Y Ö N E T İ MY Ö N E T İ M
S Ü R E Ç L E R İS Ü R E Ç L E R İ
YÖNETİM BİLİMİYÖNETİM BİLİMİ
PLANLAMA
• NE
• NİÇİN
• NE ZAMAN
• NEREDE • NASIL
• KİM(LER)
YAPILACAK?
PLANLAMA
• NE
• NİÇİN
• NE ZAMAN
• NEREDE • NASIL
• KİM(LER)
YAPILACAK?
SORUN ÇÖZME - KARAR SÜRECİ
ÖRGÜTLEME
• KİM
• NEYİ
• NE KADAR
YETKİ İLE
• HANGİ
FİZİKSEL ÇEVREDE
YAPACAK?
ÖRGÜTLEME
• KİM
• NEYİ
• NE KADAR
YETKİ İLE
• HANGİ
FİZİKSEL ÇEVREDE
YAPACAK?
İLETİŞİM
• YATAY DİKEY
• FORMAL İNFORMAL
• KAYNAK MESAJ KANAL ALICI DÖNÜT
İLETİŞİM
• YATAY DİKEY
• FORMAL İNFORMAL
• KAYNAK MESAJ KANAL ALICI DÖNÜT
ETKİ
• DIŞ
:. YETKİ:. İNFORMASYON:. HİZMET İÇİ EĞİTİM
• İÇ
:. GEREKSİNİM KARŞILAMA
:. ÖRGÜTÜ BENİMSEME KARARA KATMA
ETKİ
• DIŞ
:. YETKİ:. İNFORMASYON:. HİZMET İÇİ EĞİTİM
• İÇ
:. GEREKSİNİM KARŞILAMA
:. ÖRGÜTÜ BENİMSEME KARARA KATMA
KOORDİ NASYON
KOORDİ NASYON
DEĞERLENDİRME
NE?
• NASIL VE HANGİ ÖLÇÜDE BAŞARILDI ?
• NE GİBİ DÜZELTİCİGELİŞTİRİCİ EYLEMLERGEREKİR?
DEĞERLENDİRME
NE?
• NASIL VE HANGİ ÖLÇÜDE BAŞARILDI ?
• NE GİBİ DÜZELTİCİGELİŞTİRİCİ EYLEMLERGEREKİR?
ÖRGÜTAMAÇLARI
ÖRGÜTAMAÇLARI
Sorunu Duyma, Farkına Varma
Sorunun Tanıma, Tanımlama
Kararı Değerleme
En Uygun Seçeneği Seçip Uygulama
Seçenekleri Değerlendirme
Çözüm Seçenekleri Geliştirme
Sorunu Duyma, Farkına Varma Hissedilmeyen sorun, sorun değildir.
Sorunu hissetmemiş, kavramamış yönetici;* çözüm yollarını davranış seçenekleri olarak göremez,* yapacağı işi bilemez.
BÖYLE BİR DURUMDA,AMAÇLI ve AKILCI KARARLAR DA ALINAMAZ.
NE YAPMALI?
SİSTEM ÇÖZÜMLEMESİNE GİDİLMELİDİR.
SİSTEM ANALİZİÖrgütsel etkililiği düşüren,
örgütün iç ve dış değişkenlerine ilişkin işgören algılarını ölçme;alt sistemleri oluşturan birimlerin
girdilerini – sürecini - ürününütek tek ele alıp örgüt amaçlarına ne derece hizmet ettiğini
ortaya çıkarmaktır.
SORUNU DUYMA BAŞARISINI ETKİLEYEN FAKTÖRLER
Yönetici tutumu Sorun çözme yeterliği
Denetim sistemi İletişim
Eleştiriye açıklık Araştırma olanağı
Sorunun Tanıma, Tanımlama
Gerçek sorunun bulunmasıdır.
* Doğru ve iyi tanımlanmış bir sorun yarı yarıya çözülmüş sorundur.
SORUNUN
BOYUTUNA – SINIRINA – NEDENİNE – İVEDİLİĞİNE
İLİŞKİN BİLGİ TOPLANMALIDIR.
Çözüm Seçenekleri Geliştirme
En ussal ve sistemli bir işlem gerektiren aşamadır.
Kurumda ilgili her birim ve bireyin katılımının sağlanması gerekir.
Seçenekleri Değerlendirme
Çeşitli bilim dallarının yardımıyla.
Mantık yoluyla; seçeneklerin getirisini, götürüsünü hesap ederek.
Uzman görüş ve raporlarıyla.
DEĞERLENDİRME ÖLÇÜTLERİAmaca uygunluk, Kararda akılcılık, Sorunla ilgili değerlerin dikkate alınması İç ve dış çevre etkileri Örgütün biçimsel (formal) yapısı
En Uygun Seçeneği Seçip Uygulama
Tercih sıralaması yapma
EN İYİYİ (mükemmeli) DEĞİL, KENDİLERİNİ – ÖRGÜTÜ EN FAZLA TATMİN EDENİ
(Gönlümüzün çektiğini değil, gücümüzün yettiğini)
Synoptik YöntemBütün seçenekler gözden geçirilir.
Yönetsel ve teknik kararlarda kullanılır.
Incremental YöntemEn önemli seçeneklerin içinden en iyi görünenin seçilmesi
Politik kararlarda kullanılır.
Uygulamaları rapor etme, değerlendirme.
Kararı Değerleme
Kararların sorunu nasıl çözdüğünün nesnel olarak ölçülmeye çalışılmasıdır.
YÖNETİCİLER BU YOLLA ÖĞRENEREKYARARLI DENEYİMLER GELİŞTİRİRLER.
Kararı değerleme çalışmalarına genç yöneticilerin ya da yönetici adaylarının katılması;
onların karar sürecini etkili çalıştırmasına,üst kademe yöneticiliklere hazırlanmasına
katkıda bulunacaktır.
KARAR SÜRECİNİ ETKİLEYEN ETMENLER
İyi kararlar verebilme kaygısı
Kararın çevresi
Zaman etmeni
Kararların zamanında iletilmesi
Karar vermede psikolojik sorunlar
Karar verme ve höristik
Karara katılma
YÖNETİCİNİN KARAR VERMEDE YÖNETİCİNİN KARAR VERMEDE İZLEMESİ GEREKEN İLKELERİZLEMESİ GEREKEN İLKELER
* Grup dinamiğini anlamalı, fakat örgüt amaçları dışında kullanmaya kalkışmamalıdır.
* Güdüleyen, uzlaştıran ve koordine eden bir eylem göstermelidir.
* Astlarına ve o kararın etkileyeceği kimselere katılma olanağı verilmelidir.
* Etrafında demokratik bir hava yaratmalıdır.
* Grup çalışmalarında amacı kaybetmemelidir.
* Kooperatif yöntemlerin önemini kavramalıdır.
* Grup kararlarının sınırlarını çizmelidir.
* Kararlarda fikir birliği sağlamaya çalışmalıdır.
* Grubun başarısı ve sürekliliğini amaçlamalıdır.
* Örgütün yapısını iyi kurmalıdır.
* Grup değer ve davranışlarını dikkate almalıdır.
* Takdir hakkını kullanırken, kamu yararını gözetmelidir.
PLANLAMA
Önceden belirlenmiş amaçlara,
rasyonel bir yaklaşım ve bunların gerçekleştirilmesine hazırlık aşaması ve
Uygulamadan önce düşünmeyi öngören zihinsel bir süreçtir.
PLANLAR;* Kısa süreli Yıllık Planlar (Uygulama Programı)
* Orta süreli 2 – 3 yıllık planlar
* Uzun süreli 5 yıllık planlar
Planlama İlkeleriHer plan ve sonuçları, örgüt amaçlarının
gerçekleşmesine olumlu katkıda bulunmalıdır. Planlar esnek olmalıdır.
Karar süreci basamakları esas alınarak planlama yapılmalıdır.
Planlar kapsamlı ve sürekli olmalıdır.
Planlarda NE, NEDEN, NASIL, NE ZAMAN, NEREDE, KİM(ler) 5N 1K sorularına yanıt
verilmiş olmalıdır.
Planlar geçmişe dayalı, geleceğe dönük olmalıdır.
Girişilen yüklenmelerin gerçekleşmesini kestirebilecek kadar uzun süreyi kapsamalıdır.
Planlamada, işgörenlerin katılımı sağlanmalıdır.
Kaynakların ekonomik kullanımına katkı sağlamalıdır.
Plan uygulamalarında denetim süreci de işletilmelidir.
Amaca yönelik problematik bir
durumda başvurulacak bir
süreçtir.
Örgütlerin etkili olabilmesi için ellerinde bulundurdukları insan kaynakları, fiziksel etmenler ve işlevlerini eşgüdümlenmiş bir biçimde bir araya getirmeleri olan
örgütlemenin amacı;örgütsel başarı için gerekli öğeleri etkili
ve verimli bir biçimde, uyuşum içinde bir araya getirmektir.
Örgütleme İşlevleri
Yapıyı Kurma
Kadrolama
Donatım
Yapıyı Kurma: Her basamaktaki yetki ve sorumlulukların saptanmasıve aralarındaki ilişkilerin belirlenmesidir.
Yapı, örgütsel amaçları gerçekleştirmeye uygun birhiyerarşik modelin kurulması;görev ve sorumlulukların birey ve düzeyler arasındakiilişkilerin belirlenmesidir.
HİYERARŞİ, AMAÇLA YAPI ARASINDA BİR KÖPRÜDÜR.
Kadrolama:
Görevin gerekleri ile,
bireyin yetenekleri arasında en iyi uyumun
sağlanmasıdır.
İŞİ KİMİN YAPACAĞI KADAR,
ONDAN NE BEKLENDİĞİ DE ÖNEMLİDİR.
Kadrolama, soyut yapının işletilmesi,
insan unsuru ile harekete geçirilmesidir.
Donatım: Amaçlara ulaşmak için zorunlu
araç gereçlerin ve hacimlerin
özellik (tür), miktar ve önceliklerin
belirlenmesi ve
sağlanmasıdır.
DONATIM İLE,İNSAN VE MADDE VARLIĞI
AMAÇLAR YÖNÜNDE
EN ETKİN BİÇİMDE BÜTÜNLEŞTİRİLİR.
Örgütleme Süreci Eylemleri1. Başarılacak amaçların saptanması
2. Amaçlara ulaşmayı sağlayacak işlerin belirlenmesi
3. Görevlerin belirlenmesi
4. Benzer işlerin gruplanarak bölümlere ayırma işlerinin yapılması
5. Bölümlerde çalışacakların saptanması
6. İşgörenlerin yetki ve sorumluluklarının belirlenip, görev
tanımlarının
yapılması
7. İşlerin görüleceği ortamlar ya da yer, araç ve yöntemlerin
belirlenmesi.
İLETİŞİMİLETİŞİM
Bilgi, düşünce, tutum ve duyguların
bir kişi veya grup tarafından,
diğer kişi ya da gruplara,
uygun semboller kullanarak aktarılmasıdır.
Anlamların ortak kılınması sürecidir.
K A Y N A KFikir, bilgiDuygu, tutumBeceriler
* İletişim bece.* Kültür* Sosyal sistem
A L I C I
Fikir, bilgiDuygu, tutumBeceriler
M E S A J*İçerik*Öğeler*Kullanılan kod Hareket, jest, mimik, ses, söz, ışık, ısı,çizim, resim, heykel, yazı, formül vb..
K A N A LBeş Duyuya yönelik
* Araç gereçler
*Yöntem ve teknikler
İ L E T İ Ş İ Mİ L E T İ Ş İ M
D Ö N Ü T
G ü r ü l t ü
28
İLETİŞİM TÜRLERİİLETİŞİM TÜRLERİ
Formal İnformal
Dikey
Yatay
Çapraz
29
Genel Müdür
Şef Şef
İNFORMAL
Müd
ür
FORMAL
AŞAĞIDAN
YUKARIYA
YUKARIDAN
AŞAĞIYA
Müd
ür
30
İLETİŞİM STRATEJİ ve İLKELERİ* Girişimi başkalarından önce ele almak.
* İletişime yapıcı davranışlarla başlamak.
* Katılım ve işbirliği sağlamak
* Örgütte ve çevredeki liderleri de sürece katmak
* Çalışanları güdülemek
* Başarılı işleri ortaya koymak
* Gereksinim ile doyum arasında denge kurmak
* Söylentilere gerçeklerle engel olmak
* İletişim engellerini bilmek ve değerlendirmek
* Başkalarının fikirlerine saygı göstermek
* Önemli haberleri yinelemek
* Amaca hizmet edecek her türlü iletişim aracından yararlanmak
* Destek ve karşıt güçleri tanımak
* İletişimi sürekli kılmak
Örgütte, işbölümü ile ayrılan
insan ve madde kaynaklarının birleştirilmesi,
bilgi ve becerilerin uzlaştırılması ve
bu yolla örgütsel amaçları gerçekleştirilmesi için yapılan eylemlerdir.
