Türkiye’deGençlerinİyiOlmaHaliRaporu2
1
Türkiye’de Gençlerin İyi Olma Hali Araştırması 2019
Özet Bulgular
Türkiye’deGençlerinİyiOlmaHaliRaporu2
2
Araştırmanın Kapsamı
ve
Yöntemi
Türkiye’deGençlerinİyiOlmaHaliRaporu2
3
Kapsam ve Yaklaşım
İyiolmahali(well-being),kişilerinyaşamkalitesinivememnuniyetiniönplanaalanvebelirlenmeye çalışılan temel göstergeler çerçevesinde yapabilirliklerini arttırmayıhedefleyenbiryaklaşımdır.İyiolmahaliyaklaşımısağlık,maddidurum,eğitim,evveçevrekoşulları,riskvegüvenlik,katılımveilişkilergibifarklıalanlardabireylerin“iyi”olmasınıhedefleyerek,kişilerin refahınavegelişmesinebütünselolarakyaklaşır.Bufarklıalanlaraltındatakipedilmesivegeliştirilmesigerekengöstergelerinbelirlenmesiyardımıylakişilerinyapabilirlikleriniarttırmayıhedefler.Yaşamkoşullarınıbelirleyenunsurlarıhemnesnelhemdeöznelgöstergelereşliğindebütünselveçokboyutlubiryaklaşımla anlamayı hedefler. İster ulusal veriler olarak, ister karşılaştırma amaçlıgeliştirilmiş olsun, iyi olma hali endeksleri izleme ve değerlendirmede önemliistatistiksel değerlendirme araçlarıdır. “İyi olma hali ” kavramımutlaka vemutlakahemnesnelhemöznelaçıdaniyiolmahalidurumlarınabakmayıveyapabilirlikleriniizlemeyivurgular.Aslındakişileriniyilikhalleri, iyiolupolmamalarınıntespitisadeceöznelmemnuniyet/memnuniyetsizlik hislerine göre saptanamaz. Görece yoksunlukhali ve uyarlanan tercihler kavramları ile ilgili yazında oldukça vurgulanan kişileriniçindebulunduklarıkoşullarbağlamındakenditercihlerinivememnuniyetdurumlarınıuyarlayabildikleridir. Bu yüzden de mutlaka nesnel ve öznel veriler beraber elealınmalıdır.
Vurgulanması gereken bir diğer nokta da tüm alanların birbiriyle ilişkili olduğudur.Örneğinmaddidurum,tümdiğeralanlardakiiyiolmahalinietkileyenbiralandır.Tümbireylerde olduğu gibi gençlerin iyi olma hallerinin maddi durum alanına katkıdabulunabilecek önemli bir faktör çalışma durumlarıdır. Benzer bir biçimde eğitimedevam eden gençlerin okulun fiziki koşulları ve genel olarak eğitime dairmemnuniyetlerinin eğitim alanının bireylerin yaşamları üzerinde hem şu an sahipolduklarıiyiolmahalinihemdeözelliklegençlerveçocuklariçingelecektekiiyiolmahallerinibelirleyenbiretkisibulunmaktadır.
Bu raporda iyi olma hali perspektifiyle önce gençlerin öznel iyi olma haline dairbulgularyaşamdanolangenelmemnuniyetşeklindeelealınacak,sonrasındadamaddidurum, çalışma durumu, eğitim, sağlık, ilişkiler ve katılım alanlarında araştırmabulgularıyansıtılacak,2017araştırmasıilekarşılaştırmalıbulgularpaylaşılacaktır.
Türkiye’deGençlerinİyiOlmaHaliRaporu2
4
Yöntem
Araştırma çalışması, Infakto RW tarafından:06-18 Nisan 2019 tarihlerinde Türkiyekentselgençliknüfusunutemsileden16ilde;18-29yaşarası1214gencinkatılımıylayüzyüzegörüşmelerlegerçekleştirildi.
Görüşülengençlerin:
%50’sikadın,%50’sierkek;
%44’üçalışan,%26’sıöğrenci,%13’üişarıyor,%17’sievgencidir.
Türkiye’deGençlerinİyiOlmaHaliRaporu2
5
Araştırma Bulguları
Türkiye’deGençlerinİyiOlmaHaliRaporu2
6
YaşamdanMemnuniyet
Gençlerin iyi olma halini belirleyen faktörleri keşfetmeyi amaçlayan sahaaraştırmamızda, öncelikle gençlerin kendi yaşamlarına dair bir değerlendirmeyapmalarıistenmiştir.
ŞEKİL 1. Gençlerin Yaşamdan Memnuniyet Dereceleri ve Umutları (2017 - 2019)
Yaşamdanmemnuniyete 2017 Araştırması ile karşılaştırmalı bakıldığında,memnunolanlarınoranında11puanlıkbirdüşüşgörülmektedir.Yaşamdanmemnunolduğunubelirtenlerinoranı2017’deyüzde71iken,2019’dayüzde60olarakhesaplanmıştır.
Gençleregelecektenumudundadabenzerbirşekildedüşüşgörülmektedir.2017’deumutluolduğunubelirtenlerinoranıyüzde67iken,2019’daiseyüzde55’tir.
ŞEKİL 2. Gençlerin Yaşamdan Memnuniyeti ve Gelecekten Umudu
Hayatındanmemnun olduğunu belirten genç kadınların oranı yüzde 61, erkeklerinoranı yüzde59’dur. Kadınlar arasında geleceğindenumutluolduğunu söyleyenlerinoranı yüzde 56 iken, erkekler arasında bu oran yüzde 54’tür. Gelecekten umutlu
%59,8
%40,2
70,8%
28,9%
MemnunumMemnundeğilim
2019 2017
%55,1
%44,8
66,6%
32,8%
UmutluyumUmutludeğilim
2019 2017
%26,3
%32,8
%18,0
%23,0
%25,8
%34,7
%20,4
%19,1
Çokmemnunum
Birazmemnunum
Pekmemnundeğilim
Hiçmemnundeğilim
Erkek Kadın
%26,0
%28,0
%22,5
%23,5
%21,9
%34,4
%20,4
%23,3
Çokumutluyum
Birazumutluyum
Pekumutludeğilim
Hiçumutludeğilim
Erkek Kadın
Erkek:%59Kadın:%61
Erkek:%54Kadın:%56
Türkiye’deGençlerinİyiOlmaHaliRaporu2
7
olduğunubelirtenkadınlarınoranı2017araştırmasındayüzde68,erkeklerinoranıiseyüzde65’ti.
