WONO
Bureau voor woononderzoek Els de Jong
ONDERZOEK NAAR GEBRUIKSERVARINGEN VAN
BEWONERS MET BALANSVENTILATIE
18 december 2014
In opdracht van het Lente-akkoord
Contactpersoon: Claudia Bouwens
Programmaleider Lente-Akkoord
INHOUD
1. inleiding .......................................................................................................................... 3
2. samenvatting en conclusies ............................................................................................. 6
samenvatting ......................................................................................................... 6
conclusies .............................................................................................................. 9
3. tevredenheid met de woning ......................................................................................... 11
algemeen ............................................................................................................. 11
comfort ................................................................................................................ 12
4. kwaliteit van het binnenmilieu ....................................................................................... 14
vocht, schimmel, tocht en frisse lucht ................................................................. 14
verwarmen en ventileren ...................................................................................... 16
5. het ventilatiesysteem ..................................................................................................... 18
kenmerken van het ventilatiesysteem .................................................................. 18
6. mening over de balansventilatie .................................................................................... 21
tevredenheid met de balansventilatie................................................................... 21
klachten ............................................................................................................... 24
geluidsoverlast door het ventilatiesysteem .......................................................... 26
energieverbruik ................................................................................................... 29
7. bediening en onderhoud van het ventilatiesysteem ....................................................... 30
bediening en gebruik ........................................................................................... 30
het onderhoud van het ventilatiesysteem ............................................................. 31
klein onderhoud door de bewoner ....................................................................... 33
8. voorlichting over de balansventilatie ............................................................................. 37
kennis van het ventilatiesysteem ......................................................................... 39
BIJLAGEN
geraadpleegde literatuur...................................................................................... 42
lijst van deelnemende projecten .......................................................................... 43
vragenlijst bewonersenquête balansventilatie ...................................................... 44
WONO Bureau voor woononderzoek Bewonersenquête balansventilatie 18 dec 2014
3
1. INLEIDING
AANLEIDING VOOR HET ONDERZOEK
Sommige ontwikkelaars, bouwers en beleggers voelen weerstand tegen de toepassing van
balansventilatie in nieuwbouwwoningen. Zij baseren zich daarbij op berichten uit het
verleden, toen er terugkerende klachten en negatieve ervaringen van bewoners waren met
balansventilatie. Balansventilatie heeft om die reden een slechte naam gekregen. De
verwachting is dat met de EPC-aanscherping per 2015 balansventilatie met wtw vaker
overwogen en toegepast gaat worden. Balansventilatie is in principe geen slecht systeem. Er
zijn voorbeelden van woningbouwprojecten waar balansventilatie met grote zorgvuldigheid
en goed is aangelegd. Dit is aanleiding voor het Lente-akkoord om een brochure
‘Balansventilatie met wtw in de woningbouw’ (Lente-Akkoord, 2014) op te laten stellen, met
daarin de do’s en don’ts rond balansventilatie aan de hand van ervaringen van deze goede
praktijkvoorbeelden.
Aanvullend wil het Lente-akkoord de bewoners van deze goede voorbeeldprojecten laten
enquêteren. Wat vinden bewoners van balansventilatie? Zijn ze er inderdaad ontevreden
over? Of is hun oordeel afhankelijk van de kwaliteit van de uitvoering? Op dergelijke vragen
hopen de partners van het Lente-akkoord met dit onderzoek antwoord te krijgen.
VRAAGSTELLING VAN HET ONDERZOEK
De hoofdvraag van het onderzoek luidt:
“Wat zijn de ervaringen van bewoners met balansventilatie, in woningen waar
balansventilatie volgens de bouwer of installateur goed is aangelegd.”
Onderwerpen die hierbij aan de orde komen zijn:
Algemene tevredenheid met de woning, mening over comfort en kwaliteit van het
binnenmilieu
het ventilatiesysteem, tevredenheid, klachten
dagelijks gebruik van het ventilatiesysteem, onderhoud en voorlichting.
ONDERZOEKSOPZET
Het onderzoek bestaat uit een schriftelijke enquête, die een kwantitatief beeld geeft van de
ervaringen van bewoners met de balansventilatie in hun woning. Naast de gesloten vragen, is
er ruimte voor enkele open vragen. De daarbij gemaakte opmerkingen verschaffen
aanvullend inzicht.
WONO Bureau voor woononderzoek Bewonersenquête balansventilatie 18 dec 2014
4
Om adressen te verkrijgen voor het verspreiden van de schriftelijke enquête zijn dezelfde
contactpersonen benaderd, die waren geïnterviewd voor de brochure ‘Balansventilatie met
wtw in woningbouw, sleutels naar succes’. (Lente-Akkoord, 2014). Helaas was een vrij groot
aantal van hen niet bereid om adressen te verstrekken. Om die reden zijn de adressen
aangevuld met woningen van partijen die hiertegen geen bezwaar hadden, en waarvan ook
bekend is dat balansventilatie zorgvuldig is uitgevoerd. De projecten zijn alle voorgedragen
via de Vereniging Leveranciers Luchttechnische Apparaten (VLA). Zij hebben geholpen met
het aanleveren van een groot aantal recente gebouwde woningbouwprojecten waar de
balansventilatie met veel aandacht voor de uitvoering is aangelegd.
Het gaat bij dit onderzoek niet om een vergelijking tussen de gekozen projecten. Er zijn
slechts enkele onafhankelijke variabelen in het onderzoek opgenomen, zoals leeftijd, sekse,
huishoudensamenstelling, opleiding en woonduur. Wat betreft woningkenmerken gaat het
om woningtype, en huur of koop.
In totaal zijn 975 schriftelijke vragenlijsten verstuurd naar bewoners van de geselecteerde
projecten. De vragenlijsten konden schriftelijk worden ingevuld en geretourneerd in een
antwoordenvelop, of op internet worden ingevuld. Om de benodigde respons van 275 te
behalen, zijn de bewoners na een responstijd van twee weken telefonisch en deur-aan-deur
benaderd met het verzoek de vragenlijst te beantwoorden. De dataverzameling en het
veldwerk voor dit onderzoek is verricht door het Opiniehuis te Rotterdam.
De zo verkregen data zijn geanalyseerd en beschreven in tabellen en grafieken. Bij de
analyse van de uitkomsten is gezocht naar opvallende verschillen tussen bewonersgroepen,
bijvoorbeeld onderscheiden naar woningkenmerken. Als dergelijke verschillen in deze
rapportage aan de orde komen, betreffen het altijd significante verschillen. Dit wil zeggen
dat de kans dat de gesignaleerde verschillen op toeval berust kleiner is dan 5%.
RESPONS
De benodigde respons van 28% is behaald. De 275 bewoners die de enquête hebben
ingevuld, wonen voor 60% in een appartement en voor 40% in een eengezinswoning. De
woningen zijn voor 72% huurwoningen en voor 28% koopwoningen.
Idealiter wonen de respondenten minimaal een jaar in de woning, zodat zij verschillende
seizoenen hebben meegemaakt. Dit is niet volledig gelukt: Van 22% van de geënquêteerden
is niet bekend, hoe lang zij al in de woning wonen. Van degenen die deze vraag wel
beantwoord hebben, woont ruim een derde korter dan een jaar in de woning. De gemiddelde
woonduur is iets minder dan twee jaar.
Van de geënquêteerden is 93% de eerste bewoner van de woning.
WONO Bureau voor woononderzoek Bewonersenquête balansventilatie 18 dec 2014
5
Vrijwel alle woningen (98%) worden bewoond door 1 of 2 volwassenen. In 18% van de
woningen wonen ook kinderen.
De vragenlijst is door ongeveer evenveel mannen als vrouwen ingevuld. De gemiddelde
leeftijd van de respondenten is 50 jaar. De jongste respondent is 20 jaar en de oudste is 92
jaar. Iets meer dan de helft van de ondervraagden heeft een opleiding op middelbaar niveau,
circa 10% heeft een lagere opleiding en iets meer dan 35% een hogere opleiding.
LEESWIJZER
Achter deze inleiding vindt u een korte samenvatting van het onderzoek met conclusies en
aanbevelingen. De hoofdstukken daarna beschrijven de analyseresultaten van deze enquête
meer in detail. In hoofdstuk 3 komt de tevredenheid met de woning aan de orde. Hoofdstuk
4 beschrijft de ervaren kwaliteit van het binnenmilieu. Hoofdstuk 5 gaat nader in op het
hoofdonderwerp van deze studie, de balansventilatie. Hoofdstuk 6 beschrijft de tevredenheid
van bewoners met het systeem, en hoofdstuk 7 de ervaringen van bewoners met het gebruik
en het onderhoud. Hoofdstuk 8 gaat nader in op de voorlichting rondom het systeem.
WONO Bureau voor woononderzoek Bewonersenquête balansventilatie 18 dec 2014
6
2. SAMENVATTING EN CONCLUSIES
SAMENVATTING
TEVREDENHEID MET DE WONING
De 275 bewoners die deze enquête over balansventilatie hebben ingevuld, zijn tevreden
bewoners. Bijna iedereen (96%) is tevreden of zeer tevreden met de woning. Dit is een hoger
percentage dan gemiddeld in Nederland (89%). Het merendeel van de geënquêteerde
bewoners is tevreden met het comfort van de woning.
KWALITEIT VAN HET BINNENMILIEU
Een ruime meerderheid van de bewoners vindt dat er voldoende frisse lucht in huis is. Vooral
de mensen die vinden, dat ze in de winter onvoldoende frisse lucht in huis hebben,
beoordelen de hoeveelheid frisse lucht in de woning onvoldoende. In de zomer ervaren de
bewoners dit minder als een probleem, omdat ze dan makkelijker een raam of deur
openzetten.
Ongeveer driekwart van de bewoners vindt dat zij de temperatuur in huis goed kunnen
regelen. Het merendeel van de bewoners vindt, dat de woning in de winter goed warm te
stoken en te ventileren is. Ook driekwart van de bewoners vindt de woning in de zomer goed
te ventileren. Maar iets meer dan de helft van de bewoners vindt dat de woning goed koel
blijft in de zomer.
HET VENTILATIESYSTEEM
De balansventilatie-unit staat in eengezinswoningen meestal op zolder. In appartementen
staat de unit meestal in de berging. In tweederde van de woningen staat de ventilatie-unit in
een afgesloten ruimte. Wat betreft de plaats van de schakelaar van de balansventilatie is er
ook een verschil tussen eengezinswoningen en appartementen. Bij eengezinswoningen
bevindt de schakelaar zich vaker in of bij de badkamer, bij appartementen vaker in de
keuken. 18% van de woningen heeft twee schakelaars.
MENING OVER DE BALANSVENTILATIE
Tweederde van de bewoners is tevreden met de balansventilatie in het algemeen. Relatief de
meeste bewoners zijn tevreden met het bedieningsgemak van de ventilatie. Iets minder dan
60% van de bewoners is tevreden met het geluid en het onderhoud van het systeem.
VACpunt Wonen (VACpunt Wonen, 2013) heeft eerder onderzoek gedaan naar tevredenheid
met ventilatiesystemen. Het blijkt dat het aandeel bewoners dat tevreden is met de
balansventilatie in dit onderzoek op alle aspecten hoger ligt. Dit duidt erop dat zorgvuldige
aanleg en installatie, waarop de woningen van dit onderzoek zijn geselecteerd, leidt tot meer
tevreden bewoners.
WONO Bureau voor woononderzoek Bewonersenquête balansventilatie 18 dec 2014
7
Er is daarbij geen verschil tussen kopers en huurders, of bewoners van appartementen of
eengezinswoningen. Wel is er een duidelijke samenhang tussen tevredenheid met
balansventilatie en tevredenheid met de behaaglijkheid van de woning en het ervaren
binnenmilieu. Bewoners die vinden dat zij voldoende frisse lucht in huis hebben en dat ze de
temperatuur goed kunnen regelen zijn vaker tevreden met het ventilatiesysteem. Ook
bewoners die vinden dat ze in een energiezuinige woning wonen zijn voor een groter deel
tevreden met de balansventilatie.
Bijna een kwart van de bewoners heeft klachten gehad aan het ventilatiesysteem, die voor
tweederde deel weer zijn verholpen. Acht procent van de bewoners heeft ten tijde van het
onderzoek klachten die nog niet verholpen zijn. Vaker genoemde klachten zijn naast vocht,
tocht en geluidsoverlast, het idee dat het systeem onvoldoende capaciteit heeft, muffe lucht
in huis, het inblazen van stof en stank van buiten en roetaanslag bij de ventielen. Het
ervaren van klachten, of last van vocht of tocht, heeft duidelijk invloed op de tevredenheid
met balansventilatie.
Een vaker gehoord probleem van balansventilatie is het geluid, dat het systeem maakt. Iets
meer dan de helft van de bewoners zegt het geluid van de ventilatie in andere ruimtes te
horen. Als het ventilatiesysteem op zolder staat, horen bewoners vaker het geluid in andere
ruimtes in huis dan als deze in de berging staat. Dit is ook het geval als het systeem op
zolder in een afgesloten ruimte staat.
Slechts één op de vijf ondervraagde bewoners zegt last van het geluid te hebben. Van de
bewoners die aangeven het geluid van de ventilatie in andere ruimtes in huis te horen, heeft
een derde daar last van, een derde staat daar neutraal tegenover, en een derde heeft er geen
last van. Gewenning blijkt hierbij een rol te spelen: Ruim de helft van de bewoners zegt dat
ze gewend zijn geraakt aan het geluid van de balansventilatie. Dit geldt echter niet voor
iedereen: Van degenen die last hebben van het geluid, is meer dan de helft het oneens met
de stelling dat zij gewend zijn geraakt aan het geluid. Van de mensen die geen last hebben,
zegt driekwart dat je aan het geluid gewend raakt. Bewoners die geen last hebben van het
geluid van de ventilatie, zijn voor een groter deel tevreden met het systeem.
Relatief veel bewoners geven aan niet te weten of hun woning energiezuinig is. Dit houdt
verband met het feit, dat een groot deel van de bewoners korter dan een jaar de woning
bewoont en nog geen energieafrekening heeft gehad. Ook weten veel mensen niet of het
ventilatiesysteem veel stroom gebruikt.
Iets minder dan de helft van de bewoners zou balansventilatie aan iedereen aanraden. Van
de bewoners, die tevreden of zeer tevreden zijn met het ventilatiesysteem is dit iets meer
dan de helft.
BEDIENING EN ONDERHOUD
WONO Bureau voor woononderzoek Bewonersenquête balansventilatie 18 dec 2014
8
Het bedieningsgemak van het ventilatiesysteem wordt door het merendeel van de bewoners
positief beoordeeld. Zeker als mensen van mening zijn, dat ze weten hoe ze het systeem
moeten bedienen, zijn ze daar tevreden over.
Het periodiek onderhoud, dat eens in de twee jaar zou moeten plaatsvinden, is bij
huurwoningen in vrijwel alle gevallen na twee jaar geregeld door de verhuurder. Kopers die
twee jaar of langer in hun woning wonen, hebben in alle gevallen dit periodiek onderhoud
zelf en individueel geregeld.
Bijna de helft van de ondervraagde bewoners vervangt of stofzuigt de filters van het
ventilatiesysteem volgens voorschrift: eens in de drie maanden, of als een lampje aangeeft
dat dit gedaan moet worden. Een kleine minderheid doet het helemaal niet, of weet dit niet.
De overige 40% doet wel iets aan de filters, maar niet voldoende. Redenen om de filters niet
te onderhouden zijn voornamelijk gebrek aan kennis en kunde. Bewoners die weten wat ze
moeten doen om het ventilatiesysteem te onderhouden, vinden het voor het grootste deel
geen moeite om dit onderhoud te doen. Bewoners die het geen moeite vinden om klein
onderhoud aan het systeem te doen, zijn vaker tevreden met de balansventilatie.
Ongeveer 40% van de bewoners weet niet of de filters duur zijn. Met name huurders weten
dit niet, omdat de filters in veel gevallen verstrekt worden door de verhuurder. Van de
kopers is ruim een derde het eens met de stelling dat de filters erg duur zijn.
VOORLICHTING EN INFORMATIE
Bij vier op de vijf bewoners is een gebruiksaanwijzing aanwezig bij de balansventilatie.
Driekwart van de bewoners heeft voorlichting gehad. Deze voorlichting is voor het grootste
deel mondeling bij oplevering gedaan. Een derde van de bewoners heeft later nog eens
voorlichting gekregen.
Bijna tweederde van de bewoners zou meer informatie willen hebben over het
ventilatiesysteem.
Op het moment dat de geënquêteerde bewoners de vragenlijst over balansventilatie
ontvingen, was slechts driekwart zich er van bewust, dat zij balansventilatie in hun woning
hebben.
Iets minder dan de helft van de bewoners weet dat ze geen raam open hoeven te zetten om
de woning te ventileren. Dit kan een voordeel zijn als de lucht buiten vervuild is of als er in
de omgeving geluidsoverlast is. Driekwart van de bewoners weet, dat het ventilatiesysteem
de buitenlucht filtert, voordat deze de woning binnenkomt. Dit kan een voordeel zijn in een
woonomgeving met luchtvervuiling. Het blijkt, dat bewoners die op de hoogte zijn van deze
eigenschappen van balansventilatie vaker tevreden zijn over het systeem.
WONO Bureau voor woononderzoek Bewonersenquête balansventilatie 18 dec 2014
9
CONCLUSIES
Het loont de moeite om veel aandacht te besteden aan een goede aanleg van de
balansventilatie. Uit dit onderzoek blijkt, dat bewoners van woningen waar balansventilatie
met grote zorgvuldigheid is aangelegd, voor een duidelijk groter deel tevreden zijn met het
ventilatiesysteem dan in eerder onderzoek naar bewonerservaringen met balansventilatie.
Ook het feit, dat tocht- en vochtklachten, geluidsoverlast en klachten aan het
ventilatiesysteem het aandeel tevreden bewoners duidelijk doet dalen, bevestigt de stelling,
dat zorgvuldigheid bij de aanleg van balansventilatie van groot belang is.
Weinig bewoners zijn zich bewust van de voordelen van balansventilatie, bijvoorbeeld dat er
geen raam open hoeft om te ventileren, wat scheelt in stookkosten en gunstig is bij een
vervuild of luidruchtig buitenmilieu. Omdat balansventilatie meestal wordt gecombineerd
met een wtw-unit, zou dit voor woonconsumenten moeten leiden tot een lagere
energierekening. Relatief veel bewoners zijn hier nog niet zo van overtuigd, of denken, dat
de extra kosten voor elektriciteit om het systeem te laten draaien de besparing op
stookkosten teniet doen.
In totaal is tweederde van de bewoners van woningen waar balansventilatie succesvol is
aangelegd, tevreden of zeer tevreden met het ventilatiesysteem. Er zijn een aantal factoren
die het aandeel tevreden bewoners duidelijk verhogen. Dit zijn:
Een aangenaam binnenmilieu: Comfort, regelbaarheid van de temperatuur, en het
ervaren van voldoende frisse lucht, leiden tot meer tevreden bewoners.
Lage stookkosten: Als bewoners vinden dat hun woning energiezuinig is, zijn zij
vaker tevreden met de balansventilatie.
Voorlichting over het gebruik van het ventilatiesysteem: Bewoners die weten hoe ze
het systeem moeten bedienen, en hoe ze klein onderhoud moeten uitvoeren, zijn
vaker tevreden met de balansventilatie.
Kennis over de werking van het systeem: Bewoners die weten dat ze geen raam open
hoeven te zetten om te ventileren en die weten dat de filters in het systeem de
buitenlucht filteren, zijn vaker tevreden met de balansventilatie.
Hoewel de bewoners voor het merendeel tevreden zijn met de balansventilatie, zijn er ook
bewoners met klachten. Een klein deel van de bewoners heeft last van vocht of tocht, in
sommige gevallen bij de inblaasventielen. Zwarte kringen om de inblaasventielen worden
door sommige bewoners genoemd. Enkele bewoners klagen over stof en stank, die door het
systeem van buiten naar binnen wordt geblazen. Sommige mensen klagen over een muffe
lucht in huis, of vragen zich af of de capaciteit van het systeem wel voldoende is. Vrijwel
iedereen zou het prettig vinden, als de werking van het systeem periodiek werd
gecontroleerd.
WONO Bureau voor woononderzoek Bewonersenquête balansventilatie 18 dec 2014
10
Veel bewoners hebben behoefte aan meer informatie over het ventilatiesysteem, ook als zij
een gebruiksaanwijzing hebben en mondelinge voorlichting hebben gekregen bij het
betrekken van de woning. Hoewel vrij veel bewoners wel iets doen aan klein onderhoud aan
het ventilatiesysteem, zoals het reinigen of vervangen van de filters, doet slechts iets minder
dan de helft van de bewoners dit volgens voorschrift. Het blijkt dat er bij de bewoners vrij
veel onduidelijkheid bestaat over het vervangen van de filters, de prijs van de filters en waar
die te bestellen.
WONO Bureau voor woononderzoek Bewonersenquête balansventilatie 18 dec 2014
11
3. TEVREDENHEID MET DE WONING
ALGEMEEN
Allereerst is gevraagd of de bewoners tevreden zijn met hun woning.
FIGUUR 1; ALGEMENE TEVREDENHEID MET DE WONING; PERCENTAGE TEVREDEN OF ZEER TEVREDEN
Van de geënquêteerde bewoners is 96% procent tevreden of zeer tevreden met de huidige
woning. Dit percentage ligt iets hoger dan het landelijk gemiddelde, zoals gemeten in het
woononderzoek WOON 2012. De huurders in deze enquête zijn voor een groter deel
tevreden met hun woning dan gemiddeld in Nederland. Ook is een groter dan gemiddeld
deel van de appartementbewoners tevreden of zeer tevreden met hun woning.
97%
95%
95%
97%
96%
93%
82%
80%
95%
89%
0% 20% 40% 60% 80% 100%
eengezinswoning
appartement
huur
koop
totaal
WOON 2012
bewoners balansventilatie
WONO Bureau voor woononderzoek Bewonersenquête balansventilatie 18 dec 2014
12
COMFORT
De bewoners is hun mening gevraagd over een aantal aspecten met betrekking tot het
comfort van hun woning.
FIGUUR 2; TEVREDENHEID MET COMFORT
Voor de meeste aspecten van comfort geldt dat 80% of meer van de bewoners daarover
tevreden of zeer tevreden is. Dit geldt voor lichtinval, behaaglijkheid en geluidsisolatie. Een
aspect waar minder bewoners tevreden over zijn, is de regelbaarheid van de temperatuur in
de woning. Dit geldt zowel voor de zomer- als voor de wintersituatie.
FIGUUR 3; COMFORT VERGELEKEN
64%
68%
80%
83%
83%
84%
87%
0% 20% 40% 60% 80% 100%
de regelbaarheid van de temperatuur …
de regelbaarheid van de temperatuur …
de behaaglijkheid in uw woning
de geluidsisolatie voor geluiden van …
de geluidsisolatie voor geluiden vanuit …
de lichtinval
de geluidsisolatie voor geluiden van … (zeer)
tevreden
80%
64%
68%
83%
83%
87%
59%
44%
66%
65%
0 0,5 1
binnenklimaat in de woning
de behaaglijkheid in uw woning
regelbaarheid ventilatie
regelbaarheid verwarming
de regelbaarheid van de temperatuur in de …
de regelbaarheid van de temperatuur in de …
geluidsisolatie algemeen
de geluidsisolatie voor geluiden van binnen …
de geluidsisolatie voor geluiden vanuit …
de geluidsisolatie voor geluiden van buiten Bouwhulp
enquête
bewoners
balansventila
tie
WONO Bureau voor woononderzoek Bewonersenquête balansventilatie 18 dec 2014
13
Deze cijfers zijn vergeleken met de resultaten uit het onderzoek “Schatgraven in de
woningbouw” (Bouwhulp, 2010). Het blijkt dat in dit onderzoek een groter deel van de
bewoners tevreden is met de geluidsisolatie van hun woning dan in het onderzoek van
Bouwhulp.
De tevredenheid met de regelbaarheid van de temperatuur is vergelijkbaar: in het genoemde
onderzoek van Bouwhulp is 66% tevreden met de regelbaarheid van de verwarming en 44%
met de regelbaarheid van de ventilatie.
Als we de mate van tevredenheid met ‘het binnenklimaat’ in de woning, zoals gehanteerd in
het onderzoek van Bouwhulp interpreteren als de tevredenheid met ‘de behaaglijkheid’ in de
woning bij dit onderzoek, zijn duidelijk meer bewoners van dit onderzoek hier tevreden mee.
WONO Bureau voor woononderzoek Bewonersenquête balansventilatie 18 dec 2014
14
4. KWALITEIT VAN HET BINNENMILIEU
Bij de beschrijving van de kwaliteit van het binnenmilieu gaat het om de mening van de
bewoners. Er zijn geen metingen gedaan in het kader van dit onderzoek. Het gaat dus om
het ervaren binnenmilieu.
VOCHT, SCHIMMEL, TOCHT EN FRISSE LUCHT
Gevraagd is of de bewoners last hebben van vocht of tocht en of zij vinden dat zij voldoende
frisse lucht hebben in hun woning.
TABEL 1; VOCHT
Heeft u last van vochtplekken of schimmel in de woning? n %
ja, veel 5 2%
ja, een beetje 20 7%
nee 250 91%
totaal 275 100%
aantal ontbrekende antwoorden = 0
TABEL 2; TOCHT
Heeft u last van tocht in de woning? n %
ja, vaak 10 4%
ja, soms 53 19%
nee 212 77%
totaal 275 100%
aantal ontbrekende antwoorden = 0
TABEL 3; WAAR TOCHT
Waar heeft u last van tocht? n %
bij de inblaasventielen van het ventilatiesysteem 27 47%
elders 21 37%
beide, bij de inblaasventielen en elders 9 16%
totaal 57 100%
aantal ontbrekende antwoorden = 6
Iets minder dan 10% van de ondervraagden heeft last van vocht of schimmel in de woning.
Iets minder dan een kwart van de respondenten heeft last van tocht.
Van degenen die aangeven dat ze last van tocht hebben, heeft bijna tweederde (ook) last van
tocht bij de inblaasventielen. Op de totale steekproef heeft 13% van de bewoners last van
tocht bij de inblaasventielen van het ventilatiesysteem.
WONO Bureau voor woononderzoek Bewonersenquête balansventilatie 18 dec 2014
15
TABEL 4; FRISSE LUCHT IN ZOMER EN WINTER; PERCENTAGES VAN HET TOTAAL
Heeft u voldoende frisse lucht in de woning? In de zomer
ja nee Totaal
In de winter
ja
nee
totaal
81% 8% 89%
4%
85%
7%
15%
11%
100%
aantal ontbrekende antwoorden = 0
Van de ondervraagden heeft 81% zowel in de zomer als in de winter voldoende frisse lucht in
de woning. In de winter hebben iets meer mensen voldoende frisse lucht (89%) dan in de
zomer (85%). Slechts 7% van de respondenten geeft aan nooit voldoende frisse lucht in de
woning te hebben.
Met een open vraag konden respondenten antwoord geven op de vraag hoe zij merken dat
ze onvoldoende frisse lucht in huis hebben. Van degenen die deze vraag beantwoord
hebben, antwoordt het merendeel dat zij een muffe lucht in huis hebben en dat het benauwd
is. “Muffe lucht, als je geen raam openzet”. Drie mensen noemen droge lucht, terwijl één
persoon vindt dat het vochtig is in huis. Eén bewoner heeft een CO2-meter: Meting op
Withuijsweegschaal is 1500PPM, dat is te hoog als ik niet af en toe het raam open”.
In de enquête is ook in de vorm van een stelling gevraagd of de bewoners vinden dat zij
voldoende frisse lucht hebben in hun woning
TABEL 5; FRISSE LUCHT MENING
‘Ik heb voldoende frisse lucht in mijn woning’ n %
(helemaal) mee eens 190 71%
neutraal 33 12%
(helemaal) mee oneens 44 16%
totaal 267 100%
aantal ontbrekende antwoorden = 8
Ongeveer 70% van de geënquêteerden is het eens met de stelling dat zij voldoende frisse
lucht in de woning hebben.
In de volgende tabel wordt de relatie gelegd tussen het antwoord wat bewoners gegeven
hebben op de vraag of zij voldoende frisse lucht in huis hebben, en het antwoord op de
stelling of zij vinden dat zij voldoende frisse lucht hebben in hun woning. Hiervoor is
gekeken wat bewoners die het oneens zijn met de stelling dat zij voldoende frisse lucht
hebben, hebben ingevuld op de vraag naar de feiten:
WONO Bureau voor woononderzoek Bewonersenquête balansventilatie 18 dec 2014
16
TABEL 6; IK HEB VOLDOENDE FRISSE LUCHT IN MIJN WONING
ervaring: mening: (helemaal) mee oneens
winter ja zomer ja 17 8%
winter ja zomer nee 8 38%
winter nee zomer ja 6 50%
winter nee zomer nee 13 65%
totaal 44 16%
Van de bewoners die hebben ingevuld, dat zij zowel in de winter als in de zomer voldoende
frisse lucht in huis hebben, vindt maar een klein deel (8%), dat zij niet voldoende frisse lucht
in hun woning hebben. Van de mensen die vinden dat ze in de zomer niet voldoende frisse
lucht hebben, vindt 38% dat ze niet voldoende frisse lucht in huis hebben. Van de bewoners
die vinden, dat ze in de winter niet voldoende frisse lucht hebben, is een groter deel (65%)
het oneens met de stelling ‘ik heb voldoende frisse lucht in mijn woning’. De respondenten
baseren hun mening dus vooral op de wintersituatie. Of, zoals een bewoner zegt: “In de
zomer zet je al snel toch de deur open.” Juist in de winter, als je niet zo makkelijk een raam
open kunt zetten, weegt het oordeel over voldoende frisse lucht zwaarder.
VERWARMEN EN VENTILEREN
In de enquête is ook gevraagd of bewoners de temperatuur in hun woning goed kunnen
regelen. Met andere woorden: of er voldoende mogelijkheden zijn om met verwarming en
ventilatie een aangename temperatuur in huis te hebben. Ook daarbij is er een onderscheid
tussen de winter- en de zomerperiode:
TABEL 7; TEMPERATUUR BIJ KOUD WEER
(helemaal) mee
eens neutraal (helemaal) mee
oneens
n % n % n %
‘Mijn woning is goed warm te stoken’ 209 83% 22 9% 21 8%
‘Mijn woning is in de winter goed te ventileren’ 190 76% 35 14% 26 10%
‘Ik merk dat bij koud weer de warmte goed in huis
blijft’ 208 81% 27 11% 21 8%
Ruim 80% van de bewoners vindt dat de woning goed warm is in de winter. Driekwart vindt
dat er ook goede ventilatiemogelijkheden zijn in de winter.
WONO Bureau voor woononderzoek Bewonersenquête balansventilatie 18 dec 2014
17
TABEL 8; TEMPERATUUR BIJ WARM WEER
(helemaal) mee
eens neutraal (helemaal) mee
oneens
n % n % n %
‘Mijn woning is in de zomer goed te ventileren’ 190 72% 32 12% 42 16%
‘Bij warm weer blijft mijn woning goed koel’ 143 53% 55 21% 70 26%
Iets minder mensen vinden, dat de woning in de zomer goed te ventileren is en slechts iets
meer dan de helft van de respondenten vindt, dat de woning bij warm weer goed koel blijft.
WONO Bureau voor woononderzoek Bewonersenquête balansventilatie 18 dec 2014
18
5. HET VENTILATIESYSTEEM
KENMERKEN VAN HET VENTILATIESYSTEEM
Allereerst wordt in dit hoofdstuk een overzicht gegeven van de kenmerken van het
geïnstalleerde ventilatiesysteem.
TABEL 9; PLAATS VAN DE BALANSVENTILATIE
Waar bevindt het ventilatiesysteem zich in uw woning? n %
op zolder 99 36%
in de berging 128 47%
anders, nl 36 13%
weet niet 12 4%
totaal 275 100%
aantal ontbrekende antwoorden = 0
Bij bijna de helft van de ondervraagde bewoners staat het ventilatiesysteem in de berging en
bij ruim een derde op zolder. In eengezinswoningen staat het systeem vrijwel altijd op zolder
en in appartementen in de berging. In de categorie anders wordt nog genoemd, washok,
ketelhok of kast. In veel gevallen gaat het om een afgesloten ruimte, speciaal voor het
ventilatiesysteem of gecombineerd met ruimte voor cv of wasmachine.
TABEL 10; PLAATS VAN DE BALANSVENTILATIE; AFGESLOTEN RUIMTE
Staat het ventilatiesysteem in een afgesloten ruimte?
Waar bevindt het ventilatiesysteem zich in uw woning?
Totaal
op zolder in de berging anders, nl weet niet
ja 23 23% 119 93% 23 82% 1 100% 166 65%
nee 74 75% 7 5% 3 11% 0 0% 84 33%
anders, nl 2 2% 2 2% 2 7% 0 0% 6 2%
Totaal 99 100% 128 100% 28 100% 1 100% 256 100%
aantal ontbrekende antwoorden = 19
Bij 65% van de bewoners staat de ventilatie in een afgesloten ruimte. Vrijwel iedereen die de
ventilatie in de berging heeft staan, heeft geantwoord dat de ventilatie-unit in een
afgesloten ruimte staat. Bij driekwart van de bewoners die een ventilatiesysteem op zolder
hebben, staat deze niet in een afgesloten ruimte.
