სამოდელო გაკვეთილი მანანა სეხნიაშვილი

126- ე საჯარო სკოლა საგანი გეოგრაფია

კლასი IX კლასი

miwis resursebi da niadagis dacva

გაკვეთილის მიზნები• საქართველოს ჰავისა დანიადაგების აღწერა და

დაკავშირება სოფლის მეურნეობის სპეციალიზაციასთან;

• საქართველოს მიწის რესურსების სტრუქტურის გაცნობა, გაანალიზება და დაკავშირება სოფლის მეურნეობის სპეციალიზაციასთან.

• რუკებისა და სხვა გეოგრაფიული საშუალებების გაანალიზება და ინტერპრეტაცია;

• ინფორმაციის გაანალიზების უნარის განვითარება;

• მიზეზ-შედეგობრივი კავშირების დადგენის უნარის განვითარება; • პრობლემის გააზრებისა და

გადაჭრის უნარის განვითარება; • გარემოზე პასუხისმგებლობის უნარის განვითარება;• პრეზენტაციის უნარის განვითარება.

რესურსებისაქართველოს

ფიზიკური რუკა, საქართველოს ნიადაგების რუკა, საქართველოს რეგიონების რუკა;

ფორმატის ქაღალდები,

ტექსტი: საქართველოს მიწის რესურსები;

დიაგრამები;მარკერები; IX - კლასის

გეოგრაფიის სახელმძღვანელო.

№ 2. . 20აქტივობა როლური თამაში წთმასწავლებელი ანაწილებს

როლებს: კლასს ყოფს 4-5 კაციან ჯგუფებად. ერთი იქნება ,,ბიზნეს ჯგუფი”, დანარჩენები წარმოადგენენ კონკურსში მონაწილე ორგანიზაციებს, რომლებიც იმუშავებენ საქართველოს სოფლის მეურნეობის განვითარების პროექტზე (სურვილისამებრ ირქმევენ სახელებს). თითოეულ ჯგუფს ურიგდება სხვადასხვა სახის რესურსი (დიაგრამები, რუკები, ტექსტები მიწის

რესურსებზე). ,,ბიზნეს ჯგუფი”

ადგენს შეფასების კრიტერიუმებს,

მან უნდა გამოავლინოს

გამარჯვებული პროექტები,

რომლებიც დაფინანსდებიან

შესაბამისად ( 10000$, 9 000$ და 8000$).

პროექტზე მუშაობისას გასათვალისწინებელი

პრიორიტეტები

1. მიწის კადასტრი; 2. ნიადაგებისგეოგრაფია; 3. მიწის ფონდისსტრუქტურა;4. აგროკლიმატურიდარაიონება; 5. ნიადაგების სტრუქტურა;6. ნიადაგის დაცვა.

წყაროები: 1. ზოგადიინფორმაცია

საქართველო მცირემიწიანიქვეყანაა. მისი ტერიტორია(ტერიტორიული წყლებისგარეშე) 69,7 ათასი კმ2-ია.აქედან 2005 წლისმდგომარეობით სასოფლო-სამეურნეო სავარგულებისფართობი 30,2 ათას კმ2-სშეადგენს, საიდანაცსამიწათმოქმედო მიწებს(სახნავ მიწებს დამრავალწლიანი სასოფლოსამეურნეო ნარგავებითდაკავებულ მიწებს)სულ 10,7 ათასი კმ2

უჭირავს.

2. საქართველოს ნიადაგებისსტრუქტურა

იურიდიული სტატუსისმიხედვით, მიწები საქართველოშიიყოფა სასოფლო-სამეურნეო(40%) და არასასოფლო-

სამეურნეომიწებად (60%). ეს უკანასკნელიკატეგორია მოიცავს სახელმწიფოდა მუნიციპალური ტყეების (ტყისფონდის) ტერიტორიას, დაცულტერიტორიებს, წყლით

დაკავებულმიწებს (წყლის ფონდს),ურბანიზებულ და სამრეწველოტერიტორიებს, აგრეთვე გზებითადა სხვა ინფრასტრუქტურულინაგებობებით დაკავებულტერიტორიებს. საქართველოსმიწების კატეგორიებად დაყოფაასახულია დიაგრამებზე.

3. ნიადაგების ტიპები

4. საქართველოს მიწის რესურსების დაყოფა გამოყენების თვალსაზრისით

გამოყენებისთვალსაზრისითსაქართველოს მიწისრესურსები იყოფა სამნაწილად:

სამიწათმოქმედოტერიტორია, ბუნებრივ-სამეურნეო ფართობი

(ტყე,ბუჩქნარი, სათიბ-საძოვრები) სოფლის და სატყეო მეურნეობაში გამოუყენებელი მიწები.

