TÜBİTAK-BİDEB
LİSE ÖĞRETMENLERİFİZİK, KİMYA, BİYOLOJİ VE MATEMATİK
PROJE DANIŞMANLIĞI EĞİTİMİ ÇALIŞTAYLARI
LİSE 1 (ÇALIŞTAY 2011)
ÇATI ISITMALI ÇEVRECİ BACA
PROJE EKİBİAyten TAŞ Seda ERBİL Oğuz
ÖZCAN
PROJE DANIŞMANLARIProf . Dr. Hakan KÖÇKAR Prof. Dr. Bilal GÜNEŞ
KEPEZ/ ÇANAKKALETEMMUZ 2011
PROJENİN AMACI
•Fosil yakıtların kullanımından doğan hava kirliliğini önlemek.
•Yan ürün olarak çıkan sıcak suyu çatı ısı yalıtımında kullanmak.
İnsanlar tarafından gerek ısınma amaçlı gerekse sanayide fosil yakıtlar kullanılmaktadır.
Fosil yakıtlar yanma sonucu havayı kirleterek canlıların sağlığını tehdit eden gazlar ve partiküller ortaya çıkmaktadır.
Farklı yöntemlerle partiküllerden arıtma gerçekleşebilir.
Bunlardan biri dumanı su içinden geçirirken basınç farkı ile duman içindeki toksik maddelerin çözündürülmesi esasına dayanır.
Bu yöntemle toksik maddeler su içinde tutulurken aynı zamanda suyun sıcaklığından yararlanmak mümkündür.
Bu projede ısı yalıtımında da etkin olacak bir sulu filtre sistemi modeli oluşturuldu.
Kirlilik sınırını aşan ve iletkenlik ölçer ile kirlendiği tespit edilen su binanın arıtma sistemine verilerek, bahçe sulamasında kullanılması farklı bir proje konusu olabilir.
Projemizde tasarladığımız sistemi laboratuar ortamında gerçekleştirebilmek için nargilenin çalışma prensibinden yararlanıldı.
SU HAZNESİ
KİRLİ DUMAN BORUSU
SU SEVİYESİ
FİLTRE EDİLMİŞ DUMANIN ATILDIĞI
BORU
SU TROMPU
DUMAN KAYNAĞI
SONUÇLAR Tablo-1: m=18,491g aromalı tütün yanması sonucu iletkenlik ve oluşan sıcaklık değişimi ölçümleri
SICAKLIK (0C) İLETKENLİK (S /cm )
Saf su başlangıçta 28,0 6
Kirli su Tütünün yanması bittiği anda
29,6 51
Kirli su 5 dak. sonra 29,4 51
Kirli su 10 dak. sonra 29,2 52
Kirli su 15 dak. sonra (Hazne soğuk suya tutuldu)
28,2 52
Kirli su 20 dak. sonra 27,8 52
Tablo-2: m=1,20g kibrit ve kürdan parçalarının yanması sonucu iletkenlik ve oluşan sıcaklık değişimi ölçümleri
SICAKLIK (0C) İLETKENLİK (S /cm )
Saf su başlangıçta 27,7 7
Kirli su yakıtın yanması bittiğinde
28,2 20
Kirli su 5 dak.sonra 27,9 20
Kirli su 10 dak. sonra 27,8 20
Kirli su 15 dak. sonra 27,7 20
Tablo -3: m=1,19 g Light Mentollü sigara tütünü dumanının iletkenliğini ve oluşan sıcaklık değişimini göstermektedir.
SICAKLIK (0C) İLETKENLİK (S /cm )
Saf su başlangıçta 28,2 7
Kirli su yakıtın yanması bittiğinde
28,6 34
Kirli su 5 dak. sonra 28,5 33
Kirli su 10 dak. sonra 28,4 34
Kirli su 15 dak. sonra 28,3 34
Kirli su 20 dak. sonra 28,2 34
Tablo-4 m=1,26g aromalı tütün dumanının iletkenliğini ve oluşan sıcaklık değişimini göstermektedir.
SICAKLIK (0C) İLETKENLİK (S /cm )
Saf su başlangıçta 28,2 7
Kirli su yakıtın yanması bittiğinde
28,5 21
Kirli su 5 dak. sonra 28,4 22
Kirli su 10 dak. sonra 28,3 22
Kirli su 15 dak. sonra 28,2 22
Bir sıvıda karbondioksit çözündüğünün göstergesi pH değerinin düşmesidir.
Su pH değeri bakımından incelendiğinde:
Kirbit ve kürdan dumanı ile: 6,70 ’den 5,60 ‘a düştü
Light mentollü sigara tütünü dumanı ile: 6,70 ‘den 5,89 ‘a düştü.
Meyve aromalı tütün dumanı ile: 6,70 ‘den 6,55 ‘e düştü.
DEĞERLENDİRME
Projenin amacına uygun olarak tasarlanan deneyler sonucunda filtre işleminin ve sıcaklık değişiminin beklendiği şekilde gerçekleştiği görülmüştür.
Yapılabilirliği, kullanılabilirliği ve geliştirilebilirliği görülmüştür.
Modelini kurduğumuz sulu baca filtresi projesi, suyun küçük moleküllere sahip olmasından dolayı hava kirliliğini önlemede ideal bir araçtır.
Benzerlerinden farklı olarak çatıya yerleştirildiği için çatının ısıtılması ve yalıtımında kullanılabilmektedir.
Böylece hem çevre kirliliği önlenmiş hem de enerji tasarrufu gerçekleşmiş olur.
Sistem geliştirilerek elde edilen sıcak su kalorifer sistemlerinde kullanılabilir yada arıtmadan geçirilerek bahçe sulamada kullanılabilir.
Bu sistem sadece çatıda değil küçültülerek binanın herhangi bir bölümünde de kullanılabilir.
Sistemin geliştirilmesi durumunda ülke ekonomisine büyük katkılar sağlayacağı düşünülmektedir.
KAYNAKLAR:
[1] http://www.rshm.saglik.gov.tr/hki/pdf/hava.pdf [2] http://www.gismap.com.tr [3]http://www.bacafiltreleri.com [4]http://www.ekotekkazan.com.tr [5]http://www.etoplum.com/hava-kirliliginin-nedenleri-sebepleri-onleme-
yollari.html [6]http://www.webhatti.com/kultur/29954-hava-kirliligi-nedenleri-ve-
onlemleri.html [7] http://baol-biyo.blogcu.com/cevre-kirliligi/7222913
[8]http://www.ode.com.tr/page.tr/yalitimsozluk.ses.html [9] http://www.nedirturk.com/icatlar/bernoulli-prensibi-nedir.html [10] http://www.fizik.us/basinc/akiskanlarin-basinci.html [11]http://www.webhatti.com/genel-sohbet/56383-nargile-hakkinda-
hersey.html [12]http://tr.wikipedia.org/wiki/Nargile [13] teacher.shaker.k12.nh.us/.../Water%20Vapor%20Pressure
%20Table.doc
TEŞEKKÜR
Çalıştay koordinatörümüz Prof.Dr. Mehmet Ay’a Danışmanlarımız; Prof . Dr. Hakan KÖÇKAR ve Prof. Dr. Bilal GÜNEŞ’ e Teknisyenimiz Araş. Gör. Emine GÜNDÜZ’e Kimya Laboratuarındaki çalışmalarımızda bize
yardımlarını esirgemeyen Doç. Dr. Yusuf DİLGİN’e
ve Tüm Çalıştay Ekibine Teşekkür ederiz.