WONO Bureau voor woononderzoek Bewonersenquête balansventilatie 18 dec 2014
19
TABEL 11; RUIMTEBESLAG
Het ventilatiesysteem neemt erg veel ruimte in beslag N %
(helemaal) mee eens 85 31%
neutraal 61 22%
(helemaal) mee oneens 116 42%
weet niet 13 5%
totaal 275 100%
aantal ontbrekende antwoorden = 0
De meningen zijn sterk verdeeld over de ruimte die het ventilatiesysteem in beslag neemt.
TABEL 12; RUIMTEBESLAG NAAR WONINGTYPE
Het ventilatiesysteem neemt erg veel ruimte in beslag eengezinswoning appartement
(helemaal) mee eens 37 36% 47 29%
neutraal 28 27% 31 19%
(helemaal) mee oneens 38 37% 74 46%
weet niet 0 0% 8 5%
Bewoners van een eengezinswoning vinden vaker dan bewoners van een appartement, dat de
balansventilatie veel ruimte in beslag neemt.
TABEL 13; PLAATS VAN DE SCHAKELAAR
Waar bevindt zich een schakelaar voor de balansventilatie in uw woning?
n %
in de keuken 142 52%
in of bij de badkamer 58 21%
zowel in de keuken als bij de badkamer 49 18%
weet niet 25 9%
niet van toepassing 1 0%
totaal 275 100%
aantal ontbrekende antwoorden = 0
De schakelaar voor de balansventilatie bevindt zich bij de helft van de woningen in de
keuken en bij 21% in de badkamer. Bij iets minder dan 20% van de respondenten is deze
zowel in de keuken als bij de badkamer. Een klein deel van de bewoners (9%) weet niet, waar
zich een schakelaar bevindt. Mogelijk hebben deze bewoners een ventilatiesysteem met een
automatische schakelaar, die reageert op het CO2-niveau in de lucht of op de relatieve
vochtigheid.
WONO Bureau voor woononderzoek Bewonersenquête balansventilatie 18 dec 2014
20
TABEL 14; PLAATS VAN SCHAKELAAR NAAR WONINGTYPE
Waar bevindt zich een schakelaar voor de balansventilatie in uw woning?
eengezinswoning appartement
n % n %
in de keuken 19 18% 119 74%
in of bij de badkamer 50 49% 3 2%
zowel in de keuken als bij de badkamer 29 28% 20 12%
weet niet 5 5% 17 11%
niet van toepassing 0 0% 1 1%
Totaal 103 100% 160 100%
aantal ontbrekende antwoorden = 12
In eengezinswoningen bevindt de schakelaar zich vaker bij de badkamer, bij appartementen
zit de schakelaar in de meeste gevallen in de keuken. In 28% van de eengezinswoningen
bevinden zich schakelaars in badkamer én keuken; en in de appartementen is dit 12%.
WONO Bureau voor woononderzoek Bewonersenquête balansventilatie 18 dec 2014
21
6. MENING OVER DE BALANSVENTILATIE
TEVREDENHEID MET DE BALANSVENTILATIE
FIGUUR 4; TEVREDENHEID MET BALANSVENTILATIE
Tweederde van de ondervraagde bewoners (66%) is tevreden of zeer tevreden met de
balansventilatie in het algemeen en slechts 11% is daarover ontevreden of zeer ontevreden.
Het aspect waar relatief de meeste bewoners tevreden over zijn, is het bedieningsgemak.
Hier is driekwart van de bewoners tevreden over. Meer dan 60% van de bewoners is (zeer)
tevreden over de capaciteit en het comfort. Relatief het minste aantal bewoners is tevreden
over het geluid en over het onderhoud van het ventilatiesysteem.
Bij de open vraag merken verschillende bewoners op, dat ze “erg tevreden” zijn met de
balansventilatie. Anderen zeggen, dat ze liever een traditioneel ventilatiesysteem hadden
gehad: “Geef mij maar het oude systeem van ventileren. We zijn nu veel vaker ziek.” Een
bewoner doet de suggestie, dat je als koper de keuze zou moeten hebben in het toegepaste
ventilatiesysteem in je woning.
Om de tevredenheid met het ventilatiesysteem te peilen is gebruik gemaakt van dezelfde
vragen als VACpunt Wonen gesteld heeft in haar onderzoek “Energie besparen met
woonkwaliteit” (VACpunt Wonen, 2013). Dit onderzoek is in 2013 uitgevoerd door
verschillende lokale adviescommissies Wonen. De respons op deze enquête was 46%, er zijn
635 vragenlijsten ingevuld, voornamelijk door bewoners van sociale huurwoningen. Bij deze
635 respondenten zijn er 256 die een woning met balansventilatie hebben en die hun
mening daarover hebben gegeven.
0% 20% 40% 60% 80% 100%
onderhoud
geluid
comfort
capaciteit
bedieningsgemak
in het algemeen
zeer tevreden
tevreden
neutraal
ontevreden
zeer ontevreden
weet niet
WONO Bureau voor woononderzoek Bewonersenquête balansventilatie 18 dec 2014
22
Meer dan 10% van de respondenten heeft ‘weet niet’ geantwoord op de vragen over de
capaciteit van het ventilatiesysteem en het onderhoud. Bij het onderzoek van VACpunt
Wonen heeft een nog groter aandeel van 20% tot 25% van de respondenten geen antwoord
gegeven op deze vragen. Als we deze categorie buiten beschouwing laten kunnen we een
vergelijking maken tussen de tevredenheid van bewoners bij deze twee onderzoeken:
TABEL 15; VERGELIJKING TEVREDENHEID BALANSVENTILATIE
(zeer)
tevreden neutraal (zeer)
ontevreden Aantal
het bedieningsgemak van de balansventilatie? 79% 13% 8% N= 262
bedieningsgemak VACpunt Wonen 59% 28% 13% N= 203
de capaciteit van de balansventilatie? 70% 21% 10% N= 243
Capaciteit VACpunt Wonen 51% 35% 14% N= 197
het comfort van de balansventilatie? 67% 21% 12% N= 256
Comfort VACpunt Wonen 40% 43% 17% N=192
het geluid van de balansventilatie? 55% 25% 20% N= 265
Geluid VAC punt Wonen 28% 30% 42% N= 198
het onderhoud van de balansventilatie? 63% 24% 13% N=241
Onderhoud VACpunt Wonen 36% 48% 16% N=196
Een duidelijk groter deel van de respondenten van dit onderzoek is tevreden is over de
balansventilatie dan bij de geënquêteerden bij VACpunt Wonen. Dit geldt voor alle aspecten
van de tevredenheid met balansventilatie. Omdat bij het VACpunt Wonen onderzoek
voornamelijk huurders zijn geënquêteerd, zijn de cijfers ook vergeleken met de tevredenheid
van alleen de huurders in ons onderzoek. Dit blijkt echter geen verschil te maken. Er zijn
nauwelijks verschillen in tevredenheid met de balansventilatie tussen huurders en kopers in
dit onderzoek.
Er blijkt in dit onderzoek geen duidelijk verschil is in tevredenheid met de balansventilatie
tussen verschillende groepen bewoners of verschillende woningtypen. Wel blijkt er een
samenhang met een aantal andere factoren:
WONO Bureau voor woononderzoek Bewonersenquête balansventilatie 18 dec 2014
23
FIGUUR 5; FACTOREN DIE SAMENHANGEN MET TEVREDENHEID BALANSVENTILATIE
Zo blijkt, dat bewoners die tevreden zijn over de behaaglijkheid van hun woning, ook voor
een groter deel tevreden zijn met de balansventilatie. Bewoners die vinden dat ze voldoende
frisse lucht in hun woning hebben, en bewoners die vinden dat ze de temperatuur goed
kunnen regelen, zijn vaker (zeer) tevreden met de balansventilatie. Bewoners die vinden, dat
ze lage stookkosten hebben, zijn voor een groter deel tevreden met de balansventilatie dan
anderen.
TABEL 16; BALANSVENTILATIE AANRADEN
Ik zou een woning met balansventilatie iedereen aanraden n %
(helemaal) mee eens 116 43%
neutraal 84 31%
(helemaal) mee oneens 40 15%
weet niet 30 11%
totaal 270 100%
aantal ontbrekende antwoorden = 0
Van de bewoners zou 43% het systeem aan iedereen aanraden.
62%
78%
39%
82%
49%
80%
19%
81%
0% 20% 40% 60% 80% 100%
overigen
(helemaal) mee eens
overigen
(helemaal) mee eens
overigen
(helemaal) mee eens
overigen
(zeer) tevreden
ik v
ind m
ijn
wonin
g z
eer
energ
iezuin
i
g
ik h
eb
vold
oende
fris
se lucht
ik k
an d
e
tem
pera
tuur
goed
regele
n
behaaglijk
he
id in d
e
wonin
g
(zeer) tevreden met de balansventilatie in het algemeen
WONO Bureau voor woononderzoek Bewonersenquête balansventilatie 18 dec 2014
24
TABEL 17; AANRADEN NAAR TEVREDENHEID
Ik zou een woning met balansventilatie iedereen aanraden
de balansventilatie in het algemeen?
(zeer) tevreden neutraal (zeer) ontevreden
totaal
n % n % n % n %
(helemaal) mee eens 102 56% 9 19% 2 7% 113 43%
neutraal 60 33% 20 42% 3 10% 83 32%
(helemaal) mee oneens 7 4% 10 21% 22 73% 39 15%
weet niet 13 7% 9 19% 3 10% 25 10%
totaal 182 100% 48 100% 30 100% 260 100%
Van degenen die zeer tevreden zijn met de balansventilatie zou iets meer dan de helft de
balansventilatie aan anderen aanraden.
KLACHTEN
TABEL 18; KLACHTEN
Heeft u ooit klachten of problemen gehad met het ventilatiesysteem in uw woning?
n %
ja, veel 15 6%
ja, een paar 45 17%
nee 210 78%
totaal 270 100%
aantal ontbrekende antwoorden = 5
TABEL 19; KLACHTAFHANDELING
Zijn die klachten inmiddels verholpen? n %
ja, helemaal 26 44%
ja, gedeeltelijk 11 19%
nee 22 37%
totaal 59 100%
aantal ontbrekende antwoorden = 1
Bijna een kwart van de bewoners heeft ooit klachten aan het ventilatiesysteem gehad. Bij het
merendeel van deze bewoners zijn de klachten inmiddels geheel of gedeeltelijk verholpen.
Van alle respondenten heeft 8% ten tijde van het onderzoek klachten met het systeem die
nog niet verholpen zijn.
WONO Bureau voor woononderzoek Bewonersenquête balansventilatie 18 dec 2014
25
Bij deze vragen hebben 23 respondenten een nadere toelichting gegeven op hun klachten.
Deze hebben voornamelijk betrekking op onderwerpen die ook in de vragenlijst aan de orde
zijn gekomen, zoals tocht, onvoldoende capaciteit en geluidsoverlast. Twee mensen noemen
dat er roet en stof in huis komt door het ventilatiesysteem. Ook bij de open vraag aan het
eind van de enquête hebben een aantal respondenten klachten genoemd. Voor een deel zijn
dit dezelfde klachten met betrekking tot tocht en geluidsoverlast die al in de vragenlijst naar
voren zijn gekomen. Een aantal bewoners geeft aan, dat ze de capaciteit van het systeem
onvoldoende vinden, met name in de keuken en de badkamer. Een probleem, dat hier
genoemd wordt, is stank van buiten die de woning ingeblazen wordt.
“Het zou erg handig zijn als je alles uit kan zetten. Wij zitten hier midden tussen de
boerenvelden en dus ook tussen het gieren in het voorjaar, wat enorme stank oplevert in de
woning!! Ik heb hier over gebeld, en het apparaat kan volgens diegene niet volledig
uitgeschakeld worden. We moeten het dus maar met stank in huis doen.”
Anderen merken op, dat er stof naar binnen komt door de inblaasventielen: “Alles zit op één
buis. Ik heb het idee dat het stof van de buren hier naar binnen komt.” “Bij harde wind komt
er stof uit de inzuigventielen naar binnen.”
Nog een klacht die vaker naar voren komt, is de bruine aanslag of zwarte kringen om de
roosters: “de ventilatie maakt mijn plafond vuil”.
FIGUUR 6 SAMENHANG TEVREDENHEID EN KLACHTEN
Er is een duidelijke samenhang tussen klachten en tevredenheid met het ventilatiesysteem.
0% 20% 40% 60% 80% 100%
nee
ja
nee
ja
nee
ja
kla
chte
n o
f
pro
ble
men
met
venti
lati
e?
tochtk
lachte
n
vochtk
lachte
n
de balansventilatie in het algemeen? (zeer) tevreden
WONO Bureau voor woononderzoek Bewonersenquête balansventilatie 18 dec 2014
26
GELUIDSOVERLAST DOOR HET VENTILATIESYSTEEM
TABEL 20; GELUID
Hoort u geluid van uw ventilatiesysteem in de andere ruimtes in uw woning? n %
ja 137 52%
nee 126 48%
totaal 263 100%
aantal ontbrekende antwoorden = 12
Ruim de helft van de respondenten hoort het geluid van de ventilatie in de andere ruimtes in
de woning.
TABEL 21; GELUID NAAR PLAATS BALANSVENTILATIE
Hoort u geluid van uw ventilatiesysteem in de andere ruimtes in uw woning?
Waar bevindt het ventilatiesysteem zich? Totaal
op zolder in de berging anders, nl weet niet
ja 68 71% 52 42% 15 43% 2 25% 137 52%
nee 28 29% 72 58% 20 57% 6 75% 126 48%
Totaal 96 100% 124 100% 35 100% 8 100% 263 100%
aantal ontbrekende antwoorden = 12
Bewoners met het ventilatiesysteem op zolder zeggen vaker het geluid van het
ventilatiesysteem in andere ruimtes te horen.
TABEL 22; GELUID NAAR AFGESLOTEN RUIMTE
Hoort u geluid van uw ventilatiesysteem in de andere ruimtes in uw woning?
Staat het ventilatiesysteem in een afgesloten ruimte? Totaal
ja nee anders, nl
ja 75 46% 58 72% 3 50% 136 55%
nee 87 54% 23 28% 3 50% 113 45%
Totaal 162 100% 81 100% 6 100% 249 100%
aantal ontbrekende antwoorden = 25
Zoals te verwachten is het geluid van de ventilatie vaker hoorbaar in andere ruimtes in huis,
als het systeem zich niet in een afgesloten ruimte bevindt.
WONO Bureau voor woononderzoek Bewonersenquête balansventilatie 18 dec 2014
27
TABEL 23; GELUID NAAR PLAATS
Hoort u geluid van uw ventilatiesysteem in de andere ruimtes in uw woning?
afgesloten ruimte niet afgesloten ruimte Totaal
op zolder in de
berging op zolder
in de berging
op zolder in de
berging
ja 61% 41% 75% 57% 71% 42%
nee 39% 59% 25% 43% 29% 58%
Totaal 100% 100% 100% 100% 100% 100%
Toch zegt dit niet alles: Ook als de ventilatie-unit zich in een afgesloten ruimte op zolder
bevindt, hoort een groter percentage geënquêteerden het geluid van de ventilatie in andere
ruimtes.
TABEL 24; LAST VAN GELUID
Ik heb last van het geluid van de ventilatie n %
(helemaal) mee eens 54 20%
neutraal 67 24%
(helemaal) mee oneens 144 52%
weet niet 10 4%
totaal 275 100%
aantal ontbrekende antwoorden = 0
Van de respondenten geeft een vijfde aan, dat zij last hebben van het geluid van de
ventilatie. Een kwart staat hier neutraal tegenover en iets meer dan de helft van de
respondenten zegt geen last te hebben van het geluid van de ventilatie.
TABEL 25; TEVREDENHEID VENTILATIE NAAR LAST VAN GELUID
Hoe tevreden bent u met de balansventilatie in het algemeen?
Ik heb last van het geluid van de ventilatie
(helemaal) mee
eens
neutraal (helemaal) mee
oneens
(zeer) tevreden 26 49% 41 65% 112 79%
neutraal 13 25% 17 27% 18 13%
(zeer) ontevreden 14 26% 5 8% 11 8%
totaal 53 100% 63 100% 141 100%
Er is een duidelijke samenhang tussen de tevredenheid met het ventilatiesysteem en overlast
door geluid. Van de bewoners die last hebben van het geluid van de ventilatie is bijna de
helft tevreden met het systeem, van de bewoners die geen last hebben is dit ruim driekwart.
WONO Bureau voor woononderzoek Bewonersenquête balansventilatie 18 dec 2014
28
TABEL 26; LAST VAN VENTILATIE NAAR GELUID IN ANDERE RUIMTES
Ik heb last van het geluid van de ventilatie
Hoort u geluid van uw ventilatiesysteem in de andere ruimtes in uw woning?
Totaal
ja nee
(helemaal) mee eens 40 30% 12 10% 52 20%
neutraal 46 34% 18 15% 64 25%
(helemaal) mee oneens 48 36% 91 75% 139 55%
Totaal 134 100% 121 100% 255 100%
aantal ontbrekende antwoorden = 20
Niet iedereen die het geluid van het ventilatiesysteem hoort, heeft daar ook last van. Van de
mensen die het geluid in andere ruimtes horen heeft slechts 30% er last van. Een groter deel
(36%) van deze groep heeft geen last van het geluid van de ventilatie. Opvallend is, dat twaalf
mensen (10%) die zeggen het geluid van de ventilatie niet in andere ruimtes te horen, toch
last hebben van het geluid van de ventilatie. Bij vijf van deze twaalf personen staat de
ventilatie-unit op zolder.
TABEL 27; GEWENNING AAN GELUID NAAR LAST VAN GELUID
Ik ben gewend geraakt aan het geluid van de ventilatie
Ik heb last van het geluid van de ventilatie
(helemaal) mee
eens
neutraal (helemaal) mee
oneens
Totaal
(helemaal) mee eens 18 34% 27 40% 107 76% 152 58%
neutraal 4 8% 30 45% 25 18% 59 23%
(helemaal) mee oneens 31 58% 10 15% 9 6% 50 19%
Totaal 53 100% 67 100% 141 100% 261 100%
aantal ontbrekende antwoorden = 14
Duidelijk is, dat er gewenning optreedt met betrekking tot het geluid van ventilatie bij een
deel van de respondenten. Van degenen die zeggen geen last te hebben van het geluid, is
driekwart het er mee eens, dat je went aan het geluid. Van degenen die wél last hebben van
het geluid, is meer dan de helft het oneens met de stelling dat je kunt wennen aan het geluid
van de ventilatie.
WONO Bureau voor woononderzoek Bewonersenquête balansventilatie 18 dec 2014
29
ENERGIEVERBRUIK
TABEL 28; MENING OVER STOOKKOSTEN
Ik vind mijn woning zeer energiezuinig, ik heb lage stookkosten n %
(helemaal) mee eens 125 46%
neutraal 50 18%
(helemaal) mee oneens 41 15%
weet niet 56 21%
totaal 272 100%
aantal ontbrekende antwoorden = 3
Een vijfde van de respondenten heeft aangegeven niet te weten of de woning energiezuinig
is. Dit hangt samen met het feit dat veel mensen nog geen heel jaar in hun woning wonen en
dus nog geen energieafrekening hebben gehad. Bijna de helft van de respondenten is het
eens met de stelling, dat de stookkosten laag zijn.
TABEL 29; STROOMVERBRUIK
Het ventilatiesysteem verbruikt veel stroom n %
(helemaal) mee eens 42 15%
neutraal 58 21%
(helemaal) mee oneens 45 16%
weet niet 130 47%
totaal 275 100%
aantal ontbrekende antwoorden = 0
Bijna de helft van de ondervraagden geeft aan niet te weten of het ventilatiesysteem veel
stroom verbruikt. Er zijn ongeveer evenveel mensen het eens en oneens met de stelling dat
het ventilatiesysteem veel stroom verbruikt. Bij de opmerkingen die bewoners aan het eind
van de vragenlijst konden invullen, wordt dit verschillende malen genoemd. Een aantal
mensen merkt op, dat ze zich afvragen of het systeem wel energiezuinig is: “Het is voor mij
onduidelijk of de energie die bespaard wordt in stookkosten opweegt tegen de energie die
de wtw verbruikt. Als ik iets mis, is dat het. Ik weet hoeveel watt de wtw verbruikt in elke
ventilatie stand, dus ik weet wat hij kost. Als er een manier zou kunnen zijn om te meten wat
hij oplevert zou dat heel mooi zijn.”
Een bewoner zegt: “papieren middel om EPC waarden te redden, in de praktijk scheelt het
niet zoveel. Voordeel geen ventilatieroosters, nadeel lelijke uitlaten in de kamer”.
WONO Bureau voor woononderzoek Bewonersenquête balansventilatie 18 dec 2014
30
7. BEDIENING EN ONDERHOUD VAN HET VENTILATIESYSTEEM
Een belangrijk aspect bij bewonerservaringen met balansventilatie is het dagelijks gebruik,
de bediening en het onderhoud.
BEDIENING EN GEBRUIK
TABEL 30; BEDIENING VENTILATIESYSTEEM
Ik weet hoe ik het ventilatiesysteem moet bedienen n %
(helemaal) mee eens 202 79%
neutraal 24 9%
(helemaal) mee oneens 31 12%
totaal 257 100%
aantal ontbrekende antwoorden = 18 (weet niet)
Bijna 80% van de respondenten is van mening dat zij weten hoe ze het ventilatiesysteem
moeten bedienen.
TABEL 31; TEVREDENHEID NAAR BEDIENING
de balansventilatie in het algemeen?
Ik weet hoe ik het ventilatiesysteem moet bedienen
(helemaal) mee eens
neutraal (helemaal) mee oneens
totaal
(zeer) tevreden 148 74% 16 67% 13 46% 177 70%
neutraal 29 14% 8 33% 8 29% 45 18%
(zeer) ontevreden 23 12% 0 0% 7 25% 30 12%
totaal 200 100% 24 100% 28 100% 252 100%
aantal ontbrekende antwoorden = 23
Respondenten die weten hoe ze het ventilatiesysteem moeten bedienen, zijn voor een groter
deel tevreden met de balansventilatie, dan de overige respondenten.
