Sermaye Piyasalarında Aracı Kuruluşlar

Ethem Alp Demirkesen 09713032Mustafa Tuğrul Yüzel 09713011

09.02.2010

SUNUM PLANI

• Aracılık ve Aracı Kurum ve Kuruluş Tanımları• Aracı Kurumların Kuruluş Şartları• Aracı Kurumların Merkez Dışı Örgütleri

– Şubeler– İrtibat Büroları– Acenteler

• Aracı Kurulumların Faaliyetleri– Halka Arz ve İhraç– Menkul Kıymet Alım-Satımına Aracılık– Türev Araçlara Aracılık

• Aracı Kurumların Yapabilecekleri ve Yapamayacakları• Aracı Kurumların Müşteri İlişkilerinde Uyacakları Kurallar • Güncel Verilerle Aracı Kurumların İncelenmesi

Sermaye piyasası araçlarının, yetkili aracı kuruluşlar tarafından, kendi nam ve hesabına, başkası nam ve hesabına, kendi namına ve başkası hesabına alım satımıdır.

Aracılık Nedir?

Bakiyeyi Yüklenim

Kısmen Bakiyeyi Yüklenim

Tümünü Yüklenim

Kısmen Tümünü Yüklenim

• Aracı Kuruluş sermaye piyasası faaliyetlerinde bulunmak üzere Sermaye Piyasası Kurulu'nca yetkili kılınmış bankalar ve aracı kurumlardır.

• Aracı Kurum ,sermaye piyasası faaliyetinde bulunmak üzere Sermaye Piyasası Kurulu tarafından aracılık yetkisi verilmiş anonim ortaklıklardır.

Aracı Kuruluş-Aracı Kurum

a) Anonim ortaklık şeklinde kurulmaları,

b) Hisse senetlerinin tamamının nama yazılı olması,

c) Hisse senetlerinin nakit karşılığı çıkarılması,

d) Sermayelerinin Kurulca belirlenen miktardan az olmaması,

e) Esas sözleşmelerinin bu Kanun hükümlerine uygun olması

Aracı Kurumların Kuruluş Şartları

f) Kurucularının müflis olmaması ve Türk Ceza Kanununun

53 üncü maddesinde belirtilen süreler geçmiş olsa bile; kasten işlenen

bir suçtan dolayı beş yıl veya daha fazla süreyle hapis cezasına ya da

Devletin güvenliğine karşı suçlar, Anayasal düzene ve bu düzenin

işleyişine karşı suçlar, milli savunmaya karşı suçlar, Devlet sırlarına

karşı suçlar ve casusluk, zimmet, irtikâp, rüşvet, hırsızlık,

dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas, ihaleye

fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, bilişim sistemini

engelleme, bozma, verileri yok etme veya değiştirme, banka veya

kredi kartlarının kötüye kullanılması, suçtan kaynaklanan malvarlığı

değerlerini aklama, kaçakçılık, vergi kaçakçılığı veya haksız mal

edinme suçlarından mahkûm olmaması

Aracı Kurumların Kuruluş Şartları

Aracı Kurumların Merkez Dışı Örgütleri

İrtibat Bürosuİrtibat bürolarının faaliyetleri aracı kurumu ve yetkili olduğu sermaye piyasası faaliyetlerini tanıtmak ve alım satım emirlerini aracı kuruma iletmekle sınırlıdır.

ŞubeAracı kurum şubeleri aracı kurumun sahip olduğu yetki belgelerinin kapsamına giren bütün konularda faaliyette bulunabilirler.

AcentaAracı kurumlar, bankalarla imzalayacakları acentelik sözleşmesi çerçevesinde ve sözleşmede belirlenecek mahaller içinde, acenteleri aracılığı ile alacakları emirler doğrultusunda sermaye piyasası araçlarının alım satımında bulunabilirler.

Aracı Kurumların Merkez Dışı Örgütleri

Bir aracı kurum ile acentelik sözleşmesi imzalayan bankalar, Acente sıfatıyla; alım satım emirlerinin aracı kuruma

iletilmesine ve gerçekleşen emirlerin tasfiyesine aracılık etmek, halka arza aracılık faaliyetleri kapsamında taleplerin toplanması ve aracı kuruma iletilmesi ve paranın tahsili ya da geri ödenmesi gibi işlemleri kapsamak üzere gişe hizmeti verebilir

Acentesi olunan aracı kurum portföy yöneticiliği yetki belgelerine sahipse bu faaliyetin tanıtımını yapmak ve bu faaliyetle ilgili sadece tahsil ve tediye işlemlerini yürütebilir.

Yatırım danışmanlığı yetki belgesine sahipse bu faaliyet kapsamında aracı kurumdan gelen döküman ve bilgileri müşterilere açıklamak ve faaliyetin tanıtımını yapabilir.

Aracı Kurulumların Merkez Dışı Örgütleri

Aracı Kuruluşlar Sermaye Piyasası Kurulu’ndan yetki belgesi alarak aşağıda belirtilen faaliyetleri yapabilirler: Halka Arza Aracılık FaaliyetleriMenkul Kıymet Alım-Satımına Aracılık FaaliyetleriTürev Araçların Alım Satımına Aracılık Faaliyetleri

Aracı Kurulumların Faaliyetleri

• Halka Arz: Sermaye piyasası araçlarının satın alınması için her türlü yoldan halka çağrıda bulunulmasını; halkın bir anonim ortaklığa katılmaya veya kurucu olmaya davet edilmesini; hisse senetlerinin borsalar veya teşkilatlanmış diğer piyasalarda devamlı işlem görmesini; bu Kanuna göre halka açık anonim ortaklıkların sermaye artırımları dolayısıyla paylarının veya hisse senetlerinin satışını ifade eder.

Halka Arz

SPK md:3

Mevcut hisse senetlerinin satışı:

Şirket hissedarları, ellerinde bulundurdukları hisse senetlerinin bir kısmını Borsada ya da Borsa dışında halka arz edebilir.

Sermaye artırımı yoluyla halka arz:

Şirketler, sermaye artırımı yoluyla yeni hisse senedi ihraç ederek finansman kaynağı sağlayabilir.

İki yöntemin bir arada kullanılması:

Şirketler yukarıda belirtilen iki yöntemi birlikte kullanabilir. Böylece hem ortak hisse senetleri satışından gelir elde eder, hem de şirket finansman kaynağı sağlar

Halka Arz Yöntemleri

Sermayenin ödenmiş olması Asgari halka açıklık oranının sağlanmış olması Hisselerin devri ve tedavülü önünde herhangi

bir engel bulunmaması Yönetim kurulunun esas sözleşmenin sermaye

maddesinde değişiklik tasarısı hazırlaması ve değişiklik için SPK' dan onay alması

Şirket genel kurulunun sermayenin artırılmasına ve yeni pay alma haklarının kısıtlanmasına karar vermesi

Halka Arz Koşulları

İhraç: Bu Kanunun uygulanmasında ihraç, sermaye piyasası araçlarının ihraççılar tarafından çıkarılıp, halka arz edilerek veya halka arz edilmeksizin satışıdır.

İhraç

SPK md:3

Aracı kurumlar, müşteri ile çerçeve sözleşme imzaladıktan sonra müşterilerinden sermaye piyasası araçlarının alım satımına ilişkin emirleri kabul edebilirler

Menkul kıymet alım satımına aracılık, ilgili mevzuata uygun olarak daha önce ihraç edilmiş olan sermaye piyasası araçlarının aracılık sıfatıylave ticari amaçla alım satımını ifade eder.

Menkul Kıymet Alım-Satımına Aracılık

Bu haller yatırım danışmanlığı faaliyeti kapsamında sayılmaz. Ancak sunulan bilgilerin tarafsız ve dürüst olması, belli bir kişi, grup ya da portföyün ihtiyaçlarının karşılanması amacını taşımaması ve karşılığında ilave herhangi bir maddi menfaat temin edilmemesi gerekir.

Aracı kurumlar alım satım aracılığı faaliyetlerinin icrası sırasında müşterilerine sermaye piyasası araçları, bunları ihraç eden ortaklık ve kuruluşlar ile piyasa eğilimleri hakkında yönlendirici nitelikte olmayan yazılı ve sözlü bilgi verebilirler

Menkul Kıymet Alım-Satımına Aracılık

Türev Araçların alım satımına aracılık faaliyeti, ekonomik ve finansal göstergelere, sermaye piyasası araçlarına, mala, kıymetli madenlere ve dövize dayalı vadeli işlem ve opsiyon sözleşmeleri dahil her türlü türev araçların aracı sıfatıyla ve ticari amaçla alım satımını ifade eder.

Türev Araçların Alım-Satımına Aracılık

Aracı Kurumların Yapabilecekleri ve Yapamayacakları İşler

Aracı Kuruluşların Yapabilecekleri İşler

Kurul kaydına alınmış veya alınacak sermaye piyasası araçlarının ihraç veya halka arz yoluyla satışına aracılık etmek

İhraç edilmiş sermaye piyasası araçlarının alım-satımına aracılık yapmak

Portföy işletmeciliği veya yöneticiliği faaliyetlerinde bulunmak

Yatırım danışmanlığı yapmak

Menkul kıymetlerin geri alım veya satım taahhüdü ile alım ve satımını yapmak

Finansal göstergelere, sermaye piyasası araçlarına, mal ve kıymetli madenlere dayalı vadeli işlem sözleşmesi yapılmasına aracılık yapmaktır

Aracı kuruluşların yapabilecekleri faaliyetlerle ilgili olarak SPK'dan ve İMKB'den ayrı ayrı izin almaları

gerekmektedir

Aracı Kurumların Yapabilecekleri ve Yapamayacakları İşler

Aracı Kuruluşların Yapamayacakları İşler

Mevzuatın imkan verdiği haller hariç olmak üzere, aracılık amacıyla alıp sattıkları sermaye piyasası araçlarına ilişkin veya bunlardan bağımsız olarak borçlanmayı temsil eden sermaye piyasası araçları dışında kendi mali taahhütlerini içeren evrak çıkaramazlar.

Kendi hisse senetlerini temsil eden depo edilen menkul kıymet sertifikaları ihraç edemezler.

Ticari amaçlı kıymetli madenler, döviz ve gayrimenkul alım satımında bulunamazlar.

Kredili menkul kıymet işlemlerine ilişkin mevzuatın imkan verdiği haller hariç olmak üzere ödünç para verme işlemleri yapamazlar.

Kurul’dan icrası için izin alınan faaliyetler ve bunlara ilişkin iş ve işlemler dışında hiç bir ticari, sınai ve zirai faaliyette bulunamazlar, sermaye piyasası faaliyetlerini yürütebilmek için gerekli olanın üstünde taşınmaz mal edinemezler

Aracı Kurumların Yapabilecekleri ve Yapamayacakları İşler

Aracı Kuruluşların Yapamayacakları İşler

Müşteriye ait sermaye piyasası araçları ve nakit üzerinde hak ve yetkileri olmaksızın kendileri veya üçüncü şahıslar lehine herhangi bir tasarrufta bulunamazlar.

Herhangi bir şekilde yanlarında çalıştırdıkları kişilerin, mutad müşteri aracı kurum ilişkisi dışında imkanlarından yararlanmak suretiyle kendi nam ve hesaplarına işlem yapmalarına olanak sağlayamazlar

Fiktif hesap açamazlar, işlemlerini kayıt dışı bırakamazlar ve gerçek mahiyetine uygun düşmeyen kayıtlar tesis edemezler

Yatırımcıların hak ve yararlarını zedeleyici, iyi niyet kurallarına aykırı hareket edemez ve işlemlerde bulunamazlar, müşterilerin piyasa hakkında bilgisizlik ya da tecrübesizliklerinden yararlanıp bunların alım-satım kararlarını etkileyerek kendi lehlerine kazanç sağlayamazlar ve herhangi bir şekilde gelirlerini artırmak amacıyla müşterilerin gereksiz alım-satım yapmalarına ortam hazırlayamazlar.

MUTAD: Olağan, Alışılmış FİKTİF: Hayali

Aracı Kurumların Müşteri İlişkilerinde Uyacakları Kurallar

Mesleki Özen ve Titizlik İlkesi

Saydamlık İlkesi

Müşteriyi Tanıma Kuralı

Müşteri Talimatlarına Uyma Kuralı

Bilgi Verme Kuralı

Müşteri Menfaatlerini Gözetme Kuralı

Çıkar Çatışmaları Kuralı

Sır Saklama Kuralı

TEŞEKKÜRLER