Zapalenie płuc-definicjaZapalenie płuc-definicja
Proces zapalny toczący się w tkance płucnej Proces zapalny toczący się w tkance płucnej obwodowo od oskrzelika końcowego, który powstaje obwodowo od oskrzelika końcowego, który powstaje w wyniku działania czynników infekcyjnych: w wyniku działania czynników infekcyjnych: bakterii, wirusów, riketsji, grzybów lub pasożytówbakterii, wirusów, riketsji, grzybów lub pasożytów
Def. WHO: choroba gorączkowa przebiegająca z Def. WHO: choroba gorączkowa przebiegająca z kaszlem oraz różnie nasilonymi zmianami układu kaszlem oraz różnie nasilonymi zmianami układu oddechowego potwierdzonymi obecnością zmian oddechowego potwierdzonymi obecnością zmian radiologicznych, wywołana przez czynniki zakaźne: radiologicznych, wywołana przez czynniki zakaźne: bakterie, wirusy, riketsje, grzyby, pierwotniakibakterie, wirusy, riketsje, grzyby, pierwotniaki
Podział zapaleń płucPodział zapaleń płuc
Klasyfikacja anatomicznaKlasyfikacja anatomiczna
- odoskrzelowe- odoskrzelowe
- płatowe- płatowe
- śródmiąższowe- śródmiąższowe
Podział zapaleń płucPodział zapaleń płuc
Podział klinicznyPodział kliniczny
- pozaszpitalne zapalenie płuc- PZP- pozaszpitalne zapalenie płuc- PZP
- szpitalne zapalenie płuc- SzZP- szpitalne zapalenie płuc- SzZP
- zachłystowe zapalenie płuc- zachłystowe zapalenie płuc
- zapalenie płuc u osób z upośledzoną - zapalenie płuc u osób z upośledzoną czynnością układu odpornościowegoczynnością układu odpornościowego
- nawracające zapalenie płuc- nawracające zapalenie płuc
Pozaszpitalne zapalenie płucPozaszpitalne zapalenie płuc
PZP (domowe zapalenie płuc)- postać PZP (domowe zapalenie płuc)- postać zapalenia, które powstało w warunkach zapalenia, które powstało w warunkach domowych lub rozwinęło się w szpitalu przed domowych lub rozwinęło się w szpitalu przed upływem 48 godz.upływem 48 godz.
Szpitalne zapalenie płucSzpitalne zapalenie płuc
SzZP-postać zapalenia, która rozwija się w SzZP-postać zapalenia, która rozwija się w okresie dłuższym niż 48 godz. od chwili okresie dłuższym niż 48 godz. od chwili przyjęcia do szpitala, po wykluczeniu przyjęcia do szpitala, po wykluczeniu objawów, które mogłyby sugerować początek objawów, które mogłyby sugerować początek procesu zapalnego w płucach już w chwili procesu zapalnego w płucach już w chwili przyjęcia do szpitalaprzyjęcia do szpitala
Drogi szerzenia się zakażenia Drogi szerzenia się zakażenia
inhalacyjnainhalacyjna aspiracyjnaaspiracyjna krwionośnakrwionośna przez ciągłość z otaczających tkanekprzez ciągłość z otaczających tkanek
Czynniki sprzyjające wystąpieniu Czynniki sprzyjające wystąpieniu zapaleń płuczapaleń płuc
wiekwiek niedożywienieniedożywienie alkoholizmalkoholizm palenie tytoniupalenie tytoniu choroby przyzębia, zła higiena jamy ustnejchoroby przyzębia, zła higiena jamy ustnej narażenie na wziewanie pyłów narażenie na wziewanie pyłów zaburzenia immunologicznezaburzenia immunologiczne współistnienie innych choróbwspółistnienie innych chorób leczenie GKSleczenie GKS
