Upload
ha-minh-hoang
View
13
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
1
12NH�NG BI�N ��NG KINH T� TRONG NG�N H�N
Copyright © 2004 South-Western
3333T�ng C�u và T�ng Cung
Bài ging ca TS Ph�m Th� [email protected]
Copyright © 2004 South-Western
Nh�ng bi�n ��ng kinh t� trong ng�n h�n
• Ho�t ��ng kinh t� bi�n ��ng t� n�m này qua n�m khác.• S�n xu�t hàng hoá và dch v t�ng h�u h�t � các
n�m.• Trung bình trong 50 n�m qua, s�n xu�t c a n�n kinh
t� M� �ã t�ng kho�ng 3% m�t n�m.• Trong m�t s� n�m t�ng tr��ng không di�n ra, gây
suy thoái.
Copyright © 2004 South-Western
Nh�ng bi�n ��ng kinh t� trong ng�n h�n
• Suy thoái là th�i k� thu nh�p th�c t� gi�m, và th�t nghi�p t�ng.
• Kh�ng ho�ng là m�t cu�c suy thoái nghiêm tr�ng.
Copyright © 2004 South-Western
BA S� KI�N CHÍNH V BIN ��NG KINH T
• Nh�ng bi�n ��ng kinh t� di�n ra không th��ng xuyên và không th� d� báo.• Nh�ng bi�n ��ng c a n�n kinh t� th��ng ���c g�i
là chu k� kinh doanh.
• H�u h�t các bi�n s� kinh t� cùng bi�n ��ng.• Khi s�n l��ng gi�m, th�t nghi�p t�ng.
Hình 1 Bi�n ��ng Kinh t� trong Ng�n h�n
T �ôlatheo giá 1996
Real GDP
(a) GDP th�c t�
$10,000
9,000
8,000
7,000
6,000
5,000
4,000
3,000
2,0001965 1970 1975 1980 1985 1990 1995 2000
Copyright © 2004 South-Western
2
Copyright © 2004 South-Western
BA S� KI�N CHÍNH V BIN ��NG KINH T
• Các bi�n kinh t� v� mô dao ��ng cùng nhau.• H�u h�t các bi�n kinh t� v� mô ph�n ánh m�t lo�i
thu nh�p ho�c s�n xu�t nào �ó dao ��ng cùng nhau.• M�c dù nhi�u bi�n kinh t� v� mô dao ��ng cùng
nhau nh�ng chúng dao ��ng � các m�c �� khác nhau.
Hình 1 Bi�n ��ng Kinh t� trong Ng�n h�n
T �ôlatheo giá 1996
(b) Chi tiêu ��u t�
$1,800
1,600
1,400
1,200
1,000
800
600
400
2001965 1970 1975 1980 1985 1990 1995 2000
Investment spending
Copyright © 2004 South-Western
Copyright © 2004 South-Western
BA S� KI�N CHÍNH V BIN ��NG KINH T
• Khi lao ��ng gi�m, th�t nghi�p t�ng.• Nh�ng thay ��i c a GDP th�c t� t� l� nghch v i
nh�ng thay ��i c a t� l� th�t nghi�p.• Trong nh�ng th�i k� suy thoái, th�t nghi�p t�ng �áng k�.
Hình 1 Bi�n ��ng Kinh t� trong Ng�n h�n
% L�c l��ngLao ��ng
(c) T l� Th�t nghi�p
0
2
4
6
8
10
12
1965 1970 1975 1980 1985 1990 1995 2000
Unemployment rate
Copyright © 2004 South-Western
Copyright © 2004 South-Western
GI I THÍCH NH�NG BIN ��NG TRONG NG�N H�N
• Ng!n h�n khác v i Dài h�n th� nào• H�u h�t m�i nhà kinh t� ��u tin r"ng lý thuy�t c� �i�n mô t� th� gi i trong dài h�n ch� không ph�i trong ng!n h�n.
• Nh�ng thay ��i c a cung ti�n �nh h��ng ��n các bi�n danh ngh�a ch� không �nh h��ng các bi�n th�c t� trong dài h�n.
• Gi� �nh v� tính trung l�p c a ti�n không phù h�p khi nghiên c�u nh�ng bi�n ��ng t� n�m này qua n�m khác c a n�n kinh t�.
Copyright © 2004 South-Western
Mô hình C� b�n v� nh�ng Bi�n ��ng Kinh t�
• Hai bi�n c# b�n ���c s$ dng �� phát tri�n m�t mô hình phân tích nh�ng bi�n ��ng ng!n h�n.• S�n l��ng hàng hoá và dch c a n�n kinh t� ���c
tính b"ng GDP th�c t�.• T�ng m�c giá chung ���c tính b"ng CPI ho�c
DGDP.
3
Copyright © 2004 South-Western
Mô hình C� b�n v� nh�ng Bi�n ��ng Kinh t�
• Mô hình C# b�n v� T�ng C�u và T�ng Cung• Các nhà kinh t� s$ dng mô hình t�ng c�u và t�ng
cung �� gi�i thích nh�ng bi�n ��ng trong ng!n h�n c a ho�t ��ng kinh t� quanh xu h� ng dài h�n c a nó.
Copyright © 2004 South-Western
Mô hình C� b�n v� nh�ng Bi�n ��ng Kinh t�
• Mô hình C# b�n v� T�ng C�u và T�ng Cung• ���ng t�ng c�u ch% ra l��ng hàng hoá và dch v
mà các h� gia �ình, các doanh nghi�p, và chính ph mu�n mua t�i m&i m�c giá.
Copyright © 2004 South-Western
Mô hình C� b�n v� nh�ng Bi�n ��ng Kinh t�
• Mô hình C# b�n v� T�ng C�u và T�ng Cung• ���ng t�ng cung ch% ra l��ng hàng hoá và dch v
mà các doanh nghi�p l�a ch�n s�n xu�t và bán t�i m&i m�c giá.
Hình 2 T�ng C�u và T�ng Cung...
Sn l��ng
M�cgiá
0
T�ng cung
T�ng c�u
S�n l��ng cân b�ng
M�c giácân b�ng
Copyright © 2004 South-Western
Copyright © 2004 South-Western
���NG T�NG C�U
• B�n thành ph�n c a GDP (Y) thi�t l�p lên t�ng c�u v� hàng hoá và dch v.
Y = C + I + G + NX
Hình 3 ���ng T�ng C�u...
Sn l��ng
M�cgiá
0
T�ng c�u
P
Y Y2
P2
1. S� gi�m sútc a m�c giá. . .
2. . . . làm t!ng l��ng c�uv� hàng hoá và d"ch v#.
Copyright © 2004 South-Western
4
Copyright © 2004 South-Western
T�i sao ���ng t�ng c�u l�i d$c xu$ng
• M�c giá và Tiêu dùng: Hi�u �ng C a c�i• M�c giá và '�u t�: Hi�u �ng Lãi su�t• M�c giá và Xu�t kh(u ròng: Hi�u �ng T� giá
Copyright © 2004 South-Western
T�i sao ���ng t�ng c�u l�i d$c xu$ng
• M�c giá và Tiêu dùng: Hi�u �ng C a c�i• S� gi�m sút c a m�c giá làm cho ng��i tiêu dùng
c�m giác giàu h#n, nó kích thích h� chi tiêu nhi�u h#n.
• S� gia t�ng chi tiêu c a ng��i tiêu dùng hàm ý m�t l��ng c�u l n h#n v� hàng hoá và dch v.
Copyright © 2004 South-Western
T�i sao ���ng t�ng c�u l�i d$c xu$ng
• M�c giá và '�u t�: Hi�u �ng Lãi su�t • M�c giá th�p h#n làm gi�m lãi su�t, nó kích thích
chi tiêu v� hàng hoá ��u t�.• S� gia t�ng chi tiêu cho ��u t� này hàm ý m�t
l��ng c�u l n h#n v� hàng hoá và dch v.
Copyright © 2004 South-Western
T�i sao ���ng t�ng c�u l�i d$c xu$ng
• M�c giá và Xu�t kh(u ròng: Hi�u �ng T� giá • Khi giá � Vi�t Nam gi�m khi�n cho lãi su�t c a
Vi�t Nam gi�m, t� giá h�i �oái th�c t� gi�m, kích thích xu�t kh(u ròng c a Vi�t Nam.
• S� gia t�ng chi tiêu cho xu�t kh(u ròng hàm ý m�t l��ng c�u l n h#n v� hàng hoá và dch v.
Copyright © 2004 South-Western
T�i sao ���ng t�ng c�u có th% d"ch chuy%n
• S� d�c xu�ng c a ���ng t)ng c�u ch% ra s� gi�m sút c a m�c giá làm t�ng t�ng l��ng c�u v� hàng hoá và dch v.
• Tuy nhiên nhi�u nhân t� khác có �nh h��ng ��n l��ng c�u hàng hoá và dch v t�i m�i m�c giá.
• Khi m�t trong nh�ng nhân t� này thay ��i, ���ng t�ng c�u s* dch chuy�n.
Copyright © 2004 South-Western
T�i sao ���ng t�ng c�u có th% d"ch chuy%n
• S� dch chuy�n phát sinh do• Tiêu dùng• '�u t�• Chi tiêu chính ph • Xu�t kh(u ròng
5
Copyright © 2004 South-Western
S� d"ch chuy%n c a ���ng t�ng c�u
Sn l��ng
M�cgiá
�
����������
�
��
��
���Copyright © 2004 South-Western
���NG T�NG CUNG
• Trong dài h�n, ���ng t�ng cung là th�ng ng.• Trong ng!n h�n, ���ng t�ng cung là d�c lên.
Copyright © 2004 South-Western
���NG T�NG CUNG
• '��ng T�ng Cung Dài h�n• Trong dài h�n s�n xu�t hàng hoá và dch v c a m�t
n�n kinh t� ph thu�c vào cung c a nó v� lao ��ng, t� b�n, và tài nguyên thiên nhiên và công ngh� s+n có dùng �� chuy�n nh�ng nhân t� s�n xu�t này thành hàng hoá và dch v.
• M�c giá không �nh h��ng ��n nh�ng bi�n này trong dài h�n.
Hình 4 ���ng T�ng Cung Dài h�n
Sn l��ngM�c s�n l��ngt� nhiên
M�c giá
0
T�ng cungdài h�n
P2
1. S� thay ��ic a m�c giá. . .
2. . . . không �nh h�&ng ��n l��ng cung hàng hoávà d"ch v# trong dài h�n
P
Copyright © 2004 South-Western
Copyright © 2004 South-Western
���NG T�NG CUNG
• '��ng T�ng Cung Dài h�n• '��ng t�ng cung dài h�n th,ng ��ng t�i m�c s�n
l��ng t� nhiên.• M�c s�n xu�t này c-ng ph�n ánh s�n l��ng ti�m
n�ng hay s�n l��ng t�i m�c toàn dng.
Copyright © 2004 South-Western
T�i sao ���ng t�ng cung dài h�n có th% d"ch chuy%n
• B�t k� s� thay ��i nào c a n�n kinh t� làm thay ��i m�c s�n l��ng t� nhiên s* làm dch chuy�n ���ng t�ng cung dài h�n.
• S� dch chuy�n này có th� ���c phân lo�i theo các nhân t� �nh h��ng ��n s�n l��ng khác nhau trong mô hình c� �i�n.
6
Copyright © 2004 South-Western
T�i sao ���ng t�ng cung dài h�n có th% d"ch chuy%n
• S� dch chuy�n phát sinh do• Lao ��ng• T� b�n• Tài nguyên thiên nhiên• Ki�n th�c công ngh�
Hình 5 T!ng tr�&ng và L�m phát trong Dài h�n
Sn l��ngY1980
AD1980
AD1990
T�ng C�u,AD2000
M�cgiá
0
T�ng cungdài h�n
LRAS1980
Y1990
LRAS1990
Y2000
LRAS2000
P1980
1. Trong dài h�nti�n b� công ngh' làm d"ch chuy%n ���ng t�ng cungdài h�n…
4. . . . và l�m phát x�y ra
3. . . . d(n ��n t!ng tr�&ng s�n l��ng. . . .
P1990
P2000
2. . . . và t!ng tr�&ng cung ti�n làm d"chchuy%n ���ng t�ng c�u
Copyright © 2004 South-Western
Copyright © 2004 South-Western
M�t cách v) T!ng tr�&ng và L�m phát trong Dài h�n m*i
• Nh�ng bi�n ��ng trong ng!n h�n c a s�n l��ng và m�c giá ���c coi là s� dao ��ng so v i xu h� ng dài h�n.
Copyright © 2004 South-Western
T�i sao ���ng T�ng cung D$c lên trong Ng�n h�n
• Trong ng!n h�n, s� gia t�ng c a m�c giá chung trong n�n kinh t� có xu h� ng làm t�ng l��ng cung hàng hoá hoá và dch v.
• S� gi�m sút c a m�c giá có xu h� ng làm gi�m l��ng cung hàng hoá và dch v.
Hình 6 ���ng T�ng Cung Ng�n h�n
Sn l��ng
M�cgiá
0
T�ng cung ng�n h�n
1. S� gi�msút c a m�c giá…
2. . . . làm gi�m l��ng cunghàng hoá và d"ch v# trongng�n h�n
Y
P
Y2
P2
Copyright © 2004 South-Western Copyright © 2004 South-Western
T�i sao ���ng T�ng cung D$c lên trong Ng�n h�n
• Lý thuy�t v� s� nh�n th�c sai l�m• Lý thuy�t ti�n l�#ng c�ng nh!c• Lý thuy�t v� giá c� c�ng nh!c
7
Copyright © 2004 South-Western
T�i sao ���ng T�ng cung D$c lên trong Ng�n h�n
• Lý thuy�t v� s� nh�n th�c sai l�m• S� thay ��i c a m�c giá chung t�m th�i làm cho
các nhà cung �ng nh�n th�c sai v� nh�ng gì �ang di�n ra trên các th tr��ng s�n ph(m c a h�:
• M�c giá gi�m gây ra nh�n th�c sai l�m v� giá c� t�#ng ��i.
• Nh�ng nh�n th�c sai l�m này khi�n cho các nhà cung �ng gi�m l��ng cung hàng hoá và dch v.
Copyright © 2004 South-Western
T�i sao ���ng T�ng cung D$c lên trong Ng�n h�n
• Lý thuy�t v� ti�n l�#ng c�ng nh!c• Ti�n l�#ng danh ngh�a ch�m �i�u ch%nh, hay “c�ng
nh!c” trong ng!n h�n:• Ti�n l�#ng không �i�u ch%nh ngay ��i v i s� gi�m sút
c a m�c giá.• M�c giá th�p h#n làm cho vi�c tuy�n dng và s�n xu�t
mang l�i ít l�i nhu�n h#n.• 'i�u này khi�n cho các doanh nghi�p c!t gi�m l��ng
cung hàng hoá và dch v.
Copyright © 2004 South-Western
Lý thuy�t giá c� c�ng nh�c
• Giá c� c a m�t s� lo�i hàng hoá và dch v �i�u ch%nh ch�m ch�p ��i v i nh�ng thay ��i c a tình hình kinh t�:
S� gi�m sút không d� tính ���c c a m�c giá làm cho m�t s� doanh nghi�p có m�c giá cao h#n m�c mong mu�n.
• 'i�u này làm gi�m l��ng bán, và khi�n cho doanh nghi�p ph�i c!t gi�m l��ng hàng hoá và dch v s�n xu�t ra.
Copyright © 2004 South-Western
T�i sao ���ng t�ng cung ng�n h�n có th% d"ch chuy%n
• D� dch chuy�n n�y sinh do• Lao ��ng• V�n• Tài nguyên thiên nhiên• Công ngh�• Chi phí s�n xu�t• M�c giá k� v�ng
Copyright © 2004 South-Western
T�i sao ���ng t�ng cung ng�n h�n có th% d"ch chuy%n
• S� gia t�ng chi phí s�n xu�t ví d nh� ti�n l�#ng và giá các nguyên v�t li�u ��u vào làm gi�m l��ng cung hàng hoá và dch v và dch chuy�n t�ng cung ng!n h�n sang trái.
• S� gia t�ng c a m�c giá k� v�ng làm gi�m l��ng cung hàng hoá và dch v và dch chuy�n ���ng t�ng cung ng!n h�n sang trái.
• S� gi�m sút c a m�c giá k� v�ng làm t�ng l��ng cung hàng hoá và dch v và dch chuy�n ���ng t�ng cung ng!n h�n sang ph�i.
Hình 7 Cân b�ng Dài h�n
M�c s�n l��ngt� nhiên
Sn l��ng
M�cgiá
0
T�ng cungng�n h�n
T�ng cungdài h�n
T�ng c�u
AM�c giácân b�ng
Copyright © 2004 South-Western
8
Hình 8 S� Gi�m sút c a T�ng c�u
Sn l��ng
M�cgiá
0
T�ng cungng�n h�n,AS1
T�ng cungdài h�n
T�ng c�u,AD
AP
Y
AD2
AS2
1. S� gi�m sútc a t�ng c�u . . .
2. . . . khi�n cho s�n l��ng gi�m trong ng�n h�n . . .
3. . . . tuy nhiêntheo th�i gian,���ng t�ng cungng�n h�n d"ch chuy%n…
4. . . . và s�n l��ngtr& l�i m�c t� nhiên.
CP3
BP2
Y2
Copyright © 2004 South-Western Copyright © 2004 South-Western
HAI NGUYÊN NHÂN GÂY RABIN ��NG KINH T
• S� Dch chuy�n c a T�ng C�u• Trong ng!n h�n, s� dch chuy�n c a t�ng c�u gây ra
bi�n ��ng s�n l��ng hàng hoá và dch v c a n�n kinh t�.
• Trong dài h�n, s� dch chuy�n c a t�ng c�u tác ��ng ��n m�c giá chung nh�ng không �nh h��ng ��n s�n l��ng.
Copyright © 2004 South-Western
HAI NGUYÊN NHÂN GÂY RABIN ��NG KINH T
• S� Dch chuy�n B�t l�i c a T�ng Cung• S� gi�m sút c a m�t trong nh�ng nhân t� quy�t �nh t�ng cung làm dch chuy�n ���ng t�ng cung sang trái:
• S�n l��ng gi�m xu�ng d� i m�c s�n l��ng t� nhiên.• Th�t nghi�p t�ng.• M�c giá t�ng.
Hình 10 S� D"ch chuy%n B+t l�i c a T�ng cung
Sn l��ng
M�cgiá
0
T�ng c�u
3. . . . và m�c giát!ng.
2. . . . khi�n cho s�n l��ng gi�m . . .
1. S� d"ch chuy%n b+t l�i c a���ng t�ng cung ng�n h�n . . .
T�ng cungng�n h�n AS1
T�ng cungdài h�n
Y
AP
AS2
B
Y2
P2
Copyright © 2004 South-Western
Copyright © 2004 South-Western
Hi'u �ng c a s� d"ch chuy%n t�ng cung
• L�m phát �i kèm suy thoáiS� dch chuy�n b�t l�i c a t�ng cung gây ra suy thoái �i kèm l�m phát.
• S�n l��ng gi�m và giá c� t�ng.• Các nhà ho�ch �nh chính sách - nh�ng ng��i có th� tác ��ng ��n t�ng c�u – không th� cùng lúc lo�i b. ���c hai hi�u �ng b�t l�i này.
Copyright © 2004 South-Western
Hi'u �ng c a s� d"ch chuy%n t�ng cung
• Ph�n �ng Chính sách ��i v i Suy thoái• Các nhà ho�ch �nh chính sách có th� ��i phó v i
suy thoái theo m�t trong nh�ng cách sau:• Không làm gì c� và ��i giá c� và ti�n l�#ng �i�u ch%nh.• Hành ��ng b"ng cách t�ng t�ng c�u thông qua vi�c s$
dng chính sách tài khoá và ti�n t�.
9
Hình 11 Thích nghi s� d"ch chuy%n b+t l�i c a t�ng cung
Sn l��ngS�n l��ngt� nhiên
M�cgiá
0
T�ng cungng�n h�n
AS
T�ng cung dài h�n
T�ng c�u, AD1
P2A
P
AS2
3. . . . nókhi�n chom�c giát!ng caoh�n n�a . . .
4. . . . nh�ng s�n l��ng���c duy trì t�i m�c t� nhiên
2. . . . các nhà ho�ch �"nhchính sách thích nghi s�gi�m sút này b�ng cáchm& r�ng t�ng c�u . . .
1. Khi t�ng cung ng�n h�ngi�m . . .
AD2
CP3
Copyright © 2004 South-Western Copyright © 2004 South-Western
Tóm t�t ch��ng
• M�i xã h�i ��u tr�i qua nh�ng bi�n ��ng kinh t� ng!n h�n quanh xu h� ng dài h�n.
• Nh�ng bi�n ��ng này là không th��ng xuyên và h�u nh� không th� d� báo.
• Khi các cu�c suy thoái x�y ra, GDP th�c t� và các th� c �o khác v� thu nh�p, chi tiêu, và s�n xu�t gi�m, th�t nghi�p t�ng.
Copyright © 2004 South-Western
Tóm t�t ch��ng
• Các nhà kinh t� phân tích nh�ng bi�n ��ng kinh t� trong ng!n h�n s$ dng mô hình t�ng c�u và t�ng cung.
• Theo mô hình t�ng c�u và t�ng cung, s�n l��ng hàng hoá và dch v và m�c giá chung �i�u ch%nh �� cân b"ng t�ng c�u và t�ng cung.
Copyright © 2004 South-Western
Tóm t�t ch��ng
• '��ng t�ng c�u d�c xu�ng vì ba lý do: hi�u �ng c a c�i, hi�u �ng lãi su�t, và hi�u �ng t� giá.
• B�t k� s� ki�n hay chính sách nào làm thay ��i tiêu dùng, ��u t�, chi tiêu chính ph , hay xu�t kh(u ròng t�i m�t m�c giá nh�t �nh s* làm dch chuy�n ���ng t�ng c�u.
Copyright © 2004 South-Western
Tóm t�t ch��ng
• Trong dài h�n, ���ng t�ng cung là th,ng ��ng.• Trong ng!n h�n, ���ng t�ng cung d�c lên.• Có ba lý thuy�t gi�i thích s� d�c lên c a ���ng
t�ng cung ng!n h�n: lý thuy�t v� s� nh�n th�c sai l�m, lý thuy�t ti�n l�#ng c�ng nh!c, và lý thuy�t giá c� c�ng nh!c.
Copyright © 2004 South-Western
Tóm t�t ch��ng
• Các s� ki�n làm thay ��i kh� n�ng s�n xu�t c a n�n kinh t� s* làm dch chuy�n ���ng t�ng cung ng!n h�n.
• V trí c a ���ng t�ng cung ng!n h�n c-ng ph thu�c vào m�c giá k� v�ng.
• M�t lý do có th� gây ra nh�ng bi�n ��ng kinh t� là s� dch chuy�n c a t�ng c�u.
10
Copyright © 2004 South-Western
Tóm t�t ch��ng
• M�t nguyên nhân có th� gây ra nh�ng bi�n ��ng kinh t� là s� dch chuy�n c a t�ng cung.
• L�m phát �i kèm suy thoái là th�i k� s�n l��ng gi�m và giá c� t�ng.