việt Nam Trung Quốc Đagravei

Loan Triều Tiecircn

Đồ ăn chay giả mặn lagrave những thức ăn ldquochayrdquo lagravem từ bột

đậu nagravenh nấm vagrave thực vật nhưng được lagravem vagrave trigravenh bagravey

giống như những moacuten ăn mặn Nhiều nơi những người Phật

tử nấu vagrave ăn những đồ ăn kiểu nagravey bị cho lagrave đạo đức giả

Caacutei lyacute lagrave Đatilde ăn chay để quecircn đi thịt caacute quecircn đi việc saacutet sinh

động vật vậy magrave khi nấu chay lại chế biến ldquorau cảirdquo giống

hệt như mugravei vị higravenh dạng của thịt caacute để lsquogợi nhớrsquo đến những

thức ăn từ thịt caacute (vagrave coacute thể để ăn cho được ngon miệng

hơn)

Một số người thigrave giải thiacutech rằng việc lagravem thức ăn chay

giả mặn lagrave caacutech lagravem cho những người chưa ăn chay bước

qua ăn chay được dễ dagraveng hơn khocircng bị bỡ ngỡ khocircng bị

khoacute ăn khi chuyển từ ăn mặn qua ăn chay() Điều nagravey dugrave coacute

đuacuteng đối với một số người nhưng coacute lẽ chỉ lagrave tự nguỵ biện

Rotilde ragraveng lagrave trong tất cả những quaacuten ăn chay vagrave trong những

dịp lễ lagravenh caacutec Phật tử tề tựu về caacutec chugravea chiền ở Việt Nam

vagrave những nước Đocircng Aacute khaacutec thigrave hầu hết thức ăn chay đều

được chế biến vagrave trigravenh bagravey với higravenh dạng higravenh thức vagrave

hương vị y hệt thức ăn mặn vagrave được dugraveng bởi tất cả mọi

người vagrave cả Tăng Ni

112 Con đường của chuacuteng ta

Coacute hai vấn đề hay ldquohai lyacute lẽrdquo cần suy nghiệm vagrave bạn cần

chọn cho migravenh quan điểm nagraveo bạn thấy đuacuteng đắn lagrave phugrave

hợp với giaacuteo lyacute của Phật vagrave phugrave hợp với lograveng từ-bi của

chiacutenh migravenh

Một (1) khi đồ chay giả mặn được chế biến vagrave trigravenh bagravey

cho số đocircng Phật tử lagrave những người bigravenh thường đang ăn

mặn thigrave họ noacutei lagrave chế biến như vậy để những người đang ăn

thịt caacute chuyển qua ăn chay được dễ dagraveng hơn vigrave higravenh thức

vagrave mugravei vị cũng gần giống moacuten mặn Cho necircn tất cả quaacuten

cơm chay nhagrave hagraveng chay vagrave những nơi cuacuteng dường Trai

Tăng cũng đều lagravem như vậy Đoacute caacutech khuyến khiacutech mọi

người ăn chay

Hai(2) khi lagravem đồ chay giả mặn vagrave cuacuteng dường cho Tăng

Ni thigrave họ lại noacutei Tăng Ni thọ dụng thức ăn chay giả mặn

nhưng Tacircm khocircng hề khởi sinh điều gigrave về đồ ăn mặn như

thịt caacute Điều nagravey rất khoacute noacutei Đức Phật đatilde noacutei khi coacute đối

tượng tiếp xuacutec như mugravei vị higravenh sắchellipthigrave cảm-thọ vagrave ldquotacircm-

khởirdquo sẽ khởi sinh

Cho dugrave theo Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy thigrave việc ăn mặn lagrave

khocircng bị cấm nhưng nếu đatilde traacutenh ăn đồ mặn thật sự vigrave lyacute

do khocircng muốn higravenh thugrave mugravei vị của thịt caacute lagravem động lograveng

từ bi lagravem suy nghĩ về việc saacutet sinh giết hại thigrave việc lagravem đồ

ăn chay giả mặn với higravenh thugrave mugravei vị như của thịt caacute thật

(thịt gigrave caacute gigrave thigrave coacute những higravenh thugrave vagrave mugravei vị đuacuteng như vậy)

chắc sẽ lagravem khởi sinh trong tacircm những nhận-thức [tưởng]

về loại thịt hay caacute đoacute Vagrave như vậy lại đi ngược lại yacute nghĩa

của việc ăn chay Như vậy caacutei ldquoyacute nghĩardquo của việc ăn chay

lagrave vigrave lograveng từ-bi lagrave để quecircn đi higravenh ảnh mugravei vị của thịt caacute

thật cũng khocircng cograven ở đacircy

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 113

Bạn coacute thể tự hỏi rằng nếu ăn chay vigrave lograveng từ-bi vagrave sự

thanh-tịnh của thacircn vagrave tacircm thigrave rau cải nấm rơm đậu

nagravenhhellip được cắt thagravenh từng miếng nhỏ vuocircng vức ăn khocircng

thấy ngon miệng một caacutech tự nhiecircn hay sao magrave cần phải

cocircng phu cắt tỉa gaacuten gheacutep tạo higravenh vagrave cho vagraveo những gia

vị mugravei vị để thức ăn phải giống như chả lụa caacute kho heo

xagraveo thịt nướnghellip thigrave mới ăn thấy ngon miệng được

Tuy nhiecircn dugrave tốt hay xấu thigrave việc ăn chay hay ăn đồ

chay giả mặn vẫn tốt hơn nhiều so với việc ldquocố yacuterdquo ăn thịt ăn

caacute với caacutei tacircm ldquoyacute thứcrdquo rotilde việc giết thịt saacutet sanh chắc chắn

đatilde xảy ra đacircu đoacute (ở những lograve giết mổ ở chợ vagrave ở trong nhagrave

bếp của những người nấu)

Đức Phật

Tất cả mọi chuacuteng sinh

Đều mưu cầu được sống

Đều mưu cầu hạnh phuacutec

helliphelliphelliphellip

Migravenh run sợ đao kiếm

Migravenh cũng sợ chết choacutec

Vậy lấy người lagrave migravenh

Thigrave khocircng necircn giết hại

Khocircng gacircy ra giết hại

(Kinh Phaacutep Cuacute ndash Kệ 129)

114 Con đường của chuacuteng ta

(17) Những cảnh giới1 hiện hữu (cotildei sống) khaacutec nhau lagrave

gigrave Chuacuteng lagrave những nơi thực hay ảo

Theo truyền thống Phật giaacuteo coacute năm (5) cảnh giới hiện

hữu magrave tất cả caacutec loagravei chuacuteng sinh coacute mặt ở đoacute Năm cảnh

giới đoacute lagrave

Địa Ngục

Suacutec Sinh

Ngạ Quỷ

Người

Thiecircn Thần vagrave Trời

Những cảnh giới thấp xấu đầy đau khổ lagrave Địa ngục Suacutec

sinh Ngạ quỷ

bull Địa ngục theo kinh điển bao gồm 08 đại địa ngục vagrave

160 tiểu địa ngục bao bọc xung quanh những đại địa ngục

đoacute

bull Suacutec sinh lagrave cảnh giới của tất cả loagravei động vật từ nhỏ beacute

cho đến to lớn

bull Ngạ quỷ (peta) coacute nghĩa lagrave ldquoquỷ đoacuteirdquo hoặc hay được

gọi lagrave những lsquohồn marsquo hay ldquonhững người khuất mặtrdquo xung

quanh ta Ngạ quỷ sống trong cotildei vocirc cugraveng đagravey đọa vagrave đau

khổ luocircn luocircn thiếu thốn luocircn luocircn đoacutei khaacutet magrave khocircng

được ăn uống Vagrave coacute những loagravei ngạ quỷ luocircn luocircn ở gần

những người thacircn quyến cograven sống của migravenh vagrave coacute thể thấy

được tất cả những gigrave họ hagraveng thacircn quyến của migravenh đang

lagravem vagrave luocircn luocircn khao khaacutet những người thacircn lagravem những

1ldquoCảnh giớirdquo lagrave hoagraven cảnh lagrave phacircn giới cao thấp viacute dụ cảnh giới suacutec sinh cảnh giới

địa ngục cảnh giới trecircn trời Trong mỗi loại cảnh giới cao thấp đoacute coacute thể coacute nhiều

ldquocotildei sốngrdquo khaacutec nhau viacute dụ địa ngục coacute 168 tầng hay ldquocotildeirdquo khaacutec nhau cảnh giới

trecircn trời thigrave coacute đến 28 ldquocotildeirdquo sống khaacutec nhau

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 115

việc cocircng-đức vagrave hồi-hướng cocircng đức đoacute cho họ để họ

hưởng được cocircng-đức đoacute Đoacute lagrave caacutech duy nhất giuacutep họ giảm

bớt nghiệp xấu vagrave hy vọng được taacutei sinh về một cotildei lagravenh

khaacutec

bull Cotildei Suacutec sinh vagrave Ngạ quỷ lagrave ở cugraveng nơi với cotildei Người

cugraveng ở trecircn bề mặt traacutei đất

bull [Xin để yacute thecircm loagravei Quỷ thần A-tu-la (asuras) lagrave loagravei

quỷ thần dị dạng to lớn ở cotildei trời của Nam Thiecircn Vương

(thuộc Tứ Đại Thiecircn Vương) nhưng do nghiệp xấu luocircn

sống với tacircm sacircn hận hung hatilden vagrave đau khổ cho necircn họ cũng

thuộc về cảnh giới thấp xấu đau khổ mặc dugrave cotildei sống của họ

lagrave thuộc về trecircn cảnh giới trời thần Cho necircn nhiều truyền

thống Phật giaacuteo khaacutec đatilde tiacutenh riecircng cotildei quỷ thần A-tu-la một

cảnh-giới đau khổ riecircng vagrave do caacutech tiacutenh như vậy necircn tổng

cộng coacute 06 cảnh giới magrave chuacuteng sinh đang hiện hữu

Bạn coacute biết khocircng coacute rất nhiều coacute lograveng tốt vagrave chiacutenh trực

họ lagrave những người tốt bụng cocircng bằng vagrave coacute lograveng bi mẫn

nhưng họ coacute tacircm hay dễ bị noacuteng giận Họ coacute thể noacuteng giận

vigrave nhiều lyacute do xảy ra hagraveng ngagravey họ noacuteng giận vigrave bất đồng

vigrave tự aacutei vigrave caacutei ta bị xuacutec phạm hoặc vigrave sự bất cocircng vigrave quaacute

noacuteng ruột lo lắng cho người thacircn vagrave người khaacutec vigrave hoagraven

cảnh trớ trecircu vigrave gặp phải người xấu vigrave buồn bực nhacircn tigravenh

thế thaacuteiNếu họ khocircng tu tập tacircm để giảm trừ tacircm sacircn-giận

đoacute thigrave sau khi chết họ rất dễ bị taacutei sinh thagravenh những quỷ

thần A-tu-la đau khổ như vậy]

bull Những cảnh giới cao đẹp lagrave cotildei Người vagrave những cotildei Trời

của caacutec thiecircn thần vagrave caacutec vị trời Phạm Thiecircn (Brahmas)

bull Kinh điển cũng ghi rằng coacute nhiều ldquotầngrdquo tức nhiều

ldquocotildeirdquo cao thấp khaacutec nhau trong cảnh giới Địa Ngục vagrave trong

cảnh giới Thiecircn Thần vagrave Trời

116 Con đường của chuacuteng ta

bull Nếu loagravei quỷ thần A-tu-la (asuras) được taacutech riecircng ra

thagravenh một (đơn vị) cotildei hiện hữu riecircng biệt vagrave caacutec tầng địa

ngục được gom chung thagravenh một cotildei thigrave tổng cộng coacute 04

cotildei thuộc cảnh giới xấu [Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷ vagrave A-

tu-la] 07 cotildei Dục giới phuacutec lagravenh [gồm 1 cotildei dục giới lagrave cotildei

Người vagrave 06 cotildei dục giới của Thiecircn thần) 16 cotildei Trời Sắc

Giới vagrave 04 cotildei Trời Vocirc Sắc Giới

Tổng cộng Coacute 31 Cotildei hiện hữu magrave con người (vagrave chuacuteng

sinh) coacute thể bị hay được taacutei sinh về đoacute ngay sau khi từ giatilde

kiếp sống hiện tại

Chẳng hạn ở cảnh giới địa ngục coacute đến 168 ldquotầngrdquo đại địa

ngục vagrave tiểu địa ngục khaacutec nhau tugravey theo mức độ Nghiệp aacutec

nặng nề magrave chuacuteng sinh bị rơi rớt vagrave đagravey đọa vagraveo đoacute

Cograven trecircn cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời coacute rất nhiều cotildei

Trời khaacutec nhau tugravey theo mức độ do Nghiệp thiện lagravenh magrave

chuacuteng sinh được taacutei sinh về đoacute gồm coacute 06 Cotildei Trời Dục

Giới 16 Cotildei Trời Sắc Giới vagrave 04 Cotildei Trời Vocirc Sắc Giới

Để dễ higravenh dung bạn coacute thể liecircn-tưởng đến một cotildei lagrave

ldquocotildei Ngườirdquo trecircn traacutei đất magrave chuacuteng ta đang sống gồm 193

nước trải dagravei trecircn 07 đại lục địa Nếu chuacuteng ta may mắn

được sống trong những đất nước văn minh thanh bigravenh vagrave

khiacute hậu ocircn hogravea thigrave đoacute lagrave một điều phuacutec lagravenh so với việc phải

sống trong những đất nước lạc hậu đầy chiến tranh vagrave khiacute

hậu khắc nghiệt đoacutei nghegraveo vagrave bệnh tật Những đất nước trecircn

traacutei đất vagrave mức độ dễ sống vagrave khoacute sống khaacutec nhau thậm chiacute

quaacute checircnh lệch nhau thigrave cũng giống như những ldquocotildeirdquo khaacutec

nhau trecircn cảnh giới trecircn Trời hay những ldquocotildeirdquo khaacutec nhau

trong cảnh giới dưới địa ngục vậy

Vigrave vậy coacute thể noacutei rằng bất kỳ một cotildei Trời nagraveo đoacute (trong

26 cotildei thuộc cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời) lagrave chắc chắn sẽ

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 117

tốt đẹp hơn vagrave phuacutec lagravenh hơn bất cứ quốc gia nagraveo trecircn traacutei

đất cotildei người

Vagrave ngược lại coacute thể hiểu bất kỳ một ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo

nagraveo đoacute (trong 168 ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo) của cảnh giới địa ngục

cũng chắc chắn lagrave kinh khủng hơn đagravey đọa hơn vagrave toagraven lagrave

đau khổ hơn bất kỳ xứ sở nagraveo trecircn traacutei đất

Vigrave vậy ở nơi đacircu đời sống hay mocirci trường sống coacute sự tagraven

bạo độc tagravei aacutep bức vagrave đagravey đọa quaacute khốc liệt với con người

thigrave người ta hay gọi lagrave ldquođịa ngục trần gianrdquo

Khi noacutei về đời sống Thacircn-Tacircm của con người Đức Phật

thường noacutei một caacutech ẩn dụ về những ldquocảnh giớirdquo coacute nghĩa

lagrave những tigravenh trạng hạnh phuacutec hay đau khổ khaacutec nhau của

con người tugravey theo hoagraven cảnh của mỗi người

-Viacute dụ một người đang phải chịu tật nguyền đau đớn

hoặc tinh thần khủng hoảng thigrave người đoacute đatilde giống như đang

chịu cảnh địa ngục

-Những người khocircng cograven lẽ sống gigrave chỉ biết nằm chờ đến

bữa ăn vagrave sống để ăn thigrave chẳng khaacutec nagraveo sống như cảnh suacutec

sinh

-Những người quaacute tham lam luocircn luocircn tham muốn thegravem

khaacutet magrave chẳng bao giờ được thỏa matilden dugrave đatilde coacute đầy đủ thigrave

được cho lagrave giống như loagravei ngạ quỷ luocircn luocircn cảm thấy đoacutei

thiếu vagrave đau khổ vigrave thegravem khaacutet

-Người luocircn luocircn coacute maacuteu sacircn giận ganh tị chiến tranh

tranh dagravenh quyền lực vagrave của cải thigrave tacircm cũng chẳng khaacutec

nagraveo loagravei quỷ thần dị dạng A-tu-la luocircn luocircn sống với tacircm

sacircn hận thugrave hằn vagrave hiếu chiến

118 Con đường của chuacuteng ta

-Vagrave những ai được sinh ra đẹp đẽ vagrave giagraveu sang coacute thể

được gọi lagrave đang sống sung sướng như ở cotildei thiecircn thần hay

thiecircn đagraveng Cotildei thiecircn thần dường như lagrave mơ ước của Viacute dụ

những ngocirci sao thể thầu hết mọi người bởi vậy khi những

tagravei tử điện ảnh nổi tiếng sống trong nhagrave cao cửa đẹp vagrave luocircn

coacute hagraveng triệu người hacircm mộ hay lsquotocircn thờrsquo thigrave những người

hacircm mộ đoacute gọi họ lagrave những lsquothiecircn thầnrsquo

Rotilde ragraveng lagrave những cotildei thấp xấu như Địa Ngục Ngạ Quỷ

Suacutec Sinh Quỷ Thần dị dạng lagrave đầy đau khổ vagrave hagravenh hạ Vagrave

những cotildei Thiecircn thần vagrave Trời trecircn tiecircn cảnh lagrave đầy phuacutec

lagravenh vagrave sung sướng

-Tuy nhiecircn Đức Phật noacutei rằng ở những cotildei thấp xấu đoacute

chuacuteng sinh khoacute magrave lagravem được một việc cocircng đức nagraveo để tiacutech

lũy Nghiệp tốt được Những chuacuteng sinh ở trong những cotildei

thấp xấu bị đọa đagravey như vậy thigrave chỉ lo chịu đựng mọi đau

khổ hagravenh hạ chứ khocircng cograven thời gian hay cơ hội lagravem

chuyện phuacutec đức nagraveo (Khi đatilde bị ở trong cảnh giới Địa ngục

hay Suacutec sinh thigrave coacute lagravem cocircng đức cũng chẳng coacute điều gigrave để

lagravem Vagrave tacircm thức của chuacuteng sinh đang bị ở trong cotildei địa

ngục vagrave suacutec sinh cũng khoacute magrave khởi sinh một triacute tuệ căn bản

nagraveo để magrave lagravem chuyện cocircng đức Thời gian bị ở trong

những cotildei đoacute thật lagrave dagravei khocircng thể nghĩ bagraven vigrave khoacute magrave tạo

ra được nghiệp tốt nagraveo để chuyển hoacutea taacutei sinh vagraveo những

cảnh giới tốt hơn)

-Trong khi đoacute những chuacuteng sinh ở những cotildei bồng lai

của Thiecircn thần vagrave Trời thigrave chỉ lo hưởng thụ sung sướng

khocircng cograven bị đau khổ cho necircn họ cũng chẳng rảnh rang để

suy tư hay nghĩ nhiều đến những việc cocircng đức Ở những

cotildei phuacutec lagravenh sung sướng đoacute những thiecircn thần cũng khocircng

nhigraven thấy được những lẽ vocirc-thường vagrave biến-đổi nhanh

choacuteng như ở trong cotildei Người

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 119

-Như vậy chỉ cograven cotildei Người lagrave coacute đủ hai bản chất Khổ vagrave

Sướng lagrave thiacutech hợp để học tập vagrave thực hagravenh giaacuteo phaacutep của

Đức Phật Hơn nữa chỉ coacute ở cotildei Người thigrave tất cả chuacuteng sinh

mới coacute cơ hội lagravem những hagravenh động cocircng-đức lagravem những

việc tốt lagravem người tốt vagrave nhờ đoacute tiacutech lũy Nghiệp tốt

Những Nghiệp tốt sẽ lagrave những hagravenh trang cho những chuyến

đi sau nagravey sau khi từ giatilde cotildei Người vagrave cũng nhờ vậy mới

mong coacute ngagravey giải thoaacutet hoagraven toagraven

Tuy nhiecircn Đức Phật coacute kể rằng coacute những chuacuteng sinh lagrave

thiecircn thần ở những cotildei Trời cũng cố gắng thực hagravenh giaacuteo

phaacutep của Đức Phật vagrave đatilde coacute thể chứng ngộ Niết-bagraven Vigrave

vậy Đức Phật đatilde cố gắng khuyecircn dạy mọi người hatildey nỗ lực

tu tập lagravem những điều tốt lagravenh để tiacutech lũy Nghiệp tốt Đoacute lagrave

cơ hội để được taacutei sinh về những cotildei lagravenh đaacuteng quyacute đoacute

Cho dugrave những cảnh giới (gồm 31 cotildei hiện hữu) coacute thực

sự tồn tại trong vũ trụ hay khocircng hoặc đoacute chỉ lagrave những

trạng thaacutei tacircm của từng chuacuteng sinh thigrave vấn đề đoacute cũng

khocircng quan trọng Điều quan trọng lagrave chuacuteng ta theo nguyecircn

lyacute khoa học của Phật giaacuteo đoacute lagrave sống tốt thigrave sẽ tạo Nghiệp

tốt vagrave nhờ đoacute bạn coacute quyền hy vọng sẽ được taacutei sinh về

những cotildei phuacutec lagravenh sau khi chết

Mục điacutech trước sau của caacutec Phật tử lagrave phải được về cotildei

lagravenh traacutenh được những cotildei thấp xấu đầy đau khổ vagrave đọa đagravey

kinh khủng như cảnh Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷhellip

Cograven đối với mục tiecircu tột-cugraveng lagrave giải thoaacutet khỏi vograveng taacutei

sinh luacircn hồi thigrave chỉ khi chuacuteng ta được ở trong những cotildei

lagravenh thigrave mới coacute thể tiếp tục lagravem việc tốt lagravenh vagrave thực hagravenh

Phật Phaacutep thigrave mới mong coacute ngagravey đạt đến Niết-bagraven sự giải

thoaacutet hoagraven toagraven khỏi luacircn hồi sinh tử

120 Con đường của chuacuteng ta

(18) Khi đạo Phật được truyền baacute sang những nước

phương Tacircy rất nhiều người phương Tacircy đatilde theo Đạo

Phật Điều đoacute coacute đuacuteng như vậy khocircng

Riecircng ở Mỹ con số người thực sự thực hagravenh theo Phật

giaacuteo vẫn cograven iacutet Giaacuteo sư Seymour Lachman đồng taacutec giả

của quyển saacutech nổi tiếng ldquoMột quốc Gia Becircn Dưới Chuacuteardquo

(One Nation Under God) ước lượng khoảng 800000 người

lagrave Phật tử ở Mỹ Tuy nhiecircn những nhagrave nghiecircn cứu Phật

giaacuteo thigrave cho rằng con số đoacute coacute thể lagrave nhiều hơn 4-5 lần nếu

tiacutenh cả con số những người theo đạo Phật nhập cư liecircn tục

từ những nước Đocircng Nam Aacute vagrave Đocircng Aacute

Số người theo đạo Phật ở chacircu Acircu khoảng 4 triệu người

chủ yếu ở caacutec nước Đức Phaacutep Anh Yacute

Số người theo đạo Phật ở chacircu Uacutec cũng khaacute nhiều vagrave

tăng nhanh Thống kecirc năm 2011 cho biết coacute khoảng

529000 người Uacutec theo đạo Phật trong tổng dacircn số khoảng

215 triệu người con số Phật tử tăng nhanh từ khoảng 21

dacircn số lecircn gần 25 dacircn số trong năm năm cuối

Coacute rất nhiều danh nhacircn rất nổi tiếng ở những nước Acircu

Mỹ đatilde theo đạo Phật hoặc đatilde chuyển từ đạo của họ qua đạo

Phật Trong số đoacute coacute nhiều người nổi tiếng nhất trong lĩnh

vực của migravenh trecircn thế giới magrave bạn coacute thể đatilde dễ dagraveng biết

đến từ lacircu Viacute dụ như

William Ford Jr Chủ hatildeng xe hơi Ford

Steve Jobs Chủ tịch hatildeng maacutey tiacutenh Apple Inc

Tiger Woods Nhagrave vocirc địch gocircn thế giới

Richard Gere Tagravei tử điện ảnh

Harrison Ford Tagravei tử điện ảnh

Orlando Bloom Tagravei tử điện ảnh

Keanu Reeves Tagravei tử điện ảnh

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 121

Uma Thurman Tagravei tử điện ảnh

Oliver Stone Đạo diễn điện ảnh

Tina Turner Ca sĩ nhạc Pop

Adam Yauch Ca sĩ nhạc Pop

Herbie Hancock Nhạc sĩ nhạc Jazz

Roberto Baggio Cầu thủ boacuteng đaacute Yacute

Phil Jackson Cầu thủ boacuteng rỗ NBA

Marshall Cty Marshall Goldsmith Partners

Goldsmith

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Bạn cũng coacute thể đọc thecircm một bagravei viết rất hay về bối

cảnh Phật giaacuteo ở Hollywood vagrave Hoa Kỳ trecircn trang www

unboundintrasuntcnjeduarchiveslifestyleoldbuddha với

tựa đề ldquoNhững Ngocirci Sao Lagrave Phật Tửrdquo

(19) Bạn vẫn cograven nhiều cacircu hỏi muốn được trả lời

Nếu bạn vẫn cograven nhiều thắc mắc về yacute nghĩa vagrave giaacuteo lyacute

Phật giaacuteo vagrave việc thực hagravenh đạo Phật xin bạn hatildey tigravem đọc

một quyển saacutech về vấn đaacutep theo từng đề mục rất hay coacute tecircn

lagrave ldquoNhững Hỏi Đaacutep Hayrdquo (Good Question Good Answer)

của ngagravei S Dhammika Quyển saacutech nagravey đatilde được dịch ra

nhiều ngocircn ngữ vagrave cũng coacute bản dịch ra tiếng Việt của cư sĩ

Phạm Kim Khaacutenh vagrave TS Bigravenh Anson mang tecircn ldquoPhật Phaacutep

Vấn Đaacuteprdquo

Bạn coacute thể tham khảo thecircm quyển ldquoVấn Đaacutep về Phật

giaacuteordquo được biecircn soạn bởi cugraveng người viết do cugraveng nhagrave xuất

bản ấn hagravenh 2012 cugraveng với quyển saacutech nagravey

84 Con đường của chuacuteng ta

Sự thật những cacircu hỏi nagravey lagrave do những Phật tử thường

khocircng tigravem thấy cacircu trả lời trong caacutec kinh saacutech Phật giaacuteo

hoặc những cacircu hỏi thuộc những vấn đề xatilde hội trong thời

hiện đại magrave một người chuẩn bị theo đạo Phật hay quan

tacircm

Sau đacircy lagrave viacute dụ về một số đề tagravei magrave nhiều người ngagravey

nay thường hay hỏi

Nghiệp Taacutei Sinh vagrave Những Khaacutec Biệt Của Mỗi Người Khi

Được Sinh Ra

Phật giaacuteo vagrave Khoa Học Hiện Đại Coacute Macircu Thuẩn Nhau

Phật giaacuteo vagrave Những Thần Thoại

ldquoThiền Tậprdquo Coacute Tạo Ra Những Tacircm Niệm Xấu Như Một

Số Người Bagraven Taacuten

Đức Phật vagrave Năng Lực Thần Thocircng

Vấn Đề Đồng Tiacutenh Luyến Aacutei Theo Quan Điểm Đạo Phật

Huacutet Thuốc Laacute vagrave Quan Điểm của Đạo Phật

Tham Vọng vagrave Sự Bằng Lograveng

Việc Ăn Chay vagrave Thức Ăn Chay Giả Mặn

Những Cảnh Giới vagrave Cotildei Sống Khaacutec Nhau

Những Người Ở Caacutec Nước Acircu Mỹ Cũng Theo Phật giaacuteo

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 85

(1) Coacute phải Nghiệp giải thiacutech tại sao coacute quaacute nhiều sự khaacutec

biệt giữa mọi người xung quanh ta

Mọi người luocircn luocircn thắc mắc vigrave sao mọi người luocircn

khaacutec nhau khi sinh ra vậy đacircu lagrave lẽ cocircng bằng trong cuộc

sống Tại sao mọi người sinh ra khocircng giống nhau khocircng

đồng đẳng với nhau (Phụ Lục 15)

Người đời thường ca thaacuten vagrave phacircn bua với những cacircu hỏi

như tại sao một người sinh ra khỏe mạnh người khaacutec lại

sinh ra ốm yếu Tại sao coacute người lại sống vui sướng hay coacute

tuổi thọ rất cao trong khi người khaacutec thigrave sống khổ cực hay

chết yểu vigrave tai nạn

Những người theo Phật khocircng tin những điều trecircn lagrave do

sự sắp xếp của một đấng tạo hoacutea siecircu nhiecircn Phật giaacuteo tin

rằng những sự việc xảy ra cho mỗi người chiacutenh lagrave do

Nghiệp vagrave quy luật Nhacircn-Quả chi phối một caacutech tự nhiecircn

Chiacutenh vigrave mọi người đatilde tạo những Nghiệp khaacutec nhau necircn

mọi người khaacutec nhau rất nhiều từ khi sinh ra cho đến khi

sống trong kiếp sống nagravey

Đức Phật đatilde tigravem ra quy luật Nghiệp hoạt động theo

nguyecircn lyacute nhacircn-quả Tức lagrave mọi sự việc xảy ra trong đời

chuacuteng ta đều lagrave do taacutec động của những hagravenh động tạo

nghiệp trước đoacute coacute thể trước đoacute vagravei giacircy vagravei giờ vagravei ngagravey

vagravei năm vagravei chục năm hay lagrave từ kiếp trước Đến khi gặp đủ

điều kiện (duyecircn) thigrave Nghiệp quả xảy ra Trecircn thế gian mọi

sự đều coacute nguyecircn nhacircn của noacute

Vigrave caacutech đacircy vagravei phuacutet anh chạy xe ngược chiều necircn bacircy

giờ anh đang bị tạm giam bởi cảnh saacutet Cũng coacute thể vigrave caacutech

đacircy vagravei chục năm anh đatilde tocircng chết người rồi bỏ chạy necircn

ngagravey hocircm nay anh đang bị cảnh saacutet bắt giam vigrave họ mới điều

tra ra anh Nghiệp anh gacircy ra thigrave bacircy giờ anh nhận latildenh hậu

86 Con đường của chuacuteng ta

quả Đoacute lagrave quy luật Nghiệp Vigrave anh gacircy ra những hagravenh động

đoacute necircn taacutec động của noacute dẫn đến hậu quả lagrave đang bị giam luacutec

nagravey Đoacute lagrave nguyecircn tắc của quy luật nhacircn-quả

Đức Phật đatilde necircu ra những viacute dụ theo quy tắc nhacircn-quả về

Nghiệp vagrave Nghiệp quả Nhưng Đức Phật cũng khuyecircn

khocircng necircn truy tigravem Nghiệp quaacute khứ vigrave coacute những Nghiệp coacute

thể thấy được (nhatilden tiền) vagrave coacute những Nghiệp coacute thể khocircng

thấy được Vigrave sao Vigrave Nghiệp thigrave trugraveng trugraveng quaacute nhiều bởi

vigrave mỗi một giacircy trong quaacute khứ hay trong hiện tại chuacuteng ta

suy nghĩ chuacuteng ta hagravenh động chuacuteng ta noacutei ra bao nhiecircu

điều gigrave thigrave tạo ra chừng ấy Nghiệp Vigrave vậy Đức Phật đatilde noacutei

ldquoNghiệp lagrave một trong những vấn đề khocircng thể nghĩ bagravenrdquo

Vậy chuacuteng ta phải lagravem sao Một khi Nghiệp của chuacuteng ta

lagrave ldquokhocircng thể nghĩ bagravenrdquo Cacircu trả lời lagrave chuacuteng ta chỉ necircn

biết trong cuộc sống hiện-tại chuacuteng ta hatildey cố gắng lagravem toagraven

những điều tốt đẹp tạo toagraven những Nghiệp tốt lagravenh Hatildey

lagravem người tốt để coacute những hậu quả tốt lagravenh để coacute được

cuộc sống tốt lagravenh trong hiện tại vagrave tương lai theo quy luật

của Nghiệp vagrave nguyecircn lyacute nhacircn quả

(2) Nếu chuacuteng ta khocircng thể nhớ gigrave về những kiếp quaacute

khứ thigrave tại sao trong kiếp sống nagravey chuacuteng ta phải chịu

nhận latildenh những điều sai traacutei magrave chuacuteng ta đatilde lagravem trong

quaacute khứ Như vậy coacute cocircng bằng khocircng

Chuacuteng ta phải luocircn ghi nhớ rằng Nghiệp (kamma) khocircng

phải lagrave một hệ thống thưởng phạt Đơn giản Nghiệp lagrave một

nguyecircn lyacute tự nhiecircn những hagravenh động cố yacute của chuacuteng ta

(nguyecircn nhacircn) sẽ tạo ra những taacutec động (kết quả) nagraveo đoacute

trong những điều kiện (duyecircn) nagraveo đoacute

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 87

Một người uống rượu say bước đi vagrave teacute ngatilde xuống

mương nước Bị gatildey chacircn Cho dugrave ngagravey sau đoacute anh ta

khocircng nhớ gigrave về việc migravenh bị teacute bị thương như thế nagraveo

nhưng anh ta vẫn phải chịu hậu-quả lagrave gatildey chacircn đau

đớnhellipvigrave hagravenh động uống rượu teacute ngatilde của migravenh

Cũng giống như viacute dụ trước đacircy Nghiệp cũng giống như

hạt giống Nếu bạn trồng giống cacircy taacuteo thigrave noacute sẽ lớn lecircn lagrave

cacircy taacuteo Nếu bạn gieo hột xoagravei thigrave noacute sẽ lớn lecircn lagrave cacircy xoagravei

Đoacute chỉ lagrave nguyecircn lyacute của quy luật Nhacircn vagrave Quả

Vigrave vậy ldquosự cocircng bằngrdquo vagrave ldquosự khocircng nhớrdquo trong cacircu hỏi

trecircn đacircy khocircng phải lagrave những yếu tố của Nghiệp Quy luật

Nghiệp theo nguyecircn tắc nhacircn-quả thể hiện cho tất cả mọi

con người vagrave sự vật

(3) Nếu coacute taacutei sinh tại sao con người khocircng nhớ lại được

kiếp sống quaacute khứ của migravenh

Đacircy lagrave một cacircu hỏi hay tuy nhiecircn cacircu trả lời cũng thật lagrave

đơn giản Những triacute nhớ hay kyacute ức về kiếp sống quaacute khứ

của chuacuteng ta nằm rất sacircu trong tagraveng thức (vocirc thức) của

chuacuteng ta Trong khi bản thacircn chuacuteng ta thường khocircng thể

nhớ nổi những gigrave migravenh đatilde lagravem trong ngagravey nagravey của thaacuteng

trước bởi vigrave tacircm của chuacuteng ta khocircng được trong sạch

khocircng được tu dưỡng vagrave tĩnh lặng Đầu oacutec của chuacuteng ta

khocircng bao giờ đủ minh mẫn để nhớ mặc dugrave chuacuteng ta hay

dugraveng từ lsquominh mẫnrsquo để chỉ sự saacuteng suốt vagrave thocircng minh của

chuacuteng ta

Viacute dụ lặp lại lagrave rất iacutet trong chuacuteng ta coacute thể nhớ chiacutenh xaacutec

những gigrave migravenh đatilde lagravem vagraveo cugraveng ngagravey của thaacuteng trước Tuy

nhiecircn những nghiecircn cứu khoa học cho thấy rotilde rằng trẻ em

88 Con đường của chuacuteng ta

với bản tacircm vẫn cograven trong sạch vagrave iacutet vẫn đục coacute thể nhớ

được rất nhiều thậm chiacute một số coacute thể nhớ kiếp trước của

migravenh

Nếu bạn nghĩ được như vậy thigrave bạn sẽ hiểu tại sao coacute rất

nhiều đứa trẻ chưa bao giờ nghe nhạc nhưng sau khi lọt

lograveng một thời gian đatilde trở thagravenh thần đồng về acircm nhạc Coacute

những đứa trẻ chưa bao giờ học mocircn toaacuten cao cấp đoacute

nhưng vẫn giải được những bagravei toaacuten đoacute Đoacute lagrave thức nhớ lại

kiếp sống quaacute khứ theo Nghiệp dẫn taacutei sinh Hai đứa trẻ coacute

thể lagrave một nhạc sư vagrave một giaacuteo sư trong kiếp quaacute khứ

Những nhagrave baacutec học phương Tacircy thường dugraveng phương

phaacutep thocirci miecircn để trị liệu tacircm lyacute cho rất nhiều bệnh nhacircn vagrave

nhiều bệnh nhacircn đatilde coacute thể hồi nhớ lại những kiếp trước của

migravenh trong quaacute trigravenh thocirci miecircn khi tacircm khocircng bị can thiệp

bằng những đối tượng trần cảnh becircn ngoagravei

Tương tự vậy nhiều thiền sư coacute tacircm được tu dưỡng nhờ

vagraveo việc thiền tập đến mức độ đạt định thacircm cao được cho

lagrave cũng coacute khả năng hồi tưởng lại kiếp sống quaacute khứ Người

nổi bật nhất coacute khả năng nagravey bằng quaacute trigravenh hagravenh thiền

chiacutenh lagrave Đức Phật Đức Phật coacute thể nhớ vagrave thấy lại tất cả

kiếp sống trong quaacute khứ của migravenh vagrave của người khaacutec khi

tacircm đatilde hoagraven toagraven trong sạch vagrave khocircng cograven bất kỳ ocirc nhiễm

nagraveo

Vigrave vậy cacircu hỏi nagravey được đặt ra thigrave đatilde như cacircu trả lời Vigrave

sao Vigrave muốn tập trung muốn nhớ thigrave tacircm triacute chuacuteng ta phải

trong sạch thanh tịnh Tacircm chuacuteng ta bị vocirc minh che mờ bị

cảnh trần vagrave ldquotham sacircn sirdquo vẫn đục che lấp bị những vấn đề

ldquocơm aacuteo gạo tiềnrdquo hagraveng ngagravey lagravem rối triacute Thậm chiacute đa số

trong chuacuteng ta cograven chưa bao giờ dagravenh thời gian để nghĩ đến

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 89

những điều thiện tốt chưa một lần ngồi xuống để tacircm an

nghỉ vagrave hagravenh thiền

(4) Nếu chuacuteng ta khocircng thể biết gigrave về kiếp sau vậy cần gigrave

phải lo lắng về noacute

Người Anh noacutei ldquoNgagravey mai khocircng bao giờ đếnrdquo Thật

vậy caacutei ldquongagravey mairdquo lagravem sao ai biết được chắc chắn noacute sẽ

chiacutenh xaacutec như thế nagraveo Cho dugrave những dự tiacutenh vagrave hoạch định

vagrave quy luật Nghiệp lagrave coacute thể dự đoaacuten được phần nagraveo nhưng

khocircng ai trong chuacuteng ta biết được chiacutenh xaacutec điều gigrave sẽ xảy

ra cho ldquongagravey mairdquo đoacute vigrave cograven rất nhiều điều kiện (duyecircn) taacutec

động đến

Tuy nhiecircn hoạch định để phograveng traacutenh cho một ldquongagravey

mairdquo khả dĩ như vậy lagrave điều mang tiacutenh ldquotraacutech nhiệmrdquo cần

phải lagravem Chuacuteng ta khocircng thể cứ ngồi nhigraven coi ngagravey mai sẽ

ra sao Đoacute lagrave thaacutei độ hơi iacutech kỷ vocirc tacircm vagrave thiếu traacutech

nhiệm

Cứ giống như những bậc cha mẹ iacutech kỷ tiecircu xagravei tất cả

những gigrave coacute được magrave khocircng hề nghĩ đến việc để lại một

chuacutet gigrave cho ngagravey mai của những đứa con thơ dại Họ khocircng

cần biết ngagravey mai của những đứa trẻ sẽ như thế nagraveo Cha mẹ

coacute traacutech nhiệm thường lagravem mọi caacutech để chuẩn bị cho tương

lai tốt đẹp nhất coacute thể cho con migravenh cho dugrave họ coacute thể khocircng

cograven sống đến luacutec đoacute để chứng kiến tương lai của con migravenh

coacute giống như migravenh hoạch định hay khocircng Chuacuteng ta cũng

cần phải nghĩ về tương lai vagrave về kiếp sau của chuacuteng ta

theo caacutech nghĩ như vậy

Những kinh điển Phật giaacuteo coacute ghi lại chuyện những

chuacuteng sinh ở cotildei Trời vagrave cả một số chuacuteng sinh bị taacutei sinh

90 Con đường của chuacuteng ta

vagraveo cotildei thấp xấu họ coacute khả năng nhớ lại những kiếp quaacute

khứ của migravenh nhớ lại những hagravenh động họ đatilde lagravem những

Nghiệp họ đatilde tạo ra vagrave ldquochiacutenh những Nghiệp đoacute đatilde dẫn dắt

họ đến những cảnh taacutei sinh đoacuterdquo Điều đoacute lagrave một trong những

dấu hiệu coacute yacute nghĩa động viecircn chuacuteng ta hatildey tiacutech cực cố gắng

lagravem những điều tốt nhất coacute thể trong kiếp sống hiện tại

Phật giaacuteo khuyecircn mọi người hatildey lagravem điều tốt nhất ldquoHatildey

lagravem người tốtrdquo để mang lại kết quả tốt nhất cho kiếp sống

tiếp theo cho dugrave ở kiếp sau chuacuteng ta coacute thể khocircng biết rằng

hậu-quả tốt đẹp của kiếp sau lagrave do kiếp nagravey tạo taacutec magrave

thagravenh Việc coacute biết hay khocircng biết về kiếp sống quaacute khứ hay

kiếp sống tương lai khocircng giải quyết vấn đề ở đacircy (Phụ

Lục 16)

Vấn đề lagrave yacute thức traacutech nhiệm của chuacuteng ta Cũng như

chuacuteng ta khocircng cần phải được biết rotilde con caacutei chuacuteng ta sẽ

sung sướng hay khổ sở ra sao trong tương lai thigrave chuacuteng ta

mới hoạch định vagrave lo lắng cho tương lai của chuacuteng Chuacuteng

ta phải lagravem vigrave traacutech nhiệm vagrave vigrave mọi sự ldquotốt đẹp hơnrdquo cho

tương lai

Vigrave yacute nghĩa cứu caacutenh theo lyacute nhacircn-quả nagravey coacute thể lagravem an

ủi lograveng người hiện tại như vậy necircn những người theo Phật

thường hay noacutei với nhau rằng ldquoNếu bạn muốn biết kiếp

sống trước đacircy của migravenh hatildey nhigraven vagraveo kiếp nagravey của bạn

Nếu bạn muốn biết kiếp sau của migravenh hatildey nhigraven vagraveo kiếp

nagravey của bạnrdquo

Kiếp nagravey lagrave kết quả của những gigrave trong kiếp trước bạn đatilde

lagravem Kiếp sau lagrave kết quả của những gigrave bạn đatilde lagravem trong kiếp

nagravey

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 91

Hiện tại lagrave con của quaacute khứ vagrave lagrave mẹ của tương lai Nếu

coacute những bậc cha mẹ tốt trong hiện tại thigrave coacute thể coacute một đời

sống tinh thần vagrave vật chất phuacutec lagravenh cho con caacutei trong tương

lai Đời sống của chiacutenh chuacuteng ta ở kiếp nagraveo ở giacircy phuacutet

nagraveo ở nơi đacircu cũng mang bản chất tương tự như vậy

(5) Coacute bằng chứng khoa học nagraveo chứng tỏ coacute sự taacutei sinh

Coacute rất nhiều trường hợp nghiecircn cứu đatilde chứng minh nhiều

người lớn vagrave trẻ em đatilde nhớ lại kiếp trước của migravenh Cũng

coacute rất nhiều trường hợp tuy khocircng thocircng qua nghiecircn cứu

khoa học nhưng mang tiacutenh giai thoại được thuật lại bởi rất

nhiều người vagrave nguồn tin đaacuteng tocircn trọng ở những nước

phương Đocircng

Phương Đocircng vagrave phương Tacircy ngagravey nay vẫn liecircn tục

nghiecircn cứu về sự hồi nhớ kiếp quaacute khứmdashĐoacute lagrave bằng chứng

chứng minh coacute sự ldquotaacutei sinhrdquo

Viacute dụ Carol Bowman người chủ xướng một trung tacircm

khoa học vagrave diễn đagraven rất lớn mang tecircn ldquoTrung Tacircm Nghiecircn

Cứu Tiền Kiếp Ở Trẻ Emrdquo (wwwchildpastlivesorg) đatilde viết

một quyển saacutech về nhiều đứa trẻ đatilde coacute khả năng nhớ lại

kiếp quaacute khứ của migravenh Đoacute khocircng phải lagrave những quyển saacutech

về đề tagravei tocircn giaacuteo hay tacircm linh magrave lagrave saacutech về nghiecircn cứu

khoa học dựa vagraveo những cocircng trigravenh nghiecircn cứu cocircng phu

trecircn hagraveng trăm đứa trẻ

Giaacuteo sư Ian Stevenson lagrave giaacutem đốc Khoa Nghiecircn Cứu

Cảm Nhận ở đại học University of Virginia Hoa Kỳ đatilde thực

hiện rất nhiều nghiecircn cứu hagraven lacircm vagrave khoa học hơn 3000

người coacute khả năng nhớ lại kiếp trước của migravenh

(wwwmedicine virginiaEduclinical)

92 Con đường của chuacuteng ta

Một số những nhagrave khoa học rất nổi tiếng trong việc

nghiecircn cứu đề tagravei con người hồi nhớ lại tiền kiếp magrave bạn coacute

thể tham khảo như lagrave

Tiến sĩ Jim Tucker

(wwwenlightennextorgmagazinebiosjim-tucker)

Tiến sĩ Raymond Moody (wwwlifeafterlifecom)

Thomas Shroder (wwwbookssimonandschustercom)

Đoacute lagrave những cocircng trigravenh nghiecircn cứu đầy thuacute vị vagrave những

bằng chứng đầy thuyết phục magrave ai cũng necircn quan tacircm

Hagraveng ngagraven kết quả hiện đại vagrave khoa học như vậy chứ chưa

cần tiacutenh hagraveng ngagraven hiện tượng được chứng kiến được ở

những xứ sở khaacutec đatilde chứng minh sự coacute-thật của những kiếp

sống trước của những người đang sống trong hiện tại Noacutei

caacutech khaacutec khoa học đatilde chứng minh rằng coacute sự taacutei sinh

Henry Ford người saacuteng lập Hatildeng xe hơi Ford

Cocircng việc lagrave vocirc dụng nếu chuacuteng ta khocircng thể dugraveng

kinh nghiệm đoacute trong kiếp sống khaacutec

Thiecircn tagravei lagrave kết quả của những kinh nghiệm lacircu dagravei

trong nhiều kiếp quaacute khứ

Về điều nagravey tocirci luocircn chắc chắn chuacuteng ta đang ở đacircy vigrave

một mục điacutech

Chuacuteng ta sẽ liecircn tục Tacircm triacute vagrave kyacute ức chuacuteng lagrave bất

diệtrdquo

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 93

(6) Phật giaacuteo coacute macircu thuẫn vagrave xung đột với khoa học hiện

đại khocircng

Trong tất cả những tocircn giaacuteo thigrave giaacuteo lyacute Phật giaacuteo dường

như khocircng coacute xung đột đaacuteng kể nagraveo với những khaacutem phaacute vagrave

phaacutet minh của khoa học Phật giaacuteo cũng khocircng tạo ra những

thần thaacutenh biacute ẩn hay những thế lực siecircu nhiecircn nagraveo để giải

thiacutech những trật tự vagrave nguyecircn lyacute vận hagravenh của thế giới

Khoa học chứng minh vagrave chủ trương theo học thuyết

Tiến Hoacutea thigrave cũng hoagraven toagraven giống như học thuyết Vocirc

Thường của Phật giaacuteo Tương tự vậy cugraveng với những bằng

chứng hoacutea thạch vagrave caacutech tiacutenh tuổi carbon về địa chất học

khảo cổ học hiện đại đatilde coacute thể tiacutenh được tuổi của traacutei đất

khoảng 45 tỷ năm (httpviwikipediaorgtuổi traacutei đất)

Khaacutem phaacute nagravey cũng giống với những lời giảng của Đức

Phật về tuổi traacutei đất lagrave một đại kiếp (eon) tức lagrave một khoảng

thời gian gần như khocircng thể đếm được như vậy

Đặc biệt caacutech tiacutenh vagrave khaacutei niệm thời gian của Đức Phật

trong mối tương quan với vũ trụ hầu như rất đuacuteng với khoa

học hiện đại Phật giaacuteo đưa ra caacutech tiacutenh thời gian của vũ trụ

theo đại kiếp (kappa) tức những khoảng thời gian khocircng thể

nagraveo đếm được Để giải thiacutech những quatildeng thời gian đoacute Đức

Phật đatilde dugraveng viacute dụ lagrave nếu lấy một miếng vải lụa rồi mỗi

một trăm năm (100 năm) đến lau chugravei một traacutei nuacutei một lần

Cho đến khi nagraveo traacutei nuacutei đoacute bị chugravei mograven hết thigrave khoảng thời

gian đoacute coacute thể gọi lagrave một đại kiếp (kappa) Thuyết vũ trụ

nagravey của Phật giaacuteo gần giống với caacutech tiacutenh của khoa học

Khoa học tiacutenh rằng tuổi của vũ trụ lagrave vagraveo khoảng 137 tỷ

năm một khoảng thời gian chuacuteng ta khocircng bao giờ ngồi

đếm hết được Nếu chuacuteng ta chỉ ngồi đếm liecircn tục từ 1 cho

94 Con đường của chuacuteng ta

đến con số 137 tỷ đoacute thigrave chắc cuộc đời của chuacuteng ta cũng

đatilde đi qua rồi (httpviwikipedia org Tuổi vũ trụ)

Đức Phật cũng đatilde noacutei nhiều về vũ trụ chẳng hạn vũ trụ

bao gồm vocirc vagraven những vigrave sao vagrave hệ Thiecircn Hagrave vagrave thế giới

của chuacuteng ta chỉ lagrave một hạt bụi so với vũ trụ vocirc biecircn đoacute Vagraveo

thời hiện đại nhờ vagraveo khoa học vũ trụ thiecircn văn học vệ

tinh vagrave những kiacutenh viễn vọng chuacuteng ta hoagraven toagraven coacute thể

quan saacutet hagraveng tỷ tỷ vigrave sao vagrave hagraveng tỷ hệ Ngacircn Hagrave trong vũ

trụ

Đức Phật cũng khocircng bao giờ noacutei traacutei đất hay thế giới của

chuacuteng ta được tạo ra bởi một thaacutenh thần hay một đấng saacuteng

tạo nagraveo vagrave con người cũng khocircng được tạo ra bởi đấng saacuteng

tạo đoacute Điều đoacute cho thấy rằng caacutech đacircy hơn 2550 năm Đức

Phật đatilde quan saacutet vagrave miecircu tả đuacuteng đắn về vũ trụ cũng như vị

triacute của traacutei đất trong vũ trụ

Một điều thuacute vị hơn lagrave Đức Phật đatilde mocirc tả vũ trụ luocircn co

giatilden vagrave những chu kỳ co giatilden keacuteo dagravei trong khoảng thời

gian dagravei bằng cả một đại kiếp Điều nagravey đuacuteng như lời tiecircn

đoaacuten cho Học Thuyết Vũ Trụ Dao Động đatilde được chứng

minh sau 2500 năm

Một viacute dụ khaacutec trong một bagravei thuyết giảng (kinh) Đức

Phật cầm ly nước trong tay vagrave bảo rằng coacute vocirc số chuacuteng sinh

vi trugraveng đang ở trong ly nước Lagrave một khoảng thời gian thật

dagravei kể từ luacutec đoacute dường như khocircng mấy ai hiểu gigrave về lời dạy

đoacute của Phật cho đến sau nagravey vagrave hocircm nay chuacuteng ta coacute thể

nhigraven qua kiacutenh hiển vi vagrave thấy được vocirc số vi trugraveng trong bất

kỳ một ly nước latilde tự nhiecircn nagraveo

Viacute dụ mới caacutech đacircy khoảng một thế kỷ khi con người đatilde

tigravem dược caacutech noacutei chuyện với nhau được qua những ống

nghe điện thoại khi ở caacutech xa nhau hagraveng ngagraven dặm rồi caacutech

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 95

đacircy vagravei chục năm chuacuteng ta coacute thể chuyển qua khocircng gian vocirc

tận nguyecircn vẹn chữ viết vagrave kyacute tecircn vagrave coacute thể gửi higravenh ảnh

của chuacuteng ta từ một caacutei maacutey faxcho đến hơn mười năm

nay vagrave chuacuteng ta đatilde coacute thể nhigraven thấy nhau khi noacutei chuyện

gửi tất cả higravenh ảnh của một buổi sinh nhật trong vograveng vagravei

chục giacircy qua khocircng gian để đến nửa vograveng traacutei đất becircn

kiahellipĐoacute lagrave những điều magrave thời xa xưa khocircng ai coacute thể

tưởng tượng ra nổi nhưng những điều Phật đatilde noacutei luacutec đoacute

người ta khocircng thể hiểu được nếu họ khocircng phải lagrave một bậc

thaacutenh nhacircn giaacutec ngộ

Cograven rất nhiều điều Đức Phật đatilde noacutei magrave cho đến hocircm nay

khoa học vẫn chưa khaacutem phaacute vagrave kiểm chứng hết Khocircng

biết chuacuteng ta coacute may mắn cograven sống đến khi nagraveo hoặc coacute

may mắn được taacutei sinh trở lại cotildei người đaacuteng nhớ nagravey để

chuacuteng ta coacute thể được tiếp tục chứng kiến những phaacutet minh

vagrave khaacutem phaacute mới magrave con người sẽ tigravem ra nữa Nhưng chắc

chắn những khaacutem phaacute đoacute khocircng coacute gigrave lagrave biacute ẩn khaacutec với

những quy luật vận hagravenh của tự nhiecircn magrave Đức Phật đatilde từng

thuyết giảng

Vậy thigrave tại sao ngagravey xưa cho đến tận bacircy giờ vẫn cograven rất

nhiều người khocircng tin những cacircu chuyện của Đức Phật về

thế giới vagrave vũ trụ về những cotildei taacutei-sinh hiện hữu khaacutec của

chuacuteng sinh magrave họ cứ matildei đi thecircu dệt những chuyện hoang

đường đầy magraveu sắc thần thoại vagrave phi khoa học về Đức Phật

William Shakespeare trong taacutec phẩm Hamlet

Nagravey Horatio cograven nhiều thứ trecircn cotildei trời vagrave traacutei đất

hơn những điều ocircng mơ thấy trong triết học của ocircng

96 Con đường của chuacuteng ta

(7) Vigrave sao Phật giaacuteo khocircng coacute niềm tin vagraveo Đấng Saacuteng

Tạo tối cao saacuteng tạo ra thế giới vũ trụ

Phật giaacuteo coacute xu hướng khaacute ldquothực tiễnrdquo trong những vấn

đề đoacute vagrave khocircng tin vagraveo những biacute ẩn saacuteng tạo vagrave cũng khocircng

chấp nhạn giả thuyết vũ trụ bắt nguồn từ ldquotrứng vũ trụrdquo hay

được tạo ra bởi một lsquovị thần coacute chogravem racircu dagravei trắngrsquo

Nếu bạn nghĩ rằng coacute một đấng saacuteng tạo tagravei tigravenh tạo ra cả

vũ trụ vagrave thế giới vậy ai tạo ra đấng saacuteng tạo tagravei tigravenh đoacute Vagrave

nếu đấng saacuteng tạo đoacute đatilde luocircn luocircn tồn tại vậy liệu vũ trụ

cũng đatilde luocircn luocircn tồn tại hay khocircng

Noacutei chung Phật giaacuteo khocircng tin vagraveo những đấng saacuteng tạo

toagraven năng như vậy Chẳng hạn như nếu một đấng saacuteng tạo

đatilde tạo ra vũ trụ đatilde tạo ra con người vậy tại sao khocircng tạo

ra những con người giống nhau cugraveng hạnh phuacutec như nhau

magrave lại tạo ra người aacutec người hiền người lagravem ra tội lỗi vagrave

phải bị higravenh phạt xuống địa ngục lsquovĩnh viễnrsquo trong cảnh đầu

rơi maacuteu chảy như vậy

Cứ cho nếu con người khocircng được đấng saacuteng tạo tạo ra

thigrave cũng chẳng lagrave gigrave cả Những đấng saacuteng tạo theo quan

điểm tocircn giaacuteo của nhiều tocircn giaacuteo thigrave lagrave đấng saacuteng tạo với

đầy lograveng baacutec aacutei thương yecircu muocircn loagravei Đấng saacuteng tạo đatilde

tạo ra vagrave biết trước coacute thiecircn đường hạnh phuacutec vagrave địa ngục

kinh khủng Vậy sao đấng saacuteng tạo lại tạo ra những con

người lagravem necircn tội lỗi để rồi bị đọa đagravey xuống địa ngục kinh

khủng đoacute - Để lagravem gigrave Tại sao đấng saacuteng tạo coacute luacutec lại đầy

lograveng baacutec aacutei thương yecircu muocircn loagravei coacute luacutec lại tạo ra địa

ngục rồi tạo ra con người gacircy necircn tội lỗi vagrave bị higravenh phạt

một caacutech bất cocircng khocircng thương xoacutet ở địa ngục đoacute

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 97

Đức Phật đatilde khuyecircn dạy khocircng necircn tin theo những điều

do giaacuteo điều do kinh kệ do truyền thống hay do những suy

đoaacuten tưởng tượng vigrave nếu tin như vậy sẽ chẳng mang lại lợi

iacutech gigrave

Đức Phật khuyecircn rằng đừng bao giờ cố gắng tigravem hiểu

những cacircu hỏi siecircu higravenh như vậy chẳng hạn như Ai tạo ra

thế giới nagravey Thế giới nagravey coacute tồn tại matildei matildei hay khocircng

Trong cacircu chuyện về một người bị diacutenh mũi tecircn độc khocircng

lo việc ruacutet mũi tecircn ra để cứu lấy mạng sống của migravenh magrave

cứ lo hỏi những cacircu hỏi vocirc iacutech như Ai đatilde bắn mũi tecircn đoacute

Tecircn họ hắn lagrave gigrave Hắn lagravem nghề gigrave Vigrave sao vagrave vigrave saohellipthigrave

người đoacute coacute thể chết trước khi nghe được cacircu trả lời Caacutech

tốt nhất lagrave hatildey để thầy thuốc ruacutet mũi tecircn ra vagrave băng boacute thuốc

thang vagrave cứu lấy mạng sống của migravenh Những cacircu hỏi đoacute

khocircng giuacutep iacutech gigrave cho việc cứu nguy mạng sống của migravenh

Yacute Đức Phật khuyecircn dạy rằng cuộc sống trecircn thế gian thật

lagrave vocirc thường vagrave ngắn ngủi necircn chuacuteng ta hatildey tập trung vagraveo

những vấn đề ldquothực tếrdquo lagrave lagravem sao để bớt Khổ để giải thoaacutet

được khỏi Khổhellip trước khi những vocirc thường đến vagraveo một

ngagravey khocircng hẹn trước trước khi chuacuteng ta coacute thể nghe được

những cacircu trả lời về những vấn đề siecircu phagravem siecircu nhiecircn đoacute

Chuacuteng ta hatildey necircn tu tập để mau đạt đến những triacute tuệ giải

thoaacutet Khi chuacuteng ta đạt được loại triacute tuệ giải thoaacutet đoacute chuacuteng

ta sẽ tự nhiecircn thấy biết tất cả những cacircu trả lời về những vấn

đề cao siecircu đoacute

(8) Vậy Phật giaacuteo coacute lsquothugrave gheacutetrsquo hay lsquođe dọarsquo những người

khocircng theo đạo Phật sẽ bị higravenh phạt hay bị đọa vagraveo địa

ngục hay khocircng

98 Con đường của chuacuteng ta

Chắc chắn lagrave khocircng phải rồi Đạo Phật khocircng chủ trương

theo kiểu cơ chế thưởng phạt vagrave địa ngục vĩnh viễn

Phật giaacuteo chủ trương rằng những quy luật về Nghiệp luật

nhacircn-quả đều aacutep dụng cho tất cả mọi người Khocircng phải lagrave

Phật tử thigrave được ưu aacutei cograven khocircng phải Phật tử thigrave bị xử

Khocircng phải vậy mọi người đều nhận latildenh những hậu quả

tốt xấu tugravey theo Nghiệp của migravenh

Phật giaacuteo khocircng phải giống những tocircn giaacuteo khaacutec lagrave sẽ

trừng phạt con người khi họ chọn theo tocircn giaacuteo khaacutec Thời

nay những higravenh phạt dagravenh cho những người gọi lagrave lsquongoại

đạorsquo hoặc cho những kẻ bỏ đạo đi theo tocircn giaacuteo khaacutec đatilde bị

nghiecircm cấm Tất cả mọi người trecircn traacutei đất đều được bảo vệ

được tocircn trọng để lựa chọn tiacuten ngưỡng cho migravenh Đoacute lagrave

nhacircn quyền như đatilde được ghi rotilde trong Hiến Chương của

Liecircn Hiệp Quốc (Điều 18) Việc trừng phạt mang tiacutenh tocircn

giaacuteo đatilde bị cấm ở hầu hết những nước văn minh trecircn thế giới

nagravey Những người soạn thảo vagrave quyết định Hiến Chương

tiến bộ nagravey cũng lagrave những người từ những tocircn giaacuteo ldquohữu

thầnrdquo khaacutec nhau Vậy khocircng lẽ coacute đấng saacuteng tạo nagraveo magrave lại

thiếu văn minh như vậy Cograven trừng phạt hay đagravey đọa tiacuten đồ

của migravenh chỉ vigrave họ từ bỏ tocircn giaacuteo hoặc vigrave họ chuyển qua tocircn

giaacuteo khaacutec

Phật giaacuteo thigrave chưa bao giờ liecircn quan đến yacute tưởng nagravey

Đạo Phật khocircng coacute chủ trương iacutech kỷ hay trừng phạt bất kỳ

ai vigrave bất kỳ lyacute do tocircn giaacuteo ngay cả việc khocircng tin vagraveo Đức

Phật

Nếu đấng saacuteng tạo lagrave một người tạo ra muocircn loagravei vagrave loagravei

người thigrave tại sao đấng saacuteng tạo coacute thể giaacuteng một người

xuống địa ngục để bị đọa đagravey nấu chảy matildei matildei ở đoacute Bạn

coacute bao giờ đốt một diecircm quẹt dưới lograveng bagraven tay vagrave chịu

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 99

được sự noacuteng chaacutey của ngọn lửa khocircng Vậy sao bạn coacute thể

đốt bagraven tay của người khaacutec matildei matildei để người ta kecircu rống

trong đau đớn như vậy

Vagrave giả sử bạn lagrave đấng saacuteng tạo coacute đầy đủ quyền năng để

dừng lại việc thiecircu đốt đoacute liệu bạn coacute necircn dừng lại khocircng

hay vẫn tiếp tục nhigraven người khaacutec đau đớn như vậy

Đức Phật chủ trương tự do tư tưởng Người đatilde chưa bao

giờ yecircu cầu bất cứ ai phải tin theo giaacuteo lyacute của Người Đức

Phật cograven cho rằng khocircng phải bất cứ ai cũng hiểu được giaacuteo

lyacute của Phật vigrave những căn cơ khaacutec nhau của mọi người cho

necircn mọi người đều coacute thể chọn con đường thiacutech hợp nhất

cho migravenh

Phật giaacuteo khocircng phải lagrave một tocircn giaacuteo của giaacuteo điều vagrave

thưởng phạt magrave Phật giaacuteo mong muốn đưa đến cho mọi

người sự hiểu biết vagrave ldquothấyrdquo rotilde những lẽ thật chacircn lyacute của

cuộc đời vagrave thế giới rồi tự mọi người chọn caacutech sống thiacutech

hợp cho migravenh để traacutenh bỏ những đau Khổ trong cuộc đời

Nhagrave baacutec học Albert Einstein

ldquoTocirci khocircng thể tưởng tượng một Thượng đế kẻ tưởng

thưởng vagrave trừng phạt những tạo vật của migravenhhellip

ldquoTocircn giaacuteo của tương lai sẽ lagrave tocircn giaacuteo về vũ trụ Noacute

phải vượt quaacute một đấng thượng đế caacute nhacircn vagrave traacutenh bỏ

giaacuteo điều cugraveng lyacute thuyết thần học Bao trugravem cả hai mặt

tự nhiecircn vagrave tacircm linh noacute phải được dựa trecircn cảm quan

tocircn giaacuteo coacute được từ kinh nghiệm về mọi sự vật tự nhiecircn

100 Con đường của chuacuteng ta

vagrave tacircm linh như lagrave caacutech kết hợp đuacuteng nghĩa nhất Phật

giaacuteo sẽ trả lời được yacute nghĩa nagravey

ldquoNếu coacute một tocircn giaacuteo nagraveo coacute thể đương đầu với những

nhu cầu khoa học hiện đại thigrave đoacute lagrave Phật giaacuteo Phật

giaacuteo khocircng cần xeacutet lại quan điểm của migravenh để cập nhật

với những khaacutem phaacute mới của khoa học Phật giaacuteo

khocircng cần phải từ bỏ quan điểm của migravenh để xu hướng

theo khoa học bởi vigrave Phật giaacuteo bao trugravem cả khoa học

cũng như vượt qua khoa họcrdquo

(9) Phương phaacutep ldquoThiềnrdquo coacute tạo những tacircm niệm xấu aacutec

hay khocircng theo như một số người vẫn bagraven taacuten magrave khocircng

giải thiacutech

Thiền đatilde được thực hagravenh vagrave phaacutet triển bằng nhiều higravenh

thức khaacutec nhau vagrave nhiều nền văn hoacutea khaacutec nhau trong suốt

mấy ngagraven năm qua Ngagravey nay thiền tập được thực hiện trecircn

khắp thế giới đặc biệt phaacutet triển mạnh ở những nước

phương Tacircy

Rất nhiều cocircng ty doanh nghiệp đatilde gửi nhacircn viecircn của

migravenh đến thiền tập ở những khoacutea thiền Họ nhận ra rằng

thiền mang lại rất nhiều lợi iacutech lagravem cho tacircm an định vagrave tacircm

trong sạch vagrave giuacutep cho việc kiểm soaacutet những aacutep lực cocircng

việc stress nỗi đau bức xuacutec vagrave những cơn giận

Những nhagrave thần kinh học thuộc Trường Y Khoa của đại

học University of Massachusetts bằng caacutech nghiecircn cứu

soacuteng natildeo của những người hagravenh thiền đatilde cho thấy kết luận

rằng natildeo của họ an bigravenh vagrave tĩnh lặng hơn natildeo của những

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 101

người khocircng hagravenh thiền (wwwpsychologytodaycom

articles200304the-benefits-meditation)

Những nhagrave nghiecircn cứu của Trung Tacircm Y Khoa San

Francisco thuộc đại học University of California cũng đatilde

kết luận rằng nhờ vagraveo thiền tập những người theo Phật giaacuteo

thực sự hạnh phuacutec vagrave bigravenh tĩnh hơn những người khaacutec

(wwwnewsbbccouk2hihealth3047291stm)

Một số người khocircng taacuten đồng việc hagravenh thiền vigrave những

nỗi sợ vocirc lyacute Điều đoacute lagrave hoagraven toagraven sai traacutei ngay cả đơn

thuần về mặt khoa học y học

(10) Phải chăng những cacircu chuyện về những điều thần

diệu về năng lực thần thocircng của Đức Phật lagrave coacute thật

Theo Phật giaacuteo mọi điều đều coacute thể xảy ra theo tiến

trigravenh khoa học vagrave nhacircn quả

Một số năng lực của Tacircm coacute thể tạo ra những kỳ cocircng

hay những điều thần diệu khoacute magrave giải thiacutech được bằng tri

kiến bigravenh thường của người phagravem tục cograven đầy vocirc minh vagrave ocirc

nhiễm như chuacuteng ta

Đuacuteng lagrave trong kinh điển coacute ghi lại một số điều thần diệu

vagrave năng lực thần thocircng magrave Đức Phật đatilde thể hiện trong một

vagravei lần để chinh phục đạo đức của những người ngoại đạo

quaacute khiacutech Tuy nhiecircn Đức Phật chưa bao giờ noacutei nhiều về

những năng lực nagravey hay chỉ dạy cho ai về thần thocircng như lagrave

một giaacuteo lyacute cần thiết

102 Con đường của chuacuteng ta

Cograven một số cacircu chuyện khaacutec về năng lực thần thocircng của

Đức Phật lịch sử coacute lẽ do một số tu sĩ cổ xưa đatilde phoacuteng đại

thecircu dệt thecircm iacutet nhiều vigrave sự sugraveng kiacutenh cao độ dagravenh cho Đức

Phật vagrave vigrave mục điacutech tạo ra những higravenh ảnh cao siecircu của Đức

Phật để saacutenh với những higravenh ảnh huyền thoại biacute ẩn của tocircn

giaacuteo hữu thần khaacutec vagraveo thời cổ xưa đoacute (như Hindu giaacuteo)

Phật giaacuteo khocircng khuyến khiacutech sự đề cao hay niềm tin mugrave

quaacuteng vagraveo những điều thần diệu những bugravea pheacutep hay về

một Đức Phật đầy huyền thuật vagrave thần thocircng biacute ẩn như vậy

Đức Phật khocircng chủ trương pheacutep thuật hay thần thocircng biến

hoacutea lagrave một trong những caacutech thức tu hagravenh nagraveo cả

Chiacutenh Đức Phật đatilde dạy rằng bất kỳ thần thocircng biến hoacutea

nagraveo cho dugrave coacute thật đi nữa thigrave cũng khocircng hề quan trọng

Điều quan trọng lagrave thực hagravenh con đường Đạo magrave Đức Phật

đatilde hướng dẫn bởi vigrave chỉ coacute con đường đoacute mới giải thoaacutet

con người khỏi mọi khổ đau vagrave phiền natildeo magrave thocirci

(11) Những người đồng tiacutenh luyến aacutei coacute thể lagrave Phật tử hay

khocircng

Xu hướng tigravenh dục của mọi người lagrave khocircng liecircn quan vagrave

khocircng phải lagrave yếu tố quan trọng gigrave trong Phật giaacuteo hết

Đồng tiacutenh luyến aacutei lagrave xu hướng tigravenh dục tự nhiecircn của một

người vagrave coacute lẽ đoacute khocircng phải lagrave một dạng phạm giới về đạo

đức như lagrave một hagravenh động tagrave dacircm (giới thứ tư trong ldquoNăm

Giớirdquo)

Nếu bạn thắc mắc những người theo đạo Phật coacute thể sẽ

hỏi lại như vầy ldquoAi tốt hơn ai một người đồng tiacutenh chiacutenh

trực hiền hogravea hay một người tigravenh dục khaacutec phaacutei magrave vocirc

lương tacircm gian traacuterdquo

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 103

Theo Đức Phật đạo đức vagrave phẩm hạnh của một người

khocircng phụ thuộc vagraveo tocircn giaacuteo của họ Dugrave những người coacute

đang theo đạo Phật hay khocircng thigrave họ vẫn lagrave người tốt khi họ

lagrave người tốt Vagrave tất cả mọi người đều coacute thể tham gia vagraveo

Phật giaacuteo nếu họ tigravem hiểu vagrave thấy đạo Phật lagrave coacute lyacute vagrave thiacutech

hợp cho việc tu tập để đem lại sự bigravenh an vagrave giải thoaacutet cho

họ Dugrave cho họ khocircng theo đạo Phật một caacutech chiacutenh thức

nhưng nếu họ sống một đời với đạo đức tốt đẹp thigrave họ cũng

đatilde lagrave những Phật tử rồi theo yacute nghĩa của Phật giaacuteo

(12) Huacutet thuốc laacute lagrave ngược với đạo Phật

Noacutei một caacutech chiacutenh thức thigrave Phật giaacuteo khocircng xem việc

huacutet thuốc laacute lagrave sai traacutei về mặt đạo đức

Tuy nhiecircn rất nhiều những Phật tử vagrave tu sĩ Phật giaacuteo

nghiecircm tuacutec vagrave gương mẫu đều khocircng huacutet thuốc laacute vagrave họ

thường khuyến khiacutech việc từ bỏ thuốc laacute

Bởi vigrave huacutet thuốc laacute coacute rất nhiều điều nguy hại cho bản

thacircn Những người ldquotu thiềnrdquo khocircng necircn huacutet thuốc laacute vigrave huacutet

thuốc laacute lagrave lagravem cho thần kinh vagrave tacircm triacute luocircn luocircn bị hồi

hộp kiacutech thiacutech trong khi việc thiền định lagrave việc lagravem cho

tacircm tĩnh lặng vagrave tập trung Hơn nữa huacutet thuốc laacute lagrave lagravem cho

hệ hocirc hấp hoạt động khocircng tốt hơi-thở sẽ khoacute khăn ngắn

dagravei ngộp thở vigrave thuốc laacute lagravem hại phổi vagrave hệ tim mạch lagravem

sức khỏe khocircng tốt tất cả đều cản trở cho việc hagravenh thiền

Cho dugrave những tăng sĩ khocircng tu theo phương phaacutep thiền thigrave

họ cũng khocircng necircn huacutet thuốc laacute vigrave điều đoacute cũng tạo ra

những higravenh ảnh khocircng đẹp ở những nơi chugravea chiền vagrave trước

mắt những Phật tử Nhưng sự thật thigrave thời nay coacute rất nhiều

thầy tu theo phaacutep mocircn Tịnh Độ ở Việt nam lagrave những người

huacutet thuốc laacute thường xuyecircn

104 Con đường của chuacuteng ta

Một vấn đề nữa của huacutet thuốc laacute cũng giống như việc

uống rượu vagrave dugraveng chất độc hại do lagrave gacircy ghiền Huacutet thuốc

coacute thể biến thagravenh một dạng thegravem muốn liecircn tục hagraveng ngagravey

vigrave tiacutenh chất gacircy ghiền vagrave lagravem cho người huacutet thuốc luocircn luocircn

phụ thuộc vagraveo noacute

Một vấn đề quan trọng nữa lagrave việc huacutet thuốc laacute vừa gacircy

hại cho bản thacircn migravenh vừa ảnh hưởng vagrave gacircy hại đến những

người hiacutet thở xung quanh họ trở thagravenh những người huacutet

thuốc laacute ldquobị độngrdquo trở thagravenh những nạn nhacircn của người huacutet

thuốc Magrave như Đức Phật đatilde noacutei những việc gigrave migravenh lagravem magrave

gacircy hại cho bản thacircn migravenh vagrave những người khaacutec thigrave đoacute

khocircng phải lagrave một hagravenh động tốt thiện Vagrave vigrave vậy chuacuteng ta

cần necircn traacutenh bỏ

Cũng chiacutenh vigrave lyacute do gacircy nguy hại cho migravenh vagrave mọi

người nhiều nước văn minh trecircn thế giới đatilde hạn chế việc

huacutet thuốc vagrave việc huacutet thuốc cũng bị nghiecircm cấm ở những

nơi cocircng cộng

Từ những điều nagravey chuacuteng ta coacute thể hiểu rằng Phật giaacuteo

coacute lẽ khocircng taacuten đồng với việc huacutet thuốc laacute vagrave coacute lẽ khocircng

xem việc huacutet thuốc lagrave thaacutei độ hay hagravenh động tiacutech cực vagrave tốt

lagravenh trong cuộc sống

(13) Phật giaacuteo dạy chuacuteng ta necircn luocircn luocircn hagravei lograveng với

mọi thứ migravenh coacute Tuy nhiecircn đa số mọi người đều coacute tham

vọng lagravem việc nhiều hơn để coacute thu nhập nhiều hơn vagrave

cũng coacute tham vọng tạo cuộc sống sung tuacutec hơn cho gia

đigravenh Vậy lagravem sao hogravea giải vấn đề nagravey

Đacircy lagrave một cacircu hỏi hay Đuacuteng lagrave Đạo Phật khuyecircn dạy

mọi người hatildey biết hagravei lograveng biết hạnh phuacutec với những gigrave

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 105

migravenh coacute được đừng quaacute tham lam đừng quaacute tham muốn magrave

dẫn đến thất vọng bất hạnh vagrave khổ sở

Tuy nhiecircn Đạo Phật vẫn mở ra cho mọi người sự tự do

chọn lựa phương caacutech vagrave con đường nagraveo đem lại nhiều an

lagravenh vagrave hạnh phuacutec nhất cho migravenh miễn sao bạn đừng quaacute đi

về cực đoan Vigrave vậy đạo Phật đatilde chủ trương vagrave khuyến

khiacutech ldquoCon Đường Trung Đạordquo Trung đạo nghĩa lagrave sao

Nghĩa lagrave (a) bạn đừng quaacute tham vọng đến nỗi coacute khả

năng gacircy phương hại đến quyền lợi của người khaacutec trong

khi migravenh nỗ lực để đạt được mục điacutech đoacute của migravenh Vagrave bạn

(b) cũng khocircng necircn quaacute hagravei lograveng với hoagraven cảnh của migravenh

nếu cograven phấn đấu được để cải thiện đời sống tinh thần vagrave

vật chất cho chiacutenh migravenh vagrave gia đigravenh thigrave hatildey cố gắng nỗ lực

trong phạm vi khả năng của migravenh đừng quaacute rụt regrave một caacutech

tiecircu cực nhưng cũng đừng quaacute tham vọng một caacutech quaacute

đaacuteng Tức lagrave traacutenh hai cực đoan Đoacute lagrave yacute nghĩa của con

đường trung đạo

Viacute dụ vigrave tham muốn được thăng cấp hay được tăng

lương magrave migravenh phải dugraveng nhiều caacutech hay thủ đoạn khocircng

tốt để đạt được mục điacutech lagravem phương hại đến đồng nghiệp

vagrave người khaacutec thigrave điều đoacute lagrave khocircng đuacuteng với đạo Phật

(Những thực tại ldquokhocircng đẹprdquo trong viacute dụ nagravey lagrave rất phổ

biến trong nhiều nơi cocircng sở hiện nay Một số đồng nghiệp

vagrave đối taacutec của tocirci trước đacircy từ Trung Quốc Nam Triều Tiecircn

vagrave nhiều nước Acircu Mỹ cũng tacircm sự rằng việc nagravey lagrave khaacute phổ

biến ở đất nước họ Tuy nhiecircn cũng theo yacute họ tigravenh trạng

nagravey ở những nước Acircu Mỹ coacute vẻ iacutet hơn sơ với ở những nước

Đocircng Aacute)

Hay vigrave muốn coacute thật nhiều tiền necircn bạn dagravenh hết thời

gian lagravem thecircm ngoagravei giờ coi nhẹ những thời gian hay

106 Con đường của chuacuteng ta

những việc dagravenh cho gia đigravenh vợ chồng con caacutei cha mẹ

anh chị emhellipĐiều đoacute về lacircu về dagravei sẽ lagravem tổn hại tigravenh cảm

của gia đigravenh đối với migravenh điều đoacute lagrave khocircng coacute lợi cho migravenh

vagrave gia đigravenh

Noacutei cho cugraveng những tham vọng vagrave sự bằng lograveng phải

necircn được cacircn bằng theo đuacuteng hoagraven cảnh năng lực vagrave những

nhu cầu được ưu tiecircn theo thứ tự của migravenh Viacute dụ thời gian

đi chăm soacutec cha mẹ ở bệnh viện sau giờ lagravem việc necircn được

ưu tiecircn hơn lagrave thời gian dagravenh cho việc lagravem thecircm ngoagravei giờ

để tăng thecircm mức độ thu nhập Cha mẹ cagraveng ngagravey cagraveng gần

đất xa trời chứ họ khocircng chờ cho bạn coacute đủ thu nhập để đến

chăm soacutec họ Nguyecircn tắc vẫn vậy Dugrave bạn coacute tham vọng

tiacutech cực đến đacircu thigrave luocircn luocircn suy nghĩ chiacutenh chắn rằng

ldquoNhững gigrave lagravem magrave khocircng coacute lợi cho migravenh hay người khaacutec

hay cả hai thigrave migravenh necircn traacutenh Những gigrave (tham vọng) nagraveo

nếu migravenh lagravem thigrave mang lại lợi iacutech cho migravenh vagrave cũng khocircng

lagravem tổn hại cho người khaacutec thigrave migravenh coacute thể lagravemrdquo

Sự chấp nhận bằng lograveng với mọi điều mọi hoagraven cảnh

cũng necircn dựa vagraveo nguyecircn tắc trung đạo nagravey

(14)Việc ăn chay lagrave bắt buộc đối với những Phật tử

Theo Đạo Phật đặc biệt lagrave Phật giaacuteo Nguyecircn thủy thigrave

việc ăn chay hay khocircng lagrave hoagraven toagraven phụ thuộc vagraveo caacute nhacircn

của mỗi người Phật giaacuteo khocircng nhấn mạnh vagraveo sự thanh

tịnh vagrave thanh khiết của thức ăn magrave nhấn mạnh vagraveo sự

thanh tịnh vagrave trong sạch của Tacircm

Đacircy lagrave một trong những vấn đề thường được bagraven catildei bạn

cần tigravem hiểu kỹ tại sao Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy thigrave noacutei như

vậy trong khi phần lớn những người theo Phật giaacuteo Đại

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 107

Thừa thigrave chủ trương việc ăn chay lagrave bắt buộc đối với mọi

Phật tử xuất gia vagrave khuyến khiacutech mọi Phật tử tại gia cũng

necircn ăn chay

Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy hay Nam Tocircng đến ngagravey nay vẫn

chủ trương việc ldquokhất thựcrdquo thức ăn theo đuacuteng như caacutech

thực hagravenh từ thời Đức Phật cograven tại thế Magrave đatilde đi khất thực

thức ăn thigrave người đi khất thực (xin đồ ăn) khocircng necircn yecircu

cầu người cho (thiacute chủ Phật tử cuacuteng dường thức ăn) phải

lagravem đồ ăn đuacuteng theo yecircu cầu của migravenh Vigrave vậy từ thời Đức

Phật cho đến nay trường phaacutei bảo thủ nagravey vẫn giữ nguyecircn

truyền thống khất thực vagrave người ta cho gigrave ăn nấy

Điều thứ hai Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy chủ trương ăn chay

theo giới ldquoTam Tịnh Nhụcrdquo coacute nghĩa lagrave những loại thịt nagraveo

khocircng diacutenh vagraveo ba điều sau thigrave Phật tử coacute thể dugraveng Ba điều

đoacute lagrave (a) khocircng thấy người ta giết (b) khocircng nghe tiếng kecircu

la của loagravei thuacute bị giết vagrave (c) khocircng coacute sự nghi ngờ về người

khaacutec giết thịt lagrave để cho migravenh ăn tức lagrave vigrave migravenh magrave giết thịt

Nếu thức ăn (thịt caacute) nagraveo đaacutep ứng đủ ba điều kiện nagravey thigrave

caacutec Tỳ kheo được ăn lagrave khocircng phạm giới theo sự cho pheacutep

trong Giới Luật magrave Đức Phật đưa ra (Phụ Lục 17)

Trong khi đoacute Phật giaacuteo Đại Thừa đặc biệt ở Trung Quốc

sau nagravey thigrave khocircng chấp nhận caacutech ăn chay nagravey họ quan

niệm rằng ăn chay lagrave khocircng được ăn thịt động vật magrave chỉ ăn

caacutec loại rau đậu traacutei cacircyhellip

Bất luận quan điểm của Phật giaacuteo Nguyecircn Thuỷ hay Đại

Thừa mục điacutech của sự ăn chay lagrave lagravem tăng trưởng lograveng từ

bi lagravem giảm bớt lograveng sacircn hận cũng giống như caacutech tu tập

ldquokhocircng saacutet sinhrdquo để biết thương yecircu người đồng loại vagrave

những loagravei sinh vật khaacutec Khi một người đatilde coacute lograveng từ bi vagrave

khocircng nỡ giết hại caacutec loại loagravei vật thigrave người ấy cũng khoacute coacute

108 Con đường của chuacuteng ta

thể giết người Đoacute lagrave lyacute do tại sao Đức Phật đưa ra giới cấm

ldquoKhocircng được saacutet sinhrdquo Chiacutenh Giới Hạnh thứ nhất nagravey lagrave

nhacircn tố để higravenh thagravenh quan điểm ăn chay trong đạo Phật

(Phụ Lục 18)

Nhiều người đatilde suy nghiệm về sự tagraven bạo khi giết hại suacutec

vật necircn họ đatilde từ bỏ sự thegravem muốn ăn thịt caacute vagrave trở thagravenh

những người ăn chay chứ khocircng riecircng những người theo

đạo Phật mới ăn chay Rất nhiều người phương Tacircy bacircy giờ

ăn chay vigrave quan điểm từ-bi nagravey

Ở đacircy rất mong bạn đọc necircn đọc thecircm những giảng luận

với nhiều goacutec nhigraven về đề tagravei ldquonhạy cảm vagrave quan trọngrdquo nagravey

trong bagravei Phụ Lục ở cuối saacutech

Do vấn đề nagravey lagrave quan trọng vagrave bạn lagrave người Phật tử

tại gia cần phải tự migravenh suy nghĩ vagrave tự quyết định cho migravenh

như thế nagraveo lagrave đuacuteng sai như thế nagraveo lagrave hợp đạo lyacute vagrave hợp

với lời Phật dạy bởi vigrave vấn đề nagravey được hiểu vagrave thực hagravenh

khaacutec nhau bởi nhiều trường phaacutei Phật giaacuteo khaacutec nhau Bạn

cần necircn đọc vagrave tham khảo thecircm nhiều nguồn kinh saacutech vagrave

luận giảng khaacutec nhau

Tuy nhiecircn trong hạn hẹp của quyển saacutech nhỏ beacute nagravey chỉ

mong muốn noacutei nocircm na lại như sau

(1) Theo quan điểm của Phật giaacuteo Nguyecircn thủy thigrave bạn

coacute thể ăn chay Hoặc nếu việc ăn chay lagrave khoacute khăn bất tiện

(vigrave phải đi khất thực hoặc vigrave phải nhờ vagraveo nguồn thức ăn

của người khaacutec để nuocirci thacircn hoặc mocirci trường sống ở nơi đoacute

khocircng thể coacute nhiều thức ăn thực vật) thigrave bạn coacute thể tiếp tục

ăn mặn trong khi vẫn lagrave một Phật tử đạo hạnh

(2) Theo quan điểm của Phật giaacuteo Đại Thừa người xuất

gia thigrave bắt buộc phải ăn chay (rau cải thực vậthellip) Cograven Phật

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 109

tử tại gia nếu ăn chay được hợp với sức khỏe vagrave tiện lợi của

migravenh thigrave necircn ăn chay lagrave sự thực hagravenh rất đaacuteng khen ngợi

Cograven nếu khocircng Phật tử tại gia được khuyến khiacutech ăn chay

vagraveo caacutec ngagravey lễ lagravenh như ngagravey Rằm Mồng Một hay những

ngagravey giữ Taacutem giớihellipđể tăng trưởng lograveng Từ Bi đối với con

người vagrave vạn vật

bull Tại đacircy coacute hai vấn đề chuacuteng ta cần necircn suy nghĩ theo

thiển yacute của tocirci

Một ăn chay chắc chắn lagrave caacutech tốt đẹp đối với một Phật

Tử vagrave ăn chay lagrave chắc chắn nuocirci dưỡng lograveng từ bi lagrave traacutenh

saacutet sanh vagrave traacutenh gacircy tổn hại cho bất cứ người nagraveo vagrave chuacuteng

sinh nagraveo

Hai tuy nhiecircn đừng necircn cho rằng chỉ việc ăn chay lagrave

hoagraven toagraven trở thagravenh một Phật tử tốt theo đạo Phật Việc ăn

chay khocircng phải lagrave thay thế được cho những việc thực hagravenh

tu tập vagrave giữ giới hạnh đạo đức khaacutec Như đatilde noacutei trecircn Phật

giaacuteo nhấn mạnh vagraveo sự tu tập sự sống giữ giới hạnh vagrave tu

dưỡng Tacircm để coacute Tacircm trong sạch lagravenh mạnh vagrave chiacutenh

điều nagravey mới tạo ra Nghiệp tốt lagravenh tạo ra cuộc sống tốt

lagravenh

(15) Tại sao coacute những tu sĩ vẫn ăn thịt trong khi rau cải

thigrave rất dễ dagraveng coacute được ở khắp nơi

Khi coacute người trong Tăng Đoagraven đoacute lagrave ngagravei Devadatta

(Đề-bagrave-đạt-đa) đatilde đề xuất với Phật về việc ăn chay vagrave cấm

caacutec tu sĩ ăn thịt caacute Đức Phật đatilde từ chối đề xuất nagravey Coacute lẽ

Đức Phật đatilde coacute nhiều lyacute do thiết thực vagraveo hoagraven cảnh xatilde hội

thời đoacute bởi vigrave rau cải khocircng được gieo trồng một caacutech trugrave

phuacute ở những vugraveng miền bắc Ấn Độ vagraveo thời xưa đoacute đặc

110 Con đường của chuacuteng ta

biệt rau cải vagrave ngũ cốc lagrave rất khan hiếm vagraveo những mugravea khocirc

hạn ở xung quanh lưu vực socircng Hằng

Viacute dụ sau nagravey nếu chỉ ăn chay bằng rau cải thigrave sẽ rất khoacute

khăn cho những vugraveng Phật giaacuteo như Tacircy Tạng vigrave ở đoacute gia

suacutec thigrave rất nhiều magrave những rau cải traacutei cacircy thigrave cực kỳ khan

hiếm khoacute trồng được ở vugraveng đất khắc nghiệt đoacute

Vagraveo thời Đức Phật cho đến tận ngagravey nay những tu sĩ

(theo Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy) vẫn sống nhờ vagraveo thức ăn

khất thực Vagrave thức ăn khất thực lagrave tugravey theo lograveng bố thiacute của

thiacute chủ vagrave Phật tử cuacuteng dường Nếu những tu sĩ yecircu cầu chỉ

giới hạn cuacuteng dường bằng thức ăn toagraven-chay toagraven rau cải

ngũ cốc thigrave điều đoacute coacute thể tạo gaacutenh nặng cho những thiacute chủ

cuacuteng dường thức ăn hagraveng ngagravey cho caacutec Tăng Ni Thực tế lagrave

đa số mọi người trong cuộc sống ở những xứ sở nagravey đều

tranh thủ ldquomột lầnrdquo thời gian trong ngagravey để nấu thức ăn

trước lagrave cuacuteng dường caacutec sư thầy sau lagrave phần cograven lại để gia

đigravenh ăn Magrave đa số những gia đigravenh Phật tử nagravey cũng ăn mặn

như truyền thống từ thời Đức Phật Vigrave vậy những thầy tu

của Nam Tocircng nhận vagrave ăn bất cứ thứ gigrave được cho ngay cả

lagrave thịt miễn sao những loại thịt đoacute nằm trong giới hạnh của

ldquoTam Tịnh Nhụcrdquo như đatilde noacutei trecircn lagrave được

Xin noacutei thecircm một chuacutet về Giới Luật của Tăng Đoagraven

Vigrave Phật giaacuteo Nguyecircn thủy cấm khocircng cho caacutec tu sĩ nhận sự

cuacuteng dường bố thiacute bằng tiền bạc Cho necircn họ khocircng coacute cơ

hội đi mua thức ăn bằng tiền bạc để magrave chọn thức ăn theo yacute

muốn của migravenh (giả sử như họ coacute muốn ăn chay) Họ hoagraven

toagraven phụ thuộc vagraveo thức ăn khất thực của dacircn lagraveng của thiacute

chủ bố thiacute cho họ hagraveng ngagravey Ngay cả khi họ nấu ăn trong tu

viện tịnh xaacute thigrave những nguyecircn liệu thực phẩm cũng lagrave do

những Phật tử mang tới cuacuteng dường (Hy vọng quyacute vị hiểu

ra được chỗ nagravey)

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 111

Ngagravey nay thực tế rất nhiều tu sĩ vagrave chugravea chiền theo Phacirc

giaacuteo Nguyecircn Thủy cũng ưu tiecircn việc ăn chay như ở Thaacutei

Lan ở Miến Điệnhellipkhi những điều kiện hậu cần cho pheacutep

Tuy nhiecircn những thầy tu ldquonghiecircm tuacutecrdquo theo truyền thống

Đại Thừa chắc chắn lagrave ăn chay tuyệt đối

(16) Việc ăn những đồ chay giả mặn coacute lagrave ngụy biện vagrave

đạo đức giả hay khocircng Tại sao lại lagravem thức ăn chay giả

mặn ở caacutec nước Đocircng Aacute như Việt Nam Trung Quốc Đagravei

Loan Triều Tiecircn

Đồ ăn chay giả mặn lagrave những thức ăn ldquochayrdquo lagravem từ bột

đậu nagravenh nấm vagrave thực vật nhưng được lagravem vagrave trigravenh bagravey

giống như những moacuten ăn mặn Nhiều nơi những người Phật

tử nấu vagrave ăn những đồ ăn kiểu nagravey bị cho lagrave đạo đức giả

Caacutei lyacute lagrave Đatilde ăn chay để quecircn đi thịt caacute quecircn đi việc saacutet sinh

động vật vậy magrave khi nấu chay lại chế biến ldquorau cảirdquo giống

hệt như mugravei vị higravenh dạng của thịt caacute để lsquogợi nhớrsquo đến những

thức ăn từ thịt caacute (vagrave coacute thể để ăn cho được ngon miệng

hơn)

Một số người thigrave giải thiacutech rằng việc lagravem thức ăn chay

giả mặn lagrave caacutech lagravem cho những người chưa ăn chay bước

qua ăn chay được dễ dagraveng hơn khocircng bị bỡ ngỡ khocircng bị

khoacute ăn khi chuyển từ ăn mặn qua ăn chay() Điều nagravey dugrave coacute

đuacuteng đối với một số người nhưng coacute lẽ chỉ lagrave tự nguỵ biện

Rotilde ragraveng lagrave trong tất cả những quaacuten ăn chay vagrave trong những

dịp lễ lagravenh caacutec Phật tử tề tựu về caacutec chugravea chiền ở Việt Nam

vagrave những nước Đocircng Aacute khaacutec thigrave hầu hết thức ăn chay đều

được chế biến vagrave trigravenh bagravey với higravenh dạng higravenh thức vagrave

hương vị y hệt thức ăn mặn vagrave được dugraveng bởi tất cả mọi

người vagrave cả Tăng Ni

112 Con đường của chuacuteng ta

Coacute hai vấn đề hay ldquohai lyacute lẽrdquo cần suy nghiệm vagrave bạn cần

chọn cho migravenh quan điểm nagraveo bạn thấy đuacuteng đắn lagrave phugrave

hợp với giaacuteo lyacute của Phật vagrave phugrave hợp với lograveng từ-bi của

chiacutenh migravenh

Một (1) khi đồ chay giả mặn được chế biến vagrave trigravenh bagravey

cho số đocircng Phật tử lagrave những người bigravenh thường đang ăn

mặn thigrave họ noacutei lagrave chế biến như vậy để những người đang ăn

thịt caacute chuyển qua ăn chay được dễ dagraveng hơn vigrave higravenh thức

vagrave mugravei vị cũng gần giống moacuten mặn Cho necircn tất cả quaacuten

cơm chay nhagrave hagraveng chay vagrave những nơi cuacuteng dường Trai

Tăng cũng đều lagravem như vậy Đoacute caacutech khuyến khiacutech mọi

người ăn chay

Hai(2) khi lagravem đồ chay giả mặn vagrave cuacuteng dường cho Tăng

Ni thigrave họ lại noacutei Tăng Ni thọ dụng thức ăn chay giả mặn

nhưng Tacircm khocircng hề khởi sinh điều gigrave về đồ ăn mặn như

thịt caacute Điều nagravey rất khoacute noacutei Đức Phật đatilde noacutei khi coacute đối

tượng tiếp xuacutec như mugravei vị higravenh sắchellipthigrave cảm-thọ vagrave ldquotacircm-

khởirdquo sẽ khởi sinh

Cho dugrave theo Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy thigrave việc ăn mặn lagrave

khocircng bị cấm nhưng nếu đatilde traacutenh ăn đồ mặn thật sự vigrave lyacute

do khocircng muốn higravenh thugrave mugravei vị của thịt caacute lagravem động lograveng

từ bi lagravem suy nghĩ về việc saacutet sinh giết hại thigrave việc lagravem đồ

ăn chay giả mặn với higravenh thugrave mugravei vị như của thịt caacute thật

(thịt gigrave caacute gigrave thigrave coacute những higravenh thugrave vagrave mugravei vị đuacuteng như vậy)

chắc sẽ lagravem khởi sinh trong tacircm những nhận-thức [tưởng]

về loại thịt hay caacute đoacute Vagrave như vậy lại đi ngược lại yacute nghĩa

của việc ăn chay Như vậy caacutei ldquoyacute nghĩardquo của việc ăn chay

lagrave vigrave lograveng từ-bi lagrave để quecircn đi higravenh ảnh mugravei vị của thịt caacute

thật cũng khocircng cograven ở đacircy

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 113

Bạn coacute thể tự hỏi rằng nếu ăn chay vigrave lograveng từ-bi vagrave sự

thanh-tịnh của thacircn vagrave tacircm thigrave rau cải nấm rơm đậu

nagravenhhellip được cắt thagravenh từng miếng nhỏ vuocircng vức ăn khocircng

thấy ngon miệng một caacutech tự nhiecircn hay sao magrave cần phải

cocircng phu cắt tỉa gaacuten gheacutep tạo higravenh vagrave cho vagraveo những gia

vị mugravei vị để thức ăn phải giống như chả lụa caacute kho heo

xagraveo thịt nướnghellip thigrave mới ăn thấy ngon miệng được

Tuy nhiecircn dugrave tốt hay xấu thigrave việc ăn chay hay ăn đồ

chay giả mặn vẫn tốt hơn nhiều so với việc ldquocố yacuterdquo ăn thịt ăn

caacute với caacutei tacircm ldquoyacute thứcrdquo rotilde việc giết thịt saacutet sanh chắc chắn

đatilde xảy ra đacircu đoacute (ở những lograve giết mổ ở chợ vagrave ở trong nhagrave

bếp của những người nấu)

Đức Phật

Tất cả mọi chuacuteng sinh

Đều mưu cầu được sống

Đều mưu cầu hạnh phuacutec

helliphelliphelliphellip

Migravenh run sợ đao kiếm

Migravenh cũng sợ chết choacutec

Vậy lấy người lagrave migravenh

Thigrave khocircng necircn giết hại

Khocircng gacircy ra giết hại

(Kinh Phaacutep Cuacute ndash Kệ 129)

114 Con đường của chuacuteng ta

(17) Những cảnh giới1 hiện hữu (cotildei sống) khaacutec nhau lagrave

gigrave Chuacuteng lagrave những nơi thực hay ảo

Theo truyền thống Phật giaacuteo coacute năm (5) cảnh giới hiện

hữu magrave tất cả caacutec loagravei chuacuteng sinh coacute mặt ở đoacute Năm cảnh

giới đoacute lagrave

Địa Ngục

Suacutec Sinh

Ngạ Quỷ

Người

Thiecircn Thần vagrave Trời

Những cảnh giới thấp xấu đầy đau khổ lagrave Địa ngục Suacutec

sinh Ngạ quỷ

bull Địa ngục theo kinh điển bao gồm 08 đại địa ngục vagrave

160 tiểu địa ngục bao bọc xung quanh những đại địa ngục

đoacute

bull Suacutec sinh lagrave cảnh giới của tất cả loagravei động vật từ nhỏ beacute

cho đến to lớn

bull Ngạ quỷ (peta) coacute nghĩa lagrave ldquoquỷ đoacuteirdquo hoặc hay được

gọi lagrave những lsquohồn marsquo hay ldquonhững người khuất mặtrdquo xung

quanh ta Ngạ quỷ sống trong cotildei vocirc cugraveng đagravey đọa vagrave đau

khổ luocircn luocircn thiếu thốn luocircn luocircn đoacutei khaacutet magrave khocircng

được ăn uống Vagrave coacute những loagravei ngạ quỷ luocircn luocircn ở gần

những người thacircn quyến cograven sống của migravenh vagrave coacute thể thấy

được tất cả những gigrave họ hagraveng thacircn quyến của migravenh đang

lagravem vagrave luocircn luocircn khao khaacutet những người thacircn lagravem những

1ldquoCảnh giớirdquo lagrave hoagraven cảnh lagrave phacircn giới cao thấp viacute dụ cảnh giới suacutec sinh cảnh giới

địa ngục cảnh giới trecircn trời Trong mỗi loại cảnh giới cao thấp đoacute coacute thể coacute nhiều

ldquocotildei sốngrdquo khaacutec nhau viacute dụ địa ngục coacute 168 tầng hay ldquocotildeirdquo khaacutec nhau cảnh giới

trecircn trời thigrave coacute đến 28 ldquocotildeirdquo sống khaacutec nhau

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 115

việc cocircng-đức vagrave hồi-hướng cocircng đức đoacute cho họ để họ

hưởng được cocircng-đức đoacute Đoacute lagrave caacutech duy nhất giuacutep họ giảm

bớt nghiệp xấu vagrave hy vọng được taacutei sinh về một cotildei lagravenh

khaacutec

bull Cotildei Suacutec sinh vagrave Ngạ quỷ lagrave ở cugraveng nơi với cotildei Người

cugraveng ở trecircn bề mặt traacutei đất

bull [Xin để yacute thecircm loagravei Quỷ thần A-tu-la (asuras) lagrave loagravei

quỷ thần dị dạng to lớn ở cotildei trời của Nam Thiecircn Vương

(thuộc Tứ Đại Thiecircn Vương) nhưng do nghiệp xấu luocircn

sống với tacircm sacircn hận hung hatilden vagrave đau khổ cho necircn họ cũng

thuộc về cảnh giới thấp xấu đau khổ mặc dugrave cotildei sống của họ

lagrave thuộc về trecircn cảnh giới trời thần Cho necircn nhiều truyền

thống Phật giaacuteo khaacutec đatilde tiacutenh riecircng cotildei quỷ thần A-tu-la một

cảnh-giới đau khổ riecircng vagrave do caacutech tiacutenh như vậy necircn tổng

cộng coacute 06 cảnh giới magrave chuacuteng sinh đang hiện hữu

Bạn coacute biết khocircng coacute rất nhiều coacute lograveng tốt vagrave chiacutenh trực

họ lagrave những người tốt bụng cocircng bằng vagrave coacute lograveng bi mẫn

nhưng họ coacute tacircm hay dễ bị noacuteng giận Họ coacute thể noacuteng giận

vigrave nhiều lyacute do xảy ra hagraveng ngagravey họ noacuteng giận vigrave bất đồng

vigrave tự aacutei vigrave caacutei ta bị xuacutec phạm hoặc vigrave sự bất cocircng vigrave quaacute

noacuteng ruột lo lắng cho người thacircn vagrave người khaacutec vigrave hoagraven

cảnh trớ trecircu vigrave gặp phải người xấu vigrave buồn bực nhacircn tigravenh

thế thaacuteiNếu họ khocircng tu tập tacircm để giảm trừ tacircm sacircn-giận

đoacute thigrave sau khi chết họ rất dễ bị taacutei sinh thagravenh những quỷ

thần A-tu-la đau khổ như vậy]

bull Những cảnh giới cao đẹp lagrave cotildei Người vagrave những cotildei Trời

của caacutec thiecircn thần vagrave caacutec vị trời Phạm Thiecircn (Brahmas)

bull Kinh điển cũng ghi rằng coacute nhiều ldquotầngrdquo tức nhiều

ldquocotildeirdquo cao thấp khaacutec nhau trong cảnh giới Địa Ngục vagrave trong

cảnh giới Thiecircn Thần vagrave Trời

116 Con đường của chuacuteng ta

bull Nếu loagravei quỷ thần A-tu-la (asuras) được taacutech riecircng ra

thagravenh một (đơn vị) cotildei hiện hữu riecircng biệt vagrave caacutec tầng địa

ngục được gom chung thagravenh một cotildei thigrave tổng cộng coacute 04

cotildei thuộc cảnh giới xấu [Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷ vagrave A-

tu-la] 07 cotildei Dục giới phuacutec lagravenh [gồm 1 cotildei dục giới lagrave cotildei

Người vagrave 06 cotildei dục giới của Thiecircn thần) 16 cotildei Trời Sắc

Giới vagrave 04 cotildei Trời Vocirc Sắc Giới

Tổng cộng Coacute 31 Cotildei hiện hữu magrave con người (vagrave chuacuteng

sinh) coacute thể bị hay được taacutei sinh về đoacute ngay sau khi từ giatilde

kiếp sống hiện tại

Chẳng hạn ở cảnh giới địa ngục coacute đến 168 ldquotầngrdquo đại địa

ngục vagrave tiểu địa ngục khaacutec nhau tugravey theo mức độ Nghiệp aacutec

nặng nề magrave chuacuteng sinh bị rơi rớt vagrave đagravey đọa vagraveo đoacute

Cograven trecircn cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời coacute rất nhiều cotildei

Trời khaacutec nhau tugravey theo mức độ do Nghiệp thiện lagravenh magrave

chuacuteng sinh được taacutei sinh về đoacute gồm coacute 06 Cotildei Trời Dục

Giới 16 Cotildei Trời Sắc Giới vagrave 04 Cotildei Trời Vocirc Sắc Giới

Để dễ higravenh dung bạn coacute thể liecircn-tưởng đến một cotildei lagrave

ldquocotildei Ngườirdquo trecircn traacutei đất magrave chuacuteng ta đang sống gồm 193

nước trải dagravei trecircn 07 đại lục địa Nếu chuacuteng ta may mắn

được sống trong những đất nước văn minh thanh bigravenh vagrave

khiacute hậu ocircn hogravea thigrave đoacute lagrave một điều phuacutec lagravenh so với việc phải

sống trong những đất nước lạc hậu đầy chiến tranh vagrave khiacute

hậu khắc nghiệt đoacutei nghegraveo vagrave bệnh tật Những đất nước trecircn

traacutei đất vagrave mức độ dễ sống vagrave khoacute sống khaacutec nhau thậm chiacute

quaacute checircnh lệch nhau thigrave cũng giống như những ldquocotildeirdquo khaacutec

nhau trecircn cảnh giới trecircn Trời hay những ldquocotildeirdquo khaacutec nhau

trong cảnh giới dưới địa ngục vậy

Vigrave vậy coacute thể noacutei rằng bất kỳ một cotildei Trời nagraveo đoacute (trong

26 cotildei thuộc cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời) lagrave chắc chắn sẽ

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 117

tốt đẹp hơn vagrave phuacutec lagravenh hơn bất cứ quốc gia nagraveo trecircn traacutei

đất cotildei người

Vagrave ngược lại coacute thể hiểu bất kỳ một ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo

nagraveo đoacute (trong 168 ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo) của cảnh giới địa ngục

cũng chắc chắn lagrave kinh khủng hơn đagravey đọa hơn vagrave toagraven lagrave

đau khổ hơn bất kỳ xứ sở nagraveo trecircn traacutei đất

Vigrave vậy ở nơi đacircu đời sống hay mocirci trường sống coacute sự tagraven

bạo độc tagravei aacutep bức vagrave đagravey đọa quaacute khốc liệt với con người

thigrave người ta hay gọi lagrave ldquođịa ngục trần gianrdquo

Khi noacutei về đời sống Thacircn-Tacircm của con người Đức Phật

thường noacutei một caacutech ẩn dụ về những ldquocảnh giớirdquo coacute nghĩa

lagrave những tigravenh trạng hạnh phuacutec hay đau khổ khaacutec nhau của

con người tugravey theo hoagraven cảnh của mỗi người

-Viacute dụ một người đang phải chịu tật nguyền đau đớn

hoặc tinh thần khủng hoảng thigrave người đoacute đatilde giống như đang

chịu cảnh địa ngục

-Những người khocircng cograven lẽ sống gigrave chỉ biết nằm chờ đến

bữa ăn vagrave sống để ăn thigrave chẳng khaacutec nagraveo sống như cảnh suacutec

sinh

-Những người quaacute tham lam luocircn luocircn tham muốn thegravem

khaacutet magrave chẳng bao giờ được thỏa matilden dugrave đatilde coacute đầy đủ thigrave

được cho lagrave giống như loagravei ngạ quỷ luocircn luocircn cảm thấy đoacutei

thiếu vagrave đau khổ vigrave thegravem khaacutet

-Người luocircn luocircn coacute maacuteu sacircn giận ganh tị chiến tranh

tranh dagravenh quyền lực vagrave của cải thigrave tacircm cũng chẳng khaacutec

nagraveo loagravei quỷ thần dị dạng A-tu-la luocircn luocircn sống với tacircm

sacircn hận thugrave hằn vagrave hiếu chiến

118 Con đường của chuacuteng ta

-Vagrave những ai được sinh ra đẹp đẽ vagrave giagraveu sang coacute thể

được gọi lagrave đang sống sung sướng như ở cotildei thiecircn thần hay

thiecircn đagraveng Cotildei thiecircn thần dường như lagrave mơ ước của Viacute dụ

những ngocirci sao thể thầu hết mọi người bởi vậy khi những

tagravei tử điện ảnh nổi tiếng sống trong nhagrave cao cửa đẹp vagrave luocircn

coacute hagraveng triệu người hacircm mộ hay lsquotocircn thờrsquo thigrave những người

hacircm mộ đoacute gọi họ lagrave những lsquothiecircn thầnrsquo

Rotilde ragraveng lagrave những cotildei thấp xấu như Địa Ngục Ngạ Quỷ

Suacutec Sinh Quỷ Thần dị dạng lagrave đầy đau khổ vagrave hagravenh hạ Vagrave

những cotildei Thiecircn thần vagrave Trời trecircn tiecircn cảnh lagrave đầy phuacutec

lagravenh vagrave sung sướng

-Tuy nhiecircn Đức Phật noacutei rằng ở những cotildei thấp xấu đoacute

chuacuteng sinh khoacute magrave lagravem được một việc cocircng đức nagraveo để tiacutech

lũy Nghiệp tốt được Những chuacuteng sinh ở trong những cotildei

thấp xấu bị đọa đagravey như vậy thigrave chỉ lo chịu đựng mọi đau

khổ hagravenh hạ chứ khocircng cograven thời gian hay cơ hội lagravem

chuyện phuacutec đức nagraveo (Khi đatilde bị ở trong cảnh giới Địa ngục

hay Suacutec sinh thigrave coacute lagravem cocircng đức cũng chẳng coacute điều gigrave để

lagravem Vagrave tacircm thức của chuacuteng sinh đang bị ở trong cotildei địa

ngục vagrave suacutec sinh cũng khoacute magrave khởi sinh một triacute tuệ căn bản

nagraveo để magrave lagravem chuyện cocircng đức Thời gian bị ở trong

những cotildei đoacute thật lagrave dagravei khocircng thể nghĩ bagraven vigrave khoacute magrave tạo

ra được nghiệp tốt nagraveo để chuyển hoacutea taacutei sinh vagraveo những

cảnh giới tốt hơn)

-Trong khi đoacute những chuacuteng sinh ở những cotildei bồng lai

của Thiecircn thần vagrave Trời thigrave chỉ lo hưởng thụ sung sướng

khocircng cograven bị đau khổ cho necircn họ cũng chẳng rảnh rang để

suy tư hay nghĩ nhiều đến những việc cocircng đức Ở những

cotildei phuacutec lagravenh sung sướng đoacute những thiecircn thần cũng khocircng

nhigraven thấy được những lẽ vocirc-thường vagrave biến-đổi nhanh

choacuteng như ở trong cotildei Người

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 119

-Như vậy chỉ cograven cotildei Người lagrave coacute đủ hai bản chất Khổ vagrave

Sướng lagrave thiacutech hợp để học tập vagrave thực hagravenh giaacuteo phaacutep của

Đức Phật Hơn nữa chỉ coacute ở cotildei Người thigrave tất cả chuacuteng sinh

mới coacute cơ hội lagravem những hagravenh động cocircng-đức lagravem những

việc tốt lagravem người tốt vagrave nhờ đoacute tiacutech lũy Nghiệp tốt

Những Nghiệp tốt sẽ lagrave những hagravenh trang cho những chuyến

đi sau nagravey sau khi từ giatilde cotildei Người vagrave cũng nhờ vậy mới

mong coacute ngagravey giải thoaacutet hoagraven toagraven

Tuy nhiecircn Đức Phật coacute kể rằng coacute những chuacuteng sinh lagrave

thiecircn thần ở những cotildei Trời cũng cố gắng thực hagravenh giaacuteo

phaacutep của Đức Phật vagrave đatilde coacute thể chứng ngộ Niết-bagraven Vigrave

vậy Đức Phật đatilde cố gắng khuyecircn dạy mọi người hatildey nỗ lực

tu tập lagravem những điều tốt lagravenh để tiacutech lũy Nghiệp tốt Đoacute lagrave

cơ hội để được taacutei sinh về những cotildei lagravenh đaacuteng quyacute đoacute

Cho dugrave những cảnh giới (gồm 31 cotildei hiện hữu) coacute thực

sự tồn tại trong vũ trụ hay khocircng hoặc đoacute chỉ lagrave những

trạng thaacutei tacircm của từng chuacuteng sinh thigrave vấn đề đoacute cũng

khocircng quan trọng Điều quan trọng lagrave chuacuteng ta theo nguyecircn

lyacute khoa học của Phật giaacuteo đoacute lagrave sống tốt thigrave sẽ tạo Nghiệp

tốt vagrave nhờ đoacute bạn coacute quyền hy vọng sẽ được taacutei sinh về

những cotildei phuacutec lagravenh sau khi chết

Mục điacutech trước sau của caacutec Phật tử lagrave phải được về cotildei

lagravenh traacutenh được những cotildei thấp xấu đầy đau khổ vagrave đọa đagravey

kinh khủng như cảnh Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷhellip

Cograven đối với mục tiecircu tột-cugraveng lagrave giải thoaacutet khỏi vograveng taacutei

sinh luacircn hồi thigrave chỉ khi chuacuteng ta được ở trong những cotildei

lagravenh thigrave mới coacute thể tiếp tục lagravem việc tốt lagravenh vagrave thực hagravenh

Phật Phaacutep thigrave mới mong coacute ngagravey đạt đến Niết-bagraven sự giải

thoaacutet hoagraven toagraven khỏi luacircn hồi sinh tử

120 Con đường của chuacuteng ta

(18) Khi đạo Phật được truyền baacute sang những nước

phương Tacircy rất nhiều người phương Tacircy đatilde theo Đạo

Phật Điều đoacute coacute đuacuteng như vậy khocircng

Riecircng ở Mỹ con số người thực sự thực hagravenh theo Phật

giaacuteo vẫn cograven iacutet Giaacuteo sư Seymour Lachman đồng taacutec giả

của quyển saacutech nổi tiếng ldquoMột quốc Gia Becircn Dưới Chuacuteardquo

(One Nation Under God) ước lượng khoảng 800000 người

lagrave Phật tử ở Mỹ Tuy nhiecircn những nhagrave nghiecircn cứu Phật

giaacuteo thigrave cho rằng con số đoacute coacute thể lagrave nhiều hơn 4-5 lần nếu

tiacutenh cả con số những người theo đạo Phật nhập cư liecircn tục

từ những nước Đocircng Nam Aacute vagrave Đocircng Aacute

Số người theo đạo Phật ở chacircu Acircu khoảng 4 triệu người

chủ yếu ở caacutec nước Đức Phaacutep Anh Yacute

Số người theo đạo Phật ở chacircu Uacutec cũng khaacute nhiều vagrave

tăng nhanh Thống kecirc năm 2011 cho biết coacute khoảng

529000 người Uacutec theo đạo Phật trong tổng dacircn số khoảng

215 triệu người con số Phật tử tăng nhanh từ khoảng 21

dacircn số lecircn gần 25 dacircn số trong năm năm cuối

Coacute rất nhiều danh nhacircn rất nổi tiếng ở những nước Acircu

Mỹ đatilde theo đạo Phật hoặc đatilde chuyển từ đạo của họ qua đạo

Phật Trong số đoacute coacute nhiều người nổi tiếng nhất trong lĩnh

vực của migravenh trecircn thế giới magrave bạn coacute thể đatilde dễ dagraveng biết

đến từ lacircu Viacute dụ như

William Ford Jr Chủ hatildeng xe hơi Ford

Steve Jobs Chủ tịch hatildeng maacutey tiacutenh Apple Inc

Tiger Woods Nhagrave vocirc địch gocircn thế giới

Richard Gere Tagravei tử điện ảnh

Harrison Ford Tagravei tử điện ảnh

Orlando Bloom Tagravei tử điện ảnh

Keanu Reeves Tagravei tử điện ảnh

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 121

Uma Thurman Tagravei tử điện ảnh

Oliver Stone Đạo diễn điện ảnh

Tina Turner Ca sĩ nhạc Pop

Adam Yauch Ca sĩ nhạc Pop

Herbie Hancock Nhạc sĩ nhạc Jazz

Roberto Baggio Cầu thủ boacuteng đaacute Yacute

Phil Jackson Cầu thủ boacuteng rỗ NBA

Marshall Cty Marshall Goldsmith Partners

Goldsmith

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Bạn cũng coacute thể đọc thecircm một bagravei viết rất hay về bối

cảnh Phật giaacuteo ở Hollywood vagrave Hoa Kỳ trecircn trang www

unboundintrasuntcnjeduarchiveslifestyleoldbuddha với

tựa đề ldquoNhững Ngocirci Sao Lagrave Phật Tửrdquo

(19) Bạn vẫn cograven nhiều cacircu hỏi muốn được trả lời

Nếu bạn vẫn cograven nhiều thắc mắc về yacute nghĩa vagrave giaacuteo lyacute

Phật giaacuteo vagrave việc thực hagravenh đạo Phật xin bạn hatildey tigravem đọc

một quyển saacutech về vấn đaacutep theo từng đề mục rất hay coacute tecircn

lagrave ldquoNhững Hỏi Đaacutep Hayrdquo (Good Question Good Answer)

của ngagravei S Dhammika Quyển saacutech nagravey đatilde được dịch ra

nhiều ngocircn ngữ vagrave cũng coacute bản dịch ra tiếng Việt của cư sĩ

Phạm Kim Khaacutenh vagrave TS Bigravenh Anson mang tecircn ldquoPhật Phaacutep

Vấn Đaacuteprdquo

Bạn coacute thể tham khảo thecircm quyển ldquoVấn Đaacutep về Phật

giaacuteordquo được biecircn soạn bởi cugraveng người viết do cugraveng nhagrave xuất

bản ấn hagravenh 2012 cugraveng với quyển saacutech nagravey

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 85

(1) Coacute phải Nghiệp giải thiacutech tại sao coacute quaacute nhiều sự khaacutec

biệt giữa mọi người xung quanh ta

Mọi người luocircn luocircn thắc mắc vigrave sao mọi người luocircn

khaacutec nhau khi sinh ra vậy đacircu lagrave lẽ cocircng bằng trong cuộc

sống Tại sao mọi người sinh ra khocircng giống nhau khocircng

đồng đẳng với nhau (Phụ Lục 15)

Người đời thường ca thaacuten vagrave phacircn bua với những cacircu hỏi

như tại sao một người sinh ra khỏe mạnh người khaacutec lại

sinh ra ốm yếu Tại sao coacute người lại sống vui sướng hay coacute

tuổi thọ rất cao trong khi người khaacutec thigrave sống khổ cực hay

chết yểu vigrave tai nạn

Những người theo Phật khocircng tin những điều trecircn lagrave do

sự sắp xếp của một đấng tạo hoacutea siecircu nhiecircn Phật giaacuteo tin

rằng những sự việc xảy ra cho mỗi người chiacutenh lagrave do

Nghiệp vagrave quy luật Nhacircn-Quả chi phối một caacutech tự nhiecircn

Chiacutenh vigrave mọi người đatilde tạo những Nghiệp khaacutec nhau necircn

mọi người khaacutec nhau rất nhiều từ khi sinh ra cho đến khi

sống trong kiếp sống nagravey

Đức Phật đatilde tigravem ra quy luật Nghiệp hoạt động theo

nguyecircn lyacute nhacircn-quả Tức lagrave mọi sự việc xảy ra trong đời

chuacuteng ta đều lagrave do taacutec động của những hagravenh động tạo

nghiệp trước đoacute coacute thể trước đoacute vagravei giacircy vagravei giờ vagravei ngagravey

vagravei năm vagravei chục năm hay lagrave từ kiếp trước Đến khi gặp đủ

điều kiện (duyecircn) thigrave Nghiệp quả xảy ra Trecircn thế gian mọi

sự đều coacute nguyecircn nhacircn của noacute

Vigrave caacutech đacircy vagravei phuacutet anh chạy xe ngược chiều necircn bacircy

giờ anh đang bị tạm giam bởi cảnh saacutet Cũng coacute thể vigrave caacutech

đacircy vagravei chục năm anh đatilde tocircng chết người rồi bỏ chạy necircn

ngagravey hocircm nay anh đang bị cảnh saacutet bắt giam vigrave họ mới điều

tra ra anh Nghiệp anh gacircy ra thigrave bacircy giờ anh nhận latildenh hậu

86 Con đường của chuacuteng ta

quả Đoacute lagrave quy luật Nghiệp Vigrave anh gacircy ra những hagravenh động

đoacute necircn taacutec động của noacute dẫn đến hậu quả lagrave đang bị giam luacutec

nagravey Đoacute lagrave nguyecircn tắc của quy luật nhacircn-quả

Đức Phật đatilde necircu ra những viacute dụ theo quy tắc nhacircn-quả về

Nghiệp vagrave Nghiệp quả Nhưng Đức Phật cũng khuyecircn

khocircng necircn truy tigravem Nghiệp quaacute khứ vigrave coacute những Nghiệp coacute

thể thấy được (nhatilden tiền) vagrave coacute những Nghiệp coacute thể khocircng

thấy được Vigrave sao Vigrave Nghiệp thigrave trugraveng trugraveng quaacute nhiều bởi

vigrave mỗi một giacircy trong quaacute khứ hay trong hiện tại chuacuteng ta

suy nghĩ chuacuteng ta hagravenh động chuacuteng ta noacutei ra bao nhiecircu

điều gigrave thigrave tạo ra chừng ấy Nghiệp Vigrave vậy Đức Phật đatilde noacutei

ldquoNghiệp lagrave một trong những vấn đề khocircng thể nghĩ bagravenrdquo

Vậy chuacuteng ta phải lagravem sao Một khi Nghiệp của chuacuteng ta

lagrave ldquokhocircng thể nghĩ bagravenrdquo Cacircu trả lời lagrave chuacuteng ta chỉ necircn

biết trong cuộc sống hiện-tại chuacuteng ta hatildey cố gắng lagravem toagraven

những điều tốt đẹp tạo toagraven những Nghiệp tốt lagravenh Hatildey

lagravem người tốt để coacute những hậu quả tốt lagravenh để coacute được

cuộc sống tốt lagravenh trong hiện tại vagrave tương lai theo quy luật

của Nghiệp vagrave nguyecircn lyacute nhacircn quả

(2) Nếu chuacuteng ta khocircng thể nhớ gigrave về những kiếp quaacute

khứ thigrave tại sao trong kiếp sống nagravey chuacuteng ta phải chịu

nhận latildenh những điều sai traacutei magrave chuacuteng ta đatilde lagravem trong

quaacute khứ Như vậy coacute cocircng bằng khocircng

Chuacuteng ta phải luocircn ghi nhớ rằng Nghiệp (kamma) khocircng

phải lagrave một hệ thống thưởng phạt Đơn giản Nghiệp lagrave một

nguyecircn lyacute tự nhiecircn những hagravenh động cố yacute của chuacuteng ta

(nguyecircn nhacircn) sẽ tạo ra những taacutec động (kết quả) nagraveo đoacute

trong những điều kiện (duyecircn) nagraveo đoacute

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 87

Một người uống rượu say bước đi vagrave teacute ngatilde xuống

mương nước Bị gatildey chacircn Cho dugrave ngagravey sau đoacute anh ta

khocircng nhớ gigrave về việc migravenh bị teacute bị thương như thế nagraveo

nhưng anh ta vẫn phải chịu hậu-quả lagrave gatildey chacircn đau

đớnhellipvigrave hagravenh động uống rượu teacute ngatilde của migravenh

Cũng giống như viacute dụ trước đacircy Nghiệp cũng giống như

hạt giống Nếu bạn trồng giống cacircy taacuteo thigrave noacute sẽ lớn lecircn lagrave

cacircy taacuteo Nếu bạn gieo hột xoagravei thigrave noacute sẽ lớn lecircn lagrave cacircy xoagravei

Đoacute chỉ lagrave nguyecircn lyacute của quy luật Nhacircn vagrave Quả

Vigrave vậy ldquosự cocircng bằngrdquo vagrave ldquosự khocircng nhớrdquo trong cacircu hỏi

trecircn đacircy khocircng phải lagrave những yếu tố của Nghiệp Quy luật

Nghiệp theo nguyecircn tắc nhacircn-quả thể hiện cho tất cả mọi

con người vagrave sự vật

(3) Nếu coacute taacutei sinh tại sao con người khocircng nhớ lại được

kiếp sống quaacute khứ của migravenh

Đacircy lagrave một cacircu hỏi hay tuy nhiecircn cacircu trả lời cũng thật lagrave

đơn giản Những triacute nhớ hay kyacute ức về kiếp sống quaacute khứ

của chuacuteng ta nằm rất sacircu trong tagraveng thức (vocirc thức) của

chuacuteng ta Trong khi bản thacircn chuacuteng ta thường khocircng thể

nhớ nổi những gigrave migravenh đatilde lagravem trong ngagravey nagravey của thaacuteng

trước bởi vigrave tacircm của chuacuteng ta khocircng được trong sạch

khocircng được tu dưỡng vagrave tĩnh lặng Đầu oacutec của chuacuteng ta

khocircng bao giờ đủ minh mẫn để nhớ mặc dugrave chuacuteng ta hay

dugraveng từ lsquominh mẫnrsquo để chỉ sự saacuteng suốt vagrave thocircng minh của

chuacuteng ta

Viacute dụ lặp lại lagrave rất iacutet trong chuacuteng ta coacute thể nhớ chiacutenh xaacutec

những gigrave migravenh đatilde lagravem vagraveo cugraveng ngagravey của thaacuteng trước Tuy

nhiecircn những nghiecircn cứu khoa học cho thấy rotilde rằng trẻ em

88 Con đường của chuacuteng ta

với bản tacircm vẫn cograven trong sạch vagrave iacutet vẫn đục coacute thể nhớ

được rất nhiều thậm chiacute một số coacute thể nhớ kiếp trước của

migravenh

Nếu bạn nghĩ được như vậy thigrave bạn sẽ hiểu tại sao coacute rất

nhiều đứa trẻ chưa bao giờ nghe nhạc nhưng sau khi lọt

lograveng một thời gian đatilde trở thagravenh thần đồng về acircm nhạc Coacute

những đứa trẻ chưa bao giờ học mocircn toaacuten cao cấp đoacute

nhưng vẫn giải được những bagravei toaacuten đoacute Đoacute lagrave thức nhớ lại

kiếp sống quaacute khứ theo Nghiệp dẫn taacutei sinh Hai đứa trẻ coacute

thể lagrave một nhạc sư vagrave một giaacuteo sư trong kiếp quaacute khứ

Những nhagrave baacutec học phương Tacircy thường dugraveng phương

phaacutep thocirci miecircn để trị liệu tacircm lyacute cho rất nhiều bệnh nhacircn vagrave

nhiều bệnh nhacircn đatilde coacute thể hồi nhớ lại những kiếp trước của

migravenh trong quaacute trigravenh thocirci miecircn khi tacircm khocircng bị can thiệp

bằng những đối tượng trần cảnh becircn ngoagravei

Tương tự vậy nhiều thiền sư coacute tacircm được tu dưỡng nhờ

vagraveo việc thiền tập đến mức độ đạt định thacircm cao được cho

lagrave cũng coacute khả năng hồi tưởng lại kiếp sống quaacute khứ Người

nổi bật nhất coacute khả năng nagravey bằng quaacute trigravenh hagravenh thiền

chiacutenh lagrave Đức Phật Đức Phật coacute thể nhớ vagrave thấy lại tất cả

kiếp sống trong quaacute khứ của migravenh vagrave của người khaacutec khi

tacircm đatilde hoagraven toagraven trong sạch vagrave khocircng cograven bất kỳ ocirc nhiễm

nagraveo

Vigrave vậy cacircu hỏi nagravey được đặt ra thigrave đatilde như cacircu trả lời Vigrave

sao Vigrave muốn tập trung muốn nhớ thigrave tacircm triacute chuacuteng ta phải

trong sạch thanh tịnh Tacircm chuacuteng ta bị vocirc minh che mờ bị

cảnh trần vagrave ldquotham sacircn sirdquo vẫn đục che lấp bị những vấn đề

ldquocơm aacuteo gạo tiềnrdquo hagraveng ngagravey lagravem rối triacute Thậm chiacute đa số

trong chuacuteng ta cograven chưa bao giờ dagravenh thời gian để nghĩ đến

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 89

những điều thiện tốt chưa một lần ngồi xuống để tacircm an

nghỉ vagrave hagravenh thiền

(4) Nếu chuacuteng ta khocircng thể biết gigrave về kiếp sau vậy cần gigrave

phải lo lắng về noacute

Người Anh noacutei ldquoNgagravey mai khocircng bao giờ đếnrdquo Thật

vậy caacutei ldquongagravey mairdquo lagravem sao ai biết được chắc chắn noacute sẽ

chiacutenh xaacutec như thế nagraveo Cho dugrave những dự tiacutenh vagrave hoạch định

vagrave quy luật Nghiệp lagrave coacute thể dự đoaacuten được phần nagraveo nhưng

khocircng ai trong chuacuteng ta biết được chiacutenh xaacutec điều gigrave sẽ xảy

ra cho ldquongagravey mairdquo đoacute vigrave cograven rất nhiều điều kiện (duyecircn) taacutec

động đến

Tuy nhiecircn hoạch định để phograveng traacutenh cho một ldquongagravey

mairdquo khả dĩ như vậy lagrave điều mang tiacutenh ldquotraacutech nhiệmrdquo cần

phải lagravem Chuacuteng ta khocircng thể cứ ngồi nhigraven coi ngagravey mai sẽ

ra sao Đoacute lagrave thaacutei độ hơi iacutech kỷ vocirc tacircm vagrave thiếu traacutech

nhiệm

Cứ giống như những bậc cha mẹ iacutech kỷ tiecircu xagravei tất cả

những gigrave coacute được magrave khocircng hề nghĩ đến việc để lại một

chuacutet gigrave cho ngagravey mai của những đứa con thơ dại Họ khocircng

cần biết ngagravey mai của những đứa trẻ sẽ như thế nagraveo Cha mẹ

coacute traacutech nhiệm thường lagravem mọi caacutech để chuẩn bị cho tương

lai tốt đẹp nhất coacute thể cho con migravenh cho dugrave họ coacute thể khocircng

cograven sống đến luacutec đoacute để chứng kiến tương lai của con migravenh

coacute giống như migravenh hoạch định hay khocircng Chuacuteng ta cũng

cần phải nghĩ về tương lai vagrave về kiếp sau của chuacuteng ta

theo caacutech nghĩ như vậy

Những kinh điển Phật giaacuteo coacute ghi lại chuyện những

chuacuteng sinh ở cotildei Trời vagrave cả một số chuacuteng sinh bị taacutei sinh

90 Con đường của chuacuteng ta

vagraveo cotildei thấp xấu họ coacute khả năng nhớ lại những kiếp quaacute

khứ của migravenh nhớ lại những hagravenh động họ đatilde lagravem những

Nghiệp họ đatilde tạo ra vagrave ldquochiacutenh những Nghiệp đoacute đatilde dẫn dắt

họ đến những cảnh taacutei sinh đoacuterdquo Điều đoacute lagrave một trong những

dấu hiệu coacute yacute nghĩa động viecircn chuacuteng ta hatildey tiacutech cực cố gắng

lagravem những điều tốt nhất coacute thể trong kiếp sống hiện tại

Phật giaacuteo khuyecircn mọi người hatildey lagravem điều tốt nhất ldquoHatildey

lagravem người tốtrdquo để mang lại kết quả tốt nhất cho kiếp sống

tiếp theo cho dugrave ở kiếp sau chuacuteng ta coacute thể khocircng biết rằng

hậu-quả tốt đẹp của kiếp sau lagrave do kiếp nagravey tạo taacutec magrave

thagravenh Việc coacute biết hay khocircng biết về kiếp sống quaacute khứ hay

kiếp sống tương lai khocircng giải quyết vấn đề ở đacircy (Phụ

Lục 16)

Vấn đề lagrave yacute thức traacutech nhiệm của chuacuteng ta Cũng như

chuacuteng ta khocircng cần phải được biết rotilde con caacutei chuacuteng ta sẽ

sung sướng hay khổ sở ra sao trong tương lai thigrave chuacuteng ta

mới hoạch định vagrave lo lắng cho tương lai của chuacuteng Chuacuteng

ta phải lagravem vigrave traacutech nhiệm vagrave vigrave mọi sự ldquotốt đẹp hơnrdquo cho

tương lai

Vigrave yacute nghĩa cứu caacutenh theo lyacute nhacircn-quả nagravey coacute thể lagravem an

ủi lograveng người hiện tại như vậy necircn những người theo Phật

thường hay noacutei với nhau rằng ldquoNếu bạn muốn biết kiếp

sống trước đacircy của migravenh hatildey nhigraven vagraveo kiếp nagravey của bạn

Nếu bạn muốn biết kiếp sau của migravenh hatildey nhigraven vagraveo kiếp

nagravey của bạnrdquo

Kiếp nagravey lagrave kết quả của những gigrave trong kiếp trước bạn đatilde

lagravem Kiếp sau lagrave kết quả của những gigrave bạn đatilde lagravem trong kiếp

nagravey

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 91

Hiện tại lagrave con của quaacute khứ vagrave lagrave mẹ của tương lai Nếu

coacute những bậc cha mẹ tốt trong hiện tại thigrave coacute thể coacute một đời

sống tinh thần vagrave vật chất phuacutec lagravenh cho con caacutei trong tương

lai Đời sống của chiacutenh chuacuteng ta ở kiếp nagraveo ở giacircy phuacutet

nagraveo ở nơi đacircu cũng mang bản chất tương tự như vậy

(5) Coacute bằng chứng khoa học nagraveo chứng tỏ coacute sự taacutei sinh

Coacute rất nhiều trường hợp nghiecircn cứu đatilde chứng minh nhiều

người lớn vagrave trẻ em đatilde nhớ lại kiếp trước của migravenh Cũng

coacute rất nhiều trường hợp tuy khocircng thocircng qua nghiecircn cứu

khoa học nhưng mang tiacutenh giai thoại được thuật lại bởi rất

nhiều người vagrave nguồn tin đaacuteng tocircn trọng ở những nước

phương Đocircng

Phương Đocircng vagrave phương Tacircy ngagravey nay vẫn liecircn tục

nghiecircn cứu về sự hồi nhớ kiếp quaacute khứmdashĐoacute lagrave bằng chứng

chứng minh coacute sự ldquotaacutei sinhrdquo

Viacute dụ Carol Bowman người chủ xướng một trung tacircm

khoa học vagrave diễn đagraven rất lớn mang tecircn ldquoTrung Tacircm Nghiecircn

Cứu Tiền Kiếp Ở Trẻ Emrdquo (wwwchildpastlivesorg) đatilde viết

một quyển saacutech về nhiều đứa trẻ đatilde coacute khả năng nhớ lại

kiếp quaacute khứ của migravenh Đoacute khocircng phải lagrave những quyển saacutech

về đề tagravei tocircn giaacuteo hay tacircm linh magrave lagrave saacutech về nghiecircn cứu

khoa học dựa vagraveo những cocircng trigravenh nghiecircn cứu cocircng phu

trecircn hagraveng trăm đứa trẻ

Giaacuteo sư Ian Stevenson lagrave giaacutem đốc Khoa Nghiecircn Cứu

Cảm Nhận ở đại học University of Virginia Hoa Kỳ đatilde thực

hiện rất nhiều nghiecircn cứu hagraven lacircm vagrave khoa học hơn 3000

người coacute khả năng nhớ lại kiếp trước của migravenh

(wwwmedicine virginiaEduclinical)

92 Con đường của chuacuteng ta

Một số những nhagrave khoa học rất nổi tiếng trong việc

nghiecircn cứu đề tagravei con người hồi nhớ lại tiền kiếp magrave bạn coacute

thể tham khảo như lagrave

Tiến sĩ Jim Tucker

(wwwenlightennextorgmagazinebiosjim-tucker)

Tiến sĩ Raymond Moody (wwwlifeafterlifecom)

Thomas Shroder (wwwbookssimonandschustercom)

Đoacute lagrave những cocircng trigravenh nghiecircn cứu đầy thuacute vị vagrave những

bằng chứng đầy thuyết phục magrave ai cũng necircn quan tacircm

Hagraveng ngagraven kết quả hiện đại vagrave khoa học như vậy chứ chưa

cần tiacutenh hagraveng ngagraven hiện tượng được chứng kiến được ở

những xứ sở khaacutec đatilde chứng minh sự coacute-thật của những kiếp

sống trước của những người đang sống trong hiện tại Noacutei

caacutech khaacutec khoa học đatilde chứng minh rằng coacute sự taacutei sinh

Henry Ford người saacuteng lập Hatildeng xe hơi Ford

Cocircng việc lagrave vocirc dụng nếu chuacuteng ta khocircng thể dugraveng

kinh nghiệm đoacute trong kiếp sống khaacutec

Thiecircn tagravei lagrave kết quả của những kinh nghiệm lacircu dagravei

trong nhiều kiếp quaacute khứ

Về điều nagravey tocirci luocircn chắc chắn chuacuteng ta đang ở đacircy vigrave

một mục điacutech

Chuacuteng ta sẽ liecircn tục Tacircm triacute vagrave kyacute ức chuacuteng lagrave bất

diệtrdquo

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 93

(6) Phật giaacuteo coacute macircu thuẫn vagrave xung đột với khoa học hiện

đại khocircng

Trong tất cả những tocircn giaacuteo thigrave giaacuteo lyacute Phật giaacuteo dường

như khocircng coacute xung đột đaacuteng kể nagraveo với những khaacutem phaacute vagrave

phaacutet minh của khoa học Phật giaacuteo cũng khocircng tạo ra những

thần thaacutenh biacute ẩn hay những thế lực siecircu nhiecircn nagraveo để giải

thiacutech những trật tự vagrave nguyecircn lyacute vận hagravenh của thế giới

Khoa học chứng minh vagrave chủ trương theo học thuyết

Tiến Hoacutea thigrave cũng hoagraven toagraven giống như học thuyết Vocirc

Thường của Phật giaacuteo Tương tự vậy cugraveng với những bằng

chứng hoacutea thạch vagrave caacutech tiacutenh tuổi carbon về địa chất học

khảo cổ học hiện đại đatilde coacute thể tiacutenh được tuổi của traacutei đất

khoảng 45 tỷ năm (httpviwikipediaorgtuổi traacutei đất)

Khaacutem phaacute nagravey cũng giống với những lời giảng của Đức

Phật về tuổi traacutei đất lagrave một đại kiếp (eon) tức lagrave một khoảng

thời gian gần như khocircng thể đếm được như vậy

Đặc biệt caacutech tiacutenh vagrave khaacutei niệm thời gian của Đức Phật

trong mối tương quan với vũ trụ hầu như rất đuacuteng với khoa

học hiện đại Phật giaacuteo đưa ra caacutech tiacutenh thời gian của vũ trụ

theo đại kiếp (kappa) tức những khoảng thời gian khocircng thể

nagraveo đếm được Để giải thiacutech những quatildeng thời gian đoacute Đức

Phật đatilde dugraveng viacute dụ lagrave nếu lấy một miếng vải lụa rồi mỗi

một trăm năm (100 năm) đến lau chugravei một traacutei nuacutei một lần

Cho đến khi nagraveo traacutei nuacutei đoacute bị chugravei mograven hết thigrave khoảng thời

gian đoacute coacute thể gọi lagrave một đại kiếp (kappa) Thuyết vũ trụ

nagravey của Phật giaacuteo gần giống với caacutech tiacutenh của khoa học

Khoa học tiacutenh rằng tuổi của vũ trụ lagrave vagraveo khoảng 137 tỷ

năm một khoảng thời gian chuacuteng ta khocircng bao giờ ngồi

đếm hết được Nếu chuacuteng ta chỉ ngồi đếm liecircn tục từ 1 cho

94 Con đường của chuacuteng ta

đến con số 137 tỷ đoacute thigrave chắc cuộc đời của chuacuteng ta cũng

đatilde đi qua rồi (httpviwikipedia org Tuổi vũ trụ)

Đức Phật cũng đatilde noacutei nhiều về vũ trụ chẳng hạn vũ trụ

bao gồm vocirc vagraven những vigrave sao vagrave hệ Thiecircn Hagrave vagrave thế giới

của chuacuteng ta chỉ lagrave một hạt bụi so với vũ trụ vocirc biecircn đoacute Vagraveo

thời hiện đại nhờ vagraveo khoa học vũ trụ thiecircn văn học vệ

tinh vagrave những kiacutenh viễn vọng chuacuteng ta hoagraven toagraven coacute thể

quan saacutet hagraveng tỷ tỷ vigrave sao vagrave hagraveng tỷ hệ Ngacircn Hagrave trong vũ

trụ

Đức Phật cũng khocircng bao giờ noacutei traacutei đất hay thế giới của

chuacuteng ta được tạo ra bởi một thaacutenh thần hay một đấng saacuteng

tạo nagraveo vagrave con người cũng khocircng được tạo ra bởi đấng saacuteng

tạo đoacute Điều đoacute cho thấy rằng caacutech đacircy hơn 2550 năm Đức

Phật đatilde quan saacutet vagrave miecircu tả đuacuteng đắn về vũ trụ cũng như vị

triacute của traacutei đất trong vũ trụ

Một điều thuacute vị hơn lagrave Đức Phật đatilde mocirc tả vũ trụ luocircn co

giatilden vagrave những chu kỳ co giatilden keacuteo dagravei trong khoảng thời

gian dagravei bằng cả một đại kiếp Điều nagravey đuacuteng như lời tiecircn

đoaacuten cho Học Thuyết Vũ Trụ Dao Động đatilde được chứng

minh sau 2500 năm

Một viacute dụ khaacutec trong một bagravei thuyết giảng (kinh) Đức

Phật cầm ly nước trong tay vagrave bảo rằng coacute vocirc số chuacuteng sinh

vi trugraveng đang ở trong ly nước Lagrave một khoảng thời gian thật

dagravei kể từ luacutec đoacute dường như khocircng mấy ai hiểu gigrave về lời dạy

đoacute của Phật cho đến sau nagravey vagrave hocircm nay chuacuteng ta coacute thể

nhigraven qua kiacutenh hiển vi vagrave thấy được vocirc số vi trugraveng trong bất

kỳ một ly nước latilde tự nhiecircn nagraveo

Viacute dụ mới caacutech đacircy khoảng một thế kỷ khi con người đatilde

tigravem dược caacutech noacutei chuyện với nhau được qua những ống

nghe điện thoại khi ở caacutech xa nhau hagraveng ngagraven dặm rồi caacutech

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 95

đacircy vagravei chục năm chuacuteng ta coacute thể chuyển qua khocircng gian vocirc

tận nguyecircn vẹn chữ viết vagrave kyacute tecircn vagrave coacute thể gửi higravenh ảnh

của chuacuteng ta từ một caacutei maacutey faxcho đến hơn mười năm

nay vagrave chuacuteng ta đatilde coacute thể nhigraven thấy nhau khi noacutei chuyện

gửi tất cả higravenh ảnh của một buổi sinh nhật trong vograveng vagravei

chục giacircy qua khocircng gian để đến nửa vograveng traacutei đất becircn

kiahellipĐoacute lagrave những điều magrave thời xa xưa khocircng ai coacute thể

tưởng tượng ra nổi nhưng những điều Phật đatilde noacutei luacutec đoacute

người ta khocircng thể hiểu được nếu họ khocircng phải lagrave một bậc

thaacutenh nhacircn giaacutec ngộ

Cograven rất nhiều điều Đức Phật đatilde noacutei magrave cho đến hocircm nay

khoa học vẫn chưa khaacutem phaacute vagrave kiểm chứng hết Khocircng

biết chuacuteng ta coacute may mắn cograven sống đến khi nagraveo hoặc coacute

may mắn được taacutei sinh trở lại cotildei người đaacuteng nhớ nagravey để

chuacuteng ta coacute thể được tiếp tục chứng kiến những phaacutet minh

vagrave khaacutem phaacute mới magrave con người sẽ tigravem ra nữa Nhưng chắc

chắn những khaacutem phaacute đoacute khocircng coacute gigrave lagrave biacute ẩn khaacutec với

những quy luật vận hagravenh của tự nhiecircn magrave Đức Phật đatilde từng

thuyết giảng

Vậy thigrave tại sao ngagravey xưa cho đến tận bacircy giờ vẫn cograven rất

nhiều người khocircng tin những cacircu chuyện của Đức Phật về

thế giới vagrave vũ trụ về những cotildei taacutei-sinh hiện hữu khaacutec của

chuacuteng sinh magrave họ cứ matildei đi thecircu dệt những chuyện hoang

đường đầy magraveu sắc thần thoại vagrave phi khoa học về Đức Phật

William Shakespeare trong taacutec phẩm Hamlet

Nagravey Horatio cograven nhiều thứ trecircn cotildei trời vagrave traacutei đất

hơn những điều ocircng mơ thấy trong triết học của ocircng

96 Con đường của chuacuteng ta

(7) Vigrave sao Phật giaacuteo khocircng coacute niềm tin vagraveo Đấng Saacuteng

Tạo tối cao saacuteng tạo ra thế giới vũ trụ

Phật giaacuteo coacute xu hướng khaacute ldquothực tiễnrdquo trong những vấn

đề đoacute vagrave khocircng tin vagraveo những biacute ẩn saacuteng tạo vagrave cũng khocircng

chấp nhạn giả thuyết vũ trụ bắt nguồn từ ldquotrứng vũ trụrdquo hay

được tạo ra bởi một lsquovị thần coacute chogravem racircu dagravei trắngrsquo

Nếu bạn nghĩ rằng coacute một đấng saacuteng tạo tagravei tigravenh tạo ra cả

vũ trụ vagrave thế giới vậy ai tạo ra đấng saacuteng tạo tagravei tigravenh đoacute Vagrave

nếu đấng saacuteng tạo đoacute đatilde luocircn luocircn tồn tại vậy liệu vũ trụ

cũng đatilde luocircn luocircn tồn tại hay khocircng

Noacutei chung Phật giaacuteo khocircng tin vagraveo những đấng saacuteng tạo

toagraven năng như vậy Chẳng hạn như nếu một đấng saacuteng tạo

đatilde tạo ra vũ trụ đatilde tạo ra con người vậy tại sao khocircng tạo

ra những con người giống nhau cugraveng hạnh phuacutec như nhau

magrave lại tạo ra người aacutec người hiền người lagravem ra tội lỗi vagrave

phải bị higravenh phạt xuống địa ngục lsquovĩnh viễnrsquo trong cảnh đầu

rơi maacuteu chảy như vậy

Cứ cho nếu con người khocircng được đấng saacuteng tạo tạo ra

thigrave cũng chẳng lagrave gigrave cả Những đấng saacuteng tạo theo quan

điểm tocircn giaacuteo của nhiều tocircn giaacuteo thigrave lagrave đấng saacuteng tạo với

đầy lograveng baacutec aacutei thương yecircu muocircn loagravei Đấng saacuteng tạo đatilde

tạo ra vagrave biết trước coacute thiecircn đường hạnh phuacutec vagrave địa ngục

kinh khủng Vậy sao đấng saacuteng tạo lại tạo ra những con

người lagravem necircn tội lỗi để rồi bị đọa đagravey xuống địa ngục kinh

khủng đoacute - Để lagravem gigrave Tại sao đấng saacuteng tạo coacute luacutec lại đầy

lograveng baacutec aacutei thương yecircu muocircn loagravei coacute luacutec lại tạo ra địa

ngục rồi tạo ra con người gacircy necircn tội lỗi vagrave bị higravenh phạt

một caacutech bất cocircng khocircng thương xoacutet ở địa ngục đoacute

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 97

Đức Phật đatilde khuyecircn dạy khocircng necircn tin theo những điều

do giaacuteo điều do kinh kệ do truyền thống hay do những suy

đoaacuten tưởng tượng vigrave nếu tin như vậy sẽ chẳng mang lại lợi

iacutech gigrave

Đức Phật khuyecircn rằng đừng bao giờ cố gắng tigravem hiểu

những cacircu hỏi siecircu higravenh như vậy chẳng hạn như Ai tạo ra

thế giới nagravey Thế giới nagravey coacute tồn tại matildei matildei hay khocircng

Trong cacircu chuyện về một người bị diacutenh mũi tecircn độc khocircng

lo việc ruacutet mũi tecircn ra để cứu lấy mạng sống của migravenh magrave

cứ lo hỏi những cacircu hỏi vocirc iacutech như Ai đatilde bắn mũi tecircn đoacute

Tecircn họ hắn lagrave gigrave Hắn lagravem nghề gigrave Vigrave sao vagrave vigrave saohellipthigrave

người đoacute coacute thể chết trước khi nghe được cacircu trả lời Caacutech

tốt nhất lagrave hatildey để thầy thuốc ruacutet mũi tecircn ra vagrave băng boacute thuốc

thang vagrave cứu lấy mạng sống của migravenh Những cacircu hỏi đoacute

khocircng giuacutep iacutech gigrave cho việc cứu nguy mạng sống của migravenh

Yacute Đức Phật khuyecircn dạy rằng cuộc sống trecircn thế gian thật

lagrave vocirc thường vagrave ngắn ngủi necircn chuacuteng ta hatildey tập trung vagraveo

những vấn đề ldquothực tếrdquo lagrave lagravem sao để bớt Khổ để giải thoaacutet

được khỏi Khổhellip trước khi những vocirc thường đến vagraveo một

ngagravey khocircng hẹn trước trước khi chuacuteng ta coacute thể nghe được

những cacircu trả lời về những vấn đề siecircu phagravem siecircu nhiecircn đoacute

Chuacuteng ta hatildey necircn tu tập để mau đạt đến những triacute tuệ giải

thoaacutet Khi chuacuteng ta đạt được loại triacute tuệ giải thoaacutet đoacute chuacuteng

ta sẽ tự nhiecircn thấy biết tất cả những cacircu trả lời về những vấn

đề cao siecircu đoacute

(8) Vậy Phật giaacuteo coacute lsquothugrave gheacutetrsquo hay lsquođe dọarsquo những người

khocircng theo đạo Phật sẽ bị higravenh phạt hay bị đọa vagraveo địa

ngục hay khocircng

98 Con đường của chuacuteng ta

Chắc chắn lagrave khocircng phải rồi Đạo Phật khocircng chủ trương

theo kiểu cơ chế thưởng phạt vagrave địa ngục vĩnh viễn

Phật giaacuteo chủ trương rằng những quy luật về Nghiệp luật

nhacircn-quả đều aacutep dụng cho tất cả mọi người Khocircng phải lagrave

Phật tử thigrave được ưu aacutei cograven khocircng phải Phật tử thigrave bị xử

Khocircng phải vậy mọi người đều nhận latildenh những hậu quả

tốt xấu tugravey theo Nghiệp của migravenh

Phật giaacuteo khocircng phải giống những tocircn giaacuteo khaacutec lagrave sẽ

trừng phạt con người khi họ chọn theo tocircn giaacuteo khaacutec Thời

nay những higravenh phạt dagravenh cho những người gọi lagrave lsquongoại

đạorsquo hoặc cho những kẻ bỏ đạo đi theo tocircn giaacuteo khaacutec đatilde bị

nghiecircm cấm Tất cả mọi người trecircn traacutei đất đều được bảo vệ

được tocircn trọng để lựa chọn tiacuten ngưỡng cho migravenh Đoacute lagrave

nhacircn quyền như đatilde được ghi rotilde trong Hiến Chương của

Liecircn Hiệp Quốc (Điều 18) Việc trừng phạt mang tiacutenh tocircn

giaacuteo đatilde bị cấm ở hầu hết những nước văn minh trecircn thế giới

nagravey Những người soạn thảo vagrave quyết định Hiến Chương

tiến bộ nagravey cũng lagrave những người từ những tocircn giaacuteo ldquohữu

thầnrdquo khaacutec nhau Vậy khocircng lẽ coacute đấng saacuteng tạo nagraveo magrave lại

thiếu văn minh như vậy Cograven trừng phạt hay đagravey đọa tiacuten đồ

của migravenh chỉ vigrave họ từ bỏ tocircn giaacuteo hoặc vigrave họ chuyển qua tocircn

giaacuteo khaacutec

Phật giaacuteo thigrave chưa bao giờ liecircn quan đến yacute tưởng nagravey

Đạo Phật khocircng coacute chủ trương iacutech kỷ hay trừng phạt bất kỳ

ai vigrave bất kỳ lyacute do tocircn giaacuteo ngay cả việc khocircng tin vagraveo Đức

Phật

Nếu đấng saacuteng tạo lagrave một người tạo ra muocircn loagravei vagrave loagravei

người thigrave tại sao đấng saacuteng tạo coacute thể giaacuteng một người

xuống địa ngục để bị đọa đagravey nấu chảy matildei matildei ở đoacute Bạn

coacute bao giờ đốt một diecircm quẹt dưới lograveng bagraven tay vagrave chịu

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 99

được sự noacuteng chaacutey của ngọn lửa khocircng Vậy sao bạn coacute thể

đốt bagraven tay của người khaacutec matildei matildei để người ta kecircu rống

trong đau đớn như vậy

Vagrave giả sử bạn lagrave đấng saacuteng tạo coacute đầy đủ quyền năng để

dừng lại việc thiecircu đốt đoacute liệu bạn coacute necircn dừng lại khocircng

hay vẫn tiếp tục nhigraven người khaacutec đau đớn như vậy

Đức Phật chủ trương tự do tư tưởng Người đatilde chưa bao

giờ yecircu cầu bất cứ ai phải tin theo giaacuteo lyacute của Người Đức

Phật cograven cho rằng khocircng phải bất cứ ai cũng hiểu được giaacuteo

lyacute của Phật vigrave những căn cơ khaacutec nhau của mọi người cho

necircn mọi người đều coacute thể chọn con đường thiacutech hợp nhất

cho migravenh

Phật giaacuteo khocircng phải lagrave một tocircn giaacuteo của giaacuteo điều vagrave

thưởng phạt magrave Phật giaacuteo mong muốn đưa đến cho mọi

người sự hiểu biết vagrave ldquothấyrdquo rotilde những lẽ thật chacircn lyacute của

cuộc đời vagrave thế giới rồi tự mọi người chọn caacutech sống thiacutech

hợp cho migravenh để traacutenh bỏ những đau Khổ trong cuộc đời

Nhagrave baacutec học Albert Einstein

ldquoTocirci khocircng thể tưởng tượng một Thượng đế kẻ tưởng

thưởng vagrave trừng phạt những tạo vật của migravenhhellip

ldquoTocircn giaacuteo của tương lai sẽ lagrave tocircn giaacuteo về vũ trụ Noacute

phải vượt quaacute một đấng thượng đế caacute nhacircn vagrave traacutenh bỏ

giaacuteo điều cugraveng lyacute thuyết thần học Bao trugravem cả hai mặt

tự nhiecircn vagrave tacircm linh noacute phải được dựa trecircn cảm quan

tocircn giaacuteo coacute được từ kinh nghiệm về mọi sự vật tự nhiecircn

100 Con đường của chuacuteng ta

vagrave tacircm linh như lagrave caacutech kết hợp đuacuteng nghĩa nhất Phật

giaacuteo sẽ trả lời được yacute nghĩa nagravey

ldquoNếu coacute một tocircn giaacuteo nagraveo coacute thể đương đầu với những

nhu cầu khoa học hiện đại thigrave đoacute lagrave Phật giaacuteo Phật

giaacuteo khocircng cần xeacutet lại quan điểm của migravenh để cập nhật

với những khaacutem phaacute mới của khoa học Phật giaacuteo

khocircng cần phải từ bỏ quan điểm của migravenh để xu hướng

theo khoa học bởi vigrave Phật giaacuteo bao trugravem cả khoa học

cũng như vượt qua khoa họcrdquo

(9) Phương phaacutep ldquoThiềnrdquo coacute tạo những tacircm niệm xấu aacutec

hay khocircng theo như một số người vẫn bagraven taacuten magrave khocircng

giải thiacutech

Thiền đatilde được thực hagravenh vagrave phaacutet triển bằng nhiều higravenh

thức khaacutec nhau vagrave nhiều nền văn hoacutea khaacutec nhau trong suốt

mấy ngagraven năm qua Ngagravey nay thiền tập được thực hiện trecircn

khắp thế giới đặc biệt phaacutet triển mạnh ở những nước

phương Tacircy

Rất nhiều cocircng ty doanh nghiệp đatilde gửi nhacircn viecircn của

migravenh đến thiền tập ở những khoacutea thiền Họ nhận ra rằng

thiền mang lại rất nhiều lợi iacutech lagravem cho tacircm an định vagrave tacircm

trong sạch vagrave giuacutep cho việc kiểm soaacutet những aacutep lực cocircng

việc stress nỗi đau bức xuacutec vagrave những cơn giận

Những nhagrave thần kinh học thuộc Trường Y Khoa của đại

học University of Massachusetts bằng caacutech nghiecircn cứu

soacuteng natildeo của những người hagravenh thiền đatilde cho thấy kết luận

rằng natildeo của họ an bigravenh vagrave tĩnh lặng hơn natildeo của những

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 101

người khocircng hagravenh thiền (wwwpsychologytodaycom

articles200304the-benefits-meditation)

Những nhagrave nghiecircn cứu của Trung Tacircm Y Khoa San

Francisco thuộc đại học University of California cũng đatilde

kết luận rằng nhờ vagraveo thiền tập những người theo Phật giaacuteo

thực sự hạnh phuacutec vagrave bigravenh tĩnh hơn những người khaacutec

(wwwnewsbbccouk2hihealth3047291stm)

Một số người khocircng taacuten đồng việc hagravenh thiền vigrave những

nỗi sợ vocirc lyacute Điều đoacute lagrave hoagraven toagraven sai traacutei ngay cả đơn

thuần về mặt khoa học y học

(10) Phải chăng những cacircu chuyện về những điều thần

diệu về năng lực thần thocircng của Đức Phật lagrave coacute thật

Theo Phật giaacuteo mọi điều đều coacute thể xảy ra theo tiến

trigravenh khoa học vagrave nhacircn quả

Một số năng lực của Tacircm coacute thể tạo ra những kỳ cocircng

hay những điều thần diệu khoacute magrave giải thiacutech được bằng tri

kiến bigravenh thường của người phagravem tục cograven đầy vocirc minh vagrave ocirc

nhiễm như chuacuteng ta

Đuacuteng lagrave trong kinh điển coacute ghi lại một số điều thần diệu

vagrave năng lực thần thocircng magrave Đức Phật đatilde thể hiện trong một

vagravei lần để chinh phục đạo đức của những người ngoại đạo

quaacute khiacutech Tuy nhiecircn Đức Phật chưa bao giờ noacutei nhiều về

những năng lực nagravey hay chỉ dạy cho ai về thần thocircng như lagrave

một giaacuteo lyacute cần thiết

102 Con đường của chuacuteng ta

Cograven một số cacircu chuyện khaacutec về năng lực thần thocircng của

Đức Phật lịch sử coacute lẽ do một số tu sĩ cổ xưa đatilde phoacuteng đại

thecircu dệt thecircm iacutet nhiều vigrave sự sugraveng kiacutenh cao độ dagravenh cho Đức

Phật vagrave vigrave mục điacutech tạo ra những higravenh ảnh cao siecircu của Đức

Phật để saacutenh với những higravenh ảnh huyền thoại biacute ẩn của tocircn

giaacuteo hữu thần khaacutec vagraveo thời cổ xưa đoacute (như Hindu giaacuteo)

Phật giaacuteo khocircng khuyến khiacutech sự đề cao hay niềm tin mugrave

quaacuteng vagraveo những điều thần diệu những bugravea pheacutep hay về

một Đức Phật đầy huyền thuật vagrave thần thocircng biacute ẩn như vậy

Đức Phật khocircng chủ trương pheacutep thuật hay thần thocircng biến

hoacutea lagrave một trong những caacutech thức tu hagravenh nagraveo cả

Chiacutenh Đức Phật đatilde dạy rằng bất kỳ thần thocircng biến hoacutea

nagraveo cho dugrave coacute thật đi nữa thigrave cũng khocircng hề quan trọng

Điều quan trọng lagrave thực hagravenh con đường Đạo magrave Đức Phật

đatilde hướng dẫn bởi vigrave chỉ coacute con đường đoacute mới giải thoaacutet

con người khỏi mọi khổ đau vagrave phiền natildeo magrave thocirci

(11) Những người đồng tiacutenh luyến aacutei coacute thể lagrave Phật tử hay

khocircng

Xu hướng tigravenh dục của mọi người lagrave khocircng liecircn quan vagrave

khocircng phải lagrave yếu tố quan trọng gigrave trong Phật giaacuteo hết

Đồng tiacutenh luyến aacutei lagrave xu hướng tigravenh dục tự nhiecircn của một

người vagrave coacute lẽ đoacute khocircng phải lagrave một dạng phạm giới về đạo

đức như lagrave một hagravenh động tagrave dacircm (giới thứ tư trong ldquoNăm

Giớirdquo)

Nếu bạn thắc mắc những người theo đạo Phật coacute thể sẽ

hỏi lại như vầy ldquoAi tốt hơn ai một người đồng tiacutenh chiacutenh

trực hiền hogravea hay một người tigravenh dục khaacutec phaacutei magrave vocirc

lương tacircm gian traacuterdquo

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 103

Theo Đức Phật đạo đức vagrave phẩm hạnh của một người

khocircng phụ thuộc vagraveo tocircn giaacuteo của họ Dugrave những người coacute

đang theo đạo Phật hay khocircng thigrave họ vẫn lagrave người tốt khi họ

lagrave người tốt Vagrave tất cả mọi người đều coacute thể tham gia vagraveo

Phật giaacuteo nếu họ tigravem hiểu vagrave thấy đạo Phật lagrave coacute lyacute vagrave thiacutech

hợp cho việc tu tập để đem lại sự bigravenh an vagrave giải thoaacutet cho

họ Dugrave cho họ khocircng theo đạo Phật một caacutech chiacutenh thức

nhưng nếu họ sống một đời với đạo đức tốt đẹp thigrave họ cũng

đatilde lagrave những Phật tử rồi theo yacute nghĩa của Phật giaacuteo

(12) Huacutet thuốc laacute lagrave ngược với đạo Phật

Noacutei một caacutech chiacutenh thức thigrave Phật giaacuteo khocircng xem việc

huacutet thuốc laacute lagrave sai traacutei về mặt đạo đức

Tuy nhiecircn rất nhiều những Phật tử vagrave tu sĩ Phật giaacuteo

nghiecircm tuacutec vagrave gương mẫu đều khocircng huacutet thuốc laacute vagrave họ

thường khuyến khiacutech việc từ bỏ thuốc laacute

Bởi vigrave huacutet thuốc laacute coacute rất nhiều điều nguy hại cho bản

thacircn Những người ldquotu thiềnrdquo khocircng necircn huacutet thuốc laacute vigrave huacutet

thuốc laacute lagrave lagravem cho thần kinh vagrave tacircm triacute luocircn luocircn bị hồi

hộp kiacutech thiacutech trong khi việc thiền định lagrave việc lagravem cho

tacircm tĩnh lặng vagrave tập trung Hơn nữa huacutet thuốc laacute lagrave lagravem cho

hệ hocirc hấp hoạt động khocircng tốt hơi-thở sẽ khoacute khăn ngắn

dagravei ngộp thở vigrave thuốc laacute lagravem hại phổi vagrave hệ tim mạch lagravem

sức khỏe khocircng tốt tất cả đều cản trở cho việc hagravenh thiền

Cho dugrave những tăng sĩ khocircng tu theo phương phaacutep thiền thigrave

họ cũng khocircng necircn huacutet thuốc laacute vigrave điều đoacute cũng tạo ra

những higravenh ảnh khocircng đẹp ở những nơi chugravea chiền vagrave trước

mắt những Phật tử Nhưng sự thật thigrave thời nay coacute rất nhiều

thầy tu theo phaacutep mocircn Tịnh Độ ở Việt nam lagrave những người

huacutet thuốc laacute thường xuyecircn

104 Con đường của chuacuteng ta

Một vấn đề nữa của huacutet thuốc laacute cũng giống như việc

uống rượu vagrave dugraveng chất độc hại do lagrave gacircy ghiền Huacutet thuốc

coacute thể biến thagravenh một dạng thegravem muốn liecircn tục hagraveng ngagravey

vigrave tiacutenh chất gacircy ghiền vagrave lagravem cho người huacutet thuốc luocircn luocircn

phụ thuộc vagraveo noacute

Một vấn đề quan trọng nữa lagrave việc huacutet thuốc laacute vừa gacircy

hại cho bản thacircn migravenh vừa ảnh hưởng vagrave gacircy hại đến những

người hiacutet thở xung quanh họ trở thagravenh những người huacutet

thuốc laacute ldquobị độngrdquo trở thagravenh những nạn nhacircn của người huacutet

thuốc Magrave như Đức Phật đatilde noacutei những việc gigrave migravenh lagravem magrave

gacircy hại cho bản thacircn migravenh vagrave những người khaacutec thigrave đoacute

khocircng phải lagrave một hagravenh động tốt thiện Vagrave vigrave vậy chuacuteng ta

cần necircn traacutenh bỏ

Cũng chiacutenh vigrave lyacute do gacircy nguy hại cho migravenh vagrave mọi

người nhiều nước văn minh trecircn thế giới đatilde hạn chế việc

huacutet thuốc vagrave việc huacutet thuốc cũng bị nghiecircm cấm ở những

nơi cocircng cộng

Từ những điều nagravey chuacuteng ta coacute thể hiểu rằng Phật giaacuteo

coacute lẽ khocircng taacuten đồng với việc huacutet thuốc laacute vagrave coacute lẽ khocircng

xem việc huacutet thuốc lagrave thaacutei độ hay hagravenh động tiacutech cực vagrave tốt

lagravenh trong cuộc sống

(13) Phật giaacuteo dạy chuacuteng ta necircn luocircn luocircn hagravei lograveng với

mọi thứ migravenh coacute Tuy nhiecircn đa số mọi người đều coacute tham

vọng lagravem việc nhiều hơn để coacute thu nhập nhiều hơn vagrave

cũng coacute tham vọng tạo cuộc sống sung tuacutec hơn cho gia

đigravenh Vậy lagravem sao hogravea giải vấn đề nagravey

Đacircy lagrave một cacircu hỏi hay Đuacuteng lagrave Đạo Phật khuyecircn dạy

mọi người hatildey biết hagravei lograveng biết hạnh phuacutec với những gigrave

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 105

migravenh coacute được đừng quaacute tham lam đừng quaacute tham muốn magrave

dẫn đến thất vọng bất hạnh vagrave khổ sở

Tuy nhiecircn Đạo Phật vẫn mở ra cho mọi người sự tự do

chọn lựa phương caacutech vagrave con đường nagraveo đem lại nhiều an

lagravenh vagrave hạnh phuacutec nhất cho migravenh miễn sao bạn đừng quaacute đi

về cực đoan Vigrave vậy đạo Phật đatilde chủ trương vagrave khuyến

khiacutech ldquoCon Đường Trung Đạordquo Trung đạo nghĩa lagrave sao

Nghĩa lagrave (a) bạn đừng quaacute tham vọng đến nỗi coacute khả

năng gacircy phương hại đến quyền lợi của người khaacutec trong

khi migravenh nỗ lực để đạt được mục điacutech đoacute của migravenh Vagrave bạn

(b) cũng khocircng necircn quaacute hagravei lograveng với hoagraven cảnh của migravenh

nếu cograven phấn đấu được để cải thiện đời sống tinh thần vagrave

vật chất cho chiacutenh migravenh vagrave gia đigravenh thigrave hatildey cố gắng nỗ lực

trong phạm vi khả năng của migravenh đừng quaacute rụt regrave một caacutech

tiecircu cực nhưng cũng đừng quaacute tham vọng một caacutech quaacute

đaacuteng Tức lagrave traacutenh hai cực đoan Đoacute lagrave yacute nghĩa của con

đường trung đạo

Viacute dụ vigrave tham muốn được thăng cấp hay được tăng

lương magrave migravenh phải dugraveng nhiều caacutech hay thủ đoạn khocircng

tốt để đạt được mục điacutech lagravem phương hại đến đồng nghiệp

vagrave người khaacutec thigrave điều đoacute lagrave khocircng đuacuteng với đạo Phật

(Những thực tại ldquokhocircng đẹprdquo trong viacute dụ nagravey lagrave rất phổ

biến trong nhiều nơi cocircng sở hiện nay Một số đồng nghiệp

vagrave đối taacutec của tocirci trước đacircy từ Trung Quốc Nam Triều Tiecircn

vagrave nhiều nước Acircu Mỹ cũng tacircm sự rằng việc nagravey lagrave khaacute phổ

biến ở đất nước họ Tuy nhiecircn cũng theo yacute họ tigravenh trạng

nagravey ở những nước Acircu Mỹ coacute vẻ iacutet hơn sơ với ở những nước

Đocircng Aacute)

Hay vigrave muốn coacute thật nhiều tiền necircn bạn dagravenh hết thời

gian lagravem thecircm ngoagravei giờ coi nhẹ những thời gian hay

106 Con đường của chuacuteng ta

những việc dagravenh cho gia đigravenh vợ chồng con caacutei cha mẹ

anh chị emhellipĐiều đoacute về lacircu về dagravei sẽ lagravem tổn hại tigravenh cảm

của gia đigravenh đối với migravenh điều đoacute lagrave khocircng coacute lợi cho migravenh

vagrave gia đigravenh

Noacutei cho cugraveng những tham vọng vagrave sự bằng lograveng phải

necircn được cacircn bằng theo đuacuteng hoagraven cảnh năng lực vagrave những

nhu cầu được ưu tiecircn theo thứ tự của migravenh Viacute dụ thời gian

đi chăm soacutec cha mẹ ở bệnh viện sau giờ lagravem việc necircn được

ưu tiecircn hơn lagrave thời gian dagravenh cho việc lagravem thecircm ngoagravei giờ

để tăng thecircm mức độ thu nhập Cha mẹ cagraveng ngagravey cagraveng gần

đất xa trời chứ họ khocircng chờ cho bạn coacute đủ thu nhập để đến

chăm soacutec họ Nguyecircn tắc vẫn vậy Dugrave bạn coacute tham vọng

tiacutech cực đến đacircu thigrave luocircn luocircn suy nghĩ chiacutenh chắn rằng

ldquoNhững gigrave lagravem magrave khocircng coacute lợi cho migravenh hay người khaacutec

hay cả hai thigrave migravenh necircn traacutenh Những gigrave (tham vọng) nagraveo

nếu migravenh lagravem thigrave mang lại lợi iacutech cho migravenh vagrave cũng khocircng

lagravem tổn hại cho người khaacutec thigrave migravenh coacute thể lagravemrdquo

Sự chấp nhận bằng lograveng với mọi điều mọi hoagraven cảnh

cũng necircn dựa vagraveo nguyecircn tắc trung đạo nagravey

(14)Việc ăn chay lagrave bắt buộc đối với những Phật tử

Theo Đạo Phật đặc biệt lagrave Phật giaacuteo Nguyecircn thủy thigrave

việc ăn chay hay khocircng lagrave hoagraven toagraven phụ thuộc vagraveo caacute nhacircn

của mỗi người Phật giaacuteo khocircng nhấn mạnh vagraveo sự thanh

tịnh vagrave thanh khiết của thức ăn magrave nhấn mạnh vagraveo sự

thanh tịnh vagrave trong sạch của Tacircm

Đacircy lagrave một trong những vấn đề thường được bagraven catildei bạn

cần tigravem hiểu kỹ tại sao Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy thigrave noacutei như

vậy trong khi phần lớn những người theo Phật giaacuteo Đại

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 107

Thừa thigrave chủ trương việc ăn chay lagrave bắt buộc đối với mọi

Phật tử xuất gia vagrave khuyến khiacutech mọi Phật tử tại gia cũng

necircn ăn chay

Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy hay Nam Tocircng đến ngagravey nay vẫn

chủ trương việc ldquokhất thựcrdquo thức ăn theo đuacuteng như caacutech

thực hagravenh từ thời Đức Phật cograven tại thế Magrave đatilde đi khất thực

thức ăn thigrave người đi khất thực (xin đồ ăn) khocircng necircn yecircu

cầu người cho (thiacute chủ Phật tử cuacuteng dường thức ăn) phải

lagravem đồ ăn đuacuteng theo yecircu cầu của migravenh Vigrave vậy từ thời Đức

Phật cho đến nay trường phaacutei bảo thủ nagravey vẫn giữ nguyecircn

truyền thống khất thực vagrave người ta cho gigrave ăn nấy

Điều thứ hai Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy chủ trương ăn chay

theo giới ldquoTam Tịnh Nhụcrdquo coacute nghĩa lagrave những loại thịt nagraveo

khocircng diacutenh vagraveo ba điều sau thigrave Phật tử coacute thể dugraveng Ba điều

đoacute lagrave (a) khocircng thấy người ta giết (b) khocircng nghe tiếng kecircu

la của loagravei thuacute bị giết vagrave (c) khocircng coacute sự nghi ngờ về người

khaacutec giết thịt lagrave để cho migravenh ăn tức lagrave vigrave migravenh magrave giết thịt

Nếu thức ăn (thịt caacute) nagraveo đaacutep ứng đủ ba điều kiện nagravey thigrave

caacutec Tỳ kheo được ăn lagrave khocircng phạm giới theo sự cho pheacutep

trong Giới Luật magrave Đức Phật đưa ra (Phụ Lục 17)

Trong khi đoacute Phật giaacuteo Đại Thừa đặc biệt ở Trung Quốc

sau nagravey thigrave khocircng chấp nhận caacutech ăn chay nagravey họ quan

niệm rằng ăn chay lagrave khocircng được ăn thịt động vật magrave chỉ ăn

caacutec loại rau đậu traacutei cacircyhellip

Bất luận quan điểm của Phật giaacuteo Nguyecircn Thuỷ hay Đại

Thừa mục điacutech của sự ăn chay lagrave lagravem tăng trưởng lograveng từ

bi lagravem giảm bớt lograveng sacircn hận cũng giống như caacutech tu tập

ldquokhocircng saacutet sinhrdquo để biết thương yecircu người đồng loại vagrave

những loagravei sinh vật khaacutec Khi một người đatilde coacute lograveng từ bi vagrave

khocircng nỡ giết hại caacutec loại loagravei vật thigrave người ấy cũng khoacute coacute

108 Con đường của chuacuteng ta

thể giết người Đoacute lagrave lyacute do tại sao Đức Phật đưa ra giới cấm

ldquoKhocircng được saacutet sinhrdquo Chiacutenh Giới Hạnh thứ nhất nagravey lagrave

nhacircn tố để higravenh thagravenh quan điểm ăn chay trong đạo Phật

(Phụ Lục 18)

Nhiều người đatilde suy nghiệm về sự tagraven bạo khi giết hại suacutec

vật necircn họ đatilde từ bỏ sự thegravem muốn ăn thịt caacute vagrave trở thagravenh

những người ăn chay chứ khocircng riecircng những người theo

đạo Phật mới ăn chay Rất nhiều người phương Tacircy bacircy giờ

ăn chay vigrave quan điểm từ-bi nagravey

Ở đacircy rất mong bạn đọc necircn đọc thecircm những giảng luận

với nhiều goacutec nhigraven về đề tagravei ldquonhạy cảm vagrave quan trọngrdquo nagravey

trong bagravei Phụ Lục ở cuối saacutech

Do vấn đề nagravey lagrave quan trọng vagrave bạn lagrave người Phật tử

tại gia cần phải tự migravenh suy nghĩ vagrave tự quyết định cho migravenh

như thế nagraveo lagrave đuacuteng sai như thế nagraveo lagrave hợp đạo lyacute vagrave hợp

với lời Phật dạy bởi vigrave vấn đề nagravey được hiểu vagrave thực hagravenh

khaacutec nhau bởi nhiều trường phaacutei Phật giaacuteo khaacutec nhau Bạn

cần necircn đọc vagrave tham khảo thecircm nhiều nguồn kinh saacutech vagrave

luận giảng khaacutec nhau

Tuy nhiecircn trong hạn hẹp của quyển saacutech nhỏ beacute nagravey chỉ

mong muốn noacutei nocircm na lại như sau

(1) Theo quan điểm của Phật giaacuteo Nguyecircn thủy thigrave bạn

coacute thể ăn chay Hoặc nếu việc ăn chay lagrave khoacute khăn bất tiện

(vigrave phải đi khất thực hoặc vigrave phải nhờ vagraveo nguồn thức ăn

của người khaacutec để nuocirci thacircn hoặc mocirci trường sống ở nơi đoacute

khocircng thể coacute nhiều thức ăn thực vật) thigrave bạn coacute thể tiếp tục

ăn mặn trong khi vẫn lagrave một Phật tử đạo hạnh

(2) Theo quan điểm của Phật giaacuteo Đại Thừa người xuất

gia thigrave bắt buộc phải ăn chay (rau cải thực vậthellip) Cograven Phật

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 109

tử tại gia nếu ăn chay được hợp với sức khỏe vagrave tiện lợi của

migravenh thigrave necircn ăn chay lagrave sự thực hagravenh rất đaacuteng khen ngợi

Cograven nếu khocircng Phật tử tại gia được khuyến khiacutech ăn chay

vagraveo caacutec ngagravey lễ lagravenh như ngagravey Rằm Mồng Một hay những

ngagravey giữ Taacutem giớihellipđể tăng trưởng lograveng Từ Bi đối với con

người vagrave vạn vật

bull Tại đacircy coacute hai vấn đề chuacuteng ta cần necircn suy nghĩ theo

thiển yacute của tocirci

Một ăn chay chắc chắn lagrave caacutech tốt đẹp đối với một Phật

Tử vagrave ăn chay lagrave chắc chắn nuocirci dưỡng lograveng từ bi lagrave traacutenh

saacutet sanh vagrave traacutenh gacircy tổn hại cho bất cứ người nagraveo vagrave chuacuteng

sinh nagraveo

Hai tuy nhiecircn đừng necircn cho rằng chỉ việc ăn chay lagrave

hoagraven toagraven trở thagravenh một Phật tử tốt theo đạo Phật Việc ăn

chay khocircng phải lagrave thay thế được cho những việc thực hagravenh

tu tập vagrave giữ giới hạnh đạo đức khaacutec Như đatilde noacutei trecircn Phật

giaacuteo nhấn mạnh vagraveo sự tu tập sự sống giữ giới hạnh vagrave tu

dưỡng Tacircm để coacute Tacircm trong sạch lagravenh mạnh vagrave chiacutenh

điều nagravey mới tạo ra Nghiệp tốt lagravenh tạo ra cuộc sống tốt

lagravenh

(15) Tại sao coacute những tu sĩ vẫn ăn thịt trong khi rau cải

thigrave rất dễ dagraveng coacute được ở khắp nơi

Khi coacute người trong Tăng Đoagraven đoacute lagrave ngagravei Devadatta

(Đề-bagrave-đạt-đa) đatilde đề xuất với Phật về việc ăn chay vagrave cấm

caacutec tu sĩ ăn thịt caacute Đức Phật đatilde từ chối đề xuất nagravey Coacute lẽ

Đức Phật đatilde coacute nhiều lyacute do thiết thực vagraveo hoagraven cảnh xatilde hội

thời đoacute bởi vigrave rau cải khocircng được gieo trồng một caacutech trugrave

phuacute ở những vugraveng miền bắc Ấn Độ vagraveo thời xưa đoacute đặc

110 Con đường của chuacuteng ta

biệt rau cải vagrave ngũ cốc lagrave rất khan hiếm vagraveo những mugravea khocirc

hạn ở xung quanh lưu vực socircng Hằng

Viacute dụ sau nagravey nếu chỉ ăn chay bằng rau cải thigrave sẽ rất khoacute

khăn cho những vugraveng Phật giaacuteo như Tacircy Tạng vigrave ở đoacute gia

suacutec thigrave rất nhiều magrave những rau cải traacutei cacircy thigrave cực kỳ khan

hiếm khoacute trồng được ở vugraveng đất khắc nghiệt đoacute

Vagraveo thời Đức Phật cho đến tận ngagravey nay những tu sĩ

(theo Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy) vẫn sống nhờ vagraveo thức ăn

khất thực Vagrave thức ăn khất thực lagrave tugravey theo lograveng bố thiacute của

thiacute chủ vagrave Phật tử cuacuteng dường Nếu những tu sĩ yecircu cầu chỉ

giới hạn cuacuteng dường bằng thức ăn toagraven-chay toagraven rau cải

ngũ cốc thigrave điều đoacute coacute thể tạo gaacutenh nặng cho những thiacute chủ

cuacuteng dường thức ăn hagraveng ngagravey cho caacutec Tăng Ni Thực tế lagrave

đa số mọi người trong cuộc sống ở những xứ sở nagravey đều

tranh thủ ldquomột lầnrdquo thời gian trong ngagravey để nấu thức ăn

trước lagrave cuacuteng dường caacutec sư thầy sau lagrave phần cograven lại để gia

đigravenh ăn Magrave đa số những gia đigravenh Phật tử nagravey cũng ăn mặn

như truyền thống từ thời Đức Phật Vigrave vậy những thầy tu

của Nam Tocircng nhận vagrave ăn bất cứ thứ gigrave được cho ngay cả

lagrave thịt miễn sao những loại thịt đoacute nằm trong giới hạnh của

ldquoTam Tịnh Nhụcrdquo như đatilde noacutei trecircn lagrave được

Xin noacutei thecircm một chuacutet về Giới Luật của Tăng Đoagraven

Vigrave Phật giaacuteo Nguyecircn thủy cấm khocircng cho caacutec tu sĩ nhận sự

cuacuteng dường bố thiacute bằng tiền bạc Cho necircn họ khocircng coacute cơ

hội đi mua thức ăn bằng tiền bạc để magrave chọn thức ăn theo yacute

muốn của migravenh (giả sử như họ coacute muốn ăn chay) Họ hoagraven

toagraven phụ thuộc vagraveo thức ăn khất thực của dacircn lagraveng của thiacute

chủ bố thiacute cho họ hagraveng ngagravey Ngay cả khi họ nấu ăn trong tu

viện tịnh xaacute thigrave những nguyecircn liệu thực phẩm cũng lagrave do

những Phật tử mang tới cuacuteng dường (Hy vọng quyacute vị hiểu

ra được chỗ nagravey)

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 111

Ngagravey nay thực tế rất nhiều tu sĩ vagrave chugravea chiền theo Phacirc

giaacuteo Nguyecircn Thủy cũng ưu tiecircn việc ăn chay như ở Thaacutei

Lan ở Miến Điệnhellipkhi những điều kiện hậu cần cho pheacutep

Tuy nhiecircn những thầy tu ldquonghiecircm tuacutecrdquo theo truyền thống

Đại Thừa chắc chắn lagrave ăn chay tuyệt đối

(16) Việc ăn những đồ chay giả mặn coacute lagrave ngụy biện vagrave

đạo đức giả hay khocircng Tại sao lại lagravem thức ăn chay giả

mặn ở caacutec nước Đocircng Aacute như Việt Nam Trung Quốc Đagravei

Loan Triều Tiecircn

Đồ ăn chay giả mặn lagrave những thức ăn ldquochayrdquo lagravem từ bột

đậu nagravenh nấm vagrave thực vật nhưng được lagravem vagrave trigravenh bagravey

giống như những moacuten ăn mặn Nhiều nơi những người Phật

tử nấu vagrave ăn những đồ ăn kiểu nagravey bị cho lagrave đạo đức giả

Caacutei lyacute lagrave Đatilde ăn chay để quecircn đi thịt caacute quecircn đi việc saacutet sinh

động vật vậy magrave khi nấu chay lại chế biến ldquorau cảirdquo giống

hệt như mugravei vị higravenh dạng của thịt caacute để lsquogợi nhớrsquo đến những

thức ăn từ thịt caacute (vagrave coacute thể để ăn cho được ngon miệng

hơn)

Một số người thigrave giải thiacutech rằng việc lagravem thức ăn chay

giả mặn lagrave caacutech lagravem cho những người chưa ăn chay bước

qua ăn chay được dễ dagraveng hơn khocircng bị bỡ ngỡ khocircng bị

khoacute ăn khi chuyển từ ăn mặn qua ăn chay() Điều nagravey dugrave coacute

đuacuteng đối với một số người nhưng coacute lẽ chỉ lagrave tự nguỵ biện

Rotilde ragraveng lagrave trong tất cả những quaacuten ăn chay vagrave trong những

dịp lễ lagravenh caacutec Phật tử tề tựu về caacutec chugravea chiền ở Việt Nam

vagrave những nước Đocircng Aacute khaacutec thigrave hầu hết thức ăn chay đều

được chế biến vagrave trigravenh bagravey với higravenh dạng higravenh thức vagrave

hương vị y hệt thức ăn mặn vagrave được dugraveng bởi tất cả mọi

người vagrave cả Tăng Ni

112 Con đường của chuacuteng ta

Coacute hai vấn đề hay ldquohai lyacute lẽrdquo cần suy nghiệm vagrave bạn cần

chọn cho migravenh quan điểm nagraveo bạn thấy đuacuteng đắn lagrave phugrave

hợp với giaacuteo lyacute của Phật vagrave phugrave hợp với lograveng từ-bi của

chiacutenh migravenh

Một (1) khi đồ chay giả mặn được chế biến vagrave trigravenh bagravey

cho số đocircng Phật tử lagrave những người bigravenh thường đang ăn

mặn thigrave họ noacutei lagrave chế biến như vậy để những người đang ăn

thịt caacute chuyển qua ăn chay được dễ dagraveng hơn vigrave higravenh thức

vagrave mugravei vị cũng gần giống moacuten mặn Cho necircn tất cả quaacuten

cơm chay nhagrave hagraveng chay vagrave những nơi cuacuteng dường Trai

Tăng cũng đều lagravem như vậy Đoacute caacutech khuyến khiacutech mọi

người ăn chay

Hai(2) khi lagravem đồ chay giả mặn vagrave cuacuteng dường cho Tăng

Ni thigrave họ lại noacutei Tăng Ni thọ dụng thức ăn chay giả mặn

nhưng Tacircm khocircng hề khởi sinh điều gigrave về đồ ăn mặn như

thịt caacute Điều nagravey rất khoacute noacutei Đức Phật đatilde noacutei khi coacute đối

tượng tiếp xuacutec như mugravei vị higravenh sắchellipthigrave cảm-thọ vagrave ldquotacircm-

khởirdquo sẽ khởi sinh

Cho dugrave theo Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy thigrave việc ăn mặn lagrave

khocircng bị cấm nhưng nếu đatilde traacutenh ăn đồ mặn thật sự vigrave lyacute

do khocircng muốn higravenh thugrave mugravei vị của thịt caacute lagravem động lograveng

từ bi lagravem suy nghĩ về việc saacutet sinh giết hại thigrave việc lagravem đồ

ăn chay giả mặn với higravenh thugrave mugravei vị như của thịt caacute thật

(thịt gigrave caacute gigrave thigrave coacute những higravenh thugrave vagrave mugravei vị đuacuteng như vậy)

chắc sẽ lagravem khởi sinh trong tacircm những nhận-thức [tưởng]

về loại thịt hay caacute đoacute Vagrave như vậy lại đi ngược lại yacute nghĩa

của việc ăn chay Như vậy caacutei ldquoyacute nghĩardquo của việc ăn chay

lagrave vigrave lograveng từ-bi lagrave để quecircn đi higravenh ảnh mugravei vị của thịt caacute

thật cũng khocircng cograven ở đacircy

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 113

Bạn coacute thể tự hỏi rằng nếu ăn chay vigrave lograveng từ-bi vagrave sự

thanh-tịnh của thacircn vagrave tacircm thigrave rau cải nấm rơm đậu

nagravenhhellip được cắt thagravenh từng miếng nhỏ vuocircng vức ăn khocircng

thấy ngon miệng một caacutech tự nhiecircn hay sao magrave cần phải

cocircng phu cắt tỉa gaacuten gheacutep tạo higravenh vagrave cho vagraveo những gia

vị mugravei vị để thức ăn phải giống như chả lụa caacute kho heo

xagraveo thịt nướnghellip thigrave mới ăn thấy ngon miệng được

Tuy nhiecircn dugrave tốt hay xấu thigrave việc ăn chay hay ăn đồ

chay giả mặn vẫn tốt hơn nhiều so với việc ldquocố yacuterdquo ăn thịt ăn

caacute với caacutei tacircm ldquoyacute thứcrdquo rotilde việc giết thịt saacutet sanh chắc chắn

đatilde xảy ra đacircu đoacute (ở những lograve giết mổ ở chợ vagrave ở trong nhagrave

bếp của những người nấu)

Đức Phật

Tất cả mọi chuacuteng sinh

Đều mưu cầu được sống

Đều mưu cầu hạnh phuacutec

helliphelliphelliphellip

Migravenh run sợ đao kiếm

Migravenh cũng sợ chết choacutec

Vậy lấy người lagrave migravenh

Thigrave khocircng necircn giết hại

Khocircng gacircy ra giết hại

(Kinh Phaacutep Cuacute ndash Kệ 129)

114 Con đường của chuacuteng ta

(17) Những cảnh giới1 hiện hữu (cotildei sống) khaacutec nhau lagrave

gigrave Chuacuteng lagrave những nơi thực hay ảo

Theo truyền thống Phật giaacuteo coacute năm (5) cảnh giới hiện

hữu magrave tất cả caacutec loagravei chuacuteng sinh coacute mặt ở đoacute Năm cảnh

giới đoacute lagrave

Địa Ngục

Suacutec Sinh

Ngạ Quỷ

Người

Thiecircn Thần vagrave Trời

Những cảnh giới thấp xấu đầy đau khổ lagrave Địa ngục Suacutec

sinh Ngạ quỷ

bull Địa ngục theo kinh điển bao gồm 08 đại địa ngục vagrave

160 tiểu địa ngục bao bọc xung quanh những đại địa ngục

đoacute

bull Suacutec sinh lagrave cảnh giới của tất cả loagravei động vật từ nhỏ beacute

cho đến to lớn

bull Ngạ quỷ (peta) coacute nghĩa lagrave ldquoquỷ đoacuteirdquo hoặc hay được

gọi lagrave những lsquohồn marsquo hay ldquonhững người khuất mặtrdquo xung

quanh ta Ngạ quỷ sống trong cotildei vocirc cugraveng đagravey đọa vagrave đau

khổ luocircn luocircn thiếu thốn luocircn luocircn đoacutei khaacutet magrave khocircng

được ăn uống Vagrave coacute những loagravei ngạ quỷ luocircn luocircn ở gần

những người thacircn quyến cograven sống của migravenh vagrave coacute thể thấy

được tất cả những gigrave họ hagraveng thacircn quyến của migravenh đang

lagravem vagrave luocircn luocircn khao khaacutet những người thacircn lagravem những

1ldquoCảnh giớirdquo lagrave hoagraven cảnh lagrave phacircn giới cao thấp viacute dụ cảnh giới suacutec sinh cảnh giới

địa ngục cảnh giới trecircn trời Trong mỗi loại cảnh giới cao thấp đoacute coacute thể coacute nhiều

ldquocotildei sốngrdquo khaacutec nhau viacute dụ địa ngục coacute 168 tầng hay ldquocotildeirdquo khaacutec nhau cảnh giới

trecircn trời thigrave coacute đến 28 ldquocotildeirdquo sống khaacutec nhau

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 115

việc cocircng-đức vagrave hồi-hướng cocircng đức đoacute cho họ để họ

hưởng được cocircng-đức đoacute Đoacute lagrave caacutech duy nhất giuacutep họ giảm

bớt nghiệp xấu vagrave hy vọng được taacutei sinh về một cotildei lagravenh

khaacutec

bull Cotildei Suacutec sinh vagrave Ngạ quỷ lagrave ở cugraveng nơi với cotildei Người

cugraveng ở trecircn bề mặt traacutei đất

bull [Xin để yacute thecircm loagravei Quỷ thần A-tu-la (asuras) lagrave loagravei

quỷ thần dị dạng to lớn ở cotildei trời của Nam Thiecircn Vương

(thuộc Tứ Đại Thiecircn Vương) nhưng do nghiệp xấu luocircn

sống với tacircm sacircn hận hung hatilden vagrave đau khổ cho necircn họ cũng

thuộc về cảnh giới thấp xấu đau khổ mặc dugrave cotildei sống của họ

lagrave thuộc về trecircn cảnh giới trời thần Cho necircn nhiều truyền

thống Phật giaacuteo khaacutec đatilde tiacutenh riecircng cotildei quỷ thần A-tu-la một

cảnh-giới đau khổ riecircng vagrave do caacutech tiacutenh như vậy necircn tổng

cộng coacute 06 cảnh giới magrave chuacuteng sinh đang hiện hữu

Bạn coacute biết khocircng coacute rất nhiều coacute lograveng tốt vagrave chiacutenh trực

họ lagrave những người tốt bụng cocircng bằng vagrave coacute lograveng bi mẫn

nhưng họ coacute tacircm hay dễ bị noacuteng giận Họ coacute thể noacuteng giận

vigrave nhiều lyacute do xảy ra hagraveng ngagravey họ noacuteng giận vigrave bất đồng

vigrave tự aacutei vigrave caacutei ta bị xuacutec phạm hoặc vigrave sự bất cocircng vigrave quaacute

noacuteng ruột lo lắng cho người thacircn vagrave người khaacutec vigrave hoagraven

cảnh trớ trecircu vigrave gặp phải người xấu vigrave buồn bực nhacircn tigravenh

thế thaacuteiNếu họ khocircng tu tập tacircm để giảm trừ tacircm sacircn-giận

đoacute thigrave sau khi chết họ rất dễ bị taacutei sinh thagravenh những quỷ

thần A-tu-la đau khổ như vậy]

bull Những cảnh giới cao đẹp lagrave cotildei Người vagrave những cotildei Trời

của caacutec thiecircn thần vagrave caacutec vị trời Phạm Thiecircn (Brahmas)

bull Kinh điển cũng ghi rằng coacute nhiều ldquotầngrdquo tức nhiều

ldquocotildeirdquo cao thấp khaacutec nhau trong cảnh giới Địa Ngục vagrave trong

cảnh giới Thiecircn Thần vagrave Trời

116 Con đường của chuacuteng ta

bull Nếu loagravei quỷ thần A-tu-la (asuras) được taacutech riecircng ra

thagravenh một (đơn vị) cotildei hiện hữu riecircng biệt vagrave caacutec tầng địa

ngục được gom chung thagravenh một cotildei thigrave tổng cộng coacute 04

cotildei thuộc cảnh giới xấu [Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷ vagrave A-

tu-la] 07 cotildei Dục giới phuacutec lagravenh [gồm 1 cotildei dục giới lagrave cotildei

Người vagrave 06 cotildei dục giới của Thiecircn thần) 16 cotildei Trời Sắc

Giới vagrave 04 cotildei Trời Vocirc Sắc Giới

Tổng cộng Coacute 31 Cotildei hiện hữu magrave con người (vagrave chuacuteng

sinh) coacute thể bị hay được taacutei sinh về đoacute ngay sau khi từ giatilde

kiếp sống hiện tại

Chẳng hạn ở cảnh giới địa ngục coacute đến 168 ldquotầngrdquo đại địa

ngục vagrave tiểu địa ngục khaacutec nhau tugravey theo mức độ Nghiệp aacutec

nặng nề magrave chuacuteng sinh bị rơi rớt vagrave đagravey đọa vagraveo đoacute

Cograven trecircn cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời coacute rất nhiều cotildei

Trời khaacutec nhau tugravey theo mức độ do Nghiệp thiện lagravenh magrave

chuacuteng sinh được taacutei sinh về đoacute gồm coacute 06 Cotildei Trời Dục

Giới 16 Cotildei Trời Sắc Giới vagrave 04 Cotildei Trời Vocirc Sắc Giới

Để dễ higravenh dung bạn coacute thể liecircn-tưởng đến một cotildei lagrave

ldquocotildei Ngườirdquo trecircn traacutei đất magrave chuacuteng ta đang sống gồm 193

nước trải dagravei trecircn 07 đại lục địa Nếu chuacuteng ta may mắn

được sống trong những đất nước văn minh thanh bigravenh vagrave

khiacute hậu ocircn hogravea thigrave đoacute lagrave một điều phuacutec lagravenh so với việc phải

sống trong những đất nước lạc hậu đầy chiến tranh vagrave khiacute

hậu khắc nghiệt đoacutei nghegraveo vagrave bệnh tật Những đất nước trecircn

traacutei đất vagrave mức độ dễ sống vagrave khoacute sống khaacutec nhau thậm chiacute

quaacute checircnh lệch nhau thigrave cũng giống như những ldquocotildeirdquo khaacutec

nhau trecircn cảnh giới trecircn Trời hay những ldquocotildeirdquo khaacutec nhau

trong cảnh giới dưới địa ngục vậy

Vigrave vậy coacute thể noacutei rằng bất kỳ một cotildei Trời nagraveo đoacute (trong

26 cotildei thuộc cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời) lagrave chắc chắn sẽ

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 117

tốt đẹp hơn vagrave phuacutec lagravenh hơn bất cứ quốc gia nagraveo trecircn traacutei

đất cotildei người

Vagrave ngược lại coacute thể hiểu bất kỳ một ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo

nagraveo đoacute (trong 168 ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo) của cảnh giới địa ngục

cũng chắc chắn lagrave kinh khủng hơn đagravey đọa hơn vagrave toagraven lagrave

đau khổ hơn bất kỳ xứ sở nagraveo trecircn traacutei đất

Vigrave vậy ở nơi đacircu đời sống hay mocirci trường sống coacute sự tagraven

bạo độc tagravei aacutep bức vagrave đagravey đọa quaacute khốc liệt với con người

thigrave người ta hay gọi lagrave ldquođịa ngục trần gianrdquo

Khi noacutei về đời sống Thacircn-Tacircm của con người Đức Phật

thường noacutei một caacutech ẩn dụ về những ldquocảnh giớirdquo coacute nghĩa

lagrave những tigravenh trạng hạnh phuacutec hay đau khổ khaacutec nhau của

con người tugravey theo hoagraven cảnh của mỗi người

-Viacute dụ một người đang phải chịu tật nguyền đau đớn

hoặc tinh thần khủng hoảng thigrave người đoacute đatilde giống như đang

chịu cảnh địa ngục

-Những người khocircng cograven lẽ sống gigrave chỉ biết nằm chờ đến

bữa ăn vagrave sống để ăn thigrave chẳng khaacutec nagraveo sống như cảnh suacutec

sinh

-Những người quaacute tham lam luocircn luocircn tham muốn thegravem

khaacutet magrave chẳng bao giờ được thỏa matilden dugrave đatilde coacute đầy đủ thigrave

được cho lagrave giống như loagravei ngạ quỷ luocircn luocircn cảm thấy đoacutei

thiếu vagrave đau khổ vigrave thegravem khaacutet

-Người luocircn luocircn coacute maacuteu sacircn giận ganh tị chiến tranh

tranh dagravenh quyền lực vagrave của cải thigrave tacircm cũng chẳng khaacutec

nagraveo loagravei quỷ thần dị dạng A-tu-la luocircn luocircn sống với tacircm

sacircn hận thugrave hằn vagrave hiếu chiến

118 Con đường của chuacuteng ta

-Vagrave những ai được sinh ra đẹp đẽ vagrave giagraveu sang coacute thể

được gọi lagrave đang sống sung sướng như ở cotildei thiecircn thần hay

thiecircn đagraveng Cotildei thiecircn thần dường như lagrave mơ ước của Viacute dụ

những ngocirci sao thể thầu hết mọi người bởi vậy khi những

tagravei tử điện ảnh nổi tiếng sống trong nhagrave cao cửa đẹp vagrave luocircn

coacute hagraveng triệu người hacircm mộ hay lsquotocircn thờrsquo thigrave những người

hacircm mộ đoacute gọi họ lagrave những lsquothiecircn thầnrsquo

Rotilde ragraveng lagrave những cotildei thấp xấu như Địa Ngục Ngạ Quỷ

Suacutec Sinh Quỷ Thần dị dạng lagrave đầy đau khổ vagrave hagravenh hạ Vagrave

những cotildei Thiecircn thần vagrave Trời trecircn tiecircn cảnh lagrave đầy phuacutec

lagravenh vagrave sung sướng

-Tuy nhiecircn Đức Phật noacutei rằng ở những cotildei thấp xấu đoacute

chuacuteng sinh khoacute magrave lagravem được một việc cocircng đức nagraveo để tiacutech

lũy Nghiệp tốt được Những chuacuteng sinh ở trong những cotildei

thấp xấu bị đọa đagravey như vậy thigrave chỉ lo chịu đựng mọi đau

khổ hagravenh hạ chứ khocircng cograven thời gian hay cơ hội lagravem

chuyện phuacutec đức nagraveo (Khi đatilde bị ở trong cảnh giới Địa ngục

hay Suacutec sinh thigrave coacute lagravem cocircng đức cũng chẳng coacute điều gigrave để

lagravem Vagrave tacircm thức của chuacuteng sinh đang bị ở trong cotildei địa

ngục vagrave suacutec sinh cũng khoacute magrave khởi sinh một triacute tuệ căn bản

nagraveo để magrave lagravem chuyện cocircng đức Thời gian bị ở trong

những cotildei đoacute thật lagrave dagravei khocircng thể nghĩ bagraven vigrave khoacute magrave tạo

ra được nghiệp tốt nagraveo để chuyển hoacutea taacutei sinh vagraveo những

cảnh giới tốt hơn)

-Trong khi đoacute những chuacuteng sinh ở những cotildei bồng lai

của Thiecircn thần vagrave Trời thigrave chỉ lo hưởng thụ sung sướng

khocircng cograven bị đau khổ cho necircn họ cũng chẳng rảnh rang để

suy tư hay nghĩ nhiều đến những việc cocircng đức Ở những

cotildei phuacutec lagravenh sung sướng đoacute những thiecircn thần cũng khocircng

nhigraven thấy được những lẽ vocirc-thường vagrave biến-đổi nhanh

choacuteng như ở trong cotildei Người

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 119

-Như vậy chỉ cograven cotildei Người lagrave coacute đủ hai bản chất Khổ vagrave

Sướng lagrave thiacutech hợp để học tập vagrave thực hagravenh giaacuteo phaacutep của

Đức Phật Hơn nữa chỉ coacute ở cotildei Người thigrave tất cả chuacuteng sinh

mới coacute cơ hội lagravem những hagravenh động cocircng-đức lagravem những

việc tốt lagravem người tốt vagrave nhờ đoacute tiacutech lũy Nghiệp tốt

Những Nghiệp tốt sẽ lagrave những hagravenh trang cho những chuyến

đi sau nagravey sau khi từ giatilde cotildei Người vagrave cũng nhờ vậy mới

mong coacute ngagravey giải thoaacutet hoagraven toagraven

Tuy nhiecircn Đức Phật coacute kể rằng coacute những chuacuteng sinh lagrave

thiecircn thần ở những cotildei Trời cũng cố gắng thực hagravenh giaacuteo

phaacutep của Đức Phật vagrave đatilde coacute thể chứng ngộ Niết-bagraven Vigrave

vậy Đức Phật đatilde cố gắng khuyecircn dạy mọi người hatildey nỗ lực

tu tập lagravem những điều tốt lagravenh để tiacutech lũy Nghiệp tốt Đoacute lagrave

cơ hội để được taacutei sinh về những cotildei lagravenh đaacuteng quyacute đoacute

Cho dugrave những cảnh giới (gồm 31 cotildei hiện hữu) coacute thực

sự tồn tại trong vũ trụ hay khocircng hoặc đoacute chỉ lagrave những

trạng thaacutei tacircm của từng chuacuteng sinh thigrave vấn đề đoacute cũng

khocircng quan trọng Điều quan trọng lagrave chuacuteng ta theo nguyecircn

lyacute khoa học của Phật giaacuteo đoacute lagrave sống tốt thigrave sẽ tạo Nghiệp

tốt vagrave nhờ đoacute bạn coacute quyền hy vọng sẽ được taacutei sinh về

những cotildei phuacutec lagravenh sau khi chết

Mục điacutech trước sau của caacutec Phật tử lagrave phải được về cotildei

lagravenh traacutenh được những cotildei thấp xấu đầy đau khổ vagrave đọa đagravey

kinh khủng như cảnh Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷhellip

Cograven đối với mục tiecircu tột-cugraveng lagrave giải thoaacutet khỏi vograveng taacutei

sinh luacircn hồi thigrave chỉ khi chuacuteng ta được ở trong những cotildei

lagravenh thigrave mới coacute thể tiếp tục lagravem việc tốt lagravenh vagrave thực hagravenh

Phật Phaacutep thigrave mới mong coacute ngagravey đạt đến Niết-bagraven sự giải

thoaacutet hoagraven toagraven khỏi luacircn hồi sinh tử

120 Con đường của chuacuteng ta

(18) Khi đạo Phật được truyền baacute sang những nước

phương Tacircy rất nhiều người phương Tacircy đatilde theo Đạo

Phật Điều đoacute coacute đuacuteng như vậy khocircng

Riecircng ở Mỹ con số người thực sự thực hagravenh theo Phật

giaacuteo vẫn cograven iacutet Giaacuteo sư Seymour Lachman đồng taacutec giả

của quyển saacutech nổi tiếng ldquoMột quốc Gia Becircn Dưới Chuacuteardquo

(One Nation Under God) ước lượng khoảng 800000 người

lagrave Phật tử ở Mỹ Tuy nhiecircn những nhagrave nghiecircn cứu Phật

giaacuteo thigrave cho rằng con số đoacute coacute thể lagrave nhiều hơn 4-5 lần nếu

tiacutenh cả con số những người theo đạo Phật nhập cư liecircn tục

từ những nước Đocircng Nam Aacute vagrave Đocircng Aacute

Số người theo đạo Phật ở chacircu Acircu khoảng 4 triệu người

chủ yếu ở caacutec nước Đức Phaacutep Anh Yacute

Số người theo đạo Phật ở chacircu Uacutec cũng khaacute nhiều vagrave

tăng nhanh Thống kecirc năm 2011 cho biết coacute khoảng

529000 người Uacutec theo đạo Phật trong tổng dacircn số khoảng

215 triệu người con số Phật tử tăng nhanh từ khoảng 21

dacircn số lecircn gần 25 dacircn số trong năm năm cuối

Coacute rất nhiều danh nhacircn rất nổi tiếng ở những nước Acircu

Mỹ đatilde theo đạo Phật hoặc đatilde chuyển từ đạo của họ qua đạo

Phật Trong số đoacute coacute nhiều người nổi tiếng nhất trong lĩnh

vực của migravenh trecircn thế giới magrave bạn coacute thể đatilde dễ dagraveng biết

đến từ lacircu Viacute dụ như

William Ford Jr Chủ hatildeng xe hơi Ford

Steve Jobs Chủ tịch hatildeng maacutey tiacutenh Apple Inc

Tiger Woods Nhagrave vocirc địch gocircn thế giới

Richard Gere Tagravei tử điện ảnh

Harrison Ford Tagravei tử điện ảnh

Orlando Bloom Tagravei tử điện ảnh

Keanu Reeves Tagravei tử điện ảnh

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 121

Uma Thurman Tagravei tử điện ảnh

Oliver Stone Đạo diễn điện ảnh

Tina Turner Ca sĩ nhạc Pop

Adam Yauch Ca sĩ nhạc Pop

Herbie Hancock Nhạc sĩ nhạc Jazz

Roberto Baggio Cầu thủ boacuteng đaacute Yacute

Phil Jackson Cầu thủ boacuteng rỗ NBA

Marshall Cty Marshall Goldsmith Partners

Goldsmith

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Bạn cũng coacute thể đọc thecircm một bagravei viết rất hay về bối

cảnh Phật giaacuteo ở Hollywood vagrave Hoa Kỳ trecircn trang www

unboundintrasuntcnjeduarchiveslifestyleoldbuddha với

tựa đề ldquoNhững Ngocirci Sao Lagrave Phật Tửrdquo

(19) Bạn vẫn cograven nhiều cacircu hỏi muốn được trả lời

Nếu bạn vẫn cograven nhiều thắc mắc về yacute nghĩa vagrave giaacuteo lyacute

Phật giaacuteo vagrave việc thực hagravenh đạo Phật xin bạn hatildey tigravem đọc

một quyển saacutech về vấn đaacutep theo từng đề mục rất hay coacute tecircn

lagrave ldquoNhững Hỏi Đaacutep Hayrdquo (Good Question Good Answer)

của ngagravei S Dhammika Quyển saacutech nagravey đatilde được dịch ra

nhiều ngocircn ngữ vagrave cũng coacute bản dịch ra tiếng Việt của cư sĩ

Phạm Kim Khaacutenh vagrave TS Bigravenh Anson mang tecircn ldquoPhật Phaacutep

Vấn Đaacuteprdquo

Bạn coacute thể tham khảo thecircm quyển ldquoVấn Đaacutep về Phật

giaacuteordquo được biecircn soạn bởi cugraveng người viết do cugraveng nhagrave xuất

bản ấn hagravenh 2012 cugraveng với quyển saacutech nagravey

86 Con đường của chuacuteng ta

quả Đoacute lagrave quy luật Nghiệp Vigrave anh gacircy ra những hagravenh động

đoacute necircn taacutec động của noacute dẫn đến hậu quả lagrave đang bị giam luacutec

nagravey Đoacute lagrave nguyecircn tắc của quy luật nhacircn-quả

Đức Phật đatilde necircu ra những viacute dụ theo quy tắc nhacircn-quả về

Nghiệp vagrave Nghiệp quả Nhưng Đức Phật cũng khuyecircn

khocircng necircn truy tigravem Nghiệp quaacute khứ vigrave coacute những Nghiệp coacute

thể thấy được (nhatilden tiền) vagrave coacute những Nghiệp coacute thể khocircng

thấy được Vigrave sao Vigrave Nghiệp thigrave trugraveng trugraveng quaacute nhiều bởi

vigrave mỗi một giacircy trong quaacute khứ hay trong hiện tại chuacuteng ta

suy nghĩ chuacuteng ta hagravenh động chuacuteng ta noacutei ra bao nhiecircu

điều gigrave thigrave tạo ra chừng ấy Nghiệp Vigrave vậy Đức Phật đatilde noacutei

ldquoNghiệp lagrave một trong những vấn đề khocircng thể nghĩ bagravenrdquo

Vậy chuacuteng ta phải lagravem sao Một khi Nghiệp của chuacuteng ta

lagrave ldquokhocircng thể nghĩ bagravenrdquo Cacircu trả lời lagrave chuacuteng ta chỉ necircn

biết trong cuộc sống hiện-tại chuacuteng ta hatildey cố gắng lagravem toagraven

những điều tốt đẹp tạo toagraven những Nghiệp tốt lagravenh Hatildey

lagravem người tốt để coacute những hậu quả tốt lagravenh để coacute được

cuộc sống tốt lagravenh trong hiện tại vagrave tương lai theo quy luật

của Nghiệp vagrave nguyecircn lyacute nhacircn quả

(2) Nếu chuacuteng ta khocircng thể nhớ gigrave về những kiếp quaacute

khứ thigrave tại sao trong kiếp sống nagravey chuacuteng ta phải chịu

nhận latildenh những điều sai traacutei magrave chuacuteng ta đatilde lagravem trong

quaacute khứ Như vậy coacute cocircng bằng khocircng

Chuacuteng ta phải luocircn ghi nhớ rằng Nghiệp (kamma) khocircng

phải lagrave một hệ thống thưởng phạt Đơn giản Nghiệp lagrave một

nguyecircn lyacute tự nhiecircn những hagravenh động cố yacute của chuacuteng ta

(nguyecircn nhacircn) sẽ tạo ra những taacutec động (kết quả) nagraveo đoacute

trong những điều kiện (duyecircn) nagraveo đoacute

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 87

Một người uống rượu say bước đi vagrave teacute ngatilde xuống

mương nước Bị gatildey chacircn Cho dugrave ngagravey sau đoacute anh ta

khocircng nhớ gigrave về việc migravenh bị teacute bị thương như thế nagraveo

nhưng anh ta vẫn phải chịu hậu-quả lagrave gatildey chacircn đau

đớnhellipvigrave hagravenh động uống rượu teacute ngatilde của migravenh

Cũng giống như viacute dụ trước đacircy Nghiệp cũng giống như

hạt giống Nếu bạn trồng giống cacircy taacuteo thigrave noacute sẽ lớn lecircn lagrave

cacircy taacuteo Nếu bạn gieo hột xoagravei thigrave noacute sẽ lớn lecircn lagrave cacircy xoagravei

Đoacute chỉ lagrave nguyecircn lyacute của quy luật Nhacircn vagrave Quả

Vigrave vậy ldquosự cocircng bằngrdquo vagrave ldquosự khocircng nhớrdquo trong cacircu hỏi

trecircn đacircy khocircng phải lagrave những yếu tố của Nghiệp Quy luật

Nghiệp theo nguyecircn tắc nhacircn-quả thể hiện cho tất cả mọi

con người vagrave sự vật

(3) Nếu coacute taacutei sinh tại sao con người khocircng nhớ lại được

kiếp sống quaacute khứ của migravenh

Đacircy lagrave một cacircu hỏi hay tuy nhiecircn cacircu trả lời cũng thật lagrave

đơn giản Những triacute nhớ hay kyacute ức về kiếp sống quaacute khứ

của chuacuteng ta nằm rất sacircu trong tagraveng thức (vocirc thức) của

chuacuteng ta Trong khi bản thacircn chuacuteng ta thường khocircng thể

nhớ nổi những gigrave migravenh đatilde lagravem trong ngagravey nagravey của thaacuteng

trước bởi vigrave tacircm của chuacuteng ta khocircng được trong sạch

khocircng được tu dưỡng vagrave tĩnh lặng Đầu oacutec của chuacuteng ta

khocircng bao giờ đủ minh mẫn để nhớ mặc dugrave chuacuteng ta hay

dugraveng từ lsquominh mẫnrsquo để chỉ sự saacuteng suốt vagrave thocircng minh của

chuacuteng ta

Viacute dụ lặp lại lagrave rất iacutet trong chuacuteng ta coacute thể nhớ chiacutenh xaacutec

những gigrave migravenh đatilde lagravem vagraveo cugraveng ngagravey của thaacuteng trước Tuy

nhiecircn những nghiecircn cứu khoa học cho thấy rotilde rằng trẻ em

88 Con đường của chuacuteng ta

với bản tacircm vẫn cograven trong sạch vagrave iacutet vẫn đục coacute thể nhớ

được rất nhiều thậm chiacute một số coacute thể nhớ kiếp trước của

migravenh

Nếu bạn nghĩ được như vậy thigrave bạn sẽ hiểu tại sao coacute rất

nhiều đứa trẻ chưa bao giờ nghe nhạc nhưng sau khi lọt

lograveng một thời gian đatilde trở thagravenh thần đồng về acircm nhạc Coacute

những đứa trẻ chưa bao giờ học mocircn toaacuten cao cấp đoacute

nhưng vẫn giải được những bagravei toaacuten đoacute Đoacute lagrave thức nhớ lại

kiếp sống quaacute khứ theo Nghiệp dẫn taacutei sinh Hai đứa trẻ coacute

thể lagrave một nhạc sư vagrave một giaacuteo sư trong kiếp quaacute khứ

Những nhagrave baacutec học phương Tacircy thường dugraveng phương

phaacutep thocirci miecircn để trị liệu tacircm lyacute cho rất nhiều bệnh nhacircn vagrave

nhiều bệnh nhacircn đatilde coacute thể hồi nhớ lại những kiếp trước của

migravenh trong quaacute trigravenh thocirci miecircn khi tacircm khocircng bị can thiệp

bằng những đối tượng trần cảnh becircn ngoagravei

Tương tự vậy nhiều thiền sư coacute tacircm được tu dưỡng nhờ

vagraveo việc thiền tập đến mức độ đạt định thacircm cao được cho

lagrave cũng coacute khả năng hồi tưởng lại kiếp sống quaacute khứ Người

nổi bật nhất coacute khả năng nagravey bằng quaacute trigravenh hagravenh thiền

chiacutenh lagrave Đức Phật Đức Phật coacute thể nhớ vagrave thấy lại tất cả

kiếp sống trong quaacute khứ của migravenh vagrave của người khaacutec khi

tacircm đatilde hoagraven toagraven trong sạch vagrave khocircng cograven bất kỳ ocirc nhiễm

nagraveo

Vigrave vậy cacircu hỏi nagravey được đặt ra thigrave đatilde như cacircu trả lời Vigrave

sao Vigrave muốn tập trung muốn nhớ thigrave tacircm triacute chuacuteng ta phải

trong sạch thanh tịnh Tacircm chuacuteng ta bị vocirc minh che mờ bị

cảnh trần vagrave ldquotham sacircn sirdquo vẫn đục che lấp bị những vấn đề

ldquocơm aacuteo gạo tiềnrdquo hagraveng ngagravey lagravem rối triacute Thậm chiacute đa số

trong chuacuteng ta cograven chưa bao giờ dagravenh thời gian để nghĩ đến

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 89

những điều thiện tốt chưa một lần ngồi xuống để tacircm an

nghỉ vagrave hagravenh thiền

(4) Nếu chuacuteng ta khocircng thể biết gigrave về kiếp sau vậy cần gigrave

phải lo lắng về noacute

Người Anh noacutei ldquoNgagravey mai khocircng bao giờ đếnrdquo Thật

vậy caacutei ldquongagravey mairdquo lagravem sao ai biết được chắc chắn noacute sẽ

chiacutenh xaacutec như thế nagraveo Cho dugrave những dự tiacutenh vagrave hoạch định

vagrave quy luật Nghiệp lagrave coacute thể dự đoaacuten được phần nagraveo nhưng

khocircng ai trong chuacuteng ta biết được chiacutenh xaacutec điều gigrave sẽ xảy

ra cho ldquongagravey mairdquo đoacute vigrave cograven rất nhiều điều kiện (duyecircn) taacutec

động đến

Tuy nhiecircn hoạch định để phograveng traacutenh cho một ldquongagravey

mairdquo khả dĩ như vậy lagrave điều mang tiacutenh ldquotraacutech nhiệmrdquo cần

phải lagravem Chuacuteng ta khocircng thể cứ ngồi nhigraven coi ngagravey mai sẽ

ra sao Đoacute lagrave thaacutei độ hơi iacutech kỷ vocirc tacircm vagrave thiếu traacutech

nhiệm

Cứ giống như những bậc cha mẹ iacutech kỷ tiecircu xagravei tất cả

những gigrave coacute được magrave khocircng hề nghĩ đến việc để lại một

chuacutet gigrave cho ngagravey mai của những đứa con thơ dại Họ khocircng

cần biết ngagravey mai của những đứa trẻ sẽ như thế nagraveo Cha mẹ

coacute traacutech nhiệm thường lagravem mọi caacutech để chuẩn bị cho tương

lai tốt đẹp nhất coacute thể cho con migravenh cho dugrave họ coacute thể khocircng

cograven sống đến luacutec đoacute để chứng kiến tương lai của con migravenh

coacute giống như migravenh hoạch định hay khocircng Chuacuteng ta cũng

cần phải nghĩ về tương lai vagrave về kiếp sau của chuacuteng ta

theo caacutech nghĩ như vậy

Những kinh điển Phật giaacuteo coacute ghi lại chuyện những

chuacuteng sinh ở cotildei Trời vagrave cả một số chuacuteng sinh bị taacutei sinh

90 Con đường của chuacuteng ta

vagraveo cotildei thấp xấu họ coacute khả năng nhớ lại những kiếp quaacute

khứ của migravenh nhớ lại những hagravenh động họ đatilde lagravem những

Nghiệp họ đatilde tạo ra vagrave ldquochiacutenh những Nghiệp đoacute đatilde dẫn dắt

họ đến những cảnh taacutei sinh đoacuterdquo Điều đoacute lagrave một trong những

dấu hiệu coacute yacute nghĩa động viecircn chuacuteng ta hatildey tiacutech cực cố gắng

lagravem những điều tốt nhất coacute thể trong kiếp sống hiện tại

Phật giaacuteo khuyecircn mọi người hatildey lagravem điều tốt nhất ldquoHatildey

lagravem người tốtrdquo để mang lại kết quả tốt nhất cho kiếp sống

tiếp theo cho dugrave ở kiếp sau chuacuteng ta coacute thể khocircng biết rằng

hậu-quả tốt đẹp của kiếp sau lagrave do kiếp nagravey tạo taacutec magrave

thagravenh Việc coacute biết hay khocircng biết về kiếp sống quaacute khứ hay

kiếp sống tương lai khocircng giải quyết vấn đề ở đacircy (Phụ

Lục 16)

Vấn đề lagrave yacute thức traacutech nhiệm của chuacuteng ta Cũng như

chuacuteng ta khocircng cần phải được biết rotilde con caacutei chuacuteng ta sẽ

sung sướng hay khổ sở ra sao trong tương lai thigrave chuacuteng ta

mới hoạch định vagrave lo lắng cho tương lai của chuacuteng Chuacuteng

ta phải lagravem vigrave traacutech nhiệm vagrave vigrave mọi sự ldquotốt đẹp hơnrdquo cho

tương lai

Vigrave yacute nghĩa cứu caacutenh theo lyacute nhacircn-quả nagravey coacute thể lagravem an

ủi lograveng người hiện tại như vậy necircn những người theo Phật

thường hay noacutei với nhau rằng ldquoNếu bạn muốn biết kiếp

sống trước đacircy của migravenh hatildey nhigraven vagraveo kiếp nagravey của bạn

Nếu bạn muốn biết kiếp sau của migravenh hatildey nhigraven vagraveo kiếp

nagravey của bạnrdquo

Kiếp nagravey lagrave kết quả của những gigrave trong kiếp trước bạn đatilde

lagravem Kiếp sau lagrave kết quả của những gigrave bạn đatilde lagravem trong kiếp

nagravey

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 91

Hiện tại lagrave con của quaacute khứ vagrave lagrave mẹ của tương lai Nếu

coacute những bậc cha mẹ tốt trong hiện tại thigrave coacute thể coacute một đời

sống tinh thần vagrave vật chất phuacutec lagravenh cho con caacutei trong tương

lai Đời sống của chiacutenh chuacuteng ta ở kiếp nagraveo ở giacircy phuacutet

nagraveo ở nơi đacircu cũng mang bản chất tương tự như vậy

(5) Coacute bằng chứng khoa học nagraveo chứng tỏ coacute sự taacutei sinh

Coacute rất nhiều trường hợp nghiecircn cứu đatilde chứng minh nhiều

người lớn vagrave trẻ em đatilde nhớ lại kiếp trước của migravenh Cũng

coacute rất nhiều trường hợp tuy khocircng thocircng qua nghiecircn cứu

khoa học nhưng mang tiacutenh giai thoại được thuật lại bởi rất

nhiều người vagrave nguồn tin đaacuteng tocircn trọng ở những nước

phương Đocircng

Phương Đocircng vagrave phương Tacircy ngagravey nay vẫn liecircn tục

nghiecircn cứu về sự hồi nhớ kiếp quaacute khứmdashĐoacute lagrave bằng chứng

chứng minh coacute sự ldquotaacutei sinhrdquo

Viacute dụ Carol Bowman người chủ xướng một trung tacircm

khoa học vagrave diễn đagraven rất lớn mang tecircn ldquoTrung Tacircm Nghiecircn

Cứu Tiền Kiếp Ở Trẻ Emrdquo (wwwchildpastlivesorg) đatilde viết

một quyển saacutech về nhiều đứa trẻ đatilde coacute khả năng nhớ lại

kiếp quaacute khứ của migravenh Đoacute khocircng phải lagrave những quyển saacutech

về đề tagravei tocircn giaacuteo hay tacircm linh magrave lagrave saacutech về nghiecircn cứu

khoa học dựa vagraveo những cocircng trigravenh nghiecircn cứu cocircng phu

trecircn hagraveng trăm đứa trẻ

Giaacuteo sư Ian Stevenson lagrave giaacutem đốc Khoa Nghiecircn Cứu

Cảm Nhận ở đại học University of Virginia Hoa Kỳ đatilde thực

hiện rất nhiều nghiecircn cứu hagraven lacircm vagrave khoa học hơn 3000

người coacute khả năng nhớ lại kiếp trước của migravenh

(wwwmedicine virginiaEduclinical)

92 Con đường của chuacuteng ta

Một số những nhagrave khoa học rất nổi tiếng trong việc

nghiecircn cứu đề tagravei con người hồi nhớ lại tiền kiếp magrave bạn coacute

thể tham khảo như lagrave

Tiến sĩ Jim Tucker

(wwwenlightennextorgmagazinebiosjim-tucker)

Tiến sĩ Raymond Moody (wwwlifeafterlifecom)

Thomas Shroder (wwwbookssimonandschustercom)

Đoacute lagrave những cocircng trigravenh nghiecircn cứu đầy thuacute vị vagrave những

bằng chứng đầy thuyết phục magrave ai cũng necircn quan tacircm

Hagraveng ngagraven kết quả hiện đại vagrave khoa học như vậy chứ chưa

cần tiacutenh hagraveng ngagraven hiện tượng được chứng kiến được ở

những xứ sở khaacutec đatilde chứng minh sự coacute-thật của những kiếp

sống trước của những người đang sống trong hiện tại Noacutei

caacutech khaacutec khoa học đatilde chứng minh rằng coacute sự taacutei sinh

Henry Ford người saacuteng lập Hatildeng xe hơi Ford

Cocircng việc lagrave vocirc dụng nếu chuacuteng ta khocircng thể dugraveng

kinh nghiệm đoacute trong kiếp sống khaacutec

Thiecircn tagravei lagrave kết quả của những kinh nghiệm lacircu dagravei

trong nhiều kiếp quaacute khứ

Về điều nagravey tocirci luocircn chắc chắn chuacuteng ta đang ở đacircy vigrave

một mục điacutech

Chuacuteng ta sẽ liecircn tục Tacircm triacute vagrave kyacute ức chuacuteng lagrave bất

diệtrdquo

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 93

(6) Phật giaacuteo coacute macircu thuẫn vagrave xung đột với khoa học hiện

đại khocircng

Trong tất cả những tocircn giaacuteo thigrave giaacuteo lyacute Phật giaacuteo dường

như khocircng coacute xung đột đaacuteng kể nagraveo với những khaacutem phaacute vagrave

phaacutet minh của khoa học Phật giaacuteo cũng khocircng tạo ra những

thần thaacutenh biacute ẩn hay những thế lực siecircu nhiecircn nagraveo để giải

thiacutech những trật tự vagrave nguyecircn lyacute vận hagravenh của thế giới

Khoa học chứng minh vagrave chủ trương theo học thuyết

Tiến Hoacutea thigrave cũng hoagraven toagraven giống như học thuyết Vocirc

Thường của Phật giaacuteo Tương tự vậy cugraveng với những bằng

chứng hoacutea thạch vagrave caacutech tiacutenh tuổi carbon về địa chất học

khảo cổ học hiện đại đatilde coacute thể tiacutenh được tuổi của traacutei đất

khoảng 45 tỷ năm (httpviwikipediaorgtuổi traacutei đất)

Khaacutem phaacute nagravey cũng giống với những lời giảng của Đức

Phật về tuổi traacutei đất lagrave một đại kiếp (eon) tức lagrave một khoảng

thời gian gần như khocircng thể đếm được như vậy

Đặc biệt caacutech tiacutenh vagrave khaacutei niệm thời gian của Đức Phật

trong mối tương quan với vũ trụ hầu như rất đuacuteng với khoa

học hiện đại Phật giaacuteo đưa ra caacutech tiacutenh thời gian của vũ trụ

theo đại kiếp (kappa) tức những khoảng thời gian khocircng thể

nagraveo đếm được Để giải thiacutech những quatildeng thời gian đoacute Đức

Phật đatilde dugraveng viacute dụ lagrave nếu lấy một miếng vải lụa rồi mỗi

một trăm năm (100 năm) đến lau chugravei một traacutei nuacutei một lần

Cho đến khi nagraveo traacutei nuacutei đoacute bị chugravei mograven hết thigrave khoảng thời

gian đoacute coacute thể gọi lagrave một đại kiếp (kappa) Thuyết vũ trụ

nagravey của Phật giaacuteo gần giống với caacutech tiacutenh của khoa học

Khoa học tiacutenh rằng tuổi của vũ trụ lagrave vagraveo khoảng 137 tỷ

năm một khoảng thời gian chuacuteng ta khocircng bao giờ ngồi

đếm hết được Nếu chuacuteng ta chỉ ngồi đếm liecircn tục từ 1 cho

94 Con đường của chuacuteng ta

đến con số 137 tỷ đoacute thigrave chắc cuộc đời của chuacuteng ta cũng

đatilde đi qua rồi (httpviwikipedia org Tuổi vũ trụ)

Đức Phật cũng đatilde noacutei nhiều về vũ trụ chẳng hạn vũ trụ

bao gồm vocirc vagraven những vigrave sao vagrave hệ Thiecircn Hagrave vagrave thế giới

của chuacuteng ta chỉ lagrave một hạt bụi so với vũ trụ vocirc biecircn đoacute Vagraveo

thời hiện đại nhờ vagraveo khoa học vũ trụ thiecircn văn học vệ

tinh vagrave những kiacutenh viễn vọng chuacuteng ta hoagraven toagraven coacute thể

quan saacutet hagraveng tỷ tỷ vigrave sao vagrave hagraveng tỷ hệ Ngacircn Hagrave trong vũ

trụ

Đức Phật cũng khocircng bao giờ noacutei traacutei đất hay thế giới của

chuacuteng ta được tạo ra bởi một thaacutenh thần hay một đấng saacuteng

tạo nagraveo vagrave con người cũng khocircng được tạo ra bởi đấng saacuteng

tạo đoacute Điều đoacute cho thấy rằng caacutech đacircy hơn 2550 năm Đức

Phật đatilde quan saacutet vagrave miecircu tả đuacuteng đắn về vũ trụ cũng như vị

triacute của traacutei đất trong vũ trụ

Một điều thuacute vị hơn lagrave Đức Phật đatilde mocirc tả vũ trụ luocircn co

giatilden vagrave những chu kỳ co giatilden keacuteo dagravei trong khoảng thời

gian dagravei bằng cả một đại kiếp Điều nagravey đuacuteng như lời tiecircn

đoaacuten cho Học Thuyết Vũ Trụ Dao Động đatilde được chứng

minh sau 2500 năm

Một viacute dụ khaacutec trong một bagravei thuyết giảng (kinh) Đức

Phật cầm ly nước trong tay vagrave bảo rằng coacute vocirc số chuacuteng sinh

vi trugraveng đang ở trong ly nước Lagrave một khoảng thời gian thật

dagravei kể từ luacutec đoacute dường như khocircng mấy ai hiểu gigrave về lời dạy