ŞEKİL 3. Gençlerin Yaşamdan Memnuniyeti, Gelecekten Umutları ve Çalışma
Durumları
Yaşamından memnun olanların oranı yüzde 60’ken, bu oran çalışanlarda veöğrencilerde daha yüksek olup yüzde 64’tür. Ev gençlerinin yüzde 55’i hayatındanmemnun olduğunu belirtirken, memnuniyet iş arayanlarda en düşüktür, iş arayangençlerinyüzde43’ühayatındanmemnundur.
Gelecektenumutluolduğunubelirtenlerinoranıyüzde55olup,görüştüğümüzgençlerarasında gelecekten en fazla umutlu olanlar yüzde 64 ile öğrencilerdir. Çalışanlarınyüzde 57’si, ev gençlerin yüzde 46’sı gelecekten umutludur. Gelecekten umutluolanların en düşük olduğu grup ise iş arayan gençlerdir, bu gençlerin yüzde 38’igelecektenumutluolduğunubelirtmiştir.
Türkiye’deGençlerinİyiOlmaHaliRaporu2
8
ÇalışmaDurumu
Gençlerin maddi olanaklarını belirleyen en önemli faktörlerden biri çalışmadurumudur.Araştırmaçalışmamızdauyguladığımızsoruformundagençlerinçalışmadurumlarınabirbölümayrılmıştır.Bubölümdegençlerinçalışıpçalışmadığı,çalışmasüresiveçalıştıklarıişyerisayısıilegirişimcilikeğilimlerisorgulanmıştır.
ŞEKİL 4. Gençlerin Çalışma Durumu (2017 - 2019)
Gençlerin çalışma durumuna 2017 Araştırması ile karşılaştırmalı bakıldığında,çalışanların oranının yüzde 53’ten 44’e gerilediği, iş arayanların oranının ise yüzde8’denyüzde13’eyükseldiğianlaşılmaktadır.Öğrencilerinoranı2017’deyüzde27iken,2019’dayüzde31’dir.Evgençlerininoranı isebenzerdir,2017’deevgenciolanlarınoranıyüzde12,2019Araştırmasındayüzde11’dir.
ŞEKİL 5. Gençlerin Çalışma Durumu, Çalışanların Çalışma Süresi ve Çalıştıkları İş Yeri
Sayısı (yıl)
Araştırma çalışmamıza göre gençlerin yüzde 44’ü çalışmaktadır. Bu oran erkeklerarasındayüzde54,kadınlararasındayüzde34’tür.Çalışmayangençerkeklerinbüyükçoğunluğu öğrenciyken (yüzde 26), toplam içerisinde yüzde 13’lük bir kesim de işaramaktadır.Bunakarşılık,çalışmayankadınlararasındaöğrencilerinve“neçalışan,ne okuyan, ne de iş arayan” olarak tanımladığımız “ev genci” kategorisinde
Türkiye’deGençlerinİyiOlmaHaliRaporu2
9
bulunanlarınoranıysahemenhemenbirbirineeşittir(yüzde26’yayüzde28).Kadınlararasındaişarayanlarınoranıysayüzde11’dir.
Görüştüğümüzgençlerarasındaçalışanlarınnekadarsüredirçalıştıklarıveçalıştıklarıiş yeri sayısını sorduğumuzda, 18-24 yaş arasındaki gençlerin ortalama çalışmasürelerinin 3,3 yıl olduğu, bu rakamın 25-29 yaş diliminde 5,5’e yükseldiğinigörmekteyiz.Bununlaberaber,herikiyaşdilimindedeçalışılanişyerisayısıbirbirineyakındır: 18-24yaşdilimindeortalama rakam2,2 iken,25-29yaştabu rakam2,5’eyükselmektedir.
ŞEKİL 6. Gençlerin Girişimcilik Eğilimi (“Kendi İşimi Kurmak İsterim” Yanıt
Verenlerin Oranı) (2017 - 2019)
Yukarıda yer alan grafik, gençlerin girişimcilik eğilimlerini karşılaştırmalıgöstermektedir.2017’degençlerinyüzde63’ükendiişinikurmakistediğinibelirtirken,2019’dabuoranyüzde50olarakhesaplanmıştır.
ŞEKİL 7. Gençlerin Girişimcilik Eğilimi (“Kendi İşimi Kurmak İsterim” Yanıt
Verenlerin Oranı)
Yukarıdayeralangrafik,gençleringirişimcilikeğilimlerinigöstermektedir.Bugrafiğegöre genç erkeklerin yüzde 59’u, kadınlarınsa yüzde 41’i kendi işini kurmayıistemektedir, bu açıdan bir toplumsal cinsiyet farkı olduğunu söyleyebiliriz. 18-24yaşındakilerarasındayüzde54olangirişimcilikeğilimi,25veüstüyaşlardayüzde45’e
Türkiye’deGençlerinİyiOlmaHaliRaporu2
10
düşmektedir.Çalışmadurumuylagirişimcilikeğilimiarasındakiilişkiyebaktığımızdaişarayan gençlerin kendi işlerini kurmaya daha fazla istekli (yüzde 62) olduğunugörüyoruz.Evgençlerindeysebueğilimsadeceyüzde29oranındadır.
ŞEKİL 8. Gençlerin İş Bulma Konusundaki Kaygıları (“…İş Bulmak Zor Olur” Yanıt
Verenlerin Oranı) (2017 - 2019)
Araştırma çalışmasına katılan gençlere, çalışma durumlarından bağımsız olarak“Herhangi bir nedenle iş arasanız, yaşadığınız yerde kolaylıkla iş bulabilirmisiniz?”sorusuyöneltildiğinde2017çalışmasıkapsamındagörüşülengençlerinyüzde69’unun“zorolur”yanıtınıverdiğigörülmektedir.2019araştırmasında isebuoranyüzde72olarakhesaplanmaktadır.
ŞEKİL 9. Gençlerin İş Bulma Konusundaki Kaygıları (“…İş Bulmak Zor Olur” Yanıt
Verenlerin Oranı)
İşbulmanınzorolduğunudüşünenlerinoranıgençkadınlararasındayüzde73’ekadaryükselmektedir. Yaş gruplarına göre bakıldığında iş bulmanın zor olduğunudüşünenlerin oranının 25-29 yaş arasında yüzde 74 olup daha yüksek olduğugözlemlenmektedir. İş arayan gençlerin yüzde 89’u, ev gençlerinin yüzde 74’ü,yaşadıklarıyerdeişbulmanınzorolduğukanısındadır.
Türkiye’deGençlerinİyiOlmaHaliRaporu2
11
ŞEKİL 5. İş Bulmanın Önündeki Engeller (Belirtenlerin Oranı, 2 Yanıt)
Kolayişbulamayacağınıbelirtengençlerebununenönemliikisebebinisorduğumuzda,yüzde50’likbirkesimyaşadıklarıyerdeyeterliişolanaklarınınolmamasınıbelirtmiştir.İş bulmasını sağlayacak tanıdıklarının olmamasını belirtenlerin oranı yüzde33 iken,ücretlerin düşüklüğünü iş bulmanın önünde engel olarak belirtenlerin oranı yüzde23’tür.Yüzde16’lıkbirkesimuygunbirişbulamamayıişbulmalarınınönündekiönemlibirengelolduğunubelirtmektedir.
Yüzde15’likbirgrupgereklibecerilerdenyoksunolduğunu,yüzde14’lükbirkesimdenereden iş bulacaklarını bilemediğini belirtmiştir. Gençlerin yüzde 12’si ise çalışmakoşullarınınzorluğunuişbulmalarınınönündekiengelolarakgörmektedir.
ŞEKİL 6. Önem Verilen İş Özellikleri (Biraz Önemli ve Çok Önemli Yanıtını Verenlerin
Toplam Oranları)
Gençlere iş özellikleri ile ilgili ifadeler okunup, bu özelliklerin çalışacakları işte nederece önemli olduğunu belirtmeleri istenmiştir. “Biraz önemli” ve “Çok önemli”cevaplarının toplamına bakıldığında, gençlerin en fazla önemsedikleri konularınbaşındageleceklerinigüvencealtınaalabilmeningeldiğigörülmüştür.Gençlerinyüzde89’u bu ifadeye katıldığını belirtirken, iyi para kazanabilmek yüzde 88’i tarafındanbelirtilmiştir. Uzun süre aynı işyerinde çalışabilmek ve kariyer yapıp terfi alabilmek
Türkiye’deGençlerinİyiOlmaHaliRaporu2
12
yüzde86’lıkbirkesimtarafındandilegetirilirken,gençlerinyüzde84’üçalışacaklarıişinhayatta yapmak istediği diğer şeylere vakit bırakması ve yeteneklerini ve bilgilerinikullanabilmeleriözelliklerineönemverdiğiniifadeetmiştir.
Olmadığıbirinsangibidavranmakzorundaolmadığıvealınankararlarakatılabileceğibirişbulmasıgençlerinyüzde83’ütarafındanönemliolarakbelirtilmiştir.
Çoksayıdaarkadaşedinebileceğibirişolması,çoksayıdainsanlatemaskurabileceğibir iş olması ve ilginç bir iş olması daha az önem addedilen iş özellikleri olup, buözellikleri önemli bulanların sırasıyla yüzde 65, yüzde 64 ve yüzde 54 olarakhesaplanmıştır.
ŞEKİL 7. Önem Verilen İş Özellikleri Faktör Analizi ile Gruplama ve Çalışma Durumu
Biröncekisorudakiönemverilenişözelliklerifaktöranaliziilegruplandığında,4anaboyutortayaçıkmaktadır.Toplumsalprestij,kariyervemaddiyat,merakveyaratıcılıkverahatbirişgruplarınaçalışmadurumubazındabakıldığında,öğrencilerinrahatbiriş,işarayanlarınkariyervemaddiyat,evgençlerinintoplumsalprestijveçalışanlarınmerakveyaratıcılıkkonularınadahafazlaönemverdiklerigörülmektedir.
Türkiye’deGençlerinİyiOlmaHaliRaporu2
13
ŞEKİL 8. İş Bulmak İçin Gerektiği Düşünülen Özellikler (Belirtenlerin Oranı, 3 Yanıt)
İş bulmak için hangi özelliklerin gerekli olduğu sorulduğunda, yüzde 51 ile en fazlabelirtilencevabın“kişiseliletişimbecerilerininkuvvetliolması”olduğuanlaşılmaktadır.Gençlerin yüzde 48’i “Etik davranış/ dürüstlük” özelliğini, yüzde 48’i ise “Kendinegüvenvemotivasyon”özelliğininişbulmadaönemliolduğunudüşünmektedir.
ŞEKİL 9. Eğitimine Başka Bir Ülkede Devam Etme Eğilimi ve Başka Bir Ülkeye Yerleşme
İsteği (“Evet” Yanıtı Verenlerin Oranı)
Gençlere ileridebaşkabirülkedeeğitimlerinedevametmek isteyip istemeyeceklerisorulduğunda,yüzde23’ününolumluyanıtverdiğigörülmüştür.Aynışekilde,yüzde25’likbirkesimdebaşkabirülkeyeyerleşmeyidüşündüğünübelirtmiştir.
Türkiye’deGençlerinİyiOlmaHaliRaporu2
14
ŞEKİL 10. Yerleşmek İstediği Ülke
Baz:307kişi
Başka bir ülkeye yerleşmeyi düşünenlere hangi ülkeye yerleşmeyi düşündüklerisorulduğunda, yüzde 19’unun Amerika Birleşik Devletleri’ne, yüzde 15’ininAlmanya’ya, yüzde 9’unun İngiltere’ye, yüzde 8’inin ise Hollanda’ya yerleşmeyidüşündüğügörülmektedir.
ŞEKİL 16. Başka Bir Ülkeye Yerleşmeyi İsteme Nedenleri (İlk Belirtilen Sebep ve
Belirtilen Sebepler, 2 Cevap)
Baz:307kişi
Başkabirülkeyeyerleşmeyidüşünen307gence,bununsebepleri sorulduğunda, ilkbelirtilencevapolarakdahaiyiişolanaklarınıbelirtmeoranınınyüzde46ileenyüksekolduğuanlaşılmaktadır.Yüzde12’likbirkesimdahafazlakişiselözgürlükistediğiiçinbaşka bir ülkeye yerleşmeyi düşündüğünü belirtirken, daha iyi eğitim olanaklarıcevabınıbirincisebepolarakbelirtenlerinoranıyüzde11’dir.
Türkiye’deGençlerinİyiOlmaHaliRaporu2
15
ŞEKİL 17. Gençlerin Aylık Gelirleri
Araştırma çalışmasına katılan gençlere, ortalama bir ayda ellerine geçen gelirinyaklaşıknekadarolduğusorulmuştur.Gençlerinyüzde30’ununaylıkkişiselgeliri600TLvealtındayken,gelirleri601-1500TLolanlarınoranıyüzde22’dir.Yüzde18’likbirgençkesimi1500-2400TLarasındageliresahiptir.Ortalamabiraydaelinegeçengelir2400TLveüzerindeolanlarınoranıysayüzde23’tür.Yüzde8’likbirkesimbusoruyayanıtvermemiştir.
Türkiye’deGençlerinİyiOlmaHaliRaporu2
16
Maddi Durum
Gençlerineldeettiklerigelir,ogelirinnekadarınıkullanabildikleriveenönemlisigelirinyetipyetmemesikonusundakialgıları,genelolarakgençlerinmaddidurumlarındannederecememnunolduklarınıbelirleyebilmektedir.
ŞEKİL 18. Gençlerin Maddi Durumlarından Memnuniyeti
Gençlerinyüzde48’imaddidurumlarındanmemnunken,memnunolmayanlarınoranıyüzde49’dur.
ŞEKİL 19. Gençlerin Diğer İnsanlarla Karşılaştırdığında Kendi Maddi Durumuna
Yönelik Algısı
Gençlerinyaklaşıküçtebirikendimaddidurumunudiğerleriilekarşılaştırdığındakötüya da çok kötü olarak algılamaktadır. Yüzde 48’i kendi durumunu orta halli olaraknitelendirirken,yüzde21’iekonomikdurumunuiyiolaraktarifetmektedir.
%49,4 %47,9
%2,7
Memnundeğilim Memnunum Bilmiyor/Cevapyok
Türkiye’deGençlerinİyiOlmaHaliRaporu2
17
ŞEKİL 20. Haziran 2018’den İtibaren Türkiye Ekonomisinin Kötüye Gittiğini
Düşünenler ve Çalışma Durumu (“Biraz kötüye gitti” ve “Çok kötüye gitti”
Yanıtını Verenlerin Toplam Oranı)
Gençlerinyüzde83’üHaziran2018’denitibarenTürkiyeekonomisininkötüyegittiğinibelirtirken,buoranişarayanlardayüzde92ileenyüksektir,evgençlerininyüzde87’si,çalışanlarınyüzde85’iTürkiyeekonomisininkötüyegittiğinibelirtmektedir.
ŞEKİL 21. Ekonomik Gidişattan Etkilenme ve Çalışma Durumu
(“Biraz etkilendik” ve “Çok etkilendik” Yanıtını Verenlerin Toplam Oranı)
Baz:1013kişi
Haziran2018’denitibarenTürkiyeekonomisininkötüyegittiğinidüşünenlerinyüzde89’ubudurumdanetkilendiklerinibelirtmiştir.Evgençlerindeveişarayanlardayüzde93ilebuoranenyüksektir.
Türkiye’deGençlerinİyiOlmaHaliRaporu2
18
ŞEKİL 22. Ekonomik Krize Karşı Alınan Tedbirler (“Evet” Cevabını Belirtenler)
Baz:1013kişi
Haziran2018’denitibarenTürkiyeekonomisininkötüyegittiğinidüşünenlerinyüzde41’i ödemelerini geciktirmek zorunda kaldığını, yüzde 31’ yakın çevresinden borçaldığını, yüzde 21’i bankalardan borç aldığını, yüzde 16’sı tasarruflarını bozdurmakzorunda kaldığını ve yüzde 12’si ise sahip oldukları şeyleri satmakmecburiyetindekaldıklarınıbelirtmiştir.
ŞEKİL 23. Ekonomik Krizde Başa Gelenler (“Evet” Cevabını Belirtenler)
Baz:1013kişi
Türkiye ekonomisinin kötüye gittiğini belirtenlerin yüzde 38’i bazı zorunlu giderleriödeyemediği zamanlar olduğunu, yüzde 28’i gelecek ile ilgili planlarını ertelediğini,yüzde27’sikredikartıborçlarındanödeyemedikleriolduğunu,yüzde21’iailesindenbirinin işsiz kaldığını, yüzde 20’si iş aramak ya da çalışmak zorunda kaldığını dilegetirmektedir. İş kaldığını belirtenlerin oranı ise yüzde 14’tür. İş aramaktanvazgeçenlerinoranıyüzde9’dur.Eğitiminearaverdiğinibelirtenyüzde7’likbirkesimbulunmaktadır.
Türkiye’deGençlerinİyiOlmaHaliRaporu2
19
Eğitim
Gençlerineğitimdenveokuldanmemnuniyetleriiyiolmahalininbelirleyicilerindendir.Bubölümde,eğitiminedevamedengençlerealdıklarıeğitimdennederecememnunolduklarısorulmuştur.
ŞEKİL 24. Gençlerin Eğitimden Memnuniyeti (Eğitimine Devam Edenler) (2017-2019)
2017 araştırmasında görüşülen ve eğitimlerine devam eden gençlerin yüzde 74’üaldıkları eğitimdenmemnun olduklarını belirtirken, 2019 araştırmasında eğitimdenmemnuniyetoranıyüzde71olarakhesaplanmıştır.
ŞEKİL 25. Okudukları Okullar ve Okullarından Memnuniyet Derecesi (“Biraz
memnunum” ve “Çok memnunum” Yanıtlarının Toplamı)
Görüştüğümüzgençlerarasındaneğitimlerinedevamedenlerinbüyükçoğunluğunundevam ettikleri okulda aldıkları eğitimdenmemnun oldukları görülmektedir. Genelolarak yüzde71olanmemnuniyet oranı, dört yıllık üniversite öğrencilerinde yüzde77’ye yükselmektedir. En düşük oranlaraysa açık öğretim ve 2 yıllık üniversiteöğrencilerinderastlanmaktadır.
Türkiye’deGençlerinİyiOlmaHaliRaporu2
20
ŞEKİL 26. Gençlerin Kültürel Tüketimleri – (2017-2019) (“Ayda Bir Kaç Kez” ve
“Haftada Bir ve Daha Sık” Yanıtlarının Toplamı
Araştırmaçalışmamızakatılangençlerebirdizietkinliksayıpbuetkinliklerinesıklıktayaptıklarını sorduk. Yukarıdaki yer alan grafik, gençlerin en sık yaptıkları faaliyetinsinemaya gitmekolduğunu göstermektedir, bu oran 2017 araştırmasında yüzde 57iken, 2019 araştırmasında yüzde 47’ye düşmüştür. İkinci sırada kitap satın almagelmektedir, 2017 araştırmasında görüşülen gençlerin yüzde 44’ü, 2019araştırmasındagörüşülengençleriniseyüzde42’siaydabirkaçkezyadahaftadabirvedahasıkkitapsatınaldıklarınıbelirtmektedir.Müzikveyafilmsatınalanlarınoranındayüzde34’tenyüzde22’yebirdüşüşgözlemlenmektedir.
Türkiye’deGençlerinİyiOlmaHaliRaporu2
21
Sağlık
İyiolmahalialanlarınınenönemlilerindenbiridesağlıktır.Sağlıkalanınadairözneldeğerlendirmelerin yaşamdanmemnuniyete olan etkisi ve yaşam tarzlarının sağlıkalanıüzerindekietkisibubölümdeincelenmektedir.
ŞEKİL 27. Gençlerin Yaşam Tarzları (“Haftada bir ve daha sık” Yanıtlarının
Oranı)
Araştırma çalışmasına katılan gençlere bir dizi iyi/kötü davranış sayılmış, budavranışlarınesıklıklagerçekleştirdiklerisorulmuştur.Öğrendiğimizegöre,gençlerinyüzde95’ihergündüzenliolarakkahvaltıetmekte,yüzde92’simeyveyemektedir.Bunakarşılıkaçıkhavadasporyapanlarınoranıyüzde45,kapalısporsalonundasporyapanlarınoranıyüzde15’tir.
“Kötü”alışkanlıklarabakılacakolursa,gençlerinyüzde82’sihaftadaenazbirkeregazlıiçecek tüketmektedir. Gençlerin yüzde 58’i sigara ve benzeri tütün ürünlerikullanmaktadır. Yüzde 55’lik bir kesim fast-food restoranlarından yemekyemekteyken,alkollüiçecektükettiklerinisöyleyenlerinoranıyüzde12’dir.
ŞEKİL 28. Engelli Olma Durumu ve Çeşitli Aktivitelerin Kolaylığı
Türkiye’deGençlerinİyiOlmaHaliRaporu2
22
Görüşülen gençlerin yüzde 6’sı bir engeli olduğunu ya da sürekli bir hastalığınıolduğunubelirtmiştir.Bucevabıbelirtenkişilereçeşitliaktivitelerokunmuş,bunlarıgerçekleştirmeninkolayolupolmadığısorulmuştur.Engeliolduğunubelirtengençlerinyüzde 62’si komşu/ akraba ziyaretlerini kolay olarak nitelendirirken, yüzde 59’uhastaneye/ doktora gitmeyi, yüzde 58’i parka/ deniz kıyısına gitmeyi, yüzde 56’sışehrindiğermahallelerinegitmeyikolayolarakbelirtmiştir.
ŞEKİL 29. Sağlık Durumundan Memnuniyet ve Çalışma Durumu (“Biraz Memnunum”
ve “Çok Memnunum” Yanıtını Verenlerin Toplam Oranı)
Baz:73kişi
Sağlık durumundan memnuniyet düzeyi yüzde 81’dir. Öğrencilerin sağlıkdurumlarındanmemnuniyetiyüzde84ileenyüksekken,endüşükoranayüzde69ileişarayanlardarastlamaktayız.Çalışanlarınsağlıkdurumlarındanmemnuniyetdüzeyiyüzde83,evgençlerininiseyüzde79olarakhesaplanmaktadır.
Türkiye’deGençlerinİyiOlmaHaliRaporu2
23
İlişkiler
İlişkileriyiolmahalininözellikleöznelboyutuaçısındançoktemeldir.Gençlerinyakınçevreleri ilekurdukları ilişkiler,bu ilişkilerinyapısıveniteliği tümhayatlarınıetkiler.Çalışmamızda gençlerin aileleriyle ve arkadaşlarıyla olan ilişkileri diğer demografikdeğişkenlerlebiraradadeğerlendirecektir.
ŞEKİL 30. Gençlerin Arkadaşlarıyla İlişkileri (“Haftada bir ve daha sık” yanıtlarının
oranı) (2017 - 2019)
Araştırmaçalışmamızakatılangençlerearkadaşlarıylayapabilecekleribirdizietkinliksayılmış ve bu etkinlikleri ne sıklıkta yaptıkları sorulmuştur. Yukarıdaki grafikte degörüldüğüüzeregençlerinarkadaşlarıylaensıkgerçekleştirdiklerietkinlikdolaşmaktır(haftadaenazbirkezyapanlarınoranı2017araştırmasıiçinyüzde74,2019araştırmasıiçinyüzde77).Haftadaenazbirkezarkadaşlarıylakafeyegidengençlerinoranıyüzde55’tirveikincisıradagelmektedir.Kahveyegidenlerinoranı2017araştırmasıiçinyüzde21,2019araştırmasıiçinyüzde22’dir.Maçayadaspormüsabakasınagidenlerinoranı2017’de yüzde16, 2019araştırmasında ise yüzde15’tir.Arkadaşlarıyla sık sık şehirdışınagidenlerinoranıysayüzde2017’deyüzde12,2019’daiseyüzde7’dir.
ŞEKİL 31. Gençler ve Evdeki İş Yükleri (Düzenli Olarak Yapanların Oranı)
Kadınların yüzde 82’si düzenli olarak ev temizliği yapmakta, yüzde 79’u ev içinalışverişegitmektevebulaşıkyıkamaktadır.Gençerkeklerindörttebiridüzenliolarak
Türkiye’deGençlerinİyiOlmaHaliRaporu2
24
yemekyaparken,yüzde19’ubulaşıkyıkamaktadır;benzerbirorandadaevtemizliğiyapanlargörülmektedir.
ŞEKİL 32. Gençlerin Birbirleriyle İletişim Kurma Şekli ve Çalışma Durumu
Gençlerinyüzde42’siarkadaşlarıyladahaçokyüzyüzeiletişimkurduğunubelirtirken,yüzde15’ionline/çevrimiçiiletişimitercihettiğinibelirtmiştir.İşarayanlardaçevrimiçiiletişimkuranlarınoranıyüzde22,evgençlerindeiseyüzde19’dur.
Türkiye’deGençlerinİyiOlmaHaliRaporu2
25
Gönüllülük ve Katılım
İyiolmahalialanlarındanbirdiğerikatılımdır.Katılımhemetkinliklere,hemdekararalma süreçlerine katılım olarak ele alınmaktadır. Bu çalışmamızda ayrıca gençleringönüllülükalanındakifaaliyetlerinedeyerverilmiştir.
ŞEKİL 33. Gençlerin Gönüllülükleri
Araştırmaçalışmamızakatılangençlere“Herhangibirücretalmadangönüllübir işteveyabirsiviltoplumkuruluşundahiççalıştınızmı?”sorusunuyönelttiğimizde,sadeceyüzde6’sınınböylebirgönüllüfaaliyettebulunduğunu,yüzde95’iningeçmişindeböylebirdeneyimolmadığınıgörmekteyiz.Buoranhemdiğerülkelerlekarşılaştırıldığındadüşüktür,hemdezamaniçerisindebirartışolmamasınedeniylekaygıvericidir.
Türkiye’deGençlerinİyiOlmaHaliRaporu2
26
ŞEKİL 34. Gönüllü Gençlerin Yaşadıkları Zorluklar (“Evet, yaşadım” Yanıtlarının
Oranı)
Geçmiştegönüllüfaaliyettebulunangençlerebirdizizorlukyaşayıpyaşamadıklarınısorduğumuzda, belirttikleri en büyük zorluk zaman bulmakta zorlanmış olmalarıdır(yüzde 41). Yaptığı masrafları karşılamakta zorlananların oranı yüzde 38, kurumaulaşmakta zorlananların ve ailesi/arkadaşları tarafından onaylanmayanların oranıyüzde24’tür.Buaçıdangönüllügençlerinönündekienbüyükengelinzamanolduğunusöyleyebiliriz.Kezagönüllülükyaptığıkurumaulaşmaktazorlananlarınoranıdayüzde23’tür.
ŞEKİL 35. Gönüllülük Yapmama Nedenleri (Belirtenlerin Oranı)
Gönüllülük yapmamış gençlere bu davranışlarının nedenleri sorulduğunda birincisırada gönüllülük için zamanları olmaması gelmiştir (yüzde 65). Bunu ilgilenmemektakip etmektedir (yüzde 55). Gönüllülük için parası olmadığını söyleyenlerin oranıyüzde43,siviltoplumörgütlerinenasılerişeceğinibilmeyenlerinoranıyüzde33’tür.Üçte birlik bir kesim istediği bir sivil toplum kuruluşu olmadığını söylerken;ailesinin/arkadaşlarının onaylamayacağını söyleyenlerin oranı da yüzde 25’dekalmaktadır.
%41,1
%38,4
%24,7
%23,3
%0 %20 %40 %60 %80 %100
Gönüllülükyapmakiçinzamanbulmaktazorlandım
Gönüllülükyapmakiçinyaptığımharcamalarıkarşılamaktazorlandım
Ailemvearkadaşlarımgönüllülükyapmamıonaylamadı
Gönüllülükyaptığımkurumaulaşmaktazorlandım
Belirtildi
%64,9
%55,2
%43,1
%32,5
%31,2
%25,4
%0 %20 %40 %60 %80 %100
Gönüllülükiçinzamanımyok
İlgilenmiyorum
Gönüllülükiçinparamyok
Siviltoplumörgütlerinenasılerişeceğimibilmiyorum
Gönüllüolmakisteyeceğimsiviltoplumörgütüyok
Ailemvearkadaşlarımizinvermez
Belirtildi
Türkiye’deGençlerinİyiOlmaHaliRaporu2
27
ŞEKİL 36. Gençlerin Sivil Toplum Kuruluşlarına Üyelikleri
Araştırma çalışmamıza katılan gençlereherhangi bir derneğe, spor kulübüne, siyasipartiyeüyeolupolmadığınısorduğumuzdasadeceyüzde8’iböylebirüyelikleriolduğuyanıtınıvermiştir.Tıpkıgönüllülükfaaliyetigibi,siviltoplumkuruluşlarınaüyeliğindesonderecedüşükolduğunubelirtmemizgerekmektedir.1
Gençler arasında bu kurumlara üye olanların oranı öğrenciler arasında yüzde 9’ayükselirken,işarayangençlerdeyüzde4’tir.
Butürbirkurumaüyeolanazsayıdagençisefaaliyetlereseyrekkatılmaktadır.Aydabirvedahafazladefafaaliyetlerekatılangençlerinoranıyüzde64’tür,gerikalanüçtebirlikkesimdahaseyrekkatılmaktadır.
1 Dünya Değerler Araştırması çalışmasına göre Türkiye’de 18 yaş üstü nüfusun sadece yüzde 7.5’i bir sivil toplum kuruluşunda faaliyet göstermektedir.
%7,9
%91,8
Evet Hayır
Türkiye’deGençlerinİyiOlmaHaliRaporu2
28
ŞEKİL 37. Gençlik Meclis Çalışmaları Konusunda Bilgi Düzeyi
AraştırmaçalışmamızakatılangençlerinyerelkatılımiçinönemliaraçlardanbiriolanGençlik Meclislerinin çalışmalarından bilgili olmadıkları görülmektedir. Görüşülengençlerin sadece yüzde 10’u yaşadıkları yerdeki Gençlik Meclisi çalışmalarındanhaberdarolduklarınısöylemişlerdir.
%71,7
%16,7 %8,7
%1,6 %0
%20
%40
%60
%80
%100
Hiçbilgilideğilim Pekbilgilideğilim Birazbilgiliyim Çokbilgiliyim
Türkiye’deGençlerinİyiOlmaHaliRaporu2
29
Kentte Yaşam ve Güvenlik
Ev ve çevre koşullarında belirttiğimiz üzere çalışmamız gençlerin yaşamlarındanmemnuniyetiyleyaşadıklarıkenttekimemnuniyetleriüzerineözellikleodaklandığıiçinkentte yaşamve güvenlik ayrı bir bölümolarakele alınmıştır.Gençlerin yaşadıklarıkentte /mahallede güvenlik içinde yaşayabilmeleri, iyi olma hallerinin önemlibelirleyicilerindendir. Suç oranlarının yüksek olduğu, kamusal mekânlarınkullanılamadığı ya da güven içerisinde sokağa çıkılamadığı durumlarda sorunlarlakarşılaşılmaktadır.
ŞEKİL 38. Gençler Yaşadıkları Yerde Kendilerini Güvende Hissediyorlar mı? (“Güvende
Hissediyorum” Yanıtı Verenlerin Oranı)
Görüştüğümüzgençlereyaşadıklarıyerdehavakarardıktansonrakendilerinigüvendehissedip hissetmedikleri sorulduğunda, genç erkeklerin yüzde 70’i, genç kadınlarınyüzde51’ibusoruyaolumluyanıtvermiştir.
ŞEKİL 39. Yaşadıkları Yerde Güvende Hissetme ve Medeni Durum (“Güvende
Hissediyorum” Yanıtı Verenlerin Oranı)
Yukarıdakigrafiktegörüldüğüüzere,erkeklerkadınlarakıyasla,bekârlarevlilerekıyaslakendilerinidahagüvendehissetmektedir.Bekârerkeklerinarasındahavakarardıktan
%69,1 %50,6
%0 %20 %40 %60 %80
%100
Erkek Kadın
Güvendehissediyor
%62,6 %70,3
%37,6 %55,4
%0 %20 %40 %60 %80
%100
Erkek-Evli Erkek-Evlideğil Kadın-Evli Kadın-Evlideğil
“GüvendeHissediyorum”YanıtıVerenlerinOranı
Türkiye’deGençlerinİyiOlmaHaliRaporu2
30
sonra kendisini güvende hissedenlerin oranı yüzde 70’ken, evli erkeklerde bu oranyüzde 63’e düşmektedir. Bekâr erkeklerle bekâr kadınlar arasında 25 puan, evlierkeklerleevlikadınlararasında15puanvebekârkadınlarlaevlikadınlararasında18puan fark bulunmaktadır. Bu rakamların ışığında yaşadığı yerde kendisini en azgüvendehissedeninevlikadınlarolduğunusöyleyebiliriz.
ŞEKİL 40. Gençlerin Yaşadıkları Kenti Değerlendirmeleri (“Memnumum” Yanıtlarının
Oranları)
Çalışmamız çerçevesinde gençlerin yaşam kalitelerini etkileyebilecek bir dizi koşulsayılmışvebukoşullardannekadarmemnunoldukları sorulmuştur.Görüştüğümüzgençlerinyüzde62’sikomşulararasıilişkiler,yüzde61’iinsanlararasıyardımlaşmadanmemnundur.
Fizikselaltyapısözkonusuolduğundakentinyeşilalanlarındanvepiknikalanlarındanmemnunolanlarınoranıyüzde60civarındayken;boşzamangeçirilenyerler (yüzde55),sinemayadatiyatrogibikültürelfaaliyetler(yüzde55)vekütüphanelerden(yüzde47)memnunolanlarınoranınındahadüşükolduğugörülmektedir.Buaçıdangençlerinbüyük kısmının insanlarla ilişkilerden memnun olduğu ancak diğer konulardamemnuniyetinbukadaryüksekolmadığıgörülmüştür.
%61,9 %61,1
%59,1 %58,7
%54,7 %54,0 %52,6
%46,5 %46,0
%36,2
%0 %20 %40 %60 %80 %100
Komşulararasıilişkiler
Yeşilalanları
Boşzamangeçirilenyerlerinçokluğu
Sporalanları(örn.YürüyüşParkurları)
Bisikletparkuru
MemnunOlanlarınOranı
Türkiye’deGençlerinİyiOlmaHaliRaporu2
31
Medya Kullanımı ve Demografi
ŞEKİL 41. Gençlerin Sosyal Medya Kullanımı (“Haftada Bir ve Daha Sık Kullanıyorum”
Yanıtlarının Oranı)
Araştırma çalışmamıza katılan gençlerin internet ve sosyal medya kullanımlarınısorduğumuzdahepsinininterneteeriştiklerinigörmektedir.
Internetkullanangençlerarasındakienyaygınsosyalmedyauygulamalarıyüzde95ileWhatsappolarakönplanaçıkmaktadırYoutube’uveInstagram’ısıkkullanangençlerinoranıyüzde88’ken,Facebookkullanımıyüzde70’tir.Diğeruygulamalargörecedahaseyrekkullanılmaktadır.
%100,0
%95,4
%88,5
%87,6
%69,9
%35,5
%17,0
%9,8
%6,5
%0 %20 %40 %60 %80 %100
İnternet
YouTube
Snapchat
Foursquare/Swarm
HaftadaBirveDahaSıkKullananlarınOranı
Türkiye’deGençlerinİyiOlmaHaliRaporu2
32
ŞEKİL 42. Gençlerin İnternete Erişim Araçları (“Haftada Bir ve Daha Sık
Kullanıyorum” Yanıtlarının Oranı)
Yukarıdaki grafikte de görüldüğü üzere gençlerin İnternete erişmek için en sıkkullandıklarıcihazakıllıtelefonlarıdır(yüzde96).Kendilerineaitbilgisayarlaİnterneteerişenlerinoranıyüzde42’dirveikincisıradagelmektedir.Okuldaki,işyerindekiyadaevdekiortakbilgisayarlarıkullananlarınoranıyüzde21’dir.Diğeraraçlarınoranıdahadüşüktür.
ŞEKİL 43. Gençlerin İnternette Yaptıkları (“Haftada Bir ve Daha Fazla Yapıyorum”
Yanıtlarının Oranı)
%96,2
%42,3
%21,4
%21,4
%16,2
%13,2
%6,2
%4,8
%0 %20 %40 %60 %80 %100
Akıllıtelefon
Kendimeaitbilgisayar
Evdekiortakbilgisayar
İşyerinizdeki/Okuldakibilgisayar
Kahve,kafe,AVMgibiyerlerden
Tablet
Belediyelerinsağladığıhizmetlerden
İnternetkafe
HaftadaBirveDahaSık
%43,8
%38,9
%16,8
%9,8
%0 %20 %40 %60 %80 %100
Film/diziseyretmek
Müzikindirmek
Film/diziindirmek
Kitapindirmek
HaftadaBirveDahaSık
Türkiye’deGençlerinİyiOlmaHaliRaporu2
33
Gençler interneti sayılan dört faaliyet arasında en çok “film/ dizi seyretmek” içinkullanmaktadır(yüzde44).İnterneti“müzikindirmek”içinkullananlarınoranıyüzde40’ken,film/diziindirmekyadakitapindirmekgibialışkanlıklardahaazyaygındır.
ŞEKİL 44. Gençlerin İnternet Kullanımı Davranışları (“Evet” Yanıtı Verenlerin Oranı)
Gençlerinİnternetkullanırkengüvenliklerinenederecedikkatettiklerinianlayabilmekamacıyla bir dizi eylem sayılmış ve bu eylemleri yapıp yapmadıkları sorulmuştur.Görüldüğü üzere gençlerin üçte ikisi bulundukları mekandaki wifi hattına akıllıtelefonlarıylabağlanmaktadır.Yüzde56’lıkbirkesiminternettebulduğufotoğrafvebilgileri bilgisayarına ya da telefonuna kaydederken, gençlerin yüzde 12’sinininternette buldukları bilgileri indirmek için başkalarından yardım aldıklarıgörülmektedir.
ŞEKİL 45. Gençlerin İnternette Güvenlik İle İlgili Yaklaşımları (“Evet” Yanıtı
Verenlerin Oranı)
%62,1
%56,1
%48,7
%12,0
%0 %20 %40 %60 %80 %100
Bulunduğummekandakiwifihattınaakıllıtelefonumdanbağlanırım
İnternettebulduğumfotoğrafvebilgileribilgisayarıma/telefonumaindiririm/kaydederim
Kısayoltuşlarını(ctrl+ckopyalagibi)etkinkullanırım
İnternettebulduğumbilgileriindirmekiçinbaşkabirindenyardımricaederim
Evet
%70,3
%64,2
%60,7
%54,4
%50,8
%0 %20 %40 %60 %80 %100
Başkainsanlarınfotoğraflarınısosyalmedyadapaylaşırkendikkatederim.
Paylaştığımbilgilerikimleringörebileceğiniayarlardandeğiştiririm(arkadaşlarım,…
Sosyalmedyasitelerindegerekligördüğümde,meselaçektiğimbirfotoğrafizinsizpaylaşıldıysa,…
TelekomünikasyonkurumlarınınyadadevletinsağladığıGüvenliİnternetHizmetinden…
Facebook,Twitter,Instagramvb.uygulamalarda,coğrafikonumumugösterenfonksiyonlarıkapalı…
Evet
Türkiye’deGençlerinİyiOlmaHaliRaporu2
34
Araştırma çalışmamıza katılan gençlere İnternette güvenlik ile yaklaşımlarısorulduğundakaydadeğerorandagencindikkatlidavrandığıancakyinedebukonudabilgilendirilmeye ihtiyaç duyulduğu görülmektedir. Örneğin sosyal medyauygulamalarında (Facebook, Twitter, Instagram vb.) coğrafi konumunu gösterenfonksiyonları kapatanların oranı sadece yüzde 50’dir. Güvenli İnternet hizmetindenyararlananlarınoranıyüzde54’tekalırken, sosyalmedyada“kötüyekullanımbildir”seçeneğindenyararlananlarınoranıyüzde60’tır.Bukonulardayapılacakçalışmalarınyararlıolacağısöylenebilir.
Araştırma çalışmasına katılan gençlere bir dizi iyi/kötü davranış sayılmış, budavranışlarınesıklıklagerçekleştirdiklerisorulmuştur.Öğrendiğimizegöre,gençlerinyüzde91’i her gündüzenliolarakkahvaltı etmekte, yüzde93’ümeyveyemektedir.Bunakarşılıkaçıkhavadasporyapanlarınoranıyüzde37,kapalısporsalonundasporyapanlarınoranıyüzde16’dır.