พทธภาวนาวธ

กสณ 10

วชาการปฏบตกรรมฐาน

มหาวทยาลยราชภฏนครราชสมา

3

4

วธฝกสมาธม ๒ ประเภท (อบรมจต)

สมถกมมฏฐาน เปนอบายสงบใจ

วปสสนากมมฏฐาน เปนอบายเรองปญญา

การพฒนาตน

6

กสณ ๑๐ กสณ คอ การเพง หมายถง “วตถ

อนจงใจ คอ จงใจใหเขาไปผกอย เปน

ชอของกมมฏฐานทใชวตถสาหรบเพง

เพอจงจตใหเปนสมาธ” ม ๑๐ ประการ

๑. ปฐวกสณ

ธาตดน/

ของแขง

(ไมใชเฉพาะดน)

ปฐวกสณ จตเพงดน โดยกาหนดวาสงนเปนดน หายใจเขาให

ภาวนาวา "ปฐว“หายใจออกใหภาวนาวา "กสณง" เมอปฏบตอยดงน กจะ

ขมนวรณธรรม เสยไดโดยลาดบ กเลศกจะสงบระงบจากสนดาน สมาธก

จะกลาขน จตนนกชอวาตงมน เปนอปจารสมาธ เมอทาไดสาเรจปฐมฌาน

แลว กพงปฏบตในปฐมฌานนนใหชานาญคลองแคลวดวยดกอนแลวจง

เจรญทตยฌานสบตอไปได

การพฒนาตน 10

๒. เตโช

กสณ

(ธาตไฟ/

ธาตรอน)

เตโชกสณ

จตเพงไฟ คอการเพง

เปลวไฟโดยกาหนดวาสงนเปนไฟ หายใจเขาให

ภาวนาวา “เตโช” หายใจออกภาวนาวา "กสณง"

๓. วาโยกสณ

(ธาตลม)

วาโยกสณ จตเพงอยกบลม นกถงภาพลม โดยกาหนดวาสงนเปนลม หายใจเขาให

ภาวนาวา "วาโย" หายใจออกภาวนาวา "กสณง"

๔.

อากาสกสณ

(ชองวาง)

อากาสกสณ (ชองวาง)

จตเพงอยกบอากาส นกถงอากาศ คอการเพงชองวาง โดยกาหนด

วาสงนเปนชองวาง เวลาหายใจเขาใหภาวนาวา “อากาส”

หายใจออกภาวนาวา "กสณง"

๕. อาโลกกสณ

(แสงสวาง)

อาโลกกสณ

จตเพงอยกบแสงสวาง นกถงแสงสวาง วธเจรญอาโลกกสณใหผปฏบตยดโดย

ทาความรสกถงความสวาง ไมใชเพงทสของแสงนน เวลาหายใจเขาให

ภาวนาวา "อาโลก" หายใจออกใหภาวนาวา "กสณง"

๖. อาโปกสณ

(ธาตนา/

ของเหลว)

อาโปกสณ จตนกถงนาเพงนาไว คอการเพงนา โดยกาหนดวาสงนเปนนา หายใจเขาให

ภาวนาวา "อาโป" หายใจออกภาวนาวา "กสณง" ใหเลอกภาวนากสณใด

กสณหนงใหไดถงฌาน 4 หรอฌาน 5 กสณอนๆ กทาไดงายทงหมด พวก

ทสองคอกสณเฉพาะอปนสยหรอเฉพาะจรตม 4 อยาง สาหรบคนโกรธ

งาย คอพวกโทสะจรต

๗. โลหตกสณ

(สแดง)

โลหตกสณ

โลหตกสณ เพงกสณ หรอนมตสแดงจะเปนดอกไมแดง

เลอดแดง หรอผาสแดงกไดทงนนจตนกภาพสแดงแลว

ภาวนาวา “โลหต กสณงๆๆๆ”

๘. นลกสณ

(สเขยว)

นลกสณ

นลกสณ เพงสเขยว ตาดสเขยวใบไม หญา หรออะไร

กไดทเปนสเขยว แลวหลบตาจตนกถงภาพสเขยว

ภาวนาวา นล กสณงๆๆๆ

๙. ปตกสณ

(สเหลอง)

ปตกสณ

เพงสเหลอง จตเพงของอะไรกไดทเปนสเหลอง

ภาวนาวา ปต กสณงๆๆๆ

๑๐. โอทาตกสณ

(สขาว)

โอทาตกสณ โอทาตกสณ ตาเพงสขาวอะไรกไดแลวแตสะดวก แลวหลบตานก

ถงภาพสขาว ภาวนาโอทา กสณงๆๆๆ จนจตมอารมณเปนหนงไม

วอกแวกไมรลมหายใจภาพกสณชดเจน

ทานวาจตเขาถงฌาน ๔ พอถงฌานท ๕ กเปนจตเฉยมอเบกขาอย

กบภาพกสณตางๆ ทจตจบเอาไว

สทา

โสตถ

ภวนต

เต