Download ppt - Zastosowanie analizy ryzyka w kontekście regulacji małych wodociągów w Szkocji

Workshop on Small Water Supplies

Warsaw18-19th June 2009

Zastosowanie analizy ryzyka w kontekście regulacji małych

wodociągów w Szkocji

Dr Colette Robertson-KellieDavid Williamson

Rząd Szkocji



Terminologia

Ujęcia wody do spożycia w Szkocji dzieli się na „publiczne” oraz „prywatne”

• Za ujęcia publiczne odpowiedzialny jest Scottish Water, krajowy urząd ds. wody

• Za ujęcia prywatne lub należące do małych społeczności odpowiadają właściciele i użytkownicy.



Tematy

• Informacje podstawowe • Cele i konsultacje • Wyzwanie • Plan Bezpieczeństwa Wodnego • Ocena ryzyka i studium przypadku • Wyniki analiz z ujęć prywatnych • Zastosowanie analizy ryzyka – sukces czy

niepowodzenie?



Informacje podstawowe

• Poddano analizie 1750 prób pobranych z prywatnych ujęć wody w latach 1992 – 1998.

• W 41% przypadków przekroczenie bakterii z grupy coli; 30% przypadków przekroczenie E. coli; 15% przypadków przekroczenie zawartości azotanów.

• Łącznie przekroczenia norm stwierdzono w 48% przypadków.



Wpływ na zdrowie publiczne

• W okresie od 1. stycznia 2006 do 15. października 2008 stwierdzono 48 klinicznych przypadków E. coli. O157, gdzie występowanie E. coli. O157 w prywatnym ujęciu wody było potwierdzone lub podejrzewane.



Cele i konsultacje

• Priorytet rządu Szkocji – zapewnić dłuższe i zdrowsze życie mieszkańcom kraju– Woda z prywatnych ujęć ma być „czysta i

pełnowartościowa”– Listopad 2001: konsultacje na temat kierunków

zmian w rozporządzeniu w sprawie prywatnych ujęć wody.

– Projekty rozporządzeń opracowane wspólnie z władzami lokalnymi (, które wdrażają regulacje w imieniu ministerstw szkockich)



Cele i konsultacje, c.d.

– Marzec 2005: konsultacje projektu rozporządzenia w sprawie prywatnych ujęć wody (w Szkocji) i propozycje programu dotacji.

– Wprowadzenie wynikających z konsultacji zmian w rozporządzeniu

– Lipiec 2006: nowe Rozporządzenie w sprawie prywatnych ujęć wody (w Szkocji)

– Określenie „właściwej osoby”



Reakcje w ramach konsultacji

• Szeroki odzew, zwłaszcza ze strony służby zdrowia.

• Krytyka ze strony społeczności wiejskich i przedsiębiorstw wynikająca z kosztów wprowadzenia przepisów.

• Implikacje dla zasobów władz lokalnych. • Niepotrzebna i niechciana interwencja rządu –

„ujęcia były wykorzystywane od dawna bez negatywnych skutków”



Stałe kontakty z interesariuszami• Spotkania z władzami lokalnymi • Strona www: www.privatewatersupplies.gov.uk• Szczegółowy podręcznik techniczny• Nadzór ministrów i Parlamentu • Szkocki rząd utrzymuje kontakty ze

społeczeństwem • Dalsze badania – „Dotrzeć z informacją”



Wyzwanie









Plan Bezpieczeństwa Wodnego

„Najskuteczniejszym sposobem spójnego zabezpieczenia dostaw wody do spożycia jest zastosowanie kompleksowej metody oceny i zarządzania ryzykiem obejmującej wszystkie etapy dostarczania wody od ujęcia do konsumenta”

WHO 2004



Rozporządzenie w sprawie prywatnych ujęć wody (Szkocja) 2006

Ujęcia typu A – obowiązkiem władz lokalnych jest:

• przeprowadzenie oceny ryzyka (od źródła do kranu)

• prowadzenie monitoringu zgodności • doradztwo i pomoc• zagwarantowanie wykonania prac

naprawczych



Ujęcia typu B• Władze lokalne na zasadzie uznaniowej

przeprowadzają ocenę ryzyka / próbobranie / monitoring jakości wody.

• Podlegają zestawowi ustalanych krajowo parametrów jakości.

• Władze lokalne muszą doradzać / pomagać właścicielom / użytkownikom.