Een aantal bewoners merkt op dat de bediening van het systeem ingewikkeld is, dit in
tegenstelling tot de uitkomsten van het onderzoek, waarbij gebruiksgemak juist hoog scoort
op tevredenheid. Iemand geeft de suggestie dat een tijdschakelaar handig zou zijn: “Ik vind
het jammer dat de schakelaar niet vanzelf terug schiet naar 1, als ik hem op 2 heb gezet
voor het douchen”.
WONO Bureau voor woononderzoek Bewonersenquête balansventilatie 18 dec 2014
31
HET ONDERHOUD VAN HET VENTILATIESYSTEEM
TABEL 32; PERIODIEK ONDERHOUD
Komt er periodiek een bedrijf om het ventilatiesysteem in uw woning te onderhouden?
n %
ja 98 36%
nee 121 44%
weet ik niet 56 20%
totaal 275 100%
aantal ontbrekende antwoorden = 0
Bij 36% van de bewoners komt periodiek een bedrijf om het ventilatiesysteem te
onderhouden. Bij 44% is dat niet het geval, en één op de vijf bewoners weet dit niet.
TABEL 33; PERIODIEK ONDERHOUD NAAR WOONDUUR
Komt er periodiek een bedrijf om het ventilatiesysteem in uw woning te onderhouden?
korter dan 1 jaar 1 tot 2 jaar 2 jaar of langer Totaal
ja 15 19% 17 30% 49 63% 81 38%
nee 31 40% 29 51% 25 32% 85 40%
weet ik niet 32 41% 11 19% 4 5% 47 22%
Totaal 78 100% 57 100% 78 100% 213 100%
aantal ontbrekende antwoorden = 62
Periodiek onderhoud zou minimaal eens in de twee jaar moeten plaatsvinden. Bij bijna
tweederde van de bewoners die twee jaar of langer in hun huidige woning wonen, komt er
een onderhoudsbedrijf om het ventilatiesysteem te onderhouden. Er is met betrekking tot
het periodiek onderhoud slechts een klein verschil tussen kopers en huurders. Bij tweederde
van de huurders en bij de helft van de kopers met een woonduur van twee jaar of langer,
komt er periodiek een onderhoudsbedrijf.
TABEL 34 PERIODIEK ONDERHOUD BIJ HUURDERS
Wie heeft geregeld, dat het onderhoud van uw ventilatiesysteem is uitbesteed aan een onderhoudsbedrijf?
korter dan 1 jaar
1 tot 2 jaar 2 jaar of langer
Totaal
zelf geregeld, individueel 2 6% 2 8% 0 0% 4 4%
geregeld door de projectontwikkelaar 0 0% 1 4% 0 0% 1 1%
geregeld door de verhuurder van de woning 17 47% 15 62% 35 92% 67 68%
anders, nl 2 6% 0 0% 1 3% 3 3%
weet ik niet 15 42% 6 25% 2 5% 23 23%
Totaal 36 100% 24 100% 38 100% 98 100%
aantal ontbrekende antwoorden = 28
WONO Bureau voor woononderzoek Bewonersenquête balansventilatie 18 dec 2014
32
Bij ruim tweederde van de bewoners van huurwoningen is het periodiek onderhoud geregeld
door de verhuurder. Bij de bewoners die aangeven dat er periodiek onderhoud plaatsvindt,
en die al langer dan twee jaar in hun woning wonen, is het periodiek onderhoud in vrijwel
alle gevallen geregeld door de verhuurder.
TABEL 35 PERIODIEK ONDERHOUD BIJ KOPERS
Wie heeft geregeld, dat het onderhoud van uw ventilatiesysteem is uitbesteed aan een onderhoudsbedrijf?
korter dan 1 jaar
1 tot 2 jaar 2 jaar of langer
Totaal
zelf geregeld, individueel 2 25% 1 33% 13 100% 16 67%
zelf geregeld, in VvE verband 1 12% 0 0% 0 0% 1 4%
geregeld door de projectontwikkelaar 0 0% 0 0% 0 0% 0 0%
geregeld door de verhuurder van de woning 1 12% 0 0% 0 0% 1 4%
anders, nl 1 12% 1 33% 0 0% 2 8%
weet ik niet 3 38% 1 33% 0 0% 4 17%
Totaal 8 100% 3 100% 13 100% 24 100%
aantal ontbrekende antwoorden = 6
De kopers die aangeven dat er periodiek onderhoud gepleegd wordt, en die twee jaar of
langer in hun woning wonen, hebben alle het periodiek onderhoud zelf en individueel
geregeld.
Een respondent merkt op, dat het onderhoudscontract te duur is in vergelijking met een
contract voor CV onderhoud: “Ik heb geen onderhoudscontract voor de WTW genomen, ten
opzichte van het CV onderhoud is dit veel duurder en is de unit veel minder complex. Ik gok
maar op een lange goede werking”.
WONO Bureau voor woononderzoek Bewonersenquête balansventilatie 18 dec 2014
33
KLEIN ONDERHOUD DOOR DE BEWONER
Naast periodiek onderhoud door een bedrijf, dient de bewoner zelf klein onderhoud te
plegen: het regelmatig reinigen en vervangen van de filters van de balansventilatie (Lente-
Akkoord, 2014).
TABEL 36; KLEIN ONDERHOUD DOOR BEWONER
Doet u zelf ook iets aan onderhoud van het ventilatiesysteem, zoals schoonmaken en/of vervangen van filters?
n %
ja, eens in de drie maanden 83 30%
ja, eens in het half jaar 47 17%
ja, eens per jaar 16 6%
ja, als een lampje aangeeft dat ik dit moet doen 49 18%
ja, op onregelmatige tijden 46 17%
nee 23 8%
weet ik niet 11 4%
totaal 275 100%
aantal ontbrekende antwoorden = 0
Het blijkt, dat het merendeel van de bewoners (88%) zelf klein onderhoud doet aan het
ventilatiesysteem. Degenen die dit eens in de drie maanden doen, of als een lampje
aangeeft, dat het moet gebeuren, doen dit volgens de voorschriften: dit is net niet de helft
van de bewoners.
TABEL 37; REDEN OM GEEN KLEIN ONDERHOUD TE DOEN
Wat is de belangrijkste reden, dat u zelf de filters van uw ventilatiesysteem niet vervangt?
n %
ik wist niet, dat dat de bedoeling is 5 19%
dat doet het onderhoudsbedrijf 3 11%
ik kan niet goed bij de filters 0 0%
ik vind de filters te duur 4 15%
ik weet niet waar ik filters kan kopen 1 4%
ik denk er niet aan 1 4%
ik weet niet hoe dat moet 4 15%
anders, nl 6 22%
weet ik niet 3 11%
totaal 27 100%
aantal ontbrekende antwoorden = 7
Aan de mensen die geantwoord hebben dat ze niets doen aan het onderhoud of dit niet
weten, is gevraagd waarom niet: De meest genoemde redenen zijn: ik wist niet dat het de
bedoeling is, ik vind de filters te duur en ik weet niet hoe dat moet. Ook dit geeft het belang
van informatieverstrekking aan.
WONO Bureau voor woononderzoek Bewonersenquête balansventilatie 18 dec 2014
34
FIGUUR 7; MENINGEN OVER KLEIN ONDERHOUD
De bewoners zijn in het algemeen positief in hun oordeel over het onderhoud dat zij zelf
moeten doen aan het ventilatiesysteem.
Ruim tweederde geeft aan te weten wat te doen om het ventilatiesysteem goed te
onderhouden en driekwart van de bewoners vindt het makkelijk om de filters schoon te
maken of te vervangen en houdt zich naar eigen zeggen goed aan de voorschriften hierover.
Een iets lager percentage (60%) vindt het geen moeite om het systeem te onderhouden.
Andersom is bijna de helft van de bewoners het niet eens met de stelling dat het vervelend is
om het ventilatiesysteem te moeten onderhouden.
Bij de opmerkingen is twee keer gesteld, dat dit klein onderhoud niet gevraagd kan worden
van ouderen en gehandicapten. Er blijkt echter geen significant verschil te zijn in houding
ten opzichte van het eigen onderhoud naar leeftijd.
TABEL 38; MENING KLEIN ONDERHOUD NAAR KENNIS
Ik vind het geen moeite om het ventilatiesysteem te onderhouden
Ik weet wat ik moet doen om het ventilatiesysteem goed te onderhouden
(helemaal) mee eens
neutraal (helemaal) mee oneens
weet niet
(helemaal) mee eens 80% 15% 17% 5%
overigen 20% 85% 83% 95%
Er bestaat een sterke relatie tussen kennis en houding met betrekking tot het onderhoud van
het ventilatiesysteem. Als bewoners weten wat ze moeten doen om het systeem te
onderhouden is het voor 80% van hen geen moeite om het systeem te onderhouden.
0% 20% 40% 60% 80% 100%
Ik weet wat ik moet doen …
Ik vind het geen moeite …
Ik vind het vervelend dat …
Ik vind het makkelijk om …
Ik houd me goed aan de …
(helemaal) mee eens
neutraal
(helemaal) mee oneens
weet niet
WONO Bureau voor woononderzoek Bewonersenquête balansventilatie 18 dec 2014
35
TABEL 39; TEVREDENHEID BALANSVENTILATIE NAAR MENING KLEIN ONDERHOUD
Hoe tevreden bent u met de balansventilatie in het algemeen?
Ik vind het geen moeite om het ventilatiesysteem te onderhouden
(helemaal) mee eens overigen
(zeer) tevreden 79% 55%
neutraal 12% 30%
(zeer) ontevreden 9% 15%
Bewoners die het geen moeite vinden om het ventilatiesysteem te onderhouden, zijn voor
een groter deel tevreden met de balansventilatie.
TABEL 40; PRIJS FILTERS
Ik vind de filters voor het ventilatiesysteem erg duur n %
(helemaal) mee eens 60 22%
neutraal 50 19%
(helemaal) mee oneens 54 20%
weet niet 106 39%
totaal 270 100%
aantal ontbrekende antwoorden = 5
Een groot deel van de respondenten weet niet of de filters van het ventilatiesysteem erg duur
zijn. Van degenen die dit niet weten, woont de helft korter dan een jaar in de woning.
TABEL 41; PRIJS FILTERS
Ik vind de filters voor het ventilatiesysteem erg duur
huurwoning koopwoning Totaal
(helemaal) mee eens 29 15% 30 40% 59 22%
neutraal 31 16% 17 23% 48 18%
(helemaal) mee oneens 41 21% 13 17% 54 20%
weet niet 91 47% 15 20% 106 40%
Totaal 192 100% 75 100% 267 100%
aantal ontbrekende antwoorden = 8
Ook een groot deel van de huurders weet niet of de filters duur zijn. Waarschijnlijk worden
de filters hier verstrekt door de verhuurder. Van de kopers vindt 40% de filters erg duur.
Er zijn een aantal opmerkingen gemaakt over de filters. Zo vraagt iemand zich af, waar je
deze filters kunt kopen. Een huurder vindt dat de woningbouwvereniging die moet leveren,
en een andere huurder vindt, dat dit te laat gebeurt.
WONO Bureau voor woononderzoek Bewonersenquête balansventilatie 18 dec 2014
36
Een paar keer is genoemd dat de filters zo hoog zitten, dat het moeilijk is om ze schoon te
maken.
Ook schrijft iemand: “Ik kan niet bij de filters in het plafond.” Blijkbaar denkt deze persoon
dat de filters in de ventielen zitten. Iemand zegt: “In de voorschriften staat dat je de filters
moet stofzuigen, maar daar slijten ze meer van dan in heet water uitspoelen, lijkt mij.”
WONO Bureau voor woononderzoek Bewonersenquête balansventilatie 18 dec 2014
37
8. VOORLICHTING OVER DE BALANSVENTILATIE
Een belangrijk aspect van balansventilatie is voorlichting aan de bewoners. Uit het onderzoek
van VACpunt Wonen (VACpunt Wonen, 2013, p. 45) blijkt dat de tevredenheid met het
systeem op bepaalde aspecten iets toeneemt, als bewoners informatie hebben ontvangen
over het systeem.
TABEL 42; GEBRUIKSAANWIJZING
Zit er bij het ventilatiesysteem in uw woning een gebruiksaanwijzing?
n %
ja 223 81%
nee 16 6%
weet ik niet 36 13%
totaal 275 100%
aantal ontbrekende antwoorden = 0
Bij vier op de vijf bewoners is er een gebruiksaanwijzing met het ventilatiesysteem
meegeleverd. Een klein aandeel (6%) van de bewoners heeft geen gebruiksaanwijzing en 13%
weet dit niet.
TABEL 43; VOORLICHTING
Heeft u bij het betrekken van uw woning voorlichting gekregen over het gebruik en onderhoud van de balansventilatie in uw woning?
n %
ja, op een dvd 1 0%
ja, mondeling bij de sleuteloverdracht 158 57%
ja, schriftelijk 21 8%
ja, met een link naar een website 0 0%
ja, mondeling én schriftelijk / op dvd / met een link naar een website 26 9%
nee 45 16%
weet ik niet 24 9%
totaal 275 100%
aantal ontbrekende antwoorden = 0
Driekwart van de bewoners van de woningen met balansventilatie heeft voorlichting
gekregen over het gebruik en onderhoud van de balansventilatie. In verreweg de meeste
gevallen is dit mondelinge voorlichting geweest bij de sleuteloverdracht. Een kwart van de
bewoners heeft geen voorlichting gekregen, of weet dit niet. Bij het VACpunt Wonen
onderzoek had slechts 46% van de bewoners informatie gekregen over de balansventilatie.
Er zijn hierover een paar opmerkingen gemaakt. Sommige bewoners vinden de
gebruiksaanwijzing van het apparaat niet duidelijk, of hadden graag meer mondelinge uitleg
gehad.
WONO Bureau voor woononderzoek Bewonersenquête balansventilatie 18 dec 2014
38
TABEL 44; HERHAALDE VOORLICHTING
Heeft u later, toen u al enige tijd in uw woning woonde, nog voorlichting gekregen over het gebruik en onderhoud van de balansventilatie in uw woning?
n %
ja, op een dvd 0 0%
ja, mondeling 66 24%
ja, schriftelijk 16 6%
ja, met een link naar een website 1 0%
ja, mondeling én schriftelijk / op dvd / met een link naar een website 5 2%
nee 169 63%
weet ik niet 13 5%
totaal 270 100%
aantal ontbrekende antwoorden = 5
Het aandeel bewoners dat enige tijd later nog eens voorlichting gekregen heeft over het
systeem is 32%.
TABEL 45; INFORMATIEBEHOEFTE
Ik zou meer informatie willen hebben over het ventilatiesysteem
n %
(helemaal) mee eens 156 61%
neutraal 70 28%
(helemaal) mee oneens 28 11%
totaal 254 100%
aantal ontbrekende antwoorden = 21
Een groot aantal ondervraagden, 61%, zou graag meer informatie willen hebben over het
ventilatiesysteem. Het maakt daarbij niet uit of zij in het verleden één of meerdere keren
voorlichting hebben ontvangen over het systeem en of er wel of niet een gebruiksaanwijzing
bij het apparaat zit. Blijkbaar hebben de bewoners behoefte aan meer of andere informatie
dan een gebruiksaanwijzing.
TABEL 46; CONTROLE SYSTEEM
Ik zou het prettig vinden als de werking van het systeem periodiek wordt gecontroleerd
n %
(helemaal) mee eens 227 84%
neutraal 24 9%
(helemaal) mee oneens 10 4%
weet niet 9 3%
totaal 270 100%
aantal ontbrekende antwoorden = 5
WONO Bureau voor woononderzoek Bewonersenquête balansventilatie 18 dec 2014
39
Het merendeel van de respondenten zou graag willen dat de werking van het
ventilatiesysteem periodiek wordt gecontroleerd.
Bij de opmerkingen geven ook verschillende mensen aan, dat ze onzeker zijn over de
werking van het systeem. Doet het wel wat het moet doen en is het wel goed afgesteld?
Iemand zegt: “Neem contact op, als jullie het systeem willen testen!”
In dat verband vragen enkele bewoners zich af of het ventilatiesysteem wel gezond is: “Ik
twijfel of het naar behoren werkt en gezonder is.”
KENNIS VAN HET VENTILATIESYSTEEM
In de enquête zijn een aantal vragen opgenomen om na te gaan wat de bewoners weten over
hun ventilatiesysteem.
TABEL 47; KENNIS BALANSVENTILATIE
Wist u, voordat u deze brief met vragenlijst ontving, dat uw woning balansventilatie heeft?
n %
ja 205 77%
nee 60 23%
totaal 265 100%
aantal ontbrekende antwoorden =10
Iets meer dan driekwart van de bewoners was er voordat zij de vragenlijst ontvingen, van op
de hoogte dat zij balansventilatie in hun woning hebben.
TABEL 48; EIGENSCHAP BALANSVENTILATIE; VENTILEREN ZONDER RAAM OPEN
‘Ik hoef geen raam open te zetten om mijn woning te ventileren’
n %
(helemaal) mee eens 130 47%
neutraal 34 12%
(helemaal) mee oneens 97 35%
weet niet 14 5%
totaal 275 100%
aantal ontbrekende antwoorden = 0
Iets minder dan de helft van de bewoners is van mening, dat zij geen raam open hoeven te
zetten om hun woning te ventileren.
WONO Bureau voor woononderzoek Bewonersenquête balansventilatie 18 dec 2014
40
TABEL 49; TEVREDENHEID NAAR GEEN RAAM OPEN
de balansventilatie in het algemeen?
‘ik hoef geen raam open te zetten om mijn woning te ventileren’ Totaal
(helemaal) mee eens
neutraal (helemaal) mee oneens
weet niet
(zeer) tevreden 116 91% 19 58% 44 46% 3 75% 182 70%
neutraal 7 5% 12 36% 30 31% 0 0% 49 19%
(zeer) ontevreden 5 4% 2 6% 22 23% 1 25% 30 11%
Totaal 128 100% 33 100% 96 100% 4 100% 261 100%
aantal ontbrekende antwoorden = 14
Bewoners die het er mee eens zijn, dat zij geen raam open hoeven te zetten om hun woning
te ventileren, zijn voor een groter deel (91%) tevreden met de balansventilatie dan de overige
bewoners.
TABEL 50; EIGENSCHAP BALANSVENTILATIE, FILTERT BUITENLUCHT
Het ventilatiesysteem filtert de buitenlucht, voordat die mijn woning binnenkomt
n %
(helemaal) mee eens 188 68%
neutraal 23 8%
(helemaal) mee oneens 19 7%
weet niet 45 16%
totaal 275 100%
aantal ontbrekende antwoorden = 0
Ruim tweederde van de ondervraagden is het eens met de uitspraak, dat de balansventilatie
de buitenlucht filtert voordat die de woning in komt.
TABEL 51; TEVREDENHEID BALANSVENTILATIE NAAR FILTERT BUITENLUCHT
de balansventilatie in het algemeen?
Het ventilatiesysteem filtert de buitenlucht, voordat die mijn woning binnenkomt
Totaal
(helemaal) mee eens
neutraal (helemaal) mee oneens
weet niet
(zeer) tevreden 145 78% 9 41% 9 47% 19 56% 182 70%
neutraal 23 12% 10 45% 4 21% 12 35% 49 19%
(zeer) ontevreden 18 10% 3 14% 6 32% 3 9% 30 11%
Totaal 186 100% 22 100% 19 100% 34 100% 261 100%
aantal ontbrekende antwoorden = 14
Bewoners die er van op de hoogte zijn dat het ventilatiesysteem de buitenlucht filtert,
voordat die de woning binnenkomt, zijn ook duidelijk meer tevreden over de balansventilatie
dan bewoners die dat niet weten. Ook hier komt naar voren, dat het belangrijk is, dat
bewoners op de hoogte zijn van de werking van het ventilatiesysteem.
WONO Bureau voor woononderzoek Bewonersenquête balansventilatie 18 dec 2014
41
Dit wordt bevestigd bij de opmerkingen en suggesties die bewoners deden aan het eind van
de vragenlijst. Wat daar het meest naar voren komt, is een gebrek aan informatie. Daarbij
gaat het niet alleen om informatie over het gebruik van het systeem en het onderhoud van
de filters, maar ook om de werking. “Meer info over de werking zou veel onwetendheid
voorkomen” en “Ik zou graag willen weten hoe het apparaat zomers werkt.”
WONO Bureau voor woononderzoek Bewonersenquête balansventilatie 18 dec 2014
42
GERAADPLEEGDE LITERATUUR
Bouwhulp. (2010). Schatgraven in de bestaande bouw. Utrecht: AgentschapNL.
Lente-akkoord. (2014). Balansventilatie met wtw in woningbouw, sleutels naar succes.
Voorburg: Lente-akkoord.
VACpunt Wonen. (2013). Energie besparen met woonkwaliteit. Een onderzoek naar
bewonerservaringen met energiebesparende maatregelen. Utrecht: VACpunt Wonen.
WONO Bureau voor woononderzoek Bewonersenquête balansventilatie 18 dec 2014
43
LIJST VAN DEELNEMENDE PROJECTEN
Deelnemende projecten n N
Woonmensen Apeldoorn 41 149 vier projecten eengezinswoningen huur
Groothuis Wonen 34 138 acht projecten eengezinswoningen koop
OFW Dronten 25 76 eengezinswoningen huur
Woongoed 2000 19 50 appartementen huur
Wonen Limburg 58 211 vier projecten eengezinswoningen en appartementen huur
Calypso Rotterdam 86 331 appartementen huur en koop
Salland Wonen 12 20 appartementen huur
totaal 275 975
WONO Bureau voor woononderzoek Bewonersenquête balansventilatie 18 dec 2014
44
VRAGENLIJST BEWONERSENQUÊTE BALANSVENTILATIE
Wilt u deze vragenlijst volledig invullen?
De bedoeling is, dat u het vakje aankruist bij het antwoord, dat voor u van toepassing is. U
mag bij elke vraag slechts één antwoord aankruisen. Als u zich bedenkt en een ander
antwoord wilt aankruisen, kunt u het foute antwoord helemaal zwart maken en op de goede
plaats een nieuw kruisje zetten.
