14
นนนนนนนนนนนนน นนนนนนนนน นนนนนนนนนนน นนนน 5530

อริยสัจ 4

Embed Size (px)

Citation preview

นางสาวปารชาต พนธธรรม นกศกษาภาค กศ.พบ. 29 รหส 5530123315049

 อรยสจ ๔ :   ความจรงอนประเสรฐ ๔ อยาง

    “   อรยสจ แปลวา ความจรงอนประเสรฐ หรอความจรงของ”   พระอรยบคคล หมายความวา ถาผใดสามารถร อรยสจ ๔ ดวย

 ปญญา ผนนกจะเปนพระอรยบคคลและททำาใหเปนผประเสรฐนนก   เพราะในขณะทร อรยสจ ๔ กเลสทงหลายกถกทำาลายหายไปจาก จตของผนนดวย คอ จตจะมสภาพใสสะอาด บรสทธ พนจากสภาพ

  สามญชนกลายเปนพระอรยบคคล หรอเปนบคคลทประเสรฐ  อรยสจดงกลาวน เจาชายสทธตถะทรงเปนผคนพบหรอไดตรสร

  เปนบคคลแรกในโลกจงทำาใหพระองคกลายเปนพระพทธเจา หรอเปนบคคลผประเสรฐกวาเทวดาและมนษยทงหลาย

อรยสจ ๔

คำาแปล คำาขยายความ

๑. ทกข๒. สมทย๓. นโรธ๔. มรรค

ความไมสบายกายไมสบายใจเหตใหทกขเกดความดบทกขขอปฏบตใหถงความดบทกข

ทจดวาเปนทกขเพราะมลกษณะเบยดเบยน บบคน ทนไดยากไดแก ตณหาความอยาก  ๓ อยางไดแก การดบตณหาใหสนไปไดแก  มรรค  ๘ ประการ

 อรยสจ ๔ :   ความจรงอนประเสรฐ ๔ อยาง

    ทกข :  ความทกข ทกข คอ สงทเบยดเบยนบบคนทำาใหเกดความไมสบายกาย

  ไมสบายใจ อนเกดจากรางกายหรอจตใจ ถกเบยดเบยนแลว ทนได   ยาก หรอทนไมได จงทำาใหเกดเปนทกข ยกตวอยาง เชน เมอ

นกเรยนเจบไขไดปวย ปวดหว ปวดฟน ปวดทองอยางรนแรงจนทน ไมได ทนไมไหว จงเกดเปนทกขทางกาย

 อรยสจ ๔ :   ความจรงอนประเสรฐ ๔ อยาง

 อรยสจ ๔ :   ความจรงอนประเสรฐ ๔ อยาง

   ๑.     สภาวทกข คอ ทกขประจำาสภาวะ หมายถง ความทกขทม ประจำาอยในสภาพรางกายของคนเรา เรมตงแตเกดมามชวต จนถง

ตาย ซงมอย ๓ อยาง ดงน คอ              ๑.     “ ”  ๑ ชาตทกข แปลวา ความเกดเปนทกข หมาย

  ถง การทนทกขทรมานตงแตอยในครรภ      จนถงคลอด ซงแสดงใหเหนวา การเกดมามชวตไดนน ตองผาน

อนตรายมาไดโดยยากจงจดวาเปนทกขเพราะการเกด               ๑.   ๒ ชราทกข     “ ”  แปลวา ความแกชราเปนทกข หมาย

   ถง สภาพรางกายแกชราครำาครวญทรดโทรม แมจะนงจะนอน จะ     เดนไปมากลำาบาก จงจดวาเปนความทกขเพราะความแกชรา

๑.   ๓ มรณทกข     “ ”   แปลวา ทกขคอความตาย หมายถงความตายนนเปนสงทมาทำาลายชวตหรอตดรอนชวตของเราใหสน

  ไป จงจดเปนความทกขเพราะความตาย

 ๒.  ปกณณกทกข     “ ”     แปลวา ทกขเลกๆ นอยๆ หมายถง ความทกขทจรมา   จากทอนโดยเกดขนเปนครงคราว ตามเหตการณและสงแวดลอมของชวต ม