Etiologia zapaleń płuc- PZPEtiologia zapaleń płuc- PZP Pozaszpitalne zapalenie płuc:Pozaszpitalne zapalenie płuc:
- Streptococcus pneumoniae- Streptococcus pneumoniae
- Haemophilus influenzae- Haemophilus influenzae
- Staphylococcus aureus- Staphylococcus aureus
- Moraxella catarrhalis- Moraxella catarrhalis
rzadko: Enterobacteriacae, Klebsiella rzadko: Enterobacteriacae, Klebsiella pneumoniae, Pseudomonas aeruginosapneumoniae, Pseudomonas aeruginosa
Etiologia zapaleń płuc- SzZPEtiologia zapaleń płuc- SzZP
Bakterie tlenowe:Bakterie tlenowe:1.Psudomonas aeruginosa, 1.Psudomonas aeruginosa, 2.Escherichia coli, 2.Escherichia coli, 3.Enterobacter, 3.Enterobacter, 4.Klebsiella pneumoniae4.Klebsiella pneumoniae5.Acinetobacter5.Acinetobacter6. Serratia marcescens6. Serratia marcescens7. Streptococcus pneumoniae7. Streptococcus pneumoniae
Etiologia zapaleń płuc-SzZPEtiologia zapaleń płuc-SzZP
Bakterie beztlenoweBakterie beztlenowe
1.Bacteroides1.Bacteroides
2. Fusobacterium2. Fusobacterium
rzadziej Peptococcus, Peptostreptococcus, rzadziej Peptococcus, Peptostreptococcus, ActionomycesActionomyces
Etiologia zapaleń płuc- czynniki Etiologia zapaleń płuc- czynniki atypoweatypowe
bakterie: Mycoplasma pneumoniae, Chlamydia bakterie: Mycoplasma pneumoniae, Chlamydia pneumoniae, Legionella pneumophila, pneumoniae, Legionella pneumophila, Clamydia psittaci, Coxiella Burnetti,Clamydia psittaci, Coxiella Burnetti,
wirusy: Influenze, Parainfluenze, Adenovirus, wirusy: Influenze, Parainfluenze, Adenovirus, Varicella, RS, cytomegalovirusVaricella, RS, cytomegalovirus
inne dronoustroje: Francisella turalensis, inne dronoustroje: Francisella turalensis, Pneumocystis carinii, Topxoplasma gondiPneumocystis carinii, Topxoplasma gondi
Rozpoznawanie zapaleń płucRozpoznawanie zapaleń płuc
badanie podmiotowe i przedmiotowebadanie podmiotowe i przedmiotowe badanie radiologicznebadanie radiologiczne badanie bakteriologiczne i serologicznebadanie bakteriologiczne i serologiczne
Rozpoznanie zapalenia płucRozpoznanie zapalenia płuc
Objawy podmiotowe:Objawy podmiotowe:
-gorączka-gorączka
-osłabienie, bóle mięśni-osłabienie, bóle mięśni
-kaszel-kaszel
-duszność-duszność
-bóle w klatce piersiowej-bóle w klatce piersiowej
Rozpoznanie zapaleń płucRozpoznanie zapaleń płuc
Badanie przedmiotoweBadanie przedmiotowe
- zmiany osłuchowe- zmiany osłuchowe
- powłóczenie klatki piersiowej po stronie - powłóczenie klatki piersiowej po stronie zmianzmian
- tachycardia- tachycardia
- tachypnoe- tachypnoe
- sinica- sinica
Rozpoznawanie zapaleń płucRozpoznawanie zapaleń płuc
Rtg klatki piersiowej- zacienienie z Rtg klatki piersiowej- zacienienie z powietrznym bronchogramem, płyn w jamie powietrznym bronchogramem, płyn w jamie opłucnej, drobno, gruboplamiste zmiany opłucnej, drobno, gruboplamiste zmiany śródmiąższowe, obraz mlecznej szybyśródmiąższowe, obraz mlecznej szyby
TK klatki piersiowejTK klatki piersiowej
Rozpoznanie zapaleń płucRozpoznanie zapaleń płuc
B. bakteriologiczne:B. bakteriologiczne:
- plwocina- plwocina
◦ ◦ barwienie metodą Gramma (metoda szybka, barwienie metodą Gramma (metoda szybka,
wynik dodatni w 10%)wynik dodatni w 10%)
◦ ◦ posiewposiew
- posiew krwi (mało czuła, należy wykonać - posiew krwi (mało czuła, należy wykonać
przed podaniem antybiotyku)przed podaniem antybiotyku)
Rozpoznawanie zapaleń płucRozpoznawanie zapaleń płuc
B. serologiczne B. serologiczne
-badanie miana przeciwciał przeciwko -badanie miana przeciwciał przeciwko określonym drobnoustrojom)określonym drobnoustrojom)
OWD, immunofluorescencja bezpośrednia, test OWD, immunofluorescencja bezpośrednia, test ELISAELISA
- identyfikacja antygenu- identyfikacja antygenu
ELISA, immunofluorescencja pośredniaELISA, immunofluorescencja pośrednia
PCR, sondy genetycznePCR, sondy genetyczne
Zapalenie płuc- drobnoustroje Zapalenie płuc- drobnoustroje typowetypowe
początek nagłypoczątek nagły gorączka >38 st. C, dreszczegorączka >38 st. C, dreszcze kaszel suchy, potem ze śluzowo-ropną kaszel suchy, potem ze śluzowo-ropną
plwociną, ból w klatce piersiowej, dusznośćplwociną, ból w klatce piersiowej, duszność b. przedmiotowe-osłuchowo:wzmożone b. przedmiotowe-osłuchowo:wzmożone
drżenie piersiowe, odgłos opukowy stłumiony, drżenie piersiowe, odgłos opukowy stłumiony, początkowo trzeszczenia, rzężeniapoczątkowo trzeszczenia, rzężenia
rtg: zacienienie segmentowe, płatowertg: zacienienie segmentowe, płatowe
Zapalenie płuc – drobnoustroje Zapalenie płuc – drobnoustroje atypoweatypowe
początek mniej nagłypoczątek mniej nagły stany podgorączkowe <38 st. Cstany podgorączkowe <38 st. C suchy męczący kaszel, ból gardłasuchy męczący kaszel, ból gardła bóle stawów, bóle mięśniowe, objawy ze bóle stawów, bóle mięśniowe, objawy ze
strony przewodu pokarmowegostrony przewodu pokarmowego b. przedmiotowe- skąpe objawy osłuchoweb. przedmiotowe- skąpe objawy osłuchowe rtg: rozsiane zmiany naciekowe, zmiany rtg: rozsiane zmiany naciekowe, zmiany
śródmiąższowe, obraz mlecznej szybyśródmiąższowe, obraz mlecznej szyby
PZP bakteryjne- LeczeniePZP bakteryjne- Leczenie Dobór antybiotyku zazwyczaj empirycznyDobór antybiotyku zazwyczaj empiryczny (b. podmiotowe, przedmiotowe, rtg)(b. podmiotowe, przedmiotowe, rtg) leczenie z wyboru:leczenie z wyboru: penicyliny, penicyliny z inhibitorem penicyliny, penicyliny z inhibitorem ββ--laktamazlaktamaz cefalosporyny II generacjicefalosporyny II generacji leczenie alternatywne:leczenie alternatywne: cefalosporyny II generacji, makrolidy, fluorochinolony cefalosporyny II generacji, makrolidy, fluorochinolony leczenie skojarzone – cefalosporyny II/III generacji+aminoglikozydy lub leczenie skojarzone – cefalosporyny II/III generacji+aminoglikozydy lub
makrolidy makrolidy podawane p.opodawane p.o
w szczególnych przypadkach- ciężkie zapalenie płuc, wiek >60 latw szczególnych przypadkach- ciężkie zapalenie płuc, wiek >60 lat podawane i.v podawane i.v
Szpitalne zapalenie płucSzpitalne zapalenie płuc
I grupaI grupa
zapalenie lekkie, średnio-ciężkie u osób bez zapalenie lekkie, średnio-ciężkie u osób bez czynników ryzykaczynników ryzyka
cefalosporyny II/III g., fluorochinolonycefalosporyny II/III g., fluorochinolony
Szpitalne zapalenie płucSzpitalne zapalenie płuc Grupa IIGrupa II Chorzy z lekkiem lub średnio-ciężkim zapaleniem płuc z czynnikami Chorzy z lekkiem lub średnio-ciężkim zapaleniem płuc z czynnikami
ryzykaryzyka Leczenie skojarzone:Leczenie skojarzone: -chorzy po przebytej operacji brzusznej, z potwierdzonym zachłyśnieciem -chorzy po przebytej operacji brzusznej, z potwierdzonym zachłyśnieciem
(beztlenowce)-cefalosporyny II/III g.+klindamycyna(beztlenowce)-cefalosporyny II/III g.+klindamycyna -chorzy z cukrzycą, niewydolnością nerek, po przebytym urazie głowy -chorzy z cukrzycą, niewydolnością nerek, po przebytym urazie głowy
(Staphylococcus aureus MRSA)(Staphylococcus aureus MRSA) +wankomycyna lub teikoplanina+wankomycyna lub teikoplanina -chorzy poddani terapii glikokortykosteroidami (Legionella)-chorzy poddani terapii glikokortykosteroidami (Legionella) +makrolid+makrolid -chorzy z chorobami przewlekłymi, przebywający w OIT, GKS, -chorzy z chorobami przewlekłymi, przebywający w OIT, GKS,
wcześniejsza antybiotykoterapia (P.aeruginosa, grzyby)- traktowani jak wcześniejsza antybiotykoterapia (P.aeruginosa, grzyby)- traktowani jak ciężkie zapalenie płucciężkie zapalenie płuc
Szpitalne zapalenie płuc-LeczenieSzpitalne zapalenie płuc-Leczenie
III grupaIII grupa Chorzy z ciężkim zapaleniem płuc, z czynnikami ryzyka, Chorzy z ciężkim zapaleniem płuc, z czynnikami ryzyka,
późnym początkiem, sztucznie wentylowanipóźnym początkiem, sztucznie wentylowani Najczęściej- P. aeruginosa, MRSA, AcinetobacterNajczęściej- P. aeruginosa, MRSA, Acinetobacter Aminoglikozydy+penicyliny z inhibitorem Aminoglikozydy+penicyliny z inhibitorem ββ-laktamaz, -laktamaz,
aminoglikozydy+cefalosporynyIIIg.,fluorochinolonyaminoglikozydy+cefalosporynyIIIg.,fluorochinolony + karbapenemy+ karbapenemy + monobaktamy+ monobaktamy + antybiotyki glikopeptydowe (wankomycyna)+ antybiotyki glikopeptydowe (wankomycyna)
Czas trwania leczenia zapaleń płucCzas trwania leczenia zapaleń płuc
w dużej mierze zależy od czynnika etiologicznegow dużej mierze zależy od czynnika etiologicznego typowe zapalenie płuc ok.7-10 dnitypowe zapalenie płuc ok.7-10 dni „„atypowe” zapalenie płuc ok.14-21 dniatypowe” zapalenie płuc ok.14-21 dni odpowiedź na leczenie: 48-72 godz.odpowiedź na leczenie: 48-72 godz. ustępowanie objawów klinicznych (gorączka, ustępowanie objawów klinicznych (gorączka,
leukocytoza) -2-4 dnileukocytoza) -2-4 dni Objawy fizykalne ustepuja zwykle w ciągu ok. 10 dniObjawy fizykalne ustepuja zwykle w ciągu ok. 10 dni Zmiany radiologiczne utrzymują się znacznie dłużej Zmiany radiologiczne utrzymują się znacznie dłużej
typowe- 4tyg, atypowe- czasem > 6tyg.typowe- 4tyg, atypowe- czasem > 6tyg.
Wskazania do leczenia zapaleń płuc Wskazania do leczenia zapaleń płuc na OITna OIT
niewydolność oddechowa w stopniu niewydolność oddechowa w stopniu wymagającym sztucznej wentylacji lub wymagającym sztucznej wentylacji lub tlenoterapiitlenoterapii
szybka progresja radiologiczna, zajęcie więcej szybka progresja radiologiczna, zajęcie więcej niż jednego płata płuc, pojawienie się jamy w niż jednego płata płuc, pojawienie się jamy w naciekunacieku
posocznica ze wstrząsem -RR <90/60 mmHg, posocznica ze wstrząsem -RR <90/60 mmHg, konieczność stosowania amin presyjnych konieczność stosowania amin presyjnych dłużej niż 4 godz., diureza <20ml/godz.dłużej niż 4 godz., diureza <20ml/godz.
Wirusowe zapalenie płucWirusowe zapalenie płuc
wirusy grypy (A i B), paragrypy, RS, wirusy grypy (A i B), paragrypy, RS, adenowirusy, coxackie, koronawirusyadenowirusy, coxackie, koronawirusy
rzadko: wirus Ebstein-Barra, wirus opryszczki, rzadko: wirus Ebstein-Barra, wirus opryszczki, wirus cytomegaliiwirus cytomegalii
częste nadkażenia bakteryjneczęste nadkażenia bakteryjne łagodna postać- leczenie objawowełagodna postać- leczenie objawowe leki p/wirusowe łagodzą przebieg choroby leki p/wirusowe łagodzą przebieg choroby
( amantadyna, rymantadyna)( amantadyna, rymantadyna) w nadkażeniach bakteryjnych- antybiotykiw nadkażeniach bakteryjnych- antybiotyki
Grzybicze zapalenie płucGrzybicze zapalenie płuc
Candida albicans, Aspergillus fumigatus, Candida albicans, Aspergillus fumigatus, Cryptoccocus neoformansCryptoccocus neoformans
często obraz radiologiczny często obraz radiologiczny niecharakterystycznyniecharakterystyczny
leczenie: amfoterycyna B, intrakonazolleczenie: amfoterycyna B, intrakonazol
Zapalenie płuc –Pneumocystis Zapalenie płuc –Pneumocystis cariniicarinii
śródkomórkowy pasożytśródkomórkowy pasożyt śródmiąższowe zapalenie płuc- rtg rozsiane śródmiąższowe zapalenie płuc- rtg rozsiane
zmiany guzkowezmiany guzkowe częste u osób chorych na AIDSczęste u osób chorych na AIDS leczenie: kotrimoksazol, pentamidyna, dapsonleczenie: kotrimoksazol, pentamidyna, dapson
SARS- ciężki ostry zespół SARS- ciężki ostry zespół oddechowyoddechowy
Pierwszy raz wykryto w Chinach w lutym 2003Pierwszy raz wykryto w Chinach w lutym 2003 Czynnik etiologiczny- prawdopodobnie wirus SARS-Czynnik etiologiczny- prawdopodobnie wirus SARS-
coV z rodziny CoronaviridecoV z rodziny Coronaviride Przebiega z objawami „atypowego” zapalenia płuc, Przebiega z objawami „atypowego” zapalenia płuc,
szybko prowadzi do niewydolności oddechowejszybko prowadzi do niewydolności oddechowej Leczeni przyczynowe nie jest znane, zalecane leki Leczeni przyczynowe nie jest znane, zalecane leki
p/wirusowe, glikokortykosteroiy, antybiotykip/wirusowe, glikokortykosteroiy, antybiotyki Zgodnie z zaleceniami WHO- obowiązek poddania Zgodnie z zaleceniami WHO- obowiązek poddania
się badaniom, leczeniu i kwarantannie osób się badaniom, leczeniu i kwarantannie osób podejrzanych o SARSpodejrzanych o SARS