Op sommige plaatsen kunt u op de stippellijn zelf een antwoord opschrijven.
LET OP: de pagina’s van deze vragenlijst zijn tweezijdig bedrukt!
ALLEREERST ENKELE ALGEMENE VRAGEN OVER UW WONING:
1. Hoe tevreden bent u in het algemeen met uw huidige woning? Is dit:
O zeer tevreden
O tevreden
O niet tevreden/niet ontevreden
O ontevreden
O zeer ontevreden
2. Hoe tevreden bent u met de volgende aspecten van uw woning?
ZEER
TEVREDEN
TEVREDEN NEUTRAAL ONTEVREDEN ZEER
ONTEVREDEN
WEET
NIET
a. de geluidsisolatie van de woning
voor geluiden van binnen uit de
woning
b. de geluidsisolatie van de woning
voor geluiden vanuit
buurwoningen
c. de geluidsisolatie van de woning
voor geluiden van buiten
d. De lichtinval
e. De regelbaarheid van de
temperatuur in uw woning in de
winter
f. De regelbaarheid van de
temperatuur in uw woning in de
zomer
g. De behaaglijkheid in uw woning
WONO Bureau voor woononderzoek Bewonersenquête balansventilatie 18 dec 2014
45
DE VOLGENDE VRAGEN GAAN NADER IN OP HET COMFORT IN UW WONING
3. Heeft u last van vochtplekken of schimmel in de woning?
O ja, veel
O ja, een beetje
O nee
4. Heeft u last van tocht in de woning?
O ja, vaak
O ja, soms
O nee door naar vraag 6
5. Waar heeft u last van tocht?
O bij de inblaasventielen van het ventilatiesysteem
O elders
O beide, bij de inblaasventielen en elders
6. Heeft u voldoende frisse lucht in de woning in de winter?
O ja, door naar vraag 8
O nee
7. Zo nee, waaraan merkt u dat?
……………………………………………………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………………………………………….
8. Heeft u voldoende frisse lucht in de woning in de zomer?
O ja, door naar vraag 10
O nee
9. Zo nee, waaraan merkt u dat?
……………………………………………………………………………………………………………………….
WONO Bureau voor woononderzoek Bewonersenquête balansventilatie 18 dec 2014
46
10. Kunt u aangeven in hoeverre u het eens bent met de volgende uitspraken?
HELEMAAL
MEE
ONEENS
MEE
ONEENS
NEUTRAAL MEE
EENS
HELEMAAL
MEE EENS
WEET
NIET
h. Mijn woning is goed warm te stoken
i. Mijn woning is in de zomer goed te
ventileren
j. Ik kan voldoende ramen open zetten
in mijn woning
k. Ik kan de temperatuur in mijn woning
goed regelen
l. Ik hoef geen raam open te zetten om
mijn woning te ventileren
m. Bij warm weer blijft mijn woning
goed koel
n. Ik heb voldoende frisse lucht in mijn
woning
o. Mijn woning is in de winter goed te
ventileren
p. Ik merk dat bij koud weer de warmte
goed in huis blijft
NU ENKELE VRAGEN OVER HET VENTILATIESYSTEEM
11. Waar bevindt het ventilatiesysteem zich in uw woning
O op zolder
O in de berging
O anders, nl. ……………………………………….
O weet niet door naar vraag 13
12. Staat het ventilatiesysteem in een afgesloten ruimte?
O ja
O nee
O anders, nl. …………………………….
13. Waar bevindt zich een schakelaar voor de balansventilatie in uw woning?
O in de keuken
O in of bij de badkamer
O zowel in de keuken als bij de badkamer
O weet niet
O niet van toepassing
14. Hoort u geluid van uw ventilatiesysteem in de andere ruimtes in uw woning?
O ja
O nee
WONO Bureau voor woononderzoek Bewonersenquête balansventilatie 18 dec 2014
47
15. Hoe tevreden bent u over het ventilatiesysteem in uw woning?
ZEER
ONTEVREDEN
ONTEVREDEN NEUTRAAL TEVREDEN ZEER
TEVREDEN
WEET IK NIET
a. De balansventilatie
in het algemeen
b. bedieningsgemak
c. capaciteit
d. comfort
e. geluid
f. onderhoud
16. Kunt u aangeven in hoeverre u het eens bent met de volgende uitspraken?
HELEMAAL
MEE
ONEENS
MEE
ONEENS
NEUTRAAL MEE
EENS
HELEMAAL
MEE EENS
WEET
NIET /
N.V.T.
1. Ik ben gewend geraakt aan het geluid
van de ventilatie
2. Ik heb last van geluid van de
ventilatie
3. Ik weet hoe ik het ventilatiesysteem
moet bedienen
4. Het ventilatiesysteem filter het vuil uit
de buitenlucht, voordat die mijn
woning binnenkomt
5. Ik weet wat ik moet doen om het
ventilatiesysteem goed te
onderhouden
6. Ik vind het geen moeite om het
ventilatiesysteem te onderhouden
7. Het ventilatiesysteem neemt erg veel
ruimte in beslag
8. Het ventilatiesysteem verbruikt veel
stroom
9. Ik vind mijn woning zeer
energiezuinig, ik heb lage stookkosten
WONO Bureau voor woononderzoek Bewonersenquête balansventilatie 18 dec 2014
48
DE VOLGENDE VRAGEN GAAN NADER IN OP HET ONDERHOUD EN HET GEBRUIK VAN UW
VENTILATIESYSTEEM
17. Komt er periodiek een bedrijf om het ventilatiesysteem in uw woning te onderhouden?
O ja,
O nee door naar vraag 19
O weet ik niet
18. Wie heeft geregeld, dat het onderhoud van uw ventilatiesysteem is uitbesteed aan een
onderhoudsbedrijf?
O zelf geregeld, individueel
O zelf geregeld, in VvE verband
O geregeld door de projectontwikkelaar
O geregeld door de verhuurder van de woning
O anders, namelijk …………….
O weet ik niet
19. Wist u, voordat u deze brief met vragenlijst ontving, dat uw woning balansventilatie heeft?
O ja
O nee
20. Doet u zelf ook iets aan onderhoud van het ventilatiesysteem, zoals schoonmaken en/of
vervangen van filters?
O ja, eens in de drie maanden door naar vraag 22
O ja, eens in het half jaar door naar vraag 22
O ja, eens per jaar door naar vraag 22
O ja, als een lampje aangeeft dat ik dit moet doen door naar vraag 22
O ja, op onregelmatige tijden door naar vraag 22
O nee
O weet ik niet
WONO Bureau voor woononderzoek Bewonersenquête balansventilatie 18 dec 2014
49
21. Wat is de belangrijkste reden, dat u zelf de filters van uw ventilatiesysteem niet vervangt?
O ik wist niet, dat dat de bedoeling is
O dat doet het onderhoudsbedrijf
O ik kan niet goed bij de filters
O ik vind de filters te duur
O ik weet niet waar ik filters kan kopen
O ik denk er niet aan
O ik weet niet hoe dat moet
O anders, nl. ………………………………………………………….
O weet niet
22. Zit er bij het ventilatiesysteem in uw woning een gebruiksaanwijzing?
O ja
O nee
O weet ik niet
23. Heeft u bij het betrekken van uw woning voorlichting gekregen over het gebruik en
onderhoud van de balansventilatie in uw woning?
O ja, op een dvd
O ja, mondeling bij de sleuteloverdracht
O ja, schriftelijk
O ja, met een link naar een website
O ja, mondeling én schriftelijk / op dvd / met een link naar een website
O nee
O weet ik niet
24. Heeft u later, toen u al enige tijd in uw woning woonde, nog voorlichting gekregen over
het gebruik en onderhoud van de balansventilatie in uw woning?
O ja, op een dvd
O ja, mondeling
O ja, schriftelijk
O ja, met een link naar een website
O ja, mondeling én schriftelijk / op dvd / met een link naar een website
O nee
O weet ik niet
WONO Bureau voor woononderzoek Bewonersenquête balansventilatie 18 dec 2014
50
25. Is er wel eens een meting gedaan om de werking van de balansventilatie in uw woning te
controleren?
O ja
O nee
O weet ik niet
26. Wilt u aangeven in hoeverre u het eens bent met de volgende uitspraken?
HELEMAAL
MEE
ONEENS
MEE
ONEENS
NEUTRAAL MEE
EENS
HELEMAAL
MEE EENS
WEET
NIET /
N.V.T.
a. Ik vind de filters voor het
ventilatiesysteem erg duur
b. Ik vind het vervelend dat ik het
ventilatiesysteem (deels) zelf moet
onderhouden.
Ik vind het makkelijk om de filters van het
ventilatiesysteem schoon te maken of te
vervangen
d. Ik zou een woning met balansventilatie
aan iedereen aanraden
e. Ik zou het prettig vinden, als de werking
van het ventilatiesysteem periodiek wordt
gecontroleerd
f. Ik zou meer informatie willen hebben
over het ventilatiesysteem
g. Ik houd me goed aan de voorschriften
m.b.t. het schoonmaken of vervangen van
de filters van de balansventilatie
27. Heeft u ooit klachten of problemen gehad met het ventilatiesysteem in uw woning?
O ja, veel
O ja, een paar
O nee door naar vraag 29
28. Zijn die klachten inmiddels verholpen?
O ja, helemaal
O ja, gedeeltelijk
O nee
toelichting: …………………………………………………………………………………………………
…………………………………………. ……………………………………………………… ………………
…………………………………………………………………………………………………………………….
WONO Bureau voor woononderzoek Bewonersenquête balansventilatie 18 dec 2014
51
TENSLOTTE NOG ENKELE ALGEMENE VRAGEN
29. Met hoeveel personen woont u op dit adres?
……. volwassenen
……..kinderen
30. In wat voor woning woont u?
O eengezinswoning
O appartement
31. Is uw woning een ….?
O huurwoning
O koopwoning
32. Sinds wanneer woont u in deze woning?
………………… maand ……………….. jaar
33. Bent u de eerste bewoner van deze woning?
O ja
O nee
34. Wat is uw leeftijd?
………. jaar
35. Bent u O man O vrouw ?
WONO Bureau voor woononderzoek Bewonersenquête balansventilatie 18 dec 2014
52
36. Wat is uw hoogste voltooide opleiding?
O basisonderwijs, geen onderwijs
O lbo, vbo, mavo, vmbo, mbo, havo, vwo
O hbo, wo, hogeschool of universiteit
37. Als u zelf nog opmerkingen of suggesties heeft over de balansventilatie in uw woning, wilt
u die dan hieronder noteren?
……………………………………………………………………………………………………………………….
.
……………………………………………………………………………………………………………………….
.
……………………………………………………………………………………………………………………….
.
Omdat de enquête anoniem verwerkt wordt, kunnen wij uw opmerkingen of klachten niet
doorgeven.
Bent u eventueel bereid deel te nemen aan een vervolgonderzoek via internet over de
balansventilatie in uw woning? Wilt u dan hieronder uw email-adres vermelden?
O ja, email adres ……………………………..
O nee
HARTELIJK DANK VOOR UW MEDEWERKING!
Met vriendelijke groet,
Els de Jong
WONO Bureau voor woononderzoek