นอยบางมากบาง ผลดเปลยนกนไปในแตละบคคล ซงมอยถง ๘ อยาง คอ                        ๒.        ๑ โสกะ ความเศราใจ ความเสยใจ                        ๒.        ๒ ปรเทวะ ความรำาพงรำาพรรณบนทอ                        ๒.       ๓ ทกขะ ความไมสบายกายเพราะเจบปวย                        ๒.       ๔ โทมนสสะ ความนอยใจ ความไมสบายใจ                        ๒.       ๕ อปายาสะ ความคบใจ ความตรอมใจ                        ๒.      ๖ อปปยสมปโยคะ ประสบสงไมเปนทรกแลวไมชอบใจ                        ๒.      ๗ ปยวปปโยคะ ความพลดพรากจากสงทรก                        ๒.      ๘ อจฉตาลาภะ ความผดหวงไมไดสงทตนอยากได                        อาการทงหมดนจดเปนทกข ความเดอดรอน ซงเกดขนแกทก

        คน ไมวาเดกหรอผใหญ และเกดขนไดทกเวลาทกโอกาส การทพระพทธองค ทรงสงสอนใหชาวพทธไดรจกกบตวความทกขเหลานน มไดหมายความวา

  พระองคทรงสอนใหเรามองโลกในแงราย แตทรงสงสอนใหมองโลกตาม ความเปนจรง คอ ใหรจกกบความเปนจรงของโลก เพอประสงคจะใหชาวพทธ

  ไมประมาทพรอมทจะเผชญหนากบความเปนจรงนน และสามารถทจะหาวธแกไขปญหาชวตของตนไดทกโอกาส

 อรยสจ ๔ :   ความจรงอนประเสรฐ ๔ อยาง

  สมทย :  เหตใหทกขเกด                       “ ”  สมทย แปลวา เหตใหทกขเกด หมายความ

        วา ความทกขทงหมดในอรยสจขอท ๑ เหลานนมไดเกดขนมา     ลอยๆ จะตองมสาเหตบางอยางททำาใหทกขเกดขน พระพทธองค

  นอกจากจะทรงรจกตวความทกขอยางแจมแจงแลว ยงทรงรสกถงสาเหตอนแทจรงททำาใหเกดความทกขนนดวยโดยพระพทธองค

  ทรงชวา ตณหา คอความอยากเกนพอดทมอยในจตใจนนเอง เปน ตวเหตใหเกดความทกข ตณหา นนมอย ๓ ประการ คอ

                  ๑. กามตณหา   คอ ความอยากไดอยางโนนอยางน ซง เกดจากตา ห จมก ลน กาย และใจ เชน ตาเหนรปสวยงาม กเกด

   ความอยากได อยากไดบานสวยๆ ราคาแพง อยากไดเสอผาสวยๆ อยากไดรถยนตคนงาม เปนตน ความอยากทำานองนเปนความ

    อยากในสงทรกใคร และนาพอใจ เปนความอยากทไมรจบ เมอไมไดตามความประสงคกจะเกดทกข

 อรยสจ ๔ :   ความจรงอนประเสรฐ ๔ อยาง

          ๒.  ภวตณหา        คอ ความยากเปนอยางโนนอยางน เปน ความอยากไดในตำาแหนงฐานะทสงขนตามทตนรกใครและพอใจ

  เชน อยากเปนขาราชการในตำาแหนงสงๆ อยากเปนมหาเศรษฐและ   อยากเปนบคคลทมชอเสยง เปนตน เมอไมไดดงใจปรารถนากเปน

ทกข                  ๓.   วภวตณหา คอ ความอยากไมเปนความอยาก

  ไมม จดเปนความอยากทประกอบกบความเบอหนายในสภาพทเปน  อยในปจจบน

โดยตองการจะหลกหนใหพนจากสภาพนนไป เชน อยากไมเปนคนโง อยากไมเปนคนพการ

  และอยากไมเปนคนยากจน เปนตน  ซงความอยากไมเปนน ถาไมเปนไปตามทตนตองการแลว

กจะทำาใหเกดทกข เชนเดยวกน                   ตณหา คอ ความอยากทง ๓ ประการน ถาอยากจนเกน

พอด คอ ไมไดคำานงถงความเปนไปได หรอเปนไปไมได ควรหรอไม ควร เปนตน ยอมทำาใหเกดเปนทกขทงสน

 อรยสจ ๔ :   ความจรงอนประเสรฐ ๔ อยาง

 อรยสจ ๔ :   ความจรงอนประเสรฐ ๔ อยาง  นโรธ :  ความดบทกข

                        “ ”   นโรธ แปลวา ความดบทกข หมายถง ความรหรอ  ปญญาททำาใหจตใจของบคคลสามารถละตณหาได หรอสามารถ

  ทำาลายตณหาใหหมดไปจากจตใจและจตทบรรลนโรธแลว จะม    ลกษณะสงดจากกเลส ไมยดมนในตวตน รวมไปถงไมโลภ ไมโกรธ

