YAPAY ZEKÂ VE DUYGUSAL ZEKÂ KULLANIM FARKLILIKLARININ
İNCELENMESİ: TEKNOLOJİK KABUL DÜZEYİ EKSENİNDE BİR
ARAŞTIRMA
Yrd. Doç. Dr. Ömer Kürşad TÜFEKCİ Süleyman Demirel Üniversitesi
Yrd. Doç. Dr. Neziha TÜFEKCİSüleyman Demirel Üniversitesi
Selen GÜCÜNSüleyman Demirel Üniversitesi
15. Ulusal İşletmecilik Kongresi 26-28 Mayıs 2016 İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ
Sunum Planı•Giriş•İnovasyon Kavramı ve İnovasyon Türleri
•Yapay Zekâ ve Duygusal Zekâ
•Araştırma•Sonuç ve Öneriler
•Günümüz işletmelerin rekabet edebilirlikleri ve hızlı değişime ayak uydurmaları inovasyonun üstlendiği rol itibariyle hayati bir önem taşımaktadır.• •Son zamanlarda baktığımızda işletmelerin farklı stratejilerilerinde teknoloji ve beraberinde inovasyon (yenilik) kavramları ile rekabet ettiği görülmektedir.
GİRİŞ
•İşletmeler teknoloji çağındaki gelişmelere ayak uydurmak için bilgisayar teknolojisinden istifade ederek zeki sistemlere yönelmeye başlamıştır.
•İş yaşamının başarısını olumlu yönde etkilen verimini arttıran bir diğer kavram duygusal zekadır.
2.İnovasyon Kavramı ve İnovasyon Türleri
Elçin, 2007; Latince bir sözcük olan ‘innovatus’tan türemiş; “toplumsal, kültürel ve idari ortamda yeni yöntemlerin kullanılmaya başlaması” anlamına gelir.
Adıgüzel, 2012; Yeni olan herşey değil, ekonomik ve sosyal bir katma değere dönüşenya da dönüştürülen yenilikler olarak nitelendirilmektedir.
Akyüz, 2014; Avrupa komisyonu tarafından 1995 yılında yayınlanan "Green Paper on İnnovation“ bildirisinde inovasyon ekonomik ve sosyal manada sorunlara yeniçözümlerin üretildiği süreçlerin yanında endüstüriyel yapıların yenilenmesinde ve yeni ekonomik sektörlerin ortaya çıkmasında çeşitli rolleri olduğu aynı bildiride belirtilmiştir.
OSLO Klavuzu, 2005; , işletme içi uygulamalarda, işyeri organizasyonunda veya dışilişkilerde yeni veya önemli derecede iyileştirilmiş bir ürün (mal veya hizmet) veyasüreç, yeni bir pazarlama yöntemi ya da yeni bir organizasyonel yöntemin gerçekleştirilmesi şeklinde tanımlanmaktadır.
İnovasyon Kavramı
Kaplan, 2010; bir süreci ve bir sonucu kapsayan bu kavram yeni bir fikrin sonucu olarak, daha önce yapılmamış ürün/hizmet, üretim süreci, organizasyon yapısı, yöntem, teknoloji veya pazarın ortaya çıkarıldığı ve bunun işletmeye ekonomik yarar sağladığı bir dizi iyileştirme veya geliştirme faaliyetini içeren çalışmalardır.
2.İnovasyon Kavramı ve İnovasyon Türleriİnovasyon TürleriBir firmanın ürünlerinde, hizmetlerinde, üretim, dağıtım yöntemlerinde, iş yapış yöntemlerinde, tasarım ve pazarlama yöntemlerinde yapılabilir.
Ürün İnovasyonu
Süreç İnovasyonu
Organizasyonel İnovasyon
Pazarlama İnovasyonu
Hizmet İnovasyonu
Farklı ve yeni ürünün geliştirilmesi; ya da var olan üründe değişiklik, farklılık ve yenilik yapılması ve bu ürünün sunulması şeklinde
gerçekleşmektedir.
Hizmetin sunum ve dağıtım sistemindeki yenilik ve
farklılık, hizmetin sunulmasında yeni
teknolojilerin kullanılması
Ürün tasarımından ambalajlanmasına, ürünün
konumlandırılmasından ürünün tanıtımına ve
fiyatlandırılmasına kadar önemli değişiklikleri içine
alan yepyeni bir pazarlama yöntemi oluşturmaktır.
Piyasada oluşan yapısal değişmeden yararlanarak sektör ilişkilerinin yeniden
tanımlanması
Farklı ve yeni bir üretim ya da dağıtım yönetiminin geliştirilmesi veya varolan yönetimlerin iyileştirilip
daha gelişkin hale getirilmesidir.
.3.Yapay Zekâ ve Duygusal Zekâ Kavramı
Yapay ZekâYapay zekânın çevresinde
konuşulan konu başlıkları ise yapay sinir ağları, uzman sistemler, bulanık mantık,
genetik algoritmalardır.
•İlk defa 1950’li yıllarda ortaya çıkan yapay zekâ terimi 40, 50 yıllık bir zaman diliminde hayatın vazgeçilmez bir parçası olmuştur. •En temel özelliği ise problemlere çözümler üretirken bilgiye dayalı karar veren sistemler olmasıdır.
.3.Yapay Zekâ ve Duygusal Zekâ Kavramı
Yapay ZekâYapay zekânın çevresinde
konuşulan konu başlıkları ise yapay sinir ağları, uzman sistemler, bulanık mantık,
genetik algoritmalardır.
3.Yapay Zekâ ve Duygusal Zekâ Kavramı
Yapay ZekâYapay zekâ kavramı bilim kurgu, uzay
araştırmalarından günümüze mobil uygulamalar, sosyal medya web bazlı
yapay ağlar, müşteri açısından dağıtım kanallarının yürütülmesi,kampanya
yönetimi, analitik CRM gibi uygulamardan satıştan pazarlamaya
kadar her alana uzandığını görmekteyiz..
Pazarlama açısından
“Duygusal Zekâ
3.Yapay Zekâ ve Duygusal Zekâ Kavramı
Duygusal zekânın geliştirilmesi; kişinin kendini duygusal açıdan
tanımlayabilmesi, tanımladığı duyguları kontrol edebilmesi, çevresindeki
insanların duygularını tanımlar hale gelmesini ifade etmektedir.
Yöneticilerin ve işgörenlerin toplum düzeyindeki gelişmeleri, ekonomik şartların farklılaşması, iş çevrelerindeki ve ortamlarındaki değişmeler, artan rekabet kısacası içinde bulunduğum bu çağın tüm zorluklarıyla baş edebilmesi için duygusal zekâyı kullanmaları ve duyguları yönetme gerekliliği ortaya çıkması başarı için bir avantaj sağlamaktadır.
Duygusal zekâsı yüksek olan işgörenler
firmaların en önemli rekabet avantajlarıdır.
4. Araştırma Bu araştırmada;
•yeniliklere açıklıklarını•teknolojiye yönelik tutumlarını ve artan ürün özelliklerine yönelik tutumlarını anlamak
amaçlanmıştır.
Teknoloji kabul
düzeyinde yapay zekâ ve
duygusal zekâ
kullanımı hakkında
ki farkındalıklarının incelenm
esi ve farklılıklarının
araştırılması
4. AraştırmaAraştırma Yöntemi Veri seti olan Süleyman
Demirel Üniversitesi Merkez Yerleşkesi
öğrencilerinin katılımıyla tasarlanan soru formu
online olarak hazırlanmış, online anket 428
katılımcıyla gerçekleştirilmiştir.
Soru formunun ilk bölümünü ilk 16
sorusunda Wong and Law (2002)’nin Duygusal Zekâ
Ölçeğinden yararlanılmıştır
Sorularda kesinlikle katılıyorumdan
kesinlikle katılmıyoruma kadar
derecelenen 5 ‘li Likert ölçek kullanılmıştır.
4. AraştırmaÖlçeklerin Güvenilirlikleri
Değişkenler İfadeler Alfa KatsayılarıDuygusal Zekâ Ölçeği 16 0, 862Yapay Zekâ Ölçeği 14 0,838Duygusal Zekânın Teknoloji Kabul Düzeyi Ölçeği
5 0,574
Tüm ölçek 35 0,877Çalışmada kullanılan anket Duygusal Zekâ, Yapay Zekâ ve diğer Duygusal Zekânın
Teknoloji Kabul düzeyi sorularını oluşturan
ölçeklerden her biri ve tüm ölçeklerin toplam
Cronbach Alpha katsayıları incelenmiştir.
4. AraştırmaBulgular;
Demografik Özellikler f %
Cinsiyet Kadın 289 67,5Erkek 139 32,5
Yaş
17-20 193 45,121-24 153 35,725-28 62 14,5
29 ve üzeri 20 4,7
Öğrenim Durumu
Ön Lisans 57 13,3Lisans 336 78,5
Yüksek Lisans 34 7,9Doktora 1 2
4. Araştırma Duygusal Zekâ ile ilgili sorulan sorularda "kendi duygularımı iyi tanırım” ifadesi duygusal zekâ kavramı içesinde 4,23 ile en yüksek ortalamayla beraber yapay zekâ ve duygusal zekânın teknoloji kabul düzeyini de içine alan anket genel değerlendirilmesinde en yüksek ortalamayı ifade eder
Duygusal zekâ ölçeğinin en düşük ortalamasıyla 2,87 ile “Çok sinirli olduğumda her zaman hızlıca sakinleşebilirim” ifadesidir. •Dolayısıyla birey kendi duygularını tanısa
da çok sinirli anlarında kendilerini sakinleştirme konusunda yetersiz
kalmaktadır.
Yapısal ölçek analizinde;
4. AraştırmaYapısal ölçek analizinde;
Yapay Zekâ ile ilgili sorulan sorularda en yüksek ortama 4,03 ile” Teknolojik ürünlerin modası çok çabuk geçmektedir” ifadesidir, en düşük ortalama 2,39 ise “Tüm ürünlerde en son çıkan teknolojiyi almak benim için önemlidir” ifadesidir. •Bu noktada tüketiciler teknolojinin hızla kendini yenilediğin farkında
olup son çıkan ürünleri satın almada maddi güç açısından
yeteriz oldukları sonucuna varılımıştır.
4. AraştırmaYapısal ölçek analizinde;
Duygusal Zekânın Teknoloji Kabul Düzeyi ekseninde sorulan sorularda en yüksek ortalamayla 4,04 ” İki rakip firmadan birinin kullandıkları teknolojide müşterilerinin duygularına yer vermesi rekabet üstünlüğü sağlar” ifadesiyken en düşük ortalamaya 2,57 “Bana özel fırsatlar yaratmak için teknolojik uygulamaların kişisel bilgilerimi istemesi benim için sorun oluşturmaz” ifadesidir.
Kullanılanılan teknolojinin duygulara hitap etmesi müşteriyi
memnun ederken güven konusunda birey kişisel bilgilerini paylaşmada teknolojiye şüpheyle
yaklaşmaktadır ve kişisel bilgilerini vermek istememektedir.
4. AraştırmaKorelâsyon Analiz Tablosu
Korelasyon katsayısı r sadece iki değişken arasındaki ilişkinin kuvvet derecesi hakkında bilgi vermektedir. Değişkenler arasındaki ilişkinin türü veya formülasyonu hakkında bilgi vermez.
Korelasyon analizi,
iki değişken
arasındaki ilişkinin
veya bağımlılığın şiddetini
belirlemeye
yönelik bir analiz tekniğidir
4. AraştırmaKorelâsyon Analiz Tablosu Duygusal
Zekâ Yapay Zekâ
Duygusal Zekânın
Teknoloji Kabul Düzeyi
DuygusalZekâ
Pearson Correlation
1 ,305** ,255**
Sig. (2-tailed) ,000 ,000
N 428 428 428
YapayZekâ
Pearson Correlation
,305** 1 ,451**
Sig. (2-tailed) ,000 ,000
N 428 428 428Duygusal Zekânın Teknoloji
Kabul Düzeyi
Pearson Correlation
,255** ,451** 1
Sig. (2-tailed) ,000 ,000
N 428 428 428**. Korelasyon 0.01 düzeyinde anlamlı (2-tailed).
Korelâsyon Analiz Tablosu
4. AraştırmaKorelâsyon Analiz Tablosu Duygusal
Zekâ Yapay Zekâ
Duygusal Zekânın
Teknoloji Kabul Düzeyi
DuygusalZekâ
Pearson Correlation
1 ,305** ,255**
Sig. (2-tailed) ,000 ,000
N 428 428 428
YapayZekâ
Pearson Correlation
,305** 1 ,451**
Sig. (2-tailed) ,000 ,000
N 428 428 428Duygusal Zekânın Teknoloji
Kabul Düzeyi
Pearson Correlation
,255** ,451** 1
Sig. (2-tailed) ,000 ,000
N 428 428 428**. Korelasyon 0.01 düzeyinde anlamlı (2-tailed).
Korelâsyon Analiz Tablosu
Yapay zekâ ve Duygusal zekânın
teknoloji kabul düzeyinde (r=,451 p< 0,01) istatistiki olarak anlamlı bir
korelasyon saptanmıştır.