Rozporządzenia w sprawie prywatnych ujęć wody (Szkocja) 2006



Ocena ryzyka



Ocena ryzyka dla ujęć powierzchniowych - formularz

• Formularz składa się z serii pytań. • Sekcje od A do C (pytania 1 – 22) wspólne dla

wszystkich 4 rodzajów oceny ryzyka – podstawowe informacje o ujęciu / dane kontaktowe / diagram ujęcia / kwestie jakości wody.

• Wizja lokalna ujęcia (pytania 23 – 49).



Matryca oceny zagrożenia

Prawdo-podobieństwo

Dotkliwość następstw

Nieznacząca Mała Umiarkowana Poważna Katastrofalna

Prawie pewne 16 32 64 128 256

Prawdopodobne 8 16 32 64 128

Umiarkowanie prawdopodobne 4 8 16 32 64

Nieprawdo-podobne 2 4 8 16 32

Rzadkie 1 2 4 8 16



Prawdo-podobieństwo

Dotkliwość następstw

Nieznacząca Mała Umiarkowana Poważna Katastrofalna

Prawie pewne 16 32 64 128 256

Prawdopodobne 8 16 32 64 128

Umiarkowanie prawdopodobne 4 8 16 32 64

Nieprawdo-podobne 2 4 8 16 32

Rzadkie 1 2 4 8 16

Matryca oceny zagrożenia



Studium przypadkuUjęcie wody powierzchniowej

• Omówione szczegółowo w Podręczniku Technicznym • Ogrody botaniczne Dawyck• 28 mil na południe od Edynburga• Od 165 do 250m nad poziomem morza• Klimat

– zakres temperatury -19 do 29oC– opady: od 875mm do 1070mm rocznie



• Woda czerpana z Scrape Burn (strumień)• Ujęcie zaopatruje centrum dla odwiedzających

oraz 3 gospodarstwa• Gospodarstwa zamieszkuje 10 osób • W centrum pracuje 7 pracowników • Około 24 000 osób rocznie odwiedza to

miejsce



Ogród botaniczny Dawyck

Scrape Burn



Ujęcie Ogród botaniczny Dawyck

Źródło



P.23: Obecność zwierząt hodowlanych?



Ujęcie Scrape Burn wykazuje oznaki erozji na wrzosowisku w okolicy źródła strumienia

P.24: Występowanie zwierząt dzikich?Źródło



Plamy oleju na drodze

Stwierdzone po pracach leśnych

Scrape Burn znajduje się w dole stoku po prawej stronie, tuż za kadrem

P.30: Leśnictwo?



Otwór odpowietrzający oraz zbiorniki w Ogrodzie botanicznym Dawyck

Zbiorniki

Otwór odpowietrzający

P.40: Sieć zaopatrzeniowa zbudowana z materiałów łatwo ulegających pękaniu?



Przelew

Odpływ ze zbiorników

P.41: Zbiorniki pośrednie chronione właściwie?





Zwalone wiatrem gałęzie niesione przez wezbrany potok Scrape Burn

Rozlewisko potoku Scrape Burn wykorzystywane jako źródło wody do spożycia w Ogrodzie Dawyck

(Zwróć uwagę na żwir zmyty przez wezbrany potok)





Studium przypadku – wnioski • Ryzyko łączne: WYSOKIE• Interwencja / plan działania

– Ograniczenie dostępu zwierząt do strumienia– Nadzór nad pracami leśnymi– Ochrona przelewów i odpływów – Identyfikacja materiałów, z których wykonano

rury – Należy pamiętać, że obfite opady mogą

pogorszyć jakość wody w tym systemie







Wdrożenie Rozporządzeń w sprawie prywatnych ujęć wody



Woda do spożycia w Szkocji

W Szkocji• Publiczne ujęcia wody

– 97% dostaw– Zarządzane w całości przez Scottish Water

• Spółka będąca własnością publiczną• Podlegająca regulacjom Regulatora Jakości Wody do Spożycia

• Prywatne ujęcia wody– 3% dostaw– Odpowiedzialni za nie są właściciele i użytkownicy ujęć– Podlegają regulacjom władz lokalnych (rad)



Prywatne ujęcia wody w Szkocji

Publiczne ujęcia wody w Szkocji



Rola Regulatora Jakości Wody do Spożycia (DWQR)

Ujęcia publiczne• Jednostka odpowiedzialna za egzekwowanie

Rozporządzenia w sprawie jakości wody• Jednostka niezależna od rządu Szkocji • Uprawnienia:

– Pozyskiwanie informacji – Wejście na teren lub inspekcja – Egzekwowanie (przepisów)



Rola Regulatora Jakości Wody do Spożycia (DWQR)

Ujęcia prywatne• Podlegają regulacjom władz lokalnych

– Władze lokalne muszą składać coroczny raport na temat poszczególnych ujęć do DWQR

• DWQR pełni rolę niezależnej jednostki weryfikującej przestrzeganie Rozporządzenia

• Raporty na temat przestrzegania wymogów dla prywatnych ujęć wody do Komisji Europejskiej

• Brak uprawnień do egzekwowania (przepisów)



Pobieranie prób i analiza wody z ujęć prywatnych

• Nowelizacja Rozporządzenia w sprawie prywatnych ujęć wody weszła w życie w czerwcu 2006 r.