  ไมหลงอกดวย คงเหลอแตธรรมชาตของความสงบสขอยาง     “ ”ยง ซงทางพระพทธศาสนาเรยกสภาวะอยางนวา นพพาน

 มรรค     “ ”  แปลวา ขอปฏบตใหถงความดบทกข หมาย      ถง อรยมรรค หรอทางอนประเสรฐซงประกอบดวยองค ๘

ประการคอ                  ๑. ความเหนชอบ (สมมาทฏฐ)   หมายถง การรเหนใน

      อรยสจ ๔ อยางถกตอง ชดเจนดวยปญญา เชนรวาทกขอยางไร รวาตณหาเปนเหตใหเกดทกขอยางไร รวาจะดบทกขไดเพราะการ

ดบตณหา และรวาอรยมรรค คอทางใหถงการดบตณหาได                  ๒. ความดำารชอบ  (สมมาสงกปปะ) หมายถง ความ

คดชอบ เชน มความคดหาหนทางทจะหลกออกจากกาม ไมลมหลง มวเมาอยกบ รป เสยง กลน รส สมผส มความคดทจะไมพยาบาท  ปองรายผอน และไมคดทำารายเบยดเบยนผอน

                  ๓. การพดชอบ  (สมมาวาจา) หมายถง เวนจากการ พดเทจ เวนจากการพดสอเสยดเวนจากการพดคำาหยาบ และเวน

จากการพดเพอเจอเหลวไหลไรสาระ                  ๔. การกระทำาชอบ  (สมมกมมนตะ)   หมายถง เวน

จากการฆาสตว เวนจากการลกทรพย เวนจากการประพฤตผดในกาม

 อรยสจ ๔ :   ความจรงอนประเสรฐ ๔ อยาง

  ๕. การเลยงชวตชอบ  (สมมาอาชวะ)   หมายถง มความเพยรระวงไมผดกฎหมายและศลธรรม                  ๖. ควรเพยรชอบ  (สมมาวายามะ)   หมายถง มความ

เพยรระวงไมใหความชวเกดขนในตน เพยรละความชวทเกดขนแลว     ใหหมดไป พากเพยรทำาความดใหเกดขน และเพยรพยายามรกษา

ความดทมอยแลวใหคงอย                  ๗. ความระลกชอบ  (สมมาสต) หมายถง ความมสต

  ระลกถงความเปนไปไดของสภาพรางกาย ระลกถงความเปนไป ของเวทนา (ขณะมอารมณ) วาเปนสข เปนทกข หรอเฉยๆ ระลกถง

  ความเปนไปของจตวาเศราหมองเพราะกเลสชนดใด จตทผองใส  เพราะเหตใด รวมไปถงการระลกถงความด ความชว หรอความไมด

ไมชวทเกดขนในจตของตน                  ๘. การตงจตใหชอบ  (สมมาสมาธ) หมายถง การทำา

     จตใหเปนสมาธ เรมตงแตการทำาจตใหสงบชวขณะ (ขณกสมาธ)  การทำาจตใหสงบเกอบจะแนวแน (อปจารสมาธ) และทำาจต

  ใหสงบในขนแนวแน (อปปนาสมธ) หรอขนเขาฌานสมาบต

 อรยสจ ๔ :   ความจรงอนประเสรฐ ๔ อยาง

คำาถามทบทวน1.     อรยสจ 4 เปนหลกธรรมทสอนเกยวของกบเรองใดตอบ ชวยคนทงหลายใหหลดพนจากความทกข2.   การแกปญหาตามหลกธรรมอรยสจ 4  ม ลกษณะอยางไรตอบ กำาจดตนเหตของปญหาโดยตรง3.     องคประกอบของ ขนธ 5 มอะไรบางตอบ         วญญาณ เวทนา รป สญญา สงขาร4.   การรบรผานประสาทสมผสตางๆ เราเรยกวาตอบ วญญาณ5. สวนประกอบใดทจดอยในธาตดนทงหมดตอบ        ผวหนง กลามเนอ เสนเอน กระดก

คำาถามทบทวน6. แมตำาหนนกเรยนทเหลวไหล ตรงกบอรยสจ 4 ขอ

ตอบ สมทย7. ความหมายของ มรรคมองค 8 ทถกตองคอ

ตอบ ทางทจะนำาไปสความพนทกข 8  อยาง8. เราสามารถจะนำาหลกธรรมอรยสจ 4 มาใชในชวตประจำา

 วนดานใดถกตองทสด ตอบ การแกไขปญหาเมอมความทกข

9.  ความหมายของคำาวา สมทย คอ ตอบ สาเหตททำาใหเกดความทกข

10. อรยสจ แปลวา ตอบ ความจรงอนประเสรฐ