đoacute của Phật cho đến sau nagravey vagrave hocircm nay chuacuteng ta coacute thể

nhigraven qua kiacutenh hiển vi vagrave thấy được vocirc số vi trugraveng trong bất

kỳ một ly nước latilde tự nhiecircn nagraveo

Viacute dụ mới caacutech đacircy khoảng một thế kỷ khi con người đatilde

tigravem dược caacutech noacutei chuyện với nhau được qua những ống

nghe điện thoại khi ở caacutech xa nhau hagraveng ngagraven dặm rồi caacutech

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 95

đacircy vagravei chục năm chuacuteng ta coacute thể chuyển qua khocircng gian vocirc

tận nguyecircn vẹn chữ viết vagrave kyacute tecircn vagrave coacute thể gửi higravenh ảnh

của chuacuteng ta từ một caacutei maacutey faxcho đến hơn mười năm

nay vagrave chuacuteng ta đatilde coacute thể nhigraven thấy nhau khi noacutei chuyện

gửi tất cả higravenh ảnh của một buổi sinh nhật trong vograveng vagravei

chục giacircy qua khocircng gian để đến nửa vograveng traacutei đất becircn

kiahellipĐoacute lagrave những điều magrave thời xa xưa khocircng ai coacute thể

tưởng tượng ra nổi nhưng những điều Phật đatilde noacutei luacutec đoacute

người ta khocircng thể hiểu được nếu họ khocircng phải lagrave một bậc

thaacutenh nhacircn giaacutec ngộ

Cograven rất nhiều điều Đức Phật đatilde noacutei magrave cho đến hocircm nay

khoa học vẫn chưa khaacutem phaacute vagrave kiểm chứng hết Khocircng

biết chuacuteng ta coacute may mắn cograven sống đến khi nagraveo hoặc coacute

may mắn được taacutei sinh trở lại cotildei người đaacuteng nhớ nagravey để

chuacuteng ta coacute thể được tiếp tục chứng kiến những phaacutet minh

vagrave khaacutem phaacute mới magrave con người sẽ tigravem ra nữa Nhưng chắc

chắn những khaacutem phaacute đoacute khocircng coacute gigrave lagrave biacute ẩn khaacutec với

những quy luật vận hagravenh của tự nhiecircn magrave Đức Phật đatilde từng

thuyết giảng

Vậy thigrave tại sao ngagravey xưa cho đến tận bacircy giờ vẫn cograven rất

nhiều người khocircng tin những cacircu chuyện của Đức Phật về

thế giới vagrave vũ trụ về những cotildei taacutei-sinh hiện hữu khaacutec của

chuacuteng sinh magrave họ cứ matildei đi thecircu dệt những chuyện hoang

đường đầy magraveu sắc thần thoại vagrave phi khoa học về Đức Phật

William Shakespeare trong taacutec phẩm Hamlet

Nagravey Horatio cograven nhiều thứ trecircn cotildei trời vagrave traacutei đất

hơn những điều ocircng mơ thấy trong triết học của ocircng

96 Con đường của chuacuteng ta

(7) Vigrave sao Phật giaacuteo khocircng coacute niềm tin vagraveo Đấng Saacuteng

Tạo tối cao saacuteng tạo ra thế giới vũ trụ

Phật giaacuteo coacute xu hướng khaacute ldquothực tiễnrdquo trong những vấn

đề đoacute vagrave khocircng tin vagraveo những biacute ẩn saacuteng tạo vagrave cũng khocircng

chấp nhạn giả thuyết vũ trụ bắt nguồn từ ldquotrứng vũ trụrdquo hay

được tạo ra bởi một lsquovị thần coacute chogravem racircu dagravei trắngrsquo

Nếu bạn nghĩ rằng coacute một đấng saacuteng tạo tagravei tigravenh tạo ra cả

vũ trụ vagrave thế giới vậy ai tạo ra đấng saacuteng tạo tagravei tigravenh đoacute Vagrave

nếu đấng saacuteng tạo đoacute đatilde luocircn luocircn tồn tại vậy liệu vũ trụ

cũng đatilde luocircn luocircn tồn tại hay khocircng

Noacutei chung Phật giaacuteo khocircng tin vagraveo những đấng saacuteng tạo

toagraven năng như vậy Chẳng hạn như nếu một đấng saacuteng tạo

đatilde tạo ra vũ trụ đatilde tạo ra con người vậy tại sao khocircng tạo

ra những con người giống nhau cugraveng hạnh phuacutec như nhau

magrave lại tạo ra người aacutec người hiền người lagravem ra tội lỗi vagrave

phải bị higravenh phạt xuống địa ngục lsquovĩnh viễnrsquo trong cảnh đầu

rơi maacuteu chảy như vậy

Cứ cho nếu con người khocircng được đấng saacuteng tạo tạo ra

thigrave cũng chẳng lagrave gigrave cả Những đấng saacuteng tạo theo quan

điểm tocircn giaacuteo của nhiều tocircn giaacuteo thigrave lagrave đấng saacuteng tạo với

đầy lograveng baacutec aacutei thương yecircu muocircn loagravei Đấng saacuteng tạo đatilde

tạo ra vagrave biết trước coacute thiecircn đường hạnh phuacutec vagrave địa ngục

kinh khủng Vậy sao đấng saacuteng tạo lại tạo ra những con

người lagravem necircn tội lỗi để rồi bị đọa đagravey xuống địa ngục kinh

khủng đoacute - Để lagravem gigrave Tại sao đấng saacuteng tạo coacute luacutec lại đầy

lograveng baacutec aacutei thương yecircu muocircn loagravei coacute luacutec lại tạo ra địa

ngục rồi tạo ra con người gacircy necircn tội lỗi vagrave bị higravenh phạt

một caacutech bất cocircng khocircng thương xoacutet ở địa ngục đoacute

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 97

Đức Phật đatilde khuyecircn dạy khocircng necircn tin theo những điều

do giaacuteo điều do kinh kệ do truyền thống hay do những suy

đoaacuten tưởng tượng vigrave nếu tin như vậy sẽ chẳng mang lại lợi

iacutech gigrave

Đức Phật khuyecircn rằng đừng bao giờ cố gắng tigravem hiểu

những cacircu hỏi siecircu higravenh như vậy chẳng hạn như Ai tạo ra

thế giới nagravey Thế giới nagravey coacute tồn tại matildei matildei hay khocircng

Trong cacircu chuyện về một người bị diacutenh mũi tecircn độc khocircng

lo việc ruacutet mũi tecircn ra để cứu lấy mạng sống của migravenh magrave

cứ lo hỏi những cacircu hỏi vocirc iacutech như Ai đatilde bắn mũi tecircn đoacute

Tecircn họ hắn lagrave gigrave Hắn lagravem nghề gigrave Vigrave sao vagrave vigrave saohellipthigrave

người đoacute coacute thể chết trước khi nghe được cacircu trả lời Caacutech

tốt nhất lagrave hatildey để thầy thuốc ruacutet mũi tecircn ra vagrave băng boacute thuốc

thang vagrave cứu lấy mạng sống của migravenh Những cacircu hỏi đoacute

khocircng giuacutep iacutech gigrave cho việc cứu nguy mạng sống của migravenh

Yacute Đức Phật khuyecircn dạy rằng cuộc sống trecircn thế gian thật

lagrave vocirc thường vagrave ngắn ngủi necircn chuacuteng ta hatildey tập trung vagraveo

những vấn đề ldquothực tếrdquo lagrave lagravem sao để bớt Khổ để giải thoaacutet

được khỏi Khổhellip trước khi những vocirc thường đến vagraveo một

ngagravey khocircng hẹn trước trước khi chuacuteng ta coacute thể nghe được

những cacircu trả lời về những vấn đề siecircu phagravem siecircu nhiecircn đoacute

Chuacuteng ta hatildey necircn tu tập để mau đạt đến những triacute tuệ giải

thoaacutet Khi chuacuteng ta đạt được loại triacute tuệ giải thoaacutet đoacute chuacuteng

ta sẽ tự nhiecircn thấy biết tất cả những cacircu trả lời về những vấn

đề cao siecircu đoacute

(8) Vậy Phật giaacuteo coacute lsquothugrave gheacutetrsquo hay lsquođe dọarsquo những người

khocircng theo đạo Phật sẽ bị higravenh phạt hay bị đọa vagraveo địa

ngục hay khocircng

98 Con đường của chuacuteng ta

Chắc chắn lagrave khocircng phải rồi Đạo Phật khocircng chủ trương

theo kiểu cơ chế thưởng phạt vagrave địa ngục vĩnh viễn

Phật giaacuteo chủ trương rằng những quy luật về Nghiệp luật

nhacircn-quả đều aacutep dụng cho tất cả mọi người Khocircng phải lagrave

Phật tử thigrave được ưu aacutei cograven khocircng phải Phật tử thigrave bị xử

Khocircng phải vậy mọi người đều nhận latildenh những hậu quả

tốt xấu tugravey theo Nghiệp của migravenh

Phật giaacuteo khocircng phải giống những tocircn giaacuteo khaacutec lagrave sẽ

trừng phạt con người khi họ chọn theo tocircn giaacuteo khaacutec Thời

nay những higravenh phạt dagravenh cho những người gọi lagrave lsquongoại

đạorsquo hoặc cho những kẻ bỏ đạo đi theo tocircn giaacuteo khaacutec đatilde bị

nghiecircm cấm Tất cả mọi người trecircn traacutei đất đều được bảo vệ

được tocircn trọng để lựa chọn tiacuten ngưỡng cho migravenh Đoacute lagrave

nhacircn quyền như đatilde được ghi rotilde trong Hiến Chương của

Liecircn Hiệp Quốc (Điều 18) Việc trừng phạt mang tiacutenh tocircn

giaacuteo đatilde bị cấm ở hầu hết những nước văn minh trecircn thế giới

nagravey Những người soạn thảo vagrave quyết định Hiến Chương

tiến bộ nagravey cũng lagrave những người từ những tocircn giaacuteo ldquohữu

thầnrdquo khaacutec nhau Vậy khocircng lẽ coacute đấng saacuteng tạo nagraveo magrave lại

thiếu văn minh như vậy Cograven trừng phạt hay đagravey đọa tiacuten đồ

của migravenh chỉ vigrave họ từ bỏ tocircn giaacuteo hoặc vigrave họ chuyển qua tocircn

giaacuteo khaacutec

Phật giaacuteo thigrave chưa bao giờ liecircn quan đến yacute tưởng nagravey

Đạo Phật khocircng coacute chủ trương iacutech kỷ hay trừng phạt bất kỳ

ai vigrave bất kỳ lyacute do tocircn giaacuteo ngay cả việc khocircng tin vagraveo Đức

Phật

Nếu đấng saacuteng tạo lagrave một người tạo ra muocircn loagravei vagrave loagravei

người thigrave tại sao đấng saacuteng tạo coacute thể giaacuteng một người

xuống địa ngục để bị đọa đagravey nấu chảy matildei matildei ở đoacute Bạn

coacute bao giờ đốt một diecircm quẹt dưới lograveng bagraven tay vagrave chịu

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 99

được sự noacuteng chaacutey của ngọn lửa khocircng Vậy sao bạn coacute thể

đốt bagraven tay của người khaacutec matildei matildei để người ta kecircu rống

trong đau đớn như vậy

Vagrave giả sử bạn lagrave đấng saacuteng tạo coacute đầy đủ quyền năng để

dừng lại việc thiecircu đốt đoacute liệu bạn coacute necircn dừng lại khocircng

hay vẫn tiếp tục nhigraven người khaacutec đau đớn như vậy

Đức Phật chủ trương tự do tư tưởng Người đatilde chưa bao

giờ yecircu cầu bất cứ ai phải tin theo giaacuteo lyacute của Người Đức

Phật cograven cho rằng khocircng phải bất cứ ai cũng hiểu được giaacuteo

lyacute của Phật vigrave những căn cơ khaacutec nhau của mọi người cho

necircn mọi người đều coacute thể chọn con đường thiacutech hợp nhất

cho migravenh

Phật giaacuteo khocircng phải lagrave một tocircn giaacuteo của giaacuteo điều vagrave

thưởng phạt magrave Phật giaacuteo mong muốn đưa đến cho mọi

người sự hiểu biết vagrave ldquothấyrdquo rotilde những lẽ thật chacircn lyacute của

cuộc đời vagrave thế giới rồi tự mọi người chọn caacutech sống thiacutech

hợp cho migravenh để traacutenh bỏ những đau Khổ trong cuộc đời

Nhagrave baacutec học Albert Einstein

ldquoTocirci khocircng thể tưởng tượng một Thượng đế kẻ tưởng

thưởng vagrave trừng phạt những tạo vật của migravenhhellip

ldquoTocircn giaacuteo của tương lai sẽ lagrave tocircn giaacuteo về vũ trụ Noacute

phải vượt quaacute một đấng thượng đế caacute nhacircn vagrave traacutenh bỏ

giaacuteo điều cugraveng lyacute thuyết thần học Bao trugravem cả hai mặt

tự nhiecircn vagrave tacircm linh noacute phải được dựa trecircn cảm quan

tocircn giaacuteo coacute được từ kinh nghiệm về mọi sự vật tự nhiecircn

100 Con đường của chuacuteng ta

vagrave tacircm linh như lagrave caacutech kết hợp đuacuteng nghĩa nhất Phật

giaacuteo sẽ trả lời được yacute nghĩa nagravey

ldquoNếu coacute một tocircn giaacuteo nagraveo coacute thể đương đầu với những

nhu cầu khoa học hiện đại thigrave đoacute lagrave Phật giaacuteo Phật

giaacuteo khocircng cần xeacutet lại quan điểm của migravenh để cập nhật

với những khaacutem phaacute mới của khoa học Phật giaacuteo

khocircng cần phải từ bỏ quan điểm của migravenh để xu hướng

theo khoa học bởi vigrave Phật giaacuteo bao trugravem cả khoa học

cũng như vượt qua khoa họcrdquo

(9) Phương phaacutep ldquoThiềnrdquo coacute tạo những tacircm niệm xấu aacutec

hay khocircng theo như một số người vẫn bagraven taacuten magrave khocircng

giải thiacutech

Thiền đatilde được thực hagravenh vagrave phaacutet triển bằng nhiều higravenh

thức khaacutec nhau vagrave nhiều nền văn hoacutea khaacutec nhau trong suốt

mấy ngagraven năm qua Ngagravey nay thiền tập được thực hiện trecircn

khắp thế giới đặc biệt phaacutet triển mạnh ở những nước

phương Tacircy

Rất nhiều cocircng ty doanh nghiệp đatilde gửi nhacircn viecircn của

migravenh đến thiền tập ở những khoacutea thiền Họ nhận ra rằng

thiền mang lại rất nhiều lợi iacutech lagravem cho tacircm an định vagrave tacircm

trong sạch vagrave giuacutep cho việc kiểm soaacutet những aacutep lực cocircng

việc stress nỗi đau bức xuacutec vagrave những cơn giận

Những nhagrave thần kinh học thuộc Trường Y Khoa của đại

học University of Massachusetts bằng caacutech nghiecircn cứu

soacuteng natildeo của những người hagravenh thiền đatilde cho thấy kết luận

rằng natildeo của họ an bigravenh vagrave tĩnh lặng hơn natildeo của những

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 101

người khocircng hagravenh thiền (wwwpsychologytodaycom

articles200304the-benefits-meditation)

Những nhagrave nghiecircn cứu của Trung Tacircm Y Khoa San

Francisco thuộc đại học University of California cũng đatilde

kết luận rằng nhờ vagraveo thiền tập những người theo Phật giaacuteo

thực sự hạnh phuacutec vagrave bigravenh tĩnh hơn những người khaacutec

(wwwnewsbbccouk2hihealth3047291stm)

Một số người khocircng taacuten đồng việc hagravenh thiền vigrave những

nỗi sợ vocirc lyacute Điều đoacute lagrave hoagraven toagraven sai traacutei ngay cả đơn

thuần về mặt khoa học y học

(10) Phải chăng những cacircu chuyện về những điều thần

diệu về năng lực thần thocircng của Đức Phật lagrave coacute thật

Theo Phật giaacuteo mọi điều đều coacute thể xảy ra theo tiến

trigravenh khoa học vagrave nhacircn quả

Một số năng lực của Tacircm coacute thể tạo ra những kỳ cocircng

hay những điều thần diệu khoacute magrave giải thiacutech được bằng tri

kiến bigravenh thường của người phagravem tục cograven đầy vocirc minh vagrave ocirc

nhiễm như chuacuteng ta

Đuacuteng lagrave trong kinh điển coacute ghi lại một số điều thần diệu

vagrave năng lực thần thocircng magrave Đức Phật đatilde thể hiện trong một

vagravei lần để chinh phục đạo đức của những người ngoại đạo

quaacute khiacutech Tuy nhiecircn Đức Phật chưa bao giờ noacutei nhiều về

những năng lực nagravey hay chỉ dạy cho ai về thần thocircng như lagrave

một giaacuteo lyacute cần thiết

102 Con đường của chuacuteng ta

Cograven một số cacircu chuyện khaacutec về năng lực thần thocircng của

Đức Phật lịch sử coacute lẽ do một số tu sĩ cổ xưa đatilde phoacuteng đại

thecircu dệt thecircm iacutet nhiều vigrave sự sugraveng kiacutenh cao độ dagravenh cho Đức

Phật vagrave vigrave mục điacutech tạo ra những higravenh ảnh cao siecircu của Đức

Phật để saacutenh với những higravenh ảnh huyền thoại biacute ẩn của tocircn

giaacuteo hữu thần khaacutec vagraveo thời cổ xưa đoacute (như Hindu giaacuteo)

Phật giaacuteo khocircng khuyến khiacutech sự đề cao hay niềm tin mugrave

quaacuteng vagraveo những điều thần diệu những bugravea pheacutep hay về

một Đức Phật đầy huyền thuật vagrave thần thocircng biacute ẩn như vậy

Đức Phật khocircng chủ trương pheacutep thuật hay thần thocircng biến

hoacutea lagrave một trong những caacutech thức tu hagravenh nagraveo cả

Chiacutenh Đức Phật đatilde dạy rằng bất kỳ thần thocircng biến hoacutea

nagraveo cho dugrave coacute thật đi nữa thigrave cũng khocircng hề quan trọng

Điều quan trọng lagrave thực hagravenh con đường Đạo magrave Đức Phật

đatilde hướng dẫn bởi vigrave chỉ coacute con đường đoacute mới giải thoaacutet

con người khỏi mọi khổ đau vagrave phiền natildeo magrave thocirci

(11) Những người đồng tiacutenh luyến aacutei coacute thể lagrave Phật tử hay

khocircng

Xu hướng tigravenh dục của mọi người lagrave khocircng liecircn quan vagrave

khocircng phải lagrave yếu tố quan trọng gigrave trong Phật giaacuteo hết

Đồng tiacutenh luyến aacutei lagrave xu hướng tigravenh dục tự nhiecircn của một

người vagrave coacute lẽ đoacute khocircng phải lagrave một dạng phạm giới về đạo

đức như lagrave một hagravenh động tagrave dacircm (giới thứ tư trong ldquoNăm

Giớirdquo)

Nếu bạn thắc mắc những người theo đạo Phật coacute thể sẽ

hỏi lại như vầy ldquoAi tốt hơn ai một người đồng tiacutenh chiacutenh

trực hiền hogravea hay một người tigravenh dục khaacutec phaacutei magrave vocirc

lương tacircm gian traacuterdquo

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 103

Theo Đức Phật đạo đức vagrave phẩm hạnh của một người

khocircng phụ thuộc vagraveo tocircn giaacuteo của họ Dugrave những người coacute

đang theo đạo Phật hay khocircng thigrave họ vẫn lagrave người tốt khi họ

lagrave người tốt Vagrave tất cả mọi người đều coacute thể tham gia vagraveo

Phật giaacuteo nếu họ tigravem hiểu vagrave thấy đạo Phật lagrave coacute lyacute vagrave thiacutech

hợp cho việc tu tập để đem lại sự bigravenh an vagrave giải thoaacutet cho

họ Dugrave cho họ khocircng theo đạo Phật một caacutech chiacutenh thức

nhưng nếu họ sống một đời với đạo đức tốt đẹp thigrave họ cũng

đatilde lagrave những Phật tử rồi theo yacute nghĩa của Phật giaacuteo

(12) Huacutet thuốc laacute lagrave ngược với đạo Phật

Noacutei một caacutech chiacutenh thức thigrave Phật giaacuteo khocircng xem việc

huacutet thuốc laacute lagrave sai traacutei về mặt đạo đức

Tuy nhiecircn rất nhiều những Phật tử vagrave tu sĩ Phật giaacuteo

nghiecircm tuacutec vagrave gương mẫu đều khocircng huacutet thuốc laacute vagrave họ

thường khuyến khiacutech việc từ bỏ thuốc laacute

Bởi vigrave huacutet thuốc laacute coacute rất nhiều điều nguy hại cho bản

thacircn Những người ldquotu thiềnrdquo khocircng necircn huacutet thuốc laacute vigrave huacutet

thuốc laacute lagrave lagravem cho thần kinh vagrave tacircm triacute luocircn luocircn bị hồi

hộp kiacutech thiacutech trong khi việc thiền định lagrave việc lagravem cho

tacircm tĩnh lặng vagrave tập trung Hơn nữa huacutet thuốc laacute lagrave lagravem cho

hệ hocirc hấp hoạt động khocircng tốt hơi-thở sẽ khoacute khăn ngắn

dagravei ngộp thở vigrave thuốc laacute lagravem hại phổi vagrave hệ tim mạch lagravem

sức khỏe khocircng tốt tất cả đều cản trở cho việc hagravenh thiền

Cho dugrave những tăng sĩ khocircng tu theo phương phaacutep thiền thigrave

họ cũng khocircng necircn huacutet thuốc laacute vigrave điều đoacute cũng tạo ra

những higravenh ảnh khocircng đẹp ở những nơi chugravea chiền vagrave trước

mắt những Phật tử Nhưng sự thật thigrave thời nay coacute rất nhiều

thầy tu theo phaacutep mocircn Tịnh Độ ở Việt nam lagrave những người

huacutet thuốc laacute thường xuyecircn

104 Con đường của chuacuteng ta

Một vấn đề nữa của huacutet thuốc laacute cũng giống như việc

uống rượu vagrave dugraveng chất độc hại do lagrave gacircy ghiền Huacutet thuốc

coacute thể biến thagravenh một dạng thegravem muốn liecircn tục hagraveng ngagravey

vigrave tiacutenh chất gacircy ghiền vagrave lagravem cho người huacutet thuốc luocircn luocircn

phụ thuộc vagraveo noacute

Một vấn đề quan trọng nữa lagrave việc huacutet thuốc laacute vừa gacircy

hại cho bản thacircn migravenh vừa ảnh hưởng vagrave gacircy hại đến những

người hiacutet thở xung quanh họ trở thagravenh những người huacutet

thuốc laacute ldquobị độngrdquo trở thagravenh những nạn nhacircn của người huacutet

thuốc Magrave như Đức Phật đatilde noacutei những việc gigrave migravenh lagravem magrave

gacircy hại cho bản thacircn migravenh vagrave những người khaacutec thigrave đoacute

khocircng phải lagrave một hagravenh động tốt thiện Vagrave vigrave vậy chuacuteng ta

cần necircn traacutenh bỏ

Cũng chiacutenh vigrave lyacute do gacircy nguy hại cho migravenh vagrave mọi

người nhiều nước văn minh trecircn thế giới đatilde hạn chế việc

huacutet thuốc vagrave việc huacutet thuốc cũng bị nghiecircm cấm ở những

nơi cocircng cộng

Từ những điều nagravey chuacuteng ta coacute thể hiểu rằng Phật giaacuteo

coacute lẽ khocircng taacuten đồng với việc huacutet thuốc laacute vagrave coacute lẽ khocircng

xem việc huacutet thuốc lagrave thaacutei độ hay hagravenh động tiacutech cực vagrave tốt

lagravenh trong cuộc sống

(13) Phật giaacuteo dạy chuacuteng ta necircn luocircn luocircn hagravei lograveng với

mọi thứ migravenh coacute Tuy nhiecircn đa số mọi người đều coacute tham

vọng lagravem việc nhiều hơn để coacute thu nhập nhiều hơn vagrave

cũng coacute tham vọng tạo cuộc sống sung tuacutec hơn cho gia

đigravenh Vậy lagravem sao hogravea giải vấn đề nagravey

Đacircy lagrave một cacircu hỏi hay Đuacuteng lagrave Đạo Phật khuyecircn dạy

mọi người hatildey biết hagravei lograveng biết hạnh phuacutec với những gigrave

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 105

migravenh coacute được đừng quaacute tham lam đừng quaacute tham muốn magrave

dẫn đến thất vọng bất hạnh vagrave khổ sở

Tuy nhiecircn Đạo Phật vẫn mở ra cho mọi người sự tự do

chọn lựa phương caacutech vagrave con đường nagraveo đem lại nhiều an

lagravenh vagrave hạnh phuacutec nhất cho migravenh miễn sao bạn đừng quaacute đi

về cực đoan Vigrave vậy đạo Phật đatilde chủ trương vagrave khuyến

khiacutech ldquoCon Đường Trung Đạordquo Trung đạo nghĩa lagrave sao

Nghĩa lagrave (a) bạn đừng quaacute tham vọng đến nỗi coacute khả

năng gacircy phương hại đến quyền lợi của người khaacutec trong

khi migravenh nỗ lực để đạt được mục điacutech đoacute của migravenh Vagrave bạn

(b) cũng khocircng necircn quaacute hagravei lograveng với hoagraven cảnh của migravenh

nếu cograven phấn đấu được để cải thiện đời sống tinh thần vagrave

vật chất cho chiacutenh migravenh vagrave gia đigravenh thigrave hatildey cố gắng nỗ lực

trong phạm vi khả năng của migravenh đừng quaacute rụt regrave một caacutech

tiecircu cực nhưng cũng đừng quaacute tham vọng một caacutech quaacute

đaacuteng Tức lagrave traacutenh hai cực đoan Đoacute lagrave yacute nghĩa của con

đường trung đạo

Viacute dụ vigrave tham muốn được thăng cấp hay được tăng

lương magrave migravenh phải dugraveng nhiều caacutech hay thủ đoạn khocircng

tốt để đạt được mục điacutech lagravem phương hại đến đồng nghiệp

vagrave người khaacutec thigrave điều đoacute lagrave khocircng đuacuteng với đạo Phật

(Những thực tại ldquokhocircng đẹprdquo trong viacute dụ nagravey lagrave rất phổ

biến trong nhiều nơi cocircng sở hiện nay Một số đồng nghiệp

vagrave đối taacutec của tocirci trước đacircy từ Trung Quốc Nam Triều Tiecircn

vagrave nhiều nước Acircu Mỹ cũng tacircm sự rằng việc nagravey lagrave khaacute phổ

biến ở đất nước họ Tuy nhiecircn cũng theo yacute họ tigravenh trạng

nagravey ở những nước Acircu Mỹ coacute vẻ iacutet hơn sơ với ở những nước

Đocircng Aacute)

Hay vigrave muốn coacute thật nhiều tiền necircn bạn dagravenh hết thời

gian lagravem thecircm ngoagravei giờ coi nhẹ những thời gian hay

106 Con đường của chuacuteng ta

những việc dagravenh cho gia đigravenh vợ chồng con caacutei cha mẹ

anh chị emhellipĐiều đoacute về lacircu về dagravei sẽ lagravem tổn hại tigravenh cảm

của gia đigravenh đối với migravenh điều đoacute lagrave khocircng coacute lợi cho migravenh

vagrave gia đigravenh

Noacutei cho cugraveng những tham vọng vagrave sự bằng lograveng phải

necircn được cacircn bằng theo đuacuteng hoagraven cảnh năng lực vagrave những

nhu cầu được ưu tiecircn theo thứ tự của migravenh Viacute dụ thời gian

đi chăm soacutec cha mẹ ở bệnh viện sau giờ lagravem việc necircn được

ưu tiecircn hơn lagrave thời gian dagravenh cho việc lagravem thecircm ngoagravei giờ

để tăng thecircm mức độ thu nhập Cha mẹ cagraveng ngagravey cagraveng gần

đất xa trời chứ họ khocircng chờ cho bạn coacute đủ thu nhập để đến

chăm soacutec họ Nguyecircn tắc vẫn vậy Dugrave bạn coacute tham vọng

tiacutech cực đến đacircu thigrave luocircn luocircn suy nghĩ chiacutenh chắn rằng

ldquoNhững gigrave lagravem magrave khocircng coacute lợi cho migravenh hay người khaacutec

hay cả hai thigrave migravenh necircn traacutenh Những gigrave (tham vọng) nagraveo

nếu migravenh lagravem thigrave mang lại lợi iacutech cho migravenh vagrave cũng khocircng

lagravem tổn hại cho người khaacutec thigrave migravenh coacute thể lagravemrdquo

Sự chấp nhận bằng lograveng với mọi điều mọi hoagraven cảnh

cũng necircn dựa vagraveo nguyecircn tắc trung đạo nagravey

(14)Việc ăn chay lagrave bắt buộc đối với những Phật tử

Theo Đạo Phật đặc biệt lagrave Phật giaacuteo Nguyecircn thủy thigrave

việc ăn chay hay khocircng lagrave hoagraven toagraven phụ thuộc vagraveo caacute nhacircn

của mỗi người Phật giaacuteo khocircng nhấn mạnh vagraveo sự thanh

tịnh vagrave thanh khiết của thức ăn magrave nhấn mạnh vagraveo sự

thanh tịnh vagrave trong sạch của Tacircm

Đacircy lagrave một trong những vấn đề thường được bagraven catildei bạn

cần tigravem hiểu kỹ tại sao Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy thigrave noacutei như

vậy trong khi phần lớn những người theo Phật giaacuteo Đại

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 107

Thừa thigrave chủ trương việc ăn chay lagrave bắt buộc đối với mọi

Phật tử xuất gia vagrave khuyến khiacutech mọi Phật tử tại gia cũng

necircn ăn chay

Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy hay Nam Tocircng đến ngagravey nay vẫn

chủ trương việc ldquokhất thựcrdquo thức ăn theo đuacuteng như caacutech

thực hagravenh từ thời Đức Phật cograven tại thế Magrave đatilde đi khất thực

thức ăn thigrave người đi khất thực (xin đồ ăn) khocircng necircn yecircu

cầu người cho (thiacute chủ Phật tử cuacuteng dường thức ăn) phải

lagravem đồ ăn đuacuteng theo yecircu cầu của migravenh Vigrave vậy từ thời Đức

Phật cho đến nay trường phaacutei bảo thủ nagravey vẫn giữ nguyecircn

truyền thống khất thực vagrave người ta cho gigrave ăn nấy

Điều thứ hai Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy chủ trương ăn chay

theo giới ldquoTam Tịnh Nhụcrdquo coacute nghĩa lagrave những loại thịt nagraveo

khocircng diacutenh vagraveo ba điều sau thigrave Phật tử coacute thể dugraveng Ba điều

đoacute lagrave (a) khocircng thấy người ta giết (b) khocircng nghe tiếng kecircu

la của loagravei thuacute bị giết vagrave (c) khocircng coacute sự nghi ngờ về người

khaacutec giết thịt lagrave để cho migravenh ăn tức lagrave vigrave migravenh magrave giết thịt

Nếu thức ăn (thịt caacute) nagraveo đaacutep ứng đủ ba điều kiện nagravey thigrave

caacutec Tỳ kheo được ăn lagrave khocircng phạm giới theo sự cho pheacutep

trong Giới Luật magrave Đức Phật đưa ra (Phụ Lục 17)

Trong khi đoacute Phật giaacuteo Đại Thừa đặc biệt ở Trung Quốc

sau nagravey thigrave khocircng chấp nhận caacutech ăn chay nagravey họ quan

niệm rằng ăn chay lagrave khocircng được ăn thịt động vật magrave chỉ ăn

caacutec loại rau đậu traacutei cacircyhellip

Bất luận quan điểm của Phật giaacuteo Nguyecircn Thuỷ hay Đại

Thừa mục điacutech của sự ăn chay lagrave lagravem tăng trưởng lograveng từ

bi lagravem giảm bớt lograveng sacircn hận cũng giống như caacutech tu tập

ldquokhocircng saacutet sinhrdquo để biết thương yecircu người đồng loại vagrave

những loagravei sinh vật khaacutec Khi một người đatilde coacute lograveng từ bi vagrave

khocircng nỡ giết hại caacutec loại loagravei vật thigrave người ấy cũng khoacute coacute

108 Con đường của chuacuteng ta

thể giết người Đoacute lagrave lyacute do tại sao Đức Phật đưa ra giới cấm

ldquoKhocircng được saacutet sinhrdquo Chiacutenh Giới Hạnh thứ nhất nagravey lagrave

nhacircn tố để higravenh thagravenh quan điểm ăn chay trong đạo Phật

(Phụ Lục 18)

Nhiều người đatilde suy nghiệm về sự tagraven bạo khi giết hại suacutec

vật necircn họ đatilde từ bỏ sự thegravem muốn ăn thịt caacute vagrave trở thagravenh

những người ăn chay chứ khocircng riecircng những người theo

đạo Phật mới ăn chay Rất nhiều người phương Tacircy bacircy giờ

ăn chay vigrave quan điểm từ-bi nagravey

Ở đacircy rất mong bạn đọc necircn đọc thecircm những giảng luận

với nhiều goacutec nhigraven về đề tagravei ldquonhạy cảm vagrave quan trọngrdquo nagravey

trong bagravei Phụ Lục ở cuối saacutech

Do vấn đề nagravey lagrave quan trọng vagrave bạn lagrave người Phật tử

tại gia cần phải tự migravenh suy nghĩ vagrave tự quyết định cho migravenh

như thế nagraveo lagrave đuacuteng sai như thế nagraveo lagrave hợp đạo lyacute vagrave hợp

với lời Phật dạy bởi vigrave vấn đề nagravey được hiểu vagrave thực hagravenh

khaacutec nhau bởi nhiều trường phaacutei Phật giaacuteo khaacutec nhau Bạn

cần necircn đọc vagrave tham khảo thecircm nhiều nguồn kinh saacutech vagrave

luận giảng khaacutec nhau

Tuy nhiecircn trong hạn hẹp của quyển saacutech nhỏ beacute nagravey chỉ

mong muốn noacutei nocircm na lại như sau

(1) Theo quan điểm của Phật giaacuteo Nguyecircn thủy thigrave bạn

coacute thể ăn chay Hoặc nếu việc ăn chay lagrave khoacute khăn bất tiện

(vigrave phải đi khất thực hoặc vigrave phải nhờ vagraveo nguồn thức ăn

của người khaacutec để nuocirci thacircn hoặc mocirci trường sống ở nơi đoacute

khocircng thể coacute nhiều thức ăn thực vật) thigrave bạn coacute thể tiếp tục

ăn mặn trong khi vẫn lagrave một Phật tử đạo hạnh

(2) Theo quan điểm của Phật giaacuteo Đại Thừa người xuất

gia thigrave bắt buộc phải ăn chay (rau cải thực vậthellip) Cograven Phật

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 109

tử tại gia nếu ăn chay được hợp với sức khỏe vagrave tiện lợi của

migravenh thigrave necircn ăn chay lagrave sự thực hagravenh rất đaacuteng khen ngợi

Cograven nếu khocircng Phật tử tại gia được khuyến khiacutech ăn chay

vagraveo caacutec ngagravey lễ lagravenh như ngagravey Rằm Mồng Một hay những

ngagravey giữ Taacutem giớihellipđể tăng trưởng lograveng Từ Bi đối với con

người vagrave vạn vật

bull Tại đacircy coacute hai vấn đề chuacuteng ta cần necircn suy nghĩ theo

thiển yacute của tocirci

Một ăn chay chắc chắn lagrave caacutech tốt đẹp đối với một Phật

Tử vagrave ăn chay lagrave chắc chắn nuocirci dưỡng lograveng từ bi lagrave traacutenh

saacutet sanh vagrave traacutenh gacircy tổn hại cho bất cứ người nagraveo vagrave chuacuteng

sinh nagraveo

Hai tuy nhiecircn đừng necircn cho rằng chỉ việc ăn chay lagrave

hoagraven toagraven trở thagravenh một Phật tử tốt theo đạo Phật Việc ăn

chay khocircng phải lagrave thay thế được cho những việc thực hagravenh

tu tập vagrave giữ giới hạnh đạo đức khaacutec Như đatilde noacutei trecircn Phật

giaacuteo nhấn mạnh vagraveo sự tu tập sự sống giữ giới hạnh vagrave tu

dưỡng Tacircm để coacute Tacircm trong sạch lagravenh mạnh vagrave chiacutenh

điều nagravey mới tạo ra Nghiệp tốt lagravenh tạo ra cuộc sống tốt

lagravenh

(15) Tại sao coacute những tu sĩ vẫn ăn thịt trong khi rau cải

thigrave rất dễ dagraveng coacute được ở khắp nơi

Khi coacute người trong Tăng Đoagraven đoacute lagrave ngagravei Devadatta

(Đề-bagrave-đạt-đa) đatilde đề xuất với Phật về việc ăn chay vagrave cấm

caacutec tu sĩ ăn thịt caacute Đức Phật đatilde từ chối đề xuất nagravey Coacute lẽ

Đức Phật đatilde coacute nhiều lyacute do thiết thực vagraveo hoagraven cảnh xatilde hội

thời đoacute bởi vigrave rau cải khocircng được gieo trồng một caacutech trugrave

phuacute ở những vugraveng miền bắc Ấn Độ vagraveo thời xưa đoacute đặc

110 Con đường của chuacuteng ta

biệt rau cải vagrave ngũ cốc lagrave rất khan hiếm vagraveo những mugravea khocirc

hạn ở xung quanh lưu vực socircng Hằng

Viacute dụ sau nagravey nếu chỉ ăn chay bằng rau cải thigrave sẽ rất khoacute

khăn cho những vugraveng Phật giaacuteo như Tacircy Tạng vigrave ở đoacute gia

suacutec thigrave rất nhiều magrave những rau cải traacutei cacircy thigrave cực kỳ khan

hiếm khoacute trồng được ở vugraveng đất khắc nghiệt đoacute

Vagraveo thời Đức Phật cho đến tận ngagravey nay những tu sĩ

(theo Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy) vẫn sống nhờ vagraveo thức ăn

khất thực Vagrave thức ăn khất thực lagrave tugravey theo lograveng bố thiacute của

thiacute chủ vagrave Phật tử cuacuteng dường Nếu những tu sĩ yecircu cầu chỉ

giới hạn cuacuteng dường bằng thức ăn toagraven-chay toagraven rau cải

ngũ cốc thigrave điều đoacute coacute thể tạo gaacutenh nặng cho những thiacute chủ

cuacuteng dường thức ăn hagraveng ngagravey cho caacutec Tăng Ni Thực tế lagrave

đa số mọi người trong cuộc sống ở những xứ sở nagravey đều

tranh thủ ldquomột lầnrdquo thời gian trong ngagravey để nấu thức ăn

trước lagrave cuacuteng dường caacutec sư thầy sau lagrave phần cograven lại để gia

đigravenh ăn Magrave đa số những gia đigravenh Phật tử nagravey cũng ăn mặn

như truyền thống từ thời Đức Phật Vigrave vậy những thầy tu

của Nam Tocircng nhận vagrave ăn bất cứ thứ gigrave được cho ngay cả

lagrave thịt miễn sao những loại thịt đoacute nằm trong giới hạnh của

ldquoTam Tịnh Nhụcrdquo như đatilde noacutei trecircn lagrave được

Xin noacutei thecircm một chuacutet về Giới Luật của Tăng Đoagraven

Vigrave Phật giaacuteo Nguyecircn thủy cấm khocircng cho caacutec tu sĩ nhận sự

cuacuteng dường bố thiacute bằng tiền bạc Cho necircn họ khocircng coacute cơ

hội đi mua thức ăn bằng tiền bạc để magrave chọn thức ăn theo yacute

muốn của migravenh (giả sử như họ coacute muốn ăn chay) Họ hoagraven

toagraven phụ thuộc vagraveo thức ăn khất thực của dacircn lagraveng của thiacute

chủ bố thiacute cho họ hagraveng ngagravey Ngay cả khi họ nấu ăn trong tu

viện tịnh xaacute thigrave những nguyecircn liệu thực phẩm cũng lagrave do

những Phật tử mang tới cuacuteng dường (Hy vọng quyacute vị hiểu

ra được chỗ nagravey)

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 111

Ngagravey nay thực tế rất nhiều tu sĩ vagrave chugravea chiền theo Phacirc

giaacuteo Nguyecircn Thủy cũng ưu tiecircn việc ăn chay như ở Thaacutei

Lan ở Miến Điệnhellipkhi những điều kiện hậu cần cho pheacutep

Tuy nhiecircn những thầy tu ldquonghiecircm tuacutecrdquo theo truyền thống

Đại Thừa chắc chắn lagrave ăn chay tuyệt đối

(16) Việc ăn những đồ chay giả mặn coacute lagrave ngụy biện vagrave

đạo đức giả hay khocircng Tại sao lại lagravem thức ăn chay giả

mặn ở caacutec nước Đocircng Aacute như Việt Nam Trung Quốc Đagravei

Loan Triều Tiecircn

Đồ ăn chay giả mặn lagrave những thức ăn ldquochayrdquo lagravem từ bột

đậu nagravenh nấm vagrave thực vật nhưng được lagravem vagrave trigravenh bagravey

giống như những moacuten ăn mặn Nhiều nơi những người Phật

tử nấu vagrave ăn những đồ ăn kiểu nagravey bị cho lagrave đạo đức giả

Caacutei lyacute lagrave Đatilde ăn chay để quecircn đi thịt caacute quecircn đi việc saacutet sinh

động vật vậy magrave khi nấu chay lại chế biến ldquorau cảirdquo giống

hệt như mugravei vị higravenh dạng của thịt caacute để lsquogợi nhớrsquo đến những

thức ăn từ thịt caacute (vagrave coacute thể để ăn cho được ngon miệng

hơn)

Một số người thigrave giải thiacutech rằng việc lagravem thức ăn chay

giả mặn lagrave caacutech lagravem cho những người chưa ăn chay bước

qua ăn chay được dễ dagraveng hơn khocircng bị bỡ ngỡ khocircng bị

khoacute ăn khi chuyển từ ăn mặn qua ăn chay() Điều nagravey dugrave coacute

đuacuteng đối với một số người nhưng coacute lẽ chỉ lagrave tự nguỵ biện

Rotilde ragraveng lagrave trong tất cả những quaacuten ăn chay vagrave trong những

dịp lễ lagravenh caacutec Phật tử tề tựu về caacutec chugravea chiền ở Việt Nam

vagrave những nước Đocircng Aacute khaacutec thigrave hầu hết thức ăn chay đều

được chế biến vagrave trigravenh bagravey với higravenh dạng higravenh thức vagrave

hương vị y hệt thức ăn mặn vagrave được dugraveng bởi tất cả mọi

người vagrave cả Tăng Ni

112 Con đường của chuacuteng ta

Coacute hai vấn đề hay ldquohai lyacute lẽrdquo cần suy nghiệm vagrave bạn cần

chọn cho migravenh quan điểm nagraveo bạn thấy đuacuteng đắn lagrave phugrave

hợp với giaacuteo lyacute của Phật vagrave phugrave hợp với lograveng từ-bi của

chiacutenh migravenh

Một (1) khi đồ chay giả mặn được chế biến vagrave trigravenh bagravey

cho số đocircng Phật tử lagrave những người bigravenh thường đang ăn

mặn thigrave họ noacutei lagrave chế biến như vậy để những người đang ăn

thịt caacute chuyển qua ăn chay được dễ dagraveng hơn vigrave higravenh thức

vagrave mugravei vị cũng gần giống moacuten mặn Cho necircn tất cả quaacuten

cơm chay nhagrave hagraveng chay vagrave những nơi cuacuteng dường Trai

Tăng cũng đều lagravem như vậy Đoacute caacutech khuyến khiacutech mọi

người ăn chay

Hai(2) khi lagravem đồ chay giả mặn vagrave cuacuteng dường cho Tăng

Ni thigrave họ lại noacutei Tăng Ni thọ dụng thức ăn chay giả mặn

nhưng Tacircm khocircng hề khởi sinh điều gigrave về đồ ăn mặn như

thịt caacute Điều nagravey rất khoacute noacutei Đức Phật đatilde noacutei khi coacute đối

tượng tiếp xuacutec như mugravei vị higravenh sắchellipthigrave cảm-thọ vagrave ldquotacircm-

khởirdquo sẽ khởi sinh

Cho dugrave theo Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy thigrave việc ăn mặn lagrave

khocircng bị cấm nhưng nếu đatilde traacutenh ăn đồ mặn thật sự vigrave lyacute

do khocircng muốn higravenh thugrave mugravei vị của thịt caacute lagravem động lograveng

từ bi lagravem suy nghĩ về việc saacutet sinh giết hại thigrave việc lagravem đồ

ăn chay giả mặn với higravenh thugrave mugravei vị như của thịt caacute thật

(thịt gigrave caacute gigrave thigrave coacute những higravenh thugrave vagrave mugravei vị đuacuteng như vậy)

chắc sẽ lagravem khởi sinh trong tacircm những nhận-thức [tưởng]

về loại thịt hay caacute đoacute Vagrave như vậy lại đi ngược lại yacute nghĩa

của việc ăn chay Như vậy caacutei ldquoyacute nghĩardquo của việc ăn chay

lagrave vigrave lograveng từ-bi lagrave để quecircn đi higravenh ảnh mugravei vị của thịt caacute

thật cũng khocircng cograven ở đacircy

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 113

Bạn coacute thể tự hỏi rằng nếu ăn chay vigrave lograveng từ-bi vagrave sự

thanh-tịnh của thacircn vagrave tacircm thigrave rau cải nấm rơm đậu

nagravenhhellip được cắt thagravenh từng miếng nhỏ vuocircng vức ăn khocircng

thấy ngon miệng một caacutech tự nhiecircn hay sao magrave cần phải

cocircng phu cắt tỉa gaacuten gheacutep tạo higravenh vagrave cho vagraveo những gia

vị mugravei vị để thức ăn phải giống như chả lụa caacute kho heo

xagraveo thịt nướnghellip thigrave mới ăn thấy ngon miệng được

Tuy nhiecircn dugrave tốt hay xấu thigrave việc ăn chay hay ăn đồ

chay giả mặn vẫn tốt hơn nhiều so với việc ldquocố yacuterdquo ăn thịt ăn

caacute với caacutei tacircm ldquoyacute thứcrdquo rotilde việc giết thịt saacutet sanh chắc chắn

đatilde xảy ra đacircu đoacute (ở những lograve giết mổ ở chợ vagrave ở trong nhagrave

bếp của những người nấu)

Đức Phật

Tất cả mọi chuacuteng sinh

Đều mưu cầu được sống

Đều mưu cầu hạnh phuacutec

helliphelliphelliphellip

Migravenh run sợ đao kiếm

Migravenh cũng sợ chết choacutec

Vậy lấy người lagrave migravenh

Thigrave khocircng necircn giết hại

Khocircng gacircy ra giết hại

(Kinh Phaacutep Cuacute ndash Kệ 129)

114 Con đường của chuacuteng ta

(17) Những cảnh giới1 hiện hữu (cotildei sống) khaacutec nhau lagrave

gigrave Chuacuteng lagrave những nơi thực hay ảo

Theo truyền thống Phật giaacuteo coacute năm (5) cảnh giới hiện

hữu magrave tất cả caacutec loagravei chuacuteng sinh coacute mặt ở đoacute Năm cảnh

giới đoacute lagrave

Địa Ngục

Suacutec Sinh

Ngạ Quỷ

Người

Thiecircn Thần vagrave Trời

Những cảnh giới thấp xấu đầy đau khổ lagrave Địa ngục Suacutec

sinh Ngạ quỷ

bull Địa ngục theo kinh điển bao gồm 08 đại địa ngục vagrave

160 tiểu địa ngục bao bọc xung quanh những đại địa ngục

đoacute

bull Suacutec sinh lagrave cảnh giới của tất cả loagravei động vật từ nhỏ beacute

cho đến to lớn

bull Ngạ quỷ (peta) coacute nghĩa lagrave ldquoquỷ đoacuteirdquo hoặc hay được

gọi lagrave những lsquohồn marsquo hay ldquonhững người khuất mặtrdquo xung

quanh ta Ngạ quỷ sống trong cotildei vocirc cugraveng đagravey đọa vagrave đau

khổ luocircn luocircn thiếu thốn luocircn luocircn đoacutei khaacutet magrave khocircng

được ăn uống Vagrave coacute những loagravei ngạ quỷ luocircn luocircn ở gần

những người thacircn quyến cograven sống của migravenh vagrave coacute thể thấy

được tất cả những gigrave họ hagraveng thacircn quyến của migravenh đang

lagravem vagrave luocircn luocircn khao khaacutet những người thacircn lagravem những

1ldquoCảnh giớirdquo lagrave hoagraven cảnh lagrave phacircn giới cao thấp viacute dụ cảnh giới suacutec sinh cảnh giới

địa ngục cảnh giới trecircn trời Trong mỗi loại cảnh giới cao thấp đoacute coacute thể coacute nhiều

ldquocotildei sốngrdquo khaacutec nhau viacute dụ địa ngục coacute 168 tầng hay ldquocotildeirdquo khaacutec nhau cảnh giới

trecircn trời thigrave coacute đến 28 ldquocotildeirdquo sống khaacutec nhau

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 115

việc cocircng-đức vagrave hồi-hướng cocircng đức đoacute cho họ để họ

hưởng được cocircng-đức đoacute Đoacute lagrave caacutech duy nhất giuacutep họ giảm

bớt nghiệp xấu vagrave hy vọng được taacutei sinh về một cotildei lagravenh

khaacutec

bull Cotildei Suacutec sinh vagrave Ngạ quỷ lagrave ở cugraveng nơi với cotildei Người

cugraveng ở trecircn bề mặt traacutei đất

bull [Xin để yacute thecircm loagravei Quỷ thần A-tu-la (asuras) lagrave loagravei

quỷ thần dị dạng to lớn ở cotildei trời của Nam Thiecircn Vương

(thuộc Tứ Đại Thiecircn Vương) nhưng do nghiệp xấu luocircn

sống với tacircm sacircn hận hung hatilden vagrave đau khổ cho necircn họ cũng

thuộc về cảnh giới thấp xấu đau khổ mặc dugrave cotildei sống của họ

lagrave thuộc về trecircn cảnh giới trời thần Cho necircn nhiều truyền

thống Phật giaacuteo khaacutec đatilde tiacutenh riecircng cotildei quỷ thần A-tu-la một

cảnh-giới đau khổ riecircng vagrave do caacutech tiacutenh như vậy necircn tổng

cộng coacute 06 cảnh giới magrave chuacuteng sinh đang hiện hữu

Bạn coacute biết khocircng coacute rất nhiều coacute lograveng tốt vagrave chiacutenh trực

họ lagrave những người tốt bụng cocircng bằng vagrave coacute lograveng bi mẫn

nhưng họ coacute tacircm hay dễ bị noacuteng giận Họ coacute thể noacuteng giận

vigrave nhiều lyacute do xảy ra hagraveng ngagravey họ noacuteng giận vigrave bất đồng

vigrave tự aacutei vigrave caacutei ta bị xuacutec phạm hoặc vigrave sự bất cocircng vigrave quaacute

noacuteng ruột lo lắng cho người thacircn vagrave người khaacutec vigrave hoagraven

cảnh trớ trecircu vigrave gặp phải người xấu vigrave buồn bực nhacircn tigravenh

thế thaacuteiNếu họ khocircng tu tập tacircm để giảm trừ tacircm sacircn-giận

đoacute thigrave sau khi chết họ rất dễ bị taacutei sinh thagravenh những quỷ

thần A-tu-la đau khổ như vậy]

bull Những cảnh giới cao đẹp lagrave cotildei Người vagrave những cotildei Trời

của caacutec thiecircn thần vagrave caacutec vị trời Phạm Thiecircn (Brahmas)

bull Kinh điển cũng ghi rằng coacute nhiều ldquotầngrdquo tức nhiều

ldquocotildeirdquo cao thấp khaacutec nhau trong cảnh giới Địa Ngục vagrave trong

cảnh giới Thiecircn Thần vagrave Trời

116 Con đường của chuacuteng ta

bull Nếu loagravei quỷ thần A-tu-la (asuras) được taacutech riecircng ra

thagravenh một (đơn vị) cotildei hiện hữu riecircng biệt vagrave caacutec tầng địa

ngục được gom chung thagravenh một cotildei thigrave tổng cộng coacute 04

cotildei thuộc cảnh giới xấu [Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷ vagrave A-

tu-la] 07 cotildei Dục giới phuacutec lagravenh [gồm 1 cotildei dục giới lagrave cotildei

Người vagrave 06 cotildei dục giới của Thiecircn thần) 16 cotildei Trời Sắc

Giới vagrave 04 cotildei Trời Vocirc Sắc Giới

Tổng cộng Coacute 31 Cotildei hiện hữu magrave con người (vagrave chuacuteng

sinh) coacute thể bị hay được taacutei sinh về đoacute ngay sau khi từ giatilde

kiếp sống hiện tại

Chẳng hạn ở cảnh giới địa ngục coacute đến 168 ldquotầngrdquo đại địa

ngục vagrave tiểu địa ngục khaacutec nhau tugravey theo mức độ Nghiệp aacutec

nặng nề magrave chuacuteng sinh bị rơi rớt vagrave đagravey đọa vagraveo đoacute

Cograven trecircn cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời coacute rất nhiều cotildei

Trời khaacutec nhau tugravey theo mức độ do Nghiệp thiện lagravenh magrave

chuacuteng sinh được taacutei sinh về đoacute gồm coacute 06 Cotildei Trời Dục

Giới 16 Cotildei Trời Sắc Giới vagrave 04 Cotildei Trời Vocirc Sắc Giới

Để dễ higravenh dung bạn coacute thể liecircn-tưởng đến một cotildei lagrave

ldquocotildei Ngườirdquo trecircn traacutei đất magrave chuacuteng ta đang sống gồm 193

nước trải dagravei trecircn 07 đại lục địa Nếu chuacuteng ta may mắn

được sống trong những đất nước văn minh thanh bigravenh vagrave

khiacute hậu ocircn hogravea thigrave đoacute lagrave một điều phuacutec lagravenh so với việc phải

sống trong những đất nước lạc hậu đầy chiến tranh vagrave khiacute

hậu khắc nghiệt đoacutei nghegraveo vagrave bệnh tật Những đất nước trecircn

traacutei đất vagrave mức độ dễ sống vagrave khoacute sống khaacutec nhau thậm chiacute

quaacute checircnh lệch nhau thigrave cũng giống như những ldquocotildeirdquo khaacutec

nhau trecircn cảnh giới trecircn Trời hay những ldquocotildeirdquo khaacutec nhau

trong cảnh giới dưới địa ngục vậy

Vigrave vậy coacute thể noacutei rằng bất kỳ một cotildei Trời nagraveo đoacute (trong

26 cotildei thuộc cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời) lagrave chắc chắn sẽ

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 117

tốt đẹp hơn vagrave phuacutec lagravenh hơn bất cứ quốc gia nagraveo trecircn traacutei

đất cotildei người

Vagrave ngược lại coacute thể hiểu bất kỳ một ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo

nagraveo đoacute (trong 168 ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo) của cảnh giới địa ngục

cũng chắc chắn lagrave kinh khủng hơn đagravey đọa hơn vagrave toagraven lagrave

đau khổ hơn bất kỳ xứ sở nagraveo trecircn traacutei đất

Vigrave vậy ở nơi đacircu đời sống hay mocirci trường sống coacute sự tagraven

bạo độc tagravei aacutep bức vagrave đagravey đọa quaacute khốc liệt với con người

thigrave người ta hay gọi lagrave ldquođịa ngục trần gianrdquo

Khi noacutei về đời sống Thacircn-Tacircm của con người Đức Phật

thường noacutei một caacutech ẩn dụ về những ldquocảnh giớirdquo coacute nghĩa

lagrave những tigravenh trạng hạnh phuacutec hay đau khổ khaacutec nhau của

con người tugravey theo hoagraven cảnh của mỗi người

-Viacute dụ một người đang phải chịu tật nguyền đau đớn

hoặc tinh thần khủng hoảng thigrave người đoacute đatilde giống như đang

chịu cảnh địa ngục

-Những người khocircng cograven lẽ sống gigrave chỉ biết nằm chờ đến

bữa ăn vagrave sống để ăn thigrave chẳng khaacutec nagraveo sống như cảnh suacutec

sinh

-Những người quaacute tham lam luocircn luocircn tham muốn thegravem

khaacutet magrave chẳng bao giờ được thỏa matilden dugrave đatilde coacute đầy đủ thigrave

được cho lagrave giống như loagravei ngạ quỷ luocircn luocircn cảm thấy đoacutei

thiếu vagrave đau khổ vigrave thegravem khaacutet

-Người luocircn luocircn coacute maacuteu sacircn giận ganh tị chiến tranh

tranh dagravenh quyền lực vagrave của cải thigrave tacircm cũng chẳng khaacutec

nagraveo loagravei quỷ thần dị dạng A-tu-la luocircn luocircn sống với tacircm

sacircn hận thugrave hằn vagrave hiếu chiến

118 Con đường của chuacuteng ta

-Vagrave những ai được sinh ra đẹp đẽ vagrave giagraveu sang coacute thể

được gọi lagrave đang sống sung sướng như ở cotildei thiecircn thần hay

thiecircn đagraveng Cotildei thiecircn thần dường như lagrave mơ ước của Viacute dụ

những ngocirci sao thể thầu hết mọi người bởi vậy khi những

tagravei tử điện ảnh nổi tiếng sống trong nhagrave cao cửa đẹp vagrave luocircn

coacute hagraveng triệu người hacircm mộ hay lsquotocircn thờrsquo thigrave những người

hacircm mộ đoacute gọi họ lagrave những lsquothiecircn thầnrsquo

Rotilde ragraveng lagrave những cotildei thấp xấu như Địa Ngục Ngạ Quỷ

Suacutec Sinh Quỷ Thần dị dạng lagrave đầy đau khổ vagrave hagravenh hạ Vagrave

những cotildei Thiecircn thần vagrave Trời trecircn tiecircn cảnh lagrave đầy phuacutec

lagravenh vagrave sung sướng

-Tuy nhiecircn Đức Phật noacutei rằng ở những cotildei thấp xấu đoacute

chuacuteng sinh khoacute magrave lagravem được một việc cocircng đức nagraveo để tiacutech

lũy Nghiệp tốt được Những chuacuteng sinh ở trong những cotildei

thấp xấu bị đọa đagravey như vậy thigrave chỉ lo chịu đựng mọi đau

khổ hagravenh hạ chứ khocircng cograven thời gian hay cơ hội lagravem

chuyện phuacutec đức nagraveo (Khi đatilde bị ở trong cảnh giới Địa ngục

hay Suacutec sinh thigrave coacute lagravem cocircng đức cũng chẳng coacute điều gigrave để

lagravem Vagrave tacircm thức của chuacuteng sinh đang bị ở trong cotildei địa

ngục vagrave suacutec sinh cũng khoacute magrave khởi sinh một triacute tuệ căn bản

nagraveo để magrave lagravem chuyện cocircng đức Thời gian bị ở trong

những cotildei đoacute thật lagrave dagravei khocircng thể nghĩ bagraven vigrave khoacute magrave tạo

ra được nghiệp tốt nagraveo để chuyển hoacutea taacutei sinh vagraveo những

cảnh giới tốt hơn)

-Trong khi đoacute những chuacuteng sinh ở những cotildei bồng lai

của Thiecircn thần vagrave Trời thigrave chỉ lo hưởng thụ sung sướng

khocircng cograven bị đau khổ cho necircn họ cũng chẳng rảnh rang để

suy tư hay nghĩ nhiều đến những việc cocircng đức Ở những

cotildei phuacutec lagravenh sung sướng đoacute những thiecircn thần cũng khocircng

nhigraven thấy được những lẽ vocirc-thường vagrave biến-đổi nhanh

choacuteng như ở trong cotildei Người

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 119

-Như vậy chỉ cograven cotildei Người lagrave coacute đủ hai bản chất Khổ vagrave

Sướng lagrave thiacutech hợp để học tập vagrave thực hagravenh giaacuteo phaacutep của

Đức Phật Hơn nữa chỉ coacute ở cotildei Người thigrave tất cả chuacuteng sinh

mới coacute cơ hội lagravem những hagravenh động cocircng-đức lagravem những

việc tốt lagravem người tốt vagrave nhờ đoacute tiacutech lũy Nghiệp tốt

Những Nghiệp tốt sẽ lagrave những hagravenh trang cho những chuyến

đi sau nagravey sau khi từ giatilde cotildei Người vagrave cũng nhờ vậy mới

mong coacute ngagravey giải thoaacutet hoagraven toagraven

Tuy nhiecircn Đức Phật coacute kể rằng coacute những chuacuteng sinh lagrave

thiecircn thần ở những cotildei Trời cũng cố gắng thực hagravenh giaacuteo

phaacutep của Đức Phật vagrave đatilde coacute thể chứng ngộ Niết-bagraven Vigrave

vậy Đức Phật đatilde cố gắng khuyecircn dạy mọi người hatildey nỗ lực

tu tập lagravem những điều tốt lagravenh để tiacutech lũy Nghiệp tốt Đoacute lagrave

cơ hội để được taacutei sinh về những cotildei lagravenh đaacuteng quyacute đoacute

Cho dugrave những cảnh giới (gồm 31 cotildei hiện hữu) coacute thực

sự tồn tại trong vũ trụ hay khocircng hoặc đoacute chỉ lagrave những

trạng thaacutei tacircm của từng chuacuteng sinh thigrave vấn đề đoacute cũng

khocircng quan trọng Điều quan trọng lagrave chuacuteng ta theo nguyecircn

lyacute khoa học của Phật giaacuteo đoacute lagrave sống tốt thigrave sẽ tạo Nghiệp

tốt vagrave nhờ đoacute bạn coacute quyền hy vọng sẽ được taacutei sinh về

những cotildei phuacutec lagravenh sau khi chết

Mục điacutech trước sau của caacutec Phật tử lagrave phải được về cotildei

lagravenh traacutenh được những cotildei thấp xấu đầy đau khổ vagrave đọa đagravey

kinh khủng như cảnh Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷhellip

Cograven đối với mục tiecircu tột-cugraveng lagrave giải thoaacutet khỏi vograveng taacutei

sinh luacircn hồi thigrave chỉ khi chuacuteng ta được ở trong những cotildei

lagravenh thigrave mới coacute thể tiếp tục lagravem việc tốt lagravenh vagrave thực hagravenh

Phật Phaacutep thigrave mới mong coacute ngagravey đạt đến Niết-bagraven sự giải

thoaacutet hoagraven toagraven khỏi luacircn hồi sinh tử

120 Con đường của chuacuteng ta

(18) Khi đạo Phật được truyền baacute sang những nước

phương Tacircy rất nhiều người phương Tacircy đatilde theo Đạo

Phật Điều đoacute coacute đuacuteng như vậy khocircng

Riecircng ở Mỹ con số người thực sự thực hagravenh theo Phật

giaacuteo vẫn cograven iacutet Giaacuteo sư Seymour Lachman đồng taacutec giả

của quyển saacutech nổi tiếng ldquoMột quốc Gia Becircn Dưới Chuacuteardquo

(One Nation Under God) ước lượng khoảng 800000 người

lagrave Phật tử ở Mỹ Tuy nhiecircn những nhagrave nghiecircn cứu Phật

giaacuteo thigrave cho rằng con số đoacute coacute thể lagrave nhiều hơn 4-5 lần nếu

tiacutenh cả con số những người theo đạo Phật nhập cư liecircn tục

từ những nước Đocircng Nam Aacute vagrave Đocircng Aacute

Số người theo đạo Phật ở chacircu Acircu khoảng 4 triệu người

chủ yếu ở caacutec nước Đức Phaacutep Anh Yacute

Số người theo đạo Phật ở chacircu Uacutec cũng khaacute nhiều vagrave

tăng nhanh Thống kecirc năm 2011 cho biết coacute khoảng

529000 người Uacutec theo đạo Phật trong tổng dacircn số khoảng

215 triệu người con số Phật tử tăng nhanh từ khoảng 21

dacircn số lecircn gần 25 dacircn số trong năm năm cuối

Coacute rất nhiều danh nhacircn rất nổi tiếng ở những nước Acircu

Mỹ đatilde theo đạo Phật hoặc đatilde chuyển từ đạo của họ qua đạo

Phật Trong số đoacute coacute nhiều người nổi tiếng nhất trong lĩnh

vực của migravenh trecircn thế giới magrave bạn coacute thể đatilde dễ dagraveng biết

đến từ lacircu Viacute dụ như

William Ford Jr Chủ hatildeng xe hơi Ford

Steve Jobs Chủ tịch hatildeng maacutey tiacutenh Apple Inc

Tiger Woods Nhagrave vocirc địch gocircn thế giới

Richard Gere Tagravei tử điện ảnh

Harrison Ford Tagravei tử điện ảnh

Orlando Bloom Tagravei tử điện ảnh

Keanu Reeves Tagravei tử điện ảnh

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 121

Uma Thurman Tagravei tử điện ảnh

Oliver Stone Đạo diễn điện ảnh

Tina Turner Ca sĩ nhạc Pop

Adam Yauch Ca sĩ nhạc Pop

Herbie Hancock Nhạc sĩ nhạc Jazz

Roberto Baggio Cầu thủ boacuteng đaacute Yacute

Phil Jackson Cầu thủ boacuteng rỗ NBA

Marshall Cty Marshall Goldsmith Partners

Goldsmith

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Bạn cũng coacute thể đọc thecircm một bagravei viết rất hay về bối

cảnh Phật giaacuteo ở Hollywood vagrave Hoa Kỳ trecircn trang www

unboundintrasuntcnjeduarchiveslifestyleoldbuddha với

tựa đề ldquoNhững Ngocirci Sao Lagrave Phật Tửrdquo

(19) Bạn vẫn cograven nhiều cacircu hỏi muốn được trả lời

Nếu bạn vẫn cograven nhiều thắc mắc về yacute nghĩa vagrave giaacuteo lyacute

Phật giaacuteo vagrave việc thực hagravenh đạo Phật xin bạn hatildey tigravem đọc

một quyển saacutech về vấn đaacutep theo từng đề mục rất hay coacute tecircn

lagrave ldquoNhững Hỏi Đaacutep Hayrdquo (Good Question Good Answer)

của ngagravei S Dhammika Quyển saacutech nagravey đatilde được dịch ra

nhiều ngocircn ngữ vagrave cũng coacute bản dịch ra tiếng Việt của cư sĩ

Phạm Kim Khaacutenh vagrave TS Bigravenh Anson mang tecircn ldquoPhật Phaacutep

Vấn Đaacuteprdquo

Bạn coacute thể tham khảo thecircm quyển ldquoVấn Đaacutep về Phật

giaacuteordquo được biecircn soạn bởi cugraveng người viết do cugraveng nhagrave xuất

bản ấn hagravenh 2012 cugraveng với quyển saacutech nagravey

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 87

Một người uống rượu say bước đi vagrave teacute ngatilde xuống

mương nước Bị gatildey chacircn Cho dugrave ngagravey sau đoacute anh ta

khocircng nhớ gigrave về việc migravenh bị teacute bị thương như thế nagraveo

nhưng anh ta vẫn phải chịu hậu-quả lagrave gatildey chacircn đau

đớnhellipvigrave hagravenh động uống rượu teacute ngatilde của migravenh

Cũng giống như viacute dụ trước đacircy Nghiệp cũng giống như

hạt giống Nếu bạn trồng giống cacircy taacuteo thigrave noacute sẽ lớn lecircn lagrave

cacircy taacuteo Nếu bạn gieo hột xoagravei thigrave noacute sẽ lớn lecircn lagrave cacircy xoagravei

Đoacute chỉ lagrave nguyecircn lyacute của quy luật Nhacircn vagrave Quả

Vigrave vậy ldquosự cocircng bằngrdquo vagrave ldquosự khocircng nhớrdquo trong cacircu hỏi

trecircn đacircy khocircng phải lagrave những yếu tố của Nghiệp Quy luật

Nghiệp theo nguyecircn tắc nhacircn-quả thể hiện cho tất cả mọi

con người vagrave sự vật

(3) Nếu coacute taacutei sinh tại sao con người khocircng nhớ lại được

kiếp sống quaacute khứ của migravenh

Đacircy lagrave một cacircu hỏi hay tuy nhiecircn cacircu trả lời cũng thật lagrave

đơn giản Những triacute nhớ hay kyacute ức về kiếp sống quaacute khứ

của chuacuteng ta nằm rất sacircu trong tagraveng thức (vocirc thức) của

chuacuteng ta Trong khi bản thacircn chuacuteng ta thường khocircng thể

nhớ nổi những gigrave migravenh đatilde lagravem trong ngagravey nagravey của thaacuteng

trước bởi vigrave tacircm của chuacuteng ta khocircng được trong sạch

khocircng được tu dưỡng vagrave tĩnh lặng Đầu oacutec của chuacuteng ta

khocircng bao giờ đủ minh mẫn để nhớ mặc dugrave chuacuteng ta hay

dugraveng từ lsquominh mẫnrsquo để chỉ sự saacuteng suốt vagrave thocircng minh của

chuacuteng ta

Viacute dụ lặp lại lagrave rất iacutet trong chuacuteng ta coacute thể nhớ chiacutenh xaacutec

những gigrave migravenh đatilde lagravem vagraveo cugraveng ngagravey của thaacuteng trước Tuy

nhiecircn những nghiecircn cứu khoa học cho thấy rotilde rằng trẻ em

88 Con đường của chuacuteng ta

với bản tacircm vẫn cograven trong sạch vagrave iacutet vẫn đục coacute thể nhớ

được rất nhiều thậm chiacute một số coacute thể nhớ kiếp trước của

migravenh

Nếu bạn nghĩ được như vậy thigrave bạn sẽ hiểu tại sao coacute rất

nhiều đứa trẻ chưa bao giờ nghe nhạc nhưng sau khi lọt

lograveng một thời gian đatilde trở thagravenh thần đồng về acircm nhạc Coacute

những đứa trẻ chưa bao giờ học mocircn toaacuten cao cấp đoacute

nhưng vẫn giải được những bagravei toaacuten đoacute Đoacute lagrave thức nhớ lại

kiếp sống quaacute khứ theo Nghiệp dẫn taacutei sinh Hai đứa trẻ coacute

thể lagrave một nhạc sư vagrave một giaacuteo sư trong kiếp quaacute khứ

Những nhagrave baacutec học phương Tacircy thường dugraveng phương

phaacutep thocirci miecircn để trị liệu tacircm lyacute cho rất nhiều bệnh nhacircn vagrave

nhiều bệnh nhacircn đatilde coacute thể hồi nhớ lại những kiếp trước của

migravenh trong quaacute trigravenh thocirci miecircn khi tacircm khocircng bị can thiệp

bằng những đối tượng trần cảnh becircn ngoagravei

Tương tự vậy nhiều thiền sư coacute tacircm được tu dưỡng nhờ

vagraveo việc thiền tập đến mức độ đạt định thacircm cao được cho

lagrave cũng coacute khả năng hồi tưởng lại kiếp sống quaacute khứ Người

nổi bật nhất coacute khả năng nagravey bằng quaacute trigravenh hagravenh thiền

chiacutenh lagrave Đức Phật Đức Phật coacute thể nhớ vagrave thấy lại tất cả

kiếp sống trong quaacute khứ của migravenh vagrave của người khaacutec khi

tacircm đatilde hoagraven toagraven trong sạch vagrave khocircng cograven bất kỳ ocirc nhiễm

nagraveo

Vigrave vậy cacircu hỏi nagravey được đặt ra thigrave đatilde như cacircu trả lời Vigrave

sao Vigrave muốn tập trung muốn nhớ thigrave tacircm triacute chuacuteng ta phải

trong sạch thanh tịnh Tacircm chuacuteng ta bị vocirc minh che mờ bị

cảnh trần vagrave ldquotham sacircn sirdquo vẫn đục che lấp bị những vấn đề

ldquocơm aacuteo gạo tiềnrdquo hagraveng ngagravey lagravem rối triacute Thậm chiacute đa số

trong chuacuteng ta cograven chưa bao giờ dagravenh thời gian để nghĩ đến

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 89

những điều thiện tốt chưa một lần ngồi xuống để tacircm an

nghỉ vagrave hagravenh thiền

(4) Nếu chuacuteng ta khocircng thể biết gigrave về kiếp sau vậy cần gigrave

phải lo lắng về noacute

Người Anh noacutei ldquoNgagravey mai khocircng bao giờ đếnrdquo Thật

vậy caacutei ldquongagravey mairdquo lagravem sao ai biết được chắc chắn noacute sẽ

chiacutenh xaacutec như thế nagraveo Cho dugrave những dự tiacutenh vagrave hoạch định

vagrave quy luật Nghiệp lagrave coacute thể dự đoaacuten được phần nagraveo nhưng

khocircng ai trong chuacuteng ta biết được chiacutenh xaacutec điều gigrave sẽ xảy

ra cho ldquongagravey mairdquo đoacute vigrave cograven rất nhiều điều kiện (duyecircn) taacutec

động đến

Tuy nhiecircn hoạch định để phograveng traacutenh cho một ldquongagravey

mairdquo khả dĩ như vậy lagrave điều mang tiacutenh ldquotraacutech nhiệmrdquo cần

phải lagravem Chuacuteng ta khocircng thể cứ ngồi nhigraven coi ngagravey mai sẽ

ra sao Đoacute lagrave thaacutei độ hơi iacutech kỷ vocirc tacircm vagrave thiếu traacutech

nhiệm

Cứ giống như những bậc cha mẹ iacutech kỷ tiecircu xagravei tất cả

những gigrave coacute được magrave khocircng hề nghĩ đến việc để lại một

chuacutet gigrave cho ngagravey mai của những đứa con thơ dại Họ khocircng

cần biết ngagravey mai của những đứa trẻ sẽ như thế nagraveo Cha mẹ

coacute traacutech nhiệm thường lagravem mọi caacutech để chuẩn bị cho tương

lai tốt đẹp nhất coacute thể cho con migravenh cho dugrave họ coacute thể khocircng

cograven sống đến luacutec đoacute để chứng kiến tương lai của con migravenh

coacute giống như migravenh hoạch định hay khocircng Chuacuteng ta cũng

cần phải nghĩ về tương lai vagrave về kiếp sau của chuacuteng ta

theo caacutech nghĩ như vậy

Những kinh điển Phật giaacuteo coacute ghi lại chuyện những

chuacuteng sinh ở cotildei Trời vagrave cả một số chuacuteng sinh bị taacutei sinh

90 Con đường của chuacuteng ta

vagraveo cotildei thấp xấu họ coacute khả năng nhớ lại những kiếp quaacute

khứ của migravenh nhớ lại những hagravenh động họ đatilde lagravem những

Nghiệp họ đatilde tạo ra vagrave ldquochiacutenh những Nghiệp đoacute đatilde dẫn dắt

họ đến những cảnh taacutei sinh đoacuterdquo Điều đoacute lagrave một trong những

dấu hiệu coacute yacute nghĩa động viecircn chuacuteng ta hatildey tiacutech cực cố gắng

lagravem những điều tốt nhất coacute thể trong kiếp sống hiện tại

Phật giaacuteo khuyecircn mọi người hatildey lagravem điều tốt nhất ldquoHatildey

lagravem người tốtrdquo để mang lại kết quả tốt nhất cho kiếp sống

tiếp theo cho dugrave ở kiếp sau chuacuteng ta coacute thể khocircng biết rằng

hậu-quả tốt đẹp của kiếp sau lagrave do kiếp nagravey tạo taacutec magrave

thagravenh Việc coacute biết hay khocircng biết về kiếp sống quaacute khứ hay

kiếp sống tương lai khocircng giải quyết vấn đề ở đacircy (Phụ

Lục 16)

Vấn đề lagrave yacute thức traacutech nhiệm của chuacuteng ta Cũng như

chuacuteng ta khocircng cần phải được biết rotilde con caacutei chuacuteng ta sẽ

sung sướng hay khổ sở ra sao trong tương lai thigrave chuacuteng ta

mới hoạch định vagrave lo lắng cho tương lai của chuacuteng Chuacuteng

ta phải lagravem vigrave traacutech nhiệm vagrave vigrave mọi sự ldquotốt đẹp hơnrdquo cho

tương lai

Vigrave yacute nghĩa cứu caacutenh theo lyacute nhacircn-quả nagravey coacute thể lagravem an

ủi lograveng người hiện tại như vậy necircn những người theo Phật

thường hay noacutei với nhau rằng ldquoNếu bạn muốn biết kiếp

sống trước đacircy của migravenh hatildey nhigraven vagraveo kiếp nagravey của bạn

Nếu bạn muốn biết kiếp sau của migravenh hatildey nhigraven vagraveo kiếp

nagravey của bạnrdquo

Kiếp nagravey lagrave kết quả của những gigrave trong kiếp trước bạn đatilde

lagravem Kiếp sau lagrave kết quả của những gigrave bạn đatilde lagravem trong kiếp

nagravey

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 91

Hiện tại lagrave con của quaacute khứ vagrave lagrave mẹ của tương lai Nếu

coacute những bậc cha mẹ tốt trong hiện tại thigrave coacute thể coacute một đời

sống tinh thần vagrave vật chất phuacutec lagravenh cho con caacutei trong tương

lai Đời sống của chiacutenh chuacuteng ta ở kiếp nagraveo ở giacircy phuacutet

nagraveo ở nơi đacircu cũng mang bản chất tương tự như vậy

(5) Coacute bằng chứng khoa học nagraveo chứng tỏ coacute sự taacutei sinh

Coacute rất nhiều trường hợp nghiecircn cứu đatilde chứng minh nhiều

người lớn vagrave trẻ em đatilde nhớ lại kiếp trước của migravenh Cũng

coacute rất nhiều trường hợp tuy khocircng thocircng qua nghiecircn cứu

khoa học nhưng mang tiacutenh giai thoại được thuật lại bởi rất

nhiều người vagrave nguồn tin đaacuteng tocircn trọng ở những nước

phương Đocircng

Phương Đocircng vagrave phương Tacircy ngagravey nay vẫn liecircn tục

nghiecircn cứu về sự hồi nhớ kiếp quaacute khứmdashĐoacute lagrave bằng chứng

chứng minh coacute sự ldquotaacutei sinhrdquo

Viacute dụ Carol Bowman người chủ xướng một trung tacircm

khoa học vagrave diễn đagraven rất lớn mang tecircn ldquoTrung Tacircm Nghiecircn

Cứu Tiền Kiếp Ở Trẻ Emrdquo (wwwchildpastlivesorg) đatilde viết

một quyển saacutech về nhiều đứa trẻ đatilde coacute khả năng nhớ lại

kiếp quaacute khứ của migravenh Đoacute khocircng phải lagrave những quyển saacutech

về đề tagravei tocircn giaacuteo hay tacircm linh magrave lagrave saacutech về nghiecircn cứu

khoa học dựa vagraveo những cocircng trigravenh nghiecircn cứu cocircng phu

trecircn hagraveng trăm đứa trẻ

Giaacuteo sư Ian Stevenson lagrave giaacutem đốc Khoa Nghiecircn Cứu

Cảm Nhận ở đại học University of Virginia Hoa Kỳ đatilde thực

hiện rất nhiều nghiecircn cứu hagraven lacircm vagrave khoa học hơn 3000

người coacute khả năng nhớ lại kiếp trước của migravenh

(wwwmedicine virginiaEduclinical)

92 Con đường của chuacuteng ta

Một số những nhagrave khoa học rất nổi tiếng trong việc

nghiecircn cứu đề tagravei con người hồi nhớ lại tiền kiếp magrave bạn coacute

thể tham khảo như lagrave

Tiến sĩ Jim Tucker

(wwwenlightennextorgmagazinebiosjim-tucker)

Tiến sĩ Raymond Moody (wwwlifeafterlifecom)

Thomas Shroder (wwwbookssimonandschustercom)

Đoacute lagrave những cocircng trigravenh nghiecircn cứu đầy thuacute vị vagrave những

bằng chứng đầy thuyết phục magrave ai cũng necircn quan tacircm

Hagraveng ngagraven kết quả hiện đại vagrave khoa học như vậy chứ chưa

cần tiacutenh hagraveng ngagraven hiện tượng được chứng kiến được ở

những xứ sở khaacutec đatilde chứng minh sự coacute-thật của những kiếp

sống trước của những người đang sống trong hiện tại Noacutei

caacutech khaacutec khoa học đatilde chứng minh rằng coacute sự taacutei sinh

Henry Ford người saacuteng lập Hatildeng xe hơi Ford

Cocircng việc lagrave vocirc dụng nếu chuacuteng ta khocircng thể dugraveng

kinh nghiệm đoacute trong kiếp sống khaacutec

Thiecircn tagravei lagrave kết quả của những kinh nghiệm lacircu dagravei

trong nhiều kiếp quaacute khứ

Về điều nagravey tocirci luocircn chắc chắn chuacuteng ta đang ở đacircy vigrave

một mục điacutech

Chuacuteng ta sẽ liecircn tục Tacircm triacute vagrave kyacute ức chuacuteng lagrave bất

diệtrdquo

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 93

(6) Phật giaacuteo coacute macircu thuẫn vagrave xung đột với khoa học hiện

đại khocircng

Trong tất cả những tocircn giaacuteo thigrave giaacuteo lyacute Phật giaacuteo dường

như khocircng coacute xung đột đaacuteng kể nagraveo với những khaacutem phaacute vagrave

phaacutet minh của khoa học Phật giaacuteo cũng khocircng tạo ra những

thần thaacutenh biacute ẩn hay những thế lực siecircu nhiecircn nagraveo để giải

thiacutech những trật tự vagrave nguyecircn lyacute vận hagravenh của thế giới

Khoa học chứng minh vagrave chủ trương theo học thuyết

Tiến Hoacutea thigrave cũng hoagraven toagraven giống như học thuyết Vocirc

Thường của Phật giaacuteo Tương tự vậy cugraveng với những bằng

chứng hoacutea thạch vagrave caacutech tiacutenh tuổi carbon về địa chất học

khảo cổ học hiện đại đatilde coacute thể tiacutenh được tuổi của traacutei đất

khoảng 45 tỷ năm (httpviwikipediaorgtuổi traacutei đất)

Khaacutem phaacute nagravey cũng giống với những lời giảng của Đức

Phật về tuổi traacutei đất lagrave một đại kiếp (eon) tức lagrave một khoảng

thời gian gần như khocircng thể đếm được như vậy

Đặc biệt caacutech tiacutenh vagrave khaacutei niệm thời gian của Đức Phật

trong mối tương quan với vũ trụ hầu như rất đuacuteng với khoa

học hiện đại Phật giaacuteo đưa ra caacutech tiacutenh thời gian của vũ trụ

theo đại kiếp (kappa) tức những khoảng thời gian khocircng thể

nagraveo đếm được Để giải thiacutech những quatildeng thời gian đoacute Đức

Phật đatilde dugraveng viacute dụ lagrave nếu lấy một miếng vải lụa rồi mỗi

một trăm năm (100 năm) đến lau chugravei một traacutei nuacutei một lần

Cho đến khi nagraveo traacutei nuacutei đoacute bị chugravei mograven hết thigrave khoảng thời

gian đoacute coacute thể gọi lagrave một đại kiếp (kappa) Thuyết vũ trụ

nagravey của Phật giaacuteo gần giống với caacutech tiacutenh của khoa học

Khoa học tiacutenh rằng tuổi của vũ trụ lagrave vagraveo khoảng 137 tỷ

năm một khoảng thời gian chuacuteng ta khocircng bao giờ ngồi

đếm hết được Nếu chuacuteng ta chỉ ngồi đếm liecircn tục từ 1 cho

94 Con đường của chuacuteng ta

đến con số 137 tỷ đoacute thigrave chắc cuộc đời của chuacuteng ta cũng

đatilde đi qua rồi (httpviwikipedia org Tuổi vũ trụ)

Đức Phật cũng đatilde noacutei nhiều về vũ trụ chẳng hạn vũ trụ

bao gồm vocirc vagraven những vigrave sao vagrave hệ Thiecircn Hagrave vagrave thế giới

của chuacuteng ta chỉ lagrave một hạt bụi so với vũ trụ vocirc biecircn đoacute Vagraveo

thời hiện đại nhờ vagraveo khoa học vũ trụ thiecircn văn học vệ

tinh vagrave những kiacutenh viễn vọng chuacuteng ta hoagraven toagraven coacute thể

quan saacutet hagraveng tỷ tỷ vigrave sao vagrave hagraveng tỷ hệ Ngacircn Hagrave trong vũ

trụ

Đức Phật cũng khocircng bao giờ noacutei traacutei đất hay thế giới của

chuacuteng ta được tạo ra bởi một thaacutenh thần hay một đấng saacuteng

tạo nagraveo vagrave con người cũng khocircng được tạo ra bởi đấng saacuteng

tạo đoacute Điều đoacute cho thấy rằng caacutech đacircy hơn 2550 năm Đức

Phật đatilde quan saacutet vagrave miecircu tả đuacuteng đắn về vũ trụ cũng như vị

triacute của traacutei đất trong vũ trụ

Một điều thuacute vị hơn lagrave Đức Phật đatilde mocirc tả vũ trụ luocircn co

giatilden vagrave những chu kỳ co giatilden keacuteo dagravei trong khoảng thời

gian dagravei bằng cả một đại kiếp Điều nagravey đuacuteng như lời tiecircn

đoaacuten cho Học Thuyết Vũ Trụ Dao Động đatilde được chứng

minh sau 2500 năm

Một viacute dụ khaacutec trong một bagravei thuyết giảng (kinh) Đức

Phật cầm ly nước trong tay vagrave bảo rằng coacute vocirc số chuacuteng sinh

vi trugraveng đang ở trong ly nước Lagrave một khoảng thời gian thật

dagravei kể từ luacutec đoacute dường như khocircng mấy ai hiểu gigrave về lời dạy

đoacute của Phật cho đến sau nagravey vagrave hocircm nay chuacuteng ta coacute thể

nhigraven qua kiacutenh hiển vi vagrave thấy được vocirc số vi trugraveng trong bất

kỳ một ly nước latilde tự nhiecircn nagraveo

Viacute dụ mới caacutech đacircy khoảng một thế kỷ khi con người đatilde

tigravem dược caacutech noacutei chuyện với nhau được qua những ống

nghe điện thoại khi ở caacutech xa nhau hagraveng ngagraven dặm rồi caacutech

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 95

đacircy vagravei chục năm chuacuteng ta coacute thể chuyển qua khocircng gian vocirc

tận nguyecircn vẹn chữ viết vagrave kyacute tecircn vagrave coacute thể gửi higravenh ảnh

của chuacuteng ta từ một caacutei maacutey faxcho đến hơn mười năm

nay vagrave chuacuteng ta đatilde coacute thể nhigraven thấy nhau khi noacutei chuyện

gửi tất cả higravenh ảnh của một buổi sinh nhật trong vograveng vagravei

chục giacircy qua khocircng gian để đến nửa vograveng traacutei đất becircn

kiahellipĐoacute lagrave những điều magrave thời xa xưa khocircng ai coacute thể

tưởng tượng ra nổi nhưng những điều Phật đatilde noacutei luacutec đoacute

người ta khocircng thể hiểu được nếu họ khocircng phải lagrave một bậc

thaacutenh nhacircn giaacutec ngộ

Cograven rất nhiều điều Đức Phật đatilde noacutei magrave cho đến hocircm nay

khoa học vẫn chưa khaacutem phaacute vagrave kiểm chứng hết Khocircng

biết chuacuteng ta coacute may mắn cograven sống đến khi nagraveo hoặc coacute

may mắn được taacutei sinh trở lại cotildei người đaacuteng nhớ nagravey để

chuacuteng ta coacute thể được tiếp tục chứng kiến những phaacutet minh

vagrave khaacutem phaacute mới magrave con người sẽ tigravem ra nữa Nhưng chắc

chắn những khaacutem phaacute đoacute khocircng coacute gigrave lagrave biacute ẩn khaacutec với

những quy luật vận hagravenh của tự nhiecircn magrave Đức Phật đatilde từng

thuyết giảng

Vậy thigrave tại sao ngagravey xưa cho đến tận bacircy giờ vẫn cograven rất

nhiều người khocircng tin những cacircu chuyện của Đức Phật về

thế giới vagrave vũ trụ về những cotildei taacutei-sinh hiện hữu khaacutec của

chuacuteng sinh magrave họ cứ matildei đi thecircu dệt những chuyện hoang

đường đầy magraveu sắc thần thoại vagrave phi khoa học về Đức Phật

William Shakespeare trong taacutec phẩm Hamlet

Nagravey Horatio cograven nhiều thứ trecircn cotildei trời vagrave traacutei đất

hơn những điều ocircng mơ thấy trong triết học của ocircng

96 Con đường của chuacuteng ta

(7) Vigrave sao Phật giaacuteo khocircng coacute niềm tin vagraveo Đấng Saacuteng

Tạo tối cao saacuteng tạo ra thế giới vũ trụ

Phật giaacuteo coacute xu hướng khaacute ldquothực tiễnrdquo trong những vấn

đề đoacute vagrave khocircng tin vagraveo những biacute ẩn saacuteng tạo vagrave cũng khocircng

chấp nhạn giả thuyết vũ trụ bắt nguồn từ ldquotrứng vũ trụrdquo hay

được tạo ra bởi một lsquovị thần coacute chogravem racircu dagravei trắngrsquo

Nếu bạn nghĩ rằng coacute một đấng saacuteng tạo tagravei tigravenh tạo ra cả

vũ trụ vagrave thế giới vậy ai tạo ra đấng saacuteng tạo tagravei tigravenh đoacute Vagrave

nếu đấng saacuteng tạo đoacute đatilde luocircn luocircn tồn tại vậy liệu vũ trụ

cũng đatilde luocircn luocircn tồn tại hay khocircng

Noacutei chung Phật giaacuteo khocircng tin vagraveo những đấng saacuteng tạo

toagraven năng như vậy Chẳng hạn như nếu một đấng saacuteng tạo

đatilde tạo ra vũ trụ đatilde tạo ra con người vậy tại sao khocircng tạo

ra những con người giống nhau cugraveng hạnh phuacutec như nhau

magrave lại tạo ra người aacutec người hiền người lagravem ra tội lỗi vagrave

phải bị higravenh phạt xuống địa ngục lsquovĩnh viễnrsquo trong cảnh đầu

rơi maacuteu chảy như vậy

Cứ cho nếu con người khocircng được đấng saacuteng tạo tạo ra

thigrave cũng chẳng lagrave gigrave cả Những đấng saacuteng tạo theo quan

điểm tocircn giaacuteo của nhiều tocircn giaacuteo thigrave lagrave đấng saacuteng tạo với

đầy lograveng baacutec aacutei thương yecircu muocircn loagravei Đấng saacuteng tạo đatilde

tạo ra vagrave biết trước coacute thiecircn đường hạnh phuacutec vagrave địa ngục

kinh khủng Vậy sao đấng saacuteng tạo lại tạo ra những con

người lagravem necircn tội lỗi để rồi bị đọa đagravey xuống địa ngục kinh

khủng đoacute - Để lagravem gigrave Tại sao đấng saacuteng tạo coacute luacutec lại đầy

lograveng baacutec aacutei thương yecircu muocircn loagravei coacute luacutec lại tạo ra địa

ngục rồi tạo ra con người gacircy necircn tội lỗi vagrave bị higravenh phạt

một caacutech bất cocircng khocircng thương xoacutet ở địa ngục đoacute

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 97

Đức Phật đatilde khuyecircn dạy khocircng necircn tin theo những điều

do giaacuteo điều do kinh kệ do truyền thống hay do những suy

đoaacuten tưởng tượng vigrave nếu tin như vậy sẽ chẳng mang lại lợi

iacutech gigrave

Đức Phật khuyecircn rằng đừng bao giờ cố gắng tigravem hiểu

những cacircu hỏi siecircu higravenh như vậy chẳng hạn như Ai tạo ra

thế giới nagravey Thế giới nagravey coacute tồn tại matildei matildei hay khocircng

Trong cacircu chuyện về một người bị diacutenh mũi tecircn độc khocircng

lo việc ruacutet mũi tecircn ra để cứu lấy mạng sống của migravenh magrave

cứ lo hỏi những cacircu hỏi vocirc iacutech như Ai đatilde bắn mũi tecircn đoacute

Tecircn họ hắn lagrave gigrave Hắn lagravem nghề gigrave Vigrave sao vagrave vigrave saohellipthigrave

người đoacute coacute thể chết trước khi nghe được cacircu trả lời Caacutech

tốt nhất lagrave hatildey để thầy thuốc ruacutet mũi tecircn ra vagrave băng boacute thuốc

thang vagrave cứu lấy mạng sống của migravenh Những cacircu hỏi đoacute

khocircng giuacutep iacutech gigrave cho việc cứu nguy mạng sống của migravenh

Yacute Đức Phật khuyecircn dạy rằng cuộc sống trecircn thế gian thật

lagrave vocirc thường vagrave ngắn ngủi necircn chuacuteng ta hatildey tập trung vagraveo

những vấn đề ldquothực tếrdquo lagrave lagravem sao để bớt Khổ để giải thoaacutet

được khỏi Khổhellip trước khi những vocirc thường đến vagraveo một

ngagravey khocircng hẹn trước trước khi chuacuteng ta coacute thể nghe được

những cacircu trả lời về những vấn đề siecircu phagravem siecircu nhiecircn đoacute

Chuacuteng ta hatildey necircn tu tập để mau đạt đến những triacute tuệ giải

thoaacutet Khi chuacuteng ta đạt được loại triacute tuệ giải thoaacutet đoacute chuacuteng

ta sẽ tự nhiecircn thấy biết tất cả những cacircu trả lời về những vấn

đề cao siecircu đoacute

(8) Vậy Phật giaacuteo coacute lsquothugrave gheacutetrsquo hay lsquođe dọarsquo những người

khocircng theo đạo Phật sẽ bị higravenh phạt hay bị đọa vagraveo địa

ngục hay khocircng

98 Con đường của chuacuteng ta

Chắc chắn lagrave khocircng phải rồi Đạo Phật khocircng chủ trương

theo kiểu cơ chế thưởng phạt vagrave địa ngục vĩnh viễn

Phật giaacuteo chủ trương rằng những quy luật về Nghiệp luật

nhacircn-quả đều aacutep dụng cho tất cả mọi người Khocircng phải lagrave

Phật tử thigrave được ưu aacutei cograven khocircng phải Phật tử thigrave bị xử

Khocircng phải vậy mọi người đều nhận latildenh những hậu quả

tốt xấu tugravey theo Nghiệp của migravenh

Phật giaacuteo khocircng phải giống những tocircn giaacuteo khaacutec lagrave sẽ

trừng phạt con người khi họ chọn theo tocircn giaacuteo khaacutec Thời

nay những higravenh phạt dagravenh cho những người gọi lagrave lsquongoại

đạorsquo hoặc cho những kẻ bỏ đạo đi theo tocircn giaacuteo khaacutec đatilde bị

nghiecircm cấm Tất cả mọi người trecircn traacutei đất đều được bảo vệ

được tocircn trọng để lựa chọn tiacuten ngưỡng cho migravenh Đoacute lagrave

nhacircn quyền như đatilde được ghi rotilde trong Hiến Chương của

Liecircn Hiệp Quốc (Điều 18) Việc trừng phạt mang tiacutenh tocircn

giaacuteo đatilde bị cấm ở hầu hết những nước văn minh trecircn thế giới

nagravey Những người soạn thảo vagrave quyết định Hiến Chương

tiến bộ nagravey cũng lagrave những người từ những tocircn giaacuteo ldquohữu

thầnrdquo khaacutec nhau Vậy khocircng lẽ coacute đấng saacuteng tạo nagraveo magrave lại

thiếu văn minh như vậy Cograven trừng phạt hay đagravey đọa tiacuten đồ

của migravenh chỉ vigrave họ từ bỏ tocircn giaacuteo hoặc vigrave họ chuyển qua tocircn

giaacuteo khaacutec

Phật giaacuteo thigrave chưa bao giờ liecircn quan đến yacute tưởng nagravey

Đạo Phật khocircng coacute chủ trương iacutech kỷ hay trừng phạt bất kỳ

ai vigrave bất kỳ lyacute do tocircn giaacuteo ngay cả việc khocircng tin vagraveo Đức

Phật

Nếu đấng saacuteng tạo lagrave một người tạo ra muocircn loagravei vagrave loagravei

người thigrave tại sao đấng saacuteng tạo coacute thể giaacuteng một người

xuống địa ngục để bị đọa đagravey nấu chảy matildei matildei ở đoacute Bạn

coacute bao giờ đốt một diecircm quẹt dưới lograveng bagraven tay vagrave chịu

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 99

được sự noacuteng chaacutey của ngọn lửa khocircng Vậy sao bạn coacute thể

đốt bagraven tay của người khaacutec matildei matildei để người ta kecircu rống

trong đau đớn như vậy

Vagrave giả sử bạn lagrave đấng saacuteng tạo coacute đầy đủ quyền năng để

dừng lại việc thiecircu đốt đoacute liệu bạn coacute necircn dừng lại khocircng

hay vẫn tiếp tục nhigraven người khaacutec đau đớn như vậy

Đức Phật chủ trương tự do tư tưởng Người đatilde chưa bao

giờ yecircu cầu bất cứ ai phải tin theo giaacuteo lyacute của Người Đức

Phật cograven cho rằng khocircng phải bất cứ ai cũng hiểu được giaacuteo

lyacute của Phật vigrave những căn cơ khaacutec nhau của mọi người cho

necircn mọi người đều coacute thể chọn con đường thiacutech hợp nhất

cho migravenh

Phật giaacuteo khocircng phải lagrave một tocircn giaacuteo của giaacuteo điều vagrave

thưởng phạt magrave Phật giaacuteo mong muốn đưa đến cho mọi

người sự hiểu biết vagrave ldquothấyrdquo rotilde những lẽ thật chacircn lyacute của

cuộc đời vagrave thế giới rồi tự mọi người chọn caacutech sống thiacutech

hợp cho migravenh để traacutenh bỏ những đau Khổ trong cuộc đời

Nhagrave baacutec học Albert Einstein

ldquoTocirci khocircng thể tưởng tượng một Thượng đế kẻ tưởng

thưởng vagrave trừng phạt những tạo vật của migravenhhellip

ldquoTocircn giaacuteo của tương lai sẽ lagrave tocircn giaacuteo về vũ trụ Noacute

phải vượt quaacute một đấng thượng đế caacute nhacircn vagrave traacutenh bỏ

giaacuteo điều cugraveng lyacute thuyết thần học Bao trugravem cả hai mặt

tự nhiecircn vagrave tacircm linh noacute phải được dựa trecircn cảm quan

tocircn giaacuteo coacute được từ kinh nghiệm về mọi sự vật tự nhiecircn

100 Con đường của chuacuteng ta

vagrave tacircm linh như lagrave caacutech kết hợp đuacuteng nghĩa nhất Phật

giaacuteo sẽ trả lời được yacute nghĩa nagravey

ldquoNếu coacute một tocircn giaacuteo nagraveo coacute thể đương đầu với những

nhu cầu khoa học hiện đại thigrave đoacute lagrave Phật giaacuteo Phật

giaacuteo khocircng cần xeacutet lại quan điểm của migravenh để cập nhật

với những khaacutem phaacute mới của khoa học Phật giaacuteo

khocircng cần phải từ bỏ quan điểm của migravenh để xu hướng

theo khoa học bởi vigrave Phật giaacuteo bao trugravem cả khoa học

cũng như vượt qua khoa họcrdquo

(9) Phương phaacutep ldquoThiềnrdquo coacute tạo những tacircm niệm xấu aacutec

hay khocircng theo như một số người vẫn bagraven taacuten magrave khocircng

giải thiacutech

Thiền đatilde được thực hagravenh vagrave phaacutet triển bằng nhiều higravenh

thức khaacutec nhau vagrave nhiều nền văn hoacutea khaacutec nhau trong suốt

mấy ngagraven năm qua Ngagravey nay thiền tập được thực hiện trecircn

khắp thế giới đặc biệt phaacutet triển mạnh ở những nước

phương Tacircy

Rất nhiều cocircng ty doanh nghiệp đatilde gửi nhacircn viecircn của

migravenh đến thiền tập ở những khoacutea thiền Họ nhận ra rằng

thiền mang lại rất nhiều lợi iacutech lagravem cho tacircm an định vagrave tacircm

trong sạch vagrave giuacutep cho việc kiểm soaacutet những aacutep lực cocircng

việc stress nỗi đau bức xuacutec vagrave những cơn giận

Những nhagrave thần kinh học thuộc Trường Y Khoa của đại

học University of Massachusetts bằng caacutech nghiecircn cứu

soacuteng natildeo của những người hagravenh thiền đatilde cho thấy kết luận

rằng natildeo của họ an bigravenh vagrave tĩnh lặng hơn natildeo của những

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 101

người khocircng hagravenh thiền (wwwpsychologytodaycom

articles200304the-benefits-meditation)

Những nhagrave nghiecircn cứu của Trung Tacircm Y Khoa San

Francisco thuộc đại học University of California cũng đatilde

kết luận rằng nhờ vagraveo thiền tập những người theo Phật giaacuteo

thực sự hạnh phuacutec vagrave bigravenh tĩnh hơn những người khaacutec

(wwwnewsbbccouk2hihealth3047291stm)

Một số người khocircng taacuten đồng việc hagravenh thiền vigrave những

nỗi sợ vocirc lyacute Điều đoacute lagrave hoagraven toagraven sai traacutei ngay cả đơn

thuần về mặt khoa học y học

(10) Phải chăng những cacircu chuyện về những điều thần

diệu về năng lực thần thocircng của Đức Phật lagrave coacute thật

Theo Phật giaacuteo mọi điều đều coacute thể xảy ra theo tiến

trigravenh khoa học vagrave nhacircn quả

Một số năng lực của Tacircm coacute thể tạo ra những kỳ cocircng

hay những điều thần diệu khoacute magrave giải thiacutech được bằng tri

kiến bigravenh thường của người phagravem tục cograven đầy vocirc minh vagrave ocirc

nhiễm như chuacuteng ta

Đuacuteng lagrave trong kinh điển coacute ghi lại một số điều thần diệu

vagrave năng lực thần thocircng magrave Đức Phật đatilde thể hiện trong một

vagravei lần để chinh phục đạo đức của những người ngoại đạo

quaacute khiacutech Tuy nhiecircn Đức Phật chưa bao giờ noacutei nhiều về

những năng lực nagravey hay chỉ dạy cho ai về thần thocircng như lagrave

một giaacuteo lyacute cần thiết

102 Con đường của chuacuteng ta

Cograven một số cacircu chuyện khaacutec về năng lực thần thocircng của

Đức Phật lịch sử coacute lẽ do một số tu sĩ cổ xưa đatilde phoacuteng đại

thecircu dệt thecircm iacutet nhiều vigrave sự sugraveng kiacutenh cao độ dagravenh cho Đức

Phật vagrave vigrave mục điacutech tạo ra những higravenh ảnh cao siecircu của Đức

Phật để saacutenh với những higravenh ảnh huyền thoại biacute ẩn của tocircn

giaacuteo hữu thần khaacutec vagraveo thời cổ xưa đoacute (như Hindu giaacuteo)

Phật giaacuteo khocircng khuyến khiacutech sự đề cao hay niềm tin mugrave

quaacuteng vagraveo những điều thần diệu những bugravea pheacutep hay về

một Đức Phật đầy huyền thuật vagrave thần thocircng biacute ẩn như vậy

Đức Phật khocircng chủ trương pheacutep thuật hay thần thocircng biến

hoacutea lagrave một trong những caacutech thức tu hagravenh nagraveo cả

Chiacutenh Đức Phật đatilde dạy rằng bất kỳ thần thocircng biến hoacutea

nagraveo cho dugrave coacute thật đi nữa thigrave cũng khocircng hề quan trọng

Điều quan trọng lagrave thực hagravenh con đường Đạo magrave Đức Phật

đatilde hướng dẫn bởi vigrave chỉ coacute con đường đoacute mới giải thoaacutet

con người khỏi mọi khổ đau vagrave phiền natildeo magrave thocirci

(11) Những người đồng tiacutenh luyến aacutei coacute thể lagrave Phật tử hay

khocircng

Xu hướng tigravenh dục của mọi người lagrave khocircng liecircn quan vagrave

khocircng phải lagrave yếu tố quan trọng gigrave trong Phật giaacuteo hết

Đồng tiacutenh luyến aacutei lagrave xu hướng tigravenh dục tự nhiecircn của một

người vagrave coacute lẽ đoacute khocircng phải lagrave một dạng phạm giới về đạo

đức như lagrave một hagravenh động tagrave dacircm (giới thứ tư trong ldquoNăm

Giớirdquo)

Nếu bạn thắc mắc những người theo đạo Phật coacute thể sẽ

hỏi lại như vầy ldquoAi tốt hơn ai một người đồng tiacutenh chiacutenh

trực hiền hogravea hay một người tigravenh dục khaacutec phaacutei magrave vocirc

lương tacircm gian traacuterdquo

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 103

Theo Đức Phật đạo đức vagrave phẩm hạnh của một người

khocircng phụ thuộc vagraveo tocircn giaacuteo của họ Dugrave những người coacute

đang theo đạo Phật hay khocircng thigrave họ vẫn lagrave người tốt khi họ

lagrave người tốt Vagrave tất cả mọi người đều coacute thể tham gia vagraveo

Phật giaacuteo nếu họ tigravem hiểu vagrave thấy đạo Phật lagrave coacute lyacute vagrave thiacutech

hợp cho việc tu tập để đem lại sự bigravenh an vagrave giải thoaacutet cho

họ Dugrave cho họ khocircng theo đạo Phật một caacutech chiacutenh thức

nhưng nếu họ sống một đời với đạo đức tốt đẹp thigrave họ cũng

đatilde lagrave những Phật tử rồi theo yacute nghĩa của Phật giaacuteo

(12) Huacutet thuốc laacute lagrave ngược với đạo Phật

Noacutei một caacutech chiacutenh thức thigrave Phật giaacuteo khocircng xem việc

huacutet thuốc laacute lagrave sai traacutei về mặt đạo đức

Tuy nhiecircn rất nhiều những Phật tử vagrave tu sĩ Phật giaacuteo

nghiecircm tuacutec vagrave gương mẫu đều khocircng huacutet thuốc laacute vagrave họ

thường khuyến khiacutech việc từ bỏ thuốc laacute

Bởi vigrave huacutet thuốc laacute coacute rất nhiều điều nguy hại cho bản

thacircn Những người ldquotu thiềnrdquo khocircng necircn huacutet thuốc laacute vigrave huacutet

thuốc laacute lagrave lagravem cho thần kinh vagrave tacircm triacute luocircn luocircn bị hồi

hộp kiacutech thiacutech trong khi việc thiền định lagrave việc lagravem cho

tacircm tĩnh lặng vagrave tập trung Hơn nữa huacutet thuốc laacute lagrave lagravem cho

hệ hocirc hấp hoạt động khocircng tốt hơi-thở sẽ khoacute khăn ngắn

dagravei ngộp thở vigrave thuốc laacute lagravem hại phổi vagrave hệ tim mạch lagravem

sức khỏe khocircng tốt tất cả đều cản trở cho việc hagravenh thiền

Cho dugrave những tăng sĩ khocircng tu theo phương phaacutep thiền thigrave

họ cũng khocircng necircn huacutet thuốc laacute vigrave điều đoacute cũng tạo ra

những higravenh ảnh khocircng đẹp ở những nơi chugravea chiền vagrave trước

mắt những Phật tử Nhưng sự thật thigrave thời nay coacute rất nhiều

thầy tu theo phaacutep mocircn Tịnh Độ ở Việt nam lagrave những người

huacutet thuốc laacute thường xuyecircn

104 Con đường của chuacuteng ta

Một vấn đề nữa của huacutet thuốc laacute cũng giống như việc

uống rượu vagrave dugraveng chất độc hại do lagrave gacircy ghiền Huacutet thuốc

coacute thể biến thagravenh một dạng thegravem muốn liecircn tục hagraveng ngagravey

vigrave tiacutenh chất gacircy ghiền vagrave lagravem cho người huacutet thuốc luocircn luocircn

phụ thuộc vagraveo noacute

Một vấn đề quan trọng nữa lagrave việc huacutet thuốc laacute vừa gacircy

hại cho bản thacircn migravenh vừa ảnh hưởng vagrave gacircy hại đến những

người hiacutet thở xung quanh họ trở thagravenh những người huacutet

thuốc laacute ldquobị độngrdquo trở thagravenh những nạn nhacircn của người huacutet

thuốc Magrave như Đức Phật đatilde noacutei những việc gigrave migravenh lagravem magrave

gacircy hại cho bản thacircn migravenh vagrave những người khaacutec thigrave đoacute

khocircng phải lagrave một hagravenh động tốt thiện Vagrave vigrave vậy chuacuteng ta

cần necircn traacutenh bỏ

Cũng chiacutenh vigrave lyacute do gacircy nguy hại cho migravenh vagrave mọi

người nhiều nước văn minh trecircn thế giới đatilde hạn chế việc

huacutet thuốc vagrave việc huacutet thuốc cũng bị nghiecircm cấm ở những

nơi cocircng cộng

Từ những điều nagravey chuacuteng ta coacute thể hiểu rằng Phật giaacuteo

coacute lẽ khocircng taacuten đồng với việc huacutet thuốc laacute vagrave coacute lẽ khocircng

xem việc huacutet thuốc lagrave thaacutei độ hay hagravenh động tiacutech cực vagrave tốt

lagravenh trong cuộc sống

(13) Phật giaacuteo dạy chuacuteng ta necircn luocircn luocircn hagravei lograveng với

mọi thứ migravenh coacute Tuy nhiecircn đa số mọi người đều coacute tham

vọng lagravem việc nhiều hơn để coacute thu nhập nhiều hơn vagrave

cũng coacute tham vọng tạo cuộc sống sung tuacutec hơn cho gia

đigravenh Vậy lagravem sao hogravea giải vấn đề nagravey

Đacircy lagrave một cacircu hỏi hay Đuacuteng lagrave Đạo Phật khuyecircn dạy

mọi người hatildey biết hagravei lograveng biết hạnh phuacutec với những gigrave

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 105

migravenh coacute được đừng quaacute tham lam đừng quaacute tham muốn magrave

dẫn đến thất vọng bất hạnh vagrave khổ sở

Tuy nhiecircn Đạo Phật vẫn mở ra cho mọi người sự tự do

chọn lựa phương caacutech vagrave con đường nagraveo đem lại nhiều an

lagravenh vagrave hạnh phuacutec nhất cho migravenh miễn sao bạn đừng quaacute đi

về cực đoan Vigrave vậy đạo Phật đatilde chủ trương vagrave khuyến

khiacutech ldquoCon Đường Trung Đạordquo Trung đạo nghĩa lagrave sao

Nghĩa lagrave (a) bạn đừng quaacute tham vọng đến nỗi coacute khả

năng gacircy phương hại đến quyền lợi của người khaacutec trong

khi migravenh nỗ lực để đạt được mục điacutech đoacute của migravenh Vagrave bạn

(b) cũng khocircng necircn quaacute hagravei lograveng với hoagraven cảnh của migravenh

nếu cograven phấn đấu được để cải thiện đời sống tinh thần vagrave

vật chất cho chiacutenh migravenh vagrave gia đigravenh thigrave hatildey cố gắng nỗ lực

trong phạm vi khả năng của migravenh đừng quaacute rụt regrave một caacutech

tiecircu cực nhưng cũng đừng quaacute tham vọng một caacutech quaacute

đaacuteng Tức lagrave traacutenh hai cực đoan Đoacute lagrave yacute nghĩa của con

đường trung đạo

Viacute dụ vigrave tham muốn được thăng cấp hay được tăng

lương magrave migravenh phải dugraveng nhiều caacutech hay thủ đoạn khocircng

tốt để đạt được mục điacutech lagravem phương hại đến đồng nghiệp

vagrave người khaacutec thigrave điều đoacute lagrave khocircng đuacuteng với đạo Phật

(Những thực tại ldquokhocircng đẹprdquo trong viacute dụ nagravey lagrave rất phổ

biến trong nhiều nơi cocircng sở hiện nay Một số đồng nghiệp

vagrave đối taacutec của tocirci trước đacircy từ Trung Quốc Nam Triều Tiecircn

vagrave nhiều nước Acircu Mỹ cũng tacircm sự rằng việc nagravey lagrave khaacute phổ

biến ở đất nước họ Tuy nhiecircn cũng theo yacute họ tigravenh trạng

nagravey ở những nước Acircu Mỹ coacute vẻ iacutet hơn sơ với ở những nước

Đocircng Aacute)

Hay vigrave muốn coacute thật nhiều tiền necircn bạn dagravenh hết thời

gian lagravem thecircm ngoagravei giờ coi nhẹ những thời gian hay

106 Con đường của chuacuteng ta

những việc dagravenh cho gia đigravenh vợ chồng con caacutei cha mẹ

anh chị emhellipĐiều đoacute về lacircu về dagravei sẽ lagravem tổn hại tigravenh cảm

của gia đigravenh đối với migravenh điều đoacute lagrave khocircng coacute lợi cho migravenh

vagrave gia đigravenh

Noacutei cho cugraveng những tham vọng vagrave sự bằng lograveng phải

necircn được cacircn bằng theo đuacuteng hoagraven cảnh năng lực vagrave những

nhu cầu được ưu tiecircn theo thứ tự của migravenh Viacute dụ thời gian

đi chăm soacutec cha mẹ ở bệnh viện sau giờ lagravem việc necircn được

ưu tiecircn hơn lagrave thời gian dagravenh cho việc lagravem thecircm ngoagravei giờ

để tăng thecircm mức độ thu nhập Cha mẹ cagraveng ngagravey cagraveng gần

đất xa trời chứ họ khocircng chờ cho bạn coacute đủ thu nhập để đến

chăm soacutec họ Nguyecircn tắc vẫn vậy Dugrave bạn coacute tham vọng

tiacutech cực đến đacircu thigrave luocircn luocircn suy nghĩ chiacutenh chắn rằng

ldquoNhững gigrave lagravem magrave khocircng coacute lợi cho migravenh hay người khaacutec

hay cả hai thigrave migravenh necircn traacutenh Những gigrave (tham vọng) nagraveo

nếu migravenh lagravem thigrave mang lại lợi iacutech cho migravenh vagrave cũng khocircng

lagravem tổn hại cho người khaacutec thigrave migravenh coacute thể lagravemrdquo

Sự chấp nhận bằng lograveng với mọi điều mọi hoagraven cảnh

cũng necircn dựa vagraveo nguyecircn tắc trung đạo nagravey

(14)Việc ăn chay lagrave bắt buộc đối với những Phật tử

Theo Đạo Phật đặc biệt lagrave Phật giaacuteo Nguyecircn thủy thigrave

việc ăn chay hay khocircng lagrave hoagraven toagraven phụ thuộc vagraveo caacute nhacircn

của mỗi người Phật giaacuteo khocircng nhấn mạnh vagraveo sự thanh

tịnh vagrave thanh khiết của thức ăn magrave nhấn mạnh vagraveo sự

thanh tịnh vagrave trong sạch của Tacircm

Đacircy lagrave một trong những vấn đề thường được bagraven catildei bạn

cần tigravem hiểu kỹ tại sao Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy thigrave noacutei như

vậy trong khi phần lớn những người theo Phật giaacuteo Đại

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 107

Thừa thigrave chủ trương việc ăn chay lagrave bắt buộc đối với mọi

Phật tử xuất gia vagrave khuyến khiacutech mọi Phật tử tại gia cũng

necircn ăn chay

Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy hay Nam Tocircng đến ngagravey nay vẫn

chủ trương việc ldquokhất thựcrdquo thức ăn theo đuacuteng như caacutech

thực hagravenh từ thời Đức Phật cograven tại thế Magrave đatilde đi khất thực

thức ăn thigrave người đi khất thực (xin đồ ăn) khocircng necircn yecircu

cầu người cho (thiacute chủ Phật tử cuacuteng dường thức ăn) phải

lagravem đồ ăn đuacuteng theo yecircu cầu của migravenh Vigrave vậy từ thời Đức

Phật cho đến nay trường phaacutei bảo thủ nagravey vẫn giữ nguyecircn

truyền thống khất thực vagrave người ta cho gigrave ăn nấy

Điều thứ hai Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy chủ trương ăn chay

theo giới ldquoTam Tịnh Nhụcrdquo coacute nghĩa lagrave những loại thịt nagraveo

khocircng diacutenh vagraveo ba điều sau thigrave Phật tử coacute thể dugraveng Ba điều

đoacute lagrave (a) khocircng thấy người ta giết (b) khocircng nghe tiếng kecircu

la của loagravei thuacute bị giết vagrave (c) khocircng coacute sự nghi ngờ về người

khaacutec giết thịt lagrave để cho migravenh ăn tức lagrave vigrave migravenh magrave giết thịt

Nếu thức ăn (thịt caacute) nagraveo đaacutep ứng đủ ba điều kiện nagravey thigrave

caacutec Tỳ kheo được ăn lagrave khocircng phạm giới theo sự cho pheacutep

trong Giới Luật magrave Đức Phật đưa ra (Phụ Lục 17)

Trong khi đoacute Phật giaacuteo Đại Thừa đặc biệt ở Trung Quốc

sau nagravey thigrave khocircng chấp nhận caacutech ăn chay nagravey họ quan

niệm rằng ăn chay lagrave khocircng được ăn thịt động vật magrave chỉ ăn

caacutec loại rau đậu traacutei cacircyhellip

Bất luận quan điểm của Phật giaacuteo Nguyecircn Thuỷ hay Đại

Thừa mục điacutech của sự ăn chay lagrave lagravem tăng trưởng lograveng từ

bi lagravem giảm bớt lograveng sacircn hận cũng giống như caacutech tu tập

ldquokhocircng saacutet sinhrdquo để biết thương yecircu người đồng loại vagrave

những loagravei sinh vật khaacutec Khi một người đatilde coacute lograveng từ bi vagrave

khocircng nỡ giết hại caacutec loại loagravei vật thigrave người ấy cũng khoacute coacute

108 Con đường của chuacuteng ta

thể giết người Đoacute lagrave lyacute do tại sao Đức Phật đưa ra giới cấm

ldquoKhocircng được saacutet sinhrdquo Chiacutenh Giới Hạnh thứ nhất nagravey lagrave

nhacircn tố để higravenh thagravenh quan điểm ăn chay trong đạo Phật

(Phụ Lục 18)

Nhiều người đatilde suy nghiệm về sự tagraven bạo khi giết hại suacutec

vật necircn họ đatilde từ bỏ sự thegravem muốn ăn thịt caacute vagrave trở thagravenh

những người ăn chay chứ khocircng riecircng những người theo

đạo Phật mới ăn chay Rất nhiều người phương Tacircy bacircy giờ

ăn chay vigrave quan điểm từ-bi nagravey

Ở đacircy rất mong bạn đọc necircn đọc thecircm những giảng luận

với nhiều goacutec nhigraven về đề tagravei ldquonhạy cảm vagrave quan trọngrdquo nagravey

trong bagravei Phụ Lục ở cuối saacutech

Do vấn đề nagravey lagrave quan trọng vagrave bạn lagrave người Phật tử

tại gia cần phải tự migravenh suy nghĩ vagrave tự quyết định cho migravenh

như thế nagraveo lagrave đuacuteng sai như thế nagraveo lagrave hợp đạo lyacute vagrave hợp

với lời Phật dạy bởi vigrave vấn đề nagravey được hiểu vagrave thực hagravenh

khaacutec nhau bởi nhiều trường phaacutei Phật giaacuteo khaacutec nhau Bạn

cần necircn đọc vagrave tham khảo thecircm nhiều nguồn kinh saacutech vagrave

luận giảng khaacutec nhau

Tuy nhiecircn trong hạn hẹp của quyển saacutech nhỏ beacute nagravey chỉ

mong muốn noacutei nocircm na lại như sau

(1) Theo quan điểm của Phật giaacuteo Nguyecircn thủy thigrave bạn

coacute thể ăn chay Hoặc nếu việc ăn chay lagrave khoacute khăn bất tiện

(vigrave phải đi khất thực hoặc vigrave phải nhờ vagraveo nguồn thức ăn

của người khaacutec để nuocirci thacircn hoặc mocirci trường sống ở nơi đoacute

khocircng thể coacute nhiều thức ăn thực vật) thigrave bạn coacute thể tiếp tục

ăn mặn trong khi vẫn lagrave một Phật tử đạo hạnh

(2) Theo quan điểm của Phật giaacuteo Đại Thừa người xuất

gia thigrave bắt buộc phải ăn chay (rau cải thực vậthellip) Cograven Phật

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 109

tử tại gia nếu ăn chay được hợp với sức khỏe vagrave tiện lợi của

migravenh thigrave necircn ăn chay lagrave sự thực hagravenh rất đaacuteng khen ngợi

Cograven nếu khocircng Phật tử tại gia được khuyến khiacutech ăn chay

vagraveo caacutec ngagravey lễ lagravenh như ngagravey Rằm Mồng Một hay những

ngagravey giữ Taacutem giớihellipđể tăng trưởng lograveng Từ Bi đối với con

người vagrave vạn vật

bull Tại đacircy coacute hai vấn đề chuacuteng ta cần necircn suy nghĩ theo

thiển yacute của tocirci

Một ăn chay chắc chắn lagrave caacutech tốt đẹp đối với một Phật

Tử vagrave ăn chay lagrave chắc chắn nuocirci dưỡng lograveng từ bi lagrave traacutenh

saacutet sanh vagrave traacutenh gacircy tổn hại cho bất cứ người nagraveo vagrave chuacuteng

sinh nagraveo

Hai tuy nhiecircn đừng necircn cho rằng chỉ việc ăn chay lagrave

hoagraven toagraven trở thagravenh một Phật tử tốt theo đạo Phật Việc ăn

chay khocircng phải lagrave thay thế được cho những việc thực hagravenh

tu tập vagrave giữ giới hạnh đạo đức khaacutec Như đatilde noacutei trecircn Phật

giaacuteo nhấn mạnh vagraveo sự tu tập sự sống giữ giới hạnh vagrave tu

dưỡng Tacircm để coacute Tacircm trong sạch lagravenh mạnh vagrave chiacutenh

điều nagravey mới tạo ra Nghiệp tốt lagravenh tạo ra cuộc sống tốt

lagravenh

(15) Tại sao coacute những tu sĩ vẫn ăn thịt trong khi rau cải

thigrave rất dễ dagraveng coacute được ở khắp nơi

Khi coacute người trong Tăng Đoagraven đoacute lagrave ngagravei Devadatta

(Đề-bagrave-đạt-đa) đatilde đề xuất với Phật về việc ăn chay vagrave cấm

caacutec tu sĩ ăn thịt caacute Đức Phật đatilde từ chối đề xuất nagravey Coacute lẽ

Đức Phật đatilde coacute nhiều lyacute do thiết thực vagraveo hoagraven cảnh xatilde hội

thời đoacute bởi vigrave rau cải khocircng được gieo trồng một caacutech trugrave

phuacute ở những vugraveng miền bắc Ấn Độ vagraveo thời xưa đoacute đặc

110 Con đường của chuacuteng ta

biệt rau cải vagrave ngũ cốc lagrave rất khan hiếm vagraveo những mugravea khocirc

hạn ở xung quanh lưu vực socircng Hằng

Viacute dụ sau nagravey nếu chỉ ăn chay bằng rau cải thigrave sẽ rất khoacute

khăn cho những vugraveng Phật giaacuteo như Tacircy Tạng vigrave ở đoacute gia

suacutec thigrave rất nhiều magrave những rau cải traacutei cacircy thigrave cực kỳ khan

hiếm khoacute trồng được ở vugraveng đất khắc nghiệt đoacute

Vagraveo thời Đức Phật cho đến tận ngagravey nay những tu sĩ

(theo Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy) vẫn sống nhờ vagraveo thức ăn

khất thực Vagrave thức ăn khất thực lagrave tugravey theo lograveng bố thiacute của

thiacute chủ vagrave Phật tử cuacuteng dường Nếu những tu sĩ yecircu cầu chỉ

giới hạn cuacuteng dường bằng thức ăn toagraven-chay toagraven rau cải

ngũ cốc thigrave điều đoacute coacute thể tạo gaacutenh nặng cho những thiacute chủ

cuacuteng dường thức ăn hagraveng ngagravey cho caacutec Tăng Ni Thực tế lagrave

đa số mọi người trong cuộc sống ở những xứ sở nagravey đều

tranh thủ ldquomột lầnrdquo thời gian trong ngagravey để nấu thức ăn

trước lagrave cuacuteng dường caacutec sư thầy sau lagrave phần cograven lại để gia

đigravenh ăn Magrave đa số những gia đigravenh Phật tử nagravey cũng ăn mặn

như truyền thống từ thời Đức Phật Vigrave vậy những thầy tu

của Nam Tocircng nhận vagrave ăn bất cứ thứ gigrave được cho ngay cả

lagrave thịt miễn sao những loại thịt đoacute nằm trong giới hạnh của

ldquoTam Tịnh Nhụcrdquo như đatilde noacutei trecircn lagrave được

Xin noacutei thecircm một chuacutet về Giới Luật của Tăng Đoagraven

Vigrave Phật giaacuteo Nguyecircn thủy cấm khocircng cho caacutec tu sĩ nhận sự

cuacuteng dường bố thiacute bằng tiền bạc Cho necircn họ khocircng coacute cơ

hội đi mua thức ăn bằng tiền bạc để magrave chọn thức ăn theo yacute

muốn của migravenh (giả sử như họ coacute muốn ăn chay) Họ hoagraven

toagraven phụ thuộc vagraveo thức ăn khất thực của dacircn lagraveng của thiacute

chủ bố thiacute cho họ hagraveng ngagravey Ngay cả khi họ nấu ăn trong tu

viện tịnh xaacute thigrave những nguyecircn liệu thực phẩm cũng lagrave do

những Phật tử mang tới cuacuteng dường (Hy vọng quyacute vị hiểu

ra được chỗ nagravey)

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 111

Ngagravey nay thực tế rất nhiều tu sĩ vagrave chugravea chiền theo Phacirc

giaacuteo Nguyecircn Thủy cũng ưu tiecircn việc ăn chay như ở Thaacutei

Lan ở Miến Điệnhellipkhi những điều kiện hậu cần cho pheacutep

Tuy nhiecircn những thầy tu ldquonghiecircm tuacutecrdquo theo truyền thống

Đại Thừa chắc chắn lagrave ăn chay tuyệt đối

(16) Việc ăn những đồ chay giả mặn coacute lagrave ngụy biện vagrave

đạo đức giả hay khocircng Tại sao lại lagravem thức ăn chay giả

mặn ở caacutec nước Đocircng Aacute như Việt Nam Trung Quốc Đagravei

Loan Triều Tiecircn

Đồ ăn chay giả mặn lagrave những thức ăn ldquochayrdquo lagravem từ bột

đậu nagravenh nấm vagrave thực vật nhưng được lagravem vagrave trigravenh bagravey

giống như những moacuten ăn mặn Nhiều nơi những người Phật

tử nấu vagrave ăn những đồ ăn kiểu nagravey bị cho lagrave đạo đức giả

Caacutei lyacute lagrave Đatilde ăn chay để quecircn đi thịt caacute quecircn đi việc saacutet sinh

động vật vậy magrave khi nấu chay lại chế biến ldquorau cảirdquo giống

hệt như mugravei vị higravenh dạng của thịt caacute để lsquogợi nhớrsquo đến những

thức ăn từ thịt caacute (vagrave coacute thể để ăn cho được ngon miệng

hơn)

Một số người thigrave giải thiacutech rằng việc lagravem thức ăn chay

giả mặn lagrave caacutech lagravem cho những người chưa ăn chay bước

qua ăn chay được dễ dagraveng hơn khocircng bị bỡ ngỡ khocircng bị

khoacute ăn khi chuyển từ ăn mặn qua ăn chay() Điều nagravey dugrave coacute

đuacuteng đối với một số người nhưng coacute lẽ chỉ lagrave tự nguỵ biện

Rotilde ragraveng lagrave trong tất cả những quaacuten ăn chay vagrave trong những

dịp lễ lagravenh caacutec Phật tử tề tựu về caacutec chugravea chiền ở Việt Nam

vagrave những nước Đocircng Aacute khaacutec thigrave hầu hết thức ăn chay đều

được chế biến vagrave trigravenh bagravey với higravenh dạng higravenh thức vagrave

hương vị y hệt thức ăn mặn vagrave được dugraveng bởi tất cả mọi

người vagrave cả Tăng Ni

112 Con đường của chuacuteng ta

Coacute hai vấn đề hay ldquohai lyacute lẽrdquo cần suy nghiệm vagrave bạn cần

chọn cho migravenh quan điểm nagraveo bạn thấy đuacuteng đắn lagrave phugrave

hợp với giaacuteo lyacute của Phật vagrave phugrave hợp với lograveng từ-bi của

chiacutenh migravenh

Một (1) khi đồ chay giả mặn được chế biến vagrave trigravenh bagravey

cho số đocircng Phật tử lagrave những người bigravenh thường đang ăn

mặn thigrave họ noacutei lagrave chế biến như vậy để những người đang ăn

thịt caacute chuyển qua ăn chay được dễ dagraveng hơn vigrave higravenh thức

vagrave mugravei vị cũng gần giống moacuten mặn Cho necircn tất cả quaacuten

cơm chay nhagrave hagraveng chay vagrave những nơi cuacuteng dường Trai

Tăng cũng đều lagravem như vậy Đoacute caacutech khuyến khiacutech mọi

người ăn chay

Hai(2) khi lagravem đồ chay giả mặn vagrave cuacuteng dường cho Tăng

Ni thigrave họ lại noacutei Tăng Ni thọ dụng thức ăn chay giả mặn

nhưng Tacircm khocircng hề khởi sinh điều gigrave về đồ ăn mặn như

thịt caacute Điều nagravey rất khoacute noacutei Đức Phật đatilde noacutei khi coacute đối

tượng tiếp xuacutec như mugravei vị higravenh sắchellipthigrave cảm-thọ vagrave ldquotacircm-

khởirdquo sẽ khởi sinh

Cho dugrave theo Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy thigrave việc ăn mặn lagrave

khocircng bị cấm nhưng nếu đatilde traacutenh ăn đồ mặn thật sự vigrave lyacute

do khocircng muốn higravenh thugrave mugravei vị của thịt caacute lagravem động lograveng

từ bi lagravem suy nghĩ về việc saacutet sinh giết hại thigrave việc lagravem đồ

ăn chay giả mặn với higravenh thugrave mugravei vị như của thịt caacute thật

(thịt gigrave caacute gigrave thigrave coacute những higravenh thugrave vagrave mugravei vị đuacuteng như vậy)

chắc sẽ lagravem khởi sinh trong tacircm những nhận-thức [tưởng]

về loại thịt hay caacute đoacute Vagrave như vậy lại đi ngược lại yacute nghĩa

của việc ăn chay Như vậy caacutei ldquoyacute nghĩardquo của việc ăn chay

lagrave vigrave lograveng từ-bi lagrave để quecircn đi higravenh ảnh mugravei vị của thịt caacute

thật cũng khocircng cograven ở đacircy

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 113

Bạn coacute thể tự hỏi rằng nếu ăn chay vigrave lograveng từ-bi vagrave sự

thanh-tịnh của thacircn vagrave tacircm thigrave rau cải nấm rơm đậu

nagravenhhellip được cắt thagravenh từng miếng nhỏ vuocircng vức ăn khocircng

thấy ngon miệng một caacutech tự nhiecircn hay sao magrave cần phải

cocircng phu cắt tỉa gaacuten gheacutep tạo higravenh vagrave cho vagraveo những gia

vị mugravei vị để thức ăn phải giống như chả lụa caacute kho heo

xagraveo thịt nướnghellip thigrave mới ăn thấy ngon miệng được

Tuy nhiecircn dugrave tốt hay xấu thigrave việc ăn chay hay ăn đồ

chay giả mặn vẫn tốt hơn nhiều so với việc ldquocố yacuterdquo ăn thịt ăn

caacute với caacutei tacircm ldquoyacute thứcrdquo rotilde việc giết thịt saacutet sanh chắc chắn

đatilde xảy ra đacircu đoacute (ở những lograve giết mổ ở chợ vagrave ở trong nhagrave

bếp của những người nấu)

Đức Phật

Tất cả mọi chuacuteng sinh

Đều mưu cầu được sống

Đều mưu cầu hạnh phuacutec

helliphelliphelliphellip

Migravenh run sợ đao kiếm

Migravenh cũng sợ chết choacutec

Vậy lấy người lagrave migravenh

Thigrave khocircng necircn giết hại

Khocircng gacircy ra giết hại

(Kinh Phaacutep Cuacute ndash Kệ 129)

114 Con đường của chuacuteng ta

(17) Những cảnh giới1 hiện hữu (cotildei sống) khaacutec nhau lagrave

gigrave Chuacuteng lagrave những nơi thực hay ảo

Theo truyền thống Phật giaacuteo coacute năm (5) cảnh giới hiện

hữu magrave tất cả caacutec loagravei chuacuteng sinh coacute mặt ở đoacute Năm cảnh

giới đoacute lagrave

Địa Ngục

Suacutec Sinh

Ngạ Quỷ

Người

Thiecircn Thần vagrave Trời

Những cảnh giới thấp xấu đầy đau khổ lagrave Địa ngục Suacutec

sinh Ngạ quỷ

bull Địa ngục theo kinh điển bao gồm 08 đại địa ngục vagrave

160 tiểu địa ngục bao bọc xung quanh những đại địa ngục

đoacute

bull Suacutec sinh lagrave cảnh giới của tất cả loagravei động vật từ nhỏ beacute

cho đến to lớn

bull Ngạ quỷ (peta) coacute nghĩa lagrave ldquoquỷ đoacuteirdquo hoặc hay được

gọi lagrave những lsquohồn marsquo hay ldquonhững người khuất mặtrdquo xung

quanh ta Ngạ quỷ sống trong cotildei vocirc cugraveng đagravey đọa vagrave đau

khổ luocircn luocircn thiếu thốn luocircn luocircn đoacutei khaacutet magrave khocircng

được ăn uống Vagrave coacute những loagravei ngạ quỷ luocircn luocircn ở gần

những người thacircn quyến cograven sống của migravenh vagrave coacute thể thấy

được tất cả những gigrave họ hagraveng thacircn quyến của migravenh đang

lagravem vagrave luocircn luocircn khao khaacutet những người thacircn lagravem những

1ldquoCảnh giớirdquo lagrave hoagraven cảnh lagrave phacircn giới cao thấp viacute dụ cảnh giới suacutec sinh cảnh giới

địa ngục cảnh giới trecircn trời Trong mỗi loại cảnh giới cao thấp đoacute coacute thể coacute nhiều

ldquocotildei sốngrdquo khaacutec nhau viacute dụ địa ngục coacute 168 tầng hay ldquocotildeirdquo khaacutec nhau cảnh giới

trecircn trời thigrave coacute đến 28 ldquocotildeirdquo sống khaacutec nhau

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 115

việc cocircng-đức vagrave hồi-hướng cocircng đức đoacute cho họ để họ

hưởng được cocircng-đức đoacute Đoacute lagrave caacutech duy nhất giuacutep họ giảm

bớt nghiệp xấu vagrave hy vọng được taacutei sinh về một cotildei lagravenh

khaacutec

bull Cotildei Suacutec sinh vagrave Ngạ quỷ lagrave ở cugraveng nơi với cotildei Người

cugraveng ở trecircn bề mặt traacutei đất

bull [Xin để yacute thecircm loagravei Quỷ thần A-tu-la (asuras) lagrave loagravei

quỷ thần dị dạng to lớn ở cotildei trời của Nam Thiecircn Vương

(thuộc Tứ Đại Thiecircn Vương) nhưng do nghiệp xấu luocircn

sống với tacircm sacircn hận hung hatilden vagrave đau khổ cho necircn họ cũng

thuộc về cảnh giới thấp xấu đau khổ mặc dugrave cotildei sống của họ

lagrave thuộc về trecircn cảnh giới trời thần Cho necircn nhiều truyền

thống Phật giaacuteo khaacutec đatilde tiacutenh riecircng cotildei quỷ thần A-tu-la một

cảnh-giới đau khổ riecircng vagrave do caacutech tiacutenh như vậy necircn tổng

cộng coacute 06 cảnh giới magrave chuacuteng sinh đang hiện hữu

Bạn coacute biết khocircng coacute rất nhiều coacute lograveng tốt vagrave chiacutenh trực

họ lagrave những người tốt bụng cocircng bằng vagrave coacute lograveng bi mẫn

nhưng họ coacute tacircm hay dễ bị noacuteng giận Họ coacute thể noacuteng giận

vigrave nhiều lyacute do xảy ra hagraveng ngagravey họ noacuteng giận vigrave bất đồng

vigrave tự aacutei vigrave caacutei ta bị xuacutec phạm hoặc vigrave sự bất cocircng vigrave quaacute

noacuteng ruột lo lắng cho người thacircn vagrave người khaacutec vigrave hoagraven

cảnh trớ trecircu vigrave gặp phải người xấu vigrave buồn bực nhacircn tigravenh

thế thaacuteiNếu họ khocircng tu tập tacircm để giảm trừ tacircm sacircn-giận

đoacute thigrave sau khi chết họ rất dễ bị taacutei sinh thagravenh những quỷ

thần A-tu-la đau khổ như vậy]

bull Những cảnh giới cao đẹp lagrave cotildei Người vagrave những cotildei Trời

của caacutec thiecircn thần vagrave caacutec vị trời Phạm Thiecircn (Brahmas)

bull Kinh điển cũng ghi rằng coacute nhiều ldquotầngrdquo tức nhiều

ldquocotildeirdquo cao thấp khaacutec nhau trong cảnh giới Địa Ngục vagrave trong

cảnh giới Thiecircn Thần vagrave Trời

116 Con đường của chuacuteng ta

bull Nếu loagravei quỷ thần A-tu-la (asuras) được taacutech riecircng ra

thagravenh một (đơn vị) cotildei hiện hữu riecircng biệt vagrave caacutec tầng địa

ngục được gom chung thagravenh một cotildei thigrave tổng cộng coacute 04

cotildei thuộc cảnh giới xấu [Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷ vagrave A-

tu-la] 07 cotildei Dục giới phuacutec lagravenh [gồm 1 cotildei dục giới lagrave cotildei

Người vagrave 06 cotildei dục giới của Thiecircn thần) 16 cotildei Trời Sắc

Giới vagrave 04 cotildei Trời Vocirc Sắc Giới

Tổng cộng Coacute 31 Cotildei hiện hữu magrave con người (vagrave chuacuteng

sinh) coacute thể bị hay được taacutei sinh về đoacute ngay sau khi từ giatilde

kiếp sống hiện tại

Chẳng hạn ở cảnh giới địa ngục coacute đến 168 ldquotầngrdquo đại địa

ngục vagrave tiểu địa ngục khaacutec nhau tugravey theo mức độ Nghiệp aacutec

nặng nề magrave chuacuteng sinh bị rơi rớt vagrave đagravey đọa vagraveo đoacute

Cograven trecircn cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời coacute rất nhiều cotildei

Trời khaacutec nhau tugravey theo mức độ do Nghiệp thiện lagravenh magrave

chuacuteng sinh được taacutei sinh về đoacute gồm coacute 06 Cotildei Trời Dục

Giới 16 Cotildei Trời Sắc Giới vagrave 04 Cotildei Trời Vocirc Sắc Giới

Để dễ higravenh dung bạn coacute thể liecircn-tưởng đến một cotildei lagrave

ldquocotildei Ngườirdquo trecircn traacutei đất magrave chuacuteng ta đang sống gồm 193

nước trải dagravei trecircn 07 đại lục địa Nếu chuacuteng ta may mắn

được sống trong những đất nước văn minh thanh bigravenh vagrave

khiacute hậu ocircn hogravea thigrave đoacute lagrave một điều phuacutec lagravenh so với việc phải

sống trong những đất nước lạc hậu đầy chiến tranh vagrave khiacute

hậu khắc nghiệt đoacutei nghegraveo vagrave bệnh tật Những đất nước trecircn

traacutei đất vagrave mức độ dễ sống vagrave khoacute sống khaacutec nhau thậm chiacute

quaacute checircnh lệch nhau thigrave cũng giống như những ldquocotildeirdquo khaacutec

nhau trecircn cảnh giới trecircn Trời hay những ldquocotildeirdquo khaacutec nhau

trong cảnh giới dưới địa ngục vậy

Vigrave vậy coacute thể noacutei rằng bất kỳ một cotildei Trời nagraveo đoacute (trong

26 cotildei thuộc cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời) lagrave chắc chắn sẽ

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 117

tốt đẹp hơn vagrave phuacutec lagravenh hơn bất cứ quốc gia nagraveo trecircn traacutei

đất cotildei người

Vagrave ngược lại coacute thể hiểu bất kỳ một ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo

nagraveo đoacute (trong 168 ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo) của cảnh giới địa ngục

cũng chắc chắn lagrave kinh khủng hơn đagravey đọa hơn vagrave toagraven lagrave

đau khổ hơn bất kỳ xứ sở nagraveo trecircn traacutei đất

Vigrave vậy ở nơi đacircu đời sống hay mocirci trường sống coacute sự tagraven

bạo độc tagravei aacutep bức vagrave đagravey đọa quaacute khốc liệt với con người

thigrave người ta hay gọi lagrave ldquođịa ngục trần gianrdquo

Khi noacutei về đời sống Thacircn-Tacircm của con người Đức Phật

thường noacutei một caacutech ẩn dụ về những ldquocảnh giớirdquo coacute nghĩa

lagrave những tigravenh trạng hạnh phuacutec hay đau khổ khaacutec nhau của

con người tugravey theo hoagraven cảnh của mỗi người

-Viacute dụ một người đang phải chịu tật nguyền đau đớn

hoặc tinh thần khủng hoảng thigrave người đoacute đatilde giống như đang

chịu cảnh địa ngục

-Những người khocircng cograven lẽ sống gigrave chỉ biết nằm chờ đến

bữa ăn vagrave sống để ăn thigrave chẳng khaacutec nagraveo sống như cảnh suacutec

sinh

-Những người quaacute tham lam luocircn luocircn tham muốn thegravem

khaacutet magrave chẳng bao giờ được thỏa matilden dugrave đatilde coacute đầy đủ thigrave

được cho lagrave giống như loagravei ngạ quỷ luocircn luocircn cảm thấy đoacutei

thiếu vagrave đau khổ vigrave thegravem khaacutet

-Người luocircn luocircn coacute maacuteu sacircn giận ganh tị chiến tranh

tranh dagravenh quyền lực vagrave của cải thigrave tacircm cũng chẳng khaacutec

nagraveo loagravei quỷ thần dị dạng A-tu-la luocircn luocircn sống với tacircm

sacircn hận thugrave hằn vagrave hiếu chiến

118 Con đường của chuacuteng ta

-Vagrave những ai được sinh ra đẹp đẽ vagrave giagraveu sang coacute thể

được gọi lagrave đang sống sung sướng như ở cotildei thiecircn thần hay

thiecircn đagraveng Cotildei thiecircn thần dường như lagrave mơ ước của Viacute dụ

những ngocirci sao thể thầu hết mọi người bởi vậy khi những

tagravei tử điện ảnh nổi tiếng sống trong nhagrave cao cửa đẹp vagrave luocircn

coacute hagraveng triệu người hacircm mộ hay lsquotocircn thờrsquo thigrave những người

hacircm mộ đoacute gọi họ lagrave những lsquothiecircn thầnrsquo

Rotilde ragraveng lagrave những cotildei thấp xấu như Địa Ngục Ngạ Quỷ

Suacutec Sinh Quỷ Thần dị dạng lagrave đầy đau khổ vagrave hagravenh hạ Vagrave

những cotildei Thiecircn thần vagrave Trời trecircn tiecircn cảnh lagrave đầy phuacutec

lagravenh vagrave sung sướng

-Tuy nhiecircn Đức Phật noacutei rằng ở những cotildei thấp xấu đoacute

chuacuteng sinh khoacute magrave lagravem được một việc cocircng đức nagraveo để tiacutech

lũy Nghiệp tốt được Những chuacuteng sinh ở trong những cotildei

thấp xấu bị đọa đagravey như vậy thigrave chỉ lo chịu đựng mọi đau

khổ hagravenh hạ chứ khocircng cograven thời gian hay cơ hội lagravem

chuyện phuacutec đức nagraveo (Khi đatilde bị ở trong cảnh giới Địa ngục

hay Suacutec sinh thigrave coacute lagravem cocircng đức cũng chẳng coacute điều gigrave để

lagravem Vagrave tacircm thức của chuacuteng sinh đang bị ở trong cotildei địa

ngục vagrave suacutec sinh cũng khoacute magrave khởi sinh một triacute tuệ căn bản

nagraveo để magrave lagravem chuyện cocircng đức Thời gian bị ở trong

những cotildei đoacute thật lagrave dagravei khocircng thể nghĩ bagraven vigrave khoacute magrave tạo

ra được nghiệp tốt nagraveo để chuyển hoacutea taacutei sinh vagraveo những

cảnh giới tốt hơn)

-Trong khi đoacute những chuacuteng sinh ở những cotildei bồng lai

của Thiecircn thần vagrave Trời thigrave chỉ lo hưởng thụ sung sướng

khocircng cograven bị đau khổ cho necircn họ cũng chẳng rảnh rang để

suy tư hay nghĩ nhiều đến những việc cocircng đức Ở những

cotildei phuacutec lagravenh sung sướng đoacute những thiecircn thần cũng khocircng

nhigraven thấy được những lẽ vocirc-thường vagrave biến-đổi nhanh

choacuteng như ở trong cotildei Người

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 119

-Như vậy chỉ cograven cotildei Người lagrave coacute đủ hai bản chất Khổ vagrave

Sướng lagrave thiacutech hợp để học tập vagrave thực hagravenh giaacuteo phaacutep của

Đức Phật Hơn nữa chỉ coacute ở cotildei Người thigrave tất cả chuacuteng sinh

mới coacute cơ hội lagravem những hagravenh động cocircng-đức lagravem những

việc tốt lagravem người tốt vagrave nhờ đoacute tiacutech lũy Nghiệp tốt

Những Nghiệp tốt sẽ lagrave những hagravenh trang cho những chuyến

đi sau nagravey sau khi từ giatilde cotildei Người vagrave cũng nhờ vậy mới

mong coacute ngagravey giải thoaacutet hoagraven toagraven

Tuy nhiecircn Đức Phật coacute kể rằng coacute những chuacuteng sinh lagrave

thiecircn thần ở những cotildei Trời cũng cố gắng thực hagravenh giaacuteo

phaacutep của Đức Phật vagrave đatilde coacute thể chứng ngộ Niết-bagraven Vigrave

vậy Đức Phật đatilde cố gắng khuyecircn dạy mọi người hatildey nỗ lực

tu tập lagravem những điều tốt lagravenh để tiacutech lũy Nghiệp tốt Đoacute lagrave

cơ hội để được taacutei sinh về những cotildei lagravenh đaacuteng quyacute đoacute

Cho dugrave những cảnh giới (gồm 31 cotildei hiện hữu) coacute thực

sự tồn tại trong vũ trụ hay khocircng hoặc đoacute chỉ lagrave những

trạng thaacutei tacircm của từng chuacuteng sinh thigrave vấn đề đoacute cũng

khocircng quan trọng Điều quan trọng lagrave chuacuteng ta theo nguyecircn

lyacute khoa học của Phật giaacuteo đoacute lagrave sống tốt thigrave sẽ tạo Nghiệp

tốt vagrave nhờ đoacute bạn coacute quyền hy vọng sẽ được taacutei sinh về

những cotildei phuacutec lagravenh sau khi chết

Mục điacutech trước sau của caacutec Phật tử lagrave phải được về cotildei

lagravenh traacutenh được những cotildei thấp xấu đầy đau khổ vagrave đọa đagravey

kinh khủng như cảnh Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷhellip

Cograven đối với mục tiecircu tột-cugraveng lagrave giải thoaacutet khỏi vograveng taacutei

sinh luacircn hồi thigrave chỉ khi chuacuteng ta được ở trong những cotildei

lagravenh thigrave mới coacute thể tiếp tục lagravem việc tốt lagravenh vagrave thực hagravenh

Phật Phaacutep thigrave mới mong coacute ngagravey đạt đến Niết-bagraven sự giải

thoaacutet hoagraven toagraven khỏi luacircn hồi sinh tử

120 Con đường của chuacuteng ta

(18) Khi đạo Phật được truyền baacute sang những nước

phương Tacircy rất nhiều người phương Tacircy đatilde theo Đạo

Phật Điều đoacute coacute đuacuteng như vậy khocircng

Riecircng ở Mỹ con số người thực sự thực hagravenh theo Phật

giaacuteo vẫn cograven iacutet Giaacuteo sư Seymour Lachman đồng taacutec giả

của quyển saacutech nổi tiếng ldquoMột quốc Gia Becircn Dưới Chuacuteardquo

(One Nation Under God) ước lượng khoảng 800000 người

lagrave Phật tử ở Mỹ Tuy nhiecircn những nhagrave nghiecircn cứu Phật

giaacuteo thigrave cho rằng con số đoacute coacute thể lagrave nhiều hơn 4-5 lần nếu

tiacutenh cả con số những người theo đạo Phật nhập cư liecircn tục

từ những nước Đocircng Nam Aacute vagrave Đocircng Aacute

Số người theo đạo Phật ở chacircu Acircu khoảng 4 triệu người

chủ yếu ở caacutec nước Đức Phaacutep Anh Yacute

Số người theo đạo Phật ở chacircu Uacutec cũng khaacute nhiều vagrave

tăng nhanh Thống kecirc năm 2011 cho biết coacute khoảng

529000 người Uacutec theo đạo Phật trong tổng dacircn số khoảng

215 triệu người con số Phật tử tăng nhanh từ khoảng 21

dacircn số lecircn gần 25 dacircn số trong năm năm cuối

Coacute rất nhiều danh nhacircn rất nổi tiếng ở những nước Acircu

Mỹ đatilde theo đạo Phật hoặc đatilde chuyển từ đạo của họ qua đạo

Phật Trong số đoacute coacute nhiều người nổi tiếng nhất trong lĩnh

vực của migravenh trecircn thế giới magrave bạn coacute thể đatilde dễ dagraveng biết

đến từ lacircu Viacute dụ như

William Ford Jr Chủ hatildeng xe hơi Ford

Steve Jobs Chủ tịch hatildeng maacutey tiacutenh Apple Inc

Tiger Woods Nhagrave vocirc địch gocircn thế giới

Richard Gere Tagravei tử điện ảnh

Harrison Ford Tagravei tử điện ảnh

Orlando Bloom Tagravei tử điện ảnh

Keanu Reeves Tagravei tử điện ảnh

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 121

Uma Thurman Tagravei tử điện ảnh

Oliver Stone Đạo diễn điện ảnh

Tina Turner Ca sĩ nhạc Pop

Adam Yauch Ca sĩ nhạc Pop

Herbie Hancock Nhạc sĩ nhạc Jazz

Roberto Baggio Cầu thủ boacuteng đaacute Yacute

Phil Jackson Cầu thủ boacuteng rỗ NBA

Marshall Cty Marshall Goldsmith Partners

Goldsmith

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Bạn cũng coacute thể đọc thecircm một bagravei viết rất hay về bối

cảnh Phật giaacuteo ở Hollywood vagrave Hoa Kỳ trecircn trang www

unboundintrasuntcnjeduarchiveslifestyleoldbuddha với

tựa đề ldquoNhững Ngocirci Sao Lagrave Phật Tửrdquo

(19) Bạn vẫn cograven nhiều cacircu hỏi muốn được trả lời

Nếu bạn vẫn cograven nhiều thắc mắc về yacute nghĩa vagrave giaacuteo lyacute

Phật giaacuteo vagrave việc thực hagravenh đạo Phật xin bạn hatildey tigravem đọc

một quyển saacutech về vấn đaacutep theo từng đề mục rất hay coacute tecircn

lagrave ldquoNhững Hỏi Đaacutep Hayrdquo (Good Question Good Answer)

của ngagravei S Dhammika Quyển saacutech nagravey đatilde được dịch ra

nhiều ngocircn ngữ vagrave cũng coacute bản dịch ra tiếng Việt của cư sĩ

Phạm Kim Khaacutenh vagrave TS Bigravenh Anson mang tecircn ldquoPhật Phaacutep

Vấn Đaacuteprdquo

Bạn coacute thể tham khảo thecircm quyển ldquoVấn Đaacutep về Phật

giaacuteordquo được biecircn soạn bởi cugraveng người viết do cugraveng nhagrave xuất

bản ấn hagravenh 2012 cugraveng với quyển saacutech nagravey

88 Con đường của chuacuteng ta

với bản tacircm vẫn cograven trong sạch vagrave iacutet vẫn đục coacute thể nhớ

được rất nhiều thậm chiacute một số coacute thể nhớ kiếp trước của

migravenh

Nếu bạn nghĩ được như vậy thigrave bạn sẽ hiểu tại sao coacute rất

nhiều đứa trẻ chưa bao giờ nghe nhạc nhưng sau khi lọt

lograveng một thời gian đatilde trở thagravenh thần đồng về acircm nhạc Coacute

những đứa trẻ chưa bao giờ học mocircn toaacuten cao cấp đoacute

nhưng vẫn giải được những bagravei toaacuten đoacute Đoacute lagrave thức nhớ lại

kiếp sống quaacute khứ theo Nghiệp dẫn taacutei sinh Hai đứa trẻ coacute

thể lagrave một nhạc sư vagrave một giaacuteo sư trong kiếp quaacute khứ

Những nhagrave baacutec học phương Tacircy thường dugraveng phương

phaacutep thocirci miecircn để trị liệu tacircm lyacute cho rất nhiều bệnh nhacircn vagrave

nhiều bệnh nhacircn đatilde coacute thể hồi nhớ lại những kiếp trước của

migravenh trong quaacute trigravenh thocirci miecircn khi tacircm khocircng bị can thiệp

bằng những đối tượng trần cảnh becircn ngoagravei

Tương tự vậy nhiều thiền sư coacute tacircm được tu dưỡng nhờ

vagraveo việc thiền tập đến mức độ đạt định thacircm cao được cho

lagrave cũng coacute khả năng hồi tưởng lại kiếp sống quaacute khứ Người

nổi bật nhất coacute khả năng nagravey bằng quaacute trigravenh hagravenh thiền

chiacutenh lagrave Đức Phật Đức Phật coacute thể nhớ vagrave thấy lại tất cả

kiếp sống trong quaacute khứ của migravenh vagrave của người khaacutec khi

tacircm đatilde hoagraven toagraven trong sạch vagrave khocircng cograven bất kỳ ocirc nhiễm

nagraveo

Vigrave vậy cacircu hỏi nagravey được đặt ra thigrave đatilde như cacircu trả lời Vigrave

sao Vigrave muốn tập trung muốn nhớ thigrave tacircm triacute chuacuteng ta phải

trong sạch thanh tịnh Tacircm chuacuteng ta bị vocirc minh che mờ bị

cảnh trần vagrave ldquotham sacircn sirdquo vẫn đục che lấp bị những vấn đề

ldquocơm aacuteo gạo tiềnrdquo hagraveng ngagravey lagravem rối triacute Thậm chiacute đa số

trong chuacuteng ta cograven chưa bao giờ dagravenh thời gian để nghĩ đến

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 89

những điều thiện tốt chưa một lần ngồi xuống để tacircm an

nghỉ vagrave hagravenh thiền

(4) Nếu chuacuteng ta khocircng thể biết gigrave về kiếp sau vậy cần gigrave

phải lo lắng về noacute

Người Anh noacutei ldquoNgagravey mai khocircng bao giờ đếnrdquo Thật

vậy caacutei ldquongagravey mairdquo lagravem sao ai biết được chắc chắn noacute sẽ

chiacutenh xaacutec như thế nagraveo Cho dugrave những dự tiacutenh vagrave hoạch định

vagrave quy luật Nghiệp lagrave coacute thể dự đoaacuten được phần nagraveo nhưng

khocircng ai trong chuacuteng ta biết được chiacutenh xaacutec điều gigrave sẽ xảy

ra cho ldquongagravey mairdquo đoacute vigrave cograven rất nhiều điều kiện (duyecircn) taacutec

động đến

Tuy nhiecircn hoạch định để phograveng traacutenh cho một ldquongagravey

mairdquo khả dĩ như vậy lagrave điều mang tiacutenh ldquotraacutech nhiệmrdquo cần

phải lagravem Chuacuteng ta khocircng thể cứ ngồi nhigraven coi ngagravey mai sẽ

ra sao Đoacute lagrave thaacutei độ hơi iacutech kỷ vocirc tacircm vagrave thiếu traacutech

nhiệm

Cứ giống như những bậc cha mẹ iacutech kỷ tiecircu xagravei tất cả

những gigrave coacute được magrave khocircng hề nghĩ đến việc để lại một

chuacutet gigrave cho ngagravey mai của những đứa con thơ dại Họ khocircng

cần biết ngagravey mai của những đứa trẻ sẽ như thế nagraveo Cha mẹ

coacute traacutech nhiệm thường lagravem mọi caacutech để chuẩn bị cho tương

lai tốt đẹp nhất coacute thể cho con migravenh cho dugrave họ coacute thể khocircng

cograven sống đến luacutec đoacute để chứng kiến tương lai của con migravenh

coacute giống như migravenh hoạch định hay khocircng Chuacuteng ta cũng

cần phải nghĩ về tương lai vagrave về kiếp sau của chuacuteng ta

theo caacutech nghĩ như vậy

Những kinh điển Phật giaacuteo coacute ghi lại chuyện những

chuacuteng sinh ở cotildei Trời vagrave cả một số chuacuteng sinh bị taacutei sinh

90 Con đường của chuacuteng ta

vagraveo cotildei thấp xấu họ coacute khả năng nhớ lại những kiếp quaacute

khứ của migravenh nhớ lại những hagravenh động họ đatilde lagravem những

Nghiệp họ đatilde tạo ra vagrave ldquochiacutenh những Nghiệp đoacute đatilde dẫn dắt

họ đến những cảnh taacutei sinh đoacuterdquo Điều đoacute lagrave một trong những

dấu hiệu coacute yacute nghĩa động viecircn chuacuteng ta hatildey tiacutech cực cố gắng

lagravem những điều tốt nhất coacute thể trong kiếp sống hiện tại

Phật giaacuteo khuyecircn mọi người hatildey lagravem điều tốt nhất ldquoHatildey

lagravem người tốtrdquo để mang lại kết quả tốt nhất cho kiếp sống

tiếp theo cho dugrave ở kiếp sau chuacuteng ta coacute thể khocircng biết rằng

hậu-quả tốt đẹp của kiếp sau lagrave do kiếp nagravey tạo taacutec magrave

thagravenh Việc coacute biết hay khocircng biết về kiếp sống quaacute khứ hay

kiếp sống tương lai khocircng giải quyết vấn đề ở đacircy (Phụ

Lục 16)

Vấn đề lagrave yacute thức traacutech nhiệm của chuacuteng ta Cũng như

chuacuteng ta khocircng cần phải được biết rotilde con caacutei chuacuteng ta sẽ

sung sướng hay khổ sở ra sao trong tương lai thigrave chuacuteng ta

mới hoạch định vagrave lo lắng cho tương lai của chuacuteng Chuacuteng

ta phải lagravem vigrave traacutech nhiệm vagrave vigrave mọi sự ldquotốt đẹp hơnrdquo cho

tương lai

Vigrave yacute nghĩa cứu caacutenh theo lyacute nhacircn-quả nagravey coacute thể lagravem an

ủi lograveng người hiện tại như vậy necircn những người theo Phật

thường hay noacutei với nhau rằng ldquoNếu bạn muốn biết kiếp

sống trước đacircy của migravenh hatildey nhigraven vagraveo kiếp nagravey của bạn

Nếu bạn muốn biết kiếp sau của migravenh hatildey nhigraven vagraveo kiếp

nagravey của bạnrdquo

Kiếp nagravey lagrave kết quả của những gigrave trong kiếp trước bạn đatilde

lagravem Kiếp sau lagrave kết quả của những gigrave bạn đatilde lagravem trong kiếp

nagravey

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 91

Hiện tại lagrave con của quaacute khứ vagrave lagrave mẹ của tương lai Nếu

coacute những bậc cha mẹ tốt trong hiện tại thigrave coacute thể coacute một đời

sống tinh thần vagrave vật chất phuacutec lagravenh cho con caacutei trong tương

lai Đời sống của chiacutenh chuacuteng ta ở kiếp nagraveo ở giacircy phuacutet

nagraveo ở nơi đacircu cũng mang bản chất tương tự như vậy

(5) Coacute bằng chứng khoa học nagraveo chứng tỏ coacute sự taacutei sinh

Coacute rất nhiều trường hợp nghiecircn cứu đatilde chứng minh nhiều

người lớn vagrave trẻ em đatilde nhớ lại kiếp trước của migravenh Cũng

coacute rất nhiều trường hợp tuy khocircng thocircng qua nghiecircn cứu

khoa học nhưng mang tiacutenh giai thoại được thuật lại bởi rất

nhiều người vagrave nguồn tin đaacuteng tocircn trọng ở những nước

phương Đocircng

Phương Đocircng vagrave phương Tacircy ngagravey nay vẫn liecircn tục

nghiecircn cứu về sự hồi nhớ kiếp quaacute khứmdashĐoacute lagrave bằng chứng

chứng minh coacute sự ldquotaacutei sinhrdquo

Viacute dụ Carol Bowman người chủ xướng một trung tacircm

khoa học vagrave diễn đagraven rất lớn mang tecircn ldquoTrung Tacircm Nghiecircn

Cứu Tiền Kiếp Ở Trẻ Emrdquo (wwwchildpastlivesorg) đatilde viết

một quyển saacutech về nhiều đứa trẻ đatilde coacute khả năng nhớ lại

kiếp quaacute khứ của migravenh Đoacute khocircng phải lagrave những quyển saacutech

về đề tagravei tocircn giaacuteo hay tacircm linh magrave lagrave saacutech về nghiecircn cứu

khoa học dựa vagraveo những cocircng trigravenh nghiecircn cứu cocircng phu

trecircn hagraveng trăm đứa trẻ

Giaacuteo sư Ian Stevenson lagrave giaacutem đốc Khoa Nghiecircn Cứu

Cảm Nhận ở đại học University of Virginia Hoa Kỳ đatilde thực

hiện rất nhiều nghiecircn cứu hagraven lacircm vagrave khoa học hơn 3000

người coacute khả năng nhớ lại kiếp trước của migravenh

(wwwmedicine virginiaEduclinical)

92 Con đường của chuacuteng ta

Một số những nhagrave khoa học rất nổi tiếng trong việc

nghiecircn cứu đề tagravei con người hồi nhớ lại tiền kiếp magrave bạn coacute

thể tham khảo như lagrave

Tiến sĩ Jim Tucker

(wwwenlightennextorgmagazinebiosjim-tucker)

Tiến sĩ Raymond Moody (wwwlifeafterlifecom)

Thomas Shroder (wwwbookssimonandschustercom)

Đoacute lagrave những cocircng trigravenh nghiecircn cứu đầy thuacute vị vagrave những

bằng chứng đầy thuyết phục magrave ai cũng necircn quan tacircm

Hagraveng ngagraven kết quả hiện đại vagrave khoa học như vậy chứ chưa

cần tiacutenh hagraveng ngagraven hiện tượng được chứng kiến được ở

những xứ sở khaacutec đatilde chứng minh sự coacute-thật của những kiếp

sống trước của những người đang sống trong hiện tại Noacutei

caacutech khaacutec khoa học đatilde chứng minh rằng coacute sự taacutei sinh

Henry Ford người saacuteng lập Hatildeng xe hơi Ford

Cocircng việc lagrave vocirc dụng nếu chuacuteng ta khocircng thể dugraveng

kinh nghiệm đoacute trong kiếp sống khaacutec

Thiecircn tagravei lagrave kết quả của những kinh nghiệm lacircu dagravei

trong nhiều kiếp quaacute khứ

Về điều nagravey tocirci luocircn chắc chắn chuacuteng ta đang ở đacircy vigrave

một mục điacutech

Chuacuteng ta sẽ liecircn tục Tacircm triacute vagrave kyacute ức chuacuteng lagrave bất

diệtrdquo

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 93

(6) Phật giaacuteo coacute macircu thuẫn vagrave xung đột với khoa học hiện

đại khocircng

Trong tất cả những tocircn giaacuteo thigrave giaacuteo lyacute Phật giaacuteo dường

như khocircng coacute xung đột đaacuteng kể nagraveo với những khaacutem phaacute vagrave

phaacutet minh của khoa học Phật giaacuteo cũng khocircng tạo ra những

thần thaacutenh biacute ẩn hay những thế lực siecircu nhiecircn nagraveo để giải

thiacutech những trật tự vagrave nguyecircn lyacute vận hagravenh của thế giới

Khoa học chứng minh vagrave chủ trương theo học thuyết

Tiến Hoacutea thigrave cũng hoagraven toagraven giống như học thuyết Vocirc

Thường của Phật giaacuteo Tương tự vậy cugraveng với những bằng

chứng hoacutea thạch vagrave caacutech tiacutenh tuổi carbon về địa chất học

khảo cổ học hiện đại đatilde coacute thể tiacutenh được tuổi của traacutei đất

khoảng 45 tỷ năm (httpviwikipediaorgtuổi traacutei đất)

Khaacutem phaacute nagravey cũng giống với những lời giảng của Đức

Phật về tuổi traacutei đất lagrave một đại kiếp (eon) tức lagrave một khoảng

thời gian gần như khocircng thể đếm được như vậy

Đặc biệt caacutech tiacutenh vagrave khaacutei niệm thời gian của Đức Phật

trong mối tương quan với vũ trụ hầu như rất đuacuteng với khoa

học hiện đại Phật giaacuteo đưa ra caacutech tiacutenh thời gian của vũ trụ

theo đại kiếp (kappa) tức những khoảng thời gian khocircng thể

nagraveo đếm được Để giải thiacutech những quatildeng thời gian đoacute Đức

Phật đatilde dugraveng viacute dụ lagrave nếu lấy một miếng vải lụa rồi mỗi

một trăm năm (100 năm) đến lau chugravei một traacutei nuacutei một lần

Cho đến khi nagraveo traacutei nuacutei đoacute bị chugravei mograven hết thigrave khoảng thời

gian đoacute coacute thể gọi lagrave một đại kiếp (kappa) Thuyết vũ trụ

nagravey của Phật giaacuteo gần giống với caacutech tiacutenh của khoa học

Khoa học tiacutenh rằng tuổi của vũ trụ lagrave vagraveo khoảng 137 tỷ

năm một khoảng thời gian chuacuteng ta khocircng bao giờ ngồi

đếm hết được Nếu chuacuteng ta chỉ ngồi đếm liecircn tục từ 1 cho

94 Con đường của chuacuteng ta

đến con số 137 tỷ đoacute thigrave chắc cuộc đời của chuacuteng ta cũng

đatilde đi qua rồi (httpviwikipedia org Tuổi vũ trụ)

Đức Phật cũng đatilde noacutei nhiều về vũ trụ chẳng hạn vũ trụ

bao gồm vocirc vagraven những vigrave sao vagrave hệ Thiecircn Hagrave vagrave thế giới

của chuacuteng ta chỉ lagrave một hạt bụi so với vũ trụ vocirc biecircn đoacute Vagraveo

thời hiện đại nhờ vagraveo khoa học vũ trụ thiecircn văn học vệ

tinh vagrave những kiacutenh viễn vọng chuacuteng ta hoagraven toagraven coacute thể

quan saacutet hagraveng tỷ tỷ vigrave sao vagrave hagraveng tỷ hệ Ngacircn Hagrave trong vũ

trụ

Đức Phật cũng khocircng bao giờ noacutei traacutei đất hay thế giới của

chuacuteng ta được tạo ra bởi một thaacutenh thần hay một đấng saacuteng

tạo nagraveo vagrave con người cũng khocircng được tạo ra bởi đấng saacuteng

tạo đoacute Điều đoacute cho thấy rằng caacutech đacircy hơn 2550 năm Đức

Phật đatilde quan saacutet vagrave miecircu tả đuacuteng đắn về vũ trụ cũng như vị

triacute của traacutei đất trong vũ trụ

Một điều thuacute vị hơn lagrave Đức Phật đatilde mocirc tả vũ trụ luocircn co

giatilden vagrave những chu kỳ co giatilden keacuteo dagravei trong khoảng thời

gian dagravei bằng cả một đại kiếp Điều nagravey đuacuteng như lời tiecircn

đoaacuten cho Học Thuyết Vũ Trụ Dao Động đatilde được chứng

minh sau 2500 năm

Một viacute dụ khaacutec trong một bagravei thuyết giảng (kinh) Đức

Phật cầm ly nước trong tay vagrave bảo rằng coacute vocirc số chuacuteng sinh

vi trugraveng đang ở trong ly nước Lagrave một khoảng thời gian thật

dagravei kể từ luacutec đoacute dường như khocircng mấy ai hiểu gigrave về lời dạy

đoacute của Phật cho đến sau nagravey vagrave hocircm nay chuacuteng ta coacute thể

nhigraven qua kiacutenh hiển vi vagrave thấy được vocirc số vi trugraveng trong bất

kỳ một ly nước latilde tự nhiecircn nagraveo

Viacute dụ mới caacutech đacircy khoảng một thế kỷ khi con người đatilde

tigravem dược caacutech noacutei chuyện với nhau được qua những ống

nghe điện thoại khi ở caacutech xa nhau hagraveng ngagraven dặm rồi caacutech

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 95

đacircy vagravei chục năm chuacuteng ta coacute thể chuyển qua khocircng gian vocirc

tận nguyecircn vẹn chữ viết vagrave kyacute tecircn vagrave coacute thể gửi higravenh ảnh

của chuacuteng ta từ một caacutei maacutey faxcho đến hơn mười năm

nay vagrave chuacuteng ta đatilde coacute thể nhigraven thấy nhau khi noacutei chuyện

gửi tất cả higravenh ảnh của một buổi sinh nhật trong vograveng vagravei

chục giacircy qua khocircng gian để đến nửa vograveng traacutei đất becircn

kiahellipĐoacute lagrave những điều magrave thời xa xưa khocircng ai coacute thể

tưởng tượng ra nổi nhưng những điều Phật đatilde noacutei luacutec đoacute

người ta khocircng thể hiểu được nếu họ khocircng phải lagrave một bậc

thaacutenh nhacircn giaacutec ngộ

Cograven rất nhiều điều Đức Phật đatilde noacutei magrave cho đến hocircm nay

khoa học vẫn chưa khaacutem phaacute vagrave kiểm chứng hết Khocircng

biết chuacuteng ta coacute may mắn cograven sống đến khi nagraveo hoặc coacute

may mắn được taacutei sinh trở lại cotildei người đaacuteng nhớ nagravey để

chuacuteng ta coacute thể được tiếp tục chứng kiến những phaacutet minh

vagrave khaacutem phaacute mới magrave con người sẽ tigravem ra nữa Nhưng chắc

chắn những khaacutem phaacute đoacute khocircng coacute gigrave lagrave biacute ẩn khaacutec với

những quy luật vận hagravenh của tự nhiecircn magrave Đức Phật đatilde từng

thuyết giảng

Vậy thigrave tại sao ngagravey xưa cho đến tận bacircy giờ vẫn cograven rất

nhiều người khocircng tin những cacircu chuyện của Đức Phật về

thế giới vagrave vũ trụ về những cotildei taacutei-sinh hiện hữu khaacutec của

chuacuteng sinh magrave họ cứ matildei đi thecircu dệt những chuyện hoang

đường đầy magraveu sắc thần thoại vagrave phi khoa học về Đức Phật

William Shakespeare trong taacutec phẩm Hamlet

Nagravey Horatio cograven nhiều thứ trecircn cotildei trời vagrave traacutei đất

hơn những điều ocircng mơ thấy trong triết học của ocircng

96 Con đường của chuacuteng ta

(7) Vigrave sao Phật giaacuteo khocircng coacute niềm tin vagraveo Đấng Saacuteng

Tạo tối cao saacuteng tạo ra thế giới vũ trụ

Phật giaacuteo coacute xu hướng khaacute ldquothực tiễnrdquo trong những vấn

đề đoacute vagrave khocircng tin vagraveo những biacute ẩn saacuteng tạo vagrave cũng khocircng

chấp nhạn giả thuyết vũ trụ bắt nguồn từ ldquotrứng vũ trụrdquo hay

được tạo ra bởi một lsquovị thần coacute chogravem racircu dagravei trắngrsquo

Nếu bạn nghĩ rằng coacute một đấng saacuteng tạo tagravei tigravenh tạo ra cả

vũ trụ vagrave thế giới vậy ai tạo ra đấng saacuteng tạo tagravei tigravenh đoacute Vagrave

nếu đấng saacuteng tạo đoacute đatilde luocircn luocircn tồn tại vậy liệu vũ trụ

cũng đatilde luocircn luocircn tồn tại hay khocircng

Noacutei chung Phật giaacuteo khocircng tin vagraveo những đấng saacuteng tạo

toagraven năng như vậy Chẳng hạn như nếu một đấng saacuteng tạo

đatilde tạo ra vũ trụ đatilde tạo ra con người vậy tại sao khocircng tạo

ra những con người giống nhau cugraveng hạnh phuacutec như nhau

magrave lại tạo ra người aacutec người hiền người lagravem ra tội lỗi vagrave

phải bị higravenh phạt xuống địa ngục lsquovĩnh viễnrsquo trong cảnh đầu

rơi maacuteu chảy như vậy

Cứ cho nếu con người khocircng được đấng saacuteng tạo tạo ra

thigrave cũng chẳng lagrave gigrave cả Những đấng saacuteng tạo theo quan

điểm tocircn giaacuteo của nhiều tocircn giaacuteo thigrave lagrave đấng saacuteng tạo với

đầy lograveng baacutec aacutei thương yecircu muocircn loagravei Đấng saacuteng tạo đatilde

tạo ra vagrave biết trước coacute thiecircn đường hạnh phuacutec vagrave địa ngục

kinh khủng Vậy sao đấng saacuteng tạo lại tạo ra những con

người lagravem necircn tội lỗi để rồi bị đọa đagravey xuống địa ngục kinh

khủng đoacute - Để lagravem gigrave Tại sao đấng saacuteng tạo coacute luacutec lại đầy

lograveng baacutec aacutei thương yecircu muocircn loagravei coacute luacutec lại tạo ra địa

ngục rồi tạo ra con người gacircy necircn tội lỗi vagrave bị higravenh phạt

một caacutech bất cocircng khocircng thương xoacutet ở địa ngục đoacute

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 97

Đức Phật đatilde khuyecircn dạy khocircng necircn tin theo những điều

do giaacuteo điều do kinh kệ do truyền thống hay do những suy

đoaacuten tưởng tượng vigrave nếu tin như vậy sẽ chẳng mang lại lợi

iacutech gigrave

Đức Phật khuyecircn rằng đừng bao giờ cố gắng tigravem hiểu

những cacircu hỏi siecircu higravenh như vậy chẳng hạn như Ai tạo ra

thế giới nagravey Thế giới nagravey coacute tồn tại matildei matildei hay khocircng

Trong cacircu chuyện về một người bị diacutenh mũi tecircn độc khocircng

lo việc ruacutet mũi tecircn ra để cứu lấy mạng sống của migravenh magrave

cứ lo hỏi những cacircu hỏi vocirc iacutech như Ai đatilde bắn mũi tecircn đoacute

Tecircn họ hắn lagrave gigrave Hắn lagravem nghề gigrave Vigrave sao vagrave vigrave saohellipthigrave

người đoacute coacute thể chết trước khi nghe được cacircu trả lời Caacutech

tốt nhất lagrave hatildey để thầy thuốc ruacutet mũi tecircn ra vagrave băng boacute thuốc

thang vagrave cứu lấy mạng sống của migravenh Những cacircu hỏi đoacute

khocircng giuacutep iacutech gigrave cho việc cứu nguy mạng sống của migravenh

Yacute Đức Phật khuyecircn dạy rằng cuộc sống trecircn thế gian thật

lagrave vocirc thường vagrave ngắn ngủi necircn chuacuteng ta hatildey tập trung vagraveo

những vấn đề ldquothực tếrdquo lagrave lagravem sao để bớt Khổ để giải thoaacutet

được khỏi Khổhellip trước khi những vocirc thường đến vagraveo một

ngagravey khocircng hẹn trước trước khi chuacuteng ta coacute thể nghe được

những cacircu trả lời về những vấn đề siecircu phagravem siecircu nhiecircn đoacute

Chuacuteng ta hatildey necircn tu tập để mau đạt đến những triacute tuệ giải

thoaacutet Khi chuacuteng ta đạt được loại triacute tuệ giải thoaacutet đoacute chuacuteng

ta sẽ tự nhiecircn thấy biết tất cả những cacircu trả lời về những vấn

đề cao siecircu đoacute

(8) Vậy Phật giaacuteo coacute lsquothugrave gheacutetrsquo hay lsquođe dọarsquo những người

khocircng theo đạo Phật sẽ bị higravenh phạt hay bị đọa vagraveo địa

ngục hay khocircng

98 Con đường của chuacuteng ta

Chắc chắn lagrave khocircng phải rồi Đạo Phật khocircng chủ trương

theo kiểu cơ chế thưởng phạt vagrave địa ngục vĩnh viễn

Phật giaacuteo chủ trương rằng những quy luật về Nghiệp luật

nhacircn-quả đều aacutep dụng cho tất cả mọi người Khocircng phải lagrave

Phật tử thigrave được ưu aacutei cograven khocircng phải Phật tử thigrave bị xử

Khocircng phải vậy mọi người đều nhận latildenh những hậu quả

tốt xấu tugravey theo Nghiệp của migravenh

Phật giaacuteo khocircng phải giống những tocircn giaacuteo khaacutec lagrave sẽ

trừng phạt con người khi họ chọn theo tocircn giaacuteo khaacutec Thời

nay những higravenh phạt dagravenh cho những người gọi lagrave lsquongoại

đạorsquo hoặc cho những kẻ bỏ đạo đi theo tocircn giaacuteo khaacutec đatilde bị

nghiecircm cấm Tất cả mọi người trecircn traacutei đất đều được bảo vệ

được tocircn trọng để lựa chọn tiacuten ngưỡng cho migravenh Đoacute lagrave

nhacircn quyền như đatilde được ghi rotilde trong Hiến Chương của

Liecircn Hiệp Quốc (Điều 18) Việc trừng phạt mang tiacutenh tocircn

giaacuteo đatilde bị cấm ở hầu hết những nước văn minh trecircn thế giới

nagravey Những người soạn thảo vagrave quyết định Hiến Chương

tiến bộ nagravey cũng lagrave những người từ những tocircn giaacuteo ldquohữu

thầnrdquo khaacutec nhau Vậy khocircng lẽ coacute đấng saacuteng tạo nagraveo magrave lại

thiếu văn minh như vậy Cograven trừng phạt hay đagravey đọa tiacuten đồ

của migravenh chỉ vigrave họ từ bỏ tocircn giaacuteo hoặc vigrave họ chuyển qua tocircn

giaacuteo khaacutec

Phật giaacuteo thigrave chưa bao giờ liecircn quan đến yacute tưởng nagravey

Đạo Phật khocircng coacute chủ trương iacutech kỷ hay trừng phạt bất kỳ

ai vigrave bất kỳ lyacute do tocircn giaacuteo ngay cả việc khocircng tin vagraveo Đức

Phật

Nếu đấng saacuteng tạo lagrave một người tạo ra muocircn loagravei vagrave loagravei

người thigrave tại sao đấng saacuteng tạo coacute thể giaacuteng một người

xuống địa ngục để bị đọa đagravey nấu chảy matildei matildei ở đoacute Bạn

coacute bao giờ đốt một diecircm quẹt dưới lograveng bagraven tay vagrave chịu

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 99

được sự noacuteng chaacutey của ngọn lửa khocircng Vậy sao bạn coacute thể

đốt bagraven tay của người khaacutec matildei matildei để người ta kecircu rống

trong đau đớn như vậy

Vagrave giả sử bạn lagrave đấng saacuteng tạo coacute đầy đủ quyền năng để

dừng lại việc thiecircu đốt đoacute liệu bạn coacute necircn dừng lại khocircng

hay vẫn tiếp tục nhigraven người khaacutec đau đớn như vậy

Đức Phật chủ trương tự do tư tưởng Người đatilde chưa bao

giờ yecircu cầu bất cứ ai phải tin theo giaacuteo lyacute của Người Đức

Phật cograven cho rằng khocircng phải bất cứ ai cũng hiểu được giaacuteo

lyacute của Phật vigrave những căn cơ khaacutec nhau của mọi người cho

necircn mọi người đều coacute thể chọn con đường thiacutech hợp nhất

cho migravenh

Phật giaacuteo khocircng phải lagrave một tocircn giaacuteo của giaacuteo điều vagrave

thưởng phạt magrave Phật giaacuteo mong muốn đưa đến cho mọi

người sự hiểu biết vagrave ldquothấyrdquo rotilde những lẽ thật chacircn lyacute của

cuộc đời vagrave thế giới rồi tự mọi người chọn caacutech sống thiacutech

hợp cho migravenh để traacutenh bỏ những đau Khổ trong cuộc đời

Nhagrave baacutec học Albert Einstein

ldquoTocirci khocircng thể tưởng tượng một Thượng đế kẻ tưởng

thưởng vagrave trừng phạt những tạo vật của migravenhhellip

ldquoTocircn giaacuteo của tương lai sẽ lagrave tocircn giaacuteo về vũ trụ Noacute

phải vượt quaacute một đấng thượng đế caacute nhacircn vagrave traacutenh bỏ

giaacuteo điều cugraveng lyacute thuyết thần học Bao trugravem cả hai mặt

tự nhiecircn vagrave tacircm linh noacute phải được dựa trecircn cảm quan

tocircn giaacuteo coacute được từ kinh nghiệm về mọi sự vật tự nhiecircn

100 Con đường của chuacuteng ta

vagrave tacircm linh như lagrave caacutech kết hợp đuacuteng nghĩa nhất Phật

giaacuteo sẽ trả lời được yacute nghĩa nagravey

ldquoNếu coacute một tocircn giaacuteo nagraveo coacute thể đương đầu với những

nhu cầu khoa học hiện đại thigrave đoacute lagrave Phật giaacuteo Phật

giaacuteo khocircng cần xeacutet lại quan điểm của migravenh để cập nhật

với những khaacutem phaacute mới của khoa học Phật giaacuteo

khocircng cần phải từ bỏ quan điểm của migravenh để xu hướng

theo khoa học bởi vigrave Phật giaacuteo bao trugravem cả khoa học

cũng như vượt qua khoa họcrdquo

(9) Phương phaacutep ldquoThiềnrdquo coacute tạo những tacircm niệm xấu aacutec

hay khocircng theo như một số người vẫn bagraven taacuten magrave khocircng

giải thiacutech

Thiền đatilde được thực hagravenh vagrave phaacutet triển bằng nhiều higravenh

thức khaacutec nhau vagrave nhiều nền văn hoacutea khaacutec nhau trong suốt

mấy ngagraven năm qua Ngagravey nay thiền tập được thực hiện trecircn

khắp thế giới đặc biệt phaacutet triển mạnh ở những nước

phương Tacircy

Rất nhiều cocircng ty doanh nghiệp đatilde gửi nhacircn viecircn của

migravenh đến thiền tập ở những khoacutea thiền Họ nhận ra rằng

thiền mang lại rất nhiều lợi iacutech lagravem cho tacircm an định vagrave tacircm

trong sạch vagrave giuacutep cho việc kiểm soaacutet những aacutep lực cocircng

việc stress nỗi đau bức xuacutec vagrave những cơn giận

Những nhagrave thần kinh học thuộc Trường Y Khoa của đại

học University of Massachusetts bằng caacutech nghiecircn cứu

soacuteng natildeo của những người hagravenh thiền đatilde cho thấy kết luận

rằng natildeo của họ an bigravenh vagrave tĩnh lặng hơn natildeo của những

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 101

người khocircng hagravenh thiền (wwwpsychologytodaycom

articles200304the-benefits-meditation)

Những nhagrave nghiecircn cứu của Trung Tacircm Y Khoa San

Francisco thuộc đại học University of California cũng đatilde

kết luận rằng nhờ vagraveo thiền tập những người theo Phật giaacuteo

thực sự hạnh phuacutec vagrave bigravenh tĩnh hơn những người khaacutec

(wwwnewsbbccouk2hihealth3047291stm)

Một số người khocircng taacuten đồng việc hagravenh thiền vigrave những

nỗi sợ vocirc lyacute Điều đoacute lagrave hoagraven toagraven sai traacutei ngay cả đơn

thuần về mặt khoa học y học

(10) Phải chăng những cacircu chuyện về những điều thần

diệu về năng lực thần thocircng của Đức Phật lagrave coacute thật

Theo Phật giaacuteo mọi điều đều coacute thể xảy ra theo tiến

trigravenh khoa học vagrave nhacircn quả

Một số năng lực của Tacircm coacute thể tạo ra những kỳ cocircng

hay những điều thần diệu khoacute magrave giải thiacutech được bằng tri

kiến bigravenh thường của người phagravem tục cograven đầy vocirc minh vagrave ocirc

nhiễm như chuacuteng ta

Đuacuteng lagrave trong kinh điển coacute ghi lại một số điều thần diệu

vagrave năng lực thần thocircng magrave Đức Phật đatilde thể hiện trong một

vagravei lần để chinh phục đạo đức của những người ngoại đạo

quaacute khiacutech Tuy nhiecircn Đức Phật chưa bao giờ noacutei nhiều về

những năng lực nagravey hay chỉ dạy cho ai về thần thocircng như lagrave

một giaacuteo lyacute cần thiết

102 Con đường của chuacuteng ta

Cograven một số cacircu chuyện khaacutec về năng lực thần thocircng của

Đức Phật lịch sử coacute lẽ do một số tu sĩ cổ xưa đatilde phoacuteng đại

thecircu dệt thecircm iacutet nhiều vigrave sự sugraveng kiacutenh cao độ dagravenh cho Đức

Phật vagrave vigrave mục điacutech tạo ra những higravenh ảnh cao siecircu của Đức

Phật để saacutenh với những higravenh ảnh huyền thoại biacute ẩn của tocircn

giaacuteo hữu thần khaacutec vagraveo thời cổ xưa đoacute (như Hindu giaacuteo)

Phật giaacuteo khocircng khuyến khiacutech sự đề cao hay niềm tin mugrave

quaacuteng vagraveo những điều thần diệu những bugravea pheacutep hay về

một Đức Phật đầy huyền thuật vagrave thần thocircng biacute ẩn như vậy

Đức Phật khocircng chủ trương pheacutep thuật hay thần thocircng biến

hoacutea lagrave một trong những caacutech thức tu hagravenh nagraveo cả

Chiacutenh Đức Phật đatilde dạy rằng bất kỳ thần thocircng biến hoacutea

nagraveo cho dugrave coacute thật đi nữa thigrave cũng khocircng hề quan trọng

Điều quan trọng lagrave thực hagravenh con đường Đạo magrave Đức Phật

đatilde hướng dẫn bởi vigrave chỉ coacute con đường đoacute mới giải thoaacutet

con người khỏi mọi khổ đau vagrave phiền natildeo magrave thocirci

(11) Những người đồng tiacutenh luyến aacutei coacute thể lagrave Phật tử hay

khocircng

Xu hướng tigravenh dục của mọi người lagrave khocircng liecircn quan vagrave

khocircng phải lagrave yếu tố quan trọng gigrave trong Phật giaacuteo hết

Đồng tiacutenh luyến aacutei lagrave xu hướng tigravenh dục tự nhiecircn của một

người vagrave coacute lẽ đoacute khocircng phải lagrave một dạng phạm giới về đạo

đức như lagrave một hagravenh động tagrave dacircm (giới thứ tư trong ldquoNăm

Giớirdquo)

Nếu bạn thắc mắc những người theo đạo Phật coacute thể sẽ

hỏi lại như vầy ldquoAi tốt hơn ai một người đồng tiacutenh chiacutenh

trực hiền hogravea hay một người tigravenh dục khaacutec phaacutei magrave vocirc

lương tacircm gian traacuterdquo

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 103

Theo Đức Phật đạo đức vagrave phẩm hạnh của một người

khocircng phụ thuộc vagraveo tocircn giaacuteo của họ Dugrave những người coacute

đang theo đạo Phật hay khocircng thigrave họ vẫn lagrave người tốt khi họ

lagrave người tốt Vagrave tất cả mọi người đều coacute thể tham gia vagraveo

Phật giaacuteo nếu họ tigravem hiểu vagrave thấy đạo Phật lagrave coacute lyacute vagrave thiacutech

hợp cho việc tu tập để đem lại sự bigravenh an vagrave giải thoaacutet cho

họ Dugrave cho họ khocircng theo đạo Phật một caacutech chiacutenh thức

nhưng nếu họ sống một đời với đạo đức tốt đẹp thigrave họ cũng

đatilde lagrave những Phật tử rồi theo yacute nghĩa của Phật giaacuteo

(12) Huacutet thuốc laacute lagrave ngược với đạo Phật

Noacutei một caacutech chiacutenh thức thigrave Phật giaacuteo khocircng xem việc

huacutet thuốc laacute lagrave sai traacutei về mặt đạo đức

Tuy nhiecircn rất nhiều những Phật tử vagrave tu sĩ Phật giaacuteo

nghiecircm tuacutec vagrave gương mẫu đều khocircng huacutet thuốc laacute vagrave họ

thường khuyến khiacutech việc từ bỏ thuốc laacute

Bởi vigrave huacutet thuốc laacute coacute rất nhiều điều nguy hại cho bản

thacircn Những người ldquotu thiềnrdquo khocircng necircn huacutet thuốc laacute vigrave huacutet

thuốc laacute lagrave lagravem cho thần kinh vagrave tacircm triacute luocircn luocircn bị hồi

hộp kiacutech thiacutech trong khi việc thiền định lagrave việc lagravem cho

tacircm tĩnh lặng vagrave tập trung Hơn nữa huacutet thuốc laacute lagrave lagravem cho

hệ hocirc hấp hoạt động khocircng tốt hơi-thở sẽ khoacute khăn ngắn

dagravei ngộp thở vigrave thuốc laacute lagravem hại phổi vagrave hệ tim mạch lagravem

sức khỏe khocircng tốt tất cả đều cản trở cho việc hagravenh thiền

Cho dugrave những tăng sĩ khocircng tu theo phương phaacutep thiền thigrave

họ cũng khocircng necircn huacutet thuốc laacute vigrave điều đoacute cũng tạo ra

những higravenh ảnh khocircng đẹp ở những nơi chugravea chiền vagrave trước

mắt những Phật tử Nhưng sự thật thigrave thời nay coacute rất nhiều

thầy tu theo phaacutep mocircn Tịnh Độ ở Việt nam lagrave những người

huacutet thuốc laacute thường xuyecircn

104 Con đường của chuacuteng ta

Một vấn đề nữa của huacutet thuốc laacute cũng giống như việc

uống rượu vagrave dugraveng chất độc hại do lagrave gacircy ghiền Huacutet thuốc

coacute thể biến thagravenh một dạng thegravem muốn liecircn tục hagraveng ngagravey

vigrave tiacutenh chất gacircy ghiền vagrave lagravem cho người huacutet thuốc luocircn luocircn

phụ thuộc vagraveo noacute

Một vấn đề quan trọng nữa lagrave việc huacutet thuốc laacute vừa gacircy

hại cho bản thacircn migravenh vừa ảnh hưởng vagrave gacircy hại đến những

người hiacutet thở xung quanh họ trở thagravenh những người huacutet

thuốc laacute ldquobị độngrdquo trở thagravenh những nạn nhacircn của người huacutet

thuốc Magrave như Đức Phật đatilde noacutei những việc gigrave migravenh lagravem magrave

gacircy hại cho bản thacircn migravenh vagrave những người khaacutec thigrave đoacute

khocircng phải lagrave một hagravenh động tốt thiện Vagrave vigrave vậy chuacuteng ta

cần necircn traacutenh bỏ

Cũng chiacutenh vigrave lyacute do gacircy nguy hại cho migravenh vagrave mọi

người nhiều nước văn minh trecircn thế giới đatilde hạn chế việc

huacutet thuốc vagrave việc huacutet thuốc cũng bị nghiecircm cấm ở những

nơi cocircng cộng

Từ những điều nagravey chuacuteng ta coacute thể hiểu rằng Phật giaacuteo

coacute lẽ khocircng taacuten đồng với việc huacutet thuốc laacute vagrave coacute lẽ khocircng

xem việc huacutet thuốc lagrave thaacutei độ hay hagravenh động tiacutech cực vagrave tốt

lagravenh trong cuộc sống

(13) Phật giaacuteo dạy chuacuteng ta necircn luocircn luocircn hagravei lograveng với

mọi thứ migravenh coacute Tuy nhiecircn đa số mọi người đều coacute tham

vọng lagravem việc nhiều hơn để coacute thu nhập nhiều hơn vagrave

cũng coacute tham vọng tạo cuộc sống sung tuacutec hơn cho gia

đigravenh Vậy lagravem sao hogravea giải vấn đề nagravey

Đacircy lagrave một cacircu hỏi hay Đuacuteng lagrave Đạo Phật khuyecircn dạy

mọi người hatildey biết hagravei lograveng biết hạnh phuacutec với những gigrave

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 105

migravenh coacute được đừng quaacute tham lam đừng quaacute tham muốn magrave

dẫn đến thất vọng bất hạnh vagrave khổ sở

Tuy nhiecircn Đạo Phật vẫn mở ra cho mọi người sự tự do

chọn lựa phương caacutech vagrave con đường nagraveo đem lại nhiều an

lagravenh vagrave hạnh phuacutec nhất cho migravenh miễn sao bạn đừng quaacute đi

về cực đoan Vigrave vậy đạo Phật đatilde chủ trương vagrave khuyến

khiacutech ldquoCon Đường Trung Đạordquo Trung đạo nghĩa lagrave sao

Nghĩa lagrave (a) bạn đừng quaacute tham vọng đến nỗi coacute khả

năng gacircy phương hại đến quyền lợi của người khaacutec trong

khi migravenh nỗ lực để đạt được mục điacutech đoacute của migravenh Vagrave bạn

(b) cũng khocircng necircn quaacute hagravei lograveng với hoagraven cảnh của migravenh

nếu cograven phấn đấu được để cải thiện đời sống tinh thần vagrave

vật chất cho chiacutenh migravenh vagrave gia đigravenh thigrave hatildey cố gắng nỗ lực

trong phạm vi khả năng của migravenh đừng quaacute rụt regrave một caacutech

tiecircu cực nhưng cũng đừng quaacute tham vọng một caacutech quaacute

đaacuteng Tức lagrave traacutenh hai cực đoan Đoacute lagrave yacute nghĩa của con

đường trung đạo

Viacute dụ vigrave tham muốn được thăng cấp hay được tăng

lương magrave migravenh phải dugraveng nhiều caacutech hay thủ đoạn khocircng

tốt để đạt được mục điacutech lagravem phương hại đến đồng nghiệp

vagrave người khaacutec thigrave điều đoacute lagrave khocircng đuacuteng với đạo Phật

(Những thực tại ldquokhocircng đẹprdquo trong viacute dụ nagravey lagrave rất phổ

biến trong nhiều nơi cocircng sở hiện nay Một số đồng nghiệp

vagrave đối taacutec của tocirci trước đacircy từ Trung Quốc Nam Triều Tiecircn

vagrave nhiều nước Acircu Mỹ cũng tacircm sự rằng việc nagravey lagrave khaacute phổ

biến ở đất nước họ Tuy nhiecircn cũng theo yacute họ tigravenh trạng

nagravey ở những nước Acircu Mỹ coacute vẻ iacutet hơn sơ với ở những nước

Đocircng Aacute)

Hay vigrave muốn coacute thật nhiều tiền necircn bạn dagravenh hết thời

gian lagravem thecircm ngoagravei giờ coi nhẹ những thời gian hay

106 Con đường của chuacuteng ta

những việc dagravenh cho gia đigravenh vợ chồng con caacutei cha mẹ

anh chị emhellipĐiều đoacute về lacircu về dagravei sẽ lagravem tổn hại tigravenh cảm

của gia đigravenh đối với migravenh điều đoacute lagrave khocircng coacute lợi cho migravenh

vagrave gia đigravenh

Noacutei cho cugraveng những tham vọng vagrave sự bằng lograveng phải

necircn được cacircn bằng theo đuacuteng hoagraven cảnh năng lực vagrave những

nhu cầu được ưu tiecircn theo thứ tự của migravenh Viacute dụ thời gian

đi chăm soacutec cha mẹ ở bệnh viện sau giờ lagravem việc necircn được

ưu tiecircn hơn lagrave thời gian dagravenh cho việc lagravem thecircm ngoagravei giờ

để tăng thecircm mức độ thu nhập Cha mẹ cagraveng ngagravey cagraveng gần

đất xa trời chứ họ khocircng chờ cho bạn coacute đủ thu nhập để đến

chăm soacutec họ Nguyecircn tắc vẫn vậy Dugrave bạn coacute tham vọng

tiacutech cực đến đacircu thigrave luocircn luocircn suy nghĩ chiacutenh chắn rằng

ldquoNhững gigrave lagravem magrave khocircng coacute lợi cho migravenh hay người khaacutec

hay cả hai thigrave migravenh necircn traacutenh Những gigrave (tham vọng) nagraveo

nếu migravenh lagravem thigrave mang lại lợi iacutech cho migravenh vagrave cũng khocircng

lagravem tổn hại cho người khaacutec thigrave migravenh coacute thể lagravemrdquo

Sự chấp nhận bằng lograveng với mọi điều mọi hoagraven cảnh

cũng necircn dựa vagraveo nguyecircn tắc trung đạo nagravey

(14)Việc ăn chay lagrave bắt buộc đối với những Phật tử

Theo Đạo Phật đặc biệt lagrave Phật giaacuteo Nguyecircn thủy thigrave

việc ăn chay hay khocircng lagrave hoagraven toagraven phụ thuộc vagraveo caacute nhacircn

của mỗi người Phật giaacuteo khocircng nhấn mạnh vagraveo sự thanh

tịnh vagrave thanh khiết của thức ăn magrave nhấn mạnh vagraveo sự

thanh tịnh vagrave trong sạch của Tacircm

Đacircy lagrave một trong những vấn đề thường được bagraven catildei bạn

cần tigravem hiểu kỹ tại sao Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy thigrave noacutei như

vậy trong khi phần lớn những người theo Phật giaacuteo Đại

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 107

Thừa thigrave chủ trương việc ăn chay lagrave bắt buộc đối với mọi

Phật tử xuất gia vagrave khuyến khiacutech mọi Phật tử tại gia cũng

necircn ăn chay

Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy hay Nam Tocircng đến ngagravey nay vẫn

chủ trương việc ldquokhất thựcrdquo thức ăn theo đuacuteng như caacutech

thực hagravenh từ thời Đức Phật cograven tại thế Magrave đatilde đi khất thực

thức ăn thigrave người đi khất thực (xin đồ ăn) khocircng necircn yecircu

cầu người cho (thiacute chủ Phật tử cuacuteng dường thức ăn) phải

lagravem đồ ăn đuacuteng theo yecircu cầu của migravenh Vigrave vậy từ thời Đức

Phật cho đến nay trường phaacutei bảo thủ nagravey vẫn giữ nguyecircn

truyền thống khất thực vagrave người ta cho gigrave ăn nấy

Điều thứ hai Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy chủ trương ăn chay

theo giới ldquoTam Tịnh Nhụcrdquo coacute nghĩa lagrave những loại thịt nagraveo

khocircng diacutenh vagraveo ba điều sau thigrave Phật tử coacute thể dugraveng Ba điều

đoacute lagrave (a) khocircng thấy người ta giết (b) khocircng nghe tiếng kecircu

la của loagravei thuacute bị giết vagrave (c) khocircng coacute sự nghi ngờ về người

khaacutec giết thịt lagrave để cho migravenh ăn tức lagrave vigrave migravenh magrave giết thịt

Nếu thức ăn (thịt caacute) nagraveo đaacutep ứng đủ ba điều kiện nagravey thigrave

caacutec Tỳ kheo được ăn lagrave khocircng phạm giới theo sự cho pheacutep

trong Giới Luật magrave Đức Phật đưa ra (Phụ Lục 17)

Trong khi đoacute Phật giaacuteo Đại Thừa đặc biệt ở Trung Quốc

sau nagravey thigrave khocircng chấp nhận caacutech ăn chay nagravey họ quan

niệm rằng ăn chay lagrave khocircng được ăn thịt động vật magrave chỉ ăn

caacutec loại rau đậu traacutei cacircyhellip

Bất luận quan điểm của Phật giaacuteo Nguyecircn Thuỷ hay Đại

Thừa mục điacutech của sự ăn chay lagrave lagravem tăng trưởng lograveng từ

bi lagravem giảm bớt lograveng sacircn hận cũng giống như caacutech tu tập

ldquokhocircng saacutet sinhrdquo để biết thương yecircu người đồng loại vagrave

những loagravei sinh vật khaacutec Khi một người đatilde coacute lograveng từ bi vagrave

khocircng nỡ giết hại caacutec loại loagravei vật thigrave người ấy cũng khoacute coacute

108 Con đường của chuacuteng ta

thể giết người Đoacute lagrave lyacute do tại sao Đức Phật đưa ra giới cấm

ldquoKhocircng được saacutet sinhrdquo Chiacutenh Giới Hạnh thứ nhất nagravey lagrave

nhacircn tố để higravenh thagravenh quan điểm ăn chay trong đạo Phật

(Phụ Lục 18)

Nhiều người đatilde suy nghiệm về sự tagraven bạo khi giết hại suacutec

vật necircn họ đatilde từ bỏ sự thegravem muốn ăn thịt caacute vagrave trở thagravenh

những người ăn chay chứ khocircng riecircng những người theo

đạo Phật mới ăn chay Rất nhiều người phương Tacircy bacircy giờ

ăn chay vigrave quan điểm từ-bi nagravey

Ở đacircy rất mong bạn đọc necircn đọc thecircm những giảng luận

với nhiều goacutec nhigraven về đề tagravei ldquonhạy cảm vagrave quan trọngrdquo nagravey

trong bagravei Phụ Lục ở cuối saacutech

Do vấn đề nagravey lagrave quan trọng vagrave bạn lagrave người Phật tử

tại gia cần phải tự migravenh suy nghĩ vagrave tự quyết định cho migravenh

như thế nagraveo lagrave đuacuteng sai như thế nagraveo lagrave hợp đạo lyacute vagrave hợp

với lời Phật dạy bởi vigrave vấn đề nagravey được hiểu vagrave thực hagravenh

khaacutec nhau bởi nhiều trường phaacutei Phật giaacuteo khaacutec nhau Bạn

cần necircn đọc vagrave tham khảo thecircm nhiều nguồn kinh saacutech vagrave

luận giảng khaacutec nhau

Tuy nhiecircn trong hạn hẹp của quyển saacutech nhỏ beacute nagravey chỉ

mong muốn noacutei nocircm na lại như sau

(1) Theo quan điểm của Phật giaacuteo Nguyecircn thủy thigrave bạn

coacute thể ăn chay Hoặc nếu việc ăn chay lagrave khoacute khăn bất tiện

(vigrave phải đi khất thực hoặc vigrave phải nhờ vagraveo nguồn thức ăn

của người khaacutec để nuocirci thacircn hoặc mocirci trường sống ở nơi đoacute

khocircng thể coacute nhiều thức ăn thực vật) thigrave bạn coacute thể tiếp tục

ăn mặn trong khi vẫn lagrave một Phật tử đạo hạnh

(2) Theo quan điểm của Phật giaacuteo Đại Thừa người xuất

gia thigrave bắt buộc phải ăn chay (rau cải thực vậthellip) Cograven Phật

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 109

tử tại gia nếu ăn chay được hợp với sức khỏe vagrave tiện lợi của

migravenh thigrave necircn ăn chay lagrave sự thực hagravenh rất đaacuteng khen ngợi

Cograven nếu khocircng Phật tử tại gia được khuyến khiacutech ăn chay

vagraveo caacutec ngagravey lễ lagravenh như ngagravey Rằm Mồng Một hay những

ngagravey giữ Taacutem giớihellipđể tăng trưởng lograveng Từ Bi đối với con

người vagrave vạn vật

bull Tại đacircy coacute hai vấn đề chuacuteng ta cần necircn suy nghĩ theo

thiển yacute của tocirci

Một ăn chay chắc chắn lagrave caacutech tốt đẹp đối với một Phật

Tử vagrave ăn chay lagrave chắc chắn nuocirci dưỡng lograveng từ bi lagrave traacutenh

saacutet sanh vagrave traacutenh gacircy tổn hại cho bất cứ người nagraveo vagrave chuacuteng

sinh nagraveo

Hai tuy nhiecircn đừng necircn cho rằng chỉ việc ăn chay lagrave

hoagraven toagraven trở thagravenh một Phật tử tốt theo đạo Phật Việc ăn

chay khocircng phải lagrave thay thế được cho những việc thực hagravenh

tu tập vagrave giữ giới hạnh đạo đức khaacutec Như đatilde noacutei trecircn Phật

giaacuteo nhấn mạnh vagraveo sự tu tập sự sống giữ giới hạnh vagrave tu

dưỡng Tacircm để coacute Tacircm trong sạch lagravenh mạnh vagrave chiacutenh

điều nagravey mới tạo ra Nghiệp tốt lagravenh tạo ra cuộc sống tốt

lagravenh

(15) Tại sao coacute những tu sĩ vẫn ăn thịt trong khi rau cải

thigrave rất dễ dagraveng coacute được ở khắp nơi

Khi coacute người trong Tăng Đoagraven đoacute lagrave ngagravei Devadatta

(Đề-bagrave-đạt-đa) đatilde đề xuất với Phật về việc ăn chay vagrave cấm

caacutec tu sĩ ăn thịt caacute Đức Phật đatilde từ chối đề xuất nagravey Coacute lẽ

Đức Phật đatilde coacute nhiều lyacute do thiết thực vagraveo hoagraven cảnh xatilde hội

thời đoacute bởi vigrave rau cải khocircng được gieo trồng một caacutech trugrave

phuacute ở những vugraveng miền bắc Ấn Độ vagraveo thời xưa đoacute đặc

110 Con đường của chuacuteng ta

biệt rau cải vagrave ngũ cốc lagrave rất khan hiếm vagraveo những mugravea khocirc

hạn ở xung quanh lưu vực socircng Hằng

Viacute dụ sau nagravey nếu chỉ ăn chay bằng rau cải thigrave sẽ rất khoacute

khăn cho những vugraveng Phật giaacuteo như Tacircy Tạng vigrave ở đoacute gia

suacutec thigrave rất nhiều magrave những rau cải traacutei cacircy thigrave cực kỳ khan

hiếm khoacute trồng được ở vugraveng đất khắc nghiệt đoacute

Vagraveo thời Đức Phật cho đến tận ngagravey nay những tu sĩ

(theo Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy) vẫn sống nhờ vagraveo thức ăn

khất thực Vagrave thức ăn khất thực lagrave tugravey theo lograveng bố thiacute của

thiacute chủ vagrave Phật tử cuacuteng dường Nếu những tu sĩ yecircu cầu chỉ

giới hạn cuacuteng dường bằng thức ăn toagraven-chay toagraven rau cải

ngũ cốc thigrave điều đoacute coacute thể tạo gaacutenh nặng cho những thiacute chủ

cuacuteng dường thức ăn hagraveng ngagravey cho caacutec Tăng Ni Thực tế lagrave

đa số mọi người trong cuộc sống ở những xứ sở nagravey đều

tranh thủ ldquomột lầnrdquo thời gian trong ngagravey để nấu thức ăn

trước lagrave cuacuteng dường caacutec sư thầy sau lagrave phần cograven lại để gia

đigravenh ăn Magrave đa số những gia đigravenh Phật tử nagravey cũng ăn mặn

như truyền thống từ thời Đức Phật Vigrave vậy những thầy tu

của Nam Tocircng nhận vagrave ăn bất cứ thứ gigrave được cho ngay cả

lagrave thịt miễn sao những loại thịt đoacute nằm trong giới hạnh của

ldquoTam Tịnh Nhụcrdquo như đatilde noacutei trecircn lagrave được

Xin noacutei thecircm một chuacutet về Giới Luật của Tăng Đoagraven

Vigrave Phật giaacuteo Nguyecircn thủy cấm khocircng cho caacutec tu sĩ nhận sự

cuacuteng dường bố thiacute bằng tiền bạc Cho necircn họ khocircng coacute cơ

hội đi mua thức ăn bằng tiền bạc để magrave chọn thức ăn theo yacute

muốn của migravenh (giả sử như họ coacute muốn ăn chay) Họ hoagraven

toagraven phụ thuộc vagraveo thức ăn khất thực của dacircn lagraveng của thiacute

chủ bố thiacute cho họ hagraveng ngagravey Ngay cả khi họ nấu ăn trong tu

viện tịnh xaacute thigrave những nguyecircn liệu thực phẩm cũng lagrave do

những Phật tử mang tới cuacuteng dường (Hy vọng quyacute vị hiểu

ra được chỗ nagravey)

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 111

Ngagravey nay thực tế rất nhiều tu sĩ vagrave chugravea chiền theo Phacirc

giaacuteo Nguyecircn Thủy cũng ưu tiecircn việc ăn chay như ở Thaacutei

Lan ở Miến Điệnhellipkhi những điều kiện hậu cần cho pheacutep

Tuy nhiecircn những thầy tu ldquonghiecircm tuacutecrdquo theo truyền thống

Đại Thừa chắc chắn lagrave ăn chay tuyệt đối

(16) Việc ăn những đồ chay giả mặn coacute lagrave ngụy biện vagrave

đạo đức giả hay khocircng Tại sao lại lagravem thức ăn chay giả

mặn ở caacutec nước Đocircng Aacute như Việt Nam Trung Quốc Đagravei

Loan Triều Tiecircn

Đồ ăn chay giả mặn lagrave những thức ăn ldquochayrdquo lagravem từ bột

đậu nagravenh nấm vagrave thực vật nhưng được lagravem vagrave trigravenh bagravey

giống như những moacuten ăn mặn Nhiều nơi những người Phật

tử nấu vagrave ăn những đồ ăn kiểu nagravey bị cho lagrave đạo đức giả

Caacutei lyacute lagrave Đatilde ăn chay để quecircn đi thịt caacute quecircn đi việc saacutet sinh

động vật vậy magrave khi nấu chay lại chế biến ldquorau cảirdquo giống

hệt như mugravei vị higravenh dạng của thịt caacute để lsquogợi nhớrsquo đến những

thức ăn từ thịt caacute (vagrave coacute thể để ăn cho được ngon miệng

hơn)

Một số người thigrave giải thiacutech rằng việc lagravem thức ăn chay

giả mặn lagrave caacutech lagravem cho những người chưa ăn chay bước

qua ăn chay được dễ dagraveng hơn khocircng bị bỡ ngỡ khocircng bị

khoacute ăn khi chuyển từ ăn mặn qua ăn chay() Điều nagravey dugrave coacute

đuacuteng đối với một số người nhưng coacute lẽ chỉ lagrave tự nguỵ biện

Rotilde ragraveng lagrave trong tất cả những quaacuten ăn chay vagrave trong những

dịp lễ lagravenh caacutec Phật tử tề tựu về caacutec chugravea chiền ở Việt Nam

vagrave những nước Đocircng Aacute khaacutec thigrave hầu hết thức ăn chay đều

được chế biến vagrave trigravenh bagravey với higravenh dạng higravenh thức vagrave

hương vị y hệt thức ăn mặn vagrave được dugraveng bởi tất cả mọi

người vagrave cả Tăng Ni

112 Con đường của chuacuteng ta

Coacute hai vấn đề hay ldquohai lyacute lẽrdquo cần suy nghiệm vagrave bạn cần

chọn cho migravenh quan điểm nagraveo bạn thấy đuacuteng đắn lagrave phugrave

hợp với giaacuteo lyacute của Phật vagrave phugrave hợp với lograveng từ-bi của

chiacutenh migravenh

Một (1) khi đồ chay giả mặn được chế biến vagrave trigravenh bagravey

cho số đocircng Phật tử lagrave những người bigravenh thường đang ăn

mặn thigrave họ noacutei lagrave chế biến như vậy để những người đang ăn

thịt caacute chuyển qua ăn chay được dễ dagraveng hơn vigrave higravenh thức

vagrave mugravei vị cũng gần giống moacuten mặn Cho necircn tất cả quaacuten

cơm chay nhagrave hagraveng chay vagrave những nơi cuacuteng dường Trai

Tăng cũng đều lagravem như vậy Đoacute caacutech khuyến khiacutech mọi

người ăn chay

Hai(2) khi lagravem đồ chay giả mặn vagrave cuacuteng dường cho Tăng

Ni thigrave họ lại noacutei Tăng Ni thọ dụng thức ăn chay giả mặn

nhưng Tacircm khocircng hề khởi sinh điều gigrave về đồ ăn mặn như

thịt caacute Điều nagravey rất khoacute noacutei Đức Phật đatilde noacutei khi coacute đối

tượng tiếp xuacutec như mugravei vị higravenh sắchellipthigrave cảm-thọ vagrave ldquotacircm-

khởirdquo sẽ khởi sinh

Cho dugrave theo Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy thigrave việc ăn mặn lagrave

khocircng bị cấm nhưng nếu đatilde traacutenh ăn đồ mặn thật sự vigrave lyacute

do khocircng muốn higravenh thugrave mugravei vị của thịt caacute lagravem động lograveng

từ bi lagravem suy nghĩ về việc saacutet sinh giết hại thigrave việc lagravem đồ

ăn chay giả mặn với higravenh thugrave mugravei vị như của thịt caacute thật

(thịt gigrave caacute gigrave thigrave coacute những higravenh thugrave vagrave mugravei vị đuacuteng như vậy)

chắc sẽ lagravem khởi sinh trong tacircm những nhận-thức [tưởng]

về loại thịt hay caacute đoacute Vagrave như vậy lại đi ngược lại yacute nghĩa

của việc ăn chay Như vậy caacutei ldquoyacute nghĩardquo của việc ăn chay

lagrave vigrave lograveng từ-bi lagrave để quecircn đi higravenh ảnh mugravei vị của thịt caacute

thật cũng khocircng cograven ở đacircy

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 113

Bạn coacute thể tự hỏi rằng nếu ăn chay vigrave lograveng từ-bi vagrave sự

thanh-tịnh của thacircn vagrave tacircm thigrave rau cải nấm rơm đậu

nagravenhhellip được cắt thagravenh từng miếng nhỏ vuocircng vức ăn khocircng

thấy ngon miệng một caacutech tự nhiecircn hay sao magrave cần phải

cocircng phu cắt tỉa gaacuten gheacutep tạo higravenh vagrave cho vagraveo những gia

vị mugravei vị để thức ăn phải giống như chả lụa caacute kho heo

xagraveo thịt nướnghellip thigrave mới ăn thấy ngon miệng được

Tuy nhiecircn dugrave tốt hay xấu thigrave việc ăn chay hay ăn đồ

chay giả mặn vẫn tốt hơn nhiều so với việc ldquocố yacuterdquo ăn thịt ăn

caacute với caacutei tacircm ldquoyacute thứcrdquo rotilde việc giết thịt saacutet sanh chắc chắn

đatilde xảy ra đacircu đoacute (ở những lograve giết mổ ở chợ vagrave ở trong nhagrave

bếp của những người nấu)

Đức Phật

Tất cả mọi chuacuteng sinh

Đều mưu cầu được sống

Đều mưu cầu hạnh phuacutec

helliphelliphelliphellip

Migravenh run sợ đao kiếm

Migravenh cũng sợ chết choacutec

Vậy lấy người lagrave migravenh

Thigrave khocircng necircn giết hại

Khocircng gacircy ra giết hại

(Kinh Phaacutep Cuacute ndash Kệ 129)

114 Con đường của chuacuteng ta

(17) Những cảnh giới1 hiện hữu (cotildei sống) khaacutec nhau lagrave

gigrave Chuacuteng lagrave những nơi thực hay ảo

Theo truyền thống Phật giaacuteo coacute năm (5) cảnh giới hiện

hữu magrave tất cả caacutec loagravei chuacuteng sinh coacute mặt ở đoacute Năm cảnh

giới đoacute lagrave

Địa Ngục

Suacutec Sinh

Ngạ Quỷ

Người

Thiecircn Thần vagrave Trời

Những cảnh giới thấp xấu đầy đau khổ lagrave Địa ngục Suacutec

sinh Ngạ quỷ

bull Địa ngục theo kinh điển bao gồm 08 đại địa ngục vagrave

160 tiểu địa ngục bao bọc xung quanh những đại địa ngục

đoacute

bull Suacutec sinh lagrave cảnh giới của tất cả loagravei động vật từ nhỏ beacute

cho đến to lớn

bull Ngạ quỷ (peta) coacute nghĩa lagrave ldquoquỷ đoacuteirdquo hoặc hay được

gọi lagrave những lsquohồn marsquo hay ldquonhững người khuất mặtrdquo xung

quanh ta Ngạ quỷ sống trong cotildei vocirc cugraveng đagravey đọa vagrave đau

khổ luocircn luocircn thiếu thốn luocircn luocircn đoacutei khaacutet magrave khocircng

được ăn uống Vagrave coacute những loagravei ngạ quỷ luocircn luocircn ở gần

những người thacircn quyến cograven sống của migravenh vagrave coacute thể thấy

được tất cả những gigrave họ hagraveng thacircn quyến của migravenh đang

lagravem vagrave luocircn luocircn khao khaacutet những người thacircn lagravem những

1ldquoCảnh giớirdquo lagrave hoagraven cảnh lagrave phacircn giới cao thấp viacute dụ cảnh giới suacutec sinh cảnh giới

địa ngục cảnh giới trecircn trời Trong mỗi loại cảnh giới cao thấp đoacute coacute thể coacute nhiều

ldquocotildei sốngrdquo khaacutec nhau viacute dụ địa ngục coacute 168 tầng hay ldquocotildeirdquo khaacutec nhau cảnh giới

trecircn trời thigrave coacute đến 28 ldquocotildeirdquo sống khaacutec nhau

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 115

việc cocircng-đức vagrave hồi-hướng cocircng đức đoacute cho họ để họ

hưởng được cocircng-đức đoacute Đoacute lagrave caacutech duy nhất giuacutep họ giảm

bớt nghiệp xấu vagrave hy vọng được taacutei sinh về một cotildei lagravenh

khaacutec

bull Cotildei Suacutec sinh vagrave Ngạ quỷ lagrave ở cugraveng nơi với cotildei Người

cugraveng ở trecircn bề mặt traacutei đất

bull [Xin để yacute thecircm loagravei Quỷ thần A-tu-la (asuras) lagrave loagravei

quỷ thần dị dạng to lớn ở cotildei trời của Nam Thiecircn Vương

(thuộc Tứ Đại Thiecircn Vương) nhưng do nghiệp xấu luocircn

sống với tacircm sacircn hận hung hatilden vagrave đau khổ cho necircn họ cũng

thuộc về cảnh giới thấp xấu đau khổ mặc dugrave cotildei sống của họ

lagrave thuộc về trecircn cảnh giới trời thần Cho necircn nhiều truyền

thống Phật giaacuteo khaacutec đatilde tiacutenh riecircng cotildei quỷ thần A-tu-la một

cảnh-giới đau khổ riecircng vagrave do caacutech tiacutenh như vậy necircn tổng

cộng coacute 06 cảnh giới magrave chuacuteng sinh đang hiện hữu

Bạn coacute biết khocircng coacute rất nhiều coacute lograveng tốt vagrave chiacutenh trực

họ lagrave những người tốt bụng cocircng bằng vagrave coacute lograveng bi mẫn

nhưng họ coacute tacircm hay dễ bị noacuteng giận Họ coacute thể noacuteng giận

vigrave nhiều lyacute do xảy ra hagraveng ngagravey họ noacuteng giận vigrave bất đồng

vigrave tự aacutei vigrave caacutei ta bị xuacutec phạm hoặc vigrave sự bất cocircng vigrave quaacute

noacuteng ruột lo lắng cho người thacircn vagrave người khaacutec vigrave hoagraven

cảnh trớ trecircu vigrave gặp phải người xấu vigrave buồn bực nhacircn tigravenh

thế thaacuteiNếu họ khocircng tu tập tacircm để giảm trừ tacircm sacircn-giận

đoacute thigrave sau khi chết họ rất dễ bị taacutei sinh thagravenh những quỷ

thần A-tu-la đau khổ như vậy]

bull Những cảnh giới cao đẹp lagrave cotildei Người vagrave những cotildei Trời

của caacutec thiecircn thần vagrave caacutec vị trời Phạm Thiecircn (Brahmas)

bull Kinh điển cũng ghi rằng coacute nhiều ldquotầngrdquo tức nhiều

ldquocotildeirdquo cao thấp khaacutec nhau trong cảnh giới Địa Ngục vagrave trong

cảnh giới Thiecircn Thần vagrave Trời

116 Con đường của chuacuteng ta

bull Nếu loagravei quỷ thần A-tu-la (asuras) được taacutech riecircng ra

thagravenh một (đơn vị) cotildei hiện hữu riecircng biệt vagrave caacutec tầng địa

ngục được gom chung thagravenh một cotildei thigrave tổng cộng coacute 04

cotildei thuộc cảnh giới xấu [Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷ vagrave A-

tu-la] 07 cotildei Dục giới phuacutec lagravenh [gồm 1 cotildei dục giới lagrave cotildei

Người vagrave 06 cotildei dục giới của Thiecircn thần) 16 cotildei Trời Sắc

Giới vagrave 04 cotildei Trời Vocirc Sắc Giới

Tổng cộng Coacute 31 Cotildei hiện hữu magrave con người (vagrave chuacuteng

sinh) coacute thể bị hay được taacutei sinh về đoacute ngay sau khi từ giatilde

kiếp sống hiện tại

Chẳng hạn ở cảnh giới địa ngục coacute đến 168 ldquotầngrdquo đại địa

ngục vagrave tiểu địa ngục khaacutec nhau tugravey theo mức độ Nghiệp aacutec

nặng nề magrave chuacuteng sinh bị rơi rớt vagrave đagravey đọa vagraveo đoacute

Cograven trecircn cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời coacute rất nhiều cotildei

Trời khaacutec nhau tugravey theo mức độ do Nghiệp thiện lagravenh magrave

chuacuteng sinh được taacutei sinh về đoacute gồm coacute 06 Cotildei Trời Dục

Giới 16 Cotildei Trời Sắc Giới vagrave 04 Cotildei Trời Vocirc Sắc Giới

Để dễ higravenh dung bạn coacute thể liecircn-tưởng đến một cotildei lagrave

ldquocotildei Ngườirdquo trecircn traacutei đất magrave chuacuteng ta đang sống gồm 193

nước trải dagravei trecircn 07 đại lục địa Nếu chuacuteng ta may mắn

được sống trong những đất nước văn minh thanh bigravenh vagrave

khiacute hậu ocircn hogravea thigrave đoacute lagrave một điều phuacutec lagravenh so với việc phải

sống trong những đất nước lạc hậu đầy chiến tranh vagrave khiacute

hậu khắc nghiệt đoacutei nghegraveo vagrave bệnh tật Những đất nước trecircn

traacutei đất vagrave mức độ dễ sống vagrave khoacute sống khaacutec nhau thậm chiacute

quaacute checircnh lệch nhau thigrave cũng giống như những ldquocotildeirdquo khaacutec

nhau trecircn cảnh giới trecircn Trời hay những ldquocotildeirdquo khaacutec nhau

trong cảnh giới dưới địa ngục vậy

Vigrave vậy coacute thể noacutei rằng bất kỳ một cotildei Trời nagraveo đoacute (trong

26 cotildei thuộc cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời) lagrave chắc chắn sẽ

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 117

tốt đẹp hơn vagrave phuacutec lagravenh hơn bất cứ quốc gia nagraveo trecircn traacutei

đất cotildei người

Vagrave ngược lại coacute thể hiểu bất kỳ một ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo

nagraveo đoacute (trong 168 ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo) của cảnh giới địa ngục

cũng chắc chắn lagrave kinh khủng hơn đagravey đọa hơn vagrave toagraven lagrave

đau khổ hơn bất kỳ xứ sở nagraveo trecircn traacutei đất

Vigrave vậy ở nơi đacircu đời sống hay mocirci trường sống coacute sự tagraven

bạo độc tagravei aacutep bức vagrave đagravey đọa quaacute khốc liệt với con người

thigrave người ta hay gọi lagrave ldquođịa ngục trần gianrdquo

Khi noacutei về đời sống Thacircn-Tacircm của con người Đức Phật

thường noacutei một caacutech ẩn dụ về những ldquocảnh giớirdquo coacute nghĩa

lagrave những tigravenh trạng hạnh phuacutec hay đau khổ khaacutec nhau của

con người tugravey theo hoagraven cảnh của mỗi người

-Viacute dụ một người đang phải chịu tật nguyền đau đớn

hoặc tinh thần khủng hoảng thigrave người đoacute đatilde giống như đang

chịu cảnh địa ngục

-Những người khocircng cograven lẽ sống gigrave chỉ biết nằm chờ đến

bữa ăn vagrave sống để ăn thigrave chẳng khaacutec nagraveo sống như cảnh suacutec

sinh

-Những người quaacute tham lam luocircn luocircn tham muốn thegravem

khaacutet magrave chẳng bao giờ được thỏa matilden dugrave đatilde coacute đầy đủ thigrave

được cho lagrave giống như loagravei ngạ quỷ luocircn luocircn cảm thấy đoacutei

thiếu vagrave đau khổ vigrave thegravem khaacutet

-Người luocircn luocircn coacute maacuteu sacircn giận ganh tị chiến tranh

tranh dagravenh quyền lực vagrave của cải thigrave tacircm cũng chẳng khaacutec

nagraveo loagravei quỷ thần dị dạng A-tu-la luocircn luocircn sống với tacircm

sacircn hận thugrave hằn vagrave hiếu chiến

118 Con đường của chuacuteng ta

-Vagrave những ai được sinh ra đẹp đẽ vagrave giagraveu sang coacute thể

được gọi lagrave đang sống sung sướng như ở cotildei thiecircn thần hay

thiecircn đagraveng Cotildei thiecircn thần dường như lagrave mơ ước của Viacute dụ

những ngocirci sao thể thầu hết mọi người bởi vậy khi những

tagravei tử điện ảnh nổi tiếng sống trong nhagrave cao cửa đẹp vagrave luocircn

coacute hagraveng triệu người hacircm mộ hay lsquotocircn thờrsquo thigrave những người

hacircm mộ đoacute gọi họ lagrave những lsquothiecircn thầnrsquo

Rotilde ragraveng lagrave những cotildei thấp xấu như Địa Ngục Ngạ Quỷ

Suacutec Sinh Quỷ Thần dị dạng lagrave đầy đau khổ vagrave hagravenh hạ Vagrave

những cotildei Thiecircn thần vagrave Trời trecircn tiecircn cảnh lagrave đầy phuacutec

lagravenh vagrave sung sướng

-Tuy nhiecircn Đức Phật noacutei rằng ở những cotildei thấp xấu đoacute

chuacuteng sinh khoacute magrave lagravem được một việc cocircng đức nagraveo để tiacutech

lũy Nghiệp tốt được Những chuacuteng sinh ở trong những cotildei

thấp xấu bị đọa đagravey như vậy thigrave chỉ lo chịu đựng mọi đau

khổ hagravenh hạ chứ khocircng cograven thời gian hay cơ hội lagravem

chuyện phuacutec đức nagraveo (Khi đatilde bị ở trong cảnh giới Địa ngục

hay Suacutec sinh thigrave coacute lagravem cocircng đức cũng chẳng coacute điều gigrave để

lagravem Vagrave tacircm thức của chuacuteng sinh đang bị ở trong cotildei địa

ngục vagrave suacutec sinh cũng khoacute magrave khởi sinh một triacute tuệ căn bản

nagraveo để magrave lagravem chuyện cocircng đức Thời gian bị ở trong

những cotildei đoacute thật lagrave dagravei khocircng thể nghĩ bagraven vigrave khoacute magrave tạo

ra được nghiệp tốt nagraveo để chuyển hoacutea taacutei sinh vagraveo những

cảnh giới tốt hơn)

-Trong khi đoacute những chuacuteng sinh ở những cotildei bồng lai

của Thiecircn thần vagrave Trời thigrave chỉ lo hưởng thụ sung sướng

khocircng cograven bị đau khổ cho necircn họ cũng chẳng rảnh rang để

suy tư hay nghĩ nhiều đến những việc cocircng đức Ở những

cotildei phuacutec lagravenh sung sướng đoacute những thiecircn thần cũng khocircng

nhigraven thấy được những lẽ vocirc-thường vagrave biến-đổi nhanh

choacuteng như ở trong cotildei Người

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 119

-Như vậy chỉ cograven cotildei Người lagrave coacute đủ hai bản chất Khổ vagrave

Sướng lagrave thiacutech hợp để học tập vagrave thực hagravenh giaacuteo phaacutep của

Đức Phật Hơn nữa chỉ coacute ở cotildei Người thigrave tất cả chuacuteng sinh

mới coacute cơ hội lagravem những hagravenh động cocircng-đức lagravem những

việc tốt lagravem người tốt vagrave nhờ đoacute tiacutech lũy Nghiệp tốt

Những Nghiệp tốt sẽ lagrave những hagravenh trang cho những chuyến

đi sau nagravey sau khi từ giatilde cotildei Người vagrave cũng nhờ vậy mới

mong coacute ngagravey giải thoaacutet hoagraven toagraven

Tuy nhiecircn Đức Phật coacute kể rằng coacute những chuacuteng sinh lagrave

thiecircn thần ở những cotildei Trời cũng cố gắng thực hagravenh giaacuteo

phaacutep của Đức Phật vagrave đatilde coacute thể chứng ngộ Niết-bagraven Vigrave

vậy Đức Phật đatilde cố gắng khuyecircn dạy mọi người hatildey nỗ lực

tu tập lagravem những điều tốt lagravenh để tiacutech lũy Nghiệp tốt Đoacute lagrave

cơ hội để được taacutei sinh về những cotildei lagravenh đaacuteng quyacute đoacute

Cho dugrave những cảnh giới (gồm 31 cotildei hiện hữu) coacute thực

sự tồn tại trong vũ trụ hay khocircng hoặc đoacute chỉ lagrave những

trạng thaacutei tacircm của từng chuacuteng sinh thigrave vấn đề đoacute cũng

khocircng quan trọng Điều quan trọng lagrave chuacuteng ta theo nguyecircn

lyacute khoa học của Phật giaacuteo đoacute lagrave sống tốt thigrave sẽ tạo Nghiệp

tốt vagrave nhờ đoacute bạn coacute quyền hy vọng sẽ được taacutei sinh về

những cotildei phuacutec lagravenh sau khi chết

Mục điacutech trước sau của caacutec Phật tử lagrave phải được về cotildei

lagravenh traacutenh được những cotildei thấp xấu đầy đau khổ vagrave đọa đagravey

kinh khủng như cảnh Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷhellip

Cograven đối với mục tiecircu tột-cugraveng lagrave giải thoaacutet khỏi vograveng taacutei

sinh luacircn hồi thigrave chỉ khi chuacuteng ta được ở trong những cotildei

lagravenh thigrave mới coacute thể tiếp tục lagravem việc tốt lagravenh vagrave thực hagravenh

Phật Phaacutep thigrave mới mong coacute ngagravey đạt đến Niết-bagraven sự giải

thoaacutet hoagraven toagraven khỏi luacircn hồi sinh tử

120 Con đường của chuacuteng ta

(18) Khi đạo Phật được truyền baacute sang những nước

phương Tacircy rất nhiều người phương Tacircy đatilde theo Đạo

Phật Điều đoacute coacute đuacuteng như vậy khocircng

Riecircng ở Mỹ con số người thực sự thực hagravenh theo Phật

giaacuteo vẫn cograven iacutet Giaacuteo sư Seymour Lachman đồng taacutec giả

của quyển saacutech nổi tiếng ldquoMột quốc Gia Becircn Dưới Chuacuteardquo

(One Nation Under God) ước lượng khoảng 800000 người

lagrave Phật tử ở Mỹ Tuy nhiecircn những nhagrave nghiecircn cứu Phật

giaacuteo thigrave cho rằng con số đoacute coacute thể lagrave nhiều hơn 4-5 lần nếu

tiacutenh cả con số những người theo đạo Phật nhập cư liecircn tục

từ những nước Đocircng Nam Aacute vagrave Đocircng Aacute

Số người theo đạo Phật ở chacircu Acircu khoảng 4 triệu người

chủ yếu ở caacutec nước Đức Phaacutep Anh Yacute

Số người theo đạo Phật ở chacircu Uacutec cũng khaacute nhiều vagrave

tăng nhanh Thống kecirc năm 2011 cho biết coacute khoảng

529000 người Uacutec theo đạo Phật trong tổng dacircn số khoảng

215 triệu người con số Phật tử tăng nhanh từ khoảng 21

dacircn số lecircn gần 25 dacircn số trong năm năm cuối

Coacute rất nhiều danh nhacircn rất nổi tiếng ở những nước Acircu

Mỹ đatilde theo đạo Phật hoặc đatilde chuyển từ đạo của họ qua đạo

Phật Trong số đoacute coacute nhiều người nổi tiếng nhất trong lĩnh

vực của migravenh trecircn thế giới magrave bạn coacute thể đatilde dễ dagraveng biết

đến từ lacircu Viacute dụ như

William Ford Jr Chủ hatildeng xe hơi Ford

Steve Jobs Chủ tịch hatildeng maacutey tiacutenh Apple Inc

Tiger Woods Nhagrave vocirc địch gocircn thế giới

Richard Gere Tagravei tử điện ảnh

Harrison Ford Tagravei tử điện ảnh

Orlando Bloom Tagravei tử điện ảnh

Keanu Reeves Tagravei tử điện ảnh

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 121

Uma Thurman Tagravei tử điện ảnh

Oliver Stone Đạo diễn điện ảnh

Tina Turner Ca sĩ nhạc Pop

Adam Yauch Ca sĩ nhạc Pop

Herbie Hancock Nhạc sĩ nhạc Jazz

Roberto Baggio Cầu thủ boacuteng đaacute Yacute

Phil Jackson Cầu thủ boacuteng rỗ NBA

Marshall Cty Marshall Goldsmith Partners

Goldsmith

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Bạn cũng coacute thể đọc thecircm một bagravei viết rất hay về bối

cảnh Phật giaacuteo ở Hollywood vagrave Hoa Kỳ trecircn trang www

unboundintrasuntcnjeduarchiveslifestyleoldbuddha với

tựa đề ldquoNhững Ngocirci Sao Lagrave Phật Tửrdquo

(19) Bạn vẫn cograven nhiều cacircu hỏi muốn được trả lời

Nếu bạn vẫn cograven nhiều thắc mắc về yacute nghĩa vagrave giaacuteo lyacute

Phật giaacuteo vagrave việc thực hagravenh đạo Phật xin bạn hatildey tigravem đọc

một quyển saacutech về vấn đaacutep theo từng đề mục rất hay coacute tecircn

lagrave ldquoNhững Hỏi Đaacutep Hayrdquo (Good Question Good Answer)

của ngagravei S Dhammika Quyển saacutech nagravey đatilde được dịch ra

nhiều ngocircn ngữ vagrave cũng coacute bản dịch ra tiếng Việt của cư sĩ

Phạm Kim Khaacutenh vagrave TS Bigravenh Anson mang tecircn ldquoPhật Phaacutep

Vấn Đaacuteprdquo

Bạn coacute thể tham khảo thecircm quyển ldquoVấn Đaacutep về Phật

giaacuteordquo được biecircn soạn bởi cugraveng người viết do cugraveng nhagrave xuất

bản ấn hagravenh 2012 cugraveng với quyển saacutech nagravey

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 89

những điều thiện tốt chưa một lần ngồi xuống để tacircm an

nghỉ vagrave hagravenh thiền

(4) Nếu chuacuteng ta khocircng thể biết gigrave về kiếp sau vậy cần gigrave

phải lo lắng về noacute

Người Anh noacutei ldquoNgagravey mai khocircng bao giờ đếnrdquo Thật

vậy caacutei ldquongagravey mairdquo lagravem sao ai biết được chắc chắn noacute sẽ

chiacutenh xaacutec như thế nagraveo Cho dugrave những dự tiacutenh vagrave hoạch định

vagrave quy luật Nghiệp lagrave coacute thể dự đoaacuten được phần nagraveo nhưng

khocircng ai trong chuacuteng ta biết được chiacutenh xaacutec điều gigrave sẽ xảy

ra cho ldquongagravey mairdquo đoacute vigrave cograven rất nhiều điều kiện (duyecircn) taacutec

động đến

Tuy nhiecircn hoạch định để phograveng traacutenh cho một ldquongagravey

mairdquo khả dĩ như vậy lagrave điều mang tiacutenh ldquotraacutech nhiệmrdquo cần

phải lagravem Chuacuteng ta khocircng thể cứ ngồi nhigraven coi ngagravey mai sẽ

ra sao Đoacute lagrave thaacutei độ hơi iacutech kỷ vocirc tacircm vagrave thiếu traacutech

nhiệm

Cứ giống như những bậc cha mẹ iacutech kỷ tiecircu xagravei tất cả

những gigrave coacute được magrave khocircng hề nghĩ đến việc để lại một

chuacutet gigrave cho ngagravey mai của những đứa con thơ dại Họ khocircng

cần biết ngagravey mai của những đứa trẻ sẽ như thế nagraveo Cha mẹ

coacute traacutech nhiệm thường lagravem mọi caacutech để chuẩn bị cho tương

lai tốt đẹp nhất coacute thể cho con migravenh cho dugrave họ coacute thể khocircng

cograven sống đến luacutec đoacute để chứng kiến tương lai của con migravenh

coacute giống như migravenh hoạch định hay khocircng Chuacuteng ta cũng

cần phải nghĩ về tương lai vagrave về kiếp sau của chuacuteng ta

theo caacutech nghĩ như vậy

Những kinh điển Phật giaacuteo coacute ghi lại chuyện những

chuacuteng sinh ở cotildei Trời vagrave cả một số chuacuteng sinh bị taacutei sinh

90 Con đường của chuacuteng ta

vagraveo cotildei thấp xấu họ coacute khả năng nhớ lại những kiếp quaacute

khứ của migravenh nhớ lại những hagravenh động họ đatilde lagravem những

Nghiệp họ đatilde tạo ra vagrave ldquochiacutenh những Nghiệp đoacute đatilde dẫn dắt

họ đến những cảnh taacutei sinh đoacuterdquo Điều đoacute lagrave một trong những

dấu hiệu coacute yacute nghĩa động viecircn chuacuteng ta hatildey tiacutech cực cố gắng

lagravem những điều tốt nhất coacute thể trong kiếp sống hiện tại

Phật giaacuteo khuyecircn mọi người hatildey lagravem điều tốt nhất ldquoHatildey

lagravem người tốtrdquo để mang lại kết quả tốt nhất cho kiếp sống

tiếp theo cho dugrave ở kiếp sau chuacuteng ta coacute thể khocircng biết rằng

hậu-quả tốt đẹp của kiếp sau lagrave do kiếp nagravey tạo taacutec magrave

thagravenh Việc coacute biết hay khocircng biết về kiếp sống quaacute khứ hay

kiếp sống tương lai khocircng giải quyết vấn đề ở đacircy (Phụ

Lục 16)

Vấn đề lagrave yacute thức traacutech nhiệm của chuacuteng ta Cũng như

chuacuteng ta khocircng cần phải được biết rotilde con caacutei chuacuteng ta sẽ

sung sướng hay khổ sở ra sao trong tương lai thigrave chuacuteng ta

mới hoạch định vagrave lo lắng cho tương lai của chuacuteng Chuacuteng

ta phải lagravem vigrave traacutech nhiệm vagrave vigrave mọi sự ldquotốt đẹp hơnrdquo cho

tương lai

Vigrave yacute nghĩa cứu caacutenh theo lyacute nhacircn-quả nagravey coacute thể lagravem an

ủi lograveng người hiện tại như vậy necircn những người theo Phật

thường hay noacutei với nhau rằng ldquoNếu bạn muốn biết kiếp

sống trước đacircy của migravenh hatildey nhigraven vagraveo kiếp nagravey của bạn

Nếu bạn muốn biết kiếp sau của migravenh hatildey nhigraven vagraveo kiếp

nagravey của bạnrdquo

Kiếp nagravey lagrave kết quả của những gigrave trong kiếp trước bạn đatilde

lagravem Kiếp sau lagrave kết quả của những gigrave bạn đatilde lagravem trong kiếp

nagravey

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 91

Hiện tại lagrave con của quaacute khứ vagrave lagrave mẹ của tương lai Nếu

coacute những bậc cha mẹ tốt trong hiện tại thigrave coacute thể coacute một đời

sống tinh thần vagrave vật chất phuacutec lagravenh cho con caacutei trong tương

lai Đời sống của chiacutenh chuacuteng ta ở kiếp nagraveo ở giacircy phuacutet

nagraveo ở nơi đacircu cũng mang bản chất tương tự như vậy

(5) Coacute bằng chứng khoa học nagraveo chứng tỏ coacute sự taacutei sinh

Coacute rất nhiều trường hợp nghiecircn cứu đatilde chứng minh nhiều

người lớn vagrave trẻ em đatilde nhớ lại kiếp trước của migravenh Cũng

coacute rất nhiều trường hợp tuy khocircng thocircng qua nghiecircn cứu

khoa học nhưng mang tiacutenh giai thoại được thuật lại bởi rất

nhiều người vagrave nguồn tin đaacuteng tocircn trọng ở những nước

phương Đocircng

Phương Đocircng vagrave phương Tacircy ngagravey nay vẫn liecircn tục

nghiecircn cứu về sự hồi nhớ kiếp quaacute khứmdashĐoacute lagrave bằng chứng

chứng minh coacute sự ldquotaacutei sinhrdquo

Viacute dụ Carol Bowman người chủ xướng một trung tacircm

khoa học vagrave diễn đagraven rất lớn mang tecircn ldquoTrung Tacircm Nghiecircn

Cứu Tiền Kiếp Ở Trẻ Emrdquo (wwwchildpastlivesorg) đatilde viết

một quyển saacutech về nhiều đứa trẻ đatilde coacute khả năng nhớ lại

kiếp quaacute khứ của migravenh Đoacute khocircng phải lagrave những quyển saacutech

về đề tagravei tocircn giaacuteo hay tacircm linh magrave lagrave saacutech về nghiecircn cứu

khoa học dựa vagraveo những cocircng trigravenh nghiecircn cứu cocircng phu

trecircn hagraveng trăm đứa trẻ

Giaacuteo sư Ian Stevenson lagrave giaacutem đốc Khoa Nghiecircn Cứu

Cảm Nhận ở đại học University of Virginia Hoa Kỳ đatilde thực

hiện rất nhiều nghiecircn cứu hagraven lacircm vagrave khoa học hơn 3000

người coacute khả năng nhớ lại kiếp trước của migravenh

(wwwmedicine virginiaEduclinical)

92 Con đường của chuacuteng ta

Một số những nhagrave khoa học rất nổi tiếng trong việc

nghiecircn cứu đề tagravei con người hồi nhớ lại tiền kiếp magrave bạn coacute

thể tham khảo như lagrave

Tiến sĩ Jim Tucker

(wwwenlightennextorgmagazinebiosjim-tucker)

Tiến sĩ Raymond Moody (wwwlifeafterlifecom)

Thomas Shroder (wwwbookssimonandschustercom)

Đoacute lagrave những cocircng trigravenh nghiecircn cứu đầy thuacute vị vagrave những

bằng chứng đầy thuyết phục magrave ai cũng necircn quan tacircm

Hagraveng ngagraven kết quả hiện đại vagrave khoa học như vậy chứ chưa

cần tiacutenh hagraveng ngagraven hiện tượng được chứng kiến được ở

những xứ sở khaacutec đatilde chứng minh sự coacute-thật của những kiếp

sống trước của những người đang sống trong hiện tại Noacutei

caacutech khaacutec khoa học đatilde chứng minh rằng coacute sự taacutei sinh

Henry Ford người saacuteng lập Hatildeng xe hơi Ford

Cocircng việc lagrave vocirc dụng nếu chuacuteng ta khocircng thể dugraveng

kinh nghiệm đoacute trong kiếp sống khaacutec

Thiecircn tagravei lagrave kết quả của những kinh nghiệm lacircu dagravei

trong nhiều kiếp quaacute khứ

Về điều nagravey tocirci luocircn chắc chắn chuacuteng ta đang ở đacircy vigrave

một mục điacutech

Chuacuteng ta sẽ liecircn tục Tacircm triacute vagrave kyacute ức chuacuteng lagrave bất

diệtrdquo

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 93

(6) Phật giaacuteo coacute macircu thuẫn vagrave xung đột với khoa học hiện

đại khocircng

Trong tất cả những tocircn giaacuteo thigrave giaacuteo lyacute Phật giaacuteo dường

như khocircng coacute xung đột đaacuteng kể nagraveo với những khaacutem phaacute vagrave

phaacutet minh của khoa học Phật giaacuteo cũng khocircng tạo ra những

thần thaacutenh biacute ẩn hay những thế lực siecircu nhiecircn nagraveo để giải

thiacutech những trật tự vagrave nguyecircn lyacute vận hagravenh của thế giới

Khoa học chứng minh vagrave chủ trương theo học thuyết

Tiến Hoacutea thigrave cũng hoagraven toagraven giống như học thuyết Vocirc

Thường của Phật giaacuteo Tương tự vậy cugraveng với những bằng

chứng hoacutea thạch vagrave caacutech tiacutenh tuổi carbon về địa chất học

khảo cổ học hiện đại đatilde coacute thể tiacutenh được tuổi của traacutei đất

khoảng 45 tỷ năm (httpviwikipediaorgtuổi traacutei đất)

Khaacutem phaacute nagravey cũng giống với những lời giảng của Đức

Phật về tuổi traacutei đất lagrave một đại kiếp (eon) tức lagrave một khoảng

thời gian gần như khocircng thể đếm được như vậy

Đặc biệt caacutech tiacutenh vagrave khaacutei niệm thời gian của Đức Phật

trong mối tương quan với vũ trụ hầu như rất đuacuteng với khoa

học hiện đại Phật giaacuteo đưa ra caacutech tiacutenh thời gian của vũ trụ

theo đại kiếp (kappa) tức những khoảng thời gian khocircng thể

nagraveo đếm được Để giải thiacutech những quatildeng thời gian đoacute Đức

Phật đatilde dugraveng viacute dụ lagrave nếu lấy một miếng vải lụa rồi mỗi

một trăm năm (100 năm) đến lau chugravei một traacutei nuacutei một lần

Cho đến khi nagraveo traacutei nuacutei đoacute bị chugravei mograven hết thigrave khoảng thời

gian đoacute coacute thể gọi lagrave một đại kiếp (kappa) Thuyết vũ trụ

nagravey của Phật giaacuteo gần giống với caacutech tiacutenh của khoa học

Khoa học tiacutenh rằng tuổi của vũ trụ lagrave vagraveo khoảng 137 tỷ

năm một khoảng thời gian chuacuteng ta khocircng bao giờ ngồi

đếm hết được Nếu chuacuteng ta chỉ ngồi đếm liecircn tục từ 1 cho

94 Con đường của chuacuteng ta

đến con số 137 tỷ đoacute thigrave chắc cuộc đời của chuacuteng ta cũng

đatilde đi qua rồi (httpviwikipedia org Tuổi vũ trụ)

Đức Phật cũng đatilde noacutei nhiều về vũ trụ chẳng hạn vũ trụ

bao gồm vocirc vagraven những vigrave sao vagrave hệ Thiecircn Hagrave vagrave thế giới

của chuacuteng ta chỉ lagrave một hạt bụi so với vũ trụ vocirc biecircn đoacute Vagraveo

thời hiện đại nhờ vagraveo khoa học vũ trụ thiecircn văn học vệ

tinh vagrave những kiacutenh viễn vọng chuacuteng ta hoagraven toagraven coacute thể

quan saacutet hagraveng tỷ tỷ vigrave sao vagrave hagraveng tỷ hệ Ngacircn Hagrave trong vũ

trụ

Đức Phật cũng khocircng bao giờ noacutei traacutei đất hay thế giới của

chuacuteng ta được tạo ra bởi một thaacutenh thần hay một đấng saacuteng

tạo nagraveo vagrave con người cũng khocircng được tạo ra bởi đấng saacuteng

tạo đoacute Điều đoacute cho thấy rằng caacutech đacircy hơn 2550 năm Đức

Phật đatilde quan saacutet vagrave miecircu tả đuacuteng đắn về vũ trụ cũng như vị

triacute của traacutei đất trong vũ trụ

Một điều thuacute vị hơn lagrave Đức Phật đatilde mocirc tả vũ trụ luocircn co

giatilden vagrave những chu kỳ co giatilden keacuteo dagravei trong khoảng thời

gian dagravei bằng cả một đại kiếp Điều nagravey đuacuteng như lời tiecircn

đoaacuten cho Học Thuyết Vũ Trụ Dao Động đatilde được chứng

minh sau 2500 năm

Một viacute dụ khaacutec trong một bagravei thuyết giảng (kinh) Đức

Phật cầm ly nước trong tay vagrave bảo rằng coacute vocirc số chuacuteng sinh

vi trugraveng đang ở trong ly nước Lagrave một khoảng thời gian thật

dagravei kể từ luacutec đoacute dường như khocircng mấy ai hiểu gigrave về lời dạy

đoacute của Phật cho đến sau nagravey vagrave hocircm nay chuacuteng ta coacute thể

nhigraven qua kiacutenh hiển vi vagrave thấy được vocirc số vi trugraveng trong bất

kỳ một ly nước latilde tự nhiecircn nagraveo

Viacute dụ mới caacutech đacircy khoảng một thế kỷ khi con người đatilde

tigravem dược caacutech noacutei chuyện với nhau được qua những ống

nghe điện thoại khi ở caacutech xa nhau hagraveng ngagraven dặm rồi caacutech

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 95

đacircy vagravei chục năm chuacuteng ta coacute thể chuyển qua khocircng gian vocirc

tận nguyecircn vẹn chữ viết vagrave kyacute tecircn vagrave coacute thể gửi higravenh ảnh

của chuacuteng ta từ một caacutei maacutey faxcho đến hơn mười năm

nay vagrave chuacuteng ta đatilde coacute thể nhigraven thấy nhau khi noacutei chuyện

gửi tất cả higravenh ảnh của một buổi sinh nhật trong vograveng vagravei

chục giacircy qua khocircng gian để đến nửa vograveng traacutei đất becircn

kiahellipĐoacute lagrave những điều magrave thời xa xưa khocircng ai coacute thể

tưởng tượng ra nổi nhưng những điều Phật đatilde noacutei luacutec đoacute

người ta khocircng thể hiểu được nếu họ khocircng phải lagrave một bậc

thaacutenh nhacircn giaacutec ngộ

Cograven rất nhiều điều Đức Phật đatilde noacutei magrave cho đến hocircm nay

khoa học vẫn chưa khaacutem phaacute vagrave kiểm chứng hết Khocircng

biết chuacuteng ta coacute may mắn cograven sống đến khi nagraveo hoặc coacute

may mắn được taacutei sinh trở lại cotildei người đaacuteng nhớ nagravey để

chuacuteng ta coacute thể được tiếp tục chứng kiến những phaacutet minh

vagrave khaacutem phaacute mới magrave con người sẽ tigravem ra nữa Nhưng chắc

chắn những khaacutem phaacute đoacute khocircng coacute gigrave lagrave biacute ẩn khaacutec với

những quy luật vận hagravenh của tự nhiecircn magrave Đức Phật đatilde từng

thuyết giảng

Vậy thigrave tại sao ngagravey xưa cho đến tận bacircy giờ vẫn cograven rất

nhiều người khocircng tin những cacircu chuyện của Đức Phật về

thế giới vagrave vũ trụ về những cotildei taacutei-sinh hiện hữu khaacutec của

chuacuteng sinh magrave họ cứ matildei đi thecircu dệt những chuyện hoang

đường đầy magraveu sắc thần thoại vagrave phi khoa học về Đức Phật

William Shakespeare trong taacutec phẩm Hamlet

Nagravey Horatio cograven nhiều thứ trecircn cotildei trời vagrave traacutei đất

hơn những điều ocircng mơ thấy trong triết học của ocircng

96 Con đường của chuacuteng ta

(7) Vigrave sao Phật giaacuteo khocircng coacute niềm tin vagraveo Đấng Saacuteng

Tạo tối cao saacuteng tạo ra thế giới vũ trụ

Phật giaacuteo coacute xu hướng khaacute ldquothực tiễnrdquo trong những vấn

đề đoacute vagrave khocircng tin vagraveo những biacute ẩn saacuteng tạo vagrave cũng khocircng

chấp nhạn giả thuyết vũ trụ bắt nguồn từ ldquotrứng vũ trụrdquo hay

được tạo ra bởi một lsquovị thần coacute chogravem racircu dagravei trắngrsquo

Nếu bạn nghĩ rằng coacute một đấng saacuteng tạo tagravei tigravenh tạo ra cả

vũ trụ vagrave thế giới vậy ai tạo ra đấng saacuteng tạo tagravei tigravenh đoacute Vagrave

nếu đấng saacuteng tạo đoacute đatilde luocircn luocircn tồn tại vậy liệu vũ trụ

cũng đatilde luocircn luocircn tồn tại hay khocircng

Noacutei chung Phật giaacuteo khocircng tin vagraveo những đấng saacuteng tạo

toagraven năng như vậy Chẳng hạn như nếu một đấng saacuteng tạo

đatilde tạo ra vũ trụ đatilde tạo ra con người vậy tại sao khocircng tạo

ra những con người giống nhau cugraveng hạnh phuacutec như nhau

magrave lại tạo ra người aacutec người hiền người lagravem ra tội lỗi vagrave

phải bị higravenh phạt xuống địa ngục lsquovĩnh viễnrsquo trong cảnh đầu

rơi maacuteu chảy như vậy

Cứ cho nếu con người khocircng được đấng saacuteng tạo tạo ra

thigrave cũng chẳng lagrave gigrave cả Những đấng saacuteng tạo theo quan

điểm tocircn giaacuteo của nhiều tocircn giaacuteo thigrave lagrave đấng saacuteng tạo với

đầy lograveng baacutec aacutei thương yecircu muocircn loagravei Đấng saacuteng tạo đatilde

tạo ra vagrave biết trước coacute thiecircn đường hạnh phuacutec vagrave địa ngục

kinh khủng Vậy sao đấng saacuteng tạo lại tạo ra những con

người lagravem necircn tội lỗi để rồi bị đọa đagravey xuống địa ngục kinh

khủng đoacute - Để lagravem gigrave Tại sao đấng saacuteng tạo coacute luacutec lại đầy

lograveng baacutec aacutei thương yecircu muocircn loagravei coacute luacutec lại tạo ra địa

ngục rồi tạo ra con người gacircy necircn tội lỗi vagrave bị higravenh phạt

một caacutech bất cocircng khocircng thương xoacutet ở địa ngục đoacute

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 97

Đức Phật đatilde khuyecircn dạy khocircng necircn tin theo những điều

do giaacuteo điều do kinh kệ do truyền thống hay do những suy

đoaacuten tưởng tượng vigrave nếu tin như vậy sẽ chẳng mang lại lợi

iacutech gigrave

Đức Phật khuyecircn rằng đừng bao giờ cố gắng tigravem hiểu

những cacircu hỏi siecircu higravenh như vậy chẳng hạn như Ai tạo ra

thế giới nagravey Thế giới nagravey coacute tồn tại matildei matildei hay khocircng

Trong cacircu chuyện về một người bị diacutenh mũi tecircn độc khocircng

lo việc ruacutet mũi tecircn ra để cứu lấy mạng sống của migravenh magrave

cứ lo hỏi những cacircu hỏi vocirc iacutech như Ai đatilde bắn mũi tecircn đoacute

Tecircn họ hắn lagrave gigrave Hắn lagravem nghề gigrave Vigrave sao vagrave vigrave saohellipthigrave

người đoacute coacute thể chết trước khi nghe được cacircu trả lời Caacutech

tốt nhất lagrave hatildey để thầy thuốc ruacutet mũi tecircn ra vagrave băng boacute thuốc

thang vagrave cứu lấy mạng sống của migravenh Những cacircu hỏi đoacute

khocircng giuacutep iacutech gigrave cho việc cứu nguy mạng sống của migravenh

Yacute Đức Phật khuyecircn dạy rằng cuộc sống trecircn thế gian thật

lagrave vocirc thường vagrave ngắn ngủi necircn chuacuteng ta hatildey tập trung vagraveo

những vấn đề ldquothực tếrdquo lagrave lagravem sao để bớt Khổ để giải thoaacutet

được khỏi Khổhellip trước khi những vocirc thường đến vagraveo một

ngagravey khocircng hẹn trước trước khi chuacuteng ta coacute thể nghe được

những cacircu trả lời về những vấn đề siecircu phagravem siecircu nhiecircn đoacute

Chuacuteng ta hatildey necircn tu tập để mau đạt đến những triacute tuệ giải

thoaacutet Khi chuacuteng ta đạt được loại triacute tuệ giải thoaacutet đoacute chuacuteng

ta sẽ tự nhiecircn thấy biết tất cả những cacircu trả lời về những vấn

đề cao siecircu đoacute

(8) Vậy Phật giaacuteo coacute lsquothugrave gheacutetrsquo hay lsquođe dọarsquo những người

khocircng theo đạo Phật sẽ bị higravenh phạt hay bị đọa vagraveo địa

ngục hay khocircng

98 Con đường của chuacuteng ta

Chắc chắn lagrave khocircng phải rồi Đạo Phật khocircng chủ trương

theo kiểu cơ chế thưởng phạt vagrave địa ngục vĩnh viễn

Phật giaacuteo chủ trương rằng những quy luật về Nghiệp luật

nhacircn-quả đều aacutep dụng cho tất cả mọi người Khocircng phải lagrave

Phật tử thigrave được ưu aacutei cograven khocircng phải Phật tử thigrave bị xử

Khocircng phải vậy mọi người đều nhận latildenh những hậu quả

tốt xấu tugravey theo Nghiệp của migravenh

Phật giaacuteo khocircng phải giống những tocircn giaacuteo khaacutec lagrave sẽ

trừng phạt con người khi họ chọn theo tocircn giaacuteo khaacutec Thời

nay những higravenh phạt dagravenh cho những người gọi lagrave lsquongoại

đạorsquo hoặc cho những kẻ bỏ đạo đi theo tocircn giaacuteo khaacutec đatilde bị

nghiecircm cấm Tất cả mọi người trecircn traacutei đất đều được bảo vệ

được tocircn trọng để lựa chọn tiacuten ngưỡng cho migravenh Đoacute lagrave

nhacircn quyền như đatilde được ghi rotilde trong Hiến Chương của

Liecircn Hiệp Quốc (Điều 18) Việc trừng phạt mang tiacutenh tocircn

giaacuteo đatilde bị cấm ở hầu hết những nước văn minh trecircn thế giới

nagravey Những người soạn thảo vagrave quyết định Hiến Chương

tiến bộ nagravey cũng lagrave những người từ những tocircn giaacuteo ldquohữu

thầnrdquo khaacutec nhau Vậy khocircng lẽ coacute đấng saacuteng tạo nagraveo magrave lại

thiếu văn minh như vậy Cograven trừng phạt hay đagravey đọa tiacuten đồ

của migravenh chỉ vigrave họ từ bỏ tocircn giaacuteo hoặc vigrave họ chuyển qua tocircn

giaacuteo khaacutec

Phật giaacuteo thigrave chưa bao giờ liecircn quan đến yacute tưởng nagravey

Đạo Phật khocircng coacute chủ trương iacutech kỷ hay trừng phạt bất kỳ

ai vigrave bất kỳ lyacute do tocircn giaacuteo ngay cả việc khocircng tin vagraveo Đức

Phật

Nếu đấng saacuteng tạo lagrave một người tạo ra muocircn loagravei vagrave loagravei

người thigrave tại sao đấng saacuteng tạo coacute thể giaacuteng một người

xuống địa ngục để bị đọa đagravey nấu chảy matildei matildei ở đoacute Bạn

coacute bao giờ đốt một diecircm quẹt dưới lograveng bagraven tay vagrave chịu

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 99

được sự noacuteng chaacutey của ngọn lửa khocircng Vậy sao bạn coacute thể

đốt bagraven tay của người khaacutec matildei matildei để người ta kecircu rống

trong đau đớn như vậy

Vagrave giả sử bạn lagrave đấng saacuteng tạo coacute đầy đủ quyền năng để

dừng lại việc thiecircu đốt đoacute liệu bạn coacute necircn dừng lại khocircng

hay vẫn tiếp tục nhigraven người khaacutec đau đớn như vậy

Đức Phật chủ trương tự do tư tưởng Người đatilde chưa bao

giờ yecircu cầu bất cứ ai phải tin theo giaacuteo lyacute của Người Đức

Phật cograven cho rằng khocircng phải bất cứ ai cũng hiểu được giaacuteo

lyacute của Phật vigrave những căn cơ khaacutec nhau của mọi người cho

necircn mọi người đều coacute thể chọn con đường thiacutech hợp nhất

cho migravenh

Phật giaacuteo khocircng phải lagrave một tocircn giaacuteo của giaacuteo điều vagrave

thưởng phạt magrave Phật giaacuteo mong muốn đưa đến cho mọi

người sự hiểu biết vagrave ldquothấyrdquo rotilde những lẽ thật chacircn lyacute của

cuộc đời vagrave thế giới rồi tự mọi người chọn caacutech sống thiacutech

hợp cho migravenh để traacutenh bỏ những đau Khổ trong cuộc đời

Nhagrave baacutec học Albert Einstein

ldquoTocirci khocircng thể tưởng tượng một Thượng đế kẻ tưởng

thưởng vagrave trừng phạt những tạo vật của migravenhhellip

ldquoTocircn giaacuteo của tương lai sẽ lagrave tocircn giaacuteo về vũ trụ Noacute

phải vượt quaacute một đấng thượng đế caacute nhacircn vagrave traacutenh bỏ

giaacuteo điều cugraveng lyacute thuyết thần học Bao trugravem cả hai mặt

tự nhiecircn vagrave tacircm linh noacute phải được dựa trecircn cảm quan

tocircn giaacuteo coacute được từ kinh nghiệm về mọi sự vật tự nhiecircn

100 Con đường của chuacuteng ta

vagrave tacircm linh như lagrave caacutech kết hợp đuacuteng nghĩa nhất Phật

giaacuteo sẽ trả lời được yacute nghĩa nagravey

ldquoNếu coacute một tocircn giaacuteo nagraveo coacute thể đương đầu với những

nhu cầu khoa học hiện đại thigrave đoacute lagrave Phật giaacuteo Phật

giaacuteo khocircng cần xeacutet lại quan điểm của migravenh để cập nhật

với những khaacutem phaacute mới của khoa học Phật giaacuteo

khocircng cần phải từ bỏ quan điểm của migravenh để xu hướng

theo khoa học bởi vigrave Phật giaacuteo bao trugravem cả khoa học

cũng như vượt qua khoa họcrdquo

(9) Phương phaacutep ldquoThiềnrdquo coacute tạo những tacircm niệm xấu aacutec

hay khocircng theo như một số người vẫn bagraven taacuten magrave khocircng

giải thiacutech

Thiền đatilde được thực hagravenh vagrave phaacutet triển bằng nhiều higravenh

thức khaacutec nhau vagrave nhiều nền văn hoacutea khaacutec nhau trong suốt

mấy ngagraven năm qua Ngagravey nay thiền tập được thực hiện trecircn

khắp thế giới đặc biệt phaacutet triển mạnh ở những nước

phương Tacircy

Rất nhiều cocircng ty doanh nghiệp đatilde gửi nhacircn viecircn của

migravenh đến thiền tập ở những khoacutea thiền Họ nhận ra rằng

thiền mang lại rất nhiều lợi iacutech lagravem cho tacircm an định vagrave tacircm

trong sạch vagrave giuacutep cho việc kiểm soaacutet những aacutep lực cocircng

việc stress nỗi đau bức xuacutec vagrave những cơn giận

Những nhagrave thần kinh học thuộc Trường Y Khoa của đại

học University of Massachusetts bằng caacutech nghiecircn cứu

soacuteng natildeo của những người hagravenh thiền đatilde cho thấy kết luận

rằng natildeo của họ an bigravenh vagrave tĩnh lặng hơn natildeo của những

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 101

người khocircng hagravenh thiền (wwwpsychologytodaycom

articles200304the-benefits-meditation)

Những nhagrave nghiecircn cứu của Trung Tacircm Y Khoa San

Francisco thuộc đại học University of California cũng đatilde

kết luận rằng nhờ vagraveo thiền tập những người theo Phật giaacuteo

thực sự hạnh phuacutec vagrave bigravenh tĩnh hơn những người khaacutec

(wwwnewsbbccouk2hihealth3047291stm)

Một số người khocircng taacuten đồng việc hagravenh thiền vigrave những

nỗi sợ vocirc lyacute Điều đoacute lagrave hoagraven toagraven sai traacutei ngay cả đơn

thuần về mặt khoa học y học

(10) Phải chăng những cacircu chuyện về những điều thần

diệu về năng lực thần thocircng của Đức Phật lagrave coacute thật

Theo Phật giaacuteo mọi điều đều coacute thể xảy ra theo tiến

trigravenh khoa học vagrave nhacircn quả

Một số năng lực của Tacircm coacute thể tạo ra những kỳ cocircng

hay những điều thần diệu khoacute magrave giải thiacutech được bằng tri

kiến bigravenh thường của người phagravem tục cograven đầy vocirc minh vagrave ocirc

nhiễm như chuacuteng ta

Đuacuteng lagrave trong kinh điển coacute ghi lại một số điều thần diệu

vagrave năng lực thần thocircng magrave Đức Phật đatilde thể hiện trong một

vagravei lần để chinh phục đạo đức của những người ngoại đạo

quaacute khiacutech Tuy nhiecircn Đức Phật chưa bao giờ noacutei nhiều về

những năng lực nagravey hay chỉ dạy cho ai về thần thocircng như lagrave

một giaacuteo lyacute cần thiết

102 Con đường của chuacuteng ta

Cograven một số cacircu chuyện khaacutec về năng lực thần thocircng của

Đức Phật lịch sử coacute lẽ do một số tu sĩ cổ xưa đatilde phoacuteng đại

thecircu dệt thecircm iacutet nhiều vigrave sự sugraveng kiacutenh cao độ dagravenh cho Đức

Phật vagrave vigrave mục điacutech tạo ra những higravenh ảnh cao siecircu của Đức

Phật để saacutenh với những higravenh ảnh huyền thoại biacute ẩn của tocircn

giaacuteo hữu thần khaacutec vagraveo thời cổ xưa đoacute (như Hindu giaacuteo)

Phật giaacuteo khocircng khuyến khiacutech sự đề cao hay niềm tin mugrave

quaacuteng vagraveo những điều thần diệu những bugravea pheacutep hay về

một Đức Phật đầy huyền thuật vagrave thần thocircng biacute ẩn như vậy

Đức Phật khocircng chủ trương pheacutep thuật hay thần thocircng biến

hoacutea lagrave một trong những caacutech thức tu hagravenh nagraveo cả

Chiacutenh Đức Phật đatilde dạy rằng bất kỳ thần thocircng biến hoacutea

nagraveo cho dugrave coacute thật đi nữa thigrave cũng khocircng hề quan trọng

Điều quan trọng lagrave thực hagravenh con đường Đạo magrave Đức Phật

đatilde hướng dẫn bởi vigrave chỉ coacute con đường đoacute mới giải thoaacutet

con người khỏi mọi khổ đau vagrave phiền natildeo magrave thocirci

(11) Những người đồng tiacutenh luyến aacutei coacute thể lagrave Phật tử hay

khocircng

Xu hướng tigravenh dục của mọi người lagrave khocircng liecircn quan vagrave

khocircng phải lagrave yếu tố quan trọng gigrave trong Phật giaacuteo hết

Đồng tiacutenh luyến aacutei lagrave xu hướng tigravenh dục tự nhiecircn của một

người vagrave coacute lẽ đoacute khocircng phải lagrave một dạng phạm giới về đạo

đức như lagrave một hagravenh động tagrave dacircm (giới thứ tư trong ldquoNăm

Giớirdquo)

Nếu bạn thắc mắc những người theo đạo Phật coacute thể sẽ

hỏi lại như vầy ldquoAi tốt hơn ai một người đồng tiacutenh chiacutenh

trực hiền hogravea hay một người tigravenh dục khaacutec phaacutei magrave vocirc

lương tacircm gian traacuterdquo

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 103

Theo Đức Phật đạo đức vagrave phẩm hạnh của một người

khocircng phụ thuộc vagraveo tocircn giaacuteo của họ Dugrave những người coacute

đang theo đạo Phật hay khocircng thigrave họ vẫn lagrave người tốt khi họ

lagrave người tốt Vagrave tất cả mọi người đều coacute thể tham gia vagraveo

Phật giaacuteo nếu họ tigravem hiểu vagrave thấy đạo Phật lagrave coacute lyacute vagrave thiacutech

hợp cho việc tu tập để đem lại sự bigravenh an vagrave giải thoaacutet cho

họ Dugrave cho họ khocircng theo đạo Phật một caacutech chiacutenh thức

nhưng nếu họ sống một đời với đạo đức tốt đẹp thigrave họ cũng

đatilde lagrave những Phật tử rồi theo yacute nghĩa của Phật giaacuteo

(12) Huacutet thuốc laacute lagrave ngược với đạo Phật

Noacutei một caacutech chiacutenh thức thigrave Phật giaacuteo khocircng xem việc

huacutet thuốc laacute lagrave sai traacutei về mặt đạo đức

Tuy nhiecircn rất nhiều những Phật tử vagrave tu sĩ Phật giaacuteo

nghiecircm tuacutec vagrave gương mẫu đều khocircng huacutet thuốc laacute vagrave họ

thường khuyến khiacutech việc từ bỏ thuốc laacute

Bởi vigrave huacutet thuốc laacute coacute rất nhiều điều nguy hại cho bản

thacircn Những người ldquotu thiềnrdquo khocircng necircn huacutet thuốc laacute vigrave huacutet

thuốc laacute lagrave lagravem cho thần kinh vagrave tacircm triacute luocircn luocircn bị hồi

hộp kiacutech thiacutech trong khi việc thiền định lagrave việc lagravem cho

tacircm tĩnh lặng vagrave tập trung Hơn nữa huacutet thuốc laacute lagrave lagravem cho

hệ hocirc hấp hoạt động khocircng tốt hơi-thở sẽ khoacute khăn ngắn

dagravei ngộp thở vigrave thuốc laacute lagravem hại phổi vagrave hệ tim mạch lagravem

sức khỏe khocircng tốt tất cả đều cản trở cho việc hagravenh thiền

Cho dugrave những tăng sĩ khocircng tu theo phương phaacutep thiền thigrave

họ cũng khocircng necircn huacutet thuốc laacute vigrave điều đoacute cũng tạo ra

những higravenh ảnh khocircng đẹp ở những nơi chugravea chiền vagrave trước

mắt những Phật tử Nhưng sự thật thigrave thời nay coacute rất nhiều

thầy tu theo phaacutep mocircn Tịnh Độ ở Việt nam lagrave những người

huacutet thuốc laacute thường xuyecircn

104 Con đường của chuacuteng ta

Một vấn đề nữa của huacutet thuốc laacute cũng giống như việc

uống rượu vagrave dugraveng chất độc hại do lagrave gacircy ghiền Huacutet thuốc

coacute thể biến thagravenh một dạng thegravem muốn liecircn tục hagraveng ngagravey

vigrave tiacutenh chất gacircy ghiền vagrave lagravem cho người huacutet thuốc luocircn luocircn

phụ thuộc vagraveo noacute

Một vấn đề quan trọng nữa lagrave việc huacutet thuốc laacute vừa gacircy

hại cho bản thacircn migravenh vừa ảnh hưởng vagrave gacircy hại đến những

người hiacutet thở xung quanh họ trở thagravenh những người huacutet

thuốc laacute ldquobị độngrdquo trở thagravenh những nạn nhacircn của người huacutet

thuốc Magrave như Đức Phật đatilde noacutei những việc gigrave migravenh lagravem magrave

gacircy hại cho bản thacircn migravenh vagrave những người khaacutec thigrave đoacute

khocircng phải lagrave một hagravenh động tốt thiện Vagrave vigrave vậy chuacuteng ta

cần necircn traacutenh bỏ

Cũng chiacutenh vigrave lyacute do gacircy nguy hại cho migravenh vagrave mọi

người nhiều nước văn minh trecircn thế giới đatilde hạn chế việc

huacutet thuốc vagrave việc huacutet thuốc cũng bị nghiecircm cấm ở những

nơi cocircng cộng

Từ những điều nagravey chuacuteng ta coacute thể hiểu rằng Phật giaacuteo

coacute lẽ khocircng taacuten đồng với việc huacutet thuốc laacute vagrave coacute lẽ khocircng

xem việc huacutet thuốc lagrave thaacutei độ hay hagravenh động tiacutech cực vagrave tốt

lagravenh trong cuộc sống

(13) Phật giaacuteo dạy chuacuteng ta necircn luocircn luocircn hagravei lograveng với

mọi thứ migravenh coacute Tuy nhiecircn đa số mọi người đều coacute tham

vọng lagravem việc nhiều hơn để coacute thu nhập nhiều hơn vagrave

cũng coacute tham vọng tạo cuộc sống sung tuacutec hơn cho gia

đigravenh Vậy lagravem sao hogravea giải vấn đề nagravey

Đacircy lagrave một cacircu hỏi hay Đuacuteng lagrave Đạo Phật khuyecircn dạy

mọi người hatildey biết hagravei lograveng biết hạnh phuacutec với những gigrave

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 105

migravenh coacute được đừng quaacute tham lam đừng quaacute tham muốn magrave

dẫn đến thất vọng bất hạnh vagrave khổ sở

Tuy nhiecircn Đạo Phật vẫn mở ra cho mọi người sự tự do

chọn lựa phương caacutech vagrave con đường nagraveo đem lại nhiều an

lagravenh vagrave hạnh phuacutec nhất cho migravenh miễn sao bạn đừng quaacute đi

về cực đoan Vigrave vậy đạo Phật đatilde chủ trương vagrave khuyến

khiacutech ldquoCon Đường Trung Đạordquo Trung đạo nghĩa lagrave sao

Nghĩa lagrave (a) bạn đừng quaacute tham vọng đến nỗi coacute khả

năng gacircy phương hại đến quyền lợi của người khaacutec trong

khi migravenh nỗ lực để đạt được mục điacutech đoacute của migravenh Vagrave bạn

(b) cũng khocircng necircn quaacute hagravei lograveng với hoagraven cảnh của migravenh

nếu cograven phấn đấu được để cải thiện đời sống tinh thần vagrave

vật chất cho chiacutenh migravenh vagrave gia đigravenh thigrave hatildey cố gắng nỗ lực

trong phạm vi khả năng của migravenh đừng quaacute rụt regrave một caacutech

tiecircu cực nhưng cũng đừng quaacute tham vọng một caacutech quaacute

đaacuteng Tức lagrave traacutenh hai cực đoan Đoacute lagrave yacute nghĩa của con

đường trung đạo

Viacute dụ vigrave tham muốn được thăng cấp hay được tăng

lương magrave migravenh phải dugraveng nhiều caacutech hay thủ đoạn khocircng

tốt để đạt được mục điacutech lagravem phương hại đến đồng nghiệp

vagrave người khaacutec thigrave điều đoacute lagrave khocircng đuacuteng với đạo Phật

(Những thực tại ldquokhocircng đẹprdquo trong viacute dụ nagravey lagrave rất phổ

biến trong nhiều nơi cocircng sở hiện nay Một số đồng nghiệp

vagrave đối taacutec của tocirci trước đacircy từ Trung Quốc Nam Triều Tiecircn

vagrave nhiều nước Acircu Mỹ cũng tacircm sự rằng việc nagravey lagrave khaacute phổ

biến ở đất nước họ Tuy nhiecircn cũng theo yacute họ tigravenh trạng

nagravey ở những nước Acircu Mỹ coacute vẻ iacutet hơn sơ với ở những nước

Đocircng Aacute)

Hay vigrave muốn coacute thật nhiều tiền necircn bạn dagravenh hết thời

gian lagravem thecircm ngoagravei giờ coi nhẹ những thời gian hay

106 Con đường của chuacuteng ta

những việc dagravenh cho gia đigravenh vợ chồng con caacutei cha mẹ

anh chị emhellipĐiều đoacute về lacircu về dagravei sẽ lagravem tổn hại tigravenh cảm

của gia đigravenh đối với migravenh điều đoacute lagrave khocircng coacute lợi cho migravenh

vagrave gia đigravenh

Noacutei cho cugraveng những tham vọng vagrave sự bằng lograveng phải

necircn được cacircn bằng theo đuacuteng hoagraven cảnh năng lực vagrave những

nhu cầu được ưu tiecircn theo thứ tự của migravenh Viacute dụ thời gian

đi chăm soacutec cha mẹ ở bệnh viện sau giờ lagravem việc necircn được

ưu tiecircn hơn lagrave thời gian dagravenh cho việc lagravem thecircm ngoagravei giờ

để tăng thecircm mức độ thu nhập Cha mẹ cagraveng ngagravey cagraveng gần

đất xa trời chứ họ khocircng chờ cho bạn coacute đủ thu nhập để đến

chăm soacutec họ Nguyecircn tắc vẫn vậy Dugrave bạn coacute tham vọng

tiacutech cực đến đacircu thigrave luocircn luocircn suy nghĩ chiacutenh chắn rằng

ldquoNhững gigrave lagravem magrave khocircng coacute lợi cho migravenh hay người khaacutec

hay cả hai thigrave migravenh necircn traacutenh Những gigrave (tham vọng) nagraveo

nếu migravenh lagravem thigrave mang lại lợi iacutech cho migravenh vagrave cũng khocircng

lagravem tổn hại cho người khaacutec thigrave migravenh coacute thể lagravemrdquo

Sự chấp nhận bằng lograveng với mọi điều mọi hoagraven cảnh

cũng necircn dựa vagraveo nguyecircn tắc trung đạo nagravey

(14)Việc ăn chay lagrave bắt buộc đối với những Phật tử

Theo Đạo Phật đặc biệt lagrave Phật giaacuteo Nguyecircn thủy thigrave

việc ăn chay hay khocircng lagrave hoagraven toagraven phụ thuộc vagraveo caacute nhacircn

của mỗi người Phật giaacuteo khocircng nhấn mạnh vagraveo sự thanh

tịnh vagrave thanh khiết của thức ăn magrave nhấn mạnh vagraveo sự

thanh tịnh vagrave trong sạch của Tacircm

Đacircy lagrave một trong những vấn đề thường được bagraven catildei bạn

cần tigravem hiểu kỹ tại sao Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy thigrave noacutei như

vậy trong khi phần lớn những người theo Phật giaacuteo Đại

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 107

Thừa thigrave chủ trương việc ăn chay lagrave bắt buộc đối với mọi

Phật tử xuất gia vagrave khuyến khiacutech mọi Phật tử tại gia cũng

necircn ăn chay

Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy hay Nam Tocircng đến ngagravey nay vẫn

chủ trương việc ldquokhất thựcrdquo thức ăn theo đuacuteng như caacutech

thực hagravenh từ thời Đức Phật cograven tại thế Magrave đatilde đi khất thực

thức ăn thigrave người đi khất thực (xin đồ ăn) khocircng necircn yecircu

cầu người cho (thiacute chủ Phật tử cuacuteng dường thức ăn) phải

lagravem đồ ăn đuacuteng theo yecircu cầu của migravenh Vigrave vậy từ thời Đức

Phật cho đến nay trường phaacutei bảo thủ nagravey vẫn giữ nguyecircn

truyền thống khất thực vagrave người ta cho gigrave ăn nấy

Điều thứ hai Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy chủ trương ăn chay

theo giới ldquoTam Tịnh Nhụcrdquo coacute nghĩa lagrave những loại thịt nagraveo

khocircng diacutenh vagraveo ba điều sau thigrave Phật tử coacute thể dugraveng Ba điều

đoacute lagrave (a) khocircng thấy người ta giết (b) khocircng nghe tiếng kecircu

la của loagravei thuacute bị giết vagrave (c) khocircng coacute sự nghi ngờ về người

khaacutec giết thịt lagrave để cho migravenh ăn tức lagrave vigrave migravenh magrave giết thịt

Nếu thức ăn (thịt caacute) nagraveo đaacutep ứng đủ ba điều kiện nagravey thigrave

caacutec Tỳ kheo được ăn lagrave khocircng phạm giới theo sự cho pheacutep

trong Giới Luật magrave Đức Phật đưa ra (Phụ Lục 17)

Trong khi đoacute Phật giaacuteo Đại Thừa đặc biệt ở Trung Quốc

sau nagravey thigrave khocircng chấp nhận caacutech ăn chay nagravey họ quan

niệm rằng ăn chay lagrave khocircng được ăn thịt động vật magrave chỉ ăn

caacutec loại rau đậu traacutei cacircyhellip

Bất luận quan điểm của Phật giaacuteo Nguyecircn Thuỷ hay Đại

Thừa mục điacutech của sự ăn chay lagrave lagravem tăng trưởng lograveng từ

bi lagravem giảm bớt lograveng sacircn hận cũng giống như caacutech tu tập

ldquokhocircng saacutet sinhrdquo để biết thương yecircu người đồng loại vagrave

những loagravei sinh vật khaacutec Khi một người đatilde coacute lograveng từ bi vagrave

khocircng nỡ giết hại caacutec loại loagravei vật thigrave người ấy cũng khoacute coacute

108 Con đường của chuacuteng ta

thể giết người Đoacute lagrave lyacute do tại sao Đức Phật đưa ra giới cấm

ldquoKhocircng được saacutet sinhrdquo Chiacutenh Giới Hạnh thứ nhất nagravey lagrave

nhacircn tố để higravenh thagravenh quan điểm ăn chay trong đạo Phật

(Phụ Lục 18)

Nhiều người đatilde suy nghiệm về sự tagraven bạo khi giết hại suacutec

vật necircn họ đatilde từ bỏ sự thegravem muốn ăn thịt caacute vagrave trở thagravenh

những người ăn chay chứ khocircng riecircng những người theo

đạo Phật mới ăn chay Rất nhiều người phương Tacircy bacircy giờ

ăn chay vigrave quan điểm từ-bi nagravey

Ở đacircy rất mong bạn đọc necircn đọc thecircm những giảng luận

với nhiều goacutec nhigraven về đề tagravei ldquonhạy cảm vagrave quan trọngrdquo nagravey

trong bagravei Phụ Lục ở cuối saacutech

Do vấn đề nagravey lagrave quan trọng vagrave bạn lagrave người Phật tử

tại gia cần phải tự migravenh suy nghĩ vagrave tự quyết định cho migravenh

như thế nagraveo lagrave đuacuteng sai như thế nagraveo lagrave hợp đạo lyacute vagrave hợp

với lời Phật dạy bởi vigrave vấn đề nagravey được hiểu vagrave thực hagravenh

khaacutec nhau bởi nhiều trường phaacutei Phật giaacuteo khaacutec nhau Bạn

cần necircn đọc vagrave tham khảo thecircm nhiều nguồn kinh saacutech vagrave

luận giảng khaacutec nhau

Tuy nhiecircn trong hạn hẹp của quyển saacutech nhỏ beacute nagravey chỉ

mong muốn noacutei nocircm na lại như sau

(1) Theo quan điểm của Phật giaacuteo Nguyecircn thủy thigrave bạn

coacute thể ăn chay Hoặc nếu việc ăn chay lagrave khoacute khăn bất tiện

(vigrave phải đi khất thực hoặc vigrave phải nhờ vagraveo nguồn thức ăn

của người khaacutec để nuocirci thacircn hoặc mocirci trường sống ở nơi đoacute

khocircng thể coacute nhiều thức ăn thực vật) thigrave bạn coacute thể tiếp tục

ăn mặn trong khi vẫn lagrave một Phật tử đạo hạnh

(2) Theo quan điểm của Phật giaacuteo Đại Thừa người xuất

gia thigrave bắt buộc phải ăn chay (rau cải thực vậthellip) Cograven Phật

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 109

tử tại gia nếu ăn chay được hợp với sức khỏe vagrave tiện lợi của

migravenh thigrave necircn ăn chay lagrave sự thực hagravenh rất đaacuteng khen ngợi

Cograven nếu khocircng Phật tử tại gia được khuyến khiacutech ăn chay

vagraveo caacutec ngagravey lễ lagravenh như ngagravey Rằm Mồng Một hay những

ngagravey giữ Taacutem giớihellipđể tăng trưởng lograveng Từ Bi đối với con

người vagrave vạn vật

bull Tại đacircy coacute hai vấn đề chuacuteng ta cần necircn suy nghĩ theo

thiển yacute của tocirci

Một ăn chay chắc chắn lagrave caacutech tốt đẹp đối với một Phật

Tử vagrave ăn chay lagrave chắc chắn nuocirci dưỡng lograveng từ bi lagrave traacutenh

saacutet sanh vagrave traacutenh gacircy tổn hại cho bất cứ người nagraveo vagrave chuacuteng

sinh nagraveo

Hai tuy nhiecircn đừng necircn cho rằng chỉ việc ăn chay lagrave

hoagraven toagraven trở thagravenh một Phật tử tốt theo đạo Phật Việc ăn

chay khocircng phải lagrave thay thế được cho những việc thực hagravenh

tu tập vagrave giữ giới hạnh đạo đức khaacutec Như đatilde noacutei trecircn Phật

giaacuteo nhấn mạnh vagraveo sự tu tập sự sống giữ giới hạnh vagrave tu

dưỡng Tacircm để coacute Tacircm trong sạch lagravenh mạnh vagrave chiacutenh

điều nagravey mới tạo ra Nghiệp tốt lagravenh tạo ra cuộc sống tốt

lagravenh

(15) Tại sao coacute những tu sĩ vẫn ăn thịt trong khi rau cải

thigrave rất dễ dagraveng coacute được ở khắp nơi

Khi coacute người trong Tăng Đoagraven đoacute lagrave ngagravei Devadatta

(Đề-bagrave-đạt-đa) đatilde đề xuất với Phật về việc ăn chay vagrave cấm

caacutec tu sĩ ăn thịt caacute Đức Phật đatilde từ chối đề xuất nagravey Coacute lẽ

Đức Phật đatilde coacute nhiều lyacute do thiết thực vagraveo hoagraven cảnh xatilde hội

thời đoacute bởi vigrave rau cải khocircng được gieo trồng một caacutech trugrave

phuacute ở những vugraveng miền bắc Ấn Độ vagraveo thời xưa đoacute đặc

110 Con đường của chuacuteng ta

biệt rau cải vagrave ngũ cốc lagrave rất khan hiếm vagraveo những mugravea khocirc

hạn ở xung quanh lưu vực socircng Hằng

Viacute dụ sau nagravey nếu chỉ ăn chay bằng rau cải thigrave sẽ rất khoacute

khăn cho những vugraveng Phật giaacuteo như Tacircy Tạng vigrave ở đoacute gia

suacutec thigrave rất nhiều magrave những rau cải traacutei cacircy thigrave cực kỳ khan

hiếm khoacute trồng được ở vugraveng đất khắc nghiệt đoacute

Vagraveo thời Đức Phật cho đến tận ngagravey nay những tu sĩ

(theo Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy) vẫn sống nhờ vagraveo thức ăn

khất thực Vagrave thức ăn khất thực lagrave tugravey theo lograveng bố thiacute của

thiacute chủ vagrave Phật tử cuacuteng dường Nếu những tu sĩ yecircu cầu chỉ

giới hạn cuacuteng dường bằng thức ăn toagraven-chay toagraven rau cải

ngũ cốc thigrave điều đoacute coacute thể tạo gaacutenh nặng cho những thiacute chủ

cuacuteng dường thức ăn hagraveng ngagravey cho caacutec Tăng Ni Thực tế lagrave

đa số mọi người trong cuộc sống ở những xứ sở nagravey đều

tranh thủ ldquomột lầnrdquo thời gian trong ngagravey để nấu thức ăn

trước lagrave cuacuteng dường caacutec sư thầy sau lagrave phần cograven lại để gia

đigravenh ăn Magrave đa số những gia đigravenh Phật tử nagravey cũng ăn mặn

như truyền thống từ thời Đức Phật Vigrave vậy những thầy tu

của Nam Tocircng nhận vagrave ăn bất cứ thứ gigrave được cho ngay cả

lagrave thịt miễn sao những loại thịt đoacute nằm trong giới hạnh của

ldquoTam Tịnh Nhụcrdquo như đatilde noacutei trecircn lagrave được

Xin noacutei thecircm một chuacutet về Giới Luật của Tăng Đoagraven

Vigrave Phật giaacuteo Nguyecircn thủy cấm khocircng cho caacutec tu sĩ nhận sự

cuacuteng dường bố thiacute bằng tiền bạc Cho necircn họ khocircng coacute cơ

hội đi mua thức ăn bằng tiền bạc để magrave chọn thức ăn theo yacute

muốn của migravenh (giả sử như họ coacute muốn ăn chay) Họ hoagraven

toagraven phụ thuộc vagraveo thức ăn khất thực của dacircn lagraveng của thiacute

chủ bố thiacute cho họ hagraveng ngagravey Ngay cả khi họ nấu ăn trong tu

viện tịnh xaacute thigrave những nguyecircn liệu thực phẩm cũng lagrave do

những Phật tử mang tới cuacuteng dường (Hy vọng quyacute vị hiểu

ra được chỗ nagravey)

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 111

Ngagravey nay thực tế rất nhiều tu sĩ vagrave chugravea chiền theo Phacirc

giaacuteo Nguyecircn Thủy cũng ưu tiecircn việc ăn chay như ở Thaacutei

Lan ở Miến Điệnhellipkhi những điều kiện hậu cần cho pheacutep

Tuy nhiecircn những thầy tu ldquonghiecircm tuacutecrdquo theo truyền thống

Đại Thừa chắc chắn lagrave ăn chay tuyệt đối

(16) Việc ăn những đồ chay giả mặn coacute lagrave ngụy biện vagrave

đạo đức giả hay khocircng Tại sao lại lagravem thức ăn chay giả

mặn ở caacutec nước Đocircng Aacute như Việt Nam Trung Quốc Đagravei

Loan Triều Tiecircn

Đồ ăn chay giả mặn lagrave những thức ăn ldquochayrdquo lagravem từ bột

đậu nagravenh nấm vagrave thực vật nhưng được lagravem vagrave trigravenh bagravey

giống như những moacuten ăn mặn Nhiều nơi những người Phật

tử nấu vagrave ăn những đồ ăn kiểu nagravey bị cho lagrave đạo đức giả

Caacutei lyacute lagrave Đatilde ăn chay để quecircn đi thịt caacute quecircn đi việc saacutet sinh

động vật vậy magrave khi nấu chay lại chế biến ldquorau cảirdquo giống

hệt như mugravei vị higravenh dạng của thịt caacute để lsquogợi nhớrsquo đến những

thức ăn từ thịt caacute (vagrave coacute thể để ăn cho được ngon miệng

hơn)

Một số người thigrave giải thiacutech rằng việc lagravem thức ăn chay

giả mặn lagrave caacutech lagravem cho những người chưa ăn chay bước

qua ăn chay được dễ dagraveng hơn khocircng bị bỡ ngỡ khocircng bị

khoacute ăn khi chuyển từ ăn mặn qua ăn chay() Điều nagravey dugrave coacute

đuacuteng đối với một số người nhưng coacute lẽ chỉ lagrave tự nguỵ biện

Rotilde ragraveng lagrave trong tất cả những quaacuten ăn chay vagrave trong những

dịp lễ lagravenh caacutec Phật tử tề tựu về caacutec chugravea chiền ở Việt Nam

vagrave những nước Đocircng Aacute khaacutec thigrave hầu hết thức ăn chay đều

được chế biến vagrave trigravenh bagravey với higravenh dạng higravenh thức vagrave

hương vị y hệt thức ăn mặn vagrave được dugraveng bởi tất cả mọi

người vagrave cả Tăng Ni

112 Con đường của chuacuteng ta

Coacute hai vấn đề hay ldquohai lyacute lẽrdquo cần suy nghiệm vagrave bạn cần

chọn cho migravenh quan điểm nagraveo bạn thấy đuacuteng đắn lagrave phugrave

hợp với giaacuteo lyacute của Phật vagrave phugrave hợp với lograveng từ-bi của

chiacutenh migravenh

Một (1) khi đồ chay giả mặn được chế biến vagrave trigravenh bagravey

cho số đocircng Phật tử lagrave những người bigravenh thường đang ăn

mặn thigrave họ noacutei lagrave chế biến như vậy để những người đang ăn

thịt caacute chuyển qua ăn chay được dễ dagraveng hơn vigrave higravenh thức

vagrave mugravei vị cũng gần giống moacuten mặn Cho necircn tất cả quaacuten

cơm chay nhagrave hagraveng chay vagrave những nơi cuacuteng dường Trai

Tăng cũng đều lagravem như vậy Đoacute caacutech khuyến khiacutech mọi

người ăn chay

Hai(2) khi lagravem đồ chay giả mặn vagrave cuacuteng dường cho Tăng

Ni thigrave họ lại noacutei Tăng Ni thọ dụng thức ăn chay giả mặn

nhưng Tacircm khocircng hề khởi sinh điều gigrave về đồ ăn mặn như

thịt caacute Điều nagravey rất khoacute noacutei Đức Phật đatilde noacutei khi coacute đối

tượng tiếp xuacutec như mugravei vị higravenh sắchellipthigrave cảm-thọ vagrave ldquotacircm-

khởirdquo sẽ khởi sinh

Cho dugrave theo Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy thigrave việc ăn mặn lagrave

khocircng bị cấm nhưng nếu đatilde traacutenh ăn đồ mặn thật sự vigrave lyacute

do khocircng muốn higravenh thugrave mugravei vị của thịt caacute lagravem động lograveng

từ bi lagravem suy nghĩ về việc saacutet sinh giết hại thigrave việc lagravem đồ

ăn chay giả mặn với higravenh thugrave mugravei vị như của thịt caacute thật

(thịt gigrave caacute gigrave thigrave coacute những higravenh thugrave vagrave mugravei vị đuacuteng như vậy)

chắc sẽ lagravem khởi sinh trong tacircm những nhận-thức [tưởng]

về loại thịt hay caacute đoacute Vagrave như vậy lại đi ngược lại yacute nghĩa

của việc ăn chay Như vậy caacutei ldquoyacute nghĩardquo của việc ăn chay

lagrave vigrave lograveng từ-bi lagrave để quecircn đi higravenh ảnh mugravei vị của thịt caacute

thật cũng khocircng cograven ở đacircy

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 113

Bạn coacute thể tự hỏi rằng nếu ăn chay vigrave lograveng từ-bi vagrave sự

thanh-tịnh của thacircn vagrave tacircm thigrave rau cải nấm rơm đậu

nagravenhhellip được cắt thagravenh từng miếng nhỏ vuocircng vức ăn khocircng

thấy ngon miệng một caacutech tự nhiecircn hay sao magrave cần phải

cocircng phu cắt tỉa gaacuten gheacutep tạo higravenh vagrave cho vagraveo những gia

vị mugravei vị để thức ăn phải giống như chả lụa caacute kho heo

xagraveo thịt nướnghellip thigrave mới ăn thấy ngon miệng được

Tuy nhiecircn dugrave tốt hay xấu thigrave việc ăn chay hay ăn đồ

chay giả mặn vẫn tốt hơn nhiều so với việc ldquocố yacuterdquo ăn thịt ăn

caacute với caacutei tacircm ldquoyacute thứcrdquo rotilde việc giết thịt saacutet sanh chắc chắn

đatilde xảy ra đacircu đoacute (ở những lograve giết mổ ở chợ vagrave ở trong nhagrave

bếp của những người nấu)

Đức Phật

Tất cả mọi chuacuteng sinh

Đều mưu cầu được sống

Đều mưu cầu hạnh phuacutec

helliphelliphelliphellip

Migravenh run sợ đao kiếm

Migravenh cũng sợ chết choacutec

Vậy lấy người lagrave migravenh

Thigrave khocircng necircn giết hại

Khocircng gacircy ra giết hại

(Kinh Phaacutep Cuacute ndash Kệ 129)

114 Con đường của chuacuteng ta

(17) Những cảnh giới1 hiện hữu (cotildei sống) khaacutec nhau lagrave

gigrave Chuacuteng lagrave những nơi thực hay ảo

Theo truyền thống Phật giaacuteo coacute năm (5) cảnh giới hiện

hữu magrave tất cả caacutec loagravei chuacuteng sinh coacute mặt ở đoacute Năm cảnh

giới đoacute lagrave

Địa Ngục

Suacutec Sinh

Ngạ Quỷ

Người

Thiecircn Thần vagrave Trời

Những cảnh giới thấp xấu đầy đau khổ lagrave Địa ngục Suacutec

sinh Ngạ quỷ

bull Địa ngục theo kinh điển bao gồm 08 đại địa ngục vagrave

160 tiểu địa ngục bao bọc xung quanh những đại địa ngục

đoacute

bull Suacutec sinh lagrave cảnh giới của tất cả loagravei động vật từ nhỏ beacute

cho đến to lớn

bull Ngạ quỷ (peta) coacute nghĩa lagrave ldquoquỷ đoacuteirdquo hoặc hay được

gọi lagrave những lsquohồn marsquo hay ldquonhững người khuất mặtrdquo xung

quanh ta Ngạ quỷ sống trong cotildei vocirc cugraveng đagravey đọa vagrave đau

khổ luocircn luocircn thiếu thốn luocircn luocircn đoacutei khaacutet magrave khocircng

được ăn uống Vagrave coacute những loagravei ngạ quỷ luocircn luocircn ở gần

những người thacircn quyến cograven sống của migravenh vagrave coacute thể thấy

được tất cả những gigrave họ hagraveng thacircn quyến của migravenh đang

lagravem vagrave luocircn luocircn khao khaacutet những người thacircn lagravem những

1ldquoCảnh giớirdquo lagrave hoagraven cảnh lagrave phacircn giới cao thấp viacute dụ cảnh giới suacutec sinh cảnh giới

địa ngục cảnh giới trecircn trời Trong mỗi loại cảnh giới cao thấp đoacute coacute thể coacute nhiều

ldquocotildei sốngrdquo khaacutec nhau viacute dụ địa ngục coacute 168 tầng hay ldquocotildeirdquo khaacutec nhau cảnh giới

trecircn trời thigrave coacute đến 28 ldquocotildeirdquo sống khaacutec nhau

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 115

việc cocircng-đức vagrave hồi-hướng cocircng đức đoacute cho họ để họ

hưởng được cocircng-đức đoacute Đoacute lagrave caacutech duy nhất giuacutep họ giảm

bớt nghiệp xấu vagrave hy vọng được taacutei sinh về một cotildei lagravenh

khaacutec

bull Cotildei Suacutec sinh vagrave Ngạ quỷ lagrave ở cugraveng nơi với cotildei Người

cugraveng ở trecircn bề mặt traacutei đất

bull [Xin để yacute thecircm loagravei Quỷ thần A-tu-la (asuras) lagrave loagravei

quỷ thần dị dạng to lớn ở cotildei trời của Nam Thiecircn Vương

(thuộc Tứ Đại Thiecircn Vương) nhưng do nghiệp xấu luocircn

sống với tacircm sacircn hận hung hatilden vagrave đau khổ cho necircn họ cũng

thuộc về cảnh giới thấp xấu đau khổ mặc dugrave cotildei sống của họ

lagrave thuộc về trecircn cảnh giới trời thần Cho necircn nhiều truyền

thống Phật giaacuteo khaacutec đatilde tiacutenh riecircng cotildei quỷ thần A-tu-la một

cảnh-giới đau khổ riecircng vagrave do caacutech tiacutenh như vậy necircn tổng

cộng coacute 06 cảnh giới magrave chuacuteng sinh đang hiện hữu

Bạn coacute biết khocircng coacute rất nhiều coacute lograveng tốt vagrave chiacutenh trực

họ lagrave những người tốt bụng cocircng bằng vagrave coacute lograveng bi mẫn

nhưng họ coacute tacircm hay dễ bị noacuteng giận Họ coacute thể noacuteng giận

vigrave nhiều lyacute do xảy ra hagraveng ngagravey họ noacuteng giận vigrave bất đồng

vigrave tự aacutei vigrave caacutei ta bị xuacutec phạm hoặc vigrave sự bất cocircng vigrave quaacute

noacuteng ruột lo lắng cho người thacircn vagrave người khaacutec vigrave hoagraven

cảnh trớ trecircu vigrave gặp phải người xấu vigrave buồn bực nhacircn tigravenh

thế thaacuteiNếu họ khocircng tu tập tacircm để giảm trừ tacircm sacircn-giận

đoacute thigrave sau khi chết họ rất dễ bị taacutei sinh thagravenh những quỷ

thần A-tu-la đau khổ như vậy]

bull Những cảnh giới cao đẹp lagrave cotildei Người vagrave những cotildei Trời

của caacutec thiecircn thần vagrave caacutec vị trời Phạm Thiecircn (Brahmas)

bull Kinh điển cũng ghi rằng coacute nhiều ldquotầngrdquo tức nhiều

ldquocotildeirdquo cao thấp khaacutec nhau trong cảnh giới Địa Ngục vagrave trong

cảnh giới Thiecircn Thần vagrave Trời

116 Con đường của chuacuteng ta

bull Nếu loagravei quỷ thần A-tu-la (asuras) được taacutech riecircng ra

thagravenh một (đơn vị) cotildei hiện hữu riecircng biệt vagrave caacutec tầng địa

ngục được gom chung thagravenh một cotildei thigrave tổng cộng coacute 04

cotildei thuộc cảnh giới xấu [Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷ vagrave A-

tu-la] 07 cotildei Dục giới phuacutec lagravenh [gồm 1 cotildei dục giới lagrave cotildei

Người vagrave 06 cotildei dục giới của Thiecircn thần) 16 cotildei Trời Sắc

Giới vagrave 04 cotildei Trời Vocirc Sắc Giới

Tổng cộng Coacute 31 Cotildei hiện hữu magrave con người (vagrave chuacuteng

sinh) coacute thể bị hay được taacutei sinh về đoacute ngay sau khi từ giatilde

kiếp sống hiện tại

Chẳng hạn ở cảnh giới địa ngục coacute đến 168 ldquotầngrdquo đại địa

ngục vagrave tiểu địa ngục khaacutec nhau tugravey theo mức độ Nghiệp aacutec

nặng nề magrave chuacuteng sinh bị rơi rớt vagrave đagravey đọa vagraveo đoacute

Cograven trecircn cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời coacute rất nhiều cotildei

Trời khaacutec nhau tugravey theo mức độ do Nghiệp thiện lagravenh magrave

chuacuteng sinh được taacutei sinh về đoacute gồm coacute 06 Cotildei Trời Dục

Giới 16 Cotildei Trời Sắc Giới vagrave 04 Cotildei Trời Vocirc Sắc Giới

Để dễ higravenh dung bạn coacute thể liecircn-tưởng đến một cotildei lagrave

ldquocotildei Ngườirdquo trecircn traacutei đất magrave chuacuteng ta đang sống gồm 193

nước trải dagravei trecircn 07 đại lục địa Nếu chuacuteng ta may mắn

được sống trong những đất nước văn minh thanh bigravenh vagrave

khiacute hậu ocircn hogravea thigrave đoacute lagrave một điều phuacutec lagravenh so với việc phải

sống trong những đất nước lạc hậu đầy chiến tranh vagrave khiacute

hậu khắc nghiệt đoacutei nghegraveo vagrave bệnh tật Những đất nước trecircn

traacutei đất vagrave mức độ dễ sống vagrave khoacute sống khaacutec nhau thậm chiacute

quaacute checircnh lệch nhau thigrave cũng giống như những ldquocotildeirdquo khaacutec

nhau trecircn cảnh giới trecircn Trời hay những ldquocotildeirdquo khaacutec nhau

trong cảnh giới dưới địa ngục vậy

Vigrave vậy coacute thể noacutei rằng bất kỳ một cotildei Trời nagraveo đoacute (trong

26 cotildei thuộc cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời) lagrave chắc chắn sẽ

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 117

tốt đẹp hơn vagrave phuacutec lagravenh hơn bất cứ quốc gia nagraveo trecircn traacutei

đất cotildei người

Vagrave ngược lại coacute thể hiểu bất kỳ một ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo

nagraveo đoacute (trong 168 ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo) của cảnh giới địa ngục

cũng chắc chắn lagrave kinh khủng hơn đagravey đọa hơn vagrave toagraven lagrave

đau khổ hơn bất kỳ xứ sở nagraveo trecircn traacutei đất

Vigrave vậy ở nơi đacircu đời sống hay mocirci trường sống coacute sự tagraven

bạo độc tagravei aacutep bức vagrave đagravey đọa quaacute khốc liệt với con người

thigrave người ta hay gọi lagrave ldquođịa ngục trần gianrdquo

Khi noacutei về đời sống Thacircn-Tacircm của con người Đức Phật

thường noacutei một caacutech ẩn dụ về những ldquocảnh giớirdquo coacute nghĩa

lagrave những tigravenh trạng hạnh phuacutec hay đau khổ khaacutec nhau của

con người tugravey theo hoagraven cảnh của mỗi người

-Viacute dụ một người đang phải chịu tật nguyền đau đớn

hoặc tinh thần khủng hoảng thigrave người đoacute đatilde giống như đang

chịu cảnh địa ngục

-Những người khocircng cograven lẽ sống gigrave chỉ biết nằm chờ đến

bữa ăn vagrave sống để ăn thigrave chẳng khaacutec nagraveo sống như cảnh suacutec

sinh

-Những người quaacute tham lam luocircn luocircn tham muốn thegravem

khaacutet magrave chẳng bao giờ được thỏa matilden dugrave đatilde coacute đầy đủ thigrave

được cho lagrave giống như loagravei ngạ quỷ luocircn luocircn cảm thấy đoacutei

thiếu vagrave đau khổ vigrave thegravem khaacutet

-Người luocircn luocircn coacute maacuteu sacircn giận ganh tị chiến tranh

tranh dagravenh quyền lực vagrave của cải thigrave tacircm cũng chẳng khaacutec

nagraveo loagravei quỷ thần dị dạng A-tu-la luocircn luocircn sống với tacircm

sacircn hận thugrave hằn vagrave hiếu chiến

118 Con đường của chuacuteng ta

-Vagrave những ai được sinh ra đẹp đẽ vagrave giagraveu sang coacute thể

được gọi lagrave đang sống sung sướng như ở cotildei thiecircn thần hay

thiecircn đagraveng Cotildei thiecircn thần dường như lagrave mơ ước của Viacute dụ

những ngocirci sao thể thầu hết mọi người bởi vậy khi những

tagravei tử điện ảnh nổi tiếng sống trong nhagrave cao cửa đẹp vagrave luocircn

coacute hagraveng triệu người hacircm mộ hay lsquotocircn thờrsquo thigrave những người

hacircm mộ đoacute gọi họ lagrave những lsquothiecircn thầnrsquo

Rotilde ragraveng lagrave những cotildei thấp xấu như Địa Ngục Ngạ Quỷ

Suacutec Sinh Quỷ Thần dị dạng lagrave đầy đau khổ vagrave hagravenh hạ Vagrave

những cotildei Thiecircn thần vagrave Trời trecircn tiecircn cảnh lagrave đầy phuacutec

lagravenh vagrave sung sướng

-Tuy nhiecircn Đức Phật noacutei rằng ở những cotildei thấp xấu đoacute

chuacuteng sinh khoacute magrave lagravem được một việc cocircng đức nagraveo để tiacutech

lũy Nghiệp tốt được Những chuacuteng sinh ở trong những cotildei

thấp xấu bị đọa đagravey như vậy thigrave chỉ lo chịu đựng mọi đau

khổ hagravenh hạ chứ khocircng cograven thời gian hay cơ hội lagravem

chuyện phuacutec đức nagraveo (Khi đatilde bị ở trong cảnh giới Địa ngục

hay Suacutec sinh thigrave coacute lagravem cocircng đức cũng chẳng coacute điều gigrave để

lagravem Vagrave tacircm thức của chuacuteng sinh đang bị ở trong cotildei địa

ngục vagrave suacutec sinh cũng khoacute magrave khởi sinh một triacute tuệ căn bản

nagraveo để magrave lagravem chuyện cocircng đức Thời gian bị ở trong

những cotildei đoacute thật lagrave dagravei khocircng thể nghĩ bagraven vigrave khoacute magrave tạo

ra được nghiệp tốt nagraveo để chuyển hoacutea taacutei sinh vagraveo những

cảnh giới tốt hơn)

-Trong khi đoacute những chuacuteng sinh ở những cotildei bồng lai

của Thiecircn thần vagrave Trời thigrave chỉ lo hưởng thụ sung sướng

khocircng cograven bị đau khổ cho necircn họ cũng chẳng rảnh rang để

suy tư hay nghĩ nhiều đến những việc cocircng đức Ở những

cotildei phuacutec lagravenh sung sướng đoacute những thiecircn thần cũng khocircng

nhigraven thấy được những lẽ vocirc-thường vagrave biến-đổi nhanh

choacuteng như ở trong cotildei Người

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 119

-Như vậy chỉ cograven cotildei Người lagrave coacute đủ hai bản chất Khổ vagrave

Sướng lagrave thiacutech hợp để học tập vagrave thực hagravenh giaacuteo phaacutep của

Đức Phật Hơn nữa chỉ coacute ở cotildei Người thigrave tất cả chuacuteng sinh

mới coacute cơ hội lagravem những hagravenh động cocircng-đức lagravem những

việc tốt lagravem người tốt vagrave nhờ đoacute tiacutech lũy Nghiệp tốt

Những Nghiệp tốt sẽ lagrave những hagravenh trang cho những chuyến

đi sau nagravey sau khi từ giatilde cotildei Người vagrave cũng nhờ vậy mới

mong coacute ngagravey giải thoaacutet hoagraven toagraven

Tuy nhiecircn Đức Phật coacute kể rằng coacute những chuacuteng sinh lagrave

thiecircn thần ở những cotildei Trời cũng cố gắng thực hagravenh giaacuteo

phaacutep của Đức Phật vagrave đatilde coacute thể chứng ngộ Niết-bagraven Vigrave

vậy Đức Phật đatilde cố gắng khuyecircn dạy mọi người hatildey nỗ lực

tu tập lagravem những điều tốt lagravenh để tiacutech lũy Nghiệp tốt Đoacute lagrave

cơ hội để được taacutei sinh về những cotildei lagravenh đaacuteng quyacute đoacute

Cho dugrave những cảnh giới (gồm 31 cotildei hiện hữu) coacute thực

sự tồn tại trong vũ trụ hay khocircng hoặc đoacute chỉ lagrave những

trạng thaacutei tacircm của từng chuacuteng sinh thigrave vấn đề đoacute cũng

khocircng quan trọng Điều quan trọng lagrave chuacuteng ta theo nguyecircn

lyacute khoa học của Phật giaacuteo đoacute lagrave sống tốt thigrave sẽ tạo Nghiệp

tốt vagrave nhờ đoacute bạn coacute quyền hy vọng sẽ được taacutei sinh về

những cotildei phuacutec lagravenh sau khi chết

Mục điacutech trước sau của caacutec Phật tử lagrave phải được về cotildei

lagravenh traacutenh được những cotildei thấp xấu đầy đau khổ vagrave đọa đagravey

kinh khủng như cảnh Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷhellip

Cograven đối với mục tiecircu tột-cugraveng lagrave giải thoaacutet khỏi vograveng taacutei

sinh luacircn hồi thigrave chỉ khi chuacuteng ta được ở trong những cotildei

lagravenh thigrave mới coacute thể tiếp tục lagravem việc tốt lagravenh vagrave thực hagravenh

Phật Phaacutep thigrave mới mong coacute ngagravey đạt đến Niết-bagraven sự giải

thoaacutet hoagraven toagraven khỏi luacircn hồi sinh tử

120 Con đường của chuacuteng ta

(18) Khi đạo Phật được truyền baacute sang những nước

phương Tacircy rất nhiều người phương Tacircy đatilde theo Đạo

Phật Điều đoacute coacute đuacuteng như vậy khocircng

Riecircng ở Mỹ con số người thực sự thực hagravenh theo Phật

giaacuteo vẫn cograven iacutet Giaacuteo sư Seymour Lachman đồng taacutec giả

của quyển saacutech nổi tiếng ldquoMột quốc Gia Becircn Dưới Chuacuteardquo

(One Nation Under God) ước lượng khoảng 800000 người

lagrave Phật tử ở Mỹ Tuy nhiecircn những nhagrave nghiecircn cứu Phật

giaacuteo thigrave cho rằng con số đoacute coacute thể lagrave nhiều hơn 4-5 lần nếu

tiacutenh cả con số những người theo đạo Phật nhập cư liecircn tục

từ những nước Đocircng Nam Aacute vagrave Đocircng Aacute

Số người theo đạo Phật ở chacircu Acircu khoảng 4 triệu người

chủ yếu ở caacutec nước Đức Phaacutep Anh Yacute

Số người theo đạo Phật ở chacircu Uacutec cũng khaacute nhiều vagrave

tăng nhanh Thống kecirc năm 2011 cho biết coacute khoảng

529000 người Uacutec theo đạo Phật trong tổng dacircn số khoảng

215 triệu người con số Phật tử tăng nhanh từ khoảng 21

dacircn số lecircn gần 25 dacircn số trong năm năm cuối

Coacute rất nhiều danh nhacircn rất nổi tiếng ở những nước Acircu

Mỹ đatilde theo đạo Phật hoặc đatilde chuyển từ đạo của họ qua đạo

Phật Trong số đoacute coacute nhiều người nổi tiếng nhất trong lĩnh

vực của migravenh trecircn thế giới magrave bạn coacute thể đatilde dễ dagraveng biết

đến từ lacircu Viacute dụ như

William Ford Jr Chủ hatildeng xe hơi Ford

Steve Jobs Chủ tịch hatildeng maacutey tiacutenh Apple Inc

Tiger Woods Nhagrave vocirc địch gocircn thế giới

Richard Gere Tagravei tử điện ảnh

Harrison Ford Tagravei tử điện ảnh

Orlando Bloom Tagravei tử điện ảnh

Keanu Reeves Tagravei tử điện ảnh

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 121

Uma Thurman Tagravei tử điện ảnh

Oliver Stone Đạo diễn điện ảnh

Tina Turner Ca sĩ nhạc Pop

Adam Yauch Ca sĩ nhạc Pop

Herbie Hancock Nhạc sĩ nhạc Jazz

Roberto Baggio Cầu thủ boacuteng đaacute Yacute

Phil Jackson Cầu thủ boacuteng rỗ NBA

Marshall Cty Marshall Goldsmith Partners

Goldsmith

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Bạn cũng coacute thể đọc thecircm một bagravei viết rất hay về bối

cảnh Phật giaacuteo ở Hollywood vagrave Hoa Kỳ trecircn trang www

unboundintrasuntcnjeduarchiveslifestyleoldbuddha với

tựa đề ldquoNhững Ngocirci Sao Lagrave Phật Tửrdquo

(19) Bạn vẫn cograven nhiều cacircu hỏi muốn được trả lời

Nếu bạn vẫn cograven nhiều thắc mắc về yacute nghĩa vagrave giaacuteo lyacute

Phật giaacuteo vagrave việc thực hagravenh đạo Phật xin bạn hatildey tigravem đọc

một quyển saacutech về vấn đaacutep theo từng đề mục rất hay coacute tecircn

lagrave ldquoNhững Hỏi Đaacutep Hayrdquo (Good Question Good Answer)

của ngagravei S Dhammika Quyển saacutech nagravey đatilde được dịch ra

nhiều ngocircn ngữ vagrave cũng coacute bản dịch ra tiếng Việt của cư sĩ

Phạm Kim Khaacutenh vagrave TS Bigravenh Anson mang tecircn ldquoPhật Phaacutep

Vấn Đaacuteprdquo

Bạn coacute thể tham khảo thecircm quyển ldquoVấn Đaacutep về Phật

giaacuteordquo được biecircn soạn bởi cugraveng người viết do cugraveng nhagrave xuất

bản ấn hagravenh 2012 cugraveng với quyển saacutech nagravey

90 Con đường của chuacuteng ta

vagraveo cotildei thấp xấu họ coacute khả năng nhớ lại những kiếp quaacute

khứ của migravenh nhớ lại những hagravenh động họ đatilde lagravem những

Nghiệp họ đatilde tạo ra vagrave ldquochiacutenh những Nghiệp đoacute đatilde dẫn dắt

họ đến những cảnh taacutei sinh đoacuterdquo Điều đoacute lagrave một trong những

dấu hiệu coacute yacute nghĩa động viecircn chuacuteng ta hatildey tiacutech cực cố gắng

lagravem những điều tốt nhất coacute thể trong kiếp sống hiện tại

Phật giaacuteo khuyecircn mọi người hatildey lagravem điều tốt nhất ldquoHatildey

lagravem người tốtrdquo để mang lại kết quả tốt nhất cho kiếp sống

tiếp theo cho dugrave ở kiếp sau chuacuteng ta coacute thể khocircng biết rằng

hậu-quả tốt đẹp của kiếp sau lagrave do kiếp nagravey tạo taacutec magrave

thagravenh Việc coacute biết hay khocircng biết về kiếp sống quaacute khứ hay

kiếp sống tương lai khocircng giải quyết vấn đề ở đacircy (Phụ

Lục 16)

Vấn đề lagrave yacute thức traacutech nhiệm của chuacuteng ta Cũng như

chuacuteng ta khocircng cần phải được biết rotilde con caacutei chuacuteng ta sẽ

sung sướng hay khổ sở ra sao trong tương lai thigrave chuacuteng ta

mới hoạch định vagrave lo lắng cho tương lai của chuacuteng Chuacuteng

ta phải lagravem vigrave traacutech nhiệm vagrave vigrave mọi sự ldquotốt đẹp hơnrdquo cho

tương lai

Vigrave yacute nghĩa cứu caacutenh theo lyacute nhacircn-quả nagravey coacute thể lagravem an

ủi lograveng người hiện tại như vậy necircn những người theo Phật

thường hay noacutei với nhau rằng ldquoNếu bạn muốn biết kiếp

sống trước đacircy của migravenh hatildey nhigraven vagraveo kiếp nagravey của bạn

Nếu bạn muốn biết kiếp sau của migravenh hatildey nhigraven vagraveo kiếp

nagravey của bạnrdquo

Kiếp nagravey lagrave kết quả của những gigrave trong kiếp trước bạn đatilde

lagravem Kiếp sau lagrave kết quả của những gigrave bạn đatilde lagravem trong kiếp

nagravey

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 91

Hiện tại lagrave con của quaacute khứ vagrave lagrave mẹ của tương lai Nếu

coacute những bậc cha mẹ tốt trong hiện tại thigrave coacute thể coacute một đời

sống tinh thần vagrave vật chất phuacutec lagravenh cho con caacutei trong tương

lai Đời sống của chiacutenh chuacuteng ta ở kiếp nagraveo ở giacircy phuacutet

nagraveo ở nơi đacircu cũng mang bản chất tương tự như vậy

(5) Coacute bằng chứng khoa học nagraveo chứng tỏ coacute sự taacutei sinh

Coacute rất nhiều trường hợp nghiecircn cứu đatilde chứng minh nhiều

người lớn vagrave trẻ em đatilde nhớ lại kiếp trước của migravenh Cũng

coacute rất nhiều trường hợp tuy khocircng thocircng qua nghiecircn cứu

khoa học nhưng mang tiacutenh giai thoại được thuật lại bởi rất

nhiều người vagrave nguồn tin đaacuteng tocircn trọng ở những nước

phương Đocircng

Phương Đocircng vagrave phương Tacircy ngagravey nay vẫn liecircn tục

nghiecircn cứu về sự hồi nhớ kiếp quaacute khứmdashĐoacute lagrave bằng chứng

chứng minh coacute sự ldquotaacutei sinhrdquo

Viacute dụ Carol Bowman người chủ xướng một trung tacircm

khoa học vagrave diễn đagraven rất lớn mang tecircn ldquoTrung Tacircm Nghiecircn

Cứu Tiền Kiếp Ở Trẻ Emrdquo (wwwchildpastlivesorg) đatilde viết

một quyển saacutech về nhiều đứa trẻ đatilde coacute khả năng nhớ lại

kiếp quaacute khứ của migravenh Đoacute khocircng phải lagrave những quyển saacutech

về đề tagravei tocircn giaacuteo hay tacircm linh magrave lagrave saacutech về nghiecircn cứu

khoa học dựa vagraveo những cocircng trigravenh nghiecircn cứu cocircng phu

trecircn hagraveng trăm đứa trẻ

Giaacuteo sư Ian Stevenson lagrave giaacutem đốc Khoa Nghiecircn Cứu

Cảm Nhận ở đại học University of Virginia Hoa Kỳ đatilde thực

hiện rất nhiều nghiecircn cứu hagraven lacircm vagrave khoa học hơn 3000

người coacute khả năng nhớ lại kiếp trước của migravenh

(wwwmedicine virginiaEduclinical)

92 Con đường của chuacuteng ta

Một số những nhagrave khoa học rất nổi tiếng trong việc

nghiecircn cứu đề tagravei con người hồi nhớ lại tiền kiếp magrave bạn coacute

thể tham khảo như lagrave

Tiến sĩ Jim Tucker

(wwwenlightennextorgmagazinebiosjim-tucker)

Tiến sĩ Raymond Moody (wwwlifeafterlifecom)

Thomas Shroder (wwwbookssimonandschustercom)

Đoacute lagrave những cocircng trigravenh nghiecircn cứu đầy thuacute vị vagrave những

bằng chứng đầy thuyết phục magrave ai cũng necircn quan tacircm

Hagraveng ngagraven kết quả hiện đại vagrave khoa học như vậy chứ chưa

cần tiacutenh hagraveng ngagraven hiện tượng được chứng kiến được ở

những xứ sở khaacutec đatilde chứng minh sự coacute-thật của những kiếp

sống trước của những người đang sống trong hiện tại Noacutei

caacutech khaacutec khoa học đatilde chứng minh rằng coacute sự taacutei sinh

Henry Ford người saacuteng lập Hatildeng xe hơi Ford

Cocircng việc lagrave vocirc dụng nếu chuacuteng ta khocircng thể dugraveng

kinh nghiệm đoacute trong kiếp sống khaacutec

Thiecircn tagravei lagrave kết quả của những kinh nghiệm lacircu dagravei

trong nhiều kiếp quaacute khứ

Về điều nagravey tocirci luocircn chắc chắn chuacuteng ta đang ở đacircy vigrave

một mục điacutech

Chuacuteng ta sẽ liecircn tục Tacircm triacute vagrave kyacute ức chuacuteng lagrave bất

diệtrdquo

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 93

(6) Phật giaacuteo coacute macircu thuẫn vagrave xung đột với khoa học hiện

đại khocircng

Trong tất cả những tocircn giaacuteo thigrave giaacuteo lyacute Phật giaacuteo dường

như khocircng coacute xung đột đaacuteng kể nagraveo với những khaacutem phaacute vagrave

phaacutet minh của khoa học Phật giaacuteo cũng khocircng tạo ra những

thần thaacutenh biacute ẩn hay những thế lực siecircu nhiecircn nagraveo để giải

thiacutech những trật tự vagrave nguyecircn lyacute vận hagravenh của thế giới

Khoa học chứng minh vagrave chủ trương theo học thuyết

Tiến Hoacutea thigrave cũng hoagraven toagraven giống như học thuyết Vocirc

Thường của Phật giaacuteo Tương tự vậy cugraveng với những bằng

chứng hoacutea thạch vagrave caacutech tiacutenh tuổi carbon về địa chất học

khảo cổ học hiện đại đatilde coacute thể tiacutenh được tuổi của traacutei đất

khoảng 45 tỷ năm (httpviwikipediaorgtuổi traacutei đất)

Khaacutem phaacute nagravey cũng giống với những lời giảng của Đức

Phật về tuổi traacutei đất lagrave một đại kiếp (eon) tức lagrave một khoảng

thời gian gần như khocircng thể đếm được như vậy

Đặc biệt caacutech tiacutenh vagrave khaacutei niệm thời gian của Đức Phật

trong mối tương quan với vũ trụ hầu như rất đuacuteng với khoa

học hiện đại Phật giaacuteo đưa ra caacutech tiacutenh thời gian của vũ trụ

theo đại kiếp (kappa) tức những khoảng thời gian khocircng thể

nagraveo đếm được Để giải thiacutech những quatildeng thời gian đoacute Đức

Phật đatilde dugraveng viacute dụ lagrave nếu lấy một miếng vải lụa rồi mỗi

một trăm năm (100 năm) đến lau chugravei một traacutei nuacutei một lần

Cho đến khi nagraveo traacutei nuacutei đoacute bị chugravei mograven hết thigrave khoảng thời

gian đoacute coacute thể gọi lagrave một đại kiếp (kappa) Thuyết vũ trụ

nagravey của Phật giaacuteo gần giống với caacutech tiacutenh của khoa học

Khoa học tiacutenh rằng tuổi của vũ trụ lagrave vagraveo khoảng 137 tỷ

năm một khoảng thời gian chuacuteng ta khocircng bao giờ ngồi

đếm hết được Nếu chuacuteng ta chỉ ngồi đếm liecircn tục từ 1 cho

94 Con đường của chuacuteng ta

đến con số 137 tỷ đoacute thigrave chắc cuộc đời của chuacuteng ta cũng

đatilde đi qua rồi (httpviwikipedia org Tuổi vũ trụ)

Đức Phật cũng đatilde noacutei nhiều về vũ trụ chẳng hạn vũ trụ

bao gồm vocirc vagraven những vigrave sao vagrave hệ Thiecircn Hagrave vagrave thế giới

của chuacuteng ta chỉ lagrave một hạt bụi so với vũ trụ vocirc biecircn đoacute Vagraveo

thời hiện đại nhờ vagraveo khoa học vũ trụ thiecircn văn học vệ

tinh vagrave những kiacutenh viễn vọng chuacuteng ta hoagraven toagraven coacute thể

quan saacutet hagraveng tỷ tỷ vigrave sao vagrave hagraveng tỷ hệ Ngacircn Hagrave trong vũ

trụ

Đức Phật cũng khocircng bao giờ noacutei traacutei đất hay thế giới của

chuacuteng ta được tạo ra bởi một thaacutenh thần hay một đấng saacuteng

tạo nagraveo vagrave con người cũng khocircng được tạo ra bởi đấng saacuteng

tạo đoacute Điều đoacute cho thấy rằng caacutech đacircy hơn 2550 năm Đức

Phật đatilde quan saacutet vagrave miecircu tả đuacuteng đắn về vũ trụ cũng như vị

triacute của traacutei đất trong vũ trụ

Một điều thuacute vị hơn lagrave Đức Phật đatilde mocirc tả vũ trụ luocircn co

giatilden vagrave những chu kỳ co giatilden keacuteo dagravei trong khoảng thời

gian dagravei bằng cả một đại kiếp Điều nagravey đuacuteng như lời tiecircn

đoaacuten cho Học Thuyết Vũ Trụ Dao Động đatilde được chứng

minh sau 2500 năm

Một viacute dụ khaacutec trong một bagravei thuyết giảng (kinh) Đức

Phật cầm ly nước trong tay vagrave bảo rằng coacute vocirc số chuacuteng sinh

vi trugraveng đang ở trong ly nước Lagrave một khoảng thời gian thật

dagravei kể từ luacutec đoacute dường như khocircng mấy ai hiểu gigrave về lời dạy

đoacute của Phật cho đến sau nagravey vagrave hocircm nay chuacuteng ta coacute thể

nhigraven qua kiacutenh hiển vi vagrave thấy được vocirc số vi trugraveng trong bất

kỳ một ly nước latilde tự nhiecircn nagraveo

Viacute dụ mới caacutech đacircy khoảng một thế kỷ khi con người đatilde

tigravem dược caacutech noacutei chuyện với nhau được qua những ống

nghe điện thoại khi ở caacutech xa nhau hagraveng ngagraven dặm rồi caacutech

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 95

đacircy vagravei chục năm chuacuteng ta coacute thể chuyển qua khocircng gian vocirc

tận nguyecircn vẹn chữ viết vagrave kyacute tecircn vagrave coacute thể gửi higravenh ảnh

của chuacuteng ta từ một caacutei maacutey faxcho đến hơn mười năm

nay vagrave chuacuteng ta đatilde coacute thể nhigraven thấy nhau khi noacutei chuyện

gửi tất cả higravenh ảnh của một buổi sinh nhật trong vograveng vagravei

chục giacircy qua khocircng gian để đến nửa vograveng traacutei đất becircn

kiahellipĐoacute lagrave những điều magrave thời xa xưa khocircng ai coacute thể

tưởng tượng ra nổi nhưng những điều Phật đatilde noacutei luacutec đoacute

người ta khocircng thể hiểu được nếu họ khocircng phải lagrave một bậc

thaacutenh nhacircn giaacutec ngộ

Cograven rất nhiều điều Đức Phật đatilde noacutei magrave cho đến hocircm nay

khoa học vẫn chưa khaacutem phaacute vagrave kiểm chứng hết Khocircng

biết chuacuteng ta coacute may mắn cograven sống đến khi nagraveo hoặc coacute

may mắn được taacutei sinh trở lại cotildei người đaacuteng nhớ nagravey để

chuacuteng ta coacute thể được tiếp tục chứng kiến những phaacutet minh

vagrave khaacutem phaacute mới magrave con người sẽ tigravem ra nữa Nhưng chắc

chắn những khaacutem phaacute đoacute khocircng coacute gigrave lagrave biacute ẩn khaacutec với

những quy luật vận hagravenh của tự nhiecircn magrave Đức Phật đatilde từng

thuyết giảng

Vậy thigrave tại sao ngagravey xưa cho đến tận bacircy giờ vẫn cograven rất

nhiều người khocircng tin những cacircu chuyện của Đức Phật về

thế giới vagrave vũ trụ về những cotildei taacutei-sinh hiện hữu khaacutec của

chuacuteng sinh magrave họ cứ matildei đi thecircu dệt những chuyện hoang

đường đầy magraveu sắc thần thoại vagrave phi khoa học về Đức Phật

William Shakespeare trong taacutec phẩm Hamlet

Nagravey Horatio cograven nhiều thứ trecircn cotildei trời vagrave traacutei đất

hơn những điều ocircng mơ thấy trong triết học của ocircng

96 Con đường của chuacuteng ta

(7) Vigrave sao Phật giaacuteo khocircng coacute niềm tin vagraveo Đấng Saacuteng

Tạo tối cao saacuteng tạo ra thế giới vũ trụ

Phật giaacuteo coacute xu hướng khaacute ldquothực tiễnrdquo trong những vấn

đề đoacute vagrave khocircng tin vagraveo những biacute ẩn saacuteng tạo vagrave cũng khocircng

chấp nhạn giả thuyết vũ trụ bắt nguồn từ ldquotrứng vũ trụrdquo hay

được tạo ra bởi một lsquovị thần coacute chogravem racircu dagravei trắngrsquo

Nếu bạn nghĩ rằng coacute một đấng saacuteng tạo tagravei tigravenh tạo ra cả

vũ trụ vagrave thế giới vậy ai tạo ra đấng saacuteng tạo tagravei tigravenh đoacute Vagrave

nếu đấng saacuteng tạo đoacute đatilde luocircn luocircn tồn tại vậy liệu vũ trụ

cũng đatilde luocircn luocircn tồn tại hay khocircng

Noacutei chung Phật giaacuteo khocircng tin vagraveo những đấng saacuteng tạo

toagraven năng như vậy Chẳng hạn như nếu một đấng saacuteng tạo

đatilde tạo ra vũ trụ đatilde tạo ra con người vậy tại sao khocircng tạo

ra những con người giống nhau cugraveng hạnh phuacutec như nhau

magrave lại tạo ra người aacutec người hiền người lagravem ra tội lỗi vagrave

phải bị higravenh phạt xuống địa ngục lsquovĩnh viễnrsquo trong cảnh đầu

rơi maacuteu chảy như vậy

Cứ cho nếu con người khocircng được đấng saacuteng tạo tạo ra

thigrave cũng chẳng lagrave gigrave cả Những đấng saacuteng tạo theo quan

điểm tocircn giaacuteo của nhiều tocircn giaacuteo thigrave lagrave đấng saacuteng tạo với

đầy lograveng baacutec aacutei thương yecircu muocircn loagravei Đấng saacuteng tạo đatilde

tạo ra vagrave biết trước coacute thiecircn đường hạnh phuacutec vagrave địa ngục

kinh khủng Vậy sao đấng saacuteng tạo lại tạo ra những con

người lagravem necircn tội lỗi để rồi bị đọa đagravey xuống địa ngục kinh

khủng đoacute - Để lagravem gigrave Tại sao đấng saacuteng tạo coacute luacutec lại đầy

lograveng baacutec aacutei thương yecircu muocircn loagravei coacute luacutec lại tạo ra địa

ngục rồi tạo ra con người gacircy necircn tội lỗi vagrave bị higravenh phạt

một caacutech bất cocircng khocircng thương xoacutet ở địa ngục đoacute

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 97

Đức Phật đatilde khuyecircn dạy khocircng necircn tin theo những điều

do giaacuteo điều do kinh kệ do truyền thống hay do những suy

đoaacuten tưởng tượng vigrave nếu tin như vậy sẽ chẳng mang lại lợi

iacutech gigrave

Đức Phật khuyecircn rằng đừng bao giờ cố gắng tigravem hiểu

những cacircu hỏi siecircu higravenh như vậy chẳng hạn như Ai tạo ra

thế giới nagravey Thế giới nagravey coacute tồn tại matildei matildei hay khocircng

Trong cacircu chuyện về một người bị diacutenh mũi tecircn độc khocircng

lo việc ruacutet mũi tecircn ra để cứu lấy mạng sống của migravenh magrave

cứ lo hỏi những cacircu hỏi vocirc iacutech như Ai đatilde bắn mũi tecircn đoacute

Tecircn họ hắn lagrave gigrave Hắn lagravem nghề gigrave Vigrave sao vagrave vigrave saohellipthigrave

người đoacute coacute thể chết trước khi nghe được cacircu trả lời Caacutech

tốt nhất lagrave hatildey để thầy thuốc ruacutet mũi tecircn ra vagrave băng boacute thuốc

thang vagrave cứu lấy mạng sống của migravenh Những cacircu hỏi đoacute

khocircng giuacutep iacutech gigrave cho việc cứu nguy mạng sống của migravenh

Yacute Đức Phật khuyecircn dạy rằng cuộc sống trecircn thế gian thật

lagrave vocirc thường vagrave ngắn ngủi necircn chuacuteng ta hatildey tập trung vagraveo

những vấn đề ldquothực tếrdquo lagrave lagravem sao để bớt Khổ để giải thoaacutet

được khỏi Khổhellip trước khi những vocirc thường đến vagraveo một

ngagravey khocircng hẹn trước trước khi chuacuteng ta coacute thể nghe được

những cacircu trả lời về những vấn đề siecircu phagravem siecircu nhiecircn đoacute

Chuacuteng ta hatildey necircn tu tập để mau đạt đến những triacute tuệ giải

thoaacutet Khi chuacuteng ta đạt được loại triacute tuệ giải thoaacutet đoacute chuacuteng

ta sẽ tự nhiecircn thấy biết tất cả những cacircu trả lời về những vấn

đề cao siecircu đoacute

(8) Vậy Phật giaacuteo coacute lsquothugrave gheacutetrsquo hay lsquođe dọarsquo những người

khocircng theo đạo Phật sẽ bị higravenh phạt hay bị đọa vagraveo địa

ngục hay khocircng

98 Con đường của chuacuteng ta

Chắc chắn lagrave khocircng phải rồi Đạo Phật khocircng chủ trương

theo kiểu cơ chế thưởng phạt vagrave địa ngục vĩnh viễn

Phật giaacuteo chủ trương rằng những quy luật về Nghiệp luật

nhacircn-quả đều aacutep dụng cho tất cả mọi người Khocircng phải lagrave

Phật tử thigrave được ưu aacutei cograven khocircng phải Phật tử thigrave bị xử

Khocircng phải vậy mọi người đều nhận latildenh những hậu quả

tốt xấu tugravey theo Nghiệp của migravenh

Phật giaacuteo khocircng phải giống những tocircn giaacuteo khaacutec lagrave sẽ

trừng phạt con người khi họ chọn theo tocircn giaacuteo khaacutec Thời

nay những higravenh phạt dagravenh cho những người gọi lagrave lsquongoại

đạorsquo hoặc cho những kẻ bỏ đạo đi theo tocircn giaacuteo khaacutec đatilde bị

nghiecircm cấm Tất cả mọi người trecircn traacutei đất đều được bảo vệ

được tocircn trọng để lựa chọn tiacuten ngưỡng cho migravenh Đoacute lagrave

nhacircn quyền như đatilde được ghi rotilde trong Hiến Chương của

Liecircn Hiệp Quốc (Điều 18) Việc trừng phạt mang tiacutenh tocircn

giaacuteo đatilde bị cấm ở hầu hết những nước văn minh trecircn thế giới

nagravey Những người soạn thảo vagrave quyết định Hiến Chương

tiến bộ nagravey cũng lagrave những người từ những tocircn giaacuteo ldquohữu

thầnrdquo khaacutec nhau Vậy khocircng lẽ coacute đấng saacuteng tạo nagraveo magrave lại

thiếu văn minh như vậy Cograven trừng phạt hay đagravey đọa tiacuten đồ

của migravenh chỉ vigrave họ từ bỏ tocircn giaacuteo hoặc vigrave họ chuyển qua tocircn

giaacuteo khaacutec

Phật giaacuteo thigrave chưa bao giờ liecircn quan đến yacute tưởng nagravey

Đạo Phật khocircng coacute chủ trương iacutech kỷ hay trừng phạt bất kỳ

ai vigrave bất kỳ lyacute do tocircn giaacuteo ngay cả việc khocircng tin vagraveo Đức

Phật

Nếu đấng saacuteng tạo lagrave một người tạo ra muocircn loagravei vagrave loagravei

người thigrave tại sao đấng saacuteng tạo coacute thể giaacuteng một người

xuống địa ngục để bị đọa đagravey nấu chảy matildei matildei ở đoacute Bạn

coacute bao giờ đốt một diecircm quẹt dưới lograveng bagraven tay vagrave chịu

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 99

được sự noacuteng chaacutey của ngọn lửa khocircng Vậy sao bạn coacute thể

đốt bagraven tay của người khaacutec matildei matildei để người ta kecircu rống

trong đau đớn như vậy

Vagrave giả sử bạn lagrave đấng saacuteng tạo coacute đầy đủ quyền năng để

dừng lại việc thiecircu đốt đoacute liệu bạn coacute necircn dừng lại khocircng

hay vẫn tiếp tục nhigraven người khaacutec đau đớn như vậy

Đức Phật chủ trương tự do tư tưởng Người đatilde chưa bao

giờ yecircu cầu bất cứ ai phải tin theo giaacuteo lyacute của Người Đức

Phật cograven cho rằng khocircng phải bất cứ ai cũng hiểu được giaacuteo

lyacute của Phật vigrave những căn cơ khaacutec nhau của mọi người cho

necircn mọi người đều coacute thể chọn con đường thiacutech hợp nhất

cho migravenh

Phật giaacuteo khocircng phải lagrave một tocircn giaacuteo của giaacuteo điều vagrave

thưởng phạt magrave Phật giaacuteo mong muốn đưa đến cho mọi

người sự hiểu biết vagrave ldquothấyrdquo rotilde những lẽ thật chacircn lyacute của

cuộc đời vagrave thế giới rồi tự mọi người chọn caacutech sống thiacutech

hợp cho migravenh để traacutenh bỏ những đau Khổ trong cuộc đời

Nhagrave baacutec học Albert Einstein

ldquoTocirci khocircng thể tưởng tượng một Thượng đế kẻ tưởng

thưởng vagrave trừng phạt những tạo vật của migravenhhellip

ldquoTocircn giaacuteo của tương lai sẽ lagrave tocircn giaacuteo về vũ trụ Noacute

phải vượt quaacute một đấng thượng đế caacute nhacircn vagrave traacutenh bỏ

giaacuteo điều cugraveng lyacute thuyết thần học Bao trugravem cả hai mặt

tự nhiecircn vagrave tacircm linh noacute phải được dựa trecircn cảm quan

tocircn giaacuteo coacute được từ kinh nghiệm về mọi sự vật tự nhiecircn

100 Con đường của chuacuteng ta

vagrave tacircm linh như lagrave caacutech kết hợp đuacuteng nghĩa nhất Phật

giaacuteo sẽ trả lời được yacute nghĩa nagravey

ldquoNếu coacute một tocircn giaacuteo nagraveo coacute thể đương đầu với những

nhu cầu khoa học hiện đại thigrave đoacute lagrave Phật giaacuteo Phật

giaacuteo khocircng cần xeacutet lại quan điểm của migravenh để cập nhật

với những khaacutem phaacute mới của khoa học Phật giaacuteo

khocircng cần phải từ bỏ quan điểm của migravenh để xu hướng

theo khoa học bởi vigrave Phật giaacuteo bao trugravem cả khoa học

cũng như vượt qua khoa họcrdquo

(9) Phương phaacutep ldquoThiềnrdquo coacute tạo những tacircm niệm xấu aacutec

hay khocircng theo như một số người vẫn bagraven taacuten magrave khocircng

giải thiacutech

Thiền đatilde được thực hagravenh vagrave phaacutet triển bằng nhiều higravenh

thức khaacutec nhau vagrave nhiều nền văn hoacutea khaacutec nhau trong suốt

mấy ngagraven năm qua Ngagravey nay thiền tập được thực hiện trecircn

khắp thế giới đặc biệt phaacutet triển mạnh ở những nước

phương Tacircy

Rất nhiều cocircng ty doanh nghiệp đatilde gửi nhacircn viecircn của

migravenh đến thiền tập ở những khoacutea thiền Họ nhận ra rằng

thiền mang lại rất nhiều lợi iacutech lagravem cho tacircm an định vagrave tacircm

trong sạch vagrave giuacutep cho việc kiểm soaacutet những aacutep lực cocircng

việc stress nỗi đau bức xuacutec vagrave những cơn giận

Những nhagrave thần kinh học thuộc Trường Y Khoa của đại

học University of Massachusetts bằng caacutech nghiecircn cứu

soacuteng natildeo của những người hagravenh thiền đatilde cho thấy kết luận

rằng natildeo của họ an bigravenh vagrave tĩnh lặng hơn natildeo của những

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 101

người khocircng hagravenh thiền (wwwpsychologytodaycom

articles200304the-benefits-meditation)

Những nhagrave nghiecircn cứu của Trung Tacircm Y Khoa San

Francisco thuộc đại học University of California cũng đatilde

kết luận rằng nhờ vagraveo thiền tập những người theo Phật giaacuteo

thực sự hạnh phuacutec vagrave bigravenh tĩnh hơn những người khaacutec

(wwwnewsbbccouk2hihealth3047291stm)

Một số người khocircng taacuten đồng việc hagravenh thiền vigrave những

nỗi sợ vocirc lyacute Điều đoacute lagrave hoagraven toagraven sai traacutei ngay cả đơn

thuần về mặt khoa học y học

(10) Phải chăng những cacircu chuyện về những điều thần

diệu về năng lực thần thocircng của Đức Phật lagrave coacute thật

Theo Phật giaacuteo mọi điều đều coacute thể xảy ra theo tiến

trigravenh khoa học vagrave nhacircn quả

Một số năng lực của Tacircm coacute thể tạo ra những kỳ cocircng

hay những điều thần diệu khoacute magrave giải thiacutech được bằng tri

kiến bigravenh thường của người phagravem tục cograven đầy vocirc minh vagrave ocirc

nhiễm như chuacuteng ta

Đuacuteng lagrave trong kinh điển coacute ghi lại một số điều thần diệu

vagrave năng lực thần thocircng magrave Đức Phật đatilde thể hiện trong một

vagravei lần để chinh phục đạo đức của những người ngoại đạo

quaacute khiacutech Tuy nhiecircn Đức Phật chưa bao giờ noacutei nhiều về

những năng lực nagravey hay chỉ dạy cho ai về thần thocircng như lagrave

một giaacuteo lyacute cần thiết

102 Con đường của chuacuteng ta

Cograven một số cacircu chuyện khaacutec về năng lực thần thocircng của

Đức Phật lịch sử coacute lẽ do một số tu sĩ cổ xưa đatilde phoacuteng đại

thecircu dệt thecircm iacutet nhiều vigrave sự sugraveng kiacutenh cao độ dagravenh cho Đức

Phật vagrave vigrave mục điacutech tạo ra những higravenh ảnh cao siecircu của Đức

Phật để saacutenh với những higravenh ảnh huyền thoại biacute ẩn của tocircn

giaacuteo hữu thần khaacutec vagraveo thời cổ xưa đoacute (như Hindu giaacuteo)

Phật giaacuteo khocircng khuyến khiacutech sự đề cao hay niềm tin mugrave

quaacuteng vagraveo những điều thần diệu những bugravea pheacutep hay về

một Đức Phật đầy huyền thuật vagrave thần thocircng biacute ẩn như vậy

Đức Phật khocircng chủ trương pheacutep thuật hay thần thocircng biến

hoacutea lagrave một trong những caacutech thức tu hagravenh nagraveo cả

Chiacutenh Đức Phật đatilde dạy rằng bất kỳ thần thocircng biến hoacutea

nagraveo cho dugrave coacute thật đi nữa thigrave cũng khocircng hề quan trọng

Điều quan trọng lagrave thực hagravenh con đường Đạo magrave Đức Phật

đatilde hướng dẫn bởi vigrave chỉ coacute con đường đoacute mới giải thoaacutet

con người khỏi mọi khổ đau vagrave phiền natildeo magrave thocirci

(11) Những người đồng tiacutenh luyến aacutei coacute thể lagrave Phật tử hay

khocircng

Xu hướng tigravenh dục của mọi người lagrave khocircng liecircn quan vagrave

khocircng phải lagrave yếu tố quan trọng gigrave trong Phật giaacuteo hết

Đồng tiacutenh luyến aacutei lagrave xu hướng tigravenh dục tự nhiecircn của một

người vagrave coacute lẽ đoacute khocircng phải lagrave một dạng phạm giới về đạo

đức như lagrave một hagravenh động tagrave dacircm (giới thứ tư trong ldquoNăm

Giớirdquo)

Nếu bạn thắc mắc những người theo đạo Phật coacute thể sẽ

hỏi lại như vầy ldquoAi tốt hơn ai một người đồng tiacutenh chiacutenh

trực hiền hogravea hay một người tigravenh dục khaacutec phaacutei magrave vocirc

lương tacircm gian traacuterdquo

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 103

Theo Đức Phật đạo đức vagrave phẩm hạnh của một người

khocircng phụ thuộc vagraveo tocircn giaacuteo của họ Dugrave những người coacute

đang theo đạo Phật hay khocircng thigrave họ vẫn lagrave người tốt khi họ

lagrave người tốt Vagrave tất cả mọi người đều coacute thể tham gia vagraveo

Phật giaacuteo nếu họ tigravem hiểu vagrave thấy đạo Phật lagrave coacute lyacute vagrave thiacutech

hợp cho việc tu tập để đem lại sự bigravenh an vagrave giải thoaacutet cho

họ Dugrave cho họ khocircng theo đạo Phật một caacutech chiacutenh thức

nhưng nếu họ sống một đời với đạo đức tốt đẹp thigrave họ cũng

đatilde lagrave những Phật tử rồi theo yacute nghĩa của Phật giaacuteo

(12) Huacutet thuốc laacute lagrave ngược với đạo Phật

Noacutei một caacutech chiacutenh thức thigrave Phật giaacuteo khocircng xem việc

huacutet thuốc laacute lagrave sai traacutei về mặt đạo đức

Tuy nhiecircn rất nhiều những Phật tử vagrave tu sĩ Phật giaacuteo

nghiecircm tuacutec vagrave gương mẫu đều khocircng huacutet thuốc laacute vagrave họ

thường khuyến khiacutech việc từ bỏ thuốc laacute

Bởi vigrave huacutet thuốc laacute coacute rất nhiều điều nguy hại cho bản

thacircn Những người ldquotu thiềnrdquo khocircng necircn huacutet thuốc laacute vigrave huacutet

thuốc laacute lagrave lagravem cho thần kinh vagrave tacircm triacute luocircn luocircn bị hồi

hộp kiacutech thiacutech trong khi việc thiền định lagrave việc lagravem cho

tacircm tĩnh lặng vagrave tập trung Hơn nữa huacutet thuốc laacute lagrave lagravem cho

hệ hocirc hấp hoạt động khocircng tốt hơi-thở sẽ khoacute khăn ngắn

dagravei ngộp thở vigrave thuốc laacute lagravem hại phổi vagrave hệ tim mạch lagravem

sức khỏe khocircng tốt tất cả đều cản trở cho việc hagravenh thiền

Cho dugrave những tăng sĩ khocircng tu theo phương phaacutep thiền thigrave

họ cũng khocircng necircn huacutet thuốc laacute vigrave điều đoacute cũng tạo ra

những higravenh ảnh khocircng đẹp ở những nơi chugravea chiền vagrave trước

mắt những Phật tử Nhưng sự thật thigrave thời nay coacute rất nhiều

thầy tu theo phaacutep mocircn Tịnh Độ ở Việt nam lagrave những người

huacutet thuốc laacute thường xuyecircn

104 Con đường của chuacuteng ta

Một vấn đề nữa của huacutet thuốc laacute cũng giống như việc

uống rượu vagrave dugraveng chất độc hại do lagrave gacircy ghiền Huacutet thuốc

coacute thể biến thagravenh một dạng thegravem muốn liecircn tục hagraveng ngagravey

vigrave tiacutenh chất gacircy ghiền vagrave lagravem cho người huacutet thuốc luocircn luocircn

phụ thuộc vagraveo noacute

Một vấn đề quan trọng nữa lagrave việc huacutet thuốc laacute vừa gacircy

hại cho bản thacircn migravenh vừa ảnh hưởng vagrave gacircy hại đến những

người hiacutet thở xung quanh họ trở thagravenh những người huacutet

thuốc laacute ldquobị độngrdquo trở thagravenh những nạn nhacircn của người huacutet

thuốc Magrave như Đức Phật đatilde noacutei những việc gigrave migravenh lagravem magrave

gacircy hại cho bản thacircn migravenh vagrave những người khaacutec thigrave đoacute

khocircng phải lagrave một hagravenh động tốt thiện Vagrave vigrave vậy chuacuteng ta

cần necircn traacutenh bỏ

Cũng chiacutenh vigrave lyacute do gacircy nguy hại cho migravenh vagrave mọi

người nhiều nước văn minh trecircn thế giới đatilde hạn chế việc

huacutet thuốc vagrave việc huacutet thuốc cũng bị nghiecircm cấm ở những

nơi cocircng cộng

Từ những điều nagravey chuacuteng ta coacute thể hiểu rằng Phật giaacuteo

coacute lẽ khocircng taacuten đồng với việc huacutet thuốc laacute vagrave coacute lẽ khocircng

xem việc huacutet thuốc lagrave thaacutei độ hay hagravenh động tiacutech cực vagrave tốt

lagravenh trong cuộc sống

(13) Phật giaacuteo dạy chuacuteng ta necircn luocircn luocircn hagravei lograveng với

mọi thứ migravenh coacute Tuy nhiecircn đa số mọi người đều coacute tham

vọng lagravem việc nhiều hơn để coacute thu nhập nhiều hơn vagrave

cũng coacute tham vọng tạo cuộc sống sung tuacutec hơn cho gia

đigravenh Vậy lagravem sao hogravea giải vấn đề nagravey

Đacircy lagrave một cacircu hỏi hay Đuacuteng lagrave Đạo Phật khuyecircn dạy

mọi người hatildey biết hagravei lograveng biết hạnh phuacutec với những gigrave

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 105

migravenh coacute được đừng quaacute tham lam đừng quaacute tham muốn magrave

dẫn đến thất vọng bất hạnh vagrave khổ sở

Tuy nhiecircn Đạo Phật vẫn mở ra cho mọi người sự tự do

chọn lựa phương caacutech vagrave con đường nagraveo đem lại nhiều an

lagravenh vagrave hạnh phuacutec nhất cho migravenh miễn sao bạn đừng quaacute đi

về cực đoan Vigrave vậy đạo Phật đatilde chủ trương vagrave khuyến

khiacutech ldquoCon Đường Trung Đạordquo Trung đạo nghĩa lagrave sao

Nghĩa lagrave (a) bạn đừng quaacute tham vọng đến nỗi coacute khả

năng gacircy phương hại đến quyền lợi của người khaacutec trong

khi migravenh nỗ lực để đạt được mục điacutech đoacute của migravenh Vagrave bạn

(b) cũng khocircng necircn quaacute hagravei lograveng với hoagraven cảnh của migravenh

nếu cograven phấn đấu được để cải thiện đời sống tinh thần vagrave

vật chất cho chiacutenh migravenh vagrave gia đigravenh thigrave hatildey cố gắng nỗ lực

trong phạm vi khả năng của migravenh đừng quaacute rụt regrave một caacutech

tiecircu cực nhưng cũng đừng quaacute tham vọng một caacutech quaacute

đaacuteng Tức lagrave traacutenh hai cực đoan Đoacute lagrave yacute nghĩa của con

đường trung đạo

Viacute dụ vigrave tham muốn được thăng cấp hay được tăng

lương magrave migravenh phải dugraveng nhiều caacutech hay thủ đoạn khocircng

tốt để đạt được mục điacutech lagravem phương hại đến đồng nghiệp

vagrave người khaacutec thigrave điều đoacute lagrave khocircng đuacuteng với đạo Phật

(Những thực tại ldquokhocircng đẹprdquo trong viacute dụ nagravey lagrave rất phổ

biến trong nhiều nơi cocircng sở hiện nay Một số đồng nghiệp

vagrave đối taacutec của tocirci trước đacircy từ Trung Quốc Nam Triều Tiecircn

vagrave nhiều nước Acircu Mỹ cũng tacircm sự rằng việc nagravey lagrave khaacute phổ

biến ở đất nước họ Tuy nhiecircn cũng theo yacute họ tigravenh trạng

nagravey ở những nước Acircu Mỹ coacute vẻ iacutet hơn sơ với ở những nước

Đocircng Aacute)

Hay vigrave muốn coacute thật nhiều tiền necircn bạn dagravenh hết thời

gian lagravem thecircm ngoagravei giờ coi nhẹ những thời gian hay

106 Con đường của chuacuteng ta

những việc dagravenh cho gia đigravenh vợ chồng con caacutei cha mẹ

anh chị emhellipĐiều đoacute về lacircu về dagravei sẽ lagravem tổn hại tigravenh cảm

của gia đigravenh đối với migravenh điều đoacute lagrave khocircng coacute lợi cho migravenh

vagrave gia đigravenh

Noacutei cho cugraveng những tham vọng vagrave sự bằng lograveng phải

necircn được cacircn bằng theo đuacuteng hoagraven cảnh năng lực vagrave những

nhu cầu được ưu tiecircn theo thứ tự của migravenh Viacute dụ thời gian

đi chăm soacutec cha mẹ ở bệnh viện sau giờ lagravem việc necircn được

ưu tiecircn hơn lagrave thời gian dagravenh cho việc lagravem thecircm ngoagravei giờ

để tăng thecircm mức độ thu nhập Cha mẹ cagraveng ngagravey cagraveng gần

đất xa trời chứ họ khocircng chờ cho bạn coacute đủ thu nhập để đến

chăm soacutec họ Nguyecircn tắc vẫn vậy Dugrave bạn coacute tham vọng

tiacutech cực đến đacircu thigrave luocircn luocircn suy nghĩ chiacutenh chắn rằng

ldquoNhững gigrave lagravem magrave khocircng coacute lợi cho migravenh hay người khaacutec

hay cả hai thigrave migravenh necircn traacutenh Những gigrave (tham vọng) nagraveo

nếu migravenh lagravem thigrave mang lại lợi iacutech cho migravenh vagrave cũng khocircng

lagravem tổn hại cho người khaacutec thigrave migravenh coacute thể lagravemrdquo

Sự chấp nhận bằng lograveng với mọi điều mọi hoagraven cảnh

cũng necircn dựa vagraveo nguyecircn tắc trung đạo nagravey

(14)Việc ăn chay lagrave bắt buộc đối với những Phật tử

Theo Đạo Phật đặc biệt lagrave Phật giaacuteo Nguyecircn thủy thigrave

việc ăn chay hay khocircng lagrave hoagraven toagraven phụ thuộc vagraveo caacute nhacircn

của mỗi người Phật giaacuteo khocircng nhấn mạnh vagraveo sự thanh

tịnh vagrave thanh khiết của thức ăn magrave nhấn mạnh vagraveo sự

thanh tịnh vagrave trong sạch của Tacircm

Đacircy lagrave một trong những vấn đề thường được bagraven catildei bạn

cần tigravem hiểu kỹ tại sao Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy thigrave noacutei như

vậy trong khi phần lớn những người theo Phật giaacuteo Đại

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 107

Thừa thigrave chủ trương việc ăn chay lagrave bắt buộc đối với mọi

Phật tử xuất gia vagrave khuyến khiacutech mọi Phật tử tại gia cũng

necircn ăn chay

Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy hay Nam Tocircng đến ngagravey nay vẫn

chủ trương việc ldquokhất thựcrdquo thức ăn theo đuacuteng như caacutech

thực hagravenh từ thời Đức Phật cograven tại thế Magrave đatilde đi khất thực

thức ăn thigrave người đi khất thực (xin đồ ăn) khocircng necircn yecircu

cầu người cho (thiacute chủ Phật tử cuacuteng dường thức ăn) phải

lagravem đồ ăn đuacuteng theo yecircu cầu của migravenh Vigrave vậy từ thời Đức

Phật cho đến nay trường phaacutei bảo thủ nagravey vẫn giữ nguyecircn

truyền thống khất thực vagrave người ta cho gigrave ăn nấy

Điều thứ hai Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy chủ trương ăn chay

theo giới ldquoTam Tịnh Nhụcrdquo coacute nghĩa lagrave những loại thịt nagraveo

khocircng diacutenh vagraveo ba điều sau thigrave Phật tử coacute thể dugraveng Ba điều

đoacute lagrave (a) khocircng thấy người ta giết (b) khocircng nghe tiếng kecircu

la của loagravei thuacute bị giết vagrave (c) khocircng coacute sự nghi ngờ về người

khaacutec giết thịt lagrave để cho migravenh ăn tức lagrave vigrave migravenh magrave giết thịt

Nếu thức ăn (thịt caacute) nagraveo đaacutep ứng đủ ba điều kiện nagravey thigrave

caacutec Tỳ kheo được ăn lagrave khocircng phạm giới theo sự cho pheacutep

trong Giới Luật magrave Đức Phật đưa ra (Phụ Lục 17)

Trong khi đoacute Phật giaacuteo Đại Thừa đặc biệt ở Trung Quốc

sau nagravey thigrave khocircng chấp nhận caacutech ăn chay nagravey họ quan

niệm rằng ăn chay lagrave khocircng được ăn thịt động vật magrave chỉ ăn

caacutec loại rau đậu traacutei cacircyhellip

Bất luận quan điểm của Phật giaacuteo Nguyecircn Thuỷ hay Đại

Thừa mục điacutech của sự ăn chay lagrave lagravem tăng trưởng lograveng từ

bi lagravem giảm bớt lograveng sacircn hận cũng giống như caacutech tu tập

ldquokhocircng saacutet sinhrdquo để biết thương yecircu người đồng loại vagrave

những loagravei sinh vật khaacutec Khi một người đatilde coacute lograveng từ bi vagrave

khocircng nỡ giết hại caacutec loại loagravei vật thigrave người ấy cũng khoacute coacute

108 Con đường của chuacuteng ta

thể giết người Đoacute lagrave lyacute do tại sao Đức Phật đưa ra giới cấm

ldquoKhocircng được saacutet sinhrdquo Chiacutenh Giới Hạnh thứ nhất nagravey lagrave

nhacircn tố để higravenh thagravenh quan điểm ăn chay trong đạo Phật

(Phụ Lục 18)

Nhiều người đatilde suy nghiệm về sự tagraven bạo khi giết hại suacutec

vật necircn họ đatilde từ bỏ sự thegravem muốn ăn thịt caacute vagrave trở thagravenh

những người ăn chay chứ khocircng riecircng những người theo

đạo Phật mới ăn chay Rất nhiều người phương Tacircy bacircy giờ

ăn chay vigrave quan điểm từ-bi nagravey

Ở đacircy rất mong bạn đọc necircn đọc thecircm những giảng luận

với nhiều goacutec nhigraven về đề tagravei ldquonhạy cảm vagrave quan trọngrdquo nagravey

trong bagravei Phụ Lục ở cuối saacutech

Do vấn đề nagravey lagrave quan trọng vagrave bạn lagrave người Phật tử

tại gia cần phải tự migravenh suy nghĩ vagrave tự quyết định cho migravenh

như thế nagraveo lagrave đuacuteng sai như thế nagraveo lagrave hợp đạo lyacute vagrave hợp

với lời Phật dạy bởi vigrave vấn đề nagravey được hiểu vagrave thực hagravenh

khaacutec nhau bởi nhiều trường phaacutei Phật giaacuteo khaacutec nhau Bạn

cần necircn đọc vagrave tham khảo thecircm nhiều nguồn kinh saacutech vagrave

luận giảng khaacutec nhau

Tuy nhiecircn trong hạn hẹp của quyển saacutech nhỏ beacute nagravey chỉ

mong muốn noacutei nocircm na lại như sau

(1) Theo quan điểm của Phật giaacuteo Nguyecircn thủy thigrave bạn

coacute thể ăn chay Hoặc nếu việc ăn chay lagrave khoacute khăn bất tiện

(vigrave phải đi khất thực hoặc vigrave phải nhờ vagraveo nguồn thức ăn

của người khaacutec để nuocirci thacircn hoặc mocirci trường sống ở nơi đoacute

khocircng thể coacute nhiều thức ăn thực vật) thigrave bạn coacute thể tiếp tục

ăn mặn trong khi vẫn lagrave một Phật tử đạo hạnh

(2) Theo quan điểm của Phật giaacuteo Đại Thừa người xuất

gia thigrave bắt buộc phải ăn chay (rau cải thực vậthellip) Cograven Phật

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 109

tử tại gia nếu ăn chay được hợp với sức khỏe vagrave tiện lợi của

migravenh thigrave necircn ăn chay lagrave sự thực hagravenh rất đaacuteng khen ngợi

Cograven nếu khocircng Phật tử tại gia được khuyến khiacutech ăn chay

vagraveo caacutec ngagravey lễ lagravenh như ngagravey Rằm Mồng Một hay những

ngagravey giữ Taacutem giớihellipđể tăng trưởng lograveng Từ Bi đối với con

người vagrave vạn vật

bull Tại đacircy coacute hai vấn đề chuacuteng ta cần necircn suy nghĩ theo

thiển yacute của tocirci

Một ăn chay chắc chắn lagrave caacutech tốt đẹp đối với một Phật

Tử vagrave ăn chay lagrave chắc chắn nuocirci dưỡng lograveng từ bi lagrave traacutenh

saacutet sanh vagrave traacutenh gacircy tổn hại cho bất cứ người nagraveo vagrave chuacuteng

sinh nagraveo

Hai tuy nhiecircn đừng necircn cho rằng chỉ việc ăn chay lagrave

hoagraven toagraven trở thagravenh một Phật tử tốt theo đạo Phật Việc ăn

chay khocircng phải lagrave thay thế được cho những việc thực hagravenh

tu tập vagrave giữ giới hạnh đạo đức khaacutec Như đatilde noacutei trecircn Phật

giaacuteo nhấn mạnh vagraveo sự tu tập sự sống giữ giới hạnh vagrave tu

dưỡng Tacircm để coacute Tacircm trong sạch lagravenh mạnh vagrave chiacutenh

điều nagravey mới tạo ra Nghiệp tốt lagravenh tạo ra cuộc sống tốt

lagravenh

(15) Tại sao coacute những tu sĩ vẫn ăn thịt trong khi rau cải

thigrave rất dễ dagraveng coacute được ở khắp nơi

Khi coacute người trong Tăng Đoagraven đoacute lagrave ngagravei Devadatta

(Đề-bagrave-đạt-đa) đatilde đề xuất với Phật về việc ăn chay vagrave cấm

caacutec tu sĩ ăn thịt caacute Đức Phật đatilde từ chối đề xuất nagravey Coacute lẽ

Đức Phật đatilde coacute nhiều lyacute do thiết thực vagraveo hoagraven cảnh xatilde hội

thời đoacute bởi vigrave rau cải khocircng được gieo trồng một caacutech trugrave

phuacute ở những vugraveng miền bắc Ấn Độ vagraveo thời xưa đoacute đặc

110 Con đường của chuacuteng ta

biệt rau cải vagrave ngũ cốc lagrave rất khan hiếm vagraveo những mugravea khocirc

hạn ở xung quanh lưu vực socircng Hằng

Viacute dụ sau nagravey nếu chỉ ăn chay bằng rau cải thigrave sẽ rất khoacute

khăn cho những vugraveng Phật giaacuteo như Tacircy Tạng vigrave ở đoacute gia

suacutec thigrave rất nhiều magrave những rau cải traacutei cacircy thigrave cực kỳ khan

hiếm khoacute trồng được ở vugraveng đất khắc nghiệt đoacute

Vagraveo thời Đức Phật cho đến tận ngagravey nay những tu sĩ

(theo Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy) vẫn sống nhờ vagraveo thức ăn

khất thực Vagrave thức ăn khất thực lagrave tugravey theo lograveng bố thiacute của

thiacute chủ vagrave Phật tử cuacuteng dường Nếu những tu sĩ yecircu cầu chỉ

giới hạn cuacuteng dường bằng thức ăn toagraven-chay toagraven rau cải

ngũ cốc thigrave điều đoacute coacute thể tạo gaacutenh nặng cho những thiacute chủ

cuacuteng dường thức ăn hagraveng ngagravey cho caacutec Tăng Ni Thực tế lagrave

đa số mọi người trong cuộc sống ở những xứ sở nagravey đều

tranh thủ ldquomột lầnrdquo thời gian trong ngagravey để nấu thức ăn

trước lagrave cuacuteng dường caacutec sư thầy sau lagrave phần cograven lại để gia

đigravenh ăn Magrave đa số những gia đigravenh Phật tử nagravey cũng ăn mặn

như truyền thống từ thời Đức Phật Vigrave vậy những thầy tu

của Nam Tocircng nhận vagrave ăn bất cứ thứ gigrave được cho ngay cả

lagrave thịt miễn sao những loại thịt đoacute nằm trong giới hạnh của

ldquoTam Tịnh Nhụcrdquo như đatilde noacutei trecircn lagrave được

Xin noacutei thecircm một chuacutet về Giới Luật của Tăng Đoagraven

Vigrave Phật giaacuteo Nguyecircn thủy cấm khocircng cho caacutec tu sĩ nhận sự

cuacuteng dường bố thiacute bằng tiền bạc Cho necircn họ khocircng coacute cơ

hội đi mua thức ăn bằng tiền bạc để magrave chọn thức ăn theo yacute

muốn của migravenh (giả sử như họ coacute muốn ăn chay) Họ hoagraven

toagraven phụ thuộc vagraveo thức ăn khất thực của dacircn lagraveng của thiacute

chủ bố thiacute cho họ hagraveng ngagravey Ngay cả khi họ nấu ăn trong tu

viện tịnh xaacute thigrave những nguyecircn liệu thực phẩm cũng lagrave do

những Phật tử mang tới cuacuteng dường (Hy vọng quyacute vị hiểu

ra được chỗ nagravey)

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 111

Ngagravey nay thực tế rất nhiều tu sĩ vagrave chugravea chiền theo Phacirc

giaacuteo Nguyecircn Thủy cũng ưu tiecircn việc ăn chay như ở Thaacutei

Lan ở Miến Điệnhellipkhi những điều kiện hậu cần cho pheacutep

Tuy nhiecircn những thầy tu ldquonghiecircm tuacutecrdquo theo truyền thống

Đại Thừa chắc chắn lagrave ăn chay tuyệt đối

(16) Việc ăn những đồ chay giả mặn coacute lagrave ngụy biện vagrave

đạo đức giả hay khocircng Tại sao lại lagravem thức ăn chay giả

mặn ở caacutec nước Đocircng Aacute như Việt Nam Trung Quốc Đagravei

Loan Triều Tiecircn

Đồ ăn chay giả mặn lagrave những thức ăn ldquochayrdquo lagravem từ bột

đậu nagravenh nấm vagrave thực vật nhưng được lagravem vagrave trigravenh bagravey

giống như những moacuten ăn mặn Nhiều nơi những người Phật

tử nấu vagrave ăn những đồ ăn kiểu nagravey bị cho lagrave đạo đức giả

Caacutei lyacute lagrave Đatilde ăn chay để quecircn đi thịt caacute quecircn đi việc saacutet sinh

động vật vậy magrave khi nấu chay lại chế biến ldquorau cảirdquo giống

hệt như mugravei vị higravenh dạng của thịt caacute để lsquogợi nhớrsquo đến những

thức ăn từ thịt caacute (vagrave coacute thể để ăn cho được ngon miệng

hơn)

Một số người thigrave giải thiacutech rằng việc lagravem thức ăn chay

giả mặn lagrave caacutech lagravem cho những người chưa ăn chay bước

qua ăn chay được dễ dagraveng hơn khocircng bị bỡ ngỡ khocircng bị

khoacute ăn khi chuyển từ ăn mặn qua ăn chay() Điều nagravey dugrave coacute

đuacuteng đối với một số người nhưng coacute lẽ chỉ lagrave tự nguỵ biện

Rotilde ragraveng lagrave trong tất cả những quaacuten ăn chay vagrave trong những

dịp lễ lagravenh caacutec Phật tử tề tựu về caacutec chugravea chiền ở Việt Nam

vagrave những nước Đocircng Aacute khaacutec thigrave hầu hết thức ăn chay đều

được chế biến vagrave trigravenh bagravey với higravenh dạng higravenh thức vagrave

hương vị y hệt thức ăn mặn vagrave được dugraveng bởi tất cả mọi

người vagrave cả Tăng Ni

112 Con đường của chuacuteng ta

Coacute hai vấn đề hay ldquohai lyacute lẽrdquo cần suy nghiệm vagrave bạn cần

chọn cho migravenh quan điểm nagraveo bạn thấy đuacuteng đắn lagrave phugrave

hợp với giaacuteo lyacute của Phật vagrave phugrave hợp với lograveng từ-bi của

chiacutenh migravenh

Một (1) khi đồ chay giả mặn được chế biến vagrave trigravenh bagravey

cho số đocircng Phật tử lagrave những người bigravenh thường đang ăn

mặn thigrave họ noacutei lagrave chế biến như vậy để những người đang ăn

thịt caacute chuyển qua ăn chay được dễ dagraveng hơn vigrave higravenh thức

vagrave mugravei vị cũng gần giống moacuten mặn Cho necircn tất cả quaacuten

cơm chay nhagrave hagraveng chay vagrave những nơi cuacuteng dường Trai

Tăng cũng đều lagravem như vậy Đoacute caacutech khuyến khiacutech mọi

người ăn chay

Hai(2) khi lagravem đồ chay giả mặn vagrave cuacuteng dường cho Tăng

Ni thigrave họ lại noacutei Tăng Ni thọ dụng thức ăn chay giả mặn

nhưng Tacircm khocircng hề khởi sinh điều gigrave về đồ ăn mặn như

thịt caacute Điều nagravey rất khoacute noacutei Đức Phật đatilde noacutei khi coacute đối

tượng tiếp xuacutec như mugravei vị higravenh sắchellipthigrave cảm-thọ vagrave ldquotacircm-

khởirdquo sẽ khởi sinh

Cho dugrave theo Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy thigrave việc ăn mặn lagrave

khocircng bị cấm nhưng nếu đatilde traacutenh ăn đồ mặn thật sự vigrave lyacute

do khocircng muốn higravenh thugrave mugravei vị của thịt caacute lagravem động lograveng

từ bi lagravem suy nghĩ về việc saacutet sinh giết hại thigrave việc lagravem đồ

ăn chay giả mặn với higravenh thugrave mugravei vị như của thịt caacute thật

(thịt gigrave caacute gigrave thigrave coacute những higravenh thugrave vagrave mugravei vị đuacuteng như vậy)

chắc sẽ lagravem khởi sinh trong tacircm những nhận-thức [tưởng]

về loại thịt hay caacute đoacute Vagrave như vậy lại đi ngược lại yacute nghĩa

của việc ăn chay Như vậy caacutei ldquoyacute nghĩardquo của việc ăn chay

lagrave vigrave lograveng từ-bi lagrave để quecircn đi higravenh ảnh mugravei vị của thịt caacute

thật cũng khocircng cograven ở đacircy

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 113

Bạn coacute thể tự hỏi rằng nếu ăn chay vigrave lograveng từ-bi vagrave sự

thanh-tịnh của thacircn vagrave tacircm thigrave rau cải nấm rơm đậu

nagravenhhellip được cắt thagravenh từng miếng nhỏ vuocircng vức ăn khocircng

thấy ngon miệng một caacutech tự nhiecircn hay sao magrave cần phải

cocircng phu cắt tỉa gaacuten gheacutep tạo higravenh vagrave cho vagraveo những gia

vị mugravei vị để thức ăn phải giống như chả lụa caacute kho heo

xagraveo thịt nướnghellip thigrave mới ăn thấy ngon miệng được

Tuy nhiecircn dugrave tốt hay xấu thigrave việc ăn chay hay ăn đồ

chay giả mặn vẫn tốt hơn nhiều so với việc ldquocố yacuterdquo ăn thịt ăn

caacute với caacutei tacircm ldquoyacute thứcrdquo rotilde việc giết thịt saacutet sanh chắc chắn

đatilde xảy ra đacircu đoacute (ở những lograve giết mổ ở chợ vagrave ở trong nhagrave

bếp của những người nấu)

Đức Phật

Tất cả mọi chuacuteng sinh

Đều mưu cầu được sống

Đều mưu cầu hạnh phuacutec

helliphelliphelliphellip

Migravenh run sợ đao kiếm

Migravenh cũng sợ chết choacutec

Vậy lấy người lagrave migravenh

Thigrave khocircng necircn giết hại

Khocircng gacircy ra giết hại

(Kinh Phaacutep Cuacute ndash Kệ 129)

114 Con đường của chuacuteng ta

(17) Những cảnh giới1 hiện hữu (cotildei sống) khaacutec nhau lagrave

gigrave Chuacuteng lagrave những nơi thực hay ảo

Theo truyền thống Phật giaacuteo coacute năm (5) cảnh giới hiện

hữu magrave tất cả caacutec loagravei chuacuteng sinh coacute mặt ở đoacute Năm cảnh

giới đoacute lagrave

Địa Ngục

Suacutec Sinh

Ngạ Quỷ

Người

Thiecircn Thần vagrave Trời

Những cảnh giới thấp xấu đầy đau khổ lagrave Địa ngục Suacutec

sinh Ngạ quỷ

bull Địa ngục theo kinh điển bao gồm 08 đại địa ngục vagrave

160 tiểu địa ngục bao bọc xung quanh những đại địa ngục

đoacute

bull Suacutec sinh lagrave cảnh giới của tất cả loagravei động vật từ nhỏ beacute

cho đến to lớn

bull Ngạ quỷ (peta) coacute nghĩa lagrave ldquoquỷ đoacuteirdquo hoặc hay được

gọi lagrave những lsquohồn marsquo hay ldquonhững người khuất mặtrdquo xung

quanh ta Ngạ quỷ sống trong cotildei vocirc cugraveng đagravey đọa vagrave đau

khổ luocircn luocircn thiếu thốn luocircn luocircn đoacutei khaacutet magrave khocircng

được ăn uống Vagrave coacute những loagravei ngạ quỷ luocircn luocircn ở gần

những người thacircn quyến cograven sống của migravenh vagrave coacute thể thấy

được tất cả những gigrave họ hagraveng thacircn quyến của migravenh đang

lagravem vagrave luocircn luocircn khao khaacutet những người thacircn lagravem những

1ldquoCảnh giớirdquo lagrave hoagraven cảnh lagrave phacircn giới cao thấp viacute dụ cảnh giới suacutec sinh cảnh giới

địa ngục cảnh giới trecircn trời Trong mỗi loại cảnh giới cao thấp đoacute coacute thể coacute nhiều

ldquocotildei sốngrdquo khaacutec nhau viacute dụ địa ngục coacute 168 tầng hay ldquocotildeirdquo khaacutec nhau cảnh giới

trecircn trời thigrave coacute đến 28 ldquocotildeirdquo sống khaacutec nhau

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 115

việc cocircng-đức vagrave hồi-hướng cocircng đức đoacute cho họ để họ

hưởng được cocircng-đức đoacute Đoacute lagrave caacutech duy nhất giuacutep họ giảm

bớt nghiệp xấu vagrave hy vọng được taacutei sinh về một cotildei lagravenh

khaacutec

bull Cotildei Suacutec sinh vagrave Ngạ quỷ lagrave ở cugraveng nơi với cotildei Người

cugraveng ở trecircn bề mặt traacutei đất

bull [Xin để yacute thecircm loagravei Quỷ thần A-tu-la (asuras) lagrave loagravei

quỷ thần dị dạng to lớn ở cotildei trời của Nam Thiecircn Vương

(thuộc Tứ Đại Thiecircn Vương) nhưng do nghiệp xấu luocircn

sống với tacircm sacircn hận hung hatilden vagrave đau khổ cho necircn họ cũng

thuộc về cảnh giới thấp xấu đau khổ mặc dugrave cotildei sống của họ

lagrave thuộc về trecircn cảnh giới trời thần Cho necircn nhiều truyền

thống Phật giaacuteo khaacutec đatilde tiacutenh riecircng cotildei quỷ thần A-tu-la một

cảnh-giới đau khổ riecircng vagrave do caacutech tiacutenh như vậy necircn tổng

cộng coacute 06 cảnh giới magrave chuacuteng sinh đang hiện hữu

Bạn coacute biết khocircng coacute rất nhiều coacute lograveng tốt vagrave chiacutenh trực

họ lagrave những người tốt bụng cocircng bằng vagrave coacute lograveng bi mẫn

nhưng họ coacute tacircm hay dễ bị noacuteng giận Họ coacute thể noacuteng giận

vigrave nhiều lyacute do xảy ra hagraveng ngagravey họ noacuteng giận vigrave bất đồng

vigrave tự aacutei vigrave caacutei ta bị xuacutec phạm hoặc vigrave sự bất cocircng vigrave quaacute

noacuteng ruột lo lắng cho người thacircn vagrave người khaacutec vigrave hoagraven

cảnh trớ trecircu vigrave gặp phải người xấu vigrave buồn bực nhacircn tigravenh

thế thaacuteiNếu họ khocircng tu tập tacircm để giảm trừ tacircm sacircn-giận

đoacute thigrave sau khi chết họ rất dễ bị taacutei sinh thagravenh những quỷ

thần A-tu-la đau khổ như vậy]

bull Những cảnh giới cao đẹp lagrave cotildei Người vagrave những cotildei Trời

của caacutec thiecircn thần vagrave caacutec vị trời Phạm Thiecircn (Brahmas)

bull Kinh điển cũng ghi rằng coacute nhiều ldquotầngrdquo tức nhiều

ldquocotildeirdquo cao thấp khaacutec nhau trong cảnh giới Địa Ngục vagrave trong

cảnh giới Thiecircn Thần vagrave Trời

116 Con đường của chuacuteng ta

bull Nếu loagravei quỷ thần A-tu-la (asuras) được taacutech riecircng ra

thagravenh một (đơn vị) cotildei hiện hữu riecircng biệt vagrave caacutec tầng địa

ngục được gom chung thagravenh một cotildei thigrave tổng cộng coacute 04

cotildei thuộc cảnh giới xấu [Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷ vagrave A-

tu-la] 07 cotildei Dục giới phuacutec lagravenh [gồm 1 cotildei dục giới lagrave cotildei

Người vagrave 06 cotildei dục giới của Thiecircn thần) 16 cotildei Trời Sắc

Giới vagrave 04 cotildei Trời Vocirc Sắc Giới

Tổng cộng Coacute 31 Cotildei hiện hữu magrave con người (vagrave chuacuteng

sinh) coacute thể bị hay được taacutei sinh về đoacute ngay sau khi từ giatilde

kiếp sống hiện tại

Chẳng hạn ở cảnh giới địa ngục coacute đến 168 ldquotầngrdquo đại địa

ngục vagrave tiểu địa ngục khaacutec nhau tugravey theo mức độ Nghiệp aacutec

nặng nề magrave chuacuteng sinh bị rơi rớt vagrave đagravey đọa vagraveo đoacute

Cograven trecircn cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời coacute rất nhiều cotildei

Trời khaacutec nhau tugravey theo mức độ do Nghiệp thiện lagravenh magrave

chuacuteng sinh được taacutei sinh về đoacute gồm coacute 06 Cotildei Trời Dục

Giới 16 Cotildei Trời Sắc Giới vagrave 04 Cotildei Trời Vocirc Sắc Giới

Để dễ higravenh dung bạn coacute thể liecircn-tưởng đến một cotildei lagrave

ldquocotildei Ngườirdquo trecircn traacutei đất magrave chuacuteng ta đang sống gồm 193

nước trải dagravei trecircn 07 đại lục địa Nếu chuacuteng ta may mắn

được sống trong những đất nước văn minh thanh bigravenh vagrave

khiacute hậu ocircn hogravea thigrave đoacute lagrave một điều phuacutec lagravenh so với việc phải

sống trong những đất nước lạc hậu đầy chiến tranh vagrave khiacute

hậu khắc nghiệt đoacutei nghegraveo vagrave bệnh tật Những đất nước trecircn

traacutei đất vagrave mức độ dễ sống vagrave khoacute sống khaacutec nhau thậm chiacute

quaacute checircnh lệch nhau thigrave cũng giống như những ldquocotildeirdquo khaacutec

nhau trecircn cảnh giới trecircn Trời hay những ldquocotildeirdquo khaacutec nhau

trong cảnh giới dưới địa ngục vậy

Vigrave vậy coacute thể noacutei rằng bất kỳ một cotildei Trời nagraveo đoacute (trong

26 cotildei thuộc cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời) lagrave chắc chắn sẽ

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 117

tốt đẹp hơn vagrave phuacutec lagravenh hơn bất cứ quốc gia nagraveo trecircn traacutei

đất cotildei người

Vagrave ngược lại coacute thể hiểu bất kỳ một ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo

nagraveo đoacute (trong 168 ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo) của cảnh giới địa ngục

cũng chắc chắn lagrave kinh khủng hơn đagravey đọa hơn vagrave toagraven lagrave

đau khổ hơn bất kỳ xứ sở nagraveo trecircn traacutei đất

Vigrave vậy ở nơi đacircu đời sống hay mocirci trường sống coacute sự tagraven

bạo độc tagravei aacutep bức vagrave đagravey đọa quaacute khốc liệt với con người

thigrave người ta hay gọi lagrave ldquođịa ngục trần gianrdquo

Khi noacutei về đời sống Thacircn-Tacircm của con người Đức Phật

thường noacutei một caacutech ẩn dụ về những ldquocảnh giớirdquo coacute nghĩa

lagrave những tigravenh trạng hạnh phuacutec hay đau khổ khaacutec nhau của

con người tugravey theo hoagraven cảnh của mỗi người

-Viacute dụ một người đang phải chịu tật nguyền đau đớn

hoặc tinh thần khủng hoảng thigrave người đoacute đatilde giống như đang

chịu cảnh địa ngục

-Những người khocircng cograven lẽ sống gigrave chỉ biết nằm chờ đến

bữa ăn vagrave sống để ăn thigrave chẳng khaacutec nagraveo sống như cảnh suacutec

sinh

-Những người quaacute tham lam luocircn luocircn tham muốn thegravem

khaacutet magrave chẳng bao giờ được thỏa matilden dugrave đatilde coacute đầy đủ thigrave

được cho lagrave giống như loagravei ngạ quỷ luocircn luocircn cảm thấy đoacutei

thiếu vagrave đau khổ vigrave thegravem khaacutet

-Người luocircn luocircn coacute maacuteu sacircn giận ganh tị chiến tranh

tranh dagravenh quyền lực vagrave của cải thigrave tacircm cũng chẳng khaacutec

nagraveo loagravei quỷ thần dị dạng A-tu-la luocircn luocircn sống với tacircm

sacircn hận thugrave hằn vagrave hiếu chiến

118 Con đường của chuacuteng ta

-Vagrave những ai được sinh ra đẹp đẽ vagrave giagraveu sang coacute thể

được gọi lagrave đang sống sung sướng như ở cotildei thiecircn thần hay

thiecircn đagraveng Cotildei thiecircn thần dường như lagrave mơ ước của Viacute dụ

những ngocirci sao thể thầu hết mọi người bởi vậy khi những

tagravei tử điện ảnh nổi tiếng sống trong nhagrave cao cửa đẹp vagrave luocircn

coacute hagraveng triệu người hacircm mộ hay lsquotocircn thờrsquo thigrave những người

hacircm mộ đoacute gọi họ lagrave những lsquothiecircn thầnrsquo

Rotilde ragraveng lagrave những cotildei thấp xấu như Địa Ngục Ngạ Quỷ

Suacutec Sinh Quỷ Thần dị dạng lagrave đầy đau khổ vagrave hagravenh hạ Vagrave

những cotildei Thiecircn thần vagrave Trời trecircn tiecircn cảnh lagrave đầy phuacutec

lagravenh vagrave sung sướng

-Tuy nhiecircn Đức Phật noacutei rằng ở những cotildei thấp xấu đoacute

chuacuteng sinh khoacute magrave lagravem được một việc cocircng đức nagraveo để tiacutech

lũy Nghiệp tốt được Những chuacuteng sinh ở trong những cotildei

thấp xấu bị đọa đagravey như vậy thigrave chỉ lo chịu đựng mọi đau

khổ hagravenh hạ chứ khocircng cograven thời gian hay cơ hội lagravem

chuyện phuacutec đức nagraveo (Khi đatilde bị ở trong cảnh giới Địa ngục

hay Suacutec sinh thigrave coacute lagravem cocircng đức cũng chẳng coacute điều gigrave để

lagravem Vagrave tacircm thức của chuacuteng sinh đang bị ở trong cotildei địa

ngục vagrave suacutec sinh cũng khoacute magrave khởi sinh một triacute tuệ căn bản

nagraveo để magrave lagravem chuyện cocircng đức Thời gian bị ở trong

những cotildei đoacute thật lagrave dagravei khocircng thể nghĩ bagraven vigrave khoacute magrave tạo

ra được nghiệp tốt nagraveo để chuyển hoacutea taacutei sinh vagraveo những

cảnh giới tốt hơn)

-Trong khi đoacute những chuacuteng sinh ở những cotildei bồng lai

của Thiecircn thần vagrave Trời thigrave chỉ lo hưởng thụ sung sướng

khocircng cograven bị đau khổ cho necircn họ cũng chẳng rảnh rang để

suy tư hay nghĩ nhiều đến những việc cocircng đức Ở những

cotildei phuacutec lagravenh sung sướng đoacute những thiecircn thần cũng khocircng

nhigraven thấy được những lẽ vocirc-thường vagrave biến-đổi nhanh

choacuteng như ở trong cotildei Người

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 119

-Như vậy chỉ cograven cotildei Người lagrave coacute đủ hai bản chất Khổ vagrave

Sướng lagrave thiacutech hợp để học tập vagrave thực hagravenh giaacuteo phaacutep của

Đức Phật Hơn nữa chỉ coacute ở cotildei Người thigrave tất cả chuacuteng sinh

mới coacute cơ hội lagravem những hagravenh động cocircng-đức lagravem những

việc tốt lagravem người tốt vagrave nhờ đoacute tiacutech lũy Nghiệp tốt

Những Nghiệp tốt sẽ lagrave những hagravenh trang cho những chuyến

đi sau nagravey sau khi từ giatilde cotildei Người vagrave cũng nhờ vậy mới

mong coacute ngagravey giải thoaacutet hoagraven toagraven

Tuy nhiecircn Đức Phật coacute kể rằng coacute những chuacuteng sinh lagrave

thiecircn thần ở những cotildei Trời cũng cố gắng thực hagravenh giaacuteo

phaacutep của Đức Phật vagrave đatilde coacute thể chứng ngộ Niết-bagraven Vigrave

vậy Đức Phật đatilde cố gắng khuyecircn dạy mọi người hatildey nỗ lực

tu tập lagravem những điều tốt lagravenh để tiacutech lũy Nghiệp tốt Đoacute lagrave

cơ hội để được taacutei sinh về những cotildei lagravenh đaacuteng quyacute đoacute

Cho dugrave những cảnh giới (gồm 31 cotildei hiện hữu) coacute thực

sự tồn tại trong vũ trụ hay khocircng hoặc đoacute chỉ lagrave những

trạng thaacutei tacircm của từng chuacuteng sinh thigrave vấn đề đoacute cũng

khocircng quan trọng Điều quan trọng lagrave chuacuteng ta theo nguyecircn

lyacute khoa học của Phật giaacuteo đoacute lagrave sống tốt thigrave sẽ tạo Nghiệp

tốt vagrave nhờ đoacute bạn coacute quyền hy vọng sẽ được taacutei sinh về

những cotildei phuacutec lagravenh sau khi chết

Mục điacutech trước sau của caacutec Phật tử lagrave phải được về cotildei

lagravenh traacutenh được những cotildei thấp xấu đầy đau khổ vagrave đọa đagravey

kinh khủng như cảnh Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷhellip

Cograven đối với mục tiecircu tột-cugraveng lagrave giải thoaacutet khỏi vograveng taacutei

sinh luacircn hồi thigrave chỉ khi chuacuteng ta được ở trong những cotildei

lagravenh thigrave mới coacute thể tiếp tục lagravem việc tốt lagravenh vagrave thực hagravenh

Phật Phaacutep thigrave mới mong coacute ngagravey đạt đến Niết-bagraven sự giải

thoaacutet hoagraven toagraven khỏi luacircn hồi sinh tử

120 Con đường của chuacuteng ta

(18) Khi đạo Phật được truyền baacute sang những nước

phương Tacircy rất nhiều người phương Tacircy đatilde theo Đạo

Phật Điều đoacute coacute đuacuteng như vậy khocircng

Riecircng ở Mỹ con số người thực sự thực hagravenh theo Phật

giaacuteo vẫn cograven iacutet Giaacuteo sư Seymour Lachman đồng taacutec giả

của quyển saacutech nổi tiếng ldquoMột quốc Gia Becircn Dưới Chuacuteardquo

(One Nation Under God) ước lượng khoảng 800000 người

lagrave Phật tử ở Mỹ Tuy nhiecircn những nhagrave nghiecircn cứu Phật

giaacuteo thigrave cho rằng con số đoacute coacute thể lagrave nhiều hơn 4-5 lần nếu

tiacutenh cả con số những người theo đạo Phật nhập cư liecircn tục

từ những nước Đocircng Nam Aacute vagrave Đocircng Aacute

Số người theo đạo Phật ở chacircu Acircu khoảng 4 triệu người

chủ yếu ở caacutec nước Đức Phaacutep Anh Yacute

Số người theo đạo Phật ở chacircu Uacutec cũng khaacute nhiều vagrave

tăng nhanh Thống kecirc năm 2011 cho biết coacute khoảng

529000 người Uacutec theo đạo Phật trong tổng dacircn số khoảng

215 triệu người con số Phật tử tăng nhanh từ khoảng 21

dacircn số lecircn gần 25 dacircn số trong năm năm cuối

Coacute rất nhiều danh nhacircn rất nổi tiếng ở những nước Acircu

Mỹ đatilde theo đạo Phật hoặc đatilde chuyển từ đạo của họ qua đạo

Phật Trong số đoacute coacute nhiều người nổi tiếng nhất trong lĩnh

vực của migravenh trecircn thế giới magrave bạn coacute thể đatilde dễ dagraveng biết

đến từ lacircu Viacute dụ như

William Ford Jr Chủ hatildeng xe hơi Ford

Steve Jobs Chủ tịch hatildeng maacutey tiacutenh Apple Inc

Tiger Woods Nhagrave vocirc địch gocircn thế giới

Richard Gere Tagravei tử điện ảnh

Harrison Ford Tagravei tử điện ảnh

Orlando Bloom Tagravei tử điện ảnh

Keanu Reeves Tagravei tử điện ảnh

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 121

Uma Thurman Tagravei tử điện ảnh

Oliver Stone Đạo diễn điện ảnh

Tina Turner Ca sĩ nhạc Pop

Adam Yauch Ca sĩ nhạc Pop

Herbie Hancock Nhạc sĩ nhạc Jazz

Roberto Baggio Cầu thủ boacuteng đaacute Yacute

Phil Jackson Cầu thủ boacuteng rỗ NBA

Marshall Cty Marshall Goldsmith Partners

Goldsmith

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Bạn cũng coacute thể đọc thecircm một bagravei viết rất hay về bối

cảnh Phật giaacuteo ở Hollywood vagrave Hoa Kỳ trecircn trang www

unboundintrasuntcnjeduarchiveslifestyleoldbuddha với

tựa đề ldquoNhững Ngocirci Sao Lagrave Phật Tửrdquo

(19) Bạn vẫn cograven nhiều cacircu hỏi muốn được trả lời

Nếu bạn vẫn cograven nhiều thắc mắc về yacute nghĩa vagrave giaacuteo lyacute

Phật giaacuteo vagrave việc thực hagravenh đạo Phật xin bạn hatildey tigravem đọc

một quyển saacutech về vấn đaacutep theo từng đề mục rất hay coacute tecircn

lagrave ldquoNhững Hỏi Đaacutep Hayrdquo (Good Question Good Answer)

của ngagravei S Dhammika Quyển saacutech nagravey đatilde được dịch ra

nhiều ngocircn ngữ vagrave cũng coacute bản dịch ra tiếng Việt của cư sĩ

Phạm Kim Khaacutenh vagrave TS Bigravenh Anson mang tecircn ldquoPhật Phaacutep

Vấn Đaacuteprdquo

Bạn coacute thể tham khảo thecircm quyển ldquoVấn Đaacutep về Phật

giaacuteordquo được biecircn soạn bởi cugraveng người viết do cugraveng nhagrave xuất

bản ấn hagravenh 2012 cugraveng với quyển saacutech nagravey

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 91

Hiện tại lagrave con của quaacute khứ vagrave lagrave mẹ của tương lai Nếu

coacute những bậc cha mẹ tốt trong hiện tại thigrave coacute thể coacute một đời

sống tinh thần vagrave vật chất phuacutec lagravenh cho con caacutei trong tương

lai Đời sống của chiacutenh chuacuteng ta ở kiếp nagraveo ở giacircy phuacutet

nagraveo ở nơi đacircu cũng mang bản chất tương tự như vậy

(5) Coacute bằng chứng khoa học nagraveo chứng tỏ coacute sự taacutei sinh

Coacute rất nhiều trường hợp nghiecircn cứu đatilde chứng minh nhiều

người lớn vagrave trẻ em đatilde nhớ lại kiếp trước của migravenh Cũng

coacute rất nhiều trường hợp tuy khocircng thocircng qua nghiecircn cứu

khoa học nhưng mang tiacutenh giai thoại được thuật lại bởi rất

nhiều người vagrave nguồn tin đaacuteng tocircn trọng ở những nước

phương Đocircng

Phương Đocircng vagrave phương Tacircy ngagravey nay vẫn liecircn tục

nghiecircn cứu về sự hồi nhớ kiếp quaacute khứmdashĐoacute lagrave bằng chứng

chứng minh coacute sự ldquotaacutei sinhrdquo

Viacute dụ Carol Bowman người chủ xướng một trung tacircm

khoa học vagrave diễn đagraven rất lớn mang tecircn ldquoTrung Tacircm Nghiecircn

Cứu Tiền Kiếp Ở Trẻ Emrdquo (wwwchildpastlivesorg) đatilde viết

một quyển saacutech về nhiều đứa trẻ đatilde coacute khả năng nhớ lại

kiếp quaacute khứ của migravenh Đoacute khocircng phải lagrave những quyển saacutech

về đề tagravei tocircn giaacuteo hay tacircm linh magrave lagrave saacutech về nghiecircn cứu

khoa học dựa vagraveo những cocircng trigravenh nghiecircn cứu cocircng phu

trecircn hagraveng trăm đứa trẻ

Giaacuteo sư Ian Stevenson lagrave giaacutem đốc Khoa Nghiecircn Cứu

Cảm Nhận ở đại học University of Virginia Hoa Kỳ đatilde thực

hiện rất nhiều nghiecircn cứu hagraven lacircm vagrave khoa học hơn 3000

người coacute khả năng nhớ lại kiếp trước của migravenh

(wwwmedicine virginiaEduclinical)

92 Con đường của chuacuteng ta

Một số những nhagrave khoa học rất nổi tiếng trong việc

nghiecircn cứu đề tagravei con người hồi nhớ lại tiền kiếp magrave bạn coacute

thể tham khảo như lagrave

Tiến sĩ Jim Tucker

(wwwenlightennextorgmagazinebiosjim-tucker)

Tiến sĩ Raymond Moody (wwwlifeafterlifecom)

Thomas Shroder (wwwbookssimonandschustercom)

Đoacute lagrave những cocircng trigravenh nghiecircn cứu đầy thuacute vị vagrave những

bằng chứng đầy thuyết phục magrave ai cũng necircn quan tacircm

Hagraveng ngagraven kết quả hiện đại vagrave khoa học như vậy chứ chưa

cần tiacutenh hagraveng ngagraven hiện tượng được chứng kiến được ở

những xứ sở khaacutec đatilde chứng minh sự coacute-thật của những kiếp

sống trước của những người đang sống trong hiện tại Noacutei

caacutech khaacutec khoa học đatilde chứng minh rằng coacute sự taacutei sinh

Henry Ford người saacuteng lập Hatildeng xe hơi Ford

Cocircng việc lagrave vocirc dụng nếu chuacuteng ta khocircng thể dugraveng

kinh nghiệm đoacute trong kiếp sống khaacutec

Thiecircn tagravei lagrave kết quả của những kinh nghiệm lacircu dagravei

trong nhiều kiếp quaacute khứ

Về điều nagravey tocirci luocircn chắc chắn chuacuteng ta đang ở đacircy vigrave

một mục điacutech

Chuacuteng ta sẽ liecircn tục Tacircm triacute vagrave kyacute ức chuacuteng lagrave bất

diệtrdquo

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 93

(6) Phật giaacuteo coacute macircu thuẫn vagrave xung đột với khoa học hiện

đại khocircng

Trong tất cả những tocircn giaacuteo thigrave giaacuteo lyacute Phật giaacuteo dường

như khocircng coacute xung đột đaacuteng kể nagraveo với những khaacutem phaacute vagrave

phaacutet minh của khoa học Phật giaacuteo cũng khocircng tạo ra những

thần thaacutenh biacute ẩn hay những thế lực siecircu nhiecircn nagraveo để giải

thiacutech những trật tự vagrave nguyecircn lyacute vận hagravenh của thế giới

Khoa học chứng minh vagrave chủ trương theo học thuyết

Tiến Hoacutea thigrave cũng hoagraven toagraven giống như học thuyết Vocirc

Thường của Phật giaacuteo Tương tự vậy cugraveng với những bằng

chứng hoacutea thạch vagrave caacutech tiacutenh tuổi carbon về địa chất học

khảo cổ học hiện đại đatilde coacute thể tiacutenh được tuổi của traacutei đất

khoảng 45 tỷ năm (httpviwikipediaorgtuổi traacutei đất)

Khaacutem phaacute nagravey cũng giống với những lời giảng của Đức

Phật về tuổi traacutei đất lagrave một đại kiếp (eon) tức lagrave một khoảng

thời gian gần như khocircng thể đếm được như vậy

Đặc biệt caacutech tiacutenh vagrave khaacutei niệm thời gian của Đức Phật

trong mối tương quan với vũ trụ hầu như rất đuacuteng với khoa

học hiện đại Phật giaacuteo đưa ra caacutech tiacutenh thời gian của vũ trụ

theo đại kiếp (kappa) tức những khoảng thời gian khocircng thể

nagraveo đếm được Để giải thiacutech những quatildeng thời gian đoacute Đức

Phật đatilde dugraveng viacute dụ lagrave nếu lấy một miếng vải lụa rồi mỗi

một trăm năm (100 năm) đến lau chugravei một traacutei nuacutei một lần

Cho đến khi nagraveo traacutei nuacutei đoacute bị chugravei mograven hết thigrave khoảng thời

gian đoacute coacute thể gọi lagrave một đại kiếp (kappa) Thuyết vũ trụ

nagravey của Phật giaacuteo gần giống với caacutech tiacutenh của khoa học

Khoa học tiacutenh rằng tuổi của vũ trụ lagrave vagraveo khoảng 137 tỷ

năm một khoảng thời gian chuacuteng ta khocircng bao giờ ngồi

đếm hết được Nếu chuacuteng ta chỉ ngồi đếm liecircn tục từ 1 cho

94 Con đường của chuacuteng ta

đến con số 137 tỷ đoacute thigrave chắc cuộc đời của chuacuteng ta cũng

đatilde đi qua rồi (httpviwikipedia org Tuổi vũ trụ)

Đức Phật cũng đatilde noacutei nhiều về vũ trụ chẳng hạn vũ trụ

bao gồm vocirc vagraven những vigrave sao vagrave hệ Thiecircn Hagrave vagrave thế giới

của chuacuteng ta chỉ lagrave một hạt bụi so với vũ trụ vocirc biecircn đoacute Vagraveo

thời hiện đại nhờ vagraveo khoa học vũ trụ thiecircn văn học vệ

tinh vagrave những kiacutenh viễn vọng chuacuteng ta hoagraven toagraven coacute thể

quan saacutet hagraveng tỷ tỷ vigrave sao vagrave hagraveng tỷ hệ Ngacircn Hagrave trong vũ

trụ

Đức Phật cũng khocircng bao giờ noacutei traacutei đất hay thế giới của

chuacuteng ta được tạo ra bởi một thaacutenh thần hay một đấng saacuteng

tạo nagraveo vagrave con người cũng khocircng được tạo ra bởi đấng saacuteng

tạo đoacute Điều đoacute cho thấy rằng caacutech đacircy hơn 2550 năm Đức

Phật đatilde quan saacutet vagrave miecircu tả đuacuteng đắn về vũ trụ cũng như vị

triacute của traacutei đất trong vũ trụ

Một điều thuacute vị hơn lagrave Đức Phật đatilde mocirc tả vũ trụ luocircn co

giatilden vagrave những chu kỳ co giatilden keacuteo dagravei trong khoảng thời

gian dagravei bằng cả một đại kiếp Điều nagravey đuacuteng như lời tiecircn

đoaacuten cho Học Thuyết Vũ Trụ Dao Động đatilde được chứng

minh sau 2500 năm

Một viacute dụ khaacutec trong một bagravei thuyết giảng (kinh) Đức

Phật cầm ly nước trong tay vagrave bảo rằng coacute vocirc số chuacuteng sinh

vi trugraveng đang ở trong ly nước Lagrave một khoảng thời gian thật

dagravei kể từ luacutec đoacute dường như khocircng mấy ai hiểu gigrave về lời dạy

đoacute của Phật cho đến sau nagravey vagrave hocircm nay chuacuteng ta coacute thể

nhigraven qua kiacutenh hiển vi vagrave thấy được vocirc số vi trugraveng trong bất

kỳ một ly nước latilde tự nhiecircn nagraveo

Viacute dụ mới caacutech đacircy khoảng một thế kỷ khi con người đatilde

tigravem dược caacutech noacutei chuyện với nhau được qua những ống

nghe điện thoại khi ở caacutech xa nhau hagraveng ngagraven dặm rồi caacutech

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 95

đacircy vagravei chục năm chuacuteng ta coacute thể chuyển qua khocircng gian vocirc

tận nguyecircn vẹn chữ viết vagrave kyacute tecircn vagrave coacute thể gửi higravenh ảnh

của chuacuteng ta từ một caacutei maacutey faxcho đến hơn mười năm

nay vagrave chuacuteng ta đatilde coacute thể nhigraven thấy nhau khi noacutei chuyện

gửi tất cả higravenh ảnh của một buổi sinh nhật trong vograveng vagravei

chục giacircy qua khocircng gian để đến nửa vograveng traacutei đất becircn

kiahellipĐoacute lagrave những điều magrave thời xa xưa khocircng ai coacute thể

tưởng tượng ra nổi nhưng những điều Phật đatilde noacutei luacutec đoacute

người ta khocircng thể hiểu được nếu họ khocircng phải lagrave một bậc

thaacutenh nhacircn giaacutec ngộ

Cograven rất nhiều điều Đức Phật đatilde noacutei magrave cho đến hocircm nay

khoa học vẫn chưa khaacutem phaacute vagrave kiểm chứng hết Khocircng

biết chuacuteng ta coacute may mắn cograven sống đến khi nagraveo hoặc coacute

may mắn được taacutei sinh trở lại cotildei người đaacuteng nhớ nagravey để

chuacuteng ta coacute thể được tiếp tục chứng kiến những phaacutet minh

vagrave khaacutem phaacute mới magrave con người sẽ tigravem ra nữa Nhưng chắc

chắn những khaacutem phaacute đoacute khocircng coacute gigrave lagrave biacute ẩn khaacutec với

những quy luật vận hagravenh của tự nhiecircn magrave Đức Phật đatilde từng

thuyết giảng

Vậy thigrave tại sao ngagravey xưa cho đến tận bacircy giờ vẫn cograven rất

nhiều người khocircng tin những cacircu chuyện của Đức Phật về

thế giới vagrave vũ trụ về những cotildei taacutei-sinh hiện hữu khaacutec của

chuacuteng sinh magrave họ cứ matildei đi thecircu dệt những chuyện hoang

đường đầy magraveu sắc thần thoại vagrave phi khoa học về Đức Phật

William Shakespeare trong taacutec phẩm Hamlet

Nagravey Horatio cograven nhiều thứ trecircn cotildei trời vagrave traacutei đất

hơn những điều ocircng mơ thấy trong triết học của ocircng

96 Con đường của chuacuteng ta

(7) Vigrave sao Phật giaacuteo khocircng coacute niềm tin vagraveo Đấng Saacuteng

Tạo tối cao saacuteng tạo ra thế giới vũ trụ

Phật giaacuteo coacute xu hướng khaacute ldquothực tiễnrdquo trong những vấn

đề đoacute vagrave khocircng tin vagraveo những biacute ẩn saacuteng tạo vagrave cũng khocircng

chấp nhạn giả thuyết vũ trụ bắt nguồn từ ldquotrứng vũ trụrdquo hay

được tạo ra bởi một lsquovị thần coacute chogravem racircu dagravei trắngrsquo

Nếu bạn nghĩ rằng coacute một đấng saacuteng tạo tagravei tigravenh tạo ra cả

vũ trụ vagrave thế giới vậy ai tạo ra đấng saacuteng tạo tagravei tigravenh đoacute Vagrave

nếu đấng saacuteng tạo đoacute đatilde luocircn luocircn tồn tại vậy liệu vũ trụ

cũng đatilde luocircn luocircn tồn tại hay khocircng

Noacutei chung Phật giaacuteo khocircng tin vagraveo những đấng saacuteng tạo

toagraven năng như vậy Chẳng hạn như nếu một đấng saacuteng tạo

đatilde tạo ra vũ trụ đatilde tạo ra con người vậy tại sao khocircng tạo

ra những con người giống nhau cugraveng hạnh phuacutec như nhau

magrave lại tạo ra người aacutec người hiền người lagravem ra tội lỗi vagrave

phải bị higravenh phạt xuống địa ngục lsquovĩnh viễnrsquo trong cảnh đầu

rơi maacuteu chảy như vậy

Cứ cho nếu con người khocircng được đấng saacuteng tạo tạo ra

thigrave cũng chẳng lagrave gigrave cả Những đấng saacuteng tạo theo quan

điểm tocircn giaacuteo của nhiều tocircn giaacuteo thigrave lagrave đấng saacuteng tạo với

đầy lograveng baacutec aacutei thương yecircu muocircn loagravei Đấng saacuteng tạo đatilde

tạo ra vagrave biết trước coacute thiecircn đường hạnh phuacutec vagrave địa ngục

kinh khủng Vậy sao đấng saacuteng tạo lại tạo ra những con

người lagravem necircn tội lỗi để rồi bị đọa đagravey xuống địa ngục kinh

khủng đoacute - Để lagravem gigrave Tại sao đấng saacuteng tạo coacute luacutec lại đầy

lograveng baacutec aacutei thương yecircu muocircn loagravei coacute luacutec lại tạo ra địa

ngục rồi tạo ra con người gacircy necircn tội lỗi vagrave bị higravenh phạt

một caacutech bất cocircng khocircng thương xoacutet ở địa ngục đoacute

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 97

Đức Phật đatilde khuyecircn dạy khocircng necircn tin theo những điều

do giaacuteo điều do kinh kệ do truyền thống hay do những suy

đoaacuten tưởng tượng vigrave nếu tin như vậy sẽ chẳng mang lại lợi

iacutech gigrave

Đức Phật khuyecircn rằng đừng bao giờ cố gắng tigravem hiểu

những cacircu hỏi siecircu higravenh như vậy chẳng hạn như Ai tạo ra

thế giới nagravey Thế giới nagravey coacute tồn tại matildei matildei hay khocircng

Trong cacircu chuyện về một người bị diacutenh mũi tecircn độc khocircng

lo việc ruacutet mũi tecircn ra để cứu lấy mạng sống của migravenh magrave

cứ lo hỏi những cacircu hỏi vocirc iacutech như Ai đatilde bắn mũi tecircn đoacute

Tecircn họ hắn lagrave gigrave Hắn lagravem nghề gigrave Vigrave sao vagrave vigrave saohellipthigrave

người đoacute coacute thể chết trước khi nghe được cacircu trả lời Caacutech

tốt nhất lagrave hatildey để thầy thuốc ruacutet mũi tecircn ra vagrave băng boacute thuốc

thang vagrave cứu lấy mạng sống của migravenh Những cacircu hỏi đoacute

khocircng giuacutep iacutech gigrave cho việc cứu nguy mạng sống của migravenh

Yacute Đức Phật khuyecircn dạy rằng cuộc sống trecircn thế gian thật

lagrave vocirc thường vagrave ngắn ngủi necircn chuacuteng ta hatildey tập trung vagraveo

những vấn đề ldquothực tếrdquo lagrave lagravem sao để bớt Khổ để giải thoaacutet

được khỏi Khổhellip trước khi những vocirc thường đến vagraveo một

ngagravey khocircng hẹn trước trước khi chuacuteng ta coacute thể nghe được

những cacircu trả lời về những vấn đề siecircu phagravem siecircu nhiecircn đoacute

Chuacuteng ta hatildey necircn tu tập để mau đạt đến những triacute tuệ giải

thoaacutet Khi chuacuteng ta đạt được loại triacute tuệ giải thoaacutet đoacute chuacuteng

ta sẽ tự nhiecircn thấy biết tất cả những cacircu trả lời về những vấn

đề cao siecircu đoacute

(8) Vậy Phật giaacuteo coacute lsquothugrave gheacutetrsquo hay lsquođe dọarsquo những người

khocircng theo đạo Phật sẽ bị higravenh phạt hay bị đọa vagraveo địa

ngục hay khocircng

98 Con đường của chuacuteng ta

Chắc chắn lagrave khocircng phải rồi Đạo Phật khocircng chủ trương

theo kiểu cơ chế thưởng phạt vagrave địa ngục vĩnh viễn

Phật giaacuteo chủ trương rằng những quy luật về Nghiệp luật

nhacircn-quả đều aacutep dụng cho tất cả mọi người Khocircng phải lagrave

Phật tử thigrave được ưu aacutei cograven khocircng phải Phật tử thigrave bị xử

Khocircng phải vậy mọi người đều nhận latildenh những hậu quả

tốt xấu tugravey theo Nghiệp của migravenh

Phật giaacuteo khocircng phải giống những tocircn giaacuteo khaacutec lagrave sẽ

trừng phạt con người khi họ chọn theo tocircn giaacuteo khaacutec Thời

nay những higravenh phạt dagravenh cho những người gọi lagrave lsquongoại

đạorsquo hoặc cho những kẻ bỏ đạo đi theo tocircn giaacuteo khaacutec đatilde bị

nghiecircm cấm Tất cả mọi người trecircn traacutei đất đều được bảo vệ

được tocircn trọng để lựa chọn tiacuten ngưỡng cho migravenh Đoacute lagrave

nhacircn quyền như đatilde được ghi rotilde trong Hiến Chương của

Liecircn Hiệp Quốc (Điều 18) Việc trừng phạt mang tiacutenh tocircn

giaacuteo đatilde bị cấm ở hầu hết những nước văn minh trecircn thế giới

nagravey Những người soạn thảo vagrave quyết định Hiến Chương

tiến bộ nagravey cũng lagrave những người từ những tocircn giaacuteo ldquohữu

thầnrdquo khaacutec nhau Vậy khocircng lẽ coacute đấng saacuteng tạo nagraveo magrave lại

thiếu văn minh như vậy Cograven trừng phạt hay đagravey đọa tiacuten đồ

của migravenh chỉ vigrave họ từ bỏ tocircn giaacuteo hoặc vigrave họ chuyển qua tocircn

giaacuteo khaacutec

Phật giaacuteo thigrave chưa bao giờ liecircn quan đến yacute tưởng nagravey

Đạo Phật khocircng coacute chủ trương iacutech kỷ hay trừng phạt bất kỳ

ai vigrave bất kỳ lyacute do tocircn giaacuteo ngay cả việc khocircng tin vagraveo Đức

Phật

Nếu đấng saacuteng tạo lagrave một người tạo ra muocircn loagravei vagrave loagravei

người thigrave tại sao đấng saacuteng tạo coacute thể giaacuteng một người

xuống địa ngục để bị đọa đagravey nấu chảy matildei matildei ở đoacute Bạn

coacute bao giờ đốt một diecircm quẹt dưới lograveng bagraven tay vagrave chịu

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 99

được sự noacuteng chaacutey của ngọn lửa khocircng Vậy sao bạn coacute thể

đốt bagraven tay của người khaacutec matildei matildei để người ta kecircu rống

trong đau đớn như vậy

Vagrave giả sử bạn lagrave đấng saacuteng tạo coacute đầy đủ quyền năng để

dừng lại việc thiecircu đốt đoacute liệu bạn coacute necircn dừng lại khocircng

hay vẫn tiếp tục nhigraven người khaacutec đau đớn như vậy

Đức Phật chủ trương tự do tư tưởng Người đatilde chưa bao

giờ yecircu cầu bất cứ ai phải tin theo giaacuteo lyacute của Người Đức

Phật cograven cho rằng khocircng phải bất cứ ai cũng hiểu được giaacuteo

lyacute của Phật vigrave những căn cơ khaacutec nhau của mọi người cho

necircn mọi người đều coacute thể chọn con đường thiacutech hợp nhất

cho migravenh

Phật giaacuteo khocircng phải lagrave một tocircn giaacuteo của giaacuteo điều vagrave

thưởng phạt magrave Phật giaacuteo mong muốn đưa đến cho mọi

người sự hiểu biết vagrave ldquothấyrdquo rotilde những lẽ thật chacircn lyacute của

cuộc đời vagrave thế giới rồi tự mọi người chọn caacutech sống thiacutech

hợp cho migravenh để traacutenh bỏ những đau Khổ trong cuộc đời

Nhagrave baacutec học Albert Einstein

ldquoTocirci khocircng thể tưởng tượng một Thượng đế kẻ tưởng

thưởng vagrave trừng phạt những tạo vật của migravenhhellip

ldquoTocircn giaacuteo của tương lai sẽ lagrave tocircn giaacuteo về vũ trụ Noacute

phải vượt quaacute một đấng thượng đế caacute nhacircn vagrave traacutenh bỏ

giaacuteo điều cugraveng lyacute thuyết thần học Bao trugravem cả hai mặt

tự nhiecircn vagrave tacircm linh noacute phải được dựa trecircn cảm quan

tocircn giaacuteo coacute được từ kinh nghiệm về mọi sự vật tự nhiecircn

100 Con đường của chuacuteng ta

vagrave tacircm linh như lagrave caacutech kết hợp đuacuteng nghĩa nhất Phật

giaacuteo sẽ trả lời được yacute nghĩa nagravey

ldquoNếu coacute một tocircn giaacuteo nagraveo coacute thể đương đầu với những

nhu cầu khoa học hiện đại thigrave đoacute lagrave Phật giaacuteo Phật

giaacuteo khocircng cần xeacutet lại quan điểm của migravenh để cập nhật

với những khaacutem phaacute mới của khoa học Phật giaacuteo

khocircng cần phải từ bỏ quan điểm của migravenh để xu hướng

theo khoa học bởi vigrave Phật giaacuteo bao trugravem cả khoa học

cũng như vượt qua khoa họcrdquo

(9) Phương phaacutep ldquoThiềnrdquo coacute tạo những tacircm niệm xấu aacutec

hay khocircng theo như một số người vẫn bagraven taacuten magrave khocircng

giải thiacutech

Thiền đatilde được thực hagravenh vagrave phaacutet triển bằng nhiều higravenh

thức khaacutec nhau vagrave nhiều nền văn hoacutea khaacutec nhau trong suốt

mấy ngagraven năm qua Ngagravey nay thiền tập được thực hiện trecircn

khắp thế giới đặc biệt phaacutet triển mạnh ở những nước

phương Tacircy

Rất nhiều cocircng ty doanh nghiệp đatilde gửi nhacircn viecircn của

migravenh đến thiền tập ở những khoacutea thiền Họ nhận ra rằng

thiền mang lại rất nhiều lợi iacutech lagravem cho tacircm an định vagrave tacircm

trong sạch vagrave giuacutep cho việc kiểm soaacutet những aacutep lực cocircng

việc stress nỗi đau bức xuacutec vagrave những cơn giận

Những nhagrave thần kinh học thuộc Trường Y Khoa của đại

học University of Massachusetts bằng caacutech nghiecircn cứu

soacuteng natildeo của những người hagravenh thiền đatilde cho thấy kết luận

rằng natildeo của họ an bigravenh vagrave tĩnh lặng hơn natildeo của những

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 101

người khocircng hagravenh thiền (wwwpsychologytodaycom

articles200304the-benefits-meditation)

Những nhagrave nghiecircn cứu của Trung Tacircm Y Khoa San

Francisco thuộc đại học University of California cũng đatilde

kết luận rằng nhờ vagraveo thiền tập những người theo Phật giaacuteo

thực sự hạnh phuacutec vagrave bigravenh tĩnh hơn những người khaacutec

(wwwnewsbbccouk2hihealth3047291stm)

Một số người khocircng taacuten đồng việc hagravenh thiền vigrave những

nỗi sợ vocirc lyacute Điều đoacute lagrave hoagraven toagraven sai traacutei ngay cả đơn

thuần về mặt khoa học y học

(10) Phải chăng những cacircu chuyện về những điều thần

diệu về năng lực thần thocircng của Đức Phật lagrave coacute thật

Theo Phật giaacuteo mọi điều đều coacute thể xảy ra theo tiến

trigravenh khoa học vagrave nhacircn quả

Một số năng lực của Tacircm coacute thể tạo ra những kỳ cocircng

hay những điều thần diệu khoacute magrave giải thiacutech được bằng tri

kiến bigravenh thường của người phagravem tục cograven đầy vocirc minh vagrave ocirc

nhiễm như chuacuteng ta

Đuacuteng lagrave trong kinh điển coacute ghi lại một số điều thần diệu

vagrave năng lực thần thocircng magrave Đức Phật đatilde thể hiện trong một

vagravei lần để chinh phục đạo đức của những người ngoại đạo

quaacute khiacutech Tuy nhiecircn Đức Phật chưa bao giờ noacutei nhiều về

những năng lực nagravey hay chỉ dạy cho ai về thần thocircng như lagrave

một giaacuteo lyacute cần thiết

102 Con đường của chuacuteng ta

Cograven một số cacircu chuyện khaacutec về năng lực thần thocircng của

Đức Phật lịch sử coacute lẽ do một số tu sĩ cổ xưa đatilde phoacuteng đại

thecircu dệt thecircm iacutet nhiều vigrave sự sugraveng kiacutenh cao độ dagravenh cho Đức

Phật vagrave vigrave mục điacutech tạo ra những higravenh ảnh cao siecircu của Đức

Phật để saacutenh với những higravenh ảnh huyền thoại biacute ẩn của tocircn

giaacuteo hữu thần khaacutec vagraveo thời cổ xưa đoacute (như Hindu giaacuteo)

Phật giaacuteo khocircng khuyến khiacutech sự đề cao hay niềm tin mugrave

quaacuteng vagraveo những điều thần diệu những bugravea pheacutep hay về

một Đức Phật đầy huyền thuật vagrave thần thocircng biacute ẩn như vậy

Đức Phật khocircng chủ trương pheacutep thuật hay thần thocircng biến

hoacutea lagrave một trong những caacutech thức tu hagravenh nagraveo cả

Chiacutenh Đức Phật đatilde dạy rằng bất kỳ thần thocircng biến hoacutea

nagraveo cho dugrave coacute thật đi nữa thigrave cũng khocircng hề quan trọng

Điều quan trọng lagrave thực hagravenh con đường Đạo magrave Đức Phật

đatilde hướng dẫn bởi vigrave chỉ coacute con đường đoacute mới giải thoaacutet

con người khỏi mọi khổ đau vagrave phiền natildeo magrave thocirci

(11) Những người đồng tiacutenh luyến aacutei coacute thể lagrave Phật tử hay

khocircng

Xu hướng tigravenh dục của mọi người lagrave khocircng liecircn quan vagrave

khocircng phải lagrave yếu tố quan trọng gigrave trong Phật giaacuteo hết

Đồng tiacutenh luyến aacutei lagrave xu hướng tigravenh dục tự nhiecircn của một

người vagrave coacute lẽ đoacute khocircng phải lagrave một dạng phạm giới về đạo

đức như lagrave một hagravenh động tagrave dacircm (giới thứ tư trong ldquoNăm

Giớirdquo)

Nếu bạn thắc mắc những người theo đạo Phật coacute thể sẽ

hỏi lại như vầy ldquoAi tốt hơn ai một người đồng tiacutenh chiacutenh

trực hiền hogravea hay một người tigravenh dục khaacutec phaacutei magrave vocirc

lương tacircm gian traacuterdquo

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 103

Theo Đức Phật đạo đức vagrave phẩm hạnh của một người

khocircng phụ thuộc vagraveo tocircn giaacuteo của họ Dugrave những người coacute

đang theo đạo Phật hay khocircng thigrave họ vẫn lagrave người tốt khi họ

lagrave người tốt Vagrave tất cả mọi người đều coacute thể tham gia vagraveo

Phật giaacuteo nếu họ tigravem hiểu vagrave thấy đạo Phật lagrave coacute lyacute vagrave thiacutech

hợp cho việc tu tập để đem lại sự bigravenh an vagrave giải thoaacutet cho

họ Dugrave cho họ khocircng theo đạo Phật một caacutech chiacutenh thức

nhưng nếu họ sống một đời với đạo đức tốt đẹp thigrave họ cũng

đatilde lagrave những Phật tử rồi theo yacute nghĩa của Phật giaacuteo

(12) Huacutet thuốc laacute lagrave ngược với đạo Phật

Noacutei một caacutech chiacutenh thức thigrave Phật giaacuteo khocircng xem việc

huacutet thuốc laacute lagrave sai traacutei về mặt đạo đức

Tuy nhiecircn rất nhiều những Phật tử vagrave tu sĩ Phật giaacuteo

nghiecircm tuacutec vagrave gương mẫu đều khocircng huacutet thuốc laacute vagrave họ

thường khuyến khiacutech việc từ bỏ thuốc laacute

Bởi vigrave huacutet thuốc laacute coacute rất nhiều điều nguy hại cho bản

thacircn Những người ldquotu thiềnrdquo khocircng necircn huacutet thuốc laacute vigrave huacutet

thuốc laacute lagrave lagravem cho thần kinh vagrave tacircm triacute luocircn luocircn bị hồi

hộp kiacutech thiacutech trong khi việc thiền định lagrave việc lagravem cho

tacircm tĩnh lặng vagrave tập trung Hơn nữa huacutet thuốc laacute lagrave lagravem cho

hệ hocirc hấp hoạt động khocircng tốt hơi-thở sẽ khoacute khăn ngắn

dagravei ngộp thở vigrave thuốc laacute lagravem hại phổi vagrave hệ tim mạch lagravem

sức khỏe khocircng tốt tất cả đều cản trở cho việc hagravenh thiền

Cho dugrave những tăng sĩ khocircng tu theo phương phaacutep thiền thigrave

họ cũng khocircng necircn huacutet thuốc laacute vigrave điều đoacute cũng tạo ra

những higravenh ảnh khocircng đẹp ở những nơi chugravea chiền vagrave trước

mắt những Phật tử Nhưng sự thật thigrave thời nay coacute rất nhiều

thầy tu theo phaacutep mocircn Tịnh Độ ở Việt nam lagrave những người

huacutet thuốc laacute thường xuyecircn

104 Con đường của chuacuteng ta

Một vấn đề nữa của huacutet thuốc laacute cũng giống như việc

uống rượu vagrave dugraveng chất độc hại do lagrave gacircy ghiền Huacutet thuốc

coacute thể biến thagravenh một dạng thegravem muốn liecircn tục hagraveng ngagravey

vigrave tiacutenh chất gacircy ghiền vagrave lagravem cho người huacutet thuốc luocircn luocircn

phụ thuộc vagraveo noacute

Một vấn đề quan trọng nữa lagrave việc huacutet thuốc laacute vừa gacircy

hại cho bản thacircn migravenh vừa ảnh hưởng vagrave gacircy hại đến những

người hiacutet thở xung quanh họ trở thagravenh những người huacutet

thuốc laacute ldquobị độngrdquo trở thagravenh những nạn nhacircn của người huacutet

thuốc Magrave như Đức Phật đatilde noacutei những việc gigrave migravenh lagravem magrave

gacircy hại cho bản thacircn migravenh vagrave những người khaacutec thigrave đoacute

khocircng phải lagrave một hagravenh động tốt thiện Vagrave vigrave vậy chuacuteng ta

cần necircn traacutenh bỏ

Cũng chiacutenh vigrave lyacute do gacircy nguy hại cho migravenh vagrave mọi

người nhiều nước văn minh trecircn thế giới đatilde hạn chế việc

huacutet thuốc vagrave việc huacutet thuốc cũng bị nghiecircm cấm ở những

nơi cocircng cộng

Từ những điều nagravey chuacuteng ta coacute thể hiểu rằng Phật giaacuteo

coacute lẽ khocircng taacuten đồng với việc huacutet thuốc laacute vagrave coacute lẽ khocircng

xem việc huacutet thuốc lagrave thaacutei độ hay hagravenh động tiacutech cực vagrave tốt

lagravenh trong cuộc sống

(13) Phật giaacuteo dạy chuacuteng ta necircn luocircn luocircn hagravei lograveng với

mọi thứ migravenh coacute Tuy nhiecircn đa số mọi người đều coacute tham

vọng lagravem việc nhiều hơn để coacute thu nhập nhiều hơn vagrave

cũng coacute tham vọng tạo cuộc sống sung tuacutec hơn cho gia

đigravenh Vậy lagravem sao hogravea giải vấn đề nagravey

Đacircy lagrave một cacircu hỏi hay Đuacuteng lagrave Đạo Phật khuyecircn dạy

mọi người hatildey biết hagravei lograveng biết hạnh phuacutec với những gigrave

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 105

migravenh coacute được đừng quaacute tham lam đừng quaacute tham muốn magrave

dẫn đến thất vọng bất hạnh vagrave khổ sở

Tuy nhiecircn Đạo Phật vẫn mở ra cho mọi người sự tự do

chọn lựa phương caacutech vagrave con đường nagraveo đem lại nhiều an

lagravenh vagrave hạnh phuacutec nhất cho migravenh miễn sao bạn đừng quaacute đi

về cực đoan Vigrave vậy đạo Phật đatilde chủ trương vagrave khuyến

khiacutech ldquoCon Đường Trung Đạordquo Trung đạo nghĩa lagrave sao

Nghĩa lagrave (a) bạn đừng quaacute tham vọng đến nỗi coacute khả

năng gacircy phương hại đến quyền lợi của người khaacutec trong

khi migravenh nỗ lực để đạt được mục điacutech đoacute của migravenh Vagrave bạn

(b) cũng khocircng necircn quaacute hagravei lograveng với hoagraven cảnh của migravenh

nếu cograven phấn đấu được để cải thiện đời sống tinh thần vagrave

vật chất cho chiacutenh migravenh vagrave gia đigravenh thigrave hatildey cố gắng nỗ lực

trong phạm vi khả năng của migravenh đừng quaacute rụt regrave một caacutech

tiecircu cực nhưng cũng đừng quaacute tham vọng một caacutech quaacute

đaacuteng Tức lagrave traacutenh hai cực đoan Đoacute lagrave yacute nghĩa của con

đường trung đạo

Viacute dụ vigrave tham muốn được thăng cấp hay được tăng

lương magrave migravenh phải dugraveng nhiều caacutech hay thủ đoạn khocircng

tốt để đạt được mục điacutech lagravem phương hại đến đồng nghiệp

vagrave người khaacutec thigrave điều đoacute lagrave khocircng đuacuteng với đạo Phật

(Những thực tại ldquokhocircng đẹprdquo trong viacute dụ nagravey lagrave rất phổ

biến trong nhiều nơi cocircng sở hiện nay Một số đồng nghiệp

vagrave đối taacutec của tocirci trước đacircy từ Trung Quốc Nam Triều Tiecircn

vagrave nhiều nước Acircu Mỹ cũng tacircm sự rằng việc nagravey lagrave khaacute phổ

biến ở đất nước họ Tuy nhiecircn cũng theo yacute họ tigravenh trạng

nagravey ở những nước Acircu Mỹ coacute vẻ iacutet hơn sơ với ở những nước

Đocircng Aacute)

Hay vigrave muốn coacute thật nhiều tiền necircn bạn dagravenh hết thời

gian lagravem thecircm ngoagravei giờ coi nhẹ những thời gian hay

106 Con đường của chuacuteng ta

những việc dagravenh cho gia đigravenh vợ chồng con caacutei cha mẹ

anh chị emhellipĐiều đoacute về lacircu về dagravei sẽ lagravem tổn hại tigravenh cảm

của gia đigravenh đối với migravenh điều đoacute lagrave khocircng coacute lợi cho migravenh

vagrave gia đigravenh

Noacutei cho cugraveng những tham vọng vagrave sự bằng lograveng phải

necircn được cacircn bằng theo đuacuteng hoagraven cảnh năng lực vagrave những

nhu cầu được ưu tiecircn theo thứ tự của migravenh Viacute dụ thời gian

đi chăm soacutec cha mẹ ở bệnh viện sau giờ lagravem việc necircn được

ưu tiecircn hơn lagrave thời gian dagravenh cho việc lagravem thecircm ngoagravei giờ

để tăng thecircm mức độ thu nhập Cha mẹ cagraveng ngagravey cagraveng gần

đất xa trời chứ họ khocircng chờ cho bạn coacute đủ thu nhập để đến

chăm soacutec họ Nguyecircn tắc vẫn vậy Dugrave bạn coacute tham vọng

tiacutech cực đến đacircu thigrave luocircn luocircn suy nghĩ chiacutenh chắn rằng

ldquoNhững gigrave lagravem magrave khocircng coacute lợi cho migravenh hay người khaacutec

hay cả hai thigrave migravenh necircn traacutenh Những gigrave (tham vọng) nagraveo

nếu migravenh lagravem thigrave mang lại lợi iacutech cho migravenh vagrave cũng khocircng

lagravem tổn hại cho người khaacutec thigrave migravenh coacute thể lagravemrdquo

Sự chấp nhận bằng lograveng với mọi điều mọi hoagraven cảnh

cũng necircn dựa vagraveo nguyecircn tắc trung đạo nagravey

(14)Việc ăn chay lagrave bắt buộc đối với những Phật tử

Theo Đạo Phật đặc biệt lagrave Phật giaacuteo Nguyecircn thủy thigrave

việc ăn chay hay khocircng lagrave hoagraven toagraven phụ thuộc vagraveo caacute nhacircn

của mỗi người Phật giaacuteo khocircng nhấn mạnh vagraveo sự thanh

tịnh vagrave thanh khiết của thức ăn magrave nhấn mạnh vagraveo sự

thanh tịnh vagrave trong sạch của Tacircm

Đacircy lagrave một trong những vấn đề thường được bagraven catildei bạn

cần tigravem hiểu kỹ tại sao Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy thigrave noacutei như

vậy trong khi phần lớn những người theo Phật giaacuteo Đại

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 107

Thừa thigrave chủ trương việc ăn chay lagrave bắt buộc đối với mọi

Phật tử xuất gia vagrave khuyến khiacutech mọi Phật tử tại gia cũng

necircn ăn chay

Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy hay Nam Tocircng đến ngagravey nay vẫn

chủ trương việc ldquokhất thựcrdquo thức ăn theo đuacuteng như caacutech

thực hagravenh từ thời Đức Phật cograven tại thế Magrave đatilde đi khất thực

thức ăn thigrave người đi khất thực (xin đồ ăn) khocircng necircn yecircu

cầu người cho (thiacute chủ Phật tử cuacuteng dường thức ăn) phải

lagravem đồ ăn đuacuteng theo yecircu cầu của migravenh Vigrave vậy từ thời Đức

Phật cho đến nay trường phaacutei bảo thủ nagravey vẫn giữ nguyecircn

truyền thống khất thực vagrave người ta cho gigrave ăn nấy

Điều thứ hai Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy chủ trương ăn chay

theo giới ldquoTam Tịnh Nhụcrdquo coacute nghĩa lagrave những loại thịt nagraveo

khocircng diacutenh vagraveo ba điều sau thigrave Phật tử coacute thể dugraveng Ba điều

đoacute lagrave (a) khocircng thấy người ta giết (b) khocircng nghe tiếng kecircu

la của loagravei thuacute bị giết vagrave (c) khocircng coacute sự nghi ngờ về người

khaacutec giết thịt lagrave để cho migravenh ăn tức lagrave vigrave migravenh magrave giết thịt

Nếu thức ăn (thịt caacute) nagraveo đaacutep ứng đủ ba điều kiện nagravey thigrave

caacutec Tỳ kheo được ăn lagrave khocircng phạm giới theo sự cho pheacutep

trong Giới Luật magrave Đức Phật đưa ra (Phụ Lục 17)

Trong khi đoacute Phật giaacuteo Đại Thừa đặc biệt ở Trung Quốc

sau nagravey thigrave khocircng chấp nhận caacutech ăn chay nagravey họ quan

niệm rằng ăn chay lagrave khocircng được ăn thịt động vật magrave chỉ ăn

caacutec loại rau đậu traacutei cacircyhellip

Bất luận quan điểm của Phật giaacuteo Nguyecircn Thuỷ hay Đại

Thừa mục điacutech của sự ăn chay lagrave lagravem tăng trưởng lograveng từ

bi lagravem giảm bớt lograveng sacircn hận cũng giống như caacutech tu tập

ldquokhocircng saacutet sinhrdquo để biết thương yecircu người đồng loại vagrave

những loagravei sinh vật khaacutec Khi một người đatilde coacute lograveng từ bi vagrave

khocircng nỡ giết hại caacutec loại loagravei vật thigrave người ấy cũng khoacute coacute

108 Con đường của chuacuteng ta

thể giết người Đoacute lagrave lyacute do tại sao Đức Phật đưa ra giới cấm

ldquoKhocircng được saacutet sinhrdquo Chiacutenh Giới Hạnh thứ nhất nagravey lagrave

nhacircn tố để higravenh thagravenh quan điểm ăn chay trong đạo Phật

(Phụ Lục 18)

Nhiều người đatilde suy nghiệm về sự tagraven bạo khi giết hại suacutec

vật necircn họ đatilde từ bỏ sự thegravem muốn ăn thịt caacute vagrave trở thagravenh

những người ăn chay chứ khocircng riecircng những người theo

đạo Phật mới ăn chay Rất nhiều người phương Tacircy bacircy giờ

ăn chay vigrave quan điểm từ-bi nagravey

Ở đacircy rất mong bạn đọc necircn đọc thecircm những giảng luận

với nhiều goacutec nhigraven về đề tagravei ldquonhạy cảm vagrave quan trọngrdquo nagravey

trong bagravei Phụ Lục ở cuối saacutech

Do vấn đề nagravey lagrave quan trọng vagrave bạn lagrave người Phật tử

tại gia cần phải tự migravenh suy nghĩ vagrave tự quyết định cho migravenh

như thế nagraveo lagrave đuacuteng sai như thế nagraveo lagrave hợp đạo lyacute vagrave hợp

với lời Phật dạy bởi vigrave vấn đề nagravey được hiểu vagrave thực hagravenh

khaacutec nhau bởi nhiều trường phaacutei Phật giaacuteo khaacutec nhau Bạn

cần necircn đọc vagrave tham khảo thecircm nhiều nguồn kinh saacutech vagrave

luận giảng khaacutec nhau

Tuy nhiecircn trong hạn hẹp của quyển saacutech nhỏ beacute nagravey chỉ

mong muốn noacutei nocircm na lại như sau

(1) Theo quan điểm của Phật giaacuteo Nguyecircn thủy thigrave bạn

coacute thể ăn chay Hoặc nếu việc ăn chay lagrave khoacute khăn bất tiện

(vigrave phải đi khất thực hoặc vigrave phải nhờ vagraveo nguồn thức ăn

của người khaacutec để nuocirci thacircn hoặc mocirci trường sống ở nơi đoacute

khocircng thể coacute nhiều thức ăn thực vật) thigrave bạn coacute thể tiếp tục

ăn mặn trong khi vẫn lagrave một Phật tử đạo hạnh

(2) Theo quan điểm của Phật giaacuteo Đại Thừa người xuất

gia thigrave bắt buộc phải ăn chay (rau cải thực vậthellip) Cograven Phật

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 109

tử tại gia nếu ăn chay được hợp với sức khỏe vagrave tiện lợi của

migravenh thigrave necircn ăn chay lagrave sự thực hagravenh rất đaacuteng khen ngợi

Cograven nếu khocircng Phật tử tại gia được khuyến khiacutech ăn chay

vagraveo caacutec ngagravey lễ lagravenh như ngagravey Rằm Mồng Một hay những

ngagravey giữ Taacutem giớihellipđể tăng trưởng lograveng Từ Bi đối với con

người vagrave vạn vật

bull Tại đacircy coacute hai vấn đề chuacuteng ta cần necircn suy nghĩ theo

thiển yacute của tocirci

Một ăn chay chắc chắn lagrave caacutech tốt đẹp đối với một Phật

Tử vagrave ăn chay lagrave chắc chắn nuocirci dưỡng lograveng từ bi lagrave traacutenh

saacutet sanh vagrave traacutenh gacircy tổn hại cho bất cứ người nagraveo vagrave chuacuteng

sinh nagraveo

Hai tuy nhiecircn đừng necircn cho rằng chỉ việc ăn chay lagrave

hoagraven toagraven trở thagravenh một Phật tử tốt theo đạo Phật Việc ăn

chay khocircng phải lagrave thay thế được cho những việc thực hagravenh

tu tập vagrave giữ giới hạnh đạo đức khaacutec Như đatilde noacutei trecircn Phật

giaacuteo nhấn mạnh vagraveo sự tu tập sự sống giữ giới hạnh vagrave tu

dưỡng Tacircm để coacute Tacircm trong sạch lagravenh mạnh vagrave chiacutenh

điều nagravey mới tạo ra Nghiệp tốt lagravenh tạo ra cuộc sống tốt

lagravenh

(15) Tại sao coacute những tu sĩ vẫn ăn thịt trong khi rau cải

thigrave rất dễ dagraveng coacute được ở khắp nơi

Khi coacute người trong Tăng Đoagraven đoacute lagrave ngagravei Devadatta

(Đề-bagrave-đạt-đa) đatilde đề xuất với Phật về việc ăn chay vagrave cấm

caacutec tu sĩ ăn thịt caacute Đức Phật đatilde từ chối đề xuất nagravey Coacute lẽ

Đức Phật đatilde coacute nhiều lyacute do thiết thực vagraveo hoagraven cảnh xatilde hội

thời đoacute bởi vigrave rau cải khocircng được gieo trồng một caacutech trugrave

phuacute ở những vugraveng miền bắc Ấn Độ vagraveo thời xưa đoacute đặc

110 Con đường của chuacuteng ta

biệt rau cải vagrave ngũ cốc lagrave rất khan hiếm vagraveo những mugravea khocirc

hạn ở xung quanh lưu vực socircng Hằng

Viacute dụ sau nagravey nếu chỉ ăn chay bằng rau cải thigrave sẽ rất khoacute

khăn cho những vugraveng Phật giaacuteo như Tacircy Tạng vigrave ở đoacute gia

suacutec thigrave rất nhiều magrave những rau cải traacutei cacircy thigrave cực kỳ khan

hiếm khoacute trồng được ở vugraveng đất khắc nghiệt đoacute

Vagraveo thời Đức Phật cho đến tận ngagravey nay những tu sĩ

(theo Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy) vẫn sống nhờ vagraveo thức ăn

khất thực Vagrave thức ăn khất thực lagrave tugravey theo lograveng bố thiacute của

thiacute chủ vagrave Phật tử cuacuteng dường Nếu những tu sĩ yecircu cầu chỉ

giới hạn cuacuteng dường bằng thức ăn toagraven-chay toagraven rau cải

ngũ cốc thigrave điều đoacute coacute thể tạo gaacutenh nặng cho những thiacute chủ

cuacuteng dường thức ăn hagraveng ngagravey cho caacutec Tăng Ni Thực tế lagrave

đa số mọi người trong cuộc sống ở những xứ sở nagravey đều

tranh thủ ldquomột lầnrdquo thời gian trong ngagravey để nấu thức ăn

trước lagrave cuacuteng dường caacutec sư thầy sau lagrave phần cograven lại để gia

đigravenh ăn Magrave đa số những gia đigravenh Phật tử nagravey cũng ăn mặn

như truyền thống từ thời Đức Phật Vigrave vậy những thầy tu

của Nam Tocircng nhận vagrave ăn bất cứ thứ gigrave được cho ngay cả

lagrave thịt miễn sao những loại thịt đoacute nằm trong giới hạnh của

ldquoTam Tịnh Nhụcrdquo như đatilde noacutei trecircn lagrave được

Xin noacutei thecircm một chuacutet về Giới Luật của Tăng Đoagraven

Vigrave Phật giaacuteo Nguyecircn thủy cấm khocircng cho caacutec tu sĩ nhận sự

cuacuteng dường bố thiacute bằng tiền bạc Cho necircn họ khocircng coacute cơ

hội đi mua thức ăn bằng tiền bạc để magrave chọn thức ăn theo yacute

muốn của migravenh (giả sử như họ coacute muốn ăn chay) Họ hoagraven

toagraven phụ thuộc vagraveo thức ăn khất thực của dacircn lagraveng của thiacute

chủ bố thiacute cho họ hagraveng ngagravey Ngay cả khi họ nấu ăn trong tu

viện tịnh xaacute thigrave những nguyecircn liệu thực phẩm cũng lagrave do

những Phật tử mang tới cuacuteng dường (Hy vọng quyacute vị hiểu

ra được chỗ nagravey)

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 111

Ngagravey nay thực tế rất nhiều tu sĩ vagrave chugravea chiền theo Phacirc

giaacuteo Nguyecircn Thủy cũng ưu tiecircn việc ăn chay như ở Thaacutei

Lan ở Miến Điệnhellipkhi những điều kiện hậu cần cho pheacutep

Tuy nhiecircn những thầy tu ldquonghiecircm tuacutecrdquo theo truyền thống

Đại Thừa chắc chắn lagrave ăn chay tuyệt đối

(16) Việc ăn những đồ chay giả mặn coacute lagrave ngụy biện vagrave

đạo đức giả hay khocircng Tại sao lại lagravem thức ăn chay giả

mặn ở caacutec nước Đocircng Aacute như Việt Nam Trung Quốc Đagravei

Loan Triều Tiecircn

Đồ ăn chay giả mặn lagrave những thức ăn ldquochayrdquo lagravem từ bột

đậu nagravenh nấm vagrave thực vật nhưng được lagravem vagrave trigravenh bagravey

giống như những moacuten ăn mặn Nhiều nơi những người Phật

tử nấu vagrave ăn những đồ ăn kiểu nagravey bị cho lagrave đạo đức giả

Caacutei lyacute lagrave Đatilde ăn chay để quecircn đi thịt caacute quecircn đi việc saacutet sinh

động vật vậy magrave khi nấu chay lại chế biến ldquorau cảirdquo giống

hệt như mugravei vị higravenh dạng của thịt caacute để lsquogợi nhớrsquo đến những

thức ăn từ thịt caacute (vagrave coacute thể để ăn cho được ngon miệng

hơn)

Một số người thigrave giải thiacutech rằng việc lagravem thức ăn chay

giả mặn lagrave caacutech lagravem cho những người chưa ăn chay bước

qua ăn chay được dễ dagraveng hơn khocircng bị bỡ ngỡ khocircng bị

khoacute ăn khi chuyển từ ăn mặn qua ăn chay() Điều nagravey dugrave coacute

đuacuteng đối với một số người nhưng coacute lẽ chỉ lagrave tự nguỵ biện

Rotilde ragraveng lagrave trong tất cả những quaacuten ăn chay vagrave trong những

dịp lễ lagravenh caacutec Phật tử tề tựu về caacutec chugravea chiền ở Việt Nam

vagrave những nước Đocircng Aacute khaacutec thigrave hầu hết thức ăn chay đều

được chế biến vagrave trigravenh bagravey với higravenh dạng higravenh thức vagrave

hương vị y hệt thức ăn mặn vagrave được dugraveng bởi tất cả mọi

người vagrave cả Tăng Ni

112 Con đường của chuacuteng ta

Coacute hai vấn đề hay ldquohai lyacute lẽrdquo cần suy nghiệm vagrave bạn cần

chọn cho migravenh quan điểm nagraveo bạn thấy đuacuteng đắn lagrave phugrave

hợp với giaacuteo lyacute của Phật vagrave phugrave hợp với lograveng từ-bi của

chiacutenh migravenh

Một (1) khi đồ chay giả mặn được chế biến vagrave trigravenh bagravey

cho số đocircng Phật tử lagrave những người bigravenh thường đang ăn

mặn thigrave họ noacutei lagrave chế biến như vậy để những người đang ăn

thịt caacute chuyển qua ăn chay được dễ dagraveng hơn vigrave higravenh thức

vagrave mugravei vị cũng gần giống moacuten mặn Cho necircn tất cả quaacuten

cơm chay nhagrave hagraveng chay vagrave những nơi cuacuteng dường Trai

Tăng cũng đều lagravem như vậy Đoacute caacutech khuyến khiacutech mọi

người ăn chay

Hai(2) khi lagravem đồ chay giả mặn vagrave cuacuteng dường cho Tăng

Ni thigrave họ lại noacutei Tăng Ni thọ dụng thức ăn chay giả mặn

nhưng Tacircm khocircng hề khởi sinh điều gigrave về đồ ăn mặn như

thịt caacute Điều nagravey rất khoacute noacutei Đức Phật đatilde noacutei khi coacute đối

tượng tiếp xuacutec như mugravei vị higravenh sắchellipthigrave cảm-thọ vagrave ldquotacircm-

khởirdquo sẽ khởi sinh

Cho dugrave theo Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy thigrave việc ăn mặn lagrave

khocircng bị cấm nhưng nếu đatilde traacutenh ăn đồ mặn thật sự vigrave lyacute

do khocircng muốn higravenh thugrave mugravei vị của thịt caacute lagravem động lograveng

từ bi lagravem suy nghĩ về việc saacutet sinh giết hại thigrave việc lagravem đồ

ăn chay giả mặn với higravenh thugrave mugravei vị như của thịt caacute thật

(thịt gigrave caacute gigrave thigrave coacute những higravenh thugrave vagrave mugravei vị đuacuteng như vậy)

chắc sẽ lagravem khởi sinh trong tacircm những nhận-thức [tưởng]

về loại thịt hay caacute đoacute Vagrave như vậy lại đi ngược lại yacute nghĩa

của việc ăn chay Như vậy caacutei ldquoyacute nghĩardquo của việc ăn chay

lagrave vigrave lograveng từ-bi lagrave để quecircn đi higravenh ảnh mugravei vị của thịt caacute

thật cũng khocircng cograven ở đacircy

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 113

Bạn coacute thể tự hỏi rằng nếu ăn chay vigrave lograveng từ-bi vagrave sự

thanh-tịnh của thacircn vagrave tacircm thigrave rau cải nấm rơm đậu

nagravenhhellip được cắt thagravenh từng miếng nhỏ vuocircng vức ăn khocircng

thấy ngon miệng một caacutech tự nhiecircn hay sao magrave cần phải

cocircng phu cắt tỉa gaacuten gheacutep tạo higravenh vagrave cho vagraveo những gia

vị mugravei vị để thức ăn phải giống như chả lụa caacute kho heo

xagraveo thịt nướnghellip thigrave mới ăn thấy ngon miệng được

Tuy nhiecircn dugrave tốt hay xấu thigrave việc ăn chay hay ăn đồ

chay giả mặn vẫn tốt hơn nhiều so với việc ldquocố yacuterdquo ăn thịt ăn

caacute với caacutei tacircm ldquoyacute thứcrdquo rotilde việc giết thịt saacutet sanh chắc chắn

đatilde xảy ra đacircu đoacute (ở những lograve giết mổ ở chợ vagrave ở trong nhagrave

bếp của những người nấu)

Đức Phật

Tất cả mọi chuacuteng sinh

Đều mưu cầu được sống

Đều mưu cầu hạnh phuacutec

helliphelliphelliphellip

Migravenh run sợ đao kiếm

Migravenh cũng sợ chết choacutec

Vậy lấy người lagrave migravenh

Thigrave khocircng necircn giết hại

Khocircng gacircy ra giết hại

(Kinh Phaacutep Cuacute ndash Kệ 129)

114 Con đường của chuacuteng ta

(17) Những cảnh giới1 hiện hữu (cotildei sống) khaacutec nhau lagrave

gigrave Chuacuteng lagrave những nơi thực hay ảo

Theo truyền thống Phật giaacuteo coacute năm (5) cảnh giới hiện

hữu magrave tất cả caacutec loagravei chuacuteng sinh coacute mặt ở đoacute Năm cảnh

giới đoacute lagrave

Địa Ngục

Suacutec Sinh

Ngạ Quỷ

Người

Thiecircn Thần vagrave Trời

Những cảnh giới thấp xấu đầy đau khổ lagrave Địa ngục Suacutec

sinh Ngạ quỷ

bull Địa ngục theo kinh điển bao gồm 08 đại địa ngục vagrave

160 tiểu địa ngục bao bọc xung quanh những đại địa ngục

đoacute

bull Suacutec sinh lagrave cảnh giới của tất cả loagravei động vật từ nhỏ beacute

cho đến to lớn

bull Ngạ quỷ (peta) coacute nghĩa lagrave ldquoquỷ đoacuteirdquo hoặc hay được

gọi lagrave những lsquohồn marsquo hay ldquonhững người khuất mặtrdquo xung

quanh ta Ngạ quỷ sống trong cotildei vocirc cugraveng đagravey đọa vagrave đau

khổ luocircn luocircn thiếu thốn luocircn luocircn đoacutei khaacutet magrave khocircng

được ăn uống Vagrave coacute những loagravei ngạ quỷ luocircn luocircn ở gần

những người thacircn quyến cograven sống của migravenh vagrave coacute thể thấy

được tất cả những gigrave họ hagraveng thacircn quyến của migravenh đang

lagravem vagrave luocircn luocircn khao khaacutet những người thacircn lagravem những

1ldquoCảnh giớirdquo lagrave hoagraven cảnh lagrave phacircn giới cao thấp viacute dụ cảnh giới suacutec sinh cảnh giới

địa ngục cảnh giới trecircn trời Trong mỗi loại cảnh giới cao thấp đoacute coacute thể coacute nhiều

ldquocotildei sốngrdquo khaacutec nhau viacute dụ địa ngục coacute 168 tầng hay ldquocotildeirdquo khaacutec nhau cảnh giới

trecircn trời thigrave coacute đến 28 ldquocotildeirdquo sống khaacutec nhau

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 115

việc cocircng-đức vagrave hồi-hướng cocircng đức đoacute cho họ để họ

hưởng được cocircng-đức đoacute Đoacute lagrave caacutech duy nhất giuacutep họ giảm

bớt nghiệp xấu vagrave hy vọng được taacutei sinh về một cotildei lagravenh

khaacutec

bull Cotildei Suacutec sinh vagrave Ngạ quỷ lagrave ở cugraveng nơi với cotildei Người

cugraveng ở trecircn bề mặt traacutei đất

bull [Xin để yacute thecircm loagravei Quỷ thần A-tu-la (asuras) lagrave loagravei

quỷ thần dị dạng to lớn ở cotildei trời của Nam Thiecircn Vương

(thuộc Tứ Đại Thiecircn Vương) nhưng do nghiệp xấu luocircn

sống với tacircm sacircn hận hung hatilden vagrave đau khổ cho necircn họ cũng

thuộc về cảnh giới thấp xấu đau khổ mặc dugrave cotildei sống của họ

lagrave thuộc về trecircn cảnh giới trời thần Cho necircn nhiều truyền

thống Phật giaacuteo khaacutec đatilde tiacutenh riecircng cotildei quỷ thần A-tu-la một

cảnh-giới đau khổ riecircng vagrave do caacutech tiacutenh như vậy necircn tổng

cộng coacute 06 cảnh giới magrave chuacuteng sinh đang hiện hữu

Bạn coacute biết khocircng coacute rất nhiều coacute lograveng tốt vagrave chiacutenh trực

họ lagrave những người tốt bụng cocircng bằng vagrave coacute lograveng bi mẫn

nhưng họ coacute tacircm hay dễ bị noacuteng giận Họ coacute thể noacuteng giận

vigrave nhiều lyacute do xảy ra hagraveng ngagravey họ noacuteng giận vigrave bất đồng

vigrave tự aacutei vigrave caacutei ta bị xuacutec phạm hoặc vigrave sự bất cocircng vigrave quaacute

noacuteng ruột lo lắng cho người thacircn vagrave người khaacutec vigrave hoagraven

cảnh trớ trecircu vigrave gặp phải người xấu vigrave buồn bực nhacircn tigravenh

thế thaacuteiNếu họ khocircng tu tập tacircm để giảm trừ tacircm sacircn-giận

đoacute thigrave sau khi chết họ rất dễ bị taacutei sinh thagravenh những quỷ

thần A-tu-la đau khổ như vậy]

bull Những cảnh giới cao đẹp lagrave cotildei Người vagrave những cotildei Trời

của caacutec thiecircn thần vagrave caacutec vị trời Phạm Thiecircn (Brahmas)

bull Kinh điển cũng ghi rằng coacute nhiều ldquotầngrdquo tức nhiều

ldquocotildeirdquo cao thấp khaacutec nhau trong cảnh giới Địa Ngục vagrave trong

cảnh giới Thiecircn Thần vagrave Trời

116 Con đường của chuacuteng ta

bull Nếu loagravei quỷ thần A-tu-la (asuras) được taacutech riecircng ra

thagravenh một (đơn vị) cotildei hiện hữu riecircng biệt vagrave caacutec tầng địa

ngục được gom chung thagravenh một cotildei thigrave tổng cộng coacute 04

cotildei thuộc cảnh giới xấu [Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷ vagrave A-

tu-la] 07 cotildei Dục giới phuacutec lagravenh [gồm 1 cotildei dục giới lagrave cotildei

Người vagrave 06 cotildei dục giới của Thiecircn thần) 16 cotildei Trời Sắc

Giới vagrave 04 cotildei Trời Vocirc Sắc Giới

Tổng cộng Coacute 31 Cotildei hiện hữu magrave con người (vagrave chuacuteng

sinh) coacute thể bị hay được taacutei sinh về đoacute ngay sau khi từ giatilde

kiếp sống hiện tại

Chẳng hạn ở cảnh giới địa ngục coacute đến 168 ldquotầngrdquo đại địa

ngục vagrave tiểu địa ngục khaacutec nhau tugravey theo mức độ Nghiệp aacutec

nặng nề magrave chuacuteng sinh bị rơi rớt vagrave đagravey đọa vagraveo đoacute

Cograven trecircn cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời coacute rất nhiều cotildei

Trời khaacutec nhau tugravey theo mức độ do Nghiệp thiện lagravenh magrave

chuacuteng sinh được taacutei sinh về đoacute gồm coacute 06 Cotildei Trời Dục

Giới 16 Cotildei Trời Sắc Giới vagrave 04 Cotildei Trời Vocirc Sắc Giới

Để dễ higravenh dung bạn coacute thể liecircn-tưởng đến một cotildei lagrave

ldquocotildei Ngườirdquo trecircn traacutei đất magrave chuacuteng ta đang sống gồm 193

nước trải dagravei trecircn 07 đại lục địa Nếu chuacuteng ta may mắn

được sống trong những đất nước văn minh thanh bigravenh vagrave

khiacute hậu ocircn hogravea thigrave đoacute lagrave một điều phuacutec lagravenh so với việc phải

sống trong những đất nước lạc hậu đầy chiến tranh vagrave khiacute

hậu khắc nghiệt đoacutei nghegraveo vagrave bệnh tật Những đất nước trecircn

traacutei đất vagrave mức độ dễ sống vagrave khoacute sống khaacutec nhau thậm chiacute

quaacute checircnh lệch nhau thigrave cũng giống như những ldquocotildeirdquo khaacutec

nhau trecircn cảnh giới trecircn Trời hay những ldquocotildeirdquo khaacutec nhau

trong cảnh giới dưới địa ngục vậy

Vigrave vậy coacute thể noacutei rằng bất kỳ một cotildei Trời nagraveo đoacute (trong

26 cotildei thuộc cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời) lagrave chắc chắn sẽ

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 117

tốt đẹp hơn vagrave phuacutec lagravenh hơn bất cứ quốc gia nagraveo trecircn traacutei

đất cotildei người

Vagrave ngược lại coacute thể hiểu bất kỳ một ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo

nagraveo đoacute (trong 168 ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo) của cảnh giới địa ngục

cũng chắc chắn lagrave kinh khủng hơn đagravey đọa hơn vagrave toagraven lagrave

đau khổ hơn bất kỳ xứ sở nagraveo trecircn traacutei đất

Vigrave vậy ở nơi đacircu đời sống hay mocirci trường sống coacute sự tagraven

bạo độc tagravei aacutep bức vagrave đagravey đọa quaacute khốc liệt với con người

thigrave người ta hay gọi lagrave ldquođịa ngục trần gianrdquo

Khi noacutei về đời sống Thacircn-Tacircm của con người Đức Phật

thường noacutei một caacutech ẩn dụ về những ldquocảnh giớirdquo coacute nghĩa

lagrave những tigravenh trạng hạnh phuacutec hay đau khổ khaacutec nhau của

con người tugravey theo hoagraven cảnh của mỗi người

-Viacute dụ một người đang phải chịu tật nguyền đau đớn

hoặc tinh thần khủng hoảng thigrave người đoacute đatilde giống như đang

chịu cảnh địa ngục

-Những người khocircng cograven lẽ sống gigrave chỉ biết nằm chờ đến

bữa ăn vagrave sống để ăn thigrave chẳng khaacutec nagraveo sống như cảnh suacutec

sinh

-Những người quaacute tham lam luocircn luocircn tham muốn thegravem

khaacutet magrave chẳng bao giờ được thỏa matilden dugrave đatilde coacute đầy đủ thigrave

được cho lagrave giống như loagravei ngạ quỷ luocircn luocircn cảm thấy đoacutei

thiếu vagrave đau khổ vigrave thegravem khaacutet

-Người luocircn luocircn coacute maacuteu sacircn giận ganh tị chiến tranh

tranh dagravenh quyền lực vagrave của cải thigrave tacircm cũng chẳng khaacutec

nagraveo loagravei quỷ thần dị dạng A-tu-la luocircn luocircn sống với tacircm

sacircn hận thugrave hằn vagrave hiếu chiến

118 Con đường của chuacuteng ta

-Vagrave những ai được sinh ra đẹp đẽ vagrave giagraveu sang coacute thể

được gọi lagrave đang sống sung sướng như ở cotildei thiecircn thần hay

thiecircn đagraveng Cotildei thiecircn thần dường như lagrave mơ ước của Viacute dụ

những ngocirci sao thể thầu hết mọi người bởi vậy khi những

tagravei tử điện ảnh nổi tiếng sống trong nhagrave cao cửa đẹp vagrave luocircn

coacute hagraveng triệu người hacircm mộ hay lsquotocircn thờrsquo thigrave những người

hacircm mộ đoacute gọi họ lagrave những lsquothiecircn thầnrsquo

Rotilde ragraveng lagrave những cotildei thấp xấu như Địa Ngục Ngạ Quỷ

Suacutec Sinh Quỷ Thần dị dạng lagrave đầy đau khổ vagrave hagravenh hạ Vagrave

những cotildei Thiecircn thần vagrave Trời trecircn tiecircn cảnh lagrave đầy phuacutec

lagravenh vagrave sung sướng

-Tuy nhiecircn Đức Phật noacutei rằng ở những cotildei thấp xấu đoacute

chuacuteng sinh khoacute magrave lagravem được một việc cocircng đức nagraveo để tiacutech

lũy Nghiệp tốt được Những chuacuteng sinh ở trong những cotildei

thấp xấu bị đọa đagravey như vậy thigrave chỉ lo chịu đựng mọi đau

khổ hagravenh hạ chứ khocircng cograven thời gian hay cơ hội lagravem

chuyện phuacutec đức nagraveo (Khi đatilde bị ở trong cảnh giới Địa ngục

hay Suacutec sinh thigrave coacute lagravem cocircng đức cũng chẳng coacute điều gigrave để

lagravem Vagrave tacircm thức của chuacuteng sinh đang bị ở trong cotildei địa

ngục vagrave suacutec sinh cũng khoacute magrave khởi sinh một triacute tuệ căn bản

nagraveo để magrave lagravem chuyện cocircng đức Thời gian bị ở trong

những cotildei đoacute thật lagrave dagravei khocircng thể nghĩ bagraven vigrave khoacute magrave tạo

ra được nghiệp tốt nagraveo để chuyển hoacutea taacutei sinh vagraveo những

cảnh giới tốt hơn)