• Dane analityczne z 2008– Po raz pierwszy władze lokalne złożyły raport na temat

wyników badań prób na podstawie nowego Rozporządzenia

– Znaczne zwiększenie liczby prób w porównaniu z poprzednią wersją Rozporządzenia

– Po raz pierwszy analiza mogła być przeprowadzona z wykorzystaniem danych próbobrania na podstawie nowego Rozporządzenia

– Władze 2 z 32 gmin nie przedłożyły wymaganych danych analitycznych



Dane

• Przedłożenie danych do końca marca• W 2009 ostatnie transze danych otrzymano na

początku czerwca• Jeszcze nie opublikowane w Szkocji • Niniejsza prezentacja jest wstępną analizą

danych– Konieczność przeprowadzenia dalszych analiz



Oceny ryzyka

• Wymagano przeprowadzenia 1972 ocen ryzyka– W oparciu o liczbę zidentyfikowanych prywatnych ujęć

wody

• Przeprowadzono 1332 ocen– 68%

• DWQR kontaktować się będzie z władzami lokalnymi, które nie przedstawiły ocen ryzyka



Zakres próbobrania

• Pobrano łącznie 41267 prób

• 29781 prób z ujęć typu A– 72%

• 11485 prób z ujęć typu B– 28%



Kategorie i wielkość ujęć typu A

• DWQR prosiło o dane dotyczące ilości produkowanej wody oraz wielkości zaopatrywanej populacji

• Podmioty zużywające duże ilości wody z ujęć prywatnych– Ubojnie / przetwórnie drobiu (1500 m3/dzień)– Hotele (200 m3/dzień)



Przedstawione dane o ilościach wody i zaopatrywanej populacji

• Dane dot. dostarczanych ilości wody niewiarygodne• Na przykład:

– Dom wczasowy• Dostarczona ilość wody = 0,50 m3/dzień• Zaopatrywana populacja 39968• Jak duży jest ten dom wczasowy?

– Gospodarstwo rybackie • Dostarczona ilość wody = 0,50 m3/dzień• Zaopatrywana populacja 39175• Czy wliczono ryby?



Mikrobiologia

Pogląd:prywatne ujęcia cechuje gorsza jakość

mikrobiologiczna, niż ujęcia publiczne



E. Coli Próby pobrane w ujęciach publicznych w 2008 r.

% przekroczeń w ujęciach publicznych

Próby pobrane w ujęciach prywatnych w 2008 r.

% przekroczeń w ujęciach prywatnych

14473 0,01 2651 22,48



Stan systemów dezynfekcyjnych

• 28,62% przekroczeń E.Coli pochodziło z ujęć wyposażonych w systemy dezynfekcyjne

• Zaniepokojenie stanem instalacji, sposobem eksploatacji i konserwacji systemów

• Kwestia do omówienia z władzami lokalnymi



Chemia

• Nie wszystkie parametry wymienione w Rozporządzeniu muszą być badane w każdym miejscu– Badanie uzależnione od oceny ryzyka – Badanie uzależnione od danych historycznych dla danego

miejsca– Pierwsza próba pobrana z danego miejsca badana jest pod

kątem większej liczby parametrów, niż próby kolejne• Parametry wynikają z Dyrektywy ws. Wody do

Spożycia UE



pH ([H+])

• Normalne pH to 6,5 – 9,5• Pobrano 2066 prób• 572 (27,83%) nie spełniało normy pH

– 475 (83,04%) < 6,5– 97 (16,96%) > 9,5

• W ujęciach publicznych 0,51% przekroczeń• Zwiększone ryzyko rozpuszczania w wodzie

metali użytych do wykonania wyrobów hydraulicznych



Miedź (Cu)

• Pobrano 642 próby na obecność miedzi• Przekroczenia w 77 (11,99%) przypadkach• W 68 domach prywatnych lub firmach wykryto

przekroczenia miedzi– w 21 (30,88%) przypadkach wystąpiło przekroczenie pH– w 19 przypadkach pH < 6,5– w 2 przypadkach pH > 9,5

