Επικοινωνία και ΣΥ.Π

Ε. Ντάφου BSc, MEd, PhD (Manchester)ΠΕΣΥΠ / ΑΣΠΑΙΤΕ – Παράρτημα Πατρών

28-11-2012

2

Στρατηγικές βελτίωσης της κοινωνικής αντίληψης

1. Αναζητούμε περισσότερες πληροφορίες ώστε να επαληθεύσουμε τις εντυπώσεις μας (κυρίως, συζητώντας μαζί τους)

2. Αμφισβητούμε την ακρίβεια των εντυπώσεών μας (κυρίως, όταν η ακρίβεια της εντύπωσής μας είναι σημαντική)

3. Δεχόμαστε ότι οι εντυπώσεις μας για τους άλλους θα πρέπει να αλλάζουν με τον καιρό

4. Ελέγχουμε τις εντυπώσεις μας για μη λεκτικά μηνύματα με φράσεις ελέγχου.

3

Φράση ελέγχου

Φράση ελέγχου είναι προφορική δήλωση που αντανακλά τα όσα έχουμε καταλάβει από τα μηνύματα της γλώσσας του σώματος των άλλων, με άλλα λόγια, εκφράζουμε με λέξεις την ερμηνεία που δίνουμε στη συμπεριφορά αυτή, ώστε να επαληθεύσουμε την εγκυρότητα της εντύπωσής μας ή να διορθώσουμε την αντίληψή μας.

Οι φράσεις ελέγχου δεν εκφράζουν ούτε επιδοκιμασία ούτε αποδοκιμασία για τα όσα γίνονται αντιληπτά, απλώς περιγράφουν τις εντυπώσεις του αποδέκτη.

Αν ο τρόπος αντίδρασής μας στα μη λεκτικά μηνύματα του άλλου είναι κριτικός, ο άλλος θα αναπτύξει αμυντική στάση απέναντί μας.

4

Χρησιμότητα της φράσης ελέγχουΜε τη φράση ελέγχου έχουμε τη δυνατότητα για

διευκρινίσεις χωρίς να παίρνουμε ως δεδομένο την ορθότητα της εντύπωσή μας, η οποία μπορεί να είναι ανακριβής και να οφείλεται περισσότερο στη δική μας συναισθηματική κατάσταση.

Ο έλεγχος των εντυπώσεων είναι σημαντικός κάθε φορά που η ακρίβεια αυτού που κατανοήσαμε είναι σημαντική για:

την επικοινωνία της στιγμής τη σχέση μας για το άλλο άτομο τη γνώμη μας για το άλλο άτομο.

5

Δραστηριότητα 1η

Δημιουργείστε φράσεις ελέγχου για τις παρακάτω περιπτώσεις:

Συνάδελφός σας, μιλώντας κοφτά και απότομα, σας περιγράφει μια έκτακτη επαγγελματική υποχρέωση που πρέπει να διεκπεραιώσετε εντός της ημέρας.

Παρατηρείτε ότι ο προϊστάμενός σας συνοφρυώνεται ενώ διαβάζει το προσχέδιο της πρόσκλησης που σας είχε ζητήσει να γράψετε για εκδήλωση που διοργανώνει η υπηρεσία σας.

6

Διαπροσωπικές σχέσεις: Θεωρητικές απόψεις

Διαπροσωπική σχέση είναι μια σειρά επαφών και αλληλεπιδράσεων ανάμεσα σε δύο ανθρώπους που γνωρίζονται μεταξύ τους.

Δύο βασικές θεωρίες ερμηνεύουν την ανάπτυξη και τη διατήρηση των σχέσεων:

Η θεωρία των διαπροσωπικών αναγκών (Schutz)

Η θεωρία των ανταλλαγών (Thibaut & Kelley).

