ΥΠΕΥΘΥΝΕΣ ΝΗΠΙΑΓΩΓΟΙ: ΧΑΛΚΙΩΤΟΥ ΜΑΡΙΑ, ΤΣΑΝΤΗ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ,

ΓΑΒΡΙΗΛ ΜΑΡΙΑ 2Ο ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ ΖΕΦΥΡΙΟΥ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2012-2013

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ

Όλα τα δένδρα `ναι παιδιά, πώχουν τη Γη μητέρα,

κ` έχουν για χέρια τα κλαδιά, που σειούνται στον αγέρα Γ. Βιζυηνός

ΕΙΣΑΓΩΓΗ Τα πολύ παλιά χρόνια, πριν κάνει την εμφάνισή του ο ανθρώπινος πολιτισμός, η γη καλυπτόταν στο 60% περίπου της επιφάνειας της από εκτεταμένα δάση. Με το πέρασμα των χρόνων ο άνθρωπος με τις διάφορες επεμβάσεις του μείωσε δραματικά την έκταση των δασών. Η οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη των ανθρώπων στηρίχθηκε για πολλούς αιώνες στη ληστρική εκμετάλλευση των δασών. Οι συνέπειες της καταστροφής των δασών, όπως η διάβρωση, οι πλημμύρες, η μείωση του διαθέσιμου νερού, είναι τόσο σημαντικές σε τοπικό επίπεδο ώστε να προκαλέσουν την κατάρρευση ολόκληρων πολιτισμών. Παράλληλα η ζωή στις μεγαλουπόλεις έχει διαβρώσει τις απόψεις μας για το φυσικό περιβάλλον, με αποτέλεσμα να διατηρούμε παθητική στάση απέναντι στην τεράστια οικολογική καταστροφή των δασών. Ζώντας και μεγαλώνοντας μέσα στα αγαθά του σύγχρονου πολιτισμού, έχουμε φθάσει να θεωρούμε φυσικό περιβάλλον τα σπίτια και τους δρόμους μας, χλωρίδα τα φυτά του κήπου ή της γλάστρας μας, πανίδα τα κατοικίδια ζώα μας Κρίνονται απαραίτητες μια σειρά από κοινωνικές μεταβολές όπως να περιοριστεί η χρήση των μη ανανεώσιμων πόρων, να μειωθεί η παραγωγή αποβλήτων, να αναπτυχθούν καθαρότερες τεχνολογίες, να ενισχυθούν οι κανόνες της εκτίμησης των περιβαλλοντικών επιπτώσεων στην περίπτωση μεγάλων ιδιωτικών ή δημοσίων έργων. Για να συντελεστούν αυτές οι κοινωνικές μεταβολές θα πρέπει οι άνθρωποι να αλλάξουν τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβάνονται τον κόσμο που τους περιβάλλει. Σημαντικός είναι για την επίτευξη αυτής της αλλαγής ο ρόλος της εκπαίδευσης καθώς μέσα από τη μαθησιακή διαδικασία οι μελλοντικοί πολίτες θα ευαισθητοποιηθούν και θα συνειδητοποιήσουν την άμεση σχέση του ανθρώπου με το περιβάλλον. Μέσα από τα σχολεία θα διαμορφωθεί μια ηθική και ένας κώδικας συμπεριφοράς που θα βασίζεται στο σεβασμό προς τη φύση και το κοινωνικό σύνολο. Αυτοί ήταν οι προβληματισμοί που μας ώθησαν να πραγματοποιήσουμε πρόγραμμα περιβαλλοντικής αγωγής με θέμα το δάσος. Το πρόγραμμα φέρει τον τίτλο: «Όλα τα δένδρα `ναι παιδιά, πώχουν τη Γη μητέρα,

κ` έχουν για χέρια τα κλαδιά, που σειούνται στον αγέρα Γ. Βιζυηνός

Το πρόγραμμα πραγματοποιήθηκε στο 2ο Νηπιαγωγείο Ζεφυρίου, το σχολικό έτος 2012 - 2013. Πήραν μέρος και τα 50 νήπια του σχολείου. Ξεκίνησε με την έναρξη της σχολικής χρονιάς και ολοκληρώθηκε στο τέλος Μαΐου. Με την ολοκλήρωση του προγράμματος οργανώθηκε έκθεση με τα έργα των παιδιών και παρουσιάστηκε στους γονείς θεατρικό δρώμενο με τίτλο « Η γέννηση του πρώτου δέντρου». Το πρόγραμμα καταγράφηκε και δείγμα των δράσεων δόθηκε στους γονείς των παιδιών.

ΑΦΟΡΜΗΣΗ ΚΑΙ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ Η αφόρμηση για την επεξεργασία του θέματος δόθηκε στο πλαίσιο μιας δράσης γνωριμίας με τα παιδιά και τους γονείς, μιας εκδρομής που πραγματοποιήθηκε στην αρχή της χρονιάς στο δάσος Τατοΐου. Τα παιδιά εξέφρασαν έντονο ενδιαφέρον για το δάσος, καθώς πολλά άρχισαν να αφηγούνται εξορμήσεις τους και πόσο ωραία είχαν περάσει και τι είχαν παρατηρήσει. Έτσι πρότεινε η νηπιαγωγός, αν ήθελαν όλοι μαζί, να συζητήσουν για το δάσος. Λαμβάνοντας τη συναίνεση των παιδιών, μετά από λίγο καιρό αρχίσαμε να ασχολούμαστε με το δάσος. Μέσα από τη διεξαγωγή του προγράμματος δίνεται στα παιδιά η δυνατότητα:

να γνωρίσουν το οικοσύστημα του δάσους και να ευαισθητοποιηθούν σχετικά,

να κατανοήσουν την αλληλεπίδραση ανάμεσα στον άνθρωπο και το δάσος, να εκτιμήσουν «τα δώρα» που μας προσφέρει το δάσος και να υιοθετήσουν

θετικές στάσεις και αξίες ως προς την προστασία των δασών, να καλλιεργήσουν γενικώς οικολογικό πνεύμα και να αναπτύξουν δεξιότητες συνεργασίας.

Επιπλέον δίνεται η δυνατότητα να ανοίξει το σχολείο στην κοινωνία. Καταρχήν διερευνήθηκαν και αξιολογήθηκαν οι υπάρχουσες γνώσεις των παιδιών σχετικά με το δάσος και καταγράφηκαν σε ένα χαρτί. Στη συνέχεια έγινε καταγραφή των προτάσεων των παιδιών σχετικά με το τι θέλουν να μάθουμε ή να κάνουμε για το δάσος.

ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ – ΔΙΕΞΑΓΩΓΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ Μετά από συζήτηση προέκυψαν οι εξής ενότητες :

1. Γνωριμία με το δάσος 2. Το δάσος πηγή ζωής 3. Τα δάση απειλούνται

Στη συνέχεια παραθέτουμε ενδεικτικές βιωματικές παιδαγωγικές δραστηριότητες, οι οποίες αναδύθηκαν μέσα από την προσέγγιση του θέματος. Οι δράσεις αυτές συνδέονται και διατρέχουν όλες σχεδόν τις γνωστικές περιοχές του Αναλυτικού Προγράμματος του Νηπιαγωγείου και πραγματοποιήθηκαν τόσο εντός της τάξης αλλά περιλαμβάνουν και επισκέψεις εκτός σχολείου και συνεργασία με κοινωνικούς φορείς, θεσμούς και τους γονείς.

Τι ξέρουμε για το δάσος; (ανίχνευση προϋπάρχουσας γνώσης των παιδιών) Τι είναι δάσος;

Ζωγραφιές με το δάσος όπως το φαντάζονται τα παιδιά)

Δράση διερεύνησης των γνώσεων των παιδιών με κουκλοθέατρο «πως είναι το δάσος άραγε;»

Τι θέλουμε να κάνουμε για το δάσος; (να παίξουμε στο δάσος, να τραγουδήσουμε για το δάσος, να δούμε ζώα του δάσους, να κόψουμε μανιτάρια και να τα μαγειρέψουμε, να διαβάσουμε παραμύθι για το δάσος, να ζωγραφίσουμε το δάσος, να φυτέψουμε δέντρα στην αυλή μας).

Επισκεπτόμαστε τα δασάκι κοντά στο σχολείο μας

1. Παρατηρούμε το δέντρο, τον κορμό του, νιώθουμε το δάσος (η ομάδα επιστημόνων)

2. Η ομάδα των κυνηγών του θησαυρού του δάσους συλλέγει υλικά

Τα υλικά που συλλέξαμε

3. Η ομάδα των ζωγράφων αποτυπώνει το δάσος

Έτσι μας αρέσει το δάσος!!!!!!

Παίζουμε εικονόλεξο με θέμα τα φυτά του δάσους

Δράση ανασύνθεσης πρότασης με θέμα το δάσος

Μαθαίνουμε τα είδη των φυτών

Χωρίζουμε τα δέντρα σε αειθαλή και φυλοβόλα

Μαθαίνουμε τα μέρη του δέντρου

Μετρώντας τους δακτυλίους μαθαίνουμε πόσο χρονών είναι το δέντρο

Τα δώρα του δάσους, οι καρποί του

Τι ωραία μυρίζουν!!!!!!!!

Κατασκευάζουμε κάρτα με θέμα το δάσος, κηροπήγιο με υλικά του δάσους, στεφάνι με υλικά του δάσους, σουπλά με ξερά φύλλα του δάσους

Διάφορες εργασίες των παιδιών

Παίζουμε το παιχνίδι «συνάντηση με ένα δέντρο»

Φτιάχνουμε βιβλίο με τα ζώα του δάσους

Παίζουμε ντόμινο και μαθαίνουμε τα ζώα του δάσους

Φτιάχνουμε το δάσος όπως είναι όλες τις εποχές

Κατασκευάζουμε μακέτα με ζώα και φυτά του δάσους

Παριστάνουμε τα δέντρα του δάσους (είμαστε σπόροι, μετά γινόμαστε δέντρα, ανοίγουμε τα κλαδιά μας, λυγίζουμε από τον αέρα)

Παίζουμε την κοκκινοσκουφίτσα και το περπατώ – περπατώ εις το δάσος

Παίζουμε το παιχνίδι «οι αλεπούδες» (δε φοβάμαι εγώ, διόλου τον κυνηγό, στο δέντρο μου θα τρέξω αμέσως να κρυφτώ)

Δημιουργήσαμε ιστορίες με θέμα το δάσος «Ο κυνηγός» «Μια ημέρα στο δάσος γεμάτη περιπέτεια» «Το αλφαβητάρι του δάσους»

και συμπληρώσαμε το φυτολόγιο του σχολείου

Καταγράφουμε τις αιτίες καταστροφής των δασών καθώς και τι μπορούμε να κάνουμε

Γράφουμε κανόνες που τηρούμε όταν επισκεπτόμαστε ένα δάσος

Διαβάσαμε το παραμύθι «το καμένο δάσος» και το ζωγραφίσαμε

Παίζουμε κουκλοθέατρο «ελάτε να σώσουμε το δάσος»

Παίζουμε παιχνίδι ντόμινο για να θυμόμαστε από τι καταστρέφονται τα δάση

Φτιάχνουμε πλακάτ με συνθήματα και ενημερώνουμε τους γείτονες για την καταστροφή των δασών (αγαπάτε το δάσος, μην πετάτε σκουπίδια στο δάσος, προστατέψτε το δάσος από τη φωτιά……)

Γράφουμε γράμμα στον δήμαρχο ζητώντας του να μας δώσει δέντρα για να φυτέψουμε στην αυλή μας

Φυτεύουμε δέντρα στον κήπο μας

Οι γονείς καμαρώνουν τα έργα μας

Δραματοποίηση του παραμυθιού «Η γέννηση του πρώτου δέντρου» και παρουσίαση του δρώμενου στους γονείς

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ Τα παιδιά κατά τη διάρκεια της επεξεργασίας του θέματος, καλλιέργησαν και ανέπτυξαν διαθεματικά δραστηριότητες που σχετίζονται και διατρέχουν όλα τα γνωστικά αντικείμενα του αναλυτικού προγράμματος. Το θέμα ανταποκρινόταν στις προϋπάρχουσες εμπειρίες, γνώσεις και στα ενδιαφέροντα των παιδιών. Τα παιδιά αφηγήθηκαν, περιέγραψαν, παρήγαγαν γραπτό λόγο, δραματοποίησαν, ζωγράφισαν, πειραματίστηκαν προβληματίστηκαν και πάνω από όλα ευαισθητοποιήθηκαν απέναντι στο περιβάλλον. Όλες οι δράσεις υλοποιήθηκαν σε ένα κλίμα αγάπης, αποδοχής, σεβασμού. Το σχολείο άνοιξε στην κοινωνία και έδωσε τη δυνατότητα συνεργασίας τόσο με τους γονείς όσο και με φορείς όπως ο δήμος. Καθ΄όλη τη διάρκεια του προγράμματος η νηπιαγωγός συμμετείχε σε αυτό ως ισότιμο μέλος της ομάδας ενισχύοντας, ενθαρρύνοντας, δίνοντας πρωτοβουλίες, διευκολύνοντας και υποστηρίζοντας τις προσπάθειες των παιδιών. Ένα πρόβλημα παρουσιάστηκε στη διάρκεια του προγράμματος κι αυτό αφορούσε τη συμμετοχή των παιδιών σε δύο εκδρομές που είχαμε προγραμματίσει, μία στον Εθνικό δρυμό της Πάρνηθας και μια στη Χασιά. Δυστυχώς για καθαρά οικονομικούς λόγους η έρευνα πεδίου σε εκείνα τα μέρη δεν μπόρεσε να πραγματοποιηθεί. Επίσης τα παιδιά δεν συγκεντρώθηκαν για να επισκεφθούμε την πυροσβεστική υπηρεσία. Αξιοποιήθηκε όμως στο έπακρο ένα δασάκι που βρίσκεται κοντά στο νηπιαγωγείο και ένας χώρος αναψυχής με φυσικά δέντρα στη Ζοφριά..