5. ნიადაგების ვარგისიანობასაქართველოს ნიადაგური რესურსი სასოფლო-სამეურნეო წარმოებისთვის საკმაოდ შეზღუდულია. ქვეყნის ტერიტორიის 65-70%-ს მოიცავს ნიადაგები, რომლებიც მცენარისთვის საჭირო საკვები ელემენტებით ღარიბია.სასოფლო-სამეურნეო სავარგულებად ძირითადად გამოიყენება ყავისფერი, რუხყავისფერი, შავმიწა, ნეშომპალა-კარბონატული, სუბტროპიკული ეწერი, წითელმიწა, ყვითელმიწა ყომრალი, ლამიან-ჭაობიანი და კორდიან-ტორფიანი ნიადაგები. სასოფლოსამეურნეო სავარგულების საკმაოდ დიდი წილი (6,7%, 205 ათასი ჰა) კი უფრო დაბალნაყოფიერ, დამლაშებულ და ბიცობ ნიადაგებს უკავია. გარდა ამისა, სასოფლოსამეურნეო სავარგულების 11% (300 ათასი ჰა) მჟავე, 7.3% (210 ათასი ჰექტარი) კი დაჭაობებული

ნიადაგებია.

ნიადაგების ვარგისიანობამნიშვნელოვანი სასოფლოსამეურნეო კულტურებისმოსაყვანად ვარგისიანობისმიხედვით საქართველოსნიადაგები, რომლებიცმუშავდება, ძირითადადგანეკუთვნება „კარგ“ და„საშუალო“ კატეგორიებსსაქართველოში პრაქტიკულად არ არისსასოფლო-სამეურნეოკულტურების მოსაყვანად

სუკეთესო ნიადაგები.

6. ვერტიკალური ზონები I ზონა (ზღვის დონიდან 250 მ-მდე) _

უპირატესად გავრცელებულია დასავლეთსაქართველოს მრავალწლიანი

სუბტროპიკული კულტურები (ციტრუსები, ჩაი, დაფნა).

II ზონა (250-5000მ) - მებაღეობა-მებოსტნეობის, მევენახეობის, ინტენსიური

მემინდვრეობის (ძირითადად სიმინდის) გავრცელების არეალი.

III ზონა (500-1000მ) - ჭარბობს თავთავიანი კულტურები, ბუნებრივი საკვები

სავარგულები, მეცხოველეობა. IV ზონა (1000-1500მ) - ძირითადად სათიბ-

საძოვრებია, მემინდვრეობა სუსტადარის განვითარებული. V ზონა (1500-2000მ) - ძირითადად სათიბ-

საძოვრებია. VI ზონა (2000მ-ის ზემოთ) -

მიწათმოქმედება არ არსებობს.

7. niadagebis mdgomareobaრელიეფური თავისებურებებისა დაგეოდინამიკური პროცესების გამოსაქართველოში მიწებისა დანიადაგების ეროზიას საკმაოდფართო მასშტაბები აქვს. ნიადაგისეროზია რიგ შემთხვევებში არისბუნებრივი მოვლენა, თუმცადეგრადაციის პროცესის სიმწვავეღრმავდება ადამიანის მიერნიადაგის არამდგრადი

გამოყენებით.გავრცელებულია მიწებისა დანიადაგების როგორც წყლისმიერიდა ქარისმიერი ეროზია, ასევედამლაშებისა და დაჭაობების პროცესები. სასოფლო სამეურნეო

ნიადაგების 33% ეროზირებულია. Aქედან 380ათასი ჰა სახნავი მიწებია, 570ათასი ჰა_საძოვრები დასათიბები, 87 ათასი ჰა _ შავიზღვის სანაპირო ზოლი.

აღმოსავლეთ საქართველოსარიდულ და ნახევრად არიდულ ზონებში ქარისმიერ ეროზიას განიცდის 105 ათასი ჰა სახნავ-სათესი სავარგული 18 ადმინისტრაციულ რაიონში. ძლიერ დამლაშებულია ნიადაგების 59 ათასი ჰა, საშუალოდ დამლაშებული _54 ათასი ჰა. ნეშომპალა სულფატური ნიადაგების საერთო ფართობი, რომელსაც მელიორაცია ესაჭიროება 15 ათას ჰა-ს შეადენს. სასოფლო-სამეურნეო სავარგულების დაახლოებით

10 ათასი ჰა დარღვეული დადაზიანებულია მინერალური რესურსების ღია კარიერული წესით დამუშავების გამო.

№ 3. - 10 .აქტივობა პრეზენტაცია წთმუშაობისდასრულები

სშემდეგ

ხდებაპროექტებისპრეზენტაცი

ა.