7

Θεωρία των διαπροσωπικών αναγκών

Η θεωρία των διαπροσωπικών αναγκών (Schutz) υποστηρίζει ότι το αν θα αρχίσει, θα αναπτυχθεί ή θα συντηρηθεί μια σχέση, εξαρτάται από το πόσο καλά το ένα άτομο ικανοποιεί τις διαπροσωπικές ανάγκες του άλλου.

Ο Schutz υπέδειξε τρεις διαπροσωπικές ανάγκες: ανάγκη για στοργή (επιθυμία για έκφραση και

είσπραξη αγάπης) ανάγκη για συντροφιά και ανάγκη για έλεγχο (επιθυμία να επηρεάζουμε τα

πράγματα και τους ανθρώπους γύρω μας).

8

Θεωρία της ανταλλαγής

Η θεωρία της ανταλλαγής (Thibaut & Kelley) υποστηρίζει ότι μπορούμε να ερμηνεύσουμε τις σχέσεις με βάση την ανταλλαγή επιβραβεύσεων και κόστους, που λαμβάνει χώρα κατά την επαφή δύο ανθρώπων.

Οι επιβραβεύσεις είναι τα αποτελέσματα που είναι θετικά για ένα άτομο, όπως το κύρος, το οικονομικό όφελος, τα θετικά αισθήματα και η ικανοποίηση συναισθηματικών αναγκών.

Το κόστος περιλαμβάνει αποτελέσματα αρνητικά για ένα άτομο, όπως ο χρόνος, η ενέργεια και το άγχος.

9

Ανάλυση ωφέλειας/κόστους Οι άνθρωποι επιδιώκουν καταστάσεις επικοινωνίας στις

οποίες η συμπεριφορά τους θα αποδώσει μία υψηλή επιβράβευση και ένα χαμηλό κόστος, μια ικανοποιητική αναλογία ωφέλειας/κόστους.

Το τι ορίζεται ως ικανοποιητικό διαφέρει από άτομο σε άτομο και σε διαφορετικές χρονικές στιγμές.

Η αναλογία ωφέλειας/κόστους θα καθορίσει το πόσο ελκυστική ή όχι είναι μια σχέση ή μια κοινωνική για τους ανθρώπους που συμμετέχουν σε αυτή, όμως δεν θα καταδείξει και τη χρονική διάρκεια της σχέσης.

Η απόφαση για συνέχιση ή τερματισμό της σχέσης εξαρτάται από τις εναλλακτικές ή τις άλλες επιλογές που θεωρεί το άτομο πως έχει.

10

Συνδυασμός των δύο θεωριών για τις διαπροσωπικές σχέσεις

Η ανάλυση ωφέλειας-κόστους καθορίζει το πόσο ελκυστική ή όχι είναι μια σχέση.

Αυτό που κρίνει κάποιος ως ‘κόστος’ και ‘ωφέλεια’ εξαρτάται από το ποιες είναι οι προσωπικές του ανάγκες.

Η διαδικασία στάθμισης ωφέλειας-κόστους δεν είναι πάντα συνειδητή.

Η εξέταση μια σχέσης υπό το πρίσμα ωφέλειας-κόστους είναι χρήσιμη και για τον εντοπισμό τομέων στους οποίους το κόστος είναι μεγαλύτερο από τα οφέλη, είτε για εμάς είτε για το άλλο άτομο, ώστε να αλλάξουμε κάποια στοιχεία της σχέσης, πριν αυτή διαβρωθεί τελείως.

11

Η φύση των σχέσεων

Η ένταση των σχέσεων κυμαίνεται ανάλογα με το είδος των επαφών και από τον όγκο των πληροφοριών που ανταλλάσσουν οι άνθρωποι μεταξύ τους.

Ως το είδος των επαφών, οι σχέσεις διακρίνονται σε: απρόσωπες: όταν η σχέση υπάρχει μόνο και μόνο

επειδή η μία ή και οι δύο εμπλεκόμενες πλευρές διαδραματίζουν ένα ρόλο ή ικανοποιούν μια συγκεκριμένη ανάγκη

Προσωπικές: όταν το κάθε άτομο συνδέεται με το άλλο ως μοναδικός άνθρωπος.

Από τις απρόσωπες ως τις προσωπικές σχέσεις, αν δούμε τις κατηγορίες ως ένα φάσμα, ταξινομούμε τις επαφές μας ως γνωστούς, φίλους και στενούς φίλους.

12

Δραστηριότητα 2η

Κάντε μια λίστα με τους ανθρώπους με τους οποίους μιλήσατε τις τελευταίες δύο μέρες.

Ταξινομήστε τη σχέση που έχετε με τον καθένα: Γνωστοί/φίλοι/στενοί φίλοι.

Ποιες φιλίες άρχισαν στηριζόμενες σε ένα ρόλο και ποιες ξεκίνησαν με ατομική πρωτοβουλία;

13

Γνωστοί / Φίλοι Γνωστοί είναι οι άνθρωποι που γνωρίζουμε το όνομά

τους και με τους οποίους μιλάμε όποτε έχουμε την ευκαιρία, αλλά οι επαφές μας είναι περιορισμένες, τόσο ποιοτικά όσο και ποσοτικά. Τέτοιες σχέσεις αναπτύσσονται συνήθως σε συγκεκριμένα πλαίσια και δεν γίνεται προσπάθεια συνάντησης και εκτός του πλαισίου.

Φίλοι είναι οι άνθρωποι με τους οποίους έχουμε πιο προσωπική σχέση, σχέση που στηρίζεται λιγότερο σε κάποιους ρόλους και περισσότερο στην επιθυμία για συντροφιά. Ορισμένες από τις φιλίες αναπτύσσονται και συντηρούνται (παραμένουν) σε συγκεκριμένα πλαίσια.

14

Δραστηριότητα 3ηΣυζητήστε τον τρόπο με τον οποίο αποφασίζετε

ποιος είναι γνωστός, φίλος, στενός φίλος. Ποια χαρακτηριστικά σας δείχνουν ότι ένας

γνωστός έχει γίνει φίλος; Ότι ένας φίλος είναι πλέον στενός φίλος; Πόσους στενούς φίλους έχετε; Ποιες διαφορές παρατηρείτε στη φύση της

επικοινωνίας σας ανάμεσα στους γνωστούς και τους φίλους σας;

15

Δραστηριότητα 4η

Προσδιορίστε πέντε ανθρώπους που θεωρείτε φίλους σας. Υπό ποιες συνθήκες γνωριστήκατε;

Τι σας προσέλκυσε σε αυτούς; Ποια από τα στοιχεία αυτά αποδείχτηκαν

σημαντικότερα στην πορεία της σχέσης σας;

16

Χαρακτηριστικά της φιλίαςΜια καλή φιλία χαρακτηρίζεται από: α. ζεστασιά και στοργή (αφιερώνοντας χρόνο και

ανταλλάσσοντας εμπειρίες)β. υψηλό επίπεδο ανταλλαγής προσωπικών

στοιχείων ή εκμυστηρεύσεων (προσωπικών πληροφοριών και συναισθημάτων)

γ. εμπιστοσύνη (κάνοντας αυτό που αναμένεται από εμάς: κρατώντας υποσχέσεις, μυστικά, παρέχοντας συναισθηματική στήριξη)

δ. αφοσίωση (θυσιάζοντας χρόνο και ενέργεια για παροχή βοήθειας)

ε. προσδοκία για τη μελλοντική εξέλιξη και αντοχή της σχέσης.

17

Στενοί φίλοι Διαφέρουν από τους απλούς φίλους, κυρίως στο

βαθμό της οικειότητας. Ο βαθμός οικειότητας χαρακτηρίζεται από το ποσοστό

του χρόνου συζήτησης που αφιερώνεται στην αποκάλυψη προσωπικών στοιχείων αλλά και ο συνολικός χρόνος που αφιερώνεται στις επαφές με τον άλλο.

