Voorkom KANS !
Pagina 2
Inhoud
• Inleiding• Ontstaan KANS• 5W-model• Instellen beeldschermwerkplek
Pagina 3
• Weten wat KANS is• Inzicht krijgen in KANS-klachten bij
beeldscherm-werkers en andere beroepsgroepen
• Risicofactoren KANS (5 W’s)• Maatregelen om KANS-risico’s te verkleinen• De ergonomisch ingerichte beeldscherm-
werkplek
Inleiding
Pagina 4
Inleiding
Wat is KANS?
• KANS = Klachten aan arm, nek en schouders • Lichamelijk letsel door herhaalde
overbelasting • Betreft klachten van nek, schouders, armen, polsen en handen• Klachten bestaan minstens drie maanden• Belangrijke indicatie voor KANS: niet meer herstellen (na het weekend nog steeds die pijn voelen…)
Pagina 5
Inleiding
Fase indeling:
• Eerste fase •pijn en tinteling tijdens werk, lokale vermoeidheid en kramp•klachten kunnen verdwijnen met rust
• Tweede fase •pijn ook na het werk, irritatie, soms krachtsverlies •het weekeinde is te kort als rustperiode
• Derde fase •zwelling, drukpijn, doof gevoel•klachten verdwijnen heel moeilijk of zelfs niet meer
Pagina 6
Situatie in Nederland
Arbobalans en Arbomonitor 2006
• Klachten bij 26% van de werkende bevolking • Ziekteverzuim door KANS: 12% van totale verzuim (2005)• In 60% van de bedrijven werkzaamheden met verhoogd
risico op KANS (o.a. dienstverlening, landbouw en visserij)• Beeldschermwerkers: ≥ 4 uur per dag achter beeldscherm: 42% van de
beroepsbevolking ≥ 6 uur (risico!): 21%• Werken met computer: 82% van de werknemers (Nederland
koploper in Europa)
Pagina 7
Ontstaan KANS
Twee soorten belasting:
• Statische belasting• Dynamische belasting
Pagina 8
Door statische belasting:
• Langdurig werken in dezelfde houding • Bewegingsarmoede waardoor
circulatieproblemen (onvoldoende afvoer afvalstoffen uit de spieren, verzuring)
Spierspanning
DoorbloedingAfvalstoffen
Pijn
Ontstaan KANS
Pagina 9
Door dynamische belasting:
• Repeterend bewegen• Wrijving en irritatie van pezen in
peesscheden en botstructuren
Ontstaan KANS
Pagina 10
Risicofactoren:
• KANS heeft altijd meer dan één oorzaak• Er is ook altijd een lichamelijke component• Meerdere maatregelen nodig om KANS effectief te bestrijden• 5W Model als overzicht van de risicofactoren
5W model
Pagina 11
5W model
Het 5 Werkfactoren-model:
Pagina 12
5W model
Stoplichtmodel:
• Groen: de situatie m.b.t. de werkfactor is in orde en behoeft geen verbeteringen.
• Oranje: deze werkfactor verbeteren. Aanbevolen wordt om maatregelen te treffen.
• Rood: deze werkfactor meteen verbeteren. Neem zo spoedig mogelijk maatregelen
Pagina 13
Aandachtsgebieden:
+ Afwisseling in werk (uitvoerend, ondersteunend,voorbereiden, organisatorisch
of controlerend) + Afwisseling in moeilijkheidsgraad+ Mogelijkheden inroepen hulp+ Uitdagingen - Werktempo is opgelegd- Eenzijdige handelingen (bv. alleen typen
of alleen muizen)
Werktaken
Pagina 14
Aandachtsgebieden (vervolg):
+ Aantal uren per dag werken met laptop of notebook maximaal 2 uur
+ Aantal uren per dag beeldschermwerk maximaal 6 uur
± Aantal uren per dag repeterend werk+ Pauzemogelijkheden voldoende
Werktijden
Pagina 15
Aandachtsgebieden (vervolg):
+ Voldoende mogelijkheden voor micropauzes (minimaal 20 sec. rust)
+ Mogelijkheid tot aanpassen werktijden (bv. bij privéprobleem)
+ Afwisseling van soorten werk - Overwerk
Werktijden
Pagina 16
Achtergrond:
• Werkdruk heeft betrekking op de hoeveelheid werk en de wijze van uitvoering• Belangrijk zijn de randvoorwaarden • Werkdruk is de oorzaak, werkstress is het
gevolg• Werkdruk heeft een sterke relatie met
welzijn
Werkdruk
Pagina 17
Evenwicht belasting-belastbaarheid:
• Belasting•alles wat je doet op een dag•op het werk•privé
• Belastbaarheid •wat je aan kunt •lichamelijke conditie•‘hoe zit je in je vel’