№ აქტივობა 4. 10 .შეფასება წთპრეზენტაციის

შემდეგ ,,ბიზნეს ჯგუფი” განიხილავს თითოეულ პროექტს, აფასებს და ,,აფინანსებს” სამ გამარჯვებულს. დაფინანსება შეიძლება იყოს 10 000$; 9 000$ და

8 000$.

I პრემიაპროექტში განსაზღვრულია

პრიორიტეტები:1. ჩატარებულია მიწის კადასტრი;2. გათვალისწინებულია: ა)

აგროკლიმატური დარაიონება;ბ) ვერტიკალური ზონალობა;გ) მიწებისა და ნიადაგების

მდგომარეობა.4. ნიადაგეგის დაცვის მიზნით

დაგეგმილია ნიადაგდაცვითიკონკრეტული ღონისძიებები.

პროექტის შეფასების რუბრიკაკარგად არის გამოკვეთილი

მიზნები, მარტივად აღსაქმელია;

კვლევა სწორად არის დაგეგმილი, გამოყენებულია არაერთი წყარო.

ანალიზი სიღრმისეულია;ჩამოყალიბებულია მკაფიოდ;გასაგებად არის

ჩამოყალიბებული პროექტის არსი, აუდიტორიაზეა გათვლილი, ძირითადი იდეებია გაშლილია, იყენებს თვალსაჩინოებებს და პასუხობს ყველა კითხვას.

II პრემია პროექტში მკვეთრად არ არის

განსაზღვრული პრიორიტეტები:1.ჩატარებულია მიწის კადასტრი;2. არ არის მკვეთრად გამოხატული ა) კლიმატური სარტყლები;ბ) ვერტიკალური ზონალობა;გ) მიწებისა და ნიადაგების

მდგომარეობა.4. ნიადაგეგის დაცვის მიზნით

დაგეგმილია ზოგადი ღონისძიებები.

გააზრებულია თანმიმდევრულობა, ორგანიზების ნიშნებით; ზოგი გადასვლა იდეებს შორის არის მარტივი, ზოგი გაუგებარი.

კვლევა დაგეგმილია, მაგრამ ჯგუფის პოტენციალი მთლიანად არ არის გამოყენებული; შეზღუდული რაოდენობის წყაროებია გამოყენებული; ანალიზი მისაღებია;

დასკვნები ჩამოყალიბებულია კვლევის ადეკვატურად, მაგრამ არ არის მკაფიო;

ბუნდოვნად არის ჩამოყალიბებული პროექტის არსი; იყენებს თვალსაჩინოებებს; პასუხობს შეკითხვების უმეტესობას.

III პრემია პროექტში არ არის

მკვეთრად განსაზღვრული პრიორიტეტები:

1. არ არის ჩატარებული მიწის კადასტრი;

2. არ არის მკვეთრადგამოხატული ა)

კლიმატური სარტყლები;ბ) ვერტიკალური

ზონალობა;გ) მიწებისა და ნიადაგების

მდგომარეობა.4. არ არის დაგეგმილინიადაგდაცვითი

ღონისძიებები.

არ არის იდეებს შორის ლოგიკური ჯაჭვი, რაც აბნევს მსმენელს

კვლევა არაეფექტურადაა დაგეგმილი, ანალიზი

ზედაპირულია;• მცირე

შემოქმედებითი ენერგიის დანახარჯი ჯგუფის მხრიდან;

• ეფექტურად არ არის , წარმოჩენილი პროექტის არსი

უჭირს აზრის ჩამოყალიბება და , პასუხების გაცემა არ არის

მიზნობრივად გამოყენებულითვალსაჩინოებები.

საშინაო დავალებაეძლევათ

რეკომენდაცია:1. დაუკავშირდნენ

ორგანიზაციებს, რომლებიც მუშაობენ ნიადაგის დაცვაზე;

2. მოძებნონ პარტნიორები სხვადასხვა ქვეყნებში;

3. მოიძიონ იფორმაცია საქართველოს განედებში მდებარე ქვეყნების მიწის რესურსებისა და სოფლის მეურნეობის სპეციალიზაციის შესახებ.

შეფასება• ფასდება

ინფორმაციის, მოძიების

, კლასიფიცირების ანალიზისა და სხვა

სახით წარმოდგენის. უნარი ანალიზისა და

დასკვნის გამოტანის, უნარი პრეზენტაციის

უნარი;• რუკებისა და სხვა გეოგრაფიული საშუალებების გაანალიზება და ინტერპრეტაციis unari.

gmadlobT gmadlobT yuradRebisTvis!yuradRebisTvis!