Στενοί φίλοι είναι εκείνοι με τους οποίους μοιραζόμαστε τις βαθύτερες σκέψεις μας –υπάρχουν και στοιχεία που δε θα πρέπει να αποκαλύπτονται.

Επειδή οι στενές σχέσεις είναι αρκετά χρονοβόρες και απαιτούν ένα επίπεδο εμπιστοσύνης που δύσκολα επιτυγχάνεται, οι περισσότεροι άνθρωποι διατηρούν στη διάρκεια της ζωής τους μόνο έναν ή δύο πραγματικά στενούς φίλους.

18

Έναρξη και ανάπτυξη σχέσεων

Για την έναρξη ή την ανάπτυξη μιας σχέσης, υπάρχει πρωταρχική ανάγκη ανταλλαγής πληροφοριών.

Η ανάγκη αυτή οφείλεται στη ανάγκη μείωσης της αβεβαιότητας (Θεωρία των Berger & Brada).

Με βάση τις πληροφορίες αποφασίζουμε πώς θα φερθούμε στο συγκεκριμένο άτομο, μπορούμε να κάνουμε προβλέψεις για τη μελλοντική συμπεριφορά του και αποφασίζουμε αν θέλουμε να αναπτύξουμε σχέση μαζί του.

Οι στρατηγικές συγκέντρωσης πληροφοριών μπορεί να είναι παθητικές (παρατηρώντας το άτομο), ενεργητικές (ρωτώντας άλλους για το άτομο) ή αλληλεπίδρασης (συζητώντας μαζί του).

19

Χαρακτηριστικά προσέλκυσης για επικοινωνιακή σχέση

Οι περισσότεροι άνθρωποι προσελκύονται αρχικά από τους άλλους βάσει:

των εξωτερικών τους χαρακτηριστικών και των κοινών κοινωνικών ή εργασιακών

ενδιαφερόντων, βιωμάτων, αξιών, παρόμοιας νοοτροπίας και προσωπικότηταςή, εναλλακτικά, διαφορών στην προσωπικότητα που μπορούν να χαρακτηριστούν ως συμπληρωματικές

τρόπου συμπεριφοράς που ο άλλος βρίσκει ικανοποιητική.

20

Στρατηγικές έναρξης μιας συζήτησης

Κάθε στρατηγική περιλαμβάνει μια ερώτηση που απευθύνουμε στον άλλο:

Απλά συστηθείτε Αναφερθείτε σε ένα στοιχείο του περιβάλλοντος Αναφορά σε σκέψεις και συναισθήματα Αναφορά σε κάποιον άλλο άνθρωπο.

Μια ευχάριστη απάντηση μεταφράζεται σε ενδιαφέρον για συνέχιση της συζήτησης, άρνηση ή τυπική απάντηση σημαίνει ότι το άτομο δεν ενδιαφέρεται για συζητήσεις αυτή τη στιγμή.

21

Διατήρηση της συζήτησηςΣτα αρχικά στάδια ενός επικοινωνιακού επεισοδίου αναπτύσσεται μια ‘ακίνδυνη’ συζήτηση με χαμηλά ποσοστά ρίσκου και αποκάλυψης προσωπικών στοιχείων και συναισθημάτων, που προσφέρει πληροφορίες για τη λήψη απόφασης σχετικά με τη διατήρηση της σχέσης.

Τύποι ακίνδυνων συζητήσεων είναι: η ανταλλαγή ιδεών, οι οποίες μπορεί να αντανακλούν

συγκεκριμένες αξίες, και το ‘κουτσομπολιό’, ανταλλαγή πληροφοριών για

κοινούς γνωστούς, χωρίς προσωπικά σχόλια όμως, που μας επιτρέπει να δούμε τις αντιδράσεις του άλλου σε απόψεις που σχετίζονται με το αντικείμενο της συζήτησης.

