1 Wegwijzer-SlimGedeeld!
WegwijzerOverhetslimdelenvanschoolinfrastructuur
(PDF-versiezonderlay-out)
2 Wegwijzer-SlimGedeeld!
InhoudsopgaveInleiding...................................................................................................................................................6
I. Waaromschoolinfrastructuurdelen?............................................................................................7
1. Voordelenvoorverenigingen......................................................................................................8
2. Voordelenvoorscholen..............................................................................................................9
3. Voordelenvoorlokalebesturen................................................................................................10
II. Hoeschoolinfrastructuuropenstellen?...................................................................................13
1. Stappenplan..............................................................................................................................13
1.1. Stap1:Omgevingsanalyse,welkenodenzijner?..............................................................13
1.2 Stap2:Analysevaneigenschoolinfrastructuur................................................................13
1.3 Stap3:Verkennendgesprek.............................................................................................14
1.4 Stap4:Interneafsprakenmaken......................................................................................14
1.5 Stap5:Formeelgesprek...................................................................................................15
1.6 Stap6:Delendelendelen.................................................................................................15
1.7 Stap7:Evaluatie...............................................................................................................15
2. Welkeadministratieveformaliteitenmoetikvervullen?......................................................16
2.1 Gebruiksovereenkomst.....................................................................................................16
2.1.2 Huishoudelijkreglement............................................................................................17
2.1.3 Financiëleverdeelsleutels...........................................................................................17
2.2 Verzekeringen...................................................................................................................19
2.2.1 Checklistverzekeringscontract...................................................................................19
2.2.2 Verzekeringburgerlijkeaansprakelijkheid..................................................................19
2.2.3 Ongevallenverzekeringlichamelijkeschade...............................................................20
2.2.4 Objectieveaansprakelijkheidbrandenontploffing....................................................20
2.2.5Brandverzekering...........................................................................................................21
2.2.5 Bijkomendeverzekeringvoorspecifiekeactiviteiten..................................................22
2.3 Vrijstellingonroerendevoorheffing..................................................................................24
2.4 Veiligheidenpreventie.....................................................................................................27
2.4.1 Brandveiligheid..........................................................................................................27
2.4.2 Veiligheidspeelterrein...............................................................................................27
2.4.3 Voedselveiligheid.......................................................................................................28
2.4.4 Preventievanschade,inbraakendiefstal.................................................................29
2.4.6 Verkeersveiligheid.....................................................................................................31
2.5 Andere...............................................................................................................................31
2.5.1 SABAMenbillijkevergoedingbijscholen..................................................................31
3 Wegwijzer-SlimGedeeld!
2.5.2 Handelszaken,reclame&sponsoring.......................................................................32
2.5.3 Onroerenderfgoed....................................................................................................33
2.5.4 Infrastructuurkinderopvang.....................................................................................34
2.5.5 Overzichtregelsennormenperbeleidsdomein.......................................................36
3. Waarkanikopzoeknaarextrafinanciering?.........................................................................37
3.1 Viasubsidiërendeinstanties..............................................................................................37
3.1.1 AGION........................................................................................................................38
3.1.2 SportVlaanderen.......................................................................................................39
3.1.3 VIPA&KindenGezin.................................................................................................40
3.1.4 Onroerenderfgoed....................................................................................................41
3.1.5 GO!............................................................................................................................42
3.1.6 KatholiekOnderwijsVlaanderen...............................................................................42
3.1.7 OnderwijssecretariaatvanStedenenGemeenten....................................................42
3.1.8 Gemeente..................................................................................................................43
3.1.9 Provincie....................................................................................................................44
3.2 Anderefinancieringsbronnen............................................................................................44
3.2.1 Giften,schenkingen,legaten.....................................................................................44
3.2.2 Mecenaat...................................................................................................................46
3.2.3 Crowdfunding............................................................................................................46
3.2.4 Coöperatiefondernemen..........................................................................................47
3.2.5 Privéfondsen..............................................................................................................47
3.2.6 Viadegebruikerszelf................................................................................................48
4. Waarmoetikaandenkenm.b.t.beheer&organisatie(intern)?..........................................49
4.1 Algemeen..........................................................................................................................49
4.1.1 Gesplitstbeheer........................................................................................................49
4.1.2 Gebundeldbeheer.....................................................................................................49
4.1.3 Uitbesteding..............................................................................................................50
4.2 Mogelijkeaanspreekpunten/rollen....................................................................................50
4.2.1 Scholen.......................................................................................................................50
4.2.2 Lokalebesturen..........................................................................................................52
4.2.3 Verenigingen..............................................................................................................53
4.3 Gebruikersvergadering......................................................................................................54
4.4 Tijdsplanningruimtegebruik..............................................................................................54
4.5 Meldpuntschade&technischeproblemen......................................................................55
4.6 Logboekgebruikruimte....................................................................................................55
4.7 Toegangensleutelbeheer.................................................................................................56
4 Wegwijzer-SlimGedeeld!
4.7.1 Sleutelplan.................................................................................................................56
4.7.2 Sleuteldragers............................................................................................................56
4.7.3. Zaalzoeker.................................................................................................................57
4.7.4 Conciërge...................................................................................................................57
4.7.5 Elektronischetoegang...............................................................................................58
4.8 Inventarisenafsprakenomtrentleveranciers..................................................................58
4.9 Inventarisenafsprakenovergebruikvanmateriaal.........................................................59
4.10 Opkuisenafvalbeheer.......................................................................................................60
5. Welketechnischeenbouwkundigeingrepenkunnenhetdelenfaciliteren?........................61
5.1 Tips&trickspertyperuimte.............................................................................................61
5.1.1 Inkomhal....................................................................................................................61
5.1.2 Leslokaal....................................................................................................................62
5.1.3 Polyvalenteruimte/Refter.........................................................................................62
5.1.4 Sportzaal....................................................................................................................63
5.1.5 Bergruimte.................................................................................................................63
5.1.6 Sanitairevoorzieningen.............................................................................................64
5.2 Circulatie&signalisatie.....................................................................................................64
5 Wegwijzer-SlimGedeeld!
Legendeicoontjes
Goodpractices
Tips
Waarschuwingen
Quote
(Model)document
Desamenstellingvandezetekstendebijhorendedocumenteniszozorgvuldigmogelijkgebeurd.Tochkunnenzeonvolkomenhedenbevattenengebruikendescholenzeopeigenverantwoordelijkheid.DeWegwijzeriseenwerkinstrument.Hetkansteedsverbeterdengeactualiseerdworden.Hetisbedoeldterinspiratiewanterbestaangewoongeenone-fits-alloplossingenvoorallescholenofsituaties.
6 Wegwijzer-SlimGedeeld!
InleidingDezeWegwijzerishetresultaatvaneenprojectwaarbijdeVerenigdeVerenigingensamenmetpartnerséénjaarlangopzoekgingnaargoedevoorbeelden,tipsengoedhanteerbaremodeldocumentenomhetdelenvanschoolinfrastructuurtestimuleren.Ditgebeurdevanuitdevaststellingdatdebelangrijkstedrempelvoorscholenisdatzenietwetenhoezeeraanmoetenbeginnen.Terwijldewilwelvaakaanwezigis.DeWegwijzerwileenbronvaninformatiezijnvoorwiemeerwilwetenoverhetdelenvanschoolinfrastructuur,maarookvoorwieerconcreetmeeaandeslagwil.Geïnteresseerdenvindenersuggestiesvoorhetaanpakkenvanjuridischeenorganisatorischeuitdagingen.Zevindenhandigevoorbeeldcontractenenno-nonsensetipsvanpioniers.DeWegwijzergeeftookaandatscholenernietalleenvoorstaanendathetloontomtekijkennaaranderescholenendedialoogaantegaanmetverenigingenoflokalebesturen.HetisbelangrijkommeetegevendatdezeWegwijzereenmomentopnameisennietdeambitieheeftomexhaustieftezijn.Hijwilwelheldereantwoordenbiedenopdemeestgesteldevragenenconcreetdoorverwijzenvoorwieovereenbepaaldthemameerinformatiewenst.Waaromisopenstellenbelangrijk?Hoebeginikeraan?Welkeadministratieveformaliteitenmoetikvervullen?Waarkanikaanfinancieringgeraken?Hoeorganiseerenbeheerikopenstellingintern?Welkekleinetechnischeenbouwkundigeaanpassingenkunnenhetopenstellenbevorderen?DeWegwijzeriseenwork-in-progress.Hijzalregelmatiggeüpdatetmoetenworden.Actorenkunnenzelfrechtstreeksviadewebsitegoedevoorbeelden,modellenoftipsuploadendie-natoetsing-indeWegwijzeropgenomenworden.DeWegwijzergaatoverhetopenstellenendushetdelenvanschoolinfrastructuur.Ditkanzoweleenéénmaligeopenstellingzijn(bv.eetfestijn,kinderfuif…)alsmeerregulierdelen(bv.wekelijksevolleybaltraining,theatercursus…)enhetopenstellenvaninfrastructuurtijdensschoolvakanties.DoorheendeWegwijzerzalumerkendattermenzoals‘openstelling’,‘terbeschikkingstelling’,‘samengebruik’of‘gedeeldgebruik’doorelkaargebruiktworden.DitheeftergrotendeelsmeetemakendatdeWegwijzereenbundelingisvanheelveelversnipperdeinformatieuitverschillendebronnen,maaruiteindelijkdekkenzeallemaalongeveerdezelfdelading,namelijkhetopenstellenvanschoolinfrastructuurtenbehoevevanderden.
TotslotgevenwemeedatdezeWegwijzergaatoverhetdelenvanschoolinfrastructuurenalleswatdaarbijkomtkijken.HetisgeenhandleidingvoorhetopzettenvanbijvoorbeeldeenBredeSchool,hoeweleruiteraardwelraakvlakkenzijn.DeWegwijzermaaktookgeenexplicietonderscheidtussenpedagogischeprojectenoflevensbeschouwingenvanscholen,hoeweleruiteraardverschillenderealiteiten,uitgangspuntenenondersteuningsmogelijkhedenzijn.Hetisduseenleidraaddienietallewaarheidinpachtheeft,maarwelelkegeïnteresseerdegoedwilinformerenenvoldoendeopwegzettenomvanuitdeeigenrealiteitopenstellingte
7 Wegwijzer-SlimGedeeld!
verwezenlijken.
DeWegwijzerwerdsamengesteldopbasisvanwebsitesvanverschillendeinstantieseneenkarrevrachtaanpublicaties.
Omeenbeterzichttekrijgenopdedrempelsenknelpuntenmetbetrekkingtothetopenstellenvanschoolinfrastructuurwerderbijdestartvanhetprojecteenaparterondvraagopgesteldspecifiekopmaatvanscholen,verenigingenenlokalebesturen.Erwerdeneendertigtalinterviewsafgenomenbijverschillendeactorenenexpertenophetterrein,zowelbinnenhetonderwijsalsbijlokalebesturen.ViaeenwerkgroepkondenverenigingeninputgevenenmeedenkenronddeWegwijzer,websiteenstudiedag.Deledenvandezewerkgroepkwamenonderandereuitdevolgendeorganisaties:ForumVoorAmateurkunsten,Ideekids,S-Plus,DeAmbrassade,ISB,VlaamseSportfederatie,VlaamseDienstSpeelpleinwerking,Gezinsbond.
WenodigenugraaguitomdeWegwijzerteontdekkenenhemaantevullenmetuwexpertise.
I. Waarom(school-)infrastructuurdelen?Erzijntalvanredenenomschoolinfrastructuurmeeropentestellen.Vooreerstisheteenkwestievanslimenefficiëntomgaanmetbeschikbareruimte.Openstellenisimmersruimte-efficiënt.Inhetkadervaneentoenemendebevolkingsdrukopstedenendedaarmeegepaardgaandeverdichting,isditgeenoverbodigeluxe.Ookinminderofniet-verstedelijktegebiedenishetvanbelangverstandigomtegaanmetdebeschikbarepubliekeruimte.Hetopenstellenvanscholenbeantwoordtookaaneenreële,groeiendenoodaanruimtebijondermeerorganisatiesenburgerinitiatieven..Daarvaltnogaantoetevoegendatoptimaalgedeeldeinfrastructuurdevisuelekwaliteitvanhetlandschaptengoedekomt,omdathetversnipperingvoorkomtenademruimtelaat.Naastruimte-efficiëntisdelenooktijdsefficiënt,milieu-efficiëntenkosten-efficiënt.Hetisdanookeenaandachtspuntvoorlokalebesturen.
Eengrotedrijfveervooropenstellenisdesocialemeerwaardevanopenstelling,metnamedoordewisselwerkingeninteractietussenactorenendoelgroepen.Hetzorgtvoorkennismakingenkruisbestuivingtussenindividuenenorganisatiesdiedelokaledynamiektengoedekomen.Doorruimtestedelenwordenkansenvoorsamenwerkingtusseninitiatievenenontmoetingtussenmensengestimuleerd.Wiemaximaalwilinzettenoplokaleverbinding,kandusbestopenstellingvanschoolinfrastructuurstimuleren.
Scholenzijnvaakbakensinbuurten.Zespeleneenhoofdrolalshetgaatomherkenbaarheidenbiedeneen‘wij-gevoel’aaneenbuurt.Zedragendusbijaandeplaatselijkeidentiteit.Tegelijkmoetenzezichvoortdurendaanpassenaande(snelle)maatschappelijkeontwikkelingen.Voordieaanpassingenzijnmultifunctioneleaccommodatiesinhetvoordeel.Zerichtenzichophunomgevingennodigenmensen
8 Wegwijzer-SlimGedeeld!
uitomhunbijdrageteleveren.
Openstellingvanbestaandeinfrastructuurisdusomvelerleiredenaantebevelen.Bijdebouwvannieuweinfrastructuurishetbelangrijkomhetoptimaaldelenervanalvoorogentehouden.Hoewordteenschoolgebouwopgevat?Studieswijzenuitdat‘aanpasbare,combineerbareenmulti-inzetbareinfrastructuur’ideaalisomvanscholeneffectiefeenkloppendhardvoordehelebuurttemaken.
• Aanpasbaarbetekentdandateengebouwoflocatiedieoorspronkelijkbedoeldisvooréénbepaaldefunctie,daarnaookkangebruiktwordenvooreenanderefunctie,zonderdatdaarvoorgrootschaligefysiekeaanpassingennodigzijn.
• Multi-inzetbaariseengebouwoflocatiewaarinéénruimteafwisselendvoorverschillendefunctiesofdoorverschillendeorganisatiesgebruiktwordt.
• Combineerbaariseengebouwoflocatiewaarintegelijkmeerdereverschillendefunctiesopgenomenzijn.Zokanerophetgelijkvloerseenschoolzijnenopdeeersteverdiepingeenkinderopvang.
WIEDEELTenwaarom(niet)?
Uitdeschoolgebouwenmonitor2013blijktdat62%vandeschoolinfrastructuuralgedeeldwordt,maarerwordtnietgespecifieerdwatgedeeldwordt.Opvlakvaninpassingindebrederemaatschappelijkecontextenhetinspelenopnieuwemaatschappelijkenodenenonderwijsuitdagingen,scorenscholeninVlaanderennietzogoed.‘deVerenigdeVerenigingen’somdeeerderindezenotadevoornaamstedrempelsop.InhetmasterplanscholenbouwbenadruktministerCrevitsdatdeschoolgebouwenvandetoekomst(multi-)functioneelmoetenzijnenbuitendeschoolurenvannutkunnenzijnvoordelokalegemeenschap.Schoolinfrastructuurmoetterbeschikkingstaanvandelokalegemeenschap(kinderopvang,hobby-,amateur-ensportclubs,lokaleverenigingen,…)enindevakantieperiodesvanspeel-,jeugd-ensportpleinwerking,…DezeWegwijzerpoogtalvasteenbescheidenbijdrageteleverenaandezeambitie.
1. Voordelenvoorverenigingen
Recentstellenalleverenigingssectorenvastdatdeonzekerheidbijlokaleverenigingeninverbandmetlokalenenruimtegebruiksterktoeneemt.Ditheeftbijzonderveeltemakenmetdebeperktebeschikbaremiddelenopzowelfederaal,Vlaams,provinciaalenlokaalbeleidsniveau.Oplokaalniveauiseraldevaststellingdatveleparochiesengemeenteninfrastructuurvandehanddoenofhetgebruikervan(fors)duurdermaken.Verenigingenmoetendannoodgedwongenopzoeknaaralternatieven.
9 Wegwijzer-SlimGedeeld!
• OkraorganiseertkaartavondenindereftervandevrijelagereschoolinStokrooie.
• KleuterschoolinHasselt:Dekleuterspeelplaatsiseenvrijtoegankelijkspeelplein,ingerichtenonderhoudendoordestadHasselt.KLJgebruiktklassenindatgebouw,alsookde‘grotespeelplaats’voorbuitenactiviteiten.
• InZichen-Zussen-BolderfungeertzaalDenDrieszowelalsontmoetingscentrumalsookalsturnzaal.
• DesportzalenvanhetstedelijkonderwijsinHasseltwordenopdiverseplaatsennaschoolgebruiktdoorsportclubs:Tuilt,Kuringen,Spalbeek,…Denieuwbouwprojectenwordendaarindetoekomstookopvoorzien.
Bovendienhebbenorganisatiesverschillenderuimtelijkenoden.Hetgebruikvanschoolinfrastructuurisnietzozeereendoelopzich,maareensymptoomvandetoenemendenoodaanruimtewaarorganisatiesmeekampen.Hetisdanooktebeklemtonendathetopenstellenvanschoolinfrastructuurnietalleenzaligmakendis,wekunnenimmersnietalleheilverwachtenvandeonderwijssector.Hetiseennoodzakelijkeaanvullingophet(lokaal)terbeschikkingstellenvanlokalenofeigen‘plekken’voorverenigingen.Voorverenigingenisgebruikvanopengesteldeschoolinfrastructuurvaakfinancieelvoordelig.Veelalhanterenscholenimmerseen‘sociaaltarief’,watbeduidendlagerisdandekostprijsvoorhethurenvanprivéruimtes.Bovendienkanhetgebruikvanschoolinfrastructuur(optermijn)ooktotinhoudelijkesamenwerkingenprojectmatigekruisbestuivingenleiden.Totslotkanhetzorgenvooreenbrederebekendheidenstevigerinbeddingvandeorganisatieinhetlokaleweefsel.Opdiemanierkanhetmogelijkookbijdragenaandeledenwerving.
2. Voordelenvoorscholen
Wemerkendatscholenhetopenstellenvaninfrastructuurnogvaakalseengroteuitdagingbeschouwen,ondanksdebrederemeerwaardeervan.Bijvelenoverheerstnoghetgevoeldatopenstellingeen‘extraatje’isalsereenstijdoverisofzienzehetalsietswaarmeeze‘onderdrukvanbuitenaf’moetenbezigzijn.Daaromishetbelangrijkomalduidelijktestellendatergrenzenzijnaanopenstelling.Niemandvraagtscholenomhuninfrastructuurpermanentopentestellenengastheertespelenvoorallefuivenindebuurt.Aaneengoedgecoördineerdeopenstellingzijnechterheelwatvoordelenverbonden.Zoisdeonderwijsopdracht
10 Wegwijzer-SlimGedeeld!
alsmaarmeereenbreedmaatschappelijkeopdracht.Allichtzijnookhedendaagseuitdagingenvoorscholenzoalsgroteuitval,spijbelgedragofouderparticipatieeffectieveraantepakkendooreenschooldiehaarlokalenopensteltvoororganisatieseninitiatievenuitdebuurt.Debetrokkenheidvanoudersbijhetschoollevenverhoogtdeleerkansenvanhunkinderen.Oudershebbenerdusallebelangbijomhetcontactmetdeschoolwarmtehouden.Scholenkunnenditstimulerendoor,onderandere,infrastructuuropentestellen.Daarenbovenweeteenschooldiehaarinfrastructuurterbeschikkingstelt,beterwaterindebuurtleeftenkanermakkelijkeropinspelen.Hetopenstellenvaninfrastructuurkostooknietperdefinitiemeergeldofwerktekosten.IndeWegwijzerkomenbijvoorbeeldmogelijkesamenwerkingenmetpartnersindesocialeeconomieaanbod.
VerschillendevormingsactiviteitenvandeGezinsbondgaandoorinschoollokalen,ineenaantalgevallengaathetnietlouterompraktische,maarookinhoudelijkesamenwerkingtussendeschoolendelokaleafdeling,zoalsbijdevormingsreeksen'veiligonline','cyberpesten'en'dedigitaleschool'.Desamenwerkingtussensociaal-cultureelwerkenschoolishiereenechtewin-winsituatie,hetsterktenverenigtoudersenschoolteamsindekennisengezamenlijkeaanpakvanvragenenproblemendiezichnietenkelthuisofopschoolstellen.
Totslotkanzichinsommigegevalleneenwin-winsituatievoordoenwaarbijzoweldeschoolalsdevereniginghaarinfrastructuurdeelt.Indieneenverengingovereigeninfrastructuurbeschikt,kanditeventueelookgedeeldwordenmeteenschool.Zokanbijvoorbeeldeenschoolgebruikmakenvanlokalenvandesportclubofeenterreinvanjeugdbeweging.
HetSint-JozefinstituutinEssen,maakttijdensdeschoolurenoccasioneelgebruikvanhetplaatselijkeGildenhuis(parochiehuis)voortoneelvoorstellingenenrepetities.
3. Voordelenvoorlokalebesturen
Sinds2014wordenstedenengemeentensaangespoordomsterkestrategieënteontwikkelen,dieomgaanmetdelangetermijnuitdagingeninfunctievandelokalecontextenditoverallebeleidsdomeinenheen.Het‘strategischmeerjarenplan’isdaarvandeneerslag.Ditplanbestaatuiteenstrategischenotametbeleidsdoelstellingen,gekoppeldaanfinanciëleimplicaties.Hetuitgangspuntiseenintegralevisie.Geenafzonderlijkebeleidsplannenvoorcultuur,jeugd,sportofonderwijs,maareenoverkoepelendeblikvanuithetalgemeenbelang.
11 Wegwijzer-SlimGedeeld!
StadGenk:isvolopbezigmetdeontwikkelingvaneenreglement(cultuur,sport,wijkontwikkeling,kinderopvang)voorgedeeldruimtegebruik.Stimulerenvanmedegebruikoversectorenheen.Stadsbreedoverleg(jeugdcultuur,wijkontwikkeling…)omtekijkenhoezeomgaanmetnieuwebouwaanvragen(=Staaterlokaalleeg?Kanerallokaalgedeeldwordenindebuurt?Ofmoétertochnieuwbouwzijn?)
Schoolinfrastructuuropenstellenvoordelokalegemeenschappastperfectinditplaatje.Hetiseenhaalbaarvoorbeelddatdemeerwaardetoontvangeïntegreerddenkenenhandelen.Multifunctioneelscholengebruikvermengtonderwijsmetjeugd,cultuur,welzijnenruimtelijkeordening.Concreterishetdelenvan(school)infrastructuureenkwestievanslimenefficiëntomgaanmetbeschikbareruimte.Inhetkadervaneentoenemendebevolkingsdrukopstedenengemeentenendedaarmeegepaardgaandeverdichting,isditgeenoverbodigeluxe.Ookinminderofniet-verstedelijktegebiedenishetvanbelangverstandigomtegaanmetdebeschikbarepubliekeruimte.Openstellenvan(ondermeer)scholenbeantwoordtookaaneenreële,groeiendenoodaanruimtebijorganisatiesofburgerinitiatievenDaarvaltnogaantoetevoegendatoptimaalgedeeldeinfrastructuurdevisuelekwaliteitvanhetlandschaptengoedekomt,omdathetversnipperingvoorkomtenademruimtelaat.
HetstedelijkonderwijsinVilvoordestelthaarinfrastructuurterbeschikkingvanerkendesport-encultuurverenigingen.Dekomendejarenwilhetbestuurditprincipedoortrekkennaarhetgemeenschaps-enkatholiekonderwijs.Doordezerelatiefgoedkopeingreepkandegemeentehaarinfrastructuurcapaciteitprocentueelgezienenormopdrijven.Ditbekenteenwinvoordeverenigingenwantzijkampenmindermetplaatsgebrek.Ditbetekentookeenwinvoordescholenaangezienzijhuurinkomstenhalenuithunzalenenzeinruilzelfaanbodemprijzenlokalenkunnenhurenbijdegemeentelijkeoverheidvoorbv.hetschoolfeest.
Daarnaastisdelenooktijdsefficiënt,geziendemaatschappelijkeuitdagingenwijzigenintijd.Ditheeftooktemakenmetinternebevolkingsdynamiekenbinneneenstadofgemeente.Watnubijuitstekeen‘jonge’wijkismetveelschoolgaandekinderen,isdatbinnen20jaarmisschienhelemaalnietmeer.Kandeschoolinfrastructuurdantegemoetkomenaaneenanderemaatschappelijkenoodindewijk?Delenisookmilieu-efficiënt.Hetafbrekenenopnieuwbouwenvaneengebouw,iseengroterebelastingvoorhetmilieudanhetmeteenvoorzieningedeeldoftoekomstignieuwgebruik.Jebespaartookheelwat(auto)verplaatsingendoorbepaaldeactiviteitentegroeperen.Zoalseenschoolmetkinderopvangofsportopschoolnadeuren.
12 Wegwijzer-SlimGedeeld!
Nietonbelangrijkisdaterookeenkostenefficiëntiemeespeelt.Initieelliggendekostenofinspanningenvooropenstellingsomsietshoger,maaroplangetermijnzijnermogelijkterugverdieneffecten.Deteverwachtenkrimpaaninvesteringsruimtenooptoverhedenomscherpekeuzestemakenoverwaarenwaaromzehunmiddeleninzetten.Hethanterenvaneenlangetermijnperspectiefishierdanweleenvoorwaarde.Ditelementisweliswaareerder‘mooimeegenomen’dandathetdeenigedrijfveervooropenstellingmagzijn.
Bredergekaderd,pastoptimaalgedeeldeschoolinfrastructuurperfectinhetconceptvan‘maatschappelijkvastgoed’.Daarbijvernieuwtinfrastructuurmeteenmaatschappelijkefunctiepermanentenvormtzealsontmoetingsplekeenblijvendespilineen‘levendestadofgemeente’.Investereninmaatschappelijkvastgoedleverteenmaatschappelijke‘returnoninvestment’.Hethaaktookaanbijtendensenalsdecentralisatieenvermaatschappelijking.
JeugddienststadAntwerpen:stadAntwerpenstimuleertactiefhetgedeeldgebruikvanlokalenenwildebeschikbareruimteoptimaalgebruiken.Zehebbenookeenvisienotaontwikkeldovergedeeldgebruikvanlokaleninhet(vrijwillig)jeugdwerk.Nietperseoverschoolruimtes.Dejeugddienstwilwerkmakenvanmeerdelenvanschoolspeelplaatsen.Zebekijkenvooraldewijkenwaareentekortisaanspeelruimteophetopenbaardomeinenwaarerzichactievebuurtwerkingenbevinden.
13 Wegwijzer-SlimGedeeld!
II. Hoeschoolinfrastructuuropenstellen?1. Stappenplan
Welkestappenkanjenemenalsjeschoolinfrastructuurwilopenstellen?Wesommenzehierop.Afhankelijkvanuwlokalesituatieenvertrekpunt,zalhetnietaltijdnodigzijnomallestappentezetten.
1.1. Stap1:Omgevingsanalyse,welkenodenzijner?
Vooraleerstappentezetten,kijktubestwelkenodenerlevenindebuurt,bijkinderen,ouders,verenigingen,enz.Zijneractorendiezichalspartnerwillenengageren?Watzijndesocio-economischeensocioculturelekenmerkenvandeleerlingenenvandebuurt?Uiteraardkijktuooknaardeeigensituatie:watisuwpedagogischproject?Hoepastdeschoolmomenteelindeomgeving?Hoewordtdeschoolmomenteelgerund?Dezeanalyseshoevengeenwetenschappelijkeonderzoekentezijn.Metveelgesprekkenengezondverstandraaktmenaleenheeleind.
1.2 Stap2:Analysevaneigenschoolinfrastructuur
Bekijkinternwelkeruimteszichhetbestlenentotgedeeldgebruik.Houdaarbijrekeningmettoegankelijkheid,brandveiligheid,bezettingsgraad,planning,onderhoud,…
• Welkeruimtekanopengesteldworden?
14 Wegwijzer-SlimGedeeld!
• Isereenaparteuitgang?• Isereennooduitgangaanwezig?• Watiseraanweziginderuimte?• Watkanderuimte(ver)dragen?Aanwelkefrequentie?Welkedagen?• Watgebeurterindevakantieperiode?• Kandeonderhoudsdienstvolgen?• …
Bekijkookwelkeruimteshetmakkelijkstzijnomopentestellenvoorverenigingenenwatvoorwiezinvolzoukunnenzijn.Eenpolyvalentezaalkanbijvoorbeeldmakkelijkgedeeldwordenmeteentheatergezelschap,ofeensportzaalmeteenturnclub,ofdespeelplaatsmetdeplaatselijkespeelpleinwerking.Kijkooknaarhetmeubilair.Eenklasineenbasisschoolmetenkelkleinestoelenentafelsismindergeschiktvoorvolwassenen,maarmogelijkwelzinvolomopentestellenvoorkinderendiebijvoorbeeldbijlesnodighebbenbuitendeschooluren.
Terinspiratiesommenwehiereenaantaleenvoudigefunctie-combinatiesop.Ruimtendiezichzonderteveelpraktischeoftechnischeaanpassingengoedlenenvoorbepaaldeactiviteiten:
ü Sportzaal–sportverenigingü Speelplaats–jeugdkampü Refter–seniorenverenigingü Polyvalentezaal–theaterverenigingü Deeltijdskunstonderwijs–amateurkunstenaarsü Internaten–zomerkampen(metovernachting)ü …
1.3 Stap3:Verkennendgesprek
Nadeanalysewiepotentiëlegebruikerszijnenwelkeruimtesmogelijkgedeeldkunnenworden,ishettijdvooreenverkennendgesprek.Potentiëlegebruikersendelersontmoetenelkaarenwisselenverwachtingenuit.Ditiseeninformeelgesprekdatbestgekoppeldwordtaaneenrondleidingvandeschoolsiteoftedelenruimtes.Maakvervolgafsprakenenvergeetzekernietomcontactgegevensuittewisselen.
1.4 Stap4:Interneafsprakenmaken
Allebetrokkenen–scholen,verenigingen,hetlokaalbestuur–koppelendebevindingenuithetverkennendgesprekinternterug.Maakdenodigeafspraken:Welkeruimteswordengedeeld?Wiedoetwat?Wiezorgtvoorde(éénmalige)administratieveformaliteiten?Wiezorgtvoororganisatorischeafspraken?Moetenertechnischeaanpassingengebeuren?
15 Wegwijzer-SlimGedeeld!
1.5 Stap5:Formeelgesprek
Organiseeréénofmeerdereformelegesprekkenwaarbijeengebruiksovereenkomstenhuishoudelijkreglementopgemaakt,besprokenenuiteindelijkondertekendworden.Neemvoldoendetijdomallesdoortepraten,ookdeelementendiemisschienvanzelfsprekendlijken.Goedeafsprakenmakengoedevriendenenvoorkomenisnogaltijdbeterdangenezen!
1.6 Stap6:Delendelendelen
Pasdoorhetgedeeldgebruikvanuwinfrastructuurzalduidelijkwordenwatgoedenmindergoedloopt.Daaromishetbelangrijkomvrijsnelnadeeersteopenstellingalmetelkaaringesprektegaanendatvervolgensregelmatigteherhalen.Ookalsergeennoemenswaardigeproblemenzijn.Hetzorgtvooreengoedeverstandhoudingendatis–naasteengoedafsprakenkader-goudwaard.Somsleidthetdelenvaninfrastructuurooktotinhoudelijkesamenwerkingensynergie.Gebruikerswisselenelkaarsjaarthema’senjaarplanninguit.Erwordtgekekennaareventuelemaatschappelijkeofpedagogischemeerwaardeinhetsamenorganiserenvanactiviteitenofvormingsmomentenvoorvrijwilligers,leerkrachten,trainers,…
1.7 Stap7:Evaluatie
Ookalsallesgoedgaat,ishetwenselijkomeenjaarlijksreflectiemomentintelassen.Daaropbekijktuzowelinternalsmetdegebruiker(s)watbeter,vlotteren/ofefficiënterkangeorganiseerdworden:
• Hoeverliephetopstellenenuitwisselenvandeplanning?• Zijnafsprakenoveropruimenenschoonmaakgoednagevolgd?• Warenerincidenten?Hoekunnendievermedenworden?• Isernoodaaneentechnischeingreep?• Eenextratoegangvoornadeschooluren?• Eenelektronischslotbijveelvuldiggedeeldgebruik?• …
Delenmaar!
16 Wegwijzer-SlimGedeeld!
2. Welkeadministratieveformaliteitenmoetikvervullen?
Steldaterietsfoutloopt?Wieiserdanverantwoordelijk?Eenterechtebekommernisvanscholendieeraandenkenomhuninfrastructuurtedelenmetverenigingen.
Desleutelvoorsuccesvolleopenstellingis–naasteengoederelatiemetmedegebruiker(s)-eengoedegebruiksovereenkomstenverzekeringenopmaatvandeactiviteiten.Inditonderdeelkomtutewetenwelkeadministratieveformaliteitenudienttevervullenbijhetopenstellenvanuwschoolinfrastructuur.
Eengoedegebruiksovereenkomstopstellenkosteeninspanningdievoorscholennietaltijdevidentis.Hetisbelangrijkomvoorogentehoudendatditslechtseenéénmaligeinspanningis.Wehelpenualvastgraagopweg.
2.1 Gebruiksovereenkomst
Overtalvanzakenkunnenbestduidelijkeengedetailleerdeafsprakengemaaktworden.Dieafsprakendienenopgenomentewordenindeovereenkomstdieergeslotenwordttussendebetrokkenpartijen.Dieovereenkomstomvatidealiterdevolgendeitems:
§ Voorwerpvandeovereenkomst§ Duurvandeovereenkomst§ Gebruikvandeschoolinfrastructuur:welkeruimtes,welkmateriaal§ Toezichtensleutelbeheer:wieheeftdecoördinatieinhanden§ Planning:(wijzigingenin)deplanningdooropensteller/gebruiker§ Vergoedingvoorgebruikvandeschoolinfrastructuur§ Onderhoudenschoonmaak§ Herstellingen:wiedoetwatenwanneer§ Algemenekosten-gedeeldekosten§ Overdrachtvangebruiksrecht:gebruikdoorderden:wel/niettoegestaan§ Huishoudelijkreglementmaaktdeeluitvandeovereenkomst§ Verzekeringen(ziebij‘verzekeringen’)§ Rechten-boetes:vb.watbijhetherhaaldelijknietnakomenvanafspraken§ Jaarlijkseevaluatie-gebruikersvergadering§ Schadeendiefstal§ Reclame–publiciteit
Westippenhierechterduidelijkaandatdeinhoudvancontractenenreglementennietteveralgemenenis,enaltijdopnieuwzalmoetenaangepastwordenaandespecifiekesituatie.
2.1.1 Voorbeeldovereenkomst
Documenteninbijlage
17 Wegwijzer-SlimGedeeld!
‘Woordenwekken,voorbeeldentrekken’.Daaromgevenwehiermeteenenkelevoorbeeldenvangebruiksovereenkomsten.Diezijnuiteraardnietkant-en-klaarbruikbaarenzullenmoetenaangepastwordenaandeeigencontext,maarzegevenweleenbeeldvanwaterbestindergelijkeovereenkomstopgenomenwordt.
• GebruiksovereenkomstIdeekids(school–vereniging)• GebruiksovereenkomstMariaBoodschaplyceum(school-vereniging)• Gebruiksovereenkomst‘Schoolopenvoorsport’(school/bestuur–vereniging)• GebruiksovereenkomstISB(school/bestuur–sportvereniging)• GebruiksovereenkomstICverzekeringen(algemeen)• GebruiksovereenkomstGemeenschapsonderwijs(school–stad)• GebruiksovereenkomstKatholiekescholen(school–stad)
Voorbeelddocument:sleutelcontract
2.1.2 Huishoudelijkreglement
Eenhuishoudelijkreglementiseenoverzichtvanderechtenendeplichtenvandegebruiker.Omgeldigtezijn,moethetopgenomenwordenindegebruiksovereenkomsttussendeschool/lokaalbestuurendegebruiker.Hetmoetgoedgekeurdenaanvaardwordendoordegebruiker.Omuopwegtehelpen,gevenwehiereenaantalvoorbeelden.
Documentinbijlage:VoorbeeldHuishoudelijkreglement–‘Schoolopenvoorsport’
Ditvoorbeeldgeldtineersteinstantievoordeschoolendegemeente,maarhetreglementmoetookgoedgekeurdwordendoordeeindgebruiker,inditgevaldesportclub.Hetisaanteradenomhetdocumentsamenmetallepartijenoptestellen.Inditvoorbeeldwordenvolgendeaspectenbesproken:
1. Beheer2. Toegang3. Rechtenenplichten4. Huur5. Aansprakelijkheid6. Verbodsbepalingen7. Takenzaalverantwoordelijke8. Dehuurderisertoegehoudenditreglementzorgvuldignateleven
2.1.3 Financiëleverdeelsleutels
Watmoetdatkosten?Datisuiteraardvoorallebetrokkenpartijeneenbelangrijkevraag.Hoekanueenbillijkekostprijsberekenen?Waarmeekanuzoalrekeninghouden?Hanteertuéénofverschillendetarieven?Hierbijgevenweenkeletipsen
18 Wegwijzer-SlimGedeeld!
mogelijkhedendieweophetterreinvonden.Deberekeningvandekostprijskanopbasisvanvolgendeparameters:
• aantalvierkantemeters• aantaldeelnemers• aantalurenperweek• bezettingvanruimten
Anderezakenomrekeningmeetehouden:
• gebruikvanmateriaal• slijtage(sport)ruimte• energieverbruik• schoonmaak• gemeenschappelijkekostenvooraftebepalen
Sommigescholenhanterenverschillendetarieven:
• SociaaltariefDitiseentariefonderdewerkelijkekostvandegedeelderuimte.Vaakrekenengemeentenalseigenaarofinrichtendemachtvaneenschooleendergelijksociaaltariefaanvoorbepaaldemaatschappelijkeinstellingenzoalsjeugd-ofsportverenigingen.Dezeverenigingenzoudeneenkostendekkendofmarktconformtariefnietkunnenbetalen.Bovendiengaathethiervaakomdoordegemeentegesubsidieerdeverenigingen.
• KostendekkendtariefBijeenkostendekkendtariefwordenallekostendoorberekendindevergoeding.Allekostenvandegebruikteruimtekunnendaarmeegedektworden,maarerwordtgeenwinstgemaakt.
• MarktconformtariefErwordteencommerciëleprijsinrekeninggebracht.Ditbetekentdatdegehanteerdeprijsmeerdankostendekkendisendaterduswinstgemaaktwordt.
Hieronderenkeledocumententerinspiratievoorlokalebesturen:
Documenteninbijlage:doorStedelijkOnderwijsAntwerpen:
• RetributiereglementVoordeterbeschikkingstellingvanschoolinfrastructuur• GebruikersreglementVoordeterbeschikkingstellingvanschoolinfrastructuur• AanvraagformulierTerbeschikkingstellingvanlokalenaanderden
19 Wegwijzer-SlimGedeeld!
2.2 VerzekeringenAangezieneralheelwatschoolinfrastructuuropengesteldwordt,iseralenigeervaringmethetverzekerenervan.Sommigeverzekeraarsverzekerenheleschoolnettenenhebbendaarbijookkant-en-klare(school)polissenenleidradenopgesteld.Hetisdusineersteinstantiezinvolombijheteigenschoolnetteinformerennaardemogelijkheden.
Deinhoudvanditsoortverzekeringisnietbijwetgeregeld.Dekernvandedekkingbestaatuitdewaarborgen“burgerlijkeaansprakelijkheid”en“lichamelijkeongevallen”.Somswordendezebasiswaarborgennogaangevuld.Wegevenhierbijeersteenchecklistmetzakenwaaraanjemoetdenkenbijverzekeringskwesties.
2.2.1 ChecklistverzekeringscontractDocumentinbijlage:Checklistverzekeringen
Assuralia*maakteeenchecklistopdieukanhelpenomuwrisico’sinkaarttebrengen.Bespreekdechecklistmetdeverzekeraar,omzosamentoteenoptimalebeschermingtegenderisico’svanopenstellingvanschoolinfrastructuurtekomen.Deessentieisdatunadenktoverwiezoalrisicolooptopschoolendatuervoorzorgtdatdieallemaalverzekerdzijn.*AssuraliaisdeBelgischeberoepsverenigingvan(her)verzekeringsondernemingen.Hetdoelvandeverenigingisondermeerbelangenbehartigingvoorhaarledenenontwikkelingvandebranche.
Tip:VerenigingenkunnenmetvrageninzakeverzekeringenterechtbijScwitch.be
2.2.2 Verzekeringburgerlijkeaansprakelijkheid(BA)
Dezeverzekeringdektdeaansprakelijkheid“buitenovereenkomst”vandeverzekerdentijdensdeschoolactiviteiten.Deaansprakelijkheidopdeschoolwegkanwordenopgenomenindedekking.Deverzekerdenineenschoolpoliszijntraditioneel:
• deinrichtendemacht(verzekeringsnemer)endeorganen• depersoneelsleden• deleerlingen• devrijwilligeenonbezoldigdemedewerkers• denatuurlijkepersonendiehetoudercomité,deschoolraadende
participatieraadvormen
20 Wegwijzer-SlimGedeeld!
• deeigenaarendeverhuurderalsburgerlijkaansprakelijkevoorgoederenofdierenterbeschikkinggesteldvoorschoolactiviteiten
• deoudersendevoogdenvandeminderjarigeleerlingenvoorzoverzijerburgerlijkaansprakelijkvoorzijn
Eenschoolactiviteitis“eenactiviteitvanhetschoollevenintraenextramuros,tijdensennadelesuren,zelfsgedurendedeverlofdagenenvakantiesinBelgiëofinhetbuitenland,opvoorwaardedatdedeelnemendeleerlingenondertoezichtstaanofmoestenstaanvandeonderwijsinrichting”.Dedirectieenhetpersoneelmoetenzichbevindeninde‘uitoefeningvanhunnormaledienst’.Opgelet:depoliskanbepaaldeactiviteiten(vb.luchtsporten)uitsluiten.Documentinbijlage:VoorbeeldverzekeringburgerlijkeaansprakelijkheidDocumenteninbijlage:doordeverzekeraarvandeGO!-scholen:
• Formulier:Ingebruiknamegebouwengemeenschapsonderwijs• Leidraad:Woordjeuitlegvoororganisatorenvandiversemanifestatiesinscholen
toebehorendaanhetgemeenschapsonderwijs
2.2.3 Ongevallenverzekeringlichamelijkeschade
Dankzijditluikvandepoliskunnendeverzekerdeslachtoffersvaneenschoolongevalgenietenvaneenterugbetalingvanbepaaldemedischekostenenontvangenzijcontractueelvastgelegdevergoedingeningevalvanoverlijdenofblijvendeinvaliditeit.Devraagnaardeaansprakelijkheidmoetnietwordenbeantwoord.
Documentinbijlage:VoorbeeldverzekeringLichamelijkeschade
2.2.4 Objectieveaansprakelijkheidbrandenontploffing
Ditiseenverplichteverzekeringvoorschoolinstellingen.Dezeverzekeringdektdeobjectieveburgerlijkeaansprakelijkheidvandeuitbater(schoolinstelling),zoalsingestelddoordewetvan30juli1979voorgevallenvanbrandofontploffing.
Deobjectieveburgerlijkeaansprakelijkheidhoudtindathetslachtofferdatschadeondervindt,veroorzaaktdoorbrandofontploffingineeninrichtingdievoorhetpubliektoegankelijkis,deuitbater(schoolinstelling)vandezeinrichtingverantwoordelijkkanstellenenschadevergoedingkanvragenvoordegeleden
21 Wegwijzer-SlimGedeeld!
lichamelijkeenmateriëleschade,enditzelfswanneerdeuitbatergeenfoutbegaanheeft.
Degebruikerdientzelfeenverzekeringobjectieveaansprakelijkheidbrandenontploffingaftesluiten.
2.2.5Brandverzekering
Algemeengesprokenvoorzietelkebrandpolisineenvergoedingbijschadeaandeverzekerdegoederentengevolgevaneenvandevolgendegevaren:brand,onroerendeschadedoordieven,elektriciteit,storm,hagel,sneeuw-enijsdruk,glasbreuk,arbeidsconflictenenaanslagen,waterschadeennatuurrampen.Hetafsluitenvaneenbrandverzekeringisnietwettelijkverplicht.Deinrichtendemachtensluitennormaliterzelfeenbrandverzekeringafvoorhungebouwen.Bijopenstellingvanschoolinfrastructuurkanhetoverwogenwordenomdegebruikerteverplichtenomeenapartebrandverzekeringaftesluitenvoorapartegedeeltesvanhetschoolgebouw.Eenanderemogelijkheidisdeclausule‘afstandvanverhaal’.“Afstandvanverhaalverwijstduidelijknaarhetfeitdateenpartij(incasueigenaar)afstanddoetvaneenbepaaldrecht,namelijkhetrechtomietsteverhalenbijeenanderepartij.Deeigenaarheefthetrechtombijvoorbeelddebrandschadeintevorderenbijdegebruiker.Evenzeerheeftdebrandverzekeraarvandeeigenaarhetrechtomdeuitgavendiewerdenbetaaldaandeeigenaarterugtevorderenvandegebruiker.Bijafstandvanverhaalzaldegebruikereenafstandvanverhaaltenzijnengunstebedingenindegebruiksovereenkomsttenaanzienvandeeigenaar.Deeigenaarverbindterzichdanopzijnbeurttoeombijzijnverzekeringsmaatschappijeenafstandvanverhaaltenaanzienvanzijngebruikertelatenopnemeninzijnbrandpolis.Bijafstandvanverhaalkandeeigenaareengedeeltevandepremievanzijnbrandverzekeringdoorrekenenaandegebruiker.Ditkanhijbijvoorbeelddoendoorderetributieprijsteverhogen.Ookverhaalvanderdenmoetafgedektzijninhoofdevandebegunstigdebijhetafstandvanverhaal(incasudegebruiker).Ditbiedtechternietdezelfdezekerheidalshetafsluitenvaneeneigenverzekeringhuurdersaansprakelijkheiddoordegebruikerzelf.Degebruikerisimmersgeenverzekeringnemerindepolisvandeeigenaarenkandusonmogelijkdetoepassingvandepoliseisen.Hetisimmersnietdenkbeeldigdathetvoordeeigenaarinbepaaldegevalleninteressanterisomgeenaangiftetoedoenbijzijnverzekeraar(schadestatistiek,vrijstellingindepolis,…)Degebruikerdientzelfzijngoederen,materieel,inboedel,onroerendeinrichtingenenverfraaiingswerkenteverzekeren.Hetisaanteradendittedoenbijdezelfdemaatschappijdiereedshetgebouwverzekert.Ditisdebestemanierompolissenop
22 Wegwijzer-SlimGedeeld!
elkaartelatenaansluitenenmaaktvaakookderegelingvanschadegevallenmakkelijker.Documentinbijlage:VoorbeeldBrandverzekering
2.2.6 Bijkomendeverzekeringvoorspecifiekeactiviteiten
Hetopenstellenvanschoolinfrastructuurrekthetbegrip‘schoolactiviteit’op.Hetkandusnoodzakelijkzijnomdetraditioneleschoolpolisuittebreidenofaantevullenmetbijkomendeverzekeringen.Hetisdaarbijessentieelomdeverzekeraartijdigintelichtenoverdeactiviteitendieerindeschoolgebeuren.Verzekeringsaspectenopnemenindegebruiksovereenkomst(ziehoger)kanookveelproblemenvoorkomen.Weoverlopenhierkortenkelemogelijkesituaties:
• Derdennemen(eendeelvan)deschoolgebouweningebruik
Voorbeeld:desportzaalvandeschoolwordtingebruikgenomendooreensportvereniging.
Omzichteverzekerentegenhetbrandrisicokandegebruikereen(tijdelijke)brandpolisafsluiten.Deschool(alseigenaar)kanhemhiertoeverplichtenofkanmetdeeigenbrandverzekeraarafsprekendat,bijeenschadegeval,deschadenietzalwordenverhaaldopdegebruiker(afstandvanverhaal).
Daarnaastishetzodatdegebruikerdelokalenmoetteruggevenindestaatwaarinzezichbevondenbijdeingebruikname.Komthijdezeverplichtingnietna,dankanhijaansprakelijkwordengesteldvoorhetnietrespecterenvandeovereenkomst.Dezecontractueleaansprakelijkheidisinprincipeuitgeslotenvandeaansprakelijkheidsdekkingineenschoolpolis.Een(tijdelijke)poliscontractueleaansprakelijkheidkandeoplossingbieden.
• Deschoolneemtgebouwenvanderdeningebruik
Voorbeeld:deschoolneemteenlokaalvandeplaatselijkecultureleverenigingingebruik.
Vraagnaofdeschooleen(tijdelijke)brandverzekeringmoetafsluitenofdatdedoordeeigenaarafgeslotenbrandpoliseenafstandvanverhaalomvattengunstevandeschoolalsgebruiker.Ganaofdeeigenaardeschoolverplichtommogelijkeschadeaandegebruiktelokalenteverzekeren.
• Leerkrachtenleverenprestatiesvoorandereverenigingen
Deburgerlijkeaansprakelijkheidvandeleerkrachtblijftdoordeschoolpolis
23 Wegwijzer-SlimGedeeld!
gewaarborgdwanneeraanvolgendevoorwaardenisvoldaan:- deleerkrachtlevertdeprestatiesopvraagvandeschooldirectie;- deactiviteitdiegeorganiseerdwordtbehoorttothetschoolleven.
Vanzodranietaandezevoorwaardenvoldaanis,vervallendewaarborgenindeschoolpolis.Eenzelfderedeneringgeldtvoordevrijwilligemedewerkersvandeschool.DaarnaastzijnleerkrachtentegenarbeidsongevallenverzekerdviadeVlaamseoverheid.Dezeverzekeringzouvantoepassingblijvenonderdezelfdevoorwaardenalshierbovengesteld.Hetisechternoodzakelijkomdattelkensvoorteleggenaandeoverheid.Voorvrijwilligemedewerkersisergeenverplichtingtevoorzienineenlichamelijkeongevallenverzekering.• Voorwerpenwordendoorderdenaandeschooltoevertrouwdomte
gebruiken
Voorbeeld:geluids-enlichtinstallatieententenvanderdenwordenaandeschooltoevertrouwdn.a.v.eenbepaaldeactiviteit.Decontractueleaansprakelijkheidisuitgeslotenvandedekkingindeschoolpolis.Omtevermijdendatdeschoolzelfmoetinstaanvoorhetvergoedenvandeschadewordtditmateriaalbestverzekerdineenpolis“allerisico’s”,zekerwanneerhetoverwaardevolmateriaalgaat.
• Derdennemendeelaanschoolactiviteiten
Scholenorganiserensomsactiviteitenwaaraanookderden(niet-leerlingenvandeschool)deelnemen.Dezepersonenzijnnietverzekerdindeschoolpolis.Hiervoorkaneentijdelijkeverzekeringburgerlijkeaansprakelijkheidenlichamelijkeongevallenwordenafgesloten.Letwel,leerlingenvaneenandereschooldiedeelnemenaaneenactiviteit-waarvandedeelnamealseenschoolactiviteitwordtbeschouwd-genietenvandewaarborgenvandeschoolpolisonderschrevendoorhunschool.
• Eenspeelplaatswordtpubliekopengesteld
24 Wegwijzer-SlimGedeeld!
Bijdeopenstellingvanspeelplaatsenvoorhetruimepubliek,isdeeindgebruikernietgekend.DeBA-verzekeringisdusnietaftedwingenviaeengebruiksovereenkomst.Erzijntweemogelijkepistes:ofwelverzekertdeschoolzichzelfvoordezeopenstellingnadeschooluren,ofwelwerktdeschoolsamenmethetlokaalbestuurdatdespeelplaatslaatopnemeninhetopenbaardomeinendaartoehaarBA-polislaatuitbreiden.Letwel:ingevalvanopenstellingvaneenspeelplaatsmeteenbekendeeindgebruiker,bijvoorbeeldeenjeugdbeweging,isdezeextraverzekeringnietnodig.
DeBasisschooldeBoomhut(GO!)inBrugsepoortinGentendeVrijeBasisschoolDeBoomhutinLozen(Bocholt):Voorzienbeideneenvolledigafzonderlijkgebouwmetdedelendierelevantzijnvoorgebruikdoorderden,deeetruimteensportzaal.Dezeruimteskunnenvolledigafzonderlijkontslotenworden,doorhunliggingopderandvandesite.Zodientgeenenkeleexterneophetschoolterreintekomen.InLozengaatdegeborgenspeelplaatsvoorkleutersovernaareensemi-publiekespeelplaatsnaareenparkdoorbewusteinplantingvandehagen,hetvoorzienvan‘zelfsluitendepoortjes’zoalsschapenpoortjes,hetspelenmethoogteverschillen.
2.3 Vrijstellingonroerendevoorheffing
Eenveelgehoordaandachtspuntvoordeopenstellingvanschoolgebouwen,isdevrijstellingonroerendevoorheffingwaarscholenrechtophebben.OmduidelijkheidtescheppenoverdezematerieheeftdeVlaamseRegeringeenomzendbrief“Vrijstellingvanonroerendevoorheffingvooronroerendegoederenbestemdvoorhetonderwijs”opgemaakt.Dezeomzendbriefverduidelijktonderwelkevoorwaardenscholenkunnengenietenvandevrijstelling.Houerrekeningmeedatomzendbrievensteedskunnengeactualiseerdwordenzodatusteedsdemeestactuelestandvanzakenkent.Inalgemenelijneniservrijstellingalsvoldaanisaandevolgende3voorwaarden:
1. Ontbrekenvanwinstbejag2. Systematischkaraktervanhetonderwijs3. Hoofdzakelijkebestemmingvandeonroerendegoederenvoordidactische
doelstellingen
25 Wegwijzer-SlimGedeeld!
Deeerstevoorwaarde,het‘ontbrekenvanwinstbejag’,maaktonderandereduidelijkonderwelkevoorwaarden‘winkelsverbondenaanscholen’toegelatenwordenzonderdevrijstellinginhetgedrangtebrengen.De‘verkoopvaneigenproductenenverstrekkenvaneigendiensten’isaanvaardbaarzolangdeopbrengstenwordengeïnvesteerdindeonderwijsverstrekkingofonderwijsinfrastructuur.Ookhetuitbatenvaneenminiondernemingofhetuitbatenvanrestaurantsofhotels(bijhotel-enkoksscholen)zoalsomschrevenindeomzendbriefbrengtdevrijstellingnietinhetgedrang,zolangdemogelijkeopbrengstenterugvloeiennaaronderwijsactiviteiten.Bijdetweedevoorwaarde,namelijkhet‘systematischekaraktervanhetonderwijs’wordtbepaalddatelkevormvanonderwijsvoorvrijstellinginaanmerkingkomtals(a)dedidactischewerkzaamhedensystematischwordengeorganiseerdmethetdoelteonderrichten,ditwilzeggenvolgenseenzekersysteem,georganiseerd,regelmatig,volgenseenleerplan,en(b)ditvolgensdeverhoudingleermeester–leerling.Erzijnspecifiekeparagrafenopgenomenwaarindevoorwaardenvanspecifiekebestemmingenengebruikenwordenbeschreven.Hetgaatom:
• opleidingscentra• sportclubsensportverenigingen• muziek-enzangverenigingen,fanfares,kunsteducatieveverenigingenen
tekenscholen• volkshogescholen• bezinning-envormingscentra• jeugdbewegingen• jeugdhuizen
Deomzendbriefomschrijftvoorelkvandiegebruikendemaniervanredeneringenmogelijkebewijsvoeringomvandevrijstellingtegenieten.Jeugdhuizenkomenbijvoorbeeldnietinaanmerkingvooreenvrijstelling,omdatze–volgensdeomzendbrief-sterkgerichtzijnopamusement.Jeugdbewegingendieoplandelijkniveaugeorganiseerdzijn,komenwelinaanmerking.Voorplaatselijkeinitiatievenwordthetaangebodenprogrammaendeverhoudingleerling-leermeesterbekeken(concreetgaathetvaakoveraldannietgebrevetteerdemonitoren).Eenderdevoorwaarde-‘hoofdzakelijkebestemmingvandeonroerendegoederentotdidactischedoeleinden’–wordtgerealiseerddoordedaadwerkelijkeaanwending.Deintentietotdieaanwending,maarnognietgerealiseerdeaanwending,omwillevanverbouwingen,administratieveprocedures,enz.geldenookomdevrijstellingtebekomen.Deonroerendegoederenmoetenofwelin‘hoofdzaak’voorhetonderwijsbestemdzijn,of‘noodzakelijk’zijnvoorhetgoedvervullenvandeonderwijsopdracht.Dezeafwegingwordtgemaaktvooreenaantalveelvoorkomendesituaties,zoalsdaarzijn:
• gemengdgebruik• leegstaandeonroerendegoederen• voorbeeldenvanonrechtstreekseaanwending
26 Wegwijzer-SlimGedeeld!
• conciërgewoning• externelocaties• kinderopvang• huisvestingvanstudenten• musea• zelfstandigebibliotheek• verhuurvanschoollocatiesen–materiaal
Hetgebruikvanschoolinfrastructuur,zoalsklaslokalen,refter,keukensenturnzaal,doorderdenvormtgeenbeletselomdevrijstellingvanonroerendevoorheffingtoetekennen.Ookalsdeschoolhiervooreengebruikersvergoedingvraagt,isergeenprobleem,opvoorwaardedatdeinkomstenterugvloeiennaaronderwijsactiviteiten.
Voorbeeld
Eenschoolverhuurthaarsporthaldrieavondenperweekendezaterdagaaneentennisclubenvraagtpermaandeenhuurprijsvan500euro.Devrijstellingvanonroerendevoorheffingkomtnietingevaarindiendeze500eurotelkensinonderwijsgeïnvesteerdwordt.
Weldienendebetrokkenlokalenonveranderdhoofdzakelijkvooronderwijsbestemdteblijven.Bijgevolgdientdeterbeschikkingstellingaanderdenzichtebeperkentotperiodenbuitendenormalelestijden.
Bijeenoccasioneleterbeschikkingstellingvanmaximaal5lesurenperweektijdensdenormalelesurengeldtevenweldevrijstelling.Eenpermanenteterbeschikkingstellingaanderdendoetdebestemmingtotonderwijsdoeleindenteniet,enleidttothetverliesvandevrijstelling.
Vermijdbijhetdelenvanschoolinfrastructuurdeterm‘huur’.Spreekaltijdover‘terbeschikkingstellingvan’,‘gebruikvan’ipv‘(ver)huurvan’.Bijterbeschikkingstellingmaaktmenookeen‘gebruiksovereenkomst’opi.p.v.een‘huurovereenkomst’.Hierbijsprekenwevan‘retributie’,‘kostenvergoeding’,‘gemaaktekosten’ipv‘huurprijs’.Hetisadministratiefbelangrijkomdezenuancetemaken,wantschoolinfrastructuurterbeschikkingstellenisgeencommerciëleactiviteitwaardoordevrijstellingvooronroerendevoorheffingnietinhetgedrangkomt.
