Оҫталыҡ дәресе.

Күләмле әҫәрҙәрҙе проект технологияһы аша өйрәнеү.

Фазылова Гөлнәзирә Рәшит ҡыҙы, юғары категориялы башҡорт теле һәм әҙәбиәте уҡытыусыһы.

Өфө ҡалаһы, 87 – се мәктәп.

Маҡсат.

Уҡытыусыларҙың проект эшенә ҡарата ҡыҙыҡһыныуын, һөнәри оҫталыҡтарын үҫтереү өсөн шарттар булдырыу.

Бурыстар:

• Оҫталыҡ дәресендә эш тәжрибәм менән уртаҡлашыу;• Проект эшенең нескәлектәренә төшөндөрөү; • Алдынғы, һөҙөмтәле эш алымдарым менән бүлешеү;• Уҡыусыларҙың уңышлы проект эштәрен

презентациялау;• Уҡытыусыларға эш барышында ярҙам итеү.

Көтөлгән һөҙөмтәләр.

• Оҫталыҡ дәресендә файҙалы мәғлүмәттәр туплау;• Проект эшен башҡарыу;• Проект яҡлау.

Калинин районы уҡытыусыларының проект эше

Турыҡай.(Сәғит Агиш)

Өй эшен тикшереү

•Светофор алымы аша өй эшен тикшерәбеҙ

• (Өй эше: Турыҡайҙы ҡылыҡһырлаусы сифаттарҙы, текст буйынса аңлашылмаған һүҙҙәрҙең тәржемәләрен, аттар буйынса өҫтәлмә мәғлүмәттәр табып килергә)

Һүҙлек һүҙҙәре менән эш.

• Йылҡылар - лошади

• Етеҙлек - быстрота, ловкость

• Алдан - впереди

• Ҡарт - старый

• Ошо мәлдә - в это время

• Ҡойроҡ - хвост

Өҫтәлмә һүҙлек һүҙҙәре.

• Һиҙеп ҡалды – почувствовал

• Тояҡ - копыто

• Яңаҡ - челюсть

• Тондорҙо - оглушил

• Иҫәпһеҙ - бесчисленное

• Олорға тотондо - начал выть

• Өлгөрҙө - успел

Ҡар әүәләү уйыны.

Темаға ярашлы:

• Һүҙҙәр менән 5 һүҙбәйләнеш төҙөйбөҙ

• Һүҙбәйләнештәрҙән һөйләмдәр яһайбыҙ

Һүҙбәйләнештәр

•Алдан йылҡылар, ниндәй етеҙлек , ҡарт бүре, ошо мәлдә һиҙеп ҡалды, тояҡ менән тондорҙо, яңаҡҡа тондорҙо, иҫәпһеҙ йондоҙҙар, бүре олорға тотондо, Турыҡай өлгөрҙө

Бәйләнешле һөйләмдәр төҙөп яҙырға

•Алдан йылҡылар бара. Улар ниндәй етеҙлек менән йүгерәләр! Ошо мәлдә, Турыҡай бүрене һиҙеп ҡалды. Уға тояҡ менән тондорҙо.Ҡарт бүре олорға тотондо. Бүренең күҙҙәренә күп йондоҙҙар күренде.

Тексты тасуири уҡы.

•Йылҡылар ошоларҙы уйлап бөтөүгә ,Турыҡай бүреләр янына барып та етте һәм ниндәй етеҙлек менәндер алдан килгән ҡарт бүренең елкәһенән алып,уң яҡҡа ырғытып та ебәрҙе.Ошо мәлдә икенсе бүре Турыҡайҙың ҡойроғона йәбешмәксе ине, ләкин Турыҡай быны һиҙеп ҡалды һәм артҡы аяҡтары менән уның яңағына бик ныҡ итеп тондорҙо. Бүренең күҙҙәренә бейешеп йөрөгән иҫәпһеҙ күп йондоҙҙар күренде,ҡойроҡ төбөнә ултырып, олорға тотондо. Турыҡай ошо арала тағы ла бер нисәһен елкәһенән алып ырғытырға һәм тояҡтары менән яңаҡтарына тибергә өлгөрҙө.Яңаҡтарына алған һайын ,бүреләр ултырып олойҙар.

•Һорау. Был текстың өлөшө Турыҡайға ҡылыҡһырлама бирергә тап киләме? Әҫәр геройының ниндәй һыҙаттары һүрәтләнә?

«Эйе» һәм «юҡ» уйыны.

• Турыҡай ... ат.

көслө, батыр, ҡыйыу, аҡыллы, яуаплы

Тексҡа ниндәй мәҡәлдәр тап килә?

1.Аҙ һөйлә, күп эшлә.2.Ялҡауҙың көн дә башы ауырый.3.Батыр бер үлер, ҡурҡаҡ мең үлер. Биремдәр. 1. Дөрөҫ яуапты яҙып ҡуй. 2. Тормоштан миҫалдар килтереп әйтегеҙ (шәхестәр араһынан, әҙәби персонаждарҙа, әкиәттәр, фильмдарҙа оҡшашлыҡтар)

Ижади эш.

•Ижади эште төркөмдәрҙә, парлап, үҙ аллы эшләп була.

Биремдәр: 1. Аттар тураһында йыйған мәғлүмәттәрегеҙҙе ҡулланып бәләкәй хикәйә яҙығыҙ. 2. Текстың өлөшөн үҙегеҙсә дауам итегеҙ.3. Презентация эшләгеҙ.4.Бәләкәй китапсыҡ булдырығыҙ.

Проект эшен яҡлау

Уҡыусылар проекты

Турыҡай.Мирхәйҙәров Артур, 5 класс уҡыусыһы

Һүҙлектәр.

• Һиҙеп ҡалды – почувствовал

• Тояҡ - копыто

• Яңаҡ - челюсть

• Тондорҙо - оглушил

• Иҫәпһеҙ - бесчисленное

• Олорға тотондо - начал выть

• Өлгөрҙө - успел

Һүҙбәйләнештәр

•Алдан йылҡылар, ниндәй етеҙлек , ҡарт бүре, ошо мәлдә һиҙеп ҡалды, тояҡ менән тондорҙо.

Һөйләмдәр.

•Ошо мәлдә, Турыҡай бүрене һиҙеп ҡалды. Уға тояҡ менән тондорҙо.Ҡарт бүре олорға тотондо. Бүренең күҙҙәренә күп йондоҙҙар күренде.

Турыҡайҙың бүреләр менән алышҡаны.

•Йылҡылар ошоларҙы уйлап бөтөүгә ,Турыҡай бүреләр янына барып та етте һәм ниндәй етеҙлек менәндер алдан килгән ҡарт бүренең елкәһенән алып,уң яҡҡа ырғытып та ебәрҙе.Ошо мәлдә икенсе бүре Турыҡайҙың ҡойроғона йәбешмәксе ине, ләкин Турыҡай быны һиҙеп ҡалды һәм артҡы аяҡтары менән уның яңағына бик ныҡ итеп тондорҙо. Бүренең күҙҙәренә бейешеп йөрөгән иҫәпһеҙ күп йондоҙҙар күренде,ҡойроҡ төбөнә ултырып, олорға тотондо. Турыҡай ошо арала тағы ла бер нисәһен елкәһенән алып ырғытырға һәм тояҡтары менән яңаҡтарына тибергә өлгөрҙө.Яңаҡтарына алған һайын ,бүреләр ултырып олойҙар.

Тексҡа мәҡәл.

1.Батыр бер үлер, ҡурҡаҡ мең үлер.

ИншаТурыҡай

Турыҡайға биш йәш.Ул бик дәртле, көслө. Ундайҙарҙы «егет» тип атайҙар.Турыҡай үҙен башҡаларҙы яҡлаусы тип тоя. Ул уларҙы ҡарап ҡына йөрөтә. Ул бик матур.

Аттар тураһында мәғлүмәттәр(Интернет селтәрҙәренән)

• Элек - электән башҡорт атты үҙенең күп төрлө хужалыҡ эштәрендә файҙаланған. Һуғыш йылдарында ла ул яугирҙың уң ҡанаты булған. Бөйөк полководецтарҙың тоғро юлдашы ат булған. Миңлеғәле Шайморатов, Александр Македонский, Петр Беренсе, Василий Чапаев — уларҙы атһыҙ күҙ алдына ла килтереүе мөмкин түгел. Рәсәйҙең бик күп ҡалаларында һыбайлы Юрий Долгорукийға, Амангилде Имановҡа, Давид Сасунскийға, Салауат Юлаевҡа мөһабәт һәйкәлдәр ҡуйылған. Ат кеше өсөн екке йәки менге мал ғына түгел, бәлки тоғро дуҫ, айырылмаҫ иптәш, ышаныслы юлдаш булып торған.

Эшегеҙҙә уңыштар! Иғтибарығыҙ өсөн рәхмәт!