• W ujęciach prywatnych przekroczenia w 0.06% przypadków



Żelazo i mangan (Fe i Mn)

• Fe i Mn są metalami występującymi naturalnie w środowisku

• Fe może również pochodzić z rur żelaznych• Zgodność z normami dla Fe i Mn była stosunkowo

słaba– Fe: pobrano 1339 prób

• 163 (12,17%) przekroczenia– Mn: pobrano 1190 prób

• 112 (9,41%) przekroczeń– Ujęcia publiczne

• Fe: 1,37% przekroczeń• Mn: 0,78% przekroczeń



Ołów (Pb)

• Pobrano 1564 prób– 101 przekroczeń– 6,46% przekroczeń

• Najwyższa stwierdzona wartość: 18000 µg/l – (PCV = 25 µg/l)

• Ujęcia publiczne 0,83% przekroczeń



Inne parametry• Arsen (As)

– 620 prób– 10 przekroczeń (1,61%)– Najwyższa stwierdzona wartość: 42,90µg/l (PCV = 10 µg/l)– Ujęcia publiczne: 0% przekroczeń

• Fluor (F)– 493 prób– 31 przekroczeń (6,29%)– Najwyższa stwierdzona wartość: 1105 mg/l (PCV = 1,5mg/l)– Ujęcia publiczne: 0% przekroczeń



Inne parametry• Azotany (NO3)

– 1494 prób– 84 przekroczenia (5,62%)– Najwyższa stwierdzona wartość: 118,80mg/l (PCV 50mgNO3/l)– Ujęcia publiczne: 0% przekroczeń



Podsumowanie wyników analiz

Ujęcia Próby % zgodności

Łącznie 17040 41267 90,77

Typ A 1972 29781 93,01

Typ B 15068 11485 84,97



Dotacje

• Rząd Szkocji stworzył system dotacji – pomocy finansowej– Dla zachęcenia do ulepszenia prywatnych ujęć wody

– Dostępny dla ujęć domowych i komercyjnych • Maksymalna dostępna dotacja: £800 (~€910)

• Jeżeli z jednego ujęcia zaopatrywane jest więcej gospodarstw domowych / podmiotów, wszystkie mogą ubiegać się o dotację



Korzyści z dotacji

• W 2009 roku łączny koszt dotacji wyniósł £1 221 890 (~€1,39 mln)

• Rząd Szkocji musi ocenić poprawę

• Będzie to możliwe po uzyskaniu większej ilości danych



Problemy i wyzwania związane z regulacją prywatnych ujęć wody

• Duża liczba• Trudna kontrola i nadzór

– Wiele ujęć położonych na terenach wiejskich– Wiele ujęć w dużej odległości od biur władz lokalnych

• Brak jednoznacznego określenia odpowiedzialności za małe ujęcia– Typ B – niektórzy właściciele / użytkownicy niechętnie

przyjmują na siebie odpowiedzialność• Rozporządzenie koncentruje się wyłącznie na jakości• Susze zaczynają być coraz większym problemem



Problemy i wyzwania związane z regulacją prywatnych ujęć wody

• Zbieranie danych od władz 32 gmin było uciążliwe– Wszystkie przesłały dane– Dwie nie przesłały danych analitycznych

• W jednej wystąpiły problemy informatyczne

• Część danych nieprawidłowa– N.p. podawano µg/l zamiast mg/l– Problemy z ilością / populacją

• Niektóre gminy przesłały dane z dużym opóźnieniem• Władze niektórych gmin potrzebują dodatkowego wsparcia

– Interpretacja rozporządzenia– Jakość wody / nauka

• Dane muszą zostać poddane dalszej analizie• Nie wszystkie oceny ryzyka ukończone• Bardzo prawdopodobne, że częstotliwość próbobrania nie zawsze właściwa• DWQR nie ma uprawnień egzekwowania (przepisów) od władz lokalnych



Wnioski• Prywatne ujęcia wody

– Znacząco niższa jakość mikrobiologiczna wody, niż w ujęciach publicznych

– Problemy z niektórymi parametrami chemicznymi – Jednak, nie wszystkie próby zostały pobrane

• Nowelizowane Rozporządzenie jest coraz skuteczniejsze dla prywatnych ujęć wody– Podnoszenie świadomości o ryzykach – Zwrócenie uwagi na jakość wody do spożycia– Ulepszenie ujęć

• Ostateczny cel – zmniejszyć ryzyko dla zdrowia publicznego



Pytania?