-Trong khi đoacute những chuacuteng sinh ở những cotildei bồng lai

của Thiecircn thần vagrave Trời thigrave chỉ lo hưởng thụ sung sướng

khocircng cograven bị đau khổ cho necircn họ cũng chẳng rảnh rang để

suy tư hay nghĩ nhiều đến những việc cocircng đức Ở những

cotildei phuacutec lagravenh sung sướng đoacute những thiecircn thần cũng khocircng

nhigraven thấy được những lẽ vocirc-thường vagrave biến-đổi nhanh

choacuteng như ở trong cotildei Người

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 119

-Như vậy chỉ cograven cotildei Người lagrave coacute đủ hai bản chất Khổ vagrave

Sướng lagrave thiacutech hợp để học tập vagrave thực hagravenh giaacuteo phaacutep của

Đức Phật Hơn nữa chỉ coacute ở cotildei Người thigrave tất cả chuacuteng sinh

mới coacute cơ hội lagravem những hagravenh động cocircng-đức lagravem những

việc tốt lagravem người tốt vagrave nhờ đoacute tiacutech lũy Nghiệp tốt

Những Nghiệp tốt sẽ lagrave những hagravenh trang cho những chuyến

đi sau nagravey sau khi từ giatilde cotildei Người vagrave cũng nhờ vậy mới

mong coacute ngagravey giải thoaacutet hoagraven toagraven

Tuy nhiecircn Đức Phật coacute kể rằng coacute những chuacuteng sinh lagrave

thiecircn thần ở những cotildei Trời cũng cố gắng thực hagravenh giaacuteo

phaacutep của Đức Phật vagrave đatilde coacute thể chứng ngộ Niết-bagraven Vigrave

vậy Đức Phật đatilde cố gắng khuyecircn dạy mọi người hatildey nỗ lực

tu tập lagravem những điều tốt lagravenh để tiacutech lũy Nghiệp tốt Đoacute lagrave

cơ hội để được taacutei sinh về những cotildei lagravenh đaacuteng quyacute đoacute

Cho dugrave những cảnh giới (gồm 31 cotildei hiện hữu) coacute thực

sự tồn tại trong vũ trụ hay khocircng hoặc đoacute chỉ lagrave những

trạng thaacutei tacircm của từng chuacuteng sinh thigrave vấn đề đoacute cũng

khocircng quan trọng Điều quan trọng lagrave chuacuteng ta theo nguyecircn

lyacute khoa học của Phật giaacuteo đoacute lagrave sống tốt thigrave sẽ tạo Nghiệp

tốt vagrave nhờ đoacute bạn coacute quyền hy vọng sẽ được taacutei sinh về

những cotildei phuacutec lagravenh sau khi chết

Mục điacutech trước sau của caacutec Phật tử lagrave phải được về cotildei

lagravenh traacutenh được những cotildei thấp xấu đầy đau khổ vagrave đọa đagravey

kinh khủng như cảnh Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷhellip

Cograven đối với mục tiecircu tột-cugraveng lagrave giải thoaacutet khỏi vograveng taacutei

sinh luacircn hồi thigrave chỉ khi chuacuteng ta được ở trong những cotildei

lagravenh thigrave mới coacute thể tiếp tục lagravem việc tốt lagravenh vagrave thực hagravenh

Phật Phaacutep thigrave mới mong coacute ngagravey đạt đến Niết-bagraven sự giải

thoaacutet hoagraven toagraven khỏi luacircn hồi sinh tử

120 Con đường của chuacuteng ta

(18) Khi đạo Phật được truyền baacute sang những nước

phương Tacircy rất nhiều người phương Tacircy đatilde theo Đạo

Phật Điều đoacute coacute đuacuteng như vậy khocircng

Riecircng ở Mỹ con số người thực sự thực hagravenh theo Phật

giaacuteo vẫn cograven iacutet Giaacuteo sư Seymour Lachman đồng taacutec giả

của quyển saacutech nổi tiếng ldquoMột quốc Gia Becircn Dưới Chuacuteardquo

(One Nation Under God) ước lượng khoảng 800000 người

lagrave Phật tử ở Mỹ Tuy nhiecircn những nhagrave nghiecircn cứu Phật

giaacuteo thigrave cho rằng con số đoacute coacute thể lagrave nhiều hơn 4-5 lần nếu

tiacutenh cả con số những người theo đạo Phật nhập cư liecircn tục

từ những nước Đocircng Nam Aacute vagrave Đocircng Aacute

Số người theo đạo Phật ở chacircu Acircu khoảng 4 triệu người

chủ yếu ở caacutec nước Đức Phaacutep Anh Yacute

Số người theo đạo Phật ở chacircu Uacutec cũng khaacute nhiều vagrave

tăng nhanh Thống kecirc năm 2011 cho biết coacute khoảng

529000 người Uacutec theo đạo Phật trong tổng dacircn số khoảng

215 triệu người con số Phật tử tăng nhanh từ khoảng 21

dacircn số lecircn gần 25 dacircn số trong năm năm cuối

Coacute rất nhiều danh nhacircn rất nổi tiếng ở những nước Acircu

Mỹ đatilde theo đạo Phật hoặc đatilde chuyển từ đạo của họ qua đạo

Phật Trong số đoacute coacute nhiều người nổi tiếng nhất trong lĩnh

vực của migravenh trecircn thế giới magrave bạn coacute thể đatilde dễ dagraveng biết

đến từ lacircu Viacute dụ như

William Ford Jr Chủ hatildeng xe hơi Ford

Steve Jobs Chủ tịch hatildeng maacutey tiacutenh Apple Inc

Tiger Woods Nhagrave vocirc địch gocircn thế giới

Richard Gere Tagravei tử điện ảnh

Harrison Ford Tagravei tử điện ảnh

Orlando Bloom Tagravei tử điện ảnh

Keanu Reeves Tagravei tử điện ảnh

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 121

Uma Thurman Tagravei tử điện ảnh

Oliver Stone Đạo diễn điện ảnh

Tina Turner Ca sĩ nhạc Pop

Adam Yauch Ca sĩ nhạc Pop

Herbie Hancock Nhạc sĩ nhạc Jazz

Roberto Baggio Cầu thủ boacuteng đaacute Yacute

Phil Jackson Cầu thủ boacuteng rỗ NBA

Marshall Cty Marshall Goldsmith Partners

Goldsmith

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Bạn cũng coacute thể đọc thecircm một bagravei viết rất hay về bối

cảnh Phật giaacuteo ở Hollywood vagrave Hoa Kỳ trecircn trang www

unboundintrasuntcnjeduarchiveslifestyleoldbuddha với

tựa đề ldquoNhững Ngocirci Sao Lagrave Phật Tửrdquo

(19) Bạn vẫn cograven nhiều cacircu hỏi muốn được trả lời

Nếu bạn vẫn cograven nhiều thắc mắc về yacute nghĩa vagrave giaacuteo lyacute

Phật giaacuteo vagrave việc thực hagravenh đạo Phật xin bạn hatildey tigravem đọc

một quyển saacutech về vấn đaacutep theo từng đề mục rất hay coacute tecircn

lagrave ldquoNhững Hỏi Đaacutep Hayrdquo (Good Question Good Answer)

của ngagravei S Dhammika Quyển saacutech nagravey đatilde được dịch ra

nhiều ngocircn ngữ vagrave cũng coacute bản dịch ra tiếng Việt của cư sĩ

Phạm Kim Khaacutenh vagrave TS Bigravenh Anson mang tecircn ldquoPhật Phaacutep

Vấn Đaacuteprdquo

Bạn coacute thể tham khảo thecircm quyển ldquoVấn Đaacutep về Phật

giaacuteordquo được biecircn soạn bởi cugraveng người viết do cugraveng nhagrave xuất

bản ấn hagravenh 2012 cugraveng với quyển saacutech nagravey

92 Con đường của chuacuteng ta

Một số những nhagrave khoa học rất nổi tiếng trong việc

nghiecircn cứu đề tagravei con người hồi nhớ lại tiền kiếp magrave bạn coacute

thể tham khảo như lagrave

Tiến sĩ Jim Tucker

(wwwenlightennextorgmagazinebiosjim-tucker)

Tiến sĩ Raymond Moody (wwwlifeafterlifecom)

Thomas Shroder (wwwbookssimonandschustercom)

Đoacute lagrave những cocircng trigravenh nghiecircn cứu đầy thuacute vị vagrave những

bằng chứng đầy thuyết phục magrave ai cũng necircn quan tacircm

Hagraveng ngagraven kết quả hiện đại vagrave khoa học như vậy chứ chưa

cần tiacutenh hagraveng ngagraven hiện tượng được chứng kiến được ở

những xứ sở khaacutec đatilde chứng minh sự coacute-thật của những kiếp

sống trước của những người đang sống trong hiện tại Noacutei

caacutech khaacutec khoa học đatilde chứng minh rằng coacute sự taacutei sinh

Henry Ford người saacuteng lập Hatildeng xe hơi Ford

Cocircng việc lagrave vocirc dụng nếu chuacuteng ta khocircng thể dugraveng

kinh nghiệm đoacute trong kiếp sống khaacutec

Thiecircn tagravei lagrave kết quả của những kinh nghiệm lacircu dagravei

trong nhiều kiếp quaacute khứ

Về điều nagravey tocirci luocircn chắc chắn chuacuteng ta đang ở đacircy vigrave

một mục điacutech

Chuacuteng ta sẽ liecircn tục Tacircm triacute vagrave kyacute ức chuacuteng lagrave bất

diệtrdquo

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 93

(6) Phật giaacuteo coacute macircu thuẫn vagrave xung đột với khoa học hiện

đại khocircng

Trong tất cả những tocircn giaacuteo thigrave giaacuteo lyacute Phật giaacuteo dường

như khocircng coacute xung đột đaacuteng kể nagraveo với những khaacutem phaacute vagrave

phaacutet minh của khoa học Phật giaacuteo cũng khocircng tạo ra những

thần thaacutenh biacute ẩn hay những thế lực siecircu nhiecircn nagraveo để giải

thiacutech những trật tự vagrave nguyecircn lyacute vận hagravenh của thế giới

Khoa học chứng minh vagrave chủ trương theo học thuyết

Tiến Hoacutea thigrave cũng hoagraven toagraven giống như học thuyết Vocirc

Thường của Phật giaacuteo Tương tự vậy cugraveng với những bằng

chứng hoacutea thạch vagrave caacutech tiacutenh tuổi carbon về địa chất học

khảo cổ học hiện đại đatilde coacute thể tiacutenh được tuổi của traacutei đất

khoảng 45 tỷ năm (httpviwikipediaorgtuổi traacutei đất)

Khaacutem phaacute nagravey cũng giống với những lời giảng của Đức

Phật về tuổi traacutei đất lagrave một đại kiếp (eon) tức lagrave một khoảng

thời gian gần như khocircng thể đếm được như vậy

Đặc biệt caacutech tiacutenh vagrave khaacutei niệm thời gian của Đức Phật

trong mối tương quan với vũ trụ hầu như rất đuacuteng với khoa

học hiện đại Phật giaacuteo đưa ra caacutech tiacutenh thời gian của vũ trụ

theo đại kiếp (kappa) tức những khoảng thời gian khocircng thể

nagraveo đếm được Để giải thiacutech những quatildeng thời gian đoacute Đức

Phật đatilde dugraveng viacute dụ lagrave nếu lấy một miếng vải lụa rồi mỗi

một trăm năm (100 năm) đến lau chugravei một traacutei nuacutei một lần

Cho đến khi nagraveo traacutei nuacutei đoacute bị chugravei mograven hết thigrave khoảng thời

gian đoacute coacute thể gọi lagrave một đại kiếp (kappa) Thuyết vũ trụ

nagravey của Phật giaacuteo gần giống với caacutech tiacutenh của khoa học

Khoa học tiacutenh rằng tuổi của vũ trụ lagrave vagraveo khoảng 137 tỷ

năm một khoảng thời gian chuacuteng ta khocircng bao giờ ngồi

đếm hết được Nếu chuacuteng ta chỉ ngồi đếm liecircn tục từ 1 cho

94 Con đường của chuacuteng ta

đến con số 137 tỷ đoacute thigrave chắc cuộc đời của chuacuteng ta cũng

đatilde đi qua rồi (httpviwikipedia org Tuổi vũ trụ)

Đức Phật cũng đatilde noacutei nhiều về vũ trụ chẳng hạn vũ trụ

bao gồm vocirc vagraven những vigrave sao vagrave hệ Thiecircn Hagrave vagrave thế giới

của chuacuteng ta chỉ lagrave một hạt bụi so với vũ trụ vocirc biecircn đoacute Vagraveo

thời hiện đại nhờ vagraveo khoa học vũ trụ thiecircn văn học vệ

tinh vagrave những kiacutenh viễn vọng chuacuteng ta hoagraven toagraven coacute thể

quan saacutet hagraveng tỷ tỷ vigrave sao vagrave hagraveng tỷ hệ Ngacircn Hagrave trong vũ

trụ

Đức Phật cũng khocircng bao giờ noacutei traacutei đất hay thế giới của

chuacuteng ta được tạo ra bởi một thaacutenh thần hay một đấng saacuteng

tạo nagraveo vagrave con người cũng khocircng được tạo ra bởi đấng saacuteng

tạo đoacute Điều đoacute cho thấy rằng caacutech đacircy hơn 2550 năm Đức

Phật đatilde quan saacutet vagrave miecircu tả đuacuteng đắn về vũ trụ cũng như vị

triacute của traacutei đất trong vũ trụ

Một điều thuacute vị hơn lagrave Đức Phật đatilde mocirc tả vũ trụ luocircn co

giatilden vagrave những chu kỳ co giatilden keacuteo dagravei trong khoảng thời

gian dagravei bằng cả một đại kiếp Điều nagravey đuacuteng như lời tiecircn

đoaacuten cho Học Thuyết Vũ Trụ Dao Động đatilde được chứng

minh sau 2500 năm

Một viacute dụ khaacutec trong một bagravei thuyết giảng (kinh) Đức

Phật cầm ly nước trong tay vagrave bảo rằng coacute vocirc số chuacuteng sinh

vi trugraveng đang ở trong ly nước Lagrave một khoảng thời gian thật

dagravei kể từ luacutec đoacute dường như khocircng mấy ai hiểu gigrave về lời dạy

đoacute của Phật cho đến sau nagravey vagrave hocircm nay chuacuteng ta coacute thể

nhigraven qua kiacutenh hiển vi vagrave thấy được vocirc số vi trugraveng trong bất

kỳ một ly nước latilde tự nhiecircn nagraveo

Viacute dụ mới caacutech đacircy khoảng một thế kỷ khi con người đatilde

tigravem dược caacutech noacutei chuyện với nhau được qua những ống

nghe điện thoại khi ở caacutech xa nhau hagraveng ngagraven dặm rồi caacutech

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 95

đacircy vagravei chục năm chuacuteng ta coacute thể chuyển qua khocircng gian vocirc

tận nguyecircn vẹn chữ viết vagrave kyacute tecircn vagrave coacute thể gửi higravenh ảnh

của chuacuteng ta từ một caacutei maacutey faxcho đến hơn mười năm

nay vagrave chuacuteng ta đatilde coacute thể nhigraven thấy nhau khi noacutei chuyện

gửi tất cả higravenh ảnh của một buổi sinh nhật trong vograveng vagravei

chục giacircy qua khocircng gian để đến nửa vograveng traacutei đất becircn

kiahellipĐoacute lagrave những điều magrave thời xa xưa khocircng ai coacute thể

tưởng tượng ra nổi nhưng những điều Phật đatilde noacutei luacutec đoacute

người ta khocircng thể hiểu được nếu họ khocircng phải lagrave một bậc

thaacutenh nhacircn giaacutec ngộ

Cograven rất nhiều điều Đức Phật đatilde noacutei magrave cho đến hocircm nay

khoa học vẫn chưa khaacutem phaacute vagrave kiểm chứng hết Khocircng

biết chuacuteng ta coacute may mắn cograven sống đến khi nagraveo hoặc coacute

may mắn được taacutei sinh trở lại cotildei người đaacuteng nhớ nagravey để

chuacuteng ta coacute thể được tiếp tục chứng kiến những phaacutet minh

vagrave khaacutem phaacute mới magrave con người sẽ tigravem ra nữa Nhưng chắc

chắn những khaacutem phaacute đoacute khocircng coacute gigrave lagrave biacute ẩn khaacutec với

những quy luật vận hagravenh của tự nhiecircn magrave Đức Phật đatilde từng

thuyết giảng

Vậy thigrave tại sao ngagravey xưa cho đến tận bacircy giờ vẫn cograven rất

nhiều người khocircng tin những cacircu chuyện của Đức Phật về

thế giới vagrave vũ trụ về những cotildei taacutei-sinh hiện hữu khaacutec của

chuacuteng sinh magrave họ cứ matildei đi thecircu dệt những chuyện hoang

đường đầy magraveu sắc thần thoại vagrave phi khoa học về Đức Phật

William Shakespeare trong taacutec phẩm Hamlet

Nagravey Horatio cograven nhiều thứ trecircn cotildei trời vagrave traacutei đất

hơn những điều ocircng mơ thấy trong triết học của ocircng

96 Con đường của chuacuteng ta

(7) Vigrave sao Phật giaacuteo khocircng coacute niềm tin vagraveo Đấng Saacuteng

Tạo tối cao saacuteng tạo ra thế giới vũ trụ

Phật giaacuteo coacute xu hướng khaacute ldquothực tiễnrdquo trong những vấn

đề đoacute vagrave khocircng tin vagraveo những biacute ẩn saacuteng tạo vagrave cũng khocircng

chấp nhạn giả thuyết vũ trụ bắt nguồn từ ldquotrứng vũ trụrdquo hay

được tạo ra bởi một lsquovị thần coacute chogravem racircu dagravei trắngrsquo

Nếu bạn nghĩ rằng coacute một đấng saacuteng tạo tagravei tigravenh tạo ra cả

vũ trụ vagrave thế giới vậy ai tạo ra đấng saacuteng tạo tagravei tigravenh đoacute Vagrave

nếu đấng saacuteng tạo đoacute đatilde luocircn luocircn tồn tại vậy liệu vũ trụ

cũng đatilde luocircn luocircn tồn tại hay khocircng

Noacutei chung Phật giaacuteo khocircng tin vagraveo những đấng saacuteng tạo

toagraven năng như vậy Chẳng hạn như nếu một đấng saacuteng tạo

đatilde tạo ra vũ trụ đatilde tạo ra con người vậy tại sao khocircng tạo

ra những con người giống nhau cugraveng hạnh phuacutec như nhau

magrave lại tạo ra người aacutec người hiền người lagravem ra tội lỗi vagrave

phải bị higravenh phạt xuống địa ngục lsquovĩnh viễnrsquo trong cảnh đầu

rơi maacuteu chảy như vậy

Cứ cho nếu con người khocircng được đấng saacuteng tạo tạo ra

thigrave cũng chẳng lagrave gigrave cả Những đấng saacuteng tạo theo quan

điểm tocircn giaacuteo của nhiều tocircn giaacuteo thigrave lagrave đấng saacuteng tạo với

đầy lograveng baacutec aacutei thương yecircu muocircn loagravei Đấng saacuteng tạo đatilde

tạo ra vagrave biết trước coacute thiecircn đường hạnh phuacutec vagrave địa ngục

kinh khủng Vậy sao đấng saacuteng tạo lại tạo ra những con

người lagravem necircn tội lỗi để rồi bị đọa đagravey xuống địa ngục kinh

khủng đoacute - Để lagravem gigrave Tại sao đấng saacuteng tạo coacute luacutec lại đầy

lograveng baacutec aacutei thương yecircu muocircn loagravei coacute luacutec lại tạo ra địa

ngục rồi tạo ra con người gacircy necircn tội lỗi vagrave bị higravenh phạt

một caacutech bất cocircng khocircng thương xoacutet ở địa ngục đoacute

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 97

Đức Phật đatilde khuyecircn dạy khocircng necircn tin theo những điều

do giaacuteo điều do kinh kệ do truyền thống hay do những suy

đoaacuten tưởng tượng vigrave nếu tin như vậy sẽ chẳng mang lại lợi

iacutech gigrave

Đức Phật khuyecircn rằng đừng bao giờ cố gắng tigravem hiểu

những cacircu hỏi siecircu higravenh như vậy chẳng hạn như Ai tạo ra

thế giới nagravey Thế giới nagravey coacute tồn tại matildei matildei hay khocircng

Trong cacircu chuyện về một người bị diacutenh mũi tecircn độc khocircng

lo việc ruacutet mũi tecircn ra để cứu lấy mạng sống của migravenh magrave

cứ lo hỏi những cacircu hỏi vocirc iacutech như Ai đatilde bắn mũi tecircn đoacute

Tecircn họ hắn lagrave gigrave Hắn lagravem nghề gigrave Vigrave sao vagrave vigrave saohellipthigrave

người đoacute coacute thể chết trước khi nghe được cacircu trả lời Caacutech

tốt nhất lagrave hatildey để thầy thuốc ruacutet mũi tecircn ra vagrave băng boacute thuốc

thang vagrave cứu lấy mạng sống của migravenh Những cacircu hỏi đoacute

khocircng giuacutep iacutech gigrave cho việc cứu nguy mạng sống của migravenh

Yacute Đức Phật khuyecircn dạy rằng cuộc sống trecircn thế gian thật

lagrave vocirc thường vagrave ngắn ngủi necircn chuacuteng ta hatildey tập trung vagraveo

những vấn đề ldquothực tếrdquo lagrave lagravem sao để bớt Khổ để giải thoaacutet

được khỏi Khổhellip trước khi những vocirc thường đến vagraveo một

ngagravey khocircng hẹn trước trước khi chuacuteng ta coacute thể nghe được

những cacircu trả lời về những vấn đề siecircu phagravem siecircu nhiecircn đoacute

Chuacuteng ta hatildey necircn tu tập để mau đạt đến những triacute tuệ giải

thoaacutet Khi chuacuteng ta đạt được loại triacute tuệ giải thoaacutet đoacute chuacuteng

ta sẽ tự nhiecircn thấy biết tất cả những cacircu trả lời về những vấn

đề cao siecircu đoacute

(8) Vậy Phật giaacuteo coacute lsquothugrave gheacutetrsquo hay lsquođe dọarsquo những người

khocircng theo đạo Phật sẽ bị higravenh phạt hay bị đọa vagraveo địa

ngục hay khocircng

98 Con đường của chuacuteng ta

Chắc chắn lagrave khocircng phải rồi Đạo Phật khocircng chủ trương

theo kiểu cơ chế thưởng phạt vagrave địa ngục vĩnh viễn

Phật giaacuteo chủ trương rằng những quy luật về Nghiệp luật

nhacircn-quả đều aacutep dụng cho tất cả mọi người Khocircng phải lagrave

Phật tử thigrave được ưu aacutei cograven khocircng phải Phật tử thigrave bị xử

Khocircng phải vậy mọi người đều nhận latildenh những hậu quả

tốt xấu tugravey theo Nghiệp của migravenh

Phật giaacuteo khocircng phải giống những tocircn giaacuteo khaacutec lagrave sẽ

trừng phạt con người khi họ chọn theo tocircn giaacuteo khaacutec Thời

nay những higravenh phạt dagravenh cho những người gọi lagrave lsquongoại

đạorsquo hoặc cho những kẻ bỏ đạo đi theo tocircn giaacuteo khaacutec đatilde bị

nghiecircm cấm Tất cả mọi người trecircn traacutei đất đều được bảo vệ

được tocircn trọng để lựa chọn tiacuten ngưỡng cho migravenh Đoacute lagrave

nhacircn quyền như đatilde được ghi rotilde trong Hiến Chương của

Liecircn Hiệp Quốc (Điều 18) Việc trừng phạt mang tiacutenh tocircn

giaacuteo đatilde bị cấm ở hầu hết những nước văn minh trecircn thế giới

nagravey Những người soạn thảo vagrave quyết định Hiến Chương

tiến bộ nagravey cũng lagrave những người từ những tocircn giaacuteo ldquohữu

thầnrdquo khaacutec nhau Vậy khocircng lẽ coacute đấng saacuteng tạo nagraveo magrave lại

thiếu văn minh như vậy Cograven trừng phạt hay đagravey đọa tiacuten đồ

của migravenh chỉ vigrave họ từ bỏ tocircn giaacuteo hoặc vigrave họ chuyển qua tocircn

giaacuteo khaacutec

Phật giaacuteo thigrave chưa bao giờ liecircn quan đến yacute tưởng nagravey

Đạo Phật khocircng coacute chủ trương iacutech kỷ hay trừng phạt bất kỳ

ai vigrave bất kỳ lyacute do tocircn giaacuteo ngay cả việc khocircng tin vagraveo Đức

Phật

Nếu đấng saacuteng tạo lagrave một người tạo ra muocircn loagravei vagrave loagravei

người thigrave tại sao đấng saacuteng tạo coacute thể giaacuteng một người

xuống địa ngục để bị đọa đagravey nấu chảy matildei matildei ở đoacute Bạn

coacute bao giờ đốt một diecircm quẹt dưới lograveng bagraven tay vagrave chịu

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 99

được sự noacuteng chaacutey của ngọn lửa khocircng Vậy sao bạn coacute thể

đốt bagraven tay của người khaacutec matildei matildei để người ta kecircu rống

trong đau đớn như vậy

Vagrave giả sử bạn lagrave đấng saacuteng tạo coacute đầy đủ quyền năng để

dừng lại việc thiecircu đốt đoacute liệu bạn coacute necircn dừng lại khocircng

hay vẫn tiếp tục nhigraven người khaacutec đau đớn như vậy

Đức Phật chủ trương tự do tư tưởng Người đatilde chưa bao

giờ yecircu cầu bất cứ ai phải tin theo giaacuteo lyacute của Người Đức

Phật cograven cho rằng khocircng phải bất cứ ai cũng hiểu được giaacuteo

lyacute của Phật vigrave những căn cơ khaacutec nhau của mọi người cho

necircn mọi người đều coacute thể chọn con đường thiacutech hợp nhất

cho migravenh

Phật giaacuteo khocircng phải lagrave một tocircn giaacuteo của giaacuteo điều vagrave

thưởng phạt magrave Phật giaacuteo mong muốn đưa đến cho mọi

người sự hiểu biết vagrave ldquothấyrdquo rotilde những lẽ thật chacircn lyacute của

cuộc đời vagrave thế giới rồi tự mọi người chọn caacutech sống thiacutech

hợp cho migravenh để traacutenh bỏ những đau Khổ trong cuộc đời

Nhagrave baacutec học Albert Einstein

ldquoTocirci khocircng thể tưởng tượng một Thượng đế kẻ tưởng

thưởng vagrave trừng phạt những tạo vật của migravenhhellip

ldquoTocircn giaacuteo của tương lai sẽ lagrave tocircn giaacuteo về vũ trụ Noacute

phải vượt quaacute một đấng thượng đế caacute nhacircn vagrave traacutenh bỏ

giaacuteo điều cugraveng lyacute thuyết thần học Bao trugravem cả hai mặt

tự nhiecircn vagrave tacircm linh noacute phải được dựa trecircn cảm quan

tocircn giaacuteo coacute được từ kinh nghiệm về mọi sự vật tự nhiecircn

100 Con đường của chuacuteng ta

vagrave tacircm linh như lagrave caacutech kết hợp đuacuteng nghĩa nhất Phật

giaacuteo sẽ trả lời được yacute nghĩa nagravey

ldquoNếu coacute một tocircn giaacuteo nagraveo coacute thể đương đầu với những

nhu cầu khoa học hiện đại thigrave đoacute lagrave Phật giaacuteo Phật

giaacuteo khocircng cần xeacutet lại quan điểm của migravenh để cập nhật

với những khaacutem phaacute mới của khoa học Phật giaacuteo

khocircng cần phải từ bỏ quan điểm của migravenh để xu hướng

theo khoa học bởi vigrave Phật giaacuteo bao trugravem cả khoa học

cũng như vượt qua khoa họcrdquo

(9) Phương phaacutep ldquoThiềnrdquo coacute tạo những tacircm niệm xấu aacutec

hay khocircng theo như một số người vẫn bagraven taacuten magrave khocircng

giải thiacutech

Thiền đatilde được thực hagravenh vagrave phaacutet triển bằng nhiều higravenh

thức khaacutec nhau vagrave nhiều nền văn hoacutea khaacutec nhau trong suốt

mấy ngagraven năm qua Ngagravey nay thiền tập được thực hiện trecircn

khắp thế giới đặc biệt phaacutet triển mạnh ở những nước

phương Tacircy

Rất nhiều cocircng ty doanh nghiệp đatilde gửi nhacircn viecircn của

migravenh đến thiền tập ở những khoacutea thiền Họ nhận ra rằng

thiền mang lại rất nhiều lợi iacutech lagravem cho tacircm an định vagrave tacircm

trong sạch vagrave giuacutep cho việc kiểm soaacutet những aacutep lực cocircng

việc stress nỗi đau bức xuacutec vagrave những cơn giận

Những nhagrave thần kinh học thuộc Trường Y Khoa của đại

học University of Massachusetts bằng caacutech nghiecircn cứu

soacuteng natildeo của những người hagravenh thiền đatilde cho thấy kết luận

rằng natildeo của họ an bigravenh vagrave tĩnh lặng hơn natildeo của những

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 101

người khocircng hagravenh thiền (wwwpsychologytodaycom

articles200304the-benefits-meditation)

Những nhagrave nghiecircn cứu của Trung Tacircm Y Khoa San

Francisco thuộc đại học University of California cũng đatilde

kết luận rằng nhờ vagraveo thiền tập những người theo Phật giaacuteo

thực sự hạnh phuacutec vagrave bigravenh tĩnh hơn những người khaacutec

(wwwnewsbbccouk2hihealth3047291stm)

Một số người khocircng taacuten đồng việc hagravenh thiền vigrave những

nỗi sợ vocirc lyacute Điều đoacute lagrave hoagraven toagraven sai traacutei ngay cả đơn

thuần về mặt khoa học y học

(10) Phải chăng những cacircu chuyện về những điều thần

diệu về năng lực thần thocircng của Đức Phật lagrave coacute thật

Theo Phật giaacuteo mọi điều đều coacute thể xảy ra theo tiến

trigravenh khoa học vagrave nhacircn quả

Một số năng lực của Tacircm coacute thể tạo ra những kỳ cocircng

hay những điều thần diệu khoacute magrave giải thiacutech được bằng tri

kiến bigravenh thường của người phagravem tục cograven đầy vocirc minh vagrave ocirc

nhiễm như chuacuteng ta

Đuacuteng lagrave trong kinh điển coacute ghi lại một số điều thần diệu

vagrave năng lực thần thocircng magrave Đức Phật đatilde thể hiện trong một

vagravei lần để chinh phục đạo đức của những người ngoại đạo

quaacute khiacutech Tuy nhiecircn Đức Phật chưa bao giờ noacutei nhiều về

những năng lực nagravey hay chỉ dạy cho ai về thần thocircng như lagrave

một giaacuteo lyacute cần thiết

102 Con đường của chuacuteng ta

Cograven một số cacircu chuyện khaacutec về năng lực thần thocircng của

Đức Phật lịch sử coacute lẽ do một số tu sĩ cổ xưa đatilde phoacuteng đại

thecircu dệt thecircm iacutet nhiều vigrave sự sugraveng kiacutenh cao độ dagravenh cho Đức

Phật vagrave vigrave mục điacutech tạo ra những higravenh ảnh cao siecircu của Đức

Phật để saacutenh với những higravenh ảnh huyền thoại biacute ẩn của tocircn

giaacuteo hữu thần khaacutec vagraveo thời cổ xưa đoacute (như Hindu giaacuteo)

Phật giaacuteo khocircng khuyến khiacutech sự đề cao hay niềm tin mugrave

quaacuteng vagraveo những điều thần diệu những bugravea pheacutep hay về

một Đức Phật đầy huyền thuật vagrave thần thocircng biacute ẩn như vậy

Đức Phật khocircng chủ trương pheacutep thuật hay thần thocircng biến

hoacutea lagrave một trong những caacutech thức tu hagravenh nagraveo cả

Chiacutenh Đức Phật đatilde dạy rằng bất kỳ thần thocircng biến hoacutea

nagraveo cho dugrave coacute thật đi nữa thigrave cũng khocircng hề quan trọng

Điều quan trọng lagrave thực hagravenh con đường Đạo magrave Đức Phật

đatilde hướng dẫn bởi vigrave chỉ coacute con đường đoacute mới giải thoaacutet

con người khỏi mọi khổ đau vagrave phiền natildeo magrave thocirci

(11) Những người đồng tiacutenh luyến aacutei coacute thể lagrave Phật tử hay

khocircng

Xu hướng tigravenh dục của mọi người lagrave khocircng liecircn quan vagrave

khocircng phải lagrave yếu tố quan trọng gigrave trong Phật giaacuteo hết

Đồng tiacutenh luyến aacutei lagrave xu hướng tigravenh dục tự nhiecircn của một

người vagrave coacute lẽ đoacute khocircng phải lagrave một dạng phạm giới về đạo

đức như lagrave một hagravenh động tagrave dacircm (giới thứ tư trong ldquoNăm

Giớirdquo)

Nếu bạn thắc mắc những người theo đạo Phật coacute thể sẽ

hỏi lại như vầy ldquoAi tốt hơn ai một người đồng tiacutenh chiacutenh

trực hiền hogravea hay một người tigravenh dục khaacutec phaacutei magrave vocirc

lương tacircm gian traacuterdquo

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 103

Theo Đức Phật đạo đức vagrave phẩm hạnh của một người

khocircng phụ thuộc vagraveo tocircn giaacuteo của họ Dugrave những người coacute

đang theo đạo Phật hay khocircng thigrave họ vẫn lagrave người tốt khi họ

lagrave người tốt Vagrave tất cả mọi người đều coacute thể tham gia vagraveo

Phật giaacuteo nếu họ tigravem hiểu vagrave thấy đạo Phật lagrave coacute lyacute vagrave thiacutech

hợp cho việc tu tập để đem lại sự bigravenh an vagrave giải thoaacutet cho

họ Dugrave cho họ khocircng theo đạo Phật một caacutech chiacutenh thức

nhưng nếu họ sống một đời với đạo đức tốt đẹp thigrave họ cũng

đatilde lagrave những Phật tử rồi theo yacute nghĩa của Phật giaacuteo

(12) Huacutet thuốc laacute lagrave ngược với đạo Phật

Noacutei một caacutech chiacutenh thức thigrave Phật giaacuteo khocircng xem việc

huacutet thuốc laacute lagrave sai traacutei về mặt đạo đức

Tuy nhiecircn rất nhiều những Phật tử vagrave tu sĩ Phật giaacuteo

nghiecircm tuacutec vagrave gương mẫu đều khocircng huacutet thuốc laacute vagrave họ

thường khuyến khiacutech việc từ bỏ thuốc laacute

Bởi vigrave huacutet thuốc laacute coacute rất nhiều điều nguy hại cho bản

thacircn Những người ldquotu thiềnrdquo khocircng necircn huacutet thuốc laacute vigrave huacutet

thuốc laacute lagrave lagravem cho thần kinh vagrave tacircm triacute luocircn luocircn bị hồi

hộp kiacutech thiacutech trong khi việc thiền định lagrave việc lagravem cho

tacircm tĩnh lặng vagrave tập trung Hơn nữa huacutet thuốc laacute lagrave lagravem cho

hệ hocirc hấp hoạt động khocircng tốt hơi-thở sẽ khoacute khăn ngắn

dagravei ngộp thở vigrave thuốc laacute lagravem hại phổi vagrave hệ tim mạch lagravem

sức khỏe khocircng tốt tất cả đều cản trở cho việc hagravenh thiền

Cho dugrave những tăng sĩ khocircng tu theo phương phaacutep thiền thigrave

họ cũng khocircng necircn huacutet thuốc laacute vigrave điều đoacute cũng tạo ra

những higravenh ảnh khocircng đẹp ở những nơi chugravea chiền vagrave trước

mắt những Phật tử Nhưng sự thật thigrave thời nay coacute rất nhiều

thầy tu theo phaacutep mocircn Tịnh Độ ở Việt nam lagrave những người

huacutet thuốc laacute thường xuyecircn

104 Con đường của chuacuteng ta

Một vấn đề nữa của huacutet thuốc laacute cũng giống như việc

uống rượu vagrave dugraveng chất độc hại do lagrave gacircy ghiền Huacutet thuốc

coacute thể biến thagravenh một dạng thegravem muốn liecircn tục hagraveng ngagravey

vigrave tiacutenh chất gacircy ghiền vagrave lagravem cho người huacutet thuốc luocircn luocircn

phụ thuộc vagraveo noacute

Một vấn đề quan trọng nữa lagrave việc huacutet thuốc laacute vừa gacircy

hại cho bản thacircn migravenh vừa ảnh hưởng vagrave gacircy hại đến những

người hiacutet thở xung quanh họ trở thagravenh những người huacutet

thuốc laacute ldquobị độngrdquo trở thagravenh những nạn nhacircn của người huacutet

thuốc Magrave như Đức Phật đatilde noacutei những việc gigrave migravenh lagravem magrave

gacircy hại cho bản thacircn migravenh vagrave những người khaacutec thigrave đoacute

khocircng phải lagrave một hagravenh động tốt thiện Vagrave vigrave vậy chuacuteng ta

cần necircn traacutenh bỏ

Cũng chiacutenh vigrave lyacute do gacircy nguy hại cho migravenh vagrave mọi

người nhiều nước văn minh trecircn thế giới đatilde hạn chế việc

huacutet thuốc vagrave việc huacutet thuốc cũng bị nghiecircm cấm ở những

nơi cocircng cộng

Từ những điều nagravey chuacuteng ta coacute thể hiểu rằng Phật giaacuteo

coacute lẽ khocircng taacuten đồng với việc huacutet thuốc laacute vagrave coacute lẽ khocircng

xem việc huacutet thuốc lagrave thaacutei độ hay hagravenh động tiacutech cực vagrave tốt

lagravenh trong cuộc sống

(13) Phật giaacuteo dạy chuacuteng ta necircn luocircn luocircn hagravei lograveng với

mọi thứ migravenh coacute Tuy nhiecircn đa số mọi người đều coacute tham

vọng lagravem việc nhiều hơn để coacute thu nhập nhiều hơn vagrave

cũng coacute tham vọng tạo cuộc sống sung tuacutec hơn cho gia

đigravenh Vậy lagravem sao hogravea giải vấn đề nagravey

Đacircy lagrave một cacircu hỏi hay Đuacuteng lagrave Đạo Phật khuyecircn dạy

mọi người hatildey biết hagravei lograveng biết hạnh phuacutec với những gigrave

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 105

migravenh coacute được đừng quaacute tham lam đừng quaacute tham muốn magrave

dẫn đến thất vọng bất hạnh vagrave khổ sở

Tuy nhiecircn Đạo Phật vẫn mở ra cho mọi người sự tự do

chọn lựa phương caacutech vagrave con đường nagraveo đem lại nhiều an

lagravenh vagrave hạnh phuacutec nhất cho migravenh miễn sao bạn đừng quaacute đi

về cực đoan Vigrave vậy đạo Phật đatilde chủ trương vagrave khuyến

khiacutech ldquoCon Đường Trung Đạordquo Trung đạo nghĩa lagrave sao

Nghĩa lagrave (a) bạn đừng quaacute tham vọng đến nỗi coacute khả

năng gacircy phương hại đến quyền lợi của người khaacutec trong

khi migravenh nỗ lực để đạt được mục điacutech đoacute của migravenh Vagrave bạn

(b) cũng khocircng necircn quaacute hagravei lograveng với hoagraven cảnh của migravenh

nếu cograven phấn đấu được để cải thiện đời sống tinh thần vagrave

vật chất cho chiacutenh migravenh vagrave gia đigravenh thigrave hatildey cố gắng nỗ lực

trong phạm vi khả năng của migravenh đừng quaacute rụt regrave một caacutech

tiecircu cực nhưng cũng đừng quaacute tham vọng một caacutech quaacute

đaacuteng Tức lagrave traacutenh hai cực đoan Đoacute lagrave yacute nghĩa của con

đường trung đạo

Viacute dụ vigrave tham muốn được thăng cấp hay được tăng

lương magrave migravenh phải dugraveng nhiều caacutech hay thủ đoạn khocircng

tốt để đạt được mục điacutech lagravem phương hại đến đồng nghiệp

vagrave người khaacutec thigrave điều đoacute lagrave khocircng đuacuteng với đạo Phật

(Những thực tại ldquokhocircng đẹprdquo trong viacute dụ nagravey lagrave rất phổ

biến trong nhiều nơi cocircng sở hiện nay Một số đồng nghiệp

vagrave đối taacutec của tocirci trước đacircy từ Trung Quốc Nam Triều Tiecircn

vagrave nhiều nước Acircu Mỹ cũng tacircm sự rằng việc nagravey lagrave khaacute phổ

biến ở đất nước họ Tuy nhiecircn cũng theo yacute họ tigravenh trạng

nagravey ở những nước Acircu Mỹ coacute vẻ iacutet hơn sơ với ở những nước

Đocircng Aacute)

Hay vigrave muốn coacute thật nhiều tiền necircn bạn dagravenh hết thời

gian lagravem thecircm ngoagravei giờ coi nhẹ những thời gian hay

106 Con đường của chuacuteng ta

những việc dagravenh cho gia đigravenh vợ chồng con caacutei cha mẹ

anh chị emhellipĐiều đoacute về lacircu về dagravei sẽ lagravem tổn hại tigravenh cảm

của gia đigravenh đối với migravenh điều đoacute lagrave khocircng coacute lợi cho migravenh

vagrave gia đigravenh

Noacutei cho cugraveng những tham vọng vagrave sự bằng lograveng phải

necircn được cacircn bằng theo đuacuteng hoagraven cảnh năng lực vagrave những

nhu cầu được ưu tiecircn theo thứ tự của migravenh Viacute dụ thời gian

đi chăm soacutec cha mẹ ở bệnh viện sau giờ lagravem việc necircn được

ưu tiecircn hơn lagrave thời gian dagravenh cho việc lagravem thecircm ngoagravei giờ

để tăng thecircm mức độ thu nhập Cha mẹ cagraveng ngagravey cagraveng gần

đất xa trời chứ họ khocircng chờ cho bạn coacute đủ thu nhập để đến

chăm soacutec họ Nguyecircn tắc vẫn vậy Dugrave bạn coacute tham vọng

tiacutech cực đến đacircu thigrave luocircn luocircn suy nghĩ chiacutenh chắn rằng

ldquoNhững gigrave lagravem magrave khocircng coacute lợi cho migravenh hay người khaacutec

hay cả hai thigrave migravenh necircn traacutenh Những gigrave (tham vọng) nagraveo

nếu migravenh lagravem thigrave mang lại lợi iacutech cho migravenh vagrave cũng khocircng

lagravem tổn hại cho người khaacutec thigrave migravenh coacute thể lagravemrdquo

Sự chấp nhận bằng lograveng với mọi điều mọi hoagraven cảnh

cũng necircn dựa vagraveo nguyecircn tắc trung đạo nagravey

(14)Việc ăn chay lagrave bắt buộc đối với những Phật tử

Theo Đạo Phật đặc biệt lagrave Phật giaacuteo Nguyecircn thủy thigrave

việc ăn chay hay khocircng lagrave hoagraven toagraven phụ thuộc vagraveo caacute nhacircn

của mỗi người Phật giaacuteo khocircng nhấn mạnh vagraveo sự thanh

tịnh vagrave thanh khiết của thức ăn magrave nhấn mạnh vagraveo sự

thanh tịnh vagrave trong sạch của Tacircm

Đacircy lagrave một trong những vấn đề thường được bagraven catildei bạn

cần tigravem hiểu kỹ tại sao Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy thigrave noacutei như

vậy trong khi phần lớn những người theo Phật giaacuteo Đại

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 107

Thừa thigrave chủ trương việc ăn chay lagrave bắt buộc đối với mọi

Phật tử xuất gia vagrave khuyến khiacutech mọi Phật tử tại gia cũng

necircn ăn chay

Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy hay Nam Tocircng đến ngagravey nay vẫn

chủ trương việc ldquokhất thựcrdquo thức ăn theo đuacuteng như caacutech

thực hagravenh từ thời Đức Phật cograven tại thế Magrave đatilde đi khất thực

thức ăn thigrave người đi khất thực (xin đồ ăn) khocircng necircn yecircu

cầu người cho (thiacute chủ Phật tử cuacuteng dường thức ăn) phải

lagravem đồ ăn đuacuteng theo yecircu cầu của migravenh Vigrave vậy từ thời Đức

Phật cho đến nay trường phaacutei bảo thủ nagravey vẫn giữ nguyecircn

truyền thống khất thực vagrave người ta cho gigrave ăn nấy

Điều thứ hai Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy chủ trương ăn chay

theo giới ldquoTam Tịnh Nhụcrdquo coacute nghĩa lagrave những loại thịt nagraveo

khocircng diacutenh vagraveo ba điều sau thigrave Phật tử coacute thể dugraveng Ba điều

đoacute lagrave (a) khocircng thấy người ta giết (b) khocircng nghe tiếng kecircu

la của loagravei thuacute bị giết vagrave (c) khocircng coacute sự nghi ngờ về người

khaacutec giết thịt lagrave để cho migravenh ăn tức lagrave vigrave migravenh magrave giết thịt

Nếu thức ăn (thịt caacute) nagraveo đaacutep ứng đủ ba điều kiện nagravey thigrave

caacutec Tỳ kheo được ăn lagrave khocircng phạm giới theo sự cho pheacutep

trong Giới Luật magrave Đức Phật đưa ra (Phụ Lục 17)

Trong khi đoacute Phật giaacuteo Đại Thừa đặc biệt ở Trung Quốc

sau nagravey thigrave khocircng chấp nhận caacutech ăn chay nagravey họ quan

niệm rằng ăn chay lagrave khocircng được ăn thịt động vật magrave chỉ ăn

caacutec loại rau đậu traacutei cacircyhellip

Bất luận quan điểm của Phật giaacuteo Nguyecircn Thuỷ hay Đại

Thừa mục điacutech của sự ăn chay lagrave lagravem tăng trưởng lograveng từ

bi lagravem giảm bớt lograveng sacircn hận cũng giống như caacutech tu tập

ldquokhocircng saacutet sinhrdquo để biết thương yecircu người đồng loại vagrave

những loagravei sinh vật khaacutec Khi một người đatilde coacute lograveng từ bi vagrave

khocircng nỡ giết hại caacutec loại loagravei vật thigrave người ấy cũng khoacute coacute

108 Con đường của chuacuteng ta

thể giết người Đoacute lagrave lyacute do tại sao Đức Phật đưa ra giới cấm

ldquoKhocircng được saacutet sinhrdquo Chiacutenh Giới Hạnh thứ nhất nagravey lagrave

nhacircn tố để higravenh thagravenh quan điểm ăn chay trong đạo Phật

(Phụ Lục 18)

Nhiều người đatilde suy nghiệm về sự tagraven bạo khi giết hại suacutec

vật necircn họ đatilde từ bỏ sự thegravem muốn ăn thịt caacute vagrave trở thagravenh

những người ăn chay chứ khocircng riecircng những người theo

đạo Phật mới ăn chay Rất nhiều người phương Tacircy bacircy giờ

ăn chay vigrave quan điểm từ-bi nagravey

Ở đacircy rất mong bạn đọc necircn đọc thecircm những giảng luận

với nhiều goacutec nhigraven về đề tagravei ldquonhạy cảm vagrave quan trọngrdquo nagravey

trong bagravei Phụ Lục ở cuối saacutech

Do vấn đề nagravey lagrave quan trọng vagrave bạn lagrave người Phật tử

tại gia cần phải tự migravenh suy nghĩ vagrave tự quyết định cho migravenh

như thế nagraveo lagrave đuacuteng sai như thế nagraveo lagrave hợp đạo lyacute vagrave hợp

với lời Phật dạy bởi vigrave vấn đề nagravey được hiểu vagrave thực hagravenh

khaacutec nhau bởi nhiều trường phaacutei Phật giaacuteo khaacutec nhau Bạn

cần necircn đọc vagrave tham khảo thecircm nhiều nguồn kinh saacutech vagrave

luận giảng khaacutec nhau

Tuy nhiecircn trong hạn hẹp của quyển saacutech nhỏ beacute nagravey chỉ

mong muốn noacutei nocircm na lại như sau

(1) Theo quan điểm của Phật giaacuteo Nguyecircn thủy thigrave bạn

coacute thể ăn chay Hoặc nếu việc ăn chay lagrave khoacute khăn bất tiện

(vigrave phải đi khất thực hoặc vigrave phải nhờ vagraveo nguồn thức ăn

của người khaacutec để nuocirci thacircn hoặc mocirci trường sống ở nơi đoacute

khocircng thể coacute nhiều thức ăn thực vật) thigrave bạn coacute thể tiếp tục

ăn mặn trong khi vẫn lagrave một Phật tử đạo hạnh

(2) Theo quan điểm của Phật giaacuteo Đại Thừa người xuất

gia thigrave bắt buộc phải ăn chay (rau cải thực vậthellip) Cograven Phật

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 109

tử tại gia nếu ăn chay được hợp với sức khỏe vagrave tiện lợi của

migravenh thigrave necircn ăn chay lagrave sự thực hagravenh rất đaacuteng khen ngợi

Cograven nếu khocircng Phật tử tại gia được khuyến khiacutech ăn chay

vagraveo caacutec ngagravey lễ lagravenh như ngagravey Rằm Mồng Một hay những

ngagravey giữ Taacutem giớihellipđể tăng trưởng lograveng Từ Bi đối với con

người vagrave vạn vật

bull Tại đacircy coacute hai vấn đề chuacuteng ta cần necircn suy nghĩ theo

thiển yacute của tocirci

Một ăn chay chắc chắn lagrave caacutech tốt đẹp đối với một Phật

Tử vagrave ăn chay lagrave chắc chắn nuocirci dưỡng lograveng từ bi lagrave traacutenh

saacutet sanh vagrave traacutenh gacircy tổn hại cho bất cứ người nagraveo vagrave chuacuteng

sinh nagraveo

Hai tuy nhiecircn đừng necircn cho rằng chỉ việc ăn chay lagrave

hoagraven toagraven trở thagravenh một Phật tử tốt theo đạo Phật Việc ăn

chay khocircng phải lagrave thay thế được cho những việc thực hagravenh

tu tập vagrave giữ giới hạnh đạo đức khaacutec Như đatilde noacutei trecircn Phật

giaacuteo nhấn mạnh vagraveo sự tu tập sự sống giữ giới hạnh vagrave tu

dưỡng Tacircm để coacute Tacircm trong sạch lagravenh mạnh vagrave chiacutenh

điều nagravey mới tạo ra Nghiệp tốt lagravenh tạo ra cuộc sống tốt

lagravenh

(15) Tại sao coacute những tu sĩ vẫn ăn thịt trong khi rau cải

thigrave rất dễ dagraveng coacute được ở khắp nơi

Khi coacute người trong Tăng Đoagraven đoacute lagrave ngagravei Devadatta

(Đề-bagrave-đạt-đa) đatilde đề xuất với Phật về việc ăn chay vagrave cấm

caacutec tu sĩ ăn thịt caacute Đức Phật đatilde từ chối đề xuất nagravey Coacute lẽ

Đức Phật đatilde coacute nhiều lyacute do thiết thực vagraveo hoagraven cảnh xatilde hội

thời đoacute bởi vigrave rau cải khocircng được gieo trồng một caacutech trugrave

phuacute ở những vugraveng miền bắc Ấn Độ vagraveo thời xưa đoacute đặc

110 Con đường của chuacuteng ta

biệt rau cải vagrave ngũ cốc lagrave rất khan hiếm vagraveo những mugravea khocirc

hạn ở xung quanh lưu vực socircng Hằng

Viacute dụ sau nagravey nếu chỉ ăn chay bằng rau cải thigrave sẽ rất khoacute

khăn cho những vugraveng Phật giaacuteo như Tacircy Tạng vigrave ở đoacute gia

suacutec thigrave rất nhiều magrave những rau cải traacutei cacircy thigrave cực kỳ khan

hiếm khoacute trồng được ở vugraveng đất khắc nghiệt đoacute

Vagraveo thời Đức Phật cho đến tận ngagravey nay những tu sĩ

(theo Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy) vẫn sống nhờ vagraveo thức ăn

khất thực Vagrave thức ăn khất thực lagrave tugravey theo lograveng bố thiacute của

thiacute chủ vagrave Phật tử cuacuteng dường Nếu những tu sĩ yecircu cầu chỉ

giới hạn cuacuteng dường bằng thức ăn toagraven-chay toagraven rau cải

ngũ cốc thigrave điều đoacute coacute thể tạo gaacutenh nặng cho những thiacute chủ

cuacuteng dường thức ăn hagraveng ngagravey cho caacutec Tăng Ni Thực tế lagrave

đa số mọi người trong cuộc sống ở những xứ sở nagravey đều

tranh thủ ldquomột lầnrdquo thời gian trong ngagravey để nấu thức ăn

trước lagrave cuacuteng dường caacutec sư thầy sau lagrave phần cograven lại để gia

đigravenh ăn Magrave đa số những gia đigravenh Phật tử nagravey cũng ăn mặn

như truyền thống từ thời Đức Phật Vigrave vậy những thầy tu

của Nam Tocircng nhận vagrave ăn bất cứ thứ gigrave được cho ngay cả

lagrave thịt miễn sao những loại thịt đoacute nằm trong giới hạnh của

ldquoTam Tịnh Nhụcrdquo như đatilde noacutei trecircn lagrave được

Xin noacutei thecircm một chuacutet về Giới Luật của Tăng Đoagraven

Vigrave Phật giaacuteo Nguyecircn thủy cấm khocircng cho caacutec tu sĩ nhận sự

cuacuteng dường bố thiacute bằng tiền bạc Cho necircn họ khocircng coacute cơ

hội đi mua thức ăn bằng tiền bạc để magrave chọn thức ăn theo yacute

muốn của migravenh (giả sử như họ coacute muốn ăn chay) Họ hoagraven

toagraven phụ thuộc vagraveo thức ăn khất thực của dacircn lagraveng của thiacute

chủ bố thiacute cho họ hagraveng ngagravey Ngay cả khi họ nấu ăn trong tu

viện tịnh xaacute thigrave những nguyecircn liệu thực phẩm cũng lagrave do

những Phật tử mang tới cuacuteng dường (Hy vọng quyacute vị hiểu

ra được chỗ nagravey)

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 111

Ngagravey nay thực tế rất nhiều tu sĩ vagrave chugravea chiền theo Phacirc

giaacuteo Nguyecircn Thủy cũng ưu tiecircn việc ăn chay như ở Thaacutei

Lan ở Miến Điệnhellipkhi những điều kiện hậu cần cho pheacutep

Tuy nhiecircn những thầy tu ldquonghiecircm tuacutecrdquo theo truyền thống

Đại Thừa chắc chắn lagrave ăn chay tuyệt đối

(16) Việc ăn những đồ chay giả mặn coacute lagrave ngụy biện vagrave

đạo đức giả hay khocircng Tại sao lại lagravem thức ăn chay giả

mặn ở caacutec nước Đocircng Aacute như Việt Nam Trung Quốc Đagravei

Loan Triều Tiecircn

Đồ ăn chay giả mặn lagrave những thức ăn ldquochayrdquo lagravem từ bột

đậu nagravenh nấm vagrave thực vật nhưng được lagravem vagrave trigravenh bagravey

giống như những moacuten ăn mặn Nhiều nơi những người Phật

tử nấu vagrave ăn những đồ ăn kiểu nagravey bị cho lagrave đạo đức giả

Caacutei lyacute lagrave Đatilde ăn chay để quecircn đi thịt caacute quecircn đi việc saacutet sinh

động vật vậy magrave khi nấu chay lại chế biến ldquorau cảirdquo giống

hệt như mugravei vị higravenh dạng của thịt caacute để lsquogợi nhớrsquo đến những

thức ăn từ thịt caacute (vagrave coacute thể để ăn cho được ngon miệng

hơn)

Một số người thigrave giải thiacutech rằng việc lagravem thức ăn chay

giả mặn lagrave caacutech lagravem cho những người chưa ăn chay bước

qua ăn chay được dễ dagraveng hơn khocircng bị bỡ ngỡ khocircng bị

khoacute ăn khi chuyển từ ăn mặn qua ăn chay() Điều nagravey dugrave coacute

đuacuteng đối với một số người nhưng coacute lẽ chỉ lagrave tự nguỵ biện

Rotilde ragraveng lagrave trong tất cả những quaacuten ăn chay vagrave trong những

dịp lễ lagravenh caacutec Phật tử tề tựu về caacutec chugravea chiền ở Việt Nam

vagrave những nước Đocircng Aacute khaacutec thigrave hầu hết thức ăn chay đều

được chế biến vagrave trigravenh bagravey với higravenh dạng higravenh thức vagrave

hương vị y hệt thức ăn mặn vagrave được dugraveng bởi tất cả mọi

người vagrave cả Tăng Ni

112 Con đường của chuacuteng ta

Coacute hai vấn đề hay ldquohai lyacute lẽrdquo cần suy nghiệm vagrave bạn cần

chọn cho migravenh quan điểm nagraveo bạn thấy đuacuteng đắn lagrave phugrave

hợp với giaacuteo lyacute của Phật vagrave phugrave hợp với lograveng từ-bi của

chiacutenh migravenh

Một (1) khi đồ chay giả mặn được chế biến vagrave trigravenh bagravey

cho số đocircng Phật tử lagrave những người bigravenh thường đang ăn

mặn thigrave họ noacutei lagrave chế biến như vậy để những người đang ăn

thịt caacute chuyển qua ăn chay được dễ dagraveng hơn vigrave higravenh thức

vagrave mugravei vị cũng gần giống moacuten mặn Cho necircn tất cả quaacuten

cơm chay nhagrave hagraveng chay vagrave những nơi cuacuteng dường Trai

Tăng cũng đều lagravem như vậy Đoacute caacutech khuyến khiacutech mọi

người ăn chay

Hai(2) khi lagravem đồ chay giả mặn vagrave cuacuteng dường cho Tăng

Ni thigrave họ lại noacutei Tăng Ni thọ dụng thức ăn chay giả mặn

nhưng Tacircm khocircng hề khởi sinh điều gigrave về đồ ăn mặn như

thịt caacute Điều nagravey rất khoacute noacutei Đức Phật đatilde noacutei khi coacute đối

tượng tiếp xuacutec như mugravei vị higravenh sắchellipthigrave cảm-thọ vagrave ldquotacircm-

khởirdquo sẽ khởi sinh

Cho dugrave theo Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy thigrave việc ăn mặn lagrave

khocircng bị cấm nhưng nếu đatilde traacutenh ăn đồ mặn thật sự vigrave lyacute

do khocircng muốn higravenh thugrave mugravei vị của thịt caacute lagravem động lograveng

từ bi lagravem suy nghĩ về việc saacutet sinh giết hại thigrave việc lagravem đồ

ăn chay giả mặn với higravenh thugrave mugravei vị như của thịt caacute thật

(thịt gigrave caacute gigrave thigrave coacute những higravenh thugrave vagrave mugravei vị đuacuteng như vậy)

chắc sẽ lagravem khởi sinh trong tacircm những nhận-thức [tưởng]

về loại thịt hay caacute đoacute Vagrave như vậy lại đi ngược lại yacute nghĩa

của việc ăn chay Như vậy caacutei ldquoyacute nghĩardquo của việc ăn chay

lagrave vigrave lograveng từ-bi lagrave để quecircn đi higravenh ảnh mugravei vị của thịt caacute

thật cũng khocircng cograven ở đacircy

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 113

Bạn coacute thể tự hỏi rằng nếu ăn chay vigrave lograveng từ-bi vagrave sự

thanh-tịnh của thacircn vagrave tacircm thigrave rau cải nấm rơm đậu

nagravenhhellip được cắt thagravenh từng miếng nhỏ vuocircng vức ăn khocircng

thấy ngon miệng một caacutech tự nhiecircn hay sao magrave cần phải

cocircng phu cắt tỉa gaacuten gheacutep tạo higravenh vagrave cho vagraveo những gia

vị mugravei vị để thức ăn phải giống như chả lụa caacute kho heo

xagraveo thịt nướnghellip thigrave mới ăn thấy ngon miệng được

Tuy nhiecircn dugrave tốt hay xấu thigrave việc ăn chay hay ăn đồ

chay giả mặn vẫn tốt hơn nhiều so với việc ldquocố yacuterdquo ăn thịt ăn

caacute với caacutei tacircm ldquoyacute thứcrdquo rotilde việc giết thịt saacutet sanh chắc chắn

đatilde xảy ra đacircu đoacute (ở những lograve giết mổ ở chợ vagrave ở trong nhagrave

bếp của những người nấu)

Đức Phật

Tất cả mọi chuacuteng sinh

Đều mưu cầu được sống

Đều mưu cầu hạnh phuacutec

helliphelliphelliphellip

Migravenh run sợ đao kiếm

Migravenh cũng sợ chết choacutec

Vậy lấy người lagrave migravenh

Thigrave khocircng necircn giết hại

Khocircng gacircy ra giết hại

(Kinh Phaacutep Cuacute ndash Kệ 129)

114 Con đường của chuacuteng ta

(17) Những cảnh giới1 hiện hữu (cotildei sống) khaacutec nhau lagrave

gigrave Chuacuteng lagrave những nơi thực hay ảo

Theo truyền thống Phật giaacuteo coacute năm (5) cảnh giới hiện

hữu magrave tất cả caacutec loagravei chuacuteng sinh coacute mặt ở đoacute Năm cảnh

giới đoacute lagrave

Địa Ngục

Suacutec Sinh

Ngạ Quỷ

Người

Thiecircn Thần vagrave Trời

Những cảnh giới thấp xấu đầy đau khổ lagrave Địa ngục Suacutec

sinh Ngạ quỷ

bull Địa ngục theo kinh điển bao gồm 08 đại địa ngục vagrave

160 tiểu địa ngục bao bọc xung quanh những đại địa ngục

đoacute

bull Suacutec sinh lagrave cảnh giới của tất cả loagravei động vật từ nhỏ beacute

cho đến to lớn

bull Ngạ quỷ (peta) coacute nghĩa lagrave ldquoquỷ đoacuteirdquo hoặc hay được

gọi lagrave những lsquohồn marsquo hay ldquonhững người khuất mặtrdquo xung

quanh ta Ngạ quỷ sống trong cotildei vocirc cugraveng đagravey đọa vagrave đau

khổ luocircn luocircn thiếu thốn luocircn luocircn đoacutei khaacutet magrave khocircng

được ăn uống Vagrave coacute những loagravei ngạ quỷ luocircn luocircn ở gần

những người thacircn quyến cograven sống của migravenh vagrave coacute thể thấy

được tất cả những gigrave họ hagraveng thacircn quyến của migravenh đang

lagravem vagrave luocircn luocircn khao khaacutet những người thacircn lagravem những

1ldquoCảnh giớirdquo lagrave hoagraven cảnh lagrave phacircn giới cao thấp viacute dụ cảnh giới suacutec sinh cảnh giới

địa ngục cảnh giới trecircn trời Trong mỗi loại cảnh giới cao thấp đoacute coacute thể coacute nhiều

ldquocotildei sốngrdquo khaacutec nhau viacute dụ địa ngục coacute 168 tầng hay ldquocotildeirdquo khaacutec nhau cảnh giới

trecircn trời thigrave coacute đến 28 ldquocotildeirdquo sống khaacutec nhau

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 115

việc cocircng-đức vagrave hồi-hướng cocircng đức đoacute cho họ để họ

hưởng được cocircng-đức đoacute Đoacute lagrave caacutech duy nhất giuacutep họ giảm

bớt nghiệp xấu vagrave hy vọng được taacutei sinh về một cotildei lagravenh

khaacutec

bull Cotildei Suacutec sinh vagrave Ngạ quỷ lagrave ở cugraveng nơi với cotildei Người

cugraveng ở trecircn bề mặt traacutei đất

bull [Xin để yacute thecircm loagravei Quỷ thần A-tu-la (asuras) lagrave loagravei

quỷ thần dị dạng to lớn ở cotildei trời của Nam Thiecircn Vương

(thuộc Tứ Đại Thiecircn Vương) nhưng do nghiệp xấu luocircn

sống với tacircm sacircn hận hung hatilden vagrave đau khổ cho necircn họ cũng

thuộc về cảnh giới thấp xấu đau khổ mặc dugrave cotildei sống của họ

lagrave thuộc về trecircn cảnh giới trời thần Cho necircn nhiều truyền

thống Phật giaacuteo khaacutec đatilde tiacutenh riecircng cotildei quỷ thần A-tu-la một

cảnh-giới đau khổ riecircng vagrave do caacutech tiacutenh như vậy necircn tổng

cộng coacute 06 cảnh giới magrave chuacuteng sinh đang hiện hữu

Bạn coacute biết khocircng coacute rất nhiều coacute lograveng tốt vagrave chiacutenh trực

họ lagrave những người tốt bụng cocircng bằng vagrave coacute lograveng bi mẫn

nhưng họ coacute tacircm hay dễ bị noacuteng giận Họ coacute thể noacuteng giận

vigrave nhiều lyacute do xảy ra hagraveng ngagravey họ noacuteng giận vigrave bất đồng

vigrave tự aacutei vigrave caacutei ta bị xuacutec phạm hoặc vigrave sự bất cocircng vigrave quaacute

noacuteng ruột lo lắng cho người thacircn vagrave người khaacutec vigrave hoagraven

cảnh trớ trecircu vigrave gặp phải người xấu vigrave buồn bực nhacircn tigravenh

thế thaacuteiNếu họ khocircng tu tập tacircm để giảm trừ tacircm sacircn-giận

đoacute thigrave sau khi chết họ rất dễ bị taacutei sinh thagravenh những quỷ

thần A-tu-la đau khổ như vậy]

bull Những cảnh giới cao đẹp lagrave cotildei Người vagrave những cotildei Trời

của caacutec thiecircn thần vagrave caacutec vị trời Phạm Thiecircn (Brahmas)

bull Kinh điển cũng ghi rằng coacute nhiều ldquotầngrdquo tức nhiều

ldquocotildeirdquo cao thấp khaacutec nhau trong cảnh giới Địa Ngục vagrave trong

cảnh giới Thiecircn Thần vagrave Trời

116 Con đường của chuacuteng ta

bull Nếu loagravei quỷ thần A-tu-la (asuras) được taacutech riecircng ra

thagravenh một (đơn vị) cotildei hiện hữu riecircng biệt vagrave caacutec tầng địa

ngục được gom chung thagravenh một cotildei thigrave tổng cộng coacute 04

cotildei thuộc cảnh giới xấu [Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷ vagrave A-

tu-la] 07 cotildei Dục giới phuacutec lagravenh [gồm 1 cotildei dục giới lagrave cotildei

Người vagrave 06 cotildei dục giới của Thiecircn thần) 16 cotildei Trời Sắc

Giới vagrave 04 cotildei Trời Vocirc Sắc Giới

Tổng cộng Coacute 31 Cotildei hiện hữu magrave con người (vagrave chuacuteng

sinh) coacute thể bị hay được taacutei sinh về đoacute ngay sau khi từ giatilde

kiếp sống hiện tại

Chẳng hạn ở cảnh giới địa ngục coacute đến 168 ldquotầngrdquo đại địa

ngục vagrave tiểu địa ngục khaacutec nhau tugravey theo mức độ Nghiệp aacutec

nặng nề magrave chuacuteng sinh bị rơi rớt vagrave đagravey đọa vagraveo đoacute

Cograven trecircn cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời coacute rất nhiều cotildei

Trời khaacutec nhau tugravey theo mức độ do Nghiệp thiện lagravenh magrave

chuacuteng sinh được taacutei sinh về đoacute gồm coacute 06 Cotildei Trời Dục

Giới 16 Cotildei Trời Sắc Giới vagrave 04 Cotildei Trời Vocirc Sắc Giới

Để dễ higravenh dung bạn coacute thể liecircn-tưởng đến một cotildei lagrave

ldquocotildei Ngườirdquo trecircn traacutei đất magrave chuacuteng ta đang sống gồm 193

nước trải dagravei trecircn 07 đại lục địa Nếu chuacuteng ta may mắn

được sống trong những đất nước văn minh thanh bigravenh vagrave

khiacute hậu ocircn hogravea thigrave đoacute lagrave một điều phuacutec lagravenh so với việc phải

sống trong những đất nước lạc hậu đầy chiến tranh vagrave khiacute

hậu khắc nghiệt đoacutei nghegraveo vagrave bệnh tật Những đất nước trecircn

traacutei đất vagrave mức độ dễ sống vagrave khoacute sống khaacutec nhau thậm chiacute

quaacute checircnh lệch nhau thigrave cũng giống như những ldquocotildeirdquo khaacutec

nhau trecircn cảnh giới trecircn Trời hay những ldquocotildeirdquo khaacutec nhau

trong cảnh giới dưới địa ngục vậy

Vigrave vậy coacute thể noacutei rằng bất kỳ một cotildei Trời nagraveo đoacute (trong

26 cotildei thuộc cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời) lagrave chắc chắn sẽ

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 117

tốt đẹp hơn vagrave phuacutec lagravenh hơn bất cứ quốc gia nagraveo trecircn traacutei

đất cotildei người

Vagrave ngược lại coacute thể hiểu bất kỳ một ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo

nagraveo đoacute (trong 168 ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo) của cảnh giới địa ngục

cũng chắc chắn lagrave kinh khủng hơn đagravey đọa hơn vagrave toagraven lagrave

đau khổ hơn bất kỳ xứ sở nagraveo trecircn traacutei đất

Vigrave vậy ở nơi đacircu đời sống hay mocirci trường sống coacute sự tagraven

bạo độc tagravei aacutep bức vagrave đagravey đọa quaacute khốc liệt với con người

thigrave người ta hay gọi lagrave ldquođịa ngục trần gianrdquo

Khi noacutei về đời sống Thacircn-Tacircm của con người Đức Phật

thường noacutei một caacutech ẩn dụ về những ldquocảnh giớirdquo coacute nghĩa

lagrave những tigravenh trạng hạnh phuacutec hay đau khổ khaacutec nhau của

con người tugravey theo hoagraven cảnh của mỗi người

-Viacute dụ một người đang phải chịu tật nguyền đau đớn

hoặc tinh thần khủng hoảng thigrave người đoacute đatilde giống như đang

chịu cảnh địa ngục

-Những người khocircng cograven lẽ sống gigrave chỉ biết nằm chờ đến

bữa ăn vagrave sống để ăn thigrave chẳng khaacutec nagraveo sống như cảnh suacutec

sinh

-Những người quaacute tham lam luocircn luocircn tham muốn thegravem

khaacutet magrave chẳng bao giờ được thỏa matilden dugrave đatilde coacute đầy đủ thigrave

được cho lagrave giống như loagravei ngạ quỷ luocircn luocircn cảm thấy đoacutei

thiếu vagrave đau khổ vigrave thegravem khaacutet

-Người luocircn luocircn coacute maacuteu sacircn giận ganh tị chiến tranh

tranh dagravenh quyền lực vagrave của cải thigrave tacircm cũng chẳng khaacutec

nagraveo loagravei quỷ thần dị dạng A-tu-la luocircn luocircn sống với tacircm

sacircn hận thugrave hằn vagrave hiếu chiến

118 Con đường của chuacuteng ta

-Vagrave những ai được sinh ra đẹp đẽ vagrave giagraveu sang coacute thể

được gọi lagrave đang sống sung sướng như ở cotildei thiecircn thần hay

thiecircn đagraveng Cotildei thiecircn thần dường như lagrave mơ ước của Viacute dụ

những ngocirci sao thể thầu hết mọi người bởi vậy khi những

tagravei tử điện ảnh nổi tiếng sống trong nhagrave cao cửa đẹp vagrave luocircn

coacute hagraveng triệu người hacircm mộ hay lsquotocircn thờrsquo thigrave những người

hacircm mộ đoacute gọi họ lagrave những lsquothiecircn thầnrsquo

Rotilde ragraveng lagrave những cotildei thấp xấu như Địa Ngục Ngạ Quỷ

Suacutec Sinh Quỷ Thần dị dạng lagrave đầy đau khổ vagrave hagravenh hạ Vagrave

những cotildei Thiecircn thần vagrave Trời trecircn tiecircn cảnh lagrave đầy phuacutec

lagravenh vagrave sung sướng

-Tuy nhiecircn Đức Phật noacutei rằng ở những cotildei thấp xấu đoacute

chuacuteng sinh khoacute magrave lagravem được một việc cocircng đức nagraveo để tiacutech

lũy Nghiệp tốt được Những chuacuteng sinh ở trong những cotildei

thấp xấu bị đọa đagravey như vậy thigrave chỉ lo chịu đựng mọi đau

khổ hagravenh hạ chứ khocircng cograven thời gian hay cơ hội lagravem

chuyện phuacutec đức nagraveo (Khi đatilde bị ở trong cảnh giới Địa ngục

hay Suacutec sinh thigrave coacute lagravem cocircng đức cũng chẳng coacute điều gigrave để

lagravem Vagrave tacircm thức của chuacuteng sinh đang bị ở trong cotildei địa

ngục vagrave suacutec sinh cũng khoacute magrave khởi sinh một triacute tuệ căn bản

nagraveo để magrave lagravem chuyện cocircng đức Thời gian bị ở trong

những cotildei đoacute thật lagrave dagravei khocircng thể nghĩ bagraven vigrave khoacute magrave tạo

ra được nghiệp tốt nagraveo để chuyển hoacutea taacutei sinh vagraveo những

cảnh giới tốt hơn)

-Trong khi đoacute những chuacuteng sinh ở những cotildei bồng lai

của Thiecircn thần vagrave Trời thigrave chỉ lo hưởng thụ sung sướng

khocircng cograven bị đau khổ cho necircn họ cũng chẳng rảnh rang để

suy tư hay nghĩ nhiều đến những việc cocircng đức Ở những

cotildei phuacutec lagravenh sung sướng đoacute những thiecircn thần cũng khocircng

nhigraven thấy được những lẽ vocirc-thường vagrave biến-đổi nhanh

choacuteng như ở trong cotildei Người

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 119

-Như vậy chỉ cograven cotildei Người lagrave coacute đủ hai bản chất Khổ vagrave

Sướng lagrave thiacutech hợp để học tập vagrave thực hagravenh giaacuteo phaacutep của

Đức Phật Hơn nữa chỉ coacute ở cotildei Người thigrave tất cả chuacuteng sinh

mới coacute cơ hội lagravem những hagravenh động cocircng-đức lagravem những

việc tốt lagravem người tốt vagrave nhờ đoacute tiacutech lũy Nghiệp tốt

Những Nghiệp tốt sẽ lagrave những hagravenh trang cho những chuyến

đi sau nagravey sau khi từ giatilde cotildei Người vagrave cũng nhờ vậy mới

mong coacute ngagravey giải thoaacutet hoagraven toagraven

Tuy nhiecircn Đức Phật coacute kể rằng coacute những chuacuteng sinh lagrave

thiecircn thần ở những cotildei Trời cũng cố gắng thực hagravenh giaacuteo

phaacutep của Đức Phật vagrave đatilde coacute thể chứng ngộ Niết-bagraven Vigrave

vậy Đức Phật đatilde cố gắng khuyecircn dạy mọi người hatildey nỗ lực

tu tập lagravem những điều tốt lagravenh để tiacutech lũy Nghiệp tốt Đoacute lagrave

cơ hội để được taacutei sinh về những cotildei lagravenh đaacuteng quyacute đoacute

Cho dugrave những cảnh giới (gồm 31 cotildei hiện hữu) coacute thực

sự tồn tại trong vũ trụ hay khocircng hoặc đoacute chỉ lagrave những

trạng thaacutei tacircm của từng chuacuteng sinh thigrave vấn đề đoacute cũng

khocircng quan trọng Điều quan trọng lagrave chuacuteng ta theo nguyecircn

lyacute khoa học của Phật giaacuteo đoacute lagrave sống tốt thigrave sẽ tạo Nghiệp

tốt vagrave nhờ đoacute bạn coacute quyền hy vọng sẽ được taacutei sinh về

những cotildei phuacutec lagravenh sau khi chết

Mục điacutech trước sau của caacutec Phật tử lagrave phải được về cotildei

lagravenh traacutenh được những cotildei thấp xấu đầy đau khổ vagrave đọa đagravey

kinh khủng như cảnh Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷhellip

Cograven đối với mục tiecircu tột-cugraveng lagrave giải thoaacutet khỏi vograveng taacutei

sinh luacircn hồi thigrave chỉ khi chuacuteng ta được ở trong những cotildei

lagravenh thigrave mới coacute thể tiếp tục lagravem việc tốt lagravenh vagrave thực hagravenh

Phật Phaacutep thigrave mới mong coacute ngagravey đạt đến Niết-bagraven sự giải

thoaacutet hoagraven toagraven khỏi luacircn hồi sinh tử

120 Con đường của chuacuteng ta

(18) Khi đạo Phật được truyền baacute sang những nước

phương Tacircy rất nhiều người phương Tacircy đatilde theo Đạo

Phật Điều đoacute coacute đuacuteng như vậy khocircng

Riecircng ở Mỹ con số người thực sự thực hagravenh theo Phật

giaacuteo vẫn cograven iacutet Giaacuteo sư Seymour Lachman đồng taacutec giả

của quyển saacutech nổi tiếng ldquoMột quốc Gia Becircn Dưới Chuacuteardquo

(One Nation Under God) ước lượng khoảng 800000 người

lagrave Phật tử ở Mỹ Tuy nhiecircn những nhagrave nghiecircn cứu Phật

giaacuteo thigrave cho rằng con số đoacute coacute thể lagrave nhiều hơn 4-5 lần nếu

tiacutenh cả con số những người theo đạo Phật nhập cư liecircn tục

từ những nước Đocircng Nam Aacute vagrave Đocircng Aacute

Số người theo đạo Phật ở chacircu Acircu khoảng 4 triệu người

chủ yếu ở caacutec nước Đức Phaacutep Anh Yacute

Số người theo đạo Phật ở chacircu Uacutec cũng khaacute nhiều vagrave

tăng nhanh Thống kecirc năm 2011 cho biết coacute khoảng

529000 người Uacutec theo đạo Phật trong tổng dacircn số khoảng

215 triệu người con số Phật tử tăng nhanh từ khoảng 21

dacircn số lecircn gần 25 dacircn số trong năm năm cuối

Coacute rất nhiều danh nhacircn rất nổi tiếng ở những nước Acircu

Mỹ đatilde theo đạo Phật hoặc đatilde chuyển từ đạo của họ qua đạo

Phật Trong số đoacute coacute nhiều người nổi tiếng nhất trong lĩnh

vực của migravenh trecircn thế giới magrave bạn coacute thể đatilde dễ dagraveng biết

đến từ lacircu Viacute dụ như

William Ford Jr Chủ hatildeng xe hơi Ford

Steve Jobs Chủ tịch hatildeng maacutey tiacutenh Apple Inc

Tiger Woods Nhagrave vocirc địch gocircn thế giới

Richard Gere Tagravei tử điện ảnh

Harrison Ford Tagravei tử điện ảnh

Orlando Bloom Tagravei tử điện ảnh

Keanu Reeves Tagravei tử điện ảnh

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 121

Uma Thurman Tagravei tử điện ảnh

Oliver Stone Đạo diễn điện ảnh

Tina Turner Ca sĩ nhạc Pop

Adam Yauch Ca sĩ nhạc Pop

Herbie Hancock Nhạc sĩ nhạc Jazz

Roberto Baggio Cầu thủ boacuteng đaacute Yacute

Phil Jackson Cầu thủ boacuteng rỗ NBA

Marshall Cty Marshall Goldsmith Partners

Goldsmith

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Bạn cũng coacute thể đọc thecircm một bagravei viết rất hay về bối

cảnh Phật giaacuteo ở Hollywood vagrave Hoa Kỳ trecircn trang www

unboundintrasuntcnjeduarchiveslifestyleoldbuddha với

tựa đề ldquoNhững Ngocirci Sao Lagrave Phật Tửrdquo

(19) Bạn vẫn cograven nhiều cacircu hỏi muốn được trả lời

Nếu bạn vẫn cograven nhiều thắc mắc về yacute nghĩa vagrave giaacuteo lyacute

Phật giaacuteo vagrave việc thực hagravenh đạo Phật xin bạn hatildey tigravem đọc

một quyển saacutech về vấn đaacutep theo từng đề mục rất hay coacute tecircn

lagrave ldquoNhững Hỏi Đaacutep Hayrdquo (Good Question Good Answer)

của ngagravei S Dhammika Quyển saacutech nagravey đatilde được dịch ra

nhiều ngocircn ngữ vagrave cũng coacute bản dịch ra tiếng Việt của cư sĩ

Phạm Kim Khaacutenh vagrave TS Bigravenh Anson mang tecircn ldquoPhật Phaacutep

Vấn Đaacuteprdquo

Bạn coacute thể tham khảo thecircm quyển ldquoVấn Đaacutep về Phật

giaacuteordquo được biecircn soạn bởi cugraveng người viết do cugraveng nhagrave xuất

bản ấn hagravenh 2012 cugraveng với quyển saacutech nagravey

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 93

(6) Phật giaacuteo coacute macircu thuẫn vagrave xung đột với khoa học hiện

đại khocircng

Trong tất cả những tocircn giaacuteo thigrave giaacuteo lyacute Phật giaacuteo dường

như khocircng coacute xung đột đaacuteng kể nagraveo với những khaacutem phaacute vagrave

phaacutet minh của khoa học Phật giaacuteo cũng khocircng tạo ra những

thần thaacutenh biacute ẩn hay những thế lực siecircu nhiecircn nagraveo để giải

thiacutech những trật tự vagrave nguyecircn lyacute vận hagravenh của thế giới

Khoa học chứng minh vagrave chủ trương theo học thuyết

Tiến Hoacutea thigrave cũng hoagraven toagraven giống như học thuyết Vocirc

Thường của Phật giaacuteo Tương tự vậy cugraveng với những bằng

chứng hoacutea thạch vagrave caacutech tiacutenh tuổi carbon về địa chất học

khảo cổ học hiện đại đatilde coacute thể tiacutenh được tuổi của traacutei đất

khoảng 45 tỷ năm (httpviwikipediaorgtuổi traacutei đất)

Khaacutem phaacute nagravey cũng giống với những lời giảng của Đức

Phật về tuổi traacutei đất lagrave một đại kiếp (eon) tức lagrave một khoảng

thời gian gần như khocircng thể đếm được như vậy

Đặc biệt caacutech tiacutenh vagrave khaacutei niệm thời gian của Đức Phật

trong mối tương quan với vũ trụ hầu như rất đuacuteng với khoa

học hiện đại Phật giaacuteo đưa ra caacutech tiacutenh thời gian của vũ trụ

theo đại kiếp (kappa) tức những khoảng thời gian khocircng thể

nagraveo đếm được Để giải thiacutech những quatildeng thời gian đoacute Đức

Phật đatilde dugraveng viacute dụ lagrave nếu lấy một miếng vải lụa rồi mỗi

một trăm năm (100 năm) đến lau chugravei một traacutei nuacutei một lần

Cho đến khi nagraveo traacutei nuacutei đoacute bị chugravei mograven hết thigrave khoảng thời

gian đoacute coacute thể gọi lagrave một đại kiếp (kappa) Thuyết vũ trụ

nagravey của Phật giaacuteo gần giống với caacutech tiacutenh của khoa học

Khoa học tiacutenh rằng tuổi của vũ trụ lagrave vagraveo khoảng 137 tỷ

năm một khoảng thời gian chuacuteng ta khocircng bao giờ ngồi

đếm hết được Nếu chuacuteng ta chỉ ngồi đếm liecircn tục từ 1 cho

94 Con đường của chuacuteng ta

đến con số 137 tỷ đoacute thigrave chắc cuộc đời của chuacuteng ta cũng

đatilde đi qua rồi (httpviwikipedia org Tuổi vũ trụ)

Đức Phật cũng đatilde noacutei nhiều về vũ trụ chẳng hạn vũ trụ

bao gồm vocirc vagraven những vigrave sao vagrave hệ Thiecircn Hagrave vagrave thế giới

của chuacuteng ta chỉ lagrave một hạt bụi so với vũ trụ vocirc biecircn đoacute Vagraveo

thời hiện đại nhờ vagraveo khoa học vũ trụ thiecircn văn học vệ

tinh vagrave những kiacutenh viễn vọng chuacuteng ta hoagraven toagraven coacute thể

quan saacutet hagraveng tỷ tỷ vigrave sao vagrave hagraveng tỷ hệ Ngacircn Hagrave trong vũ

trụ

Đức Phật cũng khocircng bao giờ noacutei traacutei đất hay thế giới của

chuacuteng ta được tạo ra bởi một thaacutenh thần hay một đấng saacuteng

tạo nagraveo vagrave con người cũng khocircng được tạo ra bởi đấng saacuteng

tạo đoacute Điều đoacute cho thấy rằng caacutech đacircy hơn 2550 năm Đức

Phật đatilde quan saacutet vagrave miecircu tả đuacuteng đắn về vũ trụ cũng như vị

triacute của traacutei đất trong vũ trụ

Một điều thuacute vị hơn lagrave Đức Phật đatilde mocirc tả vũ trụ luocircn co

giatilden vagrave những chu kỳ co giatilden keacuteo dagravei trong khoảng thời

gian dagravei bằng cả một đại kiếp Điều nagravey đuacuteng như lời tiecircn

đoaacuten cho Học Thuyết Vũ Trụ Dao Động đatilde được chứng

minh sau 2500 năm

Một viacute dụ khaacutec trong một bagravei thuyết giảng (kinh) Đức

Phật cầm ly nước trong tay vagrave bảo rằng coacute vocirc số chuacuteng sinh

vi trugraveng đang ở trong ly nước Lagrave một khoảng thời gian thật

dagravei kể từ luacutec đoacute dường như khocircng mấy ai hiểu gigrave về lời dạy

đoacute của Phật cho đến sau nagravey vagrave hocircm nay chuacuteng ta coacute thể

nhigraven qua kiacutenh hiển vi vagrave thấy được vocirc số vi trugraveng trong bất

kỳ một ly nước latilde tự nhiecircn nagraveo

Viacute dụ mới caacutech đacircy khoảng một thế kỷ khi con người đatilde

tigravem dược caacutech noacutei chuyện với nhau được qua những ống

nghe điện thoại khi ở caacutech xa nhau hagraveng ngagraven dặm rồi caacutech

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 95

đacircy vagravei chục năm chuacuteng ta coacute thể chuyển qua khocircng gian vocirc

tận nguyecircn vẹn chữ viết vagrave kyacute tecircn vagrave coacute thể gửi higravenh ảnh

của chuacuteng ta từ một caacutei maacutey faxcho đến hơn mười năm

nay vagrave chuacuteng ta đatilde coacute thể nhigraven thấy nhau khi noacutei chuyện

gửi tất cả higravenh ảnh của một buổi sinh nhật trong vograveng vagravei

chục giacircy qua khocircng gian để đến nửa vograveng traacutei đất becircn

kiahellipĐoacute lagrave những điều magrave thời xa xưa khocircng ai coacute thể

tưởng tượng ra nổi nhưng những điều Phật đatilde noacutei luacutec đoacute

người ta khocircng thể hiểu được nếu họ khocircng phải lagrave một bậc

thaacutenh nhacircn giaacutec ngộ

Cograven rất nhiều điều Đức Phật đatilde noacutei magrave cho đến hocircm nay

khoa học vẫn chưa khaacutem phaacute vagrave kiểm chứng hết Khocircng

biết chuacuteng ta coacute may mắn cograven sống đến khi nagraveo hoặc coacute

may mắn được taacutei sinh trở lại cotildei người đaacuteng nhớ nagravey để

chuacuteng ta coacute thể được tiếp tục chứng kiến những phaacutet minh

vagrave khaacutem phaacute mới magrave con người sẽ tigravem ra nữa Nhưng chắc

chắn những khaacutem phaacute đoacute khocircng coacute gigrave lagrave biacute ẩn khaacutec với

những quy luật vận hagravenh của tự nhiecircn magrave Đức Phật đatilde từng

thuyết giảng

Vậy thigrave tại sao ngagravey xưa cho đến tận bacircy giờ vẫn cograven rất

nhiều người khocircng tin những cacircu chuyện của Đức Phật về

thế giới vagrave vũ trụ về những cotildei taacutei-sinh hiện hữu khaacutec của

chuacuteng sinh magrave họ cứ matildei đi thecircu dệt những chuyện hoang

đường đầy magraveu sắc thần thoại vagrave phi khoa học về Đức Phật

William Shakespeare trong taacutec phẩm Hamlet

Nagravey Horatio cograven nhiều thứ trecircn cotildei trời vagrave traacutei đất

hơn những điều ocircng mơ thấy trong triết học của ocircng

96 Con đường của chuacuteng ta

(7) Vigrave sao Phật giaacuteo khocircng coacute niềm tin vagraveo Đấng Saacuteng

Tạo tối cao saacuteng tạo ra thế giới vũ trụ

Phật giaacuteo coacute xu hướng khaacute ldquothực tiễnrdquo trong những vấn

đề đoacute vagrave khocircng tin vagraveo những biacute ẩn saacuteng tạo vagrave cũng khocircng

chấp nhạn giả thuyết vũ trụ bắt nguồn từ ldquotrứng vũ trụrdquo hay

được tạo ra bởi một lsquovị thần coacute chogravem racircu dagravei trắngrsquo

Nếu bạn nghĩ rằng coacute một đấng saacuteng tạo tagravei tigravenh tạo ra cả

vũ trụ vagrave thế giới vậy ai tạo ra đấng saacuteng tạo tagravei tigravenh đoacute Vagrave

nếu đấng saacuteng tạo đoacute đatilde luocircn luocircn tồn tại vậy liệu vũ trụ

cũng đatilde luocircn luocircn tồn tại hay khocircng

Noacutei chung Phật giaacuteo khocircng tin vagraveo những đấng saacuteng tạo

toagraven năng như vậy Chẳng hạn như nếu một đấng saacuteng tạo

đatilde tạo ra vũ trụ đatilde tạo ra con người vậy tại sao khocircng tạo

ra những con người giống nhau cugraveng hạnh phuacutec như nhau

magrave lại tạo ra người aacutec người hiền người lagravem ra tội lỗi vagrave

phải bị higravenh phạt xuống địa ngục lsquovĩnh viễnrsquo trong cảnh đầu

rơi maacuteu chảy như vậy

Cứ cho nếu con người khocircng được đấng saacuteng tạo tạo ra

thigrave cũng chẳng lagrave gigrave cả Những đấng saacuteng tạo theo quan

điểm tocircn giaacuteo của nhiều tocircn giaacuteo thigrave lagrave đấng saacuteng tạo với

đầy lograveng baacutec aacutei thương yecircu muocircn loagravei Đấng saacuteng tạo đatilde

tạo ra vagrave biết trước coacute thiecircn đường hạnh phuacutec vagrave địa ngục

kinh khủng Vậy sao đấng saacuteng tạo lại tạo ra những con

người lagravem necircn tội lỗi để rồi bị đọa đagravey xuống địa ngục kinh

khủng đoacute - Để lagravem gigrave Tại sao đấng saacuteng tạo coacute luacutec lại đầy

lograveng baacutec aacutei thương yecircu muocircn loagravei coacute luacutec lại tạo ra địa

ngục rồi tạo ra con người gacircy necircn tội lỗi vagrave bị higravenh phạt

một caacutech bất cocircng khocircng thương xoacutet ở địa ngục đoacute

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 97

Đức Phật đatilde khuyecircn dạy khocircng necircn tin theo những điều

do giaacuteo điều do kinh kệ do truyền thống hay do những suy

đoaacuten tưởng tượng vigrave nếu tin như vậy sẽ chẳng mang lại lợi

iacutech gigrave

Đức Phật khuyecircn rằng đừng bao giờ cố gắng tigravem hiểu

những cacircu hỏi siecircu higravenh như vậy chẳng hạn như Ai tạo ra

thế giới nagravey Thế giới nagravey coacute tồn tại matildei matildei hay khocircng

Trong cacircu chuyện về một người bị diacutenh mũi tecircn độc khocircng

lo việc ruacutet mũi tecircn ra để cứu lấy mạng sống của migravenh magrave

cứ lo hỏi những cacircu hỏi vocirc iacutech như Ai đatilde bắn mũi tecircn đoacute

Tecircn họ hắn lagrave gigrave Hắn lagravem nghề gigrave Vigrave sao vagrave vigrave saohellipthigrave

người đoacute coacute thể chết trước khi nghe được cacircu trả lời Caacutech

tốt nhất lagrave hatildey để thầy thuốc ruacutet mũi tecircn ra vagrave băng boacute thuốc

thang vagrave cứu lấy mạng sống của migravenh Những cacircu hỏi đoacute

khocircng giuacutep iacutech gigrave cho việc cứu nguy mạng sống của migravenh

Yacute Đức Phật khuyecircn dạy rằng cuộc sống trecircn thế gian thật

lagrave vocirc thường vagrave ngắn ngủi necircn chuacuteng ta hatildey tập trung vagraveo

những vấn đề ldquothực tếrdquo lagrave lagravem sao để bớt Khổ để giải thoaacutet

được khỏi Khổhellip trước khi những vocirc thường đến vagraveo một

ngagravey khocircng hẹn trước trước khi chuacuteng ta coacute thể nghe được

những cacircu trả lời về những vấn đề siecircu phagravem siecircu nhiecircn đoacute

Chuacuteng ta hatildey necircn tu tập để mau đạt đến những triacute tuệ giải

thoaacutet Khi chuacuteng ta đạt được loại triacute tuệ giải thoaacutet đoacute chuacuteng

ta sẽ tự nhiecircn thấy biết tất cả những cacircu trả lời về những vấn

đề cao siecircu đoacute

(8) Vậy Phật giaacuteo coacute lsquothugrave gheacutetrsquo hay lsquođe dọarsquo những người

khocircng theo đạo Phật sẽ bị higravenh phạt hay bị đọa vagraveo địa

ngục hay khocircng

98 Con đường của chuacuteng ta

Chắc chắn lagrave khocircng phải rồi Đạo Phật khocircng chủ trương

theo kiểu cơ chế thưởng phạt vagrave địa ngục vĩnh viễn

Phật giaacuteo chủ trương rằng những quy luật về Nghiệp luật

nhacircn-quả đều aacutep dụng cho tất cả mọi người Khocircng phải lagrave

Phật tử thigrave được ưu aacutei cograven khocircng phải Phật tử thigrave bị xử

Khocircng phải vậy mọi người đều nhận latildenh những hậu quả

tốt xấu tugravey theo Nghiệp của migravenh

Phật giaacuteo khocircng phải giống những tocircn giaacuteo khaacutec lagrave sẽ

trừng phạt con người khi họ chọn theo tocircn giaacuteo khaacutec Thời

nay những higravenh phạt dagravenh cho những người gọi lagrave lsquongoại

đạorsquo hoặc cho những kẻ bỏ đạo đi theo tocircn giaacuteo khaacutec đatilde bị

nghiecircm cấm Tất cả mọi người trecircn traacutei đất đều được bảo vệ

được tocircn trọng để lựa chọn tiacuten ngưỡng cho migravenh Đoacute lagrave

nhacircn quyền như đatilde được ghi rotilde trong Hiến Chương của

Liecircn Hiệp Quốc (Điều 18) Việc trừng phạt mang tiacutenh tocircn

giaacuteo đatilde bị cấm ở hầu hết những nước văn minh trecircn thế giới

nagravey Những người soạn thảo vagrave quyết định Hiến Chương

tiến bộ nagravey cũng lagrave những người từ những tocircn giaacuteo ldquohữu

thầnrdquo khaacutec nhau Vậy khocircng lẽ coacute đấng saacuteng tạo nagraveo magrave lại

thiếu văn minh như vậy Cograven trừng phạt hay đagravey đọa tiacuten đồ

của migravenh chỉ vigrave họ từ bỏ tocircn giaacuteo hoặc vigrave họ chuyển qua tocircn

giaacuteo khaacutec

Phật giaacuteo thigrave chưa bao giờ liecircn quan đến yacute tưởng nagravey

Đạo Phật khocircng coacute chủ trương iacutech kỷ hay trừng phạt bất kỳ

ai vigrave bất kỳ lyacute do tocircn giaacuteo ngay cả việc khocircng tin vagraveo Đức

Phật

Nếu đấng saacuteng tạo lagrave một người tạo ra muocircn loagravei vagrave loagravei

người thigrave tại sao đấng saacuteng tạo coacute thể giaacuteng một người

xuống địa ngục để bị đọa đagravey nấu chảy matildei matildei ở đoacute Bạn

coacute bao giờ đốt một diecircm quẹt dưới lograveng bagraven tay vagrave chịu

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 99

được sự noacuteng chaacutey của ngọn lửa khocircng Vậy sao bạn coacute thể

đốt bagraven tay của người khaacutec matildei matildei để người ta kecircu rống

trong đau đớn như vậy

Vagrave giả sử bạn lagrave đấng saacuteng tạo coacute đầy đủ quyền năng để

dừng lại việc thiecircu đốt đoacute liệu bạn coacute necircn dừng lại khocircng

hay vẫn tiếp tục nhigraven người khaacutec đau đớn như vậy

Đức Phật chủ trương tự do tư tưởng Người đatilde chưa bao

giờ yecircu cầu bất cứ ai phải tin theo giaacuteo lyacute của Người Đức

Phật cograven cho rằng khocircng phải bất cứ ai cũng hiểu được giaacuteo

lyacute của Phật vigrave những căn cơ khaacutec nhau của mọi người cho

necircn mọi người đều coacute thể chọn con đường thiacutech hợp nhất

cho migravenh

Phật giaacuteo khocircng phải lagrave một tocircn giaacuteo của giaacuteo điều vagrave

thưởng phạt magrave Phật giaacuteo mong muốn đưa đến cho mọi

người sự hiểu biết vagrave ldquothấyrdquo rotilde những lẽ thật chacircn lyacute của

cuộc đời vagrave thế giới rồi tự mọi người chọn caacutech sống thiacutech

hợp cho migravenh để traacutenh bỏ những đau Khổ trong cuộc đời

Nhagrave baacutec học Albert Einstein

ldquoTocirci khocircng thể tưởng tượng một Thượng đế kẻ tưởng

thưởng vagrave trừng phạt những tạo vật của migravenhhellip

ldquoTocircn giaacuteo của tương lai sẽ lagrave tocircn giaacuteo về vũ trụ Noacute

phải vượt quaacute một đấng thượng đế caacute nhacircn vagrave traacutenh bỏ

giaacuteo điều cugraveng lyacute thuyết thần học Bao trugravem cả hai mặt

tự nhiecircn vagrave tacircm linh noacute phải được dựa trecircn cảm quan

tocircn giaacuteo coacute được từ kinh nghiệm về mọi sự vật tự nhiecircn

100 Con đường của chuacuteng ta

vagrave tacircm linh như lagrave caacutech kết hợp đuacuteng nghĩa nhất Phật

giaacuteo sẽ trả lời được yacute nghĩa nagravey

ldquoNếu coacute một tocircn giaacuteo nagraveo coacute thể đương đầu với những

nhu cầu khoa học hiện đại thigrave đoacute lagrave Phật giaacuteo Phật

giaacuteo khocircng cần xeacutet lại quan điểm của migravenh để cập nhật

với những khaacutem phaacute mới của khoa học Phật giaacuteo

khocircng cần phải từ bỏ quan điểm của migravenh để xu hướng

theo khoa học bởi vigrave Phật giaacuteo bao trugravem cả khoa học

cũng như vượt qua khoa họcrdquo

(9) Phương phaacutep ldquoThiềnrdquo coacute tạo những tacircm niệm xấu aacutec

hay khocircng theo như một số người vẫn bagraven taacuten magrave khocircng

giải thiacutech

Thiền đatilde được thực hagravenh vagrave phaacutet triển bằng nhiều higravenh

thức khaacutec nhau vagrave nhiều nền văn hoacutea khaacutec nhau trong suốt

mấy ngagraven năm qua Ngagravey nay thiền tập được thực hiện trecircn

khắp thế giới đặc biệt phaacutet triển mạnh ở những nước

phương Tacircy

Rất nhiều cocircng ty doanh nghiệp đatilde gửi nhacircn viecircn của

migravenh đến thiền tập ở những khoacutea thiền Họ nhận ra rằng

thiền mang lại rất nhiều lợi iacutech lagravem cho tacircm an định vagrave tacircm

trong sạch vagrave giuacutep cho việc kiểm soaacutet những aacutep lực cocircng

việc stress nỗi đau bức xuacutec vagrave những cơn giận

Những nhagrave thần kinh học thuộc Trường Y Khoa của đại

học University of Massachusetts bằng caacutech nghiecircn cứu

soacuteng natildeo của những người hagravenh thiền đatilde cho thấy kết luận

rằng natildeo của họ an bigravenh vagrave tĩnh lặng hơn natildeo của những

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 101

người khocircng hagravenh thiền (wwwpsychologytodaycom

articles200304the-benefits-meditation)

Những nhagrave nghiecircn cứu của Trung Tacircm Y Khoa San

Francisco thuộc đại học University of California cũng đatilde

kết luận rằng nhờ vagraveo thiền tập những người theo Phật giaacuteo

thực sự hạnh phuacutec vagrave bigravenh tĩnh hơn những người khaacutec

(wwwnewsbbccouk2hihealth3047291stm)

Một số người khocircng taacuten đồng việc hagravenh thiền vigrave những

nỗi sợ vocirc lyacute Điều đoacute lagrave hoagraven toagraven sai traacutei ngay cả đơn

thuần về mặt khoa học y học

(10) Phải chăng những cacircu chuyện về những điều thần

diệu về năng lực thần thocircng của Đức Phật lagrave coacute thật

Theo Phật giaacuteo mọi điều đều coacute thể xảy ra theo tiến

trigravenh khoa học vagrave nhacircn quả

Một số năng lực của Tacircm coacute thể tạo ra những kỳ cocircng

hay những điều thần diệu khoacute magrave giải thiacutech được bằng tri

kiến bigravenh thường của người phagravem tục cograven đầy vocirc minh vagrave ocirc

nhiễm như chuacuteng ta

Đuacuteng lagrave trong kinh điển coacute ghi lại một số điều thần diệu

vagrave năng lực thần thocircng magrave Đức Phật đatilde thể hiện trong một

vagravei lần để chinh phục đạo đức của những người ngoại đạo

quaacute khiacutech Tuy nhiecircn Đức Phật chưa bao giờ noacutei nhiều về

những năng lực nagravey hay chỉ dạy cho ai về thần thocircng như lagrave

một giaacuteo lyacute cần thiết

102 Con đường của chuacuteng ta

Cograven một số cacircu chuyện khaacutec về năng lực thần thocircng của

Đức Phật lịch sử coacute lẽ do một số tu sĩ cổ xưa đatilde phoacuteng đại

thecircu dệt thecircm iacutet nhiều vigrave sự sugraveng kiacutenh cao độ dagravenh cho Đức

Phật vagrave vigrave mục điacutech tạo ra những higravenh ảnh cao siecircu của Đức

Phật để saacutenh với những higravenh ảnh huyền thoại biacute ẩn của tocircn

giaacuteo hữu thần khaacutec vagraveo thời cổ xưa đoacute (như Hindu giaacuteo)

Phật giaacuteo khocircng khuyến khiacutech sự đề cao hay niềm tin mugrave

quaacuteng vagraveo những điều thần diệu những bugravea pheacutep hay về

một Đức Phật đầy huyền thuật vagrave thần thocircng biacute ẩn như vậy

Đức Phật khocircng chủ trương pheacutep thuật hay thần thocircng biến

hoacutea lagrave một trong những caacutech thức tu hagravenh nagraveo cả

Chiacutenh Đức Phật đatilde dạy rằng bất kỳ thần thocircng biến hoacutea

nagraveo cho dugrave coacute thật đi nữa thigrave cũng khocircng hề quan trọng

Điều quan trọng lagrave thực hagravenh con đường Đạo magrave Đức Phật

đatilde hướng dẫn bởi vigrave chỉ coacute con đường đoacute mới giải thoaacutet

con người khỏi mọi khổ đau vagrave phiền natildeo magrave thocirci

(11) Những người đồng tiacutenh luyến aacutei coacute thể lagrave Phật tử hay

khocircng

Xu hướng tigravenh dục của mọi người lagrave khocircng liecircn quan vagrave

khocircng phải lagrave yếu tố quan trọng gigrave trong Phật giaacuteo hết

Đồng tiacutenh luyến aacutei lagrave xu hướng tigravenh dục tự nhiecircn của một

người vagrave coacute lẽ đoacute khocircng phải lagrave một dạng phạm giới về đạo

đức như lagrave một hagravenh động tagrave dacircm (giới thứ tư trong ldquoNăm

Giớirdquo)

Nếu bạn thắc mắc những người theo đạo Phật coacute thể sẽ

hỏi lại như vầy ldquoAi tốt hơn ai một người đồng tiacutenh chiacutenh

trực hiền hogravea hay một người tigravenh dục khaacutec phaacutei magrave vocirc

lương tacircm gian traacuterdquo

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 103

Theo Đức Phật đạo đức vagrave phẩm hạnh của một người

khocircng phụ thuộc vagraveo tocircn giaacuteo của họ Dugrave những người coacute

đang theo đạo Phật hay khocircng thigrave họ vẫn lagrave người tốt khi họ

lagrave người tốt Vagrave tất cả mọi người đều coacute thể tham gia vagraveo

Phật giaacuteo nếu họ tigravem hiểu vagrave thấy đạo Phật lagrave coacute lyacute vagrave thiacutech

hợp cho việc tu tập để đem lại sự bigravenh an vagrave giải thoaacutet cho

họ Dugrave cho họ khocircng theo đạo Phật một caacutech chiacutenh thức

nhưng nếu họ sống một đời với đạo đức tốt đẹp thigrave họ cũng

đatilde lagrave những Phật tử rồi theo yacute nghĩa của Phật giaacuteo

(12) Huacutet thuốc laacute lagrave ngược với đạo Phật

Noacutei một caacutech chiacutenh thức thigrave Phật giaacuteo khocircng xem việc

huacutet thuốc laacute lagrave sai traacutei về mặt đạo đức

Tuy nhiecircn rất nhiều những Phật tử vagrave tu sĩ Phật giaacuteo

nghiecircm tuacutec vagrave gương mẫu đều khocircng huacutet thuốc laacute vagrave họ

thường khuyến khiacutech việc từ bỏ thuốc laacute

Bởi vigrave huacutet thuốc laacute coacute rất nhiều điều nguy hại cho bản

thacircn Những người ldquotu thiềnrdquo khocircng necircn huacutet thuốc laacute vigrave huacutet

thuốc laacute lagrave lagravem cho thần kinh vagrave tacircm triacute luocircn luocircn bị hồi

hộp kiacutech thiacutech trong khi việc thiền định lagrave việc lagravem cho

tacircm tĩnh lặng vagrave tập trung Hơn nữa huacutet thuốc laacute lagrave lagravem cho

hệ hocirc hấp hoạt động khocircng tốt hơi-thở sẽ khoacute khăn ngắn

dagravei ngộp thở vigrave thuốc laacute lagravem hại phổi vagrave hệ tim mạch lagravem

sức khỏe khocircng tốt tất cả đều cản trở cho việc hagravenh thiền

Cho dugrave những tăng sĩ khocircng tu theo phương phaacutep thiền thigrave

họ cũng khocircng necircn huacutet thuốc laacute vigrave điều đoacute cũng tạo ra

những higravenh ảnh khocircng đẹp ở những nơi chugravea chiền vagrave trước

mắt những Phật tử Nhưng sự thật thigrave thời nay coacute rất nhiều

thầy tu theo phaacutep mocircn Tịnh Độ ở Việt nam lagrave những người

huacutet thuốc laacute thường xuyecircn

104 Con đường của chuacuteng ta

Một vấn đề nữa của huacutet thuốc laacute cũng giống như việc

uống rượu vagrave dugraveng chất độc hại do lagrave gacircy ghiền Huacutet thuốc

coacute thể biến thagravenh một dạng thegravem muốn liecircn tục hagraveng ngagravey

vigrave tiacutenh chất gacircy ghiền vagrave lagravem cho người huacutet thuốc luocircn luocircn

phụ thuộc vagraveo noacute

Một vấn đề quan trọng nữa lagrave việc huacutet thuốc laacute vừa gacircy

hại cho bản thacircn migravenh vừa ảnh hưởng vagrave gacircy hại đến những

người hiacutet thở xung quanh họ trở thagravenh những người huacutet

thuốc laacute ldquobị độngrdquo trở thagravenh những nạn nhacircn của người huacutet

thuốc Magrave như Đức Phật đatilde noacutei những việc gigrave migravenh lagravem magrave

gacircy hại cho bản thacircn migravenh vagrave những người khaacutec thigrave đoacute

khocircng phải lagrave một hagravenh động tốt thiện Vagrave vigrave vậy chuacuteng ta

cần necircn traacutenh bỏ

Cũng chiacutenh vigrave lyacute do gacircy nguy hại cho migravenh vagrave mọi

người nhiều nước văn minh trecircn thế giới đatilde hạn chế việc

huacutet thuốc vagrave việc huacutet thuốc cũng bị nghiecircm cấm ở những

nơi cocircng cộng

Từ những điều nagravey chuacuteng ta coacute thể hiểu rằng Phật giaacuteo

coacute lẽ khocircng taacuten đồng với việc huacutet thuốc laacute vagrave coacute lẽ khocircng

xem việc huacutet thuốc lagrave thaacutei độ hay hagravenh động tiacutech cực vagrave tốt

lagravenh trong cuộc sống

(13) Phật giaacuteo dạy chuacuteng ta necircn luocircn luocircn hagravei lograveng với

mọi thứ migravenh coacute Tuy nhiecircn đa số mọi người đều coacute tham

vọng lagravem việc nhiều hơn để coacute thu nhập nhiều hơn vagrave

cũng coacute tham vọng tạo cuộc sống sung tuacutec hơn cho gia

đigravenh Vậy lagravem sao hogravea giải vấn đề nagravey

Đacircy lagrave một cacircu hỏi hay Đuacuteng lagrave Đạo Phật khuyecircn dạy

mọi người hatildey biết hagravei lograveng biết hạnh phuacutec với những gigrave

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 105

migravenh coacute được đừng quaacute tham lam đừng quaacute tham muốn magrave

dẫn đến thất vọng bất hạnh vagrave khổ sở

Tuy nhiecircn Đạo Phật vẫn mở ra cho mọi người sự tự do

chọn lựa phương caacutech vagrave con đường nagraveo đem lại nhiều an

lagravenh vagrave hạnh phuacutec nhất cho migravenh miễn sao bạn đừng quaacute đi

về cực đoan Vigrave vậy đạo Phật đatilde chủ trương vagrave khuyến

khiacutech ldquoCon Đường Trung Đạordquo Trung đạo nghĩa lagrave sao

Nghĩa lagrave (a) bạn đừng quaacute tham vọng đến nỗi coacute khả

năng gacircy phương hại đến quyền lợi của người khaacutec trong

khi migravenh nỗ lực để đạt được mục điacutech đoacute của migravenh Vagrave bạn

(b) cũng khocircng necircn quaacute hagravei lograveng với hoagraven cảnh của migravenh

nếu cograven phấn đấu được để cải thiện đời sống tinh thần vagrave

vật chất cho chiacutenh migravenh vagrave gia đigravenh thigrave hatildey cố gắng nỗ lực

trong phạm vi khả năng của migravenh đừng quaacute rụt regrave một caacutech

tiecircu cực nhưng cũng đừng quaacute tham vọng một caacutech quaacute

đaacuteng Tức lagrave traacutenh hai cực đoan Đoacute lagrave yacute nghĩa của con

đường trung đạo

Viacute dụ vigrave tham muốn được thăng cấp hay được tăng

lương magrave migravenh phải dugraveng nhiều caacutech hay thủ đoạn khocircng

tốt để đạt được mục điacutech lagravem phương hại đến đồng nghiệp

vagrave người khaacutec thigrave điều đoacute lagrave khocircng đuacuteng với đạo Phật

(Những thực tại ldquokhocircng đẹprdquo trong viacute dụ nagravey lagrave rất phổ

biến trong nhiều nơi cocircng sở hiện nay Một số đồng nghiệp

vagrave đối taacutec của tocirci trước đacircy từ Trung Quốc Nam Triều Tiecircn

vagrave nhiều nước Acircu Mỹ cũng tacircm sự rằng việc nagravey lagrave khaacute phổ

biến ở đất nước họ Tuy nhiecircn cũng theo yacute họ tigravenh trạng

nagravey ở những nước Acircu Mỹ coacute vẻ iacutet hơn sơ với ở những nước

Đocircng Aacute)

Hay vigrave muốn coacute thật nhiều tiền necircn bạn dagravenh hết thời

gian lagravem thecircm ngoagravei giờ coi nhẹ những thời gian hay

106 Con đường của chuacuteng ta

những việc dagravenh cho gia đigravenh vợ chồng con caacutei cha mẹ

anh chị emhellipĐiều đoacute về lacircu về dagravei sẽ lagravem tổn hại tigravenh cảm

của gia đigravenh đối với migravenh điều đoacute lagrave khocircng coacute lợi cho migravenh

vagrave gia đigravenh

Noacutei cho cugraveng những tham vọng vagrave sự bằng lograveng phải

necircn được cacircn bằng theo đuacuteng hoagraven cảnh năng lực vagrave những

nhu cầu được ưu tiecircn theo thứ tự của migravenh Viacute dụ thời gian

đi chăm soacutec cha mẹ ở bệnh viện sau giờ lagravem việc necircn được

ưu tiecircn hơn lagrave thời gian dagravenh cho việc lagravem thecircm ngoagravei giờ

để tăng thecircm mức độ thu nhập Cha mẹ cagraveng ngagravey cagraveng gần

đất xa trời chứ họ khocircng chờ cho bạn coacute đủ thu nhập để đến

chăm soacutec họ Nguyecircn tắc vẫn vậy Dugrave bạn coacute tham vọng

tiacutech cực đến đacircu thigrave luocircn luocircn suy nghĩ chiacutenh chắn rằng

ldquoNhững gigrave lagravem magrave khocircng coacute lợi cho migravenh hay người khaacutec

hay cả hai thigrave migravenh necircn traacutenh Những gigrave (tham vọng) nagraveo

nếu migravenh lagravem thigrave mang lại lợi iacutech cho migravenh vagrave cũng khocircng

lagravem tổn hại cho người khaacutec thigrave migravenh coacute thể lagravemrdquo

Sự chấp nhận bằng lograveng với mọi điều mọi hoagraven cảnh

cũng necircn dựa vagraveo nguyecircn tắc trung đạo nagravey

(14)Việc ăn chay lagrave bắt buộc đối với những Phật tử

Theo Đạo Phật đặc biệt lagrave Phật giaacuteo Nguyecircn thủy thigrave

việc ăn chay hay khocircng lagrave hoagraven toagraven phụ thuộc vagraveo caacute nhacircn

của mỗi người Phật giaacuteo khocircng nhấn mạnh vagraveo sự thanh

tịnh vagrave thanh khiết của thức ăn magrave nhấn mạnh vagraveo sự

thanh tịnh vagrave trong sạch của Tacircm

Đacircy lagrave một trong những vấn đề thường được bagraven catildei bạn

cần tigravem hiểu kỹ tại sao Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy thigrave noacutei như

vậy trong khi phần lớn những người theo Phật giaacuteo Đại

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 107

Thừa thigrave chủ trương việc ăn chay lagrave bắt buộc đối với mọi

Phật tử xuất gia vagrave khuyến khiacutech mọi Phật tử tại gia cũng

necircn ăn chay

Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy hay Nam Tocircng đến ngagravey nay vẫn

chủ trương việc ldquokhất thựcrdquo thức ăn theo đuacuteng như caacutech

thực hagravenh từ thời Đức Phật cograven tại thế Magrave đatilde đi khất thực

thức ăn thigrave người đi khất thực (xin đồ ăn) khocircng necircn yecircu

cầu người cho (thiacute chủ Phật tử cuacuteng dường thức ăn) phải

lagravem đồ ăn đuacuteng theo yecircu cầu của migravenh Vigrave vậy từ thời Đức

Phật cho đến nay trường phaacutei bảo thủ nagravey vẫn giữ nguyecircn

truyền thống khất thực vagrave người ta cho gigrave ăn nấy

Điều thứ hai Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy chủ trương ăn chay

theo giới ldquoTam Tịnh Nhụcrdquo coacute nghĩa lagrave những loại thịt nagraveo

khocircng diacutenh vagraveo ba điều sau thigrave Phật tử coacute thể dugraveng Ba điều

đoacute lagrave (a) khocircng thấy người ta giết (b) khocircng nghe tiếng kecircu

la của loagravei thuacute bị giết vagrave (c) khocircng coacute sự nghi ngờ về người

khaacutec giết thịt lagrave để cho migravenh ăn tức lagrave vigrave migravenh magrave giết thịt

Nếu thức ăn (thịt caacute) nagraveo đaacutep ứng đủ ba điều kiện nagravey thigrave

caacutec Tỳ kheo được ăn lagrave khocircng phạm giới theo sự cho pheacutep

trong Giới Luật magrave Đức Phật đưa ra (Phụ Lục 17)

Trong khi đoacute Phật giaacuteo Đại Thừa đặc biệt ở Trung Quốc

sau nagravey thigrave khocircng chấp nhận caacutech ăn chay nagravey họ quan

niệm rằng ăn chay lagrave khocircng được ăn thịt động vật magrave chỉ ăn

caacutec loại rau đậu traacutei cacircyhellip

Bất luận quan điểm của Phật giaacuteo Nguyecircn Thuỷ hay Đại

Thừa mục điacutech của sự ăn chay lagrave lagravem tăng trưởng lograveng từ

bi lagravem giảm bớt lograveng sacircn hận cũng giống như caacutech tu tập

ldquokhocircng saacutet sinhrdquo để biết thương yecircu người đồng loại vagrave

những loagravei sinh vật khaacutec Khi một người đatilde coacute lograveng từ bi vagrave

khocircng nỡ giết hại caacutec loại loagravei vật thigrave người ấy cũng khoacute coacute

108 Con đường của chuacuteng ta

thể giết người Đoacute lagrave lyacute do tại sao Đức Phật đưa ra giới cấm

ldquoKhocircng được saacutet sinhrdquo Chiacutenh Giới Hạnh thứ nhất nagravey lagrave

nhacircn tố để higravenh thagravenh quan điểm ăn chay trong đạo Phật

(Phụ Lục 18)

Nhiều người đatilde suy nghiệm về sự tagraven bạo khi giết hại suacutec

vật necircn họ đatilde từ bỏ sự thegravem muốn ăn thịt caacute vagrave trở thagravenh

những người ăn chay chứ khocircng riecircng những người theo

đạo Phật mới ăn chay Rất nhiều người phương Tacircy bacircy giờ

ăn chay vigrave quan điểm từ-bi nagravey

Ở đacircy rất mong bạn đọc necircn đọc thecircm những giảng luận

với nhiều goacutec nhigraven về đề tagravei ldquonhạy cảm vagrave quan trọngrdquo nagravey

trong bagravei Phụ Lục ở cuối saacutech

Do vấn đề nagravey lagrave quan trọng vagrave bạn lagrave người Phật tử

tại gia cần phải tự migravenh suy nghĩ vagrave tự quyết định cho migravenh

như thế nagraveo lagrave đuacuteng sai như thế nagraveo lagrave hợp đạo lyacute vagrave hợp

với lời Phật dạy bởi vigrave vấn đề nagravey được hiểu vagrave thực hagravenh

khaacutec nhau bởi nhiều trường phaacutei Phật giaacuteo khaacutec nhau Bạn

cần necircn đọc vagrave tham khảo thecircm nhiều nguồn kinh saacutech vagrave

luận giảng khaacutec nhau

Tuy nhiecircn trong hạn hẹp của quyển saacutech nhỏ beacute nagravey chỉ

mong muốn noacutei nocircm na lại như sau

(1) Theo quan điểm của Phật giaacuteo Nguyecircn thủy thigrave bạn

coacute thể ăn chay Hoặc nếu việc ăn chay lagrave khoacute khăn bất tiện

(vigrave phải đi khất thực hoặc vigrave phải nhờ vagraveo nguồn thức ăn

của người khaacutec để nuocirci thacircn hoặc mocirci trường sống ở nơi đoacute

khocircng thể coacute nhiều thức ăn thực vật) thigrave bạn coacute thể tiếp tục

ăn mặn trong khi vẫn lagrave một Phật tử đạo hạnh

(2) Theo quan điểm của Phật giaacuteo Đại Thừa người xuất

gia thigrave bắt buộc phải ăn chay (rau cải thực vậthellip) Cograven Phật

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 109

tử tại gia nếu ăn chay được hợp với sức khỏe vagrave tiện lợi của

migravenh thigrave necircn ăn chay lagrave sự thực hagravenh rất đaacuteng khen ngợi

Cograven nếu khocircng Phật tử tại gia được khuyến khiacutech ăn chay

vagraveo caacutec ngagravey lễ lagravenh như ngagravey Rằm Mồng Một hay những

ngagravey giữ Taacutem giớihellipđể tăng trưởng lograveng Từ Bi đối với con

người vagrave vạn vật

bull Tại đacircy coacute hai vấn đề chuacuteng ta cần necircn suy nghĩ theo

thiển yacute của tocirci

Một ăn chay chắc chắn lagrave caacutech tốt đẹp đối với một Phật

Tử vagrave ăn chay lagrave chắc chắn nuocirci dưỡng lograveng từ bi lagrave traacutenh

saacutet sanh vagrave traacutenh gacircy tổn hại cho bất cứ người nagraveo vagrave chuacuteng

sinh nagraveo

Hai tuy nhiecircn đừng necircn cho rằng chỉ việc ăn chay lagrave

hoagraven toagraven trở thagravenh một Phật tử tốt theo đạo Phật Việc ăn

chay khocircng phải lagrave thay thế được cho những việc thực hagravenh

tu tập vagrave giữ giới hạnh đạo đức khaacutec Như đatilde noacutei trecircn Phật

giaacuteo nhấn mạnh vagraveo sự tu tập sự sống giữ giới hạnh vagrave tu

dưỡng Tacircm để coacute Tacircm trong sạch lagravenh mạnh vagrave chiacutenh

điều nagravey mới tạo ra Nghiệp tốt lagravenh tạo ra cuộc sống tốt

lagravenh

(15) Tại sao coacute những tu sĩ vẫn ăn thịt trong khi rau cải

thigrave rất dễ dagraveng coacute được ở khắp nơi

Khi coacute người trong Tăng Đoagraven đoacute lagrave ngagravei Devadatta

(Đề-bagrave-đạt-đa) đatilde đề xuất với Phật về việc ăn chay vagrave cấm

caacutec tu sĩ ăn thịt caacute Đức Phật đatilde từ chối đề xuất nagravey Coacute lẽ

Đức Phật đatilde coacute nhiều lyacute do thiết thực vagraveo hoagraven cảnh xatilde hội

thời đoacute bởi vigrave rau cải khocircng được gieo trồng một caacutech trugrave

phuacute ở những vugraveng miền bắc Ấn Độ vagraveo thời xưa đoacute đặc

110 Con đường của chuacuteng ta

biệt rau cải vagrave ngũ cốc lagrave rất khan hiếm vagraveo những mugravea khocirc

hạn ở xung quanh lưu vực socircng Hằng

Viacute dụ sau nagravey nếu chỉ ăn chay bằng rau cải thigrave sẽ rất khoacute

khăn cho những vugraveng Phật giaacuteo như Tacircy Tạng vigrave ở đoacute gia

suacutec thigrave rất nhiều magrave những rau cải traacutei cacircy thigrave cực kỳ khan

hiếm khoacute trồng được ở vugraveng đất khắc nghiệt đoacute

Vagraveo thời Đức Phật cho đến tận ngagravey nay những tu sĩ

(theo Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy) vẫn sống nhờ vagraveo thức ăn

khất thực Vagrave thức ăn khất thực lagrave tugravey theo lograveng bố thiacute của

thiacute chủ vagrave Phật tử cuacuteng dường Nếu những tu sĩ yecircu cầu chỉ

giới hạn cuacuteng dường bằng thức ăn toagraven-chay toagraven rau cải

ngũ cốc thigrave điều đoacute coacute thể tạo gaacutenh nặng cho những thiacute chủ

cuacuteng dường thức ăn hagraveng ngagravey cho caacutec Tăng Ni Thực tế lagrave

đa số mọi người trong cuộc sống ở những xứ sở nagravey đều

tranh thủ ldquomột lầnrdquo thời gian trong ngagravey để nấu thức ăn

trước lagrave cuacuteng dường caacutec sư thầy sau lagrave phần cograven lại để gia

đigravenh ăn Magrave đa số những gia đigravenh Phật tử nagravey cũng ăn mặn

như truyền thống từ thời Đức Phật Vigrave vậy những thầy tu

của Nam Tocircng nhận vagrave ăn bất cứ thứ gigrave được cho ngay cả

lagrave thịt miễn sao những loại thịt đoacute nằm trong giới hạnh của

ldquoTam Tịnh Nhụcrdquo như đatilde noacutei trecircn lagrave được

Xin noacutei thecircm một chuacutet về Giới Luật của Tăng Đoagraven

Vigrave Phật giaacuteo Nguyecircn thủy cấm khocircng cho caacutec tu sĩ nhận sự

cuacuteng dường bố thiacute bằng tiền bạc Cho necircn họ khocircng coacute cơ

hội đi mua thức ăn bằng tiền bạc để magrave chọn thức ăn theo yacute

muốn của migravenh (giả sử như họ coacute muốn ăn chay) Họ hoagraven

toagraven phụ thuộc vagraveo thức ăn khất thực của dacircn lagraveng của thiacute

chủ bố thiacute cho họ hagraveng ngagravey Ngay cả khi họ nấu ăn trong tu

viện tịnh xaacute thigrave những nguyecircn liệu thực phẩm cũng lagrave do

những Phật tử mang tới cuacuteng dường (Hy vọng quyacute vị hiểu

ra được chỗ nagravey)

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 111

Ngagravey nay thực tế rất nhiều tu sĩ vagrave chugravea chiền theo Phacirc

giaacuteo Nguyecircn Thủy cũng ưu tiecircn việc ăn chay như ở Thaacutei

Lan ở Miến Điệnhellipkhi những điều kiện hậu cần cho pheacutep

Tuy nhiecircn những thầy tu ldquonghiecircm tuacutecrdquo theo truyền thống

Đại Thừa chắc chắn lagrave ăn chay tuyệt đối

(16) Việc ăn những đồ chay giả mặn coacute lagrave ngụy biện vagrave

đạo đức giả hay khocircng Tại sao lại lagravem thức ăn chay giả

mặn ở caacutec nước Đocircng Aacute như Việt Nam Trung Quốc Đagravei

Loan Triều Tiecircn

Đồ ăn chay giả mặn lagrave những thức ăn ldquochayrdquo lagravem từ bột

đậu nagravenh nấm vagrave thực vật nhưng được lagravem vagrave trigravenh bagravey

giống như những moacuten ăn mặn Nhiều nơi những người Phật

tử nấu vagrave ăn những đồ ăn kiểu nagravey bị cho lagrave đạo đức giả

Caacutei lyacute lagrave Đatilde ăn chay để quecircn đi thịt caacute quecircn đi việc saacutet sinh

động vật vậy magrave khi nấu chay lại chế biến ldquorau cảirdquo giống

hệt như mugravei vị higravenh dạng của thịt caacute để lsquogợi nhớrsquo đến những

thức ăn từ thịt caacute (vagrave coacute thể để ăn cho được ngon miệng

hơn)

Một số người thigrave giải thiacutech rằng việc lagravem thức ăn chay

giả mặn lagrave caacutech lagravem cho những người chưa ăn chay bước

qua ăn chay được dễ dagraveng hơn khocircng bị bỡ ngỡ khocircng bị

khoacute ăn khi chuyển từ ăn mặn qua ăn chay() Điều nagravey dugrave coacute

đuacuteng đối với một số người nhưng coacute lẽ chỉ lagrave tự nguỵ biện

Rotilde ragraveng lagrave trong tất cả những quaacuten ăn chay vagrave trong những

dịp lễ lagravenh caacutec Phật tử tề tựu về caacutec chugravea chiền ở Việt Nam

vagrave những nước Đocircng Aacute khaacutec thigrave hầu hết thức ăn chay đều

được chế biến vagrave trigravenh bagravey với higravenh dạng higravenh thức vagrave

hương vị y hệt thức ăn mặn vagrave được dugraveng bởi tất cả mọi

người vagrave cả Tăng Ni

112 Con đường của chuacuteng ta

Coacute hai vấn đề hay ldquohai lyacute lẽrdquo cần suy nghiệm vagrave bạn cần

chọn cho migravenh quan điểm nagraveo bạn thấy đuacuteng đắn lagrave phugrave

hợp với giaacuteo lyacute của Phật vagrave phugrave hợp với lograveng từ-bi của

chiacutenh migravenh

Một (1) khi đồ chay giả mặn được chế biến vagrave trigravenh bagravey

cho số đocircng Phật tử lagrave những người bigravenh thường đang ăn

mặn thigrave họ noacutei lagrave chế biến như vậy để những người đang ăn

thịt caacute chuyển qua ăn chay được dễ dagraveng hơn vigrave higravenh thức

vagrave mugravei vị cũng gần giống moacuten mặn Cho necircn tất cả quaacuten

cơm chay nhagrave hagraveng chay vagrave những nơi cuacuteng dường Trai

Tăng cũng đều lagravem như vậy Đoacute caacutech khuyến khiacutech mọi

người ăn chay

Hai(2) khi lagravem đồ chay giả mặn vagrave cuacuteng dường cho Tăng

Ni thigrave họ lại noacutei Tăng Ni thọ dụng thức ăn chay giả mặn

nhưng Tacircm khocircng hề khởi sinh điều gigrave về đồ ăn mặn như

thịt caacute Điều nagravey rất khoacute noacutei Đức Phật đatilde noacutei khi coacute đối

tượng tiếp xuacutec như mugravei vị higravenh sắchellipthigrave cảm-thọ vagrave ldquotacircm-

khởirdquo sẽ khởi sinh

Cho dugrave theo Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy thigrave việc ăn mặn lagrave

khocircng bị cấm nhưng nếu đatilde traacutenh ăn đồ mặn thật sự vigrave lyacute

do khocircng muốn higravenh thugrave mugravei vị của thịt caacute lagravem động lograveng

từ bi lagravem suy nghĩ về việc saacutet sinh giết hại thigrave việc lagravem đồ

ăn chay giả mặn với higravenh thugrave mugravei vị như của thịt caacute thật

(thịt gigrave caacute gigrave thigrave coacute những higravenh thugrave vagrave mugravei vị đuacuteng như vậy)

chắc sẽ lagravem khởi sinh trong tacircm những nhận-thức [tưởng]

về loại thịt hay caacute đoacute Vagrave như vậy lại đi ngược lại yacute nghĩa

của việc ăn chay Như vậy caacutei ldquoyacute nghĩardquo của việc ăn chay

lagrave vigrave lograveng từ-bi lagrave để quecircn đi higravenh ảnh mugravei vị của thịt caacute

thật cũng khocircng cograven ở đacircy

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 113

Bạn coacute thể tự hỏi rằng nếu ăn chay vigrave lograveng từ-bi vagrave sự

thanh-tịnh của thacircn vagrave tacircm thigrave rau cải nấm rơm đậu

nagravenhhellip được cắt thagravenh từng miếng nhỏ vuocircng vức ăn khocircng

thấy ngon miệng một caacutech tự nhiecircn hay sao magrave cần phải

cocircng phu cắt tỉa gaacuten gheacutep tạo higravenh vagrave cho vagraveo những gia

vị mugravei vị để thức ăn phải giống như chả lụa caacute kho heo

xagraveo thịt nướnghellip thigrave mới ăn thấy ngon miệng được

Tuy nhiecircn dugrave tốt hay xấu thigrave việc ăn chay hay ăn đồ

chay giả mặn vẫn tốt hơn nhiều so với việc ldquocố yacuterdquo ăn thịt ăn

caacute với caacutei tacircm ldquoyacute thứcrdquo rotilde việc giết thịt saacutet sanh chắc chắn

đatilde xảy ra đacircu đoacute (ở những lograve giết mổ ở chợ vagrave ở trong nhagrave

bếp của những người nấu)

Đức Phật

Tất cả mọi chuacuteng sinh

Đều mưu cầu được sống

Đều mưu cầu hạnh phuacutec

helliphelliphelliphellip

Migravenh run sợ đao kiếm

Migravenh cũng sợ chết choacutec

Vậy lấy người lagrave migravenh

Thigrave khocircng necircn giết hại

Khocircng gacircy ra giết hại

(Kinh Phaacutep Cuacute ndash Kệ 129)

114 Con đường của chuacuteng ta

(17) Những cảnh giới1 hiện hữu (cotildei sống) khaacutec nhau lagrave

gigrave Chuacuteng lagrave những nơi thực hay ảo

Theo truyền thống Phật giaacuteo coacute năm (5) cảnh giới hiện

hữu magrave tất cả caacutec loagravei chuacuteng sinh coacute mặt ở đoacute Năm cảnh

giới đoacute lagrave

Địa Ngục

Suacutec Sinh

Ngạ Quỷ

Người

Thiecircn Thần vagrave Trời

Những cảnh giới thấp xấu đầy đau khổ lagrave Địa ngục Suacutec

sinh Ngạ quỷ

bull Địa ngục theo kinh điển bao gồm 08 đại địa ngục vagrave

160 tiểu địa ngục bao bọc xung quanh những đại địa ngục

đoacute

bull Suacutec sinh lagrave cảnh giới của tất cả loagravei động vật từ nhỏ beacute

cho đến to lớn

bull Ngạ quỷ (peta) coacute nghĩa lagrave ldquoquỷ đoacuteirdquo hoặc hay được

gọi lagrave những lsquohồn marsquo hay ldquonhững người khuất mặtrdquo xung

quanh ta Ngạ quỷ sống trong cotildei vocirc cugraveng đagravey đọa vagrave đau

khổ luocircn luocircn thiếu thốn luocircn luocircn đoacutei khaacutet magrave khocircng

được ăn uống Vagrave coacute những loagravei ngạ quỷ luocircn luocircn ở gần

những người thacircn quyến cograven sống của migravenh vagrave coacute thể thấy

được tất cả những gigrave họ hagraveng thacircn quyến của migravenh đang

lagravem vagrave luocircn luocircn khao khaacutet những người thacircn lagravem những

1ldquoCảnh giớirdquo lagrave hoagraven cảnh lagrave phacircn giới cao thấp viacute dụ cảnh giới suacutec sinh cảnh giới

địa ngục cảnh giới trecircn trời Trong mỗi loại cảnh giới cao thấp đoacute coacute thể coacute nhiều

ldquocotildei sốngrdquo khaacutec nhau viacute dụ địa ngục coacute 168 tầng hay ldquocotildeirdquo khaacutec nhau cảnh giới

trecircn trời thigrave coacute đến 28 ldquocotildeirdquo sống khaacutec nhau

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 115

việc cocircng-đức vagrave hồi-hướng cocircng đức đoacute cho họ để họ

hưởng được cocircng-đức đoacute Đoacute lagrave caacutech duy nhất giuacutep họ giảm

bớt nghiệp xấu vagrave hy vọng được taacutei sinh về một cotildei lagravenh

khaacutec

bull Cotildei Suacutec sinh vagrave Ngạ quỷ lagrave ở cugraveng nơi với cotildei Người

cugraveng ở trecircn bề mặt traacutei đất

bull [Xin để yacute thecircm loagravei Quỷ thần A-tu-la (asuras) lagrave loagravei

quỷ thần dị dạng to lớn ở cotildei trời của Nam Thiecircn Vương

(thuộc Tứ Đại Thiecircn Vương) nhưng do nghiệp xấu luocircn

sống với tacircm sacircn hận hung hatilden vagrave đau khổ cho necircn họ cũng

thuộc về cảnh giới thấp xấu đau khổ mặc dugrave cotildei sống của họ

lagrave thuộc về trecircn cảnh giới trời thần Cho necircn nhiều truyền

thống Phật giaacuteo khaacutec đatilde tiacutenh riecircng cotildei quỷ thần A-tu-la một

cảnh-giới đau khổ riecircng vagrave do caacutech tiacutenh như vậy necircn tổng

cộng coacute 06 cảnh giới magrave chuacuteng sinh đang hiện hữu

Bạn coacute biết khocircng coacute rất nhiều coacute lograveng tốt vagrave chiacutenh trực

họ lagrave những người tốt bụng cocircng bằng vagrave coacute lograveng bi mẫn

nhưng họ coacute tacircm hay dễ bị noacuteng giận Họ coacute thể noacuteng giận

vigrave nhiều lyacute do xảy ra hagraveng ngagravey họ noacuteng giận vigrave bất đồng

vigrave tự aacutei vigrave caacutei ta bị xuacutec phạm hoặc vigrave sự bất cocircng vigrave quaacute

noacuteng ruột lo lắng cho người thacircn vagrave người khaacutec vigrave hoagraven

cảnh trớ trecircu vigrave gặp phải người xấu vigrave buồn bực nhacircn tigravenh

thế thaacuteiNếu họ khocircng tu tập tacircm để giảm trừ tacircm sacircn-giận

đoacute thigrave sau khi chết họ rất dễ bị taacutei sinh thagravenh những quỷ

thần A-tu-la đau khổ như vậy]

bull Những cảnh giới cao đẹp lagrave cotildei Người vagrave những cotildei Trời

của caacutec thiecircn thần vagrave caacutec vị trời Phạm Thiecircn (Brahmas)

bull Kinh điển cũng ghi rằng coacute nhiều ldquotầngrdquo tức nhiều

ldquocotildeirdquo cao thấp khaacutec nhau trong cảnh giới Địa Ngục vagrave trong

cảnh giới Thiecircn Thần vagrave Trời

116 Con đường của chuacuteng ta

bull Nếu loagravei quỷ thần A-tu-la (asuras) được taacutech riecircng ra

thagravenh một (đơn vị) cotildei hiện hữu riecircng biệt vagrave caacutec tầng địa

ngục được gom chung thagravenh một cotildei thigrave tổng cộng coacute 04

cotildei thuộc cảnh giới xấu [Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷ vagrave A-

tu-la] 07 cotildei Dục giới phuacutec lagravenh [gồm 1 cotildei dục giới lagrave cotildei

Người vagrave 06 cotildei dục giới của Thiecircn thần) 16 cotildei Trời Sắc

Giới vagrave 04 cotildei Trời Vocirc Sắc Giới

Tổng cộng Coacute 31 Cotildei hiện hữu magrave con người (vagrave chuacuteng

sinh) coacute thể bị hay được taacutei sinh về đoacute ngay sau khi từ giatilde

kiếp sống hiện tại

Chẳng hạn ở cảnh giới địa ngục coacute đến 168 ldquotầngrdquo đại địa

ngục vagrave tiểu địa ngục khaacutec nhau tugravey theo mức độ Nghiệp aacutec

nặng nề magrave chuacuteng sinh bị rơi rớt vagrave đagravey đọa vagraveo đoacute

Cograven trecircn cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời coacute rất nhiều cotildei

Trời khaacutec nhau tugravey theo mức độ do Nghiệp thiện lagravenh magrave

chuacuteng sinh được taacutei sinh về đoacute gồm coacute 06 Cotildei Trời Dục

Giới 16 Cotildei Trời Sắc Giới vagrave 04 Cotildei Trời Vocirc Sắc Giới

Để dễ higravenh dung bạn coacute thể liecircn-tưởng đến một cotildei lagrave

ldquocotildei Ngườirdquo trecircn traacutei đất magrave chuacuteng ta đang sống gồm 193

nước trải dagravei trecircn 07 đại lục địa Nếu chuacuteng ta may mắn

được sống trong những đất nước văn minh thanh bigravenh vagrave

khiacute hậu ocircn hogravea thigrave đoacute lagrave một điều phuacutec lagravenh so với việc phải

sống trong những đất nước lạc hậu đầy chiến tranh vagrave khiacute

hậu khắc nghiệt đoacutei nghegraveo vagrave bệnh tật Những đất nước trecircn

traacutei đất vagrave mức độ dễ sống vagrave khoacute sống khaacutec nhau thậm chiacute

quaacute checircnh lệch nhau thigrave cũng giống như những ldquocotildeirdquo khaacutec

nhau trecircn cảnh giới trecircn Trời hay những ldquocotildeirdquo khaacutec nhau

trong cảnh giới dưới địa ngục vậy

Vigrave vậy coacute thể noacutei rằng bất kỳ một cotildei Trời nagraveo đoacute (trong

26 cotildei thuộc cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời) lagrave chắc chắn sẽ

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 117

tốt đẹp hơn vagrave phuacutec lagravenh hơn bất cứ quốc gia nagraveo trecircn traacutei

đất cotildei người

Vagrave ngược lại coacute thể hiểu bất kỳ một ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo

nagraveo đoacute (trong 168 ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo) của cảnh giới địa ngục

cũng chắc chắn lagrave kinh khủng hơn đagravey đọa hơn vagrave toagraven lagrave

đau khổ hơn bất kỳ xứ sở nagraveo trecircn traacutei đất

Vigrave vậy ở nơi đacircu đời sống hay mocirci trường sống coacute sự tagraven

bạo độc tagravei aacutep bức vagrave đagravey đọa quaacute khốc liệt với con người

thigrave người ta hay gọi lagrave ldquođịa ngục trần gianrdquo

Khi noacutei về đời sống Thacircn-Tacircm của con người Đức Phật

thường noacutei một caacutech ẩn dụ về những ldquocảnh giớirdquo coacute nghĩa

lagrave những tigravenh trạng hạnh phuacutec hay đau khổ khaacutec nhau của

con người tugravey theo hoagraven cảnh của mỗi người

-Viacute dụ một người đang phải chịu tật nguyền đau đớn

hoặc tinh thần khủng hoảng thigrave người đoacute đatilde giống như đang

chịu cảnh địa ngục

-Những người khocircng cograven lẽ sống gigrave chỉ biết nằm chờ đến

bữa ăn vagrave sống để ăn thigrave chẳng khaacutec nagraveo sống như cảnh suacutec

sinh

-Những người quaacute tham lam luocircn luocircn tham muốn thegravem

khaacutet magrave chẳng bao giờ được thỏa matilden dugrave đatilde coacute đầy đủ thigrave

được cho lagrave giống như loagravei ngạ quỷ luocircn luocircn cảm thấy đoacutei

thiếu vagrave đau khổ vigrave thegravem khaacutet

-Người luocircn luocircn coacute maacuteu sacircn giận ganh tị chiến tranh

tranh dagravenh quyền lực vagrave của cải thigrave tacircm cũng chẳng khaacutec

nagraveo loagravei quỷ thần dị dạng A-tu-la luocircn luocircn sống với tacircm

sacircn hận thugrave hằn vagrave hiếu chiến

118 Con đường của chuacuteng ta

-Vagrave những ai được sinh ra đẹp đẽ vagrave giagraveu sang coacute thể

được gọi lagrave đang sống sung sướng như ở cotildei thiecircn thần hay

thiecircn đagraveng Cotildei thiecircn thần dường như lagrave mơ ước của Viacute dụ

những ngocirci sao thể thầu hết mọi người bởi vậy khi những

tagravei tử điện ảnh nổi tiếng sống trong nhagrave cao cửa đẹp vagrave luocircn

coacute hagraveng triệu người hacircm mộ hay lsquotocircn thờrsquo thigrave những người

hacircm mộ đoacute gọi họ lagrave những lsquothiecircn thầnrsquo

Rotilde ragraveng lagrave những cotildei thấp xấu như Địa Ngục Ngạ Quỷ

Suacutec Sinh Quỷ Thần dị dạng lagrave đầy đau khổ vagrave hagravenh hạ Vagrave

những cotildei Thiecircn thần vagrave Trời trecircn tiecircn cảnh lagrave đầy phuacutec

lagravenh vagrave sung sướng

-Tuy nhiecircn Đức Phật noacutei rằng ở những cotildei thấp xấu đoacute

chuacuteng sinh khoacute magrave lagravem được một việc cocircng đức nagraveo để tiacutech

lũy Nghiệp tốt được Những chuacuteng sinh ở trong những cotildei

thấp xấu bị đọa đagravey như vậy thigrave chỉ lo chịu đựng mọi đau

khổ hagravenh hạ chứ khocircng cograven thời gian hay cơ hội lagravem

chuyện phuacutec đức nagraveo (Khi đatilde bị ở trong cảnh giới Địa ngục

hay Suacutec sinh thigrave coacute lagravem cocircng đức cũng chẳng coacute điều gigrave để

lagravem Vagrave tacircm thức của chuacuteng sinh đang bị ở trong cotildei địa

ngục vagrave suacutec sinh cũng khoacute magrave khởi sinh một triacute tuệ căn bản

nagraveo để magrave lagravem chuyện cocircng đức Thời gian bị ở trong

những cotildei đoacute thật lagrave dagravei khocircng thể nghĩ bagraven vigrave khoacute magrave tạo

ra được nghiệp tốt nagraveo để chuyển hoacutea taacutei sinh vagraveo những

cảnh giới tốt hơn)

-Trong khi đoacute những chuacuteng sinh ở những cotildei bồng lai

của Thiecircn thần vagrave Trời thigrave chỉ lo hưởng thụ sung sướng

khocircng cograven bị đau khổ cho necircn họ cũng chẳng rảnh rang để

suy tư hay nghĩ nhiều đến những việc cocircng đức Ở những

cotildei phuacutec lagravenh sung sướng đoacute những thiecircn thần cũng khocircng

nhigraven thấy được những lẽ vocirc-thường vagrave biến-đổi nhanh

choacuteng như ở trong cotildei Người

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 119

-Như vậy chỉ cograven cotildei Người lagrave coacute đủ hai bản chất Khổ vagrave

Sướng lagrave thiacutech hợp để học tập vagrave thực hagravenh giaacuteo phaacutep của

Đức Phật Hơn nữa chỉ coacute ở cotildei Người thigrave tất cả chuacuteng sinh

mới coacute cơ hội lagravem những hagravenh động cocircng-đức lagravem những

việc tốt lagravem người tốt vagrave nhờ đoacute tiacutech lũy Nghiệp tốt

Những Nghiệp tốt sẽ lagrave những hagravenh trang cho những chuyến

đi sau nagravey sau khi từ giatilde cotildei Người vagrave cũng nhờ vậy mới

mong coacute ngagravey giải thoaacutet hoagraven toagraven

Tuy nhiecircn Đức Phật coacute kể rằng coacute những chuacuteng sinh lagrave

thiecircn thần ở những cotildei Trời cũng cố gắng thực hagravenh giaacuteo

phaacutep của Đức Phật vagrave đatilde coacute thể chứng ngộ Niết-bagraven Vigrave

vậy Đức Phật đatilde cố gắng khuyecircn dạy mọi người hatildey nỗ lực

tu tập lagravem những điều tốt lagravenh để tiacutech lũy Nghiệp tốt Đoacute lagrave

cơ hội để được taacutei sinh về những cotildei lagravenh đaacuteng quyacute đoacute

Cho dugrave những cảnh giới (gồm 31 cotildei hiện hữu) coacute thực

sự tồn tại trong vũ trụ hay khocircng hoặc đoacute chỉ lagrave những

trạng thaacutei tacircm của từng chuacuteng sinh thigrave vấn đề đoacute cũng

khocircng quan trọng Điều quan trọng lagrave chuacuteng ta theo nguyecircn

lyacute khoa học của Phật giaacuteo đoacute lagrave sống tốt thigrave sẽ tạo Nghiệp

tốt vagrave nhờ đoacute bạn coacute quyền hy vọng sẽ được taacutei sinh về

những cotildei phuacutec lagravenh sau khi chết

Mục điacutech trước sau của caacutec Phật tử lagrave phải được về cotildei

lagravenh traacutenh được những cotildei thấp xấu đầy đau khổ vagrave đọa đagravey

kinh khủng như cảnh Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷhellip

Cograven đối với mục tiecircu tột-cugraveng lagrave giải thoaacutet khỏi vograveng taacutei

sinh luacircn hồi thigrave chỉ khi chuacuteng ta được ở trong những cotildei

lagravenh thigrave mới coacute thể tiếp tục lagravem việc tốt lagravenh vagrave thực hagravenh

Phật Phaacutep thigrave mới mong coacute ngagravey đạt đến Niết-bagraven sự giải

thoaacutet hoagraven toagraven khỏi luacircn hồi sinh tử

120 Con đường của chuacuteng ta

(18) Khi đạo Phật được truyền baacute sang những nước

phương Tacircy rất nhiều người phương Tacircy đatilde theo Đạo

Phật Điều đoacute coacute đuacuteng như vậy khocircng

Riecircng ở Mỹ con số người thực sự thực hagravenh theo Phật

giaacuteo vẫn cograven iacutet Giaacuteo sư Seymour Lachman đồng taacutec giả

của quyển saacutech nổi tiếng ldquoMột quốc Gia Becircn Dưới Chuacuteardquo

(One Nation Under God) ước lượng khoảng 800000 người

lagrave Phật tử ở Mỹ Tuy nhiecircn những nhagrave nghiecircn cứu Phật

giaacuteo thigrave cho rằng con số đoacute coacute thể lagrave nhiều hơn 4-5 lần nếu

tiacutenh cả con số những người theo đạo Phật nhập cư liecircn tục

từ những nước Đocircng Nam Aacute vagrave Đocircng Aacute

Số người theo đạo Phật ở chacircu Acircu khoảng 4 triệu người

chủ yếu ở caacutec nước Đức Phaacutep Anh Yacute

Số người theo đạo Phật ở chacircu Uacutec cũng khaacute nhiều vagrave

tăng nhanh Thống kecirc năm 2011 cho biết coacute khoảng

529000 người Uacutec theo đạo Phật trong tổng dacircn số khoảng

215 triệu người con số Phật tử tăng nhanh từ khoảng 21

dacircn số lecircn gần 25 dacircn số trong năm năm cuối

Coacute rất nhiều danh nhacircn rất nổi tiếng ở những nước Acircu

Mỹ đatilde theo đạo Phật hoặc đatilde chuyển từ đạo của họ qua đạo

Phật Trong số đoacute coacute nhiều người nổi tiếng nhất trong lĩnh

vực của migravenh trecircn thế giới magrave bạn coacute thể đatilde dễ dagraveng biết

đến từ lacircu Viacute dụ như

William Ford Jr Chủ hatildeng xe hơi Ford

Steve Jobs Chủ tịch hatildeng maacutey tiacutenh Apple Inc

Tiger Woods Nhagrave vocirc địch gocircn thế giới

Richard Gere Tagravei tử điện ảnh

Harrison Ford Tagravei tử điện ảnh

Orlando Bloom Tagravei tử điện ảnh

Keanu Reeves Tagravei tử điện ảnh

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 121

Uma Thurman Tagravei tử điện ảnh

Oliver Stone Đạo diễn điện ảnh

Tina Turner Ca sĩ nhạc Pop

Adam Yauch Ca sĩ nhạc Pop

Herbie Hancock Nhạc sĩ nhạc Jazz

Roberto Baggio Cầu thủ boacuteng đaacute Yacute

Phil Jackson Cầu thủ boacuteng rỗ NBA

Marshall Cty Marshall Goldsmith Partners

Goldsmith

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Bạn cũng coacute thể đọc thecircm một bagravei viết rất hay về bối

cảnh Phật giaacuteo ở Hollywood vagrave Hoa Kỳ trecircn trang www

unboundintrasuntcnjeduarchiveslifestyleoldbuddha với

tựa đề ldquoNhững Ngocirci Sao Lagrave Phật Tửrdquo

(19) Bạn vẫn cograven nhiều cacircu hỏi muốn được trả lời

Nếu bạn vẫn cograven nhiều thắc mắc về yacute nghĩa vagrave giaacuteo lyacute

Phật giaacuteo vagrave việc thực hagravenh đạo Phật xin bạn hatildey tigravem đọc

một quyển saacutech về vấn đaacutep theo từng đề mục rất hay coacute tecircn

lagrave ldquoNhững Hỏi Đaacutep Hayrdquo (Good Question Good Answer)

của ngagravei S Dhammika Quyển saacutech nagravey đatilde được dịch ra

nhiều ngocircn ngữ vagrave cũng coacute bản dịch ra tiếng Việt của cư sĩ

Phạm Kim Khaacutenh vagrave TS Bigravenh Anson mang tecircn ldquoPhật Phaacutep

Vấn Đaacuteprdquo

Bạn coacute thể tham khảo thecircm quyển ldquoVấn Đaacutep về Phật

giaacuteordquo được biecircn soạn bởi cugraveng người viết do cugraveng nhagrave xuất

bản ấn hagravenh 2012 cugraveng với quyển saacutech nagravey

94 Con đường của chuacuteng ta

đến con số 137 tỷ đoacute thigrave chắc cuộc đời của chuacuteng ta cũng

đatilde đi qua rồi (httpviwikipedia org Tuổi vũ trụ)

Đức Phật cũng đatilde noacutei nhiều về vũ trụ chẳng hạn vũ trụ

bao gồm vocirc vagraven những vigrave sao vagrave hệ Thiecircn Hagrave vagrave thế giới

của chuacuteng ta chỉ lagrave một hạt bụi so với vũ trụ vocirc biecircn đoacute Vagraveo

thời hiện đại nhờ vagraveo khoa học vũ trụ thiecircn văn học vệ

tinh vagrave những kiacutenh viễn vọng chuacuteng ta hoagraven toagraven coacute thể

quan saacutet hagraveng tỷ tỷ vigrave sao vagrave hagraveng tỷ hệ Ngacircn Hagrave trong vũ

trụ

Đức Phật cũng khocircng bao giờ noacutei traacutei đất hay thế giới của

chuacuteng ta được tạo ra bởi một thaacutenh thần hay một đấng saacuteng

tạo nagraveo vagrave con người cũng khocircng được tạo ra bởi đấng saacuteng

tạo đoacute Điều đoacute cho thấy rằng caacutech đacircy hơn 2550 năm Đức

Phật đatilde quan saacutet vagrave miecircu tả đuacuteng đắn về vũ trụ cũng như vị

triacute của traacutei đất trong vũ trụ

Một điều thuacute vị hơn lagrave Đức Phật đatilde mocirc tả vũ trụ luocircn co

giatilden vagrave những chu kỳ co giatilden keacuteo dagravei trong khoảng thời

gian dagravei bằng cả một đại kiếp Điều nagravey đuacuteng như lời tiecircn

đoaacuten cho Học Thuyết Vũ Trụ Dao Động đatilde được chứng

minh sau 2500 năm

Một viacute dụ khaacutec trong một bagravei thuyết giảng (kinh) Đức

Phật cầm ly nước trong tay vagrave bảo rằng coacute vocirc số chuacuteng sinh

vi trugraveng đang ở trong ly nước Lagrave một khoảng thời gian thật

dagravei kể từ luacutec đoacute dường như khocircng mấy ai hiểu gigrave về lời dạy

đoacute của Phật cho đến sau nagravey vagrave hocircm nay chuacuteng ta coacute thể

nhigraven qua kiacutenh hiển vi vagrave thấy được vocirc số vi trugraveng trong bất

kỳ một ly nước latilde tự nhiecircn nagraveo

Viacute dụ mới caacutech đacircy khoảng một thế kỷ khi con người đatilde

tigravem dược caacutech noacutei chuyện với nhau được qua những ống

nghe điện thoại khi ở caacutech xa nhau hagraveng ngagraven dặm rồi caacutech

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 95

đacircy vagravei chục năm chuacuteng ta coacute thể chuyển qua khocircng gian vocirc

tận nguyecircn vẹn chữ viết vagrave kyacute tecircn vagrave coacute thể gửi higravenh ảnh

của chuacuteng ta từ một caacutei maacutey faxcho đến hơn mười năm

nay vagrave chuacuteng ta đatilde coacute thể nhigraven thấy nhau khi noacutei chuyện

gửi tất cả higravenh ảnh của một buổi sinh nhật trong vograveng vagravei

chục giacircy qua khocircng gian để đến nửa vograveng traacutei đất becircn

kiahellipĐoacute lagrave những điều magrave thời xa xưa khocircng ai coacute thể

tưởng tượng ra nổi nhưng những điều Phật đatilde noacutei luacutec đoacute

người ta khocircng thể hiểu được nếu họ khocircng phải lagrave một bậc

thaacutenh nhacircn giaacutec ngộ

Cograven rất nhiều điều Đức Phật đatilde noacutei magrave cho đến hocircm nay

khoa học vẫn chưa khaacutem phaacute vagrave kiểm chứng hết Khocircng

biết chuacuteng ta coacute may mắn cograven sống đến khi nagraveo hoặc coacute

may mắn được taacutei sinh trở lại cotildei người đaacuteng nhớ nagravey để

chuacuteng ta coacute thể được tiếp tục chứng kiến những phaacutet minh

vagrave khaacutem phaacute mới magrave con người sẽ tigravem ra nữa Nhưng chắc

chắn những khaacutem phaacute đoacute khocircng coacute gigrave lagrave biacute ẩn khaacutec với

những quy luật vận hagravenh của tự nhiecircn magrave Đức Phật đatilde từng

thuyết giảng

Vậy thigrave tại sao ngagravey xưa cho đến tận bacircy giờ vẫn cograven rất

nhiều người khocircng tin những cacircu chuyện của Đức Phật về

thế giới vagrave vũ trụ về những cotildei taacutei-sinh hiện hữu khaacutec của

chuacuteng sinh magrave họ cứ matildei đi thecircu dệt những chuyện hoang

đường đầy magraveu sắc thần thoại vagrave phi khoa học về Đức Phật

William Shakespeare trong taacutec phẩm Hamlet

Nagravey Horatio cograven nhiều thứ trecircn cotildei trời vagrave traacutei đất

hơn những điều ocircng mơ thấy trong triết học của ocircng

96 Con đường của chuacuteng ta

(7) Vigrave sao Phật giaacuteo khocircng coacute niềm tin vagraveo Đấng Saacuteng

Tạo tối cao saacuteng tạo ra thế giới vũ trụ

Phật giaacuteo coacute xu hướng khaacute ldquothực tiễnrdquo trong những vấn

đề đoacute vagrave khocircng tin vagraveo những biacute ẩn saacuteng tạo vagrave cũng khocircng

chấp nhạn giả thuyết vũ trụ bắt nguồn từ ldquotrứng vũ trụrdquo hay

được tạo ra bởi một lsquovị thần coacute chogravem racircu dagravei trắngrsquo

Nếu bạn nghĩ rằng coacute một đấng saacuteng tạo tagravei tigravenh tạo ra cả

vũ trụ vagrave thế giới vậy ai tạo ra đấng saacuteng tạo tagravei tigravenh đoacute Vagrave

nếu đấng saacuteng tạo đoacute đatilde luocircn luocircn tồn tại vậy liệu vũ trụ

cũng đatilde luocircn luocircn tồn tại hay khocircng

Noacutei chung Phật giaacuteo khocircng tin vagraveo những đấng saacuteng tạo

toagraven năng như vậy Chẳng hạn như nếu một đấng saacuteng tạo

đatilde tạo ra vũ trụ đatilde tạo ra con người vậy tại sao khocircng tạo

ra những con người giống nhau cugraveng hạnh phuacutec như nhau

magrave lại tạo ra người aacutec người hiền người lagravem ra tội lỗi vagrave

phải bị higravenh phạt xuống địa ngục lsquovĩnh viễnrsquo trong cảnh đầu

rơi maacuteu chảy như vậy

Cứ cho nếu con người khocircng được đấng saacuteng tạo tạo ra

thigrave cũng chẳng lagrave gigrave cả Những đấng saacuteng tạo theo quan

điểm tocircn giaacuteo của nhiều tocircn giaacuteo thigrave lagrave đấng saacuteng tạo với

đầy lograveng baacutec aacutei thương yecircu muocircn loagravei Đấng saacuteng tạo đatilde

tạo ra vagrave biết trước coacute thiecircn đường hạnh phuacutec vagrave địa ngục

kinh khủng Vậy sao đấng saacuteng tạo lại tạo ra những con

người lagravem necircn tội lỗi để rồi bị đọa đagravey xuống địa ngục kinh

khủng đoacute - Để lagravem gigrave Tại sao đấng saacuteng tạo coacute luacutec lại đầy

lograveng baacutec aacutei thương yecircu muocircn loagravei coacute luacutec lại tạo ra địa

ngục rồi tạo ra con người gacircy necircn tội lỗi vagrave bị higravenh phạt

một caacutech bất cocircng khocircng thương xoacutet ở địa ngục đoacute

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 97

Đức Phật đatilde khuyecircn dạy khocircng necircn tin theo những điều

do giaacuteo điều do kinh kệ do truyền thống hay do những suy

đoaacuten tưởng tượng vigrave nếu tin như vậy sẽ chẳng mang lại lợi

iacutech gigrave

Đức Phật khuyecircn rằng đừng bao giờ cố gắng tigravem hiểu

những cacircu hỏi siecircu higravenh như vậy chẳng hạn như Ai tạo ra

thế giới nagravey Thế giới nagravey coacute tồn tại matildei matildei hay khocircng

Trong cacircu chuyện về một người bị diacutenh mũi tecircn độc khocircng

lo việc ruacutet mũi tecircn ra để cứu lấy mạng sống của migravenh magrave

cứ lo hỏi những cacircu hỏi vocirc iacutech như Ai đatilde bắn mũi tecircn đoacute

Tecircn họ hắn lagrave gigrave Hắn lagravem nghề gigrave Vigrave sao vagrave vigrave saohellipthigrave

người đoacute coacute thể chết trước khi nghe được cacircu trả lời Caacutech

tốt nhất lagrave hatildey để thầy thuốc ruacutet mũi tecircn ra vagrave băng boacute thuốc

thang vagrave cứu lấy mạng sống của migravenh Những cacircu hỏi đoacute

khocircng giuacutep iacutech gigrave cho việc cứu nguy mạng sống của migravenh

Yacute Đức Phật khuyecircn dạy rằng cuộc sống trecircn thế gian thật

lagrave vocirc thường vagrave ngắn ngủi necircn chuacuteng ta hatildey tập trung vagraveo

những vấn đề ldquothực tếrdquo lagrave lagravem sao để bớt Khổ để giải thoaacutet

được khỏi Khổhellip trước khi những vocirc thường đến vagraveo một

ngagravey khocircng hẹn trước trước khi chuacuteng ta coacute thể nghe được

những cacircu trả lời về những vấn đề siecircu phagravem siecircu nhiecircn đoacute

Chuacuteng ta hatildey necircn tu tập để mau đạt đến những triacute tuệ giải

thoaacutet Khi chuacuteng ta đạt được loại triacute tuệ giải thoaacutet đoacute chuacuteng

ta sẽ tự nhiecircn thấy biết tất cả những cacircu trả lời về những vấn

đề cao siecircu đoacute

(8) Vậy Phật giaacuteo coacute lsquothugrave gheacutetrsquo hay lsquođe dọarsquo những người

khocircng theo đạo Phật sẽ bị higravenh phạt hay bị đọa vagraveo địa

ngục hay khocircng

98 Con đường của chuacuteng ta

Chắc chắn lagrave khocircng phải rồi Đạo Phật khocircng chủ trương

theo kiểu cơ chế thưởng phạt vagrave địa ngục vĩnh viễn

Phật giaacuteo chủ trương rằng những quy luật về Nghiệp luật

nhacircn-quả đều aacutep dụng cho tất cả mọi người Khocircng phải lagrave

Phật tử thigrave được ưu aacutei cograven khocircng phải Phật tử thigrave bị xử

Khocircng phải vậy mọi người đều nhận latildenh những hậu quả

tốt xấu tugravey theo Nghiệp của migravenh

Phật giaacuteo khocircng phải giống những tocircn giaacuteo khaacutec lagrave sẽ

trừng phạt con người khi họ chọn theo tocircn giaacuteo khaacutec Thời

nay những higravenh phạt dagravenh cho những người gọi lagrave lsquongoại

đạorsquo hoặc cho những kẻ bỏ đạo đi theo tocircn giaacuteo khaacutec đatilde bị

nghiecircm cấm Tất cả mọi người trecircn traacutei đất đều được bảo vệ

được tocircn trọng để lựa chọn tiacuten ngưỡng cho migravenh Đoacute lagrave

nhacircn quyền như đatilde được ghi rotilde trong Hiến Chương của

Liecircn Hiệp Quốc (Điều 18) Việc trừng phạt mang tiacutenh tocircn

giaacuteo đatilde bị cấm ở hầu hết những nước văn minh trecircn thế giới

nagravey Những người soạn thảo vagrave quyết định Hiến Chương

tiến bộ nagravey cũng lagrave những người từ những tocircn giaacuteo ldquohữu

thầnrdquo khaacutec nhau Vậy khocircng lẽ coacute đấng saacuteng tạo nagraveo magrave lại

thiếu văn minh như vậy Cograven trừng phạt hay đagravey đọa tiacuten đồ

của migravenh chỉ vigrave họ từ bỏ tocircn giaacuteo hoặc vigrave họ chuyển qua tocircn

giaacuteo khaacutec

Phật giaacuteo thigrave chưa bao giờ liecircn quan đến yacute tưởng nagravey

Đạo Phật khocircng coacute chủ trương iacutech kỷ hay trừng phạt bất kỳ

ai vigrave bất kỳ lyacute do tocircn giaacuteo ngay cả việc khocircng tin vagraveo Đức

Phật

Nếu đấng saacuteng tạo lagrave một người tạo ra muocircn loagravei vagrave loagravei

người thigrave tại sao đấng saacuteng tạo coacute thể giaacuteng một người

xuống địa ngục để bị đọa đagravey nấu chảy matildei matildei ở đoacute Bạn

coacute bao giờ đốt một diecircm quẹt dưới lograveng bagraven tay vagrave chịu

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 99

được sự noacuteng chaacutey của ngọn lửa khocircng Vậy sao bạn coacute thể

đốt bagraven tay của người khaacutec matildei matildei để người ta kecircu rống

trong đau đớn như vậy

Vagrave giả sử bạn lagrave đấng saacuteng tạo coacute đầy đủ quyền năng để

dừng lại việc thiecircu đốt đoacute liệu bạn coacute necircn dừng lại khocircng

hay vẫn tiếp tục nhigraven người khaacutec đau đớn như vậy

Đức Phật chủ trương tự do tư tưởng Người đatilde chưa bao

giờ yecircu cầu bất cứ ai phải tin theo giaacuteo lyacute của Người Đức

Phật cograven cho rằng khocircng phải bất cứ ai cũng hiểu được giaacuteo

lyacute của Phật vigrave những căn cơ khaacutec nhau của mọi người cho

necircn mọi người đều coacute thể chọn con đường thiacutech hợp nhất

cho migravenh

Phật giaacuteo khocircng phải lagrave một tocircn giaacuteo của giaacuteo điều vagrave

thưởng phạt magrave Phật giaacuteo mong muốn đưa đến cho mọi

người sự hiểu biết vagrave ldquothấyrdquo rotilde những lẽ thật chacircn lyacute của

cuộc đời vagrave thế giới rồi tự mọi người chọn caacutech sống thiacutech

hợp cho migravenh để traacutenh bỏ những đau Khổ trong cuộc đời

Nhagrave baacutec học Albert Einstein

ldquoTocirci khocircng thể tưởng tượng một Thượng đế kẻ tưởng

thưởng vagrave trừng phạt những tạo vật của migravenhhellip

ldquoTocircn giaacuteo của tương lai sẽ lagrave tocircn giaacuteo về vũ trụ Noacute

phải vượt quaacute một đấng thượng đế caacute nhacircn vagrave traacutenh bỏ

giaacuteo điều cugraveng lyacute thuyết thần học Bao trugravem cả hai mặt

tự nhiecircn vagrave tacircm linh noacute phải được dựa trecircn cảm quan

tocircn giaacuteo coacute được từ kinh nghiệm về mọi sự vật tự nhiecircn

100 Con đường của chuacuteng ta

vagrave tacircm linh như lagrave caacutech kết hợp đuacuteng nghĩa nhất Phật

giaacuteo sẽ trả lời được yacute nghĩa nagravey

ldquoNếu coacute một tocircn giaacuteo nagraveo coacute thể đương đầu với những

nhu cầu khoa học hiện đại thigrave đoacute lagrave Phật giaacuteo Phật

giaacuteo khocircng cần xeacutet lại quan điểm của migravenh để cập nhật

với những khaacutem phaacute mới của khoa học Phật giaacuteo

khocircng cần phải từ bỏ quan điểm của migravenh để xu hướng

theo khoa học bởi vigrave Phật giaacuteo bao trugravem cả khoa học

cũng như vượt qua khoa họcrdquo

(9) Phương phaacutep ldquoThiềnrdquo coacute tạo những tacircm niệm xấu aacutec

hay khocircng theo như một số người vẫn bagraven taacuten magrave khocircng

giải thiacutech

Thiền đatilde được thực hagravenh vagrave phaacutet triển bằng nhiều higravenh

thức khaacutec nhau vagrave nhiều nền văn hoacutea khaacutec nhau trong suốt

mấy ngagraven năm qua Ngagravey nay thiền tập được thực hiện trecircn

khắp thế giới đặc biệt phaacutet triển mạnh ở những nước

phương Tacircy

Rất nhiều cocircng ty doanh nghiệp đatilde gửi nhacircn viecircn của

migravenh đến thiền tập ở những khoacutea thiền Họ nhận ra rằng

thiền mang lại rất nhiều lợi iacutech lagravem cho tacircm an định vagrave tacircm

trong sạch vagrave giuacutep cho việc kiểm soaacutet những aacutep lực cocircng

việc stress nỗi đau bức xuacutec vagrave những cơn giận

Những nhagrave thần kinh học thuộc Trường Y Khoa của đại

học University of Massachusetts bằng caacutech nghiecircn cứu

soacuteng natildeo của những người hagravenh thiền đatilde cho thấy kết luận

rằng natildeo của họ an bigravenh vagrave tĩnh lặng hơn natildeo của những

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 101

người khocircng hagravenh thiền (wwwpsychologytodaycom

articles200304the-benefits-meditation)

Những nhagrave nghiecircn cứu của Trung Tacircm Y Khoa San

Francisco thuộc đại học University of California cũng đatilde

kết luận rằng nhờ vagraveo thiền tập những người theo Phật giaacuteo

thực sự hạnh phuacutec vagrave bigravenh tĩnh hơn những người khaacutec

(wwwnewsbbccouk2hihealth3047291stm)

Một số người khocircng taacuten đồng việc hagravenh thiền vigrave những

nỗi sợ vocirc lyacute Điều đoacute lagrave hoagraven toagraven sai traacutei ngay cả đơn

thuần về mặt khoa học y học

(10) Phải chăng những cacircu chuyện về những điều thần

diệu về năng lực thần thocircng của Đức Phật lagrave coacute thật

Theo Phật giaacuteo mọi điều đều coacute thể xảy ra theo tiến

trigravenh khoa học vagrave nhacircn quả

Một số năng lực của Tacircm coacute thể tạo ra những kỳ cocircng

hay những điều thần diệu khoacute magrave giải thiacutech được bằng tri

kiến bigravenh thường của người phagravem tục cograven đầy vocirc minh vagrave ocirc

nhiễm như chuacuteng ta

Đuacuteng lagrave trong kinh điển coacute ghi lại một số điều thần diệu

vagrave năng lực thần thocircng magrave Đức Phật đatilde thể hiện trong một

vagravei lần để chinh phục đạo đức của những người ngoại đạo

quaacute khiacutech Tuy nhiecircn Đức Phật chưa bao giờ noacutei nhiều về

những năng lực nagravey hay chỉ dạy cho ai về thần thocircng như lagrave

một giaacuteo lyacute cần thiết

102 Con đường của chuacuteng ta

Cograven một số cacircu chuyện khaacutec về năng lực thần thocircng của

Đức Phật lịch sử coacute lẽ do một số tu sĩ cổ xưa đatilde phoacuteng đại

thecircu dệt thecircm iacutet nhiều vigrave sự sugraveng kiacutenh cao độ dagravenh cho Đức

Phật vagrave vigrave mục điacutech tạo ra những higravenh ảnh cao siecircu của Đức

Phật để saacutenh với những higravenh ảnh huyền thoại biacute ẩn của tocircn

giaacuteo hữu thần khaacutec vagraveo thời cổ xưa đoacute (như Hindu giaacuteo)

Phật giaacuteo khocircng khuyến khiacutech sự đề cao hay niềm tin mugrave

quaacuteng vagraveo những điều thần diệu những bugravea pheacutep hay về

một Đức Phật đầy huyền thuật vagrave thần thocircng biacute ẩn như vậy

Đức Phật khocircng chủ trương pheacutep thuật hay thần thocircng biến

hoacutea lagrave một trong những caacutech thức tu hagravenh nagraveo cả

Chiacutenh Đức Phật đatilde dạy rằng bất kỳ thần thocircng biến hoacutea

nagraveo cho dugrave coacute thật đi nữa thigrave cũng khocircng hề quan trọng

Điều quan trọng lagrave thực hagravenh con đường Đạo magrave Đức Phật

đatilde hướng dẫn bởi vigrave chỉ coacute con đường đoacute mới giải thoaacutet

con người khỏi mọi khổ đau vagrave phiền natildeo magrave thocirci

(11) Những người đồng tiacutenh luyến aacutei coacute thể lagrave Phật tử hay

khocircng

Xu hướng tigravenh dục của mọi người lagrave khocircng liecircn quan vagrave

khocircng phải lagrave yếu tố quan trọng gigrave trong Phật giaacuteo hết

Đồng tiacutenh luyến aacutei lagrave xu hướng tigravenh dục tự nhiecircn của một

người vagrave coacute lẽ đoacute khocircng phải lagrave một dạng phạm giới về đạo

đức như lagrave một hagravenh động tagrave dacircm (giới thứ tư trong ldquoNăm

Giớirdquo)

Nếu bạn thắc mắc những người theo đạo Phật coacute thể sẽ

hỏi lại như vầy ldquoAi tốt hơn ai một người đồng tiacutenh chiacutenh

trực hiền hogravea hay một người tigravenh dục khaacutec phaacutei magrave vocirc

lương tacircm gian traacuterdquo

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 103

Theo Đức Phật đạo đức vagrave phẩm hạnh của một người

khocircng phụ thuộc vagraveo tocircn giaacuteo của họ Dugrave những người coacute

đang theo đạo Phật hay khocircng thigrave họ vẫn lagrave người tốt khi họ

lagrave người tốt Vagrave tất cả mọi người đều coacute thể tham gia vagraveo

Phật giaacuteo nếu họ tigravem hiểu vagrave thấy đạo Phật lagrave coacute lyacute vagrave thiacutech

hợp cho việc tu tập để đem lại sự bigravenh an vagrave giải thoaacutet cho

họ Dugrave cho họ khocircng theo đạo Phật một caacutech chiacutenh thức

nhưng nếu họ sống một đời với đạo đức tốt đẹp thigrave họ cũng

đatilde lagrave những Phật tử rồi theo yacute nghĩa của Phật giaacuteo

(12) Huacutet thuốc laacute lagrave ngược với đạo Phật

Noacutei một caacutech chiacutenh thức thigrave Phật giaacuteo khocircng xem việc

huacutet thuốc laacute lagrave sai traacutei về mặt đạo đức

Tuy nhiecircn rất nhiều những Phật tử vagrave tu sĩ Phật giaacuteo

nghiecircm tuacutec vagrave gương mẫu đều khocircng huacutet thuốc laacute vagrave họ

thường khuyến khiacutech việc từ bỏ thuốc laacute

Bởi vigrave huacutet thuốc laacute coacute rất nhiều điều nguy hại cho bản

thacircn Những người ldquotu thiềnrdquo khocircng necircn huacutet thuốc laacute vigrave huacutet

thuốc laacute lagrave lagravem cho thần kinh vagrave tacircm triacute luocircn luocircn bị hồi

hộp kiacutech thiacutech trong khi việc thiền định lagrave việc lagravem cho

tacircm tĩnh lặng vagrave tập trung Hơn nữa huacutet thuốc laacute lagrave lagravem cho

hệ hocirc hấp hoạt động khocircng tốt hơi-thở sẽ khoacute khăn ngắn

dagravei ngộp thở vigrave thuốc laacute lagravem hại phổi vagrave hệ tim mạch lagravem

sức khỏe khocircng tốt tất cả đều cản trở cho việc hagravenh thiền

Cho dugrave những tăng sĩ khocircng tu theo phương phaacutep thiền thigrave

họ cũng khocircng necircn huacutet thuốc laacute vigrave điều đoacute cũng tạo ra

những higravenh ảnh khocircng đẹp ở những nơi chugravea chiền vagrave trước

mắt những Phật tử Nhưng sự thật thigrave thời nay coacute rất nhiều

thầy tu theo phaacutep mocircn Tịnh Độ ở Việt nam lagrave những người

huacutet thuốc laacute thường xuyecircn

104 Con đường của chuacuteng ta

Một vấn đề nữa của huacutet thuốc laacute cũng giống như việc

uống rượu vagrave dugraveng chất độc hại do lagrave gacircy ghiền Huacutet thuốc

coacute thể biến thagravenh một dạng thegravem muốn liecircn tục hagraveng ngagravey

vigrave tiacutenh chất gacircy ghiền vagrave lagravem cho người huacutet thuốc luocircn luocircn

phụ thuộc vagraveo noacute

Một vấn đề quan trọng nữa lagrave việc huacutet thuốc laacute vừa gacircy

hại cho bản thacircn migravenh vừa ảnh hưởng vagrave gacircy hại đến những

người hiacutet thở xung quanh họ trở thagravenh những người huacutet

thuốc laacute ldquobị độngrdquo trở thagravenh những nạn nhacircn của người huacutet

thuốc Magrave như Đức Phật đatilde noacutei những việc gigrave migravenh lagravem magrave

gacircy hại cho bản thacircn migravenh vagrave những người khaacutec thigrave đoacute

khocircng phải lagrave một hagravenh động tốt thiện Vagrave vigrave vậy chuacuteng ta

cần necircn traacutenh bỏ

Cũng chiacutenh vigrave lyacute do gacircy nguy hại cho migravenh vagrave mọi

người nhiều nước văn minh trecircn thế giới đatilde hạn chế việc

huacutet thuốc vagrave việc huacutet thuốc cũng bị nghiecircm cấm ở những

nơi cocircng cộng

Từ những điều nagravey chuacuteng ta coacute thể hiểu rằng Phật giaacuteo

coacute lẽ khocircng taacuten đồng với việc huacutet thuốc laacute vagrave coacute lẽ khocircng

xem việc huacutet thuốc lagrave thaacutei độ hay hagravenh động tiacutech cực vagrave tốt

lagravenh trong cuộc sống

(13) Phật giaacuteo dạy chuacuteng ta necircn luocircn luocircn hagravei lograveng với

mọi thứ migravenh coacute Tuy nhiecircn đa số mọi người đều coacute tham

vọng lagravem việc nhiều hơn để coacute thu nhập nhiều hơn vagrave

cũng coacute tham vọng tạo cuộc sống sung tuacutec hơn cho gia

đigravenh Vậy lagravem sao hogravea giải vấn đề nagravey

Đacircy lagrave một cacircu hỏi hay Đuacuteng lagrave Đạo Phật khuyecircn dạy

mọi người hatildey biết hagravei lograveng biết hạnh phuacutec với những gigrave

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 105

migravenh coacute được đừng quaacute tham lam đừng quaacute tham muốn magrave

dẫn đến thất vọng bất hạnh vagrave khổ sở

Tuy nhiecircn Đạo Phật vẫn mở ra cho mọi người sự tự do

chọn lựa phương caacutech vagrave con đường nagraveo đem lại nhiều an

lagravenh vagrave hạnh phuacutec nhất cho migravenh miễn sao bạn đừng quaacute đi

về cực đoan Vigrave vậy đạo Phật đatilde chủ trương vagrave khuyến

khiacutech ldquoCon Đường Trung Đạordquo Trung đạo nghĩa lagrave sao

Nghĩa lagrave (a) bạn đừng quaacute tham vọng đến nỗi coacute khả

năng gacircy phương hại đến quyền lợi của người khaacutec trong

khi migravenh nỗ lực để đạt được mục điacutech đoacute của migravenh Vagrave bạn

(b) cũng khocircng necircn quaacute hagravei lograveng với hoagraven cảnh của migravenh

nếu cograven phấn đấu được để cải thiện đời sống tinh thần vagrave

vật chất cho chiacutenh migravenh vagrave gia đigravenh thigrave hatildey cố gắng nỗ lực

trong phạm vi khả năng của migravenh đừng quaacute rụt regrave một caacutech

tiecircu cực nhưng cũng đừng quaacute tham vọng một caacutech quaacute

đaacuteng Tức lagrave traacutenh hai cực đoan Đoacute lagrave yacute nghĩa của con

đường trung đạo

Viacute dụ vigrave tham muốn được thăng cấp hay được tăng

lương magrave migravenh phải dugraveng nhiều caacutech hay thủ đoạn khocircng

tốt để đạt được mục điacutech lagravem phương hại đến đồng nghiệp

vagrave người khaacutec thigrave điều đoacute lagrave khocircng đuacuteng với đạo Phật

(Những thực tại ldquokhocircng đẹprdquo trong viacute dụ nagravey lagrave rất phổ

biến trong nhiều nơi cocircng sở hiện nay Một số đồng nghiệp

vagrave đối taacutec của tocirci trước đacircy từ Trung Quốc Nam Triều Tiecircn

vagrave nhiều nước Acircu Mỹ cũng tacircm sự rằng việc nagravey lagrave khaacute phổ

biến ở đất nước họ Tuy nhiecircn cũng theo yacute họ tigravenh trạng

nagravey ở những nước Acircu Mỹ coacute vẻ iacutet hơn sơ với ở những nước

Đocircng Aacute)

Hay vigrave muốn coacute thật nhiều tiền necircn bạn dagravenh hết thời

gian lagravem thecircm ngoagravei giờ coi nhẹ những thời gian hay

106 Con đường của chuacuteng ta

những việc dagravenh cho gia đigravenh vợ chồng con caacutei cha mẹ

anh chị emhellipĐiều đoacute về lacircu về dagravei sẽ lagravem tổn hại tigravenh cảm

của gia đigravenh đối với migravenh điều đoacute lagrave khocircng coacute lợi cho migravenh

vagrave gia đigravenh

Noacutei cho cugraveng những tham vọng vagrave sự bằng lograveng phải

necircn được cacircn bằng theo đuacuteng hoagraven cảnh năng lực vagrave những

nhu cầu được ưu tiecircn theo thứ tự của migravenh Viacute dụ thời gian

đi chăm soacutec cha mẹ ở bệnh viện sau giờ lagravem việc necircn được

ưu tiecircn hơn lagrave thời gian dagravenh cho việc lagravem thecircm ngoagravei giờ

để tăng thecircm mức độ thu nhập Cha mẹ cagraveng ngagravey cagraveng gần

đất xa trời chứ họ khocircng chờ cho bạn coacute đủ thu nhập để đến

chăm soacutec họ Nguyecircn tắc vẫn vậy Dugrave bạn coacute tham vọng

tiacutech cực đến đacircu thigrave luocircn luocircn suy nghĩ chiacutenh chắn rằng

ldquoNhững gigrave lagravem magrave khocircng coacute lợi cho migravenh hay người khaacutec

hay cả hai thigrave migravenh necircn traacutenh Những gigrave (tham vọng) nagraveo

nếu migravenh lagravem thigrave mang lại lợi iacutech cho migravenh vagrave cũng khocircng

lagravem tổn hại cho người khaacutec thigrave migravenh coacute thể lagravemrdquo

Sự chấp nhận bằng lograveng với mọi điều mọi hoagraven cảnh

cũng necircn dựa vagraveo nguyecircn tắc trung đạo nagravey

(14)Việc ăn chay lagrave bắt buộc đối với những Phật tử

Theo Đạo Phật đặc biệt lagrave Phật giaacuteo Nguyecircn thủy thigrave

việc ăn chay hay khocircng lagrave hoagraven toagraven phụ thuộc vagraveo caacute nhacircn

của mỗi người Phật giaacuteo khocircng nhấn mạnh vagraveo sự thanh

tịnh vagrave thanh khiết của thức ăn magrave nhấn mạnh vagraveo sự

thanh tịnh vagrave trong sạch của Tacircm

Đacircy lagrave một trong những vấn đề thường được bagraven catildei bạn

cần tigravem hiểu kỹ tại sao Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy thigrave noacutei như

vậy trong khi phần lớn những người theo Phật giaacuteo Đại

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 107

Thừa thigrave chủ trương việc ăn chay lagrave bắt buộc đối với mọi

Phật tử xuất gia vagrave khuyến khiacutech mọi Phật tử tại gia cũng

necircn ăn chay

Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy hay Nam Tocircng đến ngagravey nay vẫn

chủ trương việc ldquokhất thựcrdquo thức ăn theo đuacuteng như caacutech

thực hagravenh từ thời Đức Phật cograven tại thế Magrave đatilde đi khất thực

thức ăn thigrave người đi khất thực (xin đồ ăn) khocircng necircn yecircu

cầu người cho (thiacute chủ Phật tử cuacuteng dường thức ăn) phải

lagravem đồ ăn đuacuteng theo yecircu cầu của migravenh Vigrave vậy từ thời Đức

Phật cho đến nay trường phaacutei bảo thủ nagravey vẫn giữ nguyecircn

truyền thống khất thực vagrave người ta cho gigrave ăn nấy

Điều thứ hai Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy chủ trương ăn chay

theo giới ldquoTam Tịnh Nhụcrdquo coacute nghĩa lagrave những loại thịt nagraveo

khocircng diacutenh vagraveo ba điều sau thigrave Phật tử coacute thể dugraveng Ba điều

đoacute lagrave (a) khocircng thấy người ta giết (b) khocircng nghe tiếng kecircu

la của loagravei thuacute bị giết vagrave (c) khocircng coacute sự nghi ngờ về người

khaacutec giết thịt lagrave để cho migravenh ăn tức lagrave vigrave migravenh magrave giết thịt

Nếu thức ăn (thịt caacute) nagraveo đaacutep ứng đủ ba điều kiện nagravey thigrave

caacutec Tỳ kheo được ăn lagrave khocircng phạm giới theo sự cho pheacutep

trong Giới Luật magrave Đức Phật đưa ra (Phụ Lục 17)

Trong khi đoacute Phật giaacuteo Đại Thừa đặc biệt ở Trung Quốc

sau nagravey thigrave khocircng chấp nhận caacutech ăn chay nagravey họ quan

niệm rằng ăn chay lagrave khocircng được ăn thịt động vật magrave chỉ ăn

caacutec loại rau đậu traacutei cacircyhellip

Bất luận quan điểm của Phật giaacuteo Nguyecircn Thuỷ hay Đại

Thừa mục điacutech của sự ăn chay lagrave lagravem tăng trưởng lograveng từ

bi lagravem giảm bớt lograveng sacircn hận cũng giống như caacutech tu tập

ldquokhocircng saacutet sinhrdquo để biết thương yecircu người đồng loại vagrave

những loagravei sinh vật khaacutec Khi một người đatilde coacute lograveng từ bi vagrave

khocircng nỡ giết hại caacutec loại loagravei vật thigrave người ấy cũng khoacute coacute

108 Con đường của chuacuteng ta

thể giết người Đoacute lagrave lyacute do tại sao Đức Phật đưa ra giới cấm

ldquoKhocircng được saacutet sinhrdquo Chiacutenh Giới Hạnh thứ nhất nagravey lagrave

nhacircn tố để higravenh thagravenh quan điểm ăn chay trong đạo Phật

(Phụ Lục 18)

Nhiều người đatilde suy nghiệm về sự tagraven bạo khi giết hại suacutec

vật necircn họ đatilde từ bỏ sự thegravem muốn ăn thịt caacute vagrave trở thagravenh

những người ăn chay chứ khocircng riecircng những người theo

đạo Phật mới ăn chay Rất nhiều người phương Tacircy bacircy giờ

ăn chay vigrave quan điểm từ-bi nagravey

Ở đacircy rất mong bạn đọc necircn đọc thecircm những giảng luận

với nhiều goacutec nhigraven về đề tagravei ldquonhạy cảm vagrave quan trọngrdquo nagravey

trong bagravei Phụ Lục ở cuối saacutech

Do vấn đề nagravey lagrave quan trọng vagrave bạn lagrave người Phật tử

tại gia cần phải tự migravenh suy nghĩ vagrave tự quyết định cho migravenh

như thế nagraveo lagrave đuacuteng sai như thế nagraveo lagrave hợp đạo lyacute vagrave hợp

với lời Phật dạy bởi vigrave vấn đề nagravey được hiểu vagrave thực hagravenh

khaacutec nhau bởi nhiều trường phaacutei Phật giaacuteo khaacutec nhau Bạn

cần necircn đọc vagrave tham khảo thecircm nhiều nguồn kinh saacutech vagrave

luận giảng khaacutec nhau

Tuy nhiecircn trong hạn hẹp của quyển saacutech nhỏ beacute nagravey chỉ

mong muốn noacutei nocircm na lại như sau

(1) Theo quan điểm của Phật giaacuteo Nguyecircn thủy thigrave bạn

coacute thể ăn chay Hoặc nếu việc ăn chay lagrave khoacute khăn bất tiện

(vigrave phải đi khất thực hoặc vigrave phải nhờ vagraveo nguồn thức ăn

của người khaacutec để nuocirci thacircn hoặc mocirci trường sống ở nơi đoacute

khocircng thể coacute nhiều thức ăn thực vật) thigrave bạn coacute thể tiếp tục

ăn mặn trong khi vẫn lagrave một Phật tử đạo hạnh

(2) Theo quan điểm của Phật giaacuteo Đại Thừa người xuất

gia thigrave bắt buộc phải ăn chay (rau cải thực vậthellip) Cograven Phật

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 109

tử tại gia nếu ăn chay được hợp với sức khỏe vagrave tiện lợi của

migravenh thigrave necircn ăn chay lagrave sự thực hagravenh rất đaacuteng khen ngợi

Cograven nếu khocircng Phật tử tại gia được khuyến khiacutech ăn chay

vagraveo caacutec ngagravey lễ lagravenh như ngagravey Rằm Mồng Một hay những

ngagravey giữ Taacutem giớihellipđể tăng trưởng lograveng Từ Bi đối với con

người vagrave vạn vật

bull Tại đacircy coacute hai vấn đề chuacuteng ta cần necircn suy nghĩ theo

thiển yacute của tocirci

Một ăn chay chắc chắn lagrave caacutech tốt đẹp đối với một Phật

Tử vagrave ăn chay lagrave chắc chắn nuocirci dưỡng lograveng từ bi lagrave traacutenh

saacutet sanh vagrave traacutenh gacircy tổn hại cho bất cứ người nagraveo vagrave chuacuteng

sinh nagraveo

Hai tuy nhiecircn đừng necircn cho rằng chỉ việc ăn chay lagrave

hoagraven toagraven trở thagravenh một Phật tử tốt theo đạo Phật Việc ăn

chay khocircng phải lagrave thay thế được cho những việc thực hagravenh

tu tập vagrave giữ giới hạnh đạo đức khaacutec Như đatilde noacutei trecircn Phật

giaacuteo nhấn mạnh vagraveo sự tu tập sự sống giữ giới hạnh vagrave tu

dưỡng Tacircm để coacute Tacircm trong sạch lagravenh mạnh vagrave chiacutenh

điều nagravey mới tạo ra Nghiệp tốt lagravenh tạo ra cuộc sống tốt

lagravenh

(15) Tại sao coacute những tu sĩ vẫn ăn thịt trong khi rau cải

thigrave rất dễ dagraveng coacute được ở khắp nơi

Khi coacute người trong Tăng Đoagraven đoacute lagrave ngagravei Devadatta

(Đề-bagrave-đạt-đa) đatilde đề xuất với Phật về việc ăn chay vagrave cấm

caacutec tu sĩ ăn thịt caacute Đức Phật đatilde từ chối đề xuất nagravey Coacute lẽ

Đức Phật đatilde coacute nhiều lyacute do thiết thực vagraveo hoagraven cảnh xatilde hội

thời đoacute bởi vigrave rau cải khocircng được gieo trồng một caacutech trugrave

phuacute ở những vugraveng miền bắc Ấn Độ vagraveo thời xưa đoacute đặc

110 Con đường của chuacuteng ta

biệt rau cải vagrave ngũ cốc lagrave rất khan hiếm vagraveo những mugravea khocirc

hạn ở xung quanh lưu vực socircng Hằng

Viacute dụ sau nagravey nếu chỉ ăn chay bằng rau cải thigrave sẽ rất khoacute

khăn cho những vugraveng Phật giaacuteo như Tacircy Tạng vigrave ở đoacute gia

suacutec thigrave rất nhiều magrave những rau cải traacutei cacircy thigrave cực kỳ khan

hiếm khoacute trồng được ở vugraveng đất khắc nghiệt đoacute

Vagraveo thời Đức Phật cho đến tận ngagravey nay những tu sĩ

(theo Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy) vẫn sống nhờ vagraveo thức ăn

khất thực Vagrave thức ăn khất thực lagrave tugravey theo lograveng bố thiacute của

thiacute chủ vagrave Phật tử cuacuteng dường Nếu những tu sĩ yecircu cầu chỉ

giới hạn cuacuteng dường bằng thức ăn toagraven-chay toagraven rau cải

ngũ cốc thigrave điều đoacute coacute thể tạo gaacutenh nặng cho những thiacute chủ

cuacuteng dường thức ăn hagraveng ngagravey cho caacutec Tăng Ni Thực tế lagrave

đa số mọi người trong cuộc sống ở những xứ sở nagravey đều

tranh thủ ldquomột lầnrdquo thời gian trong ngagravey để nấu thức ăn

trước lagrave cuacuteng dường caacutec sư thầy sau lagrave phần cograven lại để gia

đigravenh ăn Magrave đa số những gia đigravenh Phật tử nagravey cũng ăn mặn

như truyền thống từ thời Đức Phật Vigrave vậy những thầy tu

của Nam Tocircng nhận vagrave ăn bất cứ thứ gigrave được cho ngay cả

lagrave thịt miễn sao những loại thịt đoacute nằm trong giới hạnh của

ldquoTam Tịnh Nhụcrdquo như đatilde noacutei trecircn lagrave được

Xin noacutei thecircm một chuacutet về Giới Luật của Tăng Đoagraven

Vigrave Phật giaacuteo Nguyecircn thủy cấm khocircng cho caacutec tu sĩ nhận sự

cuacuteng dường bố thiacute bằng tiền bạc Cho necircn họ khocircng coacute cơ

hội đi mua thức ăn bằng tiền bạc để magrave chọn thức ăn theo yacute

muốn của migravenh (giả sử như họ coacute muốn ăn chay) Họ hoagraven

toagraven phụ thuộc vagraveo thức ăn khất thực của dacircn lagraveng của thiacute

chủ bố thiacute cho họ hagraveng ngagravey Ngay cả khi họ nấu ăn trong tu

viện tịnh xaacute thigrave những nguyecircn liệu thực phẩm cũng lagrave do

những Phật tử mang tới cuacuteng dường (Hy vọng quyacute vị hiểu

ra được chỗ nagravey)

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 111

Ngagravey nay thực tế rất nhiều tu sĩ vagrave chugravea chiền theo Phacirc

giaacuteo Nguyecircn Thủy cũng ưu tiecircn việc ăn chay như ở Thaacutei

Lan ở Miến Điệnhellipkhi những điều kiện hậu cần cho pheacutep

Tuy nhiecircn những thầy tu ldquonghiecircm tuacutecrdquo theo truyền thống

Đại Thừa chắc chắn lagrave ăn chay tuyệt đối

(16) Việc ăn những đồ chay giả mặn coacute lagrave ngụy biện vagrave

đạo đức giả hay khocircng Tại sao lại lagravem thức ăn chay giả

mặn ở caacutec nước Đocircng Aacute như Việt Nam Trung Quốc Đagravei

Loan Triều Tiecircn

Đồ ăn chay giả mặn lagrave những thức ăn ldquochayrdquo lagravem từ bột

đậu nagravenh nấm vagrave thực vật nhưng được lagravem vagrave trigravenh bagravey

giống như những moacuten ăn mặn Nhiều nơi những người Phật

tử nấu vagrave ăn những đồ ăn kiểu nagravey bị cho lagrave đạo đức giả

Caacutei lyacute lagrave Đatilde ăn chay để quecircn đi thịt caacute quecircn đi việc saacutet sinh

động vật vậy magrave khi nấu chay lại chế biến ldquorau cảirdquo giống

hệt như mugravei vị higravenh dạng của thịt caacute để lsquogợi nhớrsquo đến những

thức ăn từ thịt caacute (vagrave coacute thể để ăn cho được ngon miệng

hơn)

Một số người thigrave giải thiacutech rằng việc lagravem thức ăn chay

giả mặn lagrave caacutech lagravem cho những người chưa ăn chay bước

qua ăn chay được dễ dagraveng hơn khocircng bị bỡ ngỡ khocircng bị

khoacute ăn khi chuyển từ ăn mặn qua ăn chay() Điều nagravey dugrave coacute

đuacuteng đối với một số người nhưng coacute lẽ chỉ lagrave tự nguỵ biện

Rotilde ragraveng lagrave trong tất cả những quaacuten ăn chay vagrave trong những

dịp lễ lagravenh caacutec Phật tử tề tựu về caacutec chugravea chiền ở Việt Nam

vagrave những nước Đocircng Aacute khaacutec thigrave hầu hết thức ăn chay đều

được chế biến vagrave trigravenh bagravey với higravenh dạng higravenh thức vagrave

hương vị y hệt thức ăn mặn vagrave được dugraveng bởi tất cả mọi

người vagrave cả Tăng Ni

112 Con đường của chuacuteng ta

Coacute hai vấn đề hay ldquohai lyacute lẽrdquo cần suy nghiệm vagrave bạn cần

chọn cho migravenh quan điểm nagraveo bạn thấy đuacuteng đắn lagrave phugrave

hợp với giaacuteo lyacute của Phật vagrave phugrave hợp với lograveng từ-bi của

chiacutenh migravenh

Một (1) khi đồ chay giả mặn được chế biến vagrave trigravenh bagravey

cho số đocircng Phật tử lagrave những người bigravenh thường đang ăn

mặn thigrave họ noacutei lagrave chế biến như vậy để những người đang ăn

thịt caacute chuyển qua ăn chay được dễ dagraveng hơn vigrave higravenh thức

vagrave mugravei vị cũng gần giống moacuten mặn Cho necircn tất cả quaacuten

cơm chay nhagrave hagraveng chay vagrave những nơi cuacuteng dường Trai

Tăng cũng đều lagravem như vậy Đoacute caacutech khuyến khiacutech mọi

người ăn chay

Hai(2) khi lagravem đồ chay giả mặn vagrave cuacuteng dường cho Tăng

Ni thigrave họ lại noacutei Tăng Ni thọ dụng thức ăn chay giả mặn

nhưng Tacircm khocircng hề khởi sinh điều gigrave về đồ ăn mặn như

thịt caacute Điều nagravey rất khoacute noacutei Đức Phật đatilde noacutei khi coacute đối

tượng tiếp xuacutec như mugravei vị higravenh sắchellipthigrave cảm-thọ vagrave ldquotacircm-

khởirdquo sẽ khởi sinh

Cho dugrave theo Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy thigrave việc ăn mặn lagrave

khocircng bị cấm nhưng nếu đatilde traacutenh ăn đồ mặn thật sự vigrave lyacute

do khocircng muốn higravenh thugrave mugravei vị của thịt caacute lagravem động lograveng

từ bi lagravem suy nghĩ về việc saacutet sinh giết hại thigrave việc lagravem đồ

ăn chay giả mặn với higravenh thugrave mugravei vị như của thịt caacute thật

(thịt gigrave caacute gigrave thigrave coacute những higravenh thugrave vagrave mugravei vị đuacuteng như vậy)

chắc sẽ lagravem khởi sinh trong tacircm những nhận-thức [tưởng]

về loại thịt hay caacute đoacute Vagrave như vậy lại đi ngược lại yacute nghĩa

của việc ăn chay Như vậy caacutei ldquoyacute nghĩardquo của việc ăn chay

lagrave vigrave lograveng từ-bi lagrave để quecircn đi higravenh ảnh mugravei vị của thịt caacute

thật cũng khocircng cograven ở đacircy

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 113

Bạn coacute thể tự hỏi rằng nếu ăn chay vigrave lograveng từ-bi vagrave sự

thanh-tịnh của thacircn vagrave tacircm thigrave rau cải nấm rơm đậu

nagravenhhellip được cắt thagravenh từng miếng nhỏ vuocircng vức ăn khocircng

thấy ngon miệng một caacutech tự nhiecircn hay sao magrave cần phải

cocircng phu cắt tỉa gaacuten gheacutep tạo higravenh vagrave cho vagraveo những gia

vị mugravei vị để thức ăn phải giống như chả lụa caacute kho heo

xagraveo thịt nướnghellip thigrave mới ăn thấy ngon miệng được

Tuy nhiecircn dugrave tốt hay xấu thigrave việc ăn chay hay ăn đồ

chay giả mặn vẫn tốt hơn nhiều so với việc ldquocố yacuterdquo ăn thịt ăn

caacute với caacutei tacircm ldquoyacute thứcrdquo rotilde việc giết thịt saacutet sanh chắc chắn

đatilde xảy ra đacircu đoacute (ở những lograve giết mổ ở chợ vagrave ở trong nhagrave

bếp của những người nấu)

Đức Phật

Tất cả mọi chuacuteng sinh

Đều mưu cầu được sống

Đều mưu cầu hạnh phuacutec

helliphelliphelliphellip

Migravenh run sợ đao kiếm

Migravenh cũng sợ chết choacutec

Vậy lấy người lagrave migravenh

Thigrave khocircng necircn giết hại

Khocircng gacircy ra giết hại

(Kinh Phaacutep Cuacute ndash Kệ 129)

114 Con đường của chuacuteng ta

(17) Những cảnh giới1 hiện hữu (cotildei sống) khaacutec nhau lagrave

gigrave Chuacuteng lagrave những nơi thực hay ảo

Theo truyền thống Phật giaacuteo coacute năm (5) cảnh giới hiện

hữu magrave tất cả caacutec loagravei chuacuteng sinh coacute mặt ở đoacute Năm cảnh

giới đoacute lagrave

Địa Ngục

Suacutec Sinh

Ngạ Quỷ

Người

Thiecircn Thần vagrave Trời

Những cảnh giới thấp xấu đầy đau khổ lagrave Địa ngục Suacutec

sinh Ngạ quỷ

bull Địa ngục theo kinh điển bao gồm 08 đại địa ngục vagrave

160 tiểu địa ngục bao bọc xung quanh những đại địa ngục

đoacute

bull Suacutec sinh lagrave cảnh giới của tất cả loagravei động vật từ nhỏ beacute

cho đến to lớn

bull Ngạ quỷ (peta) coacute nghĩa lagrave ldquoquỷ đoacuteirdquo hoặc hay được

gọi lagrave những lsquohồn marsquo hay ldquonhững người khuất mặtrdquo xung

quanh ta Ngạ quỷ sống trong cotildei vocirc cugraveng đagravey đọa vagrave đau

khổ luocircn luocircn thiếu thốn luocircn luocircn đoacutei khaacutet magrave khocircng

được ăn uống Vagrave coacute những loagravei ngạ quỷ luocircn luocircn ở gần

những người thacircn quyến cograven sống của migravenh vagrave coacute thể thấy

được tất cả những gigrave họ hagraveng thacircn quyến của migravenh đang

lagravem vagrave luocircn luocircn khao khaacutet những người thacircn lagravem những

1ldquoCảnh giớirdquo lagrave hoagraven cảnh lagrave phacircn giới cao thấp viacute dụ cảnh giới suacutec sinh cảnh giới

địa ngục cảnh giới trecircn trời Trong mỗi loại cảnh giới cao thấp đoacute coacute thể coacute nhiều

ldquocotildei sốngrdquo khaacutec nhau viacute dụ địa ngục coacute 168 tầng hay ldquocotildeirdquo khaacutec nhau cảnh giới

trecircn trời thigrave coacute đến 28 ldquocotildeirdquo sống khaacutec nhau

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 115

việc cocircng-đức vagrave hồi-hướng cocircng đức đoacute cho họ để họ

hưởng được cocircng-đức đoacute Đoacute lagrave caacutech duy nhất giuacutep họ giảm

bớt nghiệp xấu vagrave hy vọng được taacutei sinh về một cotildei lagravenh

khaacutec

bull Cotildei Suacutec sinh vagrave Ngạ quỷ lagrave ở cugraveng nơi với cotildei Người

cugraveng ở trecircn bề mặt traacutei đất

bull [Xin để yacute thecircm loagravei Quỷ thần A-tu-la (asuras) lagrave loagravei

quỷ thần dị dạng to lớn ở cotildei trời của Nam Thiecircn Vương

(thuộc Tứ Đại Thiecircn Vương) nhưng do nghiệp xấu luocircn

sống với tacircm sacircn hận hung hatilden vagrave đau khổ cho necircn họ cũng

thuộc về cảnh giới thấp xấu đau khổ mặc dugrave cotildei sống của họ

lagrave thuộc về trecircn cảnh giới trời thần Cho necircn nhiều truyền

thống Phật giaacuteo khaacutec đatilde tiacutenh riecircng cotildei quỷ thần A-tu-la một

cảnh-giới đau khổ riecircng vagrave do caacutech tiacutenh như vậy necircn tổng

cộng coacute 06 cảnh giới magrave chuacuteng sinh đang hiện hữu

Bạn coacute biết khocircng coacute rất nhiều coacute lograveng tốt vagrave chiacutenh trực

họ lagrave những người tốt bụng cocircng bằng vagrave coacute lograveng bi mẫn

nhưng họ coacute tacircm hay dễ bị noacuteng giận Họ coacute thể noacuteng giận

vigrave nhiều lyacute do xảy ra hagraveng ngagravey họ noacuteng giận vigrave bất đồng

vigrave tự aacutei vigrave caacutei ta bị xuacutec phạm hoặc vigrave sự bất cocircng vigrave quaacute

noacuteng ruột lo lắng cho người thacircn vagrave người khaacutec vigrave hoagraven

cảnh trớ trecircu vigrave gặp phải người xấu vigrave buồn bực nhacircn tigravenh

thế thaacuteiNếu họ khocircng tu tập tacircm để giảm trừ tacircm sacircn-giận

đoacute thigrave sau khi chết họ rất dễ bị taacutei sinh thagravenh những quỷ

thần A-tu-la đau khổ như vậy]

bull Những cảnh giới cao đẹp lagrave cotildei Người vagrave những cotildei Trời

của caacutec thiecircn thần vagrave caacutec vị trời Phạm Thiecircn (Brahmas)

bull Kinh điển cũng ghi rằng coacute nhiều ldquotầngrdquo tức nhiều

ldquocotildeirdquo cao thấp khaacutec nhau trong cảnh giới Địa Ngục vagrave trong

cảnh giới Thiecircn Thần vagrave Trời

116 Con đường của chuacuteng ta

bull Nếu loagravei quỷ thần A-tu-la (asuras) được taacutech riecircng ra

thagravenh một (đơn vị) cotildei hiện hữu riecircng biệt vagrave caacutec tầng địa

ngục được gom chung thagravenh một cotildei thigrave tổng cộng coacute 04

cotildei thuộc cảnh giới xấu [Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷ vagrave A-

tu-la] 07 cotildei Dục giới phuacutec lagravenh [gồm 1 cotildei dục giới lagrave cotildei

Người vagrave 06 cotildei dục giới của Thiecircn thần) 16 cotildei Trời Sắc

Giới vagrave 04 cotildei Trời Vocirc Sắc Giới

Tổng cộng Coacute 31 Cotildei hiện hữu magrave con người (vagrave chuacuteng

sinh) coacute thể bị hay được taacutei sinh về đoacute ngay sau khi từ giatilde

kiếp sống hiện tại

Chẳng hạn ở cảnh giới địa ngục coacute đến 168 ldquotầngrdquo đại địa

ngục vagrave tiểu địa ngục khaacutec nhau tugravey theo mức độ Nghiệp aacutec

nặng nề magrave chuacuteng sinh bị rơi rớt vagrave đagravey đọa vagraveo đoacute

Cograven trecircn cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời coacute rất nhiều cotildei

Trời khaacutec nhau tugravey theo mức độ do Nghiệp thiện lagravenh magrave

chuacuteng sinh được taacutei sinh về đoacute gồm coacute 06 Cotildei Trời Dục

Giới 16 Cotildei Trời Sắc Giới vagrave 04 Cotildei Trời Vocirc Sắc Giới

Để dễ higravenh dung bạn coacute thể liecircn-tưởng đến một cotildei lagrave

ldquocotildei Ngườirdquo trecircn traacutei đất magrave chuacuteng ta đang sống gồm 193

nước trải dagravei trecircn 07 đại lục địa Nếu chuacuteng ta may mắn

được sống trong những đất nước văn minh thanh bigravenh vagrave

khiacute hậu ocircn hogravea thigrave đoacute lagrave một điều phuacutec lagravenh so với việc phải

sống trong những đất nước lạc hậu đầy chiến tranh vagrave khiacute

hậu khắc nghiệt đoacutei nghegraveo vagrave bệnh tật Những đất nước trecircn

traacutei đất vagrave mức độ dễ sống vagrave khoacute sống khaacutec nhau thậm chiacute

quaacute checircnh lệch nhau thigrave cũng giống như những ldquocotildeirdquo khaacutec

nhau trecircn cảnh giới trecircn Trời hay những ldquocotildeirdquo khaacutec nhau

trong cảnh giới dưới địa ngục vậy

Vigrave vậy coacute thể noacutei rằng bất kỳ một cotildei Trời nagraveo đoacute (trong

26 cotildei thuộc cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời) lagrave chắc chắn sẽ

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 117

tốt đẹp hơn vagrave phuacutec lagravenh hơn bất cứ quốc gia nagraveo trecircn traacutei

đất cotildei người

Vagrave ngược lại coacute thể hiểu bất kỳ một ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo

nagraveo đoacute (trong 168 ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo) của cảnh giới địa ngục

cũng chắc chắn lagrave kinh khủng hơn đagravey đọa hơn vagrave toagraven lagrave

đau khổ hơn bất kỳ xứ sở nagraveo trecircn traacutei đất

Vigrave vậy ở nơi đacircu đời sống hay mocirci trường sống coacute sự tagraven

bạo độc tagravei aacutep bức vagrave đagravey đọa quaacute khốc liệt với con người

thigrave người ta hay gọi lagrave ldquođịa ngục trần gianrdquo

Khi noacutei về đời sống Thacircn-Tacircm của con người Đức Phật

thường noacutei một caacutech ẩn dụ về những ldquocảnh giớirdquo coacute nghĩa

lagrave những tigravenh trạng hạnh phuacutec hay đau khổ khaacutec nhau của

con người tugravey theo hoagraven cảnh của mỗi người

-Viacute dụ một người đang phải chịu tật nguyền đau đớn

hoặc tinh thần khủng hoảng thigrave người đoacute đatilde giống như đang

chịu cảnh địa ngục

-Những người khocircng cograven lẽ sống gigrave chỉ biết nằm chờ đến

bữa ăn vagrave sống để ăn thigrave chẳng khaacutec nagraveo sống như cảnh suacutec

sinh

-Những người quaacute tham lam luocircn luocircn tham muốn thegravem

khaacutet magrave chẳng bao giờ được thỏa matilden dugrave đatilde coacute đầy đủ thigrave

được cho lagrave giống như loagravei ngạ quỷ luocircn luocircn cảm thấy đoacutei

thiếu vagrave đau khổ vigrave thegravem khaacutet

-Người luocircn luocircn coacute maacuteu sacircn giận ganh tị chiến tranh

tranh dagravenh quyền lực vagrave của cải thigrave tacircm cũng chẳng khaacutec

nagraveo loagravei quỷ thần dị dạng A-tu-la luocircn luocircn sống với tacircm

sacircn hận thugrave hằn vagrave hiếu chiến

118 Con đường của chuacuteng ta

-Vagrave những ai được sinh ra đẹp đẽ vagrave giagraveu sang coacute thể

được gọi lagrave đang sống sung sướng như ở cotildei thiecircn thần hay

thiecircn đagraveng Cotildei thiecircn thần dường như lagrave mơ ước của Viacute dụ

những ngocirci sao thể thầu hết mọi người bởi vậy khi những

tagravei tử điện ảnh nổi tiếng sống trong nhagrave cao cửa đẹp vagrave luocircn

coacute hagraveng triệu người hacircm mộ hay lsquotocircn thờrsquo thigrave những người

hacircm mộ đoacute gọi họ lagrave những lsquothiecircn thầnrsquo

Rotilde ragraveng lagrave những cotildei thấp xấu như Địa Ngục Ngạ Quỷ

Suacutec Sinh Quỷ Thần dị dạng lagrave đầy đau khổ vagrave hagravenh hạ Vagrave

những cotildei Thiecircn thần vagrave Trời trecircn tiecircn cảnh lagrave đầy phuacutec

lagravenh vagrave sung sướng

-Tuy nhiecircn Đức Phật noacutei rằng ở những cotildei thấp xấu đoacute

chuacuteng sinh khoacute magrave lagravem được một việc cocircng đức nagraveo để tiacutech

lũy Nghiệp tốt được Những chuacuteng sinh ở trong những cotildei

thấp xấu bị đọa đagravey như vậy thigrave chỉ lo chịu đựng mọi đau

khổ hagravenh hạ chứ khocircng cograven thời gian hay cơ hội lagravem

chuyện phuacutec đức nagraveo (Khi đatilde bị ở trong cảnh giới Địa ngục

hay Suacutec sinh thigrave coacute lagravem cocircng đức cũng chẳng coacute điều gigrave để

lagravem Vagrave tacircm thức của chuacuteng sinh đang bị ở trong cotildei địa

ngục vagrave suacutec sinh cũng khoacute magrave khởi sinh một triacute tuệ căn bản

nagraveo để magrave lagravem chuyện cocircng đức Thời gian bị ở trong

những cotildei đoacute thật lagrave dagravei khocircng thể nghĩ bagraven vigrave khoacute magrave tạo

ra được nghiệp tốt nagraveo để chuyển hoacutea taacutei sinh vagraveo những

cảnh giới tốt hơn)

-Trong khi đoacute những chuacuteng sinh ở những cotildei bồng lai

của Thiecircn thần vagrave Trời thigrave chỉ lo hưởng thụ sung sướng

khocircng cograven bị đau khổ cho necircn họ cũng chẳng rảnh rang để

suy tư hay nghĩ nhiều đến những việc cocircng đức Ở những

cotildei phuacutec lagravenh sung sướng đoacute những thiecircn thần cũng khocircng

nhigraven thấy được những lẽ vocirc-thường vagrave biến-đổi nhanh

choacuteng như ở trong cotildei Người

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 119

-Như vậy chỉ cograven cotildei Người lagrave coacute đủ hai bản chất Khổ vagrave

Sướng lagrave thiacutech hợp để học tập vagrave thực hagravenh giaacuteo phaacutep của

Đức Phật Hơn nữa chỉ coacute ở cotildei Người thigrave tất cả chuacuteng sinh

mới coacute cơ hội lagravem những hagravenh động cocircng-đức lagravem những

việc tốt lagravem người tốt vagrave nhờ đoacute tiacutech lũy Nghiệp tốt

Những Nghiệp tốt sẽ lagrave những hagravenh trang cho những chuyến

đi sau nagravey sau khi từ giatilde cotildei Người vagrave cũng nhờ vậy mới

mong coacute ngagravey giải thoaacutet hoagraven toagraven

Tuy nhiecircn Đức Phật coacute kể rằng coacute những chuacuteng sinh lagrave

thiecircn thần ở những cotildei Trời cũng cố gắng thực hagravenh giaacuteo

phaacutep của Đức Phật vagrave đatilde coacute thể chứng ngộ Niết-bagraven Vigrave

vậy Đức Phật đatilde cố gắng khuyecircn dạy mọi người hatildey nỗ lực

tu tập lagravem những điều tốt lagravenh để tiacutech lũy Nghiệp tốt Đoacute lagrave

cơ hội để được taacutei sinh về những cotildei lagravenh đaacuteng quyacute đoacute

Cho dugrave những cảnh giới (gồm 31 cotildei hiện hữu) coacute thực

sự tồn tại trong vũ trụ hay khocircng hoặc đoacute chỉ lagrave những

trạng thaacutei tacircm của từng chuacuteng sinh thigrave vấn đề đoacute cũng

khocircng quan trọng Điều quan trọng lagrave chuacuteng ta theo nguyecircn

lyacute khoa học của Phật giaacuteo đoacute lagrave sống tốt thigrave sẽ tạo Nghiệp

tốt vagrave nhờ đoacute bạn coacute quyền hy vọng sẽ được taacutei sinh về

những cotildei phuacutec lagravenh sau khi chết

Mục điacutech trước sau của caacutec Phật tử lagrave phải được về cotildei

lagravenh traacutenh được những cotildei thấp xấu đầy đau khổ vagrave đọa đagravey

kinh khủng như cảnh Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷhellip

Cograven đối với mục tiecircu tột-cugraveng lagrave giải thoaacutet khỏi vograveng taacutei

sinh luacircn hồi thigrave chỉ khi chuacuteng ta được ở trong những cotildei

lagravenh thigrave mới coacute thể tiếp tục lagravem việc tốt lagravenh vagrave thực hagravenh

Phật Phaacutep thigrave mới mong coacute ngagravey đạt đến Niết-bagraven sự giải

thoaacutet hoagraven toagraven khỏi luacircn hồi sinh tử

120 Con đường của chuacuteng ta

(18) Khi đạo Phật được truyền baacute sang những nước

phương Tacircy rất nhiều người phương Tacircy đatilde theo Đạo

Phật Điều đoacute coacute đuacuteng như vậy khocircng

Riecircng ở Mỹ con số người thực sự thực hagravenh theo Phật

giaacuteo vẫn cograven iacutet Giaacuteo sư Seymour Lachman đồng taacutec giả

của quyển saacutech nổi tiếng ldquoMột quốc Gia Becircn Dưới Chuacuteardquo

(One Nation Under God) ước lượng khoảng 800000 người

lagrave Phật tử ở Mỹ Tuy nhiecircn những nhagrave nghiecircn cứu Phật

giaacuteo thigrave cho rằng con số đoacute coacute thể lagrave nhiều hơn 4-5 lần nếu

tiacutenh cả con số những người theo đạo Phật nhập cư liecircn tục

từ những nước Đocircng Nam Aacute vagrave Đocircng Aacute

Số người theo đạo Phật ở chacircu Acircu khoảng 4 triệu người

chủ yếu ở caacutec nước Đức Phaacutep Anh Yacute

Số người theo đạo Phật ở chacircu Uacutec cũng khaacute nhiều vagrave

tăng nhanh Thống kecirc năm 2011 cho biết coacute khoảng

529000 người Uacutec theo đạo Phật trong tổng dacircn số khoảng

215 triệu người con số Phật tử tăng nhanh từ khoảng 21

dacircn số lecircn gần 25 dacircn số trong năm năm cuối

Coacute rất nhiều danh nhacircn rất nổi tiếng ở những nước Acircu

Mỹ đatilde theo đạo Phật hoặc đatilde chuyển từ đạo của họ qua đạo

Phật Trong số đoacute coacute nhiều người nổi tiếng nhất trong lĩnh

vực của migravenh trecircn thế giới magrave bạn coacute thể đatilde dễ dagraveng biết

đến từ lacircu Viacute dụ như

William Ford Jr Chủ hatildeng xe hơi Ford

Steve Jobs Chủ tịch hatildeng maacutey tiacutenh Apple Inc

Tiger Woods Nhagrave vocirc địch gocircn thế giới

Richard Gere Tagravei tử điện ảnh

Harrison Ford Tagravei tử điện ảnh

Orlando Bloom Tagravei tử điện ảnh

Keanu Reeves Tagravei tử điện ảnh

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 121

Uma Thurman Tagravei tử điện ảnh

Oliver Stone Đạo diễn điện ảnh

Tina Turner Ca sĩ nhạc Pop

Adam Yauch Ca sĩ nhạc Pop

Herbie Hancock Nhạc sĩ nhạc Jazz

Roberto Baggio Cầu thủ boacuteng đaacute Yacute

Phil Jackson Cầu thủ boacuteng rỗ NBA

Marshall Cty Marshall Goldsmith Partners

Goldsmith

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Bạn cũng coacute thể đọc thecircm một bagravei viết rất hay về bối

cảnh Phật giaacuteo ở Hollywood vagrave Hoa Kỳ trecircn trang www

unboundintrasuntcnjeduarchiveslifestyleoldbuddha với

tựa đề ldquoNhững Ngocirci Sao Lagrave Phật Tửrdquo

(19) Bạn vẫn cograven nhiều cacircu hỏi muốn được trả lời

Nếu bạn vẫn cograven nhiều thắc mắc về yacute nghĩa vagrave giaacuteo lyacute

Phật giaacuteo vagrave việc thực hagravenh đạo Phật xin bạn hatildey tigravem đọc

một quyển saacutech về vấn đaacutep theo từng đề mục rất hay coacute tecircn

lagrave ldquoNhững Hỏi Đaacutep Hayrdquo (Good Question Good Answer)

của ngagravei S Dhammika Quyển saacutech nagravey đatilde được dịch ra

nhiều ngocircn ngữ vagrave cũng coacute bản dịch ra tiếng Việt của cư sĩ

Phạm Kim Khaacutenh vagrave TS Bigravenh Anson mang tecircn ldquoPhật Phaacutep

Vấn Đaacuteprdquo

Bạn coacute thể tham khảo thecircm quyển ldquoVấn Đaacutep về Phật

giaacuteordquo được biecircn soạn bởi cugraveng người viết do cugraveng nhagrave xuất

bản ấn hagravenh 2012 cugraveng với quyển saacutech nagravey

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 95

đacircy vagravei chục năm chuacuteng ta coacute thể chuyển qua khocircng gian vocirc

tận nguyecircn vẹn chữ viết vagrave kyacute tecircn vagrave coacute thể gửi higravenh ảnh

của chuacuteng ta từ một caacutei maacutey faxcho đến hơn mười năm

nay vagrave chuacuteng ta đatilde coacute thể nhigraven thấy nhau khi noacutei chuyện

gửi tất cả higravenh ảnh của một buổi sinh nhật trong vograveng vagravei

chục giacircy qua khocircng gian để đến nửa vograveng traacutei đất becircn

kiahellipĐoacute lagrave những điều magrave thời xa xưa khocircng ai coacute thể

tưởng tượng ra nổi nhưng những điều Phật đatilde noacutei luacutec đoacute

người ta khocircng thể hiểu được nếu họ khocircng phải lagrave một bậc

thaacutenh nhacircn giaacutec ngộ

Cograven rất nhiều điều Đức Phật đatilde noacutei magrave cho đến hocircm nay

khoa học vẫn chưa khaacutem phaacute vagrave kiểm chứng hết Khocircng

biết chuacuteng ta coacute may mắn cograven sống đến khi nagraveo hoặc coacute

may mắn được taacutei sinh trở lại cotildei người đaacuteng nhớ nagravey để

chuacuteng ta coacute thể được tiếp tục chứng kiến những phaacutet minh

vagrave khaacutem phaacute mới magrave con người sẽ tigravem ra nữa Nhưng chắc

chắn những khaacutem phaacute đoacute khocircng coacute gigrave lagrave biacute ẩn khaacutec với

những quy luật vận hagravenh của tự nhiecircn magrave Đức Phật đatilde từng

thuyết giảng

Vậy thigrave tại sao ngagravey xưa cho đến tận bacircy giờ vẫn cograven rất

nhiều người khocircng tin những cacircu chuyện của Đức Phật về

thế giới vagrave vũ trụ về những cotildei taacutei-sinh hiện hữu khaacutec của

chuacuteng sinh magrave họ cứ matildei đi thecircu dệt những chuyện hoang

đường đầy magraveu sắc thần thoại vagrave phi khoa học về Đức Phật

William Shakespeare trong taacutec phẩm Hamlet

Nagravey Horatio cograven nhiều thứ trecircn cotildei trời vagrave traacutei đất

hơn những điều ocircng mơ thấy trong triết học của ocircng

96 Con đường của chuacuteng ta

(7) Vigrave sao Phật giaacuteo khocircng coacute niềm tin vagraveo Đấng Saacuteng

Tạo tối cao saacuteng tạo ra thế giới vũ trụ

Phật giaacuteo coacute xu hướng khaacute ldquothực tiễnrdquo trong những vấn

đề đoacute vagrave khocircng tin vagraveo những biacute ẩn saacuteng tạo vagrave cũng khocircng

chấp nhạn giả thuyết vũ trụ bắt nguồn từ ldquotrứng vũ trụrdquo hay

được tạo ra bởi một lsquovị thần coacute chogravem racircu dagravei trắngrsquo

Nếu bạn nghĩ rằng coacute một đấng saacuteng tạo tagravei tigravenh tạo ra cả

vũ trụ vagrave thế giới vậy ai tạo ra đấng saacuteng tạo tagravei tigravenh đoacute Vagrave

nếu đấng saacuteng tạo đoacute đatilde luocircn luocircn tồn tại vậy liệu vũ trụ

cũng đatilde luocircn luocircn tồn tại hay khocircng

Noacutei chung Phật giaacuteo khocircng tin vagraveo những đấng saacuteng tạo

toagraven năng như vậy Chẳng hạn như nếu một đấng saacuteng tạo

đatilde tạo ra vũ trụ đatilde tạo ra con người vậy tại sao khocircng tạo

ra những con người giống nhau cugraveng hạnh phuacutec như nhau

magrave lại tạo ra người aacutec người hiền người lagravem ra tội lỗi vagrave

phải bị higravenh phạt xuống địa ngục lsquovĩnh viễnrsquo trong cảnh đầu

rơi maacuteu chảy như vậy

Cứ cho nếu con người khocircng được đấng saacuteng tạo tạo ra

thigrave cũng chẳng lagrave gigrave cả Những đấng saacuteng tạo theo quan

điểm tocircn giaacuteo của nhiều tocircn giaacuteo thigrave lagrave đấng saacuteng tạo với

đầy lograveng baacutec aacutei thương yecircu muocircn loagravei Đấng saacuteng tạo đatilde

tạo ra vagrave biết trước coacute thiecircn đường hạnh phuacutec vagrave địa ngục

kinh khủng Vậy sao đấng saacuteng tạo lại tạo ra những con

người lagravem necircn tội lỗi để rồi bị đọa đagravey xuống địa ngục kinh

khủng đoacute - Để lagravem gigrave Tại sao đấng saacuteng tạo coacute luacutec lại đầy

lograveng baacutec aacutei thương yecircu muocircn loagravei coacute luacutec lại tạo ra địa

ngục rồi tạo ra con người gacircy necircn tội lỗi vagrave bị higravenh phạt

một caacutech bất cocircng khocircng thương xoacutet ở địa ngục đoacute

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 97

Đức Phật đatilde khuyecircn dạy khocircng necircn tin theo những điều

do giaacuteo điều do kinh kệ do truyền thống hay do những suy

đoaacuten tưởng tượng vigrave nếu tin như vậy sẽ chẳng mang lại lợi

iacutech gigrave

Đức Phật khuyecircn rằng đừng bao giờ cố gắng tigravem hiểu

những cacircu hỏi siecircu higravenh như vậy chẳng hạn như Ai tạo ra

thế giới nagravey Thế giới nagravey coacute tồn tại matildei matildei hay khocircng

Trong cacircu chuyện về một người bị diacutenh mũi tecircn độc khocircng

lo việc ruacutet mũi tecircn ra để cứu lấy mạng sống của migravenh magrave

cứ lo hỏi những cacircu hỏi vocirc iacutech như Ai đatilde bắn mũi tecircn đoacute

Tecircn họ hắn lagrave gigrave Hắn lagravem nghề gigrave Vigrave sao vagrave vigrave saohellipthigrave

người đoacute coacute thể chết trước khi nghe được cacircu trả lời Caacutech

tốt nhất lagrave hatildey để thầy thuốc ruacutet mũi tecircn ra vagrave băng boacute thuốc

thang vagrave cứu lấy mạng sống của migravenh Những cacircu hỏi đoacute

khocircng giuacutep iacutech gigrave cho việc cứu nguy mạng sống của migravenh

Yacute Đức Phật khuyecircn dạy rằng cuộc sống trecircn thế gian thật

lagrave vocirc thường vagrave ngắn ngủi necircn chuacuteng ta hatildey tập trung vagraveo

những vấn đề ldquothực tếrdquo lagrave lagravem sao để bớt Khổ để giải thoaacutet

được khỏi Khổhellip trước khi những vocirc thường đến vagraveo một

ngagravey khocircng hẹn trước trước khi chuacuteng ta coacute thể nghe được

những cacircu trả lời về những vấn đề siecircu phagravem siecircu nhiecircn đoacute

Chuacuteng ta hatildey necircn tu tập để mau đạt đến những triacute tuệ giải

thoaacutet Khi chuacuteng ta đạt được loại triacute tuệ giải thoaacutet đoacute chuacuteng

ta sẽ tự nhiecircn thấy biết tất cả những cacircu trả lời về những vấn

đề cao siecircu đoacute

(8) Vậy Phật giaacuteo coacute lsquothugrave gheacutetrsquo hay lsquođe dọarsquo những người

khocircng theo đạo Phật sẽ bị higravenh phạt hay bị đọa vagraveo địa

ngục hay khocircng

98 Con đường của chuacuteng ta

Chắc chắn lagrave khocircng phải rồi Đạo Phật khocircng chủ trương

theo kiểu cơ chế thưởng phạt vagrave địa ngục vĩnh viễn

Phật giaacuteo chủ trương rằng những quy luật về Nghiệp luật

nhacircn-quả đều aacutep dụng cho tất cả mọi người Khocircng phải lagrave

Phật tử thigrave được ưu aacutei cograven khocircng phải Phật tử thigrave bị xử

Khocircng phải vậy mọi người đều nhận latildenh những hậu quả

tốt xấu tugravey theo Nghiệp của migravenh

Phật giaacuteo khocircng phải giống những tocircn giaacuteo khaacutec lagrave sẽ

trừng phạt con người khi họ chọn theo tocircn giaacuteo khaacutec Thời

nay những higravenh phạt dagravenh cho những người gọi lagrave lsquongoại

đạorsquo hoặc cho những kẻ bỏ đạo đi theo tocircn giaacuteo khaacutec đatilde bị

nghiecircm cấm Tất cả mọi người trecircn traacutei đất đều được bảo vệ

được tocircn trọng để lựa chọn tiacuten ngưỡng cho migravenh Đoacute lagrave

nhacircn quyền như đatilde được ghi rotilde trong Hiến Chương của

Liecircn Hiệp Quốc (Điều 18) Việc trừng phạt mang tiacutenh tocircn

giaacuteo đatilde bị cấm ở hầu hết những nước văn minh trecircn thế giới

nagravey Những người soạn thảo vagrave quyết định Hiến Chương

tiến bộ nagravey cũng lagrave những người từ những tocircn giaacuteo ldquohữu

thầnrdquo khaacutec nhau Vậy khocircng lẽ coacute đấng saacuteng tạo nagraveo magrave lại

thiếu văn minh như vậy Cograven trừng phạt hay đagravey đọa tiacuten đồ

của migravenh chỉ vigrave họ từ bỏ tocircn giaacuteo hoặc vigrave họ chuyển qua tocircn

giaacuteo khaacutec

Phật giaacuteo thigrave chưa bao giờ liecircn quan đến yacute tưởng nagravey

Đạo Phật khocircng coacute chủ trương iacutech kỷ hay trừng phạt bất kỳ

ai vigrave bất kỳ lyacute do tocircn giaacuteo ngay cả việc khocircng tin vagraveo Đức

Phật

Nếu đấng saacuteng tạo lagrave một người tạo ra muocircn loagravei vagrave loagravei

người thigrave tại sao đấng saacuteng tạo coacute thể giaacuteng một người

xuống địa ngục để bị đọa đagravey nấu chảy matildei matildei ở đoacute Bạn

coacute bao giờ đốt một diecircm quẹt dưới lograveng bagraven tay vagrave chịu

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 99

được sự noacuteng chaacutey của ngọn lửa khocircng Vậy sao bạn coacute thể

đốt bagraven tay của người khaacutec matildei matildei để người ta kecircu rống

trong đau đớn như vậy

Vagrave giả sử bạn lagrave đấng saacuteng tạo coacute đầy đủ quyền năng để

dừng lại việc thiecircu đốt đoacute liệu bạn coacute necircn dừng lại khocircng

hay vẫn tiếp tục nhigraven người khaacutec đau đớn như vậy

Đức Phật chủ trương tự do tư tưởng Người đatilde chưa bao

giờ yecircu cầu bất cứ ai phải tin theo giaacuteo lyacute của Người Đức

Phật cograven cho rằng khocircng phải bất cứ ai cũng hiểu được giaacuteo

lyacute của Phật vigrave những căn cơ khaacutec nhau của mọi người cho

necircn mọi người đều coacute thể chọn con đường thiacutech hợp nhất

cho migravenh

Phật giaacuteo khocircng phải lagrave một tocircn giaacuteo của giaacuteo điều vagrave

thưởng phạt magrave Phật giaacuteo mong muốn đưa đến cho mọi

người sự hiểu biết vagrave ldquothấyrdquo rotilde những lẽ thật chacircn lyacute của

cuộc đời vagrave thế giới rồi tự mọi người chọn caacutech sống thiacutech

hợp cho migravenh để traacutenh bỏ những đau Khổ trong cuộc đời

Nhagrave baacutec học Albert Einstein

ldquoTocirci khocircng thể tưởng tượng một Thượng đế kẻ tưởng

thưởng vagrave trừng phạt những tạo vật của migravenhhellip

ldquoTocircn giaacuteo của tương lai sẽ lagrave tocircn giaacuteo về vũ trụ Noacute

phải vượt quaacute một đấng thượng đế caacute nhacircn vagrave traacutenh bỏ

giaacuteo điều cugraveng lyacute thuyết thần học Bao trugravem cả hai mặt

tự nhiecircn vagrave tacircm linh noacute phải được dựa trecircn cảm quan

tocircn giaacuteo coacute được từ kinh nghiệm về mọi sự vật tự nhiecircn

100 Con đường của chuacuteng ta

vagrave tacircm linh như lagrave caacutech kết hợp đuacuteng nghĩa nhất Phật

giaacuteo sẽ trả lời được yacute nghĩa nagravey

ldquoNếu coacute một tocircn giaacuteo nagraveo coacute thể đương đầu với những

nhu cầu khoa học hiện đại thigrave đoacute lagrave Phật giaacuteo Phật

giaacuteo khocircng cần xeacutet lại quan điểm của migravenh để cập nhật

với những khaacutem phaacute mới của khoa học Phật giaacuteo

khocircng cần phải từ bỏ quan điểm của migravenh để xu hướng

theo khoa học bởi vigrave Phật giaacuteo bao trugravem cả khoa học

cũng như vượt qua khoa họcrdquo

(9) Phương phaacutep ldquoThiềnrdquo coacute tạo những tacircm niệm xấu aacutec

hay khocircng theo như một số người vẫn bagraven taacuten magrave khocircng

giải thiacutech

Thiền đatilde được thực hagravenh vagrave phaacutet triển bằng nhiều higravenh

thức khaacutec nhau vagrave nhiều nền văn hoacutea khaacutec nhau trong suốt

mấy ngagraven năm qua Ngagravey nay thiền tập được thực hiện trecircn

khắp thế giới đặc biệt phaacutet triển mạnh ở những nước

phương Tacircy

Rất nhiều cocircng ty doanh nghiệp đatilde gửi nhacircn viecircn của

migravenh đến thiền tập ở những khoacutea thiền Họ nhận ra rằng

thiền mang lại rất nhiều lợi iacutech lagravem cho tacircm an định vagrave tacircm

trong sạch vagrave giuacutep cho việc kiểm soaacutet những aacutep lực cocircng

việc stress nỗi đau bức xuacutec vagrave những cơn giận

Những nhagrave thần kinh học thuộc Trường Y Khoa của đại

học University of Massachusetts bằng caacutech nghiecircn cứu

soacuteng natildeo của những người hagravenh thiền đatilde cho thấy kết luận

rằng natildeo của họ an bigravenh vagrave tĩnh lặng hơn natildeo của những

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 101

người khocircng hagravenh thiền (wwwpsychologytodaycom

articles200304the-benefits-meditation)

Những nhagrave nghiecircn cứu của Trung Tacircm Y Khoa San

Francisco thuộc đại học University of California cũng đatilde

kết luận rằng nhờ vagraveo thiền tập những người theo Phật giaacuteo

thực sự hạnh phuacutec vagrave bigravenh tĩnh hơn những người khaacutec

(wwwnewsbbccouk2hihealth3047291stm)

Một số người khocircng taacuten đồng việc hagravenh thiền vigrave những

nỗi sợ vocirc lyacute Điều đoacute lagrave hoagraven toagraven sai traacutei ngay cả đơn

thuần về mặt khoa học y học

(10) Phải chăng những cacircu chuyện về những điều thần

diệu về năng lực thần thocircng của Đức Phật lagrave coacute thật

Theo Phật giaacuteo mọi điều đều coacute thể xảy ra theo tiến

trigravenh khoa học vagrave nhacircn quả

Một số năng lực của Tacircm coacute thể tạo ra những kỳ cocircng

hay những điều thần diệu khoacute magrave giải thiacutech được bằng tri

kiến bigravenh thường của người phagravem tục cograven đầy vocirc minh vagrave ocirc

nhiễm như chuacuteng ta

Đuacuteng lagrave trong kinh điển coacute ghi lại một số điều thần diệu

vagrave năng lực thần thocircng magrave Đức Phật đatilde thể hiện trong một

vagravei lần để chinh phục đạo đức của những người ngoại đạo

quaacute khiacutech Tuy nhiecircn Đức Phật chưa bao giờ noacutei nhiều về

những năng lực nagravey hay chỉ dạy cho ai về thần thocircng như lagrave

một giaacuteo lyacute cần thiết

102 Con đường của chuacuteng ta

Cograven một số cacircu chuyện khaacutec về năng lực thần thocircng của

Đức Phật lịch sử coacute lẽ do một số tu sĩ cổ xưa đatilde phoacuteng đại

thecircu dệt thecircm iacutet nhiều vigrave sự sugraveng kiacutenh cao độ dagravenh cho Đức

Phật vagrave vigrave mục điacutech tạo ra những higravenh ảnh cao siecircu của Đức

Phật để saacutenh với những higravenh ảnh huyền thoại biacute ẩn của tocircn

giaacuteo hữu thần khaacutec vagraveo thời cổ xưa đoacute (như Hindu giaacuteo)

Phật giaacuteo khocircng khuyến khiacutech sự đề cao hay niềm tin mugrave

quaacuteng vagraveo những điều thần diệu những bugravea pheacutep hay về

một Đức Phật đầy huyền thuật vagrave thần thocircng biacute ẩn như vậy

Đức Phật khocircng chủ trương pheacutep thuật hay thần thocircng biến

hoacutea lagrave một trong những caacutech thức tu hagravenh nagraveo cả

Chiacutenh Đức Phật đatilde dạy rằng bất kỳ thần thocircng biến hoacutea

nagraveo cho dugrave coacute thật đi nữa thigrave cũng khocircng hề quan trọng

Điều quan trọng lagrave thực hagravenh con đường Đạo magrave Đức Phật

đatilde hướng dẫn bởi vigrave chỉ coacute con đường đoacute mới giải thoaacutet

con người khỏi mọi khổ đau vagrave phiền natildeo magrave thocirci

(11) Những người đồng tiacutenh luyến aacutei coacute thể lagrave Phật tử hay

khocircng

Xu hướng tigravenh dục của mọi người lagrave khocircng liecircn quan vagrave

khocircng phải lagrave yếu tố quan trọng gigrave trong Phật giaacuteo hết

Đồng tiacutenh luyến aacutei lagrave xu hướng tigravenh dục tự nhiecircn của một

người vagrave coacute lẽ đoacute khocircng phải lagrave một dạng phạm giới về đạo

đức như lagrave một hagravenh động tagrave dacircm (giới thứ tư trong ldquoNăm

Giớirdquo)

Nếu bạn thắc mắc những người theo đạo Phật coacute thể sẽ

hỏi lại như vầy ldquoAi tốt hơn ai một người đồng tiacutenh chiacutenh

trực hiền hogravea hay một người tigravenh dục khaacutec phaacutei magrave vocirc

lương tacircm gian traacuterdquo

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 103

Theo Đức Phật đạo đức vagrave phẩm hạnh của một người

khocircng phụ thuộc vagraveo tocircn giaacuteo của họ Dugrave những người coacute

đang theo đạo Phật hay khocircng thigrave họ vẫn lagrave người tốt khi họ

lagrave người tốt Vagrave tất cả mọi người đều coacute thể tham gia vagraveo

Phật giaacuteo nếu họ tigravem hiểu vagrave thấy đạo Phật lagrave coacute lyacute vagrave thiacutech

hợp cho việc tu tập để đem lại sự bigravenh an vagrave giải thoaacutet cho

họ Dugrave cho họ khocircng theo đạo Phật một caacutech chiacutenh thức

nhưng nếu họ sống một đời với đạo đức tốt đẹp thigrave họ cũng

đatilde lagrave những Phật tử rồi theo yacute nghĩa của Phật giaacuteo

(12) Huacutet thuốc laacute lagrave ngược với đạo Phật

Noacutei một caacutech chiacutenh thức thigrave Phật giaacuteo khocircng xem việc

huacutet thuốc laacute lagrave sai traacutei về mặt đạo đức

Tuy nhiecircn rất nhiều những Phật tử vagrave tu sĩ Phật giaacuteo

nghiecircm tuacutec vagrave gương mẫu đều khocircng huacutet thuốc laacute vagrave họ

thường khuyến khiacutech việc từ bỏ thuốc laacute

Bởi vigrave huacutet thuốc laacute coacute rất nhiều điều nguy hại cho bản

thacircn Những người ldquotu thiềnrdquo khocircng necircn huacutet thuốc laacute vigrave huacutet

thuốc laacute lagrave lagravem cho thần kinh vagrave tacircm triacute luocircn luocircn bị hồi

hộp kiacutech thiacutech trong khi việc thiền định lagrave việc lagravem cho

tacircm tĩnh lặng vagrave tập trung Hơn nữa huacutet thuốc laacute lagrave lagravem cho

hệ hocirc hấp hoạt động khocircng tốt hơi-thở sẽ khoacute khăn ngắn

dagravei ngộp thở vigrave thuốc laacute lagravem hại phổi vagrave hệ tim mạch lagravem

sức khỏe khocircng tốt tất cả đều cản trở cho việc hagravenh thiền

Cho dugrave những tăng sĩ khocircng tu theo phương phaacutep thiền thigrave

họ cũng khocircng necircn huacutet thuốc laacute vigrave điều đoacute cũng tạo ra

những higravenh ảnh khocircng đẹp ở những nơi chugravea chiền vagrave trước

mắt những Phật tử Nhưng sự thật thigrave thời nay coacute rất nhiều

thầy tu theo phaacutep mocircn Tịnh Độ ở Việt nam lagrave những người

huacutet thuốc laacute thường xuyecircn

104 Con đường của chuacuteng ta

Một vấn đề nữa của huacutet thuốc laacute cũng giống như việc

uống rượu vagrave dugraveng chất độc hại do lagrave gacircy ghiền Huacutet thuốc

coacute thể biến thagravenh một dạng thegravem muốn liecircn tục hagraveng ngagravey

vigrave tiacutenh chất gacircy ghiền vagrave lagravem cho người huacutet thuốc luocircn luocircn

phụ thuộc vagraveo noacute

Một vấn đề quan trọng nữa lagrave việc huacutet thuốc laacute vừa gacircy

hại cho bản thacircn migravenh vừa ảnh hưởng vagrave gacircy hại đến những

người hiacutet thở xung quanh họ trở thagravenh những người huacutet

thuốc laacute ldquobị độngrdquo trở thagravenh những nạn nhacircn của người huacutet

thuốc Magrave như Đức Phật đatilde noacutei những việc gigrave migravenh lagravem magrave

gacircy hại cho bản thacircn migravenh vagrave những người khaacutec thigrave đoacute

khocircng phải lagrave một hagravenh động tốt thiện Vagrave vigrave vậy chuacuteng ta

cần necircn traacutenh bỏ

Cũng chiacutenh vigrave lyacute do gacircy nguy hại cho migravenh vagrave mọi

người nhiều nước văn minh trecircn thế giới đatilde hạn chế việc

huacutet thuốc vagrave việc huacutet thuốc cũng bị nghiecircm cấm ở những

nơi cocircng cộng

Từ những điều nagravey chuacuteng ta coacute thể hiểu rằng Phật giaacuteo

coacute lẽ khocircng taacuten đồng với việc huacutet thuốc laacute vagrave coacute lẽ khocircng

xem việc huacutet thuốc lagrave thaacutei độ hay hagravenh động tiacutech cực vagrave tốt

lagravenh trong cuộc sống

(13) Phật giaacuteo dạy chuacuteng ta necircn luocircn luocircn hagravei lograveng với

mọi thứ migravenh coacute Tuy nhiecircn đa số mọi người đều coacute tham

vọng lagravem việc nhiều hơn để coacute thu nhập nhiều hơn vagrave

cũng coacute tham vọng tạo cuộc sống sung tuacutec hơn cho gia

đigravenh Vậy lagravem sao hogravea giải vấn đề nagravey

Đacircy lagrave một cacircu hỏi hay Đuacuteng lagrave Đạo Phật khuyecircn dạy

mọi người hatildey biết hagravei lograveng biết hạnh phuacutec với những gigrave

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 105

migravenh coacute được đừng quaacute tham lam đừng quaacute tham muốn magrave

dẫn đến thất vọng bất hạnh vagrave khổ sở

Tuy nhiecircn Đạo Phật vẫn mở ra cho mọi người sự tự do

chọn lựa phương caacutech vagrave con đường nagraveo đem lại nhiều an

lagravenh vagrave hạnh phuacutec nhất cho migravenh miễn sao bạn đừng quaacute đi

về cực đoan Vigrave vậy đạo Phật đatilde chủ trương vagrave khuyến

khiacutech ldquoCon Đường Trung Đạordquo Trung đạo nghĩa lagrave sao

Nghĩa lagrave (a) bạn đừng quaacute tham vọng đến nỗi coacute khả

năng gacircy phương hại đến quyền lợi của người khaacutec trong

khi migravenh nỗ lực để đạt được mục điacutech đoacute của migravenh Vagrave bạn

(b) cũng khocircng necircn quaacute hagravei lograveng với hoagraven cảnh của migravenh

nếu cograven phấn đấu được để cải thiện đời sống tinh thần vagrave

vật chất cho chiacutenh migravenh vagrave gia đigravenh thigrave hatildey cố gắng nỗ lực

trong phạm vi khả năng của migravenh đừng quaacute rụt regrave một caacutech

tiecircu cực nhưng cũng đừng quaacute tham vọng một caacutech quaacute

đaacuteng Tức lagrave traacutenh hai cực đoan Đoacute lagrave yacute nghĩa của con

đường trung đạo

Viacute dụ vigrave tham muốn được thăng cấp hay được tăng

lương magrave migravenh phải dugraveng nhiều caacutech hay thủ đoạn khocircng

tốt để đạt được mục điacutech lagravem phương hại đến đồng nghiệp

vagrave người khaacutec thigrave điều đoacute lagrave khocircng đuacuteng với đạo Phật

(Những thực tại ldquokhocircng đẹprdquo trong viacute dụ nagravey lagrave rất phổ

biến trong nhiều nơi cocircng sở hiện nay Một số đồng nghiệp

vagrave đối taacutec của tocirci trước đacircy từ Trung Quốc Nam Triều Tiecircn

vagrave nhiều nước Acircu Mỹ cũng tacircm sự rằng việc nagravey lagrave khaacute phổ

biến ở đất nước họ Tuy nhiecircn cũng theo yacute họ tigravenh trạng

nagravey ở những nước Acircu Mỹ coacute vẻ iacutet hơn sơ với ở những nước

Đocircng Aacute)

Hay vigrave muốn coacute thật nhiều tiền necircn bạn dagravenh hết thời

gian lagravem thecircm ngoagravei giờ coi nhẹ những thời gian hay

106 Con đường của chuacuteng ta

những việc dagravenh cho gia đigravenh vợ chồng con caacutei cha mẹ

anh chị emhellipĐiều đoacute về lacircu về dagravei sẽ lagravem tổn hại tigravenh cảm

của gia đigravenh đối với migravenh điều đoacute lagrave khocircng coacute lợi cho migravenh

vagrave gia đigravenh

Noacutei cho cugraveng những tham vọng vagrave sự bằng lograveng phải

necircn được cacircn bằng theo đuacuteng hoagraven cảnh năng lực vagrave những

nhu cầu được ưu tiecircn theo thứ tự của migravenh Viacute dụ thời gian

đi chăm soacutec cha mẹ ở bệnh viện sau giờ lagravem việc necircn được

ưu tiecircn hơn lagrave thời gian dagravenh cho việc lagravem thecircm ngoagravei giờ

để tăng thecircm mức độ thu nhập Cha mẹ cagraveng ngagravey cagraveng gần

đất xa trời chứ họ khocircng chờ cho bạn coacute đủ thu nhập để đến

chăm soacutec họ Nguyecircn tắc vẫn vậy Dugrave bạn coacute tham vọng

tiacutech cực đến đacircu thigrave luocircn luocircn suy nghĩ chiacutenh chắn rằng

ldquoNhững gigrave lagravem magrave khocircng coacute lợi cho migravenh hay người khaacutec

hay cả hai thigrave migravenh necircn traacutenh Những gigrave (tham vọng) nagraveo

nếu migravenh lagravem thigrave mang lại lợi iacutech cho migravenh vagrave cũng khocircng

lagravem tổn hại cho người khaacutec thigrave migravenh coacute thể lagravemrdquo

Sự chấp nhận bằng lograveng với mọi điều mọi hoagraven cảnh

cũng necircn dựa vagraveo nguyecircn tắc trung đạo nagravey

(14)Việc ăn chay lagrave bắt buộc đối với những Phật tử

Theo Đạo Phật đặc biệt lagrave Phật giaacuteo Nguyecircn thủy thigrave

việc ăn chay hay khocircng lagrave hoagraven toagraven phụ thuộc vagraveo caacute nhacircn

của mỗi người Phật giaacuteo khocircng nhấn mạnh vagraveo sự thanh

tịnh vagrave thanh khiết của thức ăn magrave nhấn mạnh vagraveo sự

thanh tịnh vagrave trong sạch của Tacircm

Đacircy lagrave một trong những vấn đề thường được bagraven catildei bạn

cần tigravem hiểu kỹ tại sao Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy thigrave noacutei như

vậy trong khi phần lớn những người theo Phật giaacuteo Đại

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 107

Thừa thigrave chủ trương việc ăn chay lagrave bắt buộc đối với mọi

Phật tử xuất gia vagrave khuyến khiacutech mọi Phật tử tại gia cũng

necircn ăn chay

Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy hay Nam Tocircng đến ngagravey nay vẫn

chủ trương việc ldquokhất thựcrdquo thức ăn theo đuacuteng như caacutech

thực hagravenh từ thời Đức Phật cograven tại thế Magrave đatilde đi khất thực

thức ăn thigrave người đi khất thực (xin đồ ăn) khocircng necircn yecircu

cầu người cho (thiacute chủ Phật tử cuacuteng dường thức ăn) phải

lagravem đồ ăn đuacuteng theo yecircu cầu của migravenh Vigrave vậy từ thời Đức

Phật cho đến nay trường phaacutei bảo thủ nagravey vẫn giữ nguyecircn

truyền thống khất thực vagrave người ta cho gigrave ăn nấy

Điều thứ hai Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy chủ trương ăn chay

theo giới ldquoTam Tịnh Nhụcrdquo coacute nghĩa lagrave những loại thịt nagraveo

khocircng diacutenh vagraveo ba điều sau thigrave Phật tử coacute thể dugraveng Ba điều

đoacute lagrave (a) khocircng thấy người ta giết (b) khocircng nghe tiếng kecircu

la của loagravei thuacute bị giết vagrave (c) khocircng coacute sự nghi ngờ về người

khaacutec giết thịt lagrave để cho migravenh ăn tức lagrave vigrave migravenh magrave giết thịt

Nếu thức ăn (thịt caacute) nagraveo đaacutep ứng đủ ba điều kiện nagravey thigrave

caacutec Tỳ kheo được ăn lagrave khocircng phạm giới theo sự cho pheacutep

trong Giới Luật magrave Đức Phật đưa ra (Phụ Lục 17)

Trong khi đoacute Phật giaacuteo Đại Thừa đặc biệt ở Trung Quốc

sau nagravey thigrave khocircng chấp nhận caacutech ăn chay nagravey họ quan

niệm rằng ăn chay lagrave khocircng được ăn thịt động vật magrave chỉ ăn

caacutec loại rau đậu traacutei cacircyhellip

Bất luận quan điểm của Phật giaacuteo Nguyecircn Thuỷ hay Đại

Thừa mục điacutech của sự ăn chay lagrave lagravem tăng trưởng lograveng từ

bi lagravem giảm bớt lograveng sacircn hận cũng giống như caacutech tu tập

ldquokhocircng saacutet sinhrdquo để biết thương yecircu người đồng loại vagrave

những loagravei sinh vật khaacutec Khi một người đatilde coacute lograveng từ bi vagrave

khocircng nỡ giết hại caacutec loại loagravei vật thigrave người ấy cũng khoacute coacute

108 Con đường của chuacuteng ta

thể giết người Đoacute lagrave lyacute do tại sao Đức Phật đưa ra giới cấm

ldquoKhocircng được saacutet sinhrdquo Chiacutenh Giới Hạnh thứ nhất nagravey lagrave

nhacircn tố để higravenh thagravenh quan điểm ăn chay trong đạo Phật

(Phụ Lục 18)

Nhiều người đatilde suy nghiệm về sự tagraven bạo khi giết hại suacutec

vật necircn họ đatilde từ bỏ sự thegravem muốn ăn thịt caacute vagrave trở thagravenh

những người ăn chay chứ khocircng riecircng những người theo

đạo Phật mới ăn chay Rất nhiều người phương Tacircy bacircy giờ

ăn chay vigrave quan điểm từ-bi nagravey

Ở đacircy rất mong bạn đọc necircn đọc thecircm những giảng luận

với nhiều goacutec nhigraven về đề tagravei ldquonhạy cảm vagrave quan trọngrdquo nagravey

trong bagravei Phụ Lục ở cuối saacutech

Do vấn đề nagravey lagrave quan trọng vagrave bạn lagrave người Phật tử

tại gia cần phải tự migravenh suy nghĩ vagrave tự quyết định cho migravenh

như thế nagraveo lagrave đuacuteng sai như thế nagraveo lagrave hợp đạo lyacute vagrave hợp

với lời Phật dạy bởi vigrave vấn đề nagravey được hiểu vagrave thực hagravenh

khaacutec nhau bởi nhiều trường phaacutei Phật giaacuteo khaacutec nhau Bạn

cần necircn đọc vagrave tham khảo thecircm nhiều nguồn kinh saacutech vagrave

luận giảng khaacutec nhau

Tuy nhiecircn trong hạn hẹp của quyển saacutech nhỏ beacute nagravey chỉ

mong muốn noacutei nocircm na lại như sau

(1) Theo quan điểm của Phật giaacuteo Nguyecircn thủy thigrave bạn

coacute thể ăn chay Hoặc nếu việc ăn chay lagrave khoacute khăn bất tiện

(vigrave phải đi khất thực hoặc vigrave phải nhờ vagraveo nguồn thức ăn

của người khaacutec để nuocirci thacircn hoặc mocirci trường sống ở nơi đoacute

khocircng thể coacute nhiều thức ăn thực vật) thigrave bạn coacute thể tiếp tục

ăn mặn trong khi vẫn lagrave một Phật tử đạo hạnh

(2) Theo quan điểm của Phật giaacuteo Đại Thừa người xuất

gia thigrave bắt buộc phải ăn chay (rau cải thực vậthellip) Cograven Phật

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 109

tử tại gia nếu ăn chay được hợp với sức khỏe vagrave tiện lợi của

migravenh thigrave necircn ăn chay lagrave sự thực hagravenh rất đaacuteng khen ngợi

Cograven nếu khocircng Phật tử tại gia được khuyến khiacutech ăn chay

vagraveo caacutec ngagravey lễ lagravenh như ngagravey Rằm Mồng Một hay những

ngagravey giữ Taacutem giớihellipđể tăng trưởng lograveng Từ Bi đối với con

người vagrave vạn vật

bull Tại đacircy coacute hai vấn đề chuacuteng ta cần necircn suy nghĩ theo

thiển yacute của tocirci

Một ăn chay chắc chắn lagrave caacutech tốt đẹp đối với một Phật

Tử vagrave ăn chay lagrave chắc chắn nuocirci dưỡng lograveng từ bi lagrave traacutenh

saacutet sanh vagrave traacutenh gacircy tổn hại cho bất cứ người nagraveo vagrave chuacuteng

sinh nagraveo

Hai tuy nhiecircn đừng necircn cho rằng chỉ việc ăn chay lagrave

hoagraven toagraven trở thagravenh một Phật tử tốt theo đạo Phật Việc ăn

chay khocircng phải lagrave thay thế được cho những việc thực hagravenh

tu tập vagrave giữ giới hạnh đạo đức khaacutec Như đatilde noacutei trecircn Phật

giaacuteo nhấn mạnh vagraveo sự tu tập sự sống giữ giới hạnh vagrave tu

dưỡng Tacircm để coacute Tacircm trong sạch lagravenh mạnh vagrave chiacutenh

điều nagravey mới tạo ra Nghiệp tốt lagravenh tạo ra cuộc sống tốt

lagravenh

(15) Tại sao coacute những tu sĩ vẫn ăn thịt trong khi rau cải

thigrave rất dễ dagraveng coacute được ở khắp nơi

Khi coacute người trong Tăng Đoagraven đoacute lagrave ngagravei Devadatta

(Đề-bagrave-đạt-đa) đatilde đề xuất với Phật về việc ăn chay vagrave cấm

caacutec tu sĩ ăn thịt caacute Đức Phật đatilde từ chối đề xuất nagravey Coacute lẽ

Đức Phật đatilde coacute nhiều lyacute do thiết thực vagraveo hoagraven cảnh xatilde hội

thời đoacute bởi vigrave rau cải khocircng được gieo trồng một caacutech trugrave

phuacute ở những vugraveng miền bắc Ấn Độ vagraveo thời xưa đoacute đặc

110 Con đường của chuacuteng ta

biệt rau cải vagrave ngũ cốc lagrave rất khan hiếm vagraveo những mugravea khocirc

hạn ở xung quanh lưu vực socircng Hằng

Viacute dụ sau nagravey nếu chỉ ăn chay bằng rau cải thigrave sẽ rất khoacute

khăn cho những vugraveng Phật giaacuteo như Tacircy Tạng vigrave ở đoacute gia

suacutec thigrave rất nhiều magrave những rau cải traacutei cacircy thigrave cực kỳ khan

hiếm khoacute trồng được ở vugraveng đất khắc nghiệt đoacute

Vagraveo thời Đức Phật cho đến tận ngagravey nay những tu sĩ

(theo Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy) vẫn sống nhờ vagraveo thức ăn

khất thực Vagrave thức ăn khất thực lagrave tugravey theo lograveng bố thiacute của

thiacute chủ vagrave Phật tử cuacuteng dường Nếu những tu sĩ yecircu cầu chỉ

giới hạn cuacuteng dường bằng thức ăn toagraven-chay toagraven rau cải

ngũ cốc thigrave điều đoacute coacute thể tạo gaacutenh nặng cho những thiacute chủ

cuacuteng dường thức ăn hagraveng ngagravey cho caacutec Tăng Ni Thực tế lagrave

đa số mọi người trong cuộc sống ở những xứ sở nagravey đều

tranh thủ ldquomột lầnrdquo thời gian trong ngagravey để nấu thức ăn

trước lagrave cuacuteng dường caacutec sư thầy sau lagrave phần cograven lại để gia

đigravenh ăn Magrave đa số những gia đigravenh Phật tử nagravey cũng ăn mặn

như truyền thống từ thời Đức Phật Vigrave vậy những thầy tu

của Nam Tocircng nhận vagrave ăn bất cứ thứ gigrave được cho ngay cả

lagrave thịt miễn sao những loại thịt đoacute nằm trong giới hạnh của

ldquoTam Tịnh Nhụcrdquo như đatilde noacutei trecircn lagrave được

Xin noacutei thecircm một chuacutet về Giới Luật của Tăng Đoagraven

Vigrave Phật giaacuteo Nguyecircn thủy cấm khocircng cho caacutec tu sĩ nhận sự

cuacuteng dường bố thiacute bằng tiền bạc Cho necircn họ khocircng coacute cơ

hội đi mua thức ăn bằng tiền bạc để magrave chọn thức ăn theo yacute

muốn của migravenh (giả sử như họ coacute muốn ăn chay) Họ hoagraven

toagraven phụ thuộc vagraveo thức ăn khất thực của dacircn lagraveng của thiacute

chủ bố thiacute cho họ hagraveng ngagravey Ngay cả khi họ nấu ăn trong tu

viện tịnh xaacute thigrave những nguyecircn liệu thực phẩm cũng lagrave do

những Phật tử mang tới cuacuteng dường (Hy vọng quyacute vị hiểu

ra được chỗ nagravey)

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 111

Ngagravey nay thực tế rất nhiều tu sĩ vagrave chugravea chiền theo Phacirc

giaacuteo Nguyecircn Thủy cũng ưu tiecircn việc ăn chay như ở Thaacutei

Lan ở Miến Điệnhellipkhi những điều kiện hậu cần cho pheacutep

Tuy nhiecircn những thầy tu ldquonghiecircm tuacutecrdquo theo truyền thống

Đại Thừa chắc chắn lagrave ăn chay tuyệt đối

(16) Việc ăn những đồ chay giả mặn coacute lagrave ngụy biện vagrave

đạo đức giả hay khocircng Tại sao lại lagravem thức ăn chay giả

mặn ở caacutec nước Đocircng Aacute như Việt Nam Trung Quốc Đagravei

Loan Triều Tiecircn

Đồ ăn chay giả mặn lagrave những thức ăn ldquochayrdquo lagravem từ bột

đậu nagravenh nấm vagrave thực vật nhưng được lagravem vagrave trigravenh bagravey

giống như những moacuten ăn mặn Nhiều nơi những người Phật

tử nấu vagrave ăn những đồ ăn kiểu nagravey bị cho lagrave đạo đức giả

Caacutei lyacute lagrave Đatilde ăn chay để quecircn đi thịt caacute quecircn đi việc saacutet sinh

động vật vậy magrave khi nấu chay lại chế biến ldquorau cảirdquo giống

hệt như mugravei vị higravenh dạng của thịt caacute để lsquogợi nhớrsquo đến những

thức ăn từ thịt caacute (vagrave coacute thể để ăn cho được ngon miệng

hơn)

Một số người thigrave giải thiacutech rằng việc lagravem thức ăn chay

giả mặn lagrave caacutech lagravem cho những người chưa ăn chay bước

qua ăn chay được dễ dagraveng hơn khocircng bị bỡ ngỡ khocircng bị

khoacute ăn khi chuyển từ ăn mặn qua ăn chay() Điều nagravey dugrave coacute

đuacuteng đối với một số người nhưng coacute lẽ chỉ lagrave tự nguỵ biện

Rotilde ragraveng lagrave trong tất cả những quaacuten ăn chay vagrave trong những

dịp lễ lagravenh caacutec Phật tử tề tựu về caacutec chugravea chiền ở Việt Nam

vagrave những nước Đocircng Aacute khaacutec thigrave hầu hết thức ăn chay đều

được chế biến vagrave trigravenh bagravey với higravenh dạng higravenh thức vagrave

hương vị y hệt thức ăn mặn vagrave được dugraveng bởi tất cả mọi

người vagrave cả Tăng Ni

112 Con đường của chuacuteng ta

Coacute hai vấn đề hay ldquohai lyacute lẽrdquo cần suy nghiệm vagrave bạn cần

chọn cho migravenh quan điểm nagraveo bạn thấy đuacuteng đắn lagrave phugrave

hợp với giaacuteo lyacute của Phật vagrave phugrave hợp với lograveng từ-bi của

chiacutenh migravenh

Một (1) khi đồ chay giả mặn được chế biến vagrave trigravenh bagravey

cho số đocircng Phật tử lagrave những người bigravenh thường đang ăn

mặn thigrave họ noacutei lagrave chế biến như vậy để những người đang ăn

thịt caacute chuyển qua ăn chay được dễ dagraveng hơn vigrave higravenh thức

vagrave mugravei vị cũng gần giống moacuten mặn Cho necircn tất cả quaacuten

cơm chay nhagrave hagraveng chay vagrave những nơi cuacuteng dường Trai

Tăng cũng đều lagravem như vậy Đoacute caacutech khuyến khiacutech mọi

người ăn chay

Hai(2) khi lagravem đồ chay giả mặn vagrave cuacuteng dường cho Tăng

Ni thigrave họ lại noacutei Tăng Ni thọ dụng thức ăn chay giả mặn

nhưng Tacircm khocircng hề khởi sinh điều gigrave về đồ ăn mặn như

thịt caacute Điều nagravey rất khoacute noacutei Đức Phật đatilde noacutei khi coacute đối

tượng tiếp xuacutec như mugravei vị higravenh sắchellipthigrave cảm-thọ vagrave ldquotacircm-

khởirdquo sẽ khởi sinh

Cho dugrave theo Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy thigrave việc ăn mặn lagrave

khocircng bị cấm nhưng nếu đatilde traacutenh ăn đồ mặn thật sự vigrave lyacute

do khocircng muốn higravenh thugrave mugravei vị của thịt caacute lagravem động lograveng

từ bi lagravem suy nghĩ về việc saacutet sinh giết hại thigrave việc lagravem đồ

ăn chay giả mặn với higravenh thugrave mugravei vị như của thịt caacute thật

(thịt gigrave caacute gigrave thigrave coacute những higravenh thugrave vagrave mugravei vị đuacuteng như vậy)

chắc sẽ lagravem khởi sinh trong tacircm những nhận-thức [tưởng]

về loại thịt hay caacute đoacute Vagrave như vậy lại đi ngược lại yacute nghĩa

của việc ăn chay Như vậy caacutei ldquoyacute nghĩardquo của việc ăn chay

lagrave vigrave lograveng từ-bi lagrave để quecircn đi higravenh ảnh mugravei vị của thịt caacute

thật cũng khocircng cograven ở đacircy

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 113

Bạn coacute thể tự hỏi rằng nếu ăn chay vigrave lograveng từ-bi vagrave sự

thanh-tịnh của thacircn vagrave tacircm thigrave rau cải nấm rơm đậu

nagravenhhellip được cắt thagravenh từng miếng nhỏ vuocircng vức ăn khocircng

thấy ngon miệng một caacutech tự nhiecircn hay sao magrave cần phải

cocircng phu cắt tỉa gaacuten gheacutep tạo higravenh vagrave cho vagraveo những gia

vị mugravei vị để thức ăn phải giống như chả lụa caacute kho heo

xagraveo thịt nướnghellip thigrave mới ăn thấy ngon miệng được

Tuy nhiecircn dugrave tốt hay xấu thigrave việc ăn chay hay ăn đồ

chay giả mặn vẫn tốt hơn nhiều so với việc ldquocố yacuterdquo ăn thịt ăn

caacute với caacutei tacircm ldquoyacute thứcrdquo rotilde việc giết thịt saacutet sanh chắc chắn

đatilde xảy ra đacircu đoacute (ở những lograve giết mổ ở chợ vagrave ở trong nhagrave

bếp của những người nấu)

Đức Phật

Tất cả mọi chuacuteng sinh

Đều mưu cầu được sống

Đều mưu cầu hạnh phuacutec

helliphelliphelliphellip

Migravenh run sợ đao kiếm

Migravenh cũng sợ chết choacutec

Vậy lấy người lagrave migravenh

Thigrave khocircng necircn giết hại

Khocircng gacircy ra giết hại

(Kinh Phaacutep Cuacute ndash Kệ 129)

114 Con đường của chuacuteng ta

(17) Những cảnh giới1 hiện hữu (cotildei sống) khaacutec nhau lagrave

gigrave Chuacuteng lagrave những nơi thực hay ảo

Theo truyền thống Phật giaacuteo coacute năm (5) cảnh giới hiện

hữu magrave tất cả caacutec loagravei chuacuteng sinh coacute mặt ở đoacute Năm cảnh

giới đoacute lagrave

Địa Ngục

Suacutec Sinh

Ngạ Quỷ

Người

Thiecircn Thần vagrave Trời

Những cảnh giới thấp xấu đầy đau khổ lagrave Địa ngục Suacutec

sinh Ngạ quỷ

bull Địa ngục theo kinh điển bao gồm 08 đại địa ngục vagrave

160 tiểu địa ngục bao bọc xung quanh những đại địa ngục

đoacute

bull Suacutec sinh lagrave cảnh giới của tất cả loagravei động vật từ nhỏ beacute

cho đến to lớn

bull Ngạ quỷ (peta) coacute nghĩa lagrave ldquoquỷ đoacuteirdquo hoặc hay được

gọi lagrave những lsquohồn marsquo hay ldquonhững người khuất mặtrdquo xung

quanh ta Ngạ quỷ sống trong cotildei vocirc cugraveng đagravey đọa vagrave đau

khổ luocircn luocircn thiếu thốn luocircn luocircn đoacutei khaacutet magrave khocircng

được ăn uống Vagrave coacute những loagravei ngạ quỷ luocircn luocircn ở gần

những người thacircn quyến cograven sống của migravenh vagrave coacute thể thấy

được tất cả những gigrave họ hagraveng thacircn quyến của migravenh đang

lagravem vagrave luocircn luocircn khao khaacutet những người thacircn lagravem những

1ldquoCảnh giớirdquo lagrave hoagraven cảnh lagrave phacircn giới cao thấp viacute dụ cảnh giới suacutec sinh cảnh giới

địa ngục cảnh giới trecircn trời Trong mỗi loại cảnh giới cao thấp đoacute coacute thể coacute nhiều

ldquocotildei sốngrdquo khaacutec nhau viacute dụ địa ngục coacute 168 tầng hay ldquocotildeirdquo khaacutec nhau cảnh giới

trecircn trời thigrave coacute đến 28 ldquocotildeirdquo sống khaacutec nhau

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 115

việc cocircng-đức vagrave hồi-hướng cocircng đức đoacute cho họ để họ

hưởng được cocircng-đức đoacute Đoacute lagrave caacutech duy nhất giuacutep họ giảm

bớt nghiệp xấu vagrave hy vọng được taacutei sinh về một cotildei lagravenh

khaacutec

bull Cotildei Suacutec sinh vagrave Ngạ quỷ lagrave ở cugraveng nơi với cotildei Người

cugraveng ở trecircn bề mặt traacutei đất

bull [Xin để yacute thecircm loagravei Quỷ thần A-tu-la (asuras) lagrave loagravei

quỷ thần dị dạng to lớn ở cotildei trời của Nam Thiecircn Vương

(thuộc Tứ Đại Thiecircn Vương) nhưng do nghiệp xấu luocircn

sống với tacircm sacircn hận hung hatilden vagrave đau khổ cho necircn họ cũng

thuộc về cảnh giới thấp xấu đau khổ mặc dugrave cotildei sống của họ

lagrave thuộc về trecircn cảnh giới trời thần Cho necircn nhiều truyền

thống Phật giaacuteo khaacutec đatilde tiacutenh riecircng cotildei quỷ thần A-tu-la một

cảnh-giới đau khổ riecircng vagrave do caacutech tiacutenh như vậy necircn tổng

cộng coacute 06 cảnh giới magrave chuacuteng sinh đang hiện hữu

Bạn coacute biết khocircng coacute rất nhiều coacute lograveng tốt vagrave chiacutenh trực

họ lagrave những người tốt bụng cocircng bằng vagrave coacute lograveng bi mẫn

nhưng họ coacute tacircm hay dễ bị noacuteng giận Họ coacute thể noacuteng giận

vigrave nhiều lyacute do xảy ra hagraveng ngagravey họ noacuteng giận vigrave bất đồng

vigrave tự aacutei vigrave caacutei ta bị xuacutec phạm hoặc vigrave sự bất cocircng vigrave quaacute

noacuteng ruột lo lắng cho người thacircn vagrave người khaacutec vigrave hoagraven

cảnh trớ trecircu vigrave gặp phải người xấu vigrave buồn bực nhacircn tigravenh

thế thaacuteiNếu họ khocircng tu tập tacircm để giảm trừ tacircm sacircn-giận

đoacute thigrave sau khi chết họ rất dễ bị taacutei sinh thagravenh những quỷ

thần A-tu-la đau khổ như vậy]

bull Những cảnh giới cao đẹp lagrave cotildei Người vagrave những cotildei Trời

của caacutec thiecircn thần vagrave caacutec vị trời Phạm Thiecircn (Brahmas)

bull Kinh điển cũng ghi rằng coacute nhiều ldquotầngrdquo tức nhiều

ldquocotildeirdquo cao thấp khaacutec nhau trong cảnh giới Địa Ngục vagrave trong

cảnh giới Thiecircn Thần vagrave Trời

116 Con đường của chuacuteng ta

bull Nếu loagravei quỷ thần A-tu-la (asuras) được taacutech riecircng ra

thagravenh một (đơn vị) cotildei hiện hữu riecircng biệt vagrave caacutec tầng địa

ngục được gom chung thagravenh một cotildei thigrave tổng cộng coacute 04

cotildei thuộc cảnh giới xấu [Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷ vagrave A-

tu-la] 07 cotildei Dục giới phuacutec lagravenh [gồm 1 cotildei dục giới lagrave cotildei

Người vagrave 06 cotildei dục giới của Thiecircn thần) 16 cotildei Trời Sắc

Giới vagrave 04 cotildei Trời Vocirc Sắc Giới

Tổng cộng Coacute 31 Cotildei hiện hữu magrave con người (vagrave chuacuteng

sinh) coacute thể bị hay được taacutei sinh về đoacute ngay sau khi từ giatilde

kiếp sống hiện tại

Chẳng hạn ở cảnh giới địa ngục coacute đến 168 ldquotầngrdquo đại địa

ngục vagrave tiểu địa ngục khaacutec nhau tugravey theo mức độ Nghiệp aacutec

nặng nề magrave chuacuteng sinh bị rơi rớt vagrave đagravey đọa vagraveo đoacute

Cograven trecircn cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời coacute rất nhiều cotildei

Trời khaacutec nhau tugravey theo mức độ do Nghiệp thiện lagravenh magrave

chuacuteng sinh được taacutei sinh về đoacute gồm coacute 06 Cotildei Trời Dục

Giới 16 Cotildei Trời Sắc Giới vagrave 04 Cotildei Trời Vocirc Sắc Giới

Để dễ higravenh dung bạn coacute thể liecircn-tưởng đến một cotildei lagrave

ldquocotildei Ngườirdquo trecircn traacutei đất magrave chuacuteng ta đang sống gồm 193

nước trải dagravei trecircn 07 đại lục địa Nếu chuacuteng ta may mắn

được sống trong những đất nước văn minh thanh bigravenh vagrave

khiacute hậu ocircn hogravea thigrave đoacute lagrave một điều phuacutec lagravenh so với việc phải

sống trong những đất nước lạc hậu đầy chiến tranh vagrave khiacute

hậu khắc nghiệt đoacutei nghegraveo vagrave bệnh tật Những đất nước trecircn

traacutei đất vagrave mức độ dễ sống vagrave khoacute sống khaacutec nhau thậm chiacute

quaacute checircnh lệch nhau thigrave cũng giống như những ldquocotildeirdquo khaacutec

nhau trecircn cảnh giới trecircn Trời hay những ldquocotildeirdquo khaacutec nhau

trong cảnh giới dưới địa ngục vậy

Vigrave vậy coacute thể noacutei rằng bất kỳ một cotildei Trời nagraveo đoacute (trong

26 cotildei thuộc cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời) lagrave chắc chắn sẽ

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 117

tốt đẹp hơn vagrave phuacutec lagravenh hơn bất cứ quốc gia nagraveo trecircn traacutei

đất cotildei người

Vagrave ngược lại coacute thể hiểu bất kỳ một ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo

nagraveo đoacute (trong 168 ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo) của cảnh giới địa ngục

cũng chắc chắn lagrave kinh khủng hơn đagravey đọa hơn vagrave toagraven lagrave

đau khổ hơn bất kỳ xứ sở nagraveo trecircn traacutei đất

Vigrave vậy ở nơi đacircu đời sống hay mocirci trường sống coacute sự tagraven

bạo độc tagravei aacutep bức vagrave đagravey đọa quaacute khốc liệt với con người

thigrave người ta hay gọi lagrave ldquođịa ngục trần gianrdquo

Khi noacutei về đời sống Thacircn-Tacircm của con người Đức Phật

thường noacutei một caacutech ẩn dụ về những ldquocảnh giớirdquo coacute nghĩa

lagrave những tigravenh trạng hạnh phuacutec hay đau khổ khaacutec nhau của

con người tugravey theo hoagraven cảnh của mỗi người

-Viacute dụ một người đang phải chịu tật nguyền đau đớn

hoặc tinh thần khủng hoảng thigrave người đoacute đatilde giống như đang

chịu cảnh địa ngục

-Những người khocircng cograven lẽ sống gigrave chỉ biết nằm chờ đến

bữa ăn vagrave sống để ăn thigrave chẳng khaacutec nagraveo sống như cảnh suacutec

sinh

-Những người quaacute tham lam luocircn luocircn tham muốn thegravem

khaacutet magrave chẳng bao giờ được thỏa matilden dugrave đatilde coacute đầy đủ thigrave

được cho lagrave giống như loagravei ngạ quỷ luocircn luocircn cảm thấy đoacutei

thiếu vagrave đau khổ vigrave thegravem khaacutet

-Người luocircn luocircn coacute maacuteu sacircn giận ganh tị chiến tranh

tranh dagravenh quyền lực vagrave của cải thigrave tacircm cũng chẳng khaacutec

nagraveo loagravei quỷ thần dị dạng A-tu-la luocircn luocircn sống với tacircm

sacircn hận thugrave hằn vagrave hiếu chiến

118 Con đường của chuacuteng ta

-Vagrave những ai được sinh ra đẹp đẽ vagrave giagraveu sang coacute thể

được gọi lagrave đang sống sung sướng như ở cotildei thiecircn thần hay

thiecircn đagraveng Cotildei thiecircn thần dường như lagrave mơ ước của Viacute dụ

những ngocirci sao thể thầu hết mọi người bởi vậy khi những

tagravei tử điện ảnh nổi tiếng sống trong nhagrave cao cửa đẹp vagrave luocircn

coacute hagraveng triệu người hacircm mộ hay lsquotocircn thờrsquo thigrave những người

hacircm mộ đoacute gọi họ lagrave những lsquothiecircn thầnrsquo

Rotilde ragraveng lagrave những cotildei thấp xấu như Địa Ngục Ngạ Quỷ

Suacutec Sinh Quỷ Thần dị dạng lagrave đầy đau khổ vagrave hagravenh hạ Vagrave

những cotildei Thiecircn thần vagrave Trời trecircn tiecircn cảnh lagrave đầy phuacutec

lagravenh vagrave sung sướng

-Tuy nhiecircn Đức Phật noacutei rằng ở những cotildei thấp xấu đoacute

chuacuteng sinh khoacute magrave lagravem được một việc cocircng đức nagraveo để tiacutech

lũy Nghiệp tốt được Những chuacuteng sinh ở trong những cotildei

thấp xấu bị đọa đagravey như vậy thigrave chỉ lo chịu đựng mọi đau

khổ hagravenh hạ chứ khocircng cograven thời gian hay cơ hội lagravem

chuyện phuacutec đức nagraveo (Khi đatilde bị ở trong cảnh giới Địa ngục

hay Suacutec sinh thigrave coacute lagravem cocircng đức cũng chẳng coacute điều gigrave để

lagravem Vagrave tacircm thức của chuacuteng sinh đang bị ở trong cotildei địa

ngục vagrave suacutec sinh cũng khoacute magrave khởi sinh một triacute tuệ căn bản

nagraveo để magrave lagravem chuyện cocircng đức Thời gian bị ở trong

những cotildei đoacute thật lagrave dagravei khocircng thể nghĩ bagraven vigrave khoacute magrave tạo

ra được nghiệp tốt nagraveo để chuyển hoacutea taacutei sinh vagraveo những

cảnh giới tốt hơn)

-Trong khi đoacute những chuacuteng sinh ở những cotildei bồng lai

của Thiecircn thần vagrave Trời thigrave chỉ lo hưởng thụ sung sướng

khocircng cograven bị đau khổ cho necircn họ cũng chẳng rảnh rang để

suy tư hay nghĩ nhiều đến những việc cocircng đức Ở những

cotildei phuacutec lagravenh sung sướng đoacute những thiecircn thần cũng khocircng

nhigraven thấy được những lẽ vocirc-thường vagrave biến-đổi nhanh

choacuteng như ở trong cotildei Người

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 119

-Như vậy chỉ cograven cotildei Người lagrave coacute đủ hai bản chất Khổ vagrave

Sướng lagrave thiacutech hợp để học tập vagrave thực hagravenh giaacuteo phaacutep của

Đức Phật Hơn nữa chỉ coacute ở cotildei Người thigrave tất cả chuacuteng sinh

mới coacute cơ hội lagravem những hagravenh động cocircng-đức lagravem những

việc tốt lagravem người tốt vagrave nhờ đoacute tiacutech lũy Nghiệp tốt

Những Nghiệp tốt sẽ lagrave những hagravenh trang cho những chuyến

đi sau nagravey sau khi từ giatilde cotildei Người vagrave cũng nhờ vậy mới

mong coacute ngagravey giải thoaacutet hoagraven toagraven

Tuy nhiecircn Đức Phật coacute kể rằng coacute những chuacuteng sinh lagrave

thiecircn thần ở những cotildei Trời cũng cố gắng thực hagravenh giaacuteo

phaacutep của Đức Phật vagrave đatilde coacute thể chứng ngộ Niết-bagraven Vigrave

vậy Đức Phật đatilde cố gắng khuyecircn dạy mọi người hatildey nỗ lực

tu tập lagravem những điều tốt lagravenh để tiacutech lũy Nghiệp tốt Đoacute lagrave

cơ hội để được taacutei sinh về những cotildei lagravenh đaacuteng quyacute đoacute

Cho dugrave những cảnh giới (gồm 31 cotildei hiện hữu) coacute thực

sự tồn tại trong vũ trụ hay khocircng hoặc đoacute chỉ lagrave những

trạng thaacutei tacircm của từng chuacuteng sinh thigrave vấn đề đoacute cũng

khocircng quan trọng Điều quan trọng lagrave chuacuteng ta theo nguyecircn

lyacute khoa học của Phật giaacuteo đoacute lagrave sống tốt thigrave sẽ tạo Nghiệp

tốt vagrave nhờ đoacute bạn coacute quyền hy vọng sẽ được taacutei sinh về

những cotildei phuacutec lagravenh sau khi chết

Mục điacutech trước sau của caacutec Phật tử lagrave phải được về cotildei

lagravenh traacutenh được những cotildei thấp xấu đầy đau khổ vagrave đọa đagravey

kinh khủng như cảnh Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷhellip

Cograven đối với mục tiecircu tột-cugraveng lagrave giải thoaacutet khỏi vograveng taacutei

sinh luacircn hồi thigrave chỉ khi chuacuteng ta được ở trong những cotildei

lagravenh thigrave mới coacute thể tiếp tục lagravem việc tốt lagravenh vagrave thực hagravenh

Phật Phaacutep thigrave mới mong coacute ngagravey đạt đến Niết-bagraven sự giải

thoaacutet hoagraven toagraven khỏi luacircn hồi sinh tử

120 Con đường của chuacuteng ta

(18) Khi đạo Phật được truyền baacute sang những nước

phương Tacircy rất nhiều người phương Tacircy đatilde theo Đạo

Phật Điều đoacute coacute đuacuteng như vậy khocircng

Riecircng ở Mỹ con số người thực sự thực hagravenh theo Phật

giaacuteo vẫn cograven iacutet Giaacuteo sư Seymour Lachman đồng taacutec giả

của quyển saacutech nổi tiếng ldquoMột quốc Gia Becircn Dưới Chuacuteardquo

(One Nation Under God) ước lượng khoảng 800000 người

lagrave Phật tử ở Mỹ Tuy nhiecircn những nhagrave nghiecircn cứu Phật

giaacuteo thigrave cho rằng con số đoacute coacute thể lagrave nhiều hơn 4-5 lần nếu

tiacutenh cả con số những người theo đạo Phật nhập cư liecircn tục

từ những nước Đocircng Nam Aacute vagrave Đocircng Aacute

Số người theo đạo Phật ở chacircu Acircu khoảng 4 triệu người

chủ yếu ở caacutec nước Đức Phaacutep Anh Yacute

Số người theo đạo Phật ở chacircu Uacutec cũng khaacute nhiều vagrave

tăng nhanh Thống kecirc năm 2011 cho biết coacute khoảng

529000 người Uacutec theo đạo Phật trong tổng dacircn số khoảng

215 triệu người con số Phật tử tăng nhanh từ khoảng 21

dacircn số lecircn gần 25 dacircn số trong năm năm cuối

Coacute rất nhiều danh nhacircn rất nổi tiếng ở những nước Acircu

Mỹ đatilde theo đạo Phật hoặc đatilde chuyển từ đạo của họ qua đạo

Phật Trong số đoacute coacute nhiều người nổi tiếng nhất trong lĩnh

vực của migravenh trecircn thế giới magrave bạn coacute thể đatilde dễ dagraveng biết

đến từ lacircu Viacute dụ như

William Ford Jr Chủ hatildeng xe hơi Ford

Steve Jobs Chủ tịch hatildeng maacutey tiacutenh Apple Inc

Tiger Woods Nhagrave vocirc địch gocircn thế giới

Richard Gere Tagravei tử điện ảnh

Harrison Ford Tagravei tử điện ảnh

Orlando Bloom Tagravei tử điện ảnh

Keanu Reeves Tagravei tử điện ảnh

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 121

Uma Thurman Tagravei tử điện ảnh

Oliver Stone Đạo diễn điện ảnh

Tina Turner Ca sĩ nhạc Pop

Adam Yauch Ca sĩ nhạc Pop

Herbie Hancock Nhạc sĩ nhạc Jazz

Roberto Baggio Cầu thủ boacuteng đaacute Yacute

Phil Jackson Cầu thủ boacuteng rỗ NBA

Marshall Cty Marshall Goldsmith Partners

Goldsmith

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Bạn cũng coacute thể đọc thecircm một bagravei viết rất hay về bối

cảnh Phật giaacuteo ở Hollywood vagrave Hoa Kỳ trecircn trang www

unboundintrasuntcnjeduarchiveslifestyleoldbuddha với

tựa đề ldquoNhững Ngocirci Sao Lagrave Phật Tửrdquo

(19) Bạn vẫn cograven nhiều cacircu hỏi muốn được trả lời

Nếu bạn vẫn cograven nhiều thắc mắc về yacute nghĩa vagrave giaacuteo lyacute

Phật giaacuteo vagrave việc thực hagravenh đạo Phật xin bạn hatildey tigravem đọc

một quyển saacutech về vấn đaacutep theo từng đề mục rất hay coacute tecircn

lagrave ldquoNhững Hỏi Đaacutep Hayrdquo (Good Question Good Answer)

của ngagravei S Dhammika Quyển saacutech nagravey đatilde được dịch ra

nhiều ngocircn ngữ vagrave cũng coacute bản dịch ra tiếng Việt của cư sĩ

Phạm Kim Khaacutenh vagrave TS Bigravenh Anson mang tecircn ldquoPhật Phaacutep

Vấn Đaacuteprdquo

Bạn coacute thể tham khảo thecircm quyển ldquoVấn Đaacutep về Phật

giaacuteordquo được biecircn soạn bởi cugraveng người viết do cugraveng nhagrave xuất

bản ấn hagravenh 2012 cugraveng với quyển saacutech nagravey

96 Con đường của chuacuteng ta

(7) Vigrave sao Phật giaacuteo khocircng coacute niềm tin vagraveo Đấng Saacuteng

Tạo tối cao saacuteng tạo ra thế giới vũ trụ

Phật giaacuteo coacute xu hướng khaacute ldquothực tiễnrdquo trong những vấn

đề đoacute vagrave khocircng tin vagraveo những biacute ẩn saacuteng tạo vagrave cũng khocircng

chấp nhạn giả thuyết vũ trụ bắt nguồn từ ldquotrứng vũ trụrdquo hay

được tạo ra bởi một lsquovị thần coacute chogravem racircu dagravei trắngrsquo

Nếu bạn nghĩ rằng coacute một đấng saacuteng tạo tagravei tigravenh tạo ra cả

vũ trụ vagrave thế giới vậy ai tạo ra đấng saacuteng tạo tagravei tigravenh đoacute Vagrave

nếu đấng saacuteng tạo đoacute đatilde luocircn luocircn tồn tại vậy liệu vũ trụ

cũng đatilde luocircn luocircn tồn tại hay khocircng

Noacutei chung Phật giaacuteo khocircng tin vagraveo những đấng saacuteng tạo

toagraven năng như vậy Chẳng hạn như nếu một đấng saacuteng tạo

đatilde tạo ra vũ trụ đatilde tạo ra con người vậy tại sao khocircng tạo

ra những con người giống nhau cugraveng hạnh phuacutec như nhau

magrave lại tạo ra người aacutec người hiền người lagravem ra tội lỗi vagrave

phải bị higravenh phạt xuống địa ngục lsquovĩnh viễnrsquo trong cảnh đầu

rơi maacuteu chảy như vậy

Cứ cho nếu con người khocircng được đấng saacuteng tạo tạo ra

thigrave cũng chẳng lagrave gigrave cả Những đấng saacuteng tạo theo quan

điểm tocircn giaacuteo của nhiều tocircn giaacuteo thigrave lagrave đấng saacuteng tạo với

đầy lograveng baacutec aacutei thương yecircu muocircn loagravei Đấng saacuteng tạo đatilde

tạo ra vagrave biết trước coacute thiecircn đường hạnh phuacutec vagrave địa ngục

kinh khủng Vậy sao đấng saacuteng tạo lại tạo ra những con

người lagravem necircn tội lỗi để rồi bị đọa đagravey xuống địa ngục kinh

khủng đoacute - Để lagravem gigrave Tại sao đấng saacuteng tạo coacute luacutec lại đầy

lograveng baacutec aacutei thương yecircu muocircn loagravei coacute luacutec lại tạo ra địa

ngục rồi tạo ra con người gacircy necircn tội lỗi vagrave bị higravenh phạt

một caacutech bất cocircng khocircng thương xoacutet ở địa ngục đoacute

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 97

Đức Phật đatilde khuyecircn dạy khocircng necircn tin theo những điều

do giaacuteo điều do kinh kệ do truyền thống hay do những suy

đoaacuten tưởng tượng vigrave nếu tin như vậy sẽ chẳng mang lại lợi

iacutech gigrave

Đức Phật khuyecircn rằng đừng bao giờ cố gắng tigravem hiểu

những cacircu hỏi siecircu higravenh như vậy chẳng hạn như Ai tạo ra

thế giới nagravey Thế giới nagravey coacute tồn tại matildei matildei hay khocircng

Trong cacircu chuyện về một người bị diacutenh mũi tecircn độc khocircng

lo việc ruacutet mũi tecircn ra để cứu lấy mạng sống của migravenh magrave

cứ lo hỏi những cacircu hỏi vocirc iacutech như Ai đatilde bắn mũi tecircn đoacute

Tecircn họ hắn lagrave gigrave Hắn lagravem nghề gigrave Vigrave sao vagrave vigrave saohellipthigrave

người đoacute coacute thể chết trước khi nghe được cacircu trả lời Caacutech

tốt nhất lagrave hatildey để thầy thuốc ruacutet mũi tecircn ra vagrave băng boacute thuốc

thang vagrave cứu lấy mạng sống của migravenh Những cacircu hỏi đoacute

khocircng giuacutep iacutech gigrave cho việc cứu nguy mạng sống của migravenh

Yacute Đức Phật khuyecircn dạy rằng cuộc sống trecircn thế gian thật

lagrave vocirc thường vagrave ngắn ngủi necircn chuacuteng ta hatildey tập trung vagraveo

những vấn đề ldquothực tếrdquo lagrave lagravem sao để bớt Khổ để giải thoaacutet

được khỏi Khổhellip trước khi những vocirc thường đến vagraveo một

ngagravey khocircng hẹn trước trước khi chuacuteng ta coacute thể nghe được

những cacircu trả lời về những vấn đề siecircu phagravem siecircu nhiecircn đoacute

Chuacuteng ta hatildey necircn tu tập để mau đạt đến những triacute tuệ giải

thoaacutet Khi chuacuteng ta đạt được loại triacute tuệ giải thoaacutet đoacute chuacuteng

ta sẽ tự nhiecircn thấy biết tất cả những cacircu trả lời về những vấn

đề cao siecircu đoacute

(8) Vậy Phật giaacuteo coacute lsquothugrave gheacutetrsquo hay lsquođe dọarsquo những người

khocircng theo đạo Phật sẽ bị higravenh phạt hay bị đọa vagraveo địa

ngục hay khocircng

98 Con đường của chuacuteng ta

Chắc chắn lagrave khocircng phải rồi Đạo Phật khocircng chủ trương

theo kiểu cơ chế thưởng phạt vagrave địa ngục vĩnh viễn

Phật giaacuteo chủ trương rằng những quy luật về Nghiệp luật

nhacircn-quả đều aacutep dụng cho tất cả mọi người Khocircng phải lagrave

Phật tử thigrave được ưu aacutei cograven khocircng phải Phật tử thigrave bị xử

Khocircng phải vậy mọi người đều nhận latildenh những hậu quả

tốt xấu tugravey theo Nghiệp của migravenh

Phật giaacuteo khocircng phải giống những tocircn giaacuteo khaacutec lagrave sẽ

trừng phạt con người khi họ chọn theo tocircn giaacuteo khaacutec Thời

nay những higravenh phạt dagravenh cho những người gọi lagrave lsquongoại

đạorsquo hoặc cho những kẻ bỏ đạo đi theo tocircn giaacuteo khaacutec đatilde bị

nghiecircm cấm Tất cả mọi người trecircn traacutei đất đều được bảo vệ

được tocircn trọng để lựa chọn tiacuten ngưỡng cho migravenh Đoacute lagrave

nhacircn quyền như đatilde được ghi rotilde trong Hiến Chương của

Liecircn Hiệp Quốc (Điều 18) Việc trừng phạt mang tiacutenh tocircn

giaacuteo đatilde bị cấm ở hầu hết những nước văn minh trecircn thế giới

nagravey Những người soạn thảo vagrave quyết định Hiến Chương

tiến bộ nagravey cũng lagrave những người từ những tocircn giaacuteo ldquohữu

thầnrdquo khaacutec nhau Vậy khocircng lẽ coacute đấng saacuteng tạo nagraveo magrave lại

thiếu văn minh như vậy Cograven trừng phạt hay đagravey đọa tiacuten đồ

của migravenh chỉ vigrave họ từ bỏ tocircn giaacuteo hoặc vigrave họ chuyển qua tocircn

giaacuteo khaacutec

Phật giaacuteo thigrave chưa bao giờ liecircn quan đến yacute tưởng nagravey

Đạo Phật khocircng coacute chủ trương iacutech kỷ hay trừng phạt bất kỳ

ai vigrave bất kỳ lyacute do tocircn giaacuteo ngay cả việc khocircng tin vagraveo Đức

Phật

Nếu đấng saacuteng tạo lagrave một người tạo ra muocircn loagravei vagrave loagravei

người thigrave tại sao đấng saacuteng tạo coacute thể giaacuteng một người

xuống địa ngục để bị đọa đagravey nấu chảy matildei matildei ở đoacute Bạn

coacute bao giờ đốt một diecircm quẹt dưới lograveng bagraven tay vagrave chịu

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 99

được sự noacuteng chaacutey của ngọn lửa khocircng Vậy sao bạn coacute thể

đốt bagraven tay của người khaacutec matildei matildei để người ta kecircu rống

trong đau đớn như vậy

Vagrave giả sử bạn lagrave đấng saacuteng tạo coacute đầy đủ quyền năng để

dừng lại việc thiecircu đốt đoacute liệu bạn coacute necircn dừng lại khocircng

hay vẫn tiếp tục nhigraven người khaacutec đau đớn như vậy

Đức Phật chủ trương tự do tư tưởng Người đatilde chưa bao

giờ yecircu cầu bất cứ ai phải tin theo giaacuteo lyacute của Người Đức

Phật cograven cho rằng khocircng phải bất cứ ai cũng hiểu được giaacuteo

lyacute của Phật vigrave những căn cơ khaacutec nhau của mọi người cho

necircn mọi người đều coacute thể chọn con đường thiacutech hợp nhất

cho migravenh

Phật giaacuteo khocircng phải lagrave một tocircn giaacuteo của giaacuteo điều vagrave

thưởng phạt magrave Phật giaacuteo mong muốn đưa đến cho mọi

người sự hiểu biết vagrave ldquothấyrdquo rotilde những lẽ thật chacircn lyacute của

cuộc đời vagrave thế giới rồi tự mọi người chọn caacutech sống thiacutech

hợp cho migravenh để traacutenh bỏ những đau Khổ trong cuộc đời

Nhagrave baacutec học Albert Einstein

ldquoTocirci khocircng thể tưởng tượng một Thượng đế kẻ tưởng

thưởng vagrave trừng phạt những tạo vật của migravenhhellip

ldquoTocircn giaacuteo của tương lai sẽ lagrave tocircn giaacuteo về vũ trụ Noacute

phải vượt quaacute một đấng thượng đế caacute nhacircn vagrave traacutenh bỏ

giaacuteo điều cugraveng lyacute thuyết thần học Bao trugravem cả hai mặt

tự nhiecircn vagrave tacircm linh noacute phải được dựa trecircn cảm quan

tocircn giaacuteo coacute được từ kinh nghiệm về mọi sự vật tự nhiecircn

100 Con đường của chuacuteng ta

vagrave tacircm linh như lagrave caacutech kết hợp đuacuteng nghĩa nhất Phật

giaacuteo sẽ trả lời được yacute nghĩa nagravey

ldquoNếu coacute một tocircn giaacuteo nagraveo coacute thể đương đầu với những

nhu cầu khoa học hiện đại thigrave đoacute lagrave Phật giaacuteo Phật

giaacuteo khocircng cần xeacutet lại quan điểm của migravenh để cập nhật

với những khaacutem phaacute mới của khoa học Phật giaacuteo

khocircng cần phải từ bỏ quan điểm của migravenh để xu hướng

theo khoa học bởi vigrave Phật giaacuteo bao trugravem cả khoa học

cũng như vượt qua khoa họcrdquo

(9) Phương phaacutep ldquoThiềnrdquo coacute tạo những tacircm niệm xấu aacutec

hay khocircng theo như một số người vẫn bagraven taacuten magrave khocircng

giải thiacutech

Thiền đatilde được thực hagravenh vagrave phaacutet triển bằng nhiều higravenh

thức khaacutec nhau vagrave nhiều nền văn hoacutea khaacutec nhau trong suốt

mấy ngagraven năm qua Ngagravey nay thiền tập được thực hiện trecircn

khắp thế giới đặc biệt phaacutet triển mạnh ở những nước

phương Tacircy

Rất nhiều cocircng ty doanh nghiệp đatilde gửi nhacircn viecircn của

migravenh đến thiền tập ở những khoacutea thiền Họ nhận ra rằng

thiền mang lại rất nhiều lợi iacutech lagravem cho tacircm an định vagrave tacircm

trong sạch vagrave giuacutep cho việc kiểm soaacutet những aacutep lực cocircng

việc stress nỗi đau bức xuacutec vagrave những cơn giận

Những nhagrave thần kinh học thuộc Trường Y Khoa của đại

học University of Massachusetts bằng caacutech nghiecircn cứu

soacuteng natildeo của những người hagravenh thiền đatilde cho thấy kết luận

rằng natildeo của họ an bigravenh vagrave tĩnh lặng hơn natildeo của những

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 101

người khocircng hagravenh thiền (wwwpsychologytodaycom

articles200304the-benefits-meditation)

Những nhagrave nghiecircn cứu của Trung Tacircm Y Khoa San

Francisco thuộc đại học University of California cũng đatilde

kết luận rằng nhờ vagraveo thiền tập những người theo Phật giaacuteo

thực sự hạnh phuacutec vagrave bigravenh tĩnh hơn những người khaacutec

(wwwnewsbbccouk2hihealth3047291stm)

Một số người khocircng taacuten đồng việc hagravenh thiền vigrave những

nỗi sợ vocirc lyacute Điều đoacute lagrave hoagraven toagraven sai traacutei ngay cả đơn

thuần về mặt khoa học y học

(10) Phải chăng những cacircu chuyện về những điều thần

diệu về năng lực thần thocircng của Đức Phật lagrave coacute thật

Theo Phật giaacuteo mọi điều đều coacute thể xảy ra theo tiến

trigravenh khoa học vagrave nhacircn quả

Một số năng lực của Tacircm coacute thể tạo ra những kỳ cocircng

hay những điều thần diệu khoacute magrave giải thiacutech được bằng tri

kiến bigravenh thường của người phagravem tục cograven đầy vocirc minh vagrave ocirc

nhiễm như chuacuteng ta

Đuacuteng lagrave trong kinh điển coacute ghi lại một số điều thần diệu

vagrave năng lực thần thocircng magrave Đức Phật đatilde thể hiện trong một

vagravei lần để chinh phục đạo đức của những người ngoại đạo

quaacute khiacutech Tuy nhiecircn Đức Phật chưa bao giờ noacutei nhiều về

những năng lực nagravey hay chỉ dạy cho ai về thần thocircng như lagrave

một giaacuteo lyacute cần thiết

102 Con đường của chuacuteng ta

Cograven một số cacircu chuyện khaacutec về năng lực thần thocircng của

Đức Phật lịch sử coacute lẽ do một số tu sĩ cổ xưa đatilde phoacuteng đại

thecircu dệt thecircm iacutet nhiều vigrave sự sugraveng kiacutenh cao độ dagravenh cho Đức

Phật vagrave vigrave mục điacutech tạo ra những higravenh ảnh cao siecircu của Đức

Phật để saacutenh với những higravenh ảnh huyền thoại biacute ẩn của tocircn

giaacuteo hữu thần khaacutec vagraveo thời cổ xưa đoacute (như Hindu giaacuteo)

Phật giaacuteo khocircng khuyến khiacutech sự đề cao hay niềm tin mugrave

quaacuteng vagraveo những điều thần diệu những bugravea pheacutep hay về

một Đức Phật đầy huyền thuật vagrave thần thocircng biacute ẩn như vậy

Đức Phật khocircng chủ trương pheacutep thuật hay thần thocircng biến

hoacutea lagrave một trong những caacutech thức tu hagravenh nagraveo cả

Chiacutenh Đức Phật đatilde dạy rằng bất kỳ thần thocircng biến hoacutea

nagraveo cho dugrave coacute thật đi nữa thigrave cũng khocircng hề quan trọng

Điều quan trọng lagrave thực hagravenh con đường Đạo magrave Đức Phật

đatilde hướng dẫn bởi vigrave chỉ coacute con đường đoacute mới giải thoaacutet

con người khỏi mọi khổ đau vagrave phiền natildeo magrave thocirci

(11) Những người đồng tiacutenh luyến aacutei coacute thể lagrave Phật tử hay

khocircng

Xu hướng tigravenh dục của mọi người lagrave khocircng liecircn quan vagrave

khocircng phải lagrave yếu tố quan trọng gigrave trong Phật giaacuteo hết

Đồng tiacutenh luyến aacutei lagrave xu hướng tigravenh dục tự nhiecircn của một

người vagrave coacute lẽ đoacute khocircng phải lagrave một dạng phạm giới về đạo

đức như lagrave một hagravenh động tagrave dacircm (giới thứ tư trong ldquoNăm

Giớirdquo)

Nếu bạn thắc mắc những người theo đạo Phật coacute thể sẽ

hỏi lại như vầy ldquoAi tốt hơn ai một người đồng tiacutenh chiacutenh

trực hiền hogravea hay một người tigravenh dục khaacutec phaacutei magrave vocirc

lương tacircm gian traacuterdquo

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 103

Theo Đức Phật đạo đức vagrave phẩm hạnh của một người

khocircng phụ thuộc vagraveo tocircn giaacuteo của họ Dugrave những người coacute

đang theo đạo Phật hay khocircng thigrave họ vẫn lagrave người tốt khi họ

lagrave người tốt Vagrave tất cả mọi người đều coacute thể tham gia vagraveo

Phật giaacuteo nếu họ tigravem hiểu vagrave thấy đạo Phật lagrave coacute lyacute vagrave thiacutech

hợp cho việc tu tập để đem lại sự bigravenh an vagrave giải thoaacutet cho

họ Dugrave cho họ khocircng theo đạo Phật một caacutech chiacutenh thức

nhưng nếu họ sống một đời với đạo đức tốt đẹp thigrave họ cũng

đatilde lagrave những Phật tử rồi theo yacute nghĩa của Phật giaacuteo

(12) Huacutet thuốc laacute lagrave ngược với đạo Phật

Noacutei một caacutech chiacutenh thức thigrave Phật giaacuteo khocircng xem việc

huacutet thuốc laacute lagrave sai traacutei về mặt đạo đức

Tuy nhiecircn rất nhiều những Phật tử vagrave tu sĩ Phật giaacuteo

nghiecircm tuacutec vagrave gương mẫu đều khocircng huacutet thuốc laacute vagrave họ

thường khuyến khiacutech việc từ bỏ thuốc laacute

Bởi vigrave huacutet thuốc laacute coacute rất nhiều điều nguy hại cho bản

thacircn Những người ldquotu thiềnrdquo khocircng necircn huacutet thuốc laacute vigrave huacutet

thuốc laacute lagrave lagravem cho thần kinh vagrave tacircm triacute luocircn luocircn bị hồi

hộp kiacutech thiacutech trong khi việc thiền định lagrave việc lagravem cho

tacircm tĩnh lặng vagrave tập trung Hơn nữa huacutet thuốc laacute lagrave lagravem cho

hệ hocirc hấp hoạt động khocircng tốt hơi-thở sẽ khoacute khăn ngắn

dagravei ngộp thở vigrave thuốc laacute lagravem hại phổi vagrave hệ tim mạch lagravem

sức khỏe khocircng tốt tất cả đều cản trở cho việc hagravenh thiền

Cho dugrave những tăng sĩ khocircng tu theo phương phaacutep thiền thigrave

họ cũng khocircng necircn huacutet thuốc laacute vigrave điều đoacute cũng tạo ra

những higravenh ảnh khocircng đẹp ở những nơi chugravea chiền vagrave trước

mắt những Phật tử Nhưng sự thật thigrave thời nay coacute rất nhiều

thầy tu theo phaacutep mocircn Tịnh Độ ở Việt nam lagrave những người

huacutet thuốc laacute thường xuyecircn

104 Con đường của chuacuteng ta

Một vấn đề nữa của huacutet thuốc laacute cũng giống như việc

uống rượu vagrave dugraveng chất độc hại do lagrave gacircy ghiền Huacutet thuốc

coacute thể biến thagravenh một dạng thegravem muốn liecircn tục hagraveng ngagravey

vigrave tiacutenh chất gacircy ghiền vagrave lagravem cho người huacutet thuốc luocircn luocircn

phụ thuộc vagraveo noacute

Một vấn đề quan trọng nữa lagrave việc huacutet thuốc laacute vừa gacircy

hại cho bản thacircn migravenh vừa ảnh hưởng vagrave gacircy hại đến những

người hiacutet thở xung quanh họ trở thagravenh những người huacutet

thuốc laacute ldquobị độngrdquo trở thagravenh những nạn nhacircn của người huacutet

thuốc Magrave như Đức Phật đatilde noacutei những việc gigrave migravenh lagravem magrave

gacircy hại cho bản thacircn migravenh vagrave những người khaacutec thigrave đoacute

khocircng phải lagrave một hagravenh động tốt thiện Vagrave vigrave vậy chuacuteng ta

cần necircn traacutenh bỏ

Cũng chiacutenh vigrave lyacute do gacircy nguy hại cho migravenh vagrave mọi

người nhiều nước văn minh trecircn thế giới đatilde hạn chế việc

huacutet thuốc vagrave việc huacutet thuốc cũng bị nghiecircm cấm ở những

nơi cocircng cộng

Từ những điều nagravey chuacuteng ta coacute thể hiểu rằng Phật giaacuteo

coacute lẽ khocircng taacuten đồng với việc huacutet thuốc laacute vagrave coacute lẽ khocircng

xem việc huacutet thuốc lagrave thaacutei độ hay hagravenh động tiacutech cực vagrave tốt

lagravenh trong cuộc sống

(13) Phật giaacuteo dạy chuacuteng ta necircn luocircn luocircn hagravei lograveng với

mọi thứ migravenh coacute Tuy nhiecircn đa số mọi người đều coacute tham

vọng lagravem việc nhiều hơn để coacute thu nhập nhiều hơn vagrave

cũng coacute tham vọng tạo cuộc sống sung tuacutec hơn cho gia

đigravenh Vậy lagravem sao hogravea giải vấn đề nagravey

Đacircy lagrave một cacircu hỏi hay Đuacuteng lagrave Đạo Phật khuyecircn dạy

mọi người hatildey biết hagravei lograveng biết hạnh phuacutec với những gigrave

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 105

migravenh coacute được đừng quaacute tham lam đừng quaacute tham muốn magrave

dẫn đến thất vọng bất hạnh vagrave khổ sở

Tuy nhiecircn Đạo Phật vẫn mở ra cho mọi người sự tự do

chọn lựa phương caacutech vagrave con đường nagraveo đem lại nhiều an

lagravenh vagrave hạnh phuacutec nhất cho migravenh miễn sao bạn đừng quaacute đi

về cực đoan Vigrave vậy đạo Phật đatilde chủ trương vagrave khuyến

khiacutech ldquoCon Đường Trung Đạordquo Trung đạo nghĩa lagrave sao

Nghĩa lagrave (a) bạn đừng quaacute tham vọng đến nỗi coacute khả

năng gacircy phương hại đến quyền lợi của người khaacutec trong

khi migravenh nỗ lực để đạt được mục điacutech đoacute của migravenh Vagrave bạn

(b) cũng khocircng necircn quaacute hagravei lograveng với hoagraven cảnh của migravenh

nếu cograven phấn đấu được để cải thiện đời sống tinh thần vagrave

vật chất cho chiacutenh migravenh vagrave gia đigravenh thigrave hatildey cố gắng nỗ lực

trong phạm vi khả năng của migravenh đừng quaacute rụt regrave một caacutech

tiecircu cực nhưng cũng đừng quaacute tham vọng một caacutech quaacute

đaacuteng Tức lagrave traacutenh hai cực đoan Đoacute lagrave yacute nghĩa của con

đường trung đạo

Viacute dụ vigrave tham muốn được thăng cấp hay được tăng

lương magrave migravenh phải dugraveng nhiều caacutech hay thủ đoạn khocircng

tốt để đạt được mục điacutech lagravem phương hại đến đồng nghiệp

vagrave người khaacutec thigrave điều đoacute lagrave khocircng đuacuteng với đạo Phật

(Những thực tại ldquokhocircng đẹprdquo trong viacute dụ nagravey lagrave rất phổ

biến trong nhiều nơi cocircng sở hiện nay Một số đồng nghiệp

vagrave đối taacutec của tocirci trước đacircy từ Trung Quốc Nam Triều Tiecircn

vagrave nhiều nước Acircu Mỹ cũng tacircm sự rằng việc nagravey lagrave khaacute phổ

biến ở đất nước họ Tuy nhiecircn cũng theo yacute họ tigravenh trạng

nagravey ở những nước Acircu Mỹ coacute vẻ iacutet hơn sơ với ở những nước

Đocircng Aacute)

Hay vigrave muốn coacute thật nhiều tiền necircn bạn dagravenh hết thời

gian lagravem thecircm ngoagravei giờ coi nhẹ những thời gian hay

106 Con đường của chuacuteng ta

những việc dagravenh cho gia đigravenh vợ chồng con caacutei cha mẹ

anh chị emhellipĐiều đoacute về lacircu về dagravei sẽ lagravem tổn hại tigravenh cảm

của gia đigravenh đối với migravenh điều đoacute lagrave khocircng coacute lợi cho migravenh

vagrave gia đigravenh

Noacutei cho cugraveng những tham vọng vagrave sự bằng lograveng phải

necircn được cacircn bằng theo đuacuteng hoagraven cảnh năng lực vagrave những

nhu cầu được ưu tiecircn theo thứ tự của migravenh Viacute dụ thời gian

đi chăm soacutec cha mẹ ở bệnh viện sau giờ lagravem việc necircn được

ưu tiecircn hơn lagrave thời gian dagravenh cho việc lagravem thecircm ngoagravei giờ

để tăng thecircm mức độ thu nhập Cha mẹ cagraveng ngagravey cagraveng gần

đất xa trời chứ họ khocircng chờ cho bạn coacute đủ thu nhập để đến

chăm soacutec họ Nguyecircn tắc vẫn vậy Dugrave bạn coacute tham vọng

tiacutech cực đến đacircu thigrave luocircn luocircn suy nghĩ chiacutenh chắn rằng

ldquoNhững gigrave lagravem magrave khocircng coacute lợi cho migravenh hay người khaacutec

hay cả hai thigrave migravenh necircn traacutenh Những gigrave (tham vọng) nagraveo

nếu migravenh lagravem thigrave mang lại lợi iacutech cho migravenh vagrave cũng khocircng

lagravem tổn hại cho người khaacutec thigrave migravenh coacute thể lagravemrdquo

Sự chấp nhận bằng lograveng với mọi điều mọi hoagraven cảnh

cũng necircn dựa vagraveo nguyecircn tắc trung đạo nagravey

(14)Việc ăn chay lagrave bắt buộc đối với những Phật tử

Theo Đạo Phật đặc biệt lagrave Phật giaacuteo Nguyecircn thủy thigrave

việc ăn chay hay khocircng lagrave hoagraven toagraven phụ thuộc vagraveo caacute nhacircn

của mỗi người Phật giaacuteo khocircng nhấn mạnh vagraveo sự thanh

tịnh vagrave thanh khiết của thức ăn magrave nhấn mạnh vagraveo sự

thanh tịnh vagrave trong sạch của Tacircm

Đacircy lagrave một trong những vấn đề thường được bagraven catildei bạn

cần tigravem hiểu kỹ tại sao Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy thigrave noacutei như

vậy trong khi phần lớn những người theo Phật giaacuteo Đại

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 107

Thừa thigrave chủ trương việc ăn chay lagrave bắt buộc đối với mọi

Phật tử xuất gia vagrave khuyến khiacutech mọi Phật tử tại gia cũng

necircn ăn chay

Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy hay Nam Tocircng đến ngagravey nay vẫn

chủ trương việc ldquokhất thựcrdquo thức ăn theo đuacuteng như caacutech

thực hagravenh từ thời Đức Phật cograven tại thế Magrave đatilde đi khất thực

thức ăn thigrave người đi khất thực (xin đồ ăn) khocircng necircn yecircu

cầu người cho (thiacute chủ Phật tử cuacuteng dường thức ăn) phải

lagravem đồ ăn đuacuteng theo yecircu cầu của migravenh Vigrave vậy từ thời Đức

Phật cho đến nay trường phaacutei bảo thủ nagravey vẫn giữ nguyecircn

truyền thống khất thực vagrave người ta cho gigrave ăn nấy

Điều thứ hai Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy chủ trương ăn chay

theo giới ldquoTam Tịnh Nhụcrdquo coacute nghĩa lagrave những loại thịt nagraveo

khocircng diacutenh vagraveo ba điều sau thigrave Phật tử coacute thể dugraveng Ba điều

đoacute lagrave (a) khocircng thấy người ta giết (b) khocircng nghe tiếng kecircu

la của loagravei thuacute bị giết vagrave (c) khocircng coacute sự nghi ngờ về người

khaacutec giết thịt lagrave để cho migravenh ăn tức lagrave vigrave migravenh magrave giết thịt

Nếu thức ăn (thịt caacute) nagraveo đaacutep ứng đủ ba điều kiện nagravey thigrave

caacutec Tỳ kheo được ăn lagrave khocircng phạm giới theo sự cho pheacutep

trong Giới Luật magrave Đức Phật đưa ra (Phụ Lục 17)

Trong khi đoacute Phật giaacuteo Đại Thừa đặc biệt ở Trung Quốc

sau nagravey thigrave khocircng chấp nhận caacutech ăn chay nagravey họ quan

niệm rằng ăn chay lagrave khocircng được ăn thịt động vật magrave chỉ ăn

caacutec loại rau đậu traacutei cacircyhellip

Bất luận quan điểm của Phật giaacuteo Nguyecircn Thuỷ hay Đại

Thừa mục điacutech của sự ăn chay lagrave lagravem tăng trưởng lograveng từ

bi lagravem giảm bớt lograveng sacircn hận cũng giống như caacutech tu tập

ldquokhocircng saacutet sinhrdquo để biết thương yecircu người đồng loại vagrave

những loagravei sinh vật khaacutec Khi một người đatilde coacute lograveng từ bi vagrave

khocircng nỡ giết hại caacutec loại loagravei vật thigrave người ấy cũng khoacute coacute

108 Con đường của chuacuteng ta

thể giết người Đoacute lagrave lyacute do tại sao Đức Phật đưa ra giới cấm

ldquoKhocircng được saacutet sinhrdquo Chiacutenh Giới Hạnh thứ nhất nagravey lagrave

nhacircn tố để higravenh thagravenh quan điểm ăn chay trong đạo Phật

(Phụ Lục 18)

Nhiều người đatilde suy nghiệm về sự tagraven bạo khi giết hại suacutec

vật necircn họ đatilde từ bỏ sự thegravem muốn ăn thịt caacute vagrave trở thagravenh

những người ăn chay chứ khocircng riecircng những người theo

đạo Phật mới ăn chay Rất nhiều người phương Tacircy bacircy giờ

ăn chay vigrave quan điểm từ-bi nagravey

Ở đacircy rất mong bạn đọc necircn đọc thecircm những giảng luận

với nhiều goacutec nhigraven về đề tagravei ldquonhạy cảm vagrave quan trọngrdquo nagravey

trong bagravei Phụ Lục ở cuối saacutech

Do vấn đề nagravey lagrave quan trọng vagrave bạn lagrave người Phật tử

tại gia cần phải tự migravenh suy nghĩ vagrave tự quyết định cho migravenh

như thế nagraveo lagrave đuacuteng sai như thế nagraveo lagrave hợp đạo lyacute vagrave hợp

với lời Phật dạy bởi vigrave vấn đề nagravey được hiểu vagrave thực hagravenh

khaacutec nhau bởi nhiều trường phaacutei Phật giaacuteo khaacutec nhau Bạn

cần necircn đọc vagrave tham khảo thecircm nhiều nguồn kinh saacutech vagrave

luận giảng khaacutec nhau

Tuy nhiecircn trong hạn hẹp của quyển saacutech nhỏ beacute nagravey chỉ

mong muốn noacutei nocircm na lại như sau

(1) Theo quan điểm của Phật giaacuteo Nguyecircn thủy thigrave bạn

coacute thể ăn chay Hoặc nếu việc ăn chay lagrave khoacute khăn bất tiện

(vigrave phải đi khất thực hoặc vigrave phải nhờ vagraveo nguồn thức ăn

của người khaacutec để nuocirci thacircn hoặc mocirci trường sống ở nơi đoacute

khocircng thể coacute nhiều thức ăn thực vật) thigrave bạn coacute thể tiếp tục

ăn mặn trong khi vẫn lagrave một Phật tử đạo hạnh

(2) Theo quan điểm của Phật giaacuteo Đại Thừa người xuất

gia thigrave bắt buộc phải ăn chay (rau cải thực vậthellip) Cograven Phật

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 109

tử tại gia nếu ăn chay được hợp với sức khỏe vagrave tiện lợi của

migravenh thigrave necircn ăn chay lagrave sự thực hagravenh rất đaacuteng khen ngợi

Cograven nếu khocircng Phật tử tại gia được khuyến khiacutech ăn chay

vagraveo caacutec ngagravey lễ lagravenh như ngagravey Rằm Mồng Một hay những

ngagravey giữ Taacutem giớihellipđể tăng trưởng lograveng Từ Bi đối với con

người vagrave vạn vật

bull Tại đacircy coacute hai vấn đề chuacuteng ta cần necircn suy nghĩ theo

thiển yacute của tocirci

Một ăn chay chắc chắn lagrave caacutech tốt đẹp đối với một Phật

Tử vagrave ăn chay lagrave chắc chắn nuocirci dưỡng lograveng từ bi lagrave traacutenh

saacutet sanh vagrave traacutenh gacircy tổn hại cho bất cứ người nagraveo vagrave chuacuteng

sinh nagraveo

Hai tuy nhiecircn đừng necircn cho rằng chỉ việc ăn chay lagrave

hoagraven toagraven trở thagravenh một Phật tử tốt theo đạo Phật Việc ăn

chay khocircng phải lagrave thay thế được cho những việc thực hagravenh

tu tập vagrave giữ giới hạnh đạo đức khaacutec Như đatilde noacutei trecircn Phật

giaacuteo nhấn mạnh vagraveo sự tu tập sự sống giữ giới hạnh vagrave tu

dưỡng Tacircm để coacute Tacircm trong sạch lagravenh mạnh vagrave chiacutenh

điều nagravey mới tạo ra Nghiệp tốt lagravenh tạo ra cuộc sống tốt

lagravenh

(15) Tại sao coacute những tu sĩ vẫn ăn thịt trong khi rau cải

thigrave rất dễ dagraveng coacute được ở khắp nơi

Khi coacute người trong Tăng Đoagraven đoacute lagrave ngagravei Devadatta

(Đề-bagrave-đạt-đa) đatilde đề xuất với Phật về việc ăn chay vagrave cấm

caacutec tu sĩ ăn thịt caacute Đức Phật đatilde từ chối đề xuất nagravey Coacute lẽ

Đức Phật đatilde coacute nhiều lyacute do thiết thực vagraveo hoagraven cảnh xatilde hội

thời đoacute bởi vigrave rau cải khocircng được gieo trồng một caacutech trugrave

phuacute ở những vugraveng miền bắc Ấn Độ vagraveo thời xưa đoacute đặc

110 Con đường của chuacuteng ta

biệt rau cải vagrave ngũ cốc lagrave rất khan hiếm vagraveo những mugravea khocirc

hạn ở xung quanh lưu vực socircng Hằng

Viacute dụ sau nagravey nếu chỉ ăn chay bằng rau cải thigrave sẽ rất khoacute

khăn cho những vugraveng Phật giaacuteo như Tacircy Tạng vigrave ở đoacute gia

suacutec thigrave rất nhiều magrave những rau cải traacutei cacircy thigrave cực kỳ khan

hiếm khoacute trồng được ở vugraveng đất khắc nghiệt đoacute

Vagraveo thời Đức Phật cho đến tận ngagravey nay những tu sĩ

(theo Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy) vẫn sống nhờ vagraveo thức ăn

khất thực Vagrave thức ăn khất thực lagrave tugravey theo lograveng bố thiacute của

thiacute chủ vagrave Phật tử cuacuteng dường Nếu những tu sĩ yecircu cầu chỉ

giới hạn cuacuteng dường bằng thức ăn toagraven-chay toagraven rau cải

ngũ cốc thigrave điều đoacute coacute thể tạo gaacutenh nặng cho những thiacute chủ

cuacuteng dường thức ăn hagraveng ngagravey cho caacutec Tăng Ni Thực tế lagrave

đa số mọi người trong cuộc sống ở những xứ sở nagravey đều

tranh thủ ldquomột lầnrdquo thời gian trong ngagravey để nấu thức ăn

trước lagrave cuacuteng dường caacutec sư thầy sau lagrave phần cograven lại để gia

đigravenh ăn Magrave đa số những gia đigravenh Phật tử nagravey cũng ăn mặn

như truyền thống từ thời Đức Phật Vigrave vậy những thầy tu

của Nam Tocircng nhận vagrave ăn bất cứ thứ gigrave được cho ngay cả

lagrave thịt miễn sao những loại thịt đoacute nằm trong giới hạnh của

ldquoTam Tịnh Nhụcrdquo như đatilde noacutei trecircn lagrave được

Xin noacutei thecircm một chuacutet về Giới Luật của Tăng Đoagraven

Vigrave Phật giaacuteo Nguyecircn thủy cấm khocircng cho caacutec tu sĩ nhận sự

cuacuteng dường bố thiacute bằng tiền bạc Cho necircn họ khocircng coacute cơ

hội đi mua thức ăn bằng tiền bạc để magrave chọn thức ăn theo yacute

muốn của migravenh (giả sử như họ coacute muốn ăn chay) Họ hoagraven

toagraven phụ thuộc vagraveo thức ăn khất thực của dacircn lagraveng của thiacute

chủ bố thiacute cho họ hagraveng ngagravey Ngay cả khi họ nấu ăn trong tu

viện tịnh xaacute thigrave những nguyecircn liệu thực phẩm cũng lagrave do

những Phật tử mang tới cuacuteng dường (Hy vọng quyacute vị hiểu

ra được chỗ nagravey)

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 111

Ngagravey nay thực tế rất nhiều tu sĩ vagrave chugravea chiền theo Phacirc

giaacuteo Nguyecircn Thủy cũng ưu tiecircn việc ăn chay như ở Thaacutei

Lan ở Miến Điệnhellipkhi những điều kiện hậu cần cho pheacutep

Tuy nhiecircn những thầy tu ldquonghiecircm tuacutecrdquo theo truyền thống

Đại Thừa chắc chắn lagrave ăn chay tuyệt đối

(16) Việc ăn những đồ chay giả mặn coacute lagrave ngụy biện vagrave

đạo đức giả hay khocircng Tại sao lại lagravem thức ăn chay giả

mặn ở caacutec nước Đocircng Aacute như Việt Nam Trung Quốc Đagravei

Loan Triều Tiecircn

Đồ ăn chay giả mặn lagrave những thức ăn ldquochayrdquo lagravem từ bột

đậu nagravenh nấm vagrave thực vật nhưng được lagravem vagrave trigravenh bagravey

giống như những moacuten ăn mặn Nhiều nơi những người Phật

tử nấu vagrave ăn những đồ ăn kiểu nagravey bị cho lagrave đạo đức giả

Caacutei lyacute lagrave Đatilde ăn chay để quecircn đi thịt caacute quecircn đi việc saacutet sinh

động vật vậy magrave khi nấu chay lại chế biến ldquorau cảirdquo giống

hệt như mugravei vị higravenh dạng của thịt caacute để lsquogợi nhớrsquo đến những

thức ăn từ thịt caacute (vagrave coacute thể để ăn cho được ngon miệng

hơn)

Một số người thigrave giải thiacutech rằng việc lagravem thức ăn chay

giả mặn lagrave caacutech lagravem cho những người chưa ăn chay bước

qua ăn chay được dễ dagraveng hơn khocircng bị bỡ ngỡ khocircng bị

khoacute ăn khi chuyển từ ăn mặn qua ăn chay() Điều nagravey dugrave coacute

đuacuteng đối với một số người nhưng coacute lẽ chỉ lagrave tự nguỵ biện

Rotilde ragraveng lagrave trong tất cả những quaacuten ăn chay vagrave trong những

dịp lễ lagravenh caacutec Phật tử tề tựu về caacutec chugravea chiền ở Việt Nam

vagrave những nước Đocircng Aacute khaacutec thigrave hầu hết thức ăn chay đều

được chế biến vagrave trigravenh bagravey với higravenh dạng higravenh thức vagrave

hương vị y hệt thức ăn mặn vagrave được dugraveng bởi tất cả mọi

người vagrave cả Tăng Ni

112 Con đường của chuacuteng ta

Coacute hai vấn đề hay ldquohai lyacute lẽrdquo cần suy nghiệm vagrave bạn cần

chọn cho migravenh quan điểm nagraveo bạn thấy đuacuteng đắn lagrave phugrave

hợp với giaacuteo lyacute của Phật vagrave phugrave hợp với lograveng từ-bi của

chiacutenh migravenh

Một (1) khi đồ chay giả mặn được chế biến vagrave trigravenh bagravey

cho số đocircng Phật tử lagrave những người bigravenh thường đang ăn

mặn thigrave họ noacutei lagrave chế biến như vậy để những người đang ăn

thịt caacute chuyển qua ăn chay được dễ dagraveng hơn vigrave higravenh thức

vagrave mugravei vị cũng gần giống moacuten mặn Cho necircn tất cả quaacuten

cơm chay nhagrave hagraveng chay vagrave những nơi cuacuteng dường Trai

Tăng cũng đều lagravem như vậy Đoacute caacutech khuyến khiacutech mọi

người ăn chay

Hai(2) khi lagravem đồ chay giả mặn vagrave cuacuteng dường cho Tăng

Ni thigrave họ lại noacutei Tăng Ni thọ dụng thức ăn chay giả mặn

nhưng Tacircm khocircng hề khởi sinh điều gigrave về đồ ăn mặn như

thịt caacute Điều nagravey rất khoacute noacutei Đức Phật đatilde noacutei khi coacute đối

tượng tiếp xuacutec như mugravei vị higravenh sắchellipthigrave cảm-thọ vagrave ldquotacircm-

khởirdquo sẽ khởi sinh

Cho dugrave theo Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy thigrave việc ăn mặn lagrave

khocircng bị cấm nhưng nếu đatilde traacutenh ăn đồ mặn thật sự vigrave lyacute

do khocircng muốn higravenh thugrave mugravei vị của thịt caacute lagravem động lograveng

từ bi lagravem suy nghĩ về việc saacutet sinh giết hại thigrave việc lagravem đồ

ăn chay giả mặn với higravenh thugrave mugravei vị như của thịt caacute thật

(thịt gigrave caacute gigrave thigrave coacute những higravenh thugrave vagrave mugravei vị đuacuteng như vậy)

chắc sẽ lagravem khởi sinh trong tacircm những nhận-thức [tưởng]

về loại thịt hay caacute đoacute Vagrave như vậy lại đi ngược lại yacute nghĩa

của việc ăn chay Như vậy caacutei ldquoyacute nghĩardquo của việc ăn chay

lagrave vigrave lograveng từ-bi lagrave để quecircn đi higravenh ảnh mugravei vị của thịt caacute

thật cũng khocircng cograven ở đacircy

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 113

Bạn coacute thể tự hỏi rằng nếu ăn chay vigrave lograveng từ-bi vagrave sự

thanh-tịnh của thacircn vagrave tacircm thigrave rau cải nấm rơm đậu

nagravenhhellip được cắt thagravenh từng miếng nhỏ vuocircng vức ăn khocircng

thấy ngon miệng một caacutech tự nhiecircn hay sao magrave cần phải

cocircng phu cắt tỉa gaacuten gheacutep tạo higravenh vagrave cho vagraveo những gia

vị mugravei vị để thức ăn phải giống như chả lụa caacute kho heo

xagraveo thịt nướnghellip thigrave mới ăn thấy ngon miệng được

Tuy nhiecircn dugrave tốt hay xấu thigrave việc ăn chay hay ăn đồ

chay giả mặn vẫn tốt hơn nhiều so với việc ldquocố yacuterdquo ăn thịt ăn

caacute với caacutei tacircm ldquoyacute thứcrdquo rotilde việc giết thịt saacutet sanh chắc chắn

đatilde xảy ra đacircu đoacute (ở những lograve giết mổ ở chợ vagrave ở trong nhagrave

bếp của những người nấu)

Đức Phật

Tất cả mọi chuacuteng sinh

Đều mưu cầu được sống

Đều mưu cầu hạnh phuacutec

helliphelliphelliphellip

Migravenh run sợ đao kiếm

Migravenh cũng sợ chết choacutec

Vậy lấy người lagrave migravenh

Thigrave khocircng necircn giết hại

Khocircng gacircy ra giết hại

(Kinh Phaacutep Cuacute ndash Kệ 129)

114 Con đường của chuacuteng ta

(17) Những cảnh giới1 hiện hữu (cotildei sống) khaacutec nhau lagrave

gigrave Chuacuteng lagrave những nơi thực hay ảo

Theo truyền thống Phật giaacuteo coacute năm (5) cảnh giới hiện

hữu magrave tất cả caacutec loagravei chuacuteng sinh coacute mặt ở đoacute Năm cảnh

giới đoacute lagrave

Địa Ngục

Suacutec Sinh

Ngạ Quỷ

Người

Thiecircn Thần vagrave Trời

Những cảnh giới thấp xấu đầy đau khổ lagrave Địa ngục Suacutec

sinh Ngạ quỷ

bull Địa ngục theo kinh điển bao gồm 08 đại địa ngục vagrave

160 tiểu địa ngục bao bọc xung quanh những đại địa ngục

đoacute

bull Suacutec sinh lagrave cảnh giới của tất cả loagravei động vật từ nhỏ beacute

cho đến to lớn

bull Ngạ quỷ (peta) coacute nghĩa lagrave ldquoquỷ đoacuteirdquo hoặc hay được

gọi lagrave những lsquohồn marsquo hay ldquonhững người khuất mặtrdquo xung

quanh ta Ngạ quỷ sống trong cotildei vocirc cugraveng đagravey đọa vagrave đau

khổ luocircn luocircn thiếu thốn luocircn luocircn đoacutei khaacutet magrave khocircng

được ăn uống Vagrave coacute những loagravei ngạ quỷ luocircn luocircn ở gần

những người thacircn quyến cograven sống của migravenh vagrave coacute thể thấy

được tất cả những gigrave họ hagraveng thacircn quyến của migravenh đang

lagravem vagrave luocircn luocircn khao khaacutet những người thacircn lagravem những

1ldquoCảnh giớirdquo lagrave hoagraven cảnh lagrave phacircn giới cao thấp viacute dụ cảnh giới suacutec sinh cảnh giới

địa ngục cảnh giới trecircn trời Trong mỗi loại cảnh giới cao thấp đoacute coacute thể coacute nhiều

ldquocotildei sốngrdquo khaacutec nhau viacute dụ địa ngục coacute 168 tầng hay ldquocotildeirdquo khaacutec nhau cảnh giới

trecircn trời thigrave coacute đến 28 ldquocotildeirdquo sống khaacutec nhau

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 115

việc cocircng-đức vagrave hồi-hướng cocircng đức đoacute cho họ để họ

hưởng được cocircng-đức đoacute Đoacute lagrave caacutech duy nhất giuacutep họ giảm

bớt nghiệp xấu vagrave hy vọng được taacutei sinh về một cotildei lagravenh

khaacutec

bull Cotildei Suacutec sinh vagrave Ngạ quỷ lagrave ở cugraveng nơi với cotildei Người

cugraveng ở trecircn bề mặt traacutei đất

bull [Xin để yacute thecircm loagravei Quỷ thần A-tu-la (asuras) lagrave loagravei

quỷ thần dị dạng to lớn ở cotildei trời của Nam Thiecircn Vương

(thuộc Tứ Đại Thiecircn Vương) nhưng do nghiệp xấu luocircn

sống với tacircm sacircn hận hung hatilden vagrave đau khổ cho necircn họ cũng

thuộc về cảnh giới thấp xấu đau khổ mặc dugrave cotildei sống của họ

lagrave thuộc về trecircn cảnh giới trời thần Cho necircn nhiều truyền

thống Phật giaacuteo khaacutec đatilde tiacutenh riecircng cotildei quỷ thần A-tu-la một

cảnh-giới đau khổ riecircng vagrave do caacutech tiacutenh như vậy necircn tổng

cộng coacute 06 cảnh giới magrave chuacuteng sinh đang hiện hữu

Bạn coacute biết khocircng coacute rất nhiều coacute lograveng tốt vagrave chiacutenh trực

họ lagrave những người tốt bụng cocircng bằng vagrave coacute lograveng bi mẫn

nhưng họ coacute tacircm hay dễ bị noacuteng giận Họ coacute thể noacuteng giận

vigrave nhiều lyacute do xảy ra hagraveng ngagravey họ noacuteng giận vigrave bất đồng

vigrave tự aacutei vigrave caacutei ta bị xuacutec phạm hoặc vigrave sự bất cocircng vigrave quaacute

noacuteng ruột lo lắng cho người thacircn vagrave người khaacutec vigrave hoagraven

cảnh trớ trecircu vigrave gặp phải người xấu vigrave buồn bực nhacircn tigravenh

thế thaacuteiNếu họ khocircng tu tập tacircm để giảm trừ tacircm sacircn-giận

đoacute thigrave sau khi chết họ rất dễ bị taacutei sinh thagravenh những quỷ

thần A-tu-la đau khổ như vậy]

bull Những cảnh giới cao đẹp lagrave cotildei Người vagrave những cotildei Trời

của caacutec thiecircn thần vagrave caacutec vị trời Phạm Thiecircn (Brahmas)

bull Kinh điển cũng ghi rằng coacute nhiều ldquotầngrdquo tức nhiều

ldquocotildeirdquo cao thấp khaacutec nhau trong cảnh giới Địa Ngục vagrave trong

cảnh giới Thiecircn Thần vagrave Trời

116 Con đường của chuacuteng ta

bull Nếu loagravei quỷ thần A-tu-la (asuras) được taacutech riecircng ra

thagravenh một (đơn vị) cotildei hiện hữu riecircng biệt vagrave caacutec tầng địa

ngục được gom chung thagravenh một cotildei thigrave tổng cộng coacute 04

cotildei thuộc cảnh giới xấu [Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷ vagrave A-

tu-la] 07 cotildei Dục giới phuacutec lagravenh [gồm 1 cotildei dục giới lagrave cotildei

Người vagrave 06 cotildei dục giới của Thiecircn thần) 16 cotildei Trời Sắc

Giới vagrave 04 cotildei Trời Vocirc Sắc Giới

Tổng cộng Coacute 31 Cotildei hiện hữu magrave con người (vagrave chuacuteng

sinh) coacute thể bị hay được taacutei sinh về đoacute ngay sau khi từ giatilde

kiếp sống hiện tại

Chẳng hạn ở cảnh giới địa ngục coacute đến 168 ldquotầngrdquo đại địa

ngục vagrave tiểu địa ngục khaacutec nhau tugravey theo mức độ Nghiệp aacutec

nặng nề magrave chuacuteng sinh bị rơi rớt vagrave đagravey đọa vagraveo đoacute

Cograven trecircn cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời coacute rất nhiều cotildei

Trời khaacutec nhau tugravey theo mức độ do Nghiệp thiện lagravenh magrave

chuacuteng sinh được taacutei sinh về đoacute gồm coacute 06 Cotildei Trời Dục

Giới 16 Cotildei Trời Sắc Giới vagrave 04 Cotildei Trời Vocirc Sắc Giới

Để dễ higravenh dung bạn coacute thể liecircn-tưởng đến một cotildei lagrave

ldquocotildei Ngườirdquo trecircn traacutei đất magrave chuacuteng ta đang sống gồm 193

nước trải dagravei trecircn 07 đại lục địa Nếu chuacuteng ta may mắn

được sống trong những đất nước văn minh thanh bigravenh vagrave

khiacute hậu ocircn hogravea thigrave đoacute lagrave một điều phuacutec lagravenh so với việc phải

sống trong những đất nước lạc hậu đầy chiến tranh vagrave khiacute

hậu khắc nghiệt đoacutei nghegraveo vagrave bệnh tật Những đất nước trecircn

traacutei đất vagrave mức độ dễ sống vagrave khoacute sống khaacutec nhau thậm chiacute

quaacute checircnh lệch nhau thigrave cũng giống như những ldquocotildeirdquo khaacutec

nhau trecircn cảnh giới trecircn Trời hay những ldquocotildeirdquo khaacutec nhau

trong cảnh giới dưới địa ngục vậy

Vigrave vậy coacute thể noacutei rằng bất kỳ một cotildei Trời nagraveo đoacute (trong

26 cotildei thuộc cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời) lagrave chắc chắn sẽ

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 117

tốt đẹp hơn vagrave phuacutec lagravenh hơn bất cứ quốc gia nagraveo trecircn traacutei

đất cotildei người

Vagrave ngược lại coacute thể hiểu bất kỳ một ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo

nagraveo đoacute (trong 168 ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo) của cảnh giới địa ngục

cũng chắc chắn lagrave kinh khủng hơn đagravey đọa hơn vagrave toagraven lagrave

đau khổ hơn bất kỳ xứ sở nagraveo trecircn traacutei đất

Vigrave vậy ở nơi đacircu đời sống hay mocirci trường sống coacute sự tagraven

bạo độc tagravei aacutep bức vagrave đagravey đọa quaacute khốc liệt với con người

thigrave người ta hay gọi lagrave ldquođịa ngục trần gianrdquo

Khi noacutei về đời sống Thacircn-Tacircm của con người Đức Phật

thường noacutei một caacutech ẩn dụ về những ldquocảnh giớirdquo coacute nghĩa

lagrave những tigravenh trạng hạnh phuacutec hay đau khổ khaacutec nhau của

con người tugravey theo hoagraven cảnh của mỗi người

-Viacute dụ một người đang phải chịu tật nguyền đau đớn

hoặc tinh thần khủng hoảng thigrave người đoacute đatilde giống như đang

chịu cảnh địa ngục

-Những người khocircng cograven lẽ sống gigrave chỉ biết nằm chờ đến

bữa ăn vagrave sống để ăn thigrave chẳng khaacutec nagraveo sống như cảnh suacutec

sinh

-Những người quaacute tham lam luocircn luocircn tham muốn thegravem

khaacutet magrave chẳng bao giờ được thỏa matilden dugrave đatilde coacute đầy đủ thigrave

được cho lagrave giống như loagravei ngạ quỷ luocircn luocircn cảm thấy đoacutei

thiếu vagrave đau khổ vigrave thegravem khaacutet

-Người luocircn luocircn coacute maacuteu sacircn giận ganh tị chiến tranh

tranh dagravenh quyền lực vagrave của cải thigrave tacircm cũng chẳng khaacutec

nagraveo loagravei quỷ thần dị dạng A-tu-la luocircn luocircn sống với tacircm

sacircn hận thugrave hằn vagrave hiếu chiến

118 Con đường của chuacuteng ta

-Vagrave những ai được sinh ra đẹp đẽ vagrave giagraveu sang coacute thể

được gọi lagrave đang sống sung sướng như ở cotildei thiecircn thần hay

thiecircn đagraveng Cotildei thiecircn thần dường như lagrave mơ ước của Viacute dụ

những ngocirci sao thể thầu hết mọi người bởi vậy khi những

tagravei tử điện ảnh nổi tiếng sống trong nhagrave cao cửa đẹp vagrave luocircn

coacute hagraveng triệu người hacircm mộ hay lsquotocircn thờrsquo thigrave những người

hacircm mộ đoacute gọi họ lagrave những lsquothiecircn thầnrsquo

Rotilde ragraveng lagrave những cotildei thấp xấu như Địa Ngục Ngạ Quỷ

Suacutec Sinh Quỷ Thần dị dạng lagrave đầy đau khổ vagrave hagravenh hạ Vagrave

những cotildei Thiecircn thần vagrave Trời trecircn tiecircn cảnh lagrave đầy phuacutec

lagravenh vagrave sung sướng

-Tuy nhiecircn Đức Phật noacutei rằng ở những cotildei thấp xấu đoacute

chuacuteng sinh khoacute magrave lagravem được một việc cocircng đức nagraveo để tiacutech

lũy Nghiệp tốt được Những chuacuteng sinh ở trong những cotildei

thấp xấu bị đọa đagravey như vậy thigrave chỉ lo chịu đựng mọi đau

khổ hagravenh hạ chứ khocircng cograven thời gian hay cơ hội lagravem

chuyện phuacutec đức nagraveo (Khi đatilde bị ở trong cảnh giới Địa ngục

hay Suacutec sinh thigrave coacute lagravem cocircng đức cũng chẳng coacute điều gigrave để

lagravem Vagrave tacircm thức của chuacuteng sinh đang bị ở trong cotildei địa

ngục vagrave suacutec sinh cũng khoacute magrave khởi sinh một triacute tuệ căn bản

nagraveo để magrave lagravem chuyện cocircng đức Thời gian bị ở trong

những cotildei đoacute thật lagrave dagravei khocircng thể nghĩ bagraven vigrave khoacute magrave tạo

ra được nghiệp tốt nagraveo để chuyển hoacutea taacutei sinh vagraveo những

cảnh giới tốt hơn)

-Trong khi đoacute những chuacuteng sinh ở những cotildei bồng lai

của Thiecircn thần vagrave Trời thigrave chỉ lo hưởng thụ sung sướng

khocircng cograven bị đau khổ cho necircn họ cũng chẳng rảnh rang để

suy tư hay nghĩ nhiều đến những việc cocircng đức Ở những

cotildei phuacutec lagravenh sung sướng đoacute những thiecircn thần cũng khocircng

nhigraven thấy được những lẽ vocirc-thường vagrave biến-đổi nhanh

choacuteng như ở trong cotildei Người

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 119

-Như vậy chỉ cograven cotildei Người lagrave coacute đủ hai bản chất Khổ vagrave

Sướng lagrave thiacutech hợp để học tập vagrave thực hagravenh giaacuteo phaacutep của

Đức Phật Hơn nữa chỉ coacute ở cotildei Người thigrave tất cả chuacuteng sinh

mới coacute cơ hội lagravem những hagravenh động cocircng-đức lagravem những

việc tốt lagravem người tốt vagrave nhờ đoacute tiacutech lũy Nghiệp tốt

Những Nghiệp tốt sẽ lagrave những hagravenh trang cho những chuyến

đi sau nagravey sau khi từ giatilde cotildei Người vagrave cũng nhờ vậy mới

mong coacute ngagravey giải thoaacutet hoagraven toagraven

Tuy nhiecircn Đức Phật coacute kể rằng coacute những chuacuteng sinh lagrave

thiecircn thần ở những cotildei Trời cũng cố gắng thực hagravenh giaacuteo

phaacutep của Đức Phật vagrave đatilde coacute thể chứng ngộ Niết-bagraven Vigrave

vậy Đức Phật đatilde cố gắng khuyecircn dạy mọi người hatildey nỗ lực

tu tập lagravem những điều tốt lagravenh để tiacutech lũy Nghiệp tốt Đoacute lagrave

cơ hội để được taacutei sinh về những cotildei lagravenh đaacuteng quyacute đoacute

Cho dugrave những cảnh giới (gồm 31 cotildei hiện hữu) coacute thực

sự tồn tại trong vũ trụ hay khocircng hoặc đoacute chỉ lagrave những

trạng thaacutei tacircm của từng chuacuteng sinh thigrave vấn đề đoacute cũng

khocircng quan trọng Điều quan trọng lagrave chuacuteng ta theo nguyecircn

lyacute khoa học của Phật giaacuteo đoacute lagrave sống tốt thigrave sẽ tạo Nghiệp

tốt vagrave nhờ đoacute bạn coacute quyền hy vọng sẽ được taacutei sinh về

những cotildei phuacutec lagravenh sau khi chết

Mục điacutech trước sau của caacutec Phật tử lagrave phải được về cotildei

lagravenh traacutenh được những cotildei thấp xấu đầy đau khổ vagrave đọa đagravey

kinh khủng như cảnh Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷhellip

Cograven đối với mục tiecircu tột-cugraveng lagrave giải thoaacutet khỏi vograveng taacutei

sinh luacircn hồi thigrave chỉ khi chuacuteng ta được ở trong những cotildei

lagravenh thigrave mới coacute thể tiếp tục lagravem việc tốt lagravenh vagrave thực hagravenh

Phật Phaacutep thigrave mới mong coacute ngagravey đạt đến Niết-bagraven sự giải

thoaacutet hoagraven toagraven khỏi luacircn hồi sinh tử

120 Con đường của chuacuteng ta

(18) Khi đạo Phật được truyền baacute sang những nước

phương Tacircy rất nhiều người phương Tacircy đatilde theo Đạo

Phật Điều đoacute coacute đuacuteng như vậy khocircng

Riecircng ở Mỹ con số người thực sự thực hagravenh theo Phật

giaacuteo vẫn cograven iacutet Giaacuteo sư Seymour Lachman đồng taacutec giả

của quyển saacutech nổi tiếng ldquoMột quốc Gia Becircn Dưới Chuacuteardquo

(One Nation Under God) ước lượng khoảng 800000 người

lagrave Phật tử ở Mỹ Tuy nhiecircn những nhagrave nghiecircn cứu Phật

giaacuteo thigrave cho rằng con số đoacute coacute thể lagrave nhiều hơn 4-5 lần nếu

tiacutenh cả con số những người theo đạo Phật nhập cư liecircn tục

từ những nước Đocircng Nam Aacute vagrave Đocircng Aacute

Số người theo đạo Phật ở chacircu Acircu khoảng 4 triệu người

chủ yếu ở caacutec nước Đức Phaacutep Anh Yacute

Số người theo đạo Phật ở chacircu Uacutec cũng khaacute nhiều vagrave

tăng nhanh Thống kecirc năm 2011 cho biết coacute khoảng

529000 người Uacutec theo đạo Phật trong tổng dacircn số khoảng

215 triệu người con số Phật tử tăng nhanh từ khoảng 21

dacircn số lecircn gần 25 dacircn số trong năm năm cuối

Coacute rất nhiều danh nhacircn rất nổi tiếng ở những nước Acircu

Mỹ đatilde theo đạo Phật hoặc đatilde chuyển từ đạo của họ qua đạo

Phật Trong số đoacute coacute nhiều người nổi tiếng nhất trong lĩnh

vực của migravenh trecircn thế giới magrave bạn coacute thể đatilde dễ dagraveng biết

đến từ lacircu Viacute dụ như

William Ford Jr Chủ hatildeng xe hơi Ford

Steve Jobs Chủ tịch hatildeng maacutey tiacutenh Apple Inc

Tiger Woods Nhagrave vocirc địch gocircn thế giới

Richard Gere Tagravei tử điện ảnh

Harrison Ford Tagravei tử điện ảnh

Orlando Bloom Tagravei tử điện ảnh

Keanu Reeves Tagravei tử điện ảnh

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 121

Uma Thurman Tagravei tử điện ảnh

Oliver Stone Đạo diễn điện ảnh

Tina Turner Ca sĩ nhạc Pop

Adam Yauch Ca sĩ nhạc Pop

Herbie Hancock Nhạc sĩ nhạc Jazz

Roberto Baggio Cầu thủ boacuteng đaacute Yacute

Phil Jackson Cầu thủ boacuteng rỗ NBA

Marshall Cty Marshall Goldsmith Partners

Goldsmith

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Bạn cũng coacute thể đọc thecircm một bagravei viết rất hay về bối

cảnh Phật giaacuteo ở Hollywood vagrave Hoa Kỳ trecircn trang www

unboundintrasuntcnjeduarchiveslifestyleoldbuddha với

tựa đề ldquoNhững Ngocirci Sao Lagrave Phật Tửrdquo

(19) Bạn vẫn cograven nhiều cacircu hỏi muốn được trả lời

Nếu bạn vẫn cograven nhiều thắc mắc về yacute nghĩa vagrave giaacuteo lyacute

Phật giaacuteo vagrave việc thực hagravenh đạo Phật xin bạn hatildey tigravem đọc

một quyển saacutech về vấn đaacutep theo từng đề mục rất hay coacute tecircn

lagrave ldquoNhững Hỏi Đaacutep Hayrdquo (Good Question Good Answer)

của ngagravei S Dhammika Quyển saacutech nagravey đatilde được dịch ra

nhiều ngocircn ngữ vagrave cũng coacute bản dịch ra tiếng Việt của cư sĩ

Phạm Kim Khaacutenh vagrave TS Bigravenh Anson mang tecircn ldquoPhật Phaacutep

Vấn Đaacuteprdquo

Bạn coacute thể tham khảo thecircm quyển ldquoVấn Đaacutep về Phật

giaacuteordquo được biecircn soạn bởi cugraveng người viết do cugraveng nhagrave xuất

bản ấn hagravenh 2012 cugraveng với quyển saacutech nagravey

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 97

Đức Phật đatilde khuyecircn dạy khocircng necircn tin theo những điều

do giaacuteo điều do kinh kệ do truyền thống hay do những suy

đoaacuten tưởng tượng vigrave nếu tin như vậy sẽ chẳng mang lại lợi

iacutech gigrave

Đức Phật khuyecircn rằng đừng bao giờ cố gắng tigravem hiểu

những cacircu hỏi siecircu higravenh như vậy chẳng hạn như Ai tạo ra

thế giới nagravey Thế giới nagravey coacute tồn tại matildei matildei hay khocircng

Trong cacircu chuyện về một người bị diacutenh mũi tecircn độc khocircng

lo việc ruacutet mũi tecircn ra để cứu lấy mạng sống của migravenh magrave

cứ lo hỏi những cacircu hỏi vocirc iacutech như Ai đatilde bắn mũi tecircn đoacute

Tecircn họ hắn lagrave gigrave Hắn lagravem nghề gigrave Vigrave sao vagrave vigrave saohellipthigrave

người đoacute coacute thể chết trước khi nghe được cacircu trả lời Caacutech

tốt nhất lagrave hatildey để thầy thuốc ruacutet mũi tecircn ra vagrave băng boacute thuốc

thang vagrave cứu lấy mạng sống của migravenh Những cacircu hỏi đoacute

khocircng giuacutep iacutech gigrave cho việc cứu nguy mạng sống của migravenh

Yacute Đức Phật khuyecircn dạy rằng cuộc sống trecircn thế gian thật

lagrave vocirc thường vagrave ngắn ngủi necircn chuacuteng ta hatildey tập trung vagraveo

những vấn đề ldquothực tếrdquo lagrave lagravem sao để bớt Khổ để giải thoaacutet

được khỏi Khổhellip trước khi những vocirc thường đến vagraveo một

ngagravey khocircng hẹn trước trước khi chuacuteng ta coacute thể nghe được

những cacircu trả lời về những vấn đề siecircu phagravem siecircu nhiecircn đoacute

Chuacuteng ta hatildey necircn tu tập để mau đạt đến những triacute tuệ giải

thoaacutet Khi chuacuteng ta đạt được loại triacute tuệ giải thoaacutet đoacute chuacuteng

ta sẽ tự nhiecircn thấy biết tất cả những cacircu trả lời về những vấn

đề cao siecircu đoacute

(8) Vậy Phật giaacuteo coacute lsquothugrave gheacutetrsquo hay lsquođe dọarsquo những người

khocircng theo đạo Phật sẽ bị higravenh phạt hay bị đọa vagraveo địa

ngục hay khocircng

98 Con đường của chuacuteng ta

Chắc chắn lagrave khocircng phải rồi Đạo Phật khocircng chủ trương

theo kiểu cơ chế thưởng phạt vagrave địa ngục vĩnh viễn

Phật giaacuteo chủ trương rằng những quy luật về Nghiệp luật

nhacircn-quả đều aacutep dụng cho tất cả mọi người Khocircng phải lagrave

Phật tử thigrave được ưu aacutei cograven khocircng phải Phật tử thigrave bị xử

Khocircng phải vậy mọi người đều nhận latildenh những hậu quả

tốt xấu tugravey theo Nghiệp của migravenh

Phật giaacuteo khocircng phải giống những tocircn giaacuteo khaacutec lagrave sẽ

trừng phạt con người khi họ chọn theo tocircn giaacuteo khaacutec Thời

nay những higravenh phạt dagravenh cho những người gọi lagrave lsquongoại

đạorsquo hoặc cho những kẻ bỏ đạo đi theo tocircn giaacuteo khaacutec đatilde bị

nghiecircm cấm Tất cả mọi người trecircn traacutei đất đều được bảo vệ

được tocircn trọng để lựa chọn tiacuten ngưỡng cho migravenh Đoacute lagrave

nhacircn quyền như đatilde được ghi rotilde trong Hiến Chương của

Liecircn Hiệp Quốc (Điều 18) Việc trừng phạt mang tiacutenh tocircn

giaacuteo đatilde bị cấm ở hầu hết những nước văn minh trecircn thế giới

nagravey Những người soạn thảo vagrave quyết định Hiến Chương

tiến bộ nagravey cũng lagrave những người từ những tocircn giaacuteo ldquohữu

thầnrdquo khaacutec nhau Vậy khocircng lẽ coacute đấng saacuteng tạo nagraveo magrave lại

thiếu văn minh như vậy Cograven trừng phạt hay đagravey đọa tiacuten đồ

của migravenh chỉ vigrave họ từ bỏ tocircn giaacuteo hoặc vigrave họ chuyển qua tocircn

giaacuteo khaacutec

Phật giaacuteo thigrave chưa bao giờ liecircn quan đến yacute tưởng nagravey

Đạo Phật khocircng coacute chủ trương iacutech kỷ hay trừng phạt bất kỳ

ai vigrave bất kỳ lyacute do tocircn giaacuteo ngay cả việc khocircng tin vagraveo Đức

Phật

Nếu đấng saacuteng tạo lagrave một người tạo ra muocircn loagravei vagrave loagravei

người thigrave tại sao đấng saacuteng tạo coacute thể giaacuteng một người

xuống địa ngục để bị đọa đagravey nấu chảy matildei matildei ở đoacute Bạn

coacute bao giờ đốt một diecircm quẹt dưới lograveng bagraven tay vagrave chịu

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 99

được sự noacuteng chaacutey của ngọn lửa khocircng Vậy sao bạn coacute thể

đốt bagraven tay của người khaacutec matildei matildei để người ta kecircu rống

trong đau đớn như vậy

Vagrave giả sử bạn lagrave đấng saacuteng tạo coacute đầy đủ quyền năng để

dừng lại việc thiecircu đốt đoacute liệu bạn coacute necircn dừng lại khocircng

hay vẫn tiếp tục nhigraven người khaacutec đau đớn như vậy

Đức Phật chủ trương tự do tư tưởng Người đatilde chưa bao

giờ yecircu cầu bất cứ ai phải tin theo giaacuteo lyacute của Người Đức

Phật cograven cho rằng khocircng phải bất cứ ai cũng hiểu được giaacuteo

lyacute của Phật vigrave những căn cơ khaacutec nhau của mọi người cho

necircn mọi người đều coacute thể chọn con đường thiacutech hợp nhất

cho migravenh

Phật giaacuteo khocircng phải lagrave một tocircn giaacuteo của giaacuteo điều vagrave

thưởng phạt magrave Phật giaacuteo mong muốn đưa đến cho mọi

người sự hiểu biết vagrave ldquothấyrdquo rotilde những lẽ thật chacircn lyacute của

cuộc đời vagrave thế giới rồi tự mọi người chọn caacutech sống thiacutech

hợp cho migravenh để traacutenh bỏ những đau Khổ trong cuộc đời

Nhagrave baacutec học Albert Einstein

ldquoTocirci khocircng thể tưởng tượng một Thượng đế kẻ tưởng

thưởng vagrave trừng phạt những tạo vật của migravenhhellip

ldquoTocircn giaacuteo của tương lai sẽ lagrave tocircn giaacuteo về vũ trụ Noacute

phải vượt quaacute một đấng thượng đế caacute nhacircn vagrave traacutenh bỏ

giaacuteo điều cugraveng lyacute thuyết thần học Bao trugravem cả hai mặt

tự nhiecircn vagrave tacircm linh noacute phải được dựa trecircn cảm quan

tocircn giaacuteo coacute được từ kinh nghiệm về mọi sự vật tự nhiecircn

100 Con đường của chuacuteng ta

vagrave tacircm linh như lagrave caacutech kết hợp đuacuteng nghĩa nhất Phật

giaacuteo sẽ trả lời được yacute nghĩa nagravey

ldquoNếu coacute một tocircn giaacuteo nagraveo coacute thể đương đầu với những

nhu cầu khoa học hiện đại thigrave đoacute lagrave Phật giaacuteo Phật

giaacuteo khocircng cần xeacutet lại quan điểm của migravenh để cập nhật

với những khaacutem phaacute mới của khoa học Phật giaacuteo

khocircng cần phải từ bỏ quan điểm của migravenh để xu hướng

theo khoa học bởi vigrave Phật giaacuteo bao trugravem cả khoa học

cũng như vượt qua khoa họcrdquo

(9) Phương phaacutep ldquoThiềnrdquo coacute tạo những tacircm niệm xấu aacutec

hay khocircng theo như một số người vẫn bagraven taacuten magrave khocircng

giải thiacutech

Thiền đatilde được thực hagravenh vagrave phaacutet triển bằng nhiều higravenh

thức khaacutec nhau vagrave nhiều nền văn hoacutea khaacutec nhau trong suốt

mấy ngagraven năm qua Ngagravey nay thiền tập được thực hiện trecircn

khắp thế giới đặc biệt phaacutet triển mạnh ở những nước

phương Tacircy

Rất nhiều cocircng ty doanh nghiệp đatilde gửi nhacircn viecircn của

migravenh đến thiền tập ở những khoacutea thiền Họ nhận ra rằng

thiền mang lại rất nhiều lợi iacutech lagravem cho tacircm an định vagrave tacircm

trong sạch vagrave giuacutep cho việc kiểm soaacutet những aacutep lực cocircng

việc stress nỗi đau bức xuacutec vagrave những cơn giận

Những nhagrave thần kinh học thuộc Trường Y Khoa của đại

học University of Massachusetts bằng caacutech nghiecircn cứu

soacuteng natildeo của những người hagravenh thiền đatilde cho thấy kết luận

rằng natildeo của họ an bigravenh vagrave tĩnh lặng hơn natildeo của những

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 101

người khocircng hagravenh thiền (wwwpsychologytodaycom

articles200304the-benefits-meditation)

Những nhagrave nghiecircn cứu của Trung Tacircm Y Khoa San

Francisco thuộc đại học University of California cũng đatilde

kết luận rằng nhờ vagraveo thiền tập những người theo Phật giaacuteo

thực sự hạnh phuacutec vagrave bigravenh tĩnh hơn những người khaacutec

(wwwnewsbbccouk2hihealth3047291stm)

Một số người khocircng taacuten đồng việc hagravenh thiền vigrave những

nỗi sợ vocirc lyacute Điều đoacute lagrave hoagraven toagraven sai traacutei ngay cả đơn

thuần về mặt khoa học y học

(10) Phải chăng những cacircu chuyện về những điều thần

diệu về năng lực thần thocircng của Đức Phật lagrave coacute thật

Theo Phật giaacuteo mọi điều đều coacute thể xảy ra theo tiến

trigravenh khoa học vagrave nhacircn quả

Một số năng lực của Tacircm coacute thể tạo ra những kỳ cocircng

hay những điều thần diệu khoacute magrave giải thiacutech được bằng tri

kiến bigravenh thường của người phagravem tục cograven đầy vocirc minh vagrave ocirc

nhiễm như chuacuteng ta

Đuacuteng lagrave trong kinh điển coacute ghi lại một số điều thần diệu

vagrave năng lực thần thocircng magrave Đức Phật đatilde thể hiện trong một

vagravei lần để chinh phục đạo đức của những người ngoại đạo

quaacute khiacutech Tuy nhiecircn Đức Phật chưa bao giờ noacutei nhiều về

những năng lực nagravey hay chỉ dạy cho ai về thần thocircng như lagrave

một giaacuteo lyacute cần thiết

102 Con đường của chuacuteng ta

Cograven một số cacircu chuyện khaacutec về năng lực thần thocircng của

Đức Phật lịch sử coacute lẽ do một số tu sĩ cổ xưa đatilde phoacuteng đại

thecircu dệt thecircm iacutet nhiều vigrave sự sugraveng kiacutenh cao độ dagravenh cho Đức

Phật vagrave vigrave mục điacutech tạo ra những higravenh ảnh cao siecircu của Đức

Phật để saacutenh với những higravenh ảnh huyền thoại biacute ẩn của tocircn

giaacuteo hữu thần khaacutec vagraveo thời cổ xưa đoacute (như Hindu giaacuteo)

Phật giaacuteo khocircng khuyến khiacutech sự đề cao hay niềm tin mugrave

quaacuteng vagraveo những điều thần diệu những bugravea pheacutep hay về

một Đức Phật đầy huyền thuật vagrave thần thocircng biacute ẩn như vậy

Đức Phật khocircng chủ trương pheacutep thuật hay thần thocircng biến

hoacutea lagrave một trong những caacutech thức tu hagravenh nagraveo cả

Chiacutenh Đức Phật đatilde dạy rằng bất kỳ thần thocircng biến hoacutea

nagraveo cho dugrave coacute thật đi nữa thigrave cũng khocircng hề quan trọng

Điều quan trọng lagrave thực hagravenh con đường Đạo magrave Đức Phật

đatilde hướng dẫn bởi vigrave chỉ coacute con đường đoacute mới giải thoaacutet

con người khỏi mọi khổ đau vagrave phiền natildeo magrave thocirci

(11) Những người đồng tiacutenh luyến aacutei coacute thể lagrave Phật tử hay

khocircng

Xu hướng tigravenh dục của mọi người lagrave khocircng liecircn quan vagrave

khocircng phải lagrave yếu tố quan trọng gigrave trong Phật giaacuteo hết

Đồng tiacutenh luyến aacutei lagrave xu hướng tigravenh dục tự nhiecircn của một

người vagrave coacute lẽ đoacute khocircng phải lagrave một dạng phạm giới về đạo

đức như lagrave một hagravenh động tagrave dacircm (giới thứ tư trong ldquoNăm

Giớirdquo)

Nếu bạn thắc mắc những người theo đạo Phật coacute thể sẽ

hỏi lại như vầy ldquoAi tốt hơn ai một người đồng tiacutenh chiacutenh

trực hiền hogravea hay một người tigravenh dục khaacutec phaacutei magrave vocirc

lương tacircm gian traacuterdquo

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 103

Theo Đức Phật đạo đức vagrave phẩm hạnh của một người

khocircng phụ thuộc vagraveo tocircn giaacuteo của họ Dugrave những người coacute

đang theo đạo Phật hay khocircng thigrave họ vẫn lagrave người tốt khi họ

lagrave người tốt Vagrave tất cả mọi người đều coacute thể tham gia vagraveo

Phật giaacuteo nếu họ tigravem hiểu vagrave thấy đạo Phật lagrave coacute lyacute vagrave thiacutech

hợp cho việc tu tập để đem lại sự bigravenh an vagrave giải thoaacutet cho

họ Dugrave cho họ khocircng theo đạo Phật một caacutech chiacutenh thức

nhưng nếu họ sống một đời với đạo đức tốt đẹp thigrave họ cũng

đatilde lagrave những Phật tử rồi theo yacute nghĩa của Phật giaacuteo

(12) Huacutet thuốc laacute lagrave ngược với đạo Phật

Noacutei một caacutech chiacutenh thức thigrave Phật giaacuteo khocircng xem việc

huacutet thuốc laacute lagrave sai traacutei về mặt đạo đức

Tuy nhiecircn rất nhiều những Phật tử vagrave tu sĩ Phật giaacuteo

nghiecircm tuacutec vagrave gương mẫu đều khocircng huacutet thuốc laacute vagrave họ

thường khuyến khiacutech việc từ bỏ thuốc laacute

Bởi vigrave huacutet thuốc laacute coacute rất nhiều điều nguy hại cho bản

thacircn Những người ldquotu thiềnrdquo khocircng necircn huacutet thuốc laacute vigrave huacutet

thuốc laacute lagrave lagravem cho thần kinh vagrave tacircm triacute luocircn luocircn bị hồi

hộp kiacutech thiacutech trong khi việc thiền định lagrave việc lagravem cho

tacircm tĩnh lặng vagrave tập trung Hơn nữa huacutet thuốc laacute lagrave lagravem cho

hệ hocirc hấp hoạt động khocircng tốt hơi-thở sẽ khoacute khăn ngắn

dagravei ngộp thở vigrave thuốc laacute lagravem hại phổi vagrave hệ tim mạch lagravem

sức khỏe khocircng tốt tất cả đều cản trở cho việc hagravenh thiền

Cho dugrave những tăng sĩ khocircng tu theo phương phaacutep thiền thigrave

họ cũng khocircng necircn huacutet thuốc laacute vigrave điều đoacute cũng tạo ra

những higravenh ảnh khocircng đẹp ở những nơi chugravea chiền vagrave trước

mắt những Phật tử Nhưng sự thật thigrave thời nay coacute rất nhiều

thầy tu theo phaacutep mocircn Tịnh Độ ở Việt nam lagrave những người

huacutet thuốc laacute thường xuyecircn

104 Con đường của chuacuteng ta

Một vấn đề nữa của huacutet thuốc laacute cũng giống như việc

uống rượu vagrave dugraveng chất độc hại do lagrave gacircy ghiền Huacutet thuốc

coacute thể biến thagravenh một dạng thegravem muốn liecircn tục hagraveng ngagravey

vigrave tiacutenh chất gacircy ghiền vagrave lagravem cho người huacutet thuốc luocircn luocircn

phụ thuộc vagraveo noacute

Một vấn đề quan trọng nữa lagrave việc huacutet thuốc laacute vừa gacircy

hại cho bản thacircn migravenh vừa ảnh hưởng vagrave gacircy hại đến những

người hiacutet thở xung quanh họ trở thagravenh những người huacutet

thuốc laacute ldquobị độngrdquo trở thagravenh những nạn nhacircn của người huacutet

thuốc Magrave như Đức Phật đatilde noacutei những việc gigrave migravenh lagravem magrave

gacircy hại cho bản thacircn migravenh vagrave những người khaacutec thigrave đoacute

khocircng phải lagrave một hagravenh động tốt thiện Vagrave vigrave vậy chuacuteng ta

cần necircn traacutenh bỏ

Cũng chiacutenh vigrave lyacute do gacircy nguy hại cho migravenh vagrave mọi

người nhiều nước văn minh trecircn thế giới đatilde hạn chế việc

huacutet thuốc vagrave việc huacutet thuốc cũng bị nghiecircm cấm ở những

nơi cocircng cộng

Từ những điều nagravey chuacuteng ta coacute thể hiểu rằng Phật giaacuteo

coacute lẽ khocircng taacuten đồng với việc huacutet thuốc laacute vagrave coacute lẽ khocircng

xem việc huacutet thuốc lagrave thaacutei độ hay hagravenh động tiacutech cực vagrave tốt

lagravenh trong cuộc sống

(13) Phật giaacuteo dạy chuacuteng ta necircn luocircn luocircn hagravei lograveng với

mọi thứ migravenh coacute Tuy nhiecircn đa số mọi người đều coacute tham

vọng lagravem việc nhiều hơn để coacute thu nhập nhiều hơn vagrave

cũng coacute tham vọng tạo cuộc sống sung tuacutec hơn cho gia

đigravenh Vậy lagravem sao hogravea giải vấn đề nagravey

Đacircy lagrave một cacircu hỏi hay Đuacuteng lagrave Đạo Phật khuyecircn dạy

mọi người hatildey biết hagravei lograveng biết hạnh phuacutec với những gigrave

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 105

migravenh coacute được đừng quaacute tham lam đừng quaacute tham muốn magrave

dẫn đến thất vọng bất hạnh vagrave khổ sở

Tuy nhiecircn Đạo Phật vẫn mở ra cho mọi người sự tự do

chọn lựa phương caacutech vagrave con đường nagraveo đem lại nhiều an

lagravenh vagrave hạnh phuacutec nhất cho migravenh miễn sao bạn đừng quaacute đi

về cực đoan Vigrave vậy đạo Phật đatilde chủ trương vagrave khuyến

khiacutech ldquoCon Đường Trung Đạordquo Trung đạo nghĩa lagrave sao

Nghĩa lagrave (a) bạn đừng quaacute tham vọng đến nỗi coacute khả

năng gacircy phương hại đến quyền lợi của người khaacutec trong

khi migravenh nỗ lực để đạt được mục điacutech đoacute của migravenh Vagrave bạn

(b) cũng khocircng necircn quaacute hagravei lograveng với hoagraven cảnh của migravenh

nếu cograven phấn đấu được để cải thiện đời sống tinh thần vagrave

vật chất cho chiacutenh migravenh vagrave gia đigravenh thigrave hatildey cố gắng nỗ lực

trong phạm vi khả năng của migravenh đừng quaacute rụt regrave một caacutech

tiecircu cực nhưng cũng đừng quaacute tham vọng một caacutech quaacute

đaacuteng Tức lagrave traacutenh hai cực đoan Đoacute lagrave yacute nghĩa của con

đường trung đạo

Viacute dụ vigrave tham muốn được thăng cấp hay được tăng

lương magrave migravenh phải dugraveng nhiều caacutech hay thủ đoạn khocircng

tốt để đạt được mục điacutech lagravem phương hại đến đồng nghiệp

vagrave người khaacutec thigrave điều đoacute lagrave khocircng đuacuteng với đạo Phật

(Những thực tại ldquokhocircng đẹprdquo trong viacute dụ nagravey lagrave rất phổ

biến trong nhiều nơi cocircng sở hiện nay Một số đồng nghiệp

vagrave đối taacutec của tocirci trước đacircy từ Trung Quốc Nam Triều Tiecircn

vagrave nhiều nước Acircu Mỹ cũng tacircm sự rằng việc nagravey lagrave khaacute phổ

biến ở đất nước họ Tuy nhiecircn cũng theo yacute họ tigravenh trạng

nagravey ở những nước Acircu Mỹ coacute vẻ iacutet hơn sơ với ở những nước

Đocircng Aacute)

Hay vigrave muốn coacute thật nhiều tiền necircn bạn dagravenh hết thời

gian lagravem thecircm ngoagravei giờ coi nhẹ những thời gian hay

106 Con đường của chuacuteng ta

những việc dagravenh cho gia đigravenh vợ chồng con caacutei cha mẹ

anh chị emhellipĐiều đoacute về lacircu về dagravei sẽ lagravem tổn hại tigravenh cảm

của gia đigravenh đối với migravenh điều đoacute lagrave khocircng coacute lợi cho migravenh

vagrave gia đigravenh

Noacutei cho cugraveng những tham vọng vagrave sự bằng lograveng phải

necircn được cacircn bằng theo đuacuteng hoagraven cảnh năng lực vagrave những

nhu cầu được ưu tiecircn theo thứ tự của migravenh Viacute dụ thời gian

đi chăm soacutec cha mẹ ở bệnh viện sau giờ lagravem việc necircn được

ưu tiecircn hơn lagrave thời gian dagravenh cho việc lagravem thecircm ngoagravei giờ

để tăng thecircm mức độ thu nhập Cha mẹ cagraveng ngagravey cagraveng gần

đất xa trời chứ họ khocircng chờ cho bạn coacute đủ thu nhập để đến

chăm soacutec họ Nguyecircn tắc vẫn vậy Dugrave bạn coacute tham vọng

tiacutech cực đến đacircu thigrave luocircn luocircn suy nghĩ chiacutenh chắn rằng

ldquoNhững gigrave lagravem magrave khocircng coacute lợi cho migravenh hay người khaacutec

hay cả hai thigrave migravenh necircn traacutenh Những gigrave (tham vọng) nagraveo

nếu migravenh lagravem thigrave mang lại lợi iacutech cho migravenh vagrave cũng khocircng

lagravem tổn hại cho người khaacutec thigrave migravenh coacute thể lagravemrdquo

Sự chấp nhận bằng lograveng với mọi điều mọi hoagraven cảnh

cũng necircn dựa vagraveo nguyecircn tắc trung đạo nagravey

(14)Việc ăn chay lagrave bắt buộc đối với những Phật tử

Theo Đạo Phật đặc biệt lagrave Phật giaacuteo Nguyecircn thủy thigrave

việc ăn chay hay khocircng lagrave hoagraven toagraven phụ thuộc vagraveo caacute nhacircn

của mỗi người Phật giaacuteo khocircng nhấn mạnh vagraveo sự thanh

tịnh vagrave thanh khiết của thức ăn magrave nhấn mạnh vagraveo sự

thanh tịnh vagrave trong sạch của Tacircm

Đacircy lagrave một trong những vấn đề thường được bagraven catildei bạn

cần tigravem hiểu kỹ tại sao Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy thigrave noacutei như

vậy trong khi phần lớn những người theo Phật giaacuteo Đại

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 107

Thừa thigrave chủ trương việc ăn chay lagrave bắt buộc đối với mọi

Phật tử xuất gia vagrave khuyến khiacutech mọi Phật tử tại gia cũng

necircn ăn chay

Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy hay Nam Tocircng đến ngagravey nay vẫn

chủ trương việc ldquokhất thựcrdquo thức ăn theo đuacuteng như caacutech

thực hagravenh từ thời Đức Phật cograven tại thế Magrave đatilde đi khất thực

thức ăn thigrave người đi khất thực (xin đồ ăn) khocircng necircn yecircu

cầu người cho (thiacute chủ Phật tử cuacuteng dường thức ăn) phải

lagravem đồ ăn đuacuteng theo yecircu cầu của migravenh Vigrave vậy từ thời Đức

Phật cho đến nay trường phaacutei bảo thủ nagravey vẫn giữ nguyecircn

truyền thống khất thực vagrave người ta cho gigrave ăn nấy

Điều thứ hai Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy chủ trương ăn chay

theo giới ldquoTam Tịnh Nhụcrdquo coacute nghĩa lagrave những loại thịt nagraveo

khocircng diacutenh vagraveo ba điều sau thigrave Phật tử coacute thể dugraveng Ba điều

đoacute lagrave (a) khocircng thấy người ta giết (b) khocircng nghe tiếng kecircu

la của loagravei thuacute bị giết vagrave (c) khocircng coacute sự nghi ngờ về người

khaacutec giết thịt lagrave để cho migravenh ăn tức lagrave vigrave migravenh magrave giết thịt

Nếu thức ăn (thịt caacute) nagraveo đaacutep ứng đủ ba điều kiện nagravey thigrave

caacutec Tỳ kheo được ăn lagrave khocircng phạm giới theo sự cho pheacutep

trong Giới Luật magrave Đức Phật đưa ra (Phụ Lục 17)

Trong khi đoacute Phật giaacuteo Đại Thừa đặc biệt ở Trung Quốc

sau nagravey thigrave khocircng chấp nhận caacutech ăn chay nagravey họ quan

niệm rằng ăn chay lagrave khocircng được ăn thịt động vật magrave chỉ ăn

caacutec loại rau đậu traacutei cacircyhellip

Bất luận quan điểm của Phật giaacuteo Nguyecircn Thuỷ hay Đại

Thừa mục điacutech của sự ăn chay lagrave lagravem tăng trưởng lograveng từ

bi lagravem giảm bớt lograveng sacircn hận cũng giống như caacutech tu tập

ldquokhocircng saacutet sinhrdquo để biết thương yecircu người đồng loại vagrave

những loagravei sinh vật khaacutec Khi một người đatilde coacute lograveng từ bi vagrave

khocircng nỡ giết hại caacutec loại loagravei vật thigrave người ấy cũng khoacute coacute

108 Con đường của chuacuteng ta

thể giết người Đoacute lagrave lyacute do tại sao Đức Phật đưa ra giới cấm

ldquoKhocircng được saacutet sinhrdquo Chiacutenh Giới Hạnh thứ nhất nagravey lagrave

nhacircn tố để higravenh thagravenh quan điểm ăn chay trong đạo Phật

(Phụ Lục 18)

Nhiều người đatilde suy nghiệm về sự tagraven bạo khi giết hại suacutec

vật necircn họ đatilde từ bỏ sự thegravem muốn ăn thịt caacute vagrave trở thagravenh

những người ăn chay chứ khocircng riecircng những người theo

đạo Phật mới ăn chay Rất nhiều người phương Tacircy bacircy giờ

ăn chay vigrave quan điểm từ-bi nagravey

Ở đacircy rất mong bạn đọc necircn đọc thecircm những giảng luận

với nhiều goacutec nhigraven về đề tagravei ldquonhạy cảm vagrave quan trọngrdquo nagravey

trong bagravei Phụ Lục ở cuối saacutech

Do vấn đề nagravey lagrave quan trọng vagrave bạn lagrave người Phật tử

tại gia cần phải tự migravenh suy nghĩ vagrave tự quyết định cho migravenh

như thế nagraveo lagrave đuacuteng sai như thế nagraveo lagrave hợp đạo lyacute vagrave hợp

với lời Phật dạy bởi vigrave vấn đề nagravey được hiểu vagrave thực hagravenh

khaacutec nhau bởi nhiều trường phaacutei Phật giaacuteo khaacutec nhau Bạn

cần necircn đọc vagrave tham khảo thecircm nhiều nguồn kinh saacutech vagrave

luận giảng khaacutec nhau

Tuy nhiecircn trong hạn hẹp của quyển saacutech nhỏ beacute nagravey chỉ

mong muốn noacutei nocircm na lại như sau

(1) Theo quan điểm của Phật giaacuteo Nguyecircn thủy thigrave bạn

coacute thể ăn chay Hoặc nếu việc ăn chay lagrave khoacute khăn bất tiện

(vigrave phải đi khất thực hoặc vigrave phải nhờ vagraveo nguồn thức ăn

của người khaacutec để nuocirci thacircn hoặc mocirci trường sống ở nơi đoacute

khocircng thể coacute nhiều thức ăn thực vật) thigrave bạn coacute thể tiếp tục

ăn mặn trong khi vẫn lagrave một Phật tử đạo hạnh

(2) Theo quan điểm của Phật giaacuteo Đại Thừa người xuất

gia thigrave bắt buộc phải ăn chay (rau cải thực vậthellip) Cograven Phật

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 109

tử tại gia nếu ăn chay được hợp với sức khỏe vagrave tiện lợi của

migravenh thigrave necircn ăn chay lagrave sự thực hagravenh rất đaacuteng khen ngợi

Cograven nếu khocircng Phật tử tại gia được khuyến khiacutech ăn chay

vagraveo caacutec ngagravey lễ lagravenh như ngagravey Rằm Mồng Một hay những

ngagravey giữ Taacutem giớihellipđể tăng trưởng lograveng Từ Bi đối với con

người vagrave vạn vật

bull Tại đacircy coacute hai vấn đề chuacuteng ta cần necircn suy nghĩ theo

thiển yacute của tocirci

Một ăn chay chắc chắn lagrave caacutech tốt đẹp đối với một Phật

Tử vagrave ăn chay lagrave chắc chắn nuocirci dưỡng lograveng từ bi lagrave traacutenh

saacutet sanh vagrave traacutenh gacircy tổn hại cho bất cứ người nagraveo vagrave chuacuteng

sinh nagraveo

Hai tuy nhiecircn đừng necircn cho rằng chỉ việc ăn chay lagrave

hoagraven toagraven trở thagravenh một Phật tử tốt theo đạo Phật Việc ăn

chay khocircng phải lagrave thay thế được cho những việc thực hagravenh

tu tập vagrave giữ giới hạnh đạo đức khaacutec Như đatilde noacutei trecircn Phật

giaacuteo nhấn mạnh vagraveo sự tu tập sự sống giữ giới hạnh vagrave tu

dưỡng Tacircm để coacute Tacircm trong sạch lagravenh mạnh vagrave chiacutenh

điều nagravey mới tạo ra Nghiệp tốt lagravenh tạo ra cuộc sống tốt

lagravenh

(15) Tại sao coacute những tu sĩ vẫn ăn thịt trong khi rau cải

thigrave rất dễ dagraveng coacute được ở khắp nơi

Khi coacute người trong Tăng Đoagraven đoacute lagrave ngagravei Devadatta

(Đề-bagrave-đạt-đa) đatilde đề xuất với Phật về việc ăn chay vagrave cấm

caacutec tu sĩ ăn thịt caacute Đức Phật đatilde từ chối đề xuất nagravey Coacute lẽ

Đức Phật đatilde coacute nhiều lyacute do thiết thực vagraveo hoagraven cảnh xatilde hội

thời đoacute bởi vigrave rau cải khocircng được gieo trồng một caacutech trugrave

phuacute ở những vugraveng miền bắc Ấn Độ vagraveo thời xưa đoacute đặc

110 Con đường của chuacuteng ta

biệt rau cải vagrave ngũ cốc lagrave rất khan hiếm vagraveo những mugravea khocirc

hạn ở xung quanh lưu vực socircng Hằng

Viacute dụ sau nagravey nếu chỉ ăn chay bằng rau cải thigrave sẽ rất khoacute

khăn cho những vugraveng Phật giaacuteo như Tacircy Tạng vigrave ở đoacute gia

suacutec thigrave rất nhiều magrave những rau cải traacutei cacircy thigrave cực kỳ khan

hiếm khoacute trồng được ở vugraveng đất khắc nghiệt đoacute

Vagraveo thời Đức Phật cho đến tận ngagravey nay những tu sĩ

(theo Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy) vẫn sống nhờ vagraveo thức ăn

khất thực Vagrave thức ăn khất thực lagrave tugravey theo lograveng bố thiacute của

thiacute chủ vagrave Phật tử cuacuteng dường Nếu những tu sĩ yecircu cầu chỉ

giới hạn cuacuteng dường bằng thức ăn toagraven-chay toagraven rau cải

ngũ cốc thigrave điều đoacute coacute thể tạo gaacutenh nặng cho những thiacute chủ

cuacuteng dường thức ăn hagraveng ngagravey cho caacutec Tăng Ni Thực tế lagrave

đa số mọi người trong cuộc sống ở những xứ sở nagravey đều

tranh thủ ldquomột lầnrdquo thời gian trong ngagravey để nấu thức ăn

trước lagrave cuacuteng dường caacutec sư thầy sau lagrave phần cograven lại để gia

đigravenh ăn Magrave đa số những gia đigravenh Phật tử nagravey cũng ăn mặn

như truyền thống từ thời Đức Phật Vigrave vậy những thầy tu

của Nam Tocircng nhận vagrave ăn bất cứ thứ gigrave được cho ngay cả

lagrave thịt miễn sao những loại thịt đoacute nằm trong giới hạnh của

ldquoTam Tịnh Nhụcrdquo như đatilde noacutei trecircn lagrave được

Xin noacutei thecircm một chuacutet về Giới Luật của Tăng Đoagraven

Vigrave Phật giaacuteo Nguyecircn thủy cấm khocircng cho caacutec tu sĩ nhận sự

cuacuteng dường bố thiacute bằng tiền bạc Cho necircn họ khocircng coacute cơ

hội đi mua thức ăn bằng tiền bạc để magrave chọn thức ăn theo yacute

muốn của migravenh (giả sử như họ coacute muốn ăn chay) Họ hoagraven

toagraven phụ thuộc vagraveo thức ăn khất thực của dacircn lagraveng của thiacute

chủ bố thiacute cho họ hagraveng ngagravey Ngay cả khi họ nấu ăn trong tu

viện tịnh xaacute thigrave những nguyecircn liệu thực phẩm cũng lagrave do

những Phật tử mang tới cuacuteng dường (Hy vọng quyacute vị hiểu

ra được chỗ nagravey)

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 111

Ngagravey nay thực tế rất nhiều tu sĩ vagrave chugravea chiền theo Phacirc

giaacuteo Nguyecircn Thủy cũng ưu tiecircn việc ăn chay như ở Thaacutei

Lan ở Miến Điệnhellipkhi những điều kiện hậu cần cho pheacutep

Tuy nhiecircn những thầy tu ldquonghiecircm tuacutecrdquo theo truyền thống

Đại Thừa chắc chắn lagrave ăn chay tuyệt đối

(16) Việc ăn những đồ chay giả mặn coacute lagrave ngụy biện vagrave

đạo đức giả hay khocircng Tại sao lại lagravem thức ăn chay giả

mặn ở caacutec nước Đocircng Aacute như Việt Nam Trung Quốc Đagravei

Loan Triều Tiecircn

Đồ ăn chay giả mặn lagrave những thức ăn ldquochayrdquo lagravem từ bột

đậu nagravenh nấm vagrave thực vật nhưng được lagravem vagrave trigravenh bagravey

giống như những moacuten ăn mặn Nhiều nơi những người Phật

tử nấu vagrave ăn những đồ ăn kiểu nagravey bị cho lagrave đạo đức giả

Caacutei lyacute lagrave Đatilde ăn chay để quecircn đi thịt caacute quecircn đi việc saacutet sinh

động vật vậy magrave khi nấu chay lại chế biến ldquorau cảirdquo giống

hệt như mugravei vị higravenh dạng của thịt caacute để lsquogợi nhớrsquo đến những

thức ăn từ thịt caacute (vagrave coacute thể để ăn cho được ngon miệng

hơn)

Một số người thigrave giải thiacutech rằng việc lagravem thức ăn chay

giả mặn lagrave caacutech lagravem cho những người chưa ăn chay bước

qua ăn chay được dễ dagraveng hơn khocircng bị bỡ ngỡ khocircng bị

khoacute ăn khi chuyển từ ăn mặn qua ăn chay() Điều nagravey dugrave coacute

đuacuteng đối với một số người nhưng coacute lẽ chỉ lagrave tự nguỵ biện

Rotilde ragraveng lagrave trong tất cả những quaacuten ăn chay vagrave trong những

dịp lễ lagravenh caacutec Phật tử tề tựu về caacutec chugravea chiền ở Việt Nam

vagrave những nước Đocircng Aacute khaacutec thigrave hầu hết thức ăn chay đều

được chế biến vagrave trigravenh bagravey với higravenh dạng higravenh thức vagrave

hương vị y hệt thức ăn mặn vagrave được dugraveng bởi tất cả mọi

người vagrave cả Tăng Ni

112 Con đường của chuacuteng ta

Coacute hai vấn đề hay ldquohai lyacute lẽrdquo cần suy nghiệm vagrave bạn cần

chọn cho migravenh quan điểm nagraveo bạn thấy đuacuteng đắn lagrave phugrave

hợp với giaacuteo lyacute của Phật vagrave phugrave hợp với lograveng từ-bi của

chiacutenh migravenh

Một (1) khi đồ chay giả mặn được chế biến vagrave trigravenh bagravey

cho số đocircng Phật tử lagrave những người bigravenh thường đang ăn

mặn thigrave họ noacutei lagrave chế biến như vậy để những người đang ăn

thịt caacute chuyển qua ăn chay được dễ dagraveng hơn vigrave higravenh thức

vagrave mugravei vị cũng gần giống moacuten mặn Cho necircn tất cả quaacuten

cơm chay nhagrave hagraveng chay vagrave những nơi cuacuteng dường Trai

Tăng cũng đều lagravem như vậy Đoacute caacutech khuyến khiacutech mọi

người ăn chay

Hai(2) khi lagravem đồ chay giả mặn vagrave cuacuteng dường cho Tăng

Ni thigrave họ lại noacutei Tăng Ni thọ dụng thức ăn chay giả mặn

nhưng Tacircm khocircng hề khởi sinh điều gigrave về đồ ăn mặn như

thịt caacute Điều nagravey rất khoacute noacutei Đức Phật đatilde noacutei khi coacute đối

tượng tiếp xuacutec như mugravei vị higravenh sắchellipthigrave cảm-thọ vagrave ldquotacircm-

khởirdquo sẽ khởi sinh

Cho dugrave theo Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy thigrave việc ăn mặn lagrave

khocircng bị cấm nhưng nếu đatilde traacutenh ăn đồ mặn thật sự vigrave lyacute

do khocircng muốn higravenh thugrave mugravei vị của thịt caacute lagravem động lograveng

từ bi lagravem suy nghĩ về việc saacutet sinh giết hại thigrave việc lagravem đồ

ăn chay giả mặn với higravenh thugrave mugravei vị như của thịt caacute thật

(thịt gigrave caacute gigrave thigrave coacute những higravenh thugrave vagrave mugravei vị đuacuteng như vậy)

chắc sẽ lagravem khởi sinh trong tacircm những nhận-thức [tưởng]

về loại thịt hay caacute đoacute Vagrave như vậy lại đi ngược lại yacute nghĩa

của việc ăn chay Như vậy caacutei ldquoyacute nghĩardquo của việc ăn chay

lagrave vigrave lograveng từ-bi lagrave để quecircn đi higravenh ảnh mugravei vị của thịt caacute

thật cũng khocircng cograven ở đacircy

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 113

Bạn coacute thể tự hỏi rằng nếu ăn chay vigrave lograveng từ-bi vagrave sự

thanh-tịnh của thacircn vagrave tacircm thigrave rau cải nấm rơm đậu

nagravenhhellip được cắt thagravenh từng miếng nhỏ vuocircng vức ăn khocircng

thấy ngon miệng một caacutech tự nhiecircn hay sao magrave cần phải

cocircng phu cắt tỉa gaacuten gheacutep tạo higravenh vagrave cho vagraveo những gia

vị mugravei vị để thức ăn phải giống như chả lụa caacute kho heo

xagraveo thịt nướnghellip thigrave mới ăn thấy ngon miệng được

Tuy nhiecircn dugrave tốt hay xấu thigrave việc ăn chay hay ăn đồ

chay giả mặn vẫn tốt hơn nhiều so với việc ldquocố yacuterdquo ăn thịt ăn

caacute với caacutei tacircm ldquoyacute thứcrdquo rotilde việc giết thịt saacutet sanh chắc chắn

đatilde xảy ra đacircu đoacute (ở những lograve giết mổ ở chợ vagrave ở trong nhagrave

bếp của những người nấu)

Đức Phật

Tất cả mọi chuacuteng sinh

Đều mưu cầu được sống

Đều mưu cầu hạnh phuacutec

helliphelliphelliphellip

Migravenh run sợ đao kiếm

Migravenh cũng sợ chết choacutec

Vậy lấy người lagrave migravenh

Thigrave khocircng necircn giết hại

Khocircng gacircy ra giết hại

(Kinh Phaacutep Cuacute ndash Kệ 129)

114 Con đường của chuacuteng ta

(17) Những cảnh giới1 hiện hữu (cotildei sống) khaacutec nhau lagrave

gigrave Chuacuteng lagrave những nơi thực hay ảo

Theo truyền thống Phật giaacuteo coacute năm (5) cảnh giới hiện

hữu magrave tất cả caacutec loagravei chuacuteng sinh coacute mặt ở đoacute Năm cảnh

giới đoacute lagrave

Địa Ngục

Suacutec Sinh

Ngạ Quỷ

Người

Thiecircn Thần vagrave Trời

Những cảnh giới thấp xấu đầy đau khổ lagrave Địa ngục Suacutec

sinh Ngạ quỷ

bull Địa ngục theo kinh điển bao gồm 08 đại địa ngục vagrave

160 tiểu địa ngục bao bọc xung quanh những đại địa ngục

đoacute

bull Suacutec sinh lagrave cảnh giới của tất cả loagravei động vật từ nhỏ beacute

cho đến to lớn

bull Ngạ quỷ (peta) coacute nghĩa lagrave ldquoquỷ đoacuteirdquo hoặc hay được

gọi lagrave những lsquohồn marsquo hay ldquonhững người khuất mặtrdquo xung

quanh ta Ngạ quỷ sống trong cotildei vocirc cugraveng đagravey đọa vagrave đau

khổ luocircn luocircn thiếu thốn luocircn luocircn đoacutei khaacutet magrave khocircng

được ăn uống Vagrave coacute những loagravei ngạ quỷ luocircn luocircn ở gần

những người thacircn quyến cograven sống của migravenh vagrave coacute thể thấy

được tất cả những gigrave họ hagraveng thacircn quyến của migravenh đang

lagravem vagrave luocircn luocircn khao khaacutet những người thacircn lagravem những

1ldquoCảnh giớirdquo lagrave hoagraven cảnh lagrave phacircn giới cao thấp viacute dụ cảnh giới suacutec sinh cảnh giới

địa ngục cảnh giới trecircn trời Trong mỗi loại cảnh giới cao thấp đoacute coacute thể coacute nhiều

ldquocotildei sốngrdquo khaacutec nhau viacute dụ địa ngục coacute 168 tầng hay ldquocotildeirdquo khaacutec nhau cảnh giới

trecircn trời thigrave coacute đến 28 ldquocotildeirdquo sống khaacutec nhau

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 115

việc cocircng-đức vagrave hồi-hướng cocircng đức đoacute cho họ để họ

hưởng được cocircng-đức đoacute Đoacute lagrave caacutech duy nhất giuacutep họ giảm

bớt nghiệp xấu vagrave hy vọng được taacutei sinh về một cotildei lagravenh

khaacutec

bull Cotildei Suacutec sinh vagrave Ngạ quỷ lagrave ở cugraveng nơi với cotildei Người

cugraveng ở trecircn bề mặt traacutei đất

bull [Xin để yacute thecircm loagravei Quỷ thần A-tu-la (asuras) lagrave loagravei

quỷ thần dị dạng to lớn ở cotildei trời của Nam Thiecircn Vương

(thuộc Tứ Đại Thiecircn Vương) nhưng do nghiệp xấu luocircn

sống với tacircm sacircn hận hung hatilden vagrave đau khổ cho necircn họ cũng

thuộc về cảnh giới thấp xấu đau khổ mặc dugrave cotildei sống của họ

lagrave thuộc về trecircn cảnh giới trời thần Cho necircn nhiều truyền

thống Phật giaacuteo khaacutec đatilde tiacutenh riecircng cotildei quỷ thần A-tu-la một

cảnh-giới đau khổ riecircng vagrave do caacutech tiacutenh như vậy necircn tổng

cộng coacute 06 cảnh giới magrave chuacuteng sinh đang hiện hữu

Bạn coacute biết khocircng coacute rất nhiều coacute lograveng tốt vagrave chiacutenh trực

họ lagrave những người tốt bụng cocircng bằng vagrave coacute lograveng bi mẫn

nhưng họ coacute tacircm hay dễ bị noacuteng giận Họ coacute thể noacuteng giận

vigrave nhiều lyacute do xảy ra hagraveng ngagravey họ noacuteng giận vigrave bất đồng

vigrave tự aacutei vigrave caacutei ta bị xuacutec phạm hoặc vigrave sự bất cocircng vigrave quaacute

noacuteng ruột lo lắng cho người thacircn vagrave người khaacutec vigrave hoagraven

cảnh trớ trecircu vigrave gặp phải người xấu vigrave buồn bực nhacircn tigravenh

thế thaacuteiNếu họ khocircng tu tập tacircm để giảm trừ tacircm sacircn-giận

đoacute thigrave sau khi chết họ rất dễ bị taacutei sinh thagravenh những quỷ

thần A-tu-la đau khổ như vậy]

bull Những cảnh giới cao đẹp lagrave cotildei Người vagrave những cotildei Trời

của caacutec thiecircn thần vagrave caacutec vị trời Phạm Thiecircn (Brahmas)

bull Kinh điển cũng ghi rằng coacute nhiều ldquotầngrdquo tức nhiều

ldquocotildeirdquo cao thấp khaacutec nhau trong cảnh giới Địa Ngục vagrave trong

cảnh giới Thiecircn Thần vagrave Trời

116 Con đường của chuacuteng ta

bull Nếu loagravei quỷ thần A-tu-la (asuras) được taacutech riecircng ra

thagravenh một (đơn vị) cotildei hiện hữu riecircng biệt vagrave caacutec tầng địa

ngục được gom chung thagravenh một cotildei thigrave tổng cộng coacute 04

cotildei thuộc cảnh giới xấu [Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷ vagrave A-

tu-la] 07 cotildei Dục giới phuacutec lagravenh [gồm 1 cotildei dục giới lagrave cotildei

Người vagrave 06 cotildei dục giới của Thiecircn thần) 16 cotildei Trời Sắc

Giới vagrave 04 cotildei Trời Vocirc Sắc Giới

Tổng cộng Coacute 31 Cotildei hiện hữu magrave con người (vagrave chuacuteng

sinh) coacute thể bị hay được taacutei sinh về đoacute ngay sau khi từ giatilde

kiếp sống hiện tại

Chẳng hạn ở cảnh giới địa ngục coacute đến 168 ldquotầngrdquo đại địa

ngục vagrave tiểu địa ngục khaacutec nhau tugravey theo mức độ Nghiệp aacutec

nặng nề magrave chuacuteng sinh bị rơi rớt vagrave đagravey đọa vagraveo đoacute

Cograven trecircn cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời coacute rất nhiều cotildei

Trời khaacutec nhau tugravey theo mức độ do Nghiệp thiện lagravenh magrave

chuacuteng sinh được taacutei sinh về đoacute gồm coacute 06 Cotildei Trời Dục

Giới 16 Cotildei Trời Sắc Giới vagrave 04 Cotildei Trời Vocirc Sắc Giới

Để dễ higravenh dung bạn coacute thể liecircn-tưởng đến một cotildei lagrave

ldquocotildei Ngườirdquo trecircn traacutei đất magrave chuacuteng ta đang sống gồm 193

nước trải dagravei trecircn 07 đại lục địa Nếu chuacuteng ta may mắn

được sống trong những đất nước văn minh thanh bigravenh vagrave

khiacute hậu ocircn hogravea thigrave đoacute lagrave một điều phuacutec lagravenh so với việc phải

sống trong những đất nước lạc hậu đầy chiến tranh vagrave khiacute

hậu khắc nghiệt đoacutei nghegraveo vagrave bệnh tật Những đất nước trecircn

traacutei đất vagrave mức độ dễ sống vagrave khoacute sống khaacutec nhau thậm chiacute

quaacute checircnh lệch nhau thigrave cũng giống như những ldquocotildeirdquo khaacutec

nhau trecircn cảnh giới trecircn Trời hay những ldquocotildeirdquo khaacutec nhau

trong cảnh giới dưới địa ngục vậy

Vigrave vậy coacute thể noacutei rằng bất kỳ một cotildei Trời nagraveo đoacute (trong

26 cotildei thuộc cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời) lagrave chắc chắn sẽ

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 117

tốt đẹp hơn vagrave phuacutec lagravenh hơn bất cứ quốc gia nagraveo trecircn traacutei

đất cotildei người

Vagrave ngược lại coacute thể hiểu bất kỳ một ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo

nagraveo đoacute (trong 168 ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo) của cảnh giới địa ngục

cũng chắc chắn lagrave kinh khủng hơn đagravey đọa hơn vagrave toagraven lagrave

đau khổ hơn bất kỳ xứ sở nagraveo trecircn traacutei đất

Vigrave vậy ở nơi đacircu đời sống hay mocirci trường sống coacute sự tagraven

bạo độc tagravei aacutep bức vagrave đagravey đọa quaacute khốc liệt với con người

thigrave người ta hay gọi lagrave ldquođịa ngục trần gianrdquo

Khi noacutei về đời sống Thacircn-Tacircm của con người Đức Phật

thường noacutei một caacutech ẩn dụ về những ldquocảnh giớirdquo coacute nghĩa

lagrave những tigravenh trạng hạnh phuacutec hay đau khổ khaacutec nhau của

con người tugravey theo hoagraven cảnh của mỗi người

-Viacute dụ một người đang phải chịu tật nguyền đau đớn

hoặc tinh thần khủng hoảng thigrave người đoacute đatilde giống như đang

chịu cảnh địa ngục

-Những người khocircng cograven lẽ sống gigrave chỉ biết nằm chờ đến

bữa ăn vagrave sống để ăn thigrave chẳng khaacutec nagraveo sống như cảnh suacutec

sinh

-Những người quaacute tham lam luocircn luocircn tham muốn thegravem

khaacutet magrave chẳng bao giờ được thỏa matilden dugrave đatilde coacute đầy đủ thigrave

được cho lagrave giống như loagravei ngạ quỷ luocircn luocircn cảm thấy đoacutei

thiếu vagrave đau khổ vigrave thegravem khaacutet

-Người luocircn luocircn coacute maacuteu sacircn giận ganh tị chiến tranh

tranh dagravenh quyền lực vagrave của cải thigrave tacircm cũng chẳng khaacutec

nagraveo loagravei quỷ thần dị dạng A-tu-la luocircn luocircn sống với tacircm

sacircn hận thugrave hằn vagrave hiếu chiến

118 Con đường của chuacuteng ta

-Vagrave những ai được sinh ra đẹp đẽ vagrave giagraveu sang coacute thể

được gọi lagrave đang sống sung sướng như ở cotildei thiecircn thần hay

thiecircn đagraveng Cotildei thiecircn thần dường như lagrave mơ ước của Viacute dụ

những ngocirci sao thể thầu hết mọi người bởi vậy khi những

tagravei tử điện ảnh nổi tiếng sống trong nhagrave cao cửa đẹp vagrave luocircn

coacute hagraveng triệu người hacircm mộ hay lsquotocircn thờrsquo thigrave những người

hacircm mộ đoacute gọi họ lagrave những lsquothiecircn thầnrsquo

Rotilde ragraveng lagrave những cotildei thấp xấu như Địa Ngục Ngạ Quỷ

Suacutec Sinh Quỷ Thần dị dạng lagrave đầy đau khổ vagrave hagravenh hạ Vagrave

những cotildei Thiecircn thần vagrave Trời trecircn tiecircn cảnh lagrave đầy phuacutec

lagravenh vagrave sung sướng

-Tuy nhiecircn Đức Phật noacutei rằng ở những cotildei thấp xấu đoacute

chuacuteng sinh khoacute magrave lagravem được một việc cocircng đức nagraveo để tiacutech

lũy Nghiệp tốt được Những chuacuteng sinh ở trong những cotildei

thấp xấu bị đọa đagravey như vậy thigrave chỉ lo chịu đựng mọi đau

khổ hagravenh hạ chứ khocircng cograven thời gian hay cơ hội lagravem

chuyện phuacutec đức nagraveo (Khi đatilde bị ở trong cảnh giới Địa ngục

hay Suacutec sinh thigrave coacute lagravem cocircng đức cũng chẳng coacute điều gigrave để

lagravem Vagrave tacircm thức của chuacuteng sinh đang bị ở trong cotildei địa

ngục vagrave suacutec sinh cũng khoacute magrave khởi sinh một triacute tuệ căn bản

nagraveo để magrave lagravem chuyện cocircng đức Thời gian bị ở trong

những cotildei đoacute thật lagrave dagravei khocircng thể nghĩ bagraven vigrave khoacute magrave tạo

ra được nghiệp tốt nagraveo để chuyển hoacutea taacutei sinh vagraveo những

cảnh giới tốt hơn)

-Trong khi đoacute những chuacuteng sinh ở những cotildei bồng lai

của Thiecircn thần vagrave Trời thigrave chỉ lo hưởng thụ sung sướng

khocircng cograven bị đau khổ cho necircn họ cũng chẳng rảnh rang để

suy tư hay nghĩ nhiều đến những việc cocircng đức Ở những

cotildei phuacutec lagravenh sung sướng đoacute những thiecircn thần cũng khocircng

nhigraven thấy được những lẽ vocirc-thường vagrave biến-đổi nhanh

choacuteng như ở trong cotildei Người

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 119

-Như vậy chỉ cograven cotildei Người lagrave coacute đủ hai bản chất Khổ vagrave

Sướng lagrave thiacutech hợp để học tập vagrave thực hagravenh giaacuteo phaacutep của

Đức Phật Hơn nữa chỉ coacute ở cotildei Người thigrave tất cả chuacuteng sinh

mới coacute cơ hội lagravem những hagravenh động cocircng-đức lagravem những

việc tốt lagravem người tốt vagrave nhờ đoacute tiacutech lũy Nghiệp tốt

Những Nghiệp tốt sẽ lagrave những hagravenh trang cho những chuyến

đi sau nagravey sau khi từ giatilde cotildei Người vagrave cũng nhờ vậy mới

mong coacute ngagravey giải thoaacutet hoagraven toagraven

Tuy nhiecircn Đức Phật coacute kể rằng coacute những chuacuteng sinh lagrave

thiecircn thần ở những cotildei Trời cũng cố gắng thực hagravenh giaacuteo

phaacutep của Đức Phật vagrave đatilde coacute thể chứng ngộ Niết-bagraven Vigrave

vậy Đức Phật đatilde cố gắng khuyecircn dạy mọi người hatildey nỗ lực

tu tập lagravem những điều tốt lagravenh để tiacutech lũy Nghiệp tốt Đoacute lagrave

cơ hội để được taacutei sinh về những cotildei lagravenh đaacuteng quyacute đoacute

Cho dugrave những cảnh giới (gồm 31 cotildei hiện hữu) coacute thực

sự tồn tại trong vũ trụ hay khocircng hoặc đoacute chỉ lagrave những

trạng thaacutei tacircm của từng chuacuteng sinh thigrave vấn đề đoacute cũng

khocircng quan trọng Điều quan trọng lagrave chuacuteng ta theo nguyecircn

lyacute khoa học của Phật giaacuteo đoacute lagrave sống tốt thigrave sẽ tạo Nghiệp

tốt vagrave nhờ đoacute bạn coacute quyền hy vọng sẽ được taacutei sinh về

những cotildei phuacutec lagravenh sau khi chết

Mục điacutech trước sau của caacutec Phật tử lagrave phải được về cotildei

lagravenh traacutenh được những cotildei thấp xấu đầy đau khổ vagrave đọa đagravey

kinh khủng như cảnh Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷhellip

Cograven đối với mục tiecircu tột-cugraveng lagrave giải thoaacutet khỏi vograveng taacutei

sinh luacircn hồi thigrave chỉ khi chuacuteng ta được ở trong những cotildei

lagravenh thigrave mới coacute thể tiếp tục lagravem việc tốt lagravenh vagrave thực hagravenh

Phật Phaacutep thigrave mới mong coacute ngagravey đạt đến Niết-bagraven sự giải

thoaacutet hoagraven toagraven khỏi luacircn hồi sinh tử

120 Con đường của chuacuteng ta

(18) Khi đạo Phật được truyền baacute sang những nước

phương Tacircy rất nhiều người phương Tacircy đatilde theo Đạo

Phật Điều đoacute coacute đuacuteng như vậy khocircng

Riecircng ở Mỹ con số người thực sự thực hagravenh theo Phật

giaacuteo vẫn cograven iacutet Giaacuteo sư Seymour Lachman đồng taacutec giả

của quyển saacutech nổi tiếng ldquoMột quốc Gia Becircn Dưới Chuacuteardquo

(One Nation Under God) ước lượng khoảng 800000 người

lagrave Phật tử ở Mỹ Tuy nhiecircn những nhagrave nghiecircn cứu Phật

giaacuteo thigrave cho rằng con số đoacute coacute thể lagrave nhiều hơn 4-5 lần nếu

tiacutenh cả con số những người theo đạo Phật nhập cư liecircn tục

từ những nước Đocircng Nam Aacute vagrave Đocircng Aacute

Số người theo đạo Phật ở chacircu Acircu khoảng 4 triệu người

chủ yếu ở caacutec nước Đức Phaacutep Anh Yacute

Số người theo đạo Phật ở chacircu Uacutec cũng khaacute nhiều vagrave

tăng nhanh Thống kecirc năm 2011 cho biết coacute khoảng

529000 người Uacutec theo đạo Phật trong tổng dacircn số khoảng

215 triệu người con số Phật tử tăng nhanh từ khoảng 21

dacircn số lecircn gần 25 dacircn số trong năm năm cuối

Coacute rất nhiều danh nhacircn rất nổi tiếng ở những nước Acircu

Mỹ đatilde theo đạo Phật hoặc đatilde chuyển từ đạo của họ qua đạo

Phật Trong số đoacute coacute nhiều người nổi tiếng nhất trong lĩnh

vực của migravenh trecircn thế giới magrave bạn coacute thể đatilde dễ dagraveng biết

đến từ lacircu Viacute dụ như

William Ford Jr Chủ hatildeng xe hơi Ford

Steve Jobs Chủ tịch hatildeng maacutey tiacutenh Apple Inc

Tiger Woods Nhagrave vocirc địch gocircn thế giới

Richard Gere Tagravei tử điện ảnh

Harrison Ford Tagravei tử điện ảnh

Orlando Bloom Tagravei tử điện ảnh

Keanu Reeves Tagravei tử điện ảnh

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 121

Uma Thurman Tagravei tử điện ảnh

Oliver Stone Đạo diễn điện ảnh

Tina Turner Ca sĩ nhạc Pop

Adam Yauch Ca sĩ nhạc Pop

Herbie Hancock Nhạc sĩ nhạc Jazz

Roberto Baggio Cầu thủ boacuteng đaacute Yacute

Phil Jackson Cầu thủ boacuteng rỗ NBA

Marshall Cty Marshall Goldsmith Partners

Goldsmith

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Bạn cũng coacute thể đọc thecircm một bagravei viết rất hay về bối

cảnh Phật giaacuteo ở Hollywood vagrave Hoa Kỳ trecircn trang www

unboundintrasuntcnjeduarchiveslifestyleoldbuddha với

tựa đề ldquoNhững Ngocirci Sao Lagrave Phật Tửrdquo

(19) Bạn vẫn cograven nhiều cacircu hỏi muốn được trả lời

Nếu bạn vẫn cograven nhiều thắc mắc về yacute nghĩa vagrave giaacuteo lyacute

Phật giaacuteo vagrave việc thực hagravenh đạo Phật xin bạn hatildey tigravem đọc

một quyển saacutech về vấn đaacutep theo từng đề mục rất hay coacute tecircn

lagrave ldquoNhững Hỏi Đaacutep Hayrdquo (Good Question Good Answer)

của ngagravei S Dhammika Quyển saacutech nagravey đatilde được dịch ra

nhiều ngocircn ngữ vagrave cũng coacute bản dịch ra tiếng Việt của cư sĩ

Phạm Kim Khaacutenh vagrave TS Bigravenh Anson mang tecircn ldquoPhật Phaacutep

Vấn Đaacuteprdquo

Bạn coacute thể tham khảo thecircm quyển ldquoVấn Đaacutep về Phật

giaacuteordquo được biecircn soạn bởi cugraveng người viết do cugraveng nhagrave xuất

bản ấn hagravenh 2012 cugraveng với quyển saacutech nagravey

98 Con đường của chuacuteng ta

Chắc chắn lagrave khocircng phải rồi Đạo Phật khocircng chủ trương

theo kiểu cơ chế thưởng phạt vagrave địa ngục vĩnh viễn

Phật giaacuteo chủ trương rằng những quy luật về Nghiệp luật

nhacircn-quả đều aacutep dụng cho tất cả mọi người Khocircng phải lagrave

Phật tử thigrave được ưu aacutei cograven khocircng phải Phật tử thigrave bị xử

Khocircng phải vậy mọi người đều nhận latildenh những hậu quả

tốt xấu tugravey theo Nghiệp của migravenh

Phật giaacuteo khocircng phải giống những tocircn giaacuteo khaacutec lagrave sẽ

trừng phạt con người khi họ chọn theo tocircn giaacuteo khaacutec Thời

nay những higravenh phạt dagravenh cho những người gọi lagrave lsquongoại

đạorsquo hoặc cho những kẻ bỏ đạo đi theo tocircn giaacuteo khaacutec đatilde bị

nghiecircm cấm Tất cả mọi người trecircn traacutei đất đều được bảo vệ

được tocircn trọng để lựa chọn tiacuten ngưỡng cho migravenh Đoacute lagrave

nhacircn quyền như đatilde được ghi rotilde trong Hiến Chương của

Liecircn Hiệp Quốc (Điều 18) Việc trừng phạt mang tiacutenh tocircn

giaacuteo đatilde bị cấm ở hầu hết những nước văn minh trecircn thế giới

nagravey Những người soạn thảo vagrave quyết định Hiến Chương

tiến bộ nagravey cũng lagrave những người từ những tocircn giaacuteo ldquohữu

thầnrdquo khaacutec nhau Vậy khocircng lẽ coacute đấng saacuteng tạo nagraveo magrave lại

thiếu văn minh như vậy Cograven trừng phạt hay đagravey đọa tiacuten đồ

của migravenh chỉ vigrave họ từ bỏ tocircn giaacuteo hoặc vigrave họ chuyển qua tocircn

giaacuteo khaacutec

Phật giaacuteo thigrave chưa bao giờ liecircn quan đến yacute tưởng nagravey

Đạo Phật khocircng coacute chủ trương iacutech kỷ hay trừng phạt bất kỳ

ai vigrave bất kỳ lyacute do tocircn giaacuteo ngay cả việc khocircng tin vagraveo Đức

Phật

Nếu đấng saacuteng tạo lagrave một người tạo ra muocircn loagravei vagrave loagravei

người thigrave tại sao đấng saacuteng tạo coacute thể giaacuteng một người

xuống địa ngục để bị đọa đagravey nấu chảy matildei matildei ở đoacute Bạn

coacute bao giờ đốt một diecircm quẹt dưới lograveng bagraven tay vagrave chịu

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 99

được sự noacuteng chaacutey của ngọn lửa khocircng Vậy sao bạn coacute thể

đốt bagraven tay của người khaacutec matildei matildei để người ta kecircu rống

trong đau đớn như vậy

Vagrave giả sử bạn lagrave đấng saacuteng tạo coacute đầy đủ quyền năng để

dừng lại việc thiecircu đốt đoacute liệu bạn coacute necircn dừng lại khocircng

hay vẫn tiếp tục nhigraven người khaacutec đau đớn như vậy

Đức Phật chủ trương tự do tư tưởng Người đatilde chưa bao

giờ yecircu cầu bất cứ ai phải tin theo giaacuteo lyacute của Người Đức

Phật cograven cho rằng khocircng phải bất cứ ai cũng hiểu được giaacuteo

lyacute của Phật vigrave những căn cơ khaacutec nhau của mọi người cho

necircn mọi người đều coacute thể chọn con đường thiacutech hợp nhất

cho migravenh

Phật giaacuteo khocircng phải lagrave một tocircn giaacuteo của giaacuteo điều vagrave

thưởng phạt magrave Phật giaacuteo mong muốn đưa đến cho mọi

người sự hiểu biết vagrave ldquothấyrdquo rotilde những lẽ thật chacircn lyacute của

cuộc đời vagrave thế giới rồi tự mọi người chọn caacutech sống thiacutech

hợp cho migravenh để traacutenh bỏ những đau Khổ trong cuộc đời

Nhagrave baacutec học Albert Einstein

ldquoTocirci khocircng thể tưởng tượng một Thượng đế kẻ tưởng

thưởng vagrave trừng phạt những tạo vật của migravenhhellip

ldquoTocircn giaacuteo của tương lai sẽ lagrave tocircn giaacuteo về vũ trụ Noacute

phải vượt quaacute một đấng thượng đế caacute nhacircn vagrave traacutenh bỏ

giaacuteo điều cugraveng lyacute thuyết thần học Bao trugravem cả hai mặt

tự nhiecircn vagrave tacircm linh noacute phải được dựa trecircn cảm quan

tocircn giaacuteo coacute được từ kinh nghiệm về mọi sự vật tự nhiecircn

100 Con đường của chuacuteng ta

vagrave tacircm linh như lagrave caacutech kết hợp đuacuteng nghĩa nhất Phật

giaacuteo sẽ trả lời được yacute nghĩa nagravey

ldquoNếu coacute một tocircn giaacuteo nagraveo coacute thể đương đầu với những

nhu cầu khoa học hiện đại thigrave đoacute lagrave Phật giaacuteo Phật

giaacuteo khocircng cần xeacutet lại quan điểm của migravenh để cập nhật

với những khaacutem phaacute mới của khoa học Phật giaacuteo

khocircng cần phải từ bỏ quan điểm của migravenh để xu hướng

theo khoa học bởi vigrave Phật giaacuteo bao trugravem cả khoa học

cũng như vượt qua khoa họcrdquo

(9) Phương phaacutep ldquoThiềnrdquo coacute tạo những tacircm niệm xấu aacutec

hay khocircng theo như một số người vẫn bagraven taacuten magrave khocircng

giải thiacutech

Thiền đatilde được thực hagravenh vagrave phaacutet triển bằng nhiều higravenh

thức khaacutec nhau vagrave nhiều nền văn hoacutea khaacutec nhau trong suốt

mấy ngagraven năm qua Ngagravey nay thiền tập được thực hiện trecircn

khắp thế giới đặc biệt phaacutet triển mạnh ở những nước

phương Tacircy

Rất nhiều cocircng ty doanh nghiệp đatilde gửi nhacircn viecircn của

migravenh đến thiền tập ở những khoacutea thiền Họ nhận ra rằng

thiền mang lại rất nhiều lợi iacutech lagravem cho tacircm an định vagrave tacircm

trong sạch vagrave giuacutep cho việc kiểm soaacutet những aacutep lực cocircng

việc stress nỗi đau bức xuacutec vagrave những cơn giận

Những nhagrave thần kinh học thuộc Trường Y Khoa của đại

học University of Massachusetts bằng caacutech nghiecircn cứu

soacuteng natildeo của những người hagravenh thiền đatilde cho thấy kết luận

rằng natildeo của họ an bigravenh vagrave tĩnh lặng hơn natildeo của những

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 101

người khocircng hagravenh thiền (wwwpsychologytodaycom

articles200304the-benefits-meditation)

Những nhagrave nghiecircn cứu của Trung Tacircm Y Khoa San

Francisco thuộc đại học University of California cũng đatilde

kết luận rằng nhờ vagraveo thiền tập những người theo Phật giaacuteo

thực sự hạnh phuacutec vagrave bigravenh tĩnh hơn những người khaacutec

(wwwnewsbbccouk2hihealth3047291stm)

Một số người khocircng taacuten đồng việc hagravenh thiền vigrave những

nỗi sợ vocirc lyacute Điều đoacute lagrave hoagraven toagraven sai traacutei ngay cả đơn

thuần về mặt khoa học y học

(10) Phải chăng những cacircu chuyện về những điều thần

diệu về năng lực thần thocircng của Đức Phật lagrave coacute thật

Theo Phật giaacuteo mọi điều đều coacute thể xảy ra theo tiến

trigravenh khoa học vagrave nhacircn quả

Một số năng lực của Tacircm coacute thể tạo ra những kỳ cocircng

hay những điều thần diệu khoacute magrave giải thiacutech được bằng tri

kiến bigravenh thường của người phagravem tục cograven đầy vocirc minh vagrave ocirc

nhiễm như chuacuteng ta

Đuacuteng lagrave trong kinh điển coacute ghi lại một số điều thần diệu

vagrave năng lực thần thocircng magrave Đức Phật đatilde thể hiện trong một

vagravei lần để chinh phục đạo đức của những người ngoại đạo

quaacute khiacutech Tuy nhiecircn Đức Phật chưa bao giờ noacutei nhiều về

những năng lực nagravey hay chỉ dạy cho ai về thần thocircng như lagrave

một giaacuteo lyacute cần thiết

102 Con đường của chuacuteng ta

Cograven một số cacircu chuyện khaacutec về năng lực thần thocircng của

Đức Phật lịch sử coacute lẽ do một số tu sĩ cổ xưa đatilde phoacuteng đại

thecircu dệt thecircm iacutet nhiều vigrave sự sugraveng kiacutenh cao độ dagravenh cho Đức

Phật vagrave vigrave mục điacutech tạo ra những higravenh ảnh cao siecircu của Đức

Phật để saacutenh với những higravenh ảnh huyền thoại biacute ẩn của tocircn

giaacuteo hữu thần khaacutec vagraveo thời cổ xưa đoacute (như Hindu giaacuteo)

Phật giaacuteo khocircng khuyến khiacutech sự đề cao hay niềm tin mugrave

quaacuteng vagraveo những điều thần diệu những bugravea pheacutep hay về

một Đức Phật đầy huyền thuật vagrave thần thocircng biacute ẩn như vậy

Đức Phật khocircng chủ trương pheacutep thuật hay thần thocircng biến

hoacutea lagrave một trong những caacutech thức tu hagravenh nagraveo cả

Chiacutenh Đức Phật đatilde dạy rằng bất kỳ thần thocircng biến hoacutea

nagraveo cho dugrave coacute thật đi nữa thigrave cũng khocircng hề quan trọng

Điều quan trọng lagrave thực hagravenh con đường Đạo magrave Đức Phật

đatilde hướng dẫn bởi vigrave chỉ coacute con đường đoacute mới giải thoaacutet

con người khỏi mọi khổ đau vagrave phiền natildeo magrave thocirci

(11) Những người đồng tiacutenh luyến aacutei coacute thể lagrave Phật tử hay

khocircng

Xu hướng tigravenh dục của mọi người lagrave khocircng liecircn quan vagrave

khocircng phải lagrave yếu tố quan trọng gigrave trong Phật giaacuteo hết

Đồng tiacutenh luyến aacutei lagrave xu hướng tigravenh dục tự nhiecircn của một

người vagrave coacute lẽ đoacute khocircng phải lagrave một dạng phạm giới về đạo

đức như lagrave một hagravenh động tagrave dacircm (giới thứ tư trong ldquoNăm

Giớirdquo)

Nếu bạn thắc mắc những người theo đạo Phật coacute thể sẽ

hỏi lại như vầy ldquoAi tốt hơn ai một người đồng tiacutenh chiacutenh

trực hiền hogravea hay một người tigravenh dục khaacutec phaacutei magrave vocirc

lương tacircm gian traacuterdquo

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 103

Theo Đức Phật đạo đức vagrave phẩm hạnh của một người

khocircng phụ thuộc vagraveo tocircn giaacuteo của họ Dugrave những người coacute

đang theo đạo Phật hay khocircng thigrave họ vẫn lagrave người tốt khi họ

lagrave người tốt Vagrave tất cả mọi người đều coacute thể tham gia vagraveo

Phật giaacuteo nếu họ tigravem hiểu vagrave thấy đạo Phật lagrave coacute lyacute vagrave thiacutech

hợp cho việc tu tập để đem lại sự bigravenh an vagrave giải thoaacutet cho

họ Dugrave cho họ khocircng theo đạo Phật một caacutech chiacutenh thức

nhưng nếu họ sống một đời với đạo đức tốt đẹp thigrave họ cũng

đatilde lagrave những Phật tử rồi theo yacute nghĩa của Phật giaacuteo

(12) Huacutet thuốc laacute lagrave ngược với đạo Phật

Noacutei một caacutech chiacutenh thức thigrave Phật giaacuteo khocircng xem việc

huacutet thuốc laacute lagrave sai traacutei về mặt đạo đức

Tuy nhiecircn rất nhiều những Phật tử vagrave tu sĩ Phật giaacuteo

nghiecircm tuacutec vagrave gương mẫu đều khocircng huacutet thuốc laacute vagrave họ

thường khuyến khiacutech việc từ bỏ thuốc laacute

Bởi vigrave huacutet thuốc laacute coacute rất nhiều điều nguy hại cho bản

thacircn Những người ldquotu thiềnrdquo khocircng necircn huacutet thuốc laacute vigrave huacutet

thuốc laacute lagrave lagravem cho thần kinh vagrave tacircm triacute luocircn luocircn bị hồi

hộp kiacutech thiacutech trong khi việc thiền định lagrave việc lagravem cho

tacircm tĩnh lặng vagrave tập trung Hơn nữa huacutet thuốc laacute lagrave lagravem cho

hệ hocirc hấp hoạt động khocircng tốt hơi-thở sẽ khoacute khăn ngắn

dagravei ngộp thở vigrave thuốc laacute lagravem hại phổi vagrave hệ tim mạch lagravem

sức khỏe khocircng tốt tất cả đều cản trở cho việc hagravenh thiền

Cho dugrave những tăng sĩ khocircng tu theo phương phaacutep thiền thigrave

họ cũng khocircng necircn huacutet thuốc laacute vigrave điều đoacute cũng tạo ra

những higravenh ảnh khocircng đẹp ở những nơi chugravea chiền vagrave trước

mắt những Phật tử Nhưng sự thật thigrave thời nay coacute rất nhiều

thầy tu theo phaacutep mocircn Tịnh Độ ở Việt nam lagrave những người

huacutet thuốc laacute thường xuyecircn

104 Con đường của chuacuteng ta

Một vấn đề nữa của huacutet thuốc laacute cũng giống như việc

uống rượu vagrave dugraveng chất độc hại do lagrave gacircy ghiền Huacutet thuốc

coacute thể biến thagravenh một dạng thegravem muốn liecircn tục hagraveng ngagravey

vigrave tiacutenh chất gacircy ghiền vagrave lagravem cho người huacutet thuốc luocircn luocircn

phụ thuộc vagraveo noacute

Một vấn đề quan trọng nữa lagrave việc huacutet thuốc laacute vừa gacircy

hại cho bản thacircn migravenh vừa ảnh hưởng vagrave gacircy hại đến những

người hiacutet thở xung quanh họ trở thagravenh những người huacutet

thuốc laacute ldquobị độngrdquo trở thagravenh những nạn nhacircn của người huacutet

thuốc Magrave như Đức Phật đatilde noacutei những việc gigrave migravenh lagravem magrave

gacircy hại cho bản thacircn migravenh vagrave những người khaacutec thigrave đoacute

khocircng phải lagrave một hagravenh động tốt thiện Vagrave vigrave vậy chuacuteng ta

cần necircn traacutenh bỏ

Cũng chiacutenh vigrave lyacute do gacircy nguy hại cho migravenh vagrave mọi

người nhiều nước văn minh trecircn thế giới đatilde hạn chế việc

huacutet thuốc vagrave việc huacutet thuốc cũng bị nghiecircm cấm ở những

nơi cocircng cộng

Từ những điều nagravey chuacuteng ta coacute thể hiểu rằng Phật giaacuteo

coacute lẽ khocircng taacuten đồng với việc huacutet thuốc laacute vagrave coacute lẽ khocircng

xem việc huacutet thuốc lagrave thaacutei độ hay hagravenh động tiacutech cực vagrave tốt

lagravenh trong cuộc sống

(13) Phật giaacuteo dạy chuacuteng ta necircn luocircn luocircn hagravei lograveng với

mọi thứ migravenh coacute Tuy nhiecircn đa số mọi người đều coacute tham

vọng lagravem việc nhiều hơn để coacute thu nhập nhiều hơn vagrave

cũng coacute tham vọng tạo cuộc sống sung tuacutec hơn cho gia

đigravenh Vậy lagravem sao hogravea giải vấn đề nagravey

Đacircy lagrave một cacircu hỏi hay Đuacuteng lagrave Đạo Phật khuyecircn dạy

mọi người hatildey biết hagravei lograveng biết hạnh phuacutec với những gigrave

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 105

migravenh coacute được đừng quaacute tham lam đừng quaacute tham muốn magrave

dẫn đến thất vọng bất hạnh vagrave khổ sở

Tuy nhiecircn Đạo Phật vẫn mở ra cho mọi người sự tự do

chọn lựa phương caacutech vagrave con đường nagraveo đem lại nhiều an

lagravenh vagrave hạnh phuacutec nhất cho migravenh miễn sao bạn đừng quaacute đi

về cực đoan Vigrave vậy đạo Phật đatilde chủ trương vagrave khuyến

khiacutech ldquoCon Đường Trung Đạordquo Trung đạo nghĩa lagrave sao

Nghĩa lagrave (a) bạn đừng quaacute tham vọng đến nỗi coacute khả

năng gacircy phương hại đến quyền lợi của người khaacutec trong

khi migravenh nỗ lực để đạt được mục điacutech đoacute của migravenh Vagrave bạn

(b) cũng khocircng necircn quaacute hagravei lograveng với hoagraven cảnh của migravenh

nếu cograven phấn đấu được để cải thiện đời sống tinh thần vagrave

vật chất cho chiacutenh migravenh vagrave gia đigravenh thigrave hatildey cố gắng nỗ lực

trong phạm vi khả năng của migravenh đừng quaacute rụt regrave một caacutech

tiecircu cực nhưng cũng đừng quaacute tham vọng một caacutech quaacute

đaacuteng Tức lagrave traacutenh hai cực đoan Đoacute lagrave yacute nghĩa của con

đường trung đạo

Viacute dụ vigrave tham muốn được thăng cấp hay được tăng

lương magrave migravenh phải dugraveng nhiều caacutech hay thủ đoạn khocircng

tốt để đạt được mục điacutech lagravem phương hại đến đồng nghiệp

vagrave người khaacutec thigrave điều đoacute lagrave khocircng đuacuteng với đạo Phật

(Những thực tại ldquokhocircng đẹprdquo trong viacute dụ nagravey lagrave rất phổ

biến trong nhiều nơi cocircng sở hiện nay Một số đồng nghiệp

vagrave đối taacutec của tocirci trước đacircy từ Trung Quốc Nam Triều Tiecircn

vagrave nhiều nước Acircu Mỹ cũng tacircm sự rằng việc nagravey lagrave khaacute phổ

biến ở đất nước họ Tuy nhiecircn cũng theo yacute họ tigravenh trạng

nagravey ở những nước Acircu Mỹ coacute vẻ iacutet hơn sơ với ở những nước

Đocircng Aacute)

Hay vigrave muốn coacute thật nhiều tiền necircn bạn dagravenh hết thời

gian lagravem thecircm ngoagravei giờ coi nhẹ những thời gian hay

106 Con đường của chuacuteng ta

những việc dagravenh cho gia đigravenh vợ chồng con caacutei cha mẹ

anh chị emhellipĐiều đoacute về lacircu về dagravei sẽ lagravem tổn hại tigravenh cảm

của gia đigravenh đối với migravenh điều đoacute lagrave khocircng coacute lợi cho migravenh

vagrave gia đigravenh

Noacutei cho cugraveng những tham vọng vagrave sự bằng lograveng phải

necircn được cacircn bằng theo đuacuteng hoagraven cảnh năng lực vagrave những

nhu cầu được ưu tiecircn theo thứ tự của migravenh Viacute dụ thời gian

đi chăm soacutec cha mẹ ở bệnh viện sau giờ lagravem việc necircn được

ưu tiecircn hơn lagrave thời gian dagravenh cho việc lagravem thecircm ngoagravei giờ

để tăng thecircm mức độ thu nhập Cha mẹ cagraveng ngagravey cagraveng gần

đất xa trời chứ họ khocircng chờ cho bạn coacute đủ thu nhập để đến

chăm soacutec họ Nguyecircn tắc vẫn vậy Dugrave bạn coacute tham vọng

tiacutech cực đến đacircu thigrave luocircn luocircn suy nghĩ chiacutenh chắn rằng

ldquoNhững gigrave lagravem magrave khocircng coacute lợi cho migravenh hay người khaacutec

hay cả hai thigrave migravenh necircn traacutenh Những gigrave (tham vọng) nagraveo

nếu migravenh lagravem thigrave mang lại lợi iacutech cho migravenh vagrave cũng khocircng

lagravem tổn hại cho người khaacutec thigrave migravenh coacute thể lagravemrdquo

Sự chấp nhận bằng lograveng với mọi điều mọi hoagraven cảnh

cũng necircn dựa vagraveo nguyecircn tắc trung đạo nagravey

(14)Việc ăn chay lagrave bắt buộc đối với những Phật tử

Theo Đạo Phật đặc biệt lagrave Phật giaacuteo Nguyecircn thủy thigrave

việc ăn chay hay khocircng lagrave hoagraven toagraven phụ thuộc vagraveo caacute nhacircn

của mỗi người Phật giaacuteo khocircng nhấn mạnh vagraveo sự thanh

tịnh vagrave thanh khiết của thức ăn magrave nhấn mạnh vagraveo sự

thanh tịnh vagrave trong sạch của Tacircm

Đacircy lagrave một trong những vấn đề thường được bagraven catildei bạn

cần tigravem hiểu kỹ tại sao Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy thigrave noacutei như

vậy trong khi phần lớn những người theo Phật giaacuteo Đại

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 107

Thừa thigrave chủ trương việc ăn chay lagrave bắt buộc đối với mọi

Phật tử xuất gia vagrave khuyến khiacutech mọi Phật tử tại gia cũng

necircn ăn chay

Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy hay Nam Tocircng đến ngagravey nay vẫn

chủ trương việc ldquokhất thựcrdquo thức ăn theo đuacuteng như caacutech

thực hagravenh từ thời Đức Phật cograven tại thế Magrave đatilde đi khất thực

thức ăn thigrave người đi khất thực (xin đồ ăn) khocircng necircn yecircu

cầu người cho (thiacute chủ Phật tử cuacuteng dường thức ăn) phải

lagravem đồ ăn đuacuteng theo yecircu cầu của migravenh Vigrave vậy từ thời Đức

Phật cho đến nay trường phaacutei bảo thủ nagravey vẫn giữ nguyecircn

truyền thống khất thực vagrave người ta cho gigrave ăn nấy

Điều thứ hai Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy chủ trương ăn chay

theo giới ldquoTam Tịnh Nhụcrdquo coacute nghĩa lagrave những loại thịt nagraveo

khocircng diacutenh vagraveo ba điều sau thigrave Phật tử coacute thể dugraveng Ba điều

đoacute lagrave (a) khocircng thấy người ta giết (b) khocircng nghe tiếng kecircu

la của loagravei thuacute bị giết vagrave (c) khocircng coacute sự nghi ngờ về người

khaacutec giết thịt lagrave để cho migravenh ăn tức lagrave vigrave migravenh magrave giết thịt

Nếu thức ăn (thịt caacute) nagraveo đaacutep ứng đủ ba điều kiện nagravey thigrave

caacutec Tỳ kheo được ăn lagrave khocircng phạm giới theo sự cho pheacutep

trong Giới Luật magrave Đức Phật đưa ra (Phụ Lục 17)

Trong khi đoacute Phật giaacuteo Đại Thừa đặc biệt ở Trung Quốc

sau nagravey thigrave khocircng chấp nhận caacutech ăn chay nagravey họ quan

niệm rằng ăn chay lagrave khocircng được ăn thịt động vật magrave chỉ ăn

caacutec loại rau đậu traacutei cacircyhellip

Bất luận quan điểm của Phật giaacuteo Nguyecircn Thuỷ hay Đại

Thừa mục điacutech của sự ăn chay lagrave lagravem tăng trưởng lograveng từ

bi lagravem giảm bớt lograveng sacircn hận cũng giống như caacutech tu tập

ldquokhocircng saacutet sinhrdquo để biết thương yecircu người đồng loại vagrave

những loagravei sinh vật khaacutec Khi một người đatilde coacute lograveng từ bi vagrave

khocircng nỡ giết hại caacutec loại loagravei vật thigrave người ấy cũng khoacute coacute

108 Con đường của chuacuteng ta

thể giết người Đoacute lagrave lyacute do tại sao Đức Phật đưa ra giới cấm

ldquoKhocircng được saacutet sinhrdquo Chiacutenh Giới Hạnh thứ nhất nagravey lagrave

nhacircn tố để higravenh thagravenh quan điểm ăn chay trong đạo Phật

(Phụ Lục 18)

Nhiều người đatilde suy nghiệm về sự tagraven bạo khi giết hại suacutec

vật necircn họ đatilde từ bỏ sự thegravem muốn ăn thịt caacute vagrave trở thagravenh

những người ăn chay chứ khocircng riecircng những người theo

đạo Phật mới ăn chay Rất nhiều người phương Tacircy bacircy giờ

ăn chay vigrave quan điểm từ-bi nagravey

Ở đacircy rất mong bạn đọc necircn đọc thecircm những giảng luận

với nhiều goacutec nhigraven về đề tagravei ldquonhạy cảm vagrave quan trọngrdquo nagravey

trong bagravei Phụ Lục ở cuối saacutech

Do vấn đề nagravey lagrave quan trọng vagrave bạn lagrave người Phật tử

tại gia cần phải tự migravenh suy nghĩ vagrave tự quyết định cho migravenh

như thế nagraveo lagrave đuacuteng sai như thế nagraveo lagrave hợp đạo lyacute vagrave hợp

với lời Phật dạy bởi vigrave vấn đề nagravey được hiểu vagrave thực hagravenh

khaacutec nhau bởi nhiều trường phaacutei Phật giaacuteo khaacutec nhau Bạn

cần necircn đọc vagrave tham khảo thecircm nhiều nguồn kinh saacutech vagrave

luận giảng khaacutec nhau

Tuy nhiecircn trong hạn hẹp của quyển saacutech nhỏ beacute nagravey chỉ

mong muốn noacutei nocircm na lại như sau

(1) Theo quan điểm của Phật giaacuteo Nguyecircn thủy thigrave bạn

coacute thể ăn chay Hoặc nếu việc ăn chay lagrave khoacute khăn bất tiện

(vigrave phải đi khất thực hoặc vigrave phải nhờ vagraveo nguồn thức ăn

của người khaacutec để nuocirci thacircn hoặc mocirci trường sống ở nơi đoacute

khocircng thể coacute nhiều thức ăn thực vật) thigrave bạn coacute thể tiếp tục

ăn mặn trong khi vẫn lagrave một Phật tử đạo hạnh

(2) Theo quan điểm của Phật giaacuteo Đại Thừa người xuất

gia thigrave bắt buộc phải ăn chay (rau cải thực vậthellip) Cograven Phật

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 109

tử tại gia nếu ăn chay được hợp với sức khỏe vagrave tiện lợi của

migravenh thigrave necircn ăn chay lagrave sự thực hagravenh rất đaacuteng khen ngợi

Cograven nếu khocircng Phật tử tại gia được khuyến khiacutech ăn chay

vagraveo caacutec ngagravey lễ lagravenh như ngagravey Rằm Mồng Một hay những

ngagravey giữ Taacutem giớihellipđể tăng trưởng lograveng Từ Bi đối với con

người vagrave vạn vật

bull Tại đacircy coacute hai vấn đề chuacuteng ta cần necircn suy nghĩ theo

thiển yacute của tocirci

Một ăn chay chắc chắn lagrave caacutech tốt đẹp đối với một Phật

Tử vagrave ăn chay lagrave chắc chắn nuocirci dưỡng lograveng từ bi lagrave traacutenh

saacutet sanh vagrave traacutenh gacircy tổn hại cho bất cứ người nagraveo vagrave chuacuteng

sinh nagraveo

Hai tuy nhiecircn đừng necircn cho rằng chỉ việc ăn chay lagrave

hoagraven toagraven trở thagravenh một Phật tử tốt theo đạo Phật Việc ăn

chay khocircng phải lagrave thay thế được cho những việc thực hagravenh

tu tập vagrave giữ giới hạnh đạo đức khaacutec Như đatilde noacutei trecircn Phật

giaacuteo nhấn mạnh vagraveo sự tu tập sự sống giữ giới hạnh vagrave tu

dưỡng Tacircm để coacute Tacircm trong sạch lagravenh mạnh vagrave chiacutenh

điều nagravey mới tạo ra Nghiệp tốt lagravenh tạo ra cuộc sống tốt

lagravenh

(15) Tại sao coacute những tu sĩ vẫn ăn thịt trong khi rau cải

thigrave rất dễ dagraveng coacute được ở khắp nơi

Khi coacute người trong Tăng Đoagraven đoacute lagrave ngagravei Devadatta

(Đề-bagrave-đạt-đa) đatilde đề xuất với Phật về việc ăn chay vagrave cấm

caacutec tu sĩ ăn thịt caacute Đức Phật đatilde từ chối đề xuất nagravey Coacute lẽ

Đức Phật đatilde coacute nhiều lyacute do thiết thực vagraveo hoagraven cảnh xatilde hội

thời đoacute bởi vigrave rau cải khocircng được gieo trồng một caacutech trugrave

phuacute ở những vugraveng miền bắc Ấn Độ vagraveo thời xưa đoacute đặc

110 Con đường của chuacuteng ta

biệt rau cải vagrave ngũ cốc lagrave rất khan hiếm vagraveo những mugravea khocirc

hạn ở xung quanh lưu vực socircng Hằng

Viacute dụ sau nagravey nếu chỉ ăn chay bằng rau cải thigrave sẽ rất khoacute

khăn cho những vugraveng Phật giaacuteo như Tacircy Tạng vigrave ở đoacute gia

suacutec thigrave rất nhiều magrave những rau cải traacutei cacircy thigrave cực kỳ khan

hiếm khoacute trồng được ở vugraveng đất khắc nghiệt đoacute

Vagraveo thời Đức Phật cho đến tận ngagravey nay những tu sĩ

(theo Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy) vẫn sống nhờ vagraveo thức ăn

khất thực Vagrave thức ăn khất thực lagrave tugravey theo lograveng bố thiacute của

thiacute chủ vagrave Phật tử cuacuteng dường Nếu những tu sĩ yecircu cầu chỉ

giới hạn cuacuteng dường bằng thức ăn toagraven-chay toagraven rau cải

ngũ cốc thigrave điều đoacute coacute thể tạo gaacutenh nặng cho những thiacute chủ

cuacuteng dường thức ăn hagraveng ngagravey cho caacutec Tăng Ni Thực tế lagrave

đa số mọi người trong cuộc sống ở những xứ sở nagravey đều

tranh thủ ldquomột lầnrdquo thời gian trong ngagravey để nấu thức ăn

trước lagrave cuacuteng dường caacutec sư thầy sau lagrave phần cograven lại để gia

đigravenh ăn Magrave đa số những gia đigravenh Phật tử nagravey cũng ăn mặn

như truyền thống từ thời Đức Phật Vigrave vậy những thầy tu

của Nam Tocircng nhận vagrave ăn bất cứ thứ gigrave được cho ngay cả

lagrave thịt miễn sao những loại thịt đoacute nằm trong giới hạnh của

ldquoTam Tịnh Nhụcrdquo như đatilde noacutei trecircn lagrave được

Xin noacutei thecircm một chuacutet về Giới Luật của Tăng Đoagraven

Vigrave Phật giaacuteo Nguyecircn thủy cấm khocircng cho caacutec tu sĩ nhận sự

cuacuteng dường bố thiacute bằng tiền bạc Cho necircn họ khocircng coacute cơ

hội đi mua thức ăn bằng tiền bạc để magrave chọn thức ăn theo yacute

muốn của migravenh (giả sử như họ coacute muốn ăn chay) Họ hoagraven

toagraven phụ thuộc vagraveo thức ăn khất thực của dacircn lagraveng của thiacute

chủ bố thiacute cho họ hagraveng ngagravey Ngay cả khi họ nấu ăn trong tu

viện tịnh xaacute thigrave những nguyecircn liệu thực phẩm cũng lagrave do

những Phật tử mang tới cuacuteng dường (Hy vọng quyacute vị hiểu

ra được chỗ nagravey)

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 111

Ngagravey nay thực tế rất nhiều tu sĩ vagrave chugravea chiền theo Phacirc

giaacuteo Nguyecircn Thủy cũng ưu tiecircn việc ăn chay như ở Thaacutei

Lan ở Miến Điệnhellipkhi những điều kiện hậu cần cho pheacutep

Tuy nhiecircn những thầy tu ldquonghiecircm tuacutecrdquo theo truyền thống

Đại Thừa chắc chắn lagrave ăn chay tuyệt đối

(16) Việc ăn những đồ chay giả mặn coacute lagrave ngụy biện vagrave

đạo đức giả hay khocircng Tại sao lại lagravem thức ăn chay giả

mặn ở caacutec nước Đocircng Aacute như Việt Nam Trung Quốc Đagravei

Loan Triều Tiecircn

Đồ ăn chay giả mặn lagrave những thức ăn ldquochayrdquo lagravem từ bột

đậu nagravenh nấm vagrave thực vật nhưng được lagravem vagrave trigravenh bagravey

giống như những moacuten ăn mặn Nhiều nơi những người Phật

tử nấu vagrave ăn những đồ ăn kiểu nagravey bị cho lagrave đạo đức giả

Caacutei lyacute lagrave Đatilde ăn chay để quecircn đi thịt caacute quecircn đi việc saacutet sinh

động vật vậy magrave khi nấu chay lại chế biến ldquorau cảirdquo giống

hệt như mugravei vị higravenh dạng của thịt caacute để lsquogợi nhớrsquo đến những

thức ăn từ thịt caacute (vagrave coacute thể để ăn cho được ngon miệng

hơn)

Một số người thigrave giải thiacutech rằng việc lagravem thức ăn chay

giả mặn lagrave caacutech lagravem cho những người chưa ăn chay bước

qua ăn chay được dễ dagraveng hơn khocircng bị bỡ ngỡ khocircng bị

khoacute ăn khi chuyển từ ăn mặn qua ăn chay() Điều nagravey dugrave coacute

đuacuteng đối với một số người nhưng coacute lẽ chỉ lagrave tự nguỵ biện

Rotilde ragraveng lagrave trong tất cả những quaacuten ăn chay vagrave trong những

dịp lễ lagravenh caacutec Phật tử tề tựu về caacutec chugravea chiền ở Việt Nam

vagrave những nước Đocircng Aacute khaacutec thigrave hầu hết thức ăn chay đều

được chế biến vagrave trigravenh bagravey với higravenh dạng higravenh thức vagrave

hương vị y hệt thức ăn mặn vagrave được dugraveng bởi tất cả mọi

người vagrave cả Tăng Ni

112 Con đường của chuacuteng ta

Coacute hai vấn đề hay ldquohai lyacute lẽrdquo cần suy nghiệm vagrave bạn cần

chọn cho migravenh quan điểm nagraveo bạn thấy đuacuteng đắn lagrave phugrave

hợp với giaacuteo lyacute của Phật vagrave phugrave hợp với lograveng từ-bi của

chiacutenh migravenh

Một (1) khi đồ chay giả mặn được chế biến vagrave trigravenh bagravey

cho số đocircng Phật tử lagrave những người bigravenh thường đang ăn

mặn thigrave họ noacutei lagrave chế biến như vậy để những người đang ăn

thịt caacute chuyển qua ăn chay được dễ dagraveng hơn vigrave higravenh thức

vagrave mugravei vị cũng gần giống moacuten mặn Cho necircn tất cả quaacuten

cơm chay nhagrave hagraveng chay vagrave những nơi cuacuteng dường Trai

Tăng cũng đều lagravem như vậy Đoacute caacutech khuyến khiacutech mọi

người ăn chay

Hai(2) khi lagravem đồ chay giả mặn vagrave cuacuteng dường cho Tăng

Ni thigrave họ lại noacutei Tăng Ni thọ dụng thức ăn chay giả mặn

nhưng Tacircm khocircng hề khởi sinh điều gigrave về đồ ăn mặn như

thịt caacute Điều nagravey rất khoacute noacutei Đức Phật đatilde noacutei khi coacute đối

tượng tiếp xuacutec như mugravei vị higravenh sắchellipthigrave cảm-thọ vagrave ldquotacircm-

khởirdquo sẽ khởi sinh

Cho dugrave theo Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy thigrave việc ăn mặn lagrave

khocircng bị cấm nhưng nếu đatilde traacutenh ăn đồ mặn thật sự vigrave lyacute

do khocircng muốn higravenh thugrave mugravei vị của thịt caacute lagravem động lograveng

từ bi lagravem suy nghĩ về việc saacutet sinh giết hại thigrave việc lagravem đồ

ăn chay giả mặn với higravenh thugrave mugravei vị như của thịt caacute thật

(thịt gigrave caacute gigrave thigrave coacute những higravenh thugrave vagrave mugravei vị đuacuteng như vậy)

chắc sẽ lagravem khởi sinh trong tacircm những nhận-thức [tưởng]

về loại thịt hay caacute đoacute Vagrave như vậy lại đi ngược lại yacute nghĩa

của việc ăn chay Như vậy caacutei ldquoyacute nghĩardquo của việc ăn chay

lagrave vigrave lograveng từ-bi lagrave để quecircn đi higravenh ảnh mugravei vị của thịt caacute

thật cũng khocircng cograven ở đacircy

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 113

Bạn coacute thể tự hỏi rằng nếu ăn chay vigrave lograveng từ-bi vagrave sự

thanh-tịnh của thacircn vagrave tacircm thigrave rau cải nấm rơm đậu

nagravenhhellip được cắt thagravenh từng miếng nhỏ vuocircng vức ăn khocircng

thấy ngon miệng một caacutech tự nhiecircn hay sao magrave cần phải

cocircng phu cắt tỉa gaacuten gheacutep tạo higravenh vagrave cho vagraveo những gia

vị mugravei vị để thức ăn phải giống như chả lụa caacute kho heo

xagraveo thịt nướnghellip thigrave mới ăn thấy ngon miệng được

Tuy nhiecircn dugrave tốt hay xấu thigrave việc ăn chay hay ăn đồ

chay giả mặn vẫn tốt hơn nhiều so với việc ldquocố yacuterdquo ăn thịt ăn

caacute với caacutei tacircm ldquoyacute thứcrdquo rotilde việc giết thịt saacutet sanh chắc chắn

đatilde xảy ra đacircu đoacute (ở những lograve giết mổ ở chợ vagrave ở trong nhagrave

bếp của những người nấu)

Đức Phật

Tất cả mọi chuacuteng sinh

Đều mưu cầu được sống

Đều mưu cầu hạnh phuacutec

helliphelliphelliphellip

Migravenh run sợ đao kiếm

Migravenh cũng sợ chết choacutec

Vậy lấy người lagrave migravenh

Thigrave khocircng necircn giết hại

Khocircng gacircy ra giết hại

(Kinh Phaacutep Cuacute ndash Kệ 129)

114 Con đường của chuacuteng ta

(17) Những cảnh giới1 hiện hữu (cotildei sống) khaacutec nhau lagrave

gigrave Chuacuteng lagrave những nơi thực hay ảo

Theo truyền thống Phật giaacuteo coacute năm (5) cảnh giới hiện

hữu magrave tất cả caacutec loagravei chuacuteng sinh coacute mặt ở đoacute Năm cảnh

giới đoacute lagrave

Địa Ngục

Suacutec Sinh

Ngạ Quỷ

Người

Thiecircn Thần vagrave Trời

Những cảnh giới thấp xấu đầy đau khổ lagrave Địa ngục Suacutec

sinh Ngạ quỷ

bull Địa ngục theo kinh điển bao gồm 08 đại địa ngục vagrave

160 tiểu địa ngục bao bọc xung quanh những đại địa ngục

đoacute

bull Suacutec sinh lagrave cảnh giới của tất cả loagravei động vật từ nhỏ beacute

cho đến to lớn

bull Ngạ quỷ (peta) coacute nghĩa lagrave ldquoquỷ đoacuteirdquo hoặc hay được

gọi lagrave những lsquohồn marsquo hay ldquonhững người khuất mặtrdquo xung

quanh ta Ngạ quỷ sống trong cotildei vocirc cugraveng đagravey đọa vagrave đau

khổ luocircn luocircn thiếu thốn luocircn luocircn đoacutei khaacutet magrave khocircng

được ăn uống Vagrave coacute những loagravei ngạ quỷ luocircn luocircn ở gần

những người thacircn quyến cograven sống của migravenh vagrave coacute thể thấy

được tất cả những gigrave họ hagraveng thacircn quyến của migravenh đang

lagravem vagrave luocircn luocircn khao khaacutet những người thacircn lagravem những

1ldquoCảnh giớirdquo lagrave hoagraven cảnh lagrave phacircn giới cao thấp viacute dụ cảnh giới suacutec sinh cảnh giới

địa ngục cảnh giới trecircn trời Trong mỗi loại cảnh giới cao thấp đoacute coacute thể coacute nhiều

ldquocotildei sốngrdquo khaacutec nhau viacute dụ địa ngục coacute 168 tầng hay ldquocotildeirdquo khaacutec nhau cảnh giới

trecircn trời thigrave coacute đến 28 ldquocotildeirdquo sống khaacutec nhau

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 115

việc cocircng-đức vagrave hồi-hướng cocircng đức đoacute cho họ để họ

hưởng được cocircng-đức đoacute Đoacute lagrave caacutech duy nhất giuacutep họ giảm

bớt nghiệp xấu vagrave hy vọng được taacutei sinh về một cotildei lagravenh

khaacutec

bull Cotildei Suacutec sinh vagrave Ngạ quỷ lagrave ở cugraveng nơi với cotildei Người

cugraveng ở trecircn bề mặt traacutei đất

bull [Xin để yacute thecircm loagravei Quỷ thần A-tu-la (asuras) lagrave loagravei

quỷ thần dị dạng to lớn ở cotildei trời của Nam Thiecircn Vương

(thuộc Tứ Đại Thiecircn Vương) nhưng do nghiệp xấu luocircn

sống với tacircm sacircn hận hung hatilden vagrave đau khổ cho necircn họ cũng

thuộc về cảnh giới thấp xấu đau khổ mặc dugrave cotildei sống của họ

lagrave thuộc về trecircn cảnh giới trời thần Cho necircn nhiều truyền

thống Phật giaacuteo khaacutec đatilde tiacutenh riecircng cotildei quỷ thần A-tu-la một

cảnh-giới đau khổ riecircng vagrave do caacutech tiacutenh như vậy necircn tổng

cộng coacute 06 cảnh giới magrave chuacuteng sinh đang hiện hữu

Bạn coacute biết khocircng coacute rất nhiều coacute lograveng tốt vagrave chiacutenh trực

họ lagrave những người tốt bụng cocircng bằng vagrave coacute lograveng bi mẫn

nhưng họ coacute tacircm hay dễ bị noacuteng giận Họ coacute thể noacuteng giận

vigrave nhiều lyacute do xảy ra hagraveng ngagravey họ noacuteng giận vigrave bất đồng

vigrave tự aacutei vigrave caacutei ta bị xuacutec phạm hoặc vigrave sự bất cocircng vigrave quaacute

noacuteng ruột lo lắng cho người thacircn vagrave người khaacutec vigrave hoagraven

cảnh trớ trecircu vigrave gặp phải người xấu vigrave buồn bực nhacircn tigravenh

thế thaacuteiNếu họ khocircng tu tập tacircm để giảm trừ tacircm sacircn-giận

đoacute thigrave sau khi chết họ rất dễ bị taacutei sinh thagravenh những quỷ

thần A-tu-la đau khổ như vậy]

bull Những cảnh giới cao đẹp lagrave cotildei Người vagrave những cotildei Trời

của caacutec thiecircn thần vagrave caacutec vị trời Phạm Thiecircn (Brahmas)

bull Kinh điển cũng ghi rằng coacute nhiều ldquotầngrdquo tức nhiều

ldquocotildeirdquo cao thấp khaacutec nhau trong cảnh giới Địa Ngục vagrave trong

cảnh giới Thiecircn Thần vagrave Trời

116 Con đường của chuacuteng ta

bull Nếu loagravei quỷ thần A-tu-la (asuras) được taacutech riecircng ra

thagravenh một (đơn vị) cotildei hiện hữu riecircng biệt vagrave caacutec tầng địa

ngục được gom chung thagravenh một cotildei thigrave tổng cộng coacute 04

cotildei thuộc cảnh giới xấu [Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷ vagrave A-

tu-la] 07 cotildei Dục giới phuacutec lagravenh [gồm 1 cotildei dục giới lagrave cotildei

Người vagrave 06 cotildei dục giới của Thiecircn thần) 16 cotildei Trời Sắc

Giới vagrave 04 cotildei Trời Vocirc Sắc Giới

Tổng cộng Coacute 31 Cotildei hiện hữu magrave con người (vagrave chuacuteng

sinh) coacute thể bị hay được taacutei sinh về đoacute ngay sau khi từ giatilde

kiếp sống hiện tại

Chẳng hạn ở cảnh giới địa ngục coacute đến 168 ldquotầngrdquo đại địa

ngục vagrave tiểu địa ngục khaacutec nhau tugravey theo mức độ Nghiệp aacutec

nặng nề magrave chuacuteng sinh bị rơi rớt vagrave đagravey đọa vagraveo đoacute

Cograven trecircn cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời coacute rất nhiều cotildei

Trời khaacutec nhau tugravey theo mức độ do Nghiệp thiện lagravenh magrave

chuacuteng sinh được taacutei sinh về đoacute gồm coacute 06 Cotildei Trời Dục

Giới 16 Cotildei Trời Sắc Giới vagrave 04 Cotildei Trời Vocirc Sắc Giới

Để dễ higravenh dung bạn coacute thể liecircn-tưởng đến một cotildei lagrave

ldquocotildei Ngườirdquo trecircn traacutei đất magrave chuacuteng ta đang sống gồm 193

nước trải dagravei trecircn 07 đại lục địa Nếu chuacuteng ta may mắn

được sống trong những đất nước văn minh thanh bigravenh vagrave

khiacute hậu ocircn hogravea thigrave đoacute lagrave một điều phuacutec lagravenh so với việc phải

sống trong những đất nước lạc hậu đầy chiến tranh vagrave khiacute

hậu khắc nghiệt đoacutei nghegraveo vagrave bệnh tật Những đất nước trecircn

traacutei đất vagrave mức độ dễ sống vagrave khoacute sống khaacutec nhau thậm chiacute

quaacute checircnh lệch nhau thigrave cũng giống như những ldquocotildeirdquo khaacutec

nhau trecircn cảnh giới trecircn Trời hay những ldquocotildeirdquo khaacutec nhau

trong cảnh giới dưới địa ngục vậy

Vigrave vậy coacute thể noacutei rằng bất kỳ một cotildei Trời nagraveo đoacute (trong

26 cotildei thuộc cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời) lagrave chắc chắn sẽ

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 117

tốt đẹp hơn vagrave phuacutec lagravenh hơn bất cứ quốc gia nagraveo trecircn traacutei

đất cotildei người

Vagrave ngược lại coacute thể hiểu bất kỳ một ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo

nagraveo đoacute (trong 168 ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo) của cảnh giới địa ngục

cũng chắc chắn lagrave kinh khủng hơn đagravey đọa hơn vagrave toagraven lagrave

đau khổ hơn bất kỳ xứ sở nagraveo trecircn traacutei đất

Vigrave vậy ở nơi đacircu đời sống hay mocirci trường sống coacute sự tagraven

bạo độc tagravei aacutep bức vagrave đagravey đọa quaacute khốc liệt với con người

thigrave người ta hay gọi lagrave ldquođịa ngục trần gianrdquo

Khi noacutei về đời sống Thacircn-Tacircm của con người Đức Phật

thường noacutei một caacutech ẩn dụ về những ldquocảnh giớirdquo coacute nghĩa

lagrave những tigravenh trạng hạnh phuacutec hay đau khổ khaacutec nhau của

con người tugravey theo hoagraven cảnh của mỗi người

-Viacute dụ một người đang phải chịu tật nguyền đau đớn

hoặc tinh thần khủng hoảng thigrave người đoacute đatilde giống như đang

chịu cảnh địa ngục

-Những người khocircng cograven lẽ sống gigrave chỉ biết nằm chờ đến

bữa ăn vagrave sống để ăn thigrave chẳng khaacutec nagraveo sống như cảnh suacutec

sinh

-Những người quaacute tham lam luocircn luocircn tham muốn thegravem

khaacutet magrave chẳng bao giờ được thỏa matilden dugrave đatilde coacute đầy đủ thigrave

được cho lagrave giống như loagravei ngạ quỷ luocircn luocircn cảm thấy đoacutei

thiếu vagrave đau khổ vigrave thegravem khaacutet

-Người luocircn luocircn coacute maacuteu sacircn giận ganh tị chiến tranh

tranh dagravenh quyền lực vagrave của cải thigrave tacircm cũng chẳng khaacutec

nagraveo loagravei quỷ thần dị dạng A-tu-la luocircn luocircn sống với tacircm

sacircn hận thugrave hằn vagrave hiếu chiến

118 Con đường của chuacuteng ta

-Vagrave những ai được sinh ra đẹp đẽ vagrave giagraveu sang coacute thể

được gọi lagrave đang sống sung sướng như ở cotildei thiecircn thần hay

thiecircn đagraveng Cotildei thiecircn thần dường như lagrave mơ ước của Viacute dụ

những ngocirci sao thể thầu hết mọi người bởi vậy khi những

tagravei tử điện ảnh nổi tiếng sống trong nhagrave cao cửa đẹp vagrave luocircn

coacute hagraveng triệu người hacircm mộ hay lsquotocircn thờrsquo thigrave những người

hacircm mộ đoacute gọi họ lagrave những lsquothiecircn thầnrsquo

Rotilde ragraveng lagrave những cotildei thấp xấu như Địa Ngục Ngạ Quỷ

Suacutec Sinh Quỷ Thần dị dạng lagrave đầy đau khổ vagrave hagravenh hạ Vagrave

những cotildei Thiecircn thần vagrave Trời trecircn tiecircn cảnh lagrave đầy phuacutec

lagravenh vagrave sung sướng

-Tuy nhiecircn Đức Phật noacutei rằng ở những cotildei thấp xấu đoacute

chuacuteng sinh khoacute magrave lagravem được một việc cocircng đức nagraveo để tiacutech

lũy Nghiệp tốt được Những chuacuteng sinh ở trong những cotildei

thấp xấu bị đọa đagravey như vậy thigrave chỉ lo chịu đựng mọi đau

khổ hagravenh hạ chứ khocircng cograven thời gian hay cơ hội lagravem

chuyện phuacutec đức nagraveo (Khi đatilde bị ở trong cảnh giới Địa ngục

hay Suacutec sinh thigrave coacute lagravem cocircng đức cũng chẳng coacute điều gigrave để

lagravem Vagrave tacircm thức của chuacuteng sinh đang bị ở trong cotildei địa

ngục vagrave suacutec sinh cũng khoacute magrave khởi sinh một triacute tuệ căn bản

nagraveo để magrave lagravem chuyện cocircng đức Thời gian bị ở trong

những cotildei đoacute thật lagrave dagravei khocircng thể nghĩ bagraven vigrave khoacute magrave tạo

ra được nghiệp tốt nagraveo để chuyển hoacutea taacutei sinh vagraveo những

cảnh giới tốt hơn)

-Trong khi đoacute những chuacuteng sinh ở những cotildei bồng lai

của Thiecircn thần vagrave Trời thigrave chỉ lo hưởng thụ sung sướng

khocircng cograven bị đau khổ cho necircn họ cũng chẳng rảnh rang để

suy tư hay nghĩ nhiều đến những việc cocircng đức Ở những

cotildei phuacutec lagravenh sung sướng đoacute những thiecircn thần cũng khocircng

nhigraven thấy được những lẽ vocirc-thường vagrave biến-đổi nhanh

choacuteng như ở trong cotildei Người

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 119

-Như vậy chỉ cograven cotildei Người lagrave coacute đủ hai bản chất Khổ vagrave

Sướng lagrave thiacutech hợp để học tập vagrave thực hagravenh giaacuteo phaacutep của

Đức Phật Hơn nữa chỉ coacute ở cotildei Người thigrave tất cả chuacuteng sinh

mới coacute cơ hội lagravem những hagravenh động cocircng-đức lagravem những

việc tốt lagravem người tốt vagrave nhờ đoacute tiacutech lũy Nghiệp tốt

Những Nghiệp tốt sẽ lagrave những hagravenh trang cho những chuyến

đi sau nagravey sau khi từ giatilde cotildei Người vagrave cũng nhờ vậy mới

mong coacute ngagravey giải thoaacutet hoagraven toagraven

Tuy nhiecircn Đức Phật coacute kể rằng coacute những chuacuteng sinh lagrave

thiecircn thần ở những cotildei Trời cũng cố gắng thực hagravenh giaacuteo

phaacutep của Đức Phật vagrave đatilde coacute thể chứng ngộ Niết-bagraven Vigrave

vậy Đức Phật đatilde cố gắng khuyecircn dạy mọi người hatildey nỗ lực

tu tập lagravem những điều tốt lagravenh để tiacutech lũy Nghiệp tốt Đoacute lagrave

cơ hội để được taacutei sinh về những cotildei lagravenh đaacuteng quyacute đoacute

Cho dugrave những cảnh giới (gồm 31 cotildei hiện hữu) coacute thực

sự tồn tại trong vũ trụ hay khocircng hoặc đoacute chỉ lagrave những

trạng thaacutei tacircm của từng chuacuteng sinh thigrave vấn đề đoacute cũng

khocircng quan trọng Điều quan trọng lagrave chuacuteng ta theo nguyecircn

lyacute khoa học của Phật giaacuteo đoacute lagrave sống tốt thigrave sẽ tạo Nghiệp

tốt vagrave nhờ đoacute bạn coacute quyền hy vọng sẽ được taacutei sinh về

những cotildei phuacutec lagravenh sau khi chết

Mục điacutech trước sau của caacutec Phật tử lagrave phải được về cotildei

lagravenh traacutenh được những cotildei thấp xấu đầy đau khổ vagrave đọa đagravey

kinh khủng như cảnh Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷhellip

Cograven đối với mục tiecircu tột-cugraveng lagrave giải thoaacutet khỏi vograveng taacutei

sinh luacircn hồi thigrave chỉ khi chuacuteng ta được ở trong những cotildei

lagravenh thigrave mới coacute thể tiếp tục lagravem việc tốt lagravenh vagrave thực hagravenh

Phật Phaacutep thigrave mới mong coacute ngagravey đạt đến Niết-bagraven sự giải

thoaacutet hoagraven toagraven khỏi luacircn hồi sinh tử

120 Con đường của chuacuteng ta

(18) Khi đạo Phật được truyền baacute sang những nước

phương Tacircy rất nhiều người phương Tacircy đatilde theo Đạo

Phật Điều đoacute coacute đuacuteng như vậy khocircng

Riecircng ở Mỹ con số người thực sự thực hagravenh theo Phật

giaacuteo vẫn cograven iacutet Giaacuteo sư Seymour Lachman đồng taacutec giả

của quyển saacutech nổi tiếng ldquoMột quốc Gia Becircn Dưới Chuacuteardquo

(One Nation Under God) ước lượng khoảng 800000 người

lagrave Phật tử ở Mỹ Tuy nhiecircn những nhagrave nghiecircn cứu Phật

giaacuteo thigrave cho rằng con số đoacute coacute thể lagrave nhiều hơn 4-5 lần nếu

tiacutenh cả con số những người theo đạo Phật nhập cư liecircn tục

từ những nước Đocircng Nam Aacute vagrave Đocircng Aacute

Số người theo đạo Phật ở chacircu Acircu khoảng 4 triệu người

chủ yếu ở caacutec nước Đức Phaacutep Anh Yacute

Số người theo đạo Phật ở chacircu Uacutec cũng khaacute nhiều vagrave

tăng nhanh Thống kecirc năm 2011 cho biết coacute khoảng

529000 người Uacutec theo đạo Phật trong tổng dacircn số khoảng

215 triệu người con số Phật tử tăng nhanh từ khoảng 21

dacircn số lecircn gần 25 dacircn số trong năm năm cuối

Coacute rất nhiều danh nhacircn rất nổi tiếng ở những nước Acircu

Mỹ đatilde theo đạo Phật hoặc đatilde chuyển từ đạo của họ qua đạo

Phật Trong số đoacute coacute nhiều người nổi tiếng nhất trong lĩnh

vực của migravenh trecircn thế giới magrave bạn coacute thể đatilde dễ dagraveng biết

đến từ lacircu Viacute dụ như

William Ford Jr Chủ hatildeng xe hơi Ford

Steve Jobs Chủ tịch hatildeng maacutey tiacutenh Apple Inc

Tiger Woods Nhagrave vocirc địch gocircn thế giới

Richard Gere Tagravei tử điện ảnh

Harrison Ford Tagravei tử điện ảnh

Orlando Bloom Tagravei tử điện ảnh

Keanu Reeves Tagravei tử điện ảnh

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 121

Uma Thurman Tagravei tử điện ảnh

Oliver Stone Đạo diễn điện ảnh

Tina Turner Ca sĩ nhạc Pop

Adam Yauch Ca sĩ nhạc Pop

Herbie Hancock Nhạc sĩ nhạc Jazz

Roberto Baggio Cầu thủ boacuteng đaacute Yacute

Phil Jackson Cầu thủ boacuteng rỗ NBA

Marshall Cty Marshall Goldsmith Partners

Goldsmith

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Bạn cũng coacute thể đọc thecircm một bagravei viết rất hay về bối

cảnh Phật giaacuteo ở Hollywood vagrave Hoa Kỳ trecircn trang www

unboundintrasuntcnjeduarchiveslifestyleoldbuddha với

tựa đề ldquoNhững Ngocirci Sao Lagrave Phật Tửrdquo

(19) Bạn vẫn cograven nhiều cacircu hỏi muốn được trả lời

Nếu bạn vẫn cograven nhiều thắc mắc về yacute nghĩa vagrave giaacuteo lyacute

Phật giaacuteo vagrave việc thực hagravenh đạo Phật xin bạn hatildey tigravem đọc

một quyển saacutech về vấn đaacutep theo từng đề mục rất hay coacute tecircn

lagrave ldquoNhững Hỏi Đaacutep Hayrdquo (Good Question Good Answer)

của ngagravei S Dhammika Quyển saacutech nagravey đatilde được dịch ra

nhiều ngocircn ngữ vagrave cũng coacute bản dịch ra tiếng Việt của cư sĩ

Phạm Kim Khaacutenh vagrave TS Bigravenh Anson mang tecircn ldquoPhật Phaacutep

Vấn Đaacuteprdquo

Bạn coacute thể tham khảo thecircm quyển ldquoVấn Đaacutep về Phật

giaacuteordquo được biecircn soạn bởi cugraveng người viết do cugraveng nhagrave xuất

bản ấn hagravenh 2012 cugraveng với quyển saacutech nagravey

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 99

được sự noacuteng chaacutey của ngọn lửa khocircng Vậy sao bạn coacute thể

đốt bagraven tay của người khaacutec matildei matildei để người ta kecircu rống

trong đau đớn như vậy

Vagrave giả sử bạn lagrave đấng saacuteng tạo coacute đầy đủ quyền năng để

dừng lại việc thiecircu đốt đoacute liệu bạn coacute necircn dừng lại khocircng

hay vẫn tiếp tục nhigraven người khaacutec đau đớn như vậy

Đức Phật chủ trương tự do tư tưởng Người đatilde chưa bao

giờ yecircu cầu bất cứ ai phải tin theo giaacuteo lyacute của Người Đức

Phật cograven cho rằng khocircng phải bất cứ ai cũng hiểu được giaacuteo

lyacute của Phật vigrave những căn cơ khaacutec nhau của mọi người cho

necircn mọi người đều coacute thể chọn con đường thiacutech hợp nhất

cho migravenh

Phật giaacuteo khocircng phải lagrave một tocircn giaacuteo của giaacuteo điều vagrave

thưởng phạt magrave Phật giaacuteo mong muốn đưa đến cho mọi

người sự hiểu biết vagrave ldquothấyrdquo rotilde những lẽ thật chacircn lyacute của

cuộc đời vagrave thế giới rồi tự mọi người chọn caacutech sống thiacutech

hợp cho migravenh để traacutenh bỏ những đau Khổ trong cuộc đời

Nhagrave baacutec học Albert Einstein

ldquoTocirci khocircng thể tưởng tượng một Thượng đế kẻ tưởng

thưởng vagrave trừng phạt những tạo vật của migravenhhellip

ldquoTocircn giaacuteo của tương lai sẽ lagrave tocircn giaacuteo về vũ trụ Noacute

phải vượt quaacute một đấng thượng đế caacute nhacircn vagrave traacutenh bỏ

giaacuteo điều cugraveng lyacute thuyết thần học Bao trugravem cả hai mặt

tự nhiecircn vagrave tacircm linh noacute phải được dựa trecircn cảm quan

tocircn giaacuteo coacute được từ kinh nghiệm về mọi sự vật tự nhiecircn

100 Con đường của chuacuteng ta

vagrave tacircm linh như lagrave caacutech kết hợp đuacuteng nghĩa nhất Phật

giaacuteo sẽ trả lời được yacute nghĩa nagravey

ldquoNếu coacute một tocircn giaacuteo nagraveo coacute thể đương đầu với những

nhu cầu khoa học hiện đại thigrave đoacute lagrave Phật giaacuteo Phật

giaacuteo khocircng cần xeacutet lại quan điểm của migravenh để cập nhật

với những khaacutem phaacute mới của khoa học Phật giaacuteo

khocircng cần phải từ bỏ quan điểm của migravenh để xu hướng

theo khoa học bởi vigrave Phật giaacuteo bao trugravem cả khoa học

cũng như vượt qua khoa họcrdquo

(9) Phương phaacutep ldquoThiềnrdquo coacute tạo những tacircm niệm xấu aacutec

hay khocircng theo như một số người vẫn bagraven taacuten magrave khocircng

giải thiacutech

Thiền đatilde được thực hagravenh vagrave phaacutet triển bằng nhiều higravenh

thức khaacutec nhau vagrave nhiều nền văn hoacutea khaacutec nhau trong suốt

mấy ngagraven năm qua Ngagravey nay thiền tập được thực hiện trecircn

khắp thế giới đặc biệt phaacutet triển mạnh ở những nước

phương Tacircy

Rất nhiều cocircng ty doanh nghiệp đatilde gửi nhacircn viecircn của

migravenh đến thiền tập ở những khoacutea thiền Họ nhận ra rằng

thiền mang lại rất nhiều lợi iacutech lagravem cho tacircm an định vagrave tacircm

trong sạch vagrave giuacutep cho việc kiểm soaacutet những aacutep lực cocircng

việc stress nỗi đau bức xuacutec vagrave những cơn giận

Những nhagrave thần kinh học thuộc Trường Y Khoa của đại

học University of Massachusetts bằng caacutech nghiecircn cứu

soacuteng natildeo của những người hagravenh thiền đatilde cho thấy kết luận

rằng natildeo của họ an bigravenh vagrave tĩnh lặng hơn natildeo của những

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 101

người khocircng hagravenh thiền (wwwpsychologytodaycom

articles200304the-benefits-meditation)

Những nhagrave nghiecircn cứu của Trung Tacircm Y Khoa San

Francisco thuộc đại học University of California cũng đatilde

kết luận rằng nhờ vagraveo thiền tập những người theo Phật giaacuteo

thực sự hạnh phuacutec vagrave bigravenh tĩnh hơn những người khaacutec

(wwwnewsbbccouk2hihealth3047291stm)

Một số người khocircng taacuten đồng việc hagravenh thiền vigrave những

nỗi sợ vocirc lyacute Điều đoacute lagrave hoagraven toagraven sai traacutei ngay cả đơn

thuần về mặt khoa học y học

(10) Phải chăng những cacircu chuyện về những điều thần

diệu về năng lực thần thocircng của Đức Phật lagrave coacute thật

Theo Phật giaacuteo mọi điều đều coacute thể xảy ra theo tiến

trigravenh khoa học vagrave nhacircn quả

Một số năng lực của Tacircm coacute thể tạo ra những kỳ cocircng

hay những điều thần diệu khoacute magrave giải thiacutech được bằng tri

kiến bigravenh thường của người phagravem tục cograven đầy vocirc minh vagrave ocirc

nhiễm như chuacuteng ta

Đuacuteng lagrave trong kinh điển coacute ghi lại một số điều thần diệu

vagrave năng lực thần thocircng magrave Đức Phật đatilde thể hiện trong một

vagravei lần để chinh phục đạo đức của những người ngoại đạo

quaacute khiacutech Tuy nhiecircn Đức Phật chưa bao giờ noacutei nhiều về

những năng lực nagravey hay chỉ dạy cho ai về thần thocircng như lagrave

một giaacuteo lyacute cần thiết

102 Con đường của chuacuteng ta

Cograven một số cacircu chuyện khaacutec về năng lực thần thocircng của

Đức Phật lịch sử coacute lẽ do một số tu sĩ cổ xưa đatilde phoacuteng đại

thecircu dệt thecircm iacutet nhiều vigrave sự sugraveng kiacutenh cao độ dagravenh cho Đức

Phật vagrave vigrave mục điacutech tạo ra những higravenh ảnh cao siecircu của Đức

Phật để saacutenh với những higravenh ảnh huyền thoại biacute ẩn của tocircn

giaacuteo hữu thần khaacutec vagraveo thời cổ xưa đoacute (như Hindu giaacuteo)

Phật giaacuteo khocircng khuyến khiacutech sự đề cao hay niềm tin mugrave

quaacuteng vagraveo những điều thần diệu những bugravea pheacutep hay về

một Đức Phật đầy huyền thuật vagrave thần thocircng biacute ẩn như vậy

Đức Phật khocircng chủ trương pheacutep thuật hay thần thocircng biến

hoacutea lagrave một trong những caacutech thức tu hagravenh nagraveo cả

Chiacutenh Đức Phật đatilde dạy rằng bất kỳ thần thocircng biến hoacutea

nagraveo cho dugrave coacute thật đi nữa thigrave cũng khocircng hề quan trọng

Điều quan trọng lagrave thực hagravenh con đường Đạo magrave Đức Phật

đatilde hướng dẫn bởi vigrave chỉ coacute con đường đoacute mới giải thoaacutet

con người khỏi mọi khổ đau vagrave phiền natildeo magrave thocirci

(11) Những người đồng tiacutenh luyến aacutei coacute thể lagrave Phật tử hay

khocircng

Xu hướng tigravenh dục của mọi người lagrave khocircng liecircn quan vagrave

khocircng phải lagrave yếu tố quan trọng gigrave trong Phật giaacuteo hết

Đồng tiacutenh luyến aacutei lagrave xu hướng tigravenh dục tự nhiecircn của một

người vagrave coacute lẽ đoacute khocircng phải lagrave một dạng phạm giới về đạo

đức như lagrave một hagravenh động tagrave dacircm (giới thứ tư trong ldquoNăm

Giớirdquo)

Nếu bạn thắc mắc những người theo đạo Phật coacute thể sẽ

hỏi lại như vầy ldquoAi tốt hơn ai một người đồng tiacutenh chiacutenh

trực hiền hogravea hay một người tigravenh dục khaacutec phaacutei magrave vocirc

lương tacircm gian traacuterdquo

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 103

Theo Đức Phật đạo đức vagrave phẩm hạnh của một người

khocircng phụ thuộc vagraveo tocircn giaacuteo của họ Dugrave những người coacute

đang theo đạo Phật hay khocircng thigrave họ vẫn lagrave người tốt khi họ

lagrave người tốt Vagrave tất cả mọi người đều coacute thể tham gia vagraveo

Phật giaacuteo nếu họ tigravem hiểu vagrave thấy đạo Phật lagrave coacute lyacute vagrave thiacutech

hợp cho việc tu tập để đem lại sự bigravenh an vagrave giải thoaacutet cho

họ Dugrave cho họ khocircng theo đạo Phật một caacutech chiacutenh thức

nhưng nếu họ sống một đời với đạo đức tốt đẹp thigrave họ cũng

đatilde lagrave những Phật tử rồi theo yacute nghĩa của Phật giaacuteo

(12) Huacutet thuốc laacute lagrave ngược với đạo Phật

Noacutei một caacutech chiacutenh thức thigrave Phật giaacuteo khocircng xem việc

huacutet thuốc laacute lagrave sai traacutei về mặt đạo đức

Tuy nhiecircn rất nhiều những Phật tử vagrave tu sĩ Phật giaacuteo

nghiecircm tuacutec vagrave gương mẫu đều khocircng huacutet thuốc laacute vagrave họ

thường khuyến khiacutech việc từ bỏ thuốc laacute

Bởi vigrave huacutet thuốc laacute coacute rất nhiều điều nguy hại cho bản

thacircn Những người ldquotu thiềnrdquo khocircng necircn huacutet thuốc laacute vigrave huacutet

thuốc laacute lagrave lagravem cho thần kinh vagrave tacircm triacute luocircn luocircn bị hồi

hộp kiacutech thiacutech trong khi việc thiền định lagrave việc lagravem cho

tacircm tĩnh lặng vagrave tập trung Hơn nữa huacutet thuốc laacute lagrave lagravem cho

hệ hocirc hấp hoạt động khocircng tốt hơi-thở sẽ khoacute khăn ngắn

dagravei ngộp thở vigrave thuốc laacute lagravem hại phổi vagrave hệ tim mạch lagravem

sức khỏe khocircng tốt tất cả đều cản trở cho việc hagravenh thiền

Cho dugrave những tăng sĩ khocircng tu theo phương phaacutep thiền thigrave

họ cũng khocircng necircn huacutet thuốc laacute vigrave điều đoacute cũng tạo ra

những higravenh ảnh khocircng đẹp ở những nơi chugravea chiền vagrave trước

mắt những Phật tử Nhưng sự thật thigrave thời nay coacute rất nhiều

thầy tu theo phaacutep mocircn Tịnh Độ ở Việt nam lagrave những người

huacutet thuốc laacute thường xuyecircn

104 Con đường của chuacuteng ta

Một vấn đề nữa của huacutet thuốc laacute cũng giống như việc

uống rượu vagrave dugraveng chất độc hại do lagrave gacircy ghiền Huacutet thuốc

coacute thể biến thagravenh một dạng thegravem muốn liecircn tục hagraveng ngagravey

vigrave tiacutenh chất gacircy ghiền vagrave lagravem cho người huacutet thuốc luocircn luocircn

phụ thuộc vagraveo noacute

Một vấn đề quan trọng nữa lagrave việc huacutet thuốc laacute vừa gacircy

hại cho bản thacircn migravenh vừa ảnh hưởng vagrave gacircy hại đến những

người hiacutet thở xung quanh họ trở thagravenh những người huacutet

thuốc laacute ldquobị độngrdquo trở thagravenh những nạn nhacircn của người huacutet

thuốc Magrave như Đức Phật đatilde noacutei những việc gigrave migravenh lagravem magrave

gacircy hại cho bản thacircn migravenh vagrave những người khaacutec thigrave đoacute

khocircng phải lagrave một hagravenh động tốt thiện Vagrave vigrave vậy chuacuteng ta

cần necircn traacutenh bỏ

Cũng chiacutenh vigrave lyacute do gacircy nguy hại cho migravenh vagrave mọi

người nhiều nước văn minh trecircn thế giới đatilde hạn chế việc

huacutet thuốc vagrave việc huacutet thuốc cũng bị nghiecircm cấm ở những

nơi cocircng cộng

Từ những điều nagravey chuacuteng ta coacute thể hiểu rằng Phật giaacuteo

coacute lẽ khocircng taacuten đồng với việc huacutet thuốc laacute vagrave coacute lẽ khocircng

xem việc huacutet thuốc lagrave thaacutei độ hay hagravenh động tiacutech cực vagrave tốt

lagravenh trong cuộc sống

(13) Phật giaacuteo dạy chuacuteng ta necircn luocircn luocircn hagravei lograveng với

mọi thứ migravenh coacute Tuy nhiecircn đa số mọi người đều coacute tham

vọng lagravem việc nhiều hơn để coacute thu nhập nhiều hơn vagrave

cũng coacute tham vọng tạo cuộc sống sung tuacutec hơn cho gia

đigravenh Vậy lagravem sao hogravea giải vấn đề nagravey

Đacircy lagrave một cacircu hỏi hay Đuacuteng lagrave Đạo Phật khuyecircn dạy

mọi người hatildey biết hagravei lograveng biết hạnh phuacutec với những gigrave

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 105

migravenh coacute được đừng quaacute tham lam đừng quaacute tham muốn magrave

dẫn đến thất vọng bất hạnh vagrave khổ sở

Tuy nhiecircn Đạo Phật vẫn mở ra cho mọi người sự tự do

chọn lựa phương caacutech vagrave con đường nagraveo đem lại nhiều an

lagravenh vagrave hạnh phuacutec nhất cho migravenh miễn sao bạn đừng quaacute đi

về cực đoan Vigrave vậy đạo Phật đatilde chủ trương vagrave khuyến

khiacutech ldquoCon Đường Trung Đạordquo Trung đạo nghĩa lagrave sao

Nghĩa lagrave (a) bạn đừng quaacute tham vọng đến nỗi coacute khả

năng gacircy phương hại đến quyền lợi của người khaacutec trong

khi migravenh nỗ lực để đạt được mục điacutech đoacute của migravenh Vagrave bạn

(b) cũng khocircng necircn quaacute hagravei lograveng với hoagraven cảnh của migravenh

nếu cograven phấn đấu được để cải thiện đời sống tinh thần vagrave

vật chất cho chiacutenh migravenh vagrave gia đigravenh thigrave hatildey cố gắng nỗ lực

trong phạm vi khả năng của migravenh đừng quaacute rụt regrave một caacutech

tiecircu cực nhưng cũng đừng quaacute tham vọng một caacutech quaacute

đaacuteng Tức lagrave traacutenh hai cực đoan Đoacute lagrave yacute nghĩa của con

đường trung đạo

Viacute dụ vigrave tham muốn được thăng cấp hay được tăng

lương magrave migravenh phải dugraveng nhiều caacutech hay thủ đoạn khocircng

tốt để đạt được mục điacutech lagravem phương hại đến đồng nghiệp

vagrave người khaacutec thigrave điều đoacute lagrave khocircng đuacuteng với đạo Phật

(Những thực tại ldquokhocircng đẹprdquo trong viacute dụ nagravey lagrave rất phổ

biến trong nhiều nơi cocircng sở hiện nay Một số đồng nghiệp

vagrave đối taacutec của tocirci trước đacircy từ Trung Quốc Nam Triều Tiecircn

vagrave nhiều nước Acircu Mỹ cũng tacircm sự rằng việc nagravey lagrave khaacute phổ

biến ở đất nước họ Tuy nhiecircn cũng theo yacute họ tigravenh trạng

nagravey ở những nước Acircu Mỹ coacute vẻ iacutet hơn sơ với ở những nước

Đocircng Aacute)

Hay vigrave muốn coacute thật nhiều tiền necircn bạn dagravenh hết thời

gian lagravem thecircm ngoagravei giờ coi nhẹ những thời gian hay

106 Con đường của chuacuteng ta

những việc dagravenh cho gia đigravenh vợ chồng con caacutei cha mẹ

anh chị emhellipĐiều đoacute về lacircu về dagravei sẽ lagravem tổn hại tigravenh cảm

của gia đigravenh đối với migravenh điều đoacute lagrave khocircng coacute lợi cho migravenh

vagrave gia đigravenh

Noacutei cho cugraveng những tham vọng vagrave sự bằng lograveng phải

necircn được cacircn bằng theo đuacuteng hoagraven cảnh năng lực vagrave những

nhu cầu được ưu tiecircn theo thứ tự của migravenh Viacute dụ thời gian

đi chăm soacutec cha mẹ ở bệnh viện sau giờ lagravem việc necircn được

ưu tiecircn hơn lagrave thời gian dagravenh cho việc lagravem thecircm ngoagravei giờ

để tăng thecircm mức độ thu nhập Cha mẹ cagraveng ngagravey cagraveng gần

đất xa trời chứ họ khocircng chờ cho bạn coacute đủ thu nhập để đến

chăm soacutec họ Nguyecircn tắc vẫn vậy Dugrave bạn coacute tham vọng

tiacutech cực đến đacircu thigrave luocircn luocircn suy nghĩ chiacutenh chắn rằng

ldquoNhững gigrave lagravem magrave khocircng coacute lợi cho migravenh hay người khaacutec

hay cả hai thigrave migravenh necircn traacutenh Những gigrave (tham vọng) nagraveo

nếu migravenh lagravem thigrave mang lại lợi iacutech cho migravenh vagrave cũng khocircng

lagravem tổn hại cho người khaacutec thigrave migravenh coacute thể lagravemrdquo

Sự chấp nhận bằng lograveng với mọi điều mọi hoagraven cảnh

cũng necircn dựa vagraveo nguyecircn tắc trung đạo nagravey

(14)Việc ăn chay lagrave bắt buộc đối với những Phật tử

Theo Đạo Phật đặc biệt lagrave Phật giaacuteo Nguyecircn thủy thigrave

việc ăn chay hay khocircng lagrave hoagraven toagraven phụ thuộc vagraveo caacute nhacircn

của mỗi người Phật giaacuteo khocircng nhấn mạnh vagraveo sự thanh

tịnh vagrave thanh khiết của thức ăn magrave nhấn mạnh vagraveo sự

thanh tịnh vagrave trong sạch của Tacircm

Đacircy lagrave một trong những vấn đề thường được bagraven catildei bạn

cần tigravem hiểu kỹ tại sao Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy thigrave noacutei như

vậy trong khi phần lớn những người theo Phật giaacuteo Đại

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 107

Thừa thigrave chủ trương việc ăn chay lagrave bắt buộc đối với mọi

Phật tử xuất gia vagrave khuyến khiacutech mọi Phật tử tại gia cũng

necircn ăn chay

Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy hay Nam Tocircng đến ngagravey nay vẫn

chủ trương việc ldquokhất thựcrdquo thức ăn theo đuacuteng như caacutech

thực hagravenh từ thời Đức Phật cograven tại thế Magrave đatilde đi khất thực

thức ăn thigrave người đi khất thực (xin đồ ăn) khocircng necircn yecircu

cầu người cho (thiacute chủ Phật tử cuacuteng dường thức ăn) phải

lagravem đồ ăn đuacuteng theo yecircu cầu của migravenh Vigrave vậy từ thời Đức

Phật cho đến nay trường phaacutei bảo thủ nagravey vẫn giữ nguyecircn

truyền thống khất thực vagrave người ta cho gigrave ăn nấy

Điều thứ hai Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy chủ trương ăn chay

theo giới ldquoTam Tịnh Nhụcrdquo coacute nghĩa lagrave những loại thịt nagraveo

khocircng diacutenh vagraveo ba điều sau thigrave Phật tử coacute thể dugraveng Ba điều

đoacute lagrave (a) khocircng thấy người ta giết (b) khocircng nghe tiếng kecircu

la của loagravei thuacute bị giết vagrave (c) khocircng coacute sự nghi ngờ về người

khaacutec giết thịt lagrave để cho migravenh ăn tức lagrave vigrave migravenh magrave giết thịt

Nếu thức ăn (thịt caacute) nagraveo đaacutep ứng đủ ba điều kiện nagravey thigrave

caacutec Tỳ kheo được ăn lagrave khocircng phạm giới theo sự cho pheacutep

trong Giới Luật magrave Đức Phật đưa ra (Phụ Lục 17)

Trong khi đoacute Phật giaacuteo Đại Thừa đặc biệt ở Trung Quốc

sau nagravey thigrave khocircng chấp nhận caacutech ăn chay nagravey họ quan

niệm rằng ăn chay lagrave khocircng được ăn thịt động vật magrave chỉ ăn

caacutec loại rau đậu traacutei cacircyhellip

Bất luận quan điểm của Phật giaacuteo Nguyecircn Thuỷ hay Đại

Thừa mục điacutech của sự ăn chay lagrave lagravem tăng trưởng lograveng từ

bi lagravem giảm bớt lograveng sacircn hận cũng giống như caacutech tu tập

ldquokhocircng saacutet sinhrdquo để biết thương yecircu người đồng loại vagrave

những loagravei sinh vật khaacutec Khi một người đatilde coacute lograveng từ bi vagrave

khocircng nỡ giết hại caacutec loại loagravei vật thigrave người ấy cũng khoacute coacute

108 Con đường của chuacuteng ta

thể giết người Đoacute lagrave lyacute do tại sao Đức Phật đưa ra giới cấm

ldquoKhocircng được saacutet sinhrdquo Chiacutenh Giới Hạnh thứ nhất nagravey lagrave

nhacircn tố để higravenh thagravenh quan điểm ăn chay trong đạo Phật

(Phụ Lục 18)

Nhiều người đatilde suy nghiệm về sự tagraven bạo khi giết hại suacutec

vật necircn họ đatilde từ bỏ sự thegravem muốn ăn thịt caacute vagrave trở thagravenh

những người ăn chay chứ khocircng riecircng những người theo

đạo Phật mới ăn chay Rất nhiều người phương Tacircy bacircy giờ

ăn chay vigrave quan điểm từ-bi nagravey

Ở đacircy rất mong bạn đọc necircn đọc thecircm những giảng luận

với nhiều goacutec nhigraven về đề tagravei ldquonhạy cảm vagrave quan trọngrdquo nagravey

trong bagravei Phụ Lục ở cuối saacutech

Do vấn đề nagravey lagrave quan trọng vagrave bạn lagrave người Phật tử

tại gia cần phải tự migravenh suy nghĩ vagrave tự quyết định cho migravenh

như thế nagraveo lagrave đuacuteng sai như thế nagraveo lagrave hợp đạo lyacute vagrave hợp

với lời Phật dạy bởi vigrave vấn đề nagravey được hiểu vagrave thực hagravenh

khaacutec nhau bởi nhiều trường phaacutei Phật giaacuteo khaacutec nhau Bạn

cần necircn đọc vagrave tham khảo thecircm nhiều nguồn kinh saacutech vagrave

luận giảng khaacutec nhau

Tuy nhiecircn trong hạn hẹp của quyển saacutech nhỏ beacute nagravey chỉ

mong muốn noacutei nocircm na lại như sau

(1) Theo quan điểm của Phật giaacuteo Nguyecircn thủy thigrave bạn

coacute thể ăn chay Hoặc nếu việc ăn chay lagrave khoacute khăn bất tiện

(vigrave phải đi khất thực hoặc vigrave phải nhờ vagraveo nguồn thức ăn

của người khaacutec để nuocirci thacircn hoặc mocirci trường sống ở nơi đoacute

khocircng thể coacute nhiều thức ăn thực vật) thigrave bạn coacute thể tiếp tục

ăn mặn trong khi vẫn lagrave một Phật tử đạo hạnh

(2) Theo quan điểm của Phật giaacuteo Đại Thừa người xuất

gia thigrave bắt buộc phải ăn chay (rau cải thực vậthellip) Cograven Phật

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 109

tử tại gia nếu ăn chay được hợp với sức khỏe vagrave tiện lợi của

migravenh thigrave necircn ăn chay lagrave sự thực hagravenh rất đaacuteng khen ngợi

Cograven nếu khocircng Phật tử tại gia được khuyến khiacutech ăn chay

vagraveo caacutec ngagravey lễ lagravenh như ngagravey Rằm Mồng Một hay những

ngagravey giữ Taacutem giớihellipđể tăng trưởng lograveng Từ Bi đối với con

người vagrave vạn vật

bull Tại đacircy coacute hai vấn đề chuacuteng ta cần necircn suy nghĩ theo

thiển yacute của tocirci

Một ăn chay chắc chắn lagrave caacutech tốt đẹp đối với một Phật

Tử vagrave ăn chay lagrave chắc chắn nuocirci dưỡng lograveng từ bi lagrave traacutenh

saacutet sanh vagrave traacutenh gacircy tổn hại cho bất cứ người nagraveo vagrave chuacuteng

sinh nagraveo

Hai tuy nhiecircn đừng necircn cho rằng chỉ việc ăn chay lagrave

hoagraven toagraven trở thagravenh một Phật tử tốt theo đạo Phật Việc ăn

chay khocircng phải lagrave thay thế được cho những việc thực hagravenh

tu tập vagrave giữ giới hạnh đạo đức khaacutec Như đatilde noacutei trecircn Phật

giaacuteo nhấn mạnh vagraveo sự tu tập sự sống giữ giới hạnh vagrave tu

dưỡng Tacircm để coacute Tacircm trong sạch lagravenh mạnh vagrave chiacutenh

điều nagravey mới tạo ra Nghiệp tốt lagravenh tạo ra cuộc sống tốt

lagravenh

(15) Tại sao coacute những tu sĩ vẫn ăn thịt trong khi rau cải

thigrave rất dễ dagraveng coacute được ở khắp nơi

Khi coacute người trong Tăng Đoagraven đoacute lagrave ngagravei Devadatta

(Đề-bagrave-đạt-đa) đatilde đề xuất với Phật về việc ăn chay vagrave cấm

caacutec tu sĩ ăn thịt caacute Đức Phật đatilde từ chối đề xuất nagravey Coacute lẽ

Đức Phật đatilde coacute nhiều lyacute do thiết thực vagraveo hoagraven cảnh xatilde hội

thời đoacute bởi vigrave rau cải khocircng được gieo trồng một caacutech trugrave

phuacute ở những vugraveng miền bắc Ấn Độ vagraveo thời xưa đoacute đặc

110 Con đường của chuacuteng ta

biệt rau cải vagrave ngũ cốc lagrave rất khan hiếm vagraveo những mugravea khocirc

hạn ở xung quanh lưu vực socircng Hằng

Viacute dụ sau nagravey nếu chỉ ăn chay bằng rau cải thigrave sẽ rất khoacute

khăn cho những vugraveng Phật giaacuteo như Tacircy Tạng vigrave ở đoacute gia

suacutec thigrave rất nhiều magrave những rau cải traacutei cacircy thigrave cực kỳ khan

hiếm khoacute trồng được ở vugraveng đất khắc nghiệt đoacute

Vagraveo thời Đức Phật cho đến tận ngagravey nay những tu sĩ

(theo Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy) vẫn sống nhờ vagraveo thức ăn

khất thực Vagrave thức ăn khất thực lagrave tugravey theo lograveng bố thiacute của

thiacute chủ vagrave Phật tử cuacuteng dường Nếu những tu sĩ yecircu cầu chỉ

giới hạn cuacuteng dường bằng thức ăn toagraven-chay toagraven rau cải

ngũ cốc thigrave điều đoacute coacute thể tạo gaacutenh nặng cho những thiacute chủ

cuacuteng dường thức ăn hagraveng ngagravey cho caacutec Tăng Ni Thực tế lagrave

đa số mọi người trong cuộc sống ở những xứ sở nagravey đều

tranh thủ ldquomột lầnrdquo thời gian trong ngagravey để nấu thức ăn

trước lagrave cuacuteng dường caacutec sư thầy sau lagrave phần cograven lại để gia

đigravenh ăn Magrave đa số những gia đigravenh Phật tử nagravey cũng ăn mặn

như truyền thống từ thời Đức Phật Vigrave vậy những thầy tu

của Nam Tocircng nhận vagrave ăn bất cứ thứ gigrave được cho ngay cả

lagrave thịt miễn sao những loại thịt đoacute nằm trong giới hạnh của

ldquoTam Tịnh Nhụcrdquo như đatilde noacutei trecircn lagrave được

Xin noacutei thecircm một chuacutet về Giới Luật của Tăng Đoagraven

Vigrave Phật giaacuteo Nguyecircn thủy cấm khocircng cho caacutec tu sĩ nhận sự

cuacuteng dường bố thiacute bằng tiền bạc Cho necircn họ khocircng coacute cơ

hội đi mua thức ăn bằng tiền bạc để magrave chọn thức ăn theo yacute

muốn của migravenh (giả sử như họ coacute muốn ăn chay) Họ hoagraven

toagraven phụ thuộc vagraveo thức ăn khất thực của dacircn lagraveng của thiacute

chủ bố thiacute cho họ hagraveng ngagravey Ngay cả khi họ nấu ăn trong tu

viện tịnh xaacute thigrave những nguyecircn liệu thực phẩm cũng lagrave do

những Phật tử mang tới cuacuteng dường (Hy vọng quyacute vị hiểu

ra được chỗ nagravey)

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 111

Ngagravey nay thực tế rất nhiều tu sĩ vagrave chugravea chiền theo Phacirc

giaacuteo Nguyecircn Thủy cũng ưu tiecircn việc ăn chay như ở Thaacutei

Lan ở Miến Điệnhellipkhi những điều kiện hậu cần cho pheacutep

Tuy nhiecircn những thầy tu ldquonghiecircm tuacutecrdquo theo truyền thống

Đại Thừa chắc chắn lagrave ăn chay tuyệt đối

(16) Việc ăn những đồ chay giả mặn coacute lagrave ngụy biện vagrave

đạo đức giả hay khocircng Tại sao lại lagravem thức ăn chay giả

mặn ở caacutec nước Đocircng Aacute như Việt Nam Trung Quốc Đagravei

Loan Triều Tiecircn

Đồ ăn chay giả mặn lagrave những thức ăn ldquochayrdquo lagravem từ bột

đậu nagravenh nấm vagrave thực vật nhưng được lagravem vagrave trigravenh bagravey

giống như những moacuten ăn mặn Nhiều nơi những người Phật

tử nấu vagrave ăn những đồ ăn kiểu nagravey bị cho lagrave đạo đức giả

Caacutei lyacute lagrave Đatilde ăn chay để quecircn đi thịt caacute quecircn đi việc saacutet sinh

động vật vậy magrave khi nấu chay lại chế biến ldquorau cảirdquo giống

hệt như mugravei vị higravenh dạng của thịt caacute để lsquogợi nhớrsquo đến những

thức ăn từ thịt caacute (vagrave coacute thể để ăn cho được ngon miệng

hơn)

Một số người thigrave giải thiacutech rằng việc lagravem thức ăn chay

giả mặn lagrave caacutech lagravem cho những người chưa ăn chay bước

qua ăn chay được dễ dagraveng hơn khocircng bị bỡ ngỡ khocircng bị

khoacute ăn khi chuyển từ ăn mặn qua ăn chay() Điều nagravey dugrave coacute

đuacuteng đối với một số người nhưng coacute lẽ chỉ lagrave tự nguỵ biện

Rotilde ragraveng lagrave trong tất cả những quaacuten ăn chay vagrave trong những

dịp lễ lagravenh caacutec Phật tử tề tựu về caacutec chugravea chiền ở Việt Nam

vagrave những nước Đocircng Aacute khaacutec thigrave hầu hết thức ăn chay đều

được chế biến vagrave trigravenh bagravey với higravenh dạng higravenh thức vagrave

hương vị y hệt thức ăn mặn vagrave được dugraveng bởi tất cả mọi

người vagrave cả Tăng Ni

112 Con đường của chuacuteng ta

Coacute hai vấn đề hay ldquohai lyacute lẽrdquo cần suy nghiệm vagrave bạn cần

chọn cho migravenh quan điểm nagraveo bạn thấy đuacuteng đắn lagrave phugrave

hợp với giaacuteo lyacute của Phật vagrave phugrave hợp với lograveng từ-bi của

chiacutenh migravenh

Một (1) khi đồ chay giả mặn được chế biến vagrave trigravenh bagravey

cho số đocircng Phật tử lagrave những người bigravenh thường đang ăn

mặn thigrave họ noacutei lagrave chế biến như vậy để những người đang ăn

thịt caacute chuyển qua ăn chay được dễ dagraveng hơn vigrave higravenh thức

vagrave mugravei vị cũng gần giống moacuten mặn Cho necircn tất cả quaacuten

cơm chay nhagrave hagraveng chay vagrave những nơi cuacuteng dường Trai

Tăng cũng đều lagravem như vậy Đoacute caacutech khuyến khiacutech mọi

người ăn chay

Hai(2) khi lagravem đồ chay giả mặn vagrave cuacuteng dường cho Tăng

Ni thigrave họ lại noacutei Tăng Ni thọ dụng thức ăn chay giả mặn

nhưng Tacircm khocircng hề khởi sinh điều gigrave về đồ ăn mặn như

thịt caacute Điều nagravey rất khoacute noacutei Đức Phật đatilde noacutei khi coacute đối

tượng tiếp xuacutec như mugravei vị higravenh sắchellipthigrave cảm-thọ vagrave ldquotacircm-

khởirdquo sẽ khởi sinh

Cho dugrave theo Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy thigrave việc ăn mặn lagrave

khocircng bị cấm nhưng nếu đatilde traacutenh ăn đồ mặn thật sự vigrave lyacute

do khocircng muốn higravenh thugrave mugravei vị của thịt caacute lagravem động lograveng

từ bi lagravem suy nghĩ về việc saacutet sinh giết hại thigrave việc lagravem đồ

ăn chay giả mặn với higravenh thugrave mugravei vị như của thịt caacute thật

(thịt gigrave caacute gigrave thigrave coacute những higravenh thugrave vagrave mugravei vị đuacuteng như vậy)

chắc sẽ lagravem khởi sinh trong tacircm những nhận-thức [tưởng]

về loại thịt hay caacute đoacute Vagrave như vậy lại đi ngược lại yacute nghĩa

của việc ăn chay Như vậy caacutei ldquoyacute nghĩardquo của việc ăn chay

lagrave vigrave lograveng từ-bi lagrave để quecircn đi higravenh ảnh mugravei vị của thịt caacute

thật cũng khocircng cograven ở đacircy

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 113

Bạn coacute thể tự hỏi rằng nếu ăn chay vigrave lograveng từ-bi vagrave sự

thanh-tịnh của thacircn vagrave tacircm thigrave rau cải nấm rơm đậu

nagravenhhellip được cắt thagravenh từng miếng nhỏ vuocircng vức ăn khocircng

thấy ngon miệng một caacutech tự nhiecircn hay sao magrave cần phải

cocircng phu cắt tỉa gaacuten gheacutep tạo higravenh vagrave cho vagraveo những gia

vị mugravei vị để thức ăn phải giống như chả lụa caacute kho heo

xagraveo thịt nướnghellip thigrave mới ăn thấy ngon miệng được

Tuy nhiecircn dugrave tốt hay xấu thigrave việc ăn chay hay ăn đồ

chay giả mặn vẫn tốt hơn nhiều so với việc ldquocố yacuterdquo ăn thịt ăn

caacute với caacutei tacircm ldquoyacute thứcrdquo rotilde việc giết thịt saacutet sanh chắc chắn

đatilde xảy ra đacircu đoacute (ở những lograve giết mổ ở chợ vagrave ở trong nhagrave

bếp của những người nấu)

Đức Phật

Tất cả mọi chuacuteng sinh

Đều mưu cầu được sống

Đều mưu cầu hạnh phuacutec

helliphelliphelliphellip

Migravenh run sợ đao kiếm

Migravenh cũng sợ chết choacutec

Vậy lấy người lagrave migravenh

Thigrave khocircng necircn giết hại

Khocircng gacircy ra giết hại

(Kinh Phaacutep Cuacute ndash Kệ 129)

114 Con đường của chuacuteng ta

(17) Những cảnh giới1 hiện hữu (cotildei sống) khaacutec nhau lagrave

gigrave Chuacuteng lagrave những nơi thực hay ảo

Theo truyền thống Phật giaacuteo coacute năm (5) cảnh giới hiện

hữu magrave tất cả caacutec loagravei chuacuteng sinh coacute mặt ở đoacute Năm cảnh

giới đoacute lagrave

Địa Ngục

Suacutec Sinh

Ngạ Quỷ

Người

Thiecircn Thần vagrave Trời

Những cảnh giới thấp xấu đầy đau khổ lagrave Địa ngục Suacutec

sinh Ngạ quỷ

bull Địa ngục theo kinh điển bao gồm 08 đại địa ngục vagrave

160 tiểu địa ngục bao bọc xung quanh những đại địa ngục

đoacute

bull Suacutec sinh lagrave cảnh giới của tất cả loagravei động vật từ nhỏ beacute

cho đến to lớn

bull Ngạ quỷ (peta) coacute nghĩa lagrave ldquoquỷ đoacuteirdquo hoặc hay được

gọi lagrave những lsquohồn marsquo hay ldquonhững người khuất mặtrdquo xung

quanh ta Ngạ quỷ sống trong cotildei vocirc cugraveng đagravey đọa vagrave đau

khổ luocircn luocircn thiếu thốn luocircn luocircn đoacutei khaacutet magrave khocircng

được ăn uống Vagrave coacute những loagravei ngạ quỷ luocircn luocircn ở gần

những người thacircn quyến cograven sống của migravenh vagrave coacute thể thấy

được tất cả những gigrave họ hagraveng thacircn quyến của migravenh đang

lagravem vagrave luocircn luocircn khao khaacutet những người thacircn lagravem những

1ldquoCảnh giớirdquo lagrave hoagraven cảnh lagrave phacircn giới cao thấp viacute dụ cảnh giới suacutec sinh cảnh giới

địa ngục cảnh giới trecircn trời Trong mỗi loại cảnh giới cao thấp đoacute coacute thể coacute nhiều

ldquocotildei sốngrdquo khaacutec nhau viacute dụ địa ngục coacute 168 tầng hay ldquocotildeirdquo khaacutec nhau cảnh giới

trecircn trời thigrave coacute đến 28 ldquocotildeirdquo sống khaacutec nhau

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 115

việc cocircng-đức vagrave hồi-hướng cocircng đức đoacute cho họ để họ

hưởng được cocircng-đức đoacute Đoacute lagrave caacutech duy nhất giuacutep họ giảm

bớt nghiệp xấu vagrave hy vọng được taacutei sinh về một cotildei lagravenh

khaacutec

bull Cotildei Suacutec sinh vagrave Ngạ quỷ lagrave ở cugraveng nơi với cotildei Người

cugraveng ở trecircn bề mặt traacutei đất

bull [Xin để yacute thecircm loagravei Quỷ thần A-tu-la (asuras) lagrave loagravei

quỷ thần dị dạng to lớn ở cotildei trời của Nam Thiecircn Vương

(thuộc Tứ Đại Thiecircn Vương) nhưng do nghiệp xấu luocircn

sống với tacircm sacircn hận hung hatilden vagrave đau khổ cho necircn họ cũng

thuộc về cảnh giới thấp xấu đau khổ mặc dugrave cotildei sống của họ

lagrave thuộc về trecircn cảnh giới trời thần Cho necircn nhiều truyền

thống Phật giaacuteo khaacutec đatilde tiacutenh riecircng cotildei quỷ thần A-tu-la một

cảnh-giới đau khổ riecircng vagrave do caacutech tiacutenh như vậy necircn tổng

cộng coacute 06 cảnh giới magrave chuacuteng sinh đang hiện hữu

Bạn coacute biết khocircng coacute rất nhiều coacute lograveng tốt vagrave chiacutenh trực

họ lagrave những người tốt bụng cocircng bằng vagrave coacute lograveng bi mẫn

nhưng họ coacute tacircm hay dễ bị noacuteng giận Họ coacute thể noacuteng giận

vigrave nhiều lyacute do xảy ra hagraveng ngagravey họ noacuteng giận vigrave bất đồng

vigrave tự aacutei vigrave caacutei ta bị xuacutec phạm hoặc vigrave sự bất cocircng vigrave quaacute

noacuteng ruột lo lắng cho người thacircn vagrave người khaacutec vigrave hoagraven

cảnh trớ trecircu vigrave gặp phải người xấu vigrave buồn bực nhacircn tigravenh

thế thaacuteiNếu họ khocircng tu tập tacircm để giảm trừ tacircm sacircn-giận

đoacute thigrave sau khi chết họ rất dễ bị taacutei sinh thagravenh những quỷ

thần A-tu-la đau khổ như vậy]

bull Những cảnh giới cao đẹp lagrave cotildei Người vagrave những cotildei Trời

của caacutec thiecircn thần vagrave caacutec vị trời Phạm Thiecircn (Brahmas)

bull Kinh điển cũng ghi rằng coacute nhiều ldquotầngrdquo tức nhiều

ldquocotildeirdquo cao thấp khaacutec nhau trong cảnh giới Địa Ngục vagrave trong

cảnh giới Thiecircn Thần vagrave Trời

116 Con đường của chuacuteng ta

bull Nếu loagravei quỷ thần A-tu-la (asuras) được taacutech riecircng ra

thagravenh một (đơn vị) cotildei hiện hữu riecircng biệt vagrave caacutec tầng địa

ngục được gom chung thagravenh một cotildei thigrave tổng cộng coacute 04

cotildei thuộc cảnh giới xấu [Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷ vagrave A-

tu-la] 07 cotildei Dục giới phuacutec lagravenh [gồm 1 cotildei dục giới lagrave cotildei

Người vagrave 06 cotildei dục giới của Thiecircn thần) 16 cotildei Trời Sắc

Giới vagrave 04 cotildei Trời Vocirc Sắc Giới

Tổng cộng Coacute 31 Cotildei hiện hữu magrave con người (vagrave chuacuteng

sinh) coacute thể bị hay được taacutei sinh về đoacute ngay sau khi từ giatilde

kiếp sống hiện tại

Chẳng hạn ở cảnh giới địa ngục coacute đến 168 ldquotầngrdquo đại địa

ngục vagrave tiểu địa ngục khaacutec nhau tugravey theo mức độ Nghiệp aacutec

nặng nề magrave chuacuteng sinh bị rơi rớt vagrave đagravey đọa vagraveo đoacute

Cograven trecircn cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời coacute rất nhiều cotildei

Trời khaacutec nhau tugravey theo mức độ do Nghiệp thiện lagravenh magrave

chuacuteng sinh được taacutei sinh về đoacute gồm coacute 06 Cotildei Trời Dục

Giới 16 Cotildei Trời Sắc Giới vagrave 04 Cotildei Trời Vocirc Sắc Giới

Để dễ higravenh dung bạn coacute thể liecircn-tưởng đến một cotildei lagrave

ldquocotildei Ngườirdquo trecircn traacutei đất magrave chuacuteng ta đang sống gồm 193

nước trải dagravei trecircn 07 đại lục địa Nếu chuacuteng ta may mắn

được sống trong những đất nước văn minh thanh bigravenh vagrave

khiacute hậu ocircn hogravea thigrave đoacute lagrave một điều phuacutec lagravenh so với việc phải

sống trong những đất nước lạc hậu đầy chiến tranh vagrave khiacute

hậu khắc nghiệt đoacutei nghegraveo vagrave bệnh tật Những đất nước trecircn

traacutei đất vagrave mức độ dễ sống vagrave khoacute sống khaacutec nhau thậm chiacute

quaacute checircnh lệch nhau thigrave cũng giống như những ldquocotildeirdquo khaacutec

nhau trecircn cảnh giới trecircn Trời hay những ldquocotildeirdquo khaacutec nhau

trong cảnh giới dưới địa ngục vậy

Vigrave vậy coacute thể noacutei rằng bất kỳ một cotildei Trời nagraveo đoacute (trong

26 cotildei thuộc cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời) lagrave chắc chắn sẽ

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 117

tốt đẹp hơn vagrave phuacutec lagravenh hơn bất cứ quốc gia nagraveo trecircn traacutei

đất cotildei người

Vagrave ngược lại coacute thể hiểu bất kỳ một ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo

nagraveo đoacute (trong 168 ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo) của cảnh giới địa ngục

cũng chắc chắn lagrave kinh khủng hơn đagravey đọa hơn vagrave toagraven lagrave

đau khổ hơn bất kỳ xứ sở nagraveo trecircn traacutei đất

Vigrave vậy ở nơi đacircu đời sống hay mocirci trường sống coacute sự tagraven

bạo độc tagravei aacutep bức vagrave đagravey đọa quaacute khốc liệt với con người

thigrave người ta hay gọi lagrave ldquođịa ngục trần gianrdquo

Khi noacutei về đời sống Thacircn-Tacircm của con người Đức Phật

thường noacutei một caacutech ẩn dụ về những ldquocảnh giớirdquo coacute nghĩa

lagrave những tigravenh trạng hạnh phuacutec hay đau khổ khaacutec nhau của

con người tugravey theo hoagraven cảnh của mỗi người

-Viacute dụ một người đang phải chịu tật nguyền đau đớn

hoặc tinh thần khủng hoảng thigrave người đoacute đatilde giống như đang

chịu cảnh địa ngục

-Những người khocircng cograven lẽ sống gigrave chỉ biết nằm chờ đến

bữa ăn vagrave sống để ăn thigrave chẳng khaacutec nagraveo sống như cảnh suacutec

sinh

-Những người quaacute tham lam luocircn luocircn tham muốn thegravem

khaacutet magrave chẳng bao giờ được thỏa matilden dugrave đatilde coacute đầy đủ thigrave

được cho lagrave giống như loagravei ngạ quỷ luocircn luocircn cảm thấy đoacutei

thiếu vagrave đau khổ vigrave thegravem khaacutet

-Người luocircn luocircn coacute maacuteu sacircn giận ganh tị chiến tranh

tranh dagravenh quyền lực vagrave của cải thigrave tacircm cũng chẳng khaacutec

nagraveo loagravei quỷ thần dị dạng A-tu-la luocircn luocircn sống với tacircm

sacircn hận thugrave hằn vagrave hiếu chiến

118 Con đường của chuacuteng ta

-Vagrave những ai được sinh ra đẹp đẽ vagrave giagraveu sang coacute thể

được gọi lagrave đang sống sung sướng như ở cotildei thiecircn thần hay

thiecircn đagraveng Cotildei thiecircn thần dường như lagrave mơ ước của Viacute dụ

những ngocirci sao thể thầu hết mọi người bởi vậy khi những

tagravei tử điện ảnh nổi tiếng sống trong nhagrave cao cửa đẹp vagrave luocircn

coacute hagraveng triệu người hacircm mộ hay lsquotocircn thờrsquo thigrave những người

hacircm mộ đoacute gọi họ lagrave những lsquothiecircn thầnrsquo

Rotilde ragraveng lagrave những cotildei thấp xấu như Địa Ngục Ngạ Quỷ

Suacutec Sinh Quỷ Thần dị dạng lagrave đầy đau khổ vagrave hagravenh hạ Vagrave

những cotildei Thiecircn thần vagrave Trời trecircn tiecircn cảnh lagrave đầy phuacutec

lagravenh vagrave sung sướng

-Tuy nhiecircn Đức Phật noacutei rằng ở những cotildei thấp xấu đoacute

chuacuteng sinh khoacute magrave lagravem được một việc cocircng đức nagraveo để tiacutech

lũy Nghiệp tốt được Những chuacuteng sinh ở trong những cotildei

thấp xấu bị đọa đagravey như vậy thigrave chỉ lo chịu đựng mọi đau

khổ hagravenh hạ chứ khocircng cograven thời gian hay cơ hội lagravem

chuyện phuacutec đức nagraveo (Khi đatilde bị ở trong cảnh giới Địa ngục

hay Suacutec sinh thigrave coacute lagravem cocircng đức cũng chẳng coacute điều gigrave để

lagravem Vagrave tacircm thức của chuacuteng sinh đang bị ở trong cotildei địa

ngục vagrave suacutec sinh cũng khoacute magrave khởi sinh một triacute tuệ căn bản

nagraveo để magrave lagravem chuyện cocircng đức Thời gian bị ở trong

những cotildei đoacute thật lagrave dagravei khocircng thể nghĩ bagraven vigrave khoacute magrave tạo

ra được nghiệp tốt nagraveo để chuyển hoacutea taacutei sinh vagraveo những

cảnh giới tốt hơn)

-Trong khi đoacute những chuacuteng sinh ở những cotildei bồng lai

của Thiecircn thần vagrave Trời thigrave chỉ lo hưởng thụ sung sướng

khocircng cograven bị đau khổ cho necircn họ cũng chẳng rảnh rang để

suy tư hay nghĩ nhiều đến những việc cocircng đức Ở những

cotildei phuacutec lagravenh sung sướng đoacute những thiecircn thần cũng khocircng

nhigraven thấy được những lẽ vocirc-thường vagrave biến-đổi nhanh

choacuteng như ở trong cotildei Người

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 119

-Như vậy chỉ cograven cotildei Người lagrave coacute đủ hai bản chất Khổ vagrave

Sướng lagrave thiacutech hợp để học tập vagrave thực hagravenh giaacuteo phaacutep của

Đức Phật Hơn nữa chỉ coacute ở cotildei Người thigrave tất cả chuacuteng sinh

mới coacute cơ hội lagravem những hagravenh động cocircng-đức lagravem những

việc tốt lagravem người tốt vagrave nhờ đoacute tiacutech lũy Nghiệp tốt

Những Nghiệp tốt sẽ lagrave những hagravenh trang cho những chuyến

đi sau nagravey sau khi từ giatilde cotildei Người vagrave cũng nhờ vậy mới

mong coacute ngagravey giải thoaacutet hoagraven toagraven

Tuy nhiecircn Đức Phật coacute kể rằng coacute những chuacuteng sinh lagrave

thiecircn thần ở những cotildei Trời cũng cố gắng thực hagravenh giaacuteo

phaacutep của Đức Phật vagrave đatilde coacute thể chứng ngộ Niết-bagraven Vigrave

vậy Đức Phật đatilde cố gắng khuyecircn dạy mọi người hatildey nỗ lực

tu tập lagravem những điều tốt lagravenh để tiacutech lũy Nghiệp tốt Đoacute lagrave

cơ hội để được taacutei sinh về những cotildei lagravenh đaacuteng quyacute đoacute

Cho dugrave những cảnh giới (gồm 31 cotildei hiện hữu) coacute thực

sự tồn tại trong vũ trụ hay khocircng hoặc đoacute chỉ lagrave những

trạng thaacutei tacircm của từng chuacuteng sinh thigrave vấn đề đoacute cũng

khocircng quan trọng Điều quan trọng lagrave chuacuteng ta theo nguyecircn

lyacute khoa học của Phật giaacuteo đoacute lagrave sống tốt thigrave sẽ tạo Nghiệp

tốt vagrave nhờ đoacute bạn coacute quyền hy vọng sẽ được taacutei sinh về

những cotildei phuacutec lagravenh sau khi chết

Mục điacutech trước sau của caacutec Phật tử lagrave phải được về cotildei

lagravenh traacutenh được những cotildei thấp xấu đầy đau khổ vagrave đọa đagravey

kinh khủng như cảnh Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷhellip

Cograven đối với mục tiecircu tột-cugraveng lagrave giải thoaacutet khỏi vograveng taacutei

sinh luacircn hồi thigrave chỉ khi chuacuteng ta được ở trong những cotildei

lagravenh thigrave mới coacute thể tiếp tục lagravem việc tốt lagravenh vagrave thực hagravenh

Phật Phaacutep thigrave mới mong coacute ngagravey đạt đến Niết-bagraven sự giải

thoaacutet hoagraven toagraven khỏi luacircn hồi sinh tử

120 Con đường của chuacuteng ta

(18) Khi đạo Phật được truyền baacute sang những nước

phương Tacircy rất nhiều người phương Tacircy đatilde theo Đạo

Phật Điều đoacute coacute đuacuteng như vậy khocircng

Riecircng ở Mỹ con số người thực sự thực hagravenh theo Phật

giaacuteo vẫn cograven iacutet Giaacuteo sư Seymour Lachman đồng taacutec giả

của quyển saacutech nổi tiếng ldquoMột quốc Gia Becircn Dưới Chuacuteardquo

(One Nation Under God) ước lượng khoảng 800000 người

lagrave Phật tử ở Mỹ Tuy nhiecircn những nhagrave nghiecircn cứu Phật

giaacuteo thigrave cho rằng con số đoacute coacute thể lagrave nhiều hơn 4-5 lần nếu

tiacutenh cả con số những người theo đạo Phật nhập cư liecircn tục

từ những nước Đocircng Nam Aacute vagrave Đocircng Aacute

Số người theo đạo Phật ở chacircu Acircu khoảng 4 triệu người

chủ yếu ở caacutec nước Đức Phaacutep Anh Yacute

Số người theo đạo Phật ở chacircu Uacutec cũng khaacute nhiều vagrave

tăng nhanh Thống kecirc năm 2011 cho biết coacute khoảng

529000 người Uacutec theo đạo Phật trong tổng dacircn số khoảng

215 triệu người con số Phật tử tăng nhanh từ khoảng 21

dacircn số lecircn gần 25 dacircn số trong năm năm cuối

Coacute rất nhiều danh nhacircn rất nổi tiếng ở những nước Acircu

Mỹ đatilde theo đạo Phật hoặc đatilde chuyển từ đạo của họ qua đạo

Phật Trong số đoacute coacute nhiều người nổi tiếng nhất trong lĩnh

vực của migravenh trecircn thế giới magrave bạn coacute thể đatilde dễ dagraveng biết

đến từ lacircu Viacute dụ như

William Ford Jr Chủ hatildeng xe hơi Ford

Steve Jobs Chủ tịch hatildeng maacutey tiacutenh Apple Inc

Tiger Woods Nhagrave vocirc địch gocircn thế giới

Richard Gere Tagravei tử điện ảnh

Harrison Ford Tagravei tử điện ảnh

Orlando Bloom Tagravei tử điện ảnh

Keanu Reeves Tagravei tử điện ảnh

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 121

Uma Thurman Tagravei tử điện ảnh

Oliver Stone Đạo diễn điện ảnh

Tina Turner Ca sĩ nhạc Pop

Adam Yauch Ca sĩ nhạc Pop

Herbie Hancock Nhạc sĩ nhạc Jazz

Roberto Baggio Cầu thủ boacuteng đaacute Yacute

Phil Jackson Cầu thủ boacuteng rỗ NBA

Marshall Cty Marshall Goldsmith Partners

Goldsmith

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Bạn cũng coacute thể đọc thecircm một bagravei viết rất hay về bối

cảnh Phật giaacuteo ở Hollywood vagrave Hoa Kỳ trecircn trang www

unboundintrasuntcnjeduarchiveslifestyleoldbuddha với

tựa đề ldquoNhững Ngocirci Sao Lagrave Phật Tửrdquo

(19) Bạn vẫn cograven nhiều cacircu hỏi muốn được trả lời

Nếu bạn vẫn cograven nhiều thắc mắc về yacute nghĩa vagrave giaacuteo lyacute

Phật giaacuteo vagrave việc thực hagravenh đạo Phật xin bạn hatildey tigravem đọc

một quyển saacutech về vấn đaacutep theo từng đề mục rất hay coacute tecircn

lagrave ldquoNhững Hỏi Đaacutep Hayrdquo (Good Question Good Answer)

của ngagravei S Dhammika Quyển saacutech nagravey đatilde được dịch ra

nhiều ngocircn ngữ vagrave cũng coacute bản dịch ra tiếng Việt của cư sĩ

Phạm Kim Khaacutenh vagrave TS Bigravenh Anson mang tecircn ldquoPhật Phaacutep

Vấn Đaacuteprdquo

Bạn coacute thể tham khảo thecircm quyển ldquoVấn Đaacutep về Phật

giaacuteordquo được biecircn soạn bởi cugraveng người viết do cugraveng nhagrave xuất

bản ấn hagravenh 2012 cugraveng với quyển saacutech nagravey

100 Con đường của chuacuteng ta

vagrave tacircm linh như lagrave caacutech kết hợp đuacuteng nghĩa nhất Phật

giaacuteo sẽ trả lời được yacute nghĩa nagravey

ldquoNếu coacute một tocircn giaacuteo nagraveo coacute thể đương đầu với những

nhu cầu khoa học hiện đại thigrave đoacute lagrave Phật giaacuteo Phật

giaacuteo khocircng cần xeacutet lại quan điểm của migravenh để cập nhật

với những khaacutem phaacute mới của khoa học Phật giaacuteo

khocircng cần phải từ bỏ quan điểm của migravenh để xu hướng

theo khoa học bởi vigrave Phật giaacuteo bao trugravem cả khoa học

cũng như vượt qua khoa họcrdquo

(9) Phương phaacutep ldquoThiềnrdquo coacute tạo những tacircm niệm xấu aacutec

hay khocircng theo như một số người vẫn bagraven taacuten magrave khocircng

giải thiacutech

Thiền đatilde được thực hagravenh vagrave phaacutet triển bằng nhiều higravenh

thức khaacutec nhau vagrave nhiều nền văn hoacutea khaacutec nhau trong suốt

mấy ngagraven năm qua Ngagravey nay thiền tập được thực hiện trecircn

khắp thế giới đặc biệt phaacutet triển mạnh ở những nước

phương Tacircy

Rất nhiều cocircng ty doanh nghiệp đatilde gửi nhacircn viecircn của

migravenh đến thiền tập ở những khoacutea thiền Họ nhận ra rằng

thiền mang lại rất nhiều lợi iacutech lagravem cho tacircm an định vagrave tacircm

trong sạch vagrave giuacutep cho việc kiểm soaacutet những aacutep lực cocircng

việc stress nỗi đau bức xuacutec vagrave những cơn giận

Những nhagrave thần kinh học thuộc Trường Y Khoa của đại

học University of Massachusetts bằng caacutech nghiecircn cứu

soacuteng natildeo của những người hagravenh thiền đatilde cho thấy kết luận

rằng natildeo của họ an bigravenh vagrave tĩnh lặng hơn natildeo của những

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 101

người khocircng hagravenh thiền (wwwpsychologytodaycom

articles200304the-benefits-meditation)

Những nhagrave nghiecircn cứu của Trung Tacircm Y Khoa San

Francisco thuộc đại học University of California cũng đatilde

kết luận rằng nhờ vagraveo thiền tập những người theo Phật giaacuteo

thực sự hạnh phuacutec vagrave bigravenh tĩnh hơn những người khaacutec

(wwwnewsbbccouk2hihealth3047291stm)

Một số người khocircng taacuten đồng việc hagravenh thiền vigrave những

nỗi sợ vocirc lyacute Điều đoacute lagrave hoagraven toagraven sai traacutei ngay cả đơn

thuần về mặt khoa học y học

(10) Phải chăng những cacircu chuyện về những điều thần

diệu về năng lực thần thocircng của Đức Phật lagrave coacute thật

Theo Phật giaacuteo mọi điều đều coacute thể xảy ra theo tiến

trigravenh khoa học vagrave nhacircn quả

Một số năng lực của Tacircm coacute thể tạo ra những kỳ cocircng

hay những điều thần diệu khoacute magrave giải thiacutech được bằng tri

kiến bigravenh thường của người phagravem tục cograven đầy vocirc minh vagrave ocirc

nhiễm như chuacuteng ta

Đuacuteng lagrave trong kinh điển coacute ghi lại một số điều thần diệu

vagrave năng lực thần thocircng magrave Đức Phật đatilde thể hiện trong một

vagravei lần để chinh phục đạo đức của những người ngoại đạo

quaacute khiacutech Tuy nhiecircn Đức Phật chưa bao giờ noacutei nhiều về

những năng lực nagravey hay chỉ dạy cho ai về thần thocircng như lagrave

một giaacuteo lyacute cần thiết

102 Con đường của chuacuteng ta

Cograven một số cacircu chuyện khaacutec về năng lực thần thocircng của

Đức Phật lịch sử coacute lẽ do một số tu sĩ cổ xưa đatilde phoacuteng đại

thecircu dệt thecircm iacutet nhiều vigrave sự sugraveng kiacutenh cao độ dagravenh cho Đức

Phật vagrave vigrave mục điacutech tạo ra những higravenh ảnh cao siecircu của Đức

Phật để saacutenh với những higravenh ảnh huyền thoại biacute ẩn của tocircn

giaacuteo hữu thần khaacutec vagraveo thời cổ xưa đoacute (như Hindu giaacuteo)

Phật giaacuteo khocircng khuyến khiacutech sự đề cao hay niềm tin mugrave

quaacuteng vagraveo những điều thần diệu những bugravea pheacutep hay về

một Đức Phật đầy huyền thuật vagrave thần thocircng biacute ẩn như vậy

Đức Phật khocircng chủ trương pheacutep thuật hay thần thocircng biến

hoacutea lagrave một trong những caacutech thức tu hagravenh nagraveo cả

Chiacutenh Đức Phật đatilde dạy rằng bất kỳ thần thocircng biến hoacutea

nagraveo cho dugrave coacute thật đi nữa thigrave cũng khocircng hề quan trọng

Điều quan trọng lagrave thực hagravenh con đường Đạo magrave Đức Phật

đatilde hướng dẫn bởi vigrave chỉ coacute con đường đoacute mới giải thoaacutet

con người khỏi mọi khổ đau vagrave phiền natildeo magrave thocirci

(11) Những người đồng tiacutenh luyến aacutei coacute thể lagrave Phật tử hay

khocircng

Xu hướng tigravenh dục của mọi người lagrave khocircng liecircn quan vagrave

khocircng phải lagrave yếu tố quan trọng gigrave trong Phật giaacuteo hết

Đồng tiacutenh luyến aacutei lagrave xu hướng tigravenh dục tự nhiecircn của một

người vagrave coacute lẽ đoacute khocircng phải lagrave một dạng phạm giới về đạo

đức như lagrave một hagravenh động tagrave dacircm (giới thứ tư trong ldquoNăm

Giớirdquo)

Nếu bạn thắc mắc những người theo đạo Phật coacute thể sẽ

hỏi lại như vầy ldquoAi tốt hơn ai một người đồng tiacutenh chiacutenh

trực hiền hogravea hay một người tigravenh dục khaacutec phaacutei magrave vocirc

lương tacircm gian traacuterdquo

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 103

Theo Đức Phật đạo đức vagrave phẩm hạnh của một người

khocircng phụ thuộc vagraveo tocircn giaacuteo của họ Dugrave những người coacute

đang theo đạo Phật hay khocircng thigrave họ vẫn lagrave người tốt khi họ

lagrave người tốt Vagrave tất cả mọi người đều coacute thể tham gia vagraveo

Phật giaacuteo nếu họ tigravem hiểu vagrave thấy đạo Phật lagrave coacute lyacute vagrave thiacutech

hợp cho việc tu tập để đem lại sự bigravenh an vagrave giải thoaacutet cho

họ Dugrave cho họ khocircng theo đạo Phật một caacutech chiacutenh thức

nhưng nếu họ sống một đời với đạo đức tốt đẹp thigrave họ cũng

đatilde lagrave những Phật tử rồi theo yacute nghĩa của Phật giaacuteo

(12) Huacutet thuốc laacute lagrave ngược với đạo Phật

Noacutei một caacutech chiacutenh thức thigrave Phật giaacuteo khocircng xem việc

huacutet thuốc laacute lagrave sai traacutei về mặt đạo đức

Tuy nhiecircn rất nhiều những Phật tử vagrave tu sĩ Phật giaacuteo

nghiecircm tuacutec vagrave gương mẫu đều khocircng huacutet thuốc laacute vagrave họ

thường khuyến khiacutech việc từ bỏ thuốc laacute

Bởi vigrave huacutet thuốc laacute coacute rất nhiều điều nguy hại cho bản

thacircn Những người ldquotu thiềnrdquo khocircng necircn huacutet thuốc laacute vigrave huacutet

thuốc laacute lagrave lagravem cho thần kinh vagrave tacircm triacute luocircn luocircn bị hồi

hộp kiacutech thiacutech trong khi việc thiền định lagrave việc lagravem cho

tacircm tĩnh lặng vagrave tập trung Hơn nữa huacutet thuốc laacute lagrave lagravem cho

hệ hocirc hấp hoạt động khocircng tốt hơi-thở sẽ khoacute khăn ngắn

dagravei ngộp thở vigrave thuốc laacute lagravem hại phổi vagrave hệ tim mạch lagravem

sức khỏe khocircng tốt tất cả đều cản trở cho việc hagravenh thiền

Cho dugrave những tăng sĩ khocircng tu theo phương phaacutep thiền thigrave

họ cũng khocircng necircn huacutet thuốc laacute vigrave điều đoacute cũng tạo ra

những higravenh ảnh khocircng đẹp ở những nơi chugravea chiền vagrave trước

mắt những Phật tử Nhưng sự thật thigrave thời nay coacute rất nhiều

thầy tu theo phaacutep mocircn Tịnh Độ ở Việt nam lagrave những người

huacutet thuốc laacute thường xuyecircn

104 Con đường của chuacuteng ta

Một vấn đề nữa của huacutet thuốc laacute cũng giống như việc

uống rượu vagrave dugraveng chất độc hại do lagrave gacircy ghiền Huacutet thuốc

coacute thể biến thagravenh một dạng thegravem muốn liecircn tục hagraveng ngagravey

vigrave tiacutenh chất gacircy ghiền vagrave lagravem cho người huacutet thuốc luocircn luocircn

phụ thuộc vagraveo noacute

Một vấn đề quan trọng nữa lagrave việc huacutet thuốc laacute vừa gacircy

hại cho bản thacircn migravenh vừa ảnh hưởng vagrave gacircy hại đến những

người hiacutet thở xung quanh họ trở thagravenh những người huacutet

thuốc laacute ldquobị độngrdquo trở thagravenh những nạn nhacircn của người huacutet

thuốc Magrave như Đức Phật đatilde noacutei những việc gigrave migravenh lagravem magrave

gacircy hại cho bản thacircn migravenh vagrave những người khaacutec thigrave đoacute

khocircng phải lagrave một hagravenh động tốt thiện Vagrave vigrave vậy chuacuteng ta

cần necircn traacutenh bỏ

Cũng chiacutenh vigrave lyacute do gacircy nguy hại cho migravenh vagrave mọi

người nhiều nước văn minh trecircn thế giới đatilde hạn chế việc

huacutet thuốc vagrave việc huacutet thuốc cũng bị nghiecircm cấm ở những

nơi cocircng cộng

Từ những điều nagravey chuacuteng ta coacute thể hiểu rằng Phật giaacuteo

coacute lẽ khocircng taacuten đồng với việc huacutet thuốc laacute vagrave coacute lẽ khocircng

xem việc huacutet thuốc lagrave thaacutei độ hay hagravenh động tiacutech cực vagrave tốt

lagravenh trong cuộc sống

(13) Phật giaacuteo dạy chuacuteng ta necircn luocircn luocircn hagravei lograveng với

mọi thứ migravenh coacute Tuy nhiecircn đa số mọi người đều coacute tham

vọng lagravem việc nhiều hơn để coacute thu nhập nhiều hơn vagrave

cũng coacute tham vọng tạo cuộc sống sung tuacutec hơn cho gia

đigravenh Vậy lagravem sao hogravea giải vấn đề nagravey

Đacircy lagrave một cacircu hỏi hay Đuacuteng lagrave Đạo Phật khuyecircn dạy

mọi người hatildey biết hagravei lograveng biết hạnh phuacutec với những gigrave

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 105

migravenh coacute được đừng quaacute tham lam đừng quaacute tham muốn magrave

dẫn đến thất vọng bất hạnh vagrave khổ sở

Tuy nhiecircn Đạo Phật vẫn mở ra cho mọi người sự tự do

chọn lựa phương caacutech vagrave con đường nagraveo đem lại nhiều an

lagravenh vagrave hạnh phuacutec nhất cho migravenh miễn sao bạn đừng quaacute đi

về cực đoan Vigrave vậy đạo Phật đatilde chủ trương vagrave khuyến

khiacutech ldquoCon Đường Trung Đạordquo Trung đạo nghĩa lagrave sao

Nghĩa lagrave (a) bạn đừng quaacute tham vọng đến nỗi coacute khả

năng gacircy phương hại đến quyền lợi của người khaacutec trong

khi migravenh nỗ lực để đạt được mục điacutech đoacute của migravenh Vagrave bạn

(b) cũng khocircng necircn quaacute hagravei lograveng với hoagraven cảnh của migravenh

nếu cograven phấn đấu được để cải thiện đời sống tinh thần vagrave

vật chất cho chiacutenh migravenh vagrave gia đigravenh thigrave hatildey cố gắng nỗ lực

trong phạm vi khả năng của migravenh đừng quaacute rụt regrave một caacutech

tiecircu cực nhưng cũng đừng quaacute tham vọng một caacutech quaacute

đaacuteng Tức lagrave traacutenh hai cực đoan Đoacute lagrave yacute nghĩa của con

đường trung đạo

Viacute dụ vigrave tham muốn được thăng cấp hay được tăng

lương magrave migravenh phải dugraveng nhiều caacutech hay thủ đoạn khocircng

tốt để đạt được mục điacutech lagravem phương hại đến đồng nghiệp

vagrave người khaacutec thigrave điều đoacute lagrave khocircng đuacuteng với đạo Phật

(Những thực tại ldquokhocircng đẹprdquo trong viacute dụ nagravey lagrave rất phổ

biến trong nhiều nơi cocircng sở hiện nay Một số đồng nghiệp

vagrave đối taacutec của tocirci trước đacircy từ Trung Quốc Nam Triều Tiecircn

vagrave nhiều nước Acircu Mỹ cũng tacircm sự rằng việc nagravey lagrave khaacute phổ

biến ở đất nước họ Tuy nhiecircn cũng theo yacute họ tigravenh trạng

nagravey ở những nước Acircu Mỹ coacute vẻ iacutet hơn sơ với ở những nước

Đocircng Aacute)

Hay vigrave muốn coacute thật nhiều tiền necircn bạn dagravenh hết thời

gian lagravem thecircm ngoagravei giờ coi nhẹ những thời gian hay

106 Con đường của chuacuteng ta

những việc dagravenh cho gia đigravenh vợ chồng con caacutei cha mẹ

anh chị emhellipĐiều đoacute về lacircu về dagravei sẽ lagravem tổn hại tigravenh cảm

của gia đigravenh đối với migravenh điều đoacute lagrave khocircng coacute lợi cho migravenh

vagrave gia đigravenh

Noacutei cho cugraveng những tham vọng vagrave sự bằng lograveng phải

necircn được cacircn bằng theo đuacuteng hoagraven cảnh năng lực vagrave những

nhu cầu được ưu tiecircn theo thứ tự của migravenh Viacute dụ thời gian

đi chăm soacutec cha mẹ ở bệnh viện sau giờ lagravem việc necircn được

ưu tiecircn hơn lagrave thời gian dagravenh cho việc lagravem thecircm ngoagravei giờ

để tăng thecircm mức độ thu nhập Cha mẹ cagraveng ngagravey cagraveng gần

đất xa trời chứ họ khocircng chờ cho bạn coacute đủ thu nhập để đến

chăm soacutec họ Nguyecircn tắc vẫn vậy Dugrave bạn coacute tham vọng

tiacutech cực đến đacircu thigrave luocircn luocircn suy nghĩ chiacutenh chắn rằng

ldquoNhững gigrave lagravem magrave khocircng coacute lợi cho migravenh hay người khaacutec

hay cả hai thigrave migravenh necircn traacutenh Những gigrave (tham vọng) nagraveo

nếu migravenh lagravem thigrave mang lại lợi iacutech cho migravenh vagrave cũng khocircng

lagravem tổn hại cho người khaacutec thigrave migravenh coacute thể lagravemrdquo

Sự chấp nhận bằng lograveng với mọi điều mọi hoagraven cảnh

cũng necircn dựa vagraveo nguyecircn tắc trung đạo nagravey

(14)Việc ăn chay lagrave bắt buộc đối với những Phật tử

Theo Đạo Phật đặc biệt lagrave Phật giaacuteo Nguyecircn thủy thigrave

việc ăn chay hay khocircng lagrave hoagraven toagraven phụ thuộc vagraveo caacute nhacircn

của mỗi người Phật giaacuteo khocircng nhấn mạnh vagraveo sự thanh

tịnh vagrave thanh khiết của thức ăn magrave nhấn mạnh vagraveo sự

thanh tịnh vagrave trong sạch của Tacircm

Đacircy lagrave một trong những vấn đề thường được bagraven catildei bạn

cần tigravem hiểu kỹ tại sao Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy thigrave noacutei như

vậy trong khi phần lớn những người theo Phật giaacuteo Đại

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 107

Thừa thigrave chủ trương việc ăn chay lagrave bắt buộc đối với mọi

Phật tử xuất gia vagrave khuyến khiacutech mọi Phật tử tại gia cũng

necircn ăn chay

Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy hay Nam Tocircng đến ngagravey nay vẫn

chủ trương việc ldquokhất thựcrdquo thức ăn theo đuacuteng như caacutech

thực hagravenh từ thời Đức Phật cograven tại thế Magrave đatilde đi khất thực

thức ăn thigrave người đi khất thực (xin đồ ăn) khocircng necircn yecircu

cầu người cho (thiacute chủ Phật tử cuacuteng dường thức ăn) phải

lagravem đồ ăn đuacuteng theo yecircu cầu của migravenh Vigrave vậy từ thời Đức

Phật cho đến nay trường phaacutei bảo thủ nagravey vẫn giữ nguyecircn

truyền thống khất thực vagrave người ta cho gigrave ăn nấy

Điều thứ hai Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy chủ trương ăn chay

theo giới ldquoTam Tịnh Nhụcrdquo coacute nghĩa lagrave những loại thịt nagraveo

khocircng diacutenh vagraveo ba điều sau thigrave Phật tử coacute thể dugraveng Ba điều

đoacute lagrave (a) khocircng thấy người ta giết (b) khocircng nghe tiếng kecircu

la của loagravei thuacute bị giết vagrave (c) khocircng coacute sự nghi ngờ về người

khaacutec giết thịt lagrave để cho migravenh ăn tức lagrave vigrave migravenh magrave giết thịt

Nếu thức ăn (thịt caacute) nagraveo đaacutep ứng đủ ba điều kiện nagravey thigrave

caacutec Tỳ kheo được ăn lagrave khocircng phạm giới theo sự cho pheacutep

trong Giới Luật magrave Đức Phật đưa ra (Phụ Lục 17)

Trong khi đoacute Phật giaacuteo Đại Thừa đặc biệt ở Trung Quốc

sau nagravey thigrave khocircng chấp nhận caacutech ăn chay nagravey họ quan

niệm rằng ăn chay lagrave khocircng được ăn thịt động vật magrave chỉ ăn

caacutec loại rau đậu traacutei cacircyhellip

Bất luận quan điểm của Phật giaacuteo Nguyecircn Thuỷ hay Đại

Thừa mục điacutech của sự ăn chay lagrave lagravem tăng trưởng lograveng từ

bi lagravem giảm bớt lograveng sacircn hận cũng giống như caacutech tu tập

ldquokhocircng saacutet sinhrdquo để biết thương yecircu người đồng loại vagrave

những loagravei sinh vật khaacutec Khi một người đatilde coacute lograveng từ bi vagrave

khocircng nỡ giết hại caacutec loại loagravei vật thigrave người ấy cũng khoacute coacute

108 Con đường của chuacuteng ta

thể giết người Đoacute lagrave lyacute do tại sao Đức Phật đưa ra giới cấm

ldquoKhocircng được saacutet sinhrdquo Chiacutenh Giới Hạnh thứ nhất nagravey lagrave

nhacircn tố để higravenh thagravenh quan điểm ăn chay trong đạo Phật

(Phụ Lục 18)

Nhiều người đatilde suy nghiệm về sự tagraven bạo khi giết hại suacutec

vật necircn họ đatilde từ bỏ sự thegravem muốn ăn thịt caacute vagrave trở thagravenh

những người ăn chay chứ khocircng riecircng những người theo

đạo Phật mới ăn chay Rất nhiều người phương Tacircy bacircy giờ

ăn chay vigrave quan điểm từ-bi nagravey

Ở đacircy rất mong bạn đọc necircn đọc thecircm những giảng luận

với nhiều goacutec nhigraven về đề tagravei ldquonhạy cảm vagrave quan trọngrdquo nagravey

trong bagravei Phụ Lục ở cuối saacutech

Do vấn đề nagravey lagrave quan trọng vagrave bạn lagrave người Phật tử

tại gia cần phải tự migravenh suy nghĩ vagrave tự quyết định cho migravenh

như thế nagraveo lagrave đuacuteng sai như thế nagraveo lagrave hợp đạo lyacute vagrave hợp

với lời Phật dạy bởi vigrave vấn đề nagravey được hiểu vagrave thực hagravenh

khaacutec nhau bởi nhiều trường phaacutei Phật giaacuteo khaacutec nhau Bạn

cần necircn đọc vagrave tham khảo thecircm nhiều nguồn kinh saacutech vagrave

luận giảng khaacutec nhau

Tuy nhiecircn trong hạn hẹp của quyển saacutech nhỏ beacute nagravey chỉ

mong muốn noacutei nocircm na lại như sau

(1) Theo quan điểm của Phật giaacuteo Nguyecircn thủy thigrave bạn

coacute thể ăn chay Hoặc nếu việc ăn chay lagrave khoacute khăn bất tiện

(vigrave phải đi khất thực hoặc vigrave phải nhờ vagraveo nguồn thức ăn

của người khaacutec để nuocirci thacircn hoặc mocirci trường sống ở nơi đoacute

khocircng thể coacute nhiều thức ăn thực vật) thigrave bạn coacute thể tiếp tục

ăn mặn trong khi vẫn lagrave một Phật tử đạo hạnh

(2) Theo quan điểm của Phật giaacuteo Đại Thừa người xuất

gia thigrave bắt buộc phải ăn chay (rau cải thực vậthellip) Cograven Phật

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 109

tử tại gia nếu ăn chay được hợp với sức khỏe vagrave tiện lợi của

migravenh thigrave necircn ăn chay lagrave sự thực hagravenh rất đaacuteng khen ngợi

Cograven nếu khocircng Phật tử tại gia được khuyến khiacutech ăn chay

vagraveo caacutec ngagravey lễ lagravenh như ngagravey Rằm Mồng Một hay những

ngagravey giữ Taacutem giớihellipđể tăng trưởng lograveng Từ Bi đối với con

người vagrave vạn vật

bull Tại đacircy coacute hai vấn đề chuacuteng ta cần necircn suy nghĩ theo

thiển yacute của tocirci

Một ăn chay chắc chắn lagrave caacutech tốt đẹp đối với một Phật

Tử vagrave ăn chay lagrave chắc chắn nuocirci dưỡng lograveng từ bi lagrave traacutenh

saacutet sanh vagrave traacutenh gacircy tổn hại cho bất cứ người nagraveo vagrave chuacuteng

sinh nagraveo

Hai tuy nhiecircn đừng necircn cho rằng chỉ việc ăn chay lagrave

hoagraven toagraven trở thagravenh một Phật tử tốt theo đạo Phật Việc ăn

chay khocircng phải lagrave thay thế được cho những việc thực hagravenh

tu tập vagrave giữ giới hạnh đạo đức khaacutec Như đatilde noacutei trecircn Phật

giaacuteo nhấn mạnh vagraveo sự tu tập sự sống giữ giới hạnh vagrave tu

dưỡng Tacircm để coacute Tacircm trong sạch lagravenh mạnh vagrave chiacutenh

điều nagravey mới tạo ra Nghiệp tốt lagravenh tạo ra cuộc sống tốt

lagravenh

(15) Tại sao coacute những tu sĩ vẫn ăn thịt trong khi rau cải

thigrave rất dễ dagraveng coacute được ở khắp nơi

Khi coacute người trong Tăng Đoagraven đoacute lagrave ngagravei Devadatta

(Đề-bagrave-đạt-đa) đatilde đề xuất với Phật về việc ăn chay vagrave cấm

caacutec tu sĩ ăn thịt caacute Đức Phật đatilde từ chối đề xuất nagravey Coacute lẽ

Đức Phật đatilde coacute nhiều lyacute do thiết thực vagraveo hoagraven cảnh xatilde hội

thời đoacute bởi vigrave rau cải khocircng được gieo trồng một caacutech trugrave

phuacute ở những vugraveng miền bắc Ấn Độ vagraveo thời xưa đoacute đặc

110 Con đường của chuacuteng ta

biệt rau cải vagrave ngũ cốc lagrave rất khan hiếm vagraveo những mugravea khocirc

hạn ở xung quanh lưu vực socircng Hằng

Viacute dụ sau nagravey nếu chỉ ăn chay bằng rau cải thigrave sẽ rất khoacute

khăn cho những vugraveng Phật giaacuteo như Tacircy Tạng vigrave ở đoacute gia

suacutec thigrave rất nhiều magrave những rau cải traacutei cacircy thigrave cực kỳ khan

hiếm khoacute trồng được ở vugraveng đất khắc nghiệt đoacute

Vagraveo thời Đức Phật cho đến tận ngagravey nay những tu sĩ

(theo Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy) vẫn sống nhờ vagraveo thức ăn

khất thực Vagrave thức ăn khất thực lagrave tugravey theo lograveng bố thiacute của

thiacute chủ vagrave Phật tử cuacuteng dường Nếu những tu sĩ yecircu cầu chỉ

giới hạn cuacuteng dường bằng thức ăn toagraven-chay toagraven rau cải

ngũ cốc thigrave điều đoacute coacute thể tạo gaacutenh nặng cho những thiacute chủ

cuacuteng dường thức ăn hagraveng ngagravey cho caacutec Tăng Ni Thực tế lagrave

đa số mọi người trong cuộc sống ở những xứ sở nagravey đều

tranh thủ ldquomột lầnrdquo thời gian trong ngagravey để nấu thức ăn

trước lagrave cuacuteng dường caacutec sư thầy sau lagrave phần cograven lại để gia

đigravenh ăn Magrave đa số những gia đigravenh Phật tử nagravey cũng ăn mặn

như truyền thống từ thời Đức Phật Vigrave vậy những thầy tu

của Nam Tocircng nhận vagrave ăn bất cứ thứ gigrave được cho ngay cả

lagrave thịt miễn sao những loại thịt đoacute nằm trong giới hạnh của

ldquoTam Tịnh Nhụcrdquo như đatilde noacutei trecircn lagrave được

Xin noacutei thecircm một chuacutet về Giới Luật của Tăng Đoagraven

Vigrave Phật giaacuteo Nguyecircn thủy cấm khocircng cho caacutec tu sĩ nhận sự

cuacuteng dường bố thiacute bằng tiền bạc Cho necircn họ khocircng coacute cơ

hội đi mua thức ăn bằng tiền bạc để magrave chọn thức ăn theo yacute

muốn của migravenh (giả sử như họ coacute muốn ăn chay) Họ hoagraven

toagraven phụ thuộc vagraveo thức ăn khất thực của dacircn lagraveng của thiacute

chủ bố thiacute cho họ hagraveng ngagravey Ngay cả khi họ nấu ăn trong tu

viện tịnh xaacute thigrave những nguyecircn liệu thực phẩm cũng lagrave do

những Phật tử mang tới cuacuteng dường (Hy vọng quyacute vị hiểu

ra được chỗ nagravey)

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 111

Ngagravey nay thực tế rất nhiều tu sĩ vagrave chugravea chiền theo Phacirc

giaacuteo Nguyecircn Thủy cũng ưu tiecircn việc ăn chay như ở Thaacutei

Lan ở Miến Điệnhellipkhi những điều kiện hậu cần cho pheacutep

Tuy nhiecircn những thầy tu ldquonghiecircm tuacutecrdquo theo truyền thống

Đại Thừa chắc chắn lagrave ăn chay tuyệt đối

(16) Việc ăn những đồ chay giả mặn coacute lagrave ngụy biện vagrave

đạo đức giả hay khocircng Tại sao lại lagravem thức ăn chay giả

mặn ở caacutec nước Đocircng Aacute như Việt Nam Trung Quốc Đagravei

Loan Triều Tiecircn

Đồ ăn chay giả mặn lagrave những thức ăn ldquochayrdquo lagravem từ bột

đậu nagravenh nấm vagrave thực vật nhưng được lagravem vagrave trigravenh bagravey

giống như những moacuten ăn mặn Nhiều nơi những người Phật

tử nấu vagrave ăn những đồ ăn kiểu nagravey bị cho lagrave đạo đức giả

Caacutei lyacute lagrave Đatilde ăn chay để quecircn đi thịt caacute quecircn đi việc saacutet sinh

động vật vậy magrave khi nấu chay lại chế biến ldquorau cảirdquo giống

hệt như mugravei vị higravenh dạng của thịt caacute để lsquogợi nhớrsquo đến những

thức ăn từ thịt caacute (vagrave coacute thể để ăn cho được ngon miệng

hơn)

Một số người thigrave giải thiacutech rằng việc lagravem thức ăn chay

giả mặn lagrave caacutech lagravem cho những người chưa ăn chay bước

qua ăn chay được dễ dagraveng hơn khocircng bị bỡ ngỡ khocircng bị

khoacute ăn khi chuyển từ ăn mặn qua ăn chay() Điều nagravey dugrave coacute

đuacuteng đối với một số người nhưng coacute lẽ chỉ lagrave tự nguỵ biện

Rotilde ragraveng lagrave trong tất cả những quaacuten ăn chay vagrave trong những

dịp lễ lagravenh caacutec Phật tử tề tựu về caacutec chugravea chiền ở Việt Nam

vagrave những nước Đocircng Aacute khaacutec thigrave hầu hết thức ăn chay đều

được chế biến vagrave trigravenh bagravey với higravenh dạng higravenh thức vagrave

hương vị y hệt thức ăn mặn vagrave được dugraveng bởi tất cả mọi

người vagrave cả Tăng Ni

112 Con đường của chuacuteng ta

Coacute hai vấn đề hay ldquohai lyacute lẽrdquo cần suy nghiệm vagrave bạn cần

chọn cho migravenh quan điểm nagraveo bạn thấy đuacuteng đắn lagrave phugrave

hợp với giaacuteo lyacute của Phật vagrave phugrave hợp với lograveng từ-bi của

chiacutenh migravenh

Một (1) khi đồ chay giả mặn được chế biến vagrave trigravenh bagravey

cho số đocircng Phật tử lagrave những người bigravenh thường đang ăn

mặn thigrave họ noacutei lagrave chế biến như vậy để những người đang ăn

thịt caacute chuyển qua ăn chay được dễ dagraveng hơn vigrave higravenh thức

vagrave mugravei vị cũng gần giống moacuten mặn Cho necircn tất cả quaacuten

cơm chay nhagrave hagraveng chay vagrave những nơi cuacuteng dường Trai

Tăng cũng đều lagravem như vậy Đoacute caacutech khuyến khiacutech mọi

người ăn chay

Hai(2) khi lagravem đồ chay giả mặn vagrave cuacuteng dường cho Tăng

Ni thigrave họ lại noacutei Tăng Ni thọ dụng thức ăn chay giả mặn

nhưng Tacircm khocircng hề khởi sinh điều gigrave về đồ ăn mặn như

thịt caacute Điều nagravey rất khoacute noacutei Đức Phật đatilde noacutei khi coacute đối

tượng tiếp xuacutec như mugravei vị higravenh sắchellipthigrave cảm-thọ vagrave ldquotacircm-

khởirdquo sẽ khởi sinh

Cho dugrave theo Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy thigrave việc ăn mặn lagrave

khocircng bị cấm nhưng nếu đatilde traacutenh ăn đồ mặn thật sự vigrave lyacute

do khocircng muốn higravenh thugrave mugravei vị của thịt caacute lagravem động lograveng

từ bi lagravem suy nghĩ về việc saacutet sinh giết hại thigrave việc lagravem đồ

ăn chay giả mặn với higravenh thugrave mugravei vị như của thịt caacute thật

(thịt gigrave caacute gigrave thigrave coacute những higravenh thugrave vagrave mugravei vị đuacuteng như vậy)

chắc sẽ lagravem khởi sinh trong tacircm những nhận-thức [tưởng]

về loại thịt hay caacute đoacute Vagrave như vậy lại đi ngược lại yacute nghĩa

của việc ăn chay Như vậy caacutei ldquoyacute nghĩardquo của việc ăn chay

lagrave vigrave lograveng từ-bi lagrave để quecircn đi higravenh ảnh mugravei vị của thịt caacute

thật cũng khocircng cograven ở đacircy

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 113

Bạn coacute thể tự hỏi rằng nếu ăn chay vigrave lograveng từ-bi vagrave sự

thanh-tịnh của thacircn vagrave tacircm thigrave rau cải nấm rơm đậu

nagravenhhellip được cắt thagravenh từng miếng nhỏ vuocircng vức ăn khocircng

thấy ngon miệng một caacutech tự nhiecircn hay sao magrave cần phải

cocircng phu cắt tỉa gaacuten gheacutep tạo higravenh vagrave cho vagraveo những gia

vị mugravei vị để thức ăn phải giống như chả lụa caacute kho heo

xagraveo thịt nướnghellip thigrave mới ăn thấy ngon miệng được

Tuy nhiecircn dugrave tốt hay xấu thigrave việc ăn chay hay ăn đồ

chay giả mặn vẫn tốt hơn nhiều so với việc ldquocố yacuterdquo ăn thịt ăn

caacute với caacutei tacircm ldquoyacute thứcrdquo rotilde việc giết thịt saacutet sanh chắc chắn

đatilde xảy ra đacircu đoacute (ở những lograve giết mổ ở chợ vagrave ở trong nhagrave

bếp của những người nấu)

Đức Phật

Tất cả mọi chuacuteng sinh

Đều mưu cầu được sống

Đều mưu cầu hạnh phuacutec

helliphelliphelliphellip

Migravenh run sợ đao kiếm

Migravenh cũng sợ chết choacutec

Vậy lấy người lagrave migravenh

Thigrave khocircng necircn giết hại

Khocircng gacircy ra giết hại

(Kinh Phaacutep Cuacute ndash Kệ 129)

114 Con đường của chuacuteng ta

(17) Những cảnh giới1 hiện hữu (cotildei sống) khaacutec nhau lagrave

gigrave Chuacuteng lagrave những nơi thực hay ảo

Theo truyền thống Phật giaacuteo coacute năm (5) cảnh giới hiện

hữu magrave tất cả caacutec loagravei chuacuteng sinh coacute mặt ở đoacute Năm cảnh

giới đoacute lagrave

Địa Ngục

Suacutec Sinh

Ngạ Quỷ

Người

Thiecircn Thần vagrave Trời

Những cảnh giới thấp xấu đầy đau khổ lagrave Địa ngục Suacutec

sinh Ngạ quỷ

bull Địa ngục theo kinh điển bao gồm 08 đại địa ngục vagrave

160 tiểu địa ngục bao bọc xung quanh những đại địa ngục

đoacute

bull Suacutec sinh lagrave cảnh giới của tất cả loagravei động vật từ nhỏ beacute

cho đến to lớn

bull Ngạ quỷ (peta) coacute nghĩa lagrave ldquoquỷ đoacuteirdquo hoặc hay được

gọi lagrave những lsquohồn marsquo hay ldquonhững người khuất mặtrdquo xung

quanh ta Ngạ quỷ sống trong cotildei vocirc cugraveng đagravey đọa vagrave đau

khổ luocircn luocircn thiếu thốn luocircn luocircn đoacutei khaacutet magrave khocircng

được ăn uống Vagrave coacute những loagravei ngạ quỷ luocircn luocircn ở gần

những người thacircn quyến cograven sống của migravenh vagrave coacute thể thấy

được tất cả những gigrave họ hagraveng thacircn quyến của migravenh đang

lagravem vagrave luocircn luocircn khao khaacutet những người thacircn lagravem những

1ldquoCảnh giớirdquo lagrave hoagraven cảnh lagrave phacircn giới cao thấp viacute dụ cảnh giới suacutec sinh cảnh giới

địa ngục cảnh giới trecircn trời Trong mỗi loại cảnh giới cao thấp đoacute coacute thể coacute nhiều

ldquocotildei sốngrdquo khaacutec nhau viacute dụ địa ngục coacute 168 tầng hay ldquocotildeirdquo khaacutec nhau cảnh giới

trecircn trời thigrave coacute đến 28 ldquocotildeirdquo sống khaacutec nhau

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 115

việc cocircng-đức vagrave hồi-hướng cocircng đức đoacute cho họ để họ

hưởng được cocircng-đức đoacute Đoacute lagrave caacutech duy nhất giuacutep họ giảm

bớt nghiệp xấu vagrave hy vọng được taacutei sinh về một cotildei lagravenh

khaacutec

bull Cotildei Suacutec sinh vagrave Ngạ quỷ lagrave ở cugraveng nơi với cotildei Người

cugraveng ở trecircn bề mặt traacutei đất

bull [Xin để yacute thecircm loagravei Quỷ thần A-tu-la (asuras) lagrave loagravei

quỷ thần dị dạng to lớn ở cotildei trời của Nam Thiecircn Vương

(thuộc Tứ Đại Thiecircn Vương) nhưng do nghiệp xấu luocircn

sống với tacircm sacircn hận hung hatilden vagrave đau khổ cho necircn họ cũng

thuộc về cảnh giới thấp xấu đau khổ mặc dugrave cotildei sống của họ

lagrave thuộc về trecircn cảnh giới trời thần Cho necircn nhiều truyền

thống Phật giaacuteo khaacutec đatilde tiacutenh riecircng cotildei quỷ thần A-tu-la một

cảnh-giới đau khổ riecircng vagrave do caacutech tiacutenh như vậy necircn tổng

cộng coacute 06 cảnh giới magrave chuacuteng sinh đang hiện hữu

Bạn coacute biết khocircng coacute rất nhiều coacute lograveng tốt vagrave chiacutenh trực

họ lagrave những người tốt bụng cocircng bằng vagrave coacute lograveng bi mẫn

nhưng họ coacute tacircm hay dễ bị noacuteng giận Họ coacute thể noacuteng giận

vigrave nhiều lyacute do xảy ra hagraveng ngagravey họ noacuteng giận vigrave bất đồng

vigrave tự aacutei vigrave caacutei ta bị xuacutec phạm hoặc vigrave sự bất cocircng vigrave quaacute

noacuteng ruột lo lắng cho người thacircn vagrave người khaacutec vigrave hoagraven

cảnh trớ trecircu vigrave gặp phải người xấu vigrave buồn bực nhacircn tigravenh

thế thaacuteiNếu họ khocircng tu tập tacircm để giảm trừ tacircm sacircn-giận

đoacute thigrave sau khi chết họ rất dễ bị taacutei sinh thagravenh những quỷ

thần A-tu-la đau khổ như vậy]

bull Những cảnh giới cao đẹp lagrave cotildei Người vagrave những cotildei Trời

của caacutec thiecircn thần vagrave caacutec vị trời Phạm Thiecircn (Brahmas)

bull Kinh điển cũng ghi rằng coacute nhiều ldquotầngrdquo tức nhiều

ldquocotildeirdquo cao thấp khaacutec nhau trong cảnh giới Địa Ngục vagrave trong

cảnh giới Thiecircn Thần vagrave Trời

116 Con đường của chuacuteng ta

bull Nếu loagravei quỷ thần A-tu-la (asuras) được taacutech riecircng ra

thagravenh một (đơn vị) cotildei hiện hữu riecircng biệt vagrave caacutec tầng địa

ngục được gom chung thagravenh một cotildei thigrave tổng cộng coacute 04

cotildei thuộc cảnh giới xấu [Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷ vagrave A-

tu-la] 07 cotildei Dục giới phuacutec lagravenh [gồm 1 cotildei dục giới lagrave cotildei

Người vagrave 06 cotildei dục giới của Thiecircn thần) 16 cotildei Trời Sắc

Giới vagrave 04 cotildei Trời Vocirc Sắc Giới

Tổng cộng Coacute 31 Cotildei hiện hữu magrave con người (vagrave chuacuteng

sinh) coacute thể bị hay được taacutei sinh về đoacute ngay sau khi từ giatilde

kiếp sống hiện tại

Chẳng hạn ở cảnh giới địa ngục coacute đến 168 ldquotầngrdquo đại địa

ngục vagrave tiểu địa ngục khaacutec nhau tugravey theo mức độ Nghiệp aacutec

nặng nề magrave chuacuteng sinh bị rơi rớt vagrave đagravey đọa vagraveo đoacute

Cograven trecircn cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời coacute rất nhiều cotildei

Trời khaacutec nhau tugravey theo mức độ do Nghiệp thiện lagravenh magrave

chuacuteng sinh được taacutei sinh về đoacute gồm coacute 06 Cotildei Trời Dục

Giới 16 Cotildei Trời Sắc Giới vagrave 04 Cotildei Trời Vocirc Sắc Giới

Để dễ higravenh dung bạn coacute thể liecircn-tưởng đến một cotildei lagrave

ldquocotildei Ngườirdquo trecircn traacutei đất magrave chuacuteng ta đang sống gồm 193

nước trải dagravei trecircn 07 đại lục địa Nếu chuacuteng ta may mắn

được sống trong những đất nước văn minh thanh bigravenh vagrave

khiacute hậu ocircn hogravea thigrave đoacute lagrave một điều phuacutec lagravenh so với việc phải

sống trong những đất nước lạc hậu đầy chiến tranh vagrave khiacute

hậu khắc nghiệt đoacutei nghegraveo vagrave bệnh tật Những đất nước trecircn

traacutei đất vagrave mức độ dễ sống vagrave khoacute sống khaacutec nhau thậm chiacute

quaacute checircnh lệch nhau thigrave cũng giống như những ldquocotildeirdquo khaacutec

nhau trecircn cảnh giới trecircn Trời hay những ldquocotildeirdquo khaacutec nhau

trong cảnh giới dưới địa ngục vậy

Vigrave vậy coacute thể noacutei rằng bất kỳ một cotildei Trời nagraveo đoacute (trong

26 cotildei thuộc cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời) lagrave chắc chắn sẽ

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 117

tốt đẹp hơn vagrave phuacutec lagravenh hơn bất cứ quốc gia nagraveo trecircn traacutei

đất cotildei người

Vagrave ngược lại coacute thể hiểu bất kỳ một ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo

nagraveo đoacute (trong 168 ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo) của cảnh giới địa ngục

cũng chắc chắn lagrave kinh khủng hơn đagravey đọa hơn vagrave toagraven lagrave

đau khổ hơn bất kỳ xứ sở nagraveo trecircn traacutei đất

Vigrave vậy ở nơi đacircu đời sống hay mocirci trường sống coacute sự tagraven

bạo độc tagravei aacutep bức vagrave đagravey đọa quaacute khốc liệt với con người

thigrave người ta hay gọi lagrave ldquođịa ngục trần gianrdquo

Khi noacutei về đời sống Thacircn-Tacircm của con người Đức Phật

thường noacutei một caacutech ẩn dụ về những ldquocảnh giớirdquo coacute nghĩa

lagrave những tigravenh trạng hạnh phuacutec hay đau khổ khaacutec nhau của

con người tugravey theo hoagraven cảnh của mỗi người

-Viacute dụ một người đang phải chịu tật nguyền đau đớn

hoặc tinh thần khủng hoảng thigrave người đoacute đatilde giống như đang

chịu cảnh địa ngục

-Những người khocircng cograven lẽ sống gigrave chỉ biết nằm chờ đến

bữa ăn vagrave sống để ăn thigrave chẳng khaacutec nagraveo sống như cảnh suacutec

sinh

-Những người quaacute tham lam luocircn luocircn tham muốn thegravem

khaacutet magrave chẳng bao giờ được thỏa matilden dugrave đatilde coacute đầy đủ thigrave

được cho lagrave giống như loagravei ngạ quỷ luocircn luocircn cảm thấy đoacutei

thiếu vagrave đau khổ vigrave thegravem khaacutet

-Người luocircn luocircn coacute maacuteu sacircn giận ganh tị chiến tranh

tranh dagravenh quyền lực vagrave của cải thigrave tacircm cũng chẳng khaacutec

nagraveo loagravei quỷ thần dị dạng A-tu-la luocircn luocircn sống với tacircm

sacircn hận thugrave hằn vagrave hiếu chiến

118 Con đường của chuacuteng ta

-Vagrave những ai được sinh ra đẹp đẽ vagrave giagraveu sang coacute thể

được gọi lagrave đang sống sung sướng như ở cotildei thiecircn thần hay

thiecircn đagraveng Cotildei thiecircn thần dường như lagrave mơ ước của Viacute dụ

những ngocirci sao thể thầu hết mọi người bởi vậy khi những

tagravei tử điện ảnh nổi tiếng sống trong nhagrave cao cửa đẹp vagrave luocircn

coacute hagraveng triệu người hacircm mộ hay lsquotocircn thờrsquo thigrave những người

hacircm mộ đoacute gọi họ lagrave những lsquothiecircn thầnrsquo

Rotilde ragraveng lagrave những cotildei thấp xấu như Địa Ngục Ngạ Quỷ

Suacutec Sinh Quỷ Thần dị dạng lagrave đầy đau khổ vagrave hagravenh hạ Vagrave

những cotildei Thiecircn thần vagrave Trời trecircn tiecircn cảnh lagrave đầy phuacutec

lagravenh vagrave sung sướng

-Tuy nhiecircn Đức Phật noacutei rằng ở những cotildei thấp xấu đoacute

chuacuteng sinh khoacute magrave lagravem được một việc cocircng đức nagraveo để tiacutech

lũy Nghiệp tốt được Những chuacuteng sinh ở trong những cotildei

thấp xấu bị đọa đagravey như vậy thigrave chỉ lo chịu đựng mọi đau

khổ hagravenh hạ chứ khocircng cograven thời gian hay cơ hội lagravem

chuyện phuacutec đức nagraveo (Khi đatilde bị ở trong cảnh giới Địa ngục

hay Suacutec sinh thigrave coacute lagravem cocircng đức cũng chẳng coacute điều gigrave để

lagravem Vagrave tacircm thức của chuacuteng sinh đang bị ở trong cotildei địa

ngục vagrave suacutec sinh cũng khoacute magrave khởi sinh một triacute tuệ căn bản

nagraveo để magrave lagravem chuyện cocircng đức Thời gian bị ở trong

những cotildei đoacute thật lagrave dagravei khocircng thể nghĩ bagraven vigrave khoacute magrave tạo

ra được nghiệp tốt nagraveo để chuyển hoacutea taacutei sinh vagraveo những

cảnh giới tốt hơn)

-Trong khi đoacute những chuacuteng sinh ở những cotildei bồng lai

của Thiecircn thần vagrave Trời thigrave chỉ lo hưởng thụ sung sướng

khocircng cograven bị đau khổ cho necircn họ cũng chẳng rảnh rang để

suy tư hay nghĩ nhiều đến những việc cocircng đức Ở những

cotildei phuacutec lagravenh sung sướng đoacute những thiecircn thần cũng khocircng

nhigraven thấy được những lẽ vocirc-thường vagrave biến-đổi nhanh

choacuteng như ở trong cotildei Người

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 119

-Như vậy chỉ cograven cotildei Người lagrave coacute đủ hai bản chất Khổ vagrave

Sướng lagrave thiacutech hợp để học tập vagrave thực hagravenh giaacuteo phaacutep của

Đức Phật Hơn nữa chỉ coacute ở cotildei Người thigrave tất cả chuacuteng sinh

mới coacute cơ hội lagravem những hagravenh động cocircng-đức lagravem những

việc tốt lagravem người tốt vagrave nhờ đoacute tiacutech lũy Nghiệp tốt

Những Nghiệp tốt sẽ lagrave những hagravenh trang cho những chuyến

đi sau nagravey sau khi từ giatilde cotildei Người vagrave cũng nhờ vậy mới

mong coacute ngagravey giải thoaacutet hoagraven toagraven

Tuy nhiecircn Đức Phật coacute kể rằng coacute những chuacuteng sinh lagrave

thiecircn thần ở những cotildei Trời cũng cố gắng thực hagravenh giaacuteo

phaacutep của Đức Phật vagrave đatilde coacute thể chứng ngộ Niết-bagraven Vigrave

vậy Đức Phật đatilde cố gắng khuyecircn dạy mọi người hatildey nỗ lực

tu tập lagravem những điều tốt lagravenh để tiacutech lũy Nghiệp tốt Đoacute lagrave

cơ hội để được taacutei sinh về những cotildei lagravenh đaacuteng quyacute đoacute

Cho dugrave những cảnh giới (gồm 31 cotildei hiện hữu) coacute thực

sự tồn tại trong vũ trụ hay khocircng hoặc đoacute chỉ lagrave những

trạng thaacutei tacircm của từng chuacuteng sinh thigrave vấn đề đoacute cũng

khocircng quan trọng Điều quan trọng lagrave chuacuteng ta theo nguyecircn

lyacute khoa học của Phật giaacuteo đoacute lagrave sống tốt thigrave sẽ tạo Nghiệp

tốt vagrave nhờ đoacute bạn coacute quyền hy vọng sẽ được taacutei sinh về

những cotildei phuacutec lagravenh sau khi chết

Mục điacutech trước sau của caacutec Phật tử lagrave phải được về cotildei

lagravenh traacutenh được những cotildei thấp xấu đầy đau khổ vagrave đọa đagravey

kinh khủng như cảnh Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷhellip

Cograven đối với mục tiecircu tột-cugraveng lagrave giải thoaacutet khỏi vograveng taacutei

sinh luacircn hồi thigrave chỉ khi chuacuteng ta được ở trong những cotildei

lagravenh thigrave mới coacute thể tiếp tục lagravem việc tốt lagravenh vagrave thực hagravenh

Phật Phaacutep thigrave mới mong coacute ngagravey đạt đến Niết-bagraven sự giải

thoaacutet hoagraven toagraven khỏi luacircn hồi sinh tử

120 Con đường của chuacuteng ta

(18) Khi đạo Phật được truyền baacute sang những nước

phương Tacircy rất nhiều người phương Tacircy đatilde theo Đạo

Phật Điều đoacute coacute đuacuteng như vậy khocircng

Riecircng ở Mỹ con số người thực sự thực hagravenh theo Phật

giaacuteo vẫn cograven iacutet Giaacuteo sư Seymour Lachman đồng taacutec giả

của quyển saacutech nổi tiếng ldquoMột quốc Gia Becircn Dưới Chuacuteardquo

(One Nation Under God) ước lượng khoảng 800000 người

lagrave Phật tử ở Mỹ Tuy nhiecircn những nhagrave nghiecircn cứu Phật

giaacuteo thigrave cho rằng con số đoacute coacute thể lagrave nhiều hơn 4-5 lần nếu

tiacutenh cả con số những người theo đạo Phật nhập cư liecircn tục

từ những nước Đocircng Nam Aacute vagrave Đocircng Aacute

Số người theo đạo Phật ở chacircu Acircu khoảng 4 triệu người

chủ yếu ở caacutec nước Đức Phaacutep Anh Yacute

Số người theo đạo Phật ở chacircu Uacutec cũng khaacute nhiều vagrave

tăng nhanh Thống kecirc năm 2011 cho biết coacute khoảng

529000 người Uacutec theo đạo Phật trong tổng dacircn số khoảng

215 triệu người con số Phật tử tăng nhanh từ khoảng 21

dacircn số lecircn gần 25 dacircn số trong năm năm cuối

Coacute rất nhiều danh nhacircn rất nổi tiếng ở những nước Acircu

Mỹ đatilde theo đạo Phật hoặc đatilde chuyển từ đạo của họ qua đạo

Phật Trong số đoacute coacute nhiều người nổi tiếng nhất trong lĩnh

vực của migravenh trecircn thế giới magrave bạn coacute thể đatilde dễ dagraveng biết

đến từ lacircu Viacute dụ như

William Ford Jr Chủ hatildeng xe hơi Ford

Steve Jobs Chủ tịch hatildeng maacutey tiacutenh Apple Inc

Tiger Woods Nhagrave vocirc địch gocircn thế giới

Richard Gere Tagravei tử điện ảnh

Harrison Ford Tagravei tử điện ảnh

Orlando Bloom Tagravei tử điện ảnh

Keanu Reeves Tagravei tử điện ảnh

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 121

Uma Thurman Tagravei tử điện ảnh

Oliver Stone Đạo diễn điện ảnh

Tina Turner Ca sĩ nhạc Pop

Adam Yauch Ca sĩ nhạc Pop

Herbie Hancock Nhạc sĩ nhạc Jazz

Roberto Baggio Cầu thủ boacuteng đaacute Yacute

Phil Jackson Cầu thủ boacuteng rỗ NBA

Marshall Cty Marshall Goldsmith Partners

Goldsmith

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Bạn cũng coacute thể đọc thecircm một bagravei viết rất hay về bối

cảnh Phật giaacuteo ở Hollywood vagrave Hoa Kỳ trecircn trang www

unboundintrasuntcnjeduarchiveslifestyleoldbuddha với

tựa đề ldquoNhững Ngocirci Sao Lagrave Phật Tửrdquo

(19) Bạn vẫn cograven nhiều cacircu hỏi muốn được trả lời

Nếu bạn vẫn cograven nhiều thắc mắc về yacute nghĩa vagrave giaacuteo lyacute

Phật giaacuteo vagrave việc thực hagravenh đạo Phật xin bạn hatildey tigravem đọc

một quyển saacutech về vấn đaacutep theo từng đề mục rất hay coacute tecircn

lagrave ldquoNhững Hỏi Đaacutep Hayrdquo (Good Question Good Answer)

của ngagravei S Dhammika Quyển saacutech nagravey đatilde được dịch ra

nhiều ngocircn ngữ vagrave cũng coacute bản dịch ra tiếng Việt của cư sĩ

Phạm Kim Khaacutenh vagrave TS Bigravenh Anson mang tecircn ldquoPhật Phaacutep

Vấn Đaacuteprdquo

Bạn coacute thể tham khảo thecircm quyển ldquoVấn Đaacutep về Phật

giaacuteordquo được biecircn soạn bởi cugraveng người viết do cugraveng nhagrave xuất

bản ấn hagravenh 2012 cugraveng với quyển saacutech nagravey

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 101

người khocircng hagravenh thiền (wwwpsychologytodaycom

articles200304the-benefits-meditation)

Những nhagrave nghiecircn cứu của Trung Tacircm Y Khoa San

Francisco thuộc đại học University of California cũng đatilde

kết luận rằng nhờ vagraveo thiền tập những người theo Phật giaacuteo

thực sự hạnh phuacutec vagrave bigravenh tĩnh hơn những người khaacutec

(wwwnewsbbccouk2hihealth3047291stm)

Một số người khocircng taacuten đồng việc hagravenh thiền vigrave những

nỗi sợ vocirc lyacute Điều đoacute lagrave hoagraven toagraven sai traacutei ngay cả đơn

thuần về mặt khoa học y học

(10) Phải chăng những cacircu chuyện về những điều thần

diệu về năng lực thần thocircng của Đức Phật lagrave coacute thật

Theo Phật giaacuteo mọi điều đều coacute thể xảy ra theo tiến

trigravenh khoa học vagrave nhacircn quả

Một số năng lực của Tacircm coacute thể tạo ra những kỳ cocircng

hay những điều thần diệu khoacute magrave giải thiacutech được bằng tri

kiến bigravenh thường của người phagravem tục cograven đầy vocirc minh vagrave ocirc

nhiễm như chuacuteng ta

Đuacuteng lagrave trong kinh điển coacute ghi lại một số điều thần diệu

vagrave năng lực thần thocircng magrave Đức Phật đatilde thể hiện trong một

vagravei lần để chinh phục đạo đức của những người ngoại đạo

quaacute khiacutech Tuy nhiecircn Đức Phật chưa bao giờ noacutei nhiều về

những năng lực nagravey hay chỉ dạy cho ai về thần thocircng như lagrave

một giaacuteo lyacute cần thiết

102 Con đường của chuacuteng ta

Cograven một số cacircu chuyện khaacutec về năng lực thần thocircng của

Đức Phật lịch sử coacute lẽ do một số tu sĩ cổ xưa đatilde phoacuteng đại

thecircu dệt thecircm iacutet nhiều vigrave sự sugraveng kiacutenh cao độ dagravenh cho Đức

Phật vagrave vigrave mục điacutech tạo ra những higravenh ảnh cao siecircu của Đức

Phật để saacutenh với những higravenh ảnh huyền thoại biacute ẩn của tocircn

giaacuteo hữu thần khaacutec vagraveo thời cổ xưa đoacute (như Hindu giaacuteo)

Phật giaacuteo khocircng khuyến khiacutech sự đề cao hay niềm tin mugrave

quaacuteng vagraveo những điều thần diệu những bugravea pheacutep hay về

một Đức Phật đầy huyền thuật vagrave thần thocircng biacute ẩn như vậy

Đức Phật khocircng chủ trương pheacutep thuật hay thần thocircng biến

hoacutea lagrave một trong những caacutech thức tu hagravenh nagraveo cả

Chiacutenh Đức Phật đatilde dạy rằng bất kỳ thần thocircng biến hoacutea

nagraveo cho dugrave coacute thật đi nữa thigrave cũng khocircng hề quan trọng

Điều quan trọng lagrave thực hagravenh con đường Đạo magrave Đức Phật

đatilde hướng dẫn bởi vigrave chỉ coacute con đường đoacute mới giải thoaacutet

con người khỏi mọi khổ đau vagrave phiền natildeo magrave thocirci

(11) Những người đồng tiacutenh luyến aacutei coacute thể lagrave Phật tử hay

khocircng

Xu hướng tigravenh dục của mọi người lagrave khocircng liecircn quan vagrave

khocircng phải lagrave yếu tố quan trọng gigrave trong Phật giaacuteo hết

Đồng tiacutenh luyến aacutei lagrave xu hướng tigravenh dục tự nhiecircn của một

người vagrave coacute lẽ đoacute khocircng phải lagrave một dạng phạm giới về đạo

đức như lagrave một hagravenh động tagrave dacircm (giới thứ tư trong ldquoNăm

Giớirdquo)

Nếu bạn thắc mắc những người theo đạo Phật coacute thể sẽ

hỏi lại như vầy ldquoAi tốt hơn ai một người đồng tiacutenh chiacutenh

trực hiền hogravea hay một người tigravenh dục khaacutec phaacutei magrave vocirc

lương tacircm gian traacuterdquo

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 103

Theo Đức Phật đạo đức vagrave phẩm hạnh của một người

khocircng phụ thuộc vagraveo tocircn giaacuteo của họ Dugrave những người coacute

đang theo đạo Phật hay khocircng thigrave họ vẫn lagrave người tốt khi họ

lagrave người tốt Vagrave tất cả mọi người đều coacute thể tham gia vagraveo

Phật giaacuteo nếu họ tigravem hiểu vagrave thấy đạo Phật lagrave coacute lyacute vagrave thiacutech

hợp cho việc tu tập để đem lại sự bigravenh an vagrave giải thoaacutet cho

họ Dugrave cho họ khocircng theo đạo Phật một caacutech chiacutenh thức

nhưng nếu họ sống một đời với đạo đức tốt đẹp thigrave họ cũng

đatilde lagrave những Phật tử rồi theo yacute nghĩa của Phật giaacuteo

(12) Huacutet thuốc laacute lagrave ngược với đạo Phật

Noacutei một caacutech chiacutenh thức thigrave Phật giaacuteo khocircng xem việc

huacutet thuốc laacute lagrave sai traacutei về mặt đạo đức

Tuy nhiecircn rất nhiều những Phật tử vagrave tu sĩ Phật giaacuteo

nghiecircm tuacutec vagrave gương mẫu đều khocircng huacutet thuốc laacute vagrave họ

thường khuyến khiacutech việc từ bỏ thuốc laacute

Bởi vigrave huacutet thuốc laacute coacute rất nhiều điều nguy hại cho bản

thacircn Những người ldquotu thiềnrdquo khocircng necircn huacutet thuốc laacute vigrave huacutet

thuốc laacute lagrave lagravem cho thần kinh vagrave tacircm triacute luocircn luocircn bị hồi

hộp kiacutech thiacutech trong khi việc thiền định lagrave việc lagravem cho

tacircm tĩnh lặng vagrave tập trung Hơn nữa huacutet thuốc laacute lagrave lagravem cho

hệ hocirc hấp hoạt động khocircng tốt hơi-thở sẽ khoacute khăn ngắn

dagravei ngộp thở vigrave thuốc laacute lagravem hại phổi vagrave hệ tim mạch lagravem

sức khỏe khocircng tốt tất cả đều cản trở cho việc hagravenh thiền

Cho dugrave những tăng sĩ khocircng tu theo phương phaacutep thiền thigrave

họ cũng khocircng necircn huacutet thuốc laacute vigrave điều đoacute cũng tạo ra

những higravenh ảnh khocircng đẹp ở những nơi chugravea chiền vagrave trước

mắt những Phật tử Nhưng sự thật thigrave thời nay coacute rất nhiều

thầy tu theo phaacutep mocircn Tịnh Độ ở Việt nam lagrave những người

huacutet thuốc laacute thường xuyecircn

104 Con đường của chuacuteng ta

Một vấn đề nữa của huacutet thuốc laacute cũng giống như việc

uống rượu vagrave dugraveng chất độc hại do lagrave gacircy ghiền Huacutet thuốc

coacute thể biến thagravenh một dạng thegravem muốn liecircn tục hagraveng ngagravey

vigrave tiacutenh chất gacircy ghiền vagrave lagravem cho người huacutet thuốc luocircn luocircn

phụ thuộc vagraveo noacute

Một vấn đề quan trọng nữa lagrave việc huacutet thuốc laacute vừa gacircy

hại cho bản thacircn migravenh vừa ảnh hưởng vagrave gacircy hại đến những

người hiacutet thở xung quanh họ trở thagravenh những người huacutet

thuốc laacute ldquobị độngrdquo trở thagravenh những nạn nhacircn của người huacutet

thuốc Magrave như Đức Phật đatilde noacutei những việc gigrave migravenh lagravem magrave

gacircy hại cho bản thacircn migravenh vagrave những người khaacutec thigrave đoacute

khocircng phải lagrave một hagravenh động tốt thiện Vagrave vigrave vậy chuacuteng ta

cần necircn traacutenh bỏ

Cũng chiacutenh vigrave lyacute do gacircy nguy hại cho migravenh vagrave mọi

người nhiều nước văn minh trecircn thế giới đatilde hạn chế việc

huacutet thuốc vagrave việc huacutet thuốc cũng bị nghiecircm cấm ở những

nơi cocircng cộng

Từ những điều nagravey chuacuteng ta coacute thể hiểu rằng Phật giaacuteo

coacute lẽ khocircng taacuten đồng với việc huacutet thuốc laacute vagrave coacute lẽ khocircng

xem việc huacutet thuốc lagrave thaacutei độ hay hagravenh động tiacutech cực vagrave tốt

lagravenh trong cuộc sống

(13) Phật giaacuteo dạy chuacuteng ta necircn luocircn luocircn hagravei lograveng với

mọi thứ migravenh coacute Tuy nhiecircn đa số mọi người đều coacute tham

vọng lagravem việc nhiều hơn để coacute thu nhập nhiều hơn vagrave

cũng coacute tham vọng tạo cuộc sống sung tuacutec hơn cho gia

đigravenh Vậy lagravem sao hogravea giải vấn đề nagravey

Đacircy lagrave một cacircu hỏi hay Đuacuteng lagrave Đạo Phật khuyecircn dạy

mọi người hatildey biết hagravei lograveng biết hạnh phuacutec với những gigrave

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 105

migravenh coacute được đừng quaacute tham lam đừng quaacute tham muốn magrave

dẫn đến thất vọng bất hạnh vagrave khổ sở

Tuy nhiecircn Đạo Phật vẫn mở ra cho mọi người sự tự do

chọn lựa phương caacutech vagrave con đường nagraveo đem lại nhiều an

lagravenh vagrave hạnh phuacutec nhất cho migravenh miễn sao bạn đừng quaacute đi

về cực đoan Vigrave vậy đạo Phật đatilde chủ trương vagrave khuyến

khiacutech ldquoCon Đường Trung Đạordquo Trung đạo nghĩa lagrave sao

Nghĩa lagrave (a) bạn đừng quaacute tham vọng đến nỗi coacute khả

năng gacircy phương hại đến quyền lợi của người khaacutec trong

khi migravenh nỗ lực để đạt được mục điacutech đoacute của migravenh Vagrave bạn

(b) cũng khocircng necircn quaacute hagravei lograveng với hoagraven cảnh của migravenh

nếu cograven phấn đấu được để cải thiện đời sống tinh thần vagrave

vật chất cho chiacutenh migravenh vagrave gia đigravenh thigrave hatildey cố gắng nỗ lực

trong phạm vi khả năng của migravenh đừng quaacute rụt regrave một caacutech

tiecircu cực nhưng cũng đừng quaacute tham vọng một caacutech quaacute

đaacuteng Tức lagrave traacutenh hai cực đoan Đoacute lagrave yacute nghĩa của con

đường trung đạo

Viacute dụ vigrave tham muốn được thăng cấp hay được tăng

lương magrave migravenh phải dugraveng nhiều caacutech hay thủ đoạn khocircng

tốt để đạt được mục điacutech lagravem phương hại đến đồng nghiệp

vagrave người khaacutec thigrave điều đoacute lagrave khocircng đuacuteng với đạo Phật

(Những thực tại ldquokhocircng đẹprdquo trong viacute dụ nagravey lagrave rất phổ

biến trong nhiều nơi cocircng sở hiện nay Một số đồng nghiệp

vagrave đối taacutec của tocirci trước đacircy từ Trung Quốc Nam Triều Tiecircn

vagrave nhiều nước Acircu Mỹ cũng tacircm sự rằng việc nagravey lagrave khaacute phổ

biến ở đất nước họ Tuy nhiecircn cũng theo yacute họ tigravenh trạng

nagravey ở những nước Acircu Mỹ coacute vẻ iacutet hơn sơ với ở những nước

Đocircng Aacute)

Hay vigrave muốn coacute thật nhiều tiền necircn bạn dagravenh hết thời

gian lagravem thecircm ngoagravei giờ coi nhẹ những thời gian hay

106 Con đường của chuacuteng ta

những việc dagravenh cho gia đigravenh vợ chồng con caacutei cha mẹ

anh chị emhellipĐiều đoacute về lacircu về dagravei sẽ lagravem tổn hại tigravenh cảm

của gia đigravenh đối với migravenh điều đoacute lagrave khocircng coacute lợi cho migravenh

vagrave gia đigravenh

Noacutei cho cugraveng những tham vọng vagrave sự bằng lograveng phải

necircn được cacircn bằng theo đuacuteng hoagraven cảnh năng lực vagrave những

nhu cầu được ưu tiecircn theo thứ tự của migravenh Viacute dụ thời gian

đi chăm soacutec cha mẹ ở bệnh viện sau giờ lagravem việc necircn được

ưu tiecircn hơn lagrave thời gian dagravenh cho việc lagravem thecircm ngoagravei giờ

để tăng thecircm mức độ thu nhập Cha mẹ cagraveng ngagravey cagraveng gần

đất xa trời chứ họ khocircng chờ cho bạn coacute đủ thu nhập để đến

chăm soacutec họ Nguyecircn tắc vẫn vậy Dugrave bạn coacute tham vọng

tiacutech cực đến đacircu thigrave luocircn luocircn suy nghĩ chiacutenh chắn rằng

ldquoNhững gigrave lagravem magrave khocircng coacute lợi cho migravenh hay người khaacutec

hay cả hai thigrave migravenh necircn traacutenh Những gigrave (tham vọng) nagraveo

nếu migravenh lagravem thigrave mang lại lợi iacutech cho migravenh vagrave cũng khocircng

lagravem tổn hại cho người khaacutec thigrave migravenh coacute thể lagravemrdquo

Sự chấp nhận bằng lograveng với mọi điều mọi hoagraven cảnh

cũng necircn dựa vagraveo nguyecircn tắc trung đạo nagravey

(14)Việc ăn chay lagrave bắt buộc đối với những Phật tử

Theo Đạo Phật đặc biệt lagrave Phật giaacuteo Nguyecircn thủy thigrave

việc ăn chay hay khocircng lagrave hoagraven toagraven phụ thuộc vagraveo caacute nhacircn

của mỗi người Phật giaacuteo khocircng nhấn mạnh vagraveo sự thanh

tịnh vagrave thanh khiết của thức ăn magrave nhấn mạnh vagraveo sự

thanh tịnh vagrave trong sạch của Tacircm

Đacircy lagrave một trong những vấn đề thường được bagraven catildei bạn

cần tigravem hiểu kỹ tại sao Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy thigrave noacutei như

vậy trong khi phần lớn những người theo Phật giaacuteo Đại

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 107

Thừa thigrave chủ trương việc ăn chay lagrave bắt buộc đối với mọi

Phật tử xuất gia vagrave khuyến khiacutech mọi Phật tử tại gia cũng

necircn ăn chay

Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy hay Nam Tocircng đến ngagravey nay vẫn

chủ trương việc ldquokhất thựcrdquo thức ăn theo đuacuteng như caacutech

thực hagravenh từ thời Đức Phật cograven tại thế Magrave đatilde đi khất thực

thức ăn thigrave người đi khất thực (xin đồ ăn) khocircng necircn yecircu

cầu người cho (thiacute chủ Phật tử cuacuteng dường thức ăn) phải

lagravem đồ ăn đuacuteng theo yecircu cầu của migravenh Vigrave vậy từ thời Đức

Phật cho đến nay trường phaacutei bảo thủ nagravey vẫn giữ nguyecircn

truyền thống khất thực vagrave người ta cho gigrave ăn nấy

Điều thứ hai Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy chủ trương ăn chay

theo giới ldquoTam Tịnh Nhụcrdquo coacute nghĩa lagrave những loại thịt nagraveo

khocircng diacutenh vagraveo ba điều sau thigrave Phật tử coacute thể dugraveng Ba điều

đoacute lagrave (a) khocircng thấy người ta giết (b) khocircng nghe tiếng kecircu

la của loagravei thuacute bị giết vagrave (c) khocircng coacute sự nghi ngờ về người

khaacutec giết thịt lagrave để cho migravenh ăn tức lagrave vigrave migravenh magrave giết thịt

Nếu thức ăn (thịt caacute) nagraveo đaacutep ứng đủ ba điều kiện nagravey thigrave

caacutec Tỳ kheo được ăn lagrave khocircng phạm giới theo sự cho pheacutep

trong Giới Luật magrave Đức Phật đưa ra (Phụ Lục 17)

Trong khi đoacute Phật giaacuteo Đại Thừa đặc biệt ở Trung Quốc

sau nagravey thigrave khocircng chấp nhận caacutech ăn chay nagravey họ quan

niệm rằng ăn chay lagrave khocircng được ăn thịt động vật magrave chỉ ăn

caacutec loại rau đậu traacutei cacircyhellip

Bất luận quan điểm của Phật giaacuteo Nguyecircn Thuỷ hay Đại

Thừa mục điacutech của sự ăn chay lagrave lagravem tăng trưởng lograveng từ

bi lagravem giảm bớt lograveng sacircn hận cũng giống như caacutech tu tập

ldquokhocircng saacutet sinhrdquo để biết thương yecircu người đồng loại vagrave

những loagravei sinh vật khaacutec Khi một người đatilde coacute lograveng từ bi vagrave

khocircng nỡ giết hại caacutec loại loagravei vật thigrave người ấy cũng khoacute coacute

108 Con đường của chuacuteng ta

thể giết người Đoacute lagrave lyacute do tại sao Đức Phật đưa ra giới cấm

ldquoKhocircng được saacutet sinhrdquo Chiacutenh Giới Hạnh thứ nhất nagravey lagrave

nhacircn tố để higravenh thagravenh quan điểm ăn chay trong đạo Phật

(Phụ Lục 18)

Nhiều người đatilde suy nghiệm về sự tagraven bạo khi giết hại suacutec

vật necircn họ đatilde từ bỏ sự thegravem muốn ăn thịt caacute vagrave trở thagravenh

những người ăn chay chứ khocircng riecircng những người theo

đạo Phật mới ăn chay Rất nhiều người phương Tacircy bacircy giờ

ăn chay vigrave quan điểm từ-bi nagravey

Ở đacircy rất mong bạn đọc necircn đọc thecircm những giảng luận

với nhiều goacutec nhigraven về đề tagravei ldquonhạy cảm vagrave quan trọngrdquo nagravey

trong bagravei Phụ Lục ở cuối saacutech

Do vấn đề nagravey lagrave quan trọng vagrave bạn lagrave người Phật tử

tại gia cần phải tự migravenh suy nghĩ vagrave tự quyết định cho migravenh

như thế nagraveo lagrave đuacuteng sai như thế nagraveo lagrave hợp đạo lyacute vagrave hợp

với lời Phật dạy bởi vigrave vấn đề nagravey được hiểu vagrave thực hagravenh

khaacutec nhau bởi nhiều trường phaacutei Phật giaacuteo khaacutec nhau Bạn

cần necircn đọc vagrave tham khảo thecircm nhiều nguồn kinh saacutech vagrave

luận giảng khaacutec nhau

Tuy nhiecircn trong hạn hẹp của quyển saacutech nhỏ beacute nagravey chỉ

mong muốn noacutei nocircm na lại như sau

(1) Theo quan điểm của Phật giaacuteo Nguyecircn thủy thigrave bạn

coacute thể ăn chay Hoặc nếu việc ăn chay lagrave khoacute khăn bất tiện

(vigrave phải đi khất thực hoặc vigrave phải nhờ vagraveo nguồn thức ăn

của người khaacutec để nuocirci thacircn hoặc mocirci trường sống ở nơi đoacute

khocircng thể coacute nhiều thức ăn thực vật) thigrave bạn coacute thể tiếp tục

ăn mặn trong khi vẫn lagrave một Phật tử đạo hạnh

(2) Theo quan điểm của Phật giaacuteo Đại Thừa người xuất

gia thigrave bắt buộc phải ăn chay (rau cải thực vậthellip) Cograven Phật

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 109

tử tại gia nếu ăn chay được hợp với sức khỏe vagrave tiện lợi của

migravenh thigrave necircn ăn chay lagrave sự thực hagravenh rất đaacuteng khen ngợi

Cograven nếu khocircng Phật tử tại gia được khuyến khiacutech ăn chay

vagraveo caacutec ngagravey lễ lagravenh như ngagravey Rằm Mồng Một hay những

ngagravey giữ Taacutem giớihellipđể tăng trưởng lograveng Từ Bi đối với con

người vagrave vạn vật

bull Tại đacircy coacute hai vấn đề chuacuteng ta cần necircn suy nghĩ theo

thiển yacute của tocirci

Một ăn chay chắc chắn lagrave caacutech tốt đẹp đối với một Phật

Tử vagrave ăn chay lagrave chắc chắn nuocirci dưỡng lograveng từ bi lagrave traacutenh

saacutet sanh vagrave traacutenh gacircy tổn hại cho bất cứ người nagraveo vagrave chuacuteng

sinh nagraveo

Hai tuy nhiecircn đừng necircn cho rằng chỉ việc ăn chay lagrave

hoagraven toagraven trở thagravenh một Phật tử tốt theo đạo Phật Việc ăn

chay khocircng phải lagrave thay thế được cho những việc thực hagravenh

tu tập vagrave giữ giới hạnh đạo đức khaacutec Như đatilde noacutei trecircn Phật

giaacuteo nhấn mạnh vagraveo sự tu tập sự sống giữ giới hạnh vagrave tu

dưỡng Tacircm để coacute Tacircm trong sạch lagravenh mạnh vagrave chiacutenh

điều nagravey mới tạo ra Nghiệp tốt lagravenh tạo ra cuộc sống tốt

lagravenh

(15) Tại sao coacute những tu sĩ vẫn ăn thịt trong khi rau cải

thigrave rất dễ dagraveng coacute được ở khắp nơi

Khi coacute người trong Tăng Đoagraven đoacute lagrave ngagravei Devadatta

(Đề-bagrave-đạt-đa) đatilde đề xuất với Phật về việc ăn chay vagrave cấm

caacutec tu sĩ ăn thịt caacute Đức Phật đatilde từ chối đề xuất nagravey Coacute lẽ

Đức Phật đatilde coacute nhiều lyacute do thiết thực vagraveo hoagraven cảnh xatilde hội

thời đoacute bởi vigrave rau cải khocircng được gieo trồng một caacutech trugrave

phuacute ở những vugraveng miền bắc Ấn Độ vagraveo thời xưa đoacute đặc

110 Con đường của chuacuteng ta

biệt rau cải vagrave ngũ cốc lagrave rất khan hiếm vagraveo những mugravea khocirc

hạn ở xung quanh lưu vực socircng Hằng

Viacute dụ sau nagravey nếu chỉ ăn chay bằng rau cải thigrave sẽ rất khoacute

khăn cho những vugraveng Phật giaacuteo như Tacircy Tạng vigrave ở đoacute gia

suacutec thigrave rất nhiều magrave những rau cải traacutei cacircy thigrave cực kỳ khan

hiếm khoacute trồng được ở vugraveng đất khắc nghiệt đoacute

Vagraveo thời Đức Phật cho đến tận ngagravey nay những tu sĩ

(theo Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy) vẫn sống nhờ vagraveo thức ăn

khất thực Vagrave thức ăn khất thực lagrave tugravey theo lograveng bố thiacute của

thiacute chủ vagrave Phật tử cuacuteng dường Nếu những tu sĩ yecircu cầu chỉ

giới hạn cuacuteng dường bằng thức ăn toagraven-chay toagraven rau cải

ngũ cốc thigrave điều đoacute coacute thể tạo gaacutenh nặng cho những thiacute chủ

cuacuteng dường thức ăn hagraveng ngagravey cho caacutec Tăng Ni Thực tế lagrave

đa số mọi người trong cuộc sống ở những xứ sở nagravey đều

tranh thủ ldquomột lầnrdquo thời gian trong ngagravey để nấu thức ăn

trước lagrave cuacuteng dường caacutec sư thầy sau lagrave phần cograven lại để gia

đigravenh ăn Magrave đa số những gia đigravenh Phật tử nagravey cũng ăn mặn

như truyền thống từ thời Đức Phật Vigrave vậy những thầy tu

của Nam Tocircng nhận vagrave ăn bất cứ thứ gigrave được cho ngay cả

lagrave thịt miễn sao những loại thịt đoacute nằm trong giới hạnh của

ldquoTam Tịnh Nhụcrdquo như đatilde noacutei trecircn lagrave được

Xin noacutei thecircm một chuacutet về Giới Luật của Tăng Đoagraven

Vigrave Phật giaacuteo Nguyecircn thủy cấm khocircng cho caacutec tu sĩ nhận sự

cuacuteng dường bố thiacute bằng tiền bạc Cho necircn họ khocircng coacute cơ

hội đi mua thức ăn bằng tiền bạc để magrave chọn thức ăn theo yacute

muốn của migravenh (giả sử như họ coacute muốn ăn chay) Họ hoagraven

toagraven phụ thuộc vagraveo thức ăn khất thực của dacircn lagraveng của thiacute

chủ bố thiacute cho họ hagraveng ngagravey Ngay cả khi họ nấu ăn trong tu

viện tịnh xaacute thigrave những nguyecircn liệu thực phẩm cũng lagrave do

những Phật tử mang tới cuacuteng dường (Hy vọng quyacute vị hiểu

ra được chỗ nagravey)

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 111

Ngagravey nay thực tế rất nhiều tu sĩ vagrave chugravea chiền theo Phacirc

giaacuteo Nguyecircn Thủy cũng ưu tiecircn việc ăn chay như ở Thaacutei

Lan ở Miến Điệnhellipkhi những điều kiện hậu cần cho pheacutep

Tuy nhiecircn những thầy tu ldquonghiecircm tuacutecrdquo theo truyền thống

Đại Thừa chắc chắn lagrave ăn chay tuyệt đối

(16) Việc ăn những đồ chay giả mặn coacute lagrave ngụy biện vagrave

đạo đức giả hay khocircng Tại sao lại lagravem thức ăn chay giả

mặn ở caacutec nước Đocircng Aacute như Việt Nam Trung Quốc Đagravei

Loan Triều Tiecircn

Đồ ăn chay giả mặn lagrave những thức ăn ldquochayrdquo lagravem từ bột

đậu nagravenh nấm vagrave thực vật nhưng được lagravem vagrave trigravenh bagravey

giống như những moacuten ăn mặn Nhiều nơi những người Phật

tử nấu vagrave ăn những đồ ăn kiểu nagravey bị cho lagrave đạo đức giả

Caacutei lyacute lagrave Đatilde ăn chay để quecircn đi thịt caacute quecircn đi việc saacutet sinh

động vật vậy magrave khi nấu chay lại chế biến ldquorau cảirdquo giống

hệt như mugravei vị higravenh dạng của thịt caacute để lsquogợi nhớrsquo đến những

thức ăn từ thịt caacute (vagrave coacute thể để ăn cho được ngon miệng

hơn)

Một số người thigrave giải thiacutech rằng việc lagravem thức ăn chay

giả mặn lagrave caacutech lagravem cho những người chưa ăn chay bước

qua ăn chay được dễ dagraveng hơn khocircng bị bỡ ngỡ khocircng bị

khoacute ăn khi chuyển từ ăn mặn qua ăn chay() Điều nagravey dugrave coacute

đuacuteng đối với một số người nhưng coacute lẽ chỉ lagrave tự nguỵ biện

Rotilde ragraveng lagrave trong tất cả những quaacuten ăn chay vagrave trong những

dịp lễ lagravenh caacutec Phật tử tề tựu về caacutec chugravea chiền ở Việt Nam

vagrave những nước Đocircng Aacute khaacutec thigrave hầu hết thức ăn chay đều

được chế biến vagrave trigravenh bagravey với higravenh dạng higravenh thức vagrave

hương vị y hệt thức ăn mặn vagrave được dugraveng bởi tất cả mọi

người vagrave cả Tăng Ni

112 Con đường của chuacuteng ta

Coacute hai vấn đề hay ldquohai lyacute lẽrdquo cần suy nghiệm vagrave bạn cần

chọn cho migravenh quan điểm nagraveo bạn thấy đuacuteng đắn lagrave phugrave

hợp với giaacuteo lyacute của Phật vagrave phugrave hợp với lograveng từ-bi của

chiacutenh migravenh

Một (1) khi đồ chay giả mặn được chế biến vagrave trigravenh bagravey

cho số đocircng Phật tử lagrave những người bigravenh thường đang ăn

mặn thigrave họ noacutei lagrave chế biến như vậy để những người đang ăn

thịt caacute chuyển qua ăn chay được dễ dagraveng hơn vigrave higravenh thức

vagrave mugravei vị cũng gần giống moacuten mặn Cho necircn tất cả quaacuten

cơm chay nhagrave hagraveng chay vagrave những nơi cuacuteng dường Trai

Tăng cũng đều lagravem như vậy Đoacute caacutech khuyến khiacutech mọi

người ăn chay

Hai(2) khi lagravem đồ chay giả mặn vagrave cuacuteng dường cho Tăng

Ni thigrave họ lại noacutei Tăng Ni thọ dụng thức ăn chay giả mặn

nhưng Tacircm khocircng hề khởi sinh điều gigrave về đồ ăn mặn như

thịt caacute Điều nagravey rất khoacute noacutei Đức Phật đatilde noacutei khi coacute đối

tượng tiếp xuacutec như mugravei vị higravenh sắchellipthigrave cảm-thọ vagrave ldquotacircm-

khởirdquo sẽ khởi sinh

Cho dugrave theo Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy thigrave việc ăn mặn lagrave

khocircng bị cấm nhưng nếu đatilde traacutenh ăn đồ mặn thật sự vigrave lyacute

do khocircng muốn higravenh thugrave mugravei vị của thịt caacute lagravem động lograveng

từ bi lagravem suy nghĩ về việc saacutet sinh giết hại thigrave việc lagravem đồ

ăn chay giả mặn với higravenh thugrave mugravei vị như của thịt caacute thật

(thịt gigrave caacute gigrave thigrave coacute những higravenh thugrave vagrave mugravei vị đuacuteng như vậy)

chắc sẽ lagravem khởi sinh trong tacircm những nhận-thức [tưởng]

về loại thịt hay caacute đoacute Vagrave như vậy lại đi ngược lại yacute nghĩa

của việc ăn chay Như vậy caacutei ldquoyacute nghĩardquo của việc ăn chay

lagrave vigrave lograveng từ-bi lagrave để quecircn đi higravenh ảnh mugravei vị của thịt caacute

thật cũng khocircng cograven ở đacircy

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 113

Bạn coacute thể tự hỏi rằng nếu ăn chay vigrave lograveng từ-bi vagrave sự

thanh-tịnh của thacircn vagrave tacircm thigrave rau cải nấm rơm đậu

nagravenhhellip được cắt thagravenh từng miếng nhỏ vuocircng vức ăn khocircng

thấy ngon miệng một caacutech tự nhiecircn hay sao magrave cần phải

cocircng phu cắt tỉa gaacuten gheacutep tạo higravenh vagrave cho vagraveo những gia

vị mugravei vị để thức ăn phải giống như chả lụa caacute kho heo

xagraveo thịt nướnghellip thigrave mới ăn thấy ngon miệng được

Tuy nhiecircn dugrave tốt hay xấu thigrave việc ăn chay hay ăn đồ

chay giả mặn vẫn tốt hơn nhiều so với việc ldquocố yacuterdquo ăn thịt ăn

caacute với caacutei tacircm ldquoyacute thứcrdquo rotilde việc giết thịt saacutet sanh chắc chắn

đatilde xảy ra đacircu đoacute (ở những lograve giết mổ ở chợ vagrave ở trong nhagrave

bếp của những người nấu)

Đức Phật

Tất cả mọi chuacuteng sinh

Đều mưu cầu được sống

Đều mưu cầu hạnh phuacutec

helliphelliphelliphellip

Migravenh run sợ đao kiếm

Migravenh cũng sợ chết choacutec

Vậy lấy người lagrave migravenh

Thigrave khocircng necircn giết hại

Khocircng gacircy ra giết hại

(Kinh Phaacutep Cuacute ndash Kệ 129)

114 Con đường của chuacuteng ta

(17) Những cảnh giới1 hiện hữu (cotildei sống) khaacutec nhau lagrave

gigrave Chuacuteng lagrave những nơi thực hay ảo

Theo truyền thống Phật giaacuteo coacute năm (5) cảnh giới hiện

hữu magrave tất cả caacutec loagravei chuacuteng sinh coacute mặt ở đoacute Năm cảnh

giới đoacute lagrave

Địa Ngục

Suacutec Sinh

Ngạ Quỷ

Người

Thiecircn Thần vagrave Trời

Những cảnh giới thấp xấu đầy đau khổ lagrave Địa ngục Suacutec

sinh Ngạ quỷ

bull Địa ngục theo kinh điển bao gồm 08 đại địa ngục vagrave

160 tiểu địa ngục bao bọc xung quanh những đại địa ngục

đoacute

bull Suacutec sinh lagrave cảnh giới của tất cả loagravei động vật từ nhỏ beacute

cho đến to lớn

bull Ngạ quỷ (peta) coacute nghĩa lagrave ldquoquỷ đoacuteirdquo hoặc hay được

gọi lagrave những lsquohồn marsquo hay ldquonhững người khuất mặtrdquo xung

quanh ta Ngạ quỷ sống trong cotildei vocirc cugraveng đagravey đọa vagrave đau

khổ luocircn luocircn thiếu thốn luocircn luocircn đoacutei khaacutet magrave khocircng

được ăn uống Vagrave coacute những loagravei ngạ quỷ luocircn luocircn ở gần

những người thacircn quyến cograven sống của migravenh vagrave coacute thể thấy

được tất cả những gigrave họ hagraveng thacircn quyến của migravenh đang

lagravem vagrave luocircn luocircn khao khaacutet những người thacircn lagravem những

1ldquoCảnh giớirdquo lagrave hoagraven cảnh lagrave phacircn giới cao thấp viacute dụ cảnh giới suacutec sinh cảnh giới

địa ngục cảnh giới trecircn trời Trong mỗi loại cảnh giới cao thấp đoacute coacute thể coacute nhiều

ldquocotildei sốngrdquo khaacutec nhau viacute dụ địa ngục coacute 168 tầng hay ldquocotildeirdquo khaacutec nhau cảnh giới

trecircn trời thigrave coacute đến 28 ldquocotildeirdquo sống khaacutec nhau

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 115

việc cocircng-đức vagrave hồi-hướng cocircng đức đoacute cho họ để họ

hưởng được cocircng-đức đoacute Đoacute lagrave caacutech duy nhất giuacutep họ giảm

bớt nghiệp xấu vagrave hy vọng được taacutei sinh về một cotildei lagravenh

khaacutec

bull Cotildei Suacutec sinh vagrave Ngạ quỷ lagrave ở cugraveng nơi với cotildei Người

cugraveng ở trecircn bề mặt traacutei đất

bull [Xin để yacute thecircm loagravei Quỷ thần A-tu-la (asuras) lagrave loagravei

quỷ thần dị dạng to lớn ở cotildei trời của Nam Thiecircn Vương

(thuộc Tứ Đại Thiecircn Vương) nhưng do nghiệp xấu luocircn

sống với tacircm sacircn hận hung hatilden vagrave đau khổ cho necircn họ cũng

thuộc về cảnh giới thấp xấu đau khổ mặc dugrave cotildei sống của họ

lagrave thuộc về trecircn cảnh giới trời thần Cho necircn nhiều truyền

thống Phật giaacuteo khaacutec đatilde tiacutenh riecircng cotildei quỷ thần A-tu-la một

cảnh-giới đau khổ riecircng vagrave do caacutech tiacutenh như vậy necircn tổng

cộng coacute 06 cảnh giới magrave chuacuteng sinh đang hiện hữu

Bạn coacute biết khocircng coacute rất nhiều coacute lograveng tốt vagrave chiacutenh trực

họ lagrave những người tốt bụng cocircng bằng vagrave coacute lograveng bi mẫn

nhưng họ coacute tacircm hay dễ bị noacuteng giận Họ coacute thể noacuteng giận

vigrave nhiều lyacute do xảy ra hagraveng ngagravey họ noacuteng giận vigrave bất đồng

vigrave tự aacutei vigrave caacutei ta bị xuacutec phạm hoặc vigrave sự bất cocircng vigrave quaacute

noacuteng ruột lo lắng cho người thacircn vagrave người khaacutec vigrave hoagraven

cảnh trớ trecircu vigrave gặp phải người xấu vigrave buồn bực nhacircn tigravenh

thế thaacuteiNếu họ khocircng tu tập tacircm để giảm trừ tacircm sacircn-giận

đoacute thigrave sau khi chết họ rất dễ bị taacutei sinh thagravenh những quỷ

thần A-tu-la đau khổ như vậy]

bull Những cảnh giới cao đẹp lagrave cotildei Người vagrave những cotildei Trời

của caacutec thiecircn thần vagrave caacutec vị trời Phạm Thiecircn (Brahmas)

bull Kinh điển cũng ghi rằng coacute nhiều ldquotầngrdquo tức nhiều

ldquocotildeirdquo cao thấp khaacutec nhau trong cảnh giới Địa Ngục vagrave trong

cảnh giới Thiecircn Thần vagrave Trời

116 Con đường của chuacuteng ta

bull Nếu loagravei quỷ thần A-tu-la (asuras) được taacutech riecircng ra

thagravenh một (đơn vị) cotildei hiện hữu riecircng biệt vagrave caacutec tầng địa

ngục được gom chung thagravenh một cotildei thigrave tổng cộng coacute 04

cotildei thuộc cảnh giới xấu [Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷ vagrave A-

tu-la] 07 cotildei Dục giới phuacutec lagravenh [gồm 1 cotildei dục giới lagrave cotildei

Người vagrave 06 cotildei dục giới của Thiecircn thần) 16 cotildei Trời Sắc

Giới vagrave 04 cotildei Trời Vocirc Sắc Giới

Tổng cộng Coacute 31 Cotildei hiện hữu magrave con người (vagrave chuacuteng

sinh) coacute thể bị hay được taacutei sinh về đoacute ngay sau khi từ giatilde

kiếp sống hiện tại

Chẳng hạn ở cảnh giới địa ngục coacute đến 168 ldquotầngrdquo đại địa

ngục vagrave tiểu địa ngục khaacutec nhau tugravey theo mức độ Nghiệp aacutec

nặng nề magrave chuacuteng sinh bị rơi rớt vagrave đagravey đọa vagraveo đoacute

Cograven trecircn cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời coacute rất nhiều cotildei

Trời khaacutec nhau tugravey theo mức độ do Nghiệp thiện lagravenh magrave

chuacuteng sinh được taacutei sinh về đoacute gồm coacute 06 Cotildei Trời Dục

Giới 16 Cotildei Trời Sắc Giới vagrave 04 Cotildei Trời Vocirc Sắc Giới

Để dễ higravenh dung bạn coacute thể liecircn-tưởng đến một cotildei lagrave

ldquocotildei Ngườirdquo trecircn traacutei đất magrave chuacuteng ta đang sống gồm 193

nước trải dagravei trecircn 07 đại lục địa Nếu chuacuteng ta may mắn

được sống trong những đất nước văn minh thanh bigravenh vagrave

khiacute hậu ocircn hogravea thigrave đoacute lagrave một điều phuacutec lagravenh so với việc phải

sống trong những đất nước lạc hậu đầy chiến tranh vagrave khiacute

hậu khắc nghiệt đoacutei nghegraveo vagrave bệnh tật Những đất nước trecircn

traacutei đất vagrave mức độ dễ sống vagrave khoacute sống khaacutec nhau thậm chiacute

quaacute checircnh lệch nhau thigrave cũng giống như những ldquocotildeirdquo khaacutec

nhau trecircn cảnh giới trecircn Trời hay những ldquocotildeirdquo khaacutec nhau

trong cảnh giới dưới địa ngục vậy

Vigrave vậy coacute thể noacutei rằng bất kỳ một cotildei Trời nagraveo đoacute (trong

26 cotildei thuộc cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời) lagrave chắc chắn sẽ

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 117

tốt đẹp hơn vagrave phuacutec lagravenh hơn bất cứ quốc gia nagraveo trecircn traacutei

đất cotildei người

Vagrave ngược lại coacute thể hiểu bất kỳ một ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo

nagraveo đoacute (trong 168 ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo) của cảnh giới địa ngục

cũng chắc chắn lagrave kinh khủng hơn đagravey đọa hơn vagrave toagraven lagrave

đau khổ hơn bất kỳ xứ sở nagraveo trecircn traacutei đất

Vigrave vậy ở nơi đacircu đời sống hay mocirci trường sống coacute sự tagraven

bạo độc tagravei aacutep bức vagrave đagravey đọa quaacute khốc liệt với con người

thigrave người ta hay gọi lagrave ldquođịa ngục trần gianrdquo

Khi noacutei về đời sống Thacircn-Tacircm của con người Đức Phật

thường noacutei một caacutech ẩn dụ về những ldquocảnh giớirdquo coacute nghĩa

lagrave những tigravenh trạng hạnh phuacutec hay đau khổ khaacutec nhau của

con người tugravey theo hoagraven cảnh của mỗi người

-Viacute dụ một người đang phải chịu tật nguyền đau đớn

hoặc tinh thần khủng hoảng thigrave người đoacute đatilde giống như đang

chịu cảnh địa ngục

-Những người khocircng cograven lẽ sống gigrave chỉ biết nằm chờ đến

bữa ăn vagrave sống để ăn thigrave chẳng khaacutec nagraveo sống như cảnh suacutec

sinh

-Những người quaacute tham lam luocircn luocircn tham muốn thegravem

khaacutet magrave chẳng bao giờ được thỏa matilden dugrave đatilde coacute đầy đủ thigrave

được cho lagrave giống như loagravei ngạ quỷ luocircn luocircn cảm thấy đoacutei

thiếu vagrave đau khổ vigrave thegravem khaacutet

-Người luocircn luocircn coacute maacuteu sacircn giận ganh tị chiến tranh

tranh dagravenh quyền lực vagrave của cải thigrave tacircm cũng chẳng khaacutec

nagraveo loagravei quỷ thần dị dạng A-tu-la luocircn luocircn sống với tacircm

sacircn hận thugrave hằn vagrave hiếu chiến

118 Con đường của chuacuteng ta

-Vagrave những ai được sinh ra đẹp đẽ vagrave giagraveu sang coacute thể

được gọi lagrave đang sống sung sướng như ở cotildei thiecircn thần hay

thiecircn đagraveng Cotildei thiecircn thần dường như lagrave mơ ước của Viacute dụ

những ngocirci sao thể thầu hết mọi người bởi vậy khi những

tagravei tử điện ảnh nổi tiếng sống trong nhagrave cao cửa đẹp vagrave luocircn

coacute hagraveng triệu người hacircm mộ hay lsquotocircn thờrsquo thigrave những người

hacircm mộ đoacute gọi họ lagrave những lsquothiecircn thầnrsquo

Rotilde ragraveng lagrave những cotildei thấp xấu như Địa Ngục Ngạ Quỷ

Suacutec Sinh Quỷ Thần dị dạng lagrave đầy đau khổ vagrave hagravenh hạ Vagrave

những cotildei Thiecircn thần vagrave Trời trecircn tiecircn cảnh lagrave đầy phuacutec

lagravenh vagrave sung sướng

-Tuy nhiecircn Đức Phật noacutei rằng ở những cotildei thấp xấu đoacute

chuacuteng sinh khoacute magrave lagravem được một việc cocircng đức nagraveo để tiacutech

lũy Nghiệp tốt được Những chuacuteng sinh ở trong những cotildei

thấp xấu bị đọa đagravey như vậy thigrave chỉ lo chịu đựng mọi đau

khổ hagravenh hạ chứ khocircng cograven thời gian hay cơ hội lagravem

chuyện phuacutec đức nagraveo (Khi đatilde bị ở trong cảnh giới Địa ngục

hay Suacutec sinh thigrave coacute lagravem cocircng đức cũng chẳng coacute điều gigrave để

lagravem Vagrave tacircm thức của chuacuteng sinh đang bị ở trong cotildei địa

ngục vagrave suacutec sinh cũng khoacute magrave khởi sinh một triacute tuệ căn bản

nagraveo để magrave lagravem chuyện cocircng đức Thời gian bị ở trong

những cotildei đoacute thật lagrave dagravei khocircng thể nghĩ bagraven vigrave khoacute magrave tạo

ra được nghiệp tốt nagraveo để chuyển hoacutea taacutei sinh vagraveo những

cảnh giới tốt hơn)

-Trong khi đoacute những chuacuteng sinh ở những cotildei bồng lai

của Thiecircn thần vagrave Trời thigrave chỉ lo hưởng thụ sung sướng

khocircng cograven bị đau khổ cho necircn họ cũng chẳng rảnh rang để

suy tư hay nghĩ nhiều đến những việc cocircng đức Ở những

cotildei phuacutec lagravenh sung sướng đoacute những thiecircn thần cũng khocircng

nhigraven thấy được những lẽ vocirc-thường vagrave biến-đổi nhanh

choacuteng như ở trong cotildei Người

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 119

-Như vậy chỉ cograven cotildei Người lagrave coacute đủ hai bản chất Khổ vagrave

Sướng lagrave thiacutech hợp để học tập vagrave thực hagravenh giaacuteo phaacutep của

Đức Phật Hơn nữa chỉ coacute ở cotildei Người thigrave tất cả chuacuteng sinh

mới coacute cơ hội lagravem những hagravenh động cocircng-đức lagravem những

việc tốt lagravem người tốt vagrave nhờ đoacute tiacutech lũy Nghiệp tốt

Những Nghiệp tốt sẽ lagrave những hagravenh trang cho những chuyến

đi sau nagravey sau khi từ giatilde cotildei Người vagrave cũng nhờ vậy mới

mong coacute ngagravey giải thoaacutet hoagraven toagraven

Tuy nhiecircn Đức Phật coacute kể rằng coacute những chuacuteng sinh lagrave

thiecircn thần ở những cotildei Trời cũng cố gắng thực hagravenh giaacuteo

phaacutep của Đức Phật vagrave đatilde coacute thể chứng ngộ Niết-bagraven Vigrave

vậy Đức Phật đatilde cố gắng khuyecircn dạy mọi người hatildey nỗ lực

tu tập lagravem những điều tốt lagravenh để tiacutech lũy Nghiệp tốt Đoacute lagrave

cơ hội để được taacutei sinh về những cotildei lagravenh đaacuteng quyacute đoacute

Cho dugrave những cảnh giới (gồm 31 cotildei hiện hữu) coacute thực

sự tồn tại trong vũ trụ hay khocircng hoặc đoacute chỉ lagrave những

trạng thaacutei tacircm của từng chuacuteng sinh thigrave vấn đề đoacute cũng

khocircng quan trọng Điều quan trọng lagrave chuacuteng ta theo nguyecircn

lyacute khoa học của Phật giaacuteo đoacute lagrave sống tốt thigrave sẽ tạo Nghiệp

tốt vagrave nhờ đoacute bạn coacute quyền hy vọng sẽ được taacutei sinh về

những cotildei phuacutec lagravenh sau khi chết

Mục điacutech trước sau của caacutec Phật tử lagrave phải được về cotildei

lagravenh traacutenh được những cotildei thấp xấu đầy đau khổ vagrave đọa đagravey

kinh khủng như cảnh Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷhellip

Cograven đối với mục tiecircu tột-cugraveng lagrave giải thoaacutet khỏi vograveng taacutei

sinh luacircn hồi thigrave chỉ khi chuacuteng ta được ở trong những cotildei

lagravenh thigrave mới coacute thể tiếp tục lagravem việc tốt lagravenh vagrave thực hagravenh

Phật Phaacutep thigrave mới mong coacute ngagravey đạt đến Niết-bagraven sự giải

thoaacutet hoagraven toagraven khỏi luacircn hồi sinh tử

120 Con đường của chuacuteng ta

(18) Khi đạo Phật được truyền baacute sang những nước

phương Tacircy rất nhiều người phương Tacircy đatilde theo Đạo

Phật Điều đoacute coacute đuacuteng như vậy khocircng

Riecircng ở Mỹ con số người thực sự thực hagravenh theo Phật

giaacuteo vẫn cograven iacutet Giaacuteo sư Seymour Lachman đồng taacutec giả

của quyển saacutech nổi tiếng ldquoMột quốc Gia Becircn Dưới Chuacuteardquo

(One Nation Under God) ước lượng khoảng 800000 người

lagrave Phật tử ở Mỹ Tuy nhiecircn những nhagrave nghiecircn cứu Phật

giaacuteo thigrave cho rằng con số đoacute coacute thể lagrave nhiều hơn 4-5 lần nếu

tiacutenh cả con số những người theo đạo Phật nhập cư liecircn tục

từ những nước Đocircng Nam Aacute vagrave Đocircng Aacute

Số người theo đạo Phật ở chacircu Acircu khoảng 4 triệu người

chủ yếu ở caacutec nước Đức Phaacutep Anh Yacute

Số người theo đạo Phật ở chacircu Uacutec cũng khaacute nhiều vagrave

tăng nhanh Thống kecirc năm 2011 cho biết coacute khoảng

529000 người Uacutec theo đạo Phật trong tổng dacircn số khoảng

215 triệu người con số Phật tử tăng nhanh từ khoảng 21

dacircn số lecircn gần 25 dacircn số trong năm năm cuối

Coacute rất nhiều danh nhacircn rất nổi tiếng ở những nước Acircu

Mỹ đatilde theo đạo Phật hoặc đatilde chuyển từ đạo của họ qua đạo

Phật Trong số đoacute coacute nhiều người nổi tiếng nhất trong lĩnh

vực của migravenh trecircn thế giới magrave bạn coacute thể đatilde dễ dagraveng biết

đến từ lacircu Viacute dụ như

William Ford Jr Chủ hatildeng xe hơi Ford

Steve Jobs Chủ tịch hatildeng maacutey tiacutenh Apple Inc

Tiger Woods Nhagrave vocirc địch gocircn thế giới

Richard Gere Tagravei tử điện ảnh

Harrison Ford Tagravei tử điện ảnh

Orlando Bloom Tagravei tử điện ảnh

Keanu Reeves Tagravei tử điện ảnh

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 121

Uma Thurman Tagravei tử điện ảnh

Oliver Stone Đạo diễn điện ảnh

Tina Turner Ca sĩ nhạc Pop

Adam Yauch Ca sĩ nhạc Pop

Herbie Hancock Nhạc sĩ nhạc Jazz

Roberto Baggio Cầu thủ boacuteng đaacute Yacute

Phil Jackson Cầu thủ boacuteng rỗ NBA

Marshall Cty Marshall Goldsmith Partners

Goldsmith

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Bạn cũng coacute thể đọc thecircm một bagravei viết rất hay về bối

cảnh Phật giaacuteo ở Hollywood vagrave Hoa Kỳ trecircn trang www

unboundintrasuntcnjeduarchiveslifestyleoldbuddha với

tựa đề ldquoNhững Ngocirci Sao Lagrave Phật Tửrdquo

(19) Bạn vẫn cograven nhiều cacircu hỏi muốn được trả lời

Nếu bạn vẫn cograven nhiều thắc mắc về yacute nghĩa vagrave giaacuteo lyacute

Phật giaacuteo vagrave việc thực hagravenh đạo Phật xin bạn hatildey tigravem đọc

một quyển saacutech về vấn đaacutep theo từng đề mục rất hay coacute tecircn

lagrave ldquoNhững Hỏi Đaacutep Hayrdquo (Good Question Good Answer)

của ngagravei S Dhammika Quyển saacutech nagravey đatilde được dịch ra

nhiều ngocircn ngữ vagrave cũng coacute bản dịch ra tiếng Việt của cư sĩ

Phạm Kim Khaacutenh vagrave TS Bigravenh Anson mang tecircn ldquoPhật Phaacutep

Vấn Đaacuteprdquo

Bạn coacute thể tham khảo thecircm quyển ldquoVấn Đaacutep về Phật

giaacuteordquo được biecircn soạn bởi cugraveng người viết do cugraveng nhagrave xuất

bản ấn hagravenh 2012 cugraveng với quyển saacutech nagravey

102 Con đường của chuacuteng ta

Cograven một số cacircu chuyện khaacutec về năng lực thần thocircng của

Đức Phật lịch sử coacute lẽ do một số tu sĩ cổ xưa đatilde phoacuteng đại

thecircu dệt thecircm iacutet nhiều vigrave sự sugraveng kiacutenh cao độ dagravenh cho Đức

Phật vagrave vigrave mục điacutech tạo ra những higravenh ảnh cao siecircu của Đức

Phật để saacutenh với những higravenh ảnh huyền thoại biacute ẩn của tocircn

giaacuteo hữu thần khaacutec vagraveo thời cổ xưa đoacute (như Hindu giaacuteo)

Phật giaacuteo khocircng khuyến khiacutech sự đề cao hay niềm tin mugrave

quaacuteng vagraveo những điều thần diệu những bugravea pheacutep hay về

một Đức Phật đầy huyền thuật vagrave thần thocircng biacute ẩn như vậy

Đức Phật khocircng chủ trương pheacutep thuật hay thần thocircng biến

hoacutea lagrave một trong những caacutech thức tu hagravenh nagraveo cả

Chiacutenh Đức Phật đatilde dạy rằng bất kỳ thần thocircng biến hoacutea

nagraveo cho dugrave coacute thật đi nữa thigrave cũng khocircng hề quan trọng

Điều quan trọng lagrave thực hagravenh con đường Đạo magrave Đức Phật

đatilde hướng dẫn bởi vigrave chỉ coacute con đường đoacute mới giải thoaacutet

con người khỏi mọi khổ đau vagrave phiền natildeo magrave thocirci

(11) Những người đồng tiacutenh luyến aacutei coacute thể lagrave Phật tử hay

khocircng

Xu hướng tigravenh dục của mọi người lagrave khocircng liecircn quan vagrave

khocircng phải lagrave yếu tố quan trọng gigrave trong Phật giaacuteo hết

Đồng tiacutenh luyến aacutei lagrave xu hướng tigravenh dục tự nhiecircn của một

người vagrave coacute lẽ đoacute khocircng phải lagrave một dạng phạm giới về đạo

đức như lagrave một hagravenh động tagrave dacircm (giới thứ tư trong ldquoNăm

Giớirdquo)

Nếu bạn thắc mắc những người theo đạo Phật coacute thể sẽ

hỏi lại như vầy ldquoAi tốt hơn ai một người đồng tiacutenh chiacutenh

trực hiền hogravea hay một người tigravenh dục khaacutec phaacutei magrave vocirc

lương tacircm gian traacuterdquo

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 103

Theo Đức Phật đạo đức vagrave phẩm hạnh của một người

khocircng phụ thuộc vagraveo tocircn giaacuteo của họ Dugrave những người coacute

đang theo đạo Phật hay khocircng thigrave họ vẫn lagrave người tốt khi họ

lagrave người tốt Vagrave tất cả mọi người đều coacute thể tham gia vagraveo

Phật giaacuteo nếu họ tigravem hiểu vagrave thấy đạo Phật lagrave coacute lyacute vagrave thiacutech

hợp cho việc tu tập để đem lại sự bigravenh an vagrave giải thoaacutet cho

họ Dugrave cho họ khocircng theo đạo Phật một caacutech chiacutenh thức

nhưng nếu họ sống một đời với đạo đức tốt đẹp thigrave họ cũng

đatilde lagrave những Phật tử rồi theo yacute nghĩa của Phật giaacuteo

(12) Huacutet thuốc laacute lagrave ngược với đạo Phật

Noacutei một caacutech chiacutenh thức thigrave Phật giaacuteo khocircng xem việc

huacutet thuốc laacute lagrave sai traacutei về mặt đạo đức

Tuy nhiecircn rất nhiều những Phật tử vagrave tu sĩ Phật giaacuteo

nghiecircm tuacutec vagrave gương mẫu đều khocircng huacutet thuốc laacute vagrave họ

thường khuyến khiacutech việc từ bỏ thuốc laacute

Bởi vigrave huacutet thuốc laacute coacute rất nhiều điều nguy hại cho bản

thacircn Những người ldquotu thiềnrdquo khocircng necircn huacutet thuốc laacute vigrave huacutet

thuốc laacute lagrave lagravem cho thần kinh vagrave tacircm triacute luocircn luocircn bị hồi

hộp kiacutech thiacutech trong khi việc thiền định lagrave việc lagravem cho

tacircm tĩnh lặng vagrave tập trung Hơn nữa huacutet thuốc laacute lagrave lagravem cho

hệ hocirc hấp hoạt động khocircng tốt hơi-thở sẽ khoacute khăn ngắn

dagravei ngộp thở vigrave thuốc laacute lagravem hại phổi vagrave hệ tim mạch lagravem

sức khỏe khocircng tốt tất cả đều cản trở cho việc hagravenh thiền

Cho dugrave những tăng sĩ khocircng tu theo phương phaacutep thiền thigrave

họ cũng khocircng necircn huacutet thuốc laacute vigrave điều đoacute cũng tạo ra

những higravenh ảnh khocircng đẹp ở những nơi chugravea chiền vagrave trước

mắt những Phật tử Nhưng sự thật thigrave thời nay coacute rất nhiều

thầy tu theo phaacutep mocircn Tịnh Độ ở Việt nam lagrave những người

huacutet thuốc laacute thường xuyecircn

104 Con đường của chuacuteng ta

Một vấn đề nữa của huacutet thuốc laacute cũng giống như việc

uống rượu vagrave dugraveng chất độc hại do lagrave gacircy ghiền Huacutet thuốc

coacute thể biến thagravenh một dạng thegravem muốn liecircn tục hagraveng ngagravey

vigrave tiacutenh chất gacircy ghiền vagrave lagravem cho người huacutet thuốc luocircn luocircn

phụ thuộc vagraveo noacute

Một vấn đề quan trọng nữa lagrave việc huacutet thuốc laacute vừa gacircy

hại cho bản thacircn migravenh vừa ảnh hưởng vagrave gacircy hại đến những

người hiacutet thở xung quanh họ trở thagravenh những người huacutet

thuốc laacute ldquobị độngrdquo trở thagravenh những nạn nhacircn của người huacutet

thuốc Magrave như Đức Phật đatilde noacutei những việc gigrave migravenh lagravem magrave

gacircy hại cho bản thacircn migravenh vagrave những người khaacutec thigrave đoacute

khocircng phải lagrave một hagravenh động tốt thiện Vagrave vigrave vậy chuacuteng ta

cần necircn traacutenh bỏ

Cũng chiacutenh vigrave lyacute do gacircy nguy hại cho migravenh vagrave mọi

người nhiều nước văn minh trecircn thế giới đatilde hạn chế việc

huacutet thuốc vagrave việc huacutet thuốc cũng bị nghiecircm cấm ở những

nơi cocircng cộng

Từ những điều nagravey chuacuteng ta coacute thể hiểu rằng Phật giaacuteo

coacute lẽ khocircng taacuten đồng với việc huacutet thuốc laacute vagrave coacute lẽ khocircng

xem việc huacutet thuốc lagrave thaacutei độ hay hagravenh động tiacutech cực vagrave tốt

lagravenh trong cuộc sống

(13) Phật giaacuteo dạy chuacuteng ta necircn luocircn luocircn hagravei lograveng với

mọi thứ migravenh coacute Tuy nhiecircn đa số mọi người đều coacute tham

vọng lagravem việc nhiều hơn để coacute thu nhập nhiều hơn vagrave

cũng coacute tham vọng tạo cuộc sống sung tuacutec hơn cho gia

đigravenh Vậy lagravem sao hogravea giải vấn đề nagravey

Đacircy lagrave một cacircu hỏi hay Đuacuteng lagrave Đạo Phật khuyecircn dạy

mọi người hatildey biết hagravei lograveng biết hạnh phuacutec với những gigrave

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 105

migravenh coacute được đừng quaacute tham lam đừng quaacute tham muốn magrave

dẫn đến thất vọng bất hạnh vagrave khổ sở

Tuy nhiecircn Đạo Phật vẫn mở ra cho mọi người sự tự do

chọn lựa phương caacutech vagrave con đường nagraveo đem lại nhiều an

lagravenh vagrave hạnh phuacutec nhất cho migravenh miễn sao bạn đừng quaacute đi

về cực đoan Vigrave vậy đạo Phật đatilde chủ trương vagrave khuyến

khiacutech ldquoCon Đường Trung Đạordquo Trung đạo nghĩa lagrave sao

Nghĩa lagrave (a) bạn đừng quaacute tham vọng đến nỗi coacute khả

năng gacircy phương hại đến quyền lợi của người khaacutec trong

khi migravenh nỗ lực để đạt được mục điacutech đoacute của migravenh Vagrave bạn

(b) cũng khocircng necircn quaacute hagravei lograveng với hoagraven cảnh của migravenh

nếu cograven phấn đấu được để cải thiện đời sống tinh thần vagrave

vật chất cho chiacutenh migravenh vagrave gia đigravenh thigrave hatildey cố gắng nỗ lực

trong phạm vi khả năng của migravenh đừng quaacute rụt regrave một caacutech

tiecircu cực nhưng cũng đừng quaacute tham vọng một caacutech quaacute

đaacuteng Tức lagrave traacutenh hai cực đoan Đoacute lagrave yacute nghĩa của con

đường trung đạo

Viacute dụ vigrave tham muốn được thăng cấp hay được tăng

lương magrave migravenh phải dugraveng nhiều caacutech hay thủ đoạn khocircng

tốt để đạt được mục điacutech lagravem phương hại đến đồng nghiệp

vagrave người khaacutec thigrave điều đoacute lagrave khocircng đuacuteng với đạo Phật

(Những thực tại ldquokhocircng đẹprdquo trong viacute dụ nagravey lagrave rất phổ

biến trong nhiều nơi cocircng sở hiện nay Một số đồng nghiệp

vagrave đối taacutec của tocirci trước đacircy từ Trung Quốc Nam Triều Tiecircn

vagrave nhiều nước Acircu Mỹ cũng tacircm sự rằng việc nagravey lagrave khaacute phổ

biến ở đất nước họ Tuy nhiecircn cũng theo yacute họ tigravenh trạng

nagravey ở những nước Acircu Mỹ coacute vẻ iacutet hơn sơ với ở những nước

Đocircng Aacute)

Hay vigrave muốn coacute thật nhiều tiền necircn bạn dagravenh hết thời

gian lagravem thecircm ngoagravei giờ coi nhẹ những thời gian hay

106 Con đường của chuacuteng ta

những việc dagravenh cho gia đigravenh vợ chồng con caacutei cha mẹ

anh chị emhellipĐiều đoacute về lacircu về dagravei sẽ lagravem tổn hại tigravenh cảm

của gia đigravenh đối với migravenh điều đoacute lagrave khocircng coacute lợi cho migravenh

vagrave gia đigravenh

Noacutei cho cugraveng những tham vọng vagrave sự bằng lograveng phải

necircn được cacircn bằng theo đuacuteng hoagraven cảnh năng lực vagrave những

nhu cầu được ưu tiecircn theo thứ tự của migravenh Viacute dụ thời gian

đi chăm soacutec cha mẹ ở bệnh viện sau giờ lagravem việc necircn được

ưu tiecircn hơn lagrave thời gian dagravenh cho việc lagravem thecircm ngoagravei giờ

để tăng thecircm mức độ thu nhập Cha mẹ cagraveng ngagravey cagraveng gần

đất xa trời chứ họ khocircng chờ cho bạn coacute đủ thu nhập để đến

chăm soacutec họ Nguyecircn tắc vẫn vậy Dugrave bạn coacute tham vọng

tiacutech cực đến đacircu thigrave luocircn luocircn suy nghĩ chiacutenh chắn rằng

ldquoNhững gigrave lagravem magrave khocircng coacute lợi cho migravenh hay người khaacutec

hay cả hai thigrave migravenh necircn traacutenh Những gigrave (tham vọng) nagraveo

nếu migravenh lagravem thigrave mang lại lợi iacutech cho migravenh vagrave cũng khocircng

lagravem tổn hại cho người khaacutec thigrave migravenh coacute thể lagravemrdquo

Sự chấp nhận bằng lograveng với mọi điều mọi hoagraven cảnh

cũng necircn dựa vagraveo nguyecircn tắc trung đạo nagravey

(14)Việc ăn chay lagrave bắt buộc đối với những Phật tử

Theo Đạo Phật đặc biệt lagrave Phật giaacuteo Nguyecircn thủy thigrave

việc ăn chay hay khocircng lagrave hoagraven toagraven phụ thuộc vagraveo caacute nhacircn

của mỗi người Phật giaacuteo khocircng nhấn mạnh vagraveo sự thanh

tịnh vagrave thanh khiết của thức ăn magrave nhấn mạnh vagraveo sự

thanh tịnh vagrave trong sạch của Tacircm

Đacircy lagrave một trong những vấn đề thường được bagraven catildei bạn

cần tigravem hiểu kỹ tại sao Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy thigrave noacutei như

vậy trong khi phần lớn những người theo Phật giaacuteo Đại

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 107

Thừa thigrave chủ trương việc ăn chay lagrave bắt buộc đối với mọi

Phật tử xuất gia vagrave khuyến khiacutech mọi Phật tử tại gia cũng

necircn ăn chay

Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy hay Nam Tocircng đến ngagravey nay vẫn

chủ trương việc ldquokhất thựcrdquo thức ăn theo đuacuteng như caacutech

thực hagravenh từ thời Đức Phật cograven tại thế Magrave đatilde đi khất thực

thức ăn thigrave người đi khất thực (xin đồ ăn) khocircng necircn yecircu

cầu người cho (thiacute chủ Phật tử cuacuteng dường thức ăn) phải

lagravem đồ ăn đuacuteng theo yecircu cầu của migravenh Vigrave vậy từ thời Đức

Phật cho đến nay trường phaacutei bảo thủ nagravey vẫn giữ nguyecircn

truyền thống khất thực vagrave người ta cho gigrave ăn nấy

Điều thứ hai Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy chủ trương ăn chay

theo giới ldquoTam Tịnh Nhụcrdquo coacute nghĩa lagrave những loại thịt nagraveo

khocircng diacutenh vagraveo ba điều sau thigrave Phật tử coacute thể dugraveng Ba điều

đoacute lagrave (a) khocircng thấy người ta giết (b) khocircng nghe tiếng kecircu

la của loagravei thuacute bị giết vagrave (c) khocircng coacute sự nghi ngờ về người

khaacutec giết thịt lagrave để cho migravenh ăn tức lagrave vigrave migravenh magrave giết thịt

Nếu thức ăn (thịt caacute) nagraveo đaacutep ứng đủ ba điều kiện nagravey thigrave

caacutec Tỳ kheo được ăn lagrave khocircng phạm giới theo sự cho pheacutep

trong Giới Luật magrave Đức Phật đưa ra (Phụ Lục 17)

Trong khi đoacute Phật giaacuteo Đại Thừa đặc biệt ở Trung Quốc

sau nagravey thigrave khocircng chấp nhận caacutech ăn chay nagravey họ quan

niệm rằng ăn chay lagrave khocircng được ăn thịt động vật magrave chỉ ăn

caacutec loại rau đậu traacutei cacircyhellip

Bất luận quan điểm của Phật giaacuteo Nguyecircn Thuỷ hay Đại

Thừa mục điacutech của sự ăn chay lagrave lagravem tăng trưởng lograveng từ

bi lagravem giảm bớt lograveng sacircn hận cũng giống như caacutech tu tập

ldquokhocircng saacutet sinhrdquo để biết thương yecircu người đồng loại vagrave

những loagravei sinh vật khaacutec Khi một người đatilde coacute lograveng từ bi vagrave

khocircng nỡ giết hại caacutec loại loagravei vật thigrave người ấy cũng khoacute coacute

108 Con đường của chuacuteng ta

thể giết người Đoacute lagrave lyacute do tại sao Đức Phật đưa ra giới cấm

ldquoKhocircng được saacutet sinhrdquo Chiacutenh Giới Hạnh thứ nhất nagravey lagrave

nhacircn tố để higravenh thagravenh quan điểm ăn chay trong đạo Phật

(Phụ Lục 18)

Nhiều người đatilde suy nghiệm về sự tagraven bạo khi giết hại suacutec

vật necircn họ đatilde từ bỏ sự thegravem muốn ăn thịt caacute vagrave trở thagravenh

những người ăn chay chứ khocircng riecircng những người theo

đạo Phật mới ăn chay Rất nhiều người phương Tacircy bacircy giờ

ăn chay vigrave quan điểm từ-bi nagravey

Ở đacircy rất mong bạn đọc necircn đọc thecircm những giảng luận

với nhiều goacutec nhigraven về đề tagravei ldquonhạy cảm vagrave quan trọngrdquo nagravey

trong bagravei Phụ Lục ở cuối saacutech

Do vấn đề nagravey lagrave quan trọng vagrave bạn lagrave người Phật tử

tại gia cần phải tự migravenh suy nghĩ vagrave tự quyết định cho migravenh

như thế nagraveo lagrave đuacuteng sai như thế nagraveo lagrave hợp đạo lyacute vagrave hợp

với lời Phật dạy bởi vigrave vấn đề nagravey được hiểu vagrave thực hagravenh

khaacutec nhau bởi nhiều trường phaacutei Phật giaacuteo khaacutec nhau Bạn

cần necircn đọc vagrave tham khảo thecircm nhiều nguồn kinh saacutech vagrave

luận giảng khaacutec nhau

Tuy nhiecircn trong hạn hẹp của quyển saacutech nhỏ beacute nagravey chỉ

mong muốn noacutei nocircm na lại như sau

(1) Theo quan điểm của Phật giaacuteo Nguyecircn thủy thigrave bạn

coacute thể ăn chay Hoặc nếu việc ăn chay lagrave khoacute khăn bất tiện

(vigrave phải đi khất thực hoặc vigrave phải nhờ vagraveo nguồn thức ăn

của người khaacutec để nuocirci thacircn hoặc mocirci trường sống ở nơi đoacute

khocircng thể coacute nhiều thức ăn thực vật) thigrave bạn coacute thể tiếp tục

ăn mặn trong khi vẫn lagrave một Phật tử đạo hạnh

(2) Theo quan điểm của Phật giaacuteo Đại Thừa người xuất

gia thigrave bắt buộc phải ăn chay (rau cải thực vậthellip) Cograven Phật

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 109

tử tại gia nếu ăn chay được hợp với sức khỏe vagrave tiện lợi của

migravenh thigrave necircn ăn chay lagrave sự thực hagravenh rất đaacuteng khen ngợi

Cograven nếu khocircng Phật tử tại gia được khuyến khiacutech ăn chay

vagraveo caacutec ngagravey lễ lagravenh như ngagravey Rằm Mồng Một hay những

ngagravey giữ Taacutem giớihellipđể tăng trưởng lograveng Từ Bi đối với con

người vagrave vạn vật

bull Tại đacircy coacute hai vấn đề chuacuteng ta cần necircn suy nghĩ theo

thiển yacute của tocirci

Một ăn chay chắc chắn lagrave caacutech tốt đẹp đối với một Phật

Tử vagrave ăn chay lagrave chắc chắn nuocirci dưỡng lograveng từ bi lagrave traacutenh

saacutet sanh vagrave traacutenh gacircy tổn hại cho bất cứ người nagraveo vagrave chuacuteng

sinh nagraveo

Hai tuy nhiecircn đừng necircn cho rằng chỉ việc ăn chay lagrave

hoagraven toagraven trở thagravenh một Phật tử tốt theo đạo Phật Việc ăn

chay khocircng phải lagrave thay thế được cho những việc thực hagravenh

tu tập vagrave giữ giới hạnh đạo đức khaacutec Như đatilde noacutei trecircn Phật

giaacuteo nhấn mạnh vagraveo sự tu tập sự sống giữ giới hạnh vagrave tu

dưỡng Tacircm để coacute Tacircm trong sạch lagravenh mạnh vagrave chiacutenh

điều nagravey mới tạo ra Nghiệp tốt lagravenh tạo ra cuộc sống tốt

lagravenh

(15) Tại sao coacute những tu sĩ vẫn ăn thịt trong khi rau cải

thigrave rất dễ dagraveng coacute được ở khắp nơi

Khi coacute người trong Tăng Đoagraven đoacute lagrave ngagravei Devadatta

(Đề-bagrave-đạt-đa) đatilde đề xuất với Phật về việc ăn chay vagrave cấm

caacutec tu sĩ ăn thịt caacute Đức Phật đatilde từ chối đề xuất nagravey Coacute lẽ

Đức Phật đatilde coacute nhiều lyacute do thiết thực vagraveo hoagraven cảnh xatilde hội

thời đoacute bởi vigrave rau cải khocircng được gieo trồng một caacutech trugrave

phuacute ở những vugraveng miền bắc Ấn Độ vagraveo thời xưa đoacute đặc

110 Con đường của chuacuteng ta

biệt rau cải vagrave ngũ cốc lagrave rất khan hiếm vagraveo những mugravea khocirc

hạn ở xung quanh lưu vực socircng Hằng

Viacute dụ sau nagravey nếu chỉ ăn chay bằng rau cải thigrave sẽ rất khoacute

khăn cho những vugraveng Phật giaacuteo như Tacircy Tạng vigrave ở đoacute gia

suacutec thigrave rất nhiều magrave những rau cải traacutei cacircy thigrave cực kỳ khan

hiếm khoacute trồng được ở vugraveng đất khắc nghiệt đoacute

Vagraveo thời Đức Phật cho đến tận ngagravey nay những tu sĩ

(theo Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy) vẫn sống nhờ vagraveo thức ăn

khất thực Vagrave thức ăn khất thực lagrave tugravey theo lograveng bố thiacute của

thiacute chủ vagrave Phật tử cuacuteng dường Nếu những tu sĩ yecircu cầu chỉ

giới hạn cuacuteng dường bằng thức ăn toagraven-chay toagraven rau cải

ngũ cốc thigrave điều đoacute coacute thể tạo gaacutenh nặng cho những thiacute chủ

cuacuteng dường thức ăn hagraveng ngagravey cho caacutec Tăng Ni Thực tế lagrave

đa số mọi người trong cuộc sống ở những xứ sở nagravey đều

tranh thủ ldquomột lầnrdquo thời gian trong ngagravey để nấu thức ăn

trước lagrave cuacuteng dường caacutec sư thầy sau lagrave phần cograven lại để gia

đigravenh ăn Magrave đa số những gia đigravenh Phật tử nagravey cũng ăn mặn

như truyền thống từ thời Đức Phật Vigrave vậy những thầy tu

của Nam Tocircng nhận vagrave ăn bất cứ thứ gigrave được cho ngay cả

lagrave thịt miễn sao những loại thịt đoacute nằm trong giới hạnh của

ldquoTam Tịnh Nhụcrdquo như đatilde noacutei trecircn lagrave được

Xin noacutei thecircm một chuacutet về Giới Luật của Tăng Đoagraven

Vigrave Phật giaacuteo Nguyecircn thủy cấm khocircng cho caacutec tu sĩ nhận sự

cuacuteng dường bố thiacute bằng tiền bạc Cho necircn họ khocircng coacute cơ

hội đi mua thức ăn bằng tiền bạc để magrave chọn thức ăn theo yacute

muốn của migravenh (giả sử như họ coacute muốn ăn chay) Họ hoagraven

toagraven phụ thuộc vagraveo thức ăn khất thực của dacircn lagraveng của thiacute

chủ bố thiacute cho họ hagraveng ngagravey Ngay cả khi họ nấu ăn trong tu

viện tịnh xaacute thigrave những nguyecircn liệu thực phẩm cũng lagrave do

những Phật tử mang tới cuacuteng dường (Hy vọng quyacute vị hiểu

ra được chỗ nagravey)

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 111

Ngagravey nay thực tế rất nhiều tu sĩ vagrave chugravea chiền theo Phacirc

giaacuteo Nguyecircn Thủy cũng ưu tiecircn việc ăn chay như ở Thaacutei

Lan ở Miến Điệnhellipkhi những điều kiện hậu cần cho pheacutep

Tuy nhiecircn những thầy tu ldquonghiecircm tuacutecrdquo theo truyền thống

Đại Thừa chắc chắn lagrave ăn chay tuyệt đối

(16) Việc ăn những đồ chay giả mặn coacute lagrave ngụy biện vagrave

đạo đức giả hay khocircng Tại sao lại lagravem thức ăn chay giả

mặn ở caacutec nước Đocircng Aacute như Việt Nam Trung Quốc Đagravei

Loan Triều Tiecircn

Đồ ăn chay giả mặn lagrave những thức ăn ldquochayrdquo lagravem từ bột

đậu nagravenh nấm vagrave thực vật nhưng được lagravem vagrave trigravenh bagravey

giống như những moacuten ăn mặn Nhiều nơi những người Phật

tử nấu vagrave ăn những đồ ăn kiểu nagravey bị cho lagrave đạo đức giả

Caacutei lyacute lagrave Đatilde ăn chay để quecircn đi thịt caacute quecircn đi việc saacutet sinh

động vật vậy magrave khi nấu chay lại chế biến ldquorau cảirdquo giống

hệt như mugravei vị higravenh dạng của thịt caacute để lsquogợi nhớrsquo đến những

thức ăn từ thịt caacute (vagrave coacute thể để ăn cho được ngon miệng

hơn)

Một số người thigrave giải thiacutech rằng việc lagravem thức ăn chay

giả mặn lagrave caacutech lagravem cho những người chưa ăn chay bước

qua ăn chay được dễ dagraveng hơn khocircng bị bỡ ngỡ khocircng bị

khoacute ăn khi chuyển từ ăn mặn qua ăn chay() Điều nagravey dugrave coacute

đuacuteng đối với một số người nhưng coacute lẽ chỉ lagrave tự nguỵ biện

Rotilde ragraveng lagrave trong tất cả những quaacuten ăn chay vagrave trong những

dịp lễ lagravenh caacutec Phật tử tề tựu về caacutec chugravea chiền ở Việt Nam

vagrave những nước Đocircng Aacute khaacutec thigrave hầu hết thức ăn chay đều

được chế biến vagrave trigravenh bagravey với higravenh dạng higravenh thức vagrave

hương vị y hệt thức ăn mặn vagrave được dugraveng bởi tất cả mọi

người vagrave cả Tăng Ni

112 Con đường của chuacuteng ta

Coacute hai vấn đề hay ldquohai lyacute lẽrdquo cần suy nghiệm vagrave bạn cần

chọn cho migravenh quan điểm nagraveo bạn thấy đuacuteng đắn lagrave phugrave

hợp với giaacuteo lyacute của Phật vagrave phugrave hợp với lograveng từ-bi của

chiacutenh migravenh

Một (1) khi đồ chay giả mặn được chế biến vagrave trigravenh bagravey

cho số đocircng Phật tử lagrave những người bigravenh thường đang ăn

mặn thigrave họ noacutei lagrave chế biến như vậy để những người đang ăn

thịt caacute chuyển qua ăn chay được dễ dagraveng hơn vigrave higravenh thức

vagrave mugravei vị cũng gần giống moacuten mặn Cho necircn tất cả quaacuten

cơm chay nhagrave hagraveng chay vagrave những nơi cuacuteng dường Trai

Tăng cũng đều lagravem như vậy Đoacute caacutech khuyến khiacutech mọi

người ăn chay

Hai(2) khi lagravem đồ chay giả mặn vagrave cuacuteng dường cho Tăng

Ni thigrave họ lại noacutei Tăng Ni thọ dụng thức ăn chay giả mặn

nhưng Tacircm khocircng hề khởi sinh điều gigrave về đồ ăn mặn như

thịt caacute Điều nagravey rất khoacute noacutei Đức Phật đatilde noacutei khi coacute đối

tượng tiếp xuacutec như mugravei vị higravenh sắchellipthigrave cảm-thọ vagrave ldquotacircm-

khởirdquo sẽ khởi sinh

Cho dugrave theo Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy thigrave việc ăn mặn lagrave

khocircng bị cấm nhưng nếu đatilde traacutenh ăn đồ mặn thật sự vigrave lyacute

do khocircng muốn higravenh thugrave mugravei vị của thịt caacute lagravem động lograveng

từ bi lagravem suy nghĩ về việc saacutet sinh giết hại thigrave việc lagravem đồ

ăn chay giả mặn với higravenh thugrave mugravei vị như của thịt caacute thật

(thịt gigrave caacute gigrave thigrave coacute những higravenh thugrave vagrave mugravei vị đuacuteng như vậy)

chắc sẽ lagravem khởi sinh trong tacircm những nhận-thức [tưởng]

về loại thịt hay caacute đoacute Vagrave như vậy lại đi ngược lại yacute nghĩa

của việc ăn chay Như vậy caacutei ldquoyacute nghĩardquo của việc ăn chay

lagrave vigrave lograveng từ-bi lagrave để quecircn đi higravenh ảnh mugravei vị của thịt caacute

thật cũng khocircng cograven ở đacircy

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 113

Bạn coacute thể tự hỏi rằng nếu ăn chay vigrave lograveng từ-bi vagrave sự

thanh-tịnh của thacircn vagrave tacircm thigrave rau cải nấm rơm đậu

nagravenhhellip được cắt thagravenh từng miếng nhỏ vuocircng vức ăn khocircng

thấy ngon miệng một caacutech tự nhiecircn hay sao magrave cần phải

cocircng phu cắt tỉa gaacuten gheacutep tạo higravenh vagrave cho vagraveo những gia

vị mugravei vị để thức ăn phải giống như chả lụa caacute kho heo

xagraveo thịt nướnghellip thigrave mới ăn thấy ngon miệng được

Tuy nhiecircn dugrave tốt hay xấu thigrave việc ăn chay hay ăn đồ

chay giả mặn vẫn tốt hơn nhiều so với việc ldquocố yacuterdquo ăn thịt ăn

caacute với caacutei tacircm ldquoyacute thứcrdquo rotilde việc giết thịt saacutet sanh chắc chắn

đatilde xảy ra đacircu đoacute (ở những lograve giết mổ ở chợ vagrave ở trong nhagrave

bếp của những người nấu)

Đức Phật

Tất cả mọi chuacuteng sinh

Đều mưu cầu được sống

Đều mưu cầu hạnh phuacutec

helliphelliphelliphellip

Migravenh run sợ đao kiếm

Migravenh cũng sợ chết choacutec

Vậy lấy người lagrave migravenh

Thigrave khocircng necircn giết hại

Khocircng gacircy ra giết hại

(Kinh Phaacutep Cuacute ndash Kệ 129)

114 Con đường của chuacuteng ta

(17) Những cảnh giới1 hiện hữu (cotildei sống) khaacutec nhau lagrave

gigrave Chuacuteng lagrave những nơi thực hay ảo

Theo truyền thống Phật giaacuteo coacute năm (5) cảnh giới hiện

hữu magrave tất cả caacutec loagravei chuacuteng sinh coacute mặt ở đoacute Năm cảnh

giới đoacute lagrave

Địa Ngục

Suacutec Sinh

Ngạ Quỷ

Người

Thiecircn Thần vagrave Trời

Những cảnh giới thấp xấu đầy đau khổ lagrave Địa ngục Suacutec

sinh Ngạ quỷ

bull Địa ngục theo kinh điển bao gồm 08 đại địa ngục vagrave

160 tiểu địa ngục bao bọc xung quanh những đại địa ngục

đoacute

bull Suacutec sinh lagrave cảnh giới của tất cả loagravei động vật từ nhỏ beacute

cho đến to lớn

bull Ngạ quỷ (peta) coacute nghĩa lagrave ldquoquỷ đoacuteirdquo hoặc hay được

gọi lagrave những lsquohồn marsquo hay ldquonhững người khuất mặtrdquo xung

quanh ta Ngạ quỷ sống trong cotildei vocirc cugraveng đagravey đọa vagrave đau

khổ luocircn luocircn thiếu thốn luocircn luocircn đoacutei khaacutet magrave khocircng

được ăn uống Vagrave coacute những loagravei ngạ quỷ luocircn luocircn ở gần

những người thacircn quyến cograven sống của migravenh vagrave coacute thể thấy

được tất cả những gigrave họ hagraveng thacircn quyến của migravenh đang

lagravem vagrave luocircn luocircn khao khaacutet những người thacircn lagravem những

1ldquoCảnh giớirdquo lagrave hoagraven cảnh lagrave phacircn giới cao thấp viacute dụ cảnh giới suacutec sinh cảnh giới

địa ngục cảnh giới trecircn trời Trong mỗi loại cảnh giới cao thấp đoacute coacute thể coacute nhiều

ldquocotildei sốngrdquo khaacutec nhau viacute dụ địa ngục coacute 168 tầng hay ldquocotildeirdquo khaacutec nhau cảnh giới

trecircn trời thigrave coacute đến 28 ldquocotildeirdquo sống khaacutec nhau

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 115

việc cocircng-đức vagrave hồi-hướng cocircng đức đoacute cho họ để họ

hưởng được cocircng-đức đoacute Đoacute lagrave caacutech duy nhất giuacutep họ giảm

bớt nghiệp xấu vagrave hy vọng được taacutei sinh về một cotildei lagravenh

khaacutec

bull Cotildei Suacutec sinh vagrave Ngạ quỷ lagrave ở cugraveng nơi với cotildei Người

cugraveng ở trecircn bề mặt traacutei đất

bull [Xin để yacute thecircm loagravei Quỷ thần A-tu-la (asuras) lagrave loagravei

quỷ thần dị dạng to lớn ở cotildei trời của Nam Thiecircn Vương

(thuộc Tứ Đại Thiecircn Vương) nhưng do nghiệp xấu luocircn

sống với tacircm sacircn hận hung hatilden vagrave đau khổ cho necircn họ cũng

thuộc về cảnh giới thấp xấu đau khổ mặc dugrave cotildei sống của họ

lagrave thuộc về trecircn cảnh giới trời thần Cho necircn nhiều truyền

thống Phật giaacuteo khaacutec đatilde tiacutenh riecircng cotildei quỷ thần A-tu-la một

cảnh-giới đau khổ riecircng vagrave do caacutech tiacutenh như vậy necircn tổng

cộng coacute 06 cảnh giới magrave chuacuteng sinh đang hiện hữu

Bạn coacute biết khocircng coacute rất nhiều coacute lograveng tốt vagrave chiacutenh trực

họ lagrave những người tốt bụng cocircng bằng vagrave coacute lograveng bi mẫn

nhưng họ coacute tacircm hay dễ bị noacuteng giận Họ coacute thể noacuteng giận

vigrave nhiều lyacute do xảy ra hagraveng ngagravey họ noacuteng giận vigrave bất đồng

vigrave tự aacutei vigrave caacutei ta bị xuacutec phạm hoặc vigrave sự bất cocircng vigrave quaacute

noacuteng ruột lo lắng cho người thacircn vagrave người khaacutec vigrave hoagraven

cảnh trớ trecircu vigrave gặp phải người xấu vigrave buồn bực nhacircn tigravenh

thế thaacuteiNếu họ khocircng tu tập tacircm để giảm trừ tacircm sacircn-giận

đoacute thigrave sau khi chết họ rất dễ bị taacutei sinh thagravenh những quỷ

thần A-tu-la đau khổ như vậy]

bull Những cảnh giới cao đẹp lagrave cotildei Người vagrave những cotildei Trời

của caacutec thiecircn thần vagrave caacutec vị trời Phạm Thiecircn (Brahmas)

bull Kinh điển cũng ghi rằng coacute nhiều ldquotầngrdquo tức nhiều

ldquocotildeirdquo cao thấp khaacutec nhau trong cảnh giới Địa Ngục vagrave trong

cảnh giới Thiecircn Thần vagrave Trời

116 Con đường của chuacuteng ta

bull Nếu loagravei quỷ thần A-tu-la (asuras) được taacutech riecircng ra

thagravenh một (đơn vị) cotildei hiện hữu riecircng biệt vagrave caacutec tầng địa

ngục được gom chung thagravenh một cotildei thigrave tổng cộng coacute 04

cotildei thuộc cảnh giới xấu [Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷ vagrave A-

tu-la] 07 cotildei Dục giới phuacutec lagravenh [gồm 1 cotildei dục giới lagrave cotildei

Người vagrave 06 cotildei dục giới của Thiecircn thần) 16 cotildei Trời Sắc

Giới vagrave 04 cotildei Trời Vocirc Sắc Giới

Tổng cộng Coacute 31 Cotildei hiện hữu magrave con người (vagrave chuacuteng

sinh) coacute thể bị hay được taacutei sinh về đoacute ngay sau khi từ giatilde

kiếp sống hiện tại

Chẳng hạn ở cảnh giới địa ngục coacute đến 168 ldquotầngrdquo đại địa

ngục vagrave tiểu địa ngục khaacutec nhau tugravey theo mức độ Nghiệp aacutec

nặng nề magrave chuacuteng sinh bị rơi rớt vagrave đagravey đọa vagraveo đoacute

Cograven trecircn cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời coacute rất nhiều cotildei

Trời khaacutec nhau tugravey theo mức độ do Nghiệp thiện lagravenh magrave

chuacuteng sinh được taacutei sinh về đoacute gồm coacute 06 Cotildei Trời Dục

Giới 16 Cotildei Trời Sắc Giới vagrave 04 Cotildei Trời Vocirc Sắc Giới

Để dễ higravenh dung bạn coacute thể liecircn-tưởng đến một cotildei lagrave

ldquocotildei Ngườirdquo trecircn traacutei đất magrave chuacuteng ta đang sống gồm 193

nước trải dagravei trecircn 07 đại lục địa Nếu chuacuteng ta may mắn

được sống trong những đất nước văn minh thanh bigravenh vagrave

khiacute hậu ocircn hogravea thigrave đoacute lagrave một điều phuacutec lagravenh so với việc phải

sống trong những đất nước lạc hậu đầy chiến tranh vagrave khiacute

hậu khắc nghiệt đoacutei nghegraveo vagrave bệnh tật Những đất nước trecircn

traacutei đất vagrave mức độ dễ sống vagrave khoacute sống khaacutec nhau thậm chiacute

quaacute checircnh lệch nhau thigrave cũng giống như những ldquocotildeirdquo khaacutec

nhau trecircn cảnh giới trecircn Trời hay những ldquocotildeirdquo khaacutec nhau

trong cảnh giới dưới địa ngục vậy

Vigrave vậy coacute thể noacutei rằng bất kỳ một cotildei Trời nagraveo đoacute (trong

26 cotildei thuộc cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời) lagrave chắc chắn sẽ

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 117

tốt đẹp hơn vagrave phuacutec lagravenh hơn bất cứ quốc gia nagraveo trecircn traacutei

đất cotildei người

Vagrave ngược lại coacute thể hiểu bất kỳ một ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo

nagraveo đoacute (trong 168 ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo) của cảnh giới địa ngục

cũng chắc chắn lagrave kinh khủng hơn đagravey đọa hơn vagrave toagraven lagrave

đau khổ hơn bất kỳ xứ sở nagraveo trecircn traacutei đất

Vigrave vậy ở nơi đacircu đời sống hay mocirci trường sống coacute sự tagraven

bạo độc tagravei aacutep bức vagrave đagravey đọa quaacute khốc liệt với con người

thigrave người ta hay gọi lagrave ldquođịa ngục trần gianrdquo

Khi noacutei về đời sống Thacircn-Tacircm của con người Đức Phật

thường noacutei một caacutech ẩn dụ về những ldquocảnh giớirdquo coacute nghĩa

lagrave những tigravenh trạng hạnh phuacutec hay đau khổ khaacutec nhau của

con người tugravey theo hoagraven cảnh của mỗi người

-Viacute dụ một người đang phải chịu tật nguyền đau đớn

hoặc tinh thần khủng hoảng thigrave người đoacute đatilde giống như đang

chịu cảnh địa ngục

-Những người khocircng cograven lẽ sống gigrave chỉ biết nằm chờ đến

bữa ăn vagrave sống để ăn thigrave chẳng khaacutec nagraveo sống như cảnh suacutec

sinh

-Những người quaacute tham lam luocircn luocircn tham muốn thegravem

khaacutet magrave chẳng bao giờ được thỏa matilden dugrave đatilde coacute đầy đủ thigrave

được cho lagrave giống như loagravei ngạ quỷ luocircn luocircn cảm thấy đoacutei

thiếu vagrave đau khổ vigrave thegravem khaacutet

-Người luocircn luocircn coacute maacuteu sacircn giận ganh tị chiến tranh

tranh dagravenh quyền lực vagrave của cải thigrave tacircm cũng chẳng khaacutec

nagraveo loagravei quỷ thần dị dạng A-tu-la luocircn luocircn sống với tacircm

sacircn hận thugrave hằn vagrave hiếu chiến

118 Con đường của chuacuteng ta

-Vagrave những ai được sinh ra đẹp đẽ vagrave giagraveu sang coacute thể

được gọi lagrave đang sống sung sướng như ở cotildei thiecircn thần hay

thiecircn đagraveng Cotildei thiecircn thần dường như lagrave mơ ước của Viacute dụ

những ngocirci sao thể thầu hết mọi người bởi vậy khi những

tagravei tử điện ảnh nổi tiếng sống trong nhagrave cao cửa đẹp vagrave luocircn

coacute hagraveng triệu người hacircm mộ hay lsquotocircn thờrsquo thigrave những người

hacircm mộ đoacute gọi họ lagrave những lsquothiecircn thầnrsquo

Rotilde ragraveng lagrave những cotildei thấp xấu như Địa Ngục Ngạ Quỷ

Suacutec Sinh Quỷ Thần dị dạng lagrave đầy đau khổ vagrave hagravenh hạ Vagrave

những cotildei Thiecircn thần vagrave Trời trecircn tiecircn cảnh lagrave đầy phuacutec

lagravenh vagrave sung sướng

-Tuy nhiecircn Đức Phật noacutei rằng ở những cotildei thấp xấu đoacute

chuacuteng sinh khoacute magrave lagravem được một việc cocircng đức nagraveo để tiacutech

lũy Nghiệp tốt được Những chuacuteng sinh ở trong những cotildei

thấp xấu bị đọa đagravey như vậy thigrave chỉ lo chịu đựng mọi đau

khổ hagravenh hạ chứ khocircng cograven thời gian hay cơ hội lagravem

chuyện phuacutec đức nagraveo (Khi đatilde bị ở trong cảnh giới Địa ngục

hay Suacutec sinh thigrave coacute lagravem cocircng đức cũng chẳng coacute điều gigrave để

lagravem Vagrave tacircm thức của chuacuteng sinh đang bị ở trong cotildei địa

ngục vagrave suacutec sinh cũng khoacute magrave khởi sinh một triacute tuệ căn bản

nagraveo để magrave lagravem chuyện cocircng đức Thời gian bị ở trong

những cotildei đoacute thật lagrave dagravei khocircng thể nghĩ bagraven vigrave khoacute magrave tạo

ra được nghiệp tốt nagraveo để chuyển hoacutea taacutei sinh vagraveo những

cảnh giới tốt hơn)

-Trong khi đoacute những chuacuteng sinh ở những cotildei bồng lai

của Thiecircn thần vagrave Trời thigrave chỉ lo hưởng thụ sung sướng

khocircng cograven bị đau khổ cho necircn họ cũng chẳng rảnh rang để

suy tư hay nghĩ nhiều đến những việc cocircng đức Ở những

cotildei phuacutec lagravenh sung sướng đoacute những thiecircn thần cũng khocircng

nhigraven thấy được những lẽ vocirc-thường vagrave biến-đổi nhanh

choacuteng như ở trong cotildei Người

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 119

-Như vậy chỉ cograven cotildei Người lagrave coacute đủ hai bản chất Khổ vagrave

Sướng lagrave thiacutech hợp để học tập vagrave thực hagravenh giaacuteo phaacutep của

Đức Phật Hơn nữa chỉ coacute ở cotildei Người thigrave tất cả chuacuteng sinh

mới coacute cơ hội lagravem những hagravenh động cocircng-đức lagravem những

việc tốt lagravem người tốt vagrave nhờ đoacute tiacutech lũy Nghiệp tốt

Những Nghiệp tốt sẽ lagrave những hagravenh trang cho những chuyến

đi sau nagravey sau khi từ giatilde cotildei Người vagrave cũng nhờ vậy mới

mong coacute ngagravey giải thoaacutet hoagraven toagraven

Tuy nhiecircn Đức Phật coacute kể rằng coacute những chuacuteng sinh lagrave

thiecircn thần ở những cotildei Trời cũng cố gắng thực hagravenh giaacuteo

phaacutep của Đức Phật vagrave đatilde coacute thể chứng ngộ Niết-bagraven Vigrave

vậy Đức Phật đatilde cố gắng khuyecircn dạy mọi người hatildey nỗ lực

tu tập lagravem những điều tốt lagravenh để tiacutech lũy Nghiệp tốt Đoacute lagrave

cơ hội để được taacutei sinh về những cotildei lagravenh đaacuteng quyacute đoacute

Cho dugrave những cảnh giới (gồm 31 cotildei hiện hữu) coacute thực

sự tồn tại trong vũ trụ hay khocircng hoặc đoacute chỉ lagrave những

trạng thaacutei tacircm của từng chuacuteng sinh thigrave vấn đề đoacute cũng

khocircng quan trọng Điều quan trọng lagrave chuacuteng ta theo nguyecircn

lyacute khoa học của Phật giaacuteo đoacute lagrave sống tốt thigrave sẽ tạo Nghiệp

tốt vagrave nhờ đoacute bạn coacute quyền hy vọng sẽ được taacutei sinh về

những cotildei phuacutec lagravenh sau khi chết

Mục điacutech trước sau của caacutec Phật tử lagrave phải được về cotildei

lagravenh traacutenh được những cotildei thấp xấu đầy đau khổ vagrave đọa đagravey

kinh khủng như cảnh Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷhellip

Cograven đối với mục tiecircu tột-cugraveng lagrave giải thoaacutet khỏi vograveng taacutei

sinh luacircn hồi thigrave chỉ khi chuacuteng ta được ở trong những cotildei

lagravenh thigrave mới coacute thể tiếp tục lagravem việc tốt lagravenh vagrave thực hagravenh

Phật Phaacutep thigrave mới mong coacute ngagravey đạt đến Niết-bagraven sự giải

thoaacutet hoagraven toagraven khỏi luacircn hồi sinh tử

120 Con đường của chuacuteng ta

(18) Khi đạo Phật được truyền baacute sang những nước

phương Tacircy rất nhiều người phương Tacircy đatilde theo Đạo

Phật Điều đoacute coacute đuacuteng như vậy khocircng

Riecircng ở Mỹ con số người thực sự thực hagravenh theo Phật

giaacuteo vẫn cograven iacutet Giaacuteo sư Seymour Lachman đồng taacutec giả

của quyển saacutech nổi tiếng ldquoMột quốc Gia Becircn Dưới Chuacuteardquo

(One Nation Under God) ước lượng khoảng 800000 người

lagrave Phật tử ở Mỹ Tuy nhiecircn những nhagrave nghiecircn cứu Phật

giaacuteo thigrave cho rằng con số đoacute coacute thể lagrave nhiều hơn 4-5 lần nếu

tiacutenh cả con số những người theo đạo Phật nhập cư liecircn tục

từ những nước Đocircng Nam Aacute vagrave Đocircng Aacute

Số người theo đạo Phật ở chacircu Acircu khoảng 4 triệu người

chủ yếu ở caacutec nước Đức Phaacutep Anh Yacute

Số người theo đạo Phật ở chacircu Uacutec cũng khaacute nhiều vagrave

tăng nhanh Thống kecirc năm 2011 cho biết coacute khoảng

529000 người Uacutec theo đạo Phật trong tổng dacircn số khoảng

215 triệu người con số Phật tử tăng nhanh từ khoảng 21

dacircn số lecircn gần 25 dacircn số trong năm năm cuối

Coacute rất nhiều danh nhacircn rất nổi tiếng ở những nước Acircu

Mỹ đatilde theo đạo Phật hoặc đatilde chuyển từ đạo của họ qua đạo

Phật Trong số đoacute coacute nhiều người nổi tiếng nhất trong lĩnh

vực của migravenh trecircn thế giới magrave bạn coacute thể đatilde dễ dagraveng biết

đến từ lacircu Viacute dụ như

William Ford Jr Chủ hatildeng xe hơi Ford

Steve Jobs Chủ tịch hatildeng maacutey tiacutenh Apple Inc

Tiger Woods Nhagrave vocirc địch gocircn thế giới

Richard Gere Tagravei tử điện ảnh

Harrison Ford Tagravei tử điện ảnh

Orlando Bloom Tagravei tử điện ảnh

Keanu Reeves Tagravei tử điện ảnh

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 121

Uma Thurman Tagravei tử điện ảnh

Oliver Stone Đạo diễn điện ảnh

Tina Turner Ca sĩ nhạc Pop

Adam Yauch Ca sĩ nhạc Pop

Herbie Hancock Nhạc sĩ nhạc Jazz

Roberto Baggio Cầu thủ boacuteng đaacute Yacute

Phil Jackson Cầu thủ boacuteng rỗ NBA

Marshall Cty Marshall Goldsmith Partners

Goldsmith

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Bạn cũng coacute thể đọc thecircm một bagravei viết rất hay về bối

cảnh Phật giaacuteo ở Hollywood vagrave Hoa Kỳ trecircn trang www

unboundintrasuntcnjeduarchiveslifestyleoldbuddha với

tựa đề ldquoNhững Ngocirci Sao Lagrave Phật Tửrdquo

(19) Bạn vẫn cograven nhiều cacircu hỏi muốn được trả lời

Nếu bạn vẫn cograven nhiều thắc mắc về yacute nghĩa vagrave giaacuteo lyacute

Phật giaacuteo vagrave việc thực hagravenh đạo Phật xin bạn hatildey tigravem đọc

một quyển saacutech về vấn đaacutep theo từng đề mục rất hay coacute tecircn

lagrave ldquoNhững Hỏi Đaacutep Hayrdquo (Good Question Good Answer)

của ngagravei S Dhammika Quyển saacutech nagravey đatilde được dịch ra

nhiều ngocircn ngữ vagrave cũng coacute bản dịch ra tiếng Việt của cư sĩ

Phạm Kim Khaacutenh vagrave TS Bigravenh Anson mang tecircn ldquoPhật Phaacutep

Vấn Đaacuteprdquo

Bạn coacute thể tham khảo thecircm quyển ldquoVấn Đaacutep về Phật

giaacuteordquo được biecircn soạn bởi cugraveng người viết do cugraveng nhagrave xuất

bản ấn hagravenh 2012 cugraveng với quyển saacutech nagravey

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 103

Theo Đức Phật đạo đức vagrave phẩm hạnh của một người

khocircng phụ thuộc vagraveo tocircn giaacuteo của họ Dugrave những người coacute

đang theo đạo Phật hay khocircng thigrave họ vẫn lagrave người tốt khi họ

lagrave người tốt Vagrave tất cả mọi người đều coacute thể tham gia vagraveo

Phật giaacuteo nếu họ tigravem hiểu vagrave thấy đạo Phật lagrave coacute lyacute vagrave thiacutech

hợp cho việc tu tập để đem lại sự bigravenh an vagrave giải thoaacutet cho

họ Dugrave cho họ khocircng theo đạo Phật một caacutech chiacutenh thức

nhưng nếu họ sống một đời với đạo đức tốt đẹp thigrave họ cũng

đatilde lagrave những Phật tử rồi theo yacute nghĩa của Phật giaacuteo

(12) Huacutet thuốc laacute lagrave ngược với đạo Phật

Noacutei một caacutech chiacutenh thức thigrave Phật giaacuteo khocircng xem việc

huacutet thuốc laacute lagrave sai traacutei về mặt đạo đức

Tuy nhiecircn rất nhiều những Phật tử vagrave tu sĩ Phật giaacuteo

nghiecircm tuacutec vagrave gương mẫu đều khocircng huacutet thuốc laacute vagrave họ

thường khuyến khiacutech việc từ bỏ thuốc laacute

Bởi vigrave huacutet thuốc laacute coacute rất nhiều điều nguy hại cho bản

thacircn Những người ldquotu thiềnrdquo khocircng necircn huacutet thuốc laacute vigrave huacutet

thuốc laacute lagrave lagravem cho thần kinh vagrave tacircm triacute luocircn luocircn bị hồi

hộp kiacutech thiacutech trong khi việc thiền định lagrave việc lagravem cho

tacircm tĩnh lặng vagrave tập trung Hơn nữa huacutet thuốc laacute lagrave lagravem cho

hệ hocirc hấp hoạt động khocircng tốt hơi-thở sẽ khoacute khăn ngắn

dagravei ngộp thở vigrave thuốc laacute lagravem hại phổi vagrave hệ tim mạch lagravem

sức khỏe khocircng tốt tất cả đều cản trở cho việc hagravenh thiền

Cho dugrave những tăng sĩ khocircng tu theo phương phaacutep thiền thigrave

họ cũng khocircng necircn huacutet thuốc laacute vigrave điều đoacute cũng tạo ra

những higravenh ảnh khocircng đẹp ở những nơi chugravea chiền vagrave trước

mắt những Phật tử Nhưng sự thật thigrave thời nay coacute rất nhiều

thầy tu theo phaacutep mocircn Tịnh Độ ở Việt nam lagrave những người

huacutet thuốc laacute thường xuyecircn

104 Con đường của chuacuteng ta

Một vấn đề nữa của huacutet thuốc laacute cũng giống như việc

uống rượu vagrave dugraveng chất độc hại do lagrave gacircy ghiền Huacutet thuốc

coacute thể biến thagravenh một dạng thegravem muốn liecircn tục hagraveng ngagravey

vigrave tiacutenh chất gacircy ghiền vagrave lagravem cho người huacutet thuốc luocircn luocircn

phụ thuộc vagraveo noacute

Một vấn đề quan trọng nữa lagrave việc huacutet thuốc laacute vừa gacircy

hại cho bản thacircn migravenh vừa ảnh hưởng vagrave gacircy hại đến những

người hiacutet thở xung quanh họ trở thagravenh những người huacutet

thuốc laacute ldquobị độngrdquo trở thagravenh những nạn nhacircn của người huacutet

thuốc Magrave như Đức Phật đatilde noacutei những việc gigrave migravenh lagravem magrave

gacircy hại cho bản thacircn migravenh vagrave những người khaacutec thigrave đoacute

khocircng phải lagrave một hagravenh động tốt thiện Vagrave vigrave vậy chuacuteng ta

cần necircn traacutenh bỏ

Cũng chiacutenh vigrave lyacute do gacircy nguy hại cho migravenh vagrave mọi

người nhiều nước văn minh trecircn thế giới đatilde hạn chế việc

huacutet thuốc vagrave việc huacutet thuốc cũng bị nghiecircm cấm ở những

nơi cocircng cộng

Từ những điều nagravey chuacuteng ta coacute thể hiểu rằng Phật giaacuteo

coacute lẽ khocircng taacuten đồng với việc huacutet thuốc laacute vagrave coacute lẽ khocircng

xem việc huacutet thuốc lagrave thaacutei độ hay hagravenh động tiacutech cực vagrave tốt

lagravenh trong cuộc sống

(13) Phật giaacuteo dạy chuacuteng ta necircn luocircn luocircn hagravei lograveng với

mọi thứ migravenh coacute Tuy nhiecircn đa số mọi người đều coacute tham

vọng lagravem việc nhiều hơn để coacute thu nhập nhiều hơn vagrave

cũng coacute tham vọng tạo cuộc sống sung tuacutec hơn cho gia

đigravenh Vậy lagravem sao hogravea giải vấn đề nagravey

Đacircy lagrave một cacircu hỏi hay Đuacuteng lagrave Đạo Phật khuyecircn dạy

mọi người hatildey biết hagravei lograveng biết hạnh phuacutec với những gigrave

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 105

migravenh coacute được đừng quaacute tham lam đừng quaacute tham muốn magrave

dẫn đến thất vọng bất hạnh vagrave khổ sở

Tuy nhiecircn Đạo Phật vẫn mở ra cho mọi người sự tự do

chọn lựa phương caacutech vagrave con đường nagraveo đem lại nhiều an

lagravenh vagrave hạnh phuacutec nhất cho migravenh miễn sao bạn đừng quaacute đi

về cực đoan Vigrave vậy đạo Phật đatilde chủ trương vagrave khuyến

khiacutech ldquoCon Đường Trung Đạordquo Trung đạo nghĩa lagrave sao

Nghĩa lagrave (a) bạn đừng quaacute tham vọng đến nỗi coacute khả

năng gacircy phương hại đến quyền lợi của người khaacutec trong

khi migravenh nỗ lực để đạt được mục điacutech đoacute của migravenh Vagrave bạn

(b) cũng khocircng necircn quaacute hagravei lograveng với hoagraven cảnh của migravenh

nếu cograven phấn đấu được để cải thiện đời sống tinh thần vagrave

vật chất cho chiacutenh migravenh vagrave gia đigravenh thigrave hatildey cố gắng nỗ lực

trong phạm vi khả năng của migravenh đừng quaacute rụt regrave một caacutech

tiecircu cực nhưng cũng đừng quaacute tham vọng một caacutech quaacute

đaacuteng Tức lagrave traacutenh hai cực đoan Đoacute lagrave yacute nghĩa của con

đường trung đạo

Viacute dụ vigrave tham muốn được thăng cấp hay được tăng

lương magrave migravenh phải dugraveng nhiều caacutech hay thủ đoạn khocircng

tốt để đạt được mục điacutech lagravem phương hại đến đồng nghiệp

vagrave người khaacutec thigrave điều đoacute lagrave khocircng đuacuteng với đạo Phật

(Những thực tại ldquokhocircng đẹprdquo trong viacute dụ nagravey lagrave rất phổ

biến trong nhiều nơi cocircng sở hiện nay Một số đồng nghiệp

vagrave đối taacutec của tocirci trước đacircy từ Trung Quốc Nam Triều Tiecircn

vagrave nhiều nước Acircu Mỹ cũng tacircm sự rằng việc nagravey lagrave khaacute phổ

biến ở đất nước họ Tuy nhiecircn cũng theo yacute họ tigravenh trạng

nagravey ở những nước Acircu Mỹ coacute vẻ iacutet hơn sơ với ở những nước

Đocircng Aacute)

Hay vigrave muốn coacute thật nhiều tiền necircn bạn dagravenh hết thời

gian lagravem thecircm ngoagravei giờ coi nhẹ những thời gian hay

106 Con đường của chuacuteng ta

những việc dagravenh cho gia đigravenh vợ chồng con caacutei cha mẹ

anh chị emhellipĐiều đoacute về lacircu về dagravei sẽ lagravem tổn hại tigravenh cảm

của gia đigravenh đối với migravenh điều đoacute lagrave khocircng coacute lợi cho migravenh

vagrave gia đigravenh

Noacutei cho cugraveng những tham vọng vagrave sự bằng lograveng phải

necircn được cacircn bằng theo đuacuteng hoagraven cảnh năng lực vagrave những

nhu cầu được ưu tiecircn theo thứ tự của migravenh Viacute dụ thời gian

đi chăm soacutec cha mẹ ở bệnh viện sau giờ lagravem việc necircn được

ưu tiecircn hơn lagrave thời gian dagravenh cho việc lagravem thecircm ngoagravei giờ

để tăng thecircm mức độ thu nhập Cha mẹ cagraveng ngagravey cagraveng gần

đất xa trời chứ họ khocircng chờ cho bạn coacute đủ thu nhập để đến

chăm soacutec họ Nguyecircn tắc vẫn vậy Dugrave bạn coacute tham vọng

tiacutech cực đến đacircu thigrave luocircn luocircn suy nghĩ chiacutenh chắn rằng

ldquoNhững gigrave lagravem magrave khocircng coacute lợi cho migravenh hay người khaacutec

hay cả hai thigrave migravenh necircn traacutenh Những gigrave (tham vọng) nagraveo

nếu migravenh lagravem thigrave mang lại lợi iacutech cho migravenh vagrave cũng khocircng

lagravem tổn hại cho người khaacutec thigrave migravenh coacute thể lagravemrdquo

Sự chấp nhận bằng lograveng với mọi điều mọi hoagraven cảnh

cũng necircn dựa vagraveo nguyecircn tắc trung đạo nagravey

(14)Việc ăn chay lagrave bắt buộc đối với những Phật tử

Theo Đạo Phật đặc biệt lagrave Phật giaacuteo Nguyecircn thủy thigrave

việc ăn chay hay khocircng lagrave hoagraven toagraven phụ thuộc vagraveo caacute nhacircn

của mỗi người Phật giaacuteo khocircng nhấn mạnh vagraveo sự thanh

tịnh vagrave thanh khiết của thức ăn magrave nhấn mạnh vagraveo sự

thanh tịnh vagrave trong sạch của Tacircm

Đacircy lagrave một trong những vấn đề thường được bagraven catildei bạn

cần tigravem hiểu kỹ tại sao Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy thigrave noacutei như

vậy trong khi phần lớn những người theo Phật giaacuteo Đại

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 107

Thừa thigrave chủ trương việc ăn chay lagrave bắt buộc đối với mọi

Phật tử xuất gia vagrave khuyến khiacutech mọi Phật tử tại gia cũng

necircn ăn chay

Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy hay Nam Tocircng đến ngagravey nay vẫn

chủ trương việc ldquokhất thựcrdquo thức ăn theo đuacuteng như caacutech

thực hagravenh từ thời Đức Phật cograven tại thế Magrave đatilde đi khất thực

thức ăn thigrave người đi khất thực (xin đồ ăn) khocircng necircn yecircu

cầu người cho (thiacute chủ Phật tử cuacuteng dường thức ăn) phải

lagravem đồ ăn đuacuteng theo yecircu cầu của migravenh Vigrave vậy từ thời Đức

Phật cho đến nay trường phaacutei bảo thủ nagravey vẫn giữ nguyecircn

truyền thống khất thực vagrave người ta cho gigrave ăn nấy

Điều thứ hai Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy chủ trương ăn chay

theo giới ldquoTam Tịnh Nhụcrdquo coacute nghĩa lagrave những loại thịt nagraveo

khocircng diacutenh vagraveo ba điều sau thigrave Phật tử coacute thể dugraveng Ba điều

đoacute lagrave (a) khocircng thấy người ta giết (b) khocircng nghe tiếng kecircu

la của loagravei thuacute bị giết vagrave (c) khocircng coacute sự nghi ngờ về người

khaacutec giết thịt lagrave để cho migravenh ăn tức lagrave vigrave migravenh magrave giết thịt

Nếu thức ăn (thịt caacute) nagraveo đaacutep ứng đủ ba điều kiện nagravey thigrave

caacutec Tỳ kheo được ăn lagrave khocircng phạm giới theo sự cho pheacutep

trong Giới Luật magrave Đức Phật đưa ra (Phụ Lục 17)

Trong khi đoacute Phật giaacuteo Đại Thừa đặc biệt ở Trung Quốc

sau nagravey thigrave khocircng chấp nhận caacutech ăn chay nagravey họ quan

niệm rằng ăn chay lagrave khocircng được ăn thịt động vật magrave chỉ ăn

caacutec loại rau đậu traacutei cacircyhellip

Bất luận quan điểm của Phật giaacuteo Nguyecircn Thuỷ hay Đại

Thừa mục điacutech của sự ăn chay lagrave lagravem tăng trưởng lograveng từ

bi lagravem giảm bớt lograveng sacircn hận cũng giống như caacutech tu tập

ldquokhocircng saacutet sinhrdquo để biết thương yecircu người đồng loại vagrave

những loagravei sinh vật khaacutec Khi một người đatilde coacute lograveng từ bi vagrave

khocircng nỡ giết hại caacutec loại loagravei vật thigrave người ấy cũng khoacute coacute

108 Con đường của chuacuteng ta

thể giết người Đoacute lagrave lyacute do tại sao Đức Phật đưa ra giới cấm

ldquoKhocircng được saacutet sinhrdquo Chiacutenh Giới Hạnh thứ nhất nagravey lagrave

nhacircn tố để higravenh thagravenh quan điểm ăn chay trong đạo Phật

(Phụ Lục 18)

Nhiều người đatilde suy nghiệm về sự tagraven bạo khi giết hại suacutec

vật necircn họ đatilde từ bỏ sự thegravem muốn ăn thịt caacute vagrave trở thagravenh

những người ăn chay chứ khocircng riecircng những người theo

đạo Phật mới ăn chay Rất nhiều người phương Tacircy bacircy giờ

ăn chay vigrave quan điểm từ-bi nagravey

Ở đacircy rất mong bạn đọc necircn đọc thecircm những giảng luận

với nhiều goacutec nhigraven về đề tagravei ldquonhạy cảm vagrave quan trọngrdquo nagravey

trong bagravei Phụ Lục ở cuối saacutech

Do vấn đề nagravey lagrave quan trọng vagrave bạn lagrave người Phật tử

tại gia cần phải tự migravenh suy nghĩ vagrave tự quyết định cho migravenh

như thế nagraveo lagrave đuacuteng sai như thế nagraveo lagrave hợp đạo lyacute vagrave hợp

với lời Phật dạy bởi vigrave vấn đề nagravey được hiểu vagrave thực hagravenh

khaacutec nhau bởi nhiều trường phaacutei Phật giaacuteo khaacutec nhau Bạn

cần necircn đọc vagrave tham khảo thecircm nhiều nguồn kinh saacutech vagrave

luận giảng khaacutec nhau

Tuy nhiecircn trong hạn hẹp của quyển saacutech nhỏ beacute nagravey chỉ

mong muốn noacutei nocircm na lại như sau

(1) Theo quan điểm của Phật giaacuteo Nguyecircn thủy thigrave bạn

coacute thể ăn chay Hoặc nếu việc ăn chay lagrave khoacute khăn bất tiện

(vigrave phải đi khất thực hoặc vigrave phải nhờ vagraveo nguồn thức ăn

của người khaacutec để nuocirci thacircn hoặc mocirci trường sống ở nơi đoacute

khocircng thể coacute nhiều thức ăn thực vật) thigrave bạn coacute thể tiếp tục

ăn mặn trong khi vẫn lagrave một Phật tử đạo hạnh

(2) Theo quan điểm của Phật giaacuteo Đại Thừa người xuất

gia thigrave bắt buộc phải ăn chay (rau cải thực vậthellip) Cograven Phật

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 109

tử tại gia nếu ăn chay được hợp với sức khỏe vagrave tiện lợi của

migravenh thigrave necircn ăn chay lagrave sự thực hagravenh rất đaacuteng khen ngợi

Cograven nếu khocircng Phật tử tại gia được khuyến khiacutech ăn chay

vagraveo caacutec ngagravey lễ lagravenh như ngagravey Rằm Mồng Một hay những

ngagravey giữ Taacutem giớihellipđể tăng trưởng lograveng Từ Bi đối với con

người vagrave vạn vật

bull Tại đacircy coacute hai vấn đề chuacuteng ta cần necircn suy nghĩ theo

thiển yacute của tocirci

Một ăn chay chắc chắn lagrave caacutech tốt đẹp đối với một Phật

Tử vagrave ăn chay lagrave chắc chắn nuocirci dưỡng lograveng từ bi lagrave traacutenh

saacutet sanh vagrave traacutenh gacircy tổn hại cho bất cứ người nagraveo vagrave chuacuteng

sinh nagraveo

Hai tuy nhiecircn đừng necircn cho rằng chỉ việc ăn chay lagrave

hoagraven toagraven trở thagravenh một Phật tử tốt theo đạo Phật Việc ăn

chay khocircng phải lagrave thay thế được cho những việc thực hagravenh

tu tập vagrave giữ giới hạnh đạo đức khaacutec Như đatilde noacutei trecircn Phật

giaacuteo nhấn mạnh vagraveo sự tu tập sự sống giữ giới hạnh vagrave tu

dưỡng Tacircm để coacute Tacircm trong sạch lagravenh mạnh vagrave chiacutenh

điều nagravey mới tạo ra Nghiệp tốt lagravenh tạo ra cuộc sống tốt

lagravenh

(15) Tại sao coacute những tu sĩ vẫn ăn thịt trong khi rau cải

thigrave rất dễ dagraveng coacute được ở khắp nơi

Khi coacute người trong Tăng Đoagraven đoacute lagrave ngagravei Devadatta

(Đề-bagrave-đạt-đa) đatilde đề xuất với Phật về việc ăn chay vagrave cấm

caacutec tu sĩ ăn thịt caacute Đức Phật đatilde từ chối đề xuất nagravey Coacute lẽ

Đức Phật đatilde coacute nhiều lyacute do thiết thực vagraveo hoagraven cảnh xatilde hội

thời đoacute bởi vigrave rau cải khocircng được gieo trồng một caacutech trugrave

phuacute ở những vugraveng miền bắc Ấn Độ vagraveo thời xưa đoacute đặc

110 Con đường của chuacuteng ta

biệt rau cải vagrave ngũ cốc lagrave rất khan hiếm vagraveo những mugravea khocirc

hạn ở xung quanh lưu vực socircng Hằng

Viacute dụ sau nagravey nếu chỉ ăn chay bằng rau cải thigrave sẽ rất khoacute

khăn cho những vugraveng Phật giaacuteo như Tacircy Tạng vigrave ở đoacute gia

suacutec thigrave rất nhiều magrave những rau cải traacutei cacircy thigrave cực kỳ khan

hiếm khoacute trồng được ở vugraveng đất khắc nghiệt đoacute

Vagraveo thời Đức Phật cho đến tận ngagravey nay những tu sĩ

(theo Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy) vẫn sống nhờ vagraveo thức ăn

khất thực Vagrave thức ăn khất thực lagrave tugravey theo lograveng bố thiacute của

thiacute chủ vagrave Phật tử cuacuteng dường Nếu những tu sĩ yecircu cầu chỉ

giới hạn cuacuteng dường bằng thức ăn toagraven-chay toagraven rau cải

ngũ cốc thigrave điều đoacute coacute thể tạo gaacutenh nặng cho những thiacute chủ

cuacuteng dường thức ăn hagraveng ngagravey cho caacutec Tăng Ni Thực tế lagrave

đa số mọi người trong cuộc sống ở những xứ sở nagravey đều

tranh thủ ldquomột lầnrdquo thời gian trong ngagravey để nấu thức ăn

trước lagrave cuacuteng dường caacutec sư thầy sau lagrave phần cograven lại để gia

đigravenh ăn Magrave đa số những gia đigravenh Phật tử nagravey cũng ăn mặn

như truyền thống từ thời Đức Phật Vigrave vậy những thầy tu

của Nam Tocircng nhận vagrave ăn bất cứ thứ gigrave được cho ngay cả

lagrave thịt miễn sao những loại thịt đoacute nằm trong giới hạnh của

ldquoTam Tịnh Nhụcrdquo như đatilde noacutei trecircn lagrave được

Xin noacutei thecircm một chuacutet về Giới Luật của Tăng Đoagraven

Vigrave Phật giaacuteo Nguyecircn thủy cấm khocircng cho caacutec tu sĩ nhận sự

cuacuteng dường bố thiacute bằng tiền bạc Cho necircn họ khocircng coacute cơ

hội đi mua thức ăn bằng tiền bạc để magrave chọn thức ăn theo yacute

muốn của migravenh (giả sử như họ coacute muốn ăn chay) Họ hoagraven

toagraven phụ thuộc vagraveo thức ăn khất thực của dacircn lagraveng của thiacute

chủ bố thiacute cho họ hagraveng ngagravey Ngay cả khi họ nấu ăn trong tu

viện tịnh xaacute thigrave những nguyecircn liệu thực phẩm cũng lagrave do

những Phật tử mang tới cuacuteng dường (Hy vọng quyacute vị hiểu

ra được chỗ nagravey)

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 111

Ngagravey nay thực tế rất nhiều tu sĩ vagrave chugravea chiền theo Phacirc

giaacuteo Nguyecircn Thủy cũng ưu tiecircn việc ăn chay như ở Thaacutei

Lan ở Miến Điệnhellipkhi những điều kiện hậu cần cho pheacutep

Tuy nhiecircn những thầy tu ldquonghiecircm tuacutecrdquo theo truyền thống

Đại Thừa chắc chắn lagrave ăn chay tuyệt đối

(16) Việc ăn những đồ chay giả mặn coacute lagrave ngụy biện vagrave

đạo đức giả hay khocircng Tại sao lại lagravem thức ăn chay giả

mặn ở caacutec nước Đocircng Aacute như Việt Nam Trung Quốc Đagravei

Loan Triều Tiecircn

Đồ ăn chay giả mặn lagrave những thức ăn ldquochayrdquo lagravem từ bột

đậu nagravenh nấm vagrave thực vật nhưng được lagravem vagrave trigravenh bagravey

giống như những moacuten ăn mặn Nhiều nơi những người Phật

tử nấu vagrave ăn những đồ ăn kiểu nagravey bị cho lagrave đạo đức giả

Caacutei lyacute lagrave Đatilde ăn chay để quecircn đi thịt caacute quecircn đi việc saacutet sinh

động vật vậy magrave khi nấu chay lại chế biến ldquorau cảirdquo giống

hệt như mugravei vị higravenh dạng của thịt caacute để lsquogợi nhớrsquo đến những

thức ăn từ thịt caacute (vagrave coacute thể để ăn cho được ngon miệng

hơn)

Một số người thigrave giải thiacutech rằng việc lagravem thức ăn chay

giả mặn lagrave caacutech lagravem cho những người chưa ăn chay bước

qua ăn chay được dễ dagraveng hơn khocircng bị bỡ ngỡ khocircng bị

khoacute ăn khi chuyển từ ăn mặn qua ăn chay() Điều nagravey dugrave coacute

đuacuteng đối với một số người nhưng coacute lẽ chỉ lagrave tự nguỵ biện

Rotilde ragraveng lagrave trong tất cả những quaacuten ăn chay vagrave trong những

dịp lễ lagravenh caacutec Phật tử tề tựu về caacutec chugravea chiền ở Việt Nam

vagrave những nước Đocircng Aacute khaacutec thigrave hầu hết thức ăn chay đều

được chế biến vagrave trigravenh bagravey với higravenh dạng higravenh thức vagrave

hương vị y hệt thức ăn mặn vagrave được dugraveng bởi tất cả mọi

người vagrave cả Tăng Ni

112 Con đường của chuacuteng ta

Coacute hai vấn đề hay ldquohai lyacute lẽrdquo cần suy nghiệm vagrave bạn cần

chọn cho migravenh quan điểm nagraveo bạn thấy đuacuteng đắn lagrave phugrave

hợp với giaacuteo lyacute của Phật vagrave phugrave hợp với lograveng từ-bi của

chiacutenh migravenh

Một (1) khi đồ chay giả mặn được chế biến vagrave trigravenh bagravey

cho số đocircng Phật tử lagrave những người bigravenh thường đang ăn

mặn thigrave họ noacutei lagrave chế biến như vậy để những người đang ăn

thịt caacute chuyển qua ăn chay được dễ dagraveng hơn vigrave higravenh thức

vagrave mugravei vị cũng gần giống moacuten mặn Cho necircn tất cả quaacuten

cơm chay nhagrave hagraveng chay vagrave những nơi cuacuteng dường Trai

Tăng cũng đều lagravem như vậy Đoacute caacutech khuyến khiacutech mọi

người ăn chay

Hai(2) khi lagravem đồ chay giả mặn vagrave cuacuteng dường cho Tăng

Ni thigrave họ lại noacutei Tăng Ni thọ dụng thức ăn chay giả mặn

nhưng Tacircm khocircng hề khởi sinh điều gigrave về đồ ăn mặn như

thịt caacute Điều nagravey rất khoacute noacutei Đức Phật đatilde noacutei khi coacute đối

tượng tiếp xuacutec như mugravei vị higravenh sắchellipthigrave cảm-thọ vagrave ldquotacircm-

khởirdquo sẽ khởi sinh

Cho dugrave theo Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy thigrave việc ăn mặn lagrave

khocircng bị cấm nhưng nếu đatilde traacutenh ăn đồ mặn thật sự vigrave lyacute

do khocircng muốn higravenh thugrave mugravei vị của thịt caacute lagravem động lograveng

từ bi lagravem suy nghĩ về việc saacutet sinh giết hại thigrave việc lagravem đồ

ăn chay giả mặn với higravenh thugrave mugravei vị như của thịt caacute thật

(thịt gigrave caacute gigrave thigrave coacute những higravenh thugrave vagrave mugravei vị đuacuteng như vậy)

chắc sẽ lagravem khởi sinh trong tacircm những nhận-thức [tưởng]

về loại thịt hay caacute đoacute Vagrave như vậy lại đi ngược lại yacute nghĩa

của việc ăn chay Như vậy caacutei ldquoyacute nghĩardquo của việc ăn chay

lagrave vigrave lograveng từ-bi lagrave để quecircn đi higravenh ảnh mugravei vị của thịt caacute

thật cũng khocircng cograven ở đacircy

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 113

Bạn coacute thể tự hỏi rằng nếu ăn chay vigrave lograveng từ-bi vagrave sự

thanh-tịnh của thacircn vagrave tacircm thigrave rau cải nấm rơm đậu

nagravenhhellip được cắt thagravenh từng miếng nhỏ vuocircng vức ăn khocircng

thấy ngon miệng một caacutech tự nhiecircn hay sao magrave cần phải

cocircng phu cắt tỉa gaacuten gheacutep tạo higravenh vagrave cho vagraveo những gia

vị mugravei vị để thức ăn phải giống như chả lụa caacute kho heo

xagraveo thịt nướnghellip thigrave mới ăn thấy ngon miệng được

Tuy nhiecircn dugrave tốt hay xấu thigrave việc ăn chay hay ăn đồ

chay giả mặn vẫn tốt hơn nhiều so với việc ldquocố yacuterdquo ăn thịt ăn

caacute với caacutei tacircm ldquoyacute thứcrdquo rotilde việc giết thịt saacutet sanh chắc chắn

đatilde xảy ra đacircu đoacute (ở những lograve giết mổ ở chợ vagrave ở trong nhagrave

bếp của những người nấu)

Đức Phật

Tất cả mọi chuacuteng sinh

Đều mưu cầu được sống

Đều mưu cầu hạnh phuacutec

helliphelliphelliphellip

Migravenh run sợ đao kiếm

Migravenh cũng sợ chết choacutec

Vậy lấy người lagrave migravenh

Thigrave khocircng necircn giết hại

Khocircng gacircy ra giết hại

(Kinh Phaacutep Cuacute ndash Kệ 129)

114 Con đường của chuacuteng ta

(17) Những cảnh giới1 hiện hữu (cotildei sống) khaacutec nhau lagrave

gigrave Chuacuteng lagrave những nơi thực hay ảo

Theo truyền thống Phật giaacuteo coacute năm (5) cảnh giới hiện

hữu magrave tất cả caacutec loagravei chuacuteng sinh coacute mặt ở đoacute Năm cảnh

giới đoacute lagrave

Địa Ngục

Suacutec Sinh

Ngạ Quỷ

Người

Thiecircn Thần vagrave Trời

Những cảnh giới thấp xấu đầy đau khổ lagrave Địa ngục Suacutec

sinh Ngạ quỷ

bull Địa ngục theo kinh điển bao gồm 08 đại địa ngục vagrave

160 tiểu địa ngục bao bọc xung quanh những đại địa ngục

đoacute

bull Suacutec sinh lagrave cảnh giới của tất cả loagravei động vật từ nhỏ beacute

cho đến to lớn

bull Ngạ quỷ (peta) coacute nghĩa lagrave ldquoquỷ đoacuteirdquo hoặc hay được

gọi lagrave những lsquohồn marsquo hay ldquonhững người khuất mặtrdquo xung

quanh ta Ngạ quỷ sống trong cotildei vocirc cugraveng đagravey đọa vagrave đau

khổ luocircn luocircn thiếu thốn luocircn luocircn đoacutei khaacutet magrave khocircng

được ăn uống Vagrave coacute những loagravei ngạ quỷ luocircn luocircn ở gần

những người thacircn quyến cograven sống của migravenh vagrave coacute thể thấy

được tất cả những gigrave họ hagraveng thacircn quyến của migravenh đang

lagravem vagrave luocircn luocircn khao khaacutet những người thacircn lagravem những

1ldquoCảnh giớirdquo lagrave hoagraven cảnh lagrave phacircn giới cao thấp viacute dụ cảnh giới suacutec sinh cảnh giới

địa ngục cảnh giới trecircn trời Trong mỗi loại cảnh giới cao thấp đoacute coacute thể coacute nhiều

ldquocotildei sốngrdquo khaacutec nhau viacute dụ địa ngục coacute 168 tầng hay ldquocotildeirdquo khaacutec nhau cảnh giới

trecircn trời thigrave coacute đến 28 ldquocotildeirdquo sống khaacutec nhau

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 115

việc cocircng-đức vagrave hồi-hướng cocircng đức đoacute cho họ để họ

hưởng được cocircng-đức đoacute Đoacute lagrave caacutech duy nhất giuacutep họ giảm

bớt nghiệp xấu vagrave hy vọng được taacutei sinh về một cotildei lagravenh

khaacutec

bull Cotildei Suacutec sinh vagrave Ngạ quỷ lagrave ở cugraveng nơi với cotildei Người

cugraveng ở trecircn bề mặt traacutei đất

bull [Xin để yacute thecircm loagravei Quỷ thần A-tu-la (asuras) lagrave loagravei

quỷ thần dị dạng to lớn ở cotildei trời của Nam Thiecircn Vương

(thuộc Tứ Đại Thiecircn Vương) nhưng do nghiệp xấu luocircn

sống với tacircm sacircn hận hung hatilden vagrave đau khổ cho necircn họ cũng

thuộc về cảnh giới thấp xấu đau khổ mặc dugrave cotildei sống của họ

lagrave thuộc về trecircn cảnh giới trời thần Cho necircn nhiều truyền

thống Phật giaacuteo khaacutec đatilde tiacutenh riecircng cotildei quỷ thần A-tu-la một

cảnh-giới đau khổ riecircng vagrave do caacutech tiacutenh như vậy necircn tổng

cộng coacute 06 cảnh giới magrave chuacuteng sinh đang hiện hữu

Bạn coacute biết khocircng coacute rất nhiều coacute lograveng tốt vagrave chiacutenh trực

họ lagrave những người tốt bụng cocircng bằng vagrave coacute lograveng bi mẫn

nhưng họ coacute tacircm hay dễ bị noacuteng giận Họ coacute thể noacuteng giận

vigrave nhiều lyacute do xảy ra hagraveng ngagravey họ noacuteng giận vigrave bất đồng

vigrave tự aacutei vigrave caacutei ta bị xuacutec phạm hoặc vigrave sự bất cocircng vigrave quaacute

noacuteng ruột lo lắng cho người thacircn vagrave người khaacutec vigrave hoagraven

cảnh trớ trecircu vigrave gặp phải người xấu vigrave buồn bực nhacircn tigravenh

thế thaacuteiNếu họ khocircng tu tập tacircm để giảm trừ tacircm sacircn-giận

đoacute thigrave sau khi chết họ rất dễ bị taacutei sinh thagravenh những quỷ

thần A-tu-la đau khổ như vậy]

bull Những cảnh giới cao đẹp lagrave cotildei Người vagrave những cotildei Trời

của caacutec thiecircn thần vagrave caacutec vị trời Phạm Thiecircn (Brahmas)

bull Kinh điển cũng ghi rằng coacute nhiều ldquotầngrdquo tức nhiều

ldquocotildeirdquo cao thấp khaacutec nhau trong cảnh giới Địa Ngục vagrave trong

cảnh giới Thiecircn Thần vagrave Trời

116 Con đường của chuacuteng ta

bull Nếu loagravei quỷ thần A-tu-la (asuras) được taacutech riecircng ra

thagravenh một (đơn vị) cotildei hiện hữu riecircng biệt vagrave caacutec tầng địa

ngục được gom chung thagravenh một cotildei thigrave tổng cộng coacute 04

cotildei thuộc cảnh giới xấu [Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷ vagrave A-

tu-la] 07 cotildei Dục giới phuacutec lagravenh [gồm 1 cotildei dục giới lagrave cotildei

Người vagrave 06 cotildei dục giới của Thiecircn thần) 16 cotildei Trời Sắc

Giới vagrave 04 cotildei Trời Vocirc Sắc Giới

Tổng cộng Coacute 31 Cotildei hiện hữu magrave con người (vagrave chuacuteng

sinh) coacute thể bị hay được taacutei sinh về đoacute ngay sau khi từ giatilde

kiếp sống hiện tại

Chẳng hạn ở cảnh giới địa ngục coacute đến 168 ldquotầngrdquo đại địa

ngục vagrave tiểu địa ngục khaacutec nhau tugravey theo mức độ Nghiệp aacutec

nặng nề magrave chuacuteng sinh bị rơi rớt vagrave đagravey đọa vagraveo đoacute

Cograven trecircn cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời coacute rất nhiều cotildei

Trời khaacutec nhau tugravey theo mức độ do Nghiệp thiện lagravenh magrave

chuacuteng sinh được taacutei sinh về đoacute gồm coacute 06 Cotildei Trời Dục

Giới 16 Cotildei Trời Sắc Giới vagrave 04 Cotildei Trời Vocirc Sắc Giới

Để dễ higravenh dung bạn coacute thể liecircn-tưởng đến một cotildei lagrave

ldquocotildei Ngườirdquo trecircn traacutei đất magrave chuacuteng ta đang sống gồm 193

nước trải dagravei trecircn 07 đại lục địa Nếu chuacuteng ta may mắn

được sống trong những đất nước văn minh thanh bigravenh vagrave

khiacute hậu ocircn hogravea thigrave đoacute lagrave một điều phuacutec lagravenh so với việc phải

sống trong những đất nước lạc hậu đầy chiến tranh vagrave khiacute

hậu khắc nghiệt đoacutei nghegraveo vagrave bệnh tật Những đất nước trecircn

traacutei đất vagrave mức độ dễ sống vagrave khoacute sống khaacutec nhau thậm chiacute

quaacute checircnh lệch nhau thigrave cũng giống như những ldquocotildeirdquo khaacutec

nhau trecircn cảnh giới trecircn Trời hay những ldquocotildeirdquo khaacutec nhau

trong cảnh giới dưới địa ngục vậy

Vigrave vậy coacute thể noacutei rằng bất kỳ một cotildei Trời nagraveo đoacute (trong

26 cotildei thuộc cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời) lagrave chắc chắn sẽ

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 117

tốt đẹp hơn vagrave phuacutec lagravenh hơn bất cứ quốc gia nagraveo trecircn traacutei

đất cotildei người

Vagrave ngược lại coacute thể hiểu bất kỳ một ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo

nagraveo đoacute (trong 168 ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo) của cảnh giới địa ngục

cũng chắc chắn lagrave kinh khủng hơn đagravey đọa hơn vagrave toagraven lagrave

đau khổ hơn bất kỳ xứ sở nagraveo trecircn traacutei đất

Vigrave vậy ở nơi đacircu đời sống hay mocirci trường sống coacute sự tagraven

bạo độc tagravei aacutep bức vagrave đagravey đọa quaacute khốc liệt với con người

thigrave người ta hay gọi lagrave ldquođịa ngục trần gianrdquo

Khi noacutei về đời sống Thacircn-Tacircm của con người Đức Phật

thường noacutei một caacutech ẩn dụ về những ldquocảnh giớirdquo coacute nghĩa

lagrave những tigravenh trạng hạnh phuacutec hay đau khổ khaacutec nhau của

con người tugravey theo hoagraven cảnh của mỗi người

-Viacute dụ một người đang phải chịu tật nguyền đau đớn

hoặc tinh thần khủng hoảng thigrave người đoacute đatilde giống như đang

chịu cảnh địa ngục

-Những người khocircng cograven lẽ sống gigrave chỉ biết nằm chờ đến

bữa ăn vagrave sống để ăn thigrave chẳng khaacutec nagraveo sống như cảnh suacutec

sinh

-Những người quaacute tham lam luocircn luocircn tham muốn thegravem

khaacutet magrave chẳng bao giờ được thỏa matilden dugrave đatilde coacute đầy đủ thigrave

được cho lagrave giống như loagravei ngạ quỷ luocircn luocircn cảm thấy đoacutei

thiếu vagrave đau khổ vigrave thegravem khaacutet

-Người luocircn luocircn coacute maacuteu sacircn giận ganh tị chiến tranh

tranh dagravenh quyền lực vagrave của cải thigrave tacircm cũng chẳng khaacutec

nagraveo loagravei quỷ thần dị dạng A-tu-la luocircn luocircn sống với tacircm

sacircn hận thugrave hằn vagrave hiếu chiến

118 Con đường của chuacuteng ta

-Vagrave những ai được sinh ra đẹp đẽ vagrave giagraveu sang coacute thể

được gọi lagrave đang sống sung sướng như ở cotildei thiecircn thần hay

thiecircn đagraveng Cotildei thiecircn thần dường như lagrave mơ ước của Viacute dụ

những ngocirci sao thể thầu hết mọi người bởi vậy khi những

tagravei tử điện ảnh nổi tiếng sống trong nhagrave cao cửa đẹp vagrave luocircn

coacute hagraveng triệu người hacircm mộ hay lsquotocircn thờrsquo thigrave những người

hacircm mộ đoacute gọi họ lagrave những lsquothiecircn thầnrsquo

Rotilde ragraveng lagrave những cotildei thấp xấu như Địa Ngục Ngạ Quỷ

Suacutec Sinh Quỷ Thần dị dạng lagrave đầy đau khổ vagrave hagravenh hạ Vagrave

những cotildei Thiecircn thần vagrave Trời trecircn tiecircn cảnh lagrave đầy phuacutec

lagravenh vagrave sung sướng

-Tuy nhiecircn Đức Phật noacutei rằng ở những cotildei thấp xấu đoacute

chuacuteng sinh khoacute magrave lagravem được một việc cocircng đức nagraveo để tiacutech

lũy Nghiệp tốt được Những chuacuteng sinh ở trong những cotildei

thấp xấu bị đọa đagravey như vậy thigrave chỉ lo chịu đựng mọi đau

khổ hagravenh hạ chứ khocircng cograven thời gian hay cơ hội lagravem

chuyện phuacutec đức nagraveo (Khi đatilde bị ở trong cảnh giới Địa ngục

hay Suacutec sinh thigrave coacute lagravem cocircng đức cũng chẳng coacute điều gigrave để

lagravem Vagrave tacircm thức của chuacuteng sinh đang bị ở trong cotildei địa

ngục vagrave suacutec sinh cũng khoacute magrave khởi sinh một triacute tuệ căn bản

nagraveo để magrave lagravem chuyện cocircng đức Thời gian bị ở trong

những cotildei đoacute thật lagrave dagravei khocircng thể nghĩ bagraven vigrave khoacute magrave tạo

ra được nghiệp tốt nagraveo để chuyển hoacutea taacutei sinh vagraveo những

cảnh giới tốt hơn)

-Trong khi đoacute những chuacuteng sinh ở những cotildei bồng lai

của Thiecircn thần vagrave Trời thigrave chỉ lo hưởng thụ sung sướng

khocircng cograven bị đau khổ cho necircn họ cũng chẳng rảnh rang để

suy tư hay nghĩ nhiều đến những việc cocircng đức Ở những

cotildei phuacutec lagravenh sung sướng đoacute những thiecircn thần cũng khocircng

nhigraven thấy được những lẽ vocirc-thường vagrave biến-đổi nhanh

choacuteng như ở trong cotildei Người

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 119

-Như vậy chỉ cograven cotildei Người lagrave coacute đủ hai bản chất Khổ vagrave

Sướng lagrave thiacutech hợp để học tập vagrave thực hagravenh giaacuteo phaacutep của

Đức Phật Hơn nữa chỉ coacute ở cotildei Người thigrave tất cả chuacuteng sinh

mới coacute cơ hội lagravem những hagravenh động cocircng-đức lagravem những

việc tốt lagravem người tốt vagrave nhờ đoacute tiacutech lũy Nghiệp tốt

Những Nghiệp tốt sẽ lagrave những hagravenh trang cho những chuyến

đi sau nagravey sau khi từ giatilde cotildei Người vagrave cũng nhờ vậy mới

mong coacute ngagravey giải thoaacutet hoagraven toagraven

Tuy nhiecircn Đức Phật coacute kể rằng coacute những chuacuteng sinh lagrave

thiecircn thần ở những cotildei Trời cũng cố gắng thực hagravenh giaacuteo

phaacutep của Đức Phật vagrave đatilde coacute thể chứng ngộ Niết-bagraven Vigrave

vậy Đức Phật đatilde cố gắng khuyecircn dạy mọi người hatildey nỗ lực

tu tập lagravem những điều tốt lagravenh để tiacutech lũy Nghiệp tốt Đoacute lagrave

cơ hội để được taacutei sinh về những cotildei lagravenh đaacuteng quyacute đoacute

Cho dugrave những cảnh giới (gồm 31 cotildei hiện hữu) coacute thực

sự tồn tại trong vũ trụ hay khocircng hoặc đoacute chỉ lagrave những

trạng thaacutei tacircm của từng chuacuteng sinh thigrave vấn đề đoacute cũng

khocircng quan trọng Điều quan trọng lagrave chuacuteng ta theo nguyecircn

lyacute khoa học của Phật giaacuteo đoacute lagrave sống tốt thigrave sẽ tạo Nghiệp

tốt vagrave nhờ đoacute bạn coacute quyền hy vọng sẽ được taacutei sinh về

những cotildei phuacutec lagravenh sau khi chết

Mục điacutech trước sau của caacutec Phật tử lagrave phải được về cotildei

lagravenh traacutenh được những cotildei thấp xấu đầy đau khổ vagrave đọa đagravey

kinh khủng như cảnh Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷhellip

Cograven đối với mục tiecircu tột-cugraveng lagrave giải thoaacutet khỏi vograveng taacutei

sinh luacircn hồi thigrave chỉ khi chuacuteng ta được ở trong những cotildei

lagravenh thigrave mới coacute thể tiếp tục lagravem việc tốt lagravenh vagrave thực hagravenh

Phật Phaacutep thigrave mới mong coacute ngagravey đạt đến Niết-bagraven sự giải

thoaacutet hoagraven toagraven khỏi luacircn hồi sinh tử

120 Con đường của chuacuteng ta

(18) Khi đạo Phật được truyền baacute sang những nước

phương Tacircy rất nhiều người phương Tacircy đatilde theo Đạo

Phật Điều đoacute coacute đuacuteng như vậy khocircng

Riecircng ở Mỹ con số người thực sự thực hagravenh theo Phật

giaacuteo vẫn cograven iacutet Giaacuteo sư Seymour Lachman đồng taacutec giả

của quyển saacutech nổi tiếng ldquoMột quốc Gia Becircn Dưới Chuacuteardquo

(One Nation Under God) ước lượng khoảng 800000 người

lagrave Phật tử ở Mỹ Tuy nhiecircn những nhagrave nghiecircn cứu Phật

giaacuteo thigrave cho rằng con số đoacute coacute thể lagrave nhiều hơn 4-5 lần nếu

tiacutenh cả con số những người theo đạo Phật nhập cư liecircn tục

từ những nước Đocircng Nam Aacute vagrave Đocircng Aacute

Số người theo đạo Phật ở chacircu Acircu khoảng 4 triệu người

chủ yếu ở caacutec nước Đức Phaacutep Anh Yacute

Số người theo đạo Phật ở chacircu Uacutec cũng khaacute nhiều vagrave

tăng nhanh Thống kecirc năm 2011 cho biết coacute khoảng

529000 người Uacutec theo đạo Phật trong tổng dacircn số khoảng

215 triệu người con số Phật tử tăng nhanh từ khoảng 21

dacircn số lecircn gần 25 dacircn số trong năm năm cuối

Coacute rất nhiều danh nhacircn rất nổi tiếng ở những nước Acircu

Mỹ đatilde theo đạo Phật hoặc đatilde chuyển từ đạo của họ qua đạo

Phật Trong số đoacute coacute nhiều người nổi tiếng nhất trong lĩnh

vực của migravenh trecircn thế giới magrave bạn coacute thể đatilde dễ dagraveng biết

đến từ lacircu Viacute dụ như

William Ford Jr Chủ hatildeng xe hơi Ford

Steve Jobs Chủ tịch hatildeng maacutey tiacutenh Apple Inc

Tiger Woods Nhagrave vocirc địch gocircn thế giới

Richard Gere Tagravei tử điện ảnh

Harrison Ford Tagravei tử điện ảnh

Orlando Bloom Tagravei tử điện ảnh

Keanu Reeves Tagravei tử điện ảnh

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 121

Uma Thurman Tagravei tử điện ảnh

Oliver Stone Đạo diễn điện ảnh

Tina Turner Ca sĩ nhạc Pop

Adam Yauch Ca sĩ nhạc Pop

Herbie Hancock Nhạc sĩ nhạc Jazz

Roberto Baggio Cầu thủ boacuteng đaacute Yacute

Phil Jackson Cầu thủ boacuteng rỗ NBA

Marshall Cty Marshall Goldsmith Partners

Goldsmith

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Bạn cũng coacute thể đọc thecircm một bagravei viết rất hay về bối

cảnh Phật giaacuteo ở Hollywood vagrave Hoa Kỳ trecircn trang www

unboundintrasuntcnjeduarchiveslifestyleoldbuddha với

tựa đề ldquoNhững Ngocirci Sao Lagrave Phật Tửrdquo

(19) Bạn vẫn cograven nhiều cacircu hỏi muốn được trả lời

Nếu bạn vẫn cograven nhiều thắc mắc về yacute nghĩa vagrave giaacuteo lyacute

Phật giaacuteo vagrave việc thực hagravenh đạo Phật xin bạn hatildey tigravem đọc

một quyển saacutech về vấn đaacutep theo từng đề mục rất hay coacute tecircn

lagrave ldquoNhững Hỏi Đaacutep Hayrdquo (Good Question Good Answer)

của ngagravei S Dhammika Quyển saacutech nagravey đatilde được dịch ra

nhiều ngocircn ngữ vagrave cũng coacute bản dịch ra tiếng Việt của cư sĩ

Phạm Kim Khaacutenh vagrave TS Bigravenh Anson mang tecircn ldquoPhật Phaacutep

Vấn Đaacuteprdquo

Bạn coacute thể tham khảo thecircm quyển ldquoVấn Đaacutep về Phật

giaacuteordquo được biecircn soạn bởi cugraveng người viết do cugraveng nhagrave xuất

bản ấn hagravenh 2012 cugraveng với quyển saacutech nagravey

104 Con đường của chuacuteng ta

Một vấn đề nữa của huacutet thuốc laacute cũng giống như việc

uống rượu vagrave dugraveng chất độc hại do lagrave gacircy ghiền Huacutet thuốc

coacute thể biến thagravenh một dạng thegravem muốn liecircn tục hagraveng ngagravey

vigrave tiacutenh chất gacircy ghiền vagrave lagravem cho người huacutet thuốc luocircn luocircn

phụ thuộc vagraveo noacute

Một vấn đề quan trọng nữa lagrave việc huacutet thuốc laacute vừa gacircy

hại cho bản thacircn migravenh vừa ảnh hưởng vagrave gacircy hại đến những

người hiacutet thở xung quanh họ trở thagravenh những người huacutet

thuốc laacute ldquobị độngrdquo trở thagravenh những nạn nhacircn của người huacutet

thuốc Magrave như Đức Phật đatilde noacutei những việc gigrave migravenh lagravem magrave

gacircy hại cho bản thacircn migravenh vagrave những người khaacutec thigrave đoacute

khocircng phải lagrave một hagravenh động tốt thiện Vagrave vigrave vậy chuacuteng ta

cần necircn traacutenh bỏ

Cũng chiacutenh vigrave lyacute do gacircy nguy hại cho migravenh vagrave mọi

người nhiều nước văn minh trecircn thế giới đatilde hạn chế việc

huacutet thuốc vagrave việc huacutet thuốc cũng bị nghiecircm cấm ở những

nơi cocircng cộng

Từ những điều nagravey chuacuteng ta coacute thể hiểu rằng Phật giaacuteo

coacute lẽ khocircng taacuten đồng với việc huacutet thuốc laacute vagrave coacute lẽ khocircng

xem việc huacutet thuốc lagrave thaacutei độ hay hagravenh động tiacutech cực vagrave tốt

lagravenh trong cuộc sống

(13) Phật giaacuteo dạy chuacuteng ta necircn luocircn luocircn hagravei lograveng với

mọi thứ migravenh coacute Tuy nhiecircn đa số mọi người đều coacute tham

vọng lagravem việc nhiều hơn để coacute thu nhập nhiều hơn vagrave

cũng coacute tham vọng tạo cuộc sống sung tuacutec hơn cho gia

đigravenh Vậy lagravem sao hogravea giải vấn đề nagravey

Đacircy lagrave một cacircu hỏi hay Đuacuteng lagrave Đạo Phật khuyecircn dạy

mọi người hatildey biết hagravei lograveng biết hạnh phuacutec với những gigrave

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 105

migravenh coacute được đừng quaacute tham lam đừng quaacute tham muốn magrave

dẫn đến thất vọng bất hạnh vagrave khổ sở

Tuy nhiecircn Đạo Phật vẫn mở ra cho mọi người sự tự do

chọn lựa phương caacutech vagrave con đường nagraveo đem lại nhiều an

lagravenh vagrave hạnh phuacutec nhất cho migravenh miễn sao bạn đừng quaacute đi

về cực đoan Vigrave vậy đạo Phật đatilde chủ trương vagrave khuyến

khiacutech ldquoCon Đường Trung Đạordquo Trung đạo nghĩa lagrave sao

Nghĩa lagrave (a) bạn đừng quaacute tham vọng đến nỗi coacute khả

năng gacircy phương hại đến quyền lợi của người khaacutec trong

khi migravenh nỗ lực để đạt được mục điacutech đoacute của migravenh Vagrave bạn

(b) cũng khocircng necircn quaacute hagravei lograveng với hoagraven cảnh của migravenh

nếu cograven phấn đấu được để cải thiện đời sống tinh thần vagrave

vật chất cho chiacutenh migravenh vagrave gia đigravenh thigrave hatildey cố gắng nỗ lực

trong phạm vi khả năng của migravenh đừng quaacute rụt regrave một caacutech

tiecircu cực nhưng cũng đừng quaacute tham vọng một caacutech quaacute

đaacuteng Tức lagrave traacutenh hai cực đoan Đoacute lagrave yacute nghĩa của con

đường trung đạo

Viacute dụ vigrave tham muốn được thăng cấp hay được tăng

lương magrave migravenh phải dugraveng nhiều caacutech hay thủ đoạn khocircng

tốt để đạt được mục điacutech lagravem phương hại đến đồng nghiệp

vagrave người khaacutec thigrave điều đoacute lagrave khocircng đuacuteng với đạo Phật

(Những thực tại ldquokhocircng đẹprdquo trong viacute dụ nagravey lagrave rất phổ

biến trong nhiều nơi cocircng sở hiện nay Một số đồng nghiệp

vagrave đối taacutec của tocirci trước đacircy từ Trung Quốc Nam Triều Tiecircn

vagrave nhiều nước Acircu Mỹ cũng tacircm sự rằng việc nagravey lagrave khaacute phổ

biến ở đất nước họ Tuy nhiecircn cũng theo yacute họ tigravenh trạng

nagravey ở những nước Acircu Mỹ coacute vẻ iacutet hơn sơ với ở những nước

Đocircng Aacute)

Hay vigrave muốn coacute thật nhiều tiền necircn bạn dagravenh hết thời

gian lagravem thecircm ngoagravei giờ coi nhẹ những thời gian hay

106 Con đường của chuacuteng ta

những việc dagravenh cho gia đigravenh vợ chồng con caacutei cha mẹ

anh chị emhellipĐiều đoacute về lacircu về dagravei sẽ lagravem tổn hại tigravenh cảm

của gia đigravenh đối với migravenh điều đoacute lagrave khocircng coacute lợi cho migravenh

vagrave gia đigravenh

Noacutei cho cugraveng những tham vọng vagrave sự bằng lograveng phải

necircn được cacircn bằng theo đuacuteng hoagraven cảnh năng lực vagrave những

nhu cầu được ưu tiecircn theo thứ tự của migravenh Viacute dụ thời gian

đi chăm soacutec cha mẹ ở bệnh viện sau giờ lagravem việc necircn được

ưu tiecircn hơn lagrave thời gian dagravenh cho việc lagravem thecircm ngoagravei giờ

để tăng thecircm mức độ thu nhập Cha mẹ cagraveng ngagravey cagraveng gần

đất xa trời chứ họ khocircng chờ cho bạn coacute đủ thu nhập để đến

chăm soacutec họ Nguyecircn tắc vẫn vậy Dugrave bạn coacute tham vọng

tiacutech cực đến đacircu thigrave luocircn luocircn suy nghĩ chiacutenh chắn rằng

ldquoNhững gigrave lagravem magrave khocircng coacute lợi cho migravenh hay người khaacutec

hay cả hai thigrave migravenh necircn traacutenh Những gigrave (tham vọng) nagraveo

nếu migravenh lagravem thigrave mang lại lợi iacutech cho migravenh vagrave cũng khocircng

lagravem tổn hại cho người khaacutec thigrave migravenh coacute thể lagravemrdquo

Sự chấp nhận bằng lograveng với mọi điều mọi hoagraven cảnh

cũng necircn dựa vagraveo nguyecircn tắc trung đạo nagravey

(14)Việc ăn chay lagrave bắt buộc đối với những Phật tử

Theo Đạo Phật đặc biệt lagrave Phật giaacuteo Nguyecircn thủy thigrave

việc ăn chay hay khocircng lagrave hoagraven toagraven phụ thuộc vagraveo caacute nhacircn

của mỗi người Phật giaacuteo khocircng nhấn mạnh vagraveo sự thanh

tịnh vagrave thanh khiết của thức ăn magrave nhấn mạnh vagraveo sự

thanh tịnh vagrave trong sạch của Tacircm

Đacircy lagrave một trong những vấn đề thường được bagraven catildei bạn

cần tigravem hiểu kỹ tại sao Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy thigrave noacutei như

vậy trong khi phần lớn những người theo Phật giaacuteo Đại

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 107

Thừa thigrave chủ trương việc ăn chay lagrave bắt buộc đối với mọi

Phật tử xuất gia vagrave khuyến khiacutech mọi Phật tử tại gia cũng

necircn ăn chay

Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy hay Nam Tocircng đến ngagravey nay vẫn

chủ trương việc ldquokhất thựcrdquo thức ăn theo đuacuteng như caacutech

thực hagravenh từ thời Đức Phật cograven tại thế Magrave đatilde đi khất thực

thức ăn thigrave người đi khất thực (xin đồ ăn) khocircng necircn yecircu

cầu người cho (thiacute chủ Phật tử cuacuteng dường thức ăn) phải

lagravem đồ ăn đuacuteng theo yecircu cầu của migravenh Vigrave vậy từ thời Đức

Phật cho đến nay trường phaacutei bảo thủ nagravey vẫn giữ nguyecircn

truyền thống khất thực vagrave người ta cho gigrave ăn nấy

Điều thứ hai Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy chủ trương ăn chay

theo giới ldquoTam Tịnh Nhụcrdquo coacute nghĩa lagrave những loại thịt nagraveo

khocircng diacutenh vagraveo ba điều sau thigrave Phật tử coacute thể dugraveng Ba điều

đoacute lagrave (a) khocircng thấy người ta giết (b) khocircng nghe tiếng kecircu

la của loagravei thuacute bị giết vagrave (c) khocircng coacute sự nghi ngờ về người

khaacutec giết thịt lagrave để cho migravenh ăn tức lagrave vigrave migravenh magrave giết thịt

Nếu thức ăn (thịt caacute) nagraveo đaacutep ứng đủ ba điều kiện nagravey thigrave

caacutec Tỳ kheo được ăn lagrave khocircng phạm giới theo sự cho pheacutep

trong Giới Luật magrave Đức Phật đưa ra (Phụ Lục 17)

Trong khi đoacute Phật giaacuteo Đại Thừa đặc biệt ở Trung Quốc

sau nagravey thigrave khocircng chấp nhận caacutech ăn chay nagravey họ quan

niệm rằng ăn chay lagrave khocircng được ăn thịt động vật magrave chỉ ăn

caacutec loại rau đậu traacutei cacircyhellip

Bất luận quan điểm của Phật giaacuteo Nguyecircn Thuỷ hay Đại

Thừa mục điacutech của sự ăn chay lagrave lagravem tăng trưởng lograveng từ

bi lagravem giảm bớt lograveng sacircn hận cũng giống như caacutech tu tập

ldquokhocircng saacutet sinhrdquo để biết thương yecircu người đồng loại vagrave

những loagravei sinh vật khaacutec Khi một người đatilde coacute lograveng từ bi vagrave

khocircng nỡ giết hại caacutec loại loagravei vật thigrave người ấy cũng khoacute coacute

108 Con đường của chuacuteng ta

thể giết người Đoacute lagrave lyacute do tại sao Đức Phật đưa ra giới cấm

ldquoKhocircng được saacutet sinhrdquo Chiacutenh Giới Hạnh thứ nhất nagravey lagrave

nhacircn tố để higravenh thagravenh quan điểm ăn chay trong đạo Phật

(Phụ Lục 18)

Nhiều người đatilde suy nghiệm về sự tagraven bạo khi giết hại suacutec

vật necircn họ đatilde từ bỏ sự thegravem muốn ăn thịt caacute vagrave trở thagravenh

những người ăn chay chứ khocircng riecircng những người theo

đạo Phật mới ăn chay Rất nhiều người phương Tacircy bacircy giờ

ăn chay vigrave quan điểm từ-bi nagravey

Ở đacircy rất mong bạn đọc necircn đọc thecircm những giảng luận

với nhiều goacutec nhigraven về đề tagravei ldquonhạy cảm vagrave quan trọngrdquo nagravey

trong bagravei Phụ Lục ở cuối saacutech

Do vấn đề nagravey lagrave quan trọng vagrave bạn lagrave người Phật tử

tại gia cần phải tự migravenh suy nghĩ vagrave tự quyết định cho migravenh

như thế nagraveo lagrave đuacuteng sai như thế nagraveo lagrave hợp đạo lyacute vagrave hợp

với lời Phật dạy bởi vigrave vấn đề nagravey được hiểu vagrave thực hagravenh

khaacutec nhau bởi nhiều trường phaacutei Phật giaacuteo khaacutec nhau Bạn

cần necircn đọc vagrave tham khảo thecircm nhiều nguồn kinh saacutech vagrave

luận giảng khaacutec nhau

Tuy nhiecircn trong hạn hẹp của quyển saacutech nhỏ beacute nagravey chỉ

mong muốn noacutei nocircm na lại như sau

(1) Theo quan điểm của Phật giaacuteo Nguyecircn thủy thigrave bạn

coacute thể ăn chay Hoặc nếu việc ăn chay lagrave khoacute khăn bất tiện

(vigrave phải đi khất thực hoặc vigrave phải nhờ vagraveo nguồn thức ăn

của người khaacutec để nuocirci thacircn hoặc mocirci trường sống ở nơi đoacute

khocircng thể coacute nhiều thức ăn thực vật) thigrave bạn coacute thể tiếp tục

ăn mặn trong khi vẫn lagrave một Phật tử đạo hạnh

(2) Theo quan điểm của Phật giaacuteo Đại Thừa người xuất

gia thigrave bắt buộc phải ăn chay (rau cải thực vậthellip) Cograven Phật

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 109

tử tại gia nếu ăn chay được hợp với sức khỏe vagrave tiện lợi của

migravenh thigrave necircn ăn chay lagrave sự thực hagravenh rất đaacuteng khen ngợi

Cograven nếu khocircng Phật tử tại gia được khuyến khiacutech ăn chay

vagraveo caacutec ngagravey lễ lagravenh như ngagravey Rằm Mồng Một hay những

ngagravey giữ Taacutem giớihellipđể tăng trưởng lograveng Từ Bi đối với con

người vagrave vạn vật

bull Tại đacircy coacute hai vấn đề chuacuteng ta cần necircn suy nghĩ theo

thiển yacute của tocirci

Một ăn chay chắc chắn lagrave caacutech tốt đẹp đối với một Phật

Tử vagrave ăn chay lagrave chắc chắn nuocirci dưỡng lograveng từ bi lagrave traacutenh

saacutet sanh vagrave traacutenh gacircy tổn hại cho bất cứ người nagraveo vagrave chuacuteng

sinh nagraveo

Hai tuy nhiecircn đừng necircn cho rằng chỉ việc ăn chay lagrave

hoagraven toagraven trở thagravenh một Phật tử tốt theo đạo Phật Việc ăn

chay khocircng phải lagrave thay thế được cho những việc thực hagravenh

tu tập vagrave giữ giới hạnh đạo đức khaacutec Như đatilde noacutei trecircn Phật

giaacuteo nhấn mạnh vagraveo sự tu tập sự sống giữ giới hạnh vagrave tu

dưỡng Tacircm để coacute Tacircm trong sạch lagravenh mạnh vagrave chiacutenh

điều nagravey mới tạo ra Nghiệp tốt lagravenh tạo ra cuộc sống tốt

lagravenh

(15) Tại sao coacute những tu sĩ vẫn ăn thịt trong khi rau cải

thigrave rất dễ dagraveng coacute được ở khắp nơi

Khi coacute người trong Tăng Đoagraven đoacute lagrave ngagravei Devadatta

(Đề-bagrave-đạt-đa) đatilde đề xuất với Phật về việc ăn chay vagrave cấm

caacutec tu sĩ ăn thịt caacute Đức Phật đatilde từ chối đề xuất nagravey Coacute lẽ

Đức Phật đatilde coacute nhiều lyacute do thiết thực vagraveo hoagraven cảnh xatilde hội

thời đoacute bởi vigrave rau cải khocircng được gieo trồng một caacutech trugrave

phuacute ở những vugraveng miền bắc Ấn Độ vagraveo thời xưa đoacute đặc

110 Con đường của chuacuteng ta

biệt rau cải vagrave ngũ cốc lagrave rất khan hiếm vagraveo những mugravea khocirc

hạn ở xung quanh lưu vực socircng Hằng

Viacute dụ sau nagravey nếu chỉ ăn chay bằng rau cải thigrave sẽ rất khoacute

khăn cho những vugraveng Phật giaacuteo như Tacircy Tạng vigrave ở đoacute gia

suacutec thigrave rất nhiều magrave những rau cải traacutei cacircy thigrave cực kỳ khan

hiếm khoacute trồng được ở vugraveng đất khắc nghiệt đoacute

Vagraveo thời Đức Phật cho đến tận ngagravey nay những tu sĩ

(theo Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy) vẫn sống nhờ vagraveo thức ăn

khất thực Vagrave thức ăn khất thực lagrave tugravey theo lograveng bố thiacute của

thiacute chủ vagrave Phật tử cuacuteng dường Nếu những tu sĩ yecircu cầu chỉ

giới hạn cuacuteng dường bằng thức ăn toagraven-chay toagraven rau cải

ngũ cốc thigrave điều đoacute coacute thể tạo gaacutenh nặng cho những thiacute chủ

cuacuteng dường thức ăn hagraveng ngagravey cho caacutec Tăng Ni Thực tế lagrave

đa số mọi người trong cuộc sống ở những xứ sở nagravey đều

tranh thủ ldquomột lầnrdquo thời gian trong ngagravey để nấu thức ăn

trước lagrave cuacuteng dường caacutec sư thầy sau lagrave phần cograven lại để gia

đigravenh ăn Magrave đa số những gia đigravenh Phật tử nagravey cũng ăn mặn

như truyền thống từ thời Đức Phật Vigrave vậy những thầy tu

của Nam Tocircng nhận vagrave ăn bất cứ thứ gigrave được cho ngay cả

lagrave thịt miễn sao những loại thịt đoacute nằm trong giới hạnh của

ldquoTam Tịnh Nhụcrdquo như đatilde noacutei trecircn lagrave được

Xin noacutei thecircm một chuacutet về Giới Luật của Tăng Đoagraven

Vigrave Phật giaacuteo Nguyecircn thủy cấm khocircng cho caacutec tu sĩ nhận sự

cuacuteng dường bố thiacute bằng tiền bạc Cho necircn họ khocircng coacute cơ

hội đi mua thức ăn bằng tiền bạc để magrave chọn thức ăn theo yacute

muốn của migravenh (giả sử như họ coacute muốn ăn chay) Họ hoagraven

toagraven phụ thuộc vagraveo thức ăn khất thực của dacircn lagraveng của thiacute

chủ bố thiacute cho họ hagraveng ngagravey Ngay cả khi họ nấu ăn trong tu

viện tịnh xaacute thigrave những nguyecircn liệu thực phẩm cũng lagrave do

những Phật tử mang tới cuacuteng dường (Hy vọng quyacute vị hiểu

ra được chỗ nagravey)

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 111

Ngagravey nay thực tế rất nhiều tu sĩ vagrave chugravea chiền theo Phacirc

giaacuteo Nguyecircn Thủy cũng ưu tiecircn việc ăn chay như ở Thaacutei

Lan ở Miến Điệnhellipkhi những điều kiện hậu cần cho pheacutep

Tuy nhiecircn những thầy tu ldquonghiecircm tuacutecrdquo theo truyền thống

Đại Thừa chắc chắn lagrave ăn chay tuyệt đối

(16) Việc ăn những đồ chay giả mặn coacute lagrave ngụy biện vagrave

đạo đức giả hay khocircng Tại sao lại lagravem thức ăn chay giả

mặn ở caacutec nước Đocircng Aacute như Việt Nam Trung Quốc Đagravei

Loan Triều Tiecircn

Đồ ăn chay giả mặn lagrave những thức ăn ldquochayrdquo lagravem từ bột

đậu nagravenh nấm vagrave thực vật nhưng được lagravem vagrave trigravenh bagravey

giống như những moacuten ăn mặn Nhiều nơi những người Phật

tử nấu vagrave ăn những đồ ăn kiểu nagravey bị cho lagrave đạo đức giả

Caacutei lyacute lagrave Đatilde ăn chay để quecircn đi thịt caacute quecircn đi việc saacutet sinh

động vật vậy magrave khi nấu chay lại chế biến ldquorau cảirdquo giống

hệt như mugravei vị higravenh dạng của thịt caacute để lsquogợi nhớrsquo đến những

thức ăn từ thịt caacute (vagrave coacute thể để ăn cho được ngon miệng

hơn)

Một số người thigrave giải thiacutech rằng việc lagravem thức ăn chay

giả mặn lagrave caacutech lagravem cho những người chưa ăn chay bước

qua ăn chay được dễ dagraveng hơn khocircng bị bỡ ngỡ khocircng bị

khoacute ăn khi chuyển từ ăn mặn qua ăn chay() Điều nagravey dugrave coacute

đuacuteng đối với một số người nhưng coacute lẽ chỉ lagrave tự nguỵ biện

Rotilde ragraveng lagrave trong tất cả những quaacuten ăn chay vagrave trong những

dịp lễ lagravenh caacutec Phật tử tề tựu về caacutec chugravea chiền ở Việt Nam

vagrave những nước Đocircng Aacute khaacutec thigrave hầu hết thức ăn chay đều

được chế biến vagrave trigravenh bagravey với higravenh dạng higravenh thức vagrave

hương vị y hệt thức ăn mặn vagrave được dugraveng bởi tất cả mọi

người vagrave cả Tăng Ni

112 Con đường của chuacuteng ta

Coacute hai vấn đề hay ldquohai lyacute lẽrdquo cần suy nghiệm vagrave bạn cần

chọn cho migravenh quan điểm nagraveo bạn thấy đuacuteng đắn lagrave phugrave

hợp với giaacuteo lyacute của Phật vagrave phugrave hợp với lograveng từ-bi của

chiacutenh migravenh

Một (1) khi đồ chay giả mặn được chế biến vagrave trigravenh bagravey

cho số đocircng Phật tử lagrave những người bigravenh thường đang ăn

mặn thigrave họ noacutei lagrave chế biến như vậy để những người đang ăn

thịt caacute chuyển qua ăn chay được dễ dagraveng hơn vigrave higravenh thức

vagrave mugravei vị cũng gần giống moacuten mặn Cho necircn tất cả quaacuten

cơm chay nhagrave hagraveng chay vagrave những nơi cuacuteng dường Trai

Tăng cũng đều lagravem như vậy Đoacute caacutech khuyến khiacutech mọi

người ăn chay

Hai(2) khi lagravem đồ chay giả mặn vagrave cuacuteng dường cho Tăng

Ni thigrave họ lại noacutei Tăng Ni thọ dụng thức ăn chay giả mặn

nhưng Tacircm khocircng hề khởi sinh điều gigrave về đồ ăn mặn như

thịt caacute Điều nagravey rất khoacute noacutei Đức Phật đatilde noacutei khi coacute đối

tượng tiếp xuacutec như mugravei vị higravenh sắchellipthigrave cảm-thọ vagrave ldquotacircm-

khởirdquo sẽ khởi sinh

Cho dugrave theo Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy thigrave việc ăn mặn lagrave

khocircng bị cấm nhưng nếu đatilde traacutenh ăn đồ mặn thật sự vigrave lyacute

do khocircng muốn higravenh thugrave mugravei vị của thịt caacute lagravem động lograveng

từ bi lagravem suy nghĩ về việc saacutet sinh giết hại thigrave việc lagravem đồ

ăn chay giả mặn với higravenh thugrave mugravei vị như của thịt caacute thật

(thịt gigrave caacute gigrave thigrave coacute những higravenh thugrave vagrave mugravei vị đuacuteng như vậy)

chắc sẽ lagravem khởi sinh trong tacircm những nhận-thức [tưởng]

về loại thịt hay caacute đoacute Vagrave như vậy lại đi ngược lại yacute nghĩa

của việc ăn chay Như vậy caacutei ldquoyacute nghĩardquo của việc ăn chay

lagrave vigrave lograveng từ-bi lagrave để quecircn đi higravenh ảnh mugravei vị của thịt caacute

thật cũng khocircng cograven ở đacircy

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 113

Bạn coacute thể tự hỏi rằng nếu ăn chay vigrave lograveng từ-bi vagrave sự

thanh-tịnh của thacircn vagrave tacircm thigrave rau cải nấm rơm đậu

nagravenhhellip được cắt thagravenh từng miếng nhỏ vuocircng vức ăn khocircng

thấy ngon miệng một caacutech tự nhiecircn hay sao magrave cần phải

cocircng phu cắt tỉa gaacuten gheacutep tạo higravenh vagrave cho vagraveo những gia

vị mugravei vị để thức ăn phải giống như chả lụa caacute kho heo

xagraveo thịt nướnghellip thigrave mới ăn thấy ngon miệng được

Tuy nhiecircn dugrave tốt hay xấu thigrave việc ăn chay hay ăn đồ

chay giả mặn vẫn tốt hơn nhiều so với việc ldquocố yacuterdquo ăn thịt ăn

caacute với caacutei tacircm ldquoyacute thứcrdquo rotilde việc giết thịt saacutet sanh chắc chắn

đatilde xảy ra đacircu đoacute (ở những lograve giết mổ ở chợ vagrave ở trong nhagrave

bếp của những người nấu)

Đức Phật

Tất cả mọi chuacuteng sinh

Đều mưu cầu được sống

Đều mưu cầu hạnh phuacutec

helliphelliphelliphellip

Migravenh run sợ đao kiếm

Migravenh cũng sợ chết choacutec

Vậy lấy người lagrave migravenh

Thigrave khocircng necircn giết hại

Khocircng gacircy ra giết hại

(Kinh Phaacutep Cuacute ndash Kệ 129)

114 Con đường của chuacuteng ta

(17) Những cảnh giới1 hiện hữu (cotildei sống) khaacutec nhau lagrave

gigrave Chuacuteng lagrave những nơi thực hay ảo

Theo truyền thống Phật giaacuteo coacute năm (5) cảnh giới hiện

hữu magrave tất cả caacutec loagravei chuacuteng sinh coacute mặt ở đoacute Năm cảnh

giới đoacute lagrave

Địa Ngục

Suacutec Sinh

Ngạ Quỷ

Người

Thiecircn Thần vagrave Trời

Những cảnh giới thấp xấu đầy đau khổ lagrave Địa ngục Suacutec

sinh Ngạ quỷ

bull Địa ngục theo kinh điển bao gồm 08 đại địa ngục vagrave

160 tiểu địa ngục bao bọc xung quanh những đại địa ngục

đoacute

bull Suacutec sinh lagrave cảnh giới của tất cả loagravei động vật từ nhỏ beacute

cho đến to lớn

bull Ngạ quỷ (peta) coacute nghĩa lagrave ldquoquỷ đoacuteirdquo hoặc hay được

gọi lagrave những lsquohồn marsquo hay ldquonhững người khuất mặtrdquo xung

quanh ta Ngạ quỷ sống trong cotildei vocirc cugraveng đagravey đọa vagrave đau

khổ luocircn luocircn thiếu thốn luocircn luocircn đoacutei khaacutet magrave khocircng

được ăn uống Vagrave coacute những loagravei ngạ quỷ luocircn luocircn ở gần

những người thacircn quyến cograven sống của migravenh vagrave coacute thể thấy

được tất cả những gigrave họ hagraveng thacircn quyến của migravenh đang

lagravem vagrave luocircn luocircn khao khaacutet những người thacircn lagravem những

1ldquoCảnh giớirdquo lagrave hoagraven cảnh lagrave phacircn giới cao thấp viacute dụ cảnh giới suacutec sinh cảnh giới

địa ngục cảnh giới trecircn trời Trong mỗi loại cảnh giới cao thấp đoacute coacute thể coacute nhiều

ldquocotildei sốngrdquo khaacutec nhau viacute dụ địa ngục coacute 168 tầng hay ldquocotildeirdquo khaacutec nhau cảnh giới

trecircn trời thigrave coacute đến 28 ldquocotildeirdquo sống khaacutec nhau

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 115

việc cocircng-đức vagrave hồi-hướng cocircng đức đoacute cho họ để họ

hưởng được cocircng-đức đoacute Đoacute lagrave caacutech duy nhất giuacutep họ giảm

bớt nghiệp xấu vagrave hy vọng được taacutei sinh về một cotildei lagravenh

khaacutec

bull Cotildei Suacutec sinh vagrave Ngạ quỷ lagrave ở cugraveng nơi với cotildei Người

cugraveng ở trecircn bề mặt traacutei đất

bull [Xin để yacute thecircm loagravei Quỷ thần A-tu-la (asuras) lagrave loagravei

quỷ thần dị dạng to lớn ở cotildei trời của Nam Thiecircn Vương

(thuộc Tứ Đại Thiecircn Vương) nhưng do nghiệp xấu luocircn

sống với tacircm sacircn hận hung hatilden vagrave đau khổ cho necircn họ cũng

thuộc về cảnh giới thấp xấu đau khổ mặc dugrave cotildei sống của họ

lagrave thuộc về trecircn cảnh giới trời thần Cho necircn nhiều truyền

thống Phật giaacuteo khaacutec đatilde tiacutenh riecircng cotildei quỷ thần A-tu-la một

cảnh-giới đau khổ riecircng vagrave do caacutech tiacutenh như vậy necircn tổng

cộng coacute 06 cảnh giới magrave chuacuteng sinh đang hiện hữu

Bạn coacute biết khocircng coacute rất nhiều coacute lograveng tốt vagrave chiacutenh trực

họ lagrave những người tốt bụng cocircng bằng vagrave coacute lograveng bi mẫn

nhưng họ coacute tacircm hay dễ bị noacuteng giận Họ coacute thể noacuteng giận

vigrave nhiều lyacute do xảy ra hagraveng ngagravey họ noacuteng giận vigrave bất đồng

vigrave tự aacutei vigrave caacutei ta bị xuacutec phạm hoặc vigrave sự bất cocircng vigrave quaacute

noacuteng ruột lo lắng cho người thacircn vagrave người khaacutec vigrave hoagraven

cảnh trớ trecircu vigrave gặp phải người xấu vigrave buồn bực nhacircn tigravenh

thế thaacuteiNếu họ khocircng tu tập tacircm để giảm trừ tacircm sacircn-giận

đoacute thigrave sau khi chết họ rất dễ bị taacutei sinh thagravenh những quỷ

thần A-tu-la đau khổ như vậy]

bull Những cảnh giới cao đẹp lagrave cotildei Người vagrave những cotildei Trời

của caacutec thiecircn thần vagrave caacutec vị trời Phạm Thiecircn (Brahmas)

bull Kinh điển cũng ghi rằng coacute nhiều ldquotầngrdquo tức nhiều

ldquocotildeirdquo cao thấp khaacutec nhau trong cảnh giới Địa Ngục vagrave trong

cảnh giới Thiecircn Thần vagrave Trời

116 Con đường của chuacuteng ta

bull Nếu loagravei quỷ thần A-tu-la (asuras) được taacutech riecircng ra

thagravenh một (đơn vị) cotildei hiện hữu riecircng biệt vagrave caacutec tầng địa

ngục được gom chung thagravenh một cotildei thigrave tổng cộng coacute 04

cotildei thuộc cảnh giới xấu [Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷ vagrave A-

tu-la] 07 cotildei Dục giới phuacutec lagravenh [gồm 1 cotildei dục giới lagrave cotildei

Người vagrave 06 cotildei dục giới của Thiecircn thần) 16 cotildei Trời Sắc

Giới vagrave 04 cotildei Trời Vocirc Sắc Giới

Tổng cộng Coacute 31 Cotildei hiện hữu magrave con người (vagrave chuacuteng

sinh) coacute thể bị hay được taacutei sinh về đoacute ngay sau khi từ giatilde

kiếp sống hiện tại

Chẳng hạn ở cảnh giới địa ngục coacute đến 168 ldquotầngrdquo đại địa

ngục vagrave tiểu địa ngục khaacutec nhau tugravey theo mức độ Nghiệp aacutec

nặng nề magrave chuacuteng sinh bị rơi rớt vagrave đagravey đọa vagraveo đoacute

Cograven trecircn cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời coacute rất nhiều cotildei

Trời khaacutec nhau tugravey theo mức độ do Nghiệp thiện lagravenh magrave

chuacuteng sinh được taacutei sinh về đoacute gồm coacute 06 Cotildei Trời Dục

Giới 16 Cotildei Trời Sắc Giới vagrave 04 Cotildei Trời Vocirc Sắc Giới

Để dễ higravenh dung bạn coacute thể liecircn-tưởng đến một cotildei lagrave

ldquocotildei Ngườirdquo trecircn traacutei đất magrave chuacuteng ta đang sống gồm 193

nước trải dagravei trecircn 07 đại lục địa Nếu chuacuteng ta may mắn

được sống trong những đất nước văn minh thanh bigravenh vagrave

khiacute hậu ocircn hogravea thigrave đoacute lagrave một điều phuacutec lagravenh so với việc phải

sống trong những đất nước lạc hậu đầy chiến tranh vagrave khiacute

hậu khắc nghiệt đoacutei nghegraveo vagrave bệnh tật Những đất nước trecircn

traacutei đất vagrave mức độ dễ sống vagrave khoacute sống khaacutec nhau thậm chiacute

quaacute checircnh lệch nhau thigrave cũng giống như những ldquocotildeirdquo khaacutec

nhau trecircn cảnh giới trecircn Trời hay những ldquocotildeirdquo khaacutec nhau

trong cảnh giới dưới địa ngục vậy

Vigrave vậy coacute thể noacutei rằng bất kỳ một cotildei Trời nagraveo đoacute (trong

26 cotildei thuộc cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời) lagrave chắc chắn sẽ

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 117

tốt đẹp hơn vagrave phuacutec lagravenh hơn bất cứ quốc gia nagraveo trecircn traacutei

đất cotildei người

Vagrave ngược lại coacute thể hiểu bất kỳ một ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo

nagraveo đoacute (trong 168 ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo) của cảnh giới địa ngục

cũng chắc chắn lagrave kinh khủng hơn đagravey đọa hơn vagrave toagraven lagrave

đau khổ hơn bất kỳ xứ sở nagraveo trecircn traacutei đất

Vigrave vậy ở nơi đacircu đời sống hay mocirci trường sống coacute sự tagraven

bạo độc tagravei aacutep bức vagrave đagravey đọa quaacute khốc liệt với con người

thigrave người ta hay gọi lagrave ldquođịa ngục trần gianrdquo

Khi noacutei về đời sống Thacircn-Tacircm của con người Đức Phật

thường noacutei một caacutech ẩn dụ về những ldquocảnh giớirdquo coacute nghĩa

lagrave những tigravenh trạng hạnh phuacutec hay đau khổ khaacutec nhau của

con người tugravey theo hoagraven cảnh của mỗi người

-Viacute dụ một người đang phải chịu tật nguyền đau đớn

hoặc tinh thần khủng hoảng thigrave người đoacute đatilde giống như đang

chịu cảnh địa ngục

-Những người khocircng cograven lẽ sống gigrave chỉ biết nằm chờ đến

bữa ăn vagrave sống để ăn thigrave chẳng khaacutec nagraveo sống như cảnh suacutec

sinh

-Những người quaacute tham lam luocircn luocircn tham muốn thegravem

khaacutet magrave chẳng bao giờ được thỏa matilden dugrave đatilde coacute đầy đủ thigrave

được cho lagrave giống như loagravei ngạ quỷ luocircn luocircn cảm thấy đoacutei

thiếu vagrave đau khổ vigrave thegravem khaacutet

-Người luocircn luocircn coacute maacuteu sacircn giận ganh tị chiến tranh

tranh dagravenh quyền lực vagrave của cải thigrave tacircm cũng chẳng khaacutec

nagraveo loagravei quỷ thần dị dạng A-tu-la luocircn luocircn sống với tacircm

sacircn hận thugrave hằn vagrave hiếu chiến

118 Con đường của chuacuteng ta

-Vagrave những ai được sinh ra đẹp đẽ vagrave giagraveu sang coacute thể

được gọi lagrave đang sống sung sướng như ở cotildei thiecircn thần hay

thiecircn đagraveng Cotildei thiecircn thần dường như lagrave mơ ước của Viacute dụ

những ngocirci sao thể thầu hết mọi người bởi vậy khi những

tagravei tử điện ảnh nổi tiếng sống trong nhagrave cao cửa đẹp vagrave luocircn

coacute hagraveng triệu người hacircm mộ hay lsquotocircn thờrsquo thigrave những người

hacircm mộ đoacute gọi họ lagrave những lsquothiecircn thầnrsquo

Rotilde ragraveng lagrave những cotildei thấp xấu như Địa Ngục Ngạ Quỷ

Suacutec Sinh Quỷ Thần dị dạng lagrave đầy đau khổ vagrave hagravenh hạ Vagrave

những cotildei Thiecircn thần vagrave Trời trecircn tiecircn cảnh lagrave đầy phuacutec

lagravenh vagrave sung sướng

-Tuy nhiecircn Đức Phật noacutei rằng ở những cotildei thấp xấu đoacute

chuacuteng sinh khoacute magrave lagravem được một việc cocircng đức nagraveo để tiacutech

lũy Nghiệp tốt được Những chuacuteng sinh ở trong những cotildei

thấp xấu bị đọa đagravey như vậy thigrave chỉ lo chịu đựng mọi đau

khổ hagravenh hạ chứ khocircng cograven thời gian hay cơ hội lagravem

chuyện phuacutec đức nagraveo (Khi đatilde bị ở trong cảnh giới Địa ngục

hay Suacutec sinh thigrave coacute lagravem cocircng đức cũng chẳng coacute điều gigrave để

lagravem Vagrave tacircm thức của chuacuteng sinh đang bị ở trong cotildei địa

ngục vagrave suacutec sinh cũng khoacute magrave khởi sinh một triacute tuệ căn bản

nagraveo để magrave lagravem chuyện cocircng đức Thời gian bị ở trong

những cotildei đoacute thật lagrave dagravei khocircng thể nghĩ bagraven vigrave khoacute magrave tạo

ra được nghiệp tốt nagraveo để chuyển hoacutea taacutei sinh vagraveo những

cảnh giới tốt hơn)

-Trong khi đoacute những chuacuteng sinh ở những cotildei bồng lai

của Thiecircn thần vagrave Trời thigrave chỉ lo hưởng thụ sung sướng

khocircng cograven bị đau khổ cho necircn họ cũng chẳng rảnh rang để

suy tư hay nghĩ nhiều đến những việc cocircng đức Ở những

cotildei phuacutec lagravenh sung sướng đoacute những thiecircn thần cũng khocircng

nhigraven thấy được những lẽ vocirc-thường vagrave biến-đổi nhanh

choacuteng như ở trong cotildei Người

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 119

-Như vậy chỉ cograven cotildei Người lagrave coacute đủ hai bản chất Khổ vagrave

Sướng lagrave thiacutech hợp để học tập vagrave thực hagravenh giaacuteo phaacutep của

Đức Phật Hơn nữa chỉ coacute ở cotildei Người thigrave tất cả chuacuteng sinh

mới coacute cơ hội lagravem những hagravenh động cocircng-đức lagravem những

việc tốt lagravem người tốt vagrave nhờ đoacute tiacutech lũy Nghiệp tốt

Những Nghiệp tốt sẽ lagrave những hagravenh trang cho những chuyến

đi sau nagravey sau khi từ giatilde cotildei Người vagrave cũng nhờ vậy mới

mong coacute ngagravey giải thoaacutet hoagraven toagraven

Tuy nhiecircn Đức Phật coacute kể rằng coacute những chuacuteng sinh lagrave

thiecircn thần ở những cotildei Trời cũng cố gắng thực hagravenh giaacuteo

phaacutep của Đức Phật vagrave đatilde coacute thể chứng ngộ Niết-bagraven Vigrave

vậy Đức Phật đatilde cố gắng khuyecircn dạy mọi người hatildey nỗ lực

tu tập lagravem những điều tốt lagravenh để tiacutech lũy Nghiệp tốt Đoacute lagrave

cơ hội để được taacutei sinh về những cotildei lagravenh đaacuteng quyacute đoacute

Cho dugrave những cảnh giới (gồm 31 cotildei hiện hữu) coacute thực

sự tồn tại trong vũ trụ hay khocircng hoặc đoacute chỉ lagrave những

trạng thaacutei tacircm của từng chuacuteng sinh thigrave vấn đề đoacute cũng

khocircng quan trọng Điều quan trọng lagrave chuacuteng ta theo nguyecircn

lyacute khoa học của Phật giaacuteo đoacute lagrave sống tốt thigrave sẽ tạo Nghiệp

tốt vagrave nhờ đoacute bạn coacute quyền hy vọng sẽ được taacutei sinh về

những cotildei phuacutec lagravenh sau khi chết

Mục điacutech trước sau của caacutec Phật tử lagrave phải được về cotildei

lagravenh traacutenh được những cotildei thấp xấu đầy đau khổ vagrave đọa đagravey

kinh khủng như cảnh Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷhellip

Cograven đối với mục tiecircu tột-cugraveng lagrave giải thoaacutet khỏi vograveng taacutei

sinh luacircn hồi thigrave chỉ khi chuacuteng ta được ở trong những cotildei

lagravenh thigrave mới coacute thể tiếp tục lagravem việc tốt lagravenh vagrave thực hagravenh

Phật Phaacutep thigrave mới mong coacute ngagravey đạt đến Niết-bagraven sự giải

thoaacutet hoagraven toagraven khỏi luacircn hồi sinh tử

120 Con đường của chuacuteng ta

(18) Khi đạo Phật được truyền baacute sang những nước

phương Tacircy rất nhiều người phương Tacircy đatilde theo Đạo

Phật Điều đoacute coacute đuacuteng như vậy khocircng

Riecircng ở Mỹ con số người thực sự thực hagravenh theo Phật

giaacuteo vẫn cograven iacutet Giaacuteo sư Seymour Lachman đồng taacutec giả

của quyển saacutech nổi tiếng ldquoMột quốc Gia Becircn Dưới Chuacuteardquo

(One Nation Under God) ước lượng khoảng 800000 người

lagrave Phật tử ở Mỹ Tuy nhiecircn những nhagrave nghiecircn cứu Phật

giaacuteo thigrave cho rằng con số đoacute coacute thể lagrave nhiều hơn 4-5 lần nếu

tiacutenh cả con số những người theo đạo Phật nhập cư liecircn tục

từ những nước Đocircng Nam Aacute vagrave Đocircng Aacute

Số người theo đạo Phật ở chacircu Acircu khoảng 4 triệu người

chủ yếu ở caacutec nước Đức Phaacutep Anh Yacute

Số người theo đạo Phật ở chacircu Uacutec cũng khaacute nhiều vagrave

tăng nhanh Thống kecirc năm 2011 cho biết coacute khoảng

529000 người Uacutec theo đạo Phật trong tổng dacircn số khoảng

215 triệu người con số Phật tử tăng nhanh từ khoảng 21

dacircn số lecircn gần 25 dacircn số trong năm năm cuối

Coacute rất nhiều danh nhacircn rất nổi tiếng ở những nước Acircu

Mỹ đatilde theo đạo Phật hoặc đatilde chuyển từ đạo của họ qua đạo

Phật Trong số đoacute coacute nhiều người nổi tiếng nhất trong lĩnh

vực của migravenh trecircn thế giới magrave bạn coacute thể đatilde dễ dagraveng biết

đến từ lacircu Viacute dụ như

William Ford Jr Chủ hatildeng xe hơi Ford

Steve Jobs Chủ tịch hatildeng maacutey tiacutenh Apple Inc

Tiger Woods Nhagrave vocirc địch gocircn thế giới

Richard Gere Tagravei tử điện ảnh

Harrison Ford Tagravei tử điện ảnh

Orlando Bloom Tagravei tử điện ảnh

Keanu Reeves Tagravei tử điện ảnh

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 121

Uma Thurman Tagravei tử điện ảnh

Oliver Stone Đạo diễn điện ảnh

Tina Turner Ca sĩ nhạc Pop

Adam Yauch Ca sĩ nhạc Pop

Herbie Hancock Nhạc sĩ nhạc Jazz

Roberto Baggio Cầu thủ boacuteng đaacute Yacute

Phil Jackson Cầu thủ boacuteng rỗ NBA

Marshall Cty Marshall Goldsmith Partners

Goldsmith

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Bạn cũng coacute thể đọc thecircm một bagravei viết rất hay về bối

cảnh Phật giaacuteo ở Hollywood vagrave Hoa Kỳ trecircn trang www

unboundintrasuntcnjeduarchiveslifestyleoldbuddha với

tựa đề ldquoNhững Ngocirci Sao Lagrave Phật Tửrdquo

(19) Bạn vẫn cograven nhiều cacircu hỏi muốn được trả lời

Nếu bạn vẫn cograven nhiều thắc mắc về yacute nghĩa vagrave giaacuteo lyacute

Phật giaacuteo vagrave việc thực hagravenh đạo Phật xin bạn hatildey tigravem đọc

một quyển saacutech về vấn đaacutep theo từng đề mục rất hay coacute tecircn

lagrave ldquoNhững Hỏi Đaacutep Hayrdquo (Good Question Good Answer)

của ngagravei S Dhammika Quyển saacutech nagravey đatilde được dịch ra

nhiều ngocircn ngữ vagrave cũng coacute bản dịch ra tiếng Việt của cư sĩ

Phạm Kim Khaacutenh vagrave TS Bigravenh Anson mang tecircn ldquoPhật Phaacutep

Vấn Đaacuteprdquo

Bạn coacute thể tham khảo thecircm quyển ldquoVấn Đaacutep về Phật

giaacuteordquo được biecircn soạn bởi cugraveng người viết do cugraveng nhagrave xuất

bản ấn hagravenh 2012 cugraveng với quyển saacutech nagravey

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 105

migravenh coacute được đừng quaacute tham lam đừng quaacute tham muốn magrave

dẫn đến thất vọng bất hạnh vagrave khổ sở

Tuy nhiecircn Đạo Phật vẫn mở ra cho mọi người sự tự do

chọn lựa phương caacutech vagrave con đường nagraveo đem lại nhiều an

lagravenh vagrave hạnh phuacutec nhất cho migravenh miễn sao bạn đừng quaacute đi

về cực đoan Vigrave vậy đạo Phật đatilde chủ trương vagrave khuyến

khiacutech ldquoCon Đường Trung Đạordquo Trung đạo nghĩa lagrave sao

Nghĩa lagrave (a) bạn đừng quaacute tham vọng đến nỗi coacute khả

năng gacircy phương hại đến quyền lợi của người khaacutec trong

khi migravenh nỗ lực để đạt được mục điacutech đoacute của migravenh Vagrave bạn

(b) cũng khocircng necircn quaacute hagravei lograveng với hoagraven cảnh của migravenh

nếu cograven phấn đấu được để cải thiện đời sống tinh thần vagrave

vật chất cho chiacutenh migravenh vagrave gia đigravenh thigrave hatildey cố gắng nỗ lực

trong phạm vi khả năng của migravenh đừng quaacute rụt regrave một caacutech

tiecircu cực nhưng cũng đừng quaacute tham vọng một caacutech quaacute

đaacuteng Tức lagrave traacutenh hai cực đoan Đoacute lagrave yacute nghĩa của con

đường trung đạo

Viacute dụ vigrave tham muốn được thăng cấp hay được tăng

lương magrave migravenh phải dugraveng nhiều caacutech hay thủ đoạn khocircng

tốt để đạt được mục điacutech lagravem phương hại đến đồng nghiệp

vagrave người khaacutec thigrave điều đoacute lagrave khocircng đuacuteng với đạo Phật

(Những thực tại ldquokhocircng đẹprdquo trong viacute dụ nagravey lagrave rất phổ

biến trong nhiều nơi cocircng sở hiện nay Một số đồng nghiệp

vagrave đối taacutec của tocirci trước đacircy từ Trung Quốc Nam Triều Tiecircn

vagrave nhiều nước Acircu Mỹ cũng tacircm sự rằng việc nagravey lagrave khaacute phổ

biến ở đất nước họ Tuy nhiecircn cũng theo yacute họ tigravenh trạng

nagravey ở những nước Acircu Mỹ coacute vẻ iacutet hơn sơ với ở những nước

Đocircng Aacute)

Hay vigrave muốn coacute thật nhiều tiền necircn bạn dagravenh hết thời

gian lagravem thecircm ngoagravei giờ coi nhẹ những thời gian hay

106 Con đường của chuacuteng ta

những việc dagravenh cho gia đigravenh vợ chồng con caacutei cha mẹ

anh chị emhellipĐiều đoacute về lacircu về dagravei sẽ lagravem tổn hại tigravenh cảm

của gia đigravenh đối với migravenh điều đoacute lagrave khocircng coacute lợi cho migravenh

vagrave gia đigravenh

Noacutei cho cugraveng những tham vọng vagrave sự bằng lograveng phải

necircn được cacircn bằng theo đuacuteng hoagraven cảnh năng lực vagrave những

nhu cầu được ưu tiecircn theo thứ tự của migravenh Viacute dụ thời gian

đi chăm soacutec cha mẹ ở bệnh viện sau giờ lagravem việc necircn được

ưu tiecircn hơn lagrave thời gian dagravenh cho việc lagravem thecircm ngoagravei giờ

để tăng thecircm mức độ thu nhập Cha mẹ cagraveng ngagravey cagraveng gần

đất xa trời chứ họ khocircng chờ cho bạn coacute đủ thu nhập để đến

chăm soacutec họ Nguyecircn tắc vẫn vậy Dugrave bạn coacute tham vọng

tiacutech cực đến đacircu thigrave luocircn luocircn suy nghĩ chiacutenh chắn rằng

ldquoNhững gigrave lagravem magrave khocircng coacute lợi cho migravenh hay người khaacutec

hay cả hai thigrave migravenh necircn traacutenh Những gigrave (tham vọng) nagraveo

nếu migravenh lagravem thigrave mang lại lợi iacutech cho migravenh vagrave cũng khocircng

lagravem tổn hại cho người khaacutec thigrave migravenh coacute thể lagravemrdquo

Sự chấp nhận bằng lograveng với mọi điều mọi hoagraven cảnh

cũng necircn dựa vagraveo nguyecircn tắc trung đạo nagravey

(14)Việc ăn chay lagrave bắt buộc đối với những Phật tử

Theo Đạo Phật đặc biệt lagrave Phật giaacuteo Nguyecircn thủy thigrave

việc ăn chay hay khocircng lagrave hoagraven toagraven phụ thuộc vagraveo caacute nhacircn

của mỗi người Phật giaacuteo khocircng nhấn mạnh vagraveo sự thanh

tịnh vagrave thanh khiết của thức ăn magrave nhấn mạnh vagraveo sự

thanh tịnh vagrave trong sạch của Tacircm

Đacircy lagrave một trong những vấn đề thường được bagraven catildei bạn

cần tigravem hiểu kỹ tại sao Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy thigrave noacutei như

vậy trong khi phần lớn những người theo Phật giaacuteo Đại

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 107

Thừa thigrave chủ trương việc ăn chay lagrave bắt buộc đối với mọi

Phật tử xuất gia vagrave khuyến khiacutech mọi Phật tử tại gia cũng

necircn ăn chay

Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy hay Nam Tocircng đến ngagravey nay vẫn

chủ trương việc ldquokhất thựcrdquo thức ăn theo đuacuteng như caacutech

thực hagravenh từ thời Đức Phật cograven tại thế Magrave đatilde đi khất thực

thức ăn thigrave người đi khất thực (xin đồ ăn) khocircng necircn yecircu

cầu người cho (thiacute chủ Phật tử cuacuteng dường thức ăn) phải

lagravem đồ ăn đuacuteng theo yecircu cầu của migravenh Vigrave vậy từ thời Đức

Phật cho đến nay trường phaacutei bảo thủ nagravey vẫn giữ nguyecircn

truyền thống khất thực vagrave người ta cho gigrave ăn nấy

Điều thứ hai Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy chủ trương ăn chay

theo giới ldquoTam Tịnh Nhụcrdquo coacute nghĩa lagrave những loại thịt nagraveo

khocircng diacutenh vagraveo ba điều sau thigrave Phật tử coacute thể dugraveng Ba điều

đoacute lagrave (a) khocircng thấy người ta giết (b) khocircng nghe tiếng kecircu

la của loagravei thuacute bị giết vagrave (c) khocircng coacute sự nghi ngờ về người

khaacutec giết thịt lagrave để cho migravenh ăn tức lagrave vigrave migravenh magrave giết thịt

Nếu thức ăn (thịt caacute) nagraveo đaacutep ứng đủ ba điều kiện nagravey thigrave

caacutec Tỳ kheo được ăn lagrave khocircng phạm giới theo sự cho pheacutep

trong Giới Luật magrave Đức Phật đưa ra (Phụ Lục 17)

Trong khi đoacute Phật giaacuteo Đại Thừa đặc biệt ở Trung Quốc

sau nagravey thigrave khocircng chấp nhận caacutech ăn chay nagravey họ quan

niệm rằng ăn chay lagrave khocircng được ăn thịt động vật magrave chỉ ăn

caacutec loại rau đậu traacutei cacircyhellip

Bất luận quan điểm của Phật giaacuteo Nguyecircn Thuỷ hay Đại

Thừa mục điacutech của sự ăn chay lagrave lagravem tăng trưởng lograveng từ

bi lagravem giảm bớt lograveng sacircn hận cũng giống như caacutech tu tập

ldquokhocircng saacutet sinhrdquo để biết thương yecircu người đồng loại vagrave

những loagravei sinh vật khaacutec Khi một người đatilde coacute lograveng từ bi vagrave

khocircng nỡ giết hại caacutec loại loagravei vật thigrave người ấy cũng khoacute coacute

108 Con đường của chuacuteng ta

thể giết người Đoacute lagrave lyacute do tại sao Đức Phật đưa ra giới cấm

ldquoKhocircng được saacutet sinhrdquo Chiacutenh Giới Hạnh thứ nhất nagravey lagrave

nhacircn tố để higravenh thagravenh quan điểm ăn chay trong đạo Phật

(Phụ Lục 18)

Nhiều người đatilde suy nghiệm về sự tagraven bạo khi giết hại suacutec

vật necircn họ đatilde từ bỏ sự thegravem muốn ăn thịt caacute vagrave trở thagravenh

những người ăn chay chứ khocircng riecircng những người theo

đạo Phật mới ăn chay Rất nhiều người phương Tacircy bacircy giờ

ăn chay vigrave quan điểm từ-bi nagravey

Ở đacircy rất mong bạn đọc necircn đọc thecircm những giảng luận

với nhiều goacutec nhigraven về đề tagravei ldquonhạy cảm vagrave quan trọngrdquo nagravey

trong bagravei Phụ Lục ở cuối saacutech

Do vấn đề nagravey lagrave quan trọng vagrave bạn lagrave người Phật tử

tại gia cần phải tự migravenh suy nghĩ vagrave tự quyết định cho migravenh

như thế nagraveo lagrave đuacuteng sai như thế nagraveo lagrave hợp đạo lyacute vagrave hợp

với lời Phật dạy bởi vigrave vấn đề nagravey được hiểu vagrave thực hagravenh

khaacutec nhau bởi nhiều trường phaacutei Phật giaacuteo khaacutec nhau Bạn

cần necircn đọc vagrave tham khảo thecircm nhiều nguồn kinh saacutech vagrave

luận giảng khaacutec nhau

Tuy nhiecircn trong hạn hẹp của quyển saacutech nhỏ beacute nagravey chỉ

mong muốn noacutei nocircm na lại như sau

(1) Theo quan điểm của Phật giaacuteo Nguyecircn thủy thigrave bạn

coacute thể ăn chay Hoặc nếu việc ăn chay lagrave khoacute khăn bất tiện

(vigrave phải đi khất thực hoặc vigrave phải nhờ vagraveo nguồn thức ăn

của người khaacutec để nuocirci thacircn hoặc mocirci trường sống ở nơi đoacute

khocircng thể coacute nhiều thức ăn thực vật) thigrave bạn coacute thể tiếp tục

ăn mặn trong khi vẫn lagrave một Phật tử đạo hạnh

(2) Theo quan điểm của Phật giaacuteo Đại Thừa người xuất

gia thigrave bắt buộc phải ăn chay (rau cải thực vậthellip) Cograven Phật

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 109

tử tại gia nếu ăn chay được hợp với sức khỏe vagrave tiện lợi của

migravenh thigrave necircn ăn chay lagrave sự thực hagravenh rất đaacuteng khen ngợi

Cograven nếu khocircng Phật tử tại gia được khuyến khiacutech ăn chay

vagraveo caacutec ngagravey lễ lagravenh như ngagravey Rằm Mồng Một hay những

ngagravey giữ Taacutem giớihellipđể tăng trưởng lograveng Từ Bi đối với con

người vagrave vạn vật

bull Tại đacircy coacute hai vấn đề chuacuteng ta cần necircn suy nghĩ theo

thiển yacute của tocirci

Một ăn chay chắc chắn lagrave caacutech tốt đẹp đối với một Phật

Tử vagrave ăn chay lagrave chắc chắn nuocirci dưỡng lograveng từ bi lagrave traacutenh

saacutet sanh vagrave traacutenh gacircy tổn hại cho bất cứ người nagraveo vagrave chuacuteng

sinh nagraveo

Hai tuy nhiecircn đừng necircn cho rằng chỉ việc ăn chay lagrave

hoagraven toagraven trở thagravenh một Phật tử tốt theo đạo Phật Việc ăn

chay khocircng phải lagrave thay thế được cho những việc thực hagravenh

tu tập vagrave giữ giới hạnh đạo đức khaacutec Như đatilde noacutei trecircn Phật

giaacuteo nhấn mạnh vagraveo sự tu tập sự sống giữ giới hạnh vagrave tu

dưỡng Tacircm để coacute Tacircm trong sạch lagravenh mạnh vagrave chiacutenh

điều nagravey mới tạo ra Nghiệp tốt lagravenh tạo ra cuộc sống tốt

lagravenh

(15) Tại sao coacute những tu sĩ vẫn ăn thịt trong khi rau cải

thigrave rất dễ dagraveng coacute được ở khắp nơi

Khi coacute người trong Tăng Đoagraven đoacute lagrave ngagravei Devadatta

(Đề-bagrave-đạt-đa) đatilde đề xuất với Phật về việc ăn chay vagrave cấm

caacutec tu sĩ ăn thịt caacute Đức Phật đatilde từ chối đề xuất nagravey Coacute lẽ

Đức Phật đatilde coacute nhiều lyacute do thiết thực vagraveo hoagraven cảnh xatilde hội

thời đoacute bởi vigrave rau cải khocircng được gieo trồng một caacutech trugrave

phuacute ở những vugraveng miền bắc Ấn Độ vagraveo thời xưa đoacute đặc

110 Con đường của chuacuteng ta

biệt rau cải vagrave ngũ cốc lagrave rất khan hiếm vagraveo những mugravea khocirc

hạn ở xung quanh lưu vực socircng Hằng

Viacute dụ sau nagravey nếu chỉ ăn chay bằng rau cải thigrave sẽ rất khoacute

khăn cho những vugraveng Phật giaacuteo như Tacircy Tạng vigrave ở đoacute gia

suacutec thigrave rất nhiều magrave những rau cải traacutei cacircy thigrave cực kỳ khan

hiếm khoacute trồng được ở vugraveng đất khắc nghiệt đoacute

Vagraveo thời Đức Phật cho đến tận ngagravey nay những tu sĩ

(theo Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy) vẫn sống nhờ vagraveo thức ăn

khất thực Vagrave thức ăn khất thực lagrave tugravey theo lograveng bố thiacute của

thiacute chủ vagrave Phật tử cuacuteng dường Nếu những tu sĩ yecircu cầu chỉ

giới hạn cuacuteng dường bằng thức ăn toagraven-chay toagraven rau cải

ngũ cốc thigrave điều đoacute coacute thể tạo gaacutenh nặng cho những thiacute chủ

cuacuteng dường thức ăn hagraveng ngagravey cho caacutec Tăng Ni Thực tế lagrave

đa số mọi người trong cuộc sống ở những xứ sở nagravey đều

tranh thủ ldquomột lầnrdquo thời gian trong ngagravey để nấu thức ăn

trước lagrave cuacuteng dường caacutec sư thầy sau lagrave phần cograven lại để gia

đigravenh ăn Magrave đa số những gia đigravenh Phật tử nagravey cũng ăn mặn

như truyền thống từ thời Đức Phật Vigrave vậy những thầy tu

của Nam Tocircng nhận vagrave ăn bất cứ thứ gigrave được cho ngay cả

lagrave thịt miễn sao những loại thịt đoacute nằm trong giới hạnh của

ldquoTam Tịnh Nhụcrdquo như đatilde noacutei trecircn lagrave được

Xin noacutei thecircm một chuacutet về Giới Luật của Tăng Đoagraven

Vigrave Phật giaacuteo Nguyecircn thủy cấm khocircng cho caacutec tu sĩ nhận sự

cuacuteng dường bố thiacute bằng tiền bạc Cho necircn họ khocircng coacute cơ

hội đi mua thức ăn bằng tiền bạc để magrave chọn thức ăn theo yacute

muốn của migravenh (giả sử như họ coacute muốn ăn chay) Họ hoagraven

toagraven phụ thuộc vagraveo thức ăn khất thực của dacircn lagraveng của thiacute

chủ bố thiacute cho họ hagraveng ngagravey Ngay cả khi họ nấu ăn trong tu

viện tịnh xaacute thigrave những nguyecircn liệu thực phẩm cũng lagrave do

những Phật tử mang tới cuacuteng dường (Hy vọng quyacute vị hiểu

ra được chỗ nagravey)

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 111

Ngagravey nay thực tế rất nhiều tu sĩ vagrave chugravea chiền theo Phacirc

giaacuteo Nguyecircn Thủy cũng ưu tiecircn việc ăn chay như ở Thaacutei

Lan ở Miến Điệnhellipkhi những điều kiện hậu cần cho pheacutep

Tuy nhiecircn những thầy tu ldquonghiecircm tuacutecrdquo theo truyền thống

Đại Thừa chắc chắn lagrave ăn chay tuyệt đối

(16) Việc ăn những đồ chay giả mặn coacute lagrave ngụy biện vagrave

đạo đức giả hay khocircng Tại sao lại lagravem thức ăn chay giả

mặn ở caacutec nước Đocircng Aacute như Việt Nam Trung Quốc Đagravei

Loan Triều Tiecircn

Đồ ăn chay giả mặn lagrave những thức ăn ldquochayrdquo lagravem từ bột

đậu nagravenh nấm vagrave thực vật nhưng được lagravem vagrave trigravenh bagravey

giống như những moacuten ăn mặn Nhiều nơi những người Phật

tử nấu vagrave ăn những đồ ăn kiểu nagravey bị cho lagrave đạo đức giả

Caacutei lyacute lagrave Đatilde ăn chay để quecircn đi thịt caacute quecircn đi việc saacutet sinh

động vật vậy magrave khi nấu chay lại chế biến ldquorau cảirdquo giống

hệt như mugravei vị higravenh dạng của thịt caacute để lsquogợi nhớrsquo đến những

thức ăn từ thịt caacute (vagrave coacute thể để ăn cho được ngon miệng

hơn)

Một số người thigrave giải thiacutech rằng việc lagravem thức ăn chay

giả mặn lagrave caacutech lagravem cho những người chưa ăn chay bước

qua ăn chay được dễ dagraveng hơn khocircng bị bỡ ngỡ khocircng bị

khoacute ăn khi chuyển từ ăn mặn qua ăn chay() Điều nagravey dugrave coacute

đuacuteng đối với một số người nhưng coacute lẽ chỉ lagrave tự nguỵ biện

Rotilde ragraveng lagrave trong tất cả những quaacuten ăn chay vagrave trong những

dịp lễ lagravenh caacutec Phật tử tề tựu về caacutec chugravea chiền ở Việt Nam

vagrave những nước Đocircng Aacute khaacutec thigrave hầu hết thức ăn chay đều

được chế biến vagrave trigravenh bagravey với higravenh dạng higravenh thức vagrave

hương vị y hệt thức ăn mặn vagrave được dugraveng bởi tất cả mọi

người vagrave cả Tăng Ni

112 Con đường của chuacuteng ta

Coacute hai vấn đề hay ldquohai lyacute lẽrdquo cần suy nghiệm vagrave bạn cần

chọn cho migravenh quan điểm nagraveo bạn thấy đuacuteng đắn lagrave phugrave

hợp với giaacuteo lyacute của Phật vagrave phugrave hợp với lograveng từ-bi của

chiacutenh migravenh

Một (1) khi đồ chay giả mặn được chế biến vagrave trigravenh bagravey

cho số đocircng Phật tử lagrave những người bigravenh thường đang ăn

mặn thigrave họ noacutei lagrave chế biến như vậy để những người đang ăn

thịt caacute chuyển qua ăn chay được dễ dagraveng hơn vigrave higravenh thức

vagrave mugravei vị cũng gần giống moacuten mặn Cho necircn tất cả quaacuten

cơm chay nhagrave hagraveng chay vagrave những nơi cuacuteng dường Trai

Tăng cũng đều lagravem như vậy Đoacute caacutech khuyến khiacutech mọi

người ăn chay

Hai(2) khi lagravem đồ chay giả mặn vagrave cuacuteng dường cho Tăng

Ni thigrave họ lại noacutei Tăng Ni thọ dụng thức ăn chay giả mặn

nhưng Tacircm khocircng hề khởi sinh điều gigrave về đồ ăn mặn như

thịt caacute Điều nagravey rất khoacute noacutei Đức Phật đatilde noacutei khi coacute đối

tượng tiếp xuacutec như mugravei vị higravenh sắchellipthigrave cảm-thọ vagrave ldquotacircm-

khởirdquo sẽ khởi sinh

Cho dugrave theo Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy thigrave việc ăn mặn lagrave

khocircng bị cấm nhưng nếu đatilde traacutenh ăn đồ mặn thật sự vigrave lyacute

do khocircng muốn higravenh thugrave mugravei vị của thịt caacute lagravem động lograveng

từ bi lagravem suy nghĩ về việc saacutet sinh giết hại thigrave việc lagravem đồ

ăn chay giả mặn với higravenh thugrave mugravei vị như của thịt caacute thật

(thịt gigrave caacute gigrave thigrave coacute những higravenh thugrave vagrave mugravei vị đuacuteng như vậy)

chắc sẽ lagravem khởi sinh trong tacircm những nhận-thức [tưởng]

về loại thịt hay caacute đoacute Vagrave như vậy lại đi ngược lại yacute nghĩa

của việc ăn chay Như vậy caacutei ldquoyacute nghĩardquo của việc ăn chay

lagrave vigrave lograveng từ-bi lagrave để quecircn đi higravenh ảnh mugravei vị của thịt caacute

thật cũng khocircng cograven ở đacircy

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 113

Bạn coacute thể tự hỏi rằng nếu ăn chay vigrave lograveng từ-bi vagrave sự

thanh-tịnh của thacircn vagrave tacircm thigrave rau cải nấm rơm đậu

nagravenhhellip được cắt thagravenh từng miếng nhỏ vuocircng vức ăn khocircng

thấy ngon miệng một caacutech tự nhiecircn hay sao magrave cần phải

cocircng phu cắt tỉa gaacuten gheacutep tạo higravenh vagrave cho vagraveo những gia

vị mugravei vị để thức ăn phải giống như chả lụa caacute kho heo

xagraveo thịt nướnghellip thigrave mới ăn thấy ngon miệng được

Tuy nhiecircn dugrave tốt hay xấu thigrave việc ăn chay hay ăn đồ

chay giả mặn vẫn tốt hơn nhiều so với việc ldquocố yacuterdquo ăn thịt ăn

caacute với caacutei tacircm ldquoyacute thứcrdquo rotilde việc giết thịt saacutet sanh chắc chắn

đatilde xảy ra đacircu đoacute (ở những lograve giết mổ ở chợ vagrave ở trong nhagrave

bếp của những người nấu)

Đức Phật

Tất cả mọi chuacuteng sinh

Đều mưu cầu được sống

Đều mưu cầu hạnh phuacutec

helliphelliphelliphellip

Migravenh run sợ đao kiếm

Migravenh cũng sợ chết choacutec

Vậy lấy người lagrave migravenh

Thigrave khocircng necircn giết hại

Khocircng gacircy ra giết hại

(Kinh Phaacutep Cuacute ndash Kệ 129)

114 Con đường của chuacuteng ta

(17) Những cảnh giới1 hiện hữu (cotildei sống) khaacutec nhau lagrave

gigrave Chuacuteng lagrave những nơi thực hay ảo

Theo truyền thống Phật giaacuteo coacute năm (5) cảnh giới hiện

hữu magrave tất cả caacutec loagravei chuacuteng sinh coacute mặt ở đoacute Năm cảnh

giới đoacute lagrave

Địa Ngục

Suacutec Sinh

Ngạ Quỷ

Người

Thiecircn Thần vagrave Trời

Những cảnh giới thấp xấu đầy đau khổ lagrave Địa ngục Suacutec

sinh Ngạ quỷ

bull Địa ngục theo kinh điển bao gồm 08 đại địa ngục vagrave

160 tiểu địa ngục bao bọc xung quanh những đại địa ngục

đoacute

bull Suacutec sinh lagrave cảnh giới của tất cả loagravei động vật từ nhỏ beacute

cho đến to lớn

bull Ngạ quỷ (peta) coacute nghĩa lagrave ldquoquỷ đoacuteirdquo hoặc hay được

gọi lagrave những lsquohồn marsquo hay ldquonhững người khuất mặtrdquo xung

quanh ta Ngạ quỷ sống trong cotildei vocirc cugraveng đagravey đọa vagrave đau

khổ luocircn luocircn thiếu thốn luocircn luocircn đoacutei khaacutet magrave khocircng

được ăn uống Vagrave coacute những loagravei ngạ quỷ luocircn luocircn ở gần

những người thacircn quyến cograven sống của migravenh vagrave coacute thể thấy

được tất cả những gigrave họ hagraveng thacircn quyến của migravenh đang

lagravem vagrave luocircn luocircn khao khaacutet những người thacircn lagravem những

1ldquoCảnh giớirdquo lagrave hoagraven cảnh lagrave phacircn giới cao thấp viacute dụ cảnh giới suacutec sinh cảnh giới

địa ngục cảnh giới trecircn trời Trong mỗi loại cảnh giới cao thấp đoacute coacute thể coacute nhiều

ldquocotildei sốngrdquo khaacutec nhau viacute dụ địa ngục coacute 168 tầng hay ldquocotildeirdquo khaacutec nhau cảnh giới

trecircn trời thigrave coacute đến 28 ldquocotildeirdquo sống khaacutec nhau

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 115

việc cocircng-đức vagrave hồi-hướng cocircng đức đoacute cho họ để họ

hưởng được cocircng-đức đoacute Đoacute lagrave caacutech duy nhất giuacutep họ giảm

bớt nghiệp xấu vagrave hy vọng được taacutei sinh về một cotildei lagravenh

khaacutec

bull Cotildei Suacutec sinh vagrave Ngạ quỷ lagrave ở cugraveng nơi với cotildei Người

cugraveng ở trecircn bề mặt traacutei đất

bull [Xin để yacute thecircm loagravei Quỷ thần A-tu-la (asuras) lagrave loagravei

quỷ thần dị dạng to lớn ở cotildei trời của Nam Thiecircn Vương

(thuộc Tứ Đại Thiecircn Vương) nhưng do nghiệp xấu luocircn

sống với tacircm sacircn hận hung hatilden vagrave đau khổ cho necircn họ cũng

thuộc về cảnh giới thấp xấu đau khổ mặc dugrave cotildei sống của họ

lagrave thuộc về trecircn cảnh giới trời thần Cho necircn nhiều truyền

thống Phật giaacuteo khaacutec đatilde tiacutenh riecircng cotildei quỷ thần A-tu-la một

cảnh-giới đau khổ riecircng vagrave do caacutech tiacutenh như vậy necircn tổng

cộng coacute 06 cảnh giới magrave chuacuteng sinh đang hiện hữu

Bạn coacute biết khocircng coacute rất nhiều coacute lograveng tốt vagrave chiacutenh trực

họ lagrave những người tốt bụng cocircng bằng vagrave coacute lograveng bi mẫn

nhưng họ coacute tacircm hay dễ bị noacuteng giận Họ coacute thể noacuteng giận

vigrave nhiều lyacute do xảy ra hagraveng ngagravey họ noacuteng giận vigrave bất đồng

vigrave tự aacutei vigrave caacutei ta bị xuacutec phạm hoặc vigrave sự bất cocircng vigrave quaacute

noacuteng ruột lo lắng cho người thacircn vagrave người khaacutec vigrave hoagraven

cảnh trớ trecircu vigrave gặp phải người xấu vigrave buồn bực nhacircn tigravenh

thế thaacuteiNếu họ khocircng tu tập tacircm để giảm trừ tacircm sacircn-giận

đoacute thigrave sau khi chết họ rất dễ bị taacutei sinh thagravenh những quỷ

thần A-tu-la đau khổ như vậy]

bull Những cảnh giới cao đẹp lagrave cotildei Người vagrave những cotildei Trời

của caacutec thiecircn thần vagrave caacutec vị trời Phạm Thiecircn (Brahmas)

bull Kinh điển cũng ghi rằng coacute nhiều ldquotầngrdquo tức nhiều

ldquocotildeirdquo cao thấp khaacutec nhau trong cảnh giới Địa Ngục vagrave trong

cảnh giới Thiecircn Thần vagrave Trời

116 Con đường của chuacuteng ta

bull Nếu loagravei quỷ thần A-tu-la (asuras) được taacutech riecircng ra

thagravenh một (đơn vị) cotildei hiện hữu riecircng biệt vagrave caacutec tầng địa

ngục được gom chung thagravenh một cotildei thigrave tổng cộng coacute 04

cotildei thuộc cảnh giới xấu [Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷ vagrave A-

tu-la] 07 cotildei Dục giới phuacutec lagravenh [gồm 1 cotildei dục giới lagrave cotildei

Người vagrave 06 cotildei dục giới của Thiecircn thần) 16 cotildei Trời Sắc

Giới vagrave 04 cotildei Trời Vocirc Sắc Giới

Tổng cộng Coacute 31 Cotildei hiện hữu magrave con người (vagrave chuacuteng

sinh) coacute thể bị hay được taacutei sinh về đoacute ngay sau khi từ giatilde

kiếp sống hiện tại

Chẳng hạn ở cảnh giới địa ngục coacute đến 168 ldquotầngrdquo đại địa

ngục vagrave tiểu địa ngục khaacutec nhau tugravey theo mức độ Nghiệp aacutec

nặng nề magrave chuacuteng sinh bị rơi rớt vagrave đagravey đọa vagraveo đoacute

Cograven trecircn cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời coacute rất nhiều cotildei

Trời khaacutec nhau tugravey theo mức độ do Nghiệp thiện lagravenh magrave

chuacuteng sinh được taacutei sinh về đoacute gồm coacute 06 Cotildei Trời Dục

Giới 16 Cotildei Trời Sắc Giới vagrave 04 Cotildei Trời Vocirc Sắc Giới

Để dễ higravenh dung bạn coacute thể liecircn-tưởng đến một cotildei lagrave

ldquocotildei Ngườirdquo trecircn traacutei đất magrave chuacuteng ta đang sống gồm 193

nước trải dagravei trecircn 07 đại lục địa Nếu chuacuteng ta may mắn

được sống trong những đất nước văn minh thanh bigravenh vagrave

khiacute hậu ocircn hogravea thigrave đoacute lagrave một điều phuacutec lagravenh so với việc phải

sống trong những đất nước lạc hậu đầy chiến tranh vagrave khiacute

hậu khắc nghiệt đoacutei nghegraveo vagrave bệnh tật Những đất nước trecircn

traacutei đất vagrave mức độ dễ sống vagrave khoacute sống khaacutec nhau thậm chiacute

quaacute checircnh lệch nhau thigrave cũng giống như những ldquocotildeirdquo khaacutec

nhau trecircn cảnh giới trecircn Trời hay những ldquocotildeirdquo khaacutec nhau

trong cảnh giới dưới địa ngục vậy

Vigrave vậy coacute thể noacutei rằng bất kỳ một cotildei Trời nagraveo đoacute (trong

26 cotildei thuộc cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời) lagrave chắc chắn sẽ

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 117

tốt đẹp hơn vagrave phuacutec lagravenh hơn bất cứ quốc gia nagraveo trecircn traacutei

đất cotildei người

Vagrave ngược lại coacute thể hiểu bất kỳ một ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo

nagraveo đoacute (trong 168 ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo) của cảnh giới địa ngục

cũng chắc chắn lagrave kinh khủng hơn đagravey đọa hơn vagrave toagraven lagrave

đau khổ hơn bất kỳ xứ sở nagraveo trecircn traacutei đất

Vigrave vậy ở nơi đacircu đời sống hay mocirci trường sống coacute sự tagraven

bạo độc tagravei aacutep bức vagrave đagravey đọa quaacute khốc liệt với con người

thigrave người ta hay gọi lagrave ldquođịa ngục trần gianrdquo

Khi noacutei về đời sống Thacircn-Tacircm của con người Đức Phật

thường noacutei một caacutech ẩn dụ về những ldquocảnh giớirdquo coacute nghĩa

lagrave những tigravenh trạng hạnh phuacutec hay đau khổ khaacutec nhau của

con người tugravey theo hoagraven cảnh của mỗi người

-Viacute dụ một người đang phải chịu tật nguyền đau đớn

hoặc tinh thần khủng hoảng thigrave người đoacute đatilde giống như đang

chịu cảnh địa ngục

-Những người khocircng cograven lẽ sống gigrave chỉ biết nằm chờ đến

bữa ăn vagrave sống để ăn thigrave chẳng khaacutec nagraveo sống như cảnh suacutec

sinh

-Những người quaacute tham lam luocircn luocircn tham muốn thegravem

khaacutet magrave chẳng bao giờ được thỏa matilden dugrave đatilde coacute đầy đủ thigrave

được cho lagrave giống như loagravei ngạ quỷ luocircn luocircn cảm thấy đoacutei

thiếu vagrave đau khổ vigrave thegravem khaacutet

-Người luocircn luocircn coacute maacuteu sacircn giận ganh tị chiến tranh

tranh dagravenh quyền lực vagrave của cải thigrave tacircm cũng chẳng khaacutec

nagraveo loagravei quỷ thần dị dạng A-tu-la luocircn luocircn sống với tacircm

sacircn hận thugrave hằn vagrave hiếu chiến

118 Con đường của chuacuteng ta

-Vagrave những ai được sinh ra đẹp đẽ vagrave giagraveu sang coacute thể

được gọi lagrave đang sống sung sướng như ở cotildei thiecircn thần hay

thiecircn đagraveng Cotildei thiecircn thần dường như lagrave mơ ước của Viacute dụ

những ngocirci sao thể thầu hết mọi người bởi vậy khi những

tagravei tử điện ảnh nổi tiếng sống trong nhagrave cao cửa đẹp vagrave luocircn

coacute hagraveng triệu người hacircm mộ hay lsquotocircn thờrsquo thigrave những người

hacircm mộ đoacute gọi họ lagrave những lsquothiecircn thầnrsquo

Rotilde ragraveng lagrave những cotildei thấp xấu như Địa Ngục Ngạ Quỷ

Suacutec Sinh Quỷ Thần dị dạng lagrave đầy đau khổ vagrave hagravenh hạ Vagrave

những cotildei Thiecircn thần vagrave Trời trecircn tiecircn cảnh lagrave đầy phuacutec

lagravenh vagrave sung sướng

-Tuy nhiecircn Đức Phật noacutei rằng ở những cotildei thấp xấu đoacute

chuacuteng sinh khoacute magrave lagravem được một việc cocircng đức nagraveo để tiacutech

lũy Nghiệp tốt được Những chuacuteng sinh ở trong những cotildei

thấp xấu bị đọa đagravey như vậy thigrave chỉ lo chịu đựng mọi đau

khổ hagravenh hạ chứ khocircng cograven thời gian hay cơ hội lagravem

chuyện phuacutec đức nagraveo (Khi đatilde bị ở trong cảnh giới Địa ngục

hay Suacutec sinh thigrave coacute lagravem cocircng đức cũng chẳng coacute điều gigrave để

lagravem Vagrave tacircm thức của chuacuteng sinh đang bị ở trong cotildei địa

ngục vagrave suacutec sinh cũng khoacute magrave khởi sinh một triacute tuệ căn bản

nagraveo để magrave lagravem chuyện cocircng đức Thời gian bị ở trong

những cotildei đoacute thật lagrave dagravei khocircng thể nghĩ bagraven vigrave khoacute magrave tạo

ra được nghiệp tốt nagraveo để chuyển hoacutea taacutei sinh vagraveo những

cảnh giới tốt hơn)

-Trong khi đoacute những chuacuteng sinh ở những cotildei bồng lai

của Thiecircn thần vagrave Trời thigrave chỉ lo hưởng thụ sung sướng

khocircng cograven bị đau khổ cho necircn họ cũng chẳng rảnh rang để

suy tư hay nghĩ nhiều đến những việc cocircng đức Ở những

cotildei phuacutec lagravenh sung sướng đoacute những thiecircn thần cũng khocircng

nhigraven thấy được những lẽ vocirc-thường vagrave biến-đổi nhanh

choacuteng như ở trong cotildei Người

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 119

-Như vậy chỉ cograven cotildei Người lagrave coacute đủ hai bản chất Khổ vagrave

Sướng lagrave thiacutech hợp để học tập vagrave thực hagravenh giaacuteo phaacutep của

Đức Phật Hơn nữa chỉ coacute ở cotildei Người thigrave tất cả chuacuteng sinh

mới coacute cơ hội lagravem những hagravenh động cocircng-đức lagravem những

việc tốt lagravem người tốt vagrave nhờ đoacute tiacutech lũy Nghiệp tốt

Những Nghiệp tốt sẽ lagrave những hagravenh trang cho những chuyến

đi sau nagravey sau khi từ giatilde cotildei Người vagrave cũng nhờ vậy mới

mong coacute ngagravey giải thoaacutet hoagraven toagraven

Tuy nhiecircn Đức Phật coacute kể rằng coacute những chuacuteng sinh lagrave

thiecircn thần ở những cotildei Trời cũng cố gắng thực hagravenh giaacuteo

phaacutep của Đức Phật vagrave đatilde coacute thể chứng ngộ Niết-bagraven Vigrave

vậy Đức Phật đatilde cố gắng khuyecircn dạy mọi người hatildey nỗ lực

tu tập lagravem những điều tốt lagravenh để tiacutech lũy Nghiệp tốt Đoacute lagrave

cơ hội để được taacutei sinh về những cotildei lagravenh đaacuteng quyacute đoacute

Cho dugrave những cảnh giới (gồm 31 cotildei hiện hữu) coacute thực

sự tồn tại trong vũ trụ hay khocircng hoặc đoacute chỉ lagrave những

trạng thaacutei tacircm của từng chuacuteng sinh thigrave vấn đề đoacute cũng

khocircng quan trọng Điều quan trọng lagrave chuacuteng ta theo nguyecircn

lyacute khoa học của Phật giaacuteo đoacute lagrave sống tốt thigrave sẽ tạo Nghiệp

tốt vagrave nhờ đoacute bạn coacute quyền hy vọng sẽ được taacutei sinh về

những cotildei phuacutec lagravenh sau khi chết

Mục điacutech trước sau của caacutec Phật tử lagrave phải được về cotildei

lagravenh traacutenh được những cotildei thấp xấu đầy đau khổ vagrave đọa đagravey

kinh khủng như cảnh Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷhellip

Cograven đối với mục tiecircu tột-cugraveng lagrave giải thoaacutet khỏi vograveng taacutei

sinh luacircn hồi thigrave chỉ khi chuacuteng ta được ở trong những cotildei

lagravenh thigrave mới coacute thể tiếp tục lagravem việc tốt lagravenh vagrave thực hagravenh

Phật Phaacutep thigrave mới mong coacute ngagravey đạt đến Niết-bagraven sự giải

thoaacutet hoagraven toagraven khỏi luacircn hồi sinh tử

120 Con đường của chuacuteng ta

(18) Khi đạo Phật được truyền baacute sang những nước

phương Tacircy rất nhiều người phương Tacircy đatilde theo Đạo

Phật Điều đoacute coacute đuacuteng như vậy khocircng

Riecircng ở Mỹ con số người thực sự thực hagravenh theo Phật

giaacuteo vẫn cograven iacutet Giaacuteo sư Seymour Lachman đồng taacutec giả

của quyển saacutech nổi tiếng ldquoMột quốc Gia Becircn Dưới Chuacuteardquo

(One Nation Under God) ước lượng khoảng 800000 người

lagrave Phật tử ở Mỹ Tuy nhiecircn những nhagrave nghiecircn cứu Phật

giaacuteo thigrave cho rằng con số đoacute coacute thể lagrave nhiều hơn 4-5 lần nếu

tiacutenh cả con số những người theo đạo Phật nhập cư liecircn tục

từ những nước Đocircng Nam Aacute vagrave Đocircng Aacute

Số người theo đạo Phật ở chacircu Acircu khoảng 4 triệu người

chủ yếu ở caacutec nước Đức Phaacutep Anh Yacute

Số người theo đạo Phật ở chacircu Uacutec cũng khaacute nhiều vagrave

tăng nhanh Thống kecirc năm 2011 cho biết coacute khoảng

529000 người Uacutec theo đạo Phật trong tổng dacircn số khoảng

215 triệu người con số Phật tử tăng nhanh từ khoảng 21

dacircn số lecircn gần 25 dacircn số trong năm năm cuối

Coacute rất nhiều danh nhacircn rất nổi tiếng ở những nước Acircu

Mỹ đatilde theo đạo Phật hoặc đatilde chuyển từ đạo của họ qua đạo

Phật Trong số đoacute coacute nhiều người nổi tiếng nhất trong lĩnh

vực của migravenh trecircn thế giới magrave bạn coacute thể đatilde dễ dagraveng biết

đến từ lacircu Viacute dụ như

William Ford Jr Chủ hatildeng xe hơi Ford

Steve Jobs Chủ tịch hatildeng maacutey tiacutenh Apple Inc

Tiger Woods Nhagrave vocirc địch gocircn thế giới

Richard Gere Tagravei tử điện ảnh

Harrison Ford Tagravei tử điện ảnh

Orlando Bloom Tagravei tử điện ảnh

Keanu Reeves Tagravei tử điện ảnh

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 121

Uma Thurman Tagravei tử điện ảnh

Oliver Stone Đạo diễn điện ảnh

Tina Turner Ca sĩ nhạc Pop

Adam Yauch Ca sĩ nhạc Pop

Herbie Hancock Nhạc sĩ nhạc Jazz

Roberto Baggio Cầu thủ boacuteng đaacute Yacute

Phil Jackson Cầu thủ boacuteng rỗ NBA

Marshall Cty Marshall Goldsmith Partners

Goldsmith

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Bạn cũng coacute thể đọc thecircm một bagravei viết rất hay về bối

cảnh Phật giaacuteo ở Hollywood vagrave Hoa Kỳ trecircn trang www

unboundintrasuntcnjeduarchiveslifestyleoldbuddha với

tựa đề ldquoNhững Ngocirci Sao Lagrave Phật Tửrdquo

(19) Bạn vẫn cograven nhiều cacircu hỏi muốn được trả lời

Nếu bạn vẫn cograven nhiều thắc mắc về yacute nghĩa vagrave giaacuteo lyacute

Phật giaacuteo vagrave việc thực hagravenh đạo Phật xin bạn hatildey tigravem đọc

một quyển saacutech về vấn đaacutep theo từng đề mục rất hay coacute tecircn

lagrave ldquoNhững Hỏi Đaacutep Hayrdquo (Good Question Good Answer)

của ngagravei S Dhammika Quyển saacutech nagravey đatilde được dịch ra

nhiều ngocircn ngữ vagrave cũng coacute bản dịch ra tiếng Việt của cư sĩ

Phạm Kim Khaacutenh vagrave TS Bigravenh Anson mang tecircn ldquoPhật Phaacutep

Vấn Đaacuteprdquo

Bạn coacute thể tham khảo thecircm quyển ldquoVấn Đaacutep về Phật

giaacuteordquo được biecircn soạn bởi cugraveng người viết do cugraveng nhagrave xuất

bản ấn hagravenh 2012 cugraveng với quyển saacutech nagravey

106 Con đường của chuacuteng ta

những việc dagravenh cho gia đigravenh vợ chồng con caacutei cha mẹ

anh chị emhellipĐiều đoacute về lacircu về dagravei sẽ lagravem tổn hại tigravenh cảm

của gia đigravenh đối với migravenh điều đoacute lagrave khocircng coacute lợi cho migravenh

vagrave gia đigravenh

Noacutei cho cugraveng những tham vọng vagrave sự bằng lograveng phải

necircn được cacircn bằng theo đuacuteng hoagraven cảnh năng lực vagrave những

nhu cầu được ưu tiecircn theo thứ tự của migravenh Viacute dụ thời gian

đi chăm soacutec cha mẹ ở bệnh viện sau giờ lagravem việc necircn được

ưu tiecircn hơn lagrave thời gian dagravenh cho việc lagravem thecircm ngoagravei giờ

để tăng thecircm mức độ thu nhập Cha mẹ cagraveng ngagravey cagraveng gần

đất xa trời chứ họ khocircng chờ cho bạn coacute đủ thu nhập để đến

chăm soacutec họ Nguyecircn tắc vẫn vậy Dugrave bạn coacute tham vọng

tiacutech cực đến đacircu thigrave luocircn luocircn suy nghĩ chiacutenh chắn rằng

ldquoNhững gigrave lagravem magrave khocircng coacute lợi cho migravenh hay người khaacutec

hay cả hai thigrave migravenh necircn traacutenh Những gigrave (tham vọng) nagraveo

nếu migravenh lagravem thigrave mang lại lợi iacutech cho migravenh vagrave cũng khocircng

lagravem tổn hại cho người khaacutec thigrave migravenh coacute thể lagravemrdquo

Sự chấp nhận bằng lograveng với mọi điều mọi hoagraven cảnh

cũng necircn dựa vagraveo nguyecircn tắc trung đạo nagravey

(14)Việc ăn chay lagrave bắt buộc đối với những Phật tử

Theo Đạo Phật đặc biệt lagrave Phật giaacuteo Nguyecircn thủy thigrave

việc ăn chay hay khocircng lagrave hoagraven toagraven phụ thuộc vagraveo caacute nhacircn

của mỗi người Phật giaacuteo khocircng nhấn mạnh vagraveo sự thanh

tịnh vagrave thanh khiết của thức ăn magrave nhấn mạnh vagraveo sự

thanh tịnh vagrave trong sạch của Tacircm

Đacircy lagrave một trong những vấn đề thường được bagraven catildei bạn

cần tigravem hiểu kỹ tại sao Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy thigrave noacutei như

vậy trong khi phần lớn những người theo Phật giaacuteo Đại

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 107

Thừa thigrave chủ trương việc ăn chay lagrave bắt buộc đối với mọi

Phật tử xuất gia vagrave khuyến khiacutech mọi Phật tử tại gia cũng

necircn ăn chay

Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy hay Nam Tocircng đến ngagravey nay vẫn

chủ trương việc ldquokhất thựcrdquo thức ăn theo đuacuteng như caacutech

thực hagravenh từ thời Đức Phật cograven tại thế Magrave đatilde đi khất thực

thức ăn thigrave người đi khất thực (xin đồ ăn) khocircng necircn yecircu

cầu người cho (thiacute chủ Phật tử cuacuteng dường thức ăn) phải

lagravem đồ ăn đuacuteng theo yecircu cầu của migravenh Vigrave vậy từ thời Đức

Phật cho đến nay trường phaacutei bảo thủ nagravey vẫn giữ nguyecircn

truyền thống khất thực vagrave người ta cho gigrave ăn nấy

Điều thứ hai Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy chủ trương ăn chay

theo giới ldquoTam Tịnh Nhụcrdquo coacute nghĩa lagrave những loại thịt nagraveo

khocircng diacutenh vagraveo ba điều sau thigrave Phật tử coacute thể dugraveng Ba điều

đoacute lagrave (a) khocircng thấy người ta giết (b) khocircng nghe tiếng kecircu

la của loagravei thuacute bị giết vagrave (c) khocircng coacute sự nghi ngờ về người

khaacutec giết thịt lagrave để cho migravenh ăn tức lagrave vigrave migravenh magrave giết thịt

Nếu thức ăn (thịt caacute) nagraveo đaacutep ứng đủ ba điều kiện nagravey thigrave

caacutec Tỳ kheo được ăn lagrave khocircng phạm giới theo sự cho pheacutep

trong Giới Luật magrave Đức Phật đưa ra (Phụ Lục 17)

Trong khi đoacute Phật giaacuteo Đại Thừa đặc biệt ở Trung Quốc

sau nagravey thigrave khocircng chấp nhận caacutech ăn chay nagravey họ quan

niệm rằng ăn chay lagrave khocircng được ăn thịt động vật magrave chỉ ăn

caacutec loại rau đậu traacutei cacircyhellip

Bất luận quan điểm của Phật giaacuteo Nguyecircn Thuỷ hay Đại

Thừa mục điacutech của sự ăn chay lagrave lagravem tăng trưởng lograveng từ

bi lagravem giảm bớt lograveng sacircn hận cũng giống như caacutech tu tập

ldquokhocircng saacutet sinhrdquo để biết thương yecircu người đồng loại vagrave

những loagravei sinh vật khaacutec Khi một người đatilde coacute lograveng từ bi vagrave

khocircng nỡ giết hại caacutec loại loagravei vật thigrave người ấy cũng khoacute coacute

108 Con đường của chuacuteng ta

thể giết người Đoacute lagrave lyacute do tại sao Đức Phật đưa ra giới cấm

ldquoKhocircng được saacutet sinhrdquo Chiacutenh Giới Hạnh thứ nhất nagravey lagrave

nhacircn tố để higravenh thagravenh quan điểm ăn chay trong đạo Phật

(Phụ Lục 18)

Nhiều người đatilde suy nghiệm về sự tagraven bạo khi giết hại suacutec

vật necircn họ đatilde từ bỏ sự thegravem muốn ăn thịt caacute vagrave trở thagravenh

những người ăn chay chứ khocircng riecircng những người theo

đạo Phật mới ăn chay Rất nhiều người phương Tacircy bacircy giờ

ăn chay vigrave quan điểm từ-bi nagravey

Ở đacircy rất mong bạn đọc necircn đọc thecircm những giảng luận

với nhiều goacutec nhigraven về đề tagravei ldquonhạy cảm vagrave quan trọngrdquo nagravey

trong bagravei Phụ Lục ở cuối saacutech

Do vấn đề nagravey lagrave quan trọng vagrave bạn lagrave người Phật tử

tại gia cần phải tự migravenh suy nghĩ vagrave tự quyết định cho migravenh

như thế nagraveo lagrave đuacuteng sai như thế nagraveo lagrave hợp đạo lyacute vagrave hợp

với lời Phật dạy bởi vigrave vấn đề nagravey được hiểu vagrave thực hagravenh

khaacutec nhau bởi nhiều trường phaacutei Phật giaacuteo khaacutec nhau Bạn

cần necircn đọc vagrave tham khảo thecircm nhiều nguồn kinh saacutech vagrave

luận giảng khaacutec nhau

Tuy nhiecircn trong hạn hẹp của quyển saacutech nhỏ beacute nagravey chỉ

mong muốn noacutei nocircm na lại như sau

(1) Theo quan điểm của Phật giaacuteo Nguyecircn thủy thigrave bạn

coacute thể ăn chay Hoặc nếu việc ăn chay lagrave khoacute khăn bất tiện

(vigrave phải đi khất thực hoặc vigrave phải nhờ vagraveo nguồn thức ăn

của người khaacutec để nuocirci thacircn hoặc mocirci trường sống ở nơi đoacute

khocircng thể coacute nhiều thức ăn thực vật) thigrave bạn coacute thể tiếp tục

ăn mặn trong khi vẫn lagrave một Phật tử đạo hạnh

(2) Theo quan điểm của Phật giaacuteo Đại Thừa người xuất

gia thigrave bắt buộc phải ăn chay (rau cải thực vậthellip) Cograven Phật

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 109

tử tại gia nếu ăn chay được hợp với sức khỏe vagrave tiện lợi của

migravenh thigrave necircn ăn chay lagrave sự thực hagravenh rất đaacuteng khen ngợi

Cograven nếu khocircng Phật tử tại gia được khuyến khiacutech ăn chay

vagraveo caacutec ngagravey lễ lagravenh như ngagravey Rằm Mồng Một hay những

ngagravey giữ Taacutem giớihellipđể tăng trưởng lograveng Từ Bi đối với con

người vagrave vạn vật

bull Tại đacircy coacute hai vấn đề chuacuteng ta cần necircn suy nghĩ theo

thiển yacute của tocirci

Một ăn chay chắc chắn lagrave caacutech tốt đẹp đối với một Phật

Tử vagrave ăn chay lagrave chắc chắn nuocirci dưỡng lograveng từ bi lagrave traacutenh

saacutet sanh vagrave traacutenh gacircy tổn hại cho bất cứ người nagraveo vagrave chuacuteng

sinh nagraveo

Hai tuy nhiecircn đừng necircn cho rằng chỉ việc ăn chay lagrave

hoagraven toagraven trở thagravenh một Phật tử tốt theo đạo Phật Việc ăn

chay khocircng phải lagrave thay thế được cho những việc thực hagravenh

tu tập vagrave giữ giới hạnh đạo đức khaacutec Như đatilde noacutei trecircn Phật

giaacuteo nhấn mạnh vagraveo sự tu tập sự sống giữ giới hạnh vagrave tu

dưỡng Tacircm để coacute Tacircm trong sạch lagravenh mạnh vagrave chiacutenh

điều nagravey mới tạo ra Nghiệp tốt lagravenh tạo ra cuộc sống tốt

lagravenh

(15) Tại sao coacute những tu sĩ vẫn ăn thịt trong khi rau cải

thigrave rất dễ dagraveng coacute được ở khắp nơi

Khi coacute người trong Tăng Đoagraven đoacute lagrave ngagravei Devadatta

(Đề-bagrave-đạt-đa) đatilde đề xuất với Phật về việc ăn chay vagrave cấm

caacutec tu sĩ ăn thịt caacute Đức Phật đatilde từ chối đề xuất nagravey Coacute lẽ

Đức Phật đatilde coacute nhiều lyacute do thiết thực vagraveo hoagraven cảnh xatilde hội

thời đoacute bởi vigrave rau cải khocircng được gieo trồng một caacutech trugrave

phuacute ở những vugraveng miền bắc Ấn Độ vagraveo thời xưa đoacute đặc

110 Con đường của chuacuteng ta

biệt rau cải vagrave ngũ cốc lagrave rất khan hiếm vagraveo những mugravea khocirc

hạn ở xung quanh lưu vực socircng Hằng

Viacute dụ sau nagravey nếu chỉ ăn chay bằng rau cải thigrave sẽ rất khoacute

khăn cho những vugraveng Phật giaacuteo như Tacircy Tạng vigrave ở đoacute gia

suacutec thigrave rất nhiều magrave những rau cải traacutei cacircy thigrave cực kỳ khan

hiếm khoacute trồng được ở vugraveng đất khắc nghiệt đoacute

Vagraveo thời Đức Phật cho đến tận ngagravey nay những tu sĩ

(theo Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy) vẫn sống nhờ vagraveo thức ăn

khất thực Vagrave thức ăn khất thực lagrave tugravey theo lograveng bố thiacute của

thiacute chủ vagrave Phật tử cuacuteng dường Nếu những tu sĩ yecircu cầu chỉ

giới hạn cuacuteng dường bằng thức ăn toagraven-chay toagraven rau cải

ngũ cốc thigrave điều đoacute coacute thể tạo gaacutenh nặng cho những thiacute chủ

cuacuteng dường thức ăn hagraveng ngagravey cho caacutec Tăng Ni Thực tế lagrave

đa số mọi người trong cuộc sống ở những xứ sở nagravey đều

tranh thủ ldquomột lầnrdquo thời gian trong ngagravey để nấu thức ăn

trước lagrave cuacuteng dường caacutec sư thầy sau lagrave phần cograven lại để gia

đigravenh ăn Magrave đa số những gia đigravenh Phật tử nagravey cũng ăn mặn

như truyền thống từ thời Đức Phật Vigrave vậy những thầy tu

của Nam Tocircng nhận vagrave ăn bất cứ thứ gigrave được cho ngay cả

lagrave thịt miễn sao những loại thịt đoacute nằm trong giới hạnh của

ldquoTam Tịnh Nhụcrdquo như đatilde noacutei trecircn lagrave được

Xin noacutei thecircm một chuacutet về Giới Luật của Tăng Đoagraven

Vigrave Phật giaacuteo Nguyecircn thủy cấm khocircng cho caacutec tu sĩ nhận sự

cuacuteng dường bố thiacute bằng tiền bạc Cho necircn họ khocircng coacute cơ

hội đi mua thức ăn bằng tiền bạc để magrave chọn thức ăn theo yacute

muốn của migravenh (giả sử như họ coacute muốn ăn chay) Họ hoagraven

toagraven phụ thuộc vagraveo thức ăn khất thực của dacircn lagraveng của thiacute

chủ bố thiacute cho họ hagraveng ngagravey Ngay cả khi họ nấu ăn trong tu

viện tịnh xaacute thigrave những nguyecircn liệu thực phẩm cũng lagrave do

những Phật tử mang tới cuacuteng dường (Hy vọng quyacute vị hiểu

ra được chỗ nagravey)

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 111

Ngagravey nay thực tế rất nhiều tu sĩ vagrave chugravea chiền theo Phacirc

giaacuteo Nguyecircn Thủy cũng ưu tiecircn việc ăn chay như ở Thaacutei

Lan ở Miến Điệnhellipkhi những điều kiện hậu cần cho pheacutep

Tuy nhiecircn những thầy tu ldquonghiecircm tuacutecrdquo theo truyền thống

Đại Thừa chắc chắn lagrave ăn chay tuyệt đối

(16) Việc ăn những đồ chay giả mặn coacute lagrave ngụy biện vagrave

đạo đức giả hay khocircng Tại sao lại lagravem thức ăn chay giả

mặn ở caacutec nước Đocircng Aacute như Việt Nam Trung Quốc Đagravei

Loan Triều Tiecircn

Đồ ăn chay giả mặn lagrave những thức ăn ldquochayrdquo lagravem từ bột

đậu nagravenh nấm vagrave thực vật nhưng được lagravem vagrave trigravenh bagravey

giống như những moacuten ăn mặn Nhiều nơi những người Phật

tử nấu vagrave ăn những đồ ăn kiểu nagravey bị cho lagrave đạo đức giả

Caacutei lyacute lagrave Đatilde ăn chay để quecircn đi thịt caacute quecircn đi việc saacutet sinh

động vật vậy magrave khi nấu chay lại chế biến ldquorau cảirdquo giống

hệt như mugravei vị higravenh dạng của thịt caacute để lsquogợi nhớrsquo đến những

thức ăn từ thịt caacute (vagrave coacute thể để ăn cho được ngon miệng

hơn)

Một số người thigrave giải thiacutech rằng việc lagravem thức ăn chay

giả mặn lagrave caacutech lagravem cho những người chưa ăn chay bước

qua ăn chay được dễ dagraveng hơn khocircng bị bỡ ngỡ khocircng bị

khoacute ăn khi chuyển từ ăn mặn qua ăn chay() Điều nagravey dugrave coacute

đuacuteng đối với một số người nhưng coacute lẽ chỉ lagrave tự nguỵ biện

Rotilde ragraveng lagrave trong tất cả những quaacuten ăn chay vagrave trong những

dịp lễ lagravenh caacutec Phật tử tề tựu về caacutec chugravea chiền ở Việt Nam

vagrave những nước Đocircng Aacute khaacutec thigrave hầu hết thức ăn chay đều

được chế biến vagrave trigravenh bagravey với higravenh dạng higravenh thức vagrave

hương vị y hệt thức ăn mặn vagrave được dugraveng bởi tất cả mọi

người vagrave cả Tăng Ni

112 Con đường của chuacuteng ta

Coacute hai vấn đề hay ldquohai lyacute lẽrdquo cần suy nghiệm vagrave bạn cần

chọn cho migravenh quan điểm nagraveo bạn thấy đuacuteng đắn lagrave phugrave

hợp với giaacuteo lyacute của Phật vagrave phugrave hợp với lograveng từ-bi của

chiacutenh migravenh

Một (1) khi đồ chay giả mặn được chế biến vagrave trigravenh bagravey

cho số đocircng Phật tử lagrave những người bigravenh thường đang ăn

mặn thigrave họ noacutei lagrave chế biến như vậy để những người đang ăn

thịt caacute chuyển qua ăn chay được dễ dagraveng hơn vigrave higravenh thức

vagrave mugravei vị cũng gần giống moacuten mặn Cho necircn tất cả quaacuten

cơm chay nhagrave hagraveng chay vagrave những nơi cuacuteng dường Trai

Tăng cũng đều lagravem như vậy Đoacute caacutech khuyến khiacutech mọi

người ăn chay

Hai(2) khi lagravem đồ chay giả mặn vagrave cuacuteng dường cho Tăng

Ni thigrave họ lại noacutei Tăng Ni thọ dụng thức ăn chay giả mặn

nhưng Tacircm khocircng hề khởi sinh điều gigrave về đồ ăn mặn như

thịt caacute Điều nagravey rất khoacute noacutei Đức Phật đatilde noacutei khi coacute đối

tượng tiếp xuacutec như mugravei vị higravenh sắchellipthigrave cảm-thọ vagrave ldquotacircm-

khởirdquo sẽ khởi sinh

Cho dugrave theo Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy thigrave việc ăn mặn lagrave

khocircng bị cấm nhưng nếu đatilde traacutenh ăn đồ mặn thật sự vigrave lyacute

do khocircng muốn higravenh thugrave mugravei vị của thịt caacute lagravem động lograveng

từ bi lagravem suy nghĩ về việc saacutet sinh giết hại thigrave việc lagravem đồ

ăn chay giả mặn với higravenh thugrave mugravei vị như của thịt caacute thật

(thịt gigrave caacute gigrave thigrave coacute những higravenh thugrave vagrave mugravei vị đuacuteng như vậy)

chắc sẽ lagravem khởi sinh trong tacircm những nhận-thức [tưởng]

về loại thịt hay caacute đoacute Vagrave như vậy lại đi ngược lại yacute nghĩa

của việc ăn chay Như vậy caacutei ldquoyacute nghĩardquo của việc ăn chay

lagrave vigrave lograveng từ-bi lagrave để quecircn đi higravenh ảnh mugravei vị của thịt caacute

thật cũng khocircng cograven ở đacircy

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 113

Bạn coacute thể tự hỏi rằng nếu ăn chay vigrave lograveng từ-bi vagrave sự

thanh-tịnh của thacircn vagrave tacircm thigrave rau cải nấm rơm đậu

nagravenhhellip được cắt thagravenh từng miếng nhỏ vuocircng vức ăn khocircng

thấy ngon miệng một caacutech tự nhiecircn hay sao magrave cần phải

cocircng phu cắt tỉa gaacuten gheacutep tạo higravenh vagrave cho vagraveo những gia

vị mugravei vị để thức ăn phải giống như chả lụa caacute kho heo

xagraveo thịt nướnghellip thigrave mới ăn thấy ngon miệng được

Tuy nhiecircn dugrave tốt hay xấu thigrave việc ăn chay hay ăn đồ

chay giả mặn vẫn tốt hơn nhiều so với việc ldquocố yacuterdquo ăn thịt ăn

caacute với caacutei tacircm ldquoyacute thứcrdquo rotilde việc giết thịt saacutet sanh chắc chắn

đatilde xảy ra đacircu đoacute (ở những lograve giết mổ ở chợ vagrave ở trong nhagrave

bếp của những người nấu)

Đức Phật

Tất cả mọi chuacuteng sinh

Đều mưu cầu được sống

Đều mưu cầu hạnh phuacutec

helliphelliphelliphellip

Migravenh run sợ đao kiếm

Migravenh cũng sợ chết choacutec

Vậy lấy người lagrave migravenh

Thigrave khocircng necircn giết hại

Khocircng gacircy ra giết hại

(Kinh Phaacutep Cuacute ndash Kệ 129)

114 Con đường của chuacuteng ta

(17) Những cảnh giới1 hiện hữu (cotildei sống) khaacutec nhau lagrave

gigrave Chuacuteng lagrave những nơi thực hay ảo

Theo truyền thống Phật giaacuteo coacute năm (5) cảnh giới hiện

hữu magrave tất cả caacutec loagravei chuacuteng sinh coacute mặt ở đoacute Năm cảnh

giới đoacute lagrave

Địa Ngục

Suacutec Sinh

Ngạ Quỷ

Người

Thiecircn Thần vagrave Trời

Những cảnh giới thấp xấu đầy đau khổ lagrave Địa ngục Suacutec

sinh Ngạ quỷ

bull Địa ngục theo kinh điển bao gồm 08 đại địa ngục vagrave

160 tiểu địa ngục bao bọc xung quanh những đại địa ngục

đoacute

bull Suacutec sinh lagrave cảnh giới của tất cả loagravei động vật từ nhỏ beacute

cho đến to lớn

bull Ngạ quỷ (peta) coacute nghĩa lagrave ldquoquỷ đoacuteirdquo hoặc hay được

gọi lagrave những lsquohồn marsquo hay ldquonhững người khuất mặtrdquo xung

quanh ta Ngạ quỷ sống trong cotildei vocirc cugraveng đagravey đọa vagrave đau

khổ luocircn luocircn thiếu thốn luocircn luocircn đoacutei khaacutet magrave khocircng

được ăn uống Vagrave coacute những loagravei ngạ quỷ luocircn luocircn ở gần

những người thacircn quyến cograven sống của migravenh vagrave coacute thể thấy

được tất cả những gigrave họ hagraveng thacircn quyến của migravenh đang

lagravem vagrave luocircn luocircn khao khaacutet những người thacircn lagravem những

1ldquoCảnh giớirdquo lagrave hoagraven cảnh lagrave phacircn giới cao thấp viacute dụ cảnh giới suacutec sinh cảnh giới

địa ngục cảnh giới trecircn trời Trong mỗi loại cảnh giới cao thấp đoacute coacute thể coacute nhiều

ldquocotildei sốngrdquo khaacutec nhau viacute dụ địa ngục coacute 168 tầng hay ldquocotildeirdquo khaacutec nhau cảnh giới

trecircn trời thigrave coacute đến 28 ldquocotildeirdquo sống khaacutec nhau

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 115

việc cocircng-đức vagrave hồi-hướng cocircng đức đoacute cho họ để họ

hưởng được cocircng-đức đoacute Đoacute lagrave caacutech duy nhất giuacutep họ giảm

bớt nghiệp xấu vagrave hy vọng được taacutei sinh về một cotildei lagravenh

khaacutec

bull Cotildei Suacutec sinh vagrave Ngạ quỷ lagrave ở cugraveng nơi với cotildei Người

cugraveng ở trecircn bề mặt traacutei đất

bull [Xin để yacute thecircm loagravei Quỷ thần A-tu-la (asuras) lagrave loagravei

quỷ thần dị dạng to lớn ở cotildei trời của Nam Thiecircn Vương

(thuộc Tứ Đại Thiecircn Vương) nhưng do nghiệp xấu luocircn

sống với tacircm sacircn hận hung hatilden vagrave đau khổ cho necircn họ cũng

thuộc về cảnh giới thấp xấu đau khổ mặc dugrave cotildei sống của họ

lagrave thuộc về trecircn cảnh giới trời thần Cho necircn nhiều truyền

thống Phật giaacuteo khaacutec đatilde tiacutenh riecircng cotildei quỷ thần A-tu-la một

cảnh-giới đau khổ riecircng vagrave do caacutech tiacutenh như vậy necircn tổng

cộng coacute 06 cảnh giới magrave chuacuteng sinh đang hiện hữu

Bạn coacute biết khocircng coacute rất nhiều coacute lograveng tốt vagrave chiacutenh trực

họ lagrave những người tốt bụng cocircng bằng vagrave coacute lograveng bi mẫn

nhưng họ coacute tacircm hay dễ bị noacuteng giận Họ coacute thể noacuteng giận

vigrave nhiều lyacute do xảy ra hagraveng ngagravey họ noacuteng giận vigrave bất đồng

vigrave tự aacutei vigrave caacutei ta bị xuacutec phạm hoặc vigrave sự bất cocircng vigrave quaacute

noacuteng ruột lo lắng cho người thacircn vagrave người khaacutec vigrave hoagraven

cảnh trớ trecircu vigrave gặp phải người xấu vigrave buồn bực nhacircn tigravenh

thế thaacuteiNếu họ khocircng tu tập tacircm để giảm trừ tacircm sacircn-giận

đoacute thigrave sau khi chết họ rất dễ bị taacutei sinh thagravenh những quỷ

thần A-tu-la đau khổ như vậy]

bull Những cảnh giới cao đẹp lagrave cotildei Người vagrave những cotildei Trời

của caacutec thiecircn thần vagrave caacutec vị trời Phạm Thiecircn (Brahmas)

bull Kinh điển cũng ghi rằng coacute nhiều ldquotầngrdquo tức nhiều

ldquocotildeirdquo cao thấp khaacutec nhau trong cảnh giới Địa Ngục vagrave trong

cảnh giới Thiecircn Thần vagrave Trời

116 Con đường của chuacuteng ta

bull Nếu loagravei quỷ thần A-tu-la (asuras) được taacutech riecircng ra

thagravenh một (đơn vị) cotildei hiện hữu riecircng biệt vagrave caacutec tầng địa

ngục được gom chung thagravenh một cotildei thigrave tổng cộng coacute 04

cotildei thuộc cảnh giới xấu [Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷ vagrave A-

tu-la] 07 cotildei Dục giới phuacutec lagravenh [gồm 1 cotildei dục giới lagrave cotildei

Người vagrave 06 cotildei dục giới của Thiecircn thần) 16 cotildei Trời Sắc

Giới vagrave 04 cotildei Trời Vocirc Sắc Giới

Tổng cộng Coacute 31 Cotildei hiện hữu magrave con người (vagrave chuacuteng

sinh) coacute thể bị hay được taacutei sinh về đoacute ngay sau khi từ giatilde

kiếp sống hiện tại

Chẳng hạn ở cảnh giới địa ngục coacute đến 168 ldquotầngrdquo đại địa

ngục vagrave tiểu địa ngục khaacutec nhau tugravey theo mức độ Nghiệp aacutec

nặng nề magrave chuacuteng sinh bị rơi rớt vagrave đagravey đọa vagraveo đoacute

Cograven trecircn cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời coacute rất nhiều cotildei

Trời khaacutec nhau tugravey theo mức độ do Nghiệp thiện lagravenh magrave

chuacuteng sinh được taacutei sinh về đoacute gồm coacute 06 Cotildei Trời Dục

Giới 16 Cotildei Trời Sắc Giới vagrave 04 Cotildei Trời Vocirc Sắc Giới

Để dễ higravenh dung bạn coacute thể liecircn-tưởng đến một cotildei lagrave

ldquocotildei Ngườirdquo trecircn traacutei đất magrave chuacuteng ta đang sống gồm 193

nước trải dagravei trecircn 07 đại lục địa Nếu chuacuteng ta may mắn

được sống trong những đất nước văn minh thanh bigravenh vagrave

khiacute hậu ocircn hogravea thigrave đoacute lagrave một điều phuacutec lagravenh so với việc phải

sống trong những đất nước lạc hậu đầy chiến tranh vagrave khiacute

hậu khắc nghiệt đoacutei nghegraveo vagrave bệnh tật Những đất nước trecircn

traacutei đất vagrave mức độ dễ sống vagrave khoacute sống khaacutec nhau thậm chiacute

quaacute checircnh lệch nhau thigrave cũng giống như những ldquocotildeirdquo khaacutec

nhau trecircn cảnh giới trecircn Trời hay những ldquocotildeirdquo khaacutec nhau

trong cảnh giới dưới địa ngục vậy

Vigrave vậy coacute thể noacutei rằng bất kỳ một cotildei Trời nagraveo đoacute (trong

26 cotildei thuộc cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời) lagrave chắc chắn sẽ

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 117

tốt đẹp hơn vagrave phuacutec lagravenh hơn bất cứ quốc gia nagraveo trecircn traacutei

đất cotildei người

Vagrave ngược lại coacute thể hiểu bất kỳ một ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo

nagraveo đoacute (trong 168 ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo) của cảnh giới địa ngục

cũng chắc chắn lagrave kinh khủng hơn đagravey đọa hơn vagrave toagraven lagrave

đau khổ hơn bất kỳ xứ sở nagraveo trecircn traacutei đất

Vigrave vậy ở nơi đacircu đời sống hay mocirci trường sống coacute sự tagraven

bạo độc tagravei aacutep bức vagrave đagravey đọa quaacute khốc liệt với con người

thigrave người ta hay gọi lagrave ldquođịa ngục trần gianrdquo

Khi noacutei về đời sống Thacircn-Tacircm của con người Đức Phật

thường noacutei một caacutech ẩn dụ về những ldquocảnh giớirdquo coacute nghĩa

lagrave những tigravenh trạng hạnh phuacutec hay đau khổ khaacutec nhau của

con người tugravey theo hoagraven cảnh của mỗi người

-Viacute dụ một người đang phải chịu tật nguyền đau đớn

hoặc tinh thần khủng hoảng thigrave người đoacute đatilde giống như đang

chịu cảnh địa ngục

-Những người khocircng cograven lẽ sống gigrave chỉ biết nằm chờ đến

bữa ăn vagrave sống để ăn thigrave chẳng khaacutec nagraveo sống như cảnh suacutec

sinh

-Những người quaacute tham lam luocircn luocircn tham muốn thegravem

khaacutet magrave chẳng bao giờ được thỏa matilden dugrave đatilde coacute đầy đủ thigrave

được cho lagrave giống như loagravei ngạ quỷ luocircn luocircn cảm thấy đoacutei

thiếu vagrave đau khổ vigrave thegravem khaacutet

-Người luocircn luocircn coacute maacuteu sacircn giận ganh tị chiến tranh

tranh dagravenh quyền lực vagrave của cải thigrave tacircm cũng chẳng khaacutec

nagraveo loagravei quỷ thần dị dạng A-tu-la luocircn luocircn sống với tacircm

sacircn hận thugrave hằn vagrave hiếu chiến

118 Con đường của chuacuteng ta

-Vagrave những ai được sinh ra đẹp đẽ vagrave giagraveu sang coacute thể

được gọi lagrave đang sống sung sướng như ở cotildei thiecircn thần hay

thiecircn đagraveng Cotildei thiecircn thần dường như lagrave mơ ước của Viacute dụ

những ngocirci sao thể thầu hết mọi người bởi vậy khi những

tagravei tử điện ảnh nổi tiếng sống trong nhagrave cao cửa đẹp vagrave luocircn

coacute hagraveng triệu người hacircm mộ hay lsquotocircn thờrsquo thigrave những người

hacircm mộ đoacute gọi họ lagrave những lsquothiecircn thầnrsquo

Rotilde ragraveng lagrave những cotildei thấp xấu như Địa Ngục Ngạ Quỷ

Suacutec Sinh Quỷ Thần dị dạng lagrave đầy đau khổ vagrave hagravenh hạ Vagrave

những cotildei Thiecircn thần vagrave Trời trecircn tiecircn cảnh lagrave đầy phuacutec

lagravenh vagrave sung sướng

-Tuy nhiecircn Đức Phật noacutei rằng ở những cotildei thấp xấu đoacute

chuacuteng sinh khoacute magrave lagravem được một việc cocircng đức nagraveo để tiacutech

lũy Nghiệp tốt được Những chuacuteng sinh ở trong những cotildei

thấp xấu bị đọa đagravey như vậy thigrave chỉ lo chịu đựng mọi đau

khổ hagravenh hạ chứ khocircng cograven thời gian hay cơ hội lagravem

chuyện phuacutec đức nagraveo (Khi đatilde bị ở trong cảnh giới Địa ngục

hay Suacutec sinh thigrave coacute lagravem cocircng đức cũng chẳng coacute điều gigrave để

lagravem Vagrave tacircm thức của chuacuteng sinh đang bị ở trong cotildei địa

ngục vagrave suacutec sinh cũng khoacute magrave khởi sinh một triacute tuệ căn bản

nagraveo để magrave lagravem chuyện cocircng đức Thời gian bị ở trong

những cotildei đoacute thật lagrave dagravei khocircng thể nghĩ bagraven vigrave khoacute magrave tạo

ra được nghiệp tốt nagraveo để chuyển hoacutea taacutei sinh vagraveo những

cảnh giới tốt hơn)

-Trong khi đoacute những chuacuteng sinh ở những cotildei bồng lai

của Thiecircn thần vagrave Trời thigrave chỉ lo hưởng thụ sung sướng

khocircng cograven bị đau khổ cho necircn họ cũng chẳng rảnh rang để

suy tư hay nghĩ nhiều đến những việc cocircng đức Ở những

cotildei phuacutec lagravenh sung sướng đoacute những thiecircn thần cũng khocircng

nhigraven thấy được những lẽ vocirc-thường vagrave biến-đổi nhanh

choacuteng như ở trong cotildei Người

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 119

-Như vậy chỉ cograven cotildei Người lagrave coacute đủ hai bản chất Khổ vagrave

Sướng lagrave thiacutech hợp để học tập vagrave thực hagravenh giaacuteo phaacutep của

Đức Phật Hơn nữa chỉ coacute ở cotildei Người thigrave tất cả chuacuteng sinh

mới coacute cơ hội lagravem những hagravenh động cocircng-đức lagravem những

việc tốt lagravem người tốt vagrave nhờ đoacute tiacutech lũy Nghiệp tốt

Những Nghiệp tốt sẽ lagrave những hagravenh trang cho những chuyến

đi sau nagravey sau khi từ giatilde cotildei Người vagrave cũng nhờ vậy mới

mong coacute ngagravey giải thoaacutet hoagraven toagraven

Tuy nhiecircn Đức Phật coacute kể rằng coacute những chuacuteng sinh lagrave

thiecircn thần ở những cotildei Trời cũng cố gắng thực hagravenh giaacuteo

phaacutep của Đức Phật vagrave đatilde coacute thể chứng ngộ Niết-bagraven Vigrave

vậy Đức Phật đatilde cố gắng khuyecircn dạy mọi người hatildey nỗ lực

tu tập lagravem những điều tốt lagravenh để tiacutech lũy Nghiệp tốt Đoacute lagrave

cơ hội để được taacutei sinh về những cotildei lagravenh đaacuteng quyacute đoacute

Cho dugrave những cảnh giới (gồm 31 cotildei hiện hữu) coacute thực

sự tồn tại trong vũ trụ hay khocircng hoặc đoacute chỉ lagrave những

trạng thaacutei tacircm của từng chuacuteng sinh thigrave vấn đề đoacute cũng

khocircng quan trọng Điều quan trọng lagrave chuacuteng ta theo nguyecircn

lyacute khoa học của Phật giaacuteo đoacute lagrave sống tốt thigrave sẽ tạo Nghiệp

tốt vagrave nhờ đoacute bạn coacute quyền hy vọng sẽ được taacutei sinh về

những cotildei phuacutec lagravenh sau khi chết

Mục điacutech trước sau của caacutec Phật tử lagrave phải được về cotildei

lagravenh traacutenh được những cotildei thấp xấu đầy đau khổ vagrave đọa đagravey

kinh khủng như cảnh Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷhellip

Cograven đối với mục tiecircu tột-cugraveng lagrave giải thoaacutet khỏi vograveng taacutei

sinh luacircn hồi thigrave chỉ khi chuacuteng ta được ở trong những cotildei

lagravenh thigrave mới coacute thể tiếp tục lagravem việc tốt lagravenh vagrave thực hagravenh

Phật Phaacutep thigrave mới mong coacute ngagravey đạt đến Niết-bagraven sự giải

thoaacutet hoagraven toagraven khỏi luacircn hồi sinh tử

120 Con đường của chuacuteng ta

(18) Khi đạo Phật được truyền baacute sang những nước

phương Tacircy rất nhiều người phương Tacircy đatilde theo Đạo

Phật Điều đoacute coacute đuacuteng như vậy khocircng

Riecircng ở Mỹ con số người thực sự thực hagravenh theo Phật

giaacuteo vẫn cograven iacutet Giaacuteo sư Seymour Lachman đồng taacutec giả

của quyển saacutech nổi tiếng ldquoMột quốc Gia Becircn Dưới Chuacuteardquo

(One Nation Under God) ước lượng khoảng 800000 người

lagrave Phật tử ở Mỹ Tuy nhiecircn những nhagrave nghiecircn cứu Phật

giaacuteo thigrave cho rằng con số đoacute coacute thể lagrave nhiều hơn 4-5 lần nếu

tiacutenh cả con số những người theo đạo Phật nhập cư liecircn tục

từ những nước Đocircng Nam Aacute vagrave Đocircng Aacute

Số người theo đạo Phật ở chacircu Acircu khoảng 4 triệu người

chủ yếu ở caacutec nước Đức Phaacutep Anh Yacute

Số người theo đạo Phật ở chacircu Uacutec cũng khaacute nhiều vagrave

tăng nhanh Thống kecirc năm 2011 cho biết coacute khoảng

529000 người Uacutec theo đạo Phật trong tổng dacircn số khoảng

215 triệu người con số Phật tử tăng nhanh từ khoảng 21

dacircn số lecircn gần 25 dacircn số trong năm năm cuối

Coacute rất nhiều danh nhacircn rất nổi tiếng ở những nước Acircu

Mỹ đatilde theo đạo Phật hoặc đatilde chuyển từ đạo của họ qua đạo

Phật Trong số đoacute coacute nhiều người nổi tiếng nhất trong lĩnh

vực của migravenh trecircn thế giới magrave bạn coacute thể đatilde dễ dagraveng biết

đến từ lacircu Viacute dụ như

William Ford Jr Chủ hatildeng xe hơi Ford

Steve Jobs Chủ tịch hatildeng maacutey tiacutenh Apple Inc

Tiger Woods Nhagrave vocirc địch gocircn thế giới

Richard Gere Tagravei tử điện ảnh

Harrison Ford Tagravei tử điện ảnh

Orlando Bloom Tagravei tử điện ảnh

Keanu Reeves Tagravei tử điện ảnh

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 121

Uma Thurman Tagravei tử điện ảnh

Oliver Stone Đạo diễn điện ảnh

Tina Turner Ca sĩ nhạc Pop

Adam Yauch Ca sĩ nhạc Pop

Herbie Hancock Nhạc sĩ nhạc Jazz

Roberto Baggio Cầu thủ boacuteng đaacute Yacute

Phil Jackson Cầu thủ boacuteng rỗ NBA

Marshall Cty Marshall Goldsmith Partners

Goldsmith

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Bạn cũng coacute thể đọc thecircm một bagravei viết rất hay về bối

cảnh Phật giaacuteo ở Hollywood vagrave Hoa Kỳ trecircn trang www

unboundintrasuntcnjeduarchiveslifestyleoldbuddha với

tựa đề ldquoNhững Ngocirci Sao Lagrave Phật Tửrdquo

(19) Bạn vẫn cograven nhiều cacircu hỏi muốn được trả lời

Nếu bạn vẫn cograven nhiều thắc mắc về yacute nghĩa vagrave giaacuteo lyacute

Phật giaacuteo vagrave việc thực hagravenh đạo Phật xin bạn hatildey tigravem đọc

một quyển saacutech về vấn đaacutep theo từng đề mục rất hay coacute tecircn

lagrave ldquoNhững Hỏi Đaacutep Hayrdquo (Good Question Good Answer)

của ngagravei S Dhammika Quyển saacutech nagravey đatilde được dịch ra

nhiều ngocircn ngữ vagrave cũng coacute bản dịch ra tiếng Việt của cư sĩ

Phạm Kim Khaacutenh vagrave TS Bigravenh Anson mang tecircn ldquoPhật Phaacutep

Vấn Đaacuteprdquo

Bạn coacute thể tham khảo thecircm quyển ldquoVấn Đaacutep về Phật

giaacuteordquo được biecircn soạn bởi cugraveng người viết do cugraveng nhagrave xuất

bản ấn hagravenh 2012 cugraveng với quyển saacutech nagravey

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 107

Thừa thigrave chủ trương việc ăn chay lagrave bắt buộc đối với mọi

Phật tử xuất gia vagrave khuyến khiacutech mọi Phật tử tại gia cũng

necircn ăn chay

Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy hay Nam Tocircng đến ngagravey nay vẫn

chủ trương việc ldquokhất thựcrdquo thức ăn theo đuacuteng như caacutech

thực hagravenh từ thời Đức Phật cograven tại thế Magrave đatilde đi khất thực

thức ăn thigrave người đi khất thực (xin đồ ăn) khocircng necircn yecircu

cầu người cho (thiacute chủ Phật tử cuacuteng dường thức ăn) phải

lagravem đồ ăn đuacuteng theo yecircu cầu của migravenh Vigrave vậy từ thời Đức

Phật cho đến nay trường phaacutei bảo thủ nagravey vẫn giữ nguyecircn

truyền thống khất thực vagrave người ta cho gigrave ăn nấy

Điều thứ hai Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy chủ trương ăn chay

theo giới ldquoTam Tịnh Nhụcrdquo coacute nghĩa lagrave những loại thịt nagraveo

khocircng diacutenh vagraveo ba điều sau thigrave Phật tử coacute thể dugraveng Ba điều

đoacute lagrave (a) khocircng thấy người ta giết (b) khocircng nghe tiếng kecircu

la của loagravei thuacute bị giết vagrave (c) khocircng coacute sự nghi ngờ về người

khaacutec giết thịt lagrave để cho migravenh ăn tức lagrave vigrave migravenh magrave giết thịt

Nếu thức ăn (thịt caacute) nagraveo đaacutep ứng đủ ba điều kiện nagravey thigrave

caacutec Tỳ kheo được ăn lagrave khocircng phạm giới theo sự cho pheacutep

trong Giới Luật magrave Đức Phật đưa ra (Phụ Lục 17)

Trong khi đoacute Phật giaacuteo Đại Thừa đặc biệt ở Trung Quốc

sau nagravey thigrave khocircng chấp nhận caacutech ăn chay nagravey họ quan

niệm rằng ăn chay lagrave khocircng được ăn thịt động vật magrave chỉ ăn

caacutec loại rau đậu traacutei cacircyhellip

Bất luận quan điểm của Phật giaacuteo Nguyecircn Thuỷ hay Đại

Thừa mục điacutech của sự ăn chay lagrave lagravem tăng trưởng lograveng từ

bi lagravem giảm bớt lograveng sacircn hận cũng giống như caacutech tu tập

ldquokhocircng saacutet sinhrdquo để biết thương yecircu người đồng loại vagrave

những loagravei sinh vật khaacutec Khi một người đatilde coacute lograveng từ bi vagrave

khocircng nỡ giết hại caacutec loại loagravei vật thigrave người ấy cũng khoacute coacute

108 Con đường của chuacuteng ta

thể giết người Đoacute lagrave lyacute do tại sao Đức Phật đưa ra giới cấm

ldquoKhocircng được saacutet sinhrdquo Chiacutenh Giới Hạnh thứ nhất nagravey lagrave

nhacircn tố để higravenh thagravenh quan điểm ăn chay trong đạo Phật

(Phụ Lục 18)

Nhiều người đatilde suy nghiệm về sự tagraven bạo khi giết hại suacutec

vật necircn họ đatilde từ bỏ sự thegravem muốn ăn thịt caacute vagrave trở thagravenh

những người ăn chay chứ khocircng riecircng những người theo

đạo Phật mới ăn chay Rất nhiều người phương Tacircy bacircy giờ

ăn chay vigrave quan điểm từ-bi nagravey

Ở đacircy rất mong bạn đọc necircn đọc thecircm những giảng luận

với nhiều goacutec nhigraven về đề tagravei ldquonhạy cảm vagrave quan trọngrdquo nagravey

trong bagravei Phụ Lục ở cuối saacutech

Do vấn đề nagravey lagrave quan trọng vagrave bạn lagrave người Phật tử

tại gia cần phải tự migravenh suy nghĩ vagrave tự quyết định cho migravenh

như thế nagraveo lagrave đuacuteng sai như thế nagraveo lagrave hợp đạo lyacute vagrave hợp

với lời Phật dạy bởi vigrave vấn đề nagravey được hiểu vagrave thực hagravenh

khaacutec nhau bởi nhiều trường phaacutei Phật giaacuteo khaacutec nhau Bạn

cần necircn đọc vagrave tham khảo thecircm nhiều nguồn kinh saacutech vagrave

luận giảng khaacutec nhau

Tuy nhiecircn trong hạn hẹp của quyển saacutech nhỏ beacute nagravey chỉ

mong muốn noacutei nocircm na lại như sau

(1) Theo quan điểm của Phật giaacuteo Nguyecircn thủy thigrave bạn

coacute thể ăn chay Hoặc nếu việc ăn chay lagrave khoacute khăn bất tiện

(vigrave phải đi khất thực hoặc vigrave phải nhờ vagraveo nguồn thức ăn

của người khaacutec để nuocirci thacircn hoặc mocirci trường sống ở nơi đoacute

khocircng thể coacute nhiều thức ăn thực vật) thigrave bạn coacute thể tiếp tục

ăn mặn trong khi vẫn lagrave một Phật tử đạo hạnh

(2) Theo quan điểm của Phật giaacuteo Đại Thừa người xuất

gia thigrave bắt buộc phải ăn chay (rau cải thực vậthellip) Cograven Phật

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 109

tử tại gia nếu ăn chay được hợp với sức khỏe vagrave tiện lợi của

migravenh thigrave necircn ăn chay lagrave sự thực hagravenh rất đaacuteng khen ngợi

Cograven nếu khocircng Phật tử tại gia được khuyến khiacutech ăn chay

vagraveo caacutec ngagravey lễ lagravenh như ngagravey Rằm Mồng Một hay những

ngagravey giữ Taacutem giớihellipđể tăng trưởng lograveng Từ Bi đối với con

người vagrave vạn vật

bull Tại đacircy coacute hai vấn đề chuacuteng ta cần necircn suy nghĩ theo

thiển yacute của tocirci

Một ăn chay chắc chắn lagrave caacutech tốt đẹp đối với một Phật

Tử vagrave ăn chay lagrave chắc chắn nuocirci dưỡng lograveng từ bi lagrave traacutenh

saacutet sanh vagrave traacutenh gacircy tổn hại cho bất cứ người nagraveo vagrave chuacuteng

sinh nagraveo

Hai tuy nhiecircn đừng necircn cho rằng chỉ việc ăn chay lagrave

hoagraven toagraven trở thagravenh một Phật tử tốt theo đạo Phật Việc ăn

chay khocircng phải lagrave thay thế được cho những việc thực hagravenh

tu tập vagrave giữ giới hạnh đạo đức khaacutec Như đatilde noacutei trecircn Phật

giaacuteo nhấn mạnh vagraveo sự tu tập sự sống giữ giới hạnh vagrave tu

dưỡng Tacircm để coacute Tacircm trong sạch lagravenh mạnh vagrave chiacutenh

điều nagravey mới tạo ra Nghiệp tốt lagravenh tạo ra cuộc sống tốt

lagravenh

(15) Tại sao coacute những tu sĩ vẫn ăn thịt trong khi rau cải

thigrave rất dễ dagraveng coacute được ở khắp nơi

Khi coacute người trong Tăng Đoagraven đoacute lagrave ngagravei Devadatta

(Đề-bagrave-đạt-đa) đatilde đề xuất với Phật về việc ăn chay vagrave cấm

caacutec tu sĩ ăn thịt caacute Đức Phật đatilde từ chối đề xuất nagravey Coacute lẽ

Đức Phật đatilde coacute nhiều lyacute do thiết thực vagraveo hoagraven cảnh xatilde hội

thời đoacute bởi vigrave rau cải khocircng được gieo trồng một caacutech trugrave

phuacute ở những vugraveng miền bắc Ấn Độ vagraveo thời xưa đoacute đặc

110 Con đường của chuacuteng ta

biệt rau cải vagrave ngũ cốc lagrave rất khan hiếm vagraveo những mugravea khocirc

hạn ở xung quanh lưu vực socircng Hằng

Viacute dụ sau nagravey nếu chỉ ăn chay bằng rau cải thigrave sẽ rất khoacute

khăn cho những vugraveng Phật giaacuteo như Tacircy Tạng vigrave ở đoacute gia

suacutec thigrave rất nhiều magrave những rau cải traacutei cacircy thigrave cực kỳ khan

hiếm khoacute trồng được ở vugraveng đất khắc nghiệt đoacute

Vagraveo thời Đức Phật cho đến tận ngagravey nay những tu sĩ

(theo Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy) vẫn sống nhờ vagraveo thức ăn

khất thực Vagrave thức ăn khất thực lagrave tugravey theo lograveng bố thiacute của

thiacute chủ vagrave Phật tử cuacuteng dường Nếu những tu sĩ yecircu cầu chỉ

giới hạn cuacuteng dường bằng thức ăn toagraven-chay toagraven rau cải

ngũ cốc thigrave điều đoacute coacute thể tạo gaacutenh nặng cho những thiacute chủ

cuacuteng dường thức ăn hagraveng ngagravey cho caacutec Tăng Ni Thực tế lagrave

đa số mọi người trong cuộc sống ở những xứ sở nagravey đều

tranh thủ ldquomột lầnrdquo thời gian trong ngagravey để nấu thức ăn

trước lagrave cuacuteng dường caacutec sư thầy sau lagrave phần cograven lại để gia

đigravenh ăn Magrave đa số những gia đigravenh Phật tử nagravey cũng ăn mặn

như truyền thống từ thời Đức Phật Vigrave vậy những thầy tu

của Nam Tocircng nhận vagrave ăn bất cứ thứ gigrave được cho ngay cả

lagrave thịt miễn sao những loại thịt đoacute nằm trong giới hạnh của

ldquoTam Tịnh Nhụcrdquo như đatilde noacutei trecircn lagrave được

Xin noacutei thecircm một chuacutet về Giới Luật của Tăng Đoagraven

Vigrave Phật giaacuteo Nguyecircn thủy cấm khocircng cho caacutec tu sĩ nhận sự

cuacuteng dường bố thiacute bằng tiền bạc Cho necircn họ khocircng coacute cơ

hội đi mua thức ăn bằng tiền bạc để magrave chọn thức ăn theo yacute

muốn của migravenh (giả sử như họ coacute muốn ăn chay) Họ hoagraven

toagraven phụ thuộc vagraveo thức ăn khất thực của dacircn lagraveng của thiacute

chủ bố thiacute cho họ hagraveng ngagravey Ngay cả khi họ nấu ăn trong tu

viện tịnh xaacute thigrave những nguyecircn liệu thực phẩm cũng lagrave do

những Phật tử mang tới cuacuteng dường (Hy vọng quyacute vị hiểu

ra được chỗ nagravey)

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 111

Ngagravey nay thực tế rất nhiều tu sĩ vagrave chugravea chiền theo Phacirc

giaacuteo Nguyecircn Thủy cũng ưu tiecircn việc ăn chay như ở Thaacutei

Lan ở Miến Điệnhellipkhi những điều kiện hậu cần cho pheacutep

Tuy nhiecircn những thầy tu ldquonghiecircm tuacutecrdquo theo truyền thống

Đại Thừa chắc chắn lagrave ăn chay tuyệt đối

(16) Việc ăn những đồ chay giả mặn coacute lagrave ngụy biện vagrave

đạo đức giả hay khocircng Tại sao lại lagravem thức ăn chay giả

mặn ở caacutec nước Đocircng Aacute như Việt Nam Trung Quốc Đagravei

Loan Triều Tiecircn

Đồ ăn chay giả mặn lagrave những thức ăn ldquochayrdquo lagravem từ bột

đậu nagravenh nấm vagrave thực vật nhưng được lagravem vagrave trigravenh bagravey

giống như những moacuten ăn mặn Nhiều nơi những người Phật

tử nấu vagrave ăn những đồ ăn kiểu nagravey bị cho lagrave đạo đức giả

Caacutei lyacute lagrave Đatilde ăn chay để quecircn đi thịt caacute quecircn đi việc saacutet sinh

động vật vậy magrave khi nấu chay lại chế biến ldquorau cảirdquo giống

hệt như mugravei vị higravenh dạng của thịt caacute để lsquogợi nhớrsquo đến những

thức ăn từ thịt caacute (vagrave coacute thể để ăn cho được ngon miệng

hơn)

Một số người thigrave giải thiacutech rằng việc lagravem thức ăn chay

giả mặn lagrave caacutech lagravem cho những người chưa ăn chay bước

qua ăn chay được dễ dagraveng hơn khocircng bị bỡ ngỡ khocircng bị

khoacute ăn khi chuyển từ ăn mặn qua ăn chay() Điều nagravey dugrave coacute

đuacuteng đối với một số người nhưng coacute lẽ chỉ lagrave tự nguỵ biện

Rotilde ragraveng lagrave trong tất cả những quaacuten ăn chay vagrave trong những

dịp lễ lagravenh caacutec Phật tử tề tựu về caacutec chugravea chiền ở Việt Nam

vagrave những nước Đocircng Aacute khaacutec thigrave hầu hết thức ăn chay đều

được chế biến vagrave trigravenh bagravey với higravenh dạng higravenh thức vagrave

hương vị y hệt thức ăn mặn vagrave được dugraveng bởi tất cả mọi

người vagrave cả Tăng Ni

112 Con đường của chuacuteng ta

Coacute hai vấn đề hay ldquohai lyacute lẽrdquo cần suy nghiệm vagrave bạn cần

chọn cho migravenh quan điểm nagraveo bạn thấy đuacuteng đắn lagrave phugrave

hợp với giaacuteo lyacute của Phật vagrave phugrave hợp với lograveng từ-bi của

chiacutenh migravenh

Một (1) khi đồ chay giả mặn được chế biến vagrave trigravenh bagravey

cho số đocircng Phật tử lagrave những người bigravenh thường đang ăn

mặn thigrave họ noacutei lagrave chế biến như vậy để những người đang ăn

thịt caacute chuyển qua ăn chay được dễ dagraveng hơn vigrave higravenh thức

vagrave mugravei vị cũng gần giống moacuten mặn Cho necircn tất cả quaacuten

cơm chay nhagrave hagraveng chay vagrave những nơi cuacuteng dường Trai

Tăng cũng đều lagravem như vậy Đoacute caacutech khuyến khiacutech mọi

người ăn chay

Hai(2) khi lagravem đồ chay giả mặn vagrave cuacuteng dường cho Tăng

Ni thigrave họ lại noacutei Tăng Ni thọ dụng thức ăn chay giả mặn

nhưng Tacircm khocircng hề khởi sinh điều gigrave về đồ ăn mặn như

thịt caacute Điều nagravey rất khoacute noacutei Đức Phật đatilde noacutei khi coacute đối

tượng tiếp xuacutec như mugravei vị higravenh sắchellipthigrave cảm-thọ vagrave ldquotacircm-

khởirdquo sẽ khởi sinh

Cho dugrave theo Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy thigrave việc ăn mặn lagrave

khocircng bị cấm nhưng nếu đatilde traacutenh ăn đồ mặn thật sự vigrave lyacute

do khocircng muốn higravenh thugrave mugravei vị của thịt caacute lagravem động lograveng

từ bi lagravem suy nghĩ về việc saacutet sinh giết hại thigrave việc lagravem đồ

ăn chay giả mặn với higravenh thugrave mugravei vị như của thịt caacute thật

(thịt gigrave caacute gigrave thigrave coacute những higravenh thugrave vagrave mugravei vị đuacuteng như vậy)

chắc sẽ lagravem khởi sinh trong tacircm những nhận-thức [tưởng]

về loại thịt hay caacute đoacute Vagrave như vậy lại đi ngược lại yacute nghĩa

của việc ăn chay Như vậy caacutei ldquoyacute nghĩardquo của việc ăn chay

lagrave vigrave lograveng từ-bi lagrave để quecircn đi higravenh ảnh mugravei vị của thịt caacute

thật cũng khocircng cograven ở đacircy

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 113

Bạn coacute thể tự hỏi rằng nếu ăn chay vigrave lograveng từ-bi vagrave sự

thanh-tịnh của thacircn vagrave tacircm thigrave rau cải nấm rơm đậu

nagravenhhellip được cắt thagravenh từng miếng nhỏ vuocircng vức ăn khocircng

thấy ngon miệng một caacutech tự nhiecircn hay sao magrave cần phải

cocircng phu cắt tỉa gaacuten gheacutep tạo higravenh vagrave cho vagraveo những gia

vị mugravei vị để thức ăn phải giống như chả lụa caacute kho heo

xagraveo thịt nướnghellip thigrave mới ăn thấy ngon miệng được

Tuy nhiecircn dugrave tốt hay xấu thigrave việc ăn chay hay ăn đồ

chay giả mặn vẫn tốt hơn nhiều so với việc ldquocố yacuterdquo ăn thịt ăn

caacute với caacutei tacircm ldquoyacute thứcrdquo rotilde việc giết thịt saacutet sanh chắc chắn

đatilde xảy ra đacircu đoacute (ở những lograve giết mổ ở chợ vagrave ở trong nhagrave

bếp của những người nấu)

Đức Phật

Tất cả mọi chuacuteng sinh

Đều mưu cầu được sống

Đều mưu cầu hạnh phuacutec

helliphelliphelliphellip

Migravenh run sợ đao kiếm

Migravenh cũng sợ chết choacutec

Vậy lấy người lagrave migravenh

Thigrave khocircng necircn giết hại

Khocircng gacircy ra giết hại

(Kinh Phaacutep Cuacute ndash Kệ 129)

114 Con đường của chuacuteng ta

(17) Những cảnh giới1 hiện hữu (cotildei sống) khaacutec nhau lagrave

gigrave Chuacuteng lagrave những nơi thực hay ảo

Theo truyền thống Phật giaacuteo coacute năm (5) cảnh giới hiện

hữu magrave tất cả caacutec loagravei chuacuteng sinh coacute mặt ở đoacute Năm cảnh

giới đoacute lagrave

Địa Ngục

Suacutec Sinh

Ngạ Quỷ

Người

Thiecircn Thần vagrave Trời

Những cảnh giới thấp xấu đầy đau khổ lagrave Địa ngục Suacutec

sinh Ngạ quỷ

bull Địa ngục theo kinh điển bao gồm 08 đại địa ngục vagrave

160 tiểu địa ngục bao bọc xung quanh những đại địa ngục

đoacute

bull Suacutec sinh lagrave cảnh giới của tất cả loagravei động vật từ nhỏ beacute

cho đến to lớn

bull Ngạ quỷ (peta) coacute nghĩa lagrave ldquoquỷ đoacuteirdquo hoặc hay được

gọi lagrave những lsquohồn marsquo hay ldquonhững người khuất mặtrdquo xung

quanh ta Ngạ quỷ sống trong cotildei vocirc cugraveng đagravey đọa vagrave đau

khổ luocircn luocircn thiếu thốn luocircn luocircn đoacutei khaacutet magrave khocircng

được ăn uống Vagrave coacute những loagravei ngạ quỷ luocircn luocircn ở gần

những người thacircn quyến cograven sống của migravenh vagrave coacute thể thấy

được tất cả những gigrave họ hagraveng thacircn quyến của migravenh đang

lagravem vagrave luocircn luocircn khao khaacutet những người thacircn lagravem những

1ldquoCảnh giớirdquo lagrave hoagraven cảnh lagrave phacircn giới cao thấp viacute dụ cảnh giới suacutec sinh cảnh giới

địa ngục cảnh giới trecircn trời Trong mỗi loại cảnh giới cao thấp đoacute coacute thể coacute nhiều

ldquocotildei sốngrdquo khaacutec nhau viacute dụ địa ngục coacute 168 tầng hay ldquocotildeirdquo khaacutec nhau cảnh giới

trecircn trời thigrave coacute đến 28 ldquocotildeirdquo sống khaacutec nhau

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 115

việc cocircng-đức vagrave hồi-hướng cocircng đức đoacute cho họ để họ

hưởng được cocircng-đức đoacute Đoacute lagrave caacutech duy nhất giuacutep họ giảm

bớt nghiệp xấu vagrave hy vọng được taacutei sinh về một cotildei lagravenh

khaacutec

bull Cotildei Suacutec sinh vagrave Ngạ quỷ lagrave ở cugraveng nơi với cotildei Người

cugraveng ở trecircn bề mặt traacutei đất

bull [Xin để yacute thecircm loagravei Quỷ thần A-tu-la (asuras) lagrave loagravei

quỷ thần dị dạng to lớn ở cotildei trời của Nam Thiecircn Vương

(thuộc Tứ Đại Thiecircn Vương) nhưng do nghiệp xấu luocircn

sống với tacircm sacircn hận hung hatilden vagrave đau khổ cho necircn họ cũng

thuộc về cảnh giới thấp xấu đau khổ mặc dugrave cotildei sống của họ

lagrave thuộc về trecircn cảnh giới trời thần Cho necircn nhiều truyền

thống Phật giaacuteo khaacutec đatilde tiacutenh riecircng cotildei quỷ thần A-tu-la một

cảnh-giới đau khổ riecircng vagrave do caacutech tiacutenh như vậy necircn tổng

cộng coacute 06 cảnh giới magrave chuacuteng sinh đang hiện hữu

Bạn coacute biết khocircng coacute rất nhiều coacute lograveng tốt vagrave chiacutenh trực

họ lagrave những người tốt bụng cocircng bằng vagrave coacute lograveng bi mẫn

nhưng họ coacute tacircm hay dễ bị noacuteng giận Họ coacute thể noacuteng giận

vigrave nhiều lyacute do xảy ra hagraveng ngagravey họ noacuteng giận vigrave bất đồng

vigrave tự aacutei vigrave caacutei ta bị xuacutec phạm hoặc vigrave sự bất cocircng vigrave quaacute

noacuteng ruột lo lắng cho người thacircn vagrave người khaacutec vigrave hoagraven

cảnh trớ trecircu vigrave gặp phải người xấu vigrave buồn bực nhacircn tigravenh

thế thaacuteiNếu họ khocircng tu tập tacircm để giảm trừ tacircm sacircn-giận

đoacute thigrave sau khi chết họ rất dễ bị taacutei sinh thagravenh những quỷ

thần A-tu-la đau khổ như vậy]

bull Những cảnh giới cao đẹp lagrave cotildei Người vagrave những cotildei Trời

của caacutec thiecircn thần vagrave caacutec vị trời Phạm Thiecircn (Brahmas)

bull Kinh điển cũng ghi rằng coacute nhiều ldquotầngrdquo tức nhiều

ldquocotildeirdquo cao thấp khaacutec nhau trong cảnh giới Địa Ngục vagrave trong

cảnh giới Thiecircn Thần vagrave Trời

116 Con đường của chuacuteng ta

bull Nếu loagravei quỷ thần A-tu-la (asuras) được taacutech riecircng ra

thagravenh một (đơn vị) cotildei hiện hữu riecircng biệt vagrave caacutec tầng địa

ngục được gom chung thagravenh một cotildei thigrave tổng cộng coacute 04

cotildei thuộc cảnh giới xấu [Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷ vagrave A-

tu-la] 07 cotildei Dục giới phuacutec lagravenh [gồm 1 cotildei dục giới lagrave cotildei

Người vagrave 06 cotildei dục giới của Thiecircn thần) 16 cotildei Trời Sắc

Giới vagrave 04 cotildei Trời Vocirc Sắc Giới

Tổng cộng Coacute 31 Cotildei hiện hữu magrave con người (vagrave chuacuteng

sinh) coacute thể bị hay được taacutei sinh về đoacute ngay sau khi từ giatilde

kiếp sống hiện tại

Chẳng hạn ở cảnh giới địa ngục coacute đến 168 ldquotầngrdquo đại địa

ngục vagrave tiểu địa ngục khaacutec nhau tugravey theo mức độ Nghiệp aacutec

nặng nề magrave chuacuteng sinh bị rơi rớt vagrave đagravey đọa vagraveo đoacute

Cograven trecircn cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời coacute rất nhiều cotildei

Trời khaacutec nhau tugravey theo mức độ do Nghiệp thiện lagravenh magrave

chuacuteng sinh được taacutei sinh về đoacute gồm coacute 06 Cotildei Trời Dục

Giới 16 Cotildei Trời Sắc Giới vagrave 04 Cotildei Trời Vocirc Sắc Giới

Để dễ higravenh dung bạn coacute thể liecircn-tưởng đến một cotildei lagrave

ldquocotildei Ngườirdquo trecircn traacutei đất magrave chuacuteng ta đang sống gồm 193

nước trải dagravei trecircn 07 đại lục địa Nếu chuacuteng ta may mắn

được sống trong những đất nước văn minh thanh bigravenh vagrave

khiacute hậu ocircn hogravea thigrave đoacute lagrave một điều phuacutec lagravenh so với việc phải

sống trong những đất nước lạc hậu đầy chiến tranh vagrave khiacute

hậu khắc nghiệt đoacutei nghegraveo vagrave bệnh tật Những đất nước trecircn

traacutei đất vagrave mức độ dễ sống vagrave khoacute sống khaacutec nhau thậm chiacute

quaacute checircnh lệch nhau thigrave cũng giống như những ldquocotildeirdquo khaacutec

nhau trecircn cảnh giới trecircn Trời hay những ldquocotildeirdquo khaacutec nhau

trong cảnh giới dưới địa ngục vậy

Vigrave vậy coacute thể noacutei rằng bất kỳ một cotildei Trời nagraveo đoacute (trong

26 cotildei thuộc cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời) lagrave chắc chắn sẽ

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 117

tốt đẹp hơn vagrave phuacutec lagravenh hơn bất cứ quốc gia nagraveo trecircn traacutei

đất cotildei người

Vagrave ngược lại coacute thể hiểu bất kỳ một ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo

nagraveo đoacute (trong 168 ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo) của cảnh giới địa ngục

cũng chắc chắn lagrave kinh khủng hơn đagravey đọa hơn vagrave toagraven lagrave

đau khổ hơn bất kỳ xứ sở nagraveo trecircn traacutei đất

Vigrave vậy ở nơi đacircu đời sống hay mocirci trường sống coacute sự tagraven

bạo độc tagravei aacutep bức vagrave đagravey đọa quaacute khốc liệt với con người

thigrave người ta hay gọi lagrave ldquođịa ngục trần gianrdquo

Khi noacutei về đời sống Thacircn-Tacircm của con người Đức Phật

thường noacutei một caacutech ẩn dụ về những ldquocảnh giớirdquo coacute nghĩa

lagrave những tigravenh trạng hạnh phuacutec hay đau khổ khaacutec nhau của

con người tugravey theo hoagraven cảnh của mỗi người

-Viacute dụ một người đang phải chịu tật nguyền đau đớn

hoặc tinh thần khủng hoảng thigrave người đoacute đatilde giống như đang

chịu cảnh địa ngục

-Những người khocircng cograven lẽ sống gigrave chỉ biết nằm chờ đến

bữa ăn vagrave sống để ăn thigrave chẳng khaacutec nagraveo sống như cảnh suacutec

sinh

-Những người quaacute tham lam luocircn luocircn tham muốn thegravem

khaacutet magrave chẳng bao giờ được thỏa matilden dugrave đatilde coacute đầy đủ thigrave

được cho lagrave giống như loagravei ngạ quỷ luocircn luocircn cảm thấy đoacutei

thiếu vagrave đau khổ vigrave thegravem khaacutet

-Người luocircn luocircn coacute maacuteu sacircn giận ganh tị chiến tranh

tranh dagravenh quyền lực vagrave của cải thigrave tacircm cũng chẳng khaacutec

nagraveo loagravei quỷ thần dị dạng A-tu-la luocircn luocircn sống với tacircm

sacircn hận thugrave hằn vagrave hiếu chiến

118 Con đường của chuacuteng ta

-Vagrave những ai được sinh ra đẹp đẽ vagrave giagraveu sang coacute thể

được gọi lagrave đang sống sung sướng như ở cotildei thiecircn thần hay

thiecircn đagraveng Cotildei thiecircn thần dường như lagrave mơ ước của Viacute dụ

những ngocirci sao thể thầu hết mọi người bởi vậy khi những

tagravei tử điện ảnh nổi tiếng sống trong nhagrave cao cửa đẹp vagrave luocircn

coacute hagraveng triệu người hacircm mộ hay lsquotocircn thờrsquo thigrave những người

hacircm mộ đoacute gọi họ lagrave những lsquothiecircn thầnrsquo

Rotilde ragraveng lagrave những cotildei thấp xấu như Địa Ngục Ngạ Quỷ

Suacutec Sinh Quỷ Thần dị dạng lagrave đầy đau khổ vagrave hagravenh hạ Vagrave

những cotildei Thiecircn thần vagrave Trời trecircn tiecircn cảnh lagrave đầy phuacutec

lagravenh vagrave sung sướng

-Tuy nhiecircn Đức Phật noacutei rằng ở những cotildei thấp xấu đoacute

chuacuteng sinh khoacute magrave lagravem được một việc cocircng đức nagraveo để tiacutech

lũy Nghiệp tốt được Những chuacuteng sinh ở trong những cotildei

thấp xấu bị đọa đagravey như vậy thigrave chỉ lo chịu đựng mọi đau

khổ hagravenh hạ chứ khocircng cograven thời gian hay cơ hội lagravem

chuyện phuacutec đức nagraveo (Khi đatilde bị ở trong cảnh giới Địa ngục

hay Suacutec sinh thigrave coacute lagravem cocircng đức cũng chẳng coacute điều gigrave để

lagravem Vagrave tacircm thức của chuacuteng sinh đang bị ở trong cotildei địa

ngục vagrave suacutec sinh cũng khoacute magrave khởi sinh một triacute tuệ căn bản

nagraveo để magrave lagravem chuyện cocircng đức Thời gian bị ở trong

những cotildei đoacute thật lagrave dagravei khocircng thể nghĩ bagraven vigrave khoacute magrave tạo

ra được nghiệp tốt nagraveo để chuyển hoacutea taacutei sinh vagraveo những

cảnh giới tốt hơn)

-Trong khi đoacute những chuacuteng sinh ở những cotildei bồng lai

của Thiecircn thần vagrave Trời thigrave chỉ lo hưởng thụ sung sướng

khocircng cograven bị đau khổ cho necircn họ cũng chẳng rảnh rang để

suy tư hay nghĩ nhiều đến những việc cocircng đức Ở những

cotildei phuacutec lagravenh sung sướng đoacute những thiecircn thần cũng khocircng

nhigraven thấy được những lẽ vocirc-thường vagrave biến-đổi nhanh

choacuteng như ở trong cotildei Người

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 119

-Như vậy chỉ cograven cotildei Người lagrave coacute đủ hai bản chất Khổ vagrave

Sướng lagrave thiacutech hợp để học tập vagrave thực hagravenh giaacuteo phaacutep của

Đức Phật Hơn nữa chỉ coacute ở cotildei Người thigrave tất cả chuacuteng sinh

mới coacute cơ hội lagravem những hagravenh động cocircng-đức lagravem những

việc tốt lagravem người tốt vagrave nhờ đoacute tiacutech lũy Nghiệp tốt

Những Nghiệp tốt sẽ lagrave những hagravenh trang cho những chuyến

đi sau nagravey sau khi từ giatilde cotildei Người vagrave cũng nhờ vậy mới

mong coacute ngagravey giải thoaacutet hoagraven toagraven

Tuy nhiecircn Đức Phật coacute kể rằng coacute những chuacuteng sinh lagrave

thiecircn thần ở những cotildei Trời cũng cố gắng thực hagravenh giaacuteo

phaacutep của Đức Phật vagrave đatilde coacute thể chứng ngộ Niết-bagraven Vigrave

vậy Đức Phật đatilde cố gắng khuyecircn dạy mọi người hatildey nỗ lực

tu tập lagravem những điều tốt lagravenh để tiacutech lũy Nghiệp tốt Đoacute lagrave

cơ hội để được taacutei sinh về những cotildei lagravenh đaacuteng quyacute đoacute

Cho dugrave những cảnh giới (gồm 31 cotildei hiện hữu) coacute thực

sự tồn tại trong vũ trụ hay khocircng hoặc đoacute chỉ lagrave những

trạng thaacutei tacircm của từng chuacuteng sinh thigrave vấn đề đoacute cũng

khocircng quan trọng Điều quan trọng lagrave chuacuteng ta theo nguyecircn

lyacute khoa học của Phật giaacuteo đoacute lagrave sống tốt thigrave sẽ tạo Nghiệp

tốt vagrave nhờ đoacute bạn coacute quyền hy vọng sẽ được taacutei sinh về

những cotildei phuacutec lagravenh sau khi chết

Mục điacutech trước sau của caacutec Phật tử lagrave phải được về cotildei

lagravenh traacutenh được những cotildei thấp xấu đầy đau khổ vagrave đọa đagravey

kinh khủng như cảnh Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷhellip

Cograven đối với mục tiecircu tột-cugraveng lagrave giải thoaacutet khỏi vograveng taacutei

sinh luacircn hồi thigrave chỉ khi chuacuteng ta được ở trong những cotildei

lagravenh thigrave mới coacute thể tiếp tục lagravem việc tốt lagravenh vagrave thực hagravenh

Phật Phaacutep thigrave mới mong coacute ngagravey đạt đến Niết-bagraven sự giải

thoaacutet hoagraven toagraven khỏi luacircn hồi sinh tử

120 Con đường của chuacuteng ta

(18) Khi đạo Phật được truyền baacute sang những nước

phương Tacircy rất nhiều người phương Tacircy đatilde theo Đạo

Phật Điều đoacute coacute đuacuteng như vậy khocircng

Riecircng ở Mỹ con số người thực sự thực hagravenh theo Phật

giaacuteo vẫn cograven iacutet Giaacuteo sư Seymour Lachman đồng taacutec giả

của quyển saacutech nổi tiếng ldquoMột quốc Gia Becircn Dưới Chuacuteardquo

(One Nation Under God) ước lượng khoảng 800000 người

lagrave Phật tử ở Mỹ Tuy nhiecircn những nhagrave nghiecircn cứu Phật

giaacuteo thigrave cho rằng con số đoacute coacute thể lagrave nhiều hơn 4-5 lần nếu

tiacutenh cả con số những người theo đạo Phật nhập cư liecircn tục

từ những nước Đocircng Nam Aacute vagrave Đocircng Aacute

Số người theo đạo Phật ở chacircu Acircu khoảng 4 triệu người

chủ yếu ở caacutec nước Đức Phaacutep Anh Yacute

Số người theo đạo Phật ở chacircu Uacutec cũng khaacute nhiều vagrave

tăng nhanh Thống kecirc năm 2011 cho biết coacute khoảng

529000 người Uacutec theo đạo Phật trong tổng dacircn số khoảng

215 triệu người con số Phật tử tăng nhanh từ khoảng 21

dacircn số lecircn gần 25 dacircn số trong năm năm cuối

Coacute rất nhiều danh nhacircn rất nổi tiếng ở những nước Acircu

Mỹ đatilde theo đạo Phật hoặc đatilde chuyển từ đạo của họ qua đạo

Phật Trong số đoacute coacute nhiều người nổi tiếng nhất trong lĩnh

vực của migravenh trecircn thế giới magrave bạn coacute thể đatilde dễ dagraveng biết

đến từ lacircu Viacute dụ như

William Ford Jr Chủ hatildeng xe hơi Ford

Steve Jobs Chủ tịch hatildeng maacutey tiacutenh Apple Inc

Tiger Woods Nhagrave vocirc địch gocircn thế giới

Richard Gere Tagravei tử điện ảnh

Harrison Ford Tagravei tử điện ảnh

Orlando Bloom Tagravei tử điện ảnh

Keanu Reeves Tagravei tử điện ảnh

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 121

Uma Thurman Tagravei tử điện ảnh

Oliver Stone Đạo diễn điện ảnh

Tina Turner Ca sĩ nhạc Pop

Adam Yauch Ca sĩ nhạc Pop

Herbie Hancock Nhạc sĩ nhạc Jazz

Roberto Baggio Cầu thủ boacuteng đaacute Yacute

Phil Jackson Cầu thủ boacuteng rỗ NBA

Marshall Cty Marshall Goldsmith Partners

Goldsmith

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Bạn cũng coacute thể đọc thecircm một bagravei viết rất hay về bối

cảnh Phật giaacuteo ở Hollywood vagrave Hoa Kỳ trecircn trang www

unboundintrasuntcnjeduarchiveslifestyleoldbuddha với

tựa đề ldquoNhững Ngocirci Sao Lagrave Phật Tửrdquo

(19) Bạn vẫn cograven nhiều cacircu hỏi muốn được trả lời

Nếu bạn vẫn cograven nhiều thắc mắc về yacute nghĩa vagrave giaacuteo lyacute

Phật giaacuteo vagrave việc thực hagravenh đạo Phật xin bạn hatildey tigravem đọc

một quyển saacutech về vấn đaacutep theo từng đề mục rất hay coacute tecircn

lagrave ldquoNhững Hỏi Đaacutep Hayrdquo (Good Question Good Answer)

của ngagravei S Dhammika Quyển saacutech nagravey đatilde được dịch ra

nhiều ngocircn ngữ vagrave cũng coacute bản dịch ra tiếng Việt của cư sĩ

Phạm Kim Khaacutenh vagrave TS Bigravenh Anson mang tecircn ldquoPhật Phaacutep

Vấn Đaacuteprdquo

Bạn coacute thể tham khảo thecircm quyển ldquoVấn Đaacutep về Phật

giaacuteordquo được biecircn soạn bởi cugraveng người viết do cugraveng nhagrave xuất

bản ấn hagravenh 2012 cugraveng với quyển saacutech nagravey

108 Con đường của chuacuteng ta

thể giết người Đoacute lagrave lyacute do tại sao Đức Phật đưa ra giới cấm

ldquoKhocircng được saacutet sinhrdquo Chiacutenh Giới Hạnh thứ nhất nagravey lagrave

nhacircn tố để higravenh thagravenh quan điểm ăn chay trong đạo Phật

(Phụ Lục 18)

Nhiều người đatilde suy nghiệm về sự tagraven bạo khi giết hại suacutec

vật necircn họ đatilde từ bỏ sự thegravem muốn ăn thịt caacute vagrave trở thagravenh

những người ăn chay chứ khocircng riecircng những người theo

đạo Phật mới ăn chay Rất nhiều người phương Tacircy bacircy giờ

ăn chay vigrave quan điểm từ-bi nagravey

Ở đacircy rất mong bạn đọc necircn đọc thecircm những giảng luận

với nhiều goacutec nhigraven về đề tagravei ldquonhạy cảm vagrave quan trọngrdquo nagravey

trong bagravei Phụ Lục ở cuối saacutech

Do vấn đề nagravey lagrave quan trọng vagrave bạn lagrave người Phật tử

tại gia cần phải tự migravenh suy nghĩ vagrave tự quyết định cho migravenh

như thế nagraveo lagrave đuacuteng sai như thế nagraveo lagrave hợp đạo lyacute vagrave hợp

với lời Phật dạy bởi vigrave vấn đề nagravey được hiểu vagrave thực hagravenh

khaacutec nhau bởi nhiều trường phaacutei Phật giaacuteo khaacutec nhau Bạn

cần necircn đọc vagrave tham khảo thecircm nhiều nguồn kinh saacutech vagrave

luận giảng khaacutec nhau

Tuy nhiecircn trong hạn hẹp của quyển saacutech nhỏ beacute nagravey chỉ

mong muốn noacutei nocircm na lại như sau

(1) Theo quan điểm của Phật giaacuteo Nguyecircn thủy thigrave bạn

coacute thể ăn chay Hoặc nếu việc ăn chay lagrave khoacute khăn bất tiện

(vigrave phải đi khất thực hoặc vigrave phải nhờ vagraveo nguồn thức ăn

của người khaacutec để nuocirci thacircn hoặc mocirci trường sống ở nơi đoacute

khocircng thể coacute nhiều thức ăn thực vật) thigrave bạn coacute thể tiếp tục

ăn mặn trong khi vẫn lagrave một Phật tử đạo hạnh

(2) Theo quan điểm của Phật giaacuteo Đại Thừa người xuất

gia thigrave bắt buộc phải ăn chay (rau cải thực vậthellip) Cograven Phật

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 109

tử tại gia nếu ăn chay được hợp với sức khỏe vagrave tiện lợi của

migravenh thigrave necircn ăn chay lagrave sự thực hagravenh rất đaacuteng khen ngợi

Cograven nếu khocircng Phật tử tại gia được khuyến khiacutech ăn chay

vagraveo caacutec ngagravey lễ lagravenh như ngagravey Rằm Mồng Một hay những

ngagravey giữ Taacutem giớihellipđể tăng trưởng lograveng Từ Bi đối với con

người vagrave vạn vật

bull Tại đacircy coacute hai vấn đề chuacuteng ta cần necircn suy nghĩ theo

thiển yacute của tocirci

Một ăn chay chắc chắn lagrave caacutech tốt đẹp đối với một Phật

Tử vagrave ăn chay lagrave chắc chắn nuocirci dưỡng lograveng từ bi lagrave traacutenh

saacutet sanh vagrave traacutenh gacircy tổn hại cho bất cứ người nagraveo vagrave chuacuteng

sinh nagraveo

Hai tuy nhiecircn đừng necircn cho rằng chỉ việc ăn chay lagrave

hoagraven toagraven trở thagravenh một Phật tử tốt theo đạo Phật Việc ăn

chay khocircng phải lagrave thay thế được cho những việc thực hagravenh

tu tập vagrave giữ giới hạnh đạo đức khaacutec Như đatilde noacutei trecircn Phật

giaacuteo nhấn mạnh vagraveo sự tu tập sự sống giữ giới hạnh vagrave tu

dưỡng Tacircm để coacute Tacircm trong sạch lagravenh mạnh vagrave chiacutenh

điều nagravey mới tạo ra Nghiệp tốt lagravenh tạo ra cuộc sống tốt

lagravenh

(15) Tại sao coacute những tu sĩ vẫn ăn thịt trong khi rau cải

thigrave rất dễ dagraveng coacute được ở khắp nơi

Khi coacute người trong Tăng Đoagraven đoacute lagrave ngagravei Devadatta

(Đề-bagrave-đạt-đa) đatilde đề xuất với Phật về việc ăn chay vagrave cấm

caacutec tu sĩ ăn thịt caacute Đức Phật đatilde từ chối đề xuất nagravey Coacute lẽ

Đức Phật đatilde coacute nhiều lyacute do thiết thực vagraveo hoagraven cảnh xatilde hội

thời đoacute bởi vigrave rau cải khocircng được gieo trồng một caacutech trugrave

phuacute ở những vugraveng miền bắc Ấn Độ vagraveo thời xưa đoacute đặc

110 Con đường của chuacuteng ta

biệt rau cải vagrave ngũ cốc lagrave rất khan hiếm vagraveo những mugravea khocirc

hạn ở xung quanh lưu vực socircng Hằng

Viacute dụ sau nagravey nếu chỉ ăn chay bằng rau cải thigrave sẽ rất khoacute

khăn cho những vugraveng Phật giaacuteo như Tacircy Tạng vigrave ở đoacute gia

suacutec thigrave rất nhiều magrave những rau cải traacutei cacircy thigrave cực kỳ khan

hiếm khoacute trồng được ở vugraveng đất khắc nghiệt đoacute

Vagraveo thời Đức Phật cho đến tận ngagravey nay những tu sĩ

(theo Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy) vẫn sống nhờ vagraveo thức ăn

khất thực Vagrave thức ăn khất thực lagrave tugravey theo lograveng bố thiacute của

thiacute chủ vagrave Phật tử cuacuteng dường Nếu những tu sĩ yecircu cầu chỉ

giới hạn cuacuteng dường bằng thức ăn toagraven-chay toagraven rau cải

ngũ cốc thigrave điều đoacute coacute thể tạo gaacutenh nặng cho những thiacute chủ

cuacuteng dường thức ăn hagraveng ngagravey cho caacutec Tăng Ni Thực tế lagrave

đa số mọi người trong cuộc sống ở những xứ sở nagravey đều

tranh thủ ldquomột lầnrdquo thời gian trong ngagravey để nấu thức ăn

trước lagrave cuacuteng dường caacutec sư thầy sau lagrave phần cograven lại để gia

đigravenh ăn Magrave đa số những gia đigravenh Phật tử nagravey cũng ăn mặn

như truyền thống từ thời Đức Phật Vigrave vậy những thầy tu

của Nam Tocircng nhận vagrave ăn bất cứ thứ gigrave được cho ngay cả

lagrave thịt miễn sao những loại thịt đoacute nằm trong giới hạnh của

ldquoTam Tịnh Nhụcrdquo như đatilde noacutei trecircn lagrave được

Xin noacutei thecircm một chuacutet về Giới Luật của Tăng Đoagraven

Vigrave Phật giaacuteo Nguyecircn thủy cấm khocircng cho caacutec tu sĩ nhận sự

cuacuteng dường bố thiacute bằng tiền bạc Cho necircn họ khocircng coacute cơ

hội đi mua thức ăn bằng tiền bạc để magrave chọn thức ăn theo yacute

muốn của migravenh (giả sử như họ coacute muốn ăn chay) Họ hoagraven

toagraven phụ thuộc vagraveo thức ăn khất thực của dacircn lagraveng của thiacute

chủ bố thiacute cho họ hagraveng ngagravey Ngay cả khi họ nấu ăn trong tu

viện tịnh xaacute thigrave những nguyecircn liệu thực phẩm cũng lagrave do

những Phật tử mang tới cuacuteng dường (Hy vọng quyacute vị hiểu

ra được chỗ nagravey)

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 111

Ngagravey nay thực tế rất nhiều tu sĩ vagrave chugravea chiền theo Phacirc

giaacuteo Nguyecircn Thủy cũng ưu tiecircn việc ăn chay như ở Thaacutei

Lan ở Miến Điệnhellipkhi những điều kiện hậu cần cho pheacutep

Tuy nhiecircn những thầy tu ldquonghiecircm tuacutecrdquo theo truyền thống

Đại Thừa chắc chắn lagrave ăn chay tuyệt đối

(16) Việc ăn những đồ chay giả mặn coacute lagrave ngụy biện vagrave

đạo đức giả hay khocircng Tại sao lại lagravem thức ăn chay giả

mặn ở caacutec nước Đocircng Aacute như Việt Nam Trung Quốc Đagravei

Loan Triều Tiecircn

Đồ ăn chay giả mặn lagrave những thức ăn ldquochayrdquo lagravem từ bột

đậu nagravenh nấm vagrave thực vật nhưng được lagravem vagrave trigravenh bagravey

giống như những moacuten ăn mặn Nhiều nơi những người Phật

tử nấu vagrave ăn những đồ ăn kiểu nagravey bị cho lagrave đạo đức giả

Caacutei lyacute lagrave Đatilde ăn chay để quecircn đi thịt caacute quecircn đi việc saacutet sinh

động vật vậy magrave khi nấu chay lại chế biến ldquorau cảirdquo giống

hệt như mugravei vị higravenh dạng của thịt caacute để lsquogợi nhớrsquo đến những

thức ăn từ thịt caacute (vagrave coacute thể để ăn cho được ngon miệng

hơn)

Một số người thigrave giải thiacutech rằng việc lagravem thức ăn chay

giả mặn lagrave caacutech lagravem cho những người chưa ăn chay bước

qua ăn chay được dễ dagraveng hơn khocircng bị bỡ ngỡ khocircng bị

khoacute ăn khi chuyển từ ăn mặn qua ăn chay() Điều nagravey dugrave coacute

đuacuteng đối với một số người nhưng coacute lẽ chỉ lagrave tự nguỵ biện

Rotilde ragraveng lagrave trong tất cả những quaacuten ăn chay vagrave trong những

dịp lễ lagravenh caacutec Phật tử tề tựu về caacutec chugravea chiền ở Việt Nam

vagrave những nước Đocircng Aacute khaacutec thigrave hầu hết thức ăn chay đều

được chế biến vagrave trigravenh bagravey với higravenh dạng higravenh thức vagrave

hương vị y hệt thức ăn mặn vagrave được dugraveng bởi tất cả mọi

người vagrave cả Tăng Ni

112 Con đường của chuacuteng ta

Coacute hai vấn đề hay ldquohai lyacute lẽrdquo cần suy nghiệm vagrave bạn cần

chọn cho migravenh quan điểm nagraveo bạn thấy đuacuteng đắn lagrave phugrave

hợp với giaacuteo lyacute của Phật vagrave phugrave hợp với lograveng từ-bi của

chiacutenh migravenh

Một (1) khi đồ chay giả mặn được chế biến vagrave trigravenh bagravey

cho số đocircng Phật tử lagrave những người bigravenh thường đang ăn

mặn thigrave họ noacutei lagrave chế biến như vậy để những người đang ăn

thịt caacute chuyển qua ăn chay được dễ dagraveng hơn vigrave higravenh thức

vagrave mugravei vị cũng gần giống moacuten mặn Cho necircn tất cả quaacuten

cơm chay nhagrave hagraveng chay vagrave những nơi cuacuteng dường Trai

Tăng cũng đều lagravem như vậy Đoacute caacutech khuyến khiacutech mọi

người ăn chay

Hai(2) khi lagravem đồ chay giả mặn vagrave cuacuteng dường cho Tăng

Ni thigrave họ lại noacutei Tăng Ni thọ dụng thức ăn chay giả mặn

nhưng Tacircm khocircng hề khởi sinh điều gigrave về đồ ăn mặn như

thịt caacute Điều nagravey rất khoacute noacutei Đức Phật đatilde noacutei khi coacute đối

tượng tiếp xuacutec như mugravei vị higravenh sắchellipthigrave cảm-thọ vagrave ldquotacircm-

khởirdquo sẽ khởi sinh

Cho dugrave theo Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy thigrave việc ăn mặn lagrave

khocircng bị cấm nhưng nếu đatilde traacutenh ăn đồ mặn thật sự vigrave lyacute

do khocircng muốn higravenh thugrave mugravei vị của thịt caacute lagravem động lograveng

từ bi lagravem suy nghĩ về việc saacutet sinh giết hại thigrave việc lagravem đồ

ăn chay giả mặn với higravenh thugrave mugravei vị như của thịt caacute thật

(thịt gigrave caacute gigrave thigrave coacute những higravenh thugrave vagrave mugravei vị đuacuteng như vậy)

chắc sẽ lagravem khởi sinh trong tacircm những nhận-thức [tưởng]

về loại thịt hay caacute đoacute Vagrave như vậy lại đi ngược lại yacute nghĩa

của việc ăn chay Như vậy caacutei ldquoyacute nghĩardquo của việc ăn chay

lagrave vigrave lograveng từ-bi lagrave để quecircn đi higravenh ảnh mugravei vị của thịt caacute

thật cũng khocircng cograven ở đacircy

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 113

Bạn coacute thể tự hỏi rằng nếu ăn chay vigrave lograveng từ-bi vagrave sự

thanh-tịnh của thacircn vagrave tacircm thigrave rau cải nấm rơm đậu

nagravenhhellip được cắt thagravenh từng miếng nhỏ vuocircng vức ăn khocircng

thấy ngon miệng một caacutech tự nhiecircn hay sao magrave cần phải

cocircng phu cắt tỉa gaacuten gheacutep tạo higravenh vagrave cho vagraveo những gia

vị mugravei vị để thức ăn phải giống như chả lụa caacute kho heo

xagraveo thịt nướnghellip thigrave mới ăn thấy ngon miệng được

Tuy nhiecircn dugrave tốt hay xấu thigrave việc ăn chay hay ăn đồ

chay giả mặn vẫn tốt hơn nhiều so với việc ldquocố yacuterdquo ăn thịt ăn

caacute với caacutei tacircm ldquoyacute thứcrdquo rotilde việc giết thịt saacutet sanh chắc chắn

đatilde xảy ra đacircu đoacute (ở những lograve giết mổ ở chợ vagrave ở trong nhagrave

bếp của những người nấu)

Đức Phật

Tất cả mọi chuacuteng sinh

Đều mưu cầu được sống

Đều mưu cầu hạnh phuacutec

helliphelliphelliphellip

Migravenh run sợ đao kiếm

Migravenh cũng sợ chết choacutec

Vậy lấy người lagrave migravenh

Thigrave khocircng necircn giết hại

Khocircng gacircy ra giết hại

(Kinh Phaacutep Cuacute ndash Kệ 129)

114 Con đường của chuacuteng ta

(17) Những cảnh giới1 hiện hữu (cotildei sống) khaacutec nhau lagrave

gigrave Chuacuteng lagrave những nơi thực hay ảo

Theo truyền thống Phật giaacuteo coacute năm (5) cảnh giới hiện

hữu magrave tất cả caacutec loagravei chuacuteng sinh coacute mặt ở đoacute Năm cảnh

giới đoacute lagrave

Địa Ngục

Suacutec Sinh

Ngạ Quỷ

Người

Thiecircn Thần vagrave Trời

Những cảnh giới thấp xấu đầy đau khổ lagrave Địa ngục Suacutec

sinh Ngạ quỷ

bull Địa ngục theo kinh điển bao gồm 08 đại địa ngục vagrave

160 tiểu địa ngục bao bọc xung quanh những đại địa ngục

đoacute

bull Suacutec sinh lagrave cảnh giới của tất cả loagravei động vật từ nhỏ beacute

cho đến to lớn

bull Ngạ quỷ (peta) coacute nghĩa lagrave ldquoquỷ đoacuteirdquo hoặc hay được

gọi lagrave những lsquohồn marsquo hay ldquonhững người khuất mặtrdquo xung

quanh ta Ngạ quỷ sống trong cotildei vocirc cugraveng đagravey đọa vagrave đau

khổ luocircn luocircn thiếu thốn luocircn luocircn đoacutei khaacutet magrave khocircng

được ăn uống Vagrave coacute những loagravei ngạ quỷ luocircn luocircn ở gần

những người thacircn quyến cograven sống của migravenh vagrave coacute thể thấy

được tất cả những gigrave họ hagraveng thacircn quyến của migravenh đang

lagravem vagrave luocircn luocircn khao khaacutet những người thacircn lagravem những

1ldquoCảnh giớirdquo lagrave hoagraven cảnh lagrave phacircn giới cao thấp viacute dụ cảnh giới suacutec sinh cảnh giới

địa ngục cảnh giới trecircn trời Trong mỗi loại cảnh giới cao thấp đoacute coacute thể coacute nhiều

ldquocotildei sốngrdquo khaacutec nhau viacute dụ địa ngục coacute 168 tầng hay ldquocotildeirdquo khaacutec nhau cảnh giới

trecircn trời thigrave coacute đến 28 ldquocotildeirdquo sống khaacutec nhau

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 115

việc cocircng-đức vagrave hồi-hướng cocircng đức đoacute cho họ để họ

hưởng được cocircng-đức đoacute Đoacute lagrave caacutech duy nhất giuacutep họ giảm

bớt nghiệp xấu vagrave hy vọng được taacutei sinh về một cotildei lagravenh

khaacutec

bull Cotildei Suacutec sinh vagrave Ngạ quỷ lagrave ở cugraveng nơi với cotildei Người

cugraveng ở trecircn bề mặt traacutei đất

bull [Xin để yacute thecircm loagravei Quỷ thần A-tu-la (asuras) lagrave loagravei

quỷ thần dị dạng to lớn ở cotildei trời của Nam Thiecircn Vương

(thuộc Tứ Đại Thiecircn Vương) nhưng do nghiệp xấu luocircn

sống với tacircm sacircn hận hung hatilden vagrave đau khổ cho necircn họ cũng

thuộc về cảnh giới thấp xấu đau khổ mặc dugrave cotildei sống của họ

lagrave thuộc về trecircn cảnh giới trời thần Cho necircn nhiều truyền

thống Phật giaacuteo khaacutec đatilde tiacutenh riecircng cotildei quỷ thần A-tu-la một

cảnh-giới đau khổ riecircng vagrave do caacutech tiacutenh như vậy necircn tổng

cộng coacute 06 cảnh giới magrave chuacuteng sinh đang hiện hữu

Bạn coacute biết khocircng coacute rất nhiều coacute lograveng tốt vagrave chiacutenh trực

họ lagrave những người tốt bụng cocircng bằng vagrave coacute lograveng bi mẫn

nhưng họ coacute tacircm hay dễ bị noacuteng giận Họ coacute thể noacuteng giận

vigrave nhiều lyacute do xảy ra hagraveng ngagravey họ noacuteng giận vigrave bất đồng

vigrave tự aacutei vigrave caacutei ta bị xuacutec phạm hoặc vigrave sự bất cocircng vigrave quaacute

noacuteng ruột lo lắng cho người thacircn vagrave người khaacutec vigrave hoagraven

cảnh trớ trecircu vigrave gặp phải người xấu vigrave buồn bực nhacircn tigravenh

thế thaacuteiNếu họ khocircng tu tập tacircm để giảm trừ tacircm sacircn-giận

đoacute thigrave sau khi chết họ rất dễ bị taacutei sinh thagravenh những quỷ

thần A-tu-la đau khổ như vậy]

bull Những cảnh giới cao đẹp lagrave cotildei Người vagrave những cotildei Trời

của caacutec thiecircn thần vagrave caacutec vị trời Phạm Thiecircn (Brahmas)

bull Kinh điển cũng ghi rằng coacute nhiều ldquotầngrdquo tức nhiều

ldquocotildeirdquo cao thấp khaacutec nhau trong cảnh giới Địa Ngục vagrave trong

cảnh giới Thiecircn Thần vagrave Trời

116 Con đường của chuacuteng ta

bull Nếu loagravei quỷ thần A-tu-la (asuras) được taacutech riecircng ra

thagravenh một (đơn vị) cotildei hiện hữu riecircng biệt vagrave caacutec tầng địa

ngục được gom chung thagravenh một cotildei thigrave tổng cộng coacute 04

cotildei thuộc cảnh giới xấu [Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷ vagrave A-

tu-la] 07 cotildei Dục giới phuacutec lagravenh [gồm 1 cotildei dục giới lagrave cotildei

Người vagrave 06 cotildei dục giới của Thiecircn thần) 16 cotildei Trời Sắc

Giới vagrave 04 cotildei Trời Vocirc Sắc Giới

Tổng cộng Coacute 31 Cotildei hiện hữu magrave con người (vagrave chuacuteng

sinh) coacute thể bị hay được taacutei sinh về đoacute ngay sau khi từ giatilde

kiếp sống hiện tại

Chẳng hạn ở cảnh giới địa ngục coacute đến 168 ldquotầngrdquo đại địa

ngục vagrave tiểu địa ngục khaacutec nhau tugravey theo mức độ Nghiệp aacutec

nặng nề magrave chuacuteng sinh bị rơi rớt vagrave đagravey đọa vagraveo đoacute

Cograven trecircn cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời coacute rất nhiều cotildei

Trời khaacutec nhau tugravey theo mức độ do Nghiệp thiện lagravenh magrave

chuacuteng sinh được taacutei sinh về đoacute gồm coacute 06 Cotildei Trời Dục

Giới 16 Cotildei Trời Sắc Giới vagrave 04 Cotildei Trời Vocirc Sắc Giới

Để dễ higravenh dung bạn coacute thể liecircn-tưởng đến một cotildei lagrave

ldquocotildei Ngườirdquo trecircn traacutei đất magrave chuacuteng ta đang sống gồm 193

nước trải dagravei trecircn 07 đại lục địa Nếu chuacuteng ta may mắn

được sống trong những đất nước văn minh thanh bigravenh vagrave

khiacute hậu ocircn hogravea thigrave đoacute lagrave một điều phuacutec lagravenh so với việc phải

sống trong những đất nước lạc hậu đầy chiến tranh vagrave khiacute

hậu khắc nghiệt đoacutei nghegraveo vagrave bệnh tật Những đất nước trecircn

traacutei đất vagrave mức độ dễ sống vagrave khoacute sống khaacutec nhau thậm chiacute

quaacute checircnh lệch nhau thigrave cũng giống như những ldquocotildeirdquo khaacutec

nhau trecircn cảnh giới trecircn Trời hay những ldquocotildeirdquo khaacutec nhau

trong cảnh giới dưới địa ngục vậy

Vigrave vậy coacute thể noacutei rằng bất kỳ một cotildei Trời nagraveo đoacute (trong

26 cotildei thuộc cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời) lagrave chắc chắn sẽ

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 117

tốt đẹp hơn vagrave phuacutec lagravenh hơn bất cứ quốc gia nagraveo trecircn traacutei

đất cotildei người

Vagrave ngược lại coacute thể hiểu bất kỳ một ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo

nagraveo đoacute (trong 168 ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo) của cảnh giới địa ngục

cũng chắc chắn lagrave kinh khủng hơn đagravey đọa hơn vagrave toagraven lagrave

đau khổ hơn bất kỳ xứ sở nagraveo trecircn traacutei đất

Vigrave vậy ở nơi đacircu đời sống hay mocirci trường sống coacute sự tagraven

bạo độc tagravei aacutep bức vagrave đagravey đọa quaacute khốc liệt với con người

thigrave người ta hay gọi lagrave ldquođịa ngục trần gianrdquo

Khi noacutei về đời sống Thacircn-Tacircm của con người Đức Phật

thường noacutei một caacutech ẩn dụ về những ldquocảnh giớirdquo coacute nghĩa

lagrave những tigravenh trạng hạnh phuacutec hay đau khổ khaacutec nhau của

con người tugravey theo hoagraven cảnh của mỗi người

-Viacute dụ một người đang phải chịu tật nguyền đau đớn

hoặc tinh thần khủng hoảng thigrave người đoacute đatilde giống như đang

chịu cảnh địa ngục

-Những người khocircng cograven lẽ sống gigrave chỉ biết nằm chờ đến

bữa ăn vagrave sống để ăn thigrave chẳng khaacutec nagraveo sống như cảnh suacutec

sinh

-Những người quaacute tham lam luocircn luocircn tham muốn thegravem

khaacutet magrave chẳng bao giờ được thỏa matilden dugrave đatilde coacute đầy đủ thigrave

được cho lagrave giống như loagravei ngạ quỷ luocircn luocircn cảm thấy đoacutei

thiếu vagrave đau khổ vigrave thegravem khaacutet

-Người luocircn luocircn coacute maacuteu sacircn giận ganh tị chiến tranh

tranh dagravenh quyền lực vagrave của cải thigrave tacircm cũng chẳng khaacutec

nagraveo loagravei quỷ thần dị dạng A-tu-la luocircn luocircn sống với tacircm

sacircn hận thugrave hằn vagrave hiếu chiến

118 Con đường của chuacuteng ta

-Vagrave những ai được sinh ra đẹp đẽ vagrave giagraveu sang coacute thể

được gọi lagrave đang sống sung sướng như ở cotildei thiecircn thần hay

thiecircn đagraveng Cotildei thiecircn thần dường như lagrave mơ ước của Viacute dụ

những ngocirci sao thể thầu hết mọi người bởi vậy khi những

tagravei tử điện ảnh nổi tiếng sống trong nhagrave cao cửa đẹp vagrave luocircn

coacute hagraveng triệu người hacircm mộ hay lsquotocircn thờrsquo thigrave những người

hacircm mộ đoacute gọi họ lagrave những lsquothiecircn thầnrsquo

Rotilde ragraveng lagrave những cotildei thấp xấu như Địa Ngục Ngạ Quỷ

Suacutec Sinh Quỷ Thần dị dạng lagrave đầy đau khổ vagrave hagravenh hạ Vagrave

những cotildei Thiecircn thần vagrave Trời trecircn tiecircn cảnh lagrave đầy phuacutec

lagravenh vagrave sung sướng

-Tuy nhiecircn Đức Phật noacutei rằng ở những cotildei thấp xấu đoacute

chuacuteng sinh khoacute magrave lagravem được một việc cocircng đức nagraveo để tiacutech

lũy Nghiệp tốt được Những chuacuteng sinh ở trong những cotildei

thấp xấu bị đọa đagravey như vậy thigrave chỉ lo chịu đựng mọi đau

khổ hagravenh hạ chứ khocircng cograven thời gian hay cơ hội lagravem

chuyện phuacutec đức nagraveo (Khi đatilde bị ở trong cảnh giới Địa ngục

hay Suacutec sinh thigrave coacute lagravem cocircng đức cũng chẳng coacute điều gigrave để

lagravem Vagrave tacircm thức của chuacuteng sinh đang bị ở trong cotildei địa

ngục vagrave suacutec sinh cũng khoacute magrave khởi sinh một triacute tuệ căn bản

nagraveo để magrave lagravem chuyện cocircng đức Thời gian bị ở trong

những cotildei đoacute thật lagrave dagravei khocircng thể nghĩ bagraven vigrave khoacute magrave tạo

ra được nghiệp tốt nagraveo để chuyển hoacutea taacutei sinh vagraveo những

cảnh giới tốt hơn)

-Trong khi đoacute những chuacuteng sinh ở những cotildei bồng lai

của Thiecircn thần vagrave Trời thigrave chỉ lo hưởng thụ sung sướng

khocircng cograven bị đau khổ cho necircn họ cũng chẳng rảnh rang để

suy tư hay nghĩ nhiều đến những việc cocircng đức Ở những

cotildei phuacutec lagravenh sung sướng đoacute những thiecircn thần cũng khocircng

nhigraven thấy được những lẽ vocirc-thường vagrave biến-đổi nhanh

choacuteng như ở trong cotildei Người

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 119

-Như vậy chỉ cograven cotildei Người lagrave coacute đủ hai bản chất Khổ vagrave

Sướng lagrave thiacutech hợp để học tập vagrave thực hagravenh giaacuteo phaacutep của

Đức Phật Hơn nữa chỉ coacute ở cotildei Người thigrave tất cả chuacuteng sinh

mới coacute cơ hội lagravem những hagravenh động cocircng-đức lagravem những

việc tốt lagravem người tốt vagrave nhờ đoacute tiacutech lũy Nghiệp tốt

Những Nghiệp tốt sẽ lagrave những hagravenh trang cho những chuyến

đi sau nagravey sau khi từ giatilde cotildei Người vagrave cũng nhờ vậy mới

mong coacute ngagravey giải thoaacutet hoagraven toagraven

Tuy nhiecircn Đức Phật coacute kể rằng coacute những chuacuteng sinh lagrave

thiecircn thần ở những cotildei Trời cũng cố gắng thực hagravenh giaacuteo

phaacutep của Đức Phật vagrave đatilde coacute thể chứng ngộ Niết-bagraven Vigrave

vậy Đức Phật đatilde cố gắng khuyecircn dạy mọi người hatildey nỗ lực

tu tập lagravem những điều tốt lagravenh để tiacutech lũy Nghiệp tốt Đoacute lagrave

cơ hội để được taacutei sinh về những cotildei lagravenh đaacuteng quyacute đoacute

Cho dugrave những cảnh giới (gồm 31 cotildei hiện hữu) coacute thực

sự tồn tại trong vũ trụ hay khocircng hoặc đoacute chỉ lagrave những

trạng thaacutei tacircm của từng chuacuteng sinh thigrave vấn đề đoacute cũng

khocircng quan trọng Điều quan trọng lagrave chuacuteng ta theo nguyecircn

lyacute khoa học của Phật giaacuteo đoacute lagrave sống tốt thigrave sẽ tạo Nghiệp

tốt vagrave nhờ đoacute bạn coacute quyền hy vọng sẽ được taacutei sinh về

những cotildei phuacutec lagravenh sau khi chết

Mục điacutech trước sau của caacutec Phật tử lagrave phải được về cotildei

lagravenh traacutenh được những cotildei thấp xấu đầy đau khổ vagrave đọa đagravey

kinh khủng như cảnh Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷhellip

Cograven đối với mục tiecircu tột-cugraveng lagrave giải thoaacutet khỏi vograveng taacutei

sinh luacircn hồi thigrave chỉ khi chuacuteng ta được ở trong những cotildei

lagravenh thigrave mới coacute thể tiếp tục lagravem việc tốt lagravenh vagrave thực hagravenh

Phật Phaacutep thigrave mới mong coacute ngagravey đạt đến Niết-bagraven sự giải

thoaacutet hoagraven toagraven khỏi luacircn hồi sinh tử

120 Con đường của chuacuteng ta

(18) Khi đạo Phật được truyền baacute sang những nước

phương Tacircy rất nhiều người phương Tacircy đatilde theo Đạo

Phật Điều đoacute coacute đuacuteng như vậy khocircng

Riecircng ở Mỹ con số người thực sự thực hagravenh theo Phật

giaacuteo vẫn cograven iacutet Giaacuteo sư Seymour Lachman đồng taacutec giả

của quyển saacutech nổi tiếng ldquoMột quốc Gia Becircn Dưới Chuacuteardquo

(One Nation Under God) ước lượng khoảng 800000 người

lagrave Phật tử ở Mỹ Tuy nhiecircn những nhagrave nghiecircn cứu Phật

giaacuteo thigrave cho rằng con số đoacute coacute thể lagrave nhiều hơn 4-5 lần nếu

tiacutenh cả con số những người theo đạo Phật nhập cư liecircn tục

từ những nước Đocircng Nam Aacute vagrave Đocircng Aacute

Số người theo đạo Phật ở chacircu Acircu khoảng 4 triệu người

chủ yếu ở caacutec nước Đức Phaacutep Anh Yacute

Số người theo đạo Phật ở chacircu Uacutec cũng khaacute nhiều vagrave

tăng nhanh Thống kecirc năm 2011 cho biết coacute khoảng

529000 người Uacutec theo đạo Phật trong tổng dacircn số khoảng

215 triệu người con số Phật tử tăng nhanh từ khoảng 21

dacircn số lecircn gần 25 dacircn số trong năm năm cuối

Coacute rất nhiều danh nhacircn rất nổi tiếng ở những nước Acircu

Mỹ đatilde theo đạo Phật hoặc đatilde chuyển từ đạo của họ qua đạo

Phật Trong số đoacute coacute nhiều người nổi tiếng nhất trong lĩnh

vực của migravenh trecircn thế giới magrave bạn coacute thể đatilde dễ dagraveng biết

đến từ lacircu Viacute dụ như

William Ford Jr Chủ hatildeng xe hơi Ford

Steve Jobs Chủ tịch hatildeng maacutey tiacutenh Apple Inc

Tiger Woods Nhagrave vocirc địch gocircn thế giới

Richard Gere Tagravei tử điện ảnh

Harrison Ford Tagravei tử điện ảnh

Orlando Bloom Tagravei tử điện ảnh

Keanu Reeves Tagravei tử điện ảnh

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 121

Uma Thurman Tagravei tử điện ảnh

Oliver Stone Đạo diễn điện ảnh

Tina Turner Ca sĩ nhạc Pop

Adam Yauch Ca sĩ nhạc Pop

Herbie Hancock Nhạc sĩ nhạc Jazz

Roberto Baggio Cầu thủ boacuteng đaacute Yacute

Phil Jackson Cầu thủ boacuteng rỗ NBA

Marshall Cty Marshall Goldsmith Partners

Goldsmith

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Bạn cũng coacute thể đọc thecircm một bagravei viết rất hay về bối

cảnh Phật giaacuteo ở Hollywood vagrave Hoa Kỳ trecircn trang www

unboundintrasuntcnjeduarchiveslifestyleoldbuddha với

tựa đề ldquoNhững Ngocirci Sao Lagrave Phật Tửrdquo

(19) Bạn vẫn cograven nhiều cacircu hỏi muốn được trả lời

Nếu bạn vẫn cograven nhiều thắc mắc về yacute nghĩa vagrave giaacuteo lyacute

Phật giaacuteo vagrave việc thực hagravenh đạo Phật xin bạn hatildey tigravem đọc

một quyển saacutech về vấn đaacutep theo từng đề mục rất hay coacute tecircn

lagrave ldquoNhững Hỏi Đaacutep Hayrdquo (Good Question Good Answer)

của ngagravei S Dhammika Quyển saacutech nagravey đatilde được dịch ra

nhiều ngocircn ngữ vagrave cũng coacute bản dịch ra tiếng Việt của cư sĩ

Phạm Kim Khaacutenh vagrave TS Bigravenh Anson mang tecircn ldquoPhật Phaacutep

Vấn Đaacuteprdquo

Bạn coacute thể tham khảo thecircm quyển ldquoVấn Đaacutep về Phật

giaacuteordquo được biecircn soạn bởi cugraveng người viết do cugraveng nhagrave xuất

bản ấn hagravenh 2012 cugraveng với quyển saacutech nagravey

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 109

tử tại gia nếu ăn chay được hợp với sức khỏe vagrave tiện lợi của

migravenh thigrave necircn ăn chay lagrave sự thực hagravenh rất đaacuteng khen ngợi

Cograven nếu khocircng Phật tử tại gia được khuyến khiacutech ăn chay

vagraveo caacutec ngagravey lễ lagravenh như ngagravey Rằm Mồng Một hay những

ngagravey giữ Taacutem giớihellipđể tăng trưởng lograveng Từ Bi đối với con

người vagrave vạn vật

bull Tại đacircy coacute hai vấn đề chuacuteng ta cần necircn suy nghĩ theo

thiển yacute của tocirci

Một ăn chay chắc chắn lagrave caacutech tốt đẹp đối với một Phật

Tử vagrave ăn chay lagrave chắc chắn nuocirci dưỡng lograveng từ bi lagrave traacutenh

saacutet sanh vagrave traacutenh gacircy tổn hại cho bất cứ người nagraveo vagrave chuacuteng

sinh nagraveo

Hai tuy nhiecircn đừng necircn cho rằng chỉ việc ăn chay lagrave

hoagraven toagraven trở thagravenh một Phật tử tốt theo đạo Phật Việc ăn

chay khocircng phải lagrave thay thế được cho những việc thực hagravenh

tu tập vagrave giữ giới hạnh đạo đức khaacutec Như đatilde noacutei trecircn Phật

giaacuteo nhấn mạnh vagraveo sự tu tập sự sống giữ giới hạnh vagrave tu

dưỡng Tacircm để coacute Tacircm trong sạch lagravenh mạnh vagrave chiacutenh

điều nagravey mới tạo ra Nghiệp tốt lagravenh tạo ra cuộc sống tốt

lagravenh

(15) Tại sao coacute những tu sĩ vẫn ăn thịt trong khi rau cải

thigrave rất dễ dagraveng coacute được ở khắp nơi

Khi coacute người trong Tăng Đoagraven đoacute lagrave ngagravei Devadatta

(Đề-bagrave-đạt-đa) đatilde đề xuất với Phật về việc ăn chay vagrave cấm

caacutec tu sĩ ăn thịt caacute Đức Phật đatilde từ chối đề xuất nagravey Coacute lẽ

Đức Phật đatilde coacute nhiều lyacute do thiết thực vagraveo hoagraven cảnh xatilde hội

thời đoacute bởi vigrave rau cải khocircng được gieo trồng một caacutech trugrave

phuacute ở những vugraveng miền bắc Ấn Độ vagraveo thời xưa đoacute đặc

110 Con đường của chuacuteng ta

biệt rau cải vagrave ngũ cốc lagrave rất khan hiếm vagraveo những mugravea khocirc

hạn ở xung quanh lưu vực socircng Hằng

Viacute dụ sau nagravey nếu chỉ ăn chay bằng rau cải thigrave sẽ rất khoacute

khăn cho những vugraveng Phật giaacuteo như Tacircy Tạng vigrave ở đoacute gia

suacutec thigrave rất nhiều magrave những rau cải traacutei cacircy thigrave cực kỳ khan

hiếm khoacute trồng được ở vugraveng đất khắc nghiệt đoacute

Vagraveo thời Đức Phật cho đến tận ngagravey nay những tu sĩ

(theo Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy) vẫn sống nhờ vagraveo thức ăn

khất thực Vagrave thức ăn khất thực lagrave tugravey theo lograveng bố thiacute của

thiacute chủ vagrave Phật tử cuacuteng dường Nếu những tu sĩ yecircu cầu chỉ

giới hạn cuacuteng dường bằng thức ăn toagraven-chay toagraven rau cải

ngũ cốc thigrave điều đoacute coacute thể tạo gaacutenh nặng cho những thiacute chủ

cuacuteng dường thức ăn hagraveng ngagravey cho caacutec Tăng Ni Thực tế lagrave

đa số mọi người trong cuộc sống ở những xứ sở nagravey đều

tranh thủ ldquomột lầnrdquo thời gian trong ngagravey để nấu thức ăn

trước lagrave cuacuteng dường caacutec sư thầy sau lagrave phần cograven lại để gia

đigravenh ăn Magrave đa số những gia đigravenh Phật tử nagravey cũng ăn mặn

như truyền thống từ thời Đức Phật Vigrave vậy những thầy tu

của Nam Tocircng nhận vagrave ăn bất cứ thứ gigrave được cho ngay cả

lagrave thịt miễn sao những loại thịt đoacute nằm trong giới hạnh của

ldquoTam Tịnh Nhụcrdquo như đatilde noacutei trecircn lagrave được

Xin noacutei thecircm một chuacutet về Giới Luật của Tăng Đoagraven

Vigrave Phật giaacuteo Nguyecircn thủy cấm khocircng cho caacutec tu sĩ nhận sự

cuacuteng dường bố thiacute bằng tiền bạc Cho necircn họ khocircng coacute cơ

hội đi mua thức ăn bằng tiền bạc để magrave chọn thức ăn theo yacute

muốn của migravenh (giả sử như họ coacute muốn ăn chay) Họ hoagraven

toagraven phụ thuộc vagraveo thức ăn khất thực của dacircn lagraveng của thiacute

chủ bố thiacute cho họ hagraveng ngagravey Ngay cả khi họ nấu ăn trong tu

viện tịnh xaacute thigrave những nguyecircn liệu thực phẩm cũng lagrave do

những Phật tử mang tới cuacuteng dường (Hy vọng quyacute vị hiểu

ra được chỗ nagravey)

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 111

Ngagravey nay thực tế rất nhiều tu sĩ vagrave chugravea chiền theo Phacirc

giaacuteo Nguyecircn Thủy cũng ưu tiecircn việc ăn chay như ở Thaacutei

Lan ở Miến Điệnhellipkhi những điều kiện hậu cần cho pheacutep

Tuy nhiecircn những thầy tu ldquonghiecircm tuacutecrdquo theo truyền thống

Đại Thừa chắc chắn lagrave ăn chay tuyệt đối

(16) Việc ăn những đồ chay giả mặn coacute lagrave ngụy biện vagrave

đạo đức giả hay khocircng Tại sao lại lagravem thức ăn chay giả

mặn ở caacutec nước Đocircng Aacute như Việt Nam Trung Quốc Đagravei

Loan Triều Tiecircn

Đồ ăn chay giả mặn lagrave những thức ăn ldquochayrdquo lagravem từ bột

đậu nagravenh nấm vagrave thực vật nhưng được lagravem vagrave trigravenh bagravey

giống như những moacuten ăn mặn Nhiều nơi những người Phật

tử nấu vagrave ăn những đồ ăn kiểu nagravey bị cho lagrave đạo đức giả

Caacutei lyacute lagrave Đatilde ăn chay để quecircn đi thịt caacute quecircn đi việc saacutet sinh

động vật vậy magrave khi nấu chay lại chế biến ldquorau cảirdquo giống

hệt như mugravei vị higravenh dạng của thịt caacute để lsquogợi nhớrsquo đến những

thức ăn từ thịt caacute (vagrave coacute thể để ăn cho được ngon miệng

hơn)

Một số người thigrave giải thiacutech rằng việc lagravem thức ăn chay

giả mặn lagrave caacutech lagravem cho những người chưa ăn chay bước

qua ăn chay được dễ dagraveng hơn khocircng bị bỡ ngỡ khocircng bị

khoacute ăn khi chuyển từ ăn mặn qua ăn chay() Điều nagravey dugrave coacute

đuacuteng đối với một số người nhưng coacute lẽ chỉ lagrave tự nguỵ biện

Rotilde ragraveng lagrave trong tất cả những quaacuten ăn chay vagrave trong những

dịp lễ lagravenh caacutec Phật tử tề tựu về caacutec chugravea chiền ở Việt Nam

vagrave những nước Đocircng Aacute khaacutec thigrave hầu hết thức ăn chay đều

được chế biến vagrave trigravenh bagravey với higravenh dạng higravenh thức vagrave

hương vị y hệt thức ăn mặn vagrave được dugraveng bởi tất cả mọi

người vagrave cả Tăng Ni

112 Con đường của chuacuteng ta

Coacute hai vấn đề hay ldquohai lyacute lẽrdquo cần suy nghiệm vagrave bạn cần

chọn cho migravenh quan điểm nagraveo bạn thấy đuacuteng đắn lagrave phugrave

hợp với giaacuteo lyacute của Phật vagrave phugrave hợp với lograveng từ-bi của

chiacutenh migravenh

Một (1) khi đồ chay giả mặn được chế biến vagrave trigravenh bagravey

cho số đocircng Phật tử lagrave những người bigravenh thường đang ăn

mặn thigrave họ noacutei lagrave chế biến như vậy để những người đang ăn

thịt caacute chuyển qua ăn chay được dễ dagraveng hơn vigrave higravenh thức

vagrave mugravei vị cũng gần giống moacuten mặn Cho necircn tất cả quaacuten

cơm chay nhagrave hagraveng chay vagrave những nơi cuacuteng dường Trai

Tăng cũng đều lagravem như vậy Đoacute caacutech khuyến khiacutech mọi

người ăn chay

Hai(2) khi lagravem đồ chay giả mặn vagrave cuacuteng dường cho Tăng

Ni thigrave họ lại noacutei Tăng Ni thọ dụng thức ăn chay giả mặn

nhưng Tacircm khocircng hề khởi sinh điều gigrave về đồ ăn mặn như

thịt caacute Điều nagravey rất khoacute noacutei Đức Phật đatilde noacutei khi coacute đối

tượng tiếp xuacutec như mugravei vị higravenh sắchellipthigrave cảm-thọ vagrave ldquotacircm-

khởirdquo sẽ khởi sinh

Cho dugrave theo Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy thigrave việc ăn mặn lagrave

khocircng bị cấm nhưng nếu đatilde traacutenh ăn đồ mặn thật sự vigrave lyacute

do khocircng muốn higravenh thugrave mugravei vị của thịt caacute lagravem động lograveng

từ bi lagravem suy nghĩ về việc saacutet sinh giết hại thigrave việc lagravem đồ

ăn chay giả mặn với higravenh thugrave mugravei vị như của thịt caacute thật

(thịt gigrave caacute gigrave thigrave coacute những higravenh thugrave vagrave mugravei vị đuacuteng như vậy)

chắc sẽ lagravem khởi sinh trong tacircm những nhận-thức [tưởng]

về loại thịt hay caacute đoacute Vagrave như vậy lại đi ngược lại yacute nghĩa

của việc ăn chay Như vậy caacutei ldquoyacute nghĩardquo của việc ăn chay

lagrave vigrave lograveng từ-bi lagrave để quecircn đi higravenh ảnh mugravei vị của thịt caacute

thật cũng khocircng cograven ở đacircy

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 113

Bạn coacute thể tự hỏi rằng nếu ăn chay vigrave lograveng từ-bi vagrave sự

thanh-tịnh của thacircn vagrave tacircm thigrave rau cải nấm rơm đậu

nagravenhhellip được cắt thagravenh từng miếng nhỏ vuocircng vức ăn khocircng

thấy ngon miệng một caacutech tự nhiecircn hay sao magrave cần phải

cocircng phu cắt tỉa gaacuten gheacutep tạo higravenh vagrave cho vagraveo những gia

vị mugravei vị để thức ăn phải giống như chả lụa caacute kho heo

xagraveo thịt nướnghellip thigrave mới ăn thấy ngon miệng được

Tuy nhiecircn dugrave tốt hay xấu thigrave việc ăn chay hay ăn đồ

chay giả mặn vẫn tốt hơn nhiều so với việc ldquocố yacuterdquo ăn thịt ăn

caacute với caacutei tacircm ldquoyacute thứcrdquo rotilde việc giết thịt saacutet sanh chắc chắn

đatilde xảy ra đacircu đoacute (ở những lograve giết mổ ở chợ vagrave ở trong nhagrave

bếp của những người nấu)

Đức Phật

Tất cả mọi chuacuteng sinh

Đều mưu cầu được sống

Đều mưu cầu hạnh phuacutec

helliphelliphelliphellip

Migravenh run sợ đao kiếm

Migravenh cũng sợ chết choacutec

Vậy lấy người lagrave migravenh

Thigrave khocircng necircn giết hại

Khocircng gacircy ra giết hại

(Kinh Phaacutep Cuacute ndash Kệ 129)

114 Con đường của chuacuteng ta

(17) Những cảnh giới1 hiện hữu (cotildei sống) khaacutec nhau lagrave

gigrave Chuacuteng lagrave những nơi thực hay ảo

Theo truyền thống Phật giaacuteo coacute năm (5) cảnh giới hiện

hữu magrave tất cả caacutec loagravei chuacuteng sinh coacute mặt ở đoacute Năm cảnh

giới đoacute lagrave

Địa Ngục

Suacutec Sinh

Ngạ Quỷ

Người

Thiecircn Thần vagrave Trời

Những cảnh giới thấp xấu đầy đau khổ lagrave Địa ngục Suacutec

sinh Ngạ quỷ

bull Địa ngục theo kinh điển bao gồm 08 đại địa ngục vagrave

160 tiểu địa ngục bao bọc xung quanh những đại địa ngục

đoacute

bull Suacutec sinh lagrave cảnh giới của tất cả loagravei động vật từ nhỏ beacute

cho đến to lớn

bull Ngạ quỷ (peta) coacute nghĩa lagrave ldquoquỷ đoacuteirdquo hoặc hay được

gọi lagrave những lsquohồn marsquo hay ldquonhững người khuất mặtrdquo xung

quanh ta Ngạ quỷ sống trong cotildei vocirc cugraveng đagravey đọa vagrave đau

khổ luocircn luocircn thiếu thốn luocircn luocircn đoacutei khaacutet magrave khocircng

được ăn uống Vagrave coacute những loagravei ngạ quỷ luocircn luocircn ở gần

những người thacircn quyến cograven sống của migravenh vagrave coacute thể thấy

được tất cả những gigrave họ hagraveng thacircn quyến của migravenh đang

lagravem vagrave luocircn luocircn khao khaacutet những người thacircn lagravem những

1ldquoCảnh giớirdquo lagrave hoagraven cảnh lagrave phacircn giới cao thấp viacute dụ cảnh giới suacutec sinh cảnh giới

địa ngục cảnh giới trecircn trời Trong mỗi loại cảnh giới cao thấp đoacute coacute thể coacute nhiều

ldquocotildei sốngrdquo khaacutec nhau viacute dụ địa ngục coacute 168 tầng hay ldquocotildeirdquo khaacutec nhau cảnh giới

trecircn trời thigrave coacute đến 28 ldquocotildeirdquo sống khaacutec nhau

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 115

việc cocircng-đức vagrave hồi-hướng cocircng đức đoacute cho họ để họ

hưởng được cocircng-đức đoacute Đoacute lagrave caacutech duy nhất giuacutep họ giảm

bớt nghiệp xấu vagrave hy vọng được taacutei sinh về một cotildei lagravenh

khaacutec

bull Cotildei Suacutec sinh vagrave Ngạ quỷ lagrave ở cugraveng nơi với cotildei Người

cugraveng ở trecircn bề mặt traacutei đất

bull [Xin để yacute thecircm loagravei Quỷ thần A-tu-la (asuras) lagrave loagravei

quỷ thần dị dạng to lớn ở cotildei trời của Nam Thiecircn Vương

(thuộc Tứ Đại Thiecircn Vương) nhưng do nghiệp xấu luocircn

sống với tacircm sacircn hận hung hatilden vagrave đau khổ cho necircn họ cũng

thuộc về cảnh giới thấp xấu đau khổ mặc dugrave cotildei sống của họ

lagrave thuộc về trecircn cảnh giới trời thần Cho necircn nhiều truyền

thống Phật giaacuteo khaacutec đatilde tiacutenh riecircng cotildei quỷ thần A-tu-la một

cảnh-giới đau khổ riecircng vagrave do caacutech tiacutenh như vậy necircn tổng

cộng coacute 06 cảnh giới magrave chuacuteng sinh đang hiện hữu

Bạn coacute biết khocircng coacute rất nhiều coacute lograveng tốt vagrave chiacutenh trực

họ lagrave những người tốt bụng cocircng bằng vagrave coacute lograveng bi mẫn

nhưng họ coacute tacircm hay dễ bị noacuteng giận Họ coacute thể noacuteng giận

vigrave nhiều lyacute do xảy ra hagraveng ngagravey họ noacuteng giận vigrave bất đồng

vigrave tự aacutei vigrave caacutei ta bị xuacutec phạm hoặc vigrave sự bất cocircng vigrave quaacute

noacuteng ruột lo lắng cho người thacircn vagrave người khaacutec vigrave hoagraven

cảnh trớ trecircu vigrave gặp phải người xấu vigrave buồn bực nhacircn tigravenh

thế thaacuteiNếu họ khocircng tu tập tacircm để giảm trừ tacircm sacircn-giận

đoacute thigrave sau khi chết họ rất dễ bị taacutei sinh thagravenh những quỷ

thần A-tu-la đau khổ như vậy]

bull Những cảnh giới cao đẹp lagrave cotildei Người vagrave những cotildei Trời

của caacutec thiecircn thần vagrave caacutec vị trời Phạm Thiecircn (Brahmas)

bull Kinh điển cũng ghi rằng coacute nhiều ldquotầngrdquo tức nhiều

ldquocotildeirdquo cao thấp khaacutec nhau trong cảnh giới Địa Ngục vagrave trong

cảnh giới Thiecircn Thần vagrave Trời

116 Con đường của chuacuteng ta

bull Nếu loagravei quỷ thần A-tu-la (asuras) được taacutech riecircng ra

thagravenh một (đơn vị) cotildei hiện hữu riecircng biệt vagrave caacutec tầng địa

ngục được gom chung thagravenh một cotildei thigrave tổng cộng coacute 04

cotildei thuộc cảnh giới xấu [Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷ vagrave A-

tu-la] 07 cotildei Dục giới phuacutec lagravenh [gồm 1 cotildei dục giới lagrave cotildei

Người vagrave 06 cotildei dục giới của Thiecircn thần) 16 cotildei Trời Sắc

Giới vagrave 04 cotildei Trời Vocirc Sắc Giới

Tổng cộng Coacute 31 Cotildei hiện hữu magrave con người (vagrave chuacuteng

sinh) coacute thể bị hay được taacutei sinh về đoacute ngay sau khi từ giatilde

kiếp sống hiện tại

Chẳng hạn ở cảnh giới địa ngục coacute đến 168 ldquotầngrdquo đại địa

ngục vagrave tiểu địa ngục khaacutec nhau tugravey theo mức độ Nghiệp aacutec

nặng nề magrave chuacuteng sinh bị rơi rớt vagrave đagravey đọa vagraveo đoacute

Cograven trecircn cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời coacute rất nhiều cotildei

Trời khaacutec nhau tugravey theo mức độ do Nghiệp thiện lagravenh magrave

chuacuteng sinh được taacutei sinh về đoacute gồm coacute 06 Cotildei Trời Dục

Giới 16 Cotildei Trời Sắc Giới vagrave 04 Cotildei Trời Vocirc Sắc Giới

Để dễ higravenh dung bạn coacute thể liecircn-tưởng đến một cotildei lagrave

ldquocotildei Ngườirdquo trecircn traacutei đất magrave chuacuteng ta đang sống gồm 193

nước trải dagravei trecircn 07 đại lục địa Nếu chuacuteng ta may mắn

được sống trong những đất nước văn minh thanh bigravenh vagrave

khiacute hậu ocircn hogravea thigrave đoacute lagrave một điều phuacutec lagravenh so với việc phải

sống trong những đất nước lạc hậu đầy chiến tranh vagrave khiacute

hậu khắc nghiệt đoacutei nghegraveo vagrave bệnh tật Những đất nước trecircn

traacutei đất vagrave mức độ dễ sống vagrave khoacute sống khaacutec nhau thậm chiacute

quaacute checircnh lệch nhau thigrave cũng giống như những ldquocotildeirdquo khaacutec

nhau trecircn cảnh giới trecircn Trời hay những ldquocotildeirdquo khaacutec nhau

trong cảnh giới dưới địa ngục vậy

Vigrave vậy coacute thể noacutei rằng bất kỳ một cotildei Trời nagraveo đoacute (trong

26 cotildei thuộc cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời) lagrave chắc chắn sẽ

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 117

tốt đẹp hơn vagrave phuacutec lagravenh hơn bất cứ quốc gia nagraveo trecircn traacutei

đất cotildei người

Vagrave ngược lại coacute thể hiểu bất kỳ một ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo

nagraveo đoacute (trong 168 ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo) của cảnh giới địa ngục

cũng chắc chắn lagrave kinh khủng hơn đagravey đọa hơn vagrave toagraven lagrave

đau khổ hơn bất kỳ xứ sở nagraveo trecircn traacutei đất

Vigrave vậy ở nơi đacircu đời sống hay mocirci trường sống coacute sự tagraven

bạo độc tagravei aacutep bức vagrave đagravey đọa quaacute khốc liệt với con người

thigrave người ta hay gọi lagrave ldquođịa ngục trần gianrdquo

Khi noacutei về đời sống Thacircn-Tacircm của con người Đức Phật

thường noacutei một caacutech ẩn dụ về những ldquocảnh giớirdquo coacute nghĩa

lagrave những tigravenh trạng hạnh phuacutec hay đau khổ khaacutec nhau của

con người tugravey theo hoagraven cảnh của mỗi người

-Viacute dụ một người đang phải chịu tật nguyền đau đớn

hoặc tinh thần khủng hoảng thigrave người đoacute đatilde giống như đang

chịu cảnh địa ngục

-Những người khocircng cograven lẽ sống gigrave chỉ biết nằm chờ đến

bữa ăn vagrave sống để ăn thigrave chẳng khaacutec nagraveo sống như cảnh suacutec

sinh

-Những người quaacute tham lam luocircn luocircn tham muốn thegravem

khaacutet magrave chẳng bao giờ được thỏa matilden dugrave đatilde coacute đầy đủ thigrave

được cho lagrave giống như loagravei ngạ quỷ luocircn luocircn cảm thấy đoacutei

thiếu vagrave đau khổ vigrave thegravem khaacutet

-Người luocircn luocircn coacute maacuteu sacircn giận ganh tị chiến tranh

tranh dagravenh quyền lực vagrave của cải thigrave tacircm cũng chẳng khaacutec

nagraveo loagravei quỷ thần dị dạng A-tu-la luocircn luocircn sống với tacircm

sacircn hận thugrave hằn vagrave hiếu chiến

118 Con đường của chuacuteng ta

-Vagrave những ai được sinh ra đẹp đẽ vagrave giagraveu sang coacute thể

được gọi lagrave đang sống sung sướng như ở cotildei thiecircn thần hay

thiecircn đagraveng Cotildei thiecircn thần dường như lagrave mơ ước của Viacute dụ

những ngocirci sao thể thầu hết mọi người bởi vậy khi những

tagravei tử điện ảnh nổi tiếng sống trong nhagrave cao cửa đẹp vagrave luocircn

coacute hagraveng triệu người hacircm mộ hay lsquotocircn thờrsquo thigrave những người

hacircm mộ đoacute gọi họ lagrave những lsquothiecircn thầnrsquo

Rotilde ragraveng lagrave những cotildei thấp xấu như Địa Ngục Ngạ Quỷ

Suacutec Sinh Quỷ Thần dị dạng lagrave đầy đau khổ vagrave hagravenh hạ Vagrave

những cotildei Thiecircn thần vagrave Trời trecircn tiecircn cảnh lagrave đầy phuacutec

lagravenh vagrave sung sướng

-Tuy nhiecircn Đức Phật noacutei rằng ở những cotildei thấp xấu đoacute

chuacuteng sinh khoacute magrave lagravem được một việc cocircng đức nagraveo để tiacutech

lũy Nghiệp tốt được Những chuacuteng sinh ở trong những cotildei

thấp xấu bị đọa đagravey như vậy thigrave chỉ lo chịu đựng mọi đau

khổ hagravenh hạ chứ khocircng cograven thời gian hay cơ hội lagravem

chuyện phuacutec đức nagraveo (Khi đatilde bị ở trong cảnh giới Địa ngục

hay Suacutec sinh thigrave coacute lagravem cocircng đức cũng chẳng coacute điều gigrave để

lagravem Vagrave tacircm thức của chuacuteng sinh đang bị ở trong cotildei địa

ngục vagrave suacutec sinh cũng khoacute magrave khởi sinh một triacute tuệ căn bản

nagraveo để magrave lagravem chuyện cocircng đức Thời gian bị ở trong

những cotildei đoacute thật lagrave dagravei khocircng thể nghĩ bagraven vigrave khoacute magrave tạo

ra được nghiệp tốt nagraveo để chuyển hoacutea taacutei sinh vagraveo những

cảnh giới tốt hơn)

-Trong khi đoacute những chuacuteng sinh ở những cotildei bồng lai

của Thiecircn thần vagrave Trời thigrave chỉ lo hưởng thụ sung sướng

khocircng cograven bị đau khổ cho necircn họ cũng chẳng rảnh rang để

suy tư hay nghĩ nhiều đến những việc cocircng đức Ở những

cotildei phuacutec lagravenh sung sướng đoacute những thiecircn thần cũng khocircng

nhigraven thấy được những lẽ vocirc-thường vagrave biến-đổi nhanh

choacuteng như ở trong cotildei Người

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 119

-Như vậy chỉ cograven cotildei Người lagrave coacute đủ hai bản chất Khổ vagrave

Sướng lagrave thiacutech hợp để học tập vagrave thực hagravenh giaacuteo phaacutep của

Đức Phật Hơn nữa chỉ coacute ở cotildei Người thigrave tất cả chuacuteng sinh

mới coacute cơ hội lagravem những hagravenh động cocircng-đức lagravem những

việc tốt lagravem người tốt vagrave nhờ đoacute tiacutech lũy Nghiệp tốt

Những Nghiệp tốt sẽ lagrave những hagravenh trang cho những chuyến

đi sau nagravey sau khi từ giatilde cotildei Người vagrave cũng nhờ vậy mới

mong coacute ngagravey giải thoaacutet hoagraven toagraven

Tuy nhiecircn Đức Phật coacute kể rằng coacute những chuacuteng sinh lagrave

thiecircn thần ở những cotildei Trời cũng cố gắng thực hagravenh giaacuteo

phaacutep của Đức Phật vagrave đatilde coacute thể chứng ngộ Niết-bagraven Vigrave

vậy Đức Phật đatilde cố gắng khuyecircn dạy mọi người hatildey nỗ lực

tu tập lagravem những điều tốt lagravenh để tiacutech lũy Nghiệp tốt Đoacute lagrave

cơ hội để được taacutei sinh về những cotildei lagravenh đaacuteng quyacute đoacute

Cho dugrave những cảnh giới (gồm 31 cotildei hiện hữu) coacute thực

sự tồn tại trong vũ trụ hay khocircng hoặc đoacute chỉ lagrave những

trạng thaacutei tacircm của từng chuacuteng sinh thigrave vấn đề đoacute cũng

khocircng quan trọng Điều quan trọng lagrave chuacuteng ta theo nguyecircn

lyacute khoa học của Phật giaacuteo đoacute lagrave sống tốt thigrave sẽ tạo Nghiệp

tốt vagrave nhờ đoacute bạn coacute quyền hy vọng sẽ được taacutei sinh về

những cotildei phuacutec lagravenh sau khi chết

Mục điacutech trước sau của caacutec Phật tử lagrave phải được về cotildei

lagravenh traacutenh được những cotildei thấp xấu đầy đau khổ vagrave đọa đagravey

kinh khủng như cảnh Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷhellip

Cograven đối với mục tiecircu tột-cugraveng lagrave giải thoaacutet khỏi vograveng taacutei

sinh luacircn hồi thigrave chỉ khi chuacuteng ta được ở trong những cotildei

lagravenh thigrave mới coacute thể tiếp tục lagravem việc tốt lagravenh vagrave thực hagravenh

Phật Phaacutep thigrave mới mong coacute ngagravey đạt đến Niết-bagraven sự giải

thoaacutet hoagraven toagraven khỏi luacircn hồi sinh tử

120 Con đường của chuacuteng ta

(18) Khi đạo Phật được truyền baacute sang những nước

phương Tacircy rất nhiều người phương Tacircy đatilde theo Đạo

Phật Điều đoacute coacute đuacuteng như vậy khocircng

Riecircng ở Mỹ con số người thực sự thực hagravenh theo Phật

giaacuteo vẫn cograven iacutet Giaacuteo sư Seymour Lachman đồng taacutec giả

của quyển saacutech nổi tiếng ldquoMột quốc Gia Becircn Dưới Chuacuteardquo

(One Nation Under God) ước lượng khoảng 800000 người

lagrave Phật tử ở Mỹ Tuy nhiecircn những nhagrave nghiecircn cứu Phật

giaacuteo thigrave cho rằng con số đoacute coacute thể lagrave nhiều hơn 4-5 lần nếu

tiacutenh cả con số những người theo đạo Phật nhập cư liecircn tục

từ những nước Đocircng Nam Aacute vagrave Đocircng Aacute

Số người theo đạo Phật ở chacircu Acircu khoảng 4 triệu người

chủ yếu ở caacutec nước Đức Phaacutep Anh Yacute

Số người theo đạo Phật ở chacircu Uacutec cũng khaacute nhiều vagrave

tăng nhanh Thống kecirc năm 2011 cho biết coacute khoảng

529000 người Uacutec theo đạo Phật trong tổng dacircn số khoảng

215 triệu người con số Phật tử tăng nhanh từ khoảng 21

dacircn số lecircn gần 25 dacircn số trong năm năm cuối

Coacute rất nhiều danh nhacircn rất nổi tiếng ở những nước Acircu

Mỹ đatilde theo đạo Phật hoặc đatilde chuyển từ đạo của họ qua đạo

Phật Trong số đoacute coacute nhiều người nổi tiếng nhất trong lĩnh

vực của migravenh trecircn thế giới magrave bạn coacute thể đatilde dễ dagraveng biết

đến từ lacircu Viacute dụ như

William Ford Jr Chủ hatildeng xe hơi Ford

Steve Jobs Chủ tịch hatildeng maacutey tiacutenh Apple Inc

Tiger Woods Nhagrave vocirc địch gocircn thế giới

Richard Gere Tagravei tử điện ảnh

Harrison Ford Tagravei tử điện ảnh

Orlando Bloom Tagravei tử điện ảnh

Keanu Reeves Tagravei tử điện ảnh

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 121

Uma Thurman Tagravei tử điện ảnh

Oliver Stone Đạo diễn điện ảnh

Tina Turner Ca sĩ nhạc Pop

Adam Yauch Ca sĩ nhạc Pop

Herbie Hancock Nhạc sĩ nhạc Jazz

Roberto Baggio Cầu thủ boacuteng đaacute Yacute

Phil Jackson Cầu thủ boacuteng rỗ NBA

Marshall Cty Marshall Goldsmith Partners

Goldsmith

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Bạn cũng coacute thể đọc thecircm một bagravei viết rất hay về bối

cảnh Phật giaacuteo ở Hollywood vagrave Hoa Kỳ trecircn trang www

unboundintrasuntcnjeduarchiveslifestyleoldbuddha với

tựa đề ldquoNhững Ngocirci Sao Lagrave Phật Tửrdquo

(19) Bạn vẫn cograven nhiều cacircu hỏi muốn được trả lời

Nếu bạn vẫn cograven nhiều thắc mắc về yacute nghĩa vagrave giaacuteo lyacute

Phật giaacuteo vagrave việc thực hagravenh đạo Phật xin bạn hatildey tigravem đọc

một quyển saacutech về vấn đaacutep theo từng đề mục rất hay coacute tecircn

lagrave ldquoNhững Hỏi Đaacutep Hayrdquo (Good Question Good Answer)

của ngagravei S Dhammika Quyển saacutech nagravey đatilde được dịch ra

nhiều ngocircn ngữ vagrave cũng coacute bản dịch ra tiếng Việt của cư sĩ

Phạm Kim Khaacutenh vagrave TS Bigravenh Anson mang tecircn ldquoPhật Phaacutep

Vấn Đaacuteprdquo

Bạn coacute thể tham khảo thecircm quyển ldquoVấn Đaacutep về Phật

giaacuteordquo được biecircn soạn bởi cugraveng người viết do cugraveng nhagrave xuất

bản ấn hagravenh 2012 cugraveng với quyển saacutech nagravey

110 Con đường của chuacuteng ta

biệt rau cải vagrave ngũ cốc lagrave rất khan hiếm vagraveo những mugravea khocirc

hạn ở xung quanh lưu vực socircng Hằng

Viacute dụ sau nagravey nếu chỉ ăn chay bằng rau cải thigrave sẽ rất khoacute

khăn cho những vugraveng Phật giaacuteo như Tacircy Tạng vigrave ở đoacute gia

suacutec thigrave rất nhiều magrave những rau cải traacutei cacircy thigrave cực kỳ khan

hiếm khoacute trồng được ở vugraveng đất khắc nghiệt đoacute

Vagraveo thời Đức Phật cho đến tận ngagravey nay những tu sĩ

(theo Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy) vẫn sống nhờ vagraveo thức ăn

khất thực Vagrave thức ăn khất thực lagrave tugravey theo lograveng bố thiacute của

thiacute chủ vagrave Phật tử cuacuteng dường Nếu những tu sĩ yecircu cầu chỉ

giới hạn cuacuteng dường bằng thức ăn toagraven-chay toagraven rau cải

ngũ cốc thigrave điều đoacute coacute thể tạo gaacutenh nặng cho những thiacute chủ

cuacuteng dường thức ăn hagraveng ngagravey cho caacutec Tăng Ni Thực tế lagrave

đa số mọi người trong cuộc sống ở những xứ sở nagravey đều

tranh thủ ldquomột lầnrdquo thời gian trong ngagravey để nấu thức ăn

trước lagrave cuacuteng dường caacutec sư thầy sau lagrave phần cograven lại để gia

đigravenh ăn Magrave đa số những gia đigravenh Phật tử nagravey cũng ăn mặn

như truyền thống từ thời Đức Phật Vigrave vậy những thầy tu

của Nam Tocircng nhận vagrave ăn bất cứ thứ gigrave được cho ngay cả

lagrave thịt miễn sao những loại thịt đoacute nằm trong giới hạnh của

ldquoTam Tịnh Nhụcrdquo như đatilde noacutei trecircn lagrave được

Xin noacutei thecircm một chuacutet về Giới Luật của Tăng Đoagraven

Vigrave Phật giaacuteo Nguyecircn thủy cấm khocircng cho caacutec tu sĩ nhận sự

cuacuteng dường bố thiacute bằng tiền bạc Cho necircn họ khocircng coacute cơ

hội đi mua thức ăn bằng tiền bạc để magrave chọn thức ăn theo yacute

muốn của migravenh (giả sử như họ coacute muốn ăn chay) Họ hoagraven

toagraven phụ thuộc vagraveo thức ăn khất thực của dacircn lagraveng của thiacute

chủ bố thiacute cho họ hagraveng ngagravey Ngay cả khi họ nấu ăn trong tu

viện tịnh xaacute thigrave những nguyecircn liệu thực phẩm cũng lagrave do

những Phật tử mang tới cuacuteng dường (Hy vọng quyacute vị hiểu

ra được chỗ nagravey)

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 111

Ngagravey nay thực tế rất nhiều tu sĩ vagrave chugravea chiền theo Phacirc

giaacuteo Nguyecircn Thủy cũng ưu tiecircn việc ăn chay như ở Thaacutei

Lan ở Miến Điệnhellipkhi những điều kiện hậu cần cho pheacutep

Tuy nhiecircn những thầy tu ldquonghiecircm tuacutecrdquo theo truyền thống

Đại Thừa chắc chắn lagrave ăn chay tuyệt đối

(16) Việc ăn những đồ chay giả mặn coacute lagrave ngụy biện vagrave

đạo đức giả hay khocircng Tại sao lại lagravem thức ăn chay giả

mặn ở caacutec nước Đocircng Aacute như Việt Nam Trung Quốc Đagravei

Loan Triều Tiecircn

Đồ ăn chay giả mặn lagrave những thức ăn ldquochayrdquo lagravem từ bột

đậu nagravenh nấm vagrave thực vật nhưng được lagravem vagrave trigravenh bagravey

giống như những moacuten ăn mặn Nhiều nơi những người Phật

tử nấu vagrave ăn những đồ ăn kiểu nagravey bị cho lagrave đạo đức giả

Caacutei lyacute lagrave Đatilde ăn chay để quecircn đi thịt caacute quecircn đi việc saacutet sinh

động vật vậy magrave khi nấu chay lại chế biến ldquorau cảirdquo giống

hệt như mugravei vị higravenh dạng của thịt caacute để lsquogợi nhớrsquo đến những

thức ăn từ thịt caacute (vagrave coacute thể để ăn cho được ngon miệng

hơn)

Một số người thigrave giải thiacutech rằng việc lagravem thức ăn chay

giả mặn lagrave caacutech lagravem cho những người chưa ăn chay bước

qua ăn chay được dễ dagraveng hơn khocircng bị bỡ ngỡ khocircng bị

khoacute ăn khi chuyển từ ăn mặn qua ăn chay() Điều nagravey dugrave coacute

đuacuteng đối với một số người nhưng coacute lẽ chỉ lagrave tự nguỵ biện

Rotilde ragraveng lagrave trong tất cả những quaacuten ăn chay vagrave trong những

dịp lễ lagravenh caacutec Phật tử tề tựu về caacutec chugravea chiền ở Việt Nam

vagrave những nước Đocircng Aacute khaacutec thigrave hầu hết thức ăn chay đều

được chế biến vagrave trigravenh bagravey với higravenh dạng higravenh thức vagrave

hương vị y hệt thức ăn mặn vagrave được dugraveng bởi tất cả mọi

người vagrave cả Tăng Ni

112 Con đường của chuacuteng ta

Coacute hai vấn đề hay ldquohai lyacute lẽrdquo cần suy nghiệm vagrave bạn cần

chọn cho migravenh quan điểm nagraveo bạn thấy đuacuteng đắn lagrave phugrave

hợp với giaacuteo lyacute của Phật vagrave phugrave hợp với lograveng từ-bi của

chiacutenh migravenh

Một (1) khi đồ chay giả mặn được chế biến vagrave trigravenh bagravey

cho số đocircng Phật tử lagrave những người bigravenh thường đang ăn

mặn thigrave họ noacutei lagrave chế biến như vậy để những người đang ăn

thịt caacute chuyển qua ăn chay được dễ dagraveng hơn vigrave higravenh thức

vagrave mugravei vị cũng gần giống moacuten mặn Cho necircn tất cả quaacuten

cơm chay nhagrave hagraveng chay vagrave những nơi cuacuteng dường Trai

Tăng cũng đều lagravem như vậy Đoacute caacutech khuyến khiacutech mọi

người ăn chay

Hai(2) khi lagravem đồ chay giả mặn vagrave cuacuteng dường cho Tăng

Ni thigrave họ lại noacutei Tăng Ni thọ dụng thức ăn chay giả mặn

nhưng Tacircm khocircng hề khởi sinh điều gigrave về đồ ăn mặn như

thịt caacute Điều nagravey rất khoacute noacutei Đức Phật đatilde noacutei khi coacute đối

tượng tiếp xuacutec như mugravei vị higravenh sắchellipthigrave cảm-thọ vagrave ldquotacircm-

khởirdquo sẽ khởi sinh

Cho dugrave theo Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy thigrave việc ăn mặn lagrave

khocircng bị cấm nhưng nếu đatilde traacutenh ăn đồ mặn thật sự vigrave lyacute

do khocircng muốn higravenh thugrave mugravei vị của thịt caacute lagravem động lograveng

từ bi lagravem suy nghĩ về việc saacutet sinh giết hại thigrave việc lagravem đồ

ăn chay giả mặn với higravenh thugrave mugravei vị như của thịt caacute thật

(thịt gigrave caacute gigrave thigrave coacute những higravenh thugrave vagrave mugravei vị đuacuteng như vậy)

chắc sẽ lagravem khởi sinh trong tacircm những nhận-thức [tưởng]

về loại thịt hay caacute đoacute Vagrave như vậy lại đi ngược lại yacute nghĩa

của việc ăn chay Như vậy caacutei ldquoyacute nghĩardquo của việc ăn chay

lagrave vigrave lograveng từ-bi lagrave để quecircn đi higravenh ảnh mugravei vị của thịt caacute

thật cũng khocircng cograven ở đacircy

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 113

Bạn coacute thể tự hỏi rằng nếu ăn chay vigrave lograveng từ-bi vagrave sự

thanh-tịnh của thacircn vagrave tacircm thigrave rau cải nấm rơm đậu

nagravenhhellip được cắt thagravenh từng miếng nhỏ vuocircng vức ăn khocircng

thấy ngon miệng một caacutech tự nhiecircn hay sao magrave cần phải

cocircng phu cắt tỉa gaacuten gheacutep tạo higravenh vagrave cho vagraveo những gia

vị mugravei vị để thức ăn phải giống như chả lụa caacute kho heo

xagraveo thịt nướnghellip thigrave mới ăn thấy ngon miệng được

Tuy nhiecircn dugrave tốt hay xấu thigrave việc ăn chay hay ăn đồ

chay giả mặn vẫn tốt hơn nhiều so với việc ldquocố yacuterdquo ăn thịt ăn

caacute với caacutei tacircm ldquoyacute thứcrdquo rotilde việc giết thịt saacutet sanh chắc chắn

đatilde xảy ra đacircu đoacute (ở những lograve giết mổ ở chợ vagrave ở trong nhagrave

bếp của những người nấu)

Đức Phật

Tất cả mọi chuacuteng sinh

Đều mưu cầu được sống

Đều mưu cầu hạnh phuacutec

helliphelliphelliphellip

Migravenh run sợ đao kiếm

Migravenh cũng sợ chết choacutec

Vậy lấy người lagrave migravenh

Thigrave khocircng necircn giết hại

Khocircng gacircy ra giết hại

(Kinh Phaacutep Cuacute ndash Kệ 129)

114 Con đường của chuacuteng ta

(17) Những cảnh giới1 hiện hữu (cotildei sống) khaacutec nhau lagrave

gigrave Chuacuteng lagrave những nơi thực hay ảo

Theo truyền thống Phật giaacuteo coacute năm (5) cảnh giới hiện

hữu magrave tất cả caacutec loagravei chuacuteng sinh coacute mặt ở đoacute Năm cảnh

giới đoacute lagrave

Địa Ngục

Suacutec Sinh

Ngạ Quỷ

Người

Thiecircn Thần vagrave Trời

Những cảnh giới thấp xấu đầy đau khổ lagrave Địa ngục Suacutec

sinh Ngạ quỷ

bull Địa ngục theo kinh điển bao gồm 08 đại địa ngục vagrave

160 tiểu địa ngục bao bọc xung quanh những đại địa ngục

đoacute

bull Suacutec sinh lagrave cảnh giới của tất cả loagravei động vật từ nhỏ beacute

cho đến to lớn

bull Ngạ quỷ (peta) coacute nghĩa lagrave ldquoquỷ đoacuteirdquo hoặc hay được

gọi lagrave những lsquohồn marsquo hay ldquonhững người khuất mặtrdquo xung

quanh ta Ngạ quỷ sống trong cotildei vocirc cugraveng đagravey đọa vagrave đau

khổ luocircn luocircn thiếu thốn luocircn luocircn đoacutei khaacutet magrave khocircng

được ăn uống Vagrave coacute những loagravei ngạ quỷ luocircn luocircn ở gần

những người thacircn quyến cograven sống của migravenh vagrave coacute thể thấy

được tất cả những gigrave họ hagraveng thacircn quyến của migravenh đang

lagravem vagrave luocircn luocircn khao khaacutet những người thacircn lagravem những

1ldquoCảnh giớirdquo lagrave hoagraven cảnh lagrave phacircn giới cao thấp viacute dụ cảnh giới suacutec sinh cảnh giới

địa ngục cảnh giới trecircn trời Trong mỗi loại cảnh giới cao thấp đoacute coacute thể coacute nhiều

ldquocotildei sốngrdquo khaacutec nhau viacute dụ địa ngục coacute 168 tầng hay ldquocotildeirdquo khaacutec nhau cảnh giới

trecircn trời thigrave coacute đến 28 ldquocotildeirdquo sống khaacutec nhau

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 115

việc cocircng-đức vagrave hồi-hướng cocircng đức đoacute cho họ để họ

hưởng được cocircng-đức đoacute Đoacute lagrave caacutech duy nhất giuacutep họ giảm

bớt nghiệp xấu vagrave hy vọng được taacutei sinh về một cotildei lagravenh

khaacutec

bull Cotildei Suacutec sinh vagrave Ngạ quỷ lagrave ở cugraveng nơi với cotildei Người

cugraveng ở trecircn bề mặt traacutei đất

bull [Xin để yacute thecircm loagravei Quỷ thần A-tu-la (asuras) lagrave loagravei

quỷ thần dị dạng to lớn ở cotildei trời của Nam Thiecircn Vương

(thuộc Tứ Đại Thiecircn Vương) nhưng do nghiệp xấu luocircn

sống với tacircm sacircn hận hung hatilden vagrave đau khổ cho necircn họ cũng

thuộc về cảnh giới thấp xấu đau khổ mặc dugrave cotildei sống của họ

lagrave thuộc về trecircn cảnh giới trời thần Cho necircn nhiều truyền

thống Phật giaacuteo khaacutec đatilde tiacutenh riecircng cotildei quỷ thần A-tu-la một

cảnh-giới đau khổ riecircng vagrave do caacutech tiacutenh như vậy necircn tổng

cộng coacute 06 cảnh giới magrave chuacuteng sinh đang hiện hữu

Bạn coacute biết khocircng coacute rất nhiều coacute lograveng tốt vagrave chiacutenh trực

họ lagrave những người tốt bụng cocircng bằng vagrave coacute lograveng bi mẫn

nhưng họ coacute tacircm hay dễ bị noacuteng giận Họ coacute thể noacuteng giận

vigrave nhiều lyacute do xảy ra hagraveng ngagravey họ noacuteng giận vigrave bất đồng

vigrave tự aacutei vigrave caacutei ta bị xuacutec phạm hoặc vigrave sự bất cocircng vigrave quaacute

noacuteng ruột lo lắng cho người thacircn vagrave người khaacutec vigrave hoagraven

cảnh trớ trecircu vigrave gặp phải người xấu vigrave buồn bực nhacircn tigravenh

thế thaacuteiNếu họ khocircng tu tập tacircm để giảm trừ tacircm sacircn-giận

đoacute thigrave sau khi chết họ rất dễ bị taacutei sinh thagravenh những quỷ

thần A-tu-la đau khổ như vậy]

bull Những cảnh giới cao đẹp lagrave cotildei Người vagrave những cotildei Trời

của caacutec thiecircn thần vagrave caacutec vị trời Phạm Thiecircn (Brahmas)

bull Kinh điển cũng ghi rằng coacute nhiều ldquotầngrdquo tức nhiều

ldquocotildeirdquo cao thấp khaacutec nhau trong cảnh giới Địa Ngục vagrave trong

cảnh giới Thiecircn Thần vagrave Trời

116 Con đường của chuacuteng ta

bull Nếu loagravei quỷ thần A-tu-la (asuras) được taacutech riecircng ra

thagravenh một (đơn vị) cotildei hiện hữu riecircng biệt vagrave caacutec tầng địa

ngục được gom chung thagravenh một cotildei thigrave tổng cộng coacute 04

cotildei thuộc cảnh giới xấu [Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷ vagrave A-

tu-la] 07 cotildei Dục giới phuacutec lagravenh [gồm 1 cotildei dục giới lagrave cotildei

Người vagrave 06 cotildei dục giới của Thiecircn thần) 16 cotildei Trời Sắc

Giới vagrave 04 cotildei Trời Vocirc Sắc Giới

Tổng cộng Coacute 31 Cotildei hiện hữu magrave con người (vagrave chuacuteng

sinh) coacute thể bị hay được taacutei sinh về đoacute ngay sau khi từ giatilde

kiếp sống hiện tại

Chẳng hạn ở cảnh giới địa ngục coacute đến 168 ldquotầngrdquo đại địa

ngục vagrave tiểu địa ngục khaacutec nhau tugravey theo mức độ Nghiệp aacutec

nặng nề magrave chuacuteng sinh bị rơi rớt vagrave đagravey đọa vagraveo đoacute

Cograven trecircn cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời coacute rất nhiều cotildei

Trời khaacutec nhau tugravey theo mức độ do Nghiệp thiện lagravenh magrave

chuacuteng sinh được taacutei sinh về đoacute gồm coacute 06 Cotildei Trời Dục

Giới 16 Cotildei Trời Sắc Giới vagrave 04 Cotildei Trời Vocirc Sắc Giới

Để dễ higravenh dung bạn coacute thể liecircn-tưởng đến một cotildei lagrave

ldquocotildei Ngườirdquo trecircn traacutei đất magrave chuacuteng ta đang sống gồm 193

nước trải dagravei trecircn 07 đại lục địa Nếu chuacuteng ta may mắn

được sống trong những đất nước văn minh thanh bigravenh vagrave

khiacute hậu ocircn hogravea thigrave đoacute lagrave một điều phuacutec lagravenh so với việc phải

sống trong những đất nước lạc hậu đầy chiến tranh vagrave khiacute

hậu khắc nghiệt đoacutei nghegraveo vagrave bệnh tật Những đất nước trecircn

traacutei đất vagrave mức độ dễ sống vagrave khoacute sống khaacutec nhau thậm chiacute

quaacute checircnh lệch nhau thigrave cũng giống như những ldquocotildeirdquo khaacutec

nhau trecircn cảnh giới trecircn Trời hay những ldquocotildeirdquo khaacutec nhau

trong cảnh giới dưới địa ngục vậy

Vigrave vậy coacute thể noacutei rằng bất kỳ một cotildei Trời nagraveo đoacute (trong

26 cotildei thuộc cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời) lagrave chắc chắn sẽ

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 117

tốt đẹp hơn vagrave phuacutec lagravenh hơn bất cứ quốc gia nagraveo trecircn traacutei

đất cotildei người

Vagrave ngược lại coacute thể hiểu bất kỳ một ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo

nagraveo đoacute (trong 168 ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo) của cảnh giới địa ngục

cũng chắc chắn lagrave kinh khủng hơn đagravey đọa hơn vagrave toagraven lagrave

đau khổ hơn bất kỳ xứ sở nagraveo trecircn traacutei đất

Vigrave vậy ở nơi đacircu đời sống hay mocirci trường sống coacute sự tagraven

bạo độc tagravei aacutep bức vagrave đagravey đọa quaacute khốc liệt với con người

thigrave người ta hay gọi lagrave ldquođịa ngục trần gianrdquo

Khi noacutei về đời sống Thacircn-Tacircm của con người Đức Phật

thường noacutei một caacutech ẩn dụ về những ldquocảnh giớirdquo coacute nghĩa

lagrave những tigravenh trạng hạnh phuacutec hay đau khổ khaacutec nhau của

con người tugravey theo hoagraven cảnh của mỗi người

-Viacute dụ một người đang phải chịu tật nguyền đau đớn

hoặc tinh thần khủng hoảng thigrave người đoacute đatilde giống như đang

chịu cảnh địa ngục

-Những người khocircng cograven lẽ sống gigrave chỉ biết nằm chờ đến

bữa ăn vagrave sống để ăn thigrave chẳng khaacutec nagraveo sống như cảnh suacutec

sinh

-Những người quaacute tham lam luocircn luocircn tham muốn thegravem

khaacutet magrave chẳng bao giờ được thỏa matilden dugrave đatilde coacute đầy đủ thigrave

được cho lagrave giống như loagravei ngạ quỷ luocircn luocircn cảm thấy đoacutei

thiếu vagrave đau khổ vigrave thegravem khaacutet

-Người luocircn luocircn coacute maacuteu sacircn giận ganh tị chiến tranh

tranh dagravenh quyền lực vagrave của cải thigrave tacircm cũng chẳng khaacutec

nagraveo loagravei quỷ thần dị dạng A-tu-la luocircn luocircn sống với tacircm

sacircn hận thugrave hằn vagrave hiếu chiến

118 Con đường của chuacuteng ta

-Vagrave những ai được sinh ra đẹp đẽ vagrave giagraveu sang coacute thể

được gọi lagrave đang sống sung sướng như ở cotildei thiecircn thần hay

thiecircn đagraveng Cotildei thiecircn thần dường như lagrave mơ ước của Viacute dụ

những ngocirci sao thể thầu hết mọi người bởi vậy khi những

tagravei tử điện ảnh nổi tiếng sống trong nhagrave cao cửa đẹp vagrave luocircn

coacute hagraveng triệu người hacircm mộ hay lsquotocircn thờrsquo thigrave những người

hacircm mộ đoacute gọi họ lagrave những lsquothiecircn thầnrsquo

Rotilde ragraveng lagrave những cotildei thấp xấu như Địa Ngục Ngạ Quỷ

Suacutec Sinh Quỷ Thần dị dạng lagrave đầy đau khổ vagrave hagravenh hạ Vagrave

những cotildei Thiecircn thần vagrave Trời trecircn tiecircn cảnh lagrave đầy phuacutec

lagravenh vagrave sung sướng

-Tuy nhiecircn Đức Phật noacutei rằng ở những cotildei thấp xấu đoacute

chuacuteng sinh khoacute magrave lagravem được một việc cocircng đức nagraveo để tiacutech

lũy Nghiệp tốt được Những chuacuteng sinh ở trong những cotildei

thấp xấu bị đọa đagravey như vậy thigrave chỉ lo chịu đựng mọi đau

khổ hagravenh hạ chứ khocircng cograven thời gian hay cơ hội lagravem

chuyện phuacutec đức nagraveo (Khi đatilde bị ở trong cảnh giới Địa ngục

hay Suacutec sinh thigrave coacute lagravem cocircng đức cũng chẳng coacute điều gigrave để

lagravem Vagrave tacircm thức của chuacuteng sinh đang bị ở trong cotildei địa

ngục vagrave suacutec sinh cũng khoacute magrave khởi sinh một triacute tuệ căn bản

nagraveo để magrave lagravem chuyện cocircng đức Thời gian bị ở trong

những cotildei đoacute thật lagrave dagravei khocircng thể nghĩ bagraven vigrave khoacute magrave tạo

ra được nghiệp tốt nagraveo để chuyển hoacutea taacutei sinh vagraveo những

cảnh giới tốt hơn)

-Trong khi đoacute những chuacuteng sinh ở những cotildei bồng lai

của Thiecircn thần vagrave Trời thigrave chỉ lo hưởng thụ sung sướng

khocircng cograven bị đau khổ cho necircn họ cũng chẳng rảnh rang để

suy tư hay nghĩ nhiều đến những việc cocircng đức Ở những

cotildei phuacutec lagravenh sung sướng đoacute những thiecircn thần cũng khocircng

nhigraven thấy được những lẽ vocirc-thường vagrave biến-đổi nhanh

choacuteng như ở trong cotildei Người

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 119

-Như vậy chỉ cograven cotildei Người lagrave coacute đủ hai bản chất Khổ vagrave

Sướng lagrave thiacutech hợp để học tập vagrave thực hagravenh giaacuteo phaacutep của

Đức Phật Hơn nữa chỉ coacute ở cotildei Người thigrave tất cả chuacuteng sinh

mới coacute cơ hội lagravem những hagravenh động cocircng-đức lagravem những

việc tốt lagravem người tốt vagrave nhờ đoacute tiacutech lũy Nghiệp tốt

Những Nghiệp tốt sẽ lagrave những hagravenh trang cho những chuyến

đi sau nagravey sau khi từ giatilde cotildei Người vagrave cũng nhờ vậy mới

mong coacute ngagravey giải thoaacutet hoagraven toagraven

Tuy nhiecircn Đức Phật coacute kể rằng coacute những chuacuteng sinh lagrave

thiecircn thần ở những cotildei Trời cũng cố gắng thực hagravenh giaacuteo

phaacutep của Đức Phật vagrave đatilde coacute thể chứng ngộ Niết-bagraven Vigrave

vậy Đức Phật đatilde cố gắng khuyecircn dạy mọi người hatildey nỗ lực

tu tập lagravem những điều tốt lagravenh để tiacutech lũy Nghiệp tốt Đoacute lagrave

cơ hội để được taacutei sinh về những cotildei lagravenh đaacuteng quyacute đoacute

Cho dugrave những cảnh giới (gồm 31 cotildei hiện hữu) coacute thực

sự tồn tại trong vũ trụ hay khocircng hoặc đoacute chỉ lagrave những

trạng thaacutei tacircm của từng chuacuteng sinh thigrave vấn đề đoacute cũng

khocircng quan trọng Điều quan trọng lagrave chuacuteng ta theo nguyecircn

lyacute khoa học của Phật giaacuteo đoacute lagrave sống tốt thigrave sẽ tạo Nghiệp

tốt vagrave nhờ đoacute bạn coacute quyền hy vọng sẽ được taacutei sinh về

những cotildei phuacutec lagravenh sau khi chết

Mục điacutech trước sau của caacutec Phật tử lagrave phải được về cotildei

lagravenh traacutenh được những cotildei thấp xấu đầy đau khổ vagrave đọa đagravey

kinh khủng như cảnh Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷhellip

Cograven đối với mục tiecircu tột-cugraveng lagrave giải thoaacutet khỏi vograveng taacutei

sinh luacircn hồi thigrave chỉ khi chuacuteng ta được ở trong những cotildei

lagravenh thigrave mới coacute thể tiếp tục lagravem việc tốt lagravenh vagrave thực hagravenh

Phật Phaacutep thigrave mới mong coacute ngagravey đạt đến Niết-bagraven sự giải

thoaacutet hoagraven toagraven khỏi luacircn hồi sinh tử

120 Con đường của chuacuteng ta

(18) Khi đạo Phật được truyền baacute sang những nước

phương Tacircy rất nhiều người phương Tacircy đatilde theo Đạo

Phật Điều đoacute coacute đuacuteng như vậy khocircng

Riecircng ở Mỹ con số người thực sự thực hagravenh theo Phật

giaacuteo vẫn cograven iacutet Giaacuteo sư Seymour Lachman đồng taacutec giả

của quyển saacutech nổi tiếng ldquoMột quốc Gia Becircn Dưới Chuacuteardquo

(One Nation Under God) ước lượng khoảng 800000 người

lagrave Phật tử ở Mỹ Tuy nhiecircn những nhagrave nghiecircn cứu Phật

giaacuteo thigrave cho rằng con số đoacute coacute thể lagrave nhiều hơn 4-5 lần nếu

tiacutenh cả con số những người theo đạo Phật nhập cư liecircn tục

từ những nước Đocircng Nam Aacute vagrave Đocircng Aacute

Số người theo đạo Phật ở chacircu Acircu khoảng 4 triệu người

chủ yếu ở caacutec nước Đức Phaacutep Anh Yacute

Số người theo đạo Phật ở chacircu Uacutec cũng khaacute nhiều vagrave

tăng nhanh Thống kecirc năm 2011 cho biết coacute khoảng

529000 người Uacutec theo đạo Phật trong tổng dacircn số khoảng

215 triệu người con số Phật tử tăng nhanh từ khoảng 21

dacircn số lecircn gần 25 dacircn số trong năm năm cuối

Coacute rất nhiều danh nhacircn rất nổi tiếng ở những nước Acircu

Mỹ đatilde theo đạo Phật hoặc đatilde chuyển từ đạo của họ qua đạo

Phật Trong số đoacute coacute nhiều người nổi tiếng nhất trong lĩnh

vực của migravenh trecircn thế giới magrave bạn coacute thể đatilde dễ dagraveng biết

đến từ lacircu Viacute dụ như

William Ford Jr Chủ hatildeng xe hơi Ford

Steve Jobs Chủ tịch hatildeng maacutey tiacutenh Apple Inc

Tiger Woods Nhagrave vocirc địch gocircn thế giới

Richard Gere Tagravei tử điện ảnh

Harrison Ford Tagravei tử điện ảnh

Orlando Bloom Tagravei tử điện ảnh

Keanu Reeves Tagravei tử điện ảnh

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 121

Uma Thurman Tagravei tử điện ảnh

Oliver Stone Đạo diễn điện ảnh

Tina Turner Ca sĩ nhạc Pop

Adam Yauch Ca sĩ nhạc Pop

Herbie Hancock Nhạc sĩ nhạc Jazz

Roberto Baggio Cầu thủ boacuteng đaacute Yacute

Phil Jackson Cầu thủ boacuteng rỗ NBA

Marshall Cty Marshall Goldsmith Partners

Goldsmith

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Bạn cũng coacute thể đọc thecircm một bagravei viết rất hay về bối

cảnh Phật giaacuteo ở Hollywood vagrave Hoa Kỳ trecircn trang www

unboundintrasuntcnjeduarchiveslifestyleoldbuddha với

tựa đề ldquoNhững Ngocirci Sao Lagrave Phật Tửrdquo

(19) Bạn vẫn cograven nhiều cacircu hỏi muốn được trả lời

Nếu bạn vẫn cograven nhiều thắc mắc về yacute nghĩa vagrave giaacuteo lyacute

Phật giaacuteo vagrave việc thực hagravenh đạo Phật xin bạn hatildey tigravem đọc

một quyển saacutech về vấn đaacutep theo từng đề mục rất hay coacute tecircn

lagrave ldquoNhững Hỏi Đaacutep Hayrdquo (Good Question Good Answer)

của ngagravei S Dhammika Quyển saacutech nagravey đatilde được dịch ra

nhiều ngocircn ngữ vagrave cũng coacute bản dịch ra tiếng Việt của cư sĩ

Phạm Kim Khaacutenh vagrave TS Bigravenh Anson mang tecircn ldquoPhật Phaacutep

Vấn Đaacuteprdquo

Bạn coacute thể tham khảo thecircm quyển ldquoVấn Đaacutep về Phật

giaacuteordquo được biecircn soạn bởi cugraveng người viết do cugraveng nhagrave xuất

bản ấn hagravenh 2012 cugraveng với quyển saacutech nagravey

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 111

Ngagravey nay thực tế rất nhiều tu sĩ vagrave chugravea chiền theo Phacirc

giaacuteo Nguyecircn Thủy cũng ưu tiecircn việc ăn chay như ở Thaacutei

Lan ở Miến Điệnhellipkhi những điều kiện hậu cần cho pheacutep

Tuy nhiecircn những thầy tu ldquonghiecircm tuacutecrdquo theo truyền thống

Đại Thừa chắc chắn lagrave ăn chay tuyệt đối

(16) Việc ăn những đồ chay giả mặn coacute lagrave ngụy biện vagrave

đạo đức giả hay khocircng Tại sao lại lagravem thức ăn chay giả

mặn ở caacutec nước Đocircng Aacute như Việt Nam Trung Quốc Đagravei

Loan Triều Tiecircn

Đồ ăn chay giả mặn lagrave những thức ăn ldquochayrdquo lagravem từ bột

đậu nagravenh nấm vagrave thực vật nhưng được lagravem vagrave trigravenh bagravey

giống như những moacuten ăn mặn Nhiều nơi những người Phật

tử nấu vagrave ăn những đồ ăn kiểu nagravey bị cho lagrave đạo đức giả

Caacutei lyacute lagrave Đatilde ăn chay để quecircn đi thịt caacute quecircn đi việc saacutet sinh

động vật vậy magrave khi nấu chay lại chế biến ldquorau cảirdquo giống

hệt như mugravei vị higravenh dạng của thịt caacute để lsquogợi nhớrsquo đến những

thức ăn từ thịt caacute (vagrave coacute thể để ăn cho được ngon miệng

hơn)

Một số người thigrave giải thiacutech rằng việc lagravem thức ăn chay

giả mặn lagrave caacutech lagravem cho những người chưa ăn chay bước

qua ăn chay được dễ dagraveng hơn khocircng bị bỡ ngỡ khocircng bị

khoacute ăn khi chuyển từ ăn mặn qua ăn chay() Điều nagravey dugrave coacute

đuacuteng đối với một số người nhưng coacute lẽ chỉ lagrave tự nguỵ biện

Rotilde ragraveng lagrave trong tất cả những quaacuten ăn chay vagrave trong những

dịp lễ lagravenh caacutec Phật tử tề tựu về caacutec chugravea chiền ở Việt Nam

vagrave những nước Đocircng Aacute khaacutec thigrave hầu hết thức ăn chay đều

được chế biến vagrave trigravenh bagravey với higravenh dạng higravenh thức vagrave

hương vị y hệt thức ăn mặn vagrave được dugraveng bởi tất cả mọi

người vagrave cả Tăng Ni

112 Con đường của chuacuteng ta

Coacute hai vấn đề hay ldquohai lyacute lẽrdquo cần suy nghiệm vagrave bạn cần

chọn cho migravenh quan điểm nagraveo bạn thấy đuacuteng đắn lagrave phugrave

hợp với giaacuteo lyacute của Phật vagrave phugrave hợp với lograveng từ-bi của

chiacutenh migravenh

Một (1) khi đồ chay giả mặn được chế biến vagrave trigravenh bagravey

cho số đocircng Phật tử lagrave những người bigravenh thường đang ăn

mặn thigrave họ noacutei lagrave chế biến như vậy để những người đang ăn

thịt caacute chuyển qua ăn chay được dễ dagraveng hơn vigrave higravenh thức

vagrave mugravei vị cũng gần giống moacuten mặn Cho necircn tất cả quaacuten

cơm chay nhagrave hagraveng chay vagrave những nơi cuacuteng dường Trai

Tăng cũng đều lagravem như vậy Đoacute caacutech khuyến khiacutech mọi

người ăn chay

Hai(2) khi lagravem đồ chay giả mặn vagrave cuacuteng dường cho Tăng

Ni thigrave họ lại noacutei Tăng Ni thọ dụng thức ăn chay giả mặn

nhưng Tacircm khocircng hề khởi sinh điều gigrave về đồ ăn mặn như

thịt caacute Điều nagravey rất khoacute noacutei Đức Phật đatilde noacutei khi coacute đối

tượng tiếp xuacutec như mugravei vị higravenh sắchellipthigrave cảm-thọ vagrave ldquotacircm-

khởirdquo sẽ khởi sinh

Cho dugrave theo Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy thigrave việc ăn mặn lagrave

khocircng bị cấm nhưng nếu đatilde traacutenh ăn đồ mặn thật sự vigrave lyacute

do khocircng muốn higravenh thugrave mugravei vị của thịt caacute lagravem động lograveng

từ bi lagravem suy nghĩ về việc saacutet sinh giết hại thigrave việc lagravem đồ

ăn chay giả mặn với higravenh thugrave mugravei vị như của thịt caacute thật

(thịt gigrave caacute gigrave thigrave coacute những higravenh thugrave vagrave mugravei vị đuacuteng như vậy)

chắc sẽ lagravem khởi sinh trong tacircm những nhận-thức [tưởng]

về loại thịt hay caacute đoacute Vagrave như vậy lại đi ngược lại yacute nghĩa

của việc ăn chay Như vậy caacutei ldquoyacute nghĩardquo của việc ăn chay

lagrave vigrave lograveng từ-bi lagrave để quecircn đi higravenh ảnh mugravei vị của thịt caacute

thật cũng khocircng cograven ở đacircy

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 113

Bạn coacute thể tự hỏi rằng nếu ăn chay vigrave lograveng từ-bi vagrave sự

thanh-tịnh của thacircn vagrave tacircm thigrave rau cải nấm rơm đậu

nagravenhhellip được cắt thagravenh từng miếng nhỏ vuocircng vức ăn khocircng

thấy ngon miệng một caacutech tự nhiecircn hay sao magrave cần phải

cocircng phu cắt tỉa gaacuten gheacutep tạo higravenh vagrave cho vagraveo những gia

vị mugravei vị để thức ăn phải giống như chả lụa caacute kho heo

xagraveo thịt nướnghellip thigrave mới ăn thấy ngon miệng được

Tuy nhiecircn dugrave tốt hay xấu thigrave việc ăn chay hay ăn đồ

chay giả mặn vẫn tốt hơn nhiều so với việc ldquocố yacuterdquo ăn thịt ăn

caacute với caacutei tacircm ldquoyacute thứcrdquo rotilde việc giết thịt saacutet sanh chắc chắn

đatilde xảy ra đacircu đoacute (ở những lograve giết mổ ở chợ vagrave ở trong nhagrave

bếp của những người nấu)

Đức Phật

Tất cả mọi chuacuteng sinh

Đều mưu cầu được sống

Đều mưu cầu hạnh phuacutec

helliphelliphelliphellip

Migravenh run sợ đao kiếm

Migravenh cũng sợ chết choacutec

Vậy lấy người lagrave migravenh

Thigrave khocircng necircn giết hại

Khocircng gacircy ra giết hại

(Kinh Phaacutep Cuacute ndash Kệ 129)

114 Con đường của chuacuteng ta

(17) Những cảnh giới1 hiện hữu (cotildei sống) khaacutec nhau lagrave

gigrave Chuacuteng lagrave những nơi thực hay ảo

Theo truyền thống Phật giaacuteo coacute năm (5) cảnh giới hiện

hữu magrave tất cả caacutec loagravei chuacuteng sinh coacute mặt ở đoacute Năm cảnh

giới đoacute lagrave

Địa Ngục

Suacutec Sinh

Ngạ Quỷ

Người

Thiecircn Thần vagrave Trời

Những cảnh giới thấp xấu đầy đau khổ lagrave Địa ngục Suacutec

sinh Ngạ quỷ

bull Địa ngục theo kinh điển bao gồm 08 đại địa ngục vagrave

160 tiểu địa ngục bao bọc xung quanh những đại địa ngục

đoacute

bull Suacutec sinh lagrave cảnh giới của tất cả loagravei động vật từ nhỏ beacute

cho đến to lớn

bull Ngạ quỷ (peta) coacute nghĩa lagrave ldquoquỷ đoacuteirdquo hoặc hay được

gọi lagrave những lsquohồn marsquo hay ldquonhững người khuất mặtrdquo xung

quanh ta Ngạ quỷ sống trong cotildei vocirc cugraveng đagravey đọa vagrave đau

khổ luocircn luocircn thiếu thốn luocircn luocircn đoacutei khaacutet magrave khocircng

được ăn uống Vagrave coacute những loagravei ngạ quỷ luocircn luocircn ở gần

những người thacircn quyến cograven sống của migravenh vagrave coacute thể thấy

được tất cả những gigrave họ hagraveng thacircn quyến của migravenh đang

lagravem vagrave luocircn luocircn khao khaacutet những người thacircn lagravem những

1ldquoCảnh giớirdquo lagrave hoagraven cảnh lagrave phacircn giới cao thấp viacute dụ cảnh giới suacutec sinh cảnh giới

địa ngục cảnh giới trecircn trời Trong mỗi loại cảnh giới cao thấp đoacute coacute thể coacute nhiều

ldquocotildei sốngrdquo khaacutec nhau viacute dụ địa ngục coacute 168 tầng hay ldquocotildeirdquo khaacutec nhau cảnh giới

trecircn trời thigrave coacute đến 28 ldquocotildeirdquo sống khaacutec nhau

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 115

việc cocircng-đức vagrave hồi-hướng cocircng đức đoacute cho họ để họ

hưởng được cocircng-đức đoacute Đoacute lagrave caacutech duy nhất giuacutep họ giảm

bớt nghiệp xấu vagrave hy vọng được taacutei sinh về một cotildei lagravenh

khaacutec

bull Cotildei Suacutec sinh vagrave Ngạ quỷ lagrave ở cugraveng nơi với cotildei Người

cugraveng ở trecircn bề mặt traacutei đất

bull [Xin để yacute thecircm loagravei Quỷ thần A-tu-la (asuras) lagrave loagravei

quỷ thần dị dạng to lớn ở cotildei trời của Nam Thiecircn Vương

(thuộc Tứ Đại Thiecircn Vương) nhưng do nghiệp xấu luocircn

sống với tacircm sacircn hận hung hatilden vagrave đau khổ cho necircn họ cũng

thuộc về cảnh giới thấp xấu đau khổ mặc dugrave cotildei sống của họ

lagrave thuộc về trecircn cảnh giới trời thần Cho necircn nhiều truyền

thống Phật giaacuteo khaacutec đatilde tiacutenh riecircng cotildei quỷ thần A-tu-la một

cảnh-giới đau khổ riecircng vagrave do caacutech tiacutenh như vậy necircn tổng

cộng coacute 06 cảnh giới magrave chuacuteng sinh đang hiện hữu

Bạn coacute biết khocircng coacute rất nhiều coacute lograveng tốt vagrave chiacutenh trực

họ lagrave những người tốt bụng cocircng bằng vagrave coacute lograveng bi mẫn

nhưng họ coacute tacircm hay dễ bị noacuteng giận Họ coacute thể noacuteng giận

vigrave nhiều lyacute do xảy ra hagraveng ngagravey họ noacuteng giận vigrave bất đồng

vigrave tự aacutei vigrave caacutei ta bị xuacutec phạm hoặc vigrave sự bất cocircng vigrave quaacute

noacuteng ruột lo lắng cho người thacircn vagrave người khaacutec vigrave hoagraven

cảnh trớ trecircu vigrave gặp phải người xấu vigrave buồn bực nhacircn tigravenh

thế thaacuteiNếu họ khocircng tu tập tacircm để giảm trừ tacircm sacircn-giận

đoacute thigrave sau khi chết họ rất dễ bị taacutei sinh thagravenh những quỷ

thần A-tu-la đau khổ như vậy]

bull Những cảnh giới cao đẹp lagrave cotildei Người vagrave những cotildei Trời

của caacutec thiecircn thần vagrave caacutec vị trời Phạm Thiecircn (Brahmas)

bull Kinh điển cũng ghi rằng coacute nhiều ldquotầngrdquo tức nhiều

ldquocotildeirdquo cao thấp khaacutec nhau trong cảnh giới Địa Ngục vagrave trong

cảnh giới Thiecircn Thần vagrave Trời

116 Con đường của chuacuteng ta

bull Nếu loagravei quỷ thần A-tu-la (asuras) được taacutech riecircng ra

thagravenh một (đơn vị) cotildei hiện hữu riecircng biệt vagrave caacutec tầng địa

ngục được gom chung thagravenh một cotildei thigrave tổng cộng coacute 04

cotildei thuộc cảnh giới xấu [Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷ vagrave A-

tu-la] 07 cotildei Dục giới phuacutec lagravenh [gồm 1 cotildei dục giới lagrave cotildei

Người vagrave 06 cotildei dục giới của Thiecircn thần) 16 cotildei Trời Sắc

Giới vagrave 04 cotildei Trời Vocirc Sắc Giới

Tổng cộng Coacute 31 Cotildei hiện hữu magrave con người (vagrave chuacuteng

sinh) coacute thể bị hay được taacutei sinh về đoacute ngay sau khi từ giatilde

kiếp sống hiện tại

Chẳng hạn ở cảnh giới địa ngục coacute đến 168 ldquotầngrdquo đại địa

ngục vagrave tiểu địa ngục khaacutec nhau tugravey theo mức độ Nghiệp aacutec

nặng nề magrave chuacuteng sinh bị rơi rớt vagrave đagravey đọa vagraveo đoacute

Cograven trecircn cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời coacute rất nhiều cotildei

Trời khaacutec nhau tugravey theo mức độ do Nghiệp thiện lagravenh magrave

chuacuteng sinh được taacutei sinh về đoacute gồm coacute 06 Cotildei Trời Dục

Giới 16 Cotildei Trời Sắc Giới vagrave 04 Cotildei Trời Vocirc Sắc Giới

Để dễ higravenh dung bạn coacute thể liecircn-tưởng đến một cotildei lagrave

ldquocotildei Ngườirdquo trecircn traacutei đất magrave chuacuteng ta đang sống gồm 193

nước trải dagravei trecircn 07 đại lục địa Nếu chuacuteng ta may mắn

được sống trong những đất nước văn minh thanh bigravenh vagrave

khiacute hậu ocircn hogravea thigrave đoacute lagrave một điều phuacutec lagravenh so với việc phải

sống trong những đất nước lạc hậu đầy chiến tranh vagrave khiacute

hậu khắc nghiệt đoacutei nghegraveo vagrave bệnh tật Những đất nước trecircn

traacutei đất vagrave mức độ dễ sống vagrave khoacute sống khaacutec nhau thậm chiacute

quaacute checircnh lệch nhau thigrave cũng giống như những ldquocotildeirdquo khaacutec

nhau trecircn cảnh giới trecircn Trời hay những ldquocotildeirdquo khaacutec nhau

trong cảnh giới dưới địa ngục vậy

Vigrave vậy coacute thể noacutei rằng bất kỳ một cotildei Trời nagraveo đoacute (trong

26 cotildei thuộc cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời) lagrave chắc chắn sẽ

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 117

tốt đẹp hơn vagrave phuacutec lagravenh hơn bất cứ quốc gia nagraveo trecircn traacutei

đất cotildei người

Vagrave ngược lại coacute thể hiểu bất kỳ một ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo

nagraveo đoacute (trong 168 ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo) của cảnh giới địa ngục

cũng chắc chắn lagrave kinh khủng hơn đagravey đọa hơn vagrave toagraven lagrave

đau khổ hơn bất kỳ xứ sở nagraveo trecircn traacutei đất

Vigrave vậy ở nơi đacircu đời sống hay mocirci trường sống coacute sự tagraven

bạo độc tagravei aacutep bức vagrave đagravey đọa quaacute khốc liệt với con người

thigrave người ta hay gọi lagrave ldquođịa ngục trần gianrdquo

Khi noacutei về đời sống Thacircn-Tacircm của con người Đức Phật

thường noacutei một caacutech ẩn dụ về những ldquocảnh giớirdquo coacute nghĩa

lagrave những tigravenh trạng hạnh phuacutec hay đau khổ khaacutec nhau của

con người tugravey theo hoagraven cảnh của mỗi người

-Viacute dụ một người đang phải chịu tật nguyền đau đớn

hoặc tinh thần khủng hoảng thigrave người đoacute đatilde giống như đang

chịu cảnh địa ngục

-Những người khocircng cograven lẽ sống gigrave chỉ biết nằm chờ đến

bữa ăn vagrave sống để ăn thigrave chẳng khaacutec nagraveo sống như cảnh suacutec

sinh

-Những người quaacute tham lam luocircn luocircn tham muốn thegravem

khaacutet magrave chẳng bao giờ được thỏa matilden dugrave đatilde coacute đầy đủ thigrave

được cho lagrave giống như loagravei ngạ quỷ luocircn luocircn cảm thấy đoacutei

thiếu vagrave đau khổ vigrave thegravem khaacutet

-Người luocircn luocircn coacute maacuteu sacircn giận ganh tị chiến tranh

tranh dagravenh quyền lực vagrave của cải thigrave tacircm cũng chẳng khaacutec

nagraveo loagravei quỷ thần dị dạng A-tu-la luocircn luocircn sống với tacircm

sacircn hận thugrave hằn vagrave hiếu chiến

118 Con đường của chuacuteng ta

-Vagrave những ai được sinh ra đẹp đẽ vagrave giagraveu sang coacute thể

được gọi lagrave đang sống sung sướng như ở cotildei thiecircn thần hay

thiecircn đagraveng Cotildei thiecircn thần dường như lagrave mơ ước của Viacute dụ

những ngocirci sao thể thầu hết mọi người bởi vậy khi những

tagravei tử điện ảnh nổi tiếng sống trong nhagrave cao cửa đẹp vagrave luocircn

coacute hagraveng triệu người hacircm mộ hay lsquotocircn thờrsquo thigrave những người

hacircm mộ đoacute gọi họ lagrave những lsquothiecircn thầnrsquo

Rotilde ragraveng lagrave những cotildei thấp xấu như Địa Ngục Ngạ Quỷ

Suacutec Sinh Quỷ Thần dị dạng lagrave đầy đau khổ vagrave hagravenh hạ Vagrave

những cotildei Thiecircn thần vagrave Trời trecircn tiecircn cảnh lagrave đầy phuacutec

lagravenh vagrave sung sướng

-Tuy nhiecircn Đức Phật noacutei rằng ở những cotildei thấp xấu đoacute

chuacuteng sinh khoacute magrave lagravem được một việc cocircng đức nagraveo để tiacutech

lũy Nghiệp tốt được Những chuacuteng sinh ở trong những cotildei

thấp xấu bị đọa đagravey như vậy thigrave chỉ lo chịu đựng mọi đau

khổ hagravenh hạ chứ khocircng cograven thời gian hay cơ hội lagravem

chuyện phuacutec đức nagraveo (Khi đatilde bị ở trong cảnh giới Địa ngục

hay Suacutec sinh thigrave coacute lagravem cocircng đức cũng chẳng coacute điều gigrave để

lagravem Vagrave tacircm thức của chuacuteng sinh đang bị ở trong cotildei địa

ngục vagrave suacutec sinh cũng khoacute magrave khởi sinh một triacute tuệ căn bản

nagraveo để magrave lagravem chuyện cocircng đức Thời gian bị ở trong

những cotildei đoacute thật lagrave dagravei khocircng thể nghĩ bagraven vigrave khoacute magrave tạo

ra được nghiệp tốt nagraveo để chuyển hoacutea taacutei sinh vagraveo những

cảnh giới tốt hơn)

-Trong khi đoacute những chuacuteng sinh ở những cotildei bồng lai

của Thiecircn thần vagrave Trời thigrave chỉ lo hưởng thụ sung sướng

khocircng cograven bị đau khổ cho necircn họ cũng chẳng rảnh rang để

suy tư hay nghĩ nhiều đến những việc cocircng đức Ở những

cotildei phuacutec lagravenh sung sướng đoacute những thiecircn thần cũng khocircng

nhigraven thấy được những lẽ vocirc-thường vagrave biến-đổi nhanh

choacuteng như ở trong cotildei Người

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 119

-Như vậy chỉ cograven cotildei Người lagrave coacute đủ hai bản chất Khổ vagrave

Sướng lagrave thiacutech hợp để học tập vagrave thực hagravenh giaacuteo phaacutep của

Đức Phật Hơn nữa chỉ coacute ở cotildei Người thigrave tất cả chuacuteng sinh

mới coacute cơ hội lagravem những hagravenh động cocircng-đức lagravem những

việc tốt lagravem người tốt vagrave nhờ đoacute tiacutech lũy Nghiệp tốt

Những Nghiệp tốt sẽ lagrave những hagravenh trang cho những chuyến

đi sau nagravey sau khi từ giatilde cotildei Người vagrave cũng nhờ vậy mới

mong coacute ngagravey giải thoaacutet hoagraven toagraven

Tuy nhiecircn Đức Phật coacute kể rằng coacute những chuacuteng sinh lagrave

thiecircn thần ở những cotildei Trời cũng cố gắng thực hagravenh giaacuteo

phaacutep của Đức Phật vagrave đatilde coacute thể chứng ngộ Niết-bagraven Vigrave

vậy Đức Phật đatilde cố gắng khuyecircn dạy mọi người hatildey nỗ lực

tu tập lagravem những điều tốt lagravenh để tiacutech lũy Nghiệp tốt Đoacute lagrave

cơ hội để được taacutei sinh về những cotildei lagravenh đaacuteng quyacute đoacute

Cho dugrave những cảnh giới (gồm 31 cotildei hiện hữu) coacute thực

sự tồn tại trong vũ trụ hay khocircng hoặc đoacute chỉ lagrave những

trạng thaacutei tacircm của từng chuacuteng sinh thigrave vấn đề đoacute cũng

khocircng quan trọng Điều quan trọng lagrave chuacuteng ta theo nguyecircn

lyacute khoa học của Phật giaacuteo đoacute lagrave sống tốt thigrave sẽ tạo Nghiệp

tốt vagrave nhờ đoacute bạn coacute quyền hy vọng sẽ được taacutei sinh về

những cotildei phuacutec lagravenh sau khi chết

Mục điacutech trước sau của caacutec Phật tử lagrave phải được về cotildei

lagravenh traacutenh được những cotildei thấp xấu đầy đau khổ vagrave đọa đagravey

kinh khủng như cảnh Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷhellip

Cograven đối với mục tiecircu tột-cugraveng lagrave giải thoaacutet khỏi vograveng taacutei

sinh luacircn hồi thigrave chỉ khi chuacuteng ta được ở trong những cotildei

lagravenh thigrave mới coacute thể tiếp tục lagravem việc tốt lagravenh vagrave thực hagravenh

Phật Phaacutep thigrave mới mong coacute ngagravey đạt đến Niết-bagraven sự giải

thoaacutet hoagraven toagraven khỏi luacircn hồi sinh tử

120 Con đường của chuacuteng ta

(18) Khi đạo Phật được truyền baacute sang những nước

phương Tacircy rất nhiều người phương Tacircy đatilde theo Đạo

Phật Điều đoacute coacute đuacuteng như vậy khocircng

Riecircng ở Mỹ con số người thực sự thực hagravenh theo Phật

giaacuteo vẫn cograven iacutet Giaacuteo sư Seymour Lachman đồng taacutec giả

của quyển saacutech nổi tiếng ldquoMột quốc Gia Becircn Dưới Chuacuteardquo

(One Nation Under God) ước lượng khoảng 800000 người

lagrave Phật tử ở Mỹ Tuy nhiecircn những nhagrave nghiecircn cứu Phật

giaacuteo thigrave cho rằng con số đoacute coacute thể lagrave nhiều hơn 4-5 lần nếu

tiacutenh cả con số những người theo đạo Phật nhập cư liecircn tục

từ những nước Đocircng Nam Aacute vagrave Đocircng Aacute

Số người theo đạo Phật ở chacircu Acircu khoảng 4 triệu người

chủ yếu ở caacutec nước Đức Phaacutep Anh Yacute

Số người theo đạo Phật ở chacircu Uacutec cũng khaacute nhiều vagrave

tăng nhanh Thống kecirc năm 2011 cho biết coacute khoảng

529000 người Uacutec theo đạo Phật trong tổng dacircn số khoảng

215 triệu người con số Phật tử tăng nhanh từ khoảng 21

dacircn số lecircn gần 25 dacircn số trong năm năm cuối

Coacute rất nhiều danh nhacircn rất nổi tiếng ở những nước Acircu

Mỹ đatilde theo đạo Phật hoặc đatilde chuyển từ đạo của họ qua đạo

Phật Trong số đoacute coacute nhiều người nổi tiếng nhất trong lĩnh

vực của migravenh trecircn thế giới magrave bạn coacute thể đatilde dễ dagraveng biết

đến từ lacircu Viacute dụ như

William Ford Jr Chủ hatildeng xe hơi Ford

Steve Jobs Chủ tịch hatildeng maacutey tiacutenh Apple Inc

Tiger Woods Nhagrave vocirc địch gocircn thế giới

Richard Gere Tagravei tử điện ảnh

Harrison Ford Tagravei tử điện ảnh

Orlando Bloom Tagravei tử điện ảnh

Keanu Reeves Tagravei tử điện ảnh

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 121

Uma Thurman Tagravei tử điện ảnh

Oliver Stone Đạo diễn điện ảnh

Tina Turner Ca sĩ nhạc Pop

Adam Yauch Ca sĩ nhạc Pop

Herbie Hancock Nhạc sĩ nhạc Jazz

Roberto Baggio Cầu thủ boacuteng đaacute Yacute

Phil Jackson Cầu thủ boacuteng rỗ NBA

Marshall Cty Marshall Goldsmith Partners

Goldsmith

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Bạn cũng coacute thể đọc thecircm một bagravei viết rất hay về bối

cảnh Phật giaacuteo ở Hollywood vagrave Hoa Kỳ trecircn trang www

unboundintrasuntcnjeduarchiveslifestyleoldbuddha với

tựa đề ldquoNhững Ngocirci Sao Lagrave Phật Tửrdquo

(19) Bạn vẫn cograven nhiều cacircu hỏi muốn được trả lời

Nếu bạn vẫn cograven nhiều thắc mắc về yacute nghĩa vagrave giaacuteo lyacute

Phật giaacuteo vagrave việc thực hagravenh đạo Phật xin bạn hatildey tigravem đọc

một quyển saacutech về vấn đaacutep theo từng đề mục rất hay coacute tecircn

lagrave ldquoNhững Hỏi Đaacutep Hayrdquo (Good Question Good Answer)

của ngagravei S Dhammika Quyển saacutech nagravey đatilde được dịch ra

nhiều ngocircn ngữ vagrave cũng coacute bản dịch ra tiếng Việt của cư sĩ

Phạm Kim Khaacutenh vagrave TS Bigravenh Anson mang tecircn ldquoPhật Phaacutep

Vấn Đaacuteprdquo

Bạn coacute thể tham khảo thecircm quyển ldquoVấn Đaacutep về Phật

giaacuteordquo được biecircn soạn bởi cugraveng người viết do cugraveng nhagrave xuất

bản ấn hagravenh 2012 cugraveng với quyển saacutech nagravey

112 Con đường của chuacuteng ta

Coacute hai vấn đề hay ldquohai lyacute lẽrdquo cần suy nghiệm vagrave bạn cần

chọn cho migravenh quan điểm nagraveo bạn thấy đuacuteng đắn lagrave phugrave

hợp với giaacuteo lyacute của Phật vagrave phugrave hợp với lograveng từ-bi của

chiacutenh migravenh

Một (1) khi đồ chay giả mặn được chế biến vagrave trigravenh bagravey

cho số đocircng Phật tử lagrave những người bigravenh thường đang ăn

mặn thigrave họ noacutei lagrave chế biến như vậy để những người đang ăn

thịt caacute chuyển qua ăn chay được dễ dagraveng hơn vigrave higravenh thức

vagrave mugravei vị cũng gần giống moacuten mặn Cho necircn tất cả quaacuten

cơm chay nhagrave hagraveng chay vagrave những nơi cuacuteng dường Trai

Tăng cũng đều lagravem như vậy Đoacute caacutech khuyến khiacutech mọi

người ăn chay

Hai(2) khi lagravem đồ chay giả mặn vagrave cuacuteng dường cho Tăng

Ni thigrave họ lại noacutei Tăng Ni thọ dụng thức ăn chay giả mặn

nhưng Tacircm khocircng hề khởi sinh điều gigrave về đồ ăn mặn như

thịt caacute Điều nagravey rất khoacute noacutei Đức Phật đatilde noacutei khi coacute đối

tượng tiếp xuacutec như mugravei vị higravenh sắchellipthigrave cảm-thọ vagrave ldquotacircm-

khởirdquo sẽ khởi sinh

Cho dugrave theo Phật giaacuteo Nguyecircn Thủy thigrave việc ăn mặn lagrave

khocircng bị cấm nhưng nếu đatilde traacutenh ăn đồ mặn thật sự vigrave lyacute

do khocircng muốn higravenh thugrave mugravei vị của thịt caacute lagravem động lograveng

từ bi lagravem suy nghĩ về việc saacutet sinh giết hại thigrave việc lagravem đồ

ăn chay giả mặn với higravenh thugrave mugravei vị như của thịt caacute thật

(thịt gigrave caacute gigrave thigrave coacute những higravenh thugrave vagrave mugravei vị đuacuteng như vậy)

chắc sẽ lagravem khởi sinh trong tacircm những nhận-thức [tưởng]

về loại thịt hay caacute đoacute Vagrave như vậy lại đi ngược lại yacute nghĩa

của việc ăn chay Như vậy caacutei ldquoyacute nghĩardquo của việc ăn chay

lagrave vigrave lograveng từ-bi lagrave để quecircn đi higravenh ảnh mugravei vị của thịt caacute

thật cũng khocircng cograven ở đacircy

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 113

Bạn coacute thể tự hỏi rằng nếu ăn chay vigrave lograveng từ-bi vagrave sự

thanh-tịnh của thacircn vagrave tacircm thigrave rau cải nấm rơm đậu

nagravenhhellip được cắt thagravenh từng miếng nhỏ vuocircng vức ăn khocircng

thấy ngon miệng một caacutech tự nhiecircn hay sao magrave cần phải

cocircng phu cắt tỉa gaacuten gheacutep tạo higravenh vagrave cho vagraveo những gia

vị mugravei vị để thức ăn phải giống như chả lụa caacute kho heo

xagraveo thịt nướnghellip thigrave mới ăn thấy ngon miệng được

Tuy nhiecircn dugrave tốt hay xấu thigrave việc ăn chay hay ăn đồ

chay giả mặn vẫn tốt hơn nhiều so với việc ldquocố yacuterdquo ăn thịt ăn

caacute với caacutei tacircm ldquoyacute thứcrdquo rotilde việc giết thịt saacutet sanh chắc chắn

đatilde xảy ra đacircu đoacute (ở những lograve giết mổ ở chợ vagrave ở trong nhagrave

bếp của những người nấu)

Đức Phật

Tất cả mọi chuacuteng sinh

Đều mưu cầu được sống

Đều mưu cầu hạnh phuacutec

helliphelliphelliphellip

Migravenh run sợ đao kiếm

Migravenh cũng sợ chết choacutec

Vậy lấy người lagrave migravenh

Thigrave khocircng necircn giết hại

Khocircng gacircy ra giết hại

(Kinh Phaacutep Cuacute ndash Kệ 129)

114 Con đường của chuacuteng ta

(17) Những cảnh giới1 hiện hữu (cotildei sống) khaacutec nhau lagrave

gigrave Chuacuteng lagrave những nơi thực hay ảo

Theo truyền thống Phật giaacuteo coacute năm (5) cảnh giới hiện

hữu magrave tất cả caacutec loagravei chuacuteng sinh coacute mặt ở đoacute Năm cảnh

giới đoacute lagrave

Địa Ngục

Suacutec Sinh

Ngạ Quỷ

Người

Thiecircn Thần vagrave Trời

Những cảnh giới thấp xấu đầy đau khổ lagrave Địa ngục Suacutec

sinh Ngạ quỷ

bull Địa ngục theo kinh điển bao gồm 08 đại địa ngục vagrave

160 tiểu địa ngục bao bọc xung quanh những đại địa ngục

đoacute

bull Suacutec sinh lagrave cảnh giới của tất cả loagravei động vật từ nhỏ beacute

cho đến to lớn

bull Ngạ quỷ (peta) coacute nghĩa lagrave ldquoquỷ đoacuteirdquo hoặc hay được

gọi lagrave những lsquohồn marsquo hay ldquonhững người khuất mặtrdquo xung

quanh ta Ngạ quỷ sống trong cotildei vocirc cugraveng đagravey đọa vagrave đau

khổ luocircn luocircn thiếu thốn luocircn luocircn đoacutei khaacutet magrave khocircng

được ăn uống Vagrave coacute những loagravei ngạ quỷ luocircn luocircn ở gần

những người thacircn quyến cograven sống của migravenh vagrave coacute thể thấy

được tất cả những gigrave họ hagraveng thacircn quyến của migravenh đang

lagravem vagrave luocircn luocircn khao khaacutet những người thacircn lagravem những

1ldquoCảnh giớirdquo lagrave hoagraven cảnh lagrave phacircn giới cao thấp viacute dụ cảnh giới suacutec sinh cảnh giới

địa ngục cảnh giới trecircn trời Trong mỗi loại cảnh giới cao thấp đoacute coacute thể coacute nhiều

ldquocotildei sốngrdquo khaacutec nhau viacute dụ địa ngục coacute 168 tầng hay ldquocotildeirdquo khaacutec nhau cảnh giới

trecircn trời thigrave coacute đến 28 ldquocotildeirdquo sống khaacutec nhau

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 115

việc cocircng-đức vagrave hồi-hướng cocircng đức đoacute cho họ để họ

hưởng được cocircng-đức đoacute Đoacute lagrave caacutech duy nhất giuacutep họ giảm

bớt nghiệp xấu vagrave hy vọng được taacutei sinh về một cotildei lagravenh

khaacutec

bull Cotildei Suacutec sinh vagrave Ngạ quỷ lagrave ở cugraveng nơi với cotildei Người

cugraveng ở trecircn bề mặt traacutei đất

bull [Xin để yacute thecircm loagravei Quỷ thần A-tu-la (asuras) lagrave loagravei

quỷ thần dị dạng to lớn ở cotildei trời của Nam Thiecircn Vương

(thuộc Tứ Đại Thiecircn Vương) nhưng do nghiệp xấu luocircn

sống với tacircm sacircn hận hung hatilden vagrave đau khổ cho necircn họ cũng

thuộc về cảnh giới thấp xấu đau khổ mặc dugrave cotildei sống của họ

lagrave thuộc về trecircn cảnh giới trời thần Cho necircn nhiều truyền

thống Phật giaacuteo khaacutec đatilde tiacutenh riecircng cotildei quỷ thần A-tu-la một

cảnh-giới đau khổ riecircng vagrave do caacutech tiacutenh như vậy necircn tổng

cộng coacute 06 cảnh giới magrave chuacuteng sinh đang hiện hữu

Bạn coacute biết khocircng coacute rất nhiều coacute lograveng tốt vagrave chiacutenh trực

họ lagrave những người tốt bụng cocircng bằng vagrave coacute lograveng bi mẫn

nhưng họ coacute tacircm hay dễ bị noacuteng giận Họ coacute thể noacuteng giận

vigrave nhiều lyacute do xảy ra hagraveng ngagravey họ noacuteng giận vigrave bất đồng

vigrave tự aacutei vigrave caacutei ta bị xuacutec phạm hoặc vigrave sự bất cocircng vigrave quaacute

noacuteng ruột lo lắng cho người thacircn vagrave người khaacutec vigrave hoagraven

cảnh trớ trecircu vigrave gặp phải người xấu vigrave buồn bực nhacircn tigravenh

thế thaacuteiNếu họ khocircng tu tập tacircm để giảm trừ tacircm sacircn-giận

đoacute thigrave sau khi chết họ rất dễ bị taacutei sinh thagravenh những quỷ

thần A-tu-la đau khổ như vậy]

bull Những cảnh giới cao đẹp lagrave cotildei Người vagrave những cotildei Trời

của caacutec thiecircn thần vagrave caacutec vị trời Phạm Thiecircn (Brahmas)

bull Kinh điển cũng ghi rằng coacute nhiều ldquotầngrdquo tức nhiều

ldquocotildeirdquo cao thấp khaacutec nhau trong cảnh giới Địa Ngục vagrave trong

cảnh giới Thiecircn Thần vagrave Trời

116 Con đường của chuacuteng ta

bull Nếu loagravei quỷ thần A-tu-la (asuras) được taacutech riecircng ra

thagravenh một (đơn vị) cotildei hiện hữu riecircng biệt vagrave caacutec tầng địa

ngục được gom chung thagravenh một cotildei thigrave tổng cộng coacute 04

cotildei thuộc cảnh giới xấu [Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷ vagrave A-

tu-la] 07 cotildei Dục giới phuacutec lagravenh [gồm 1 cotildei dục giới lagrave cotildei

Người vagrave 06 cotildei dục giới của Thiecircn thần) 16 cotildei Trời Sắc

Giới vagrave 04 cotildei Trời Vocirc Sắc Giới

Tổng cộng Coacute 31 Cotildei hiện hữu magrave con người (vagrave chuacuteng

sinh) coacute thể bị hay được taacutei sinh về đoacute ngay sau khi từ giatilde

kiếp sống hiện tại

Chẳng hạn ở cảnh giới địa ngục coacute đến 168 ldquotầngrdquo đại địa

ngục vagrave tiểu địa ngục khaacutec nhau tugravey theo mức độ Nghiệp aacutec

nặng nề magrave chuacuteng sinh bị rơi rớt vagrave đagravey đọa vagraveo đoacute

Cograven trecircn cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời coacute rất nhiều cotildei

Trời khaacutec nhau tugravey theo mức độ do Nghiệp thiện lagravenh magrave

chuacuteng sinh được taacutei sinh về đoacute gồm coacute 06 Cotildei Trời Dục

Giới 16 Cotildei Trời Sắc Giới vagrave 04 Cotildei Trời Vocirc Sắc Giới

Để dễ higravenh dung bạn coacute thể liecircn-tưởng đến một cotildei lagrave

ldquocotildei Ngườirdquo trecircn traacutei đất magrave chuacuteng ta đang sống gồm 193

nước trải dagravei trecircn 07 đại lục địa Nếu chuacuteng ta may mắn

được sống trong những đất nước văn minh thanh bigravenh vagrave

khiacute hậu ocircn hogravea thigrave đoacute lagrave một điều phuacutec lagravenh so với việc phải

sống trong những đất nước lạc hậu đầy chiến tranh vagrave khiacute

hậu khắc nghiệt đoacutei nghegraveo vagrave bệnh tật Những đất nước trecircn

traacutei đất vagrave mức độ dễ sống vagrave khoacute sống khaacutec nhau thậm chiacute

quaacute checircnh lệch nhau thigrave cũng giống như những ldquocotildeirdquo khaacutec

nhau trecircn cảnh giới trecircn Trời hay những ldquocotildeirdquo khaacutec nhau

trong cảnh giới dưới địa ngục vậy

Vigrave vậy coacute thể noacutei rằng bất kỳ một cotildei Trời nagraveo đoacute (trong

26 cotildei thuộc cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời) lagrave chắc chắn sẽ

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 117

tốt đẹp hơn vagrave phuacutec lagravenh hơn bất cứ quốc gia nagraveo trecircn traacutei

đất cotildei người

Vagrave ngược lại coacute thể hiểu bất kỳ một ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo

nagraveo đoacute (trong 168 ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo) của cảnh giới địa ngục

cũng chắc chắn lagrave kinh khủng hơn đagravey đọa hơn vagrave toagraven lagrave

đau khổ hơn bất kỳ xứ sở nagraveo trecircn traacutei đất

Vigrave vậy ở nơi đacircu đời sống hay mocirci trường sống coacute sự tagraven

bạo độc tagravei aacutep bức vagrave đagravey đọa quaacute khốc liệt với con người

thigrave người ta hay gọi lagrave ldquođịa ngục trần gianrdquo

Khi noacutei về đời sống Thacircn-Tacircm của con người Đức Phật

thường noacutei một caacutech ẩn dụ về những ldquocảnh giớirdquo coacute nghĩa

lagrave những tigravenh trạng hạnh phuacutec hay đau khổ khaacutec nhau của

con người tugravey theo hoagraven cảnh của mỗi người

-Viacute dụ một người đang phải chịu tật nguyền đau đớn

hoặc tinh thần khủng hoảng thigrave người đoacute đatilde giống như đang

chịu cảnh địa ngục

-Những người khocircng cograven lẽ sống gigrave chỉ biết nằm chờ đến

bữa ăn vagrave sống để ăn thigrave chẳng khaacutec nagraveo sống như cảnh suacutec

sinh

-Những người quaacute tham lam luocircn luocircn tham muốn thegravem

khaacutet magrave chẳng bao giờ được thỏa matilden dugrave đatilde coacute đầy đủ thigrave

được cho lagrave giống như loagravei ngạ quỷ luocircn luocircn cảm thấy đoacutei

thiếu vagrave đau khổ vigrave thegravem khaacutet

-Người luocircn luocircn coacute maacuteu sacircn giận ganh tị chiến tranh

tranh dagravenh quyền lực vagrave của cải thigrave tacircm cũng chẳng khaacutec

nagraveo loagravei quỷ thần dị dạng A-tu-la luocircn luocircn sống với tacircm

sacircn hận thugrave hằn vagrave hiếu chiến

118 Con đường của chuacuteng ta

-Vagrave những ai được sinh ra đẹp đẽ vagrave giagraveu sang coacute thể

được gọi lagrave đang sống sung sướng như ở cotildei thiecircn thần hay

thiecircn đagraveng Cotildei thiecircn thần dường như lagrave mơ ước của Viacute dụ

những ngocirci sao thể thầu hết mọi người bởi vậy khi những

tagravei tử điện ảnh nổi tiếng sống trong nhagrave cao cửa đẹp vagrave luocircn

coacute hagraveng triệu người hacircm mộ hay lsquotocircn thờrsquo thigrave những người

hacircm mộ đoacute gọi họ lagrave những lsquothiecircn thầnrsquo

Rotilde ragraveng lagrave những cotildei thấp xấu như Địa Ngục Ngạ Quỷ

Suacutec Sinh Quỷ Thần dị dạng lagrave đầy đau khổ vagrave hagravenh hạ Vagrave

những cotildei Thiecircn thần vagrave Trời trecircn tiecircn cảnh lagrave đầy phuacutec

lagravenh vagrave sung sướng

-Tuy nhiecircn Đức Phật noacutei rằng ở những cotildei thấp xấu đoacute

chuacuteng sinh khoacute magrave lagravem được một việc cocircng đức nagraveo để tiacutech

lũy Nghiệp tốt được Những chuacuteng sinh ở trong những cotildei

thấp xấu bị đọa đagravey như vậy thigrave chỉ lo chịu đựng mọi đau

khổ hagravenh hạ chứ khocircng cograven thời gian hay cơ hội lagravem

chuyện phuacutec đức nagraveo (Khi đatilde bị ở trong cảnh giới Địa ngục

hay Suacutec sinh thigrave coacute lagravem cocircng đức cũng chẳng coacute điều gigrave để

lagravem Vagrave tacircm thức của chuacuteng sinh đang bị ở trong cotildei địa

ngục vagrave suacutec sinh cũng khoacute magrave khởi sinh một triacute tuệ căn bản

nagraveo để magrave lagravem chuyện cocircng đức Thời gian bị ở trong

những cotildei đoacute thật lagrave dagravei khocircng thể nghĩ bagraven vigrave khoacute magrave tạo

ra được nghiệp tốt nagraveo để chuyển hoacutea taacutei sinh vagraveo những

cảnh giới tốt hơn)

-Trong khi đoacute những chuacuteng sinh ở những cotildei bồng lai

của Thiecircn thần vagrave Trời thigrave chỉ lo hưởng thụ sung sướng

khocircng cograven bị đau khổ cho necircn họ cũng chẳng rảnh rang để

suy tư hay nghĩ nhiều đến những việc cocircng đức Ở những

cotildei phuacutec lagravenh sung sướng đoacute những thiecircn thần cũng khocircng

nhigraven thấy được những lẽ vocirc-thường vagrave biến-đổi nhanh

choacuteng như ở trong cotildei Người

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 119

-Như vậy chỉ cograven cotildei Người lagrave coacute đủ hai bản chất Khổ vagrave

Sướng lagrave thiacutech hợp để học tập vagrave thực hagravenh giaacuteo phaacutep của

Đức Phật Hơn nữa chỉ coacute ở cotildei Người thigrave tất cả chuacuteng sinh

mới coacute cơ hội lagravem những hagravenh động cocircng-đức lagravem những

việc tốt lagravem người tốt vagrave nhờ đoacute tiacutech lũy Nghiệp tốt

Những Nghiệp tốt sẽ lagrave những hagravenh trang cho những chuyến

đi sau nagravey sau khi từ giatilde cotildei Người vagrave cũng nhờ vậy mới

mong coacute ngagravey giải thoaacutet hoagraven toagraven

Tuy nhiecircn Đức Phật coacute kể rằng coacute những chuacuteng sinh lagrave

thiecircn thần ở những cotildei Trời cũng cố gắng thực hagravenh giaacuteo

phaacutep của Đức Phật vagrave đatilde coacute thể chứng ngộ Niết-bagraven Vigrave

vậy Đức Phật đatilde cố gắng khuyecircn dạy mọi người hatildey nỗ lực

tu tập lagravem những điều tốt lagravenh để tiacutech lũy Nghiệp tốt Đoacute lagrave

cơ hội để được taacutei sinh về những cotildei lagravenh đaacuteng quyacute đoacute

Cho dugrave những cảnh giới (gồm 31 cotildei hiện hữu) coacute thực

sự tồn tại trong vũ trụ hay khocircng hoặc đoacute chỉ lagrave những

trạng thaacutei tacircm của từng chuacuteng sinh thigrave vấn đề đoacute cũng

khocircng quan trọng Điều quan trọng lagrave chuacuteng ta theo nguyecircn

lyacute khoa học của Phật giaacuteo đoacute lagrave sống tốt thigrave sẽ tạo Nghiệp

tốt vagrave nhờ đoacute bạn coacute quyền hy vọng sẽ được taacutei sinh về

những cotildei phuacutec lagravenh sau khi chết

Mục điacutech trước sau của caacutec Phật tử lagrave phải được về cotildei

lagravenh traacutenh được những cotildei thấp xấu đầy đau khổ vagrave đọa đagravey

kinh khủng như cảnh Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷhellip

Cograven đối với mục tiecircu tột-cugraveng lagrave giải thoaacutet khỏi vograveng taacutei

sinh luacircn hồi thigrave chỉ khi chuacuteng ta được ở trong những cotildei

lagravenh thigrave mới coacute thể tiếp tục lagravem việc tốt lagravenh vagrave thực hagravenh

Phật Phaacutep thigrave mới mong coacute ngagravey đạt đến Niết-bagraven sự giải

thoaacutet hoagraven toagraven khỏi luacircn hồi sinh tử

120 Con đường của chuacuteng ta

(18) Khi đạo Phật được truyền baacute sang những nước

phương Tacircy rất nhiều người phương Tacircy đatilde theo Đạo

Phật Điều đoacute coacute đuacuteng như vậy khocircng

Riecircng ở Mỹ con số người thực sự thực hagravenh theo Phật

giaacuteo vẫn cograven iacutet Giaacuteo sư Seymour Lachman đồng taacutec giả

của quyển saacutech nổi tiếng ldquoMột quốc Gia Becircn Dưới Chuacuteardquo

(One Nation Under God) ước lượng khoảng 800000 người

lagrave Phật tử ở Mỹ Tuy nhiecircn những nhagrave nghiecircn cứu Phật

giaacuteo thigrave cho rằng con số đoacute coacute thể lagrave nhiều hơn 4-5 lần nếu

tiacutenh cả con số những người theo đạo Phật nhập cư liecircn tục

từ những nước Đocircng Nam Aacute vagrave Đocircng Aacute

Số người theo đạo Phật ở chacircu Acircu khoảng 4 triệu người

chủ yếu ở caacutec nước Đức Phaacutep Anh Yacute

Số người theo đạo Phật ở chacircu Uacutec cũng khaacute nhiều vagrave

tăng nhanh Thống kecirc năm 2011 cho biết coacute khoảng

529000 người Uacutec theo đạo Phật trong tổng dacircn số khoảng

215 triệu người con số Phật tử tăng nhanh từ khoảng 21

dacircn số lecircn gần 25 dacircn số trong năm năm cuối

Coacute rất nhiều danh nhacircn rất nổi tiếng ở những nước Acircu

Mỹ đatilde theo đạo Phật hoặc đatilde chuyển từ đạo của họ qua đạo

Phật Trong số đoacute coacute nhiều người nổi tiếng nhất trong lĩnh

vực của migravenh trecircn thế giới magrave bạn coacute thể đatilde dễ dagraveng biết

đến từ lacircu Viacute dụ như

William Ford Jr Chủ hatildeng xe hơi Ford

Steve Jobs Chủ tịch hatildeng maacutey tiacutenh Apple Inc

Tiger Woods Nhagrave vocirc địch gocircn thế giới

Richard Gere Tagravei tử điện ảnh

Harrison Ford Tagravei tử điện ảnh

Orlando Bloom Tagravei tử điện ảnh

Keanu Reeves Tagravei tử điện ảnh

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 121

Uma Thurman Tagravei tử điện ảnh

Oliver Stone Đạo diễn điện ảnh

Tina Turner Ca sĩ nhạc Pop

Adam Yauch Ca sĩ nhạc Pop

Herbie Hancock Nhạc sĩ nhạc Jazz

Roberto Baggio Cầu thủ boacuteng đaacute Yacute

Phil Jackson Cầu thủ boacuteng rỗ NBA

Marshall Cty Marshall Goldsmith Partners

Goldsmith

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Bạn cũng coacute thể đọc thecircm một bagravei viết rất hay về bối

cảnh Phật giaacuteo ở Hollywood vagrave Hoa Kỳ trecircn trang www

unboundintrasuntcnjeduarchiveslifestyleoldbuddha với

tựa đề ldquoNhững Ngocirci Sao Lagrave Phật Tửrdquo

(19) Bạn vẫn cograven nhiều cacircu hỏi muốn được trả lời

Nếu bạn vẫn cograven nhiều thắc mắc về yacute nghĩa vagrave giaacuteo lyacute

Phật giaacuteo vagrave việc thực hagravenh đạo Phật xin bạn hatildey tigravem đọc

một quyển saacutech về vấn đaacutep theo từng đề mục rất hay coacute tecircn

lagrave ldquoNhững Hỏi Đaacutep Hayrdquo (Good Question Good Answer)

của ngagravei S Dhammika Quyển saacutech nagravey đatilde được dịch ra

nhiều ngocircn ngữ vagrave cũng coacute bản dịch ra tiếng Việt của cư sĩ

Phạm Kim Khaacutenh vagrave TS Bigravenh Anson mang tecircn ldquoPhật Phaacutep

Vấn Đaacuteprdquo

Bạn coacute thể tham khảo thecircm quyển ldquoVấn Đaacutep về Phật

giaacuteordquo được biecircn soạn bởi cugraveng người viết do cugraveng nhagrave xuất

bản ấn hagravenh 2012 cugraveng với quyển saacutech nagravey

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 113

Bạn coacute thể tự hỏi rằng nếu ăn chay vigrave lograveng từ-bi vagrave sự

thanh-tịnh của thacircn vagrave tacircm thigrave rau cải nấm rơm đậu

nagravenhhellip được cắt thagravenh từng miếng nhỏ vuocircng vức ăn khocircng

thấy ngon miệng một caacutech tự nhiecircn hay sao magrave cần phải

cocircng phu cắt tỉa gaacuten gheacutep tạo higravenh vagrave cho vagraveo những gia

vị mugravei vị để thức ăn phải giống như chả lụa caacute kho heo

xagraveo thịt nướnghellip thigrave mới ăn thấy ngon miệng được

Tuy nhiecircn dugrave tốt hay xấu thigrave việc ăn chay hay ăn đồ

chay giả mặn vẫn tốt hơn nhiều so với việc ldquocố yacuterdquo ăn thịt ăn

caacute với caacutei tacircm ldquoyacute thứcrdquo rotilde việc giết thịt saacutet sanh chắc chắn

đatilde xảy ra đacircu đoacute (ở những lograve giết mổ ở chợ vagrave ở trong nhagrave

bếp của những người nấu)

Đức Phật

Tất cả mọi chuacuteng sinh

Đều mưu cầu được sống

Đều mưu cầu hạnh phuacutec

helliphelliphelliphellip

Migravenh run sợ đao kiếm

Migravenh cũng sợ chết choacutec

Vậy lấy người lagrave migravenh

Thigrave khocircng necircn giết hại

Khocircng gacircy ra giết hại

(Kinh Phaacutep Cuacute ndash Kệ 129)

114 Con đường của chuacuteng ta

(17) Những cảnh giới1 hiện hữu (cotildei sống) khaacutec nhau lagrave

gigrave Chuacuteng lagrave những nơi thực hay ảo

Theo truyền thống Phật giaacuteo coacute năm (5) cảnh giới hiện

hữu magrave tất cả caacutec loagravei chuacuteng sinh coacute mặt ở đoacute Năm cảnh

giới đoacute lagrave

Địa Ngục

Suacutec Sinh

Ngạ Quỷ

Người

Thiecircn Thần vagrave Trời

Những cảnh giới thấp xấu đầy đau khổ lagrave Địa ngục Suacutec

sinh Ngạ quỷ

bull Địa ngục theo kinh điển bao gồm 08 đại địa ngục vagrave

160 tiểu địa ngục bao bọc xung quanh những đại địa ngục

đoacute

bull Suacutec sinh lagrave cảnh giới của tất cả loagravei động vật từ nhỏ beacute

cho đến to lớn

bull Ngạ quỷ (peta) coacute nghĩa lagrave ldquoquỷ đoacuteirdquo hoặc hay được

gọi lagrave những lsquohồn marsquo hay ldquonhững người khuất mặtrdquo xung

quanh ta Ngạ quỷ sống trong cotildei vocirc cugraveng đagravey đọa vagrave đau

khổ luocircn luocircn thiếu thốn luocircn luocircn đoacutei khaacutet magrave khocircng

được ăn uống Vagrave coacute những loagravei ngạ quỷ luocircn luocircn ở gần

những người thacircn quyến cograven sống của migravenh vagrave coacute thể thấy

được tất cả những gigrave họ hagraveng thacircn quyến của migravenh đang

lagravem vagrave luocircn luocircn khao khaacutet những người thacircn lagravem những

1ldquoCảnh giớirdquo lagrave hoagraven cảnh lagrave phacircn giới cao thấp viacute dụ cảnh giới suacutec sinh cảnh giới

địa ngục cảnh giới trecircn trời Trong mỗi loại cảnh giới cao thấp đoacute coacute thể coacute nhiều

ldquocotildei sốngrdquo khaacutec nhau viacute dụ địa ngục coacute 168 tầng hay ldquocotildeirdquo khaacutec nhau cảnh giới

trecircn trời thigrave coacute đến 28 ldquocotildeirdquo sống khaacutec nhau

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 115

việc cocircng-đức vagrave hồi-hướng cocircng đức đoacute cho họ để họ

hưởng được cocircng-đức đoacute Đoacute lagrave caacutech duy nhất giuacutep họ giảm

bớt nghiệp xấu vagrave hy vọng được taacutei sinh về một cotildei lagravenh

khaacutec

bull Cotildei Suacutec sinh vagrave Ngạ quỷ lagrave ở cugraveng nơi với cotildei Người

cugraveng ở trecircn bề mặt traacutei đất

bull [Xin để yacute thecircm loagravei Quỷ thần A-tu-la (asuras) lagrave loagravei

quỷ thần dị dạng to lớn ở cotildei trời của Nam Thiecircn Vương

(thuộc Tứ Đại Thiecircn Vương) nhưng do nghiệp xấu luocircn

sống với tacircm sacircn hận hung hatilden vagrave đau khổ cho necircn họ cũng

thuộc về cảnh giới thấp xấu đau khổ mặc dugrave cotildei sống của họ

lagrave thuộc về trecircn cảnh giới trời thần Cho necircn nhiều truyền

thống Phật giaacuteo khaacutec đatilde tiacutenh riecircng cotildei quỷ thần A-tu-la một

cảnh-giới đau khổ riecircng vagrave do caacutech tiacutenh như vậy necircn tổng

cộng coacute 06 cảnh giới magrave chuacuteng sinh đang hiện hữu

Bạn coacute biết khocircng coacute rất nhiều coacute lograveng tốt vagrave chiacutenh trực

họ lagrave những người tốt bụng cocircng bằng vagrave coacute lograveng bi mẫn

nhưng họ coacute tacircm hay dễ bị noacuteng giận Họ coacute thể noacuteng giận

vigrave nhiều lyacute do xảy ra hagraveng ngagravey họ noacuteng giận vigrave bất đồng

vigrave tự aacutei vigrave caacutei ta bị xuacutec phạm hoặc vigrave sự bất cocircng vigrave quaacute

noacuteng ruột lo lắng cho người thacircn vagrave người khaacutec vigrave hoagraven

cảnh trớ trecircu vigrave gặp phải người xấu vigrave buồn bực nhacircn tigravenh

thế thaacuteiNếu họ khocircng tu tập tacircm để giảm trừ tacircm sacircn-giận

đoacute thigrave sau khi chết họ rất dễ bị taacutei sinh thagravenh những quỷ

thần A-tu-la đau khổ như vậy]

bull Những cảnh giới cao đẹp lagrave cotildei Người vagrave những cotildei Trời

của caacutec thiecircn thần vagrave caacutec vị trời Phạm Thiecircn (Brahmas)

bull Kinh điển cũng ghi rằng coacute nhiều ldquotầngrdquo tức nhiều

ldquocotildeirdquo cao thấp khaacutec nhau trong cảnh giới Địa Ngục vagrave trong

cảnh giới Thiecircn Thần vagrave Trời

116 Con đường của chuacuteng ta

bull Nếu loagravei quỷ thần A-tu-la (asuras) được taacutech riecircng ra

thagravenh một (đơn vị) cotildei hiện hữu riecircng biệt vagrave caacutec tầng địa

ngục được gom chung thagravenh một cotildei thigrave tổng cộng coacute 04

cotildei thuộc cảnh giới xấu [Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷ vagrave A-

tu-la] 07 cotildei Dục giới phuacutec lagravenh [gồm 1 cotildei dục giới lagrave cotildei

Người vagrave 06 cotildei dục giới của Thiecircn thần) 16 cotildei Trời Sắc

Giới vagrave 04 cotildei Trời Vocirc Sắc Giới

Tổng cộng Coacute 31 Cotildei hiện hữu magrave con người (vagrave chuacuteng

sinh) coacute thể bị hay được taacutei sinh về đoacute ngay sau khi từ giatilde

kiếp sống hiện tại

Chẳng hạn ở cảnh giới địa ngục coacute đến 168 ldquotầngrdquo đại địa

ngục vagrave tiểu địa ngục khaacutec nhau tugravey theo mức độ Nghiệp aacutec

nặng nề magrave chuacuteng sinh bị rơi rớt vagrave đagravey đọa vagraveo đoacute

Cograven trecircn cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời coacute rất nhiều cotildei

Trời khaacutec nhau tugravey theo mức độ do Nghiệp thiện lagravenh magrave

chuacuteng sinh được taacutei sinh về đoacute gồm coacute 06 Cotildei Trời Dục

Giới 16 Cotildei Trời Sắc Giới vagrave 04 Cotildei Trời Vocirc Sắc Giới

Để dễ higravenh dung bạn coacute thể liecircn-tưởng đến một cotildei lagrave

ldquocotildei Ngườirdquo trecircn traacutei đất magrave chuacuteng ta đang sống gồm 193

nước trải dagravei trecircn 07 đại lục địa Nếu chuacuteng ta may mắn

được sống trong những đất nước văn minh thanh bigravenh vagrave

khiacute hậu ocircn hogravea thigrave đoacute lagrave một điều phuacutec lagravenh so với việc phải

sống trong những đất nước lạc hậu đầy chiến tranh vagrave khiacute

hậu khắc nghiệt đoacutei nghegraveo vagrave bệnh tật Những đất nước trecircn

traacutei đất vagrave mức độ dễ sống vagrave khoacute sống khaacutec nhau thậm chiacute

quaacute checircnh lệch nhau thigrave cũng giống như những ldquocotildeirdquo khaacutec

nhau trecircn cảnh giới trecircn Trời hay những ldquocotildeirdquo khaacutec nhau

trong cảnh giới dưới địa ngục vậy

Vigrave vậy coacute thể noacutei rằng bất kỳ một cotildei Trời nagraveo đoacute (trong

26 cotildei thuộc cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời) lagrave chắc chắn sẽ

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 117

tốt đẹp hơn vagrave phuacutec lagravenh hơn bất cứ quốc gia nagraveo trecircn traacutei

đất cotildei người

Vagrave ngược lại coacute thể hiểu bất kỳ một ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo

nagraveo đoacute (trong 168 ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo) của cảnh giới địa ngục

cũng chắc chắn lagrave kinh khủng hơn đagravey đọa hơn vagrave toagraven lagrave

đau khổ hơn bất kỳ xứ sở nagraveo trecircn traacutei đất

Vigrave vậy ở nơi đacircu đời sống hay mocirci trường sống coacute sự tagraven

bạo độc tagravei aacutep bức vagrave đagravey đọa quaacute khốc liệt với con người

thigrave người ta hay gọi lagrave ldquođịa ngục trần gianrdquo

Khi noacutei về đời sống Thacircn-Tacircm của con người Đức Phật

thường noacutei một caacutech ẩn dụ về những ldquocảnh giớirdquo coacute nghĩa

lagrave những tigravenh trạng hạnh phuacutec hay đau khổ khaacutec nhau của

con người tugravey theo hoagraven cảnh của mỗi người

-Viacute dụ một người đang phải chịu tật nguyền đau đớn

hoặc tinh thần khủng hoảng thigrave người đoacute đatilde giống như đang

chịu cảnh địa ngục

-Những người khocircng cograven lẽ sống gigrave chỉ biết nằm chờ đến

bữa ăn vagrave sống để ăn thigrave chẳng khaacutec nagraveo sống như cảnh suacutec

sinh

-Những người quaacute tham lam luocircn luocircn tham muốn thegravem

khaacutet magrave chẳng bao giờ được thỏa matilden dugrave đatilde coacute đầy đủ thigrave

được cho lagrave giống như loagravei ngạ quỷ luocircn luocircn cảm thấy đoacutei

thiếu vagrave đau khổ vigrave thegravem khaacutet

-Người luocircn luocircn coacute maacuteu sacircn giận ganh tị chiến tranh

tranh dagravenh quyền lực vagrave của cải thigrave tacircm cũng chẳng khaacutec

nagraveo loagravei quỷ thần dị dạng A-tu-la luocircn luocircn sống với tacircm

sacircn hận thugrave hằn vagrave hiếu chiến

118 Con đường của chuacuteng ta

-Vagrave những ai được sinh ra đẹp đẽ vagrave giagraveu sang coacute thể

được gọi lagrave đang sống sung sướng như ở cotildei thiecircn thần hay

thiecircn đagraveng Cotildei thiecircn thần dường như lagrave mơ ước của Viacute dụ

những ngocirci sao thể thầu hết mọi người bởi vậy khi những

tagravei tử điện ảnh nổi tiếng sống trong nhagrave cao cửa đẹp vagrave luocircn

coacute hagraveng triệu người hacircm mộ hay lsquotocircn thờrsquo thigrave những người

hacircm mộ đoacute gọi họ lagrave những lsquothiecircn thầnrsquo

Rotilde ragraveng lagrave những cotildei thấp xấu như Địa Ngục Ngạ Quỷ

Suacutec Sinh Quỷ Thần dị dạng lagrave đầy đau khổ vagrave hagravenh hạ Vagrave

những cotildei Thiecircn thần vagrave Trời trecircn tiecircn cảnh lagrave đầy phuacutec

lagravenh vagrave sung sướng

-Tuy nhiecircn Đức Phật noacutei rằng ở những cotildei thấp xấu đoacute

chuacuteng sinh khoacute magrave lagravem được một việc cocircng đức nagraveo để tiacutech

lũy Nghiệp tốt được Những chuacuteng sinh ở trong những cotildei

thấp xấu bị đọa đagravey như vậy thigrave chỉ lo chịu đựng mọi đau

khổ hagravenh hạ chứ khocircng cograven thời gian hay cơ hội lagravem

chuyện phuacutec đức nagraveo (Khi đatilde bị ở trong cảnh giới Địa ngục

hay Suacutec sinh thigrave coacute lagravem cocircng đức cũng chẳng coacute điều gigrave để

lagravem Vagrave tacircm thức của chuacuteng sinh đang bị ở trong cotildei địa

ngục vagrave suacutec sinh cũng khoacute magrave khởi sinh một triacute tuệ căn bản

nagraveo để magrave lagravem chuyện cocircng đức Thời gian bị ở trong

những cotildei đoacute thật lagrave dagravei khocircng thể nghĩ bagraven vigrave khoacute magrave tạo

ra được nghiệp tốt nagraveo để chuyển hoacutea taacutei sinh vagraveo những

cảnh giới tốt hơn)

-Trong khi đoacute những chuacuteng sinh ở những cotildei bồng lai

của Thiecircn thần vagrave Trời thigrave chỉ lo hưởng thụ sung sướng

khocircng cograven bị đau khổ cho necircn họ cũng chẳng rảnh rang để

suy tư hay nghĩ nhiều đến những việc cocircng đức Ở những

cotildei phuacutec lagravenh sung sướng đoacute những thiecircn thần cũng khocircng

nhigraven thấy được những lẽ vocirc-thường vagrave biến-đổi nhanh

choacuteng như ở trong cotildei Người

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 119

-Như vậy chỉ cograven cotildei Người lagrave coacute đủ hai bản chất Khổ vagrave

Sướng lagrave thiacutech hợp để học tập vagrave thực hagravenh giaacuteo phaacutep của

Đức Phật Hơn nữa chỉ coacute ở cotildei Người thigrave tất cả chuacuteng sinh

mới coacute cơ hội lagravem những hagravenh động cocircng-đức lagravem những

việc tốt lagravem người tốt vagrave nhờ đoacute tiacutech lũy Nghiệp tốt

Những Nghiệp tốt sẽ lagrave những hagravenh trang cho những chuyến

đi sau nagravey sau khi từ giatilde cotildei Người vagrave cũng nhờ vậy mới

mong coacute ngagravey giải thoaacutet hoagraven toagraven

Tuy nhiecircn Đức Phật coacute kể rằng coacute những chuacuteng sinh lagrave

thiecircn thần ở những cotildei Trời cũng cố gắng thực hagravenh giaacuteo

phaacutep của Đức Phật vagrave đatilde coacute thể chứng ngộ Niết-bagraven Vigrave

vậy Đức Phật đatilde cố gắng khuyecircn dạy mọi người hatildey nỗ lực

tu tập lagravem những điều tốt lagravenh để tiacutech lũy Nghiệp tốt Đoacute lagrave

cơ hội để được taacutei sinh về những cotildei lagravenh đaacuteng quyacute đoacute

Cho dugrave những cảnh giới (gồm 31 cotildei hiện hữu) coacute thực

sự tồn tại trong vũ trụ hay khocircng hoặc đoacute chỉ lagrave những

trạng thaacutei tacircm của từng chuacuteng sinh thigrave vấn đề đoacute cũng

khocircng quan trọng Điều quan trọng lagrave chuacuteng ta theo nguyecircn

lyacute khoa học của Phật giaacuteo đoacute lagrave sống tốt thigrave sẽ tạo Nghiệp

tốt vagrave nhờ đoacute bạn coacute quyền hy vọng sẽ được taacutei sinh về

những cotildei phuacutec lagravenh sau khi chết

Mục điacutech trước sau của caacutec Phật tử lagrave phải được về cotildei

lagravenh traacutenh được những cotildei thấp xấu đầy đau khổ vagrave đọa đagravey

kinh khủng như cảnh Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷhellip

Cograven đối với mục tiecircu tột-cugraveng lagrave giải thoaacutet khỏi vograveng taacutei

sinh luacircn hồi thigrave chỉ khi chuacuteng ta được ở trong những cotildei

lagravenh thigrave mới coacute thể tiếp tục lagravem việc tốt lagravenh vagrave thực hagravenh

Phật Phaacutep thigrave mới mong coacute ngagravey đạt đến Niết-bagraven sự giải

thoaacutet hoagraven toagraven khỏi luacircn hồi sinh tử

120 Con đường của chuacuteng ta

(18) Khi đạo Phật được truyền baacute sang những nước

phương Tacircy rất nhiều người phương Tacircy đatilde theo Đạo

Phật Điều đoacute coacute đuacuteng như vậy khocircng

Riecircng ở Mỹ con số người thực sự thực hagravenh theo Phật

giaacuteo vẫn cograven iacutet Giaacuteo sư Seymour Lachman đồng taacutec giả

của quyển saacutech nổi tiếng ldquoMột quốc Gia Becircn Dưới Chuacuteardquo

(One Nation Under God) ước lượng khoảng 800000 người

lagrave Phật tử ở Mỹ Tuy nhiecircn những nhagrave nghiecircn cứu Phật

giaacuteo thigrave cho rằng con số đoacute coacute thể lagrave nhiều hơn 4-5 lần nếu

tiacutenh cả con số những người theo đạo Phật nhập cư liecircn tục

từ những nước Đocircng Nam Aacute vagrave Đocircng Aacute

Số người theo đạo Phật ở chacircu Acircu khoảng 4 triệu người

chủ yếu ở caacutec nước Đức Phaacutep Anh Yacute

Số người theo đạo Phật ở chacircu Uacutec cũng khaacute nhiều vagrave

tăng nhanh Thống kecirc năm 2011 cho biết coacute khoảng

529000 người Uacutec theo đạo Phật trong tổng dacircn số khoảng

215 triệu người con số Phật tử tăng nhanh từ khoảng 21

dacircn số lecircn gần 25 dacircn số trong năm năm cuối

Coacute rất nhiều danh nhacircn rất nổi tiếng ở những nước Acircu

Mỹ đatilde theo đạo Phật hoặc đatilde chuyển từ đạo của họ qua đạo

Phật Trong số đoacute coacute nhiều người nổi tiếng nhất trong lĩnh

vực của migravenh trecircn thế giới magrave bạn coacute thể đatilde dễ dagraveng biết

đến từ lacircu Viacute dụ như

William Ford Jr Chủ hatildeng xe hơi Ford

Steve Jobs Chủ tịch hatildeng maacutey tiacutenh Apple Inc

Tiger Woods Nhagrave vocirc địch gocircn thế giới

Richard Gere Tagravei tử điện ảnh

Harrison Ford Tagravei tử điện ảnh

Orlando Bloom Tagravei tử điện ảnh

Keanu Reeves Tagravei tử điện ảnh

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 121

Uma Thurman Tagravei tử điện ảnh

Oliver Stone Đạo diễn điện ảnh

Tina Turner Ca sĩ nhạc Pop

Adam Yauch Ca sĩ nhạc Pop

Herbie Hancock Nhạc sĩ nhạc Jazz

Roberto Baggio Cầu thủ boacuteng đaacute Yacute

Phil Jackson Cầu thủ boacuteng rỗ NBA

Marshall Cty Marshall Goldsmith Partners

Goldsmith

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Bạn cũng coacute thể đọc thecircm một bagravei viết rất hay về bối

cảnh Phật giaacuteo ở Hollywood vagrave Hoa Kỳ trecircn trang www

unboundintrasuntcnjeduarchiveslifestyleoldbuddha với

tựa đề ldquoNhững Ngocirci Sao Lagrave Phật Tửrdquo

(19) Bạn vẫn cograven nhiều cacircu hỏi muốn được trả lời

Nếu bạn vẫn cograven nhiều thắc mắc về yacute nghĩa vagrave giaacuteo lyacute

Phật giaacuteo vagrave việc thực hagravenh đạo Phật xin bạn hatildey tigravem đọc

một quyển saacutech về vấn đaacutep theo từng đề mục rất hay coacute tecircn

lagrave ldquoNhững Hỏi Đaacutep Hayrdquo (Good Question Good Answer)

của ngagravei S Dhammika Quyển saacutech nagravey đatilde được dịch ra

nhiều ngocircn ngữ vagrave cũng coacute bản dịch ra tiếng Việt của cư sĩ

Phạm Kim Khaacutenh vagrave TS Bigravenh Anson mang tecircn ldquoPhật Phaacutep

Vấn Đaacuteprdquo

Bạn coacute thể tham khảo thecircm quyển ldquoVấn Đaacutep về Phật

giaacuteordquo được biecircn soạn bởi cugraveng người viết do cugraveng nhagrave xuất

bản ấn hagravenh 2012 cugraveng với quyển saacutech nagravey

114 Con đường của chuacuteng ta

(17) Những cảnh giới1 hiện hữu (cotildei sống) khaacutec nhau lagrave

gigrave Chuacuteng lagrave những nơi thực hay ảo

Theo truyền thống Phật giaacuteo coacute năm (5) cảnh giới hiện

hữu magrave tất cả caacutec loagravei chuacuteng sinh coacute mặt ở đoacute Năm cảnh

giới đoacute lagrave

Địa Ngục

Suacutec Sinh

Ngạ Quỷ

Người

Thiecircn Thần vagrave Trời

Những cảnh giới thấp xấu đầy đau khổ lagrave Địa ngục Suacutec

sinh Ngạ quỷ

bull Địa ngục theo kinh điển bao gồm 08 đại địa ngục vagrave

160 tiểu địa ngục bao bọc xung quanh những đại địa ngục

đoacute

bull Suacutec sinh lagrave cảnh giới của tất cả loagravei động vật từ nhỏ beacute

cho đến to lớn

bull Ngạ quỷ (peta) coacute nghĩa lagrave ldquoquỷ đoacuteirdquo hoặc hay được

gọi lagrave những lsquohồn marsquo hay ldquonhững người khuất mặtrdquo xung

quanh ta Ngạ quỷ sống trong cotildei vocirc cugraveng đagravey đọa vagrave đau

khổ luocircn luocircn thiếu thốn luocircn luocircn đoacutei khaacutet magrave khocircng

được ăn uống Vagrave coacute những loagravei ngạ quỷ luocircn luocircn ở gần

những người thacircn quyến cograven sống của migravenh vagrave coacute thể thấy

được tất cả những gigrave họ hagraveng thacircn quyến của migravenh đang

lagravem vagrave luocircn luocircn khao khaacutet những người thacircn lagravem những

1ldquoCảnh giớirdquo lagrave hoagraven cảnh lagrave phacircn giới cao thấp viacute dụ cảnh giới suacutec sinh cảnh giới

địa ngục cảnh giới trecircn trời Trong mỗi loại cảnh giới cao thấp đoacute coacute thể coacute nhiều

ldquocotildei sốngrdquo khaacutec nhau viacute dụ địa ngục coacute 168 tầng hay ldquocotildeirdquo khaacutec nhau cảnh giới

trecircn trời thigrave coacute đến 28 ldquocotildeirdquo sống khaacutec nhau

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 115

việc cocircng-đức vagrave hồi-hướng cocircng đức đoacute cho họ để họ

hưởng được cocircng-đức đoacute Đoacute lagrave caacutech duy nhất giuacutep họ giảm

bớt nghiệp xấu vagrave hy vọng được taacutei sinh về một cotildei lagravenh

khaacutec

bull Cotildei Suacutec sinh vagrave Ngạ quỷ lagrave ở cugraveng nơi với cotildei Người

cugraveng ở trecircn bề mặt traacutei đất

bull [Xin để yacute thecircm loagravei Quỷ thần A-tu-la (asuras) lagrave loagravei

quỷ thần dị dạng to lớn ở cotildei trời của Nam Thiecircn Vương

(thuộc Tứ Đại Thiecircn Vương) nhưng do nghiệp xấu luocircn

sống với tacircm sacircn hận hung hatilden vagrave đau khổ cho necircn họ cũng

thuộc về cảnh giới thấp xấu đau khổ mặc dugrave cotildei sống của họ

lagrave thuộc về trecircn cảnh giới trời thần Cho necircn nhiều truyền

thống Phật giaacuteo khaacutec đatilde tiacutenh riecircng cotildei quỷ thần A-tu-la một

cảnh-giới đau khổ riecircng vagrave do caacutech tiacutenh như vậy necircn tổng

cộng coacute 06 cảnh giới magrave chuacuteng sinh đang hiện hữu

Bạn coacute biết khocircng coacute rất nhiều coacute lograveng tốt vagrave chiacutenh trực

họ lagrave những người tốt bụng cocircng bằng vagrave coacute lograveng bi mẫn

nhưng họ coacute tacircm hay dễ bị noacuteng giận Họ coacute thể noacuteng giận

vigrave nhiều lyacute do xảy ra hagraveng ngagravey họ noacuteng giận vigrave bất đồng

vigrave tự aacutei vigrave caacutei ta bị xuacutec phạm hoặc vigrave sự bất cocircng vigrave quaacute

noacuteng ruột lo lắng cho người thacircn vagrave người khaacutec vigrave hoagraven

cảnh trớ trecircu vigrave gặp phải người xấu vigrave buồn bực nhacircn tigravenh

thế thaacuteiNếu họ khocircng tu tập tacircm để giảm trừ tacircm sacircn-giận

đoacute thigrave sau khi chết họ rất dễ bị taacutei sinh thagravenh những quỷ

thần A-tu-la đau khổ như vậy]

bull Những cảnh giới cao đẹp lagrave cotildei Người vagrave những cotildei Trời

của caacutec thiecircn thần vagrave caacutec vị trời Phạm Thiecircn (Brahmas)

bull Kinh điển cũng ghi rằng coacute nhiều ldquotầngrdquo tức nhiều

ldquocotildeirdquo cao thấp khaacutec nhau trong cảnh giới Địa Ngục vagrave trong

cảnh giới Thiecircn Thần vagrave Trời

116 Con đường của chuacuteng ta

bull Nếu loagravei quỷ thần A-tu-la (asuras) được taacutech riecircng ra

thagravenh một (đơn vị) cotildei hiện hữu riecircng biệt vagrave caacutec tầng địa

ngục được gom chung thagravenh một cotildei thigrave tổng cộng coacute 04

cotildei thuộc cảnh giới xấu [Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷ vagrave A-

tu-la] 07 cotildei Dục giới phuacutec lagravenh [gồm 1 cotildei dục giới lagrave cotildei

Người vagrave 06 cotildei dục giới của Thiecircn thần) 16 cotildei Trời Sắc

Giới vagrave 04 cotildei Trời Vocirc Sắc Giới

Tổng cộng Coacute 31 Cotildei hiện hữu magrave con người (vagrave chuacuteng

sinh) coacute thể bị hay được taacutei sinh về đoacute ngay sau khi từ giatilde

kiếp sống hiện tại

Chẳng hạn ở cảnh giới địa ngục coacute đến 168 ldquotầngrdquo đại địa

ngục vagrave tiểu địa ngục khaacutec nhau tugravey theo mức độ Nghiệp aacutec

nặng nề magrave chuacuteng sinh bị rơi rớt vagrave đagravey đọa vagraveo đoacute

Cograven trecircn cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời coacute rất nhiều cotildei

Trời khaacutec nhau tugravey theo mức độ do Nghiệp thiện lagravenh magrave

chuacuteng sinh được taacutei sinh về đoacute gồm coacute 06 Cotildei Trời Dục

Giới 16 Cotildei Trời Sắc Giới vagrave 04 Cotildei Trời Vocirc Sắc Giới

Để dễ higravenh dung bạn coacute thể liecircn-tưởng đến một cotildei lagrave

ldquocotildei Ngườirdquo trecircn traacutei đất magrave chuacuteng ta đang sống gồm 193

nước trải dagravei trecircn 07 đại lục địa Nếu chuacuteng ta may mắn

được sống trong những đất nước văn minh thanh bigravenh vagrave

khiacute hậu ocircn hogravea thigrave đoacute lagrave một điều phuacutec lagravenh so với việc phải

sống trong những đất nước lạc hậu đầy chiến tranh vagrave khiacute

hậu khắc nghiệt đoacutei nghegraveo vagrave bệnh tật Những đất nước trecircn

traacutei đất vagrave mức độ dễ sống vagrave khoacute sống khaacutec nhau thậm chiacute

quaacute checircnh lệch nhau thigrave cũng giống như những ldquocotildeirdquo khaacutec

nhau trecircn cảnh giới trecircn Trời hay những ldquocotildeirdquo khaacutec nhau

trong cảnh giới dưới địa ngục vậy

Vigrave vậy coacute thể noacutei rằng bất kỳ một cotildei Trời nagraveo đoacute (trong

26 cotildei thuộc cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời) lagrave chắc chắn sẽ

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 117

tốt đẹp hơn vagrave phuacutec lagravenh hơn bất cứ quốc gia nagraveo trecircn traacutei

đất cotildei người

Vagrave ngược lại coacute thể hiểu bất kỳ một ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo

nagraveo đoacute (trong 168 ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo) của cảnh giới địa ngục

cũng chắc chắn lagrave kinh khủng hơn đagravey đọa hơn vagrave toagraven lagrave

đau khổ hơn bất kỳ xứ sở nagraveo trecircn traacutei đất

Vigrave vậy ở nơi đacircu đời sống hay mocirci trường sống coacute sự tagraven

bạo độc tagravei aacutep bức vagrave đagravey đọa quaacute khốc liệt với con người

thigrave người ta hay gọi lagrave ldquođịa ngục trần gianrdquo

Khi noacutei về đời sống Thacircn-Tacircm của con người Đức Phật

thường noacutei một caacutech ẩn dụ về những ldquocảnh giớirdquo coacute nghĩa

lagrave những tigravenh trạng hạnh phuacutec hay đau khổ khaacutec nhau của

con người tugravey theo hoagraven cảnh của mỗi người

-Viacute dụ một người đang phải chịu tật nguyền đau đớn

hoặc tinh thần khủng hoảng thigrave người đoacute đatilde giống như đang

chịu cảnh địa ngục

-Những người khocircng cograven lẽ sống gigrave chỉ biết nằm chờ đến

bữa ăn vagrave sống để ăn thigrave chẳng khaacutec nagraveo sống như cảnh suacutec

sinh

-Những người quaacute tham lam luocircn luocircn tham muốn thegravem

khaacutet magrave chẳng bao giờ được thỏa matilden dugrave đatilde coacute đầy đủ thigrave

được cho lagrave giống như loagravei ngạ quỷ luocircn luocircn cảm thấy đoacutei

thiếu vagrave đau khổ vigrave thegravem khaacutet

-Người luocircn luocircn coacute maacuteu sacircn giận ganh tị chiến tranh

tranh dagravenh quyền lực vagrave của cải thigrave tacircm cũng chẳng khaacutec

nagraveo loagravei quỷ thần dị dạng A-tu-la luocircn luocircn sống với tacircm

sacircn hận thugrave hằn vagrave hiếu chiến

118 Con đường của chuacuteng ta

-Vagrave những ai được sinh ra đẹp đẽ vagrave giagraveu sang coacute thể

được gọi lagrave đang sống sung sướng như ở cotildei thiecircn thần hay

thiecircn đagraveng Cotildei thiecircn thần dường như lagrave mơ ước của Viacute dụ

những ngocirci sao thể thầu hết mọi người bởi vậy khi những

tagravei tử điện ảnh nổi tiếng sống trong nhagrave cao cửa đẹp vagrave luocircn

coacute hagraveng triệu người hacircm mộ hay lsquotocircn thờrsquo thigrave những người

hacircm mộ đoacute gọi họ lagrave những lsquothiecircn thầnrsquo

Rotilde ragraveng lagrave những cotildei thấp xấu như Địa Ngục Ngạ Quỷ

Suacutec Sinh Quỷ Thần dị dạng lagrave đầy đau khổ vagrave hagravenh hạ Vagrave

những cotildei Thiecircn thần vagrave Trời trecircn tiecircn cảnh lagrave đầy phuacutec

lagravenh vagrave sung sướng

-Tuy nhiecircn Đức Phật noacutei rằng ở những cotildei thấp xấu đoacute

chuacuteng sinh khoacute magrave lagravem được một việc cocircng đức nagraveo để tiacutech

lũy Nghiệp tốt được Những chuacuteng sinh ở trong những cotildei

thấp xấu bị đọa đagravey như vậy thigrave chỉ lo chịu đựng mọi đau

khổ hagravenh hạ chứ khocircng cograven thời gian hay cơ hội lagravem

chuyện phuacutec đức nagraveo (Khi đatilde bị ở trong cảnh giới Địa ngục

hay Suacutec sinh thigrave coacute lagravem cocircng đức cũng chẳng coacute điều gigrave để

lagravem Vagrave tacircm thức của chuacuteng sinh đang bị ở trong cotildei địa

ngục vagrave suacutec sinh cũng khoacute magrave khởi sinh một triacute tuệ căn bản

nagraveo để magrave lagravem chuyện cocircng đức Thời gian bị ở trong

những cotildei đoacute thật lagrave dagravei khocircng thể nghĩ bagraven vigrave khoacute magrave tạo

ra được nghiệp tốt nagraveo để chuyển hoacutea taacutei sinh vagraveo những

cảnh giới tốt hơn)

-Trong khi đoacute những chuacuteng sinh ở những cotildei bồng lai

của Thiecircn thần vagrave Trời thigrave chỉ lo hưởng thụ sung sướng

khocircng cograven bị đau khổ cho necircn họ cũng chẳng rảnh rang để

suy tư hay nghĩ nhiều đến những việc cocircng đức Ở những

cotildei phuacutec lagravenh sung sướng đoacute những thiecircn thần cũng khocircng

nhigraven thấy được những lẽ vocirc-thường vagrave biến-đổi nhanh

choacuteng như ở trong cotildei Người

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 119

-Như vậy chỉ cograven cotildei Người lagrave coacute đủ hai bản chất Khổ vagrave

Sướng lagrave thiacutech hợp để học tập vagrave thực hagravenh giaacuteo phaacutep của

Đức Phật Hơn nữa chỉ coacute ở cotildei Người thigrave tất cả chuacuteng sinh

mới coacute cơ hội lagravem những hagravenh động cocircng-đức lagravem những

việc tốt lagravem người tốt vagrave nhờ đoacute tiacutech lũy Nghiệp tốt

Những Nghiệp tốt sẽ lagrave những hagravenh trang cho những chuyến

đi sau nagravey sau khi từ giatilde cotildei Người vagrave cũng nhờ vậy mới

mong coacute ngagravey giải thoaacutet hoagraven toagraven

Tuy nhiecircn Đức Phật coacute kể rằng coacute những chuacuteng sinh lagrave

thiecircn thần ở những cotildei Trời cũng cố gắng thực hagravenh giaacuteo

phaacutep của Đức Phật vagrave đatilde coacute thể chứng ngộ Niết-bagraven Vigrave

vậy Đức Phật đatilde cố gắng khuyecircn dạy mọi người hatildey nỗ lực

tu tập lagravem những điều tốt lagravenh để tiacutech lũy Nghiệp tốt Đoacute lagrave

cơ hội để được taacutei sinh về những cotildei lagravenh đaacuteng quyacute đoacute

Cho dugrave những cảnh giới (gồm 31 cotildei hiện hữu) coacute thực

sự tồn tại trong vũ trụ hay khocircng hoặc đoacute chỉ lagrave những

trạng thaacutei tacircm của từng chuacuteng sinh thigrave vấn đề đoacute cũng

khocircng quan trọng Điều quan trọng lagrave chuacuteng ta theo nguyecircn

lyacute khoa học của Phật giaacuteo đoacute lagrave sống tốt thigrave sẽ tạo Nghiệp

tốt vagrave nhờ đoacute bạn coacute quyền hy vọng sẽ được taacutei sinh về

những cotildei phuacutec lagravenh sau khi chết

Mục điacutech trước sau của caacutec Phật tử lagrave phải được về cotildei

lagravenh traacutenh được những cotildei thấp xấu đầy đau khổ vagrave đọa đagravey

kinh khủng như cảnh Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷhellip

Cograven đối với mục tiecircu tột-cugraveng lagrave giải thoaacutet khỏi vograveng taacutei

sinh luacircn hồi thigrave chỉ khi chuacuteng ta được ở trong những cotildei

lagravenh thigrave mới coacute thể tiếp tục lagravem việc tốt lagravenh vagrave thực hagravenh

Phật Phaacutep thigrave mới mong coacute ngagravey đạt đến Niết-bagraven sự giải

thoaacutet hoagraven toagraven khỏi luacircn hồi sinh tử

120 Con đường của chuacuteng ta

(18) Khi đạo Phật được truyền baacute sang những nước

phương Tacircy rất nhiều người phương Tacircy đatilde theo Đạo

Phật Điều đoacute coacute đuacuteng như vậy khocircng

Riecircng ở Mỹ con số người thực sự thực hagravenh theo Phật

giaacuteo vẫn cograven iacutet Giaacuteo sư Seymour Lachman đồng taacutec giả

của quyển saacutech nổi tiếng ldquoMột quốc Gia Becircn Dưới Chuacuteardquo

(One Nation Under God) ước lượng khoảng 800000 người

lagrave Phật tử ở Mỹ Tuy nhiecircn những nhagrave nghiecircn cứu Phật

giaacuteo thigrave cho rằng con số đoacute coacute thể lagrave nhiều hơn 4-5 lần nếu

tiacutenh cả con số những người theo đạo Phật nhập cư liecircn tục

từ những nước Đocircng Nam Aacute vagrave Đocircng Aacute

Số người theo đạo Phật ở chacircu Acircu khoảng 4 triệu người

chủ yếu ở caacutec nước Đức Phaacutep Anh Yacute

Số người theo đạo Phật ở chacircu Uacutec cũng khaacute nhiều vagrave

tăng nhanh Thống kecirc năm 2011 cho biết coacute khoảng

529000 người Uacutec theo đạo Phật trong tổng dacircn số khoảng

215 triệu người con số Phật tử tăng nhanh từ khoảng 21

dacircn số lecircn gần 25 dacircn số trong năm năm cuối

Coacute rất nhiều danh nhacircn rất nổi tiếng ở những nước Acircu

Mỹ đatilde theo đạo Phật hoặc đatilde chuyển từ đạo của họ qua đạo

Phật Trong số đoacute coacute nhiều người nổi tiếng nhất trong lĩnh

vực của migravenh trecircn thế giới magrave bạn coacute thể đatilde dễ dagraveng biết

đến từ lacircu Viacute dụ như

William Ford Jr Chủ hatildeng xe hơi Ford

Steve Jobs Chủ tịch hatildeng maacutey tiacutenh Apple Inc

Tiger Woods Nhagrave vocirc địch gocircn thế giới

Richard Gere Tagravei tử điện ảnh

Harrison Ford Tagravei tử điện ảnh

Orlando Bloom Tagravei tử điện ảnh

Keanu Reeves Tagravei tử điện ảnh

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 121

Uma Thurman Tagravei tử điện ảnh

Oliver Stone Đạo diễn điện ảnh

Tina Turner Ca sĩ nhạc Pop

Adam Yauch Ca sĩ nhạc Pop

Herbie Hancock Nhạc sĩ nhạc Jazz

Roberto Baggio Cầu thủ boacuteng đaacute Yacute

Phil Jackson Cầu thủ boacuteng rỗ NBA

Marshall Cty Marshall Goldsmith Partners

Goldsmith

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Bạn cũng coacute thể đọc thecircm một bagravei viết rất hay về bối

cảnh Phật giaacuteo ở Hollywood vagrave Hoa Kỳ trecircn trang www

unboundintrasuntcnjeduarchiveslifestyleoldbuddha với

tựa đề ldquoNhững Ngocirci Sao Lagrave Phật Tửrdquo

(19) Bạn vẫn cograven nhiều cacircu hỏi muốn được trả lời

Nếu bạn vẫn cograven nhiều thắc mắc về yacute nghĩa vagrave giaacuteo lyacute

Phật giaacuteo vagrave việc thực hagravenh đạo Phật xin bạn hatildey tigravem đọc

một quyển saacutech về vấn đaacutep theo từng đề mục rất hay coacute tecircn

lagrave ldquoNhững Hỏi Đaacutep Hayrdquo (Good Question Good Answer)

của ngagravei S Dhammika Quyển saacutech nagravey đatilde được dịch ra

nhiều ngocircn ngữ vagrave cũng coacute bản dịch ra tiếng Việt của cư sĩ

Phạm Kim Khaacutenh vagrave TS Bigravenh Anson mang tecircn ldquoPhật Phaacutep

Vấn Đaacuteprdquo

Bạn coacute thể tham khảo thecircm quyển ldquoVấn Đaacutep về Phật

giaacuteordquo được biecircn soạn bởi cugraveng người viết do cugraveng nhagrave xuất

bản ấn hagravenh 2012 cugraveng với quyển saacutech nagravey

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 115

việc cocircng-đức vagrave hồi-hướng cocircng đức đoacute cho họ để họ

hưởng được cocircng-đức đoacute Đoacute lagrave caacutech duy nhất giuacutep họ giảm

bớt nghiệp xấu vagrave hy vọng được taacutei sinh về một cotildei lagravenh

khaacutec

bull Cotildei Suacutec sinh vagrave Ngạ quỷ lagrave ở cugraveng nơi với cotildei Người

cugraveng ở trecircn bề mặt traacutei đất

bull [Xin để yacute thecircm loagravei Quỷ thần A-tu-la (asuras) lagrave loagravei

quỷ thần dị dạng to lớn ở cotildei trời của Nam Thiecircn Vương

(thuộc Tứ Đại Thiecircn Vương) nhưng do nghiệp xấu luocircn

sống với tacircm sacircn hận hung hatilden vagrave đau khổ cho necircn họ cũng

thuộc về cảnh giới thấp xấu đau khổ mặc dugrave cotildei sống của họ

lagrave thuộc về trecircn cảnh giới trời thần Cho necircn nhiều truyền

thống Phật giaacuteo khaacutec đatilde tiacutenh riecircng cotildei quỷ thần A-tu-la một

cảnh-giới đau khổ riecircng vagrave do caacutech tiacutenh như vậy necircn tổng

cộng coacute 06 cảnh giới magrave chuacuteng sinh đang hiện hữu

Bạn coacute biết khocircng coacute rất nhiều coacute lograveng tốt vagrave chiacutenh trực

họ lagrave những người tốt bụng cocircng bằng vagrave coacute lograveng bi mẫn

nhưng họ coacute tacircm hay dễ bị noacuteng giận Họ coacute thể noacuteng giận

vigrave nhiều lyacute do xảy ra hagraveng ngagravey họ noacuteng giận vigrave bất đồng

vigrave tự aacutei vigrave caacutei ta bị xuacutec phạm hoặc vigrave sự bất cocircng vigrave quaacute

noacuteng ruột lo lắng cho người thacircn vagrave người khaacutec vigrave hoagraven

cảnh trớ trecircu vigrave gặp phải người xấu vigrave buồn bực nhacircn tigravenh

thế thaacuteiNếu họ khocircng tu tập tacircm để giảm trừ tacircm sacircn-giận

đoacute thigrave sau khi chết họ rất dễ bị taacutei sinh thagravenh những quỷ

thần A-tu-la đau khổ như vậy]

bull Những cảnh giới cao đẹp lagrave cotildei Người vagrave những cotildei Trời

của caacutec thiecircn thần vagrave caacutec vị trời Phạm Thiecircn (Brahmas)

bull Kinh điển cũng ghi rằng coacute nhiều ldquotầngrdquo tức nhiều

ldquocotildeirdquo cao thấp khaacutec nhau trong cảnh giới Địa Ngục vagrave trong

cảnh giới Thiecircn Thần vagrave Trời

116 Con đường của chuacuteng ta

bull Nếu loagravei quỷ thần A-tu-la (asuras) được taacutech riecircng ra

thagravenh một (đơn vị) cotildei hiện hữu riecircng biệt vagrave caacutec tầng địa

ngục được gom chung thagravenh một cotildei thigrave tổng cộng coacute 04

cotildei thuộc cảnh giới xấu [Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷ vagrave A-

tu-la] 07 cotildei Dục giới phuacutec lagravenh [gồm 1 cotildei dục giới lagrave cotildei

Người vagrave 06 cotildei dục giới của Thiecircn thần) 16 cotildei Trời Sắc

Giới vagrave 04 cotildei Trời Vocirc Sắc Giới

Tổng cộng Coacute 31 Cotildei hiện hữu magrave con người (vagrave chuacuteng

sinh) coacute thể bị hay được taacutei sinh về đoacute ngay sau khi từ giatilde

kiếp sống hiện tại

Chẳng hạn ở cảnh giới địa ngục coacute đến 168 ldquotầngrdquo đại địa

ngục vagrave tiểu địa ngục khaacutec nhau tugravey theo mức độ Nghiệp aacutec

nặng nề magrave chuacuteng sinh bị rơi rớt vagrave đagravey đọa vagraveo đoacute

Cograven trecircn cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời coacute rất nhiều cotildei

Trời khaacutec nhau tugravey theo mức độ do Nghiệp thiện lagravenh magrave

chuacuteng sinh được taacutei sinh về đoacute gồm coacute 06 Cotildei Trời Dục

Giới 16 Cotildei Trời Sắc Giới vagrave 04 Cotildei Trời Vocirc Sắc Giới

Để dễ higravenh dung bạn coacute thể liecircn-tưởng đến một cotildei lagrave

ldquocotildei Ngườirdquo trecircn traacutei đất magrave chuacuteng ta đang sống gồm 193

nước trải dagravei trecircn 07 đại lục địa Nếu chuacuteng ta may mắn

được sống trong những đất nước văn minh thanh bigravenh vagrave

khiacute hậu ocircn hogravea thigrave đoacute lagrave một điều phuacutec lagravenh so với việc phải

sống trong những đất nước lạc hậu đầy chiến tranh vagrave khiacute

hậu khắc nghiệt đoacutei nghegraveo vagrave bệnh tật Những đất nước trecircn

traacutei đất vagrave mức độ dễ sống vagrave khoacute sống khaacutec nhau thậm chiacute

quaacute checircnh lệch nhau thigrave cũng giống như những ldquocotildeirdquo khaacutec

nhau trecircn cảnh giới trecircn Trời hay những ldquocotildeirdquo khaacutec nhau

trong cảnh giới dưới địa ngục vậy

Vigrave vậy coacute thể noacutei rằng bất kỳ một cotildei Trời nagraveo đoacute (trong

26 cotildei thuộc cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời) lagrave chắc chắn sẽ

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 117

tốt đẹp hơn vagrave phuacutec lagravenh hơn bất cứ quốc gia nagraveo trecircn traacutei

đất cotildei người

Vagrave ngược lại coacute thể hiểu bất kỳ một ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo

nagraveo đoacute (trong 168 ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo) của cảnh giới địa ngục

cũng chắc chắn lagrave kinh khủng hơn đagravey đọa hơn vagrave toagraven lagrave

đau khổ hơn bất kỳ xứ sở nagraveo trecircn traacutei đất

Vigrave vậy ở nơi đacircu đời sống hay mocirci trường sống coacute sự tagraven

bạo độc tagravei aacutep bức vagrave đagravey đọa quaacute khốc liệt với con người

thigrave người ta hay gọi lagrave ldquođịa ngục trần gianrdquo

Khi noacutei về đời sống Thacircn-Tacircm của con người Đức Phật

thường noacutei một caacutech ẩn dụ về những ldquocảnh giớirdquo coacute nghĩa

lagrave những tigravenh trạng hạnh phuacutec hay đau khổ khaacutec nhau của

con người tugravey theo hoagraven cảnh của mỗi người

-Viacute dụ một người đang phải chịu tật nguyền đau đớn

hoặc tinh thần khủng hoảng thigrave người đoacute đatilde giống như đang

chịu cảnh địa ngục

-Những người khocircng cograven lẽ sống gigrave chỉ biết nằm chờ đến

bữa ăn vagrave sống để ăn thigrave chẳng khaacutec nagraveo sống như cảnh suacutec

sinh

-Những người quaacute tham lam luocircn luocircn tham muốn thegravem

khaacutet magrave chẳng bao giờ được thỏa matilden dugrave đatilde coacute đầy đủ thigrave

được cho lagrave giống như loagravei ngạ quỷ luocircn luocircn cảm thấy đoacutei

thiếu vagrave đau khổ vigrave thegravem khaacutet

-Người luocircn luocircn coacute maacuteu sacircn giận ganh tị chiến tranh

tranh dagravenh quyền lực vagrave của cải thigrave tacircm cũng chẳng khaacutec

nagraveo loagravei quỷ thần dị dạng A-tu-la luocircn luocircn sống với tacircm

sacircn hận thugrave hằn vagrave hiếu chiến

118 Con đường của chuacuteng ta

-Vagrave những ai được sinh ra đẹp đẽ vagrave giagraveu sang coacute thể

được gọi lagrave đang sống sung sướng như ở cotildei thiecircn thần hay

thiecircn đagraveng Cotildei thiecircn thần dường như lagrave mơ ước của Viacute dụ

những ngocirci sao thể thầu hết mọi người bởi vậy khi những

tagravei tử điện ảnh nổi tiếng sống trong nhagrave cao cửa đẹp vagrave luocircn

coacute hagraveng triệu người hacircm mộ hay lsquotocircn thờrsquo thigrave những người

hacircm mộ đoacute gọi họ lagrave những lsquothiecircn thầnrsquo

Rotilde ragraveng lagrave những cotildei thấp xấu như Địa Ngục Ngạ Quỷ

Suacutec Sinh Quỷ Thần dị dạng lagrave đầy đau khổ vagrave hagravenh hạ Vagrave

những cotildei Thiecircn thần vagrave Trời trecircn tiecircn cảnh lagrave đầy phuacutec

lagravenh vagrave sung sướng

-Tuy nhiecircn Đức Phật noacutei rằng ở những cotildei thấp xấu đoacute

chuacuteng sinh khoacute magrave lagravem được một việc cocircng đức nagraveo để tiacutech

lũy Nghiệp tốt được Những chuacuteng sinh ở trong những cotildei

thấp xấu bị đọa đagravey như vậy thigrave chỉ lo chịu đựng mọi đau

khổ hagravenh hạ chứ khocircng cograven thời gian hay cơ hội lagravem

chuyện phuacutec đức nagraveo (Khi đatilde bị ở trong cảnh giới Địa ngục

hay Suacutec sinh thigrave coacute lagravem cocircng đức cũng chẳng coacute điều gigrave để

lagravem Vagrave tacircm thức của chuacuteng sinh đang bị ở trong cotildei địa

ngục vagrave suacutec sinh cũng khoacute magrave khởi sinh một triacute tuệ căn bản

nagraveo để magrave lagravem chuyện cocircng đức Thời gian bị ở trong

những cotildei đoacute thật lagrave dagravei khocircng thể nghĩ bagraven vigrave khoacute magrave tạo

ra được nghiệp tốt nagraveo để chuyển hoacutea taacutei sinh vagraveo những

cảnh giới tốt hơn)

-Trong khi đoacute những chuacuteng sinh ở những cotildei bồng lai

của Thiecircn thần vagrave Trời thigrave chỉ lo hưởng thụ sung sướng

khocircng cograven bị đau khổ cho necircn họ cũng chẳng rảnh rang để

suy tư hay nghĩ nhiều đến những việc cocircng đức Ở những

cotildei phuacutec lagravenh sung sướng đoacute những thiecircn thần cũng khocircng

nhigraven thấy được những lẽ vocirc-thường vagrave biến-đổi nhanh

choacuteng như ở trong cotildei Người

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 119

-Như vậy chỉ cograven cotildei Người lagrave coacute đủ hai bản chất Khổ vagrave

Sướng lagrave thiacutech hợp để học tập vagrave thực hagravenh giaacuteo phaacutep của

Đức Phật Hơn nữa chỉ coacute ở cotildei Người thigrave tất cả chuacuteng sinh

mới coacute cơ hội lagravem những hagravenh động cocircng-đức lagravem những

việc tốt lagravem người tốt vagrave nhờ đoacute tiacutech lũy Nghiệp tốt

Những Nghiệp tốt sẽ lagrave những hagravenh trang cho những chuyến

đi sau nagravey sau khi từ giatilde cotildei Người vagrave cũng nhờ vậy mới

mong coacute ngagravey giải thoaacutet hoagraven toagraven

Tuy nhiecircn Đức Phật coacute kể rằng coacute những chuacuteng sinh lagrave

thiecircn thần ở những cotildei Trời cũng cố gắng thực hagravenh giaacuteo

phaacutep của Đức Phật vagrave đatilde coacute thể chứng ngộ Niết-bagraven Vigrave

vậy Đức Phật đatilde cố gắng khuyecircn dạy mọi người hatildey nỗ lực

tu tập lagravem những điều tốt lagravenh để tiacutech lũy Nghiệp tốt Đoacute lagrave

cơ hội để được taacutei sinh về những cotildei lagravenh đaacuteng quyacute đoacute

Cho dugrave những cảnh giới (gồm 31 cotildei hiện hữu) coacute thực

sự tồn tại trong vũ trụ hay khocircng hoặc đoacute chỉ lagrave những

trạng thaacutei tacircm của từng chuacuteng sinh thigrave vấn đề đoacute cũng

khocircng quan trọng Điều quan trọng lagrave chuacuteng ta theo nguyecircn

lyacute khoa học của Phật giaacuteo đoacute lagrave sống tốt thigrave sẽ tạo Nghiệp

tốt vagrave nhờ đoacute bạn coacute quyền hy vọng sẽ được taacutei sinh về

những cotildei phuacutec lagravenh sau khi chết

Mục điacutech trước sau của caacutec Phật tử lagrave phải được về cotildei

lagravenh traacutenh được những cotildei thấp xấu đầy đau khổ vagrave đọa đagravey

kinh khủng như cảnh Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷhellip

Cograven đối với mục tiecircu tột-cugraveng lagrave giải thoaacutet khỏi vograveng taacutei

sinh luacircn hồi thigrave chỉ khi chuacuteng ta được ở trong những cotildei

lagravenh thigrave mới coacute thể tiếp tục lagravem việc tốt lagravenh vagrave thực hagravenh

Phật Phaacutep thigrave mới mong coacute ngagravey đạt đến Niết-bagraven sự giải

thoaacutet hoagraven toagraven khỏi luacircn hồi sinh tử

120 Con đường của chuacuteng ta

(18) Khi đạo Phật được truyền baacute sang những nước

phương Tacircy rất nhiều người phương Tacircy đatilde theo Đạo

Phật Điều đoacute coacute đuacuteng như vậy khocircng

Riecircng ở Mỹ con số người thực sự thực hagravenh theo Phật

giaacuteo vẫn cograven iacutet Giaacuteo sư Seymour Lachman đồng taacutec giả

của quyển saacutech nổi tiếng ldquoMột quốc Gia Becircn Dưới Chuacuteardquo

(One Nation Under God) ước lượng khoảng 800000 người

lagrave Phật tử ở Mỹ Tuy nhiecircn những nhagrave nghiecircn cứu Phật

giaacuteo thigrave cho rằng con số đoacute coacute thể lagrave nhiều hơn 4-5 lần nếu

tiacutenh cả con số những người theo đạo Phật nhập cư liecircn tục

từ những nước Đocircng Nam Aacute vagrave Đocircng Aacute

Số người theo đạo Phật ở chacircu Acircu khoảng 4 triệu người

chủ yếu ở caacutec nước Đức Phaacutep Anh Yacute

Số người theo đạo Phật ở chacircu Uacutec cũng khaacute nhiều vagrave

tăng nhanh Thống kecirc năm 2011 cho biết coacute khoảng

529000 người Uacutec theo đạo Phật trong tổng dacircn số khoảng

215 triệu người con số Phật tử tăng nhanh từ khoảng 21

dacircn số lecircn gần 25 dacircn số trong năm năm cuối

Coacute rất nhiều danh nhacircn rất nổi tiếng ở những nước Acircu

Mỹ đatilde theo đạo Phật hoặc đatilde chuyển từ đạo của họ qua đạo

Phật Trong số đoacute coacute nhiều người nổi tiếng nhất trong lĩnh

vực của migravenh trecircn thế giới magrave bạn coacute thể đatilde dễ dagraveng biết

đến từ lacircu Viacute dụ như

William Ford Jr Chủ hatildeng xe hơi Ford

Steve Jobs Chủ tịch hatildeng maacutey tiacutenh Apple Inc

Tiger Woods Nhagrave vocirc địch gocircn thế giới

Richard Gere Tagravei tử điện ảnh

Harrison Ford Tagravei tử điện ảnh

Orlando Bloom Tagravei tử điện ảnh

Keanu Reeves Tagravei tử điện ảnh

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 121

Uma Thurman Tagravei tử điện ảnh

Oliver Stone Đạo diễn điện ảnh

Tina Turner Ca sĩ nhạc Pop

Adam Yauch Ca sĩ nhạc Pop

Herbie Hancock Nhạc sĩ nhạc Jazz

Roberto Baggio Cầu thủ boacuteng đaacute Yacute

Phil Jackson Cầu thủ boacuteng rỗ NBA

Marshall Cty Marshall Goldsmith Partners

Goldsmith

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Bạn cũng coacute thể đọc thecircm một bagravei viết rất hay về bối

cảnh Phật giaacuteo ở Hollywood vagrave Hoa Kỳ trecircn trang www

unboundintrasuntcnjeduarchiveslifestyleoldbuddha với

tựa đề ldquoNhững Ngocirci Sao Lagrave Phật Tửrdquo

(19) Bạn vẫn cograven nhiều cacircu hỏi muốn được trả lời

Nếu bạn vẫn cograven nhiều thắc mắc về yacute nghĩa vagrave giaacuteo lyacute

Phật giaacuteo vagrave việc thực hagravenh đạo Phật xin bạn hatildey tigravem đọc

một quyển saacutech về vấn đaacutep theo từng đề mục rất hay coacute tecircn

lagrave ldquoNhững Hỏi Đaacutep Hayrdquo (Good Question Good Answer)

của ngagravei S Dhammika Quyển saacutech nagravey đatilde được dịch ra

nhiều ngocircn ngữ vagrave cũng coacute bản dịch ra tiếng Việt của cư sĩ

Phạm Kim Khaacutenh vagrave TS Bigravenh Anson mang tecircn ldquoPhật Phaacutep

Vấn Đaacuteprdquo

Bạn coacute thể tham khảo thecircm quyển ldquoVấn Đaacutep về Phật

giaacuteordquo được biecircn soạn bởi cugraveng người viết do cugraveng nhagrave xuất

bản ấn hagravenh 2012 cugraveng với quyển saacutech nagravey

116 Con đường của chuacuteng ta

bull Nếu loagravei quỷ thần A-tu-la (asuras) được taacutech riecircng ra

thagravenh một (đơn vị) cotildei hiện hữu riecircng biệt vagrave caacutec tầng địa

ngục được gom chung thagravenh một cotildei thigrave tổng cộng coacute 04

cotildei thuộc cảnh giới xấu [Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷ vagrave A-

tu-la] 07 cotildei Dục giới phuacutec lagravenh [gồm 1 cotildei dục giới lagrave cotildei

Người vagrave 06 cotildei dục giới của Thiecircn thần) 16 cotildei Trời Sắc

Giới vagrave 04 cotildei Trời Vocirc Sắc Giới

Tổng cộng Coacute 31 Cotildei hiện hữu magrave con người (vagrave chuacuteng

sinh) coacute thể bị hay được taacutei sinh về đoacute ngay sau khi từ giatilde

kiếp sống hiện tại

Chẳng hạn ở cảnh giới địa ngục coacute đến 168 ldquotầngrdquo đại địa

ngục vagrave tiểu địa ngục khaacutec nhau tugravey theo mức độ Nghiệp aacutec

nặng nề magrave chuacuteng sinh bị rơi rớt vagrave đagravey đọa vagraveo đoacute

Cograven trecircn cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời coacute rất nhiều cotildei

Trời khaacutec nhau tugravey theo mức độ do Nghiệp thiện lagravenh magrave

chuacuteng sinh được taacutei sinh về đoacute gồm coacute 06 Cotildei Trời Dục

Giới 16 Cotildei Trời Sắc Giới vagrave 04 Cotildei Trời Vocirc Sắc Giới

Để dễ higravenh dung bạn coacute thể liecircn-tưởng đến một cotildei lagrave

ldquocotildei Ngườirdquo trecircn traacutei đất magrave chuacuteng ta đang sống gồm 193

nước trải dagravei trecircn 07 đại lục địa Nếu chuacuteng ta may mắn

được sống trong những đất nước văn minh thanh bigravenh vagrave

khiacute hậu ocircn hogravea thigrave đoacute lagrave một điều phuacutec lagravenh so với việc phải

sống trong những đất nước lạc hậu đầy chiến tranh vagrave khiacute

hậu khắc nghiệt đoacutei nghegraveo vagrave bệnh tật Những đất nước trecircn

traacutei đất vagrave mức độ dễ sống vagrave khoacute sống khaacutec nhau thậm chiacute

quaacute checircnh lệch nhau thigrave cũng giống như những ldquocotildeirdquo khaacutec

nhau trecircn cảnh giới trecircn Trời hay những ldquocotildeirdquo khaacutec nhau

trong cảnh giới dưới địa ngục vậy

Vigrave vậy coacute thể noacutei rằng bất kỳ một cotildei Trời nagraveo đoacute (trong

26 cotildei thuộc cảnh giới Thiecircn thần vagrave Trời) lagrave chắc chắn sẽ

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 117

tốt đẹp hơn vagrave phuacutec lagravenh hơn bất cứ quốc gia nagraveo trecircn traacutei

đất cotildei người

Vagrave ngược lại coacute thể hiểu bất kỳ một ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo

nagraveo đoacute (trong 168 ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo) của cảnh giới địa ngục

cũng chắc chắn lagrave kinh khủng hơn đagravey đọa hơn vagrave toagraven lagrave

đau khổ hơn bất kỳ xứ sở nagraveo trecircn traacutei đất

Vigrave vậy ở nơi đacircu đời sống hay mocirci trường sống coacute sự tagraven

bạo độc tagravei aacutep bức vagrave đagravey đọa quaacute khốc liệt với con người

thigrave người ta hay gọi lagrave ldquođịa ngục trần gianrdquo

Khi noacutei về đời sống Thacircn-Tacircm của con người Đức Phật

thường noacutei một caacutech ẩn dụ về những ldquocảnh giớirdquo coacute nghĩa

lagrave những tigravenh trạng hạnh phuacutec hay đau khổ khaacutec nhau của

con người tugravey theo hoagraven cảnh của mỗi người

-Viacute dụ một người đang phải chịu tật nguyền đau đớn

hoặc tinh thần khủng hoảng thigrave người đoacute đatilde giống như đang

chịu cảnh địa ngục

-Những người khocircng cograven lẽ sống gigrave chỉ biết nằm chờ đến

bữa ăn vagrave sống để ăn thigrave chẳng khaacutec nagraveo sống như cảnh suacutec

sinh

-Những người quaacute tham lam luocircn luocircn tham muốn thegravem

khaacutet magrave chẳng bao giờ được thỏa matilden dugrave đatilde coacute đầy đủ thigrave

được cho lagrave giống như loagravei ngạ quỷ luocircn luocircn cảm thấy đoacutei

thiếu vagrave đau khổ vigrave thegravem khaacutet

-Người luocircn luocircn coacute maacuteu sacircn giận ganh tị chiến tranh

tranh dagravenh quyền lực vagrave của cải thigrave tacircm cũng chẳng khaacutec

nagraveo loagravei quỷ thần dị dạng A-tu-la luocircn luocircn sống với tacircm

sacircn hận thugrave hằn vagrave hiếu chiến

118 Con đường của chuacuteng ta

-Vagrave những ai được sinh ra đẹp đẽ vagrave giagraveu sang coacute thể

được gọi lagrave đang sống sung sướng như ở cotildei thiecircn thần hay

thiecircn đagraveng Cotildei thiecircn thần dường như lagrave mơ ước của Viacute dụ

những ngocirci sao thể thầu hết mọi người bởi vậy khi những

tagravei tử điện ảnh nổi tiếng sống trong nhagrave cao cửa đẹp vagrave luocircn

coacute hagraveng triệu người hacircm mộ hay lsquotocircn thờrsquo thigrave những người

hacircm mộ đoacute gọi họ lagrave những lsquothiecircn thầnrsquo

Rotilde ragraveng lagrave những cotildei thấp xấu như Địa Ngục Ngạ Quỷ

Suacutec Sinh Quỷ Thần dị dạng lagrave đầy đau khổ vagrave hagravenh hạ Vagrave

những cotildei Thiecircn thần vagrave Trời trecircn tiecircn cảnh lagrave đầy phuacutec

lagravenh vagrave sung sướng

-Tuy nhiecircn Đức Phật noacutei rằng ở những cotildei thấp xấu đoacute

chuacuteng sinh khoacute magrave lagravem được một việc cocircng đức nagraveo để tiacutech

lũy Nghiệp tốt được Những chuacuteng sinh ở trong những cotildei

thấp xấu bị đọa đagravey như vậy thigrave chỉ lo chịu đựng mọi đau

khổ hagravenh hạ chứ khocircng cograven thời gian hay cơ hội lagravem

chuyện phuacutec đức nagraveo (Khi đatilde bị ở trong cảnh giới Địa ngục

hay Suacutec sinh thigrave coacute lagravem cocircng đức cũng chẳng coacute điều gigrave để

lagravem Vagrave tacircm thức của chuacuteng sinh đang bị ở trong cotildei địa

ngục vagrave suacutec sinh cũng khoacute magrave khởi sinh một triacute tuệ căn bản

nagraveo để magrave lagravem chuyện cocircng đức Thời gian bị ở trong

những cotildei đoacute thật lagrave dagravei khocircng thể nghĩ bagraven vigrave khoacute magrave tạo

ra được nghiệp tốt nagraveo để chuyển hoacutea taacutei sinh vagraveo những

cảnh giới tốt hơn)

-Trong khi đoacute những chuacuteng sinh ở những cotildei bồng lai

của Thiecircn thần vagrave Trời thigrave chỉ lo hưởng thụ sung sướng

khocircng cograven bị đau khổ cho necircn họ cũng chẳng rảnh rang để

suy tư hay nghĩ nhiều đến những việc cocircng đức Ở những

cotildei phuacutec lagravenh sung sướng đoacute những thiecircn thần cũng khocircng

nhigraven thấy được những lẽ vocirc-thường vagrave biến-đổi nhanh

choacuteng như ở trong cotildei Người

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 119

-Như vậy chỉ cograven cotildei Người lagrave coacute đủ hai bản chất Khổ vagrave

Sướng lagrave thiacutech hợp để học tập vagrave thực hagravenh giaacuteo phaacutep của

Đức Phật Hơn nữa chỉ coacute ở cotildei Người thigrave tất cả chuacuteng sinh

mới coacute cơ hội lagravem những hagravenh động cocircng-đức lagravem những

việc tốt lagravem người tốt vagrave nhờ đoacute tiacutech lũy Nghiệp tốt

Những Nghiệp tốt sẽ lagrave những hagravenh trang cho những chuyến

đi sau nagravey sau khi từ giatilde cotildei Người vagrave cũng nhờ vậy mới

mong coacute ngagravey giải thoaacutet hoagraven toagraven

Tuy nhiecircn Đức Phật coacute kể rằng coacute những chuacuteng sinh lagrave

thiecircn thần ở những cotildei Trời cũng cố gắng thực hagravenh giaacuteo

phaacutep của Đức Phật vagrave đatilde coacute thể chứng ngộ Niết-bagraven Vigrave

vậy Đức Phật đatilde cố gắng khuyecircn dạy mọi người hatildey nỗ lực

tu tập lagravem những điều tốt lagravenh để tiacutech lũy Nghiệp tốt Đoacute lagrave

cơ hội để được taacutei sinh về những cotildei lagravenh đaacuteng quyacute đoacute

Cho dugrave những cảnh giới (gồm 31 cotildei hiện hữu) coacute thực

sự tồn tại trong vũ trụ hay khocircng hoặc đoacute chỉ lagrave những

trạng thaacutei tacircm của từng chuacuteng sinh thigrave vấn đề đoacute cũng

khocircng quan trọng Điều quan trọng lagrave chuacuteng ta theo nguyecircn

lyacute khoa học của Phật giaacuteo đoacute lagrave sống tốt thigrave sẽ tạo Nghiệp

tốt vagrave nhờ đoacute bạn coacute quyền hy vọng sẽ được taacutei sinh về

những cotildei phuacutec lagravenh sau khi chết

Mục điacutech trước sau của caacutec Phật tử lagrave phải được về cotildei

lagravenh traacutenh được những cotildei thấp xấu đầy đau khổ vagrave đọa đagravey

kinh khủng như cảnh Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷhellip

Cograven đối với mục tiecircu tột-cugraveng lagrave giải thoaacutet khỏi vograveng taacutei

sinh luacircn hồi thigrave chỉ khi chuacuteng ta được ở trong những cotildei

lagravenh thigrave mới coacute thể tiếp tục lagravem việc tốt lagravenh vagrave thực hagravenh

Phật Phaacutep thigrave mới mong coacute ngagravey đạt đến Niết-bagraven sự giải

thoaacutet hoagraven toagraven khỏi luacircn hồi sinh tử

120 Con đường của chuacuteng ta

(18) Khi đạo Phật được truyền baacute sang những nước

phương Tacircy rất nhiều người phương Tacircy đatilde theo Đạo

Phật Điều đoacute coacute đuacuteng như vậy khocircng

Riecircng ở Mỹ con số người thực sự thực hagravenh theo Phật

giaacuteo vẫn cograven iacutet Giaacuteo sư Seymour Lachman đồng taacutec giả

của quyển saacutech nổi tiếng ldquoMột quốc Gia Becircn Dưới Chuacuteardquo

(One Nation Under God) ước lượng khoảng 800000 người

lagrave Phật tử ở Mỹ Tuy nhiecircn những nhagrave nghiecircn cứu Phật

giaacuteo thigrave cho rằng con số đoacute coacute thể lagrave nhiều hơn 4-5 lần nếu

tiacutenh cả con số những người theo đạo Phật nhập cư liecircn tục

từ những nước Đocircng Nam Aacute vagrave Đocircng Aacute

Số người theo đạo Phật ở chacircu Acircu khoảng 4 triệu người

chủ yếu ở caacutec nước Đức Phaacutep Anh Yacute

Số người theo đạo Phật ở chacircu Uacutec cũng khaacute nhiều vagrave

tăng nhanh Thống kecirc năm 2011 cho biết coacute khoảng

529000 người Uacutec theo đạo Phật trong tổng dacircn số khoảng

215 triệu người con số Phật tử tăng nhanh từ khoảng 21

dacircn số lecircn gần 25 dacircn số trong năm năm cuối

Coacute rất nhiều danh nhacircn rất nổi tiếng ở những nước Acircu

Mỹ đatilde theo đạo Phật hoặc đatilde chuyển từ đạo của họ qua đạo

Phật Trong số đoacute coacute nhiều người nổi tiếng nhất trong lĩnh

vực của migravenh trecircn thế giới magrave bạn coacute thể đatilde dễ dagraveng biết

đến từ lacircu Viacute dụ như

William Ford Jr Chủ hatildeng xe hơi Ford

Steve Jobs Chủ tịch hatildeng maacutey tiacutenh Apple Inc

Tiger Woods Nhagrave vocirc địch gocircn thế giới

Richard Gere Tagravei tử điện ảnh

Harrison Ford Tagravei tử điện ảnh

Orlando Bloom Tagravei tử điện ảnh

Keanu Reeves Tagravei tử điện ảnh

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 121

Uma Thurman Tagravei tử điện ảnh

Oliver Stone Đạo diễn điện ảnh

Tina Turner Ca sĩ nhạc Pop

Adam Yauch Ca sĩ nhạc Pop

Herbie Hancock Nhạc sĩ nhạc Jazz

Roberto Baggio Cầu thủ boacuteng đaacute Yacute

Phil Jackson Cầu thủ boacuteng rỗ NBA

Marshall Cty Marshall Goldsmith Partners

Goldsmith

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Bạn cũng coacute thể đọc thecircm một bagravei viết rất hay về bối

cảnh Phật giaacuteo ở Hollywood vagrave Hoa Kỳ trecircn trang www

unboundintrasuntcnjeduarchiveslifestyleoldbuddha với

tựa đề ldquoNhững Ngocirci Sao Lagrave Phật Tửrdquo

(19) Bạn vẫn cograven nhiều cacircu hỏi muốn được trả lời

Nếu bạn vẫn cograven nhiều thắc mắc về yacute nghĩa vagrave giaacuteo lyacute

Phật giaacuteo vagrave việc thực hagravenh đạo Phật xin bạn hatildey tigravem đọc

một quyển saacutech về vấn đaacutep theo từng đề mục rất hay coacute tecircn

lagrave ldquoNhững Hỏi Đaacutep Hayrdquo (Good Question Good Answer)

của ngagravei S Dhammika Quyển saacutech nagravey đatilde được dịch ra

nhiều ngocircn ngữ vagrave cũng coacute bản dịch ra tiếng Việt của cư sĩ

Phạm Kim Khaacutenh vagrave TS Bigravenh Anson mang tecircn ldquoPhật Phaacutep

Vấn Đaacuteprdquo

Bạn coacute thể tham khảo thecircm quyển ldquoVấn Đaacutep về Phật

giaacuteordquo được biecircn soạn bởi cugraveng người viết do cugraveng nhagrave xuất

bản ấn hagravenh 2012 cugraveng với quyển saacutech nagravey

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 117

tốt đẹp hơn vagrave phuacutec lagravenh hơn bất cứ quốc gia nagraveo trecircn traacutei

đất cotildei người

Vagrave ngược lại coacute thể hiểu bất kỳ một ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo

nagraveo đoacute (trong 168 ldquotầngrdquo hay ldquocotildeirdquo) của cảnh giới địa ngục

cũng chắc chắn lagrave kinh khủng hơn đagravey đọa hơn vagrave toagraven lagrave

đau khổ hơn bất kỳ xứ sở nagraveo trecircn traacutei đất

Vigrave vậy ở nơi đacircu đời sống hay mocirci trường sống coacute sự tagraven

bạo độc tagravei aacutep bức vagrave đagravey đọa quaacute khốc liệt với con người

thigrave người ta hay gọi lagrave ldquođịa ngục trần gianrdquo

Khi noacutei về đời sống Thacircn-Tacircm của con người Đức Phật

thường noacutei một caacutech ẩn dụ về những ldquocảnh giớirdquo coacute nghĩa

lagrave những tigravenh trạng hạnh phuacutec hay đau khổ khaacutec nhau của

con người tugravey theo hoagraven cảnh của mỗi người

-Viacute dụ một người đang phải chịu tật nguyền đau đớn

hoặc tinh thần khủng hoảng thigrave người đoacute đatilde giống như đang

chịu cảnh địa ngục

-Những người khocircng cograven lẽ sống gigrave chỉ biết nằm chờ đến

bữa ăn vagrave sống để ăn thigrave chẳng khaacutec nagraveo sống như cảnh suacutec

sinh

-Những người quaacute tham lam luocircn luocircn tham muốn thegravem

khaacutet magrave chẳng bao giờ được thỏa matilden dugrave đatilde coacute đầy đủ thigrave

được cho lagrave giống như loagravei ngạ quỷ luocircn luocircn cảm thấy đoacutei

thiếu vagrave đau khổ vigrave thegravem khaacutet

-Người luocircn luocircn coacute maacuteu sacircn giận ganh tị chiến tranh

tranh dagravenh quyền lực vagrave của cải thigrave tacircm cũng chẳng khaacutec

nagraveo loagravei quỷ thần dị dạng A-tu-la luocircn luocircn sống với tacircm

sacircn hận thugrave hằn vagrave hiếu chiến

118 Con đường của chuacuteng ta

-Vagrave những ai được sinh ra đẹp đẽ vagrave giagraveu sang coacute thể

được gọi lagrave đang sống sung sướng như ở cotildei thiecircn thần hay

thiecircn đagraveng Cotildei thiecircn thần dường như lagrave mơ ước của Viacute dụ

những ngocirci sao thể thầu hết mọi người bởi vậy khi những

tagravei tử điện ảnh nổi tiếng sống trong nhagrave cao cửa đẹp vagrave luocircn

coacute hagraveng triệu người hacircm mộ hay lsquotocircn thờrsquo thigrave những người

hacircm mộ đoacute gọi họ lagrave những lsquothiecircn thầnrsquo

Rotilde ragraveng lagrave những cotildei thấp xấu như Địa Ngục Ngạ Quỷ

Suacutec Sinh Quỷ Thần dị dạng lagrave đầy đau khổ vagrave hagravenh hạ Vagrave

những cotildei Thiecircn thần vagrave Trời trecircn tiecircn cảnh lagrave đầy phuacutec

lagravenh vagrave sung sướng

-Tuy nhiecircn Đức Phật noacutei rằng ở những cotildei thấp xấu đoacute

chuacuteng sinh khoacute magrave lagravem được một việc cocircng đức nagraveo để tiacutech

lũy Nghiệp tốt được Những chuacuteng sinh ở trong những cotildei

thấp xấu bị đọa đagravey như vậy thigrave chỉ lo chịu đựng mọi đau

khổ hagravenh hạ chứ khocircng cograven thời gian hay cơ hội lagravem

chuyện phuacutec đức nagraveo (Khi đatilde bị ở trong cảnh giới Địa ngục

hay Suacutec sinh thigrave coacute lagravem cocircng đức cũng chẳng coacute điều gigrave để

lagravem Vagrave tacircm thức của chuacuteng sinh đang bị ở trong cotildei địa

ngục vagrave suacutec sinh cũng khoacute magrave khởi sinh một triacute tuệ căn bản

nagraveo để magrave lagravem chuyện cocircng đức Thời gian bị ở trong

những cotildei đoacute thật lagrave dagravei khocircng thể nghĩ bagraven vigrave khoacute magrave tạo

ra được nghiệp tốt nagraveo để chuyển hoacutea taacutei sinh vagraveo những

cảnh giới tốt hơn)

-Trong khi đoacute những chuacuteng sinh ở những cotildei bồng lai

của Thiecircn thần vagrave Trời thigrave chỉ lo hưởng thụ sung sướng

khocircng cograven bị đau khổ cho necircn họ cũng chẳng rảnh rang để

suy tư hay nghĩ nhiều đến những việc cocircng đức Ở những

cotildei phuacutec lagravenh sung sướng đoacute những thiecircn thần cũng khocircng

nhigraven thấy được những lẽ vocirc-thường vagrave biến-đổi nhanh

choacuteng như ở trong cotildei Người

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 119

-Như vậy chỉ cograven cotildei Người lagrave coacute đủ hai bản chất Khổ vagrave

Sướng lagrave thiacutech hợp để học tập vagrave thực hagravenh giaacuteo phaacutep của

Đức Phật Hơn nữa chỉ coacute ở cotildei Người thigrave tất cả chuacuteng sinh

mới coacute cơ hội lagravem những hagravenh động cocircng-đức lagravem những

việc tốt lagravem người tốt vagrave nhờ đoacute tiacutech lũy Nghiệp tốt

Những Nghiệp tốt sẽ lagrave những hagravenh trang cho những chuyến

đi sau nagravey sau khi từ giatilde cotildei Người vagrave cũng nhờ vậy mới

mong coacute ngagravey giải thoaacutet hoagraven toagraven

Tuy nhiecircn Đức Phật coacute kể rằng coacute những chuacuteng sinh lagrave

thiecircn thần ở những cotildei Trời cũng cố gắng thực hagravenh giaacuteo

phaacutep của Đức Phật vagrave đatilde coacute thể chứng ngộ Niết-bagraven Vigrave

vậy Đức Phật đatilde cố gắng khuyecircn dạy mọi người hatildey nỗ lực

tu tập lagravem những điều tốt lagravenh để tiacutech lũy Nghiệp tốt Đoacute lagrave

cơ hội để được taacutei sinh về những cotildei lagravenh đaacuteng quyacute đoacute

Cho dugrave những cảnh giới (gồm 31 cotildei hiện hữu) coacute thực

sự tồn tại trong vũ trụ hay khocircng hoặc đoacute chỉ lagrave những

trạng thaacutei tacircm của từng chuacuteng sinh thigrave vấn đề đoacute cũng

khocircng quan trọng Điều quan trọng lagrave chuacuteng ta theo nguyecircn

lyacute khoa học của Phật giaacuteo đoacute lagrave sống tốt thigrave sẽ tạo Nghiệp

tốt vagrave nhờ đoacute bạn coacute quyền hy vọng sẽ được taacutei sinh về

những cotildei phuacutec lagravenh sau khi chết

Mục điacutech trước sau của caacutec Phật tử lagrave phải được về cotildei

lagravenh traacutenh được những cotildei thấp xấu đầy đau khổ vagrave đọa đagravey

kinh khủng như cảnh Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷhellip

Cograven đối với mục tiecircu tột-cugraveng lagrave giải thoaacutet khỏi vograveng taacutei

sinh luacircn hồi thigrave chỉ khi chuacuteng ta được ở trong những cotildei

lagravenh thigrave mới coacute thể tiếp tục lagravem việc tốt lagravenh vagrave thực hagravenh

Phật Phaacutep thigrave mới mong coacute ngagravey đạt đến Niết-bagraven sự giải

thoaacutet hoagraven toagraven khỏi luacircn hồi sinh tử

120 Con đường của chuacuteng ta

(18) Khi đạo Phật được truyền baacute sang những nước

phương Tacircy rất nhiều người phương Tacircy đatilde theo Đạo

Phật Điều đoacute coacute đuacuteng như vậy khocircng

Riecircng ở Mỹ con số người thực sự thực hagravenh theo Phật

giaacuteo vẫn cograven iacutet Giaacuteo sư Seymour Lachman đồng taacutec giả

của quyển saacutech nổi tiếng ldquoMột quốc Gia Becircn Dưới Chuacuteardquo

(One Nation Under God) ước lượng khoảng 800000 người

lagrave Phật tử ở Mỹ Tuy nhiecircn những nhagrave nghiecircn cứu Phật

giaacuteo thigrave cho rằng con số đoacute coacute thể lagrave nhiều hơn 4-5 lần nếu

tiacutenh cả con số những người theo đạo Phật nhập cư liecircn tục

từ những nước Đocircng Nam Aacute vagrave Đocircng Aacute

Số người theo đạo Phật ở chacircu Acircu khoảng 4 triệu người

chủ yếu ở caacutec nước Đức Phaacutep Anh Yacute

Số người theo đạo Phật ở chacircu Uacutec cũng khaacute nhiều vagrave

tăng nhanh Thống kecirc năm 2011 cho biết coacute khoảng

529000 người Uacutec theo đạo Phật trong tổng dacircn số khoảng

215 triệu người con số Phật tử tăng nhanh từ khoảng 21

dacircn số lecircn gần 25 dacircn số trong năm năm cuối

Coacute rất nhiều danh nhacircn rất nổi tiếng ở những nước Acircu

Mỹ đatilde theo đạo Phật hoặc đatilde chuyển từ đạo của họ qua đạo

Phật Trong số đoacute coacute nhiều người nổi tiếng nhất trong lĩnh

vực của migravenh trecircn thế giới magrave bạn coacute thể đatilde dễ dagraveng biết

đến từ lacircu Viacute dụ như

William Ford Jr Chủ hatildeng xe hơi Ford

Steve Jobs Chủ tịch hatildeng maacutey tiacutenh Apple Inc

Tiger Woods Nhagrave vocirc địch gocircn thế giới

Richard Gere Tagravei tử điện ảnh

Harrison Ford Tagravei tử điện ảnh

Orlando Bloom Tagravei tử điện ảnh

Keanu Reeves Tagravei tử điện ảnh

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 121

Uma Thurman Tagravei tử điện ảnh

Oliver Stone Đạo diễn điện ảnh

Tina Turner Ca sĩ nhạc Pop

Adam Yauch Ca sĩ nhạc Pop

Herbie Hancock Nhạc sĩ nhạc Jazz

Roberto Baggio Cầu thủ boacuteng đaacute Yacute

Phil Jackson Cầu thủ boacuteng rỗ NBA

Marshall Cty Marshall Goldsmith Partners

Goldsmith

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Bạn cũng coacute thể đọc thecircm một bagravei viết rất hay về bối

cảnh Phật giaacuteo ở Hollywood vagrave Hoa Kỳ trecircn trang www

unboundintrasuntcnjeduarchiveslifestyleoldbuddha với

tựa đề ldquoNhững Ngocirci Sao Lagrave Phật Tửrdquo

(19) Bạn vẫn cograven nhiều cacircu hỏi muốn được trả lời

Nếu bạn vẫn cograven nhiều thắc mắc về yacute nghĩa vagrave giaacuteo lyacute

Phật giaacuteo vagrave việc thực hagravenh đạo Phật xin bạn hatildey tigravem đọc

một quyển saacutech về vấn đaacutep theo từng đề mục rất hay coacute tecircn

lagrave ldquoNhững Hỏi Đaacutep Hayrdquo (Good Question Good Answer)

của ngagravei S Dhammika Quyển saacutech nagravey đatilde được dịch ra

nhiều ngocircn ngữ vagrave cũng coacute bản dịch ra tiếng Việt của cư sĩ

Phạm Kim Khaacutenh vagrave TS Bigravenh Anson mang tecircn ldquoPhật Phaacutep

Vấn Đaacuteprdquo

Bạn coacute thể tham khảo thecircm quyển ldquoVấn Đaacutep về Phật

giaacuteordquo được biecircn soạn bởi cugraveng người viết do cugraveng nhagrave xuất

bản ấn hagravenh 2012 cugraveng với quyển saacutech nagravey

118 Con đường của chuacuteng ta

-Vagrave những ai được sinh ra đẹp đẽ vagrave giagraveu sang coacute thể

được gọi lagrave đang sống sung sướng như ở cotildei thiecircn thần hay

thiecircn đagraveng Cotildei thiecircn thần dường như lagrave mơ ước của Viacute dụ

những ngocirci sao thể thầu hết mọi người bởi vậy khi những

tagravei tử điện ảnh nổi tiếng sống trong nhagrave cao cửa đẹp vagrave luocircn

coacute hagraveng triệu người hacircm mộ hay lsquotocircn thờrsquo thigrave những người

hacircm mộ đoacute gọi họ lagrave những lsquothiecircn thầnrsquo

Rotilde ragraveng lagrave những cotildei thấp xấu như Địa Ngục Ngạ Quỷ

Suacutec Sinh Quỷ Thần dị dạng lagrave đầy đau khổ vagrave hagravenh hạ Vagrave

những cotildei Thiecircn thần vagrave Trời trecircn tiecircn cảnh lagrave đầy phuacutec

lagravenh vagrave sung sướng

-Tuy nhiecircn Đức Phật noacutei rằng ở những cotildei thấp xấu đoacute

chuacuteng sinh khoacute magrave lagravem được một việc cocircng đức nagraveo để tiacutech

lũy Nghiệp tốt được Những chuacuteng sinh ở trong những cotildei

thấp xấu bị đọa đagravey như vậy thigrave chỉ lo chịu đựng mọi đau

khổ hagravenh hạ chứ khocircng cograven thời gian hay cơ hội lagravem

chuyện phuacutec đức nagraveo (Khi đatilde bị ở trong cảnh giới Địa ngục

hay Suacutec sinh thigrave coacute lagravem cocircng đức cũng chẳng coacute điều gigrave để

lagravem Vagrave tacircm thức của chuacuteng sinh đang bị ở trong cotildei địa

ngục vagrave suacutec sinh cũng khoacute magrave khởi sinh một triacute tuệ căn bản

nagraveo để magrave lagravem chuyện cocircng đức Thời gian bị ở trong

những cotildei đoacute thật lagrave dagravei khocircng thể nghĩ bagraven vigrave khoacute magrave tạo

ra được nghiệp tốt nagraveo để chuyển hoacutea taacutei sinh vagraveo những

cảnh giới tốt hơn)

-Trong khi đoacute những chuacuteng sinh ở những cotildei bồng lai

của Thiecircn thần vagrave Trời thigrave chỉ lo hưởng thụ sung sướng

khocircng cograven bị đau khổ cho necircn họ cũng chẳng rảnh rang để

suy tư hay nghĩ nhiều đến những việc cocircng đức Ở những

cotildei phuacutec lagravenh sung sướng đoacute những thiecircn thần cũng khocircng

nhigraven thấy được những lẽ vocirc-thường vagrave biến-đổi nhanh

choacuteng như ở trong cotildei Người

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 119

-Như vậy chỉ cograven cotildei Người lagrave coacute đủ hai bản chất Khổ vagrave

Sướng lagrave thiacutech hợp để học tập vagrave thực hagravenh giaacuteo phaacutep của

Đức Phật Hơn nữa chỉ coacute ở cotildei Người thigrave tất cả chuacuteng sinh

mới coacute cơ hội lagravem những hagravenh động cocircng-đức lagravem những

việc tốt lagravem người tốt vagrave nhờ đoacute tiacutech lũy Nghiệp tốt

Những Nghiệp tốt sẽ lagrave những hagravenh trang cho những chuyến

đi sau nagravey sau khi từ giatilde cotildei Người vagrave cũng nhờ vậy mới

mong coacute ngagravey giải thoaacutet hoagraven toagraven

Tuy nhiecircn Đức Phật coacute kể rằng coacute những chuacuteng sinh lagrave

thiecircn thần ở những cotildei Trời cũng cố gắng thực hagravenh giaacuteo

phaacutep của Đức Phật vagrave đatilde coacute thể chứng ngộ Niết-bagraven Vigrave

vậy Đức Phật đatilde cố gắng khuyecircn dạy mọi người hatildey nỗ lực

tu tập lagravem những điều tốt lagravenh để tiacutech lũy Nghiệp tốt Đoacute lagrave

cơ hội để được taacutei sinh về những cotildei lagravenh đaacuteng quyacute đoacute

Cho dugrave những cảnh giới (gồm 31 cotildei hiện hữu) coacute thực

sự tồn tại trong vũ trụ hay khocircng hoặc đoacute chỉ lagrave những

trạng thaacutei tacircm của từng chuacuteng sinh thigrave vấn đề đoacute cũng

khocircng quan trọng Điều quan trọng lagrave chuacuteng ta theo nguyecircn

lyacute khoa học của Phật giaacuteo đoacute lagrave sống tốt thigrave sẽ tạo Nghiệp

tốt vagrave nhờ đoacute bạn coacute quyền hy vọng sẽ được taacutei sinh về

những cotildei phuacutec lagravenh sau khi chết

Mục điacutech trước sau của caacutec Phật tử lagrave phải được về cotildei

lagravenh traacutenh được những cotildei thấp xấu đầy đau khổ vagrave đọa đagravey

kinh khủng như cảnh Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷhellip

Cograven đối với mục tiecircu tột-cugraveng lagrave giải thoaacutet khỏi vograveng taacutei

sinh luacircn hồi thigrave chỉ khi chuacuteng ta được ở trong những cotildei

lagravenh thigrave mới coacute thể tiếp tục lagravem việc tốt lagravenh vagrave thực hagravenh

Phật Phaacutep thigrave mới mong coacute ngagravey đạt đến Niết-bagraven sự giải

thoaacutet hoagraven toagraven khỏi luacircn hồi sinh tử

120 Con đường của chuacuteng ta

(18) Khi đạo Phật được truyền baacute sang những nước

phương Tacircy rất nhiều người phương Tacircy đatilde theo Đạo

Phật Điều đoacute coacute đuacuteng như vậy khocircng

Riecircng ở Mỹ con số người thực sự thực hagravenh theo Phật

giaacuteo vẫn cograven iacutet Giaacuteo sư Seymour Lachman đồng taacutec giả

của quyển saacutech nổi tiếng ldquoMột quốc Gia Becircn Dưới Chuacuteardquo

(One Nation Under God) ước lượng khoảng 800000 người

lagrave Phật tử ở Mỹ Tuy nhiecircn những nhagrave nghiecircn cứu Phật

giaacuteo thigrave cho rằng con số đoacute coacute thể lagrave nhiều hơn 4-5 lần nếu

tiacutenh cả con số những người theo đạo Phật nhập cư liecircn tục

từ những nước Đocircng Nam Aacute vagrave Đocircng Aacute

Số người theo đạo Phật ở chacircu Acircu khoảng 4 triệu người

chủ yếu ở caacutec nước Đức Phaacutep Anh Yacute

Số người theo đạo Phật ở chacircu Uacutec cũng khaacute nhiều vagrave

tăng nhanh Thống kecirc năm 2011 cho biết coacute khoảng

529000 người Uacutec theo đạo Phật trong tổng dacircn số khoảng

215 triệu người con số Phật tử tăng nhanh từ khoảng 21

dacircn số lecircn gần 25 dacircn số trong năm năm cuối

Coacute rất nhiều danh nhacircn rất nổi tiếng ở những nước Acircu

Mỹ đatilde theo đạo Phật hoặc đatilde chuyển từ đạo của họ qua đạo

Phật Trong số đoacute coacute nhiều người nổi tiếng nhất trong lĩnh

vực của migravenh trecircn thế giới magrave bạn coacute thể đatilde dễ dagraveng biết

đến từ lacircu Viacute dụ như

William Ford Jr Chủ hatildeng xe hơi Ford

Steve Jobs Chủ tịch hatildeng maacutey tiacutenh Apple Inc

Tiger Woods Nhagrave vocirc địch gocircn thế giới

Richard Gere Tagravei tử điện ảnh

Harrison Ford Tagravei tử điện ảnh

Orlando Bloom Tagravei tử điện ảnh

Keanu Reeves Tagravei tử điện ảnh

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 121

Uma Thurman Tagravei tử điện ảnh

Oliver Stone Đạo diễn điện ảnh

Tina Turner Ca sĩ nhạc Pop

Adam Yauch Ca sĩ nhạc Pop

Herbie Hancock Nhạc sĩ nhạc Jazz

Roberto Baggio Cầu thủ boacuteng đaacute Yacute

Phil Jackson Cầu thủ boacuteng rỗ NBA

Marshall Cty Marshall Goldsmith Partners

Goldsmith

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Bạn cũng coacute thể đọc thecircm một bagravei viết rất hay về bối

cảnh Phật giaacuteo ở Hollywood vagrave Hoa Kỳ trecircn trang www

unboundintrasuntcnjeduarchiveslifestyleoldbuddha với

tựa đề ldquoNhững Ngocirci Sao Lagrave Phật Tửrdquo

(19) Bạn vẫn cograven nhiều cacircu hỏi muốn được trả lời

Nếu bạn vẫn cograven nhiều thắc mắc về yacute nghĩa vagrave giaacuteo lyacute

Phật giaacuteo vagrave việc thực hagravenh đạo Phật xin bạn hatildey tigravem đọc

một quyển saacutech về vấn đaacutep theo từng đề mục rất hay coacute tecircn

lagrave ldquoNhững Hỏi Đaacutep Hayrdquo (Good Question Good Answer)

của ngagravei S Dhammika Quyển saacutech nagravey đatilde được dịch ra

nhiều ngocircn ngữ vagrave cũng coacute bản dịch ra tiếng Việt của cư sĩ

Phạm Kim Khaacutenh vagrave TS Bigravenh Anson mang tecircn ldquoPhật Phaacutep

Vấn Đaacuteprdquo

Bạn coacute thể tham khảo thecircm quyển ldquoVấn Đaacutep về Phật

giaacuteordquo được biecircn soạn bởi cugraveng người viết do cugraveng nhagrave xuất

bản ấn hagravenh 2012 cugraveng với quyển saacutech nagravey

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 119

-Như vậy chỉ cograven cotildei Người lagrave coacute đủ hai bản chất Khổ vagrave

Sướng lagrave thiacutech hợp để học tập vagrave thực hagravenh giaacuteo phaacutep của

Đức Phật Hơn nữa chỉ coacute ở cotildei Người thigrave tất cả chuacuteng sinh

mới coacute cơ hội lagravem những hagravenh động cocircng-đức lagravem những

việc tốt lagravem người tốt vagrave nhờ đoacute tiacutech lũy Nghiệp tốt

Những Nghiệp tốt sẽ lagrave những hagravenh trang cho những chuyến

đi sau nagravey sau khi từ giatilde cotildei Người vagrave cũng nhờ vậy mới

mong coacute ngagravey giải thoaacutet hoagraven toagraven

Tuy nhiecircn Đức Phật coacute kể rằng coacute những chuacuteng sinh lagrave

thiecircn thần ở những cotildei Trời cũng cố gắng thực hagravenh giaacuteo

phaacutep của Đức Phật vagrave đatilde coacute thể chứng ngộ Niết-bagraven Vigrave

vậy Đức Phật đatilde cố gắng khuyecircn dạy mọi người hatildey nỗ lực

tu tập lagravem những điều tốt lagravenh để tiacutech lũy Nghiệp tốt Đoacute lagrave

cơ hội để được taacutei sinh về những cotildei lagravenh đaacuteng quyacute đoacute

Cho dugrave những cảnh giới (gồm 31 cotildei hiện hữu) coacute thực

sự tồn tại trong vũ trụ hay khocircng hoặc đoacute chỉ lagrave những

trạng thaacutei tacircm của từng chuacuteng sinh thigrave vấn đề đoacute cũng

khocircng quan trọng Điều quan trọng lagrave chuacuteng ta theo nguyecircn

lyacute khoa học của Phật giaacuteo đoacute lagrave sống tốt thigrave sẽ tạo Nghiệp

tốt vagrave nhờ đoacute bạn coacute quyền hy vọng sẽ được taacutei sinh về

những cotildei phuacutec lagravenh sau khi chết

Mục điacutech trước sau của caacutec Phật tử lagrave phải được về cotildei

lagravenh traacutenh được những cotildei thấp xấu đầy đau khổ vagrave đọa đagravey

kinh khủng như cảnh Địa ngục Suacutec sinh Ngạ quỷhellip

Cograven đối với mục tiecircu tột-cugraveng lagrave giải thoaacutet khỏi vograveng taacutei

sinh luacircn hồi thigrave chỉ khi chuacuteng ta được ở trong những cotildei

lagravenh thigrave mới coacute thể tiếp tục lagravem việc tốt lagravenh vagrave thực hagravenh

Phật Phaacutep thigrave mới mong coacute ngagravey đạt đến Niết-bagraven sự giải

thoaacutet hoagraven toagraven khỏi luacircn hồi sinh tử

120 Con đường của chuacuteng ta

(18) Khi đạo Phật được truyền baacute sang những nước

phương Tacircy rất nhiều người phương Tacircy đatilde theo Đạo

Phật Điều đoacute coacute đuacuteng như vậy khocircng

Riecircng ở Mỹ con số người thực sự thực hagravenh theo Phật

giaacuteo vẫn cograven iacutet Giaacuteo sư Seymour Lachman đồng taacutec giả

của quyển saacutech nổi tiếng ldquoMột quốc Gia Becircn Dưới Chuacuteardquo

(One Nation Under God) ước lượng khoảng 800000 người

lagrave Phật tử ở Mỹ Tuy nhiecircn những nhagrave nghiecircn cứu Phật

giaacuteo thigrave cho rằng con số đoacute coacute thể lagrave nhiều hơn 4-5 lần nếu

tiacutenh cả con số những người theo đạo Phật nhập cư liecircn tục

từ những nước Đocircng Nam Aacute vagrave Đocircng Aacute

Số người theo đạo Phật ở chacircu Acircu khoảng 4 triệu người

chủ yếu ở caacutec nước Đức Phaacutep Anh Yacute

Số người theo đạo Phật ở chacircu Uacutec cũng khaacute nhiều vagrave

tăng nhanh Thống kecirc năm 2011 cho biết coacute khoảng

529000 người Uacutec theo đạo Phật trong tổng dacircn số khoảng

215 triệu người con số Phật tử tăng nhanh từ khoảng 21

dacircn số lecircn gần 25 dacircn số trong năm năm cuối

Coacute rất nhiều danh nhacircn rất nổi tiếng ở những nước Acircu

Mỹ đatilde theo đạo Phật hoặc đatilde chuyển từ đạo của họ qua đạo

Phật Trong số đoacute coacute nhiều người nổi tiếng nhất trong lĩnh

vực của migravenh trecircn thế giới magrave bạn coacute thể đatilde dễ dagraveng biết

đến từ lacircu Viacute dụ như

William Ford Jr Chủ hatildeng xe hơi Ford

Steve Jobs Chủ tịch hatildeng maacutey tiacutenh Apple Inc

Tiger Woods Nhagrave vocirc địch gocircn thế giới

Richard Gere Tagravei tử điện ảnh

Harrison Ford Tagravei tử điện ảnh

Orlando Bloom Tagravei tử điện ảnh

Keanu Reeves Tagravei tử điện ảnh

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 121

Uma Thurman Tagravei tử điện ảnh

Oliver Stone Đạo diễn điện ảnh

Tina Turner Ca sĩ nhạc Pop

Adam Yauch Ca sĩ nhạc Pop

Herbie Hancock Nhạc sĩ nhạc Jazz

Roberto Baggio Cầu thủ boacuteng đaacute Yacute

Phil Jackson Cầu thủ boacuteng rỗ NBA

Marshall Cty Marshall Goldsmith Partners

Goldsmith

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Bạn cũng coacute thể đọc thecircm một bagravei viết rất hay về bối

cảnh Phật giaacuteo ở Hollywood vagrave Hoa Kỳ trecircn trang www

unboundintrasuntcnjeduarchiveslifestyleoldbuddha với

tựa đề ldquoNhững Ngocirci Sao Lagrave Phật Tửrdquo

(19) Bạn vẫn cograven nhiều cacircu hỏi muốn được trả lời

Nếu bạn vẫn cograven nhiều thắc mắc về yacute nghĩa vagrave giaacuteo lyacute

Phật giaacuteo vagrave việc thực hagravenh đạo Phật xin bạn hatildey tigravem đọc

một quyển saacutech về vấn đaacutep theo từng đề mục rất hay coacute tecircn

lagrave ldquoNhững Hỏi Đaacutep Hayrdquo (Good Question Good Answer)

của ngagravei S Dhammika Quyển saacutech nagravey đatilde được dịch ra

nhiều ngocircn ngữ vagrave cũng coacute bản dịch ra tiếng Việt của cư sĩ

Phạm Kim Khaacutenh vagrave TS Bigravenh Anson mang tecircn ldquoPhật Phaacutep

Vấn Đaacuteprdquo

Bạn coacute thể tham khảo thecircm quyển ldquoVấn Đaacutep về Phật

giaacuteordquo được biecircn soạn bởi cugraveng người viết do cugraveng nhagrave xuất

bản ấn hagravenh 2012 cugraveng với quyển saacutech nagravey

120 Con đường của chuacuteng ta

(18) Khi đạo Phật được truyền baacute sang những nước

phương Tacircy rất nhiều người phương Tacircy đatilde theo Đạo

Phật Điều đoacute coacute đuacuteng như vậy khocircng

Riecircng ở Mỹ con số người thực sự thực hagravenh theo Phật

giaacuteo vẫn cograven iacutet Giaacuteo sư Seymour Lachman đồng taacutec giả

của quyển saacutech nổi tiếng ldquoMột quốc Gia Becircn Dưới Chuacuteardquo

(One Nation Under God) ước lượng khoảng 800000 người

lagrave Phật tử ở Mỹ Tuy nhiecircn những nhagrave nghiecircn cứu Phật

giaacuteo thigrave cho rằng con số đoacute coacute thể lagrave nhiều hơn 4-5 lần nếu

tiacutenh cả con số những người theo đạo Phật nhập cư liecircn tục

từ những nước Đocircng Nam Aacute vagrave Đocircng Aacute

Số người theo đạo Phật ở chacircu Acircu khoảng 4 triệu người

chủ yếu ở caacutec nước Đức Phaacutep Anh Yacute

Số người theo đạo Phật ở chacircu Uacutec cũng khaacute nhiều vagrave

tăng nhanh Thống kecirc năm 2011 cho biết coacute khoảng

529000 người Uacutec theo đạo Phật trong tổng dacircn số khoảng

215 triệu người con số Phật tử tăng nhanh từ khoảng 21

dacircn số lecircn gần 25 dacircn số trong năm năm cuối

Coacute rất nhiều danh nhacircn rất nổi tiếng ở những nước Acircu

Mỹ đatilde theo đạo Phật hoặc đatilde chuyển từ đạo của họ qua đạo

Phật Trong số đoacute coacute nhiều người nổi tiếng nhất trong lĩnh

vực của migravenh trecircn thế giới magrave bạn coacute thể đatilde dễ dagraveng biết

đến từ lacircu Viacute dụ như

William Ford Jr Chủ hatildeng xe hơi Ford

Steve Jobs Chủ tịch hatildeng maacutey tiacutenh Apple Inc

Tiger Woods Nhagrave vocirc địch gocircn thế giới

Richard Gere Tagravei tử điện ảnh

Harrison Ford Tagravei tử điện ảnh

Orlando Bloom Tagravei tử điện ảnh

Keanu Reeves Tagravei tử điện ảnh

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 121

Uma Thurman Tagravei tử điện ảnh

Oliver Stone Đạo diễn điện ảnh

Tina Turner Ca sĩ nhạc Pop

Adam Yauch Ca sĩ nhạc Pop

Herbie Hancock Nhạc sĩ nhạc Jazz

Roberto Baggio Cầu thủ boacuteng đaacute Yacute

Phil Jackson Cầu thủ boacuteng rỗ NBA

Marshall Cty Marshall Goldsmith Partners

Goldsmith

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Bạn cũng coacute thể đọc thecircm một bagravei viết rất hay về bối

cảnh Phật giaacuteo ở Hollywood vagrave Hoa Kỳ trecircn trang www

unboundintrasuntcnjeduarchiveslifestyleoldbuddha với

tựa đề ldquoNhững Ngocirci Sao Lagrave Phật Tửrdquo

(19) Bạn vẫn cograven nhiều cacircu hỏi muốn được trả lời

Nếu bạn vẫn cograven nhiều thắc mắc về yacute nghĩa vagrave giaacuteo lyacute

Phật giaacuteo vagrave việc thực hagravenh đạo Phật xin bạn hatildey tigravem đọc

một quyển saacutech về vấn đaacutep theo từng đề mục rất hay coacute tecircn

lagrave ldquoNhững Hỏi Đaacutep Hayrdquo (Good Question Good Answer)

của ngagravei S Dhammika Quyển saacutech nagravey đatilde được dịch ra

nhiều ngocircn ngữ vagrave cũng coacute bản dịch ra tiếng Việt của cư sĩ

Phạm Kim Khaacutenh vagrave TS Bigravenh Anson mang tecircn ldquoPhật Phaacutep

Vấn Đaacuteprdquo

Bạn coacute thể tham khảo thecircm quyển ldquoVấn Đaacutep về Phật

giaacuteordquo được biecircn soạn bởi cugraveng người viết do cugraveng nhagrave xuất

bản ấn hagravenh 2012 cugraveng với quyển saacutech nagravey

Chương 4 ndash Thecircm nhiều cacircu hỏi amp trả lời 121

Uma Thurman Tagravei tử điện ảnh

Oliver Stone Đạo diễn điện ảnh

Tina Turner Ca sĩ nhạc Pop

Adam Yauch Ca sĩ nhạc Pop

Herbie Hancock Nhạc sĩ nhạc Jazz

Roberto Baggio Cầu thủ boacuteng đaacute Yacute

Phil Jackson Cầu thủ boacuteng rỗ NBA

Marshall Cty Marshall Goldsmith Partners

Goldsmith

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Bạn cũng coacute thể đọc thecircm một bagravei viết rất hay về bối

cảnh Phật giaacuteo ở Hollywood vagrave Hoa Kỳ trecircn trang www

unboundintrasuntcnjeduarchiveslifestyleoldbuddha với

tựa đề ldquoNhững Ngocirci Sao Lagrave Phật Tửrdquo

(19) Bạn vẫn cograven nhiều cacircu hỏi muốn được trả lời

Nếu bạn vẫn cograven nhiều thắc mắc về yacute nghĩa vagrave giaacuteo lyacute

Phật giaacuteo vagrave việc thực hagravenh đạo Phật xin bạn hatildey tigravem đọc

một quyển saacutech về vấn đaacutep theo từng đề mục rất hay coacute tecircn

lagrave ldquoNhững Hỏi Đaacutep Hayrdquo (Good Question Good Answer)

của ngagravei S Dhammika Quyển saacutech nagravey đatilde được dịch ra

nhiều ngocircn ngữ vagrave cũng coacute bản dịch ra tiếng Việt của cư sĩ

Phạm Kim Khaacutenh vagrave TS Bigravenh Anson mang tecircn ldquoPhật Phaacutep

Vấn Đaacuteprdquo

Bạn coacute thể tham khảo thecircm quyển ldquoVấn Đaacutep về Phật

giaacuteordquo được biecircn soạn bởi cugraveng người viết do cugraveng nhagrave xuất

bản ấn hagravenh 2012 cugraveng với quyển saacutech nagravey


Recommended