22

Μετάβαση σε πιο προσωπικό επίπεδο Οι άνθρωποι που επιζητούν να προχωρήσουν σε

πιο προσωπικό επίπεδο, θα αρχίσουν να συζητούν για πιο σοβαρά θέματα και να

παρουσιάζουν τις απόψεις τους για αυτά να αποκαλύπτουν πιο προσωπικά στοιχεία και

συναισθήματα να ζητούν ο ένας τη βοήθεια του άλλου για κάποιο

πρόβλημα που αντιμετωπίζει Να περνούν περισσότερο χρόνο μαζί, εις βάρος

άλλων σχέσεών τους.

23

Δραστηριότητα 5η

Σκεφτείτε ένα μυστικό σας. Πόσοι άνθρωποι το γνωρίζουν; Πώς αποφασίζετε σε ποιον θα το πείτε; Ποιες ήταν ορισμένες από τις συνέπειες

(καλές ή κακές) όταν το είπατε σε κάποιον; Καθορίστε μια σειρά οδηγιών χρήσιμων για

την αποκάλυψη τέτοιων μυστικών.

24

Σταθεροποίηση σχέσεων Σταθεροποίηση σημαίνει τη διατήρηση της σχέσης

στο επίπεδο αυτό για ένα χρονικό διάστημα. Για να σταθεροποιηθεί η σχέση, πρέπει: να μην ξεχνούμε τους τύπους συμπεριφοράς που

βοήθησαν τη σχέση να αναπτυχθεί να διατηρούμε ένα θετικό κλίμα για την επικοινωνία,

δηλαδή, ένα κλίμα που ενθαρρύνει την αμοιβαία, ικανοποιητική ανταλλαγή ιδεών και απόψεων.

Θετικό κλίμα επικοινωνίας υπάρχει όταν η επικοινωνία χαρακτηρίζεται ως περιγραφική, ανοικτή, ίση και ευέλικτη.

25

Περιγραφική ομιλία

Περιγραφική ομιλία σημαίνει ότι αναφέρουμε απλά όσα βλέπουμε ή ακούμε με γλώσσα αντικειμενική και όχι κριτική.

Η περιγραφική ομιλία δίνει πληροφορίες, πάνω στις οποίες μπορεί να στηριχθεί μια αξιολόγηση σχετικά με τα όσα ειπώθηκαν ή έγιναν ενώ οι κρίσεις προκαλούν στους ανθρώπους μια αμυντική σχέση, ειδικά μάλιστα αν οι κρίσεις είναι προσωπικές, αρνητικές ή αντίθετες προς τις απόψεις του άλλου.

Υπάρχουν δύο τύποι περιγραφικής ομιλίας που μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε:

Περιγραφές συμπεριφοράς Περιγραφές συναισθημάτων.

26

Ανοικτή ομιλία Ανοικτή είναι η ομιλία όταν το αντικείμενο, δηλαδή

θέμα ή ο σκοπός της επικοινωνίας είναι άμεσα εμφανές. Αντίθετα, κάποιες φορές, οι συμμετέχοντες σε μια συζήτηση μπορεί να έχουν ένα κρυφό κίνητρο, γνωστό ως υποκρυπτόμενος στόχος.

Όταν αποκαλύπτονται οι υποκρυπτόμενοι στόχοι, κλονίζεται η εμπιστοσύνη και η σχέση.

Σύσταση: Σκεφτόμαστε αν αυτό που πρόκειται να πούμε πρόκειται να δώσει λανθασμένες πληροφορίες ή εικόνα σχετικά με το στόχο της συζήτησης και, αν συμβαίνει αυτό, διαμορφώνουμε ένα πιο ειλικρινές μήνυμα.