Yapay zekâ kavramı
hakkında olumlu algının artığı bir
ortamda duygusal zekanın
teknoloji kabul düzeninin de
olumlu yönde artacağı benzer
şekildeduygusal zeknına
teknoloji kabul düzeyine olumlu algının artması ile yapay zekâ
hakkındaki olumlu
algınında artacağı
saptanmıştır
Korelâsyon Analiz Tablosu Duygusal Zekâ
Yapay Zekâ
Duygusal Zekânın
Teknoloji Kabul Düzeyi
DuygusalZekâ
Pearson Correlation
1 ,305** ,255**
Sig. (2-tailed) ,000 ,000
N 428 428 428
YapayZekâ
Pearson Correlation
,305** 1 ,451**
Sig. (2-tailed) ,000 ,000
N 428 428 428Duygusal Zekânın Teknoloji
Kabul Düzeyi
Pearson Correlation
,255** ,451** 1
Sig. (2-tailed) ,000 ,000
N 428 428 428**. Korelasyon 0.01 düzeyinde anlamlı (2-tailed).
4. AraştırmaKorelâsyon Analiz Tablosu
Yapay zekâ ve Duygusal zekânın
(r=,305 p< 0,01) istatistiki
olarak anlamlı bir korelasyon
saptanmıştır
Yapay zekâ kavramı hakkında olumlu algının artığı bir
ortamda duygusal zekâ hakkında olumlu yönde artacağı benzer şekilde duygusal zekâ hakkında
olumlu algının artması ile yapay zekâ hakkındaki olumlu
algınında artacağı saptanmıştır.
Korelâsyon Analiz Tablosu Duygusal Zekâ
Yapay Zekâ
Duygusal Zekânın
Teknoloji Kabul Düzeyi
DuygusalZekâ
Pearson Correlation
1 ,305** ,255**
Sig. (2-tailed) ,000 ,000
N 428 428 428
YapayZekâ
Pearson Correlation
,305** 1 ,451**
Sig. (2-tailed) ,000 ,000
N 428 428 428Duygusal Zekânın Teknoloji
Kabul Düzeyi
Pearson Correlation
,255** ,451** 1
Sig. (2-tailed) ,000 ,000
N 428 428 428**. Korelasyon 0.01 düzeyinde anlamlı (2-tailed).
Korelâsyon Analiz Tablosu Duygusal Zekâ
Yapay Zekâ
Duygusal Zekânın
Teknoloji Kabul Düzeyi
DuygusalZekâ
Pearson Correlation
1 ,305** ,255**
Sig. (2-tailed) ,000 ,000
N 428 428 428
YapayZekâ
Pearson Correlation
,305** 1 ,451**
Sig. (2-tailed) ,000 ,000
N 428 428 428Duygusal Zekânın Teknoloji
Kabul Düzeyi
Pearson Correlation
,255** ,451** 1
Sig. (2-tailed) ,000 ,000
N 428 428 428**. Korelasyon 0.01 düzeyinde anlamlı (2-tailed).
4. AraştırmaKorelâsyon Analiz Tablosu
Duygusal zekâ ve Duygusal zekânın
teknoloji kabul düzeyinde (r=,255 p< 0,01) istatistiki olarak anlamlı bir
korelasyon saptanmıştır.Duygusal zekâ kavramı
hakkında olumlu algının artığı bir ortamda duygusal zekanın teknoloji kabul düzeninin de
olumlu yönde artacağı benzer şekilde duygusal zekanın teknoloji kabul
düzeyine olumlu algının artması ile duygusal zekâ hakkındaki olumlu algınında artacağı
saptanmıştır
5. Sonuç Ve ÖnerilerArtan bilgi düzeyi ve tecrübenin birbirlerini
olumlu yönde etkilediğini yapay zekânın kullanımın artması ile yapay zekâ
kullanım uygulamalarında duygusal zekâya ihtiyaç olduğu kabul
etmektedirler.Genç tüketici konumunda olan öğrencilerin bakış açısıyla teknoloji
kabul düzeyinin, yapay zekâ ve duygusal zekâ ile ilişkili anlamlı sonuçlar doğrultusunda işletmelerin başarısında yöneticiliğinde
gerek teknolojisinde önem teşkil eden yapay zekâ kullanımının yanında duygusal zekâya da yer vermenin etkin
rol oynaması gerektiğini göstermektir.Teknolojide yapay zekâya yer veren
işletmelerde duygusal zekâya da yer verilebilmesi yolunda eksikliler
tespit edilip teknolojilerinin geliştirilmesi yönünde çalışmalar
yapılmalıdır.
TAKİP ETTİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜRLER