บทท�� 11การเงิ�นระหว่�างิประเทศ

(International Finance)

ประเทศไทยมีการติ�ดติ�อก�บติ�างประเทศท��งทางด�านการค้�าและการลงท�นค้�อนข้�างมีาก ด�งน��น ติลาดปร�วรรติเง�นติราระหว�างประเทศจึ!งมีบทบาทสำ#าค้�ญในการสำน�บสำน�นให�การค้�าและ การลงท�นระหว�างประเทศเป&นไปอย�างราบร'(นมีเสำถียรภาพ บทบาทและผลกระทบข้องติลาดปร�วรรติเง�นติราระหว�างประเทศน�บว�นจึะทวมีากข้!�น เมี'(อระบบเศรษฐก�จึข้องประเทศเชื่'(อมีโยงก�นมีากข้!�นติามีกระแสำโลกาภ�ว�ติน1และนโยบายการเป2ดเสำรภาค้การเง�นข้องไทย ด�งน��น จึ!งมีค้วามีจึ#า เป&นท(ผ3�ประกอบการติ�องมีค้วามีเข้�าใจึเก(ยวก�บการเง�นระหว�างประเทศ ในประเด4นติ�าง ๆ ติ�อไปน� 1. ติลาดการเง�นระหว�างประเทศ (International Financial Markets)

2. ติ ล า ด ป ร� ว ร ร ติ เ ง� น ติ ร า (Foreign Exchange Markets)

3. ระบบอ�ติราแลกเปล(ยน

4. ทฤษฎีอธิ�บายการเปล(ยนแปลงข้องอ�ติราแลกเปล(ยน

5. ว�ว�ฒนาการระบบอ�ติราแลกเปล(ยนข้องโลก 6. ว�ว�ฒนาการระบบอ�ติราแลกเปล(ยนข้องไทย 7. สำหภาพเศรษฐก�จึและการเง�นย� โรปและ

บทบาทข้องเง�น eoru

8. ก า ร ลง ท�น ร ะ ห ว� า ง ปร ะ เท ศ (Foreign Investment)

11.1 คว่ามหมาย และคว่ามสำ�าค�ญของิตลาดการเงิ�นระหว่�างิประเทศ

ติ ล า ด ก า ร เ ง� น ร ะ ห ว� า ง ป ร ะ เ ท ศ (international financial markets) มี ค้ ว า มีหมีายและบทบาทหน�าท(ค้ล�ายก�บติลาดการเง�นข้องแติ�ละประเทศ (domestic financial markets)

ซึ่!(งประกอบไปด�วย 3 ติลาด ค้'อ ติลาดเง�นระหว�างป ร ะ เ ท ศ (international money markets)

ติลาดท�นระหว�างประเทศ (international capital

markets) และ ติลาดปร�วรรติเง�นติรา (foreign

exchange markets) ติ ลา ด ก า ร เ ง� น ร ะ ห ว� า งประเทศท#าหน�าท(ระดมีเง�นท�นจึากกล��มีประเทศหร'อกล��มี

ธิ�รก�จึท(มีอ�ปทานสำ�วนเก�นข้องเง�นท�นไปสำ3�ประเทศหร'อกล��มีธิ�รก�จึท(มีอ�ปสำงค้1สำ�วนเก�นข้องเง�นท�น และท#าหน�าท(สำน�บสำน�นธิ�รกรรมีท( เก�ดข้!�นระหว�างประเทศ (international transactions) เ ชื่� น ก า ร ค้� าระหว�างประเทศ การลงท�นระหว�างประเทศ และการโอนเง�นระหว�างประเทศ รวมีท��งเป&นแหล�งท(น�กลงท�นจึะแสำวงหาก#าไรสำ3งสำ�ด หร'อชื่�วยลดค้วามีเสำ(ยง (risk) โดยการจึ�ดสำรรเง�นท�น (portfolio) ไปย�งติลาดเง�นและติลาดท�นท(กระจึายอย3�ท� (วโลก รวมีท��งไปย�งสำ�นค้�า (products) ประเภทติ�าง ๆ ท(ซึ่'�อข้าย เชื่�น เง�นสำก�ลห ล� ก ๆ อ น� พ� น ธิ1 ท า ง ก า ร เ ง� น (financial

derivatives)1 หร'อพ�นธิบ�ติร (bonds) หร'อ ห��น (stocks) เป&นติ�น

11.2 ต ล า ด เ งิ� น ร ะ ห ว่� า งิ ป ร ะ เ ท ศ (Internationa Money Markets)

ติลาดเง�นระหว�างประเทศมีชื่'(อเรยกแติกติ�างก�นใ น ห ล า ย ชื่'( อ เ ชื่� น Eurodollar, Eurocurrency

หร'อ IBF (International Banking Facilities)

1 ติ�วอย�างข้องอน�พ�นธิ1ทางการเง�นท(ติ�อเน'(องมีาจึาก เง�นติราระหว�าาง“

ประเทศ เชื่�น ” currency futures fprwards options and swaps

หร'อ Offshore financial market เป&นติ�น ไมี�ว�าจึะเรยกชื่'(อใดก4ติามี มีค้วามีหมีายเป&นท(เข้�าใจึก�นว�าเป&นติลาดท(ท#า หน�าท(ระดมีเง�นสำก�ลหล�กจึากแหล�งหร'อประเทศท(มีเง�นเก�นค้วามีติ�องการ ซึ่!(งได�แก�ประเทศท(เก�นด�ลการชื่#าระเง�น เพ'(อให�ผ3�ติ�องการก3�หร'อให�ประเทศท(ข้าดด�ลการชื่#า ระเง�นก3� กล�าวอกน�ยค้'อท#า หน�าท(หมี�นเวยน เง�นระหว�างประเทศ ท(มีค้�อนข้�างจึ#าก�ดให�“ ”

เพยงพอรองร�บธิ�รกรรมีระหว�างประเทศ เชื่�น การค้�าและการลงท�นระหว�างประเทศ ท(ข้ยายติ�วอย�างรวดเร4ว

ติลาดการเง�นระหว�างประเทศและในประเทศมีค้วามีแติกติ�างก�นอย�างมีาก ท��งน�เพราะประการแรก สำ�นค้�าท(ซึ่'�อข้ายในติลาดเง�นระหว�างประเทศหร'อท(เรยกว�า เง�นระหว�างประเทศ “ ” (international money

or international currencies) มีหลากหลาย ซึ่!(งประกอบด�วย ทองค้#า เง�นติราสำก�ลหล�ก เชื่�น ดอลลาร1สำหร�ฐ ปอนด1สำเติอร�งค้1 มีาร1ค้ เป&นติ�น สำ�ทธิ�ถีอนเง�นพ� เ ศ ษ (Special Drawing Right: SDR)

European Currency Unit (ECU) 2 แ ล ะ เ ง� น euro ประการท( สำอง สำถีาบ�นหร'อผ3�ท( เข้� ามีาท#า2 SDR, ECU เป&นเง�นระหว�างประเทศท(สำร�างข้!�นมีาโดยองค้1กรพ�เศษเป&นเง�นท(อย3�ในร3ปข้องบ�ญชื่ ไมี�ใชื่�เป&นติ�วเง�นเหมี'อนเง�นสำก�ลหล�ก ใชื่�ชื่#าระหน�ระหว�างประเทศเฉพาะภาค้ร�ฐเท�าน��น

ธิ�รกรรมีในติลาดการเง�นระหว�างประเทศมีสำถีาบ�นหร'อผ3�ท(เข้�ามีาย��งเก(ยวมีากมีายท��งภาค้ร�ฐและเอกชื่น เชื่�น ธินาค้ารและสำถีาบ�นการเง�นท(ท#าหน�าท( เป&นติ�วกลาง (dealers) ผ3�สำ�งออกและน#าเข้�า บร�ษ�ทท(ท#าธิ�รก�จึข้�ามีชื่าติ� ธินาค้ารกลางข้องแติ�ละประเทศ และน�กเก4งก#าไร และประการสำ�ดท�าย การพ�ฒนาการข้องติลาดเง�นระหว�างประเทศและการด#าเน�นการ เก�ดมีาโดยติ�วเองและติ�องย��งเก(ยวก�บธิ�รกรรมีข้�ามีประเทศ แติ�ไมี�มีองค้1กรระหว�างประเทศมีาวางกฎีเกณฑ์1และด3แลการด#าเน�นงานข้องติลาดเง�นระหว�างประเทศอย�างจึร�งจึ�ง3

เหมี'อนติลาดเง�นภายในประเทศ องค้1ประกอบท(สำ#าค้�ญข้องติลาดเง�นระหว�าง

ป ร ะ เ ท ศ ค้' อ ติ ล า ด ป ร�ว ร ร ติ เ ง� น ติ ร า (foreign

exchange market) ประเทศท�(วโลกค้�าข้ายติ�ดติ�อก�นและใชื่�เง�นสำก�ลท(ติ�างก�นจึ!งจึ#า เป&นติ�องมีติลาดปร�วรรติเง�นติรา เพ'(อเป&นแหล�งให�มีการแลกเปล(ยนเง�นติราหร'อซึ่'�อข้ายเง�นติราสำก�ลติ�างๆ ติลาดปร�วรรติเง�นติราน�มีอย3�ท�กประเทศ โดยมีติลาดใหญ� ๆ กระจึาย

3 ในอดติประเทศสำ�วนใหญ�ท�(วโลกเค้ยใชื่�ระบบการเง�นท(เรยกว�า Bretton

Woods ซึ่!(งด3แลโดย IMF แติ�ยกเล�กไปในป> 2514 ป?จึจึ�บ�นมีองค้1กรบางองค้1กรด3แลเป&นการเฉพาะเร'(อง เชื่�น BIS (Bank for International

Settlement) หร'อ IMF ด3รายละเอยดเพ�(มีเติ�มีในห�วข้�อ 9.

อย3�ท� (วโลก เชื่�น ในย�โรป สำหร�ฐอเมีร�กาและเอเซึ่ย ติลาดเหล�าน�เชื่'( อมีโยงก�นและเป2ดท#างานติ�อเน'( องก�น 24

ชื่�(วโมีง ติลอดระยะเวลาท(ผ�านมีา ติลาดเง�นระหว�าง

ประเทศติ�องเผชื่�ญก�บป?ญหาหลายๆ ประการท(สำ#าค้�ญ ค้'อ ป?ญหาเร'(องการข้าดสำภาพค้ล�อง (Liquidity) และป?ญหา เร'( องการผ�นผวนข้องอ� ติราแลกเปล( ยน (Volatility) ป?ญหาแรก เป&นป?ญหาการข้าดแค้ลน

เง�นระหว�างประเทศ ท(จึะรองร�บการค้�าและการลงท�น“ ”

ระหว�างประเทศท(ข้ยายติ�ว รวมีท��งเพ'(อสำนองติอบค้วามีติ�องการข้องประเทศท(ข้าดด�ลการชื่#า ระเง�น ท��งน�เน'( องจึาก เง�นติราสำก�ลหล�กท(ยอมีร�บก�นระหว�างประเทศมีน�อยสำก�ล สำ�วนใหญ�ใชื่�เง�นดอลลาร1สำหร�ฐ ซึ่!(งเป&นเง�นท(ยอมีร�บก�นแติ�ไมี�มีอะไรหน�นหล�ง ค้'อไมี�มีข้�อบ�งค้�บทางกฎีหมีายในการแลกเปล(ยนเป&นสำ�นทร�พย1ท(มีค้�า เชื่�น ทองค้#า เหมี'อนในอดติ ด�งน��นอ�ปทานข้องเง�นดอลลาร1จึ!งเก�ดจึากนโยบายทางการเง�นข้องประเทศสำหร�ฐอเมีร�กา เมี'(อการค้�าและการลงท�นระหว�างประเทศข้ยายติ�วติามีการเจึร�ญก�าวหน�าและการเป2ดประเทศท�(วโลก ปร�มีาณเง�นดอลลาร1ท(จึะรองร�บธิ�รกรรมีเหล�าน�จึ!งไมี�ค้�อยเพยงพอ ป?ญหาประการท(สำอง ค้'อการผ�นผวน

ข้องอ�ติราแลกเปล(ยนซึ่!(งเป&นอ�ปสำรรค้อย�างย�(งติ�อการค้�าระหว�างประเทศ ป?ญหาน�ป?จึจึ�บ�นย�(งเพ�(มีมีากข้!�นและเด�นชื่�ดมีากข้!�นเมี'(อเก�ดว�กฤติเศรษฐก�จึในเอเซึ่ย ติะว�นออกเฉยงใติ�และสำ�งผลกระทบไปท�(วโลกข้ณะน� ป?ญหาน�เก�ดจึากการด#าเน�นนโยบายการเป2ดเสำรทางการเง�นท(ข้าดค้วามีระมี�ดระว�งในการค้วบค้�มีและติ�ดติามีสำถีาบ�นการเง�นแล�ว ย�งเก�ดจึากการเก4งก#า ไรข้องกองท�นเอกชื่นท(หาก#า ไรจึากการค้�าเง�น โดยเฉพาะ hedge

funds4 ป?ญหาท��งสำองประการน�จึะเป&นประเด4นท(สำ#าค้�ญในระด�บสำ3งจึะติ�องมีการพ�จึารณาแก�ไข้ในการประชื่�มีเพ'(อการปฏิ�ร3ประบบการเง�นระหว�างประเทศในอนาค้ติ

11.3 ต ล า ด ป ร� ว่ ร ร ต เ งิ� น ต ร า (Foreign Exchange Market)

4 เป&นการร�วมีลงท�นข้องเอกชื่นในร3ปข้องกองท�น โดยมีว�ติถี�ประสำงค้1ในการลงท�นในติราสำารทางการเง�นประเภทติ�างๆ รวมีท��งการลงท�นในการเก4งก#าไรเร'(องอ�ติราแลกเปล(ยน เน'(องจึากกองท�นประเภทน�เพ�(งเก�ดใหมี�และย�งไมี�มีกฎีระเบยบในการค้วบค้�มีด3แลเหมี'อนก�บสำถีาบ�นการเง�นหร'อกองท�นประเภทอ'(น เชื่�น ธินาค้ารพาณ�ชื่ย1 และ Mutual funds กองท�น hedge funds ถี3กว�จึารณ1ว�าเป&นสำ�วนท(ท#าให�เก�ดว�กฤติการณ1ในเอเซึ่ย ประเทศติ�าง ๆ ได�มีการเรยกร�องให�มีการค้วบค้�มีการลงท�นข้องกล��มีน� IMF ก#าล�งหามีาติรการ

ติลาดปร�วรรติเง�นติรา เป&นติลาดซึ่'�อข้ายเง�นติราติ�างประเทศสำก�ลติ�าง ๆ เชื่�น ติลาด ปร�วรรติเง�นติราสำก�ลดอลลาร1สำหร�ฐ ก4ค้'อติลาดท(ท#าการซึ่'�อข้ายเง�นดอลลาร1สำหร�ฐ โดยข้ณะหน!(งข้ณะใด จึะมีผ3�ติ�องการซึ่'�อดอลลาร1สำหร�ฐและผ3�ท(ติ�องข้ายเง�นดอลลาร1สำหร�ฐ โดยผ3�ท(ติ�องการซึ่'�อดอลลาร1ค้'อ พ�อค้�าผ3�น#าเข้�าสำ�นค้�าติ�างประเทศ ผ3�ท(ก#าล�งจึะไปเท(ยวติ�างประเทศ หร'อผ3�ท(ซึ่'�อดอลลาร1สำ�งไปให�บ�ติรหลานท( เรยนอย3�ติ�างประเทศ เป&นติ�น สำ#าหร�บผ3�ท(ติ�องการข้ายดอลลาร1 ได�แก� ผ3�สำ�งออก ผ3�ท( ได�ร�บเง�นโอนมีาจึากติ�างประเทศ หร'อน�กธิ�รก�จึท(ไปก3�เง�นดอลลาร1 เป&นติ�น ราค้าซึ่'�อข้ายดอลลาร1ท(ก#าหนด เรยกว�า อ�ติราแลกเปล(ยน “ ” (exchange

rate) โดยแสำดงจึ#านวนเง�นบาทท(ติ�องใชื่�ในการแลกเง�นจึ#านวน 1 ดอลลาร1สำหร�ฐฯ เชื่�น อ�ติราแลกเปล(ยนข้องเง�นบาทติ�อ 1 ดอลลาร1สำหร�ฐเท�าก�บ 25.75 บาท5

5 อ�ติราแลกเปล( ยนท( จึ ะกล� าวถี!ง ในติ#า รา เล�มีน� จึ ะ ใชื่�ร ะบบ indirect

quotation ค้'อระบ�จึ#านวนเง�นสำก�ลท�องถี�(นท(ใชื่�แลกเง�นติราสำกล�ติ�างประเทศจึ#านวน 1 หน�วย เป&นระบบท(ใชื่�ท�(วไปสำ#าหร�บประเทศติ�างๆ ท(เทยบจึ#านวนเง�นสำกล�ข้องตินเองเทยบก�บ 1 ดอลลาร1สำหร�ฐ สำ#าหร�บการก#าหนดอ�ติราแลกเปล(ยนแบบ direct quotation เป&นการก#าหนดอ�ติราแลกเปล(ยนโดยระบ�จึ#านวนเง�นสำก�ลติ�างประเทศเพ'(อแลกก�บเง�นสำก�ลท�องถี�(น 1 หน�วย เป&นว�ธิการก#าหนดท(ใชื่�ในประเทศอ�งกฤษและประเทศในเค้ร'อจึ�กรภพบางประเทศ เชื่�น ก#าหนด 1.657 ดอลลาร1ติ�อ 1 ปอนด1สำเติอร�งค้1

ราค้าซึ่'�อข้ายหร'ออ�ติราแลกเปล(ยนปร�บเปล(ยนข้!�นลงได� กล�าวค้'อ ถี�าติลาดเสำร จึะข้!�นอย3�ก�บอ�ปสำงค้1และอ�ปทานข้องเง�นติราสำก�ลน��น ๆ เชื่�นกรณท(อ�ติราแลกเปล(ยนเพ�(มีเป&น 40.00 บาท แสำดงว�า ค้�าเง�นบาทเสำ'(อมีค้�าลง (depreciation) เมี'(อเทยบก�บค้�าเง�นดอลลาร1สำหร�ฐ หร'อกล�าวอกน�ยค้'อ ค้�าเง�นดอลลาร1สำหร�ฐแข้4งติ�วหร'อเพ�(มีค้�าข้!�น (appreciation) เมี'( อเทยบก�บเง�นบาท การเสำ'(อมีค้�า หร'อเพ�(มีค้�าด�งกล�าวให�เป&นไปติามีอ�ปสำงค้1และอ�ปทาน ข้องดอลลาร1สำหร�ฐ ถี�าอ�ปสำงค้1มีากกว�าอ�ปทาน ค้�าเง�นบาทจึะเสำ'(อมีค้�า (ค้�าดอลลาร1เพ�(มีค้�า) แติ�ถี�าอ�ปสำงค้1น�อยกว�าอ�ปทาน ค้�าเง�นบาทก4จึะเพ�(มีค้�า (ค้�าดอลลาร1สำหร�ฐลดค้�าลง) ในกรณติลาดไมี�เสำร ค้'อร�ฐบาลมีอ#านาจึในการก#าหนดอ�ติราแลกเปล(ยนและติ�องการเปล(ยนแปลง เชื่�น เด�มีก#าหนดไว�ท( 25.75

แล�วประกาศอ�ติราใหมี�เป&น 26.00 บาท กรณน�เรยกว�าเป&นการลดค้�าเง�นบาท (devalue) ในทางกล�บก�นถี�าประกาศอ�ติราใหมี�เป&น 25.25 บาท กรณน�เรยกว�า เพ�(มีค้�าเง�นบาท (revalue) การปร�บเปล(ยนอ�ติราแลกเปล(ยนในติลาดประเภทน� จึะข้!�นอย3�ก�บนโยบายข้องร�ฐบาลและภาพรวมีข้องเศรษฐก�จึมีหภาค้

ร ปท�� 11.1 แสำดงิตลาดปร�ว่รรตเงิ�นตราโดยใช้$ร ปกราฟ

อ�ตราแลกเปล��ยนข&'นลงิเสำร� อ�ตราแลกเปล��ยนคงิท�� บ า ท /$

บาท/$ 30 25 100 150 ดอลลาร1 100 150 ดอลลาร1

ในระบบอ�ติราแลกเปล(ยนเสำรน��น เมี'(ออ�ปสำงค้1ข้องเง�นติราติ�างประเทศ (ดอลลาร1สำหร�ฐ) เพ�(มีสำ3งข้!�น จึะท#าให�ราค้าข้องเง�นติราติ�างประเทศน��นเพ�(มีข้!�นจึาก 25 บาทติ�อดอลลาร1สำหร�ฐ เป&น 30 บาทติ�อดอลลาร1 น�(นค้'อ ค้�าเง�นบาทเสำ'(อมีค้�าลง ในข้ณะท(กรณอ�ติราแลกเปล(ยนค้งท(น� �น เมี'(ออ�ปสำงค้1ข้องเง�นติราติ�างประเทศเพ�(มีสำ3งข้!�น อ�ติราแลกเปล(ยนจึะไมี�มีการเปล(ยนแปลง เน'( องจึากถี3กก#า หนดให�ค้งท(จึะท#า ให�ติลาดไมี�อย3�ในด�ลยภาพ ซึ่!(งร�ฐบาลจึะติ�องเข้�าท#าการแทรกแซึ่ง เพ'(อให�อย3�ในระด�บด�ลยภาพ เชื่�น ข้ายเง�นติราติ�างประเทศน��น

S

S

D/D/

D D

B

A 25

ออกมีาในติลาดเพ'( อเพ�(มีอ� ปทานข้องเง�นติราติ�างประเทศ เป&นติ�น

11.4 ประเภทของิระบบอ�ตราแลกเปล��ยน

ระบบอ�ติราแลกเปล(ยน6 แบ�งได�เป&นประเภทใหญ� ๆ 2 ประเภท ค้'อ ระบบอ�ติราแลกเปล(ยนแบบค้ ง ท( (Fixed Exchange-Rate System) และร ะบบอ� ติราแลกเปล( ยนแบบลอยติ� ว (Flexible

Exchange-Rate System) อย�างไรก4ติามีท��งสำองระบบติ�างมีข้�อบกพร�องด�วยก�น ท��งน�เพราะเป&นระบบท(ค้�อนข้�างสำ�ดข้��ว ด�งน��นในป?จึจึ�บ�นไมี�มีประเทศไหนใชื่�ท��งสำองระบบน�แล�ว หากแติ�ผ�อนค้ลายข้องระบบอ�ติราแลกเปล(ยนท��งสำอง ด�งน��นจึ!งสำร�ปได�ว�า ป?จึจึ�บ�นมีระบบอ�ติราแลกเปล(ยนเพ�(มีข้!�นอก 2 ประเภทใหญ� ๆ ค้'อ ระบบอ�ติราแลกเปล(ยนแบบค้งท(แบบย'ดหย��น และอ�ติราแลกเปล(ยนลอยติ�วแบบจึ�ดการ จึ!งสำร�ปได�ว�า ระบบอ�ติราแลกเปล(ยนแบ�งได�เป&น 4 กล��มี ค้'อ

6 ? การแบ�งประเภทข้องระบบการเง�นระหว�างประเทศอาจึจึ#าแนกติามีประเภทข้องสำ�นทร�พย1ท(ใชื่�เป&นท�นสำ#ารองเง�นติราระหว�างประเทศ อาจึแบ�งได�เป&น 3

ประเภทหล�ก ได�แก� (1) ระบบมีาติรฐานทองค้#า (Gold standard) (2)

ระบบปร�วรรติทองค้#า (Gold- Exchange Standard) และ (3) ระบบท�นสำ#ารองเง�นติราสำก�ลหล�ก (reserve-currency system)

(1) ระบบอ�ติราแลกเปล(ยนแบบค้งท( (Fixed Exchange Rate System) (2) ระบบอ�ติราแลกเปล(ยนแบบย'ดหย��น

(Modified Fixed Exchange Rate System)

(3) ระบบอ�ติราแลกเปล(ยนแบบจึ�ดการ (Managed Floating Exchange Rate System)

(4) ระบบอ�ติราแลกเปล(ยนลอยติ�วอย�างเสำร (Freely Floating Exchange Rate system)

รายละเอยดข้องแติ�ละระบบเป&นด�งน�

(1) Fixed Exchange Rate System ระบบอ�ติราแลกเปล(ยนค้งท(ซึ่!(งมีค้�าเสำมีอภาค้ติายติ�ว อ�ติราแลกเปล(ยนจึะเค้ล'(อนไหวได�ภายในข้อบเข้ติแค้บๆ จึากค้�าเสำมีอภาค้ (par value) เป&นระบบท(มีกฎีระเบยบท(บ�งค้�บให�ธินาค้ารชื่าติ�หร'อหน�วยงานท(ร �บผ�ดชื่อบติ�องปฏิ�บ�ติ�อย�างเค้ร�งค้ร�ด ซึ่!(งมีข้�อแติกติ�างจึากระบบอ�ติราแลกเปล(ยนอ'(น ท(ธินาค้ารชื่าติ�หร'อหน�วยงานท(เก(ยวข้�องสำามีารถีใชื่�ด�ลยพ�น�จึในการจึ�ดการก�บติลาดปร�วรรติติามีท( เห4นสำมีค้วร ระบบมีาติรฐาน

ทองค้#า (Gold Standard) เป&นติ�นแบบข้องระบบอ�ติราแลกเปล(ยนประเภทน� ติ�อมีาได�ถี3กยกเล�กไป เน'(องจึากเป&นระบบท(ไมี�ย'ดหย��น เน'(องจึากว�าประเทศท(อย3�ภายใติ�ระบบน�จึะสำร�างเง�นข้!�นมีาได�ติ�องมีปร�มีาณทองค้#าหน�นหล�งอย3�ติามีท(ได�ประกาศ และติ�องย�นยอมีให�ใค้รก4ติามีท(ถี'อเง�นข้องประเทศตินสำามีารถีมีาแลกเปล(ยนเป&นทองค้#าได� ระบบน�จึ!งเป&นอ�ปสำรรค้ติ�อการค้�าระหว�างประเทศและการพ�ฒนาประเทศ เพราะปร�มีาณเง�นไมี�ได�ข้ยายติ�วไปติามีปร�มีาณการค้�าและการลงท�น หากแติ�ข้ยายติ�วไปติามีปร�มีาณทองค้#า ซึ่!(งถี3กก#าหนดโดยป?จึจึ�ยอ'(นท(ไมี�ใชื่�ป?จึจึ�ยทางเศรษฐก�จึ

(2) Modified Fixed-Exchange Rate System

ข้�อบกพร�องข้องระบบอ�ติราแลกเปล(ยนค้งท(แบบ Gold Standard ท(ไมี�ย'ดหย��นติ�อการข้ยายติ�วทางการค้�าและการลงท�นระหว�างประเทศท#า ให�ท�กประเทศยกเล�กใชื่�ระบบน� แมี�ในป?จึจึ�บ�นไมี�มีประเทศไหนใชื่�7ระบบอ�ติราแลกเปล(ยนค้งท(แบบ Gold Standard

แติ�ย�งมีข้�อดข้องระบบอ�ติราแลกเปล(ยนแบบค้งท( โดยเฉพาะประเด4นเร'(องการมีเสำถียรภาพข้องอ�ติราแลกเปล(ยน ด�งน��นจึ!งมีการปร�บเปล(ยนระบบอ�ติราแลกเปล(ยนแบบ Gold Standard มีาเป&นระบบอ�ติราแลกเปล(ยนแบบค้งท(ท(มีค้วามีย'ดหย��นและสำอดค้ล�องก�บสำภาพค้วามีเป&นจึร�งทางการค้�าและการลงท�นระหว�างประเทศ ติ�วอย�างข้องระบบอ�ติราแลกเปล(ยนแบบค้งท(มีด�ดแปลงแล�ว เชื่�น ระบบอ�ติราแลกเปล(ยนแบบค้ณะกรรมีการก#า หนดอ�ติราแลกเปล(ยน (Currency

Board System)8 ระบบอ�ติราแลกเปล(ยนแบบติะกร�าเง�น (Basket of Currencies) ระบบ European

7 ประเทศสำหร�ฐอเมีร�กาเป&นประเทศสำ�ดท�ายท(ใชื่�ระบบน� โดยประกาศยกเล�กเมี'(อเด'อนสำ�งหาค้มี พ.ศ. 2514

8

Monetary System และระบบ Bretton Woods

เป&นติ�น (3) Managed Floating Exchange Rate System

เป&นระบบท(เก�ดจึากการปร�บปร�งระบบอ�ติราแลกเปล(ยนแบบเค้ล'(อนไหวเสำร กล�าวค้'อเป&นระบบอ�ติราแลกเปล(ยนท(ไมี�มีค้�าเสำมีอภาค้ติายติ�ว แติ�ปล�อยให�อ�ปสำงค้1และอ�ปทานข้องเง�นสำก�ลน��นท#า งานได�ในระด�บหน!(ง โดยท(ธินาค้ารกลางข้องประเทศเข้�าไปแทรกแซึ่ง เพ'(อจึ#าก�ดข้นาดและค้วามีผ�นผวนข้องการเปล(ยนแปลงอ�ติราแลกเปล(ยน ซึ่!(งเป&นจึ�ดด�อยข้องระบบอ�ติราแลกเปล(ยนแบบลอยติ�วอย�างเสำร ระบบน�จึ!งใชื่�ก�นแพร�หลายท�(วโลก รวมีท��งระบบอ�ติราแลกเปล(ยนข้องไทยในป?จึจึ�บ�น จึ�ดอย3�ในระบบน�

(4) Freely Flexible Exchange Rate System

ระบบอ�ติราแลกเปล(ยนเค้ล'(อนไหวข้!�นลงอย�างเสำร ภายใติ�ระบบน� อ�ติราแลกเปล(ยนข้องเง�นสำก�ลใด ๆ จึะเค้ล'(อนไหวติามีอ�ปสำงค้1และอ�ปทานข้องเง�นติราสำก�ลน��นๆ โดยธินาค้ารกลางจึะไมี�มีการแทรกแซึ่ง ในอดติมีใชื่�ระบบน�ในระยะสำ��น ๆ ในประเทศแถีบย�โรปชื่�วงหล�ง

สำงค้รามีโลกค้ร��งท( 1 ท��งน�เพราะมีข้�อเสำยหลายประการ ท(สำ#า ค้�ญค้'อ ค้�าอ�ติราแลกเปล(ยนจึะผ�นผวนข้!�นลงติลอดเวลาติามีอ�ปสำงค้1และอ�ปทาน ท#าให�การค้�าระหว�างประเทศเป&นไปด�วยค้วามียากล#าบาก และธินาค้ารชื่าติ�ไมี�สำามีารถีเข้�าไปแทรกแซึ่งติลาดปร�วรรติเง�นติราได� เป&นผลให�นโยบายการเง�นไมี�มีประสำ�ทธิ�ภาพท(จึะใชื่�เพ'( อแทรกแซึ่งอ�ติราแลกเปล(ยน อ�ติราดอกเบ�ย และปร�มีาณเง�น 11.5 ข$อด�และข$อเสำ�ยของิระบบอ�ตราแลกเปล��ยน

แบบคงิท��และระบบอ�ตราแลกเปล��ยน ลอยต�ว่อย�างิเสำร� ข้�อดข้องระบบอ�ติราแลกเปล(ยนค้งท( สำร�ปได�ด�งน�

(1) ท#าให�อ�ติราแลกเปล(ยนมีเสำถียรภาพ ซึ่!(งจึะเป&นประโยชื่น1อย�างย�(งท(จึะสำน�บสำน�นการค้�าและการลงท�นระหว�างประเทศ และเป&นสำ�(งท(น�กธิ�รก�จึติ�องการ กล�าวค้'อน�กธิ�รก�จึและน�กลงท�นไมี�ติ�องเผชื่�ญก�บค้วามีเสำ(ยงในเร'(องการผ�นผวนข้องอ�ติราแลกเปล(ยน การวางแผนด#าเน�นงานเป&นไปโดยสำะดวก

(2) ติ�นท�นในการด#าเน�นธิ�รก�จึระหว�างประเทศลดลง เน'(องจึากมีค้วามีแน�นอนหร'อมีค้วามีเสำ(ยงน�อย จึ!งไมี�จึ#าเป&นติ�องเสำยค้�าค้��มีค้รองค้วามีเสำ(ยง เชื่�น การซึ่'�อข้ายเง�นติราติ�างประเทศล�วงหน�า

(3) ชื่�วยให�ร�ฐบาลสำามีารถีค้วบค้�มีป?ญหาเง�นเฟ้Cอท(อาจึเก�ดจึากการเสำ'(อมีค้�าข้องเง�นได� (imported inflation)

ข้�อเสำยข้องระบบอ�ติราแลกเปล(ยนค้งท( สำร�ปได�ด�งน�

(1) กรณ ก#าหนดค้�าอ�ติราแลกเปล(ยนสำ3งเก�นไป (over value) จึะท#าให�ราค้าสำ�นค้�าน#าเข้�าถี3กเก�นไป ข้ณะท(ราค้าสำ�นค้�าออกจึะแพงเก�นไป ล�กษณะเชื่�นน�จึะมีผลท#าให�ด�ลการค้�าและด�ลบ�ญชื่เด�นสำะพ�ดเลวลงได�

(2) ในกรณท(ก#าหนดค้�าเง�นสำ3งเก�นไป อาจึถี3กโจึมีติค้�าเง�นจึากน�กเก4งก#าไรท��งภายในและติ�างประเทศได� ถี�าหากเง'(อนไข้อ'(น ๆ เอ'�ออ#านวย ซึ่!(งได�แก� เง�นท�นสำ#ารองระหว�างประเทศมีน�อย ติลาดเง�นข้องประเทศเชื่'(อมีโยงก�บติลาดเง�นระหว�างประเทศ (ไมี�มีการค้วบค้�มีติลาดปร�วรรติ

เง�นติรา) และกรณท(กระแสำเง�นติราติ�างประเทศ (cash flow) ซึ่!(งว�ดจึากด�ลบ�ญชื่เด�นสำะพ�ดข้าดด�ลมีาก

(3) ภายใติ�ระบบอ�ติราแลกเปล(ยนค้งท( เมี'(อเก�ดป?ญหาการข้าดด�ลบ�ญชื่เด�นสำะพ�ดหร'อด�ลการชื่#าระเง�น อ�ติราแลกเปล(ยนไมี�สำามีารถีเป&นกลไกชื่�วยในการปร�บติ�วเพ'(อแก�ไข้ป?ญหาการข้าดด�ลได� ซึ่!(งติรงข้�ามีก�บการปล�อยให�อ�ติราแลกเปล(ยนลอยติ�ว อ�ติราแลกเปล(ยนจึะชื่�วยในการปร�บติ�วโดยผ�านข้บวนการท(อ�ติราแลกเปล(ยนเสำ'(อมีค้�า (depreciate)

ข้�อดข้องระบบอ�ติราแลกเปล(ยนแบบเค้ล'(อนไหวอย�างเสำร สำร�ปได�ด�งน�

(1) อ�ติราแลกเปล(ยนลอยติ�วชื่�วยให�มีการปร�บด�ลบ�ญชื่เด�นสำะพ�ดหร'อด�ลบ�ญชื่การชื่#าระ เง�นได�

(2) ธินาค้ารกลางไมี�จึ#าเป&นติ�องด#ารงท�นสำ#ารองระหว�างประเทศไว�เป&นจึ#านวนมีากเพ'(อปกปCองค้�าเง�น

(3) ไมี�ติ�องก�งวลเร'(องการโจึมีติค้�าเง�น ข้�อเสำยข้องระบบอ�ติราแลกเปล(ยนแบบเค้ล'(อนไหวอย�างเสำร สำร�ปได�ด�งน�

(1) ภายใติ�ระบบอ�ติราแลกเปล(ยนลอยติ�ว มีข้�อเสำยท(สำ#าค้�ญค้'ออ�ติราแลกเปล(ยนจึะผ�นผวนข้!�นลงไปติามีอ�ปสำงค้1และอ�ปทาน รวมีท��งการเก4งก#าไร ซึ่!(งก�อให�เก�ดค้วามีไมี�แน�นอนในเร'(องอ�ติราแลกเปล(ยน ซึ่!(งเป&นอ�ปสำรรค้1สำ#าค้�ญในการด#าเน�นธิ�รก�จึระหว�างประเทศ เพราะจึะท#า ให�เก�ดก#า ไรหร'อข้าดท�นได�จึากการผ�นผวนข้องอ�ติราแลกเปล(ยน

(2) นโยบายในการร�กษาเสำถียรภาพข้องระบบเศรษฐก�จึข้องภาค้ร�ฐมีประสำ�ทธิ�ภาพลดลง เชื่�น การค้วบค้�มีภาวะเง�นเฟ้Cอ เป&นติ�น

ตารางิท�� 11.1 สำร)ปประเภทของิระบบอ�ตราแลกเปล��ยน

ระบบ ล�กษณะและชื่'(อระบบ ท�นสำ#ารองFixed Exchange Rates

อ�ติราแลกเปล(ยนก#าหนดค้งท( ค้'อระบบมีาติรฐานทองค้#าท�(วโลกใชื่�ระบบน�ก�อนป> 1914

และในชื่�วง 1926-33

เป&นทองค้#าในอ�ติราสำ�วนท(ก#าหนด (par value)

Modified Fixed Exchange Rates

อ�ติราแลกเปล(ยนก#าหนดค้งท(แติ�ปร�บเปล(ยนได�เป&นระยะติ�วอย�างข้องระบบน�ค้'อ Bretton Woods System (IMF) 1947 -1971, EMS (1979 - ป?จึจึ�บ�น,

ระบบติะกร�าเง�น ระบบค้ณะกรรมีการ

ทองค้#า เง�นสำก�ลหล�ก เชื่�น ดอลลาร1สำหร�บ

Managed Floating Exchange Rate

ระบบลอยติ�วแบบก!(งจึ�ดการ ใชื่�ก�นแพร�หลาย เชื่�น USA, UK,

Thailand และประเทศ

สำ�วนใหญ�เป&นเง�นสำก�ลติ�างประเทศ เชื่�น $ DM

ASEAN JY,PSFreely Floating Exchange Rates

อดติเค้ยใชื่� เชื่�นในประเทศอ�งกฤษชื่�วง 1918-26

ด#ารงไว�น�อยเป&นเง�นติราสำก�ลหล�ก

11.6 ทฤษฎี�ท��ใช้$อธิ�บายการเปล��ยนแปลงิในอ�ตราแลกเปล��ยน

ทฤษฎีเศรษฐศาสำติร1ท(ใชื่�อธิ�บายการเปล(ยนแปลงข้องอ�ติราแลกเปล(ยนภายใติ�ระบบอ�ติราแลกเปล(ยนลอยติ�วอย�างเสำรมี 2 ทฤษฎี ค้'อ

(1) ทฤษฎี�คว่ามเสำมอภาคแห�งิอ�านาจซื้0'อ [The Purchasing - Power Parity Theory (PPP) ]

ทฤษฎีน�พ�ฒนาการมีาจึากการค้�าระหว�างประเทศ โดยเชื่'(อว�า อ�ติราแลกเปล(ยนจึะมีค้วามีสำ�มีพ�นธิ1ระหว�างระด�บราค้าสำ�นค้�าภายในประเทศและติ�างประเทศ และเชื่'(อว�าอ�ติราแลกเปล(ยนระหว�างเง�นสำองสำก�ลจึะปร�บติ�วเพ'(อให�สำอดค้ล�องก�บชื่�องว�างระหว�างอ�ติราเง�นเฟ้Cอ (differential rates of inflation) ระหว�างสำองประเทศ โดยจึะมีท�ศทางการปร�บติ�วจึนกระท�(งด�ลยภาพข้องด�ลการชื่#าระเง�นข้องท��งสำองประเทศได�ด�ล

แนวค้�ดข้องทฤษฎีน�อย3�ภายใติ�แนวค้�ดเร'(อง กฎีแห�ง“

ราค้าเดยว ” (Law of one price) ซึ่!(งหมีายค้วามีว�า สำ�นค้�าชื่น�ดเดยวก�น ข้ายในแติ�ละประเทศ ราค้าข้ายจึะเท�าก�น เมี'(อค้�ดอย3�ในร3ปเง�นสำก�ลเดยวก�น ซึ่!(งแสำดงได�ติามีสำมีการ ติ�อไปน�

E P* = P

โดยท( E = อ�ติราแลกเปล(ยน (แสำดงราค้าข้องเง�นสำก�ลในประเทศติ�อ

1 หน�วยข้องเง�นสำก�ลติ�างประเทศ)

P = ระด�บราค้าสำ�นค้�าในประเทศ ในร3ปข้องเง�นสำก�ลท�องถี�(น P* = ระด�บราค้าสำ�นค้�าติ�างประเทศ ในร3ปข้องเง�นติราติ�างประเทศ

ท��งน�ข้�อสำร�ปข้องทฤษฎีน�อย3�ภายใติ�ข้�อสำมีมีติ�ว�าติลาดการค้�าระหว�างประเทศมีการแข้�งข้�นอย�างสำมีบ3รณ1 ไมี�มีติ�นท�นค้�าข้นสำ�งและการกดก�นทางการค้�าใด ๆ จึากสำ3ติรท(แสำดง “Law of one price” สำมีารถีค้#านวณหาอ�ติราแลกเปล(ยน ได�ค้'อ

E = P

P*

สำ3ติรท( แสำดงมีชื่'( อ เรยกทาง ว� ชื่ า การ ว� า “ Absolute Purchasing Power Parity” ซึ่!( ง ในทางปฎี�บ�ติ�จึะมีป?ญหาในการพ�จึารณาว�าระด�บราค้าท(กล�าวในทฤษฎีจึะใชื่�ก�บสำ�นค้�าประเภทใด และกล��มีสำ�นค้�าท(บร�โภค้ในแติ�ละประเภทก4มีน#�าหน�กติ�างก�น ด�งน��นในทางปฏิ�บ�ติ�จึ!งน�ยมีใชื่�ด�ชื่นราค้าแทนระด�บราค้า ซึ่!(งด�ชื่นราค้าท(น�ยมีใชื่�มี 3 ประเภท ค้'อ CPI, WPI และ GDP deflator

ในกรณท(พ�จึารณาในร3ปข้องอ�ติราการเปล(ยนแปลงข้องอ�ติราแลกเปล(ยน หร'อท(เรยกว�า “

Relative Purchasing Power Parity” สำ3ติรในการค้#านวณ ค้'อ E = Pt / P*

t

หร0อ % E = % Pt - % P*

t

โดยท( แสำดงถี!งการเปล(ยนแปลง ในกรณท(เราแสำดง Relative PPP ในร3ปข้องระด�บอ�ติราแลกเปล(ยน เราจึะได�สำมีการ PPPEt =

P P

P Pt

t

/

/* *0

0 . E0

โดยท( PPPEt = อ�ติราแลกเปล(ยนติามีทฤษฎี relative PPP ณ เวลา t Pt = ระด�บราค้าภายในประเทศ ณ เวลา t P0 = ระด�บราค้าภายในประเทศ ณ เวลา 0

ซึ่!(งเป&นป>ฐาน P* t = ระด�บราค้าติ�างประเทศ ณ เวลา t P* 0 = ระด�บราค้าติ�างประเทศ ณ เวลา 0

ซึ่!(งเป&นป>ฐาน E0 = อ�ติราแลกเปล(ยน ณ ป>ฐาน

จึากสำ3ติรค้#านวณหาอ�ติราแลกเปล(ยนไมี�ว�าจึะเป&น Absolute PPP หร'อ Relative PPP จึะเห4นว�า อ�ติราแลกเปล(ยนจึะถี3กก#าหนดจึากระด�บราค้าเปรยบเทยบ และการปร�บเปล(ยนในอ�ติราแลกเปล(ยนอ�นเน'(องมีาจึากค้วามีแติกติ�างระหว�างการเปล(ยนแปลงข้องระด�บราค้า จึะเก�ดข้!�นได� 2 ทางค้'อ ทางแรก เก�ดจึากการเปล(ยนแปลงในราค้า

เปรยบเทยบระหว�างสำ�นค้�าเข้�าและสำ�นค้�าออกท��งสำองประเทศ กล�าวค้'อ ประเทศท(มีอ�ติราเง�นเฟ้Cอสำ3งกว�าโดยเปรยบเทยบก�บอกประเทศ ราค้าสำ�นค้�าสำ�งออกจึะสำ3งข้!�นเมี'(อเปรยบเทยบก�บราค้าสำ�นค้�าน#าเข้�า จึ!งท#า

อ�ปสำงค้1สำ�นค้�าสำ�นค้�าน#าเข้�าสำ3งข้!�น และอ�ปสำงค้1สำ�นค้�าสำ�งออกลดลงและด�ลการค้�าข้องประเทศจึะเลวลง จึากผลด�งกล�าวจึ!งท#า ให�อ�ปสำงค้1ข้องเง�นติราสำก�ลติ�างประเทศเพ�(มีข้!�น ข้ณะท(อ�ปสำงค้1สำ#าหร�บเง�นติราสำก�ลข้องประเทศตินเองลดลง จึ!งท#า ให�ค้�าเง�นข้องปร ะ เท ศ ท( มี อ� ติ ร า เง� น เฟ้Cอ สำ3 ง ก ว� า เสำ'( อ มี ค้� า ลง (depreciate) ในท�ศทางกล�บก�น สำ#าหร�บประเทศท(มีอ�ติราเง�นเฟ้Cอติ#(า กว�าราค้าสำ�นค้�าเข้�าสำ3งท#า ให�ลดการน#าเข้�า อ�ปสำงค้1สำ#าหร�บเง�นติราประเทศค้3�ค้�าลดลง ข้ณะท(ราค้าสำ�นค้�าสำ�งออกโดยเปรยบเทยบจึะถี3กลง สำ�งออกจึะเพ�(มีข้!�น ด�ลการค้�าจึะป>ข้!�น ค้�าเง�นข้องป ร ะ เ ท ศ อ� ติ ร า เ ง� น เ ฟ้C อ ติ#(า ก ว� า จึ ะ เ พ�( มี ข้!� น (appreciate) ซึ่!( งจึะมีผลติ�ออ�ติราแลกเปล(ยนป?จึจึ�บ�น (spot exchange rates)

ทางท(สำอง อ�ติราแลกเปล(ยนอาจึเปล(ยนแปลงเพ'(อสำนองติอบติ�อค้วามีแติกติ�างข้องอ�ติราเง�นเฟ้Cอ เป&นผลมีาจึาก การเก4งก#าไร (speculation) ข้ณะท(ราค้าข้องประเทศหน!( งเปล(ยนแปลงสำ3งกว�าอกประเทศหน!(ง ผ3�จึ�ดการกองท�นและพวกน�กเก4งก#าไรค้าดการณ1ว�า อ#านาจึซึ่'�อข้องเง�นข้องประเทศท(มีอ�ติราเง�นเฟ้Cอสำ3งจึะลดลง พวกกองท�นและน�กเก4งก#าไรจึ!ง

ติ�องเปล(ยนการถี'อเง�นจึากสำก�ลเง�นประเทศท(มีอ#านาจึซึ่'�อลดลงไปถี'อค้รองเง�นข้องอกประเทศ จึ!งเป&นผลท#าให�ค้�าเง�นข้องประเทศท(ทอ�ติราเง�นเฟ้Cอสำ3งเสำ'(อมีค้�าลง ซึ่!(งจึะมีผลติ�อ อ�ติราซึ่'�อข้ายล�วงหน�า (forward exchange rates)

Real exchange rate เป&นด�ชื่นท(สำร�างข้!�นโดยการน#าเอาอ�ติราแลกเปล(ยนติ�วเง�นมีาพ�จึารณาร�วมีก�บระด�บราค้าสำ�นค้�าภายในและติ�างประเทศ ท��งน�เพ'(อเปรยบเทยบระด�บราค้าสำ�นค้�าข้องสำองประเทศว�าจึะแติกติ�างก�นมีากน�อยเพยงใด จึ!งเป&นด�ชื่นท(ใชื่�ว�ดศ�กยภาพการแข้�งข้�นข้องท��งสำองประเทศ สำ3ติรในการค้#านวณ

= epP*

โดยท( = อ�ติราแลกเปล(ยนท(แท�จึร�ง (real exchange rate) e = อ�ติราแลกเปล(ยนติ�วเง�น (nominal exchange rate) p* = ระด�บราค้าสำ�นค้�าติ�างประเทศ P = ระด�บราค้าสำ�นค้�าในประเทศ

(2) ทฤษฎี�คว่ามเสำมอภาคของิอ�ตราดอกเบ�'ย [The Interest - Rate Parity Theory (IRP)]

ทฤษฎีน�เชื่'(อว�า อ�ติราแลกเปล(ยนจึะปร�บเปล(ยนเพ'( อให�สำอดค้ล�องก�บค้วามีแติกติ�างระหว�างอ�ติราดอกเบ�ย ท��งน�มีข้�อสำมีมี�ติ�ว�าเมี'( อติลาดการเง�นข้องประเทศเป2ดเสำร ค้วามีแติกติ�างระหว�างอ�ติราดอกเบ�ยข้องสำ�นทร�พย1ประเภทติ�างๆ เชื่�น พ�นธิบ�ติร ติ�Dวสำ�ญญาใชื่�เง�นจึะมีผลท#า ให�น�กลงท�นเค้ล'( อนย�ายเง�นท�นจึากประเทศท(มีอ�ติราดอกเบ�ยติ#(า ไปสำ3�ประเทศท(มีอ�ติราดอกเบ�ยสำ3ง การเค้ล'(อนย�ายเง�นท�นด�งกล�าวจึะมีผลกระทบติ�ออ�ติราแลกเปล(ยน กล�าวอกน�ยหน!(ง ค้'อ ถี�ามีค้วามีแติกติ�างระหว�างผลติอบแทนจึากการลงท�นทางการเง�นระหว�างประเทศ จึะเก�ดการ arbitrage จึนกระท�(งผลติอบแทนท��งภายในและติ�างประเทศเท�าก�น ติ�วอย�างเชื่�น ถี�า ฝากเง�น B บาท อ�ติราดอกเบ�ย i ติ�อป> สำ��นป>จึะได�ร�บเง�นจึ#านวน B + i (B) = B (1 + i ) บาท

ถี�าน�กลงท�นมีทางเล'อกในการเปล(ยนเง�น 1

บาท ก#าหนดให�เปล(ยนเป&นดอลลาร1จึะได�เง�นจึ#านวน

เท�าก�บ 1 . 1

E โดยท( E ค้'อ อ�ติราแลกเปล(ยนก#าหนดในร3ปข้องเง�นบาทติ�อ 1 หน�วยข้องเง�นติราติ�างประเทศ แล�วไปฝากย�งติ�างประเทศสำมีมี�ติ�ว�าได�ร�บดอกเบ�ยร�อยละ i* สำ��นป>จึะได�ร�บเง�นเท�าก�บ B x ( 1

E ) + i* { B x (1

E ) } = B x ( 1

E ) ( 1+ i* )

อย�างไรก4ติามี ในการน#า เง�นไปลงท�นในติ�างประเทศจึะมีค้วามีเสำ(ยงเร'(องการผ�นผวนข้องอ�ติราแลกเปล(ยนท(ค้าดว�าจึะเก�ดในอนาค้ติ ค้'อ อ�ติราแลกเปล(ยนในอนาค้ติอาจึแติกติ�างจึากอ�ติราแลกเปล(ยนในป?จึจึ�บ�นท(ติ�ดสำ�นใจึท(จึะลงท�นในติ�างประเทศ ซึ่!(งถี�าก#าหนดว�า น�กลงท�นได�ท#าการปCองก�นค้วามีเสำ(ยงประเภทน�โดยการท#าการข้ายล�วงหน�า9 ณ ระด�บ forward rate 1 ป> (Ft) ด�งน��น ณสำ��นป>น�กลงท�นจึะได�ร�บเง�นค้'นในร3ปเง�นติราในประเทศเท�าก�บ B x ( 1

E ) ( 1+ i* ) Ft

9 การลงท�นระหว�างประเทศ น�กลงท�นติ�องเผชื่�ญก�บค้วามีเสำ(ยงหลายประการในท(น�พ�จึารณาเฉพาะ ค้วามีเสำ(ยงในเร'(องอ�ติราแลกเปล(ยน และการด#าเน�นการปCองก�นค้วามีเสำ(ยงประเภทน�เรยกว�า “ Coverd IRP”

ณ ด�ลยภาพ ผลติอบแทนจึากการลงท�นท��งภายในและติ�างประเทศติ�องเท�าก�น น�(นค้'อ B ( 1+ i ) = B x ( 1

E ) ( 1+ i* ) Ft

F

Et

t = ( )

( )*

1

1

i

i

จึากด�ลยภาพท(แสำดง อาจึใชื่�พยากรณ1อ�ติราแลกเปล(ยนในงวดติ�อไป ได� ค้'อ10

Ft+1 = ( )

( )*

1

1

i

i . Et

11.7 ว่�ว่�ฒนาการของิระบบการเงิ�นของิโลก (1) The Gold Standard หร'อ ระบบมีาติรฐาน

ทองค้#า ระบบน�ใชื่�เมี'(อประมีาณ 40 ป> ก�อนสำงค้รามีโลกค้ร��งท( 1 หร'อประมีาณชื่�วง 1890-1914 ระบบน�ไมี�ได�ถี3กสำร�างข้!�นมีาโดยชื่าติ�ใด แติ�เก�ดข้!�นมีาเองเหมี'อนก�บระบบราค้า กล�าวค้'อ เป&น ระบบท(เก�ดมีาจึากค้วามีให�การยอมีร�บทองค้#าในฐานะท(เป&นสำ�(งมีค้�าใชื่�แทนเป&นเง�นได�

10 ร3 �จึ�กก�นในนามี International Fisher Effect ซึ่!(งน#ามีาประย�กติ1ใชื่�ในการพยากรณ1 อ�ติราแลกเปล(ยน ด3รายละเอยดเพ�(มีเติ�มีใน Richard Levich, International Financial Markets, chap. 5

หร'อใชื่�เป&นสำ�(งหน�นหล�งเง�นกระดาษ ในระบบน�ประชื่าชื่นในท�กประเทศสำามีารถีน#าเง�นกระดาษมีาแลกเปล(ยนทองค้#า ในอ�ติราท(ก#า หนดไว� เชื่�น ในป> 1914 1

ดอลลาร1สำหร�ฐอเมีร�กา แลกเป&นทองค้#าน#�าหน�ก 0.053

ounce ในข้ณะท(1 ปอนด1สำเติอร1ร�งแลกทองค้#า ได� 0.257 ounce ซึ่!(งหมีายค้วามีว�า เง�น 1 ปอนด1 มีมี3ลค้�าเป&น 4.86 เท�าข้องเง�นดอลลาร1 ซึ่!(งก4ค้'ออ�ติราแลกเปล(ยนน�(น เอง กลไกการท#า งานข้องระบบมีาติรฐานทองค้#าติ��งอย3�บนเง'(อนไข้ท(สำ#าค้�ญ 3 ประการ ค้'อ (ก) ท�กประเทศท( ใชื่�มีาติรฐานทองค้#า ติ�องก#าหนดค้�าเง�นข้องตินเทยบก�บทองค้#า (ข้) ทางการติ�องอน�ญาติให�มีการน#าเข้�าและสำ�งออกทองค้#าโดยเสำร

(ค้) ทางการติ�องไมี�เข้�าไปข้�ดข้วางกลไกการปร�บติ�วทางด�านปร�มีาณเง�นท(เก�ดจึากการค้�าระหว�างประเทศ เง'( อนไข้สำองประการแรกเป&นกลไกท(จึะชื่�วยให�อ�ติราแลกเปล(ยนค้งท(หร'อเค้ล'( อนไหวในชื่�วงแค้บๆ กล�าวค้'อ เมี'(อเก�ดค้วามีไมี�สำมีด�ลทางด�านการค้�าและการชื่#าระเง�นระหว�างประเทศก4จึะน#าไปสำ3�การไหลเข้�าออกข้อง

ทองค้#าเพ'(อปร�บด�ลการชื่#าระเง�นให�สำมีด�ลและ เง'(อนไข้ประการ ท(สำามีจึะชื่�วยให�เก�ดค้วามีมี�(นใจึว�าการปร�บติ�วไปสำ3�ค้วามีสำมีด�ลทางด�านการชื่#าระเง�นระหว�างประเทศอย�างแท�จึร�ง จึากข้�อดข้องระบบน�ท(ชื่�วยให�อ�ติราแลกเปล(ยนมีเสำถียรภาพและมีกลไกการปร�บติ�วเองเมี'(อมีการข้าดด�ลหร'อเก�นด�ล ท#าให�ป?จึจึ�บ�นมีน�กเศรษฐศาสำติร1กล��มีหน!(งเสำนอให�กล�บไปใชื่�ระบบมีาติรฐานทองค้#า (2) The Bretton Woods System

หล�งสำงค้รามีโลกค้ร��งท(สำองท�(วโลกติ�องเผชื่�ญก�บป?ญหาระหว�างประเทศหลายประการ ซึ่!(งสำถีาบ�นท(ก#าเน�ดข้!�นมีา ก4เพ'(อแก�ป?ญหาในแติ�ละสำ�วน เชื่�น มีป?ญหาเร'(องการกดก�นทางการค้�า อ�นเน'(องมีาจึากก#าแพงภาษ ป ร ะ ชื่ า ค้ มี โ ล ก จึ! ง ติ�� ง อ ง ค้1 ก ร GATT (General

Agreement on Tariffs and Trade) เ พ'( อ แ ก�ป?ญหาน� และได�ติ��งธินาค้ารเพ'( อการบ3รณะและฟ้F� นฟ้3 (International Bank for Reconstruction and Development : IBRD) ห ร'อ เ รย ก ย� อ ว� า ธินาค้ารโลก (The World Bank) เพ'( อแก�ป?ญหาเร'(องการหาเง�นท�นมีาใชื่�ในการท(จึะชื่�วยให�ประเทศท(ติ�องการเง�นท�นมีาบ3รณะ ฟ้F� นฟ้3และพ�ฒนาประเทศ และในการแก�ป?ญหาระบบการชื่#าระเง�นระหว�างประเทศ ได�

ติ��งกองท�นการเง�นระหว�างประเทศหร'อ เรยกย�อว�า IMF 11(International Monetary Fund) ซึ่!(งได�สำร�างระบบการเง�นระหว�างประเทศ ท(เรยกว�า The

Bretton Woods12 อ�นเป&นระบบท(รวมีเอาข้�อติกลงและกฎีเกณฑ์1ท(สำร�างจึาก IMF ระบบน�ได�ถี3กน#ามีาใชื่�ในชื่�วง 1948 - 1971 ระบบน�บางค้ร��งเรยกว�า Gold-

Exchange Standard หร'อ ระบบปร�วรรติทองค้#า ซึ่!(งจึ�ดว�าเป&นระบบอ�ติราแลกเปล(ยนค้งท( ระบบน�ก#าหนดให�ประเทศสำมีาชื่�กติ�องปฏิ�บ�ติ�ติามีเง'( อนไข้หล�ก 3

ประการค้'อ ประการแรก ประเทศสำมีาชื่�กติ�องสำ#ารองเง�นติราติ�างประเทศในร3ปข้องดอลลาร1สำหร�ฐซึ่!(งสำามีารถีแลกเปล(ยนเป&นทองค้#าได� เพราะร�ฐบาลสำหร�ฐอเมีร�กาประกาศอ�ติราแลกเปล(ยนประมีาณ $35 ติ�อ ounce13

11 รายละเอยด ค้วามีก�านหน�า ผลงานว�จึ�ย การประชื่�มีข้อง IMF ด3ได�จึาก http://www/imf.org ข้องธินาค้ารโลกด3ได�จึาก http://www.worldbank.org

12 ประเทศสำหร�ฐอเมีร�กาและสำหราชื่อาณาจึ�กรและประเทศอ�ติสำาหกรรมีอก 44

ประเทศมีาประชื่�มีก�นท(เมี'อง Bretton Woods ร�ฐ New Hampshire

ในป> 1948 โดยประเทศสำหร�ฐและสำหราชื่อาณาจึ�กรเป&นผ3�น#าเสำนอแนวทางการด#าเน�นงานภายใติ�ระบบอ�ติราแลกเปล(ยน Bretton Woods ท��งน�ท� �งสำองประเทศก#าหนดอ�ติราแลกเปล(ยนข้องตินไว�ค้งท(ก�บทองค้#า ประเทศสำหราชื่อาณาจึ�กรก#าหนด 12.5 ปอนด1เสำเติอร�งค้1เท�าก�บทองค้#า 1 ounce

13 1 ounce = 28.35 gram? ประเทศสำหร�ฐอเมีร�กาและสำหราชื่อาณาจึ�กรและประเทศอ�ติสำาหกรรมีอก 44 ประเทศมีาประชื่�มีก�นท(เมี'อง Bretton Woods ร�ฐ New Hampshire ในป> 1948 โดยประเทศสำหร�ฐ

ได� ประการท(สำองประเทศสำมีาชื่�กติ�องก#าหนดอ�ติราแลกเปล(ยนเง�นสำก�ลข้องประเทศก�บดอลล�าร1ให�ค้งท( หร'อ เรยกว�า ค้�าเสำมีอภาค้ (par value) โดยธินาค้ารชื่าติ�ข้องประเทศสำมีาชื่�กติ�องจึ�ดติ��งกองท�นร�กษาระด�บอ�ติราแลกเปล( ยน (Exchange Equalization Fund)

เพ'(อค้อยแทรกแซึ่งไมี�ให�อ�ติราแลกเปล(ยนผ�นผวนออกจึากค้�าเสำมีอภาค้ท(ก#าหนด และประการสำ�ดท�าย ประเทศสำมีาชื่�กติ�องปล�อยให�มีการแลกเปล(ยนระหว�างเง�นติราข้องติ�วเองก�บดอลลาร1อย�างเสำร ในชื่�วงทศวรรษท( 1960 ประเทศสำหร�ฐอเมีร�กาประสำบก�บป?ญหาการข้าดด�ลการชื่#าระเง�น การข้าดด�ลงบประมีาณแผ�นด�นเร'�อร�ง รวมีท��งป?ญหาเร'(องภาวะเง�นเฟ้Cอ ท#าให�เก�ดการเก4งก#าไรในค้�าเง�นดอลลาร1สำหร�ฐว�าจึะลดค้�าลง มีทองค้#าไหลออกจึากประเทศสำหร�ฐมีาก เพราะประเทศติ�างๆ น#าเง�นดอลลาร1สำหร�ฐมีาแลกเป&นทองค้#า จึากสำภาพป?ญหาน� ในเด'อนสำ�งหาค้มี 1971

ปร ะ ธิ า น า ธิ�บ ด Richar M. Nixon ไ ด� ปร ะ ก า ศ

และสำหราชื่อาณาจึ�กรเป&นผ3�น#าเสำนอแนวทางการด#าเน�นงานภายใติ�ระบบอ�ติราแลกเปล(ยน Bretton Woods ท��งน�ท� �งสำองประเทศก#าหนดอ�ติราแลกเปล(ยนข้องตินไว�ค้งท(ก�บทองค้#า ประเทศสำหราชื่อาณาจึ�กรก#าหนด 12.5

ปอนด1เสำเติอร�งค้1เท�าก�บทองค้#า 1 ounce

นโยบายทางเศรษฐก�จึใหมี� สำาระสำ#าค้�ญสำ�วนหน!(งข้องนโยบายใหมี� ค้'อยกเล�กการแลกเปล(ยนระหว�างดอลลาร1ก�บทองค้#าการประกาศน�จึ!งเท�าก�บเป&นการสำ��นสำ�ดระบบ Bretton Woods (3) อ�ติราแลกเปล(ยนลอยติ�วก!(งจึ�ดการ (Managed

Floating Exchange Rate System)

หล�งจึากระบบ Bretton Woods ล�มีสำลาย ประเทศสำ�วนมีากปล�อยให�ค้�าเง�นข้องตินเค้ล'(อนไหวเสำรไปติามีกลไกติลาด แติ�อย�างไรก4ติามี ประเทศติ�าง ๆ ก4ย� ง ค้ ง แ ท ร ก แ ซึ่ ง ด� ว ย จึ! ง มี� ก เ ร ย ก ร ะ บ บ น� ว� า managed floating exchange rate

ในชื่�วง 1978 - 1981 อ�ติราแลกเปล(ยนเง�นติราประเทศติ�างๆ ไมี�มีเสำถียรภาพ ท#าให�ประเทศติ�างๆ ติ�องการท(จึะสำร�างกลไกเพ'(อท#าให�อ�ติราแลกเปล(ยนมีเสำถียรภาพ (จึะสำ�งเกติ�ว� า ติ��งแติ�ระบบ Bretton

Woods ยกเล�กไป ก4ย�งไมี�มีระบบการเง�นใหมี�มีาแทนประเทศติ�าง ๆ ติ�างก4มีาท#าการติกลงแบบพห�ภาค้ ในร3ปข้องข้�อติกลง เชื่�น ประเทศในย�โรป 9 ประเทศในกล��มี EEC ในป> 1979 ได�สำร�าง ร ะบบการเง� นย� โ รป14

14 ระบบน�น#าหล�กการข้องระบบอ�ติราแลกเปล(ยนค้งท(มีาใชื่� โดยมีว�ติถี�ประสำงค้1เพ'(อลดค้วามีผ�นผวนข้องอ�ติราแลกเปล(ยนในกล��มีประเทศสำมีาชื่�ก ภายใติ�

(European Monetary System - EMS) โดยมีว�ติถี�ประสำงค้1หล�กค้'อ ลดค้วามีผ�นผวนข้องอ�ติราแลกเปล(ยนในกล��มีประเทศสำมีาชื่�กข้อง EEC (European

Economic Community) โดยสำร�ป หล�งจึากระบบ Bretton Woods ถี3กยกเล�ก ไป ประ เทศติ� าง ๆ ปล�อยให�ค้�าเง�นข้องตินเองลอยติ�วในหลายร3ปแบบ เชื่�น ค้�าเง�นข้องบางสำก�ลลอยติ�วร�วมีก�น บางสำก�ลลอยติ�วอ�สำระ บางสำก�ลก#า หนดให�ค้งท(ก�บเง�นสำก�ลอ'( นหร'อ SDR (Special Drawing Right เป&นเง�นท( IMF

สำร�างข้!�นมีา15) แติ�ท��งน�การลอยติ�วด�งกล�าวไมี�ได�เป&นไปโดยอ�สำระหากแติ�ถี3กแทรกแซึ่งจึากร�ฐบาล จึ!งเรยกระบบน�ว�า Managed Floating Exchange Rate

System ระบบน�ใชื่�มีาติ��งแติ�ป> 1972 ถี!งป?จึจึ�บ�น

ระบบน� ท�กประเทศจึะก#าหนดอ�ติราแลกเปล(ยนค้งท(ข้องเง�นสำก�ลติ�วเองก�บเง�น European Monetary Unit (ECU) และอน�ญาติ�ให�ข้!�นลงได� 2.25

จึากค้�าท(ก#าหนด 15 ? ในป> 1970 IMF ได�สำร�างเง�น SDR ซึ่!(งไมี�ได�เป&นติ�วเง�นจึร�ง หากแติ�

เป&นการลงบ�ญชื่ SDR มีว�ติถี�ประสำง1เพ'(อเพ�(มีสำภาพค้ล�องให�ก�บประเทศท(ข้าดแค้ลนเง�นท�นสำ#ารอง ค้�าข้อง SDR ก#าหนดจึากค้�าเฉล(ยถี�วงน#�าหน�กข้องเง�นสำก�ลหล�ก 5 สำก�ล ค้'อ US dollar, German Deutschmark, UK

sterling, the French franc and the Japanese yen ด�งน��นค้�า SDR จึะเปล(ยนแปลงไปติามีค้�าเง�นสำก�ลหล�กเหล�าน� ติ�วอย�างเชื่�น 1SDR มีค้�าเท�าก�บ $ 0.72 และ 1.1 ในป> 1993

11.8 ว่�ว่�ฒนาการของิระบบการเงิ�นระหว่�างิประเทศของิประเทศไทย

(1) ก�อนสำงค้รามีโลกค้ร��งท(สำอง การค้�าระหว�างประเทศข้องไทยอย3�ในระด�บติ#(า ติลาดการเง�นระหว�างประเทศย�งไมี�แพร�หลาย ประเทศไทยใชื่�ระบบอ�ติราแลกเปล(ยนค้งท(โดยผ3กค้�าเง�นบาทไว�ก�บเง�นปอนด1สำเติอร�งค้1ข้องอ�งกฤษเพยงสำก�ลเดยวในอ�ติรา 1 ปอนด1สำเติอร�งค้1เท�าก�บ 11 บาท

(2) เมี'(อสำงค้รามีโลกค้ร��งท(สำองได�สำ��นสำ�ดลงเมี'(อว�นท( 16 สำ�งหาค้มี 2488 เง�นสำ#ารองเง�นติราในสำ�วนท(เป&นเง�นเยนญ(ป�Gนหมีดค้�าลง ทองค้#าท(ฝากไว�ในประเทศญ(ป�Gนถี3กย!ด เน'(องจึากประเทศไทยจึ�ดอย3�ในกล��มีผ3�แพ�สำงค้รามี ประเทศไทยติ�องประสำบป?ญหาเศรษฐก�จึติกติ#(า อ�ติราเง�นเฟ้Cออย3�ในระด�บสำ3ง ข้ณะเดยวก�นก�บท(ประเทศติ�องการเง�นติราติ�างประเทศเพ'(อมีาบ3รณะฟ้F� นฟ้3ประเทศ ท#าให�อ�ติราแลกเปล(ยนในชื่�วงน�มีค้วามีผ�นผวนมีาก เก�ดติลาดมี'ด ร�ฐบาลไมี�สำามีารถีค้วบค้�มีให�อ�ติราแลกเปล(ยนให�มีเสำถียรภาพได� ในป> 2490 จึ!งได�ห�นมีาใชื่�ระบบอ�ติราแลกเปล(ยนค้งท(แบบหลายอ�ติรา16

16 การก#าหนดอ�ติราแลกเปล(ยนไว�หลายอ�ติรา เพ'(อมี�งหว�งร�กษาท�นสำ#ารองท(มีอย3�น�อย โดยร�ฐบาลจึะก#าหนดอ�ติราแลกเปล(ยนไว�สำ3งสำ#าหร�บผ3�ท(ติ�องการซึ่'�อเง�น

(Multiple Fixed-Exchange Rates) โดยก#าหนดอ�ติราแลกเปล(ยนทางการไว�ท( 1 ปอนด1สำเติอร�งค้1 เท�าก�บ 40 บาท และสำ#าหร�บอ�ติราแลกเปล(ยนก�บดอลลาร1สำหร�ฐ ก#าหนดไว�ท( 100 บาท เท�าก�บ 10.075 ดอลลาร1สำหร�ฐ และติ�อมีาในว�นท( 27 ก�นยายน 2492 เปล(ยนเป&น 35

บาท ติ�อ 1 ปอนด1สำเติอร�งค้1 และ 12.50 บาทติ�อ 1

ดอลลาร1สำหร�ฐ ระบบอ�ติราแลกเปล(ยนหลายอ�ติราถี3กยกเล�กในป> 2498 ท��งน�เพราะ ค้�าข้องเง�นบาททางการสำ3งเก�นจึร�ง ท#าให�การสำ�งออกข้องไทยลดลง และข้าดด�ลการค้�าสำ3งข้!�น ภาวะเศรษฐก�จึติกติ#(า พร�อมีท��งอ�ติราเง�นเฟ้Cอสำ3งข้!�น

(3) หล�งจึากยกเล�กระบบอ�ติราแลกเปล(ยนค้งท(หลายอ�ติราแล�ว ร�ฐบาลไทยได�เข้�าร�วมีระบบการเง�นข้อง IMF ค้'อ Bretton Woods System โดยด#า เน�นการจึ�ดติ��งกองท�นร�กษาระด�บอ�ติราแลกเปล( ยน (Exchange Equalization Fund) และเทยบค้�าเง�นบาทก�บทองค้#าติามีหล�กข้องสำ�ญญาว�าด�วยการเง�นระหว�างประเทศข้อง Bretton Woods ในอ�ติรา 1

ติราติ�างประเทศเพ'( อการใชื่�จึ�ายท(ร �ฐบาลเห4นว�าไมี�จึ#า เป&น เชื่�น ซึ่'�อสำ�นค้�าฟ้� Gมีเฟ้Fอย หร'อไปเท(ยวติ�างประเทศ และก#าหนดอ�ติราแลกเปล(ยนในระด�บติ#(า สำ#าหร�บผ3�ท(จึะซึ่'�อเง�นติราติ�างประเทศสำ#าหร�บการชื่#าระหน�ท(เป&นประโยชื่น1 เชื่�น ซึ่'�อว�ติถี�ด�บ เค้ร'(องจึ�กร ยาร�กษาโรค้ เป&นติ�น

บาท ติ�อทองค้#าบร�สำ�ทธิ1 0.06019 กร�มี และก#าหนดอ�ติรากลางระหว�างเง�นบาทก�บเง�นปอนด1สำเติอร�งค้1และดอลลาร1 สำหร�ฐ ไว� 60 บาท ติ�อ 1 ปอนด1สำเติอร�งค้1 และ 100 บาท ติ�อ 6.72 ดอลลาร1

(4) เมี'(อระบบ Bretton Woods ถี3กยกเล�กในป> 2514 ประเทศไทยย�งค้งผ3กค้�าเง�นบาทไว�ก�บดอลลาร1สำหร�ฐเหมี'อนเด�มี โดยมีอ�ติราแลกเปล(ยนท( 20.80 บาทติ�อดอลาาร1สำหร�ฐ ท��งน�เพ'( อร�กษาค้วามีสำามีารถีในการแข้�งข้�นข้องสำ�นค้�าออกข้องไทย และชื่�วยเสำร�มีสำร�างด�ลการค้�าและด�ลการชื่#า ระเง�นให�ดข้!� น เน'( องจึากหล�งจึากป> 2514 ค้�าเง�นดอลลาร1ลดค้�าลงเร'(อย ๆ และเมี'(อประเทศไทยย�งค้งผ3กค้�าเง�นบาทก�บดอลลาร1สำหร�ฐในระด�บเด�มี จึ!งเท�าก�บไทยลดค้�าเง�นเทยบก�บสำก�ลอ'(น ติ�อมีาในป> 2516 เก�ดว�กฤติการณ1น#�า มี�นค้ร��งท( 1 ระบบเศรษฐก�จึไทยประสำบป?ญหาเง�นเฟ้Cอ ป?ญหาด�ลภายในและภายนอกเร�(มีก�อติ�วและมีแนวโน�มีเพ�(มีข้!�น ด�งน��นในป> 2521 ไทยจึ!งยกเล�กการก#าหนดค้�าเสำมีอภาค้ข้องบาทก�บดอลลาร1สำหร�ฐ ท��งน�เพ'(อร�กษาค้�าเง�นบาทให�มีเสำถียรภาพไมี�ให�ติกติ#(าติามีค้�าข้องดอลลาร1จึนเก�นค้วร

(5) เ มี'( อ ว� น ท( 1 พ ฤ ศ จึ� ก า ย น 2521

ประเทศไทยประกาศใชื่�ระบบอ�ติราแลกเปล(ยนแบบ ติะกร�าเง�น (Basket of currencies) ข้!�นเป&นค้ร��งแรก โดยก#าหนดค้�าเง�นบาท โดยเทยบก�บกล��มีเง�นสำก�ลติ�างๆ ท(มีค้วามีสำ#าค้�ญติ�อระบบการค้�าและเศรษฐก�จึข้องไทยจึ#านวน 7 สำก�ล ค้'อ ดอลลาร1สำหร�ฐ ปอนด1สำเติอร�งค้1 มีาร1ค้ เยน ร�งก�ติมีาเลเซึ่ย ดอลลาร1สำ�งค้โปร1 และดอลลาร1ฮ่�องกง การเปล(ยนแปลงระบบอ�ติราแลกเปล(ยนด�งกล�าวถี'อว�าเป&น การเปล(ยนแปลงท(สำ#าค้�ญเพราะนอกจึากจึะปร�บระบบอ�ติราแลกเปล(ยนข้องไทยให�สำอดค้ล�องก�บท(ประเทศอ'(นๆ สำ�วนใหญ�แล�ว ย�งท#าให�ค้�าเง�นบาทไมี�ผ3กติ�ดก�บเง�นสำก�ลดอลลาร1อย�างเดยว จึ!งมีค้วามีย'ดหย��น และสำะท�อนถี!งภาวะด�ลการชื่#าระเง�นท(แท�จึร�งข้องประเทศ พร�อมีก�นน�ประเทศไทยได�ปร�บเปล(ยนว�ธิการก#า หนดอ�ติราแลกเปล(ยนใหมี� จึากเด�มีท( ให�กองท�นร�กษาระด�บอ�ติราแลกเปล(ยนเป&นผ3�ก#าหนดแติ�เพยงผ3�เดยวมีาเป&นการร�วมีก�บธินาค้ารพาณ�ชื่ย1ก#าหนดอ�ติราแลกเปล(ยนประจึ#า ว�น หร'อท( เรยกว�า Daily

Fixing โดยให�ก#าหนดอ�ติราแลกเปล(ยนประจึ#าว�นและก#าหนดจึ#านวนท(ติ�องการแลกเปล(ยน (เด�มีท�นร�กษาระด�บเป&นผ3�ก#าหนดแติ�ผ3�เดยว และให�แลกเปล(ยนโดยไมี�

จึ#าก�ดจึ#านวน) เมี'(อเก�ดว�กฤติการณ1น#�ามี�น ค้ร��งท(สำองป> 2522 ประเทศไทยประสำบป?ญหาทางเศรษฐก�จึท��งภายในและภายนอก ค้วามีเชื่'(อมี�(นในเง�นบาทลดลง เก�ดการเก4งก#า ไรว�าเง�นบาทติ�องลดค้�าลง ระบบ Daily

Fixing ไมี�ได�ชื่�วยแก�ป?ญหา เมี'(อว�นท( 15 กรกฎีาค้มี 2524 จึ!งได�ยกเล�กระบบติะกร�าเง�นและระบบ Daily Fixing

(6) ในชื่�วงป> 2524-2527 ประเทศไทยห�นกล�บมีาใชื่�ระบบเด�มีค้'อให�กองท�นร�กษาระด�บฯ ก#าหนดอ�ติราแลกเปล(ยนแติ�เพยงผ3�เดยว และในทางปฏิ�บ�ติ�ผ3กค้�าเง�นบาทไว�ก�บค้�าดอลลาร1สำหร�ฐ ค้�อนข้�างค้งท(

(7) ติ�� ง แ ติ� ป> 2525 แ ล ะ 2526 ร ะ บ บเศรษฐก�จึไทยเร�(มีฟ้F� นติ�วอย�างรวดเร4ว ข้ณะท(ดอลลาร1สำหร�ฐ แข้4งติ�วข้!�นอย�างเป&นประว�ติ�การณ1 เง�นบาทท(ผ3กก�บค้�าเง�นดอลลาร1สำหร�ฐ จึ!งแข้4งติ�วข้!�นเมี'(อเทยบก�บเง�นสำก�ลอ'( น ๆ โดยเฉพาะเง�นมีาร1ค้และเง�นปอนด1 โดยเฉพาะอย�างย�(งชื่�วงหล�งจึากกลางป> 2527 ค้�าข้องเง�นบาทได�สำ3งข้!�นอย�างรวดเร4วเมี'(อเทยบก�บเง�นสำก�ลสำ#าค้�ญ ทางการพ�จึารณาแล�วเห4นว�า ระบบอ�ติราแลกเปล(ยนท(ใชื่�อย3�เป&นระบบท(ไมี�เหมีาะสำมีก�บสำถีานการณ1ทางเศรษฐก�จึข้องประเทศไทย ท#าให�เก�ดผลเสำยติ�อด�ลการค้�า ทางการ

จึ!งได�ประกาศปร�บปร�งอ�ติราแลกเปล(ยนเมี'(อว�นท( 2

พฤศจึ�กายน 2527 ซึ่!(งมีสำาระสำ#าค้�ญ 2 ประการ ค้'อ (1) ปร�บปร�งระบบการแลกเปล(ยนให�เป&นระบบ

ท(ผ3กค้�าเง�นบาทไว�ก�บกล��มีเง�นติราข้องประเทศค้3�ค้�าสำ#าค้�ญข้องไทย แทนท(จึะผ3กไว�ก�บเง�นสำก�ลดอลลาร1สำหร�ฐ อย�างเดยว และให�ท�นร�กษาระด�บอ�ติราแลกเปล(ยนเป&นผ3�ก#าหนดอ�ติรากลางระหว�างอ�ติราซึ่'�อข้ายเง�นดอลลาร1สำหร�ฐ ข้องท�นร�กษาระด�บ ก�บธินาค้ารพาณ�ชื่ย1

(2) เน'(องจึากติามีระบบใหมี�จึ#าเป&นท(จึะติ�องปร�บระบบอ�ติราแลกเปล(ยนระหว�างเง�นบาทก�บดอลลาร1สำหร�ฐให�อย3�ในระด�บท(เหมีาะสำมีก�อน ท�นร�กษาระด�บฯ จึ!งได�ประกาศอ�ติรากลางไว�ท( 27 บาท ติ�อดอลลาร1สำหร�ฐ เมี'(อว�นท( 5 พฤศจึ�กายน 2527 เป&นผลให�เง�นบาทลดค้�าลงร�อยละ 15 เมี'(อเทยบก�บดอลลาร1 สำหร�ฐ ในการด#าเน�นการร�กษาเสำถียรภาพข้องเง�นบาทติามีระบบการแลกเปล(ยนท(ปร�บปร�งใหมี�น� ท�นร�กษาระด�บฯ จึะก#าหนดอ�ติราแลกเปล(ยนระหว�างเง�นบาทก�บดอลลาร1สำหร�ฐ ในแติ�ละว�น โดยค้#าน!งถี!งป?จึจึ�ยสำามีประการ ค้'อ

1.ค้�าเฉล(ยข้องเง�นสำก�ลติ�างๆ ข้องประเทศท(เป&นค้3�ค้�าสำ#าค้�ญข้องประเทศไทย ซึ่!(งเป&นสำก�ลเง�นท(อย3�ในกล��มีหร'อ "ติะกร�า" (basket) ข้องสำก�ลเง�นท(น#า มีาสำร�างเป&นด�ชื่นค้�าเง�นบาท สำ3ติรข้องติะกร�าเง�นท(ธินาค้ารแห�งประเทศไทยก#าหนดโดยมีสำ�ดสำ�วนระหว�างเง�นดอลลาร1ติ�อเง�นสำก�ลอ'(นๆท( 80 : 20

2.ปร�มีาณการซึ่'�อข้ายเง�นดอลลาร1 สำหร�ฐ ในติลาดในแติ�ละว�นในระยะท(ผ�านมีา

3.ภาวะเศรษฐก�จึข้องประเทศ โดยเฉพาะด�านการสำ�งออกและน#าเข้�าและระด�บราค้าสำ�นค้�าภายในประเทศ การท(น#าป?จึจึ�ยท( 2 และ 3 เข้�ามีาพ�จึารณาร�วมี

ในการก#าหนดอ�ติราแลกเปล(ยน เพราะการเปล(ยนแปลงเง�นสำก�ลติ�าง ๆ ท(อย3� ในติะกร�า เป&นผลมีาจึากการเปล(ยนแปลงข้องป?จึจึ�ยติ�างๆ นอกประเทศไทย ซึ่!(งไมี�ได�สำะท�อนให�เห4นภาวะเศรษฐก�จึข้องประเทศไทย โดยเหติ�น� ในการก#าหนดอ�ติราแลกเปล(ยนในแติ�ละว�นจึ!งน#าป?จึจึ�ยด�งกล�าวมีาพ�จึารณา ด�งน��น ติ��งแติ�เด'อน พ.ย. 2527

จึนถี!งว�นท( 2 กรกฏิาค้มี 2540 ประเทศไทยห�นกล�บ

มีาใชื่�ระบบอ�ติราแลกเปล(ยนท(ผ3กค้�าเง�นไว�ก�บกล��มีเง�นติราติ�างประเทศ (basket of currencies)

(8) เ มี'( อ ว� น ท( 2 ก ร ก ฎี า ค้ มี 2540

ประเทศไทยประกาศยกเล�กระบบอ�ติราแลกเปล(ยนแบบติะกร�า เง� นแล�วห�นมีาใชื่�ร ะบบลอยติ�วก!( งจึ�ดการ (Managed Float) โดยปล�อยให�อ�ติราแลกเปล(ยนระหว�างเง�นบาทก�บดอลลาร1สำหร�ฐเป&นไปติามีอ�ปสำงค้1 และ อ�ปทาน โดยท(ธินาค้ารชื่าติ�จึะเข้�าไปแทรกแซึ่งน�อยท(สำ�ดและจึะกระท#า เมี'( อจึ#า เป&น สำาเหติ�ท(ร �ฐบาลไทยประกาศใชื่�ระบบอ�ติราแลกเปล(ยนระบบน� เพราะเศรษฐก�จึไทยประสำบป?ญหาหลายๆ เร�(มีจึากว�กฤติอสำ�งหาร�มีทร�พย1 ว�กฤติสำถีาบ�นการเง�นท(เก�ดจึากการข้ ย า ย สำ�น เ ชื่'( อ มี า ก เ ก� น ไ ป แ ล ะ ก ร ะ จึ� ก ติ� ว ใ น ภ า ค้อสำ�งหาร�มีทร�พย1 เก�ดภาวะหน�เสำย การสำ�งออกติกติ#(า ด�ลบ�ญชื่เด�นสำะพ�ดข้าดด�ลในระด�บท(สำ3ง ท#าให�เจึ�าหน�ติ�างชื่าติ�ข้าดค้วามีเชื่'(อมี�(น มีการโจึมีติค้�าเง�นบาทหลายค้ร��ง จึนเง�นท�นสำ#ารองระหว�างประเทศลดติ#(าลงในระด�บท(ว�กฤติ ธินาค้ารแห�งประเทศไทยพ�จึารณาเห4นว�า ภายใติ�ระบบติะกร�าเง�นค้�าเง�นบาทไมี�ได�สำะท�อนให�เห4นภาพท(แท�จึร�ง และอ�ติราแลกเปล(ยนมีแนวโน�มีจึะมีค้�าเก�นจึร�ง (over value) ซึ่!( งน#า ไปสำ3� ก าร ใชื่�จึ� าย

ดอลลาร1อย�างฟ้� Gมีเฟ้Fอย และน#าไปสำ3�การเก4งก#าไรในเร'(องอ�ติราแลกเปล(ยน ด�งน��นเพ'(อปร�บให�อ�ติราแลกเปล(ยนย'ดหย��นไปติามีสำภาพท( เป&นจึร�งพร�อมีก�บร�กษาเง�นท�นสำ#ารองระหว�างประเทศ (ปร�มีาณดอลลาร1สำหร�ฐ)

ซึ่!(งเหล'ออย3�น�อย

ตารางิท�� 11.3 ว่�ว่�ฒนาการของิระบบการเงิ�นระหว่�างิประเทศของิไทย

ระยะเว่ลา ระบบอ�ตราแลกเปล��ยนท��ใช้$ชื่�วงก�อนสำงค้รามีโลก

ค้ร��งท( 2

(ก�อนป> พ.ศ. 2488)

ระบบอ�ติราแลกเปล(ยนค้งท(ผ3กค้�าไว�ก�บเง�นปอนด1สำเติอร�ง

2490 - 2498 ระบบอ�ติราแลกเปล(ยนค้งท( แติ�ใชื่�ระบบอ�ติราแลกเปล(ยนห ล า ย อ� ติ ร า (Multiple Exchange Rates)

2498 - 2514 ใชื่�ระบบ Bretton Woods 2514 - 2521 ใชื่�ระบบอ�ติราแลกเปล(ยนค้งท(

ผ3กค้�าเง�นบาทก�บเง�นดอลลาร1สำหร�ฐ

2521 - 2524 ระบบติะกร�า เง�น (basket

of currencies) โดยโดยก อ ง ท� น ร� ว มี ก� บ ธิ น า ค้ า รพาณ�ชื่ย1ก#า หนดอ�ติราแลกเปล(ยนประจึ#า ว�น เป&นระบบลอยติ�วก!(งจึ�ดการ

2524 - 2527 อ�ติราแลกเปล(ยนค้งท(ผ3กค้�าไว�ก�บเง�นดอลลาร1สำหร�ฐ

2527 - 2 กรกฎีาค้มี 2540

ระบบติะกร�าเง�น โดยกองท� น ฯ ก#า ห น ด อ� ติ ร า แ ล กเปล(ยนประจึ#า ว�นแติ�เพยงผ3�เดยว ซึ่!(งเป&นระบบอ�ติราแลกเปล(ยนค้งท(

2 กรกฎีาค้มี 2540 -

ป?จึจึ�บ�นร ะบบลอยติ� วแบบจึ�ดการ (Managed Float)

11.8 การเคล0�อนย$ายเงิ�นท)นระหว่�างิประเทศ

เง�นท�นจึากติ�างประเทศมีบทบาทสำ#า ค้�ญติ�อเศรษฐก�จึข้องโลกเชื่�นเดยวก�บการค้�า ประเทศท(ก#าล�งพ�ฒน า จึ#า เป& น ติ� อ ง พ!( ง เง� น ท�น จึา ก ติ� า ง ปร ะ เท ศ เน'(องจึากเง�นออมีภายในประเทศไมี�เพยงพอติ�อค้วามีติ�องการข้องภาค้ธิ� รก�จึและภาค้ร�ฐ ด�งน��น เพ'( อสำน�บสำน�นการเติ�บโติข้องระบบเศรษฐก�จึจึ#า เป&นติ�องพ!(งพาเง�นท�นจึากติ�างประเทศ ประเทศไทยก4เชื่�นเดยวก�บประเทศท(ก#าล�งพ�ฒนาอ'(นๆ ท(ติ�องการเง�นท�นจึากติ�างประเทศ เมี'(อเศรษฐก�จึไทยเร�(มีข้ยายติ�วในป> 2529

และติ�อเน'(องในระด�บสำ3ง ซึ่!(งท#าให�ทางการไทยจึ#าเป&นติ�องเป2ดเสำรทางการเง�น เร�(มีจึากการร�บพ�นธิข้�อ 8 ข้อง IMF17 ในป> 2533 และผ�อนค้ลายการค้วบค้�มีการเค้ล'(อนย�ายเง�นท�นระหว�างประเทศ และในป> 2536 อน�ญาติ�ให�ธินาค้ารพาณ�ชื่ย1ข้องไทยและสำาข้าข้องธินาค้ารพาณ�ชื่ย1ติ�างประเทศท(มีสำาข้าในประเทศไทยท#าธิ�รกรรมีว� เ ท ศ ธิ น ก� จึ ไ ด� (international banking

facilities)18 ว�ติถี�ประสำงค้1หล�กข้องการเป2ดเสำรทางการเง�นก4ค้'อเพ'(อให�เง�นท�นจึากติ�างประเทศไหลเข้�าออกอย�างเสำรมีากย�(งข้!�น

17 ประเทศสำมีาชื่�กข้อง IMF จึะติ�องปฎี�บ�ติ�ติามีกฎีเกณฑ์1เร'(องการค้วบค้�มีการเค้ล'( อนย�ายเง�นท�นระหว�างประเทศให�เป&นไปอย�างเสำร แติ�กรณท(ประเทศท(ก#าล�งพ�ฒนาย�งไมี�พร�อมีท(จึะให�มีการเค้ล'(อนย�ายเง�นท�นเสำร จึ!งจึ#าเป&นติ�องมีการค้วบค้�มีธิ�รกรรมีบางประเภท จึ!งข้อสำงวนไมี�ปฎี�บ�ติ�ติามีพ�นธิกรณท( IMF

ก#า หนด ติ�อมีาเมี'( อมีค้วามีพร�อมีจึ!งประกาศท(จึะท#า ติามีพ�นธิกรณ เชื่�นประเทศไทยประกาศยอมีร�บพ�นธิะข้�อ 8 ซึ่!(งมีสำาระค้'อผ�อนค้ลายการค้วบค้�มีธิ�รกกรมีท(มีผลติ�อการเค้ล'(อนย�ายเง�นติราระหว�างประเทศในสำ�วนท(เก(ยวข้�องก�บด�ลบ�ญชื่เด�นสำะพ�ด

18 ก�จึการว�เทศธินก�จึ แปลมีาจึาก International Banking Facilities

(IBF) หร'อเรยกหร'อเรยกย�อเป&นภาษาอ�งกฤษว�า BIBF โดย B ติ�วแรกหมีายถี!ง Bangkok ก�จึการน�มีสำาระสำ#าค้�ญค้'อ การร�บฝากหร'อให�ก3�ย'มีเง�นติราติ�างประเทศได�ในประเทศ การท(ธินาค้ารแห�งประเทศไทยอน�ญาติให�ธินาค้ารพาณ�ชื่ย1ด#าเน�นก�จึการว�เทศธินก�จึได�จึ!งหมีายค้วามีว�า ธินาค้ารพาณ�ชื่ย1ในประเทศไทยสำามีารถีร�บฝากเง�นในร3ปเง�นติราติ�างประเทศจึากติ�างชื่าติ�ได� รวมีท��งให�ก3�ย'มีในร3ปเง�นติราติ�างประเทศได�

(1) ประเภทการลงิท)นจากต�างิประเทศ การลงท�นจึากติ�างประเทศแบ�งเป&น 2 ประเภท ค้'อการลงท�นโดยติรง (direct investment) และการลงท�นทางการเง�น (financial investment or

portfolio investment) การลงท�นประเภทแรก หมีายถี!งการลงท�นเพ'(อท#าการผล�ติสำ�นค้�าหร'อบร�การ เชื่�น บร�ษ�ทโติโยติ�าสำร�างโรงงานผล�ติรถียนติ1 ในประเทศไทย หร'อ การข้ยายธิ�รก�จึข้องบร�ษ�ทข้�ามีชื่าติ� (multinational companies) การลงท�นประเภทน�จึ!งเป&นการลงท�นในภาค้การผล�ติหร'อภาค้ท(แท�จึร�ง (real sector) เป&นการลงท�นในระยะยาว และเป&นสำ�(งท(พ!งปรารถีนาข้องท�กประเทศ แรงจึ3งใจึข้องเง�นท�นไหลเข้�าประเภทน� ได�แก� การท(ประเทศมีราค้าข้องป?จึจึ�ยการผล�ติติ#(า เชื่�น ราค้าข้องท(ด�น แรงงาน เป&นติ�น นอกจึากน�ประเทศท(ก#าล�งพ�ฒนาได�มีนโยบายท(จึะเอ'�ออ#านวยให�แก�น�กลงท�นติ�างชื่าติ�น#าเง�นมีาลงท�นด�านน� เชื่�น ให�สำ�ทธิ�ประโยชื่น1ทางด�านภาษ เป&นติ�น เง�นท�นท(ไหลเข้�าประเทศไทยในชื่�วงป> 2530 - 2534 สำ�วนใหญ�เป&นเง�นลงท�นประเภทน� สำ#าหร�บการลงท�นทางการเง�น ค้'อการลงท�นท(เก�ดจึากน�กลงท�นติ�างประเทศท��งท(เป&นบ�ค้ค้ลธิรรมีดา

หร'อสำถีาบ�นท#าการจึ�ดสำรรเง�นท�น (portfolio) เพ'(อหาผลติอบแทนสำ3งสำ�ด โดยการโยกย�ายเง�นท�นไปลงท�นในติลาดเง�นหร'อติลาดท�นท�(วโลก เชื่�น น#า เง�นมีาฝากธินาค้าร หร'อซึ่'�อห��น เป&นติ�น มี�กเป&นการลงท�นระยะสำ��น และมีผลกระทบติ�อเสำถียรภาพข้องอ�ติราแลกเปล(ยน แรงจึ3งใจึท(ท#าให�มีเง�นท�นไหลเข้�าประเภทน�มีาก ค้'อ การท(อ�ติราดอกเบ�ยภายในประเทศอย3�ในระด�บท(สำ3ง ผลติอบแทนข้องการลงท�นในติลาดหล�กทร�พย1สำ3ง รวมีท��งการท(อ�ติราแลกเปล(ยนมีเสำถียรภาพ เง�นลงท�นประเภทน�ไหลเข้�ามีาในประเทศไทยมีากโดยเฉพาะในชื่�วงติ��งแติ�ป> 2536 เมี'( อประเทศไทยเป2ดให�ธินาค้ารพาณ�ชื่ย1ท#าธิ�รกรรมีว� เทศธินก�จึ (International Banking Facilities : IBFs) (2) ผลกระทบของิเงิ�นท)นไหลเข$า ประเทศท(ก#าล�งพ�ฒนาจึ#าเป&นติ�องพ!(งพาเง�นท�นจึากติ�างประเทศเพ'(อสำน�บสำน�นและรองร�บการข้ยายติ�วข้องระบบเศรษฐก�จึ ท��งน�เน'(องจึากเง�นออมีในประเทศไมี�เพยงพอติ�อการสำน�บสำน�นการลงท�นข้องภาค้เอกชื่นในการด#าเน�นธิ�รก�จึและการลงท�นข้องภาค้ร�ฐท(จึ#า เป&นติ�องข้ยายการลงท�นในการสำร�างสำาธิารณ3ปโภค้ ด�งน��นผลประโยชื่น1ท( ประเทศได�ร�บจึากการมีเง�นท�นจึากติ�าง

ประเทศไหลเข้�าค้'อ ท#าให�ระบบเศรษฐก�จึมีการข้ยายติ�วอย�างติ�อเน'(อง ซึ่!(งจึะชื่�วยให�มีการผล�ติและการจึ�างงานรวมีท��งเป&นการเพ�(มีรายได�ติ�อห�วข้องประชื่ากรให�สำ3งข้!� น นอกจึากน�การลงท�นโดยติรงย�งมีสำ�วนชื่�วยถี�ายทอดเทค้โนโลยสำมี�ยใหมี�จึากติ�างประเทศ อ�นเป&นการชื่�วยเพ�(มีประสำ�ทธิ�ภาพการผล�ติข้องประเทศ

แติ�อย�างไรก4ติามี การไหลเข้�าข้องเง�นท�นจึากติ�างประเทศอาจึสำ�งผลเสำยติ�อระบบเศรษฐก�จึได� ท��งน�เพราะ บางสำ�วนข้องเง�นท�นไหลเข้�าก�อให�เก�ดหน�ติ�างประเทศ เชื่�น เง�นก3�ภาค้ร�ฐ เง�นก3�ข้องธินาค้ารพาณ�ชื่ย1และบร�ษ�ท การท(ติ�างประเทศมีาลงท�นในติราสำารหน� เป&นติ�น19 กรณท( เง�นท�นไหลเข้�ามีสำ�วนท( เป&นหน� ในสำ�ดสำ�วนท(สำ3งและเป&นหน�ระยะสำ��นในสำ�ดสำ�วนท(มีาก ด�งเชื่�นท(เก�ดข้!�นก�บประเทศไทยในชื่�วงก�อนเก�ดว�กฤติการณ1เศรษฐก�จึในป> 2540 ซึ่!(งจึะมีค้วามีเสำ(ยงติ�อระบบเศรษฐก�จึค้'อติ�อสำภาพค้ล�องทางการเง�น (liquidity

risk) ข้องประเทศท��งภาค้ร�ฐและเอกชื่น ติ�อฐานะ

19 เง�นท�นไหลเข้�าในสำ�วนท(ไมี�ก�อให�เก�ดหน�จึ#าแนกได�เป&น 3 ประเภท ค้'อ เง�นลงท�นโดยติรงค้'อในร3ปข้องท�นเร'อนห��น (direct investment) เง�นลงท�นในหล�กทร�พย1ประเภทติราสำารท�น (portfolio investment - equity

securities) และเง�นฝากข้องติ�างชื่าติ�ในร3ปเง�นบาท (non-resident baht account)

ท�นสำ#า รองระหว�างประเทศ (foreign- exchange

reserve) และค้วามีมี�(นค้งข้องสำถีาบ�นการเง�น และค้วามีเชื่'(อมี�(นในเสำถียรภาพข้องค้�าเง�น เมี'(อมีการเรยกหน�ค้'น โดยเฉพาะถี�าสำ�ดสำ�วนข้องหน�ระยะสำ��นอย3�ในระด�บสำ3งเมี'( อ เทยบก�บปร�มีาณท�นสำ#า รองระหว�างประเทศ20

11.9 สำ ห ภ า พ เ ศ ร ษ ฐ ก� จ แ ล ะ ก า ร เ งิ� น ย) โ ร ป (European Economic and Monetary Union) และบทบาทของิเงิ�น euro21

ประเทศในย� โรปเป&นกล��มีประเทศท( มีการพ�ฒนาการรวมีติ�วทางด�านการค้�ามีาอย�างยาวนานและเป&นติ�นแบบการรวมีติ�วทางการค้�าท(ก#าล�งเก�ดข้!�นท�(วโลก22 การรวมีติ�วทางการค้�าด�งกล�าวในท(สำ�ดได�พ�ฒนาเป&นการรวมีติ�วทางด�านเศรษฐก�จึและการเง�น ค้'อการจึ�ด ติ�� ง สำห ภ า พ เศ ร ษ ฐ ก� จึ แ ละ ก า ร เ ง� น ย� โ ร ป“ ” (European Economic and Monetary

20 รายงานข้องธินาค้ารแห�งประเทศไทยระบ�ว�า ณ สำ��นป> 2539 หน�ติ�างประเทศข้องไทยมีมี3ลค้�าท��งสำ��น 90,536 ล�านดอลลาร1สำหร�ฐ ค้�ดเป&นร�อยละ 49 ข้อง GDP เป&นสำ�ดสำ�วนหน�ระยะสำ��นร�อยละ 42

21 ผ3�สำนใจึรายละเอยดเก(ยวก�บการจึ�ดติ��ง ค้วามีร3 �และพ�ฒนาการเก(ยวก�บ EMU

และเง�น euro ด3ได�จึาก http:// www.europa.eu.int22 ด3สำร�ปการพ�ฒนาการการวมีกล��มีทางการค้�าข้องประเทศในย�โรปในบทท( 10

Union) ในป> 2535 โดยมีเปCาหมีายท(จึะให�สำมีาชื่�กใชื่�เง�นสำก�ลเดยวก�น เรยกว�า เง�น euro ในป> 2543 และจึ�ดติ��งธินาค้ารกลางย�โรป (Euro Central Bank:

ECB) เพ'(อเป&นองค้1กรท(ก#าหนดและใชื่�นโยบายการเง�นร�วมีก�น รายละเอยดการพ�ฒนาการและข้��นติอนการด#า เน�นงาน รวมีท��งบทบาทข้องเง�น euro ท(มีติ�อเศรษฐก�จึโลก สำร�ปได�ด�งน� (1) ในป> 2535 ประเทศสำมีาชื่�ก ข้อง European Union 12 ประเทศได�ลงนามีข้�อติกลงท(เมี'อง Maastricht ประเทศ Netherlands และมีผลบ�งค้�บใชื่�ในเด'อนพฤศจึ�กายน 1993 ซึ่!(งท#าให�ประชื่าค้มีย�โรป (European Community: EC)23 กลายมีาเป&นสำหภาพย�โรป (European Union: EU) การเป&นสำหภาพย�โรป หมีายถี!ง การรวมีย�โรปเป&นหน!(งเดยวหร'อเรยกว�า เป&นติลาดเดยว (Single Market) การรวมีติ�วเป&นติลาดเดยว หมีายค้วามีว�า ข้�อกดก�นระหว�างประเทศทางเศรษฐก�จึถี3กยกเล�ก ประชื่ากร สำ�นค้�าและ23 ประชื่าค้มีย�โรป (European Community: EC) จึ�ดติ��งข้!�นในป> 1967

เป&นการรวมีติ�วก�นทางเศรษฐก�จึทางด�านศ�ลกากรค้'อจึ�ดติ��ง สำหภาพศ�ลกากร (custom Union) แ ล ะ จึ� ด ติ�� ง ร ะ บ บ ก า ร เ ง� น ย� โ ร ป (European

Monetary System-EMS) แ ล ะ จึ� ด ติ�� ง ก ล ไ ก อ� ติ ร า แ ล ก เ ป ล( ย น (Exchange Rate Mechanism- ERM) แ ล ะ ไ ด� ใ ชื่� เ ง� น ECU (European Currency Unit)

เง�นท�นสำามีารถีเค้ล'(อนย�ายระหว�างประเทศอย�างเสำรไมี�มีข้�อจึ#าก�ดด�านศ�ลกากร ข้�อติกลง Maastricht

ย�งได�เห4นชื่อบสำนธิ�สำ�ญญาว�าด�วย สำหภาพเศรษฐก�จึและก า ร เ ง� น (Economic and Monetary Union:

EMU) และได�ก#าหนดติารางเวลาการจึ�ดติ��ง EMU และเง'( อนไข้การท(ประเทศสำมีาชื่�กติ�องปร�บระบบเศรษฐก�จึข้องแติ�ละประเทศให�อย3�ในระด�บเดยวก�นก�อนรวมีติ�วก�นใชื่�เง�น euro ร�วมีก�น24 ด�งน� พฤษภาค้มี 1998 ประกาศรายชื่'(อประเทศ

ท( เข้�าร�วมี EMU ประเทศท( เป&นสำมีาชื่�ก EMU มีจึ#า นวน 15 ประเทศ ค้'อ Germany, France, Netherlands, Italy, Spain, Ireland, Austria, Luxembourg, Finland, Portugal, Belgium, Norway, Denmark, United Kingdom, Sweden, Greece แติ�ป?จึจึ�บ�นมีเพยง 11 ประเทศแรกท(เข้�าร�วมีการใชื่�เง�น euro

เมี'( อว�นท( 1 มีกราค้มี 2542 สำ#า หร�บ 4 ประเทศ

24 เกณฑ์1ท(ก#าหนดให�แติ�ละประเทศไปปร�บได�แก� การข้าดด�ลงบประมีาณประจึ#าป>ติ�องไมี�เก�นร�อยละ 3 ข้อง GDP ยอดหน�ค้งค้�างภาค้ร�ฐติ�องไมี�เก�นร�อยละ 60

ข้อง GDP อ�ติราเง�นเฟ้Cอจึะสำ3งกว�าอ�ติราเฉล(ยข้อง 3 ประเทศสำมีาชื่�กท(มีอ�ติราเง�นเฟ้Cอติ#(าสำ�ดได�ไมี�เก�นร�อยละ 1.5 และอ�ติราดอกเบ�ยระยะยาวจึะสำ3งกว�าอ�ติราเฉล(ยข้อง 3 ประเทศสำมีาชื่�กท(มีอ�ติราเง�นเฟ้Cอติ#(าสำ�ดได�ไมี�เก�นร�อยละ 2

ติ�อป>

สำ�ดท�ายย�งค้งสำงวนสำ�ทธิ�Iท(จึะย�งไมี�เข้�าร�วมีใชื่�เง�นย3โรในป> 2542

1 มีกราค้มี 1999 EMU ก#าหนดอ�ติราแลกเปล(ยนเง�นข้องเง�นแติ�ละประเทศสำมีาชื่�กสำก�ลก�บ euro และ ECB เร�(มีด#าเน�นนโยบายการเง�นร�วมีก�นและเมี'(อเท(ยงค้'นว�นท( 31 ธิ�นวาค้มี 2540/ 1

มีกราค้มี 2542 (1999) เร�(มีประกาศใชื่�เง�นย3โร โดย The European Commission ได�ก#าหนดอ�ติราการเปล(ยนระหว�างเง�นย3โรก�บเง�นสำก�ลประเทศสำมีาชื่�ก 11 ประเทศไว�ค้งท(ไมี�มีการเปล(ยนแปลง (irrevocable conversion rate) ด�งน�

ตารางิท�� 11.4: แสำดงิอ�ตราการเปล��ยนเงิ�นในกล)�มประเทศย โร

conversion rate/euro

Countries

1.95583

German marks

6.55957

French francs

1936.27

Italian lire

166.386

Spanish pesetas

2.20371

Dutch guilder

40.3399

Belgian francs

13.7603

Austrian shillings

200.482

Portuguese escudos

5.94573

Finnish markka

0.787564

Irish pounds

40.3399

Luxembourg francs

อ�ติราแลกเปล(ยนระหว�างย3โรก�บดอลลาร1สำหร�ฐเมี'(อว�นท( 4 มีกราค้มี 2542 อย3�ท( 1 euro = 1.16 และก�บเง�นเยน 134 ติ�อ euro อ�ติราแลกเปล(ยนย3โรก�บเง�นบาทว�นท( 4 มีกราค้มี 2542 อย3�ท( 42.73

บาทติ�อ euro

1 มีกราค้มี 2545 (2002) เร�(มีใชื่�ธินบ�ติร euro และทยอยถีอนธินบ�ติรสำก�ลเง�นประจึ#าชื่าติ�

ออกจึากระบบ ในชื่�วงติ��งแติ�ป> 2542 - 1 มีกราค้มี 2545 เง�นสำก�ลท�องถี�(นย�งใชื่�ค้วบค้3�ไปก�บเง�นย3โร ด�งน��น ข้ณะน�จึ!งย�งไมี�มีธินบ�ติรหร'อเหรยญกษาปณ1

เง�นย3โรออกใชื่� เง�นย3โรจึ!งเป&นเพยงติ�วเลข้เชื่�งบ�ญชื่และเชื่�งราค้าเปรยบเทยบ การก#าหนดราค้าสำ�นค้�าจึะเป&นระบบค้3�ข้นาน ธิ�รกรรมีท(ไมี�ใชื่�เง�นสำดจึะถี3กแปลงเป&นเง�นย3โร เชื่�น ธิ�รกรรมีท(เก�ดข้!�นระหว�างสำถีาบ�นการเง�น การซึ่'�อข้ายห��นจึะระบ�เป&นเง�นย3โรเท�าน��น หน�ภาค้ร�ฐจึะถี3กแปลงเป&นเง�นย3โร ด�งน��นการใชื่�เง�นย3โรในชื่�วงการปร�บติ�วน�จึ!งจึ#าก�ดเฉพาะธิ�รก�จึและสำถีาบ�นการเง�นและภาค้ร�ฐบาล ย�งไมี�มีการใชื่�เง�นย3โรในกล��มีประข้าชื่น ท��งน�เพราะติ�องการให�ประชื่าชื่นได�เรยนร3 �และท#าค้วามีค้��นเค้ยก�บระบบใหมี�

1 กรกฎีาค้มี 2545 ยกเล�กธินบ�ติรสำกล�เง�น

ประจึ#าชื่าติ� หล�งจึากเง�นย3โรพ�มีพ1ออกมีาใชื่�ในว�นท( 1

มีกราค้มี 2545 เง�นสำก�ลท�องถี�(นย�งค้งใชื่�ได�ติ�อไปอก 6 เด'อน หล�งจึากน��นค้'อหล�งจึากว�นท( 1 กรกฎีาค้มี 2545 เง�นสำก�ลท�องถี�(นจึะถี3กยกเล�กโดยสำ��นเชื่�ง

11.10 ผลด�ของิการรว่มกล)�มทางิการเงิ�นท��ม�ต�อประเทศสำมาช้�กในกล)�มย)โร (Euro Zone)

(1) การใชื่�เง�นสำก�ลเดยวจึะชื่�วยลดตินท�นในการท#าธิ�รก�จึระหว�างก�นในกล��มี ท��งน�เพราะไมี�ติ�องเสำยค้�าธิรรมีเนยมีในการแลกเปล(ยนเง�นข้�ามีสำก�ล และเป&นการ

สำน�บสำน�นการเค้ล'(อนย�ายเง�นท�น สำ�นค้�าและบร�การ และแรงงาน ท(เป2ดเสำรภายในกล��มี

(2) ข้จึ�ดค้วามีเสำ(ยงอ�นเน'(องมีาจึากการผ�นผวนเร'(องอ�ติราแลกเปล(ยนในกล��มี

(3) จึะท#าให�ข้นาดข้องติลาดเง�นและติลาดท�นในกล��มีมีข้นาดใหญ�อ�นจึะเป&นการเอ'�ออ#านวยค้วามีสำะดวกและลดติ�นท�นในการระดมีท�น

(4) ข้นาดข้องติลาดจึะใหญ�ก�อให�เก�ดการประหย�ดจึากข้นาด เป2ดโอกาสำให�ผ3�ผล�ติในกล��มีน�มีติลาด ข้นาดใหญ�รองร�บและประกอบก�บติ�นท�นการผล�ติลดลง เชื่�น ไมี�ติ�องเสำยติ�นท�นการแลกเปล(ยนสำก�ลเง�นกล�บไปกล�บมีา ประกอบก�บการเค้ล'(อนย�ายเง�นท�นเป&นไปอย�างเสำร เป&นติ�น สำ�(งเหล�าน�จึะเป&นป?จึจึ�ยเก'� อหน�นประการหน!(งท(จึะกระติ��นการเติ�บโติข้องประเทศสำมีาชื่�กในกล��มี

(5) แรงจึ3งใจึให�มีการหล�(งไหลเง�นท�นเข้�ามีาในกล��มีมีากข้!�น ท��งน�เพราะได�ประโยชื่น1จึากข้นาดข้องติลาดท(ใหญ�ข้!�น

(6) เพ�(มีอ#านาจึการติ�อรองในเวทการค้�า เพราะการรวมีกล��มีเป&นประเทศเดยวท#าให�มีข้นาดเศรษฐก�จึใหญ�อ#านาจึการติ�อรองสำ3ง ด�งจึะเห4นว�าสำ�ดสำ�วนข้อง

GDP ข้องประเทศในกล��มีย3โรโซึ่นค้�ดเป&นร�อยละ 19.4

ข้อง GDP ข้องโลก จึ!งเป&นระบบเศรษฐก�จึท(มีข้นาดใหญ�ท(สำองข้องโลกรองจึากประเทศสำหร�ฐอเมีร�กา และมีสำ�ดสำ�วนการค้�าติ�อการค้�าโลกร�อยละ 18.6 ซึ่!(งถี'อว�าเป&นอ�นด�บหน!(งข้องโลก

(7) ปCองก�นการถี3กโจึมีติค้�าเง�นข้องแติ�ละประเทศ ซึ่!(ง เค้ยเก�ดข้!�นในติ�นทศวรรษท( 1990

เน'(องจึากการรวมีประเทศและใชื่�เง�นสำกล�เดยวก�นท#าให�ธินาค้ารกลางย�โรป (ECB) มีท�นสำ#ารองระหว�างประเทศในป> 2540 ประมีาณ 400,000 ล�านดอลลาร1สำหร�ฐหร'อค้�ดเป&นร�อยละ 25 ข้องท�นสำ#ารองท�(วโลก ซึ่!(งมีปร�มีาณมีากเมี'(อเทยบก�บประเทศสำหร�ฐอเมีร�กาและญ(ป�Gนซึ่!(งมีท�นสำ#ารองประมีาณร�อยละ 4 และ 13 ติามีล#าด�บ25

(8) การรวมีก�นเป&น เง�นสำก�ลเดยวและให�ธินาค้ารกลางย�โรป (ECB) ด3แลนโยบายการเง�น ท#าให�ประเทศสำมีาชื่�กแติ�ละประเทศติ�องสำ3ญเสำยอ#านาจึในการใชื่�นโยบายการเง�น ซึ่!(งโดยท�(วไปติ�องใชื่�นโยบายการเง�นให�สำอดค้ล�องก�บนโยบายการค้ล�ง หร'ออย�างน�อย

25 ติ�วเลข้ท�นสำ#ารองน�น#ามีาจึากรายงานข้อง IMF ซึ่!(งพ�จึารณาแติ�เฉพาะเง�นสำก�ลหล�กไมี�น�บทองค้#า

ติ�องไมี�ให�ข้�ดแย�งหร'อข้�ดข้วางนโยบายการค้ล�ง กรณน�เป&นเหติ�ผลทางเศรษฐก�จึประการหน!(งท(ท#าให�อ�งกฤษย�งไมี�ยอมีเข้�า

ตารางิท�� 11.5 เศรษฐก�จย โรโซื้นเท�ยบก�บประเทศสำหร�ฐอเมร�กาและญ��ป)6น

index Euro Zone

United States

Japan

สำ�ดสำ�วนข้องประชื่ากรโลก

5 % (290)

4.6 %

2.5%

สำ�ดสำ�วนข้อง GDP

19.4 %(6,309 billion $)

19.6 %(7,189 billion $)

7.7 %

(4,223 billion $)

สำ�ดสำ�วนการค้�าติ�างประเทศ

18.6 %

16.6 %

8.2 %

สำ�ดสำ�วนการ 20.0 %

16.0 %

10.0 %

index Euro Zone

United States

Japan

สำ�งออกสำ�ดสำ�วนการน#าเข้�า

16.0 %

19.0 %

7.0 %

ด�ลบ�ญชื่เด�นสำะพ�ด

104 billion $

- 166 billion $

94 billion $

inflation (1997)

2.3 1.7 1.7

มี3ลค้�าติลาดห��น

2,712 billion $ 3,157 billion for U.K

10,879 billion $

2,063 billion $

ติลาดพ�นธิบ�ติร - ร�ฐบาล - เอกชื่น

2,132 billion $ 1,691 billion $

2,201 billion $ 2,956 billion $

1,844 billion $ 906 billion $

ท�นสำ#ารองระหว�างประเทศ (ไมี�

402.2 billion $

64 billion $

216.7 billion $

index Euro Zone

United States

Japan

รวมีทองค้#า)

(1) การสำถีาปนา EMU น�บเป&นการพ�ฒนาทางการเง�นท(สำ#าค้�ญ และเมี'(อได�มีการใชื่�เง�นย3โร จึะท#าให�เ ป& น เ ง� น ร ะ ห ว� า ง ป ร ะ เ ท ศ “ ” (international

currency) ท(สำ#าค้�ญอ�นด�บสำองรองจึากเง�นดอลลาร1สำหร�ฐ เชื่�นเดยวก�บธินาค้ารกลางย3โร (European

Central Bank: ECB) จึะเป&นสำถีาบ�นการเง�นท(ทรงอ�ทธิ�พลติ�อเศรษฐก�จึการเง�นข้องโลกเชื่�นเดยวก�บธินาค้ารกลางข้องสำหร�ฐอเมีร�กา (The Federal

Reserve System) เง�นย3โรจึะถี3กใชื่�เป&น เง�นระหว�างประเทศ เพ'(อใชื่�ในการค้�าระหว�างประเทศ ธิ�รกรรมีการโอนเง�นระหว�างประเทศ ซึ่!(งมีการประมีาณว�าเง�นย3โรจึะมีสำ�ดสำ�วนประมีาณร�อยละ 35 ในชื่�วง 10 ป>ข้�างหน�า (จึากรายงานข้อง IMF พบว�า การค้�าระหว�างประเทศข้องโลกใชื่�เง�นสำก�ลดอลลาร1สำหร�ฐประมีาณ 48% เง�นสำกล�ในกล��มีประเทศย3โร 11 ประเทศประมีาณ 31% และเง�นเยน ประมีาณ 5%) และเง�นย3 โรจึะถี3ก ใชื่�เป&น

ท�นสำ#ารองเง�นติราระหว�างประเทศข้องประเทศติ�าง ๆ ท�(วโลก 26

(2) ผลกระทบติ�ออ� ติราแลกเปล( ยนข้องดอลลาร1 ในชื่�วงข้องการเปล(ยนแปลง ธินาค้ารกลางข้องประเทศในย�โรปและประเทศอ'( นๆ จึะปร�บสำ�ดสำ�วนการถี'อค้รองเง�นสำก�ลดอลลาร1ลดลงแล�วแทนด�วยเง�นย3โร ซึ่!(งจึะมีผลท#าให�มีการระบายดอลลาร1ออกมีา ซึ่!(งอาจึจึะมีผลกระทบติ�อค้�าเง�นดอลลาร1รวมีท��งอ�ติราดอกเบ�ยสำก�ลดอลลาร1 จึ#านวนเง�นท�นข้องภาค้เอกชื่นทวอเมีร�กาเหน'อ ญ(ป�Gน และใน EU รวมีก�นประมีาณ 70 ล�านล�านดอลลาร1 (ในชื่�วงท(ผ�านมีา มีค้วามีเห4นว�า ก�อนรวมีติ�วเป&นเง�นย3โร ค้วามีไมี�แน�นอนในเร'(องค้�าเง�นท#าให�ค้นห�นไปถี'อดอลลาร1สำหร�ฐแทนเง�นสำก�ลในย�โรป เชื่�น ดอยชื่1มีาร1ค้

(3) เง�นย3โรจึะเป&นค้3�แข้�งก�บดอลลาร1สำหร�ฐ ซึ่!(งสำามีารถีท#าหน�าท(ได�สำองอย�างเชื่�นเดยวก�บดอลลาร1ค้'อ store of value ( เพราะได�ดอกเบ�ยประมีาณ 3%)

และใชื่�เป&นสำ'(อกลางในการแลกเปล(ยนระหว�างประเทศ

26 ธินาค้ารชื่าติ�ข้องไทยระบ�ว�า ป?จึจึ�บ�นถี'อเง�นท�นสำ#ารองข้องเง�นสำก�ลในกล��มีประเทศย�โรปประมีาณร�อยละ 10 ซึ่!(งค้าดว�าในระยะติ�อไปจึ#าเป&นติ�องถี'อค้รองเง�นสำก�ลย3โรเพ�(มีข้!�นเพ'(อรองร�บธิ�รกรรมีท(จึะใชื่�ง�นย3โร โดยเฉพาะการค้�าก�บกล��มีย3โรโซึ่น

(medium for international transaction) ซึ่!(งจึะชื่�วยเพ�(มีสำภาพค้ล�องข้องเง�นระหว�างประเทศให�มีากข้!�น อ�นเป&นการชื่�วยธิ�รก�จึและร�ฐบาลข้องประเทศในเอเซึ่ยท(ประสำบป?ญหาเศรษฐก�จึในการระดมีท�นมีาใชื่� ซึ่!(งนอกจึากดอลลาร1และย�งมีสำก�ลย3โรเพ�(มีข้!�น ป?จึจึ�บ�นป?ญหาการข้าดสำภาพค้ล�อง (liquidity problem)

เก�ดข้!�นในแถีบเอเซึ่ย เน'( องจึากดอลลาร1ถี3กด!งกล�บ การค้�าข้องโลกใชื่�เง�นเยน ประมีาณ 5% ใชื่�ดอลลาร1สำหร�ฐ 55%

(4) มีการติ��งข้�อสำ�งเกติ�ว�าเง�นระหว�างประเทศ (international money) ดอลลาร1เป&นหล�ก ให�ประเทศสำหร�ฐกล��มีประเทศทวปอเมีร�การเหน'อและอเมีร�กาใติ�เป&นหล�ก สำ�วนในย�โรปมีเง�นย3โรเป&นหล�ก สำ#าหร�บประเทศในเอเซึ่ยย�งไมี�มีเง�นอ�างอ�ง มีบางท�านเสำนอ เง�นเยน แติ�มีป?ญหาค้'อระบบเศรษฐก�จึญ(ป�Gนอ�อนแอ อาจึยากท(จึะร�กษามีเสำถียรภาพ ไมี�เหมี'อนก�บกล��มี EMU

(5) อ� ติราดอกเบ� ยข้อง เง� นสำก�ลย3 โ รจึ ะมีเสำถียรภาพมีาก เน'(องจึากบร�หารโดยค้ณะกรรมีการ ECB ซึ่!(งมีติ�วแทนข้องประเทศสำมีาชื่�กเข้�าร�วมี ด�งน��น

จึ!งเป&นการยากท(จึะมีการปร�บเปล(ยนอ�ติราดอกเบ�ยด�งเชื่�นท(แยกประเทศ

ผลกระทบต�อตลาดท)นป?จึจึ�บ�นน�กลงท�นท�(วโลกมี�กจึะเล'อกลงท�นใน

ติลาดท�นและติลาดพ�นธิบ�ติรในประเทศสำหร�ฐ ซึ่!(งมีมี3ลค้�าติลาดสำ3งสำ�ดในโลกถี!ง 12.9 และ 10.9 ล�านล�านดอลลาร1สำหร�ฐ ติามีล#าด�บ เมี'(อประเทศกล��มีย�โรป 11 ป ร ะ เ ท ศ ( Austria, Belgium, Finland, France, Germany, Ireland, Italy, Luxembourg, Netherlands, Portugal and Spain) เร�(มีใชื่�เง�นย3โรติ�นป> 2542 แติ�ย�งค้งใชื่�เง�นค้3�ข้นานก�บเง�นสำก�ลย� โรปข้องแติ�ละประเทศจึนถี!งป> 2002 เง�นสำก�ลข้องประเทศติ�างๆ จึะถี3กยกเล�ก พร�อมีก�บการรวมีติ�วข้องติลาดหล�กทร�พย1และติลาดพ�นธิบ�ติรข้อง 11 ประเทศเป&นหน!(งเดยว จึะมีมี3ลค้�าติลาดสำ3งเป&นอ�นด�บสำองข้องโลก โดยติลาดหล�กทร�พย1ข้องย�โรปจึะมีบร�ษ�ทจึดทะเบยนจึ#านวน 2,700 ราย มี3ลค้�า 94.5

ล�านล�านบาท (ข้องสำหร�ฐ 451.5 ล�านล�านบาท) สำ�วนติลาดพ�นธิบ�ติรมีมี3ลค้�าติลาด 259 ล�านล�านบาท (ข้องสำหร�ฐมีมี3ลค้�า 381.5 ล�านล�านบาท) ซึ่!(งถี�ารวมีประเทศสำมีาชื่�ก 4 ประเทศท(เหล'อข้องสำหภาพย�โรป

(EU) โดยเฉพาะอ�งกฤษจึะท#าให�ข้นาดติลาดเพ�(มีข้!�น (อก 3 ประเทศได�แก� สำวเดน กรซึ่ เดนมีาร1ก สำ#าหร�บประเทศท(ค้าดว�าจึะเข้�าร�วมีติ�อไปค้'อ สำาธิารณร�ฐเชื่ค้ โปแลนด1 และฮ่�งการในป> 2002) น�กลงท�นจึะเค้ล'(อนย�ายเง�นท�นมีาย�งติลาดท�นและติลาดพ�นธิบ�ติรในย�โรปมีากข้!�น เน'(องจึาก (1) มีสำ�นค้�าให�เล'อกมีากและไมี�ติ�องก�งวลเร'( องการศ!กษานโยบายและติ�ดติามีภาวะเศรษฐก�จึข้องแติ�ละประเทศ (2) ไมี�ติ�องก�งวลเร'(องการผ�นผวนข้องอ�ติราแลกเปล(ยน (3) ลดติ�นท�นในการแลกเปล(ยนเง�นย�โรปสำก�ลติ�าง ๆ (4) ลดค้วามีเสำ(ยงจึากการผ�นผวนข้องอ�ติราแลกเปล(ยน

จึากการสำ#ารวจึค้วามีค้�ดเห4นข้องน�กลงท�นประเภทสำถีาบ�น 193 รายจึากย�โรป อเมีร�กาและเอเซึ่ย ระบ�ว�า บรรดาผ3�จึ�ดการกองท�นก#าล�งเพ�(มีสำ�ดสำ�วนพ�นธิบ�ติรข้องประเทศท(ก#าล�งเติรยมีเข้�าเง�นสำก�ลย3โร

การท(ประเทศในกล��มีย3โรใชื่�เง�นสำก�ลเดยวก�นและเง�นท(ใชื่�กลายมีาเป&น เง�นระหว�างประเทศ (international money) ซึ่!(งเท�าก�บเป&นการแก�ป?ญหา international liquidity และป?ญหา anchor problem ไปพร�อมี ๆ ก�น ซึ่!(งการแก�

ป?ญหาท��งสำองน�ได�เท�าก�บเป&นประโยชื่น1ท(ติกแก�ประเทศติ�างๆ ท�(วโลก เชื่�น สำามีารถีก3�เง�นจึากติ�างประเทศได�หลายสำก�ลมีากข้!�น ไมี�ติ�องแย�งก�นก3�เง�นสำก�ลเดยว ค้วามีเสำ(ยงจึากการผ�นผวนอาจึลดลง ประเทศสำามีารถีกระจึายค้วามีเสำ(ยงได�มีาก นอกจึากน�เน'(องจึากจึ#านวนประเทศท( เข้�าร�วมีและข้นาดเศรษฐก�จึใหญ�จึะท#าให�ปร�มีาณเง�นย3โรเพ�(มีมีาก การสำร�างเง�นย3โร ECB อาจึสำร�างเง�นบนพ'�นฐานข้องค้วามีเชื่'(อถี'อเป&น ป?จึจึ�ยเสำร�มีนอกจึากทองค้#าเหมี'อนก�บประเทศสำหร�ฐท(ท�นสำ#ารองข้องตินเองในท�กร3ปโดยเฉพาะดอลลาร1ก4น�บว�าน�อย เพราะข้!�นก�บค้วามีเชื่'(อมี�(น

ผลกระทบต�อการค$าระหว่�างิประเทศการค้�าก�บประเทศในแถีบเอเซึ่ยมี�กติ�องการค้�า

ด�วยเง�นดอลลาร1 แติ�จึากน�ไปการค้�าในกล��มีย3โรจึะห�นมีาใชื่�เง�นย3โร ซึ่!(งประเทศค้3�ค้�าก4จึะเติ4มีใจึ ซึ่!(งปร�มีาณการค้�าก�บย�โรป ติ�อไปจึะมีาใชื่�ย3โรมีากข้!�น

ตารางิท�� 11. 6 สำ�ดสำ�ว่นสำก)ลเงิ�นท��ใช้$ช้�าระค�าสำ�นค$าออกและสำ�นค$าเข$าระหว่�างิไทยก�บ สำหภาพย)โรป

สำก�ลเง�น สำ�งออก 2540 jan-july 2541

น#าเข้�า 2540 jan-july 2541

US$ 90.91 89.81

58.99 58.10

DEM 2.73 3.57

22.63 21.27

GBP 2.45 2.36

4.83 3.22

NLG 0.45 0.64

1.41 1.96

F. France 0.49 0.60

2.66 4.98

BEC 0.16 0.09

0.39 0.26

Bht 1.27 1.23

3.27 4.52

others 1.98 2.34

7.23 7.66

total 100.00 100.00

100.0 100.00

ท(มีา ธินาค้ารแห�งประเทศไทย

ภาคผนว่ก

1. บทบาทของิการเปล��ยนแปลงิของิอ�ตราแลกเปล��ยนต�อการแข�งิข�นระหว่�างิประเทศ

พ�จึารณาการแข้�งข้�นทางการค้�าระหว�างประเทศไทยและประเทศจึนในการ สำ�งเสำ'�อผ�าข้ายในติลาดโลก ก#าหนดให�เสำ'�อท(ผล�ติจึากประเทศจึนราค้าติ�วละ 160 yuan เสำ'�อผ�าท(ผล�ติในเมี'องไทยราค้าติ�วละ 400 บาท

สำภาพการแข�งิข�นทางิการค$าระหว่�างิไทยก�บจ�นในป7 2539

ประเทศ ผล�ติและข้ายในประเทศ

อ�ติราแลกเปล(ยน

ราค้าข้ายในติลาดโลก

ไทย 400 บาท

25 บาทติ�อดอลลาร1

16 ดอลลาร1

จึน 160 หยวน

10 หยวนติ�อ ดอลลาร1

16 ดอลลาร1

ก#าหนดให�ในป> 2540 หล�งจึากท(ประเทศไทยห�นมีาใชื่�ระบบอ�ติราแลกเปล(ยนลอยติ�ว ท#าให� ค้�าเง�นบาทเสำ'(อมีค้�าลงเมี'(อเทยบก�ลดอลลาร1สำหร�ฐจึาก 25

เป&น 40 บาทติ�อดอลลาร1 หร'อค้�ดเป&นเสำ'(อมีค้�าร�อยละ 60 จึากระด�บอ�ติราแลกเปล(ยนในป> 2539 ในข้ณะท(ประเทศจึนซึ่!(งใชื่�ระบบอ�ติราแลกเปลยนค้งโดยผ3กค้�าไว�ก�บเง�นดอลลาร1สำหร�ฐ ณ ระด�บ 10 หยวนติ�อดอลลาร1สำหร�ฐ ภายใติ�สำถีานการณ1ท(ก#าหนด น�กธิ�รก�จึไทยสำามีารถีด#าเน�นการกลย�ทธิ1ทางการค้�า 2 ทางค้'อ

กลย�ทธิ1แรก ค้งราค้าข้ายในร3ปดอลลาร1เท�าก�บป> 2539 ค้'อ 16 ดอลลาร1

กลย�ทธิ1ท(สำอง ค้งราค้าข้ายในร3ปเง�นบาทเท�าก�บป> 2539 ค้'อ 400 บาท

ผลล�พธิ1ท(ได�จึากการเล'อกแติ�ละกลย�ทธิ1 แสำดงในติาราง

สำภาพการแข�งิข�นทางิการค$าระหว่�างิไทยก�บจ�นในป7 2540

สำ�าหร�บกลย)ทธิ8แรก คงิราคาขายในร ปดอลลาร8เท�าก�บป7 2539 ค0อ 16 ดอลลาร8

ประเทศ ผล�ตและขายในประเทศ

อ�ตราแลกเปล��ยน

ราคาขายในตลาดโลก

ไทย 640 บาท

40 บาทติ�อดอลลาร1

16 ดอลลาร1

จึน 160 หยวน

10 หยวนติ�อ ดอลลาร1

16 ดอลลาร1

ในกรณน�น�กธิ�รก�จึไทยจึะมีก#าไรติ�อหน�วยหร'ออ�ติราก#าไรเพ�(มีข้!�น เพราะ ณ อ�ติราแลกเปล(ยนในป> 2540

เมี'(อผ3�ข้ายย�งค้งก#าหนดราค้า 16 ดอลลาร1จึะได�เง�นบาทจึ#านวน 640 บาท แติ�อย�างไรก4ติามี เน'(องจึากน�กธิ�รก�จึไทยไมี�ได�ลดราค้าข้ายในร3ปดอลลาร1ลง สำ�วนแบ�งติลาด (market share) ข้องติลาดเสำ'�อข้องไทยจึะย�งค้งเด�มี

สำภาพการแข�งิข�นทางิการค$าระหว่�างิไทยก�บจ�นในป7 2540

สำ�าหร�บกลย)ทธิ8ท��สำองิ คงิราคาขายในร ปเงิ�นบาทเท�าก�บป7 2539 ค0อ 400 บาท

ประเทศ ผล�ตและขายในประเทศ

อ�ตราแลกเปล��ยน

ราคาขายในตลาดโลก

ไทย 400 บาท

40 บาทติ�อดอลลาร1

10 ดอลลาร1

จึน 160 หยวน

10 หยวนติ�อ ดอลลาร1

16 ดอลลาร1

กลย�ทธิ1น�น�กธิ�รก�จึไทยจึะลดราค้าข้ายในร3ปข้องดอลลาร1ลง ค้'อในป> 2540 จึะข้ายท( 10 ดอลลาร1 เพราะจึะได�เง�นบาทเท�าเด�มีค้'อ 400 บาท หร'อเท�าก�บลดราค้าสำ�นค้�าในติลาดโลกลงร�อยละ 37.5 การด#าเน�นกลย�ทธิ1เชื่�นน�จึะท#าให�น�กธิ�รก�จึไทยได�ร�บสำ�วนแบ�งติลาด

(market share) เพ�(มีข้!�น แติ�มีอ�ติราก#าไรเท�าเด�มี ท��งน�เพราะราค้ารายได�ในร3ปเง�นบาทค้งเด�มี

ข$อสำ�งิเกต)เก��ยว่ก�บว่�เคราะห8

(1) ในทางปฎี�บ�ติ� น�กธิ�รก�จึไทยอาจึเล'อกกลย�ทธิ1ท(สำามี ค้'อ ผสำมีท��งสำองกลย�ทธิ1 น�(นค้'อราค้าข้ายในร3ปดอลลาร1สำหร�ฐจึะอย3�ในชื่�วง 16 - 10 ดอลลาร1 ท��งน�ข้!�นอย3�ก�บนโยบายข้องน�กธิ�รก�จึไทยและข้!�นอย3�ก�บอ#านาจึการติ�อรองข้องน�กธิ�รก�จึติ�างประเทศท(สำ� (งซึ่'�อสำ�นค้�าจึากไทย

(2) ผลกระทบติ�อการเล'อกกลย�ทธิ1ข้องไทยติ�อน�กธิ�รก�จึจึน ถี�าน�กธิ�รก�จึ ไทยเล'อกกลย�ทธิ1แรก ก4จึะไมี�กระเท'อนน�กธิ�รก�จึจึน แติ�ถี�าเล'อกกลย�ทธิ1ท(สำอง หร'อ สำามีจึะกระเท'อนการสำ�งออก เสำ'�อผ�าข้องน�กธิ�รก�จึจึน

(3) ประเด4นท(ค้วรพ�จึารณาเพ�(มีเติ�มีค้'อ ในกรณท(เก�ดภาวะเง�นเฟ้Cอข้!�นในแติ� ละประเทศผลจึะเก�ดอะไรข้!�นติ�อการแข้�งข้�นทางการค้�า ค้#าติอบค้'อ การพ�จึารณา ติ�องเปรยบเทยบ อ�ติราแลกเปล(ยนท(แท�จึร�ง (real exchange rate) ระหว�างข้องไทยและจึน

2. เอกสำารอ�านประกอบเร0�องิ ระบบอ�ตราแลกเปล��ยนแบบลอยต�ว่แบบก&�งิจ�ดการ

"จ�ต)มงิคล"ร�บธิปท.แทรกแซื้งิบาท ท�'งิตลาดออฟช้อร8-ออนช้อร8

เมอร8ร�ล ล�นช้8คาด ก.ย.ไหลแตะ 48ท(มีา หน�งสำ'อพ�มีพ1กร�งเทพธิ�รก�จึ 6 เมีษายน 2544

"จึ�ติ�มีงค้ล" ยอมีร�บ ธิปท.เข้�าแทรกแซึ่งสำก�ลเง�นบาท ท��งในติลาดออฟ้ชื่อร1 และออนชื่อร1เพ'(อลดแรงผ�นผวนข้องค้�าบาทท(เค้ล'(อนไหวเร4วเก�นไป โดยเข้�า

ด#าเน�นการในติลาดลอนดอนถี!ง 2 ค้ร��ง พร�อมีสำ�งสำ�ญญาณเข้�าจึ�ดการอกหากจึ#าเป&น เผยรายงานนายกร�ฐมีนติร และ รมีว.ค้ล�ง ให�ร�บทราบแล�ว ด�าน "เมีอร1ร�ล ล�นชื่1" ค้าดเด'อน ก.ย.พ� �งถี!ง 48

มี.ร.ว.จึ�ติ�มีงค้ล โสำณก�ล ผ3�ว�าการธินาค้ารแห�งประเทศไทย (ธิปท.) ยอมีร�บว�า ข้ณะน�อ�ติราแลกเปล(ยนเง�นบาทค้�อนข้�างผ�นผวน และ ธิปท.ได�เข้�าไปด3แลติลาดเพ'(อลดค้วามีผ�นผวนลงบ�าง โดยกรณท(เง�นบาทเค้ล'(อนไหวเร4ว เมี'(อมีผ3�เล�นรายใดข้ายเง�นบาทหากไมี�มีใค้รร�บซึ่'�อ ธิปท . ก4จึะเข้�าไปร�บซึ่'�อไว� และเมี'(อติลาดเง�นติราติ�างประเทศน�(ง ธิปท.ก4จึะข้ายเง�นบาทออกกล�บไป

ท��งน� ธิปท.ได�ซึ่'�อข้ายเง�นบาทในติลาดเง�นติราติ�างประเทศภายนอกประเทศ (ออฟ้ชื่อร1) ซึ่!(งมีค้3�ค้�าข้อง ธิปท.อย3� และท#าธิ�รกรรมีท��งด�าน swap forward และ spot แติ�ไมี�ได�ท#าในเชื่�งท(จึะน#าเง�นไปสำ3�ก�บค้3�ค้�าเหล�าน��น "เง�นบาทท(อ�อนค้�าลงแบงก1ชื่าติ�ได�เข้�าไปจึ�ดการ เพ'(อไมี�ให�อ�อนเร4วเก�นไป โดยไมี�ได�ก#าหนดว�าติ�องเป&นระด�บใด และการจึ�ดการอกสำ�วนหน!(ง ค้'อ ออกกฎีเกณฑ์1การรายงานธิ�รกรรมีซึ่'� อข้ายเง�นติราติ�างประเทศข้องธินาค้ารพาณ�ชื่ย1 ซึ่!(งท#าให�เง�นบาทท(ไหลออกไปเก4งก#าไร

ท#าได�ยากมีากข้!�น นอกจึากน� ย�งมีการติรวจึสำอบการรายงานข้�อมี3ล โดยข้ณะน�มีค้วามีผ�ดพลาดเหล'อน�อยมีาก" มี.ร.ว.จึ�ติ�มีงค้ล กล�าว ท��งน� การท( ธิปท.เข้�าไปซึ่'�อข้ายเง�นติราติ�างประเทศน��น มี.ร.ว.จึ�ติ�มีงค้ล กล�าวว�า ธิปท.ด#าเน�นการท��งติลาดเง�นติราในประเทศ (ออนชื่อร1) และออฟ้ชื่อร1 แติ�สำ�วนใหญ�ด#าเน�นการในออฟ้ชื่อร1 ซึ่!(งติ�องซึ่'�อเง�น โดยการซึ่'�อข้ายเง�นติราติ�างประเทศแติ�ละค้ร��งข้อง ธิปท.จึะมีการก#าหนดวงเง�นสำ#าหร�บการซึ่'�อข้าย ซึ่!(งท(ผ�านมีาใชื่�เง�นไมี�มีากย�งไมี�ใกล�เพดานท(ก#าหนดไว� สำ#าหร�บในติลาดออนชื่อร1 ธิปท.ก4ด3แลหากมีการซึ่'�อข้ายมีากเก�นไป ก4จึะเข้�าไปด3แล อย�างไรก4ติามี ในชื่�วงท(เง�นบาทแข้4งค้�าข้!�น ธิปท.ได�ซึ่'�อดอลลาร1ไว� เพ'(อชื่#าระหน�เง�นก3�กองท�นการเง�นระหว�างประเทศ (ไอเอ4มีเอฟ้) ท(ติ�องทยอยชื่#าระเป&นระยะเวลา 5 ป> และการท( ธิปท.เข้�าไปซึ่'�อข้ายเง�นติราติ�างประเทศ พยายามีไมี�ให�มีผลกระทบติ�อติลาด โดย ธิปท.ได�มีการทดสำอบในเชื่�งเศรษฐมี�ติ� ว�า การซึ่'�อข้ายเง�นบาทข้อง ธิปท.มีผลกระทบติ�อติลาดหร'อไมี� ซึ่!(งผลออกมีาไมี�มี แติ�การท(มีค้นเข้�าไปซึ่'�อข้ายเก�ดข้!�นจึร�ง จึะบอกว�าไมี�มีผลกระทบค้งไมี�ได� "ระยะน�เง�นบาทอ�อนลงค้�อนข้�างเร4วจึร�งๆ ซึ่!(งแบงก1ชื่าติ�ไมี�ห�วงว�าบาทจึะอ�อนหร'อแข้4งแค้�ไหน เพราะ

จึากเปCาหมีายเง�นเฟ้Cอ พ�จึารณาแล�วไมี�มีป?ญหา และไมี�ได�ร�บผลกระทบจึากอ�ติราแลกเปล(ยน แติ�แบงก1ชื่าติ�จึะด3แลไมี�ให�เง�นบาทผ�นผวน เพ'(อชื่�วยกล��มีธิ�รก�จึข้นาดกลางและข้นาดย�อมี สำามีารถีน#าเข้�าว�ติถี�ด�บโดยอ�ติราแลกเปล(ยนไมี�หว'อหวา และมีค้วามีเสำ(ยงไมี�มีาก ติ�นท�นจึะได�ติ#(าลงหน�อย" มี.ร.ว.จึ�ติ�มีงค้ล กล�าวยอมีร�บบาทอ�อนสำ�วนหน!(งเก�ดจึากแรงเก4งก#าไร

สำ#าหร�บอ�ติราแลกเปล(ยนเง�นบาท ท(อ�อนค้�าลงสำอดค้ล�องก�บป?จึจึ�ยพ'� นฐานหร'อ ไมี�น��น ผ3� ว� าการ ธิปท.กล�าวว�า ไมี�มีใค้รติอบได� เน'(องจึากการเค้ล'(อนไหวเป&น ไปติามีการค้าดการณ1ข้องน�กลงท�นท( มีองเศรษฐก�จึไทยแล�วท#าการซึ่'�อข้ายก�น อย�างไรก4ติามี เง�นบาทท(อ�อนลงสำ�วนหน!(งก4เก�ดจึากการเก4งก#าไร แติ�มีน�อยมีาก สำ�วนการจึะด#าเน�นการเข้�าไปซึ่'�อข้ายเง�นติราติ�างประเทศในติลาดออฟ้ชื่อร1อกหร'อไมี� ธิปท.มีระบบด3แลอย3� สำ�วนจึะท#าหร'อไมี�ท#าข้!�นอย3�ก�บติลาดเง�นติราติ�างประเทศเค้ล'(อนไหวหร'อไมี� อกสำ�วนหน!(งเป&นเพราะว�าเราย�งมีป?ญหาการเมี'องอย3�บ�าง แติ�ร�ฐบาลก4เป&นร�ฐบาลท(มีค้วามีแน�นอน ด�านมีาติรการแก�ป?ญหาเศรษฐก�จึก4ก#าล�งออกมีาติามีข้��นติอน โดยโค้รงการติ�างๆ ค้�อนข้�างเป&นการวางพ'�นฐานระยะยาว จึ!งท#าให�โอกาสำฟ้F� นติ�วข้อง

ประเทศในระยะสำ��นมีน�อยกว�าประเทศอ'(นๆ แติ�มีโอกาสำในระยะยาว "เราพยายามีแก�พ'�นฐานเพ'(อให�อย3�ได� ในชื่�วงน�ร �ฐบาลก4มีมีาติรการใหมี�ออกมีามีผ3�บร�หารใหมี� ข้องท(ออกใหมี�ก4ติ�องเข้�าใจึเร'(องใหมี� ซึ่!(งร�ฐบาลก4ร3 �เร'(องเศรษฐก�จึพ'�นฐานอย3�สำมีค้วร และน�กลงท�นเข้าก4อ�านการเมี'อง" มี.ร.ว.จึ�ติ�มีงค้ล กล�าว

รายงิานนายกฯ-รมว่.คล�งิเร�ยบร$อยแล$ว่ ผ3�ว�าการ ธิปท.กล�าวอกว�า การด#าเน�นการด3แล

ค้�าเง�นบาทและการท#าธิ�รกรรมีข้อง ธิปท.น��น ได�เรยนให�นายกร�ฐมีนติร และร�ฐมีนติรว�าการกระทรวงการค้ล�ง ทราบแล�ว โดยนายกร�ฐมีนติรก4แสำดงค้วามีเป&นห�วง เพราะติ�องการให�เง�นบาทมีเสำถียรภาพ ซึ่!(งเป&นท�ศทางเดยวก�นก�บ ธิปท.น�(นค้'อ อ�ติราแลกเปล(ยนเง�นบาทเค้ล'( อนไหวได� โดยน�กธิ�รก�จึท(ไมี�ใชื่�น�กค้�าเง�น พอท(จึะติ�ดติามีได� และร�บค้วามีเสำ(ยงได�ในระด�บไมี�สำ3งน�ก เข้ากล�าวอกว�า ท�กฝGายทราบดว�าในระยะน�สำหร�ฐอเมีร�กามีป?ญหา การด#าเน�นนโยบายการเง�นท(จึะติ�องด!งอ�ติราดอกเบ�ยให�อย3�ระด�บพอด ไมี�สำน�บสำน�นหร'อไมี�เป&นการผล�กด�นเก�นไป เป&นการท#าได�ยาก เพราะกว�ามีาติรการจึะมีผลก4ใชื่�เวลา 6-12 เด'อน

อย�างไรก4ติามี เมี'(อเวลาท(สำหร�ฐด!งเศรษฐก�จึให�ชื่ะลอติ�ว เพ'(อให�เศรษฐก�จึไล�ท�นการลงท�น ประเทศอ'(นๆค้�อนข้�างเด'อดร�อนมีากกว�าสำหร�ฐ โดยเฉพาะญ(ป�Gน เน'( องจึากค้�าเง�นดอลลาร1เป&นพ'�นฐานข้องการค้�าโลก และอกสำ�วนหน!(งเพราะสำหร�ฐเป&นผ3�ซึ่'�อรายใหญ�ประมีาณ 300-400 พ� น ล� า น ด อ ล ล า ร1สำ ห ร�ฐ ด� ง น�� น ห า กเศรษฐก�จึสำหร�ฐชื่ะลอก4จึะกระทบการสำ�งออกข้องประเทศอ'(นๆ สำ�วนญ(ป�Gนการปร�บติ�วร�นแรงมีาจึากป?ญหาหน�เสำย ราค้าท(ด�น และสำ�นทร�พย1ติก "น�กการเง�นเก4งก�นว�า เศรษฐก�จึสำหร�ฐจึะปร�บติ�วดข้!�น เพราะพ'�นฐานด�านเทค้โนโลยด และการปร�บปร�งการเพ�(มีพ3นประสำ�ทธิ�ภาพการใชื่�ว�ติถี�ด�บ และสำ�นค้�าค้งเหล'อในสำติ4อกก4ย�งด#าเน�นไปได�ดติ�อเน'(อง ทางด�านห��นและอสำ�งหาร�มีทร�พย1ก4เร�(มีด ด�งน��น เมี'(อสำหร�ฐมีป?ญหาแทนท(ดอลลาร1จึะอ�อนลงก�บแข้4งข้!�น เพราะค้�ดว�าสำหร�ฐมีป?ญหาน�อยกว�าประเทศอ'(น แติ�ค้าดว�าจึะอย3�แบบน�ไมี�นานน�ก แนวโน�มีดอลลาร1ไมี�ใชื่�แนวโน�มีเศรษฐก�จึท(ก#า ล�งแข้4งใน 15 ป> แติ�ท( เศรษฐก�จึแข้4งเพราะมีเทค้โนโลยมีาชื่�วย ในระยะยาว เง�นสำก�ลอ'( นๆ จึ!งอ�อนลง" ผ3�ว�าการ ธิปท.กล�าว

บาทกระเต0'องิขานร�บตลาดต�างิประเทศ สำ#าหร�บค้วามีเค้ล'(อนไหวข้องค้�าเง�นบาทวานน�

(5) แข้4งค้�าข้!�นติามีล#า ด�บ ซึ่'� อข้ายระหว�างว�นอย3�ท( 45.25-45.45 บาทติ�อดอลลาร1 เป2ดติลาดท(ระด�บ 45.30-45.35 บาทติ�อดอลลาร1 และป2ดติลาดท(ระด�บ 45.25 บาทติ�อดอลลาร1 น�กค้� า เง�นจึากธินาค้ารพาณ�ชื่ย1ไทยรายหน!(ง เป2ดเผยว�า ป?จึจึ�ยหล�กมีาจึากการแข้4งค้�าข้องเง�นเยนญ(ป�Gน หล�งจึากอ�อนค้�าลงไป 126

เยนติ�อดอลลาร1 มีาอย3�ท( 123.60 เยนติ�อดอลลาร1 ซึ่!(งเป&นการข้านร�บมีาติรการกระติ��นเศรษฐก�จึฉ�กเฉ�นข้องพรรค้แอลดพท(จึะประกาศในว�นน� ประกอบก�บเป&นชื่�วงว�นหย�ดยาวข้องไทย ท#าให�น�กลงท�นสำ�วนหน!(งเทข้ายดอลลาร1เพ'(อถี'อเง�นบาทไว�ใชื่�จึ�ายในชื่�วงว�นหย�ด รวมีท��งการท( ผ3�ว�าการ ธิปท.ออกมีายอมีร�บว�า ธิปท.เข้�าแทรกแซึ่งติลาดเง�นท��งในติลาดในประเทศและติลาดติ�างประเทศ เพ'(อปCองก�นไมี�ให�เง�นบาทผ�นผวนมีากเก�นไป โดยรายงานให�นายกร�ฐมีนติรและร�ฐมีนติรว�าการกระทรวงการค้ล�งทราบติลอดเวลา ท#าให�ติลาดมี�(นใจึว�า ธิปท.ได�เข้�ามีาด3แลติลาดเง�นอย�างใกล�ชื่�ด น�กค้�าเง�นอกรายหน!(งให�ค้วามีเห4นว�า ค้�าเง�นแข้4งข้!�นติามีค้�าเง�นภ3มี�ภาค้ และสำ�วนหน!(งเป&นการเข้�าพย�งเง�นบาทจึาก

ทางการ เง�นบาทอ�อนค้�าสำ�ดในชื่�วงเชื่�าท(ระด�บ 45.48

บาทติ�อดอลลาร1และแข้4งค้�าสำ�ดท(ระด�บ 45.25 บาทติ�อดอลลาร1

"วงการติลาดเง�นมีองว�าเง�นบาทท(แข้4งค้�าข้!�น เป&นเพราะแบงก1ชื่าติ�เข้�าแทรกแซึ่งท( 45.48 บาทติ�อดอลลาร1 ซึ่!(งสำ�งเกติได�ว�าในชื่�วงเชื่�าได�เข้�ามีาแทรกแซึ่งผ�านธินาค้ารร�ฐภายในประเทศ จึ!งท#า ให�น�กลงท�นในติลาดติ�างประเทศไมี�กล�าถี'อค้รองเง�นดอลลาร1 และกล�บเข้�าซึ่'� อเง�นบาทมีากข้!�น" น�กค้�าเง�นรายน�กล�าว เง�นบาทท(แข้4งค้�าข้!�นวานน�ไมี�เป&นท(ผ�ดสำ�งเกติมีากน�ก เน'(องจึากเป&นชื่�วงปลายสำ�ปดาห1น�กลงท�นจึ!งลดการถี'อค้รองดอลลาร1 ประกอบก�บค้�าเง�นในภ3มี�ภาค้โดยเฉพาะค้�าเง�นเยนปร�บค้�าแข้4งข้!�น จึากระด�บ 124.75 เยนติ�อดอลลาร1ในชื่�วงเชื่�ามีาป2ดติลาดท( 123.92 เยนติ�อดอลลาร1

ธิปท . สำ�งิสำ�ญญาณแทรกแซื้งิค�าเงิ�นอ�กหากจ�าเป;น สำ#าน�กข้�าวดาวโจึนสำ1รายงานวานน�ว�า ผ3�ว�าการ

ธิปท.ไมี�ได�ระบ�เวลาหร'อจึ#านวนค้ร��งท(เข้�าไปแทรกแซึ่ง แติ�ทางไอดอเอ โกลบอล (IDEA global) ให�ข้�อมี3ล ว� า ธิปท . ได� เข้�า ไปแทรกแซึ่งการซึ่'� อข้ายในติลาด

ลอนดอน 2 ค้ร��ง ในชื่�วงสำายข้องว�นอ�งค้าร (3) เมี'(อค้�าเง�นบาทอย3�ท( 45.45 บาทติ�อดอลลาร1สำหร�ฐ และว�นพ�ธิ (4)ดอลลาร1เทยบบาทแข้4งค้�าข้!�นท#าสำถี�ติ�สำ3งสำ�ดรอบ 37 เด'อน โดยเง�นบาทอ�อนติ�วลงอย3�ท( 45.50 บาทติ�อดอลลาร1 ค้าดว�า การแข้4งค้�าข้องดอลลาร1 มีแนวโน�มีทรงติ�วระด�บน�ชื่�วงปลายสำ�ปดาห1ซึ่!(งเป&นว�นหย�ดติ�ดติ�อก�นหลายว�น และค้�าเง�นเปCาหมีายแท�จึร�งในระยะยาวอย3�ท( 46 บาท สำ#าหร�บไอดอเอ โกลบอล เป&นองค้1กรอ�สำระและเป&นโฮ่ลด��ง ค้อมีปาน เชื่(ยวชื่าญการว�เค้ราะห1เศรษฐก�จึ จึ�ดหาข้�อมี3ลโลกการเง�นมีเค้ร'อข้�ายท�(วโลก และมีล3กค้�า 42 รายจึากกล��มีสำถีาบ�นการเง�นใหญ�สำ�ด ข้องโลกจึากการจึ�ดอ�นด�บข้องน�ติยสำารย3โรมี�นน( 50 อ�นด�บแรก โดยไอดอเอก�อติ��งมีาติ��งแติ�ป> 2532 ท��งน� บาทเทยบดอลลาร1ปร�บติ�วลงจึาก 45.38 บาท เป&น 45.32 บาท หล�งจึาก มี.ร.ว.จึ�ติ�มีงค้ล ย'นย�นว�า ข้ายดอลลาร1สำหร�ฐในจึ#า นวนไมี�มีาก เพ'( อค้วบค้�มีการเค้ล'(อนไหวข้องบาทเทยบดอลลาร1ในติลาดติ�างประเทศ และกล�าวถี!งค้วามีเค้ล'(อนไหวมี��งจึะชื่ะลอการอ�อนติ�วลงข้องค้�าเง�นและไมี�ใชื่�เป&นการหย�ดไว� โดยเสำร�มีว�า ธิปท.จึะปฏิ�บ�ติ�การอกหากจึ#าเป&น ข้ณะท( บร�ษ�ทเอกชื่นไทยย�ง

เร�งรบเข้�าไปซึ่'�อ เพ'(อชื่#าระค้'นหน�ติ�างประเทศ โดยเกรงว�าเง�นบาทย�งอ�อนค้�าลงอย�างติ�อเน'(อง

เมอร8ร�ล ล�นช้8คาดเด0อนก.ย.บาทพ) �งิถึ&งิ 48

ทางด�าน เมีอร1ร�ล ล�นชื่1 ภ�ทร ซึ่�เค้ยวร�ติสำ1 ได�ว�เค้ราะห1ถี!งแนวโน�มีค้�าเง�นบาท โดยอ�งจึากค้วามีเค้ล'(อนไหวข้องเง�นเยน ในชื่�วง 12 เด'อนข้�างหน�า โดยค้าดว�า ค้�าเง�นบาทจึะอย3�ระหว�าง 45-48 บาทติ�อดอลลาร1 ท��งน� เมีอร1ร�ล ล�นชื่1 ระบ�ว�า เน'(องจึากญ(ป�Gน มีค้วามีสำ#าค้�ญอย�างย�(งติ�อเศรษฐก�จึไทย และเศรษฐก�จึข้องภ3มี�ภาค้ ท��งในฐานะข้องประเทศค้3�ค้�า น�กลงท�น และผ3�ปล�อยก3� ด�งน��น การอ�อนค้�าข้องเง�นเยน น�าจึะมีผลให�ค้�าเง�นบาทอ�อนลงติามีไปด�วย โดยค้าดว�า ภายในสำ��นป>น� เง�นเยนจึะเค้ล'( อนไหวอย3�ในชื่�วง 130-140 เยนติ�อดอลลาร1 ท#า ให�ค้�าเง�นบาทในชื่�วงด�งกล�าว น�าจึะอย3�ท(ระด�บ 46-48 บาทติ�อดอลลาร1 พร�อมีก�นน��น เมีอร1ร�ล ล�นชื่1 ได�ปร�บติ�วเลข้ค้าดการณ1ค้�าเง�นบาทในชื่�วงสำ��นเด'อน ก.ย.จึาก 43 บาทติ�อดอลลาร1 เป&น 48 บาทติ�อดอลลาร1 และ 47.3 บาทติ�อดอลลาร1 ในชื่�วงสำ��นป> อย�างไรก4ด หากธินาค้ารแห�งประเทศไทย (ธิปท.)

ติ�ดสำ�นใจึเพ�(มีท�นสำ#ารองเง�นติราติ�างประเทศ เพ'(อชื่ดเชื่ยก�บการชื่#าระหน�ข้องกองท�นการเง�นระหว�างประเทศ (ไอ

เอ4มีเอฟ้) ค้�าเง�นบาทก4อาจึจึะอ�อนลงกว�าท(ค้าดการณ1ไว�ได� ในข้ณะน� ติ�วเลข้ท�นสำ#ารองเง�นติราติ�างประเทศข้อง ธิปท.อย3�ท( 30,000 ล�านดอลลาร1 ข้ณะท( ธิปท.จึ#าเป&นติ�องชื่#าระหน�ข้องไอเอ4มีเอฟ้ ในป>น� และอก 2 ป>ข้�างหน�า เป&นติ�วเลข้รวมี 9,000-9,500 ล�านดอลลาร1

3. เอกสำารอ�านประกอบ ระบบอ�ตราแลกเปล��ยนแบบไหนด�

หม�อมอ) =ย"แย$งิ"ว่�รพงิษ8" ย�นใช้$ค�าเงิ�นบาทลอยต�ว่

ท(มีา: หน�งสำ'อพ�มีพ1 ผ3�จึ�ดการรายว�นฉบ�บว�นท( 3 กรกฎีาค้มี 2544

ผ3�จึ�ดการออนไลน1 ผ3�ว�าการธิปท.ย�นนโยบายอ�ติราแลกเปล(ยนแบบลอยติ�วถี3กติ�องแล�ว จึะไมี�กล�บไปใชื่�อ�ติราแลกเปล(ยนแบบค้งท(อกติ�อไป โดยจึะเน�นเสำถียรภาพข้องอ�ติราแลกเปล(ยน "อ�มีมีาร" หน�นปล�อยค้�าบาทลอยติามีติลาดแท�จึร�ง

ในระหว�างการเป2ดสำ�มีมีนาเร'(องนโยบายการเง�นภายใติ�สำภาวะแวดล�อมีการเง�นใหมี�ซึ่!(งมีบรรดาน�กการเง�น น�กการธินาค้ารและน�กว�ชื่าการเข้�าร�วมีน��น มี.ร.ว.ปรดยาธิร เทวก�ล ผ3�ว�าธิปท. ได�ปฏิ�เสำธิข้�อเสำนอแนะข้องนายวรพงษ1 รามีางก3ร อดติรองนายกฯท(ให�ร�ฐบาลยกเล�กระบบอ�ติราแลกเปล(ยนแบบลอยติ�ว โดยให�เหติ�ผลว�าระบบท(ใชื่�ก�นอย3�ในข้ณะน�เหมีาะสำมีแล�ว เพราะว�าไทยได�เป2ดเสำรทางการเง�น ด�งน��นการผ3กค้�าเง�นบาทก�บเง�นสำก�ลดอลลาร1เหมี'อนในอดติอาจึจึะท#าให�ไทยถี3กโจึมีติค้�าเง�นบาทได�อก สำ�วนการด3แลผ3�ประกอบการสำ�งออกและน#า

เข้�าน��น ป?จึจึ�บ�นธิปท.ได�พยายามีด3แลให�อ�ติราแลกเปล(ยนมีเสำถียรภาพโดยให�อย3�ระด�บใกล�เค้ยงก�บกล��มีประเทศท(ไทยวางเปCาหมีายไว� ซึ่!(งว�ธิการน�จึะชื่�วยลดค้วามีผ�นผวนข้องค้�าเง�นได�ในระด�บหน!(ง

มี.ร.ว.ปรด�ยาธิร ย�งย'นย�นว�าจึะไมี�กล�บไปใชื่�อ�ติราแลกเปล(ยนแบบค้งท(อกติ�อไป เพราะเชื่'(อมี�(นว�าการด#าเน�นนโยบายอ�ติราแลกเปล(ยนแบบลอยติ�วเป&นสำ�(งท(เหมีาะสำมีแล�ว โดยธินาค้ารแห�งประเทศไทยจึะด3แลเง�นบาทด�วยการเน�นเสำถียรภาพข้องอ�ติราแลกเปล(ยนไมี�ให�เปล(ยนแปลงว�นติ�อว�นโดยย!ดการเค้ล'(อนไหวข้องเง�นสำก�ลหล�ก เพ'(อให�อ�ติราแลกเปล(ยนอย3�ในระด�บท(สำ�งเสำร�มีการค้�าระหว�างประเทศ และไมี�จึ3งใจึให�เอกชื่นเร�งชื่#าระค้'นหน�ติ�างประเทศ รวมีถี!งการปCองก�นการเก4งก#าไรค้�าเง�นบาท

นายอ�มีมีาร1 สำยามีวาลา น�กว�ชื่าการเกยรติ�ค้�ณจึากสำถีาบ�นว�จึ�ยเพ'(อการพ�ฒนาประเทศไทย หร'อ TDRI

กล�าวว�า ระบบอ�ติราแลกเปล(ยนท(ใชื่�ก�นอย3�ท�กว�นน�มีค้วามีเหมีาะสำมีก�บไทยแล�ว แติ�ธินาค้ารแห�งประเทศไทยไมี�ค้วรจึะเข้�าแทรกแซึ่งค้�าเง�นมีาก โดยเฉพาะผ3�ว�าการธินาค้ารแห�งประเทศไทยไมี�ค้วรจึะออกมีาระบ�ว�าค้�าเง�นบาทค้วรจึะอย3�ในติ#าแหน�งใดจึ!งจึะเหมีาะสำมี เพราะจึะท#าให�

น�กเก4งก#าไรค้าดการณ1ท�ศทางค้�าเง�นบาทได�ถี3กติ�อง และเก�ดป?ญหาการเก4งก#าไรค้�าเง�นบาทง�ายข้!�น

นายน�พนธิ1 พ�วพงศกร อาจึารย1ค้ณะเศรษฐศาสำติร1 มีหาว�ทยาล�ยธิรรมีศาสำติร1 กล�าวว�า ร�ฐบาลค้วรมีมีาติรการท(ชื่�ดเจึนในการด3แลไมี�ให�มีการเก4งก#าไรค้�าเง�นบาท ซึ่!(งผ3�ว�าการธินาค้ารแห�งประเทศไทยค้นใหมี�ย�งไมี�มีมีาติรการชื่�ดเจึนในการสำก�ดก��นการเก4งก#าไรค้�าเง�นบาทในติลาดเง�นนอกประเทศ ท#าให�ค้�าเง�นบาทอ�อนค้�ามีากเก�นไป