mgr Anna Karcz Scenariusz lekcji przyrody w klasie 5 b

Temat: „Znaczenie bakterii w przyrodzie i w gospodarce człowieka”.

Treści programowe:1. Złożoność świata żywego, znaczenie różnych sposobów jego porządkowania;2. Wspólne cechy budowy i czynności organizmów.

Materiał nauczania:- bakterie, jako żywe organizmy mikroskopijnej wielkości;- bakterie mające pozytywne i negatywne znaczenie dla człowieka;- miejsca występowania bakterii;- kształty bakterii, - sposoby zapobiegania chorobom wywołanym przez bakterie.

Cele lekcji:

1. Wiadomości- poznanie pojęć: bakteria, mikroorganizm, infekcja, pasożyt, chlorofil, samożywność, cudzożywność; - poznanie różnych kształtów bakterii; - poznanie środowiska życia bakterii;- znajomość pozytywnego i negatywnego znaczenia bakterii.

2. Umiejętności- wyjaśnianie sposobów odżywiania bakterii;- opisywanie budowy bakterii; - wskazywanie pozytywnego i negatywnego znaczenia bakterii, - proponowanie sposobów ochrony produktów spożywczych przed szkodliwym działaniem bakterii.

3. Postawy - rozumienie konieczności unikania kontaktu z bakteriami i osobami chorymi;- rozwijanie kontaktów rówieśniczych poprzez pracę w grupach;- zainteresowanie światem, jego różnorodnością, bogactwem i pięknem;- poczucie osobistej odpowiedzialności za stan naszego zdrowia.

Metody:- pogadanka;- burza mózgów;- gra dydaktyczna – rozsypanka;- praca z podręcznikiem;- obserwacja.

Formy pracy:- praca indywidualna;- praca w grupach;- praca zbiorowa.

Środki dydaktyczne:- podręcznik do przyrody; - zeszyt ćwiczeń i zeszyt przedmiotowy;- rozsypanka wyrazowa z negatywnym i pozytywnym znaczeniem bakterii, - karteczki z opisem różnych chorób wywołanych przez bakterie;- lupy;- zepsute produkty żywnościowe;- kiszona kapusta, kiszone ogórki, kwaśne mleko, kefir, jogurt, ser, ocet winny;- fragment ściółki leśnej.

Przebieg lekcji:

Faza wprowadzająca1. Czynności organizacyjne: sprawdzenie obecności, podanie tematu lekcji;2. Zapoznanie uczniów z tematyką i przebiegiem lekcji;3. Przypomnienie wiadomości o bakteriach:

- cechy organizmu;- środowisko życia;- podstawowe potrzeby życiowe.

4. Przygotowanie stanowiska pracy uczniów.

Faza realizacyjna

1. Stworzenie sytuacji problemowej - pogadanka na temat: związku bakterii z organizmem człowieka.2. Sformułowanie problemu: Czy bakterie to nasi sprzymierzeńcy czy wrogowie?3. Sformułowanie hipotez:

Bakterie to nasi sprzymierzeńcy.Bakterie to nasi wrogowie. Bakterie to zarówno nasi sprzymierzeńcy, jak i wrogowie.

4. Ustalenie planu weryfikacji hipotez:- Podział uczniów na 6 grup;- Rozdanie instrukcji do pracy – zapoznanie się z nimi.- Praca w grupach w oparciu o instrukcję (załącznik 1).

5. Analiza pracy poszczególnych grup – przedstawienie wniosków.6. Uczniowie z rozsypanki wyrazowej układają tabelę dotyczącą pożytecznego i szkodliwego znaczenia bakterii. Wklejają do zeszytu pozytywne i negatywne działania bakterii w postaci tabelki (załącznik 2).

Faza podsumowująca1. Podsumowanie pracy uczniów:- ocena pracy w grupach,- ocena poprawności wniosków,- sformułowanie wniosków.

Wniosek:

2. Praca domowa: Jaką informację dotyczącą bakterii możemy znaleźć na opakowaniu jogurtu? Przeczytaj i wyjaśnij ją.

Załącznik 1

Grupa I - Bakterie, które prowadzą rozkład substancji organicznej.

1. Przeczytaj tekst:

Bakterie rozkładają szczątki roślin i zwierząt, obornik i kompost. Wzbogacają ubogie gleby w związki azotowe i w ten sposób poprawiają ich strukturę. Bakterie glebowe, których w 1 g gleby jest około 2 i pół miliarda powodują tworzenie próchnicy w glebie.

Bakterie odgrywają bardzo ważną rolę w procesach samooczyszczenia wód, a przez człowieka są wykorzystywane w oczyszczalniach ścieków, by tam współdziałać z innymi organizmami w biologicznym oczyszczaniu wód. Bakterie też coraz częściej stosuje się do przerobu odpadów, w wyniku, czego otrzymujemy energię cieplną (biogaz) i cenny nawóz dla rolnictwa.

2. W oparciu o przeczytany tekst uzupełnij zdania.

Bakterie żyjące w glebie powodują rozkład ....................................................

Wykorzystywane są przez człowieka w oczyszczalniach ścieków, aby ............................................................................................................................

WNIOSEK: Te bakterie są ..........................

GRUPA II Bakterie powodujące gnicie produktów żywnościowych.

1. Przeczytaj tekst w podręczniku na str. 129-131.

2. W oparciu o przeczytany tekst uzupełnij zdania:

Niektóre bakterie powodują gnicie i psucie się produktów żywnościowych.

W naszym domu zapobiega się niszczeniu żywności przez bakterie

w następujący sposób: ………………............................................................

.......................................................................................................................

WNIOSEK: Działanie tych bakterii jest ...........................

GRUPA III Pozytywna rola bakterii w przyrodzie

1. Przeczytaj tekst w podręczniku na str. 129-131.

2. W oparciu o przeczytany tekst uzupełnij zdanie:

Niektóre bakterie odgrywają pozytywną rolę w przyrodzie polegającą na:

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………….……..

GRUPA IV Negatywna rola bakterii w przyrodzie

1. Przeczytaj tekst w podręczniku na str. 129-131.

2. W oparciu o przeczytany tekst uzupełnij zdanie:

Niektóre bakterie odgrywają negatywną rolę w przyrodzie polegającą na:

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………….……..

GRUPA V

Pozytywne działanie bakterii na życie człowieka

1. Przeczytaj tekst w podręczniku na str. 129-131.

2. W oparciu o przeczytany tekst uzupełnij zdanie:

Niektóre bakterie wpływają pozytywnie na życie człowieka. Napisz na czym polega pozytywny wpływ bakterii:

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………….……..

GRUPA VI

Negatywne działanie bakterii na życie człowieka

1. Przeczytaj tekst w podręczniku na str. 129-131.

2. W oparciu o przeczytany tekst uzupełnij zdanie:

Niektóre bakterie wpływają negatywnie na życie człowieka. Napisz na czym polega negatywny wpływ bakterii:

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………….……..

Załącznik 2

Rozsypanka wyrazowa.

Działania pozytywne bakterii Działania negatywne bakterii

Współdziałają w biologicznym oczyszczaniu wód i ścieków

Wywołują choroby roślin, zwierząt i ludzi

Rozkładają obornik i kompost Powodują psucie wielu produktów spożywczych

Pomagają trawić pokarm ludziom i zwierzętom

Mogą być przyczyną powstawania epidemii, np. dżumy, cholery.

Wzbogacają ubogie gleby w związki azotowe

Bakterie siarkowe wytwarzają kwas siarkowy, niszczący np. budynki

i przedmioty żelazne.

Są wykorzystywane do produkcji szczepionek

Powodują tworzenie próchnicy w glebie

Wywołują fermentację mleka, kapusty, ogórków