• Herstelbehoefte is essentieel! Toename herstelbehoefte=toename kans op KANS
Werkdruk
Pagina 18
Persoons-kenmerken
Kunnen omgaan met stress
Sociale steun
Regel-mogelijkheden
Werkomgeving
+ motivatie+ werkplezier
- klachten, spanningen- belasting, stress
Werkdruk
Pagina 19
Verschijnselen werkstress:
• Lichamelijke verschijnselen•Hoofdpijn•Nek- of rugpijn•Zweten•Slecht slapen
• Emotionele verschijnselen•Ontevreden•Prikkelbaar•Onzeker•Ongemotiveerd
Werkdruk
Pagina 20
Verschijnselen werkstress (vervolg):
• Gedragsmatige verschijnselen•Snel geïrriteerd•Agressief•Meer roken en drinken•Cynisme
• Cognitieve verschijnselen•Besluiteloos•Piekeren•Concentratieproblemen •Verstrooid
Werkdruk
Pagina 21
Aandachtsgebieden:
+ Ontspanmogelijkheden tijdens en na werk+ Terugkoppeling over kwaliteit werk+ Inrichting mogelijkheden voor opleiding+ Mogelijkheid tot overleg tussen werknemers+ Zelf kunnen indelen eigen werk- Pieken in het werkaanbod- Afkrijgen van het werk- Noodzaak tot hard werken of overwerken
Werkdruk
Pagina 22
Aandachtsgebieden (vervolg):
- Krappe deadlines- Geen invloed van de werknemers op de
planning- Hinderlijke werkonderbrekingen
Werkdruk
Pagina 23
Aandachtsgebieden:
+ Reikafstanden niet te groot+ Ondersteuningsmogelijkheden onderarm en elleboog+ Voldoende werkoppervlak+ Instelmogelijkheden werkplek (stoel, tafel, hoogte
beeldscherm, etc.)+ Indeling werkplek optimaal
Werkplek
Pagina 24
Aandachtsgebieden (vervolg):
+ Benodigde krachtsinspanning niet te groot- Extreme houdingen- Klimaat werkplek (tocht, koude)- Verlichting werkplek (spiegeling, geen zonwering)
Werkplek
Pagina 25
Aandachtsgebieden:
+ Voorlichting over gezond werken+ Ondersteuning armen tijdens werk+ Ontspannen schouders+ Afwisseling werk+ Beweging werknemer (rekken, strekken,
sporten) - Lange tijd statische houdingen
Werkwijze
Pagina 26
Typetechniek:
• Zorg voor rechte polsen
Werkwijze
Pagina 27
Muistechniek:
• Houd ook bij muizen uw polsen recht
Werkwijze
Pagina 28
Beeldscherm-werkplek
• Stoel• Tafel• Beeldscherm• Toetsenbord• Muis• Voetensteun (evt)• Documenthouder (evt)
Onderdelen standaard beeldschermwerkplek:
Pagina 29
Optimale instellingen stoel:
• Zithoogte
Beeldscherm-werkplek
Pagina 30
Optimale instellingen stoel:
• Rugleuning
Beeldscherm-werkplek
Pagina 31
Optimale instellingen stoel:
• Armleuningen
Beeldscherm-werkplek
Pagina 32
Optimale instellingen tafel:
• Aansluiting met armleuningen
Beeldscherm-werkplek
Pagina 33
Optimale instellingen tafel:• Voldoende beenruimte (60 cm breed en 80 cm diep bij de voeten)
Beeldscherm-werkplek
Pagina 34
Optimale instellingen beeldscherm:
• Afstand (armlengte) en kijkhoogte (niet omhoog kijken)
Beeldscherm-werkplek
Pagina 35
Opstelling beeldscherm:• Plaatsing recht voor je
Beeldscherm-werkplek
Pagina 36
Optimale instellingen toetsenbord:
• Dikte en afstand tot tafelrand
Beeldscherm-werkplek
Pagina 37
Optimale instellingen muis:
• Direct naast het toetsenbord
Beeldscherm-werkplek
Pagina 38
Optimale instellingen voetensteun:
• Maar: beter is tafel op de juiste hoogte (net zo hoog als armsteunen)
Beeldscherm-werkplek
Pagina 39
Optimale instellingen documenthouder:
• Tussen beeldscherm en toetsenbord• Bovenkant documenthouder onder onderkant
beeldscherm
Beeldscherm-werkplek
Pagina 40
Optimale instelling totale werkplek
Beeldscherm-werkplek
Pagina 41
Optimale instellingen laptopwerkplek:
• Gebruik een laptopstandaard
Beeldscherm-werkplek
Pagina 42
20-24 inch geeft productiviteitverhoging
Beeldscherm-werkplek
Pagina 43
• www.rsi.startpagina.nl• www.rsi-vereniging.nl• www.rsi.algemeen.nl• www.muisarm.nl• www.arbobondgenoten.nl/arbothem/lichblst/rsi.htm
Weblinks