Eşgüdümleme Süreci Öğeleri
Güdüleme
Güdülenme
İşbirliği
Yöneltme
Özendirme
GÜDÜLENMEİnsanının belli bir yönde davranmasına yol açan;
onu böyle bir davranışa iten;
bir iş yapmaya istekli kılan ruhsal durumudur.
İŞGÖRENİN KENDİNE VERİLEN GÖREVİ YAPMAK İÇİNİŞGÖRENİN KENDİNE VERİLEN GÖREVİ YAPMAK İÇİN
ÇABAYA GİRİŞMESİ;
GEREKEN ÇABAYI GÖSTERMESİ;
BU ÇABAYI SÜRDÜRMESİDİR.
GÜDÜLEME GÜDÜLEME (Etkileme)(Etkileme)Bireyi, bir amaca ulaşmak için davranmaya iten,
eyleme geçiren;
bireyin davranışını güçlendiren,etkinleştiren,yönelten bir iç güçtür.
İŞGÖRENİ,İŞGÖRENİ,GÖREVİNİ GÖREVİNİ
BEKLENEN NİTELİKTE ve NİCELİKTEBEKLENEN NİTELİKTE ve NİCELİKTEYAPMASI İÇİNYAPMASI İÇİN
DIŞARIDAN BİR ETKİ İLE İSTEKLİ KILMAKTIR.DIŞARIDAN BİR ETKİ İLE İSTEKLİ KILMAKTIR.
ETKİNİN DIŞ YOLLARIETKİNİN DIŞ YOLLARI İnformasyon, hizmetiçi eğitimİnformasyon, hizmetiçi eğitim
ETKİNİN İÇ YOLLARI ETKİNİN İÇ YOLLARI Bireysel gereksinimlerin karşılanmasıBireysel gereksinimlerin karşılanması
Karar sürecine katma Örgütü üyelerine benimsetme
İŞBİRLİĞİİŞBİRLİĞİOrtak amaca yönelik çalışan işgörenlerin,birbirlerine eşleşmiş ya da uyumlu çalışmalarından daha çok;gerektiğinde birbirlerine yardım ederek, destekte bulunarak çalışmasıdır.
YÖNELTMEYÖNELTMEİşgörenlerin,
örgütsel amaçları gerçekleştirme çabaları sırasındaplanlanan doğrultudan sapmalarını önleme sürecidir.
Amaçlardan Sapma* Başına buyrukluk * Coşkuyu kaybetme* Kümenin etkisinde kalma * Sağlığının bozulması* İşyükünün ağırlaşması * Değişik işleri yapma* Tekdüzeleşen görevler
ÖZENDİRMEÖZENDİRMEİşgörene kendisi için koyulan ölçünün üstünde
üretim yaptırma çabasıdır.
Özendirme Yolları
Parça başı ödeme
Üretim ikramiyesi
Dönem payı verme
Ortaklık senetleri verme
Sosyal olanaklar sağlama
Madalya, şilt, plaket vb. saygınlık ödülleri verme
Ücret / makam yükseltme
Eşgüdümleme Yöntemleri
* GÖZDAĞI
* ÖDÜL / CEZA
* BORÇLANDIRMA
* YARIŞMA
* İŞE SARMA
* İŞİ ÇEKİCİ KILMA
* TAKIM KURMA
Duru
m S
apta
ma
Düzeltme-Geliştirme
Değerle
ndirm
ePlanlama
Uygulam
aDeğer
.U
ygulama
Uygulam
a
Planlama
Planlama
Değer
.
Değer
.
Denetim Süreci ve ÖğeleriDenetim Süreci ve Öğeleri
– Paylaşılan anlamlar bütünü,
– Paylaşılan değerler bütünü,
– Bir davranış düzenleyici veya örgütte yapılan her şeyin yapılış biçimi,
– Örgüt üyelerince paylaşılan algılar, anlamla, inançlar ve değerler,
– Örgütün amaçlarını gerçekleştirebilmek için toplumun kültürüne dayanan; fakat toplumun kültüründen farklı değer ve normları olan kendine özgü bir kültürdür.
ÖRGÜTSEL KÜLTÜR