Nuttigedocumenten&links:
• Vrijstellingvanonroerendevoorheffingvoorsportclubsensportdienst• Vrijstellingvanonroerendevoorheffingbestemdvooronderwijs• Vrijstellingvanonroerendevoorheffingopgrondvanbestemming• Vrijstellingvanonroerendevoorheffingvoorjeugdwerkorganisaties
27 Wegwijzer-SlimGedeeld!
2.4 Veiligheidenpreventie
Deregelgevingdiehandeltoverveiligheid,gezondheidenhygiëneendievantoepassingisopschoolgebouwenwerddoorAGIONopeenrijtjegezetenisterugtevindenopdewebsitevanAGION.Eenaantalaspectenwordtookhieronderbesprokeninhetkadervanhetopenstellenvanschoolinfrastructuur.
2.4.1 Brandveiligheid
AllenieuwopterichtengebouwenmoetenbeantwoordenaandevoorschriftenvanhetKBvan7juli1994(enwijzigingen)totvaststellingvandebasisnormenvoordepreventievanbrandenontploffing.Delaatstewijzigingdateertvan12juli2012enisvantoepassingvoorallegebouwenwaarvoordestedenbouwkundigevergunningingediendisvanaf1december2012.DitKBactualiseertdebasisnormenbrandpreventieopmeerderevlakken,o.a.aandeEuropeseregelgeving.DaarnaastbestaaterookdeNBNS21-204‘Brandbeveiligingenindegebouwen-schoolgebouwen’(1982).Weradenuaanombijopstartvanuwontwerpcontactoptenemenmetdelokalebrandweer.Documenten:• Brandveiligheidsnormenschoolgebouwen• KB12juli2012
2.4.2 Veiligheidspeelterrein
Eenspeelterreiniselkespeeltuin,elkspeelplein,elkespeelplaatswaarminstenséénspeeltoestelaanwezigisdatdoorkinderenofjongerencollectiefgebruiktwordtomtespelen.Eenspeelterreinmoetvoldoenaanveiligheidsnormenvoorschoolgebruik,dusnormaliterisdezedanookveiligvoorbuitenschoolsgebruik.Ditisweliswaarafhankelijkvandeactiviteit.Informeerbestbijuwverzekeraaren/ofbrandweerofereenrisicoanalysenodigisvoorhettypeactiviteit.Bijscholenwordtdergelijkerisicoanalyseuitgevoerddoordeinternepreventieadviseur,eenexternepreventieadviseurofeenrisicoanalist.Voorspeelplaatsendienaschoolsopenbaardomeinwordenkaneventueelaangekloptwordenbijdegemeente.Deanalysebetrefthetspeelterreinenalleaanwezigeelementen.Depreventieadviseurdetecteertgevarenenschatderisico’shiervanin.Hijofzijformuleertzonodigmaatregelen.
28 Wegwijzer-SlimGedeeld!
Depreventieadviseurgeeftenkeladvies.Deschoolisnietverplichtomhetadviestevolgen.Hetanalysedocumentmoetwelaltijdbeschikbaarzijnopschool.
AdviesspecifiekoverveiligheidbijgroeneavontuurlijkespeelplaatsenkanuvindenopdewebsitevanPimpjeSpeelplaats.
Meerweten?• FODEconomie:allesoverVeiligheidvanspeelterreinenenspeeltoestellen• HandboekVeiligheidvanspeelterreinen(3deeditie,2011)enerratum
(2014)• KindenSamenleving,sectieRuimte:veiligheidvanspeelterreinen• Speelomvzw:relevantenormen,handboekenendocumentatie
• Eenverwijzingnaardebetrokkenwettekstenvindtuhier.
2.4.3 Voedselveiligheid
Ookeenrefterispotentieeltedelenschoolinfrastructuur.Verenigingengebruikenderefterwelvakervoorbijvoorbeeldreceptiesofvergaderingen.Afhankelijkvanhetgebruikenhetprofielvandegebruikerkanmenbekijkenomaldannietookdekeukentedelen.Vooreenlokaleverenigingishetomslachtigomzelfglazenenkoelkastentevoorzien.Omwillevandezeerstrengehygiënenormenen-wetgevingwaaraan(groot)keukensvanscholenonderworpenzijn,staanscholenvaakniettespringenomhunkeukenopentestellen.
Indepraktijkzienwedezemogelijkheden:
• Volledigekeukenenrefterdelen.• Deelsdekeukenenrefterdelen.Degebruikerheeftslechtstoegang
totenkelekastenindekeuken,deanderekasten/apparatuurzijnopslot.Ofenkeldebarruimteinplaatsvandehelekeuken.Eventueelwordthetbargedeeltemetfrigo’senserviesfysiekafgeslotenvanhetkookgedeelte.
• Enkelderefterdelen.Doormiddelvaneenrolluikofschuifwandwordtdekeukenfysiekgescheidenenafgeslotenvanderefter.
• (Dekeukenenkeldelenmetgekendegebruikers.)
29 Wegwijzer-SlimGedeeld!
Bijvoorbeeld:Okraorganiseerteenbingo.Voordekoffiekunnenzerekenenopdeinfrastructuurvandeplaatselijkeschool.Zegebruikenhetkoffiezetapparaatenhetservies,zezorgendatallesnetjesterugstaatnahunactiviteit.
Letop:Strengehygiënenormenmakenhetmoeilijkeromeenrefterkeukenopentestellenvooromhetevenwelkeactiviteit/groep.
2.4.4 Preventievanschade,inbraakendiefstal
Omdatbijgedeeldgebruikvanschoolinfrastructuurverschillendegroepenenverantwoordelijkenhetgebouwbetreden,ishetvanbelangommeteenduidelijkeafsprakentemakenrondtoegangenhetafsluitenvanschoolinfrastructuur.Probeeruvoorafintebeeldenwaterkanmislopen,zodatukananticiperenopdergelijkesituaties.
Organisatorischemaatregelenbijinbraakpreventie
Veelalisachteloosheiddeoorzaakvaninbraken.Degelegenheidmaaktdikwijlsdediefendaarhoudtmenbestrekeningmee.
Probeerdooreengoedgesprektotduidelijkeafsprakenentaakverdelingtekomenzodateropzwakkepuntengecontroleerdkanworden.Wegevenalvastenkeleideeënmee,dieeventueelookopgenomenkunnenwordenindegebruiksovereenkomst.Maakafsprakenenplannenover:• Toegangscontrole.Wiemagerbinnenenwanneer?Wordteenlokaalnog
gebruiktdooranderenenwanneer?Wiemagerdanbinnenenwiesluiteraf?• Sleutelbeheer.Wieheefteensleutelvanwelklokaal?Moetiedereeneensleutel
30 Wegwijzer-SlimGedeeld!
hebbenvanbijvoorbeelddeberging?Zorgookdatueengoedzichtblijfthebbenophetaantalsleutelsdatinomloopis.
• Decontrolevanruimtesbijheteindevaneenactiviteit.Zijnalledeurenopslot?Zijnalleramendicht?Werdenderolluikenneergelaten?Slingerternogmateriaalrondophetterrein?
• Waardevolmateriaal.§ Tip:labelgedeeldmateriaal.§ Tip:Maakeenlijstvande(kostbare)inboedelvandegedeelderuimte
• Afsprakenmetdeburen.Eengoedebuurisbeterdaneenverrevriend.Legcontactenvraaghenofzeeenoogjeinhetzeilwillenhouden.
Bouwkundigemaatregelenbijinbraakpreventie
Somszijnorganisatorischemaatregelenonvoldoende.Vaakmoetjedusookstappenzettenomuwruimtebouwkundigbetertegaanbeveiligen.Erzijneenheleboelmogelijkebouwkundigemaatregelenvoorinbraak,dezeopsommenzouonsteverleiden.Maarvraaggerustnabijexpertenophetterrein.Algemeneprincipes
• Alsjekiestvoorbouwkundigbeveiligen,kiesjeerbestvooromdevolledigeruimteaantepakken.Hetheeftgeenzinomaandevoorkanteenstevigslotteplaatsenenaandeachterkantvanderuimtesdeoudeslotentebehouden.
• Houbijhetbouwkundigbeveiligenrekeningmetdeeisenennormenvandebrandweer.Bijeenbrandmoetengebruikersderuimteimmerssnelkunnenverlaten.Bespreekuwverbouwplannendusveiligheidshalveeensmetdebrandweerenpolitie(iinhetkadervaninbraakpreventie).
• Ukanerbijvoorbeeldvoorkiezenomtecompartimenterenenalhetkostbaarmateriaalinéén(kleinere)ruimtetebeveiligen.
• Zorgervoordatkwaliteitvanbeveiligingevenredigis.Eengoedbeveiligdetoegangheeftbijvoorbeeldweinigzinindieninbraakgemakkelijkisinderestvanhetgebouw.
BasisschoolSint-Ursula,Laken:Groeperingvanopentestellenzonesophetgelijkvloersenopdezolderverdieping.Eencentraletrapenlift(metverdiepingslot)makenhetmogelijkomdeverdiepingtebereikenzonderdeschooleigenruimtesdoortemoeten.Eenarchitecturaaluitnodigendeinkomwordtgecombineerdmeteenhekdiedoorvideocontrolekanbediendworden.Hiermeespelenzeinopdewijkproblematiek,envindenzeeenwerkbareverhoudingtussenveiligheidentoegankelijkheid.
31 Wegwijzer-SlimGedeeld!
2.4.6 VerkeersveiligheidDoorhetdelenvanschoolinfrastructuurmetverenigingenkunnenverplaatsingenbeperktworden.Doorbijvoorbeeldnaschoolseactiviteitenopschooltelatendoorgaan,kunnenkinderengewoonnablijvenenhoevenouderszichniettehaastenomoptijdkinderenvanpuntAnaarpuntBtebrengen.Anderzijdszijnnietallegebruikersperdefinitieschoolkinderenofpersonenuitdebuurt.Hetloontdusweldemoeiteomeensstiltestaanbijverkeersbewegingeninenrondscholenbijopenstelling.Gedeeldgebruikkaneenopportuniteitzijnomnatedenkenovereenbetereverkeersveiligheid.Veelscholenwerkenbijvoorbeeldmeteen“kiss&ride”-zone,waarbijeenvrijwilliger/schoolpersoneeldeurenopentvanwagensomkinderentehelpenuitstappenzodatouderszichniethoeventeparkeren.HetAgentschapWegenenVerkeerheefteenWerkboekSchoolomgeving,Samenwerkenaaneenduurzameenverkeersveiligeschoolomgevingontwikkeld.Ditwerkboekgeefteenoverzichtvangoedepraktijkeninschoolomgevingeneneenmethodiekdiebovendienookkanwordengebruiktomknelpuntenopdeschoolroutesoptelossen.Achteraanhetwerkboekwordtviaeenaantalfichesinspiratieaangereiktomconcreetwerktemakenvaneenduurzamereenverkeersveiligereschoolomgeving.Deficheszijninviergroepengerangschikt:
• infrastructuurmaatregelen(I-fiches)• educatiemogelijkheden(E-fiches)• handhavingsinitiatieven(H-fiches)• maatregelenvoororganisatieenoverleg(O-fiches)
Document:Werkboekschoolomgeving(AgentschapWegenenVerkeer)
2.5 Andere
Onderhetmotto‘eengewaarschuwdmensisertweewaard’overlopenwehierondernogeenaantaladministratieveenjuridischeaandachtspunten.Ditisuiteraardnietopiedereenvantoepassing,maarinhetkadervanopenstellingkanditinenkelegevallenwelvanpaskomen.
2.5.1 SABAMenbillijkevergoedingbijscholen
Afhankelijkvanhettypeactiviteitdatzoudoorgaanindeschoolkanhetnuttigzijnomtekijkenofhetaldannietnodigisomauteursrechtentevergoeden.Hieronder
32 Wegwijzer-SlimGedeeld!
eenbeknoptoverzichtvandemeestvoorkomendesituatiesenhetonderscheidtussenSABAMendebillijkevergoeding.
TerwijlSABAMderechtenvanauteursbeschermt,isdebillijkevergoedinginhetlevengeroepenomtegemoettekomenaandeprestatiesvanuitvoerdersenproducenten.SABAMSABAMisdeBelgischeVerenigingvanAuteurs,ComponistenenUitgevers.Zeintdeverplichtevergoedingvoorpubliekuitvoeringsrechtbijgebruikvanoflatenhorenofzienvanwerkenvanmuzikanten,schrijvers,filmmakers,...Devergoedinggaatnaardeauteurofcomponistvandetekstofmuziek.Ookalshetgaatomeenprivéfuifen/ofalsugeeninkomvraagt,moetuaanSABAMbetalen.Alleenvoor‘kostelozemededelingeninfamiliekring’moetugeentoestemmingaanvragenenbentuookgeenrechtenverschuldigd.Ubetaalteenforfaitvolgenseenbepaaldtarief.Hoeveelupreciesbetaalt,wordtbepaaldinfunctievandegroottevandezaal,deprijsvandemeestgevraagdeconsumptie,degevraagdeinkomprijzen...MeerinformatieoverdetarievenvindtuopdewebsitevanSABAM:www.sabam.beDebillijkevergoedingDebillijkevergoedingiseencompensatievooruitvoerdersenproducenten.Debillijkevergoedingwordtgevraagdwanneerumuziekofteksteninhetopenbaargebruiktwaarvananderendeauteurofcomponistzijn.Bijvoorbeeldbijhetspelenvanopgenomenmuziekopeenopenbarefuifofopdeachtergrondineencafé,restaurant,kapperszaak,fitness,wachtruimtevaneenarts,...Hetgaattelkensom“opgenomen”muziek(bv.radio,cd,mp3).Voorlivemuziekmoetugeenbillijkevergoedingbetalen.Meerinfo:https://www.debillijkevergoeding.be
2.5.2 Handelszaken,reclame&sponsoring
HandelsactiviteitenDitonderdeelisbedoeldvoorscholendiezelfhandelsactiviteitenorganiserenvoorderden.Voorverenigingendiehandelsactiviteitenorganiserenisditnietvantoepassing.
Deonderwijsregelgevingsteltdatscholenhandelsactiviteitenmogenorganiseren
33 Wegwijzer-SlimGedeeld!
voorzoverdeopbrengstbesteedwordtaanonderwijsenverenigbaarismetdeonderwijsopdracht.Dehandelsactiviteitenmogengeen'dadenvankoophandel'zijn.Eenschoolkanechterwelactiviteitenontwikkelendieeenbeperktvermogensvoordeel(eenmarginaalwinstoogmerk)nastreventerbekostigingvanhaarwerking.Verdermoetendehandelsverrichtingenverenigbaarzijnmetdeonderwijsopdrachtvandeschool.Ditbetekentdatdeverrichtingenmoetenkaderenindenormaledienstverleningaandeleerlingenofindeafwerkingvanhetleerprogramma.Indiendehandelsactiviteitennietrechtstreeksbijdragentotderealisatievandeonderwijsopdracht,danmoetenzeeenoccasioneelkarakterhebbenomtoelaatbaartezijn.Deopbrengstmoetaanonderwijsbesteedwordenenermaggeenaankoopverplichtinggelden.
Bijhetvoerenvanhandelsactiviteitenzijndeonderwijsinstellingenverplichtderegelgevinginzakehandelspraktijkentevolgen,zoalsondermeerdefederalewetgevingbetreffendedehandelspraktijkenendebeschermingvandeconsument.Deonderwijsinstellingendieneneerlijkehandelsgebruikenterespecteren,aandachttehebbenvoorderechtenvandeklantenonrechtmatigebedingenuittesluiten.Onderdezelfdevoorwaardenkandeschoolhaarmedewerkingverlenenaanhandelsactiviteitenvanderdenbinnendeschool.
ReclameensponsoringSteljehebtalsschool/lokaalbestuur/verenigingeensponsorkunnenovertuigenomteinvestereninverbouwingeninfunctievanmultifunctioneleschoolinfrastructuur.Dezesponsorvraagtomgeafficheerdteworden.Watkan,watkanniet?Hieroverwaakto.a.decommissiezorgvuldigbestuur.Meerinfooverderegelgevingenprocedurevindtuviadezelink.
Eenschoolbestuurdatreclameboodschappentoelaat,dienteenaantalprincipesnatekomen.Hetschoolbestuurwaakteroverdat:
• 1°doorhetschoolbestuurverstrekteleermiddelenofverplichteactiviteitenvrijblijvenvanreclameboodschappen;
• 2°facultatieveactiviteitenvrijblijvenvanreclameboodschappen,behoudensindiendereclameboodschappenlouterattenderenophetfeitdatdeactiviteitofeengedeeltevandeactiviteitingerichtwerddoormiddelvaneengift,eenschenkingofeenprestatieverrichtonderreëleprijsdooreenbijnamegenoemdenatuurlijkepersoon,rechtspersoonoffeitelijkevereniging;
• 3°dereclameboodschappenkennelijknietonverenigbaarzijnmetdepedagogischeenonderwijskundigetakenendoelstellingenvandeschool;
• 4°dereclameboodschappendeobjectiviteit,degeloofwaardigheid,debetrouwbaarheidendeonafhankelijkheidvandeschoolnietinhetgedrangbrengen.
2.5.3 Onroerenderfgoed
34 Wegwijzer-SlimGedeeld!
SommigeschoolgebouwenzijnbeschermdonroerenderfgoedofopgenomenindeInventarisvanhetOnroerendErfgoed.Dezescholenbeschikkenbijvoorbeeldoverkloostergebouwenofeenkapel.
WievragenheeftoverhetontwijdenenofherbestemmenvanreligieuzegebouwenkandeexpertiseinroepenvanhetCentrumvoorReligieuzeKunstenCultuur.Zijbegeleidenaanvragenvanher-ofnevenbestemmingenvalorisatievanreligieuserfgoed.
Bijvoorbeeld:DitkloosterenschoolgebouwinMaldegemuitdeInventarisvanhetOnroerendErfgoed.VooralgemenevragenrondonroerenderfgoedkanuterechtbijhetAgentschapOnroerenderfgoed.Dezeoverheidsinstantieverleentonderbepaaldevoorwaardenooksubsidievooronroerenderfgoed.Dit
wordtbesprokeninhethoofdstukrondfinanciering.Gerelateerdelectuur:
• ‘Eentweedelevenvoorreligieuserfgoed’vanBartVanMoerkerkeinhettijdschriftLokaal(juni2011).
• OnroerendErfgoed,‘Eerstonderzoeken,danherbestemmen’(2014)
2.5.4 Infrastructuurkinderopvang
InNederlandkiestmenallangervoordecombinatieschool–kinderopvang.Eenluxevoorveelouders,diedaninéénbeweginghunjongsteenouderekinderenkunnenafzettenenophalenaandeopvang/school.Hoewelditeerdersamengebruikisvanschoolinfrastructuurwillenwegraaggeïnteresseerdendewegwijzennaarmeerinfooververeistenormenvoorkinderopvang.VerderinhetluikjefinancieringbesprekenweeenmogelijkesubsidievanhetVlaamsInfrastructuurfondsvoorPersoonsgebondenAangelegenheden(VIPA).
Infrastructuurheefteenbelangrijkeimpactopdewerkingvankinderopvang.Metjegebouweninrichtingkanjeeenkindvriendelijke,veiligeengezondeplekcreërenwaarkinderenenbegeleiderszichgoedvoelen.BijhetVIPAkanjeterechtvoorinfoenadviesoverdeinfrastructuurvandekinderopvanglocaties.Basisvereisteninfrastructuurzonderverbouwing
35 Wegwijzer-SlimGedeeld!
Erzijneenaantalspecifiekeinfrastructurelebasisvereistenvooreenkinderopvanglocatie,zoalsvergunningsvoorwaardenKindenGezin,voedselveiligheid,brandveiligheid,regelgevingrondwelzijnophetwerk,…Bekijkdezebasisvereisteneninformeerjevoldoendebijdejuisteinstantie.Letop,wanneerjegaat(ver)bouwen,isbijkomendnogandereregelgevingvantoepassing.Meerinfodaarovervindjebijbasisvereisteninfrastructuur(ver)bouwen.• KindenGezin(KG)–algemeen:devergunningsvoorwaardenvanKindenGezin
voorkinderopvangvanbaby'senpeuters.Inhetreferentiekaderwordtdedoelstellingvandevergunningsvoorwaardenverduidelijktenerzijnooknogtipsoverhoejedetoepassingvanderegelgevingkanrealiseren.Hiervindjederegelgevingvoordeopvangvanschoolkinderen.
• Functiewijziging(FW)–algemeen:Informeerbijdestedenbouwkundigedienstvanjegemeenteofeenfunctiewijzigingnodigenmogelijkis(vb.vangezinswoningnaarkinderopvang).Eenfunctiewijzigingkaneenimpacthebbenopdebrandveiligheidenstedenbouwkundigevereisten.
• Voedselveiligheid(FAVV)–groepsopvang:JevindtdewettelijkeverplichtingenvanhetFAVVterugindeautocontrolegidsvoedselveiligheidvoorbaby'senpeuters.BijdeVoorlichtingscelvanhetFAVVkanjeterechtmetjevragenenookvoorgratisvorming.
• Brandveiligheid(BV)–groepsopvang:Alsorganisatorvangroepsopvangmoetjeinfrastructuurvoldoenaandebrandveiligheidsvoorschriften.JekanditaantonenmeteenbrandveiligheidsattestAofBdatjeaanvraagtbijdeburgemeestervandegemeente.Debrandveiligheidsvoorschriftenzijnenkelvantoepassingophetgedeeltevandekinderopvanglocatie(enevacuatiewegen)indienditeenbrandwerendcompartimentis,zonietmoethetvolledigegebouwvoldoenaandevoorschriften.
• Arbeidswet(AW)voororganisatorenmetwerknemers-groepsopvang:Bouwtechnischenormenvoorhetwelzijnvandewerknemers.Werknemerszijnallepersonendiearbeidverrichtenonderhetgezagvaneenanderpersoon(bv.gewonewerknemer,eenstatutair,,..).VoorbijkomendeinlichtingenkanjeterechtbijExternedirectiesToezichtophetWelzijnophetWerk.Dezevereistenzijnvantoepassingvanaféénwerknemer.
Basisvereisteninfrastructuurbijhet(ver)bouwenBijeenverbouwingofeennieuwbouwzijnereventueelnogbijkomendeaandachtspuntenvantoepassing(bv.toegankelijkheid).
§ HetVIPAsubsidieertderealisatievanduurzame,toegankelijkeenbetaalbarezorginfrastructuur.Vooreenaanvraagzijnerverscheidenevereisten.
§ Toegankelijkheidvanwelzijns-engezondheidsvoorzieningen§ AllegebouweninVlaanderenwaarvooreenstedenbouwkundigevergunning
wordtaangevraagdofeenmeldingwordtgedaan,moetenaandeEPB-eisenvoldoen.
§ Voorelkebouwofverbouwingwaarvooreenstedenbouwkundigevergunningvereistis,bentuverplichtomeenarchitectaantestellen.Dearchitectisop
36 Wegwijzer-SlimGedeeld!
dehoogtevandealgemenebouwtechnischenormeringen.§ Bijvervangingvanglaszijnernormenvoordeinstallatievanveiligheidsglas
(NormNBNS23-002).Meerinfovindjebijjeglasleverancierofjearchitect.Gratisplan-adviesbijverbouwingvaninfrastructuurvoorkinderopvangbijhetVIPA.
Goodpractice:Minderbroederssite-stadGenk• Hetstadsbestuurwerdin2012eigenaarvanhetkloostervande
Minderbroeders(enomliggendegronden)inHoevenzavel.Debedoelingisomditkloostereensocio-culturelebestemmingtegevenmethuisvestingeneensamenwerkingvandiverseverenigingentefaciliteren.
• DestadGenkneemtdesturenderolopzich.• DestadGenkmaakteenmasterplanenontwikkelingsplanop,ditwordt
latervertaaldineenRUP.• Destadzalookinitiatiefnemenomdewoongebouwenteontwikkelen.• Deherbestemmingvanhetkloosterwordtgecombineerdmetdebouw
vaneennieuwkinderdagverblijf,deaanlegvaneengemeenschappelijkpark,deherstructureringvaneenbestaandeschoolenresidentieelvastgoed.
• Desamenhangvanhetgeheelwordtonderzochtviaeenmasterplan.• Vanuitdestadwordthetinitiatiefgenomenomverschillendelokale
verenigingentegroeperenbinnenhetbestaandekloostergebouw.• Indeverkoopsvoorwaardenvanhetkloosterwerdgestelddatdesocio-
culturelebestemming18jaarmoestbehoudenblijven.• Binnenhetomliggendeparkwordennieuwewoonvolumesvoorzien.De
woonvolumeszijnvangrootbelangvoordegoedewerkingvandesite.Momenteelmisthetgebiedsocialecontrole.
• Optermijnzalgetrachtwordenhetsamengebruik/multifunctioneelgebruikvandesporthaltevergroten:gedurendededagalsturnzaalvoordeschool,tijdensdeavondenweekendvoorlokalesportverenigingen.
2.5.5 Overzichtregelsennormenperbeleidsdomein
Wanneerwedenormenvanenkeleactorennaastelkaarplaatsen,merkenwedatmenopveelpuntenteruggrijptnaardezelfdewetgeving,zoalsdithetgevalisbijderegelgevingnaartoegankelijkheid,sanitairevoorzieningenofveiligheidspeeltoestellen.Tochiservoorbepaaldethema’sspecifiekeregelgevingperbeleidsdomein.Ditisbijvoorbeeldhetgevalvoorderegelgevingomtrentbrandveiligheid.Infrastructuurvoorzieningenvooronderwijs,kinderopvang,sportenjeugdhebbenelkhuneigengeldendenorm.Wegevenhiereenoverzichtvandegeldenderegelgevingvoorinfrastructuurperbeleidsdomein.Documentinbijlage:Overzichtregelsennormenperbeleidsdomein(tabel)
37 Wegwijzer-SlimGedeeld!
3. Waarkanikopzoeknaarextrafinanciering?
Eenaparteinkominfunctievanhetbuitenschoolsgebruikvaneenturnzaal?Eennieuwbouwinoverlegmetdebuurtverenigingen?Hetkostallemaalgeld.Hebtuslechtseenkleinbudgetnodigvooreenaanpassingofeerdereengrotesomgeldomverbouwplannenterealiseren?Erzijntalvanmogelijkheden.Weoverlopenvooruzoweldesubsidiërendeinstantiesalsdealternatievefinancieringsmogelijkheden.Hetloontdemoeiteomuwprojectgoedtebekijkenentezienwelkeoptieserbeschikbaarzijnbijverschillendeinstanties.Hetkomteropneercreatiefomtegaanmetverschillendesubsidiekanalen.Ofzelffaantekloppenbijverschillendeinstellingen.Ukanookafhankelijkvandewerkendieuwiluitvoerenbijverschillendeinstellingentegelijkeensubsidieaanvragen.DitdeedBredeschoolNieuwlandbijhetinrichtenvanverschillendeverdiepingenmetverschillendepartners:
BredeschoolNieuwland–Brussel:• Deaanvraagtotcapaciteitsuitbreidingvaneenbasisschoolineenvleugelvaneenleegstaandehogeschoolgeeftaanleidingtotdeaankoopvanhet(bijna)volledigegebouwdoordeVlaamseGemeenschapscommissie(VGC)ondersteundmetmiddelenuitVlaanderen.• Doelisomeenbredeschooluittebouwenopdesitebinnenbestaandegebouwen.Hetprogrammabestaatuiteenbasisschool,eenkinderopvang,buitenschoolseopvang,eenopvoedingscentrumeneenmuziekacademie.• Erworden4bouwherenbijelkaargebrachtdiemetmiddelenvandeVGC,AGION,VIPAendestadBrusseleen‘gezamenlijk’projectuittekenen.• DeVGCneemtdecoördinatievanhetprojectvoorhaarrekening;5aannemers,2architectenzijnnoodzakelijkomditprojectgerealiseerdtekrijgenopkortetermijn.• Desitewordtopgesplitsttusseneigenaars,huurders,erfpachtnemersenbouwheren.• Hetgezamenlijkgebruikendesamenwerkingzullenmoetengroeienindeloopvandetijd.• EenzakelijkbeheerderenklusjesmanbetaalddoordeVGCheeftalsdoeldeafstandtussendegebruikersteverkleinen.Eenconciërgewordtindetoekomstvoorzien.
3.1 Viasubsidiërendeinstanties
Hierbijeenaantalinstellingenen/ofoverhedenwaaruterechtkanvoorinformatieofsubsidie:
38 Wegwijzer-SlimGedeeld!
• AGION• SportVlaanderen• VIPA&KindenGezin• Onroerenderfgoed• GO!• KatholiekOnderwijsVlaanderen• OnderwijssecretariaatvanStedenenGemeenten• Gemeente• Provincie
3.1.1 AGION
AGION,hetAgentschapvoorInfrastructuurinhetOnderwijs,zorgtvoordesubsidieviagewonefinancieringbijdeaankoop,debouwendeverbouwingvanschoolgebouwenvoorhetkleuter-enleerplichtonderwijs.Hetbasisonderwijskanrekenenop70%vandesubsidiabelekostprijs,voorhetsecundaironderwijs,deCLB’s,internatenenhetvolwassenenonderwijsbedragendesubsidies60%vandesubsidiabelekostprijs.Voorhetnietdoordesubsidiegedektedeelvandekosten(30of40%)kaneeninrichtendemachtmitsvoldaanwordtaandevoorwaarden,eenleningaangaandiedoordeVlaamseoverheidgewaarborgdwordt.Omzijnopdrachttekunnenvervullen,ontvangtAGIONjaarlijksmachtigingenvandeVlaamseRegering.
WiekaneenberoepdoenopdesubsidiëringviaAGION?Deonderwijsinstellingen,internatenenCLB’sdievoldoenaandegeldenderationalisatie-enprogrammatienormenkomeninaanmerkingvoorsubsidiëring.Deaanvragervaneensubsidiemoeteenrechtspersoonzijnenbeschikkenovereenzakelijkrecht(bijvoorbeeldeigenaar,erfpachtofrechtvanopstal).AGIONvervultzijnopdrachtvoorhetgesubsidieerdvrijenofficieelonderwijs.Voordebasis-ensecundairescholenuithetBrusselshoofdstedelijkgewestwerktAGIONsamenmetdeVlaamseGemeenschapscommissie.
WelkewerkenaanschoolgebouwensubsidieertAGION?§ NieuwbouwAllewerken(inclusiefeersteuitrusting)metdebedoelingomnieuwegebouwenopterichten,deuitbreidingvandebestaandegebouwenofwerkenaandebuiteninfrastructuur,exclusiefdeuitbreidingswerkenzoalsbepaaldbij“verbouwingswerken”.§ VerbouwingswerkenAllewerken(inclusiefeersteuitrusting)dieuitgevoerdwordenaanbestaandegebouwenofbuiteninfrastructurenmetinbegripvankleineuitbreidingswerkenmeteenmaximalebrutooppervlaktevan30m².§ Aankoop
39 Wegwijzer-SlimGedeeld!
Deverwervingvaneengebouwdatinaanmerkingkomtvooreenbestemminginhetonderwijs,vooreeninternaatofvooreencentrumvoorleerlingenbegeleiding.§ BuitenaanlegDeaanlegvaneenopenofoverdektespeelplaats,fietsenberging,parkeer-enmanoevreerruimte,toegangspaden,omheiningen,groenenhellingenkomeninaanmerkingvoorsubsidiëring.Meerwetenoverbuitenaanleg,klikhier.§ EersteuitrustingEersteuitrustingisuitrustingdieaangebrachtwordtbijnieuwbouwofverbouwingswerken,dieonontbeerlijkisvoorhetgebruikvandeinfrastructuurendieonroerendisuithaaraardofdoorbestemming.Meerwetenovereersteuitrusting,klikhier.§ AndereDossierswaarvandekostprijsminderdan8.500eurobedraagt(exclusiefbtwenalgemeneonkosten)komennietinaanmerkingvoorsubsidie.DergelijkewerkenwordenaanzienalsonderhoudswerkenensubsidieertAGIONniet.Eenoverzichtmetsubsidiabeleenniet-subsidiabelebestekpostenvindjehier.
Watzijndeprocedures?AGIONverleentsubsidiesviaeenaantalprocedures.Elkeprocedurebestaatuiteenverschillendaantalfasesdieelkaarchronologischopvolgen.Welkeprocedureumoetvolgenenwelkestukkenhetdossiermoetbevatten,wordtbepaalddoordeaardendekostprijsvandebouw-ofverbouwingswerken.NaastderegulieresubsidiëringcoördineertAGIONdeinhaalbewegingscholenbouwviaalternatievefinanciering.DezeinhaaloperatieisbeterbekendonderdenaamDBFM.HetagentschapparticipeertindeDBFM-vennootschapdieisopgerichtomintestaanvoorhetontwerp,debouw,definancieringenheteigenaarsonderhoudvandeschoolinfrastructuur.Gedurende30jaarsteltdevennootschapdeschoolgebouwenterbeschikkingaandeinrichtendemachtendiedaarvoorinruileenperiodiekebeschikbaarheidsvergoedingbetalen.AGIONzorgtdaarbijvoordeuitbetalingvaneentoelageopdiebeschikbaarheidsvergoedingen.ErzijnookhuursubsidiesmogelijkbijAGION.Alleinformatieoverdebasisvoorwaardenvoorsubsidies,deverschillendesubsidiëringsprocedures,deinhaalbewegingschoolinfrastructuur,wettenennormenoverscholenbouwkanuvindenopdewebsitevanAGION.
3.1.2 SportVlaanderen
Op15julikeurdedeVlaamseRegeringdeprojectoproep“Naschoolsopenstellenvanschoolsportinfrastructuur”goed.HiermeeslaanVlaamsministervanSportPhilippeMuytersenVlaamsministervanOnderwijsHildeCrevitsdehandeninelkaaromscholeneenduwtjeinderugtegevenomhunbestaandeschoolsportinfrastructuurnaschoolsopentestellenenkwaliteitsvollertemaken.
40 Wegwijzer-SlimGedeeld!
MinistervanSportPhilippeMuyters:“Inonzescholeniserheelveelwaardevollesportinfrastructuur,jammerdatdeclubsendesportersdaarvaaknogonvoldoendegebruikvankunnenmaken.Sportenonderwijsslaandaaromnudehandeninelkaaromscholenteovertuigenhunsportinfrastructuurnaschoolseninhetweekendopentestellenenhentehelpendatpraktischmogelijktemaken.”(persbericht–09.08.2016)
VlaamsministervanOnderwijsHildeCrevits:“Hetdelenvanschoolinfrastructuur,endusookvansportaccommodatieinscholen,iseenbelangrijkedoelstellingvanhetMasterplanScholenbouw.Daaromdeoproepnaarscholenomprojectenintedienenomhunsportinfrastructuurmeeropentestellenvooranderegebruikers.Ditkanveelmensendekansbiedenombuitendedeschoolurentesporten,tebewegenenmaximaalgebruiktemakenvandereedsbestaandeschoolsportinfrastructuur.Ditbetekenteendubbelewinst:énvoordescholenénvoordelokalesportclubs.”(persbericht–09.08.2016)
Deprojectoproeprichtzichnaarscholendienaschooltijd,tijdenshetweekendeninschoolvakantieshunsportinfrastructuurwillenopenstellenvoorsportclubs,sportdienstenenanderegebruikers.Geselecteerdescholenzullenhierbijzowelpraktischalsfinancieelondersteundworden.Definanciëleondersteuninggeldtzowelvoorinfrastructuurwerkenalsvoorexploitatiekosten.Intotaaliservoordezeprojectoproep2.300.000eurobeschikbaarbijdebeleidsdomeinensportenonderwijssamen.VoordepraktischeondersteuningvanscholenwerdeenbegeleidingsfunctietoegekendaanhetVlaamsInstituutvoorSportbeheeren–recreatiebeleid(ISB).Informeren,adviseren,begeleidenencoachenstaanhierbijcentraal.TevenszalhetISBgoedepraktijkenverzamelenencommunicerennaardeheleonderwijssector.Scholenhebbentot16december2016omeenaanvraagintedienen.
• Projectoproepnaschoolsopenstellenvanschoolsportinfrastructuur
3.1.3 VIPA&KindenGezin
HetVIPAsubsidieertderealisatievanduurzame,toegankelijkeenbetaalbarezorginfrastructuur(o.a.kinderopvang).Desubsidiesdienenomnieuwegebouwenopterichten,ofombestaandegebouwenvoorlangetermijninordetestellenopfunctioneelenbouwtechnischvlak.HetVIPAkomttussenindebouwkostvooreenvastbedragperm2datovereenkomtmetongeveer60%vandegeraamdebouwkost.Hetbetreftdekostenvoorbouweneneersteuitrustingbijnieuwbouw,uitbreidingofverbouwenvangebouwen.AfhankelijkvandeaardvandewerkenkomthetVIPAforfaitairtussenindebouwkost,ofopbasisvandegoedgekeurderaming(eneindafrekening).Deaankoopvaneengebouwaldannietincombinatiemetverbouwingenkanookgesubsidieerdworden.DeaankoopvangrondsubsidieerthetVIPAniet.
41 Wegwijzer-SlimGedeeld!
HetVIPAsubsidieertooklouteruitrustingenmeubilering.
Deprocedurevoor'deaanvraagtotgoedkeuringvanhetmasterplanenvandesubsidiebelofte'bestaatuitvolgendestappen:
1. Voortraject2. Subsidieaanvraagensubsidiebelofte3. Startinvestering,subsidiebetalingenenevaluatie2en34. Waarborg(optioneel)
Meerinfohierovervindtuhier.
3.1.4 Onroerenderfgoed
Voormaatregelen,werkenofdienstendienoodzakelijkzijnvoorhetbehoudofdeherwaarderingvanerfgoedkenmerkenen-elementenvanbeschermdonroerenderfgoed,kanjeeenerfgoedpremieaanvragen.Bijdezepremiezijntweeproceduresmogelijk:eenstandaardprocedureofeenbijzondereprocedure.Bijdeerfgoedpremieishetgebruikelijkepremiepercentage40%,ongeachtdeprocedurediejekiest.Voorbepaaldetypenvanerfgoediseenverhoogdpremiepercentagevoorzien,bijvoorbeeldvoorZEN(ZonderEconomischNut)-erfgoed,openerfgoed,onderwijsgebouwenengebouwenbestemdvooreenerkendeeredienst.Openerfgoediserfgoeddatactiefenopregelmatigebasisopengesteldwordtmetalsbedoelingdeerfgoedwaardeervanindekijkerteplaatsen.Jegeeftdebezoekersinzichtinde(historische)rolofbetekenisvanheterfgoedenrichtjedaarbijopallelagenvandebevolking.Openerfgoedmoetvoldoenaanverschillendevoorwaarden,dieookopgenomenzijnineenbeheersplan.Zomoetheterfgoedbijvoorbeeldopeen(inter)actieveensprekendemanierontslotenzijn,enmoetdeopenstellingexemplarischzijnvoorVlaanderen.Devoorwaardenzijnopgesomdinartikel25(Hoofdstuk1)vanhetgewijzigdeOnroerenderfgoedbesluit.Weetjenietzekerofjeeenbeheersplannodighebtvoordeaanvraagvaneenerfgoedpremie?Metditstroomschemavindjehetantwoord.Gaeerstnawathetbeschermingsstatuutvanhetgoedinkwestieisviageo.onroerenderfgoed.be.
Omaanspraaktemakenopeenverhoogdeerfgoedpremievan60%of80%moetjealtijdovereengoedgekeurdbeheersplanvoorhetbeschermdgoedbeschikken.Zowelbijdestandaardprocedurealsbijdebijzondereprocedurekanjeeenerfgoedpremieoptweemanierenaanvragen:
• opbasisvaneenkostenraming;• opforfaitairebasis.
Hetagentschapkomtterplaatsevaststellenofdewerkenuitgevoerdzijnvolgensde
42 Wegwijzer-SlimGedeeld!
regelsvandekunst.Omhetbedragvandeerfgoedpremieopforfaitairebasistekennen,raadpleegjedetabelmetvastebedragen.
3.1.5 GO!
HetGO!onderwijsvandeVlaamseGemeenschapontvangtmiddelenvandeVlaamseOverheidvoorhetonderhoudendevervangingvanhetpatrimonium.HetBijzonderDecreetvanhetGO!bepaaltdebevoegdheidsverdelingoverdeverschillendeniveausvanhetGO!.GroteinfrastructuurwerkenwordengerealiseerddoormiddelvaneenmeerjarenplanningdiegoedgekeurdwordtdoordeRaadvanhetGO!.DeScholengroepenstaaninvoordekleineinfrastructuurwerkeneneigenaarsonderhoudenzijnbevoegdvoorhetopenstellenenverhurenvanschoolinfrastructuur.Indienugeïnteresseerdbentofvragenhebtvoorsamenwerkingneemtubestcontactopmetdedesbetreffendeschoolen/ofscholengroep:http://www.g-o.be/schoolzoeker/
3.1.6 KatholiekOnderwijsVlaanderenSchoolbesturenvanhetkatholiekonderwijskunnenvooradviesenondersteuningterechtbijdeinfrastructuurmedewerkersvandeDienstBestuur&OrganisatievanKatholiekOnderwijsVlaanderen.DeDienstBestuur&organisatiezorgtvooradviesenondersteuninginpatrimoniumbeheer,vertegenwoordigingenbelangenbehartigingvanhetkatholiekonderwijsoveralwaarscholenbouwtersprakekomteniseenkennis-enopleidingscentruminverbandmetscholenbouwinVlaanderenenBrussel.MaardedienstistochvooralgekendvandeconcretebegeleidingvangesubsidieerdebouwprojectenvoordeinrichtendemachtenvanhetkatholiekonderwijsbijhetAgentschapvoorInfrastructuurinhetOnderwijs(AGION).Deinvullingvandiedienstverleningperthemaevolueertindeloopvandetijd.DeDiensteBestuur&organisatiestreeftdanooknaareenvoortdurendeverbeteringvandekwaliteitvanhaardienstverleningtegenhetlichtvandewijzigendevragenennodenvaninrichtendemachten,directies,ontwerpers,...
Meerinformatieoverfinancieringvindtuviadezelink.
3.1.7 OnderwijssecretariaatvanStedenenGemeenten
OmdatallestedenengemeentendiezelfonderwijsorganiserenvertegenwoordigdwordendoorOVSG,wordendossiersvanstedelijkeengemeentelijkschoolbesturenbehandelddoorAGIONopbasisvaneenprioriteitenlijstdieOVSGopstelt.DezemaniervanwerkenisgoedgekeurddoorderaadvanbestuurvanOVSG.
43 Wegwijzer-SlimGedeeld!
OVSGhanteerteenaantalcriteriaomdeaanvragenvoorschoolgebouwendossiersopeenprioriteitenlijstteplaatsen.Dedatumwaaropdeaanvraagisingediendisheteersteenbelangrijkstecriterium.Alsereenonvoorzienenoodsituatieisdiehetgevenvanonderwijsinhetgedrangbrengt,kanhieropeenuitzonderinggemaaktworden.Bijkomendecriteriazijndeaanwezigheidvancontainerklassen,eensterkgestegenaantalleerlingen,hetfeitdatalinvesteringenzijngedaanmeteigenmiddelenendesubsidiesdieinhetrecenteverledenzijnverkregen.Metdehuidigetoestandvandegebouwenofmeteendoorlichtingsrapportwordtinprincipegeenrekeninggehouden.
Enkelhetkleuter-enleerplichtonderwijskansubsidiëringvoorinfrastructuurdossiersontvangenviaAGIONviadeprioriteitenlijstdieOVSGopstelt.
3.1.8 Gemeente
Ukanuiteraardookaankloppenbijuwgemeenteofstad.Maakeenbeknoptdossieropwaarindatuhetbelangendenoodvangedeeldgebruikaankaart.Leguwsituatieuitenspecifieerwatuverwachtvandegemeente.DitkaneenfinanciëlesubsidiezijnvanuithetdomeinJeugd,Cultuur,Sport,VrijetijdofOnderwijs.Maarukanookvragennaareenwederdienstinruilvooropenstellingvanschoolinfrastructuur.Bijvoorbeelddegemeentemaggebruikmakenvandespeelplaatsvoorspeelpleinwerkinginruilvoorhettuinonderhoud.Inditgevalrichtuzichbesttotheelhetschepencollege/gemeentebestuur,inplaatsvannaaréénspecifiekedienst.
HetSint-BavocollegeinGentkrijgeenapartegerenoveerdeingangvoordeGroenzaal,inruilvoor7stadsdagen.Ditzijn7dagenperjaarwaarbijdestaddeGroenzaalmaggebruiken(bijvoorbeeldvoordeGentsefeesten).
DeToverfluitinGentdeeltnadeschoolurenhaarspeelplaatsmetdebuurtalsbuurtparkjeinruilvooronderhoudvanhunGroeneAvontuurlijkeSpeelplaats.
Mogelijkeinhoudvooreenbriefaandegemeente:
• Beschrijvingvandenoodaangedeeldeinfrastructuur• Beschrijvingschoolinfrastructuurmeteventueeleenplannetje• Jevraagaandegemeente
o Financiëlehulp:specifieerhoeveelvoorwat,eventueelmetoffertebij.
o Logistiekehulp:specifieerwataanwelkefrequentie(sleuteldragers,tuinonderhoud,…)
• DeWin-winvoordegemeente,watkanjijdegemeenteaanbieden.• Vraagnaareengesprek+contactgegevens(school+partners)
44 Wegwijzer-SlimGedeeld!
Bouwkostenkanuookmetenkelepartnersdelen,m.a.w.hethoeftnietaltijddeschooltezijndieinfrastructuurkostmoetdragen.BijvoorbeeldineenpassiefschoolinBilzenheeftdegemeenteeendeelvandebouwkostbetaald.
3.1.9 Provincie
ProvinciaalkanjebijvoorbeeldvoordeaanlegvaneenGroeneAvontuurlijkeSpeelplaatssubsidieaanvragen.ZolanceerdedeProvincieVlaams-Brabanteensubsidieoproepvoornatuurprojectenopschool.HiervindjeenkelevoorbeeldenvanNatuurprojectenopschool.
Welijstenhiervoorueenaantallinksopperprovincie:
• Antwerpen• Brussel • Limburg• Oost-Vlaanderen• Vlaams-Brabant• West-Vlaanderen
3.2 AnderefinancieringsbronnenWesommenhiereenaantalfinancieringsbronnenopdielosstaanvandeklassiekesubsidiërende(overheids)instanties.Dezeinformatieisvooralgerichtnaarverenigingen.Meerinfovindtuophttp://scwitch.be/.3.2.1 Giften,schenkingen,legaten
Giften
• geldgeschonkendooreenindividu(bijleven)ofeenorganisatie• meestallagerbedrageneeneenmaligkarakter• vereistgeennotariëleakte(geenschenkingsrechtenennotariskosten)• somsfiscaleaftrekbaarheid
Informatieoverdefiscaliteit:zieGiftenenfiscaliteit.SchenkingenHetbetreftgevenvangelddooreenindividubijleven,metnotariëleakte.Schenkingengebeurenvooralomfiscaleredenen(schenkingbijlevenisfiscaalinteressanterdannalatenschapmetsuccessierechten).Schenkingsrechtenhebbeneenvlakfiscaaltarief.SchenkingenaancultureleVZW’sofStichtingen:altijd5,5%,ookvooronroerendegoedereninVlaanderen.
45 Wegwijzer-SlimGedeeld!
Handgiftenaanprivérechtspersonenmetonbaatzuchtigdoel(VZW’s,StichtingenenIVZW’s)moetennietgemachtigdworden,watookhetbedragvandeschenkingis.Eenhandgiftiseengiftvanhandtothandvanroerendegoederen.BankoverschrijvingenwordendoordeFODJustitiebeschouwdalshandgiften.Ookschenkingentussenprivérechtspersonenmetonbaatzuchtigdoelvallenbuitendemachtigingsvereiste,watookhetbedragvandeschenkingis.Hetspecialiteitsbeginselmaaktweldathethiermoetgaanomschenkingentussenrechtspersonenmeteengelijkaardigdoel.Schenkingentussenvzw’skomenindepraktijkheelvaakvoor:
• bijeenontbinding/vereffeningvaneenvzw:deoverdrachtvanhetresterendeactiefdooreenontbondenvzwaaneenanderevzw;
• stortingendooreenVZWombijvoorbeelddeschuldenvaneenandere(zuster)VZWtedekken.
VolgensdeadministratieverechtspraakisvoorschenkingentussengelijkaardigeVZW’sgeenmachtigingvereist.Alsdebegunstigderechtspersoonhetuitdrukkelijkvraagt,kantocheenministeriëlemachtigingverleendworden.OnrechtstreekseschenkingenMenkanbijvoorbeeldbijhetafsluitenvaneenlevensverzekeringeenderdepersoonbegiftigen.DitkaneenVZWzijn.
LegatenEenlegaatiseenschenkingbijoverlijdenvaneenindividu(viaeentestamentishetmogelijkomaaneenpersoonofeenorganisatiegeldofandereeigendommenteschenken).Eenduo-legaatiseenspecifiekefiscaletechniekwaarmeeeendeelvanhetvermogenwordtgeschonkenaaneengoeddoel,dat‘inruil’desuccessierechtenmoetbetalenophetanderedeelvanhetvermogendatwordtnagelatenaaneenfamilielidofeenanderelegataris.Ditkomthierondernogaanbod.Verenigingenzonderrechtspersoonlijkheidkunnengeenschenkingenoflegateninontvangstnemen.Nalatenaaneenvereniging:ineengeldigopgemaakttestamentkaneenorganisatiealsbegunstigdewordenaangesteldenkaneenlegaatwordentoegewezenaaneenorganisatiediedenalaterwensttesteunen.Inhettestamentwordtdanaangeduidwelkgeldbedragen/ofwelkegoederenwordengeschonken.SuccessietarievenvoorVZW’s,Stichtingen,IVZW’sDesuccessierechtenbedragen8,5%inVlaanderen,inBrussel12,5%,eninWallonië7%.HetVlaamsetariefvan8,5%geldto.a.voorVZW’s,ziekenfondsenenlandsbondenvanziekenfondsen,beroepsverenigingen,internationaleverenigingen
46 Wegwijzer-SlimGedeeld!
zonderwinstoogmerk(IVZW’s),privéstichtingenenstichtingenvanopenbaarnut.Duo-legaatHetgrotevoordeelvaneenduo-legaatisdemogelijkheidomeenexactbedragtelegaterenaandeerfgenamen,vrijvansuccessierechten,waarbijdeVZWofStichtinghetsaldokrijgtenalleverschuldigdesuccessierechtenvoorhaarrekeningneemt.Denotarisisbestgeplaatstompersoonlijkeuitlegtegevenoverdewerkwijze,dehoogtevandeheffingenteberekenenendediversemogelijkhedenvoortestellen.Eenduo-legaatvraagttrouwensookdeopmaakvaneentestament.Opgelet!Hetnettosaldovoorhetgoededoel(VZWofStichting)moetvoldoendegrootzijn(omdesuccessierechtenaftedekken).Hetishoedanookbelangrijkomeensimulatietelatenmaken.Testament.be
• isdegroepscampagnevanhonderdgoededoelen• missievandecampagne:sensibilisering,mobiliseringenadviseringrond
legatentenvoordelevanhetgoededoel• begunstigdenvandecampagnezijnbepaaldeVZW’senStichtingen• ominaanmerkingtekunnenkomenalsbegunstigde,moetdeorganisatielid
zijnvantestament.beeneenledenbijdragebetalen3.2.2 Mecenaat
Eenorganisatiekangeldkrijgenvaneenmecenas(iemanddiegeldschenktaanwetenschappers,universiteitenen/ofkunstenaarsomdeactiviteitenvandebegunstigdenteondersteunen)(mecenas≠sponsor):
• meestalgroterebedragen,vaneenwelgesteldeschenker• erwordengeeneigenbelangenmeegediend• isgelinktaanhetideevanvrijheid• ismateriëleondersteuning,zonderdateendirectetegenprestatievereistis
vandebegunstigde.
Ondermecenaatverstaatmen:“definanciëleofmateriëlesteundieverleendwordtbuiteneencontractueleverplichtingofzelfsunilateraaldooreen‘donor’of‘mecenas’aaneenanderepersoondiedaarvoordeeluithaalt.Demecenasverwachtgeenreclamevoorzichzelf,hijwenstsomszelfanoniemteblijven…“Bedrijfsmecenaat:ondersteuningvaninitiatievendoorbedrijven,zonderdirectetegenprestatie.Ookviabedrijfsfondsen(zieprivéfondsen).
3.2.3 Crowdfunding
Crowdfundingiseeninnovatievevormvanfinancieringwaarbijje,online,geld
47 Wegwijzer-SlimGedeeld!
ophaaltbijeengrotegroepkleinefinancierders.Eengeslaagdecampagnevereistechtereengoedevoorbereiding.Wieisjouw‘crowd’enhoebereikenovertuigjehen?Welkevormvan‘funding’(donatie,reward,leningofaandelen)pastbestbijjeconceptenhoemoetjedezepraktischuitwerken?Crowdfundingactiesgebeurenvaakviaeencrowdfundingplatform,datzorgtvoorbegeleidingquamarketing,communicatie,financiëletransacties,enz.,endaarmeestaleenpercentagevandeopbrengstvoorvraagt.Erzijnverschillendevormenvancrowdfunding:
• Donationcrowdfunding:menschenktgeldzonderwederdienst• Rewardcrowdfunding:menschenktgeldenkrijgteenniet-financiële
beloningzoalseenticketofeencd• Crowdinvestingofcrowdequity:investeerderkrijgtaandelen• Crowdlending:investeerdergeeftlening(schuldfinanciering)
Extrainfo:
• Eenoverzichtvanbestaandecrowdfunding-platformenvindjehier.• HandigegidsovercrowfundingviaPoliteia.be• Reglementairkadervoorcrowdfunding:FAQ.
3.2.4 CoöperatiefondernemenEencoöperatieiseenverenigingvannatuurlijkeen/ofrechtspersonendietotdoelheeftomdegemeenschappelijkebehoeftenvandeledentebevredigen.Eencoöperatievoerteen(economische)activiteituit,maarintegenstellingtoteenkapitaalsvennootschapwordtdienietgebruiktvoorpersoonlijkeverrijking,welomdoelstellingenopsociaal,maatschappelijkeen/ofecologischvlakterealiseren.Hetcoöperatiefgedachtengoedrustopdriepijlers:
• eriseengemeenschappelijkebehoefteendeledenvandecoöperatiewillensamenwerkenomdietebevredigen,
• decoöperatiestreeftnietnaarwinst,• hetbeheervandecoöperatiegebeurtdemocratisch.
Bron:http://cooperatiefvlaanderen.be/wat-is-een-cooperatieLeesookverderop:http://www.coopburo.be/Terinfo:Tot50%subsidievoorCoopburo-adviesviakmo-portefeuille.
3.2.5 Privéfondsen
EenFondsheeftmeestaleenspecifiekdoel,heeftgeenrechtspersoonlijkheidenwordtbeheerddooreenbeheerscomité.DeKoningBoudewijnstichting(KBS)beheertverschillendefondsen(ook
48 Wegwijzer-SlimGedeeld!
bedrijfsfondsen).OnderanderedeFondsen‘Vriendenvan’…:samenmetsympathisanteneenorganisatieduurzaamondersteunenenviaeenFonds‘Vriendenvan’geldinzamelen.Kanookgebruiktwordenvoorstructurelesteunoftegemoetkomingindewerkingskosten.BedrijfsfondsenDeinitiatiefnemerbeslistzelfwelkeprojectensteunkrijgen(fondsenvaakbeheerddoordeKBS).Ziebijvoorbeeld:
• CERAprojecten• FondsDelhaizeGroup• Belfiusfoundation• TriodosFonds
CollectievebedrijfsmecenaatsfondsenVerschillendebedrijvenbrengenhunmecenaatsmiddelenonderineengezamenlijkfondsofinfondsenperbedrijf.NationaleLoterijDeNationaleLoterijtreedtopalssponsorensubsidieverlener.Zeondersteunteenbredewaaieraanprojecten.Metsponsoringvansport,cultuur,jongerenevenementenensocialeinitiatievenmaarookondersteuningvanlokale,kleinschaligeensocialeprojecten.VenturePhilanthropyfondsDezevormvanfilantropieheeftnietalleentotdoelfinanciëlemiddelennaarorganisatiestoeteleidenmaarookexterneknowhowintebrengenennetwerkvormingtebevorderen.Doelisdusondersteunenviaconsultancyenfinanciëlemiddelen.Desteunkantot80.000eurobedragenenwordttoegekendovereenperiodevanmaximum3jaar.Alleendossiersdiebetrekkinghebbenopstructureleverbeteringen(endusnietopeenproject),komeninaanmerking.
3.2.6 Viadegebruikerszelf
Afhankelijkvandesituatiekanhetinteressantzijnomtekijkenwatdenodenzijnvanbeidepartijen,enofereenwin-winsituatiegecreëerdkanworden.
Indienergeenfinancieringbeschikbaarisvoorbijvoorbeeldeenextraslotofbergingsruimte,kanmen-inlaatsteinstantie–hierbijdegebruikerbetrekkenenvragenomkostentedelen/dragen.
Sommigeverenigingenbeschikkenovereigenlokalen,dieeventueelookopengesteldkunnenwordenaanscholen.Hierzijnookvoorbeeldenvanterugtevinden,bijvoorbeeldeenparochiezaalofmuziekacademiediegebruiktwordendoorscholen,tijdensdeschoolurenweliswaar.
Enkelevoorbeelden:
49 Wegwijzer-SlimGedeeld!
• Eentoneelgezelschapgebruikteenturnzaalinruilvoorgratisworkshopsenvoorstellingen
• Eendansgroepgebruikteensportzaalenbekostigtinruileentapijtomdesportvloertebeschermen.
• Eenlokaalbestuurinvesteertineennieuwesportvloerenbelijninginruilvoorgebruikvandesporthalnadeschooluren.
4. Waarmoetikaandenkenmetbetrekkingtotbeheer&organisatie(intern)?
4.1 Algemeen
Alseenruimteintensievergebruiktwordtomdatermeerdereorganisatiesgebruikvanmaken,ishetnoodzakelijkomgoedeafsprakentemakenrondhetbeheerervan.Dezeafsprakenkunnenaldannietwordenopgenomenindegebruiksovereenkomst.Inhetkadervanopenstellingbetekentditbijvoorbeeld:hetopmakenvaneenplanning(stool),hetcreërenvanproceduresvoordeverwerkingvanaanvragen,eenonderhoudsplanopstellen,gebruiksovereenkomstenopmaken.Ditiseeninspanningdiebestmeteengoedgebeurt,wantvaakbijsturenzorgtvooronduidelijkheidenbrengtextrawerkmetzichmee.Probeerookhetbeheerwattespreidenovermeerderepersonen;veleschoudersmakenlichtwerk!
Hoeregelenscholendoorgaanshungedeeldgebruik?WezochteninspiratiebijonzeNederlandseburenenhunmultifunctioneleaccommodaties(zieookdeAGION-publicatie“InRuimtenaardeBredeSchool”):
4.1.1 Gesplitstbeheer
Ditisvantoepassingopgebouwenwaarvansommigeruimtesstructureelterbeschikkinggesteldwordenaanverenigingenofscholen.Hierbijzorgtelkeinstellingvoorhetbeheervanzijneigenruimtes.Deverschillendeinstellingenhebbenrechtstreekscontactmetdeeigenaarvanhetgebouw.Eenvoordeelvangesplistbeheeriso.a.degroterematevanautonomiemetbetrekkingtothetkiezenvaneigenleveranciersendienstverleners.Eennadeelvangesplistbeheerisdathetinverhoudingveeltijdkostomdatiederhetzijneregelt.Ookverliesjeschaalvoordelen.Hetisvakeronduidelijkwieverantwoordelijkisvoordegemeenschappelijkeruimtes.
4.1.2 Gebundeldbeheer
Bijgebundeldbeheerwordthetbeheercentraalaangestuurd.Enkele
50 Wegwijzer-SlimGedeeld!
mogelijkheden:eenzelfstandigebeheersorganisatiezorgtvoorhetbeherenvanhetgebouw.Oferwordteenstuurgroepopgerichtdietoezietophetbeheervanhetgebouw.Ofhetgebouwwordtbeheerddooréénhoofdgebruiker.Voordelenvangebundeldbeheerzijndateréénaanspreekpuntisenhetkosten-entijdsefficiëntis.Erisookduidelijkheidoverhetbeheervandegemeenschappelijkeruimtes.Denadelenvangebundeldbeheerisdaterietsminderautonomieisperorganisatie.Dezevormvanbeheervereistookeenperiodiekoverleg,maardatissowiesoaangewezen.
4.1.3 Uitbesteding
Deeigenaarofdegebruikersbestedenhettotaalbeheeruitaaneenderdepartij,veelalhetlokaalbestuur.Hetgrootstevoordeelvanuitbestedingisuiteraardtijdsbesparing.Maarerzijnookwelnadelen.Zoishetduurderindiendeuitbestedinggebeurtdooreenprivé-partnerennietdoorhetlokaalbestuur.Gebruikersmoetenookgedeeltelijkdeautonomieuithandengeven.Totslotheeftde‘facilitymanager’somseenvreemdepositietussengebruikerseneigenaar.Hetissomsonduidelijkwieeraanstuurt,tenzijergoedeafsprakenzijn.
4.2 Mogelijkeaanspreekpunten/rollen
4.2.1 Scholen
• Schooldirectie/schoolbestuurDeschooldirectieofhetschoolbestuurisveelalheteersteaanspreekpunt,zowelvoorverenigingenofoudersmetvragenovermogelijkeopenstellingvandeschoolinfrastructuur,alsvoorleerkrachtenofanderpersoneeldiehieromtrentzakenwillenmelden.Afhankelijkvancontextkunnenzedoorverwijzennaarandereverantwoordelijken(zieverder).
Deschooldirectieofhetschoolbestuurheefttegelijkeenbelangrijkerolinhetmakenvanbeleidskeuzesenhetuitdragenvandievisie,zowelexternalsinternnaarheteigenpersoneel.Menigepraktijkleertonsdateenschooldirectie/schoolbestuurvaak100%achteropenstellingstaat,terwijlhetpersoneelereerderweigerachtigtegenoverstaat.Hetisalsdirectieofbestuurdusbelangrijkomindialoogtegaanmethetpersoneelentegelijkduidelijktemakendatopenstellingeenkeuzeisvandeschoolendatzedusdientgerespecteerdteworden.
51 Wegwijzer-SlimGedeeld!
Een(weliswaarverregaand)voorbeeldvanwateenvisionairetrekkerkanbewerkstelligenisdeBredeSchoolhetKeerpuntinAntwerpen.Hetbetrefthiereenbredeschool,watdusverdergaatdanenkelhetopenstellenvanschoolinfrastructuur.
BredeSchoolHetKeerpunt–Antwerpenwww.bredeschoolhetkeerpunt.be.• HetstreefdoelvanhetKeerpuntisomhetschoolgebouw24uurperdag,7dagenop7voor100%tegebruiken.Eenvisiediewerduitgedragendoordevoormaligedirecteurennuverderwordtgezet.• Dooreenbeperktaantalinvesteringenwordtdeschoolnudagelijksintensiefgebruikt:eencoördinator(vzw),eenonthaalmedewerker,elektronischsleutelsysteem(investeringviasubsidie).• Erzijnregelswaaralleorganisatieszichaanmoetenhouden.Gedeeldgebruiklevertsomswelwrevelop,maardemeerwaarde(financieelenmaatschappelijk)weegtdoor.• Uitgangspuntvoorverenigingendieeenwerkingwillenindeschooliseenwin-winrelatiemetdeandereaanwezigeverenigingenenmetdebuurt.• Deeindverantwoordelijkheid,organisatieeneigendomblijftbijdeschoolliggen.Dehuuropbrengstenzijnvoordeschool.Enkelhetsleutelsysteemwerdgerealiseerdviasubsidiesvandestad.• Cruciaalvoorhetslagenvanditprojectishetambitieuzeuitgangspunteneengrotetrekkervanhetproject(inditgevaldevoormaligedirecteur).• Deduidelijkheidvanééntrekkereneindverantwoordelijkewordtalszeerbelangrijkervaren.
• Scholengroep
Denkjeeralsschoolaanomuwinfrastructuuropentestellen?Klopdaneersteensaanbijuwscholengroep(alsutoteentjebehoortuiteraard).Demeestescholengroepenhebbeneenvisieenbeleidrondhetopenstellenvanschoolinfrastructuur.Somswordenscholenookgestimuleerdenondersteunddoordescholengroepomhunschoolinfrastructuuropentestellen.Informeerjealsschoolduseerstbijjouwscholengroep.
• TechnischdirecteurEentechnischdirecteurofiemandmetdiefunctiebinnenuwschoolkanmogelijkinstaanvoorbeheerenorganisatiem.b.t.hetdelenvanschoolinfrastructuur.Zewordendoorgaansingeschakeldbijcomplexereschoolsitesmetmeerdere(hoofd)gebruikers.
BredeSchoolNieuwlandiseensamenwerkingvanKinderdagverblijfNieuwkinderland,deSint-Jorisbasisschool,BuitengewoonSecundairOnderwijs
52 Wegwijzer-SlimGedeeld!
Zaveldal,buitenschoolsekinderopvangDeBuiteling,muziekhuisMET-X,OpvoedeninBrussel,BaboesendeHoofdstedelijkeAcademievoorMuziek,Woord&Dans.
SamenwillenzedeontwikkelingskansenvergrotenvanallekinderenenjongereninBrussel-staddieNederlandstaligonderwijsvolgen.DitdoenzedooreenstevignetwerkoptebouwenmetallepartnersdieactiefzijnopenronddeNieuwland-siteinhethartjevandeMarollen.Zewillendatkinderenzichkunnenontwikkelen,amuseren,huntalentenontwikkelen,nieuwemensenontmoeten,Nederlandskunnenhorenensprekenbuitendeklas,...BijNieuwlandisdetechnischdirecteurverantwoordelijkvoorhetgoedeverloopvanhetdelenvaninfrastructuur.Hijstaatrechtstreeksincontactmetdeverschillendeorganisatiesenschooldirectieseniszoeenuniekaanspreekpunt.Alseenleerkrachteenruimtewilgebruikenbinneneenandereschoolvandesite,moetdiedatviadedirectieaanvragen,zodatergeendubbeleboekingenontstaan.
• Oudercomité
Ookalsoudercomitékanjeeensensibiliserenderolspeleninfunctievandeopenstelling.Alsspreekbuisvandeouderskanerbijvoorbeeldeenseensessiegeorganiseerdwordenvoorouders,directieen(onderwijzend)personeeloverdevoor-ennadelenvanmogelijkeopenstellingvandeeigeninfrastructuur.
4.2.2 Lokalebesturen
Uitveelervaringenmetbetrekkingtothetopenstellenvanschoolinfrastructuurblijkthetbelangvaneenstimulerendenondersteunendlokaalbestuur.Ditkanvelevormenaannemen.Vooreerstiseencentraalaanspreekpunt,hetzijeenapartedienst,hetzijeensoorttransversalewerkgroep,essentieelwilmenalsbestuuropeengecoördineerdemanieroptimaalruimtegebruikindegemeenteofstadaanpakken.Hettransversaleaspectisbelangrijkomdatzowelregelgeving,financieringalsdegebruikers(verenigingen)verspreidzittenoververschillendedienstenbinneneenlokaalbestuur.Bovendieniseencentraalaanspreekpuntookvoorscholenbijzonderhandig.
Daarnaastkanhetlokaalbestuurvoorzijngrondgebiedeenomgevingsanalysedoen.Zokomenpotentieeltedelenruimtesinbeeld,watoptimaalruimtegebruikstimuleert.Alsditduidelijkenbreedontslotenwordt,isditeenzeerhandighulpmiddelvoorverenigingenen/ofburgers.
Hetlokaalbestuurkannogeenstapverdergaandooreenstandaardcontractterbeschikkingtestellenvoordescholendiedatwensen(ziegebruiksovereenkomst,hoofdstuk2).Ofhetlokaalbestuurkanalsintermediairfungerenvoorhetopstellenvangebruiksovereenkomstentussenscholenenverenigingen.IndestedenAntwerpenenGentwerdhiervooriemandaangesteld.Opdiemanierwordtkennis
53 Wegwijzer-SlimGedeeld!
enervaringgebundeldenwordenookdescholenontlastvandezeadministratieveformaliteit.Eenabsolutewin-win.
ZaalzoekersinAntwerpen:bundeltmeerdanduizendzalenoverheelAntwerpen.Dezezalenzijngeschiktvooractiviteitenzoalseencursus,vergadering,buurt-ofprivéfeest.HetzijnzalenvandestadAntwerpen,scholen,verenigingenenprivépersonen.Destadregistreertdeaanvragenenzoektnaardemeestegeschiktezaalinfunctievandeactiviteitvandeaanvraag.DitwordtopgenomenenopgevolgdineendigitaleplanningsapplicatievandeStadAntwerpen.
StadLeuven–openstellenvanschoolsportinfrastructuurviadegemeentevoorsportclubs:desportdienstvandestadLeuvenfungeertalseensoortvanmakelaarvoordeopenstellingvandeschoolsportinfrastructuur.Hiervoorgaatdestadmetdeonderwijsinstellingeneenovereenkomstaanenwordteenadviescomitéaangesteldomdeopenstellingingoedebanenteleiden.
DejeugddienstvandeStadLeuvenvervulteengelijkaardigerolvoordespeelplaatsen.Destadneemtdeheraanlegvandepleinenvoorzijnrekening,hetbeheer,deverzekeringenhetvoorzienvaneenpolitiereglement.EengelijkaardigverhaalvindtuookterugvoordespeelplaatsvandeToverberginGent.
4.2.3 Verenigingen
Verenigingendieéénmalig,regelmatigofstructureelinfrastructuurvaneenschoolwillengebruiken,stappenbestnaardedirectievandieschool.Hetkanhelpenommetmeerdereverenigingendehandeninelkaarteslaanensamendievraagtestellen.Brederkanook,vanuitadviesradenbijvoorbeeld,devraaggesteldwordenaanhetlokaalbestuurombijvoorbeeldfaciliterendoptetredeninfunctievanmeeropenstellingvanschoolinfrastructuur(voorinspiratiedaaromtrent:ziehierboven).Ludiekeactiesofeenheusecampagnezijnuiteraardookopties.
Oost-Vlaamseprovincialeouderenadviesraadenjeugdraadpleitensamenvoorhetopenstellenvanschoolinfrastructuur.Heelwatverenigingenzijnregelmatigopzoeknaargoedelocatiesvooractiviteitenofevenementen.Schoolgebouwendienadeschoolurenleegstaan,biedenhiervooreenoplossing.Alleenzijndemogelijkhedendaartoebeperkten/ofweinigbekendbijverenigingen.InOost-Vlaanderenpleittedejeugdraadallangervoormeerflexibiliteitvoorhetopenstellenvanprovincialeschoolgebouwen,enineenrecentadvieszetdeprovincialeouderenadviesraadhiermeezijnschoudersonder.
54 Wegwijzer-SlimGedeeld!
In2016kreegdeWAK,WeekvandeAmateurkunsten,ereenbroertjebij:deWAC,WeekvandeAcademies.Beidesectorenschovenhuninitiatieveninelkaar.VerschillenmaarookgelijkenissenzijneenboeienduitgangspuntomopzoektegaannaardeMATCHtussenbeide.Desamenwerkingbiedtmogelijkhedenomlokaaleennieuwedynamiekopgangtebrengenenomhetleren,beoefenenofgenietenvankunstsamenonderdepubliekeaandachttebrengen.Tijdensdeeersteeditiestondendeacademiesinvoormeerdan70activiteiten.Wordtvervolgd…in2018.
4.3 Gebruikersvergadering
Eengebruikersvergaderingkaneennuttigeoptiezijnbijhetbeherenvanopengesteldeschoolinfrastructuur.Afhankelijkvandesituatie(aantalgebruikers,intensiteitvanhetgebruik)kanuereenperiodiekoverlegvanmaken.Bepaalwiedeeluitmaaktvandezevergaderingenhoeveelmensenperorganisatieuwiltuitnodigen.Vooreengoedegangvanzakenishetwenselijkomruimopvoorhandvergaderingenenbesprekingenwaarhetschoolbestuuroflokaalbestuurbijaanwezigmoetzijn,vastteleggen.Afhankelijkvandefrequentiekandezegroepookeendeelvandebeheerstakenopzichnemen.
Bijeenéénmaligoverlegkandegebruikersvergaderingfungerenalsontmoetingsmoment,tussengebruikers,oftussengebruikerseneigenaar.Hierbijkaneenplanningoverlopenwordenmetdeurenenruimtesdieterbeschikkinggesteldworden.
Menkanookkiezenvooreenoccasioneeloverlegwaarbijadhocbekekenwordtwanneereroverlegmoetkomen.Wanneererbijvoorbeeldwerkengeplandzijninhetgebouwenmenmetdegebruikerswilbekijkenhoehunactiviteitenkunnenblijvendoorgaan.
Bijstructureeloverlegkomtdegebruikersvergaderingopgeregelde,vastemomentensamen.Ditkanhandigzijnomnieuwighedenofpraktischezakenmakkelijktekunnenbespreken.Hetkanookleidentoteenmeerinhoudelijkeofpedagogischesamenwerkingtussendeverschillendeorganisaties.Bijdatlaatsteiseenstructureeloverlegsowiesoaangewezen.
4.4 Tijdsplanningruimtegebruik
Hetisaangewezenomopeencentraleplekdiezichtbaarentoegankelijkisvoorallebetrokkenactoren,eenoverzichtofuurroostertehangenvanhetgebruikvande
55 Wegwijzer-SlimGedeeld!
verschillenderuimtes.Opditoverzichtkunnenookschooltijdenenvakantiesaangeduidwordenendeverantwoordelijkenvanalleorganisatiesdiedeinfrastructuurgebruiken.Aanvullendbestaanermomenteelookdigitaleinstrumentenomdeagendatebeheren.Hetvoordeelisdevlotteaanpasbaarheid.Maarhetoverzichtmoettochopgehangenwordenomdatnietiedereenaltijdevenmobielofkundigismetdezeinstrumenten.Voorbeeldenvandigitaleinstrumentenzijn(gratis)planningssoftware(Google:schedulesoftware,meetingroombookingsystems)ofeengedeeldeagendaviae-mailaccounts.Veelalheeftéénpersooneenbeheerdersrolenkunnenanderegebruikersdebeschikbaarheidraadplegen.Ophetniveauvaneenlokaalbestuur,kanhetzinvolzijnomeenintranetsysteemoptebouwengelinktaaneenwebsitewaaraanvragenkunnenverwerktwordenenbeschikbaarheiddoorgegeven.Ditkanincombinatiemeteenpubliekeinventarisvanfichesvanterbeschikkinggesteldeschoolinfrastructuur.Documentinbijlage:VoorbeelddocumentTimesheet
4.5 Meldpuntschade&technischeproblemen
Erwordenbestgoedeafsprakengemaaktoverhetmeldenvaneventueleschadeoftechnischeproblemen.Spreekbijvoorbeeldafdatelkegebruikerbijdestartvandeactiviteitnagaatofallesinordeis.Raadiedereenaanomschadebestmeteentemeldenviaeenoproepofsmsaaneenvoorafafgesprokencontactpersoon,waarbijduidelijkdatumenuurvandevaststellingmeegegevenwordt.Zowordtachterafdiscussievermeden.Zomogelijk,wordtbestookeenfotogenomen.
Daarnaastishetnoodzakelijkomallegebruikersvoorafopdehoogtetestellenvan:
• Adressenvandokter,politie,brandweer,ambulance,…• OverzichtvanEHBO-ersvaniedereorganisatie• Ontruimingsplanvanhetgebouw• Afsprakenm.b.t.ontruimingsoefeningen• Afsprakenm.b.t.hetalarmsysteem
4.6 LogboekgebruikruimteEenlogboekiseenhandiginstrumentindecommunicatietusseneigenaaren
56 Wegwijzer-SlimGedeeld!
gebruikeroftussenverschillendegebruikersonderling.Inditlogboekkanaangegevenwordenhoehetgebruikvanderuimteisverlopen.Wasderuimteproperbijaankomst?Isereentechnischdefectopgetreden?Hetlogboekkaneengewoonboek(zoalseengastenboek)zijnofeenringmapjemetlossebladen.HetkanookdigitaalzijnzoalseenWhatsapp-offacebook-groepoferkanindewebsitevandeschooleeninterndigitaalplatformgemaaktworden.Bijvoorbeeld:Eenhobbyclubgebruikteenpolyvalentezaalomeententoonstellingteorganiseren.Tijdenshetopzettenvalteenverlichtingspuntuit.Ditwordtgenoteerdinhetlogboek.Deeigenaarleesthetberichtenvervangtdelamp.Bijernstigetechnischedefecten,zoalseenwaterlek,ishetuiteraardaangewezenomtebellennaardeeigenaar/verantwoordelijke.Documentinbijlage:TemplateLogboek
4.7 Toegangensleutelbeheer
4.7.1 Sleutelplan
Eensleuteltotsuccesiservoorzorgendatgebruikersenkeltoeganghebbentotderuimtesdiezegebruiken.Hetvoordeelhiervanisdaterminderoppervlakteverzekerdmoetworden,daterminderrisicoisopschadeendatnietgebruikteruimtesproperblijven(minderonderhoud).
HetKeerpuntinAntwerpenisvoorzienvaneenelektronischsleutelplanwaarbijdegebruikereeneenmaligecodekrijgtomdoorhetgebouwtebewegenindezonesdievoorhemtoegankelijkzijn.Eriseenconciërgebeheerderenmetloketfunctie,diedeverantwoordelijkheiddraagtvoordeplanningvanhetmultifunctioneelgebruik.HetKeerpuntisvoorzienvaneenduidelijkplanvanwelkelokalenwaargelokaliseerdzijn.
4.7.2 Sleuteldragers
Hetsleuteldragersysteemlostéénvandemeestvoorkomendeknelpuntenopbijhetopenstellenvanschoolinfrastructuur.Hetiseensysteemwaarbijmensendieactiefzijnindesocialeeconomieingeschakeldwordenals‘sleuteldragers’.InAntwerpenopenteensleuteldragersamenmetdegebruikerdeinfrastructuur,overlooptencontroleertdeafspraken,isbereikbaaringevalvannoodensluitdezaalveiligaf.EensleuteldragerwerktinAntwerpenbinnenhetSINE-statuut,eentewerkstellingsmaatregelvoormensendiewerkenindesocialeeconomie,enwordtopgeleiddoorWerkhavenvzw.OokinstadGentstaathetsysteemmomenteelinde
57 Wegwijzer-SlimGedeeld!
startblokken.Alleinfoviadezelink.
4.7.3. Zaalzoeker
ZaalzoekeriseenplatforminAntwerpendatburgersenorganisatieshelptbijdezoektochtnaareengeschiktezaal.Hetgratisplatformomvatmeerdan1200zalenvandestad,scholen,verenigingenenprivépersonenvoorallerleisoortenactiviteiten.GemiddeldbehandeltZaalzoekermeerdan1.000vragenperjaar:55%vaninwoners,45%vanverenigingen.Zaalzoekerwerdvoornamelijkontwikkeldomdaterveelzalenzijndie(vaak)nietgekendofonderbenutzijnenomdatvraagenaanbodmekaaronvoldoendevonden.IntussenisookopengesteldeschoolinfrastructuurtevindenviadeZaalzoeker.OokinstadGenkisereenZaalzoeker,geïnspireerdopdievanAntwerpen.NetalsinAntwerpenmakenzeeendigitaleinventarisvandezalenindestad.Ookscholenbiedenhuninfrastructuuraanopdewebsite.Hetgaatdoorgaansompolyvalentezalen,reftersen(computer)lokalen.InGenkzijndeterbeschikkinggestelde(school)sportzalenookgekoppeldaaneensoortsleuteldragersysteem.Erkomtiemandopenen,afsluiteneneenoppervlakkigecontroledoen.ZaalzoekerbestaatnudriejaarinGenkenhetsysteemwordtpositiefgeëvalueerd.Recentwerdbijhetschepencollegeookdetoelatinggevraagdomnogdriemiddelbarescholenvanhetkatholiekonderwijsoptenemeninhetaanbod.
4.7.4 Conciërge
Sommigescholen/schoolcomplexeninVlaanderenhebbenookeenconciërgeofhuisbewaarder,meestalinwonend.Dezeconciërgeszijnerineersteinstantieompermanentietebiedendoormiddelvanbewoningvanhetgebouw,maarzijkunnenookeenrolspeleninhetbeheerencoördinatiebijopenstelling.Deconciërgekrijgtzoeenorganiserendetaaktoegewezen,zodatdirectieenleerkrachtenontlastworden.Eenconciërgewoningopofnabijdeschoolsitewordtdanessentieel.Deaanwezigheidvaneenconciërgeisafhankelijkvandeinrichtendemachtvandeschool,endecomplexiteitvanhetschoolcomplex.Wezienhiereendubbeletendens.Enerzijdslijktgeziendepersoneelskostdefunctieuitdovend.Conciërgewoningenwordenooknietbeschouwdalsonderwijsinfrastructuurenwordendusooknietgesubsidieerd.Anderzijdswordtervastgestelddatgrotereschoolcomplexenofeengroeperingvanscholeninéénzelfdeomgeving,opnieuwexplicietkiezenomdeze
58 Wegwijzer-SlimGedeeld!
functietebehoudenoftecreëren.Eenconciërgeisgeensecurityagent,dusbijcontrolevangroteschoolcomplexen’snachtsishetaangewezenomtebekijkenhoeditandersgeorganiseerdkanworden.Briefeenconciërgeoverafsprakeninhetkadervandeopenstelling,zodatallegebruikersopdezelfdemanierwordenbehandeld.
CDO-Noord,Antwerpenbeschiktovereenafzonderlijketoegangmeteenloketfunctieeneenconciërgediedesleuteloverdraagtaandegebruikers.
4.7.5 Elektronischetoegang
Elektronischesluitsystemenbestaaninallerleivarianten.Inplaatsvaneensleutelkandedeurgeopendwordenmeteenpasjeofsleutelhanger.Daarbijkuntuervoorkiezeneenvertegenwoordigervaneenverenigingdebevoegdheidtegevenomopbepaaldetijdenhetpand(ofzelfsalleenbepaalderuimtesinhetpand)tebetreden.Hetismogelijkteregistrerenwiewaarwanneerinhetpandisgeweest.Detoegangkanookweergeblokkeerdworden,bijvoorbeeldwanneeriemandnietverantwoordmetderuimteomgaat.Hetbeheervaneenelektronischsleutelplankanviaeencentralecomputermaarookmetbehulpvanopdeeigencomputergeïnstalleerdesoftware.Laatuinformerenoverdemogelijkhedendooreenspecialist.Voordeelvanhetelektronischsluitsysteemisdatergeensleutelsmeerinomloopzijnbij(mogelijk)onbevoegden.Bekabelingisnietnodigenbestaandeslotenendeurenkunnengewoongebruiktblijvenworden.Dehoge(re)kostenvoorhetaanleggenvanzo’nsysteemzijneennadeel.
Eenandereoptieiseenelektronischcijferslot,waarbijdegebruikerenkeleencodenodigheeft,diebestomdezoveeltijdvervangenwordtdooreennieuwecode.Eenvoordeelvanhetsysteemisdathetgoedkoperis.Eennadeelisdathetminderflexibelisdanandereelektronischesluitsystemen.
4.8 Inventarisenafsprakenomtrentleveranciers
Iedereorganisatieheeftdiverse(facilitaire)bedrijvenenleverancierswaarze
59 Wegwijzer-SlimGedeeld!
contactenmeeonderhouden.Denkhierbijaanschoonmaak,afvalverwerking,catering,technischedienst,tuinonderhoudect.Hetishandigomelkaaropdehoogtetehouden.Somskunjegezamenlijkeafsprakenmaken,somskandatnietomdatbijvoorbeelddekinderopvangeencontractheeftafgeslotenmeteenandereafvalverwerkerdandeschool.Hetkomtvaakvoordatdeoverkoepelendeorganisatieafsprakenmaaktmeteenleveranciervooralhungebruikers.Maardatkansomsookeenvoordeelzijnintijdswinst.Hetisvaakmakkelijkersamentewerkenmeteenleverancierdiehetgebouwalkent.
Documentinbijlage:Modeldocument-inventarisenafsprakenleveranciers
4.9 Inventarisenafsprakenovergebruikvanmateriaal
Watkanhelpeninhetvermijdenvanconflictentusseneigenaarengebruikerishetopstellenvanafsprakenrondhetgebruikvanmateriaalenmeubilair.Welkemeubelsmagjeverplaatsen,welkeniet?Hoewerkenbepaaldeapparaten?Watalserietsbeschadigdis?
Hetiszinvolombijvoorbeeldeenhandleiding(metfoto’s)temakenvoordeapparateninderefterofcafetaria.Ofeenhandleidingvoordebeamerenmuziekinstallatieindepolyvalenteruimte.Ditzorgtervoordatdegebruikermakkelijkerzijnplankantrekkenendusookdeverantwoordelijkeniethoefttecontacteren.Hetisookeenmiddelombeschadigingtegentegaandoorverkeerdgebruikvaneenapparaat.Bijvoorbeeld:Lampjevandebeamerlatenafkoelenalvorensdestekkeruittetrekken.
Metbetrekkingtoteventueleschadeishetgoedomeenprocedureoptestellen.Watingevalvanschade?Isereenmeldpunt?Watmoetdegebruikerdoen?(ziehoger)Wiemoethetbeschadigdevoorwerpvervangen?
Opgelet!Opgeenenkelmomentmagdenormalewerkingvandeschoolingedrangkomendooropenstelling.Indiendithetgevalzoukunnenzijn,zorgtdegebruikererbestvoordathetprobleemzosnelmogelijkwordtopgelost.
Weadviserenuominelkgevaleeninventarisoptemakenvanhetmateriaal.Ditkaneenvoudigwegineenspreadsheet(ziebijlage),eventueelaangevuldmetfoto’s.Hetisraadzaamzowelvoordegebruikeralsvoordeeigenaaromvoordeterbeschikkingstellingfoto’stenemenvanmeubilairofmateriaaldatreedsbeschadigdis,maarookvanhetgeheel.Weadviserenookomspel-ensportmateriaaltelabelen.Immersalleendanishetduidelijkwiedeeigenaaris.
Omdegebruikeraantesporenomhetmateriaalopdejuisteplaatsterugtebrengenishethandigomeenvisuelefichetemakenvoorhetbergenvanmateriaal.Ditkaneenvoudigwegdooreenfototemakenengeplastificeerdoptehangeninderuimte,eventueelookaangevuldmetspecifiekeaanwijzingen.
60 Wegwijzer-SlimGedeeld!
• Eenseniorenvereniginggebruiktdekeukenvaneenrefter,opdekastenhangteenfotometdejuisteopstellingvanhetservies.
• Eenjeugdvereniginggebruikteensporthal,heefttoegangtothetmateriaalkot,zeengagerenzichomallesmooiterugtezetten.Geendiscussiemogelijkmeteenreeksfoto’svanhetmateriaalkotinopgeruimdetoestand.
Somskanhetinteressantzijnomeensameneenaankooptedoenvanmateriaalofmeubilair.Deeigenaarengebruikersprekendanafomsameneendeelvanhetmateriaaltebekostigen.Bijvoorbeeld:eensportvereniginggebruiktvaakdesporthalvaneenschoolenzehebbeneeneigenbudgetvoormateriaal.Inplaatsvantweekeerteinvestereninhetzelfdemateriaal,vanuitdeschoolenvanuitdesportverenigingen,gaanbeidehunmateriaaldelen.Opdiemanierkunnenzesameninvesterenineenbrederaanbodsportmateriaal.
Documentinbijlage:Modeldocument-inventarisenafsprakenmateriaal
4.10 Opkuisenafvalbeheer
Eenschooldeeltenkelelokalenmeteenverenigingdienaschoolseknutselateliersorganiseert.Daagsnahetdelenkomtdeleraartoeindeklasendezeismaarhalfzoproperalsgewoonlijk.Deleerkrachtmeldtditaandedirectie,dieophaarbeurtdeverenigingwaarschuwt.Erwordtafgesprokendatbijeenderdeovertreding,devereniginggeengebruikmeerkanmakenvandelokalen.
Omdittevoorkomenisaanteradenomvoorafafsprakentemakenoverwiewatschoonmaakt.Wanteenschoolkangeentweekeerperdageenschoonmaakdienstbekostigenomdatdegebruikerderuimteerslordigbijlaat.Vooraltoilettenwordenvaakvuilachtergelaten.Ditkaneenvoudigopgelostwordendoorwatkuismateriaalterbeschikkingtestellenvandegebruiker.Spreekookafwieafvalbuitenzetopwelkedag.Hoeergesorteerdmoetworden.
Weradenaanomdegebruikerssteedsdemogelijkheidtelatenomzelfderuimteschoontemaken,inplaatsvaneenverplichteschoonmaakkostopteleggen.
Documentinbijlage:Modeldocument–opkuisenafvalbeheer
61 Wegwijzer-SlimGedeeld!
5. Welketechnischeenbouwkundigeingrepenkunnenhetdelenfaciliteren?
Zowelaanpassingenaanhetinterieuralsstructurelever(nieuw)bouwingenkomenaanbodinditonderdeel.Wegingenhiervoorteradebijenkeleactorenophetterrein.Ditisgeenallesomvattendeopsomming.Wenodigenscholen,verenigingenenlokalebesturenuitomhunkennistedelenenzobijtedragentotmeergedeeldgebruik.
5.1 Tips&trickspertyperuimte
Erzijneenaantalgelijkaardigealgemenerichtlijnen/wetmatighedendievooralletyperuimtesgelden:
• Laatpersoonlijkespullenvandeschoolofvanleerlingenopbergen.• Laatwaardevolleofdelicatetoestellenopbergen.(Zoalsbijvoorbeeldde
afstandsbedieningvaneenbeamer)• Apartegebouwdelen(oflosstaandegebouwdelenmetafgeslotentussendeuren)
zijnmakkelijkerbeheersbaarenlenenzichbetertotopenstelling.• Deschoolmoetdeochtendnadeopenstellingzekermetdelessenkunnen
beginnen.Ditbetekentdatderuimteteruggezetmoetwordeninstandaardopstelling(ziehoger)endegebruikerallesproperachterlaat.
5.1.1 Inkomhal
Deinkomhalofingangvaneenschoolisdeidealeplekomeeninfobordtehangen.Hieropkandeplanninggeafficheerdwordenvandegedeelderuimtes,schoolvakantiesencontactpersonenperorganisatie.Uiteraardookeencontactpersoonvoorhetgebouw,diejekanbelleningevalvannood.
Ikhetkadervanopenstellingishetwenselijkomduidelijkesignalisatietemaken(zielager)zodatdegebruikersenofdeoudersvandegebruikerssnelopdejuistelocatie
62 Wegwijzer-SlimGedeeld!
terechtkomen.Indienerverschillendegelijkaardigeruimteszijninééngebouwishetaangewezenomdezeeennaamofnummertegeven,zodatdegebruikerdiekanterugvindenopeensignalisatieplan.
5.1.2 Leslokaal
Klaslokalenwordennadeschoolurenookmeerenmeergebruiktalsvergaderruimtevoorverenigingen,repetitieruimtevoorkoren,leslokalenvoortekenacademieofmuziekschool,enz..Wemakeneenonderscheidtussenverschillendeonderwijsniveaus:
• Eenlokaalinhetkleuteronderwijs:Dezelokalenzijnnietideaalvooropenstelling,zezijnimmersonderhevigaanstrengeveiligheidsnormen.
• Eenlokaalinhetbasisonderwijs:Dezelokalenbeschikkenoverkleinermeubilairenzijndusenkelgeschiktvoorkinderen.Menkanerbijvoorbeeldnaschoolsemuziek-oftekenleslatendoorgaan.
• Eenlokaalinhetsecundaironderwijs:Dezelokalenbeschikkenovernormaalmeubilairenzijnbijgevolgzowelgeschiktvoorkinderenalsvolwassenen.Ditvooractiviteitenzoalsbijvoorbeeldtaal-enavondonderwijs.
Letop!Jebetreedtdehabitatvanscholieren.Eenlokaalisvaakgepersonaliseerddoorhaarleerlingen.Alsgebruikerdienjeditterespecteren,laatallesinoorspronkelijkestaatenpositie.
5.1.3 Polyvalenteruimte/Refter
Zoweleenpolyvalenteruimtealseenrefterkunnengebruiktwordenalstentoonstellingsruimte.Omtebelettendatmurenbeschadigdraken,adviseertmenomeenophangsysteemtebevestigenaandemuren.Ditsysteembevateenmetalenprofielwaaraanmetalenstaveningehaaktkunnenworden.Perstaafkanjedanéénofmeerderewerkenophangenzondergatenindemuurteboren.
Dezeruimteswordenvaakookgebruikalsvergaderruimte,vooreenlezing,eenquizofmisschienzelfeenfilmvoorstelling.Watvoorverenigingenaltijdhandigis,isomeenbeamerenschermtehebbenoplocatie.Hetisaldannietteoverwegenomsamenmetdegemeenteditaantekopenendekostendelen.
Bijgedeeldgebruikwordenstoelenentafelsvaakverschoven.Weradenuaanomeenfototenemenvandestandaardopstellingvanderuimteenditteaffichereninderuimte(ziehogerrondafsprakenmateriaalenmeubilair).
SintLodewijscollege–Brugge–www.sint-lodewijkscollege.be
63 Wegwijzer-SlimGedeeld!
EénvandegrootstesecundairescholeninBruggeiseenopenschool,eentrefpuntvoorsport,cultuur,reflectieenwetenschap.Inoktober2009werdennieuwegrotebouwwerkenbinnenhetSint-Lodewijkscollegeaangevatvooreennieuwepolyvalentevleugel.Dezeomvatonderandereeenauditoriummet400zitplaatsen,eenbibliotheekgeïntegreerdineenopenleercentrumeneenaantalkantoren.Dewerkenwerdenafgerondinhetvoorjaarvan2013.
Deschoolheefteenzeerduidelijkevisieoverhaarmaatschappelijkerolalsbredeschool.Zebiedtnaschoolsecursussenaan,heefteenuitgebreidebibliotheek.
NaaraanleidingvaneenVlaamsesubsidievoorsportvloerenbiedtdestadeenprefinancieringeneendossierbehandelingaaninruilvooreenovereenkomstvanmedegebruik.
Deloopduurvanhetmedegebruikendebeheersafsprakenwordenopgenomenindeovereenkomst.Huurprijsdiedestadbetaaltmoetdegebruikskost,aansprakelijkheidenhettoezichtfinancieren.
Hetregelenvandeverschillendemedegebruikerswordtdoordestadgeorganiseerd.Dezeovereenkomstbiedtbeidepartijenduidelijkheidenzekerheid.Ditsysteemwerdvoor2scholenindestadtoegepast.
5.1.4 Sportzaal
Elkesportheeftzijneigenbelijning,maarvoorrecreatiefsportenishetvaakgenoegomeenvierkantofrechthoektehebben.Hetkaninteressantzijnomeenveldsamentestellenwaarverschillendelijneninverschillendekleurenstaan.Zokandesporterzijneigenveldsamenstellen.
Deschoolgebruikthaarsportzaalvoornamelijkoverdag,dusbijdaglicht.Alseensporthalgedeeldwordtnadeschoolurenishet(zekerindewinter)alsneldonker,voorziendusvoldoendeverlichting.
Kleedkamerszijnvoorzienvankluisjes,zodatzedoorverschillendetegelijkgebruiktkunnenworden.Omruimtebesparenkunnenkluisjeonderzitbankengemonteerdworden.
5.1.5 Bergruimte
Erisvraagnaarvoldoendebergruimteomordelijkgoederentekunnenstapelen.Indienmogelijkgecompartimenteerd,enpergebruikergemakkelijkaftesluiten.
EenschoolinGentgebruikteenopenbaargebouwalsinfrastructuurendeeltdaarbijenkelelokalenvoorhetpersoneel.Hierwordtgewerktvolgenseencleandeskprincipe.
64 Wegwijzer-SlimGedeeld!
VoorbeelduitDenemarken:Indegedeelderuimteswordenkastenvoorzienwaardeverschillendegebruikerseigenbergruimtehebbendiezekunnenafsluiten,wordenmobielemeubelsvoorzieneneengoedafsprakenkadernaarhoederuimteachtergelatendienenteworden.OokindeBasisschooldeMozaïekinGent,wordtflexibelmeubilairingezetomhunrefterbreedinzetbaartekunnenmakenvoorDKO,moederpraatgroep,ateliers,etc.
5.1.6 Sanitairevoorzieningen
Sanitaireruimteswordendoorgaansvakervuilachtergelatendoordegebruiker.Menadviseertomdittegentegaandoorkuisgeriefterbeschikkingtestellenvandegebruiker.Stelnietmeersanitairopendannodigis.
5.2 Circulatie&signalisatie
Eeneenvoudigcirculatieplankangastgebruikershelpenomsnelhunwegtevindendoorhetgebouw(endusooktevoorkomendatgastgebruikerszichopniettoegelatenzonesbegeven).Ditstaatlosvandepictogrammenenhetevacuatieplangevraagddoordebrandweer.Bijeenoptimalecirculatieensignalisatievoorhetdelenvanschoolinfrastructuurkomtheteropneervanduidelijkheidtescheppenendeschriftelijkeafsprakenruimtelijktevertalen.
Ondergepastesignalisatieverstaanwe:
• Plattegrondvanhetgebouwmetaanduidingvangedeelderuimtes:o Gangen(teonderhoudendoorschool/vereniging)o Sanitairo Lokalenenpolyvalenteruimteskrijgeneennaamofnummerzodatjeje
makkelijkkanoriënteren.o Speelplaatsofbuitensportterrein(aldannietmetconcreteafbakening)o Sporthalo Bergruimte
• Signalisatie:Bordjesdiederichtingaanduidenvangedeelderuimtes,ofdieaangevenomwelkeruimtehetgaat.Somsgaanlokalennietopslot.OmtevoorkomendatonbevoegdendezelokalebetredenheefteenverenigingdietijdensdeschoolvakantiegebruikmaaktevandeinfrastructuurvancampusschoolWingerdineengangdedeurenmetlintafgebakend.Zodatspeelpleinkinderenvisueeleenonderscheidkunnenmakentussentoegelatenruimteenniet-toegelatenruimte.
• Circulatieaangeduidopdeplattegrond,geeftaanlangswaarverenigingendeschoolkunnenbetredentijdensofnadeschooluren.
65 Wegwijzer-SlimGedeeld!
Ditisvooralnuttigbijschoolgebouwendiemoeilijkerte‘lezen’zijndooreenbuitenstaander.Denkaanbijvoorbeelddecampusschool.
Desamenstellingvandezetekstendebijhorendedocumenteniszozorgvuldigmogelijkgebeurd.Nochtanskunnenzeonvolkomenhedenbevattenengebruikendescholenzeopeigenverantwoordelijkheid.DeWegwijzeriseenwerkinstrument.Hetkansteedsverbeterdengeactualiseerdworden.Hetisbedoeldterinspiratiewanterbestaatgewoongeenone-fits-alloplossingenvoorallescholenofsituaties.