27

Ευέλικτη ομιλίαΗ ευελιξία στην επικοινωνία αφορά την έκφραση ιδεών

με διαλλακτικό ύφος – και όχι δογματικό. Η χρήση συζητήσιμων όρων δηλώνει ότι πρόκειται

για άποψη του ομιλητή και όχι μια γενικώς αποδεκτή βεβαιότητα.

Η διστακτικότητα που υπάρχει στο διαλεκτικό ύφος δεν προκαλεί ανταγωνιστικές διαθέσεις.

Σύσταση: Εξετάζουμε αν αυτό που πρόκειται να πούμε περιέχει φράσεις ή λέξεις που δηλώνουν απόλυτη στάση. Αν ναι, προσθέτουμε μια φράση που δηλώνει ότι πρόκειται για δική μας άποψη ή ότι η άποψη μπορεί να μην είναι σωστή ή να είναι σωστή κάτω από ορισμένες προϋποθέσεις.

28

Επικοινωνία με ίσους όρους Η ισότητα στην επικοινωνία που υποδηλώνεται με

την επιλογή φράσεων και λέξεων που μεταφέρουν ένα αίσθημα ισότητας, τον τόνο της φωνής μας, τις εκφράσεις του προσώπου μας, τη συμπεριφορά μας γενικά, όπως και με την προσοχή μας στις απόψεις που εκφράζουν οι άλλοι προς εμάς.

Σύσταση: Απαλείφουμε από το λόγο μας φράσεις ή λέξεις που αφήνουν να εννοηθεί ότι είμαστε, με κάποιο τρόπο, ανώτεροι του συνομιλητή μας.

29

Δραστηριότητα 6η

Χαρακτηρίστε τις φράσεις που ακολουθούν ως Α (αξιολόγησης), Δ (Δογματικές), (Ε) Ανωτερότητας ή Π (Παραπλανητικές ή που αντανακλούν υποκρυπτόμενο στόχο). Κατόπιν επαναδιατυπώστε με λέξεις και φράσεις που υποστηρίζουν ένα θετικό κλίμα επικοινωνίας.

1. Κλείσε το ραδιόφωνο. Δεν μπορεί κανείς να διαβάσει με το ραδιόφωνο ανοικτό.

2. Έχεις ακούσει ποτέ πιο κακόγουστη ιδέα από μια επίσημη γαμήλια δεξίωση με χάρτινα πιάτα;

3. Αυτή η διαφήμιση δεν θα έχει θετικά αποτελέσματα.

30

Δραστηριότητα 6η (συνέχεια)1. Τα καρό με τις ρίγες που φοράς σε κάνουν να

φαίνεσαι πολύ αστείος. Βέβαια, τι άλλο θα μπορούσε να περιμένει κανείς από σένα;

2. Φέρεσαι σα μωρό παιδί. Επιτέλους, πότε θα μάθεις να χρησιμοποιείς το μυαλό σου;

3. Συνειδητοποιώντας ότι έχει στη διάθεσή της μόλις λίγα λεπτά πριν το επόμενο ραντεβού της, η Ελένη λέει στη φίλη της: Δε βλέπω κάτι καλό για σένα εδώ. Ας κανονίσουμε να πάμε στο άλλο εμπορικό κέντρο την άλλη εβδομάδα.

4. Μπορεί να νομίζεις ότι ξέρεις πώς να χειριστείς την κατάσταση, όμως δεν είσαι αρκετά ώριμος. Ξέρω πολύ καλά, τι είναι καλό για σένα.

31

Δραστηριότητα 7η Σκεφτείτε μια σχέση που έληξε. Πότε

συνειδητοποιήσατε ότι η σχέση δεν πήγαινε καλά;

Τι είδους συμπεριφορές χαρακτήριζαν τα στάδια διάλυσης της σχέσης;

32

Διάλυση της σχέσης Η διάλυση μιας σχέσης περιλαμβάνει μια σειρά σταδίων: δυσαρέσκεια, απομάκρυνση και λήξη.

Αρχικές ενδείξεις δυσαρέσκειας: Ο ένας αρχίζει να χάνει το ενδιαφέρον του για τις απόψεις και τα συναισθήματα του άλλου και η σχέση χαρακτηρίζεται από μια αύξηση των ‘ευαίσθητων’ θεμάτων και δυσεπίλυτων συγκρούσεων. Αυτό συμβαίνει γιατί: αρχίζουν να παρατηρούν ο ένας στον άλλο πράγματα που

είχαν παραβλέψει στην αρχή, ενώ άλλοτε, αιτία είναι η φυσική αλλαγή των ανθρώπων.

Απομάκρυνση: επικρατεί κλίμα αδιαφορίας, η επικοινωνία αλλάζει από ουσιαστική ανταλλαγή ιδεών και συναισθημάτων σε επιφανειακές συζητήσεις, αποφεύγουν ο ένας τον άλλο, χωρίς απαραίτητα να υπάρχει εχθρική ατμόσφαιρα.

Λήξη: η έκβαση μιας σχέσης που εξασθενεί. Μια σχέση λήγει όταν οι άνθρωποι δεν επικοινωνούν πλέον μεταξύ τους. Ως αίτια της λήξης της σχέσης οι άνθρωποι που αναφέρουν διάφορους λόγους, μεταξύ των οποίων η έλλειψη εμπιστοσύνης, τα διαφορετικά ενδιαφέροντα, η απόρριψη, οι εξωτερικές παρεμβάσεις, η απουσία κινήτρων και η ανία.

33

Στρατηγικές για τη λήξη της σχέσης (Baxter)

Στρατηγικές παραπλάνησης (ρίχνω τις ευθύνες στον άλλο). Αφορούν στη σκόπιμη χρήση στοιχείων που αποδεικνύουν μία σοβαρή αθέτηση υπόσχεσης πίστης, αφήνοντας την άλλη πλευρά να λάβει μέτρα για την κατάσταση.

Στρατηγικές απομάκρυνσης/αποφυγής: (ό,τι δεν ξέρεις δεν μπορεί να σε πληγώσει). Αφορούν στη χρήση έμμεσων μεθόδων για την επίτευξη του στόχου του χωρισμού.

Στρατηγικές θετικού τόνου: (περάσαμε καλά, καιρός να πάρει ο καθένας το δρόμο του). Αφορούν στη χρήση θετικών μεθόδων επικοινωνίας, δίνεται τέλος με ειλικρινή τρόπο που διαφυλάσσει το σεβασμό και για τις δύο εμπλεκόμενες πλευρές.

34

Δραστηριότητα 8η

Καταγράφουμε 5 χαρακτηριστικά που εκτιμούμε σε ένα/μία φίλο/η και τα ταξινομούμε (προσόντα – προσόντα).

Αναγνωρίζουμε τους στενούς φίλους μας και σημειώνουμε ποια προσόντα και συμπεριφορές, από την παραπάνω λίστα, αυτοί/ές έχουν.

Καταγράφουμε τις φάσεις από τις οποίες έχουν περάσει αυτές οι σχέσεις.

Σκεφτόμαστε και γράφουμε πώς θα μπορούσαμε να φέρουμε κάποιον από τον εξωτερικό κύκλο των φίλων μας πιο κοντά μας.

Ποιες διαφορές παρατηρούμε στην επιλογή του φίλου από τα δύο φύλα; Πώς δικαιολογούνται οι διαφορές αυτές;

35

Βιβλιογραφία

Verderber, R. (8η έκδ.) (1998) Η Τέχνη της Επικοινωνίας. Μετάφραση: Ν. Σαρρής. Αθήνα: Έλλην.

Verderbe, R. and Verderber, C. (2006) Δεξιότητες Διαπροσωπικής Επικοινωνίας. Επιμέλεια: Α. Ζεργιώτης. Αθήνα: Έλλην.