32
Κοινωνικό, οικονομικό και πολιτικό πλαίσιο μέσα στο οποίο αναπτύχθηκε Δόμνα Μπογδάνου ΠΕ18.26/ΠΕ03 M.Sc. Εκπαιδευτική Ηγεσία και Πολιτική Ρεαλισμός

"Ρεαλισμός": Κοινωνικό, οικονομικό και πολιτικό πλαίσιο μέσα στο οποίο αναπτύχθηκε

Embed Size (px)

DESCRIPTION

Ο Ρεαλισμός που ως κίνημα βγαίνει στο προσκήνιο στο πρώτο μισό του 19ου αιώνα σ’ αντίδραση προς το Ρομαντισμό διαμορφώνεται σε μια εποχή επιστημονικών παρατηρήσεων, πειραμάτων και πρακτικών εφαρμογών. Τώρα η ατμομηχανή το τηλέφωνο, ο τηλέγραφος, η φωτογραφική μηχανή και άλλες κατακτήσεις της επιστήμης βρίσκουν τη θέση τους στη ζωή του ανθρώπου και δημιουργούν χίλιες δυο αλλαγές οικονομικές κοινωνικές και μαζί με τη θετικιστική θεώρηση του κόσμου επιδρούν στην τέχνη. Η ατομιστική εγωκεντρική ερμηνεία του κόσμου αντικαθίσταται από την αντικειμενική επιστημονική παρατήρηση του γεγονότος, του πραγματικού.

Citation preview

Page 1: "Ρεαλισμός": Κοινωνικό, οικονομικό και πολιτικό πλαίσιο μέσα στο οποίο αναπτύχθηκε

Κοινωνικό, οικονομικό και πολιτικό πλαίσιο μέσα στο οποίο αναπτύχθηκε

Δόμνα Μπογδάνου

ΠΕ18.26/ΠΕ03

M.Sc. Εκπαιδευτική Ηγεσία και Πολιτική

Ρεαλισμός

Page 2: "Ρεαλισμός": Κοινωνικό, οικονομικό και πολιτικό πλαίσιο μέσα στο οποίο αναπτύχθηκε

Crystal Palace from the northeast from Dickinson's Comprehensive Pictures of the Great Exhibition of 1851

Page 3: "Ρεαλισμός": Κοινωνικό, οικονομικό και πολιτικό πλαίσιο μέσα στο οποίο αναπτύχθηκε

Ο 19ος αιώνας χαρακτηρίζεται από μεγάλες κοινωνικές αντιπαραθέσεις ανάμεσα σε:

Φτωχούς και πλούσιουςπροοδευτικούς και συντηρητικούςπροσκολλημένους στο παρελθόν και σε εκείνους

που αναζητούσαν νέες διεξόδουςΟ πληθυσμός στην Ευρώπη και στη Βόρεια

Αμερική διπλασιάστηκε μετά το 1850, ενώ η αύξηση της γεωργικής παραγωγής, που οφειλόταν στην τεχνολογική ανάπτυξη, δημιούργησε το μεταναστευτικό ρεύμα των αγροτών προς τις πόλεις σε αναζήτηση εργασίας

Στοιχεία για το 19ο αιώνα

Page 4: "Ρεαλισμός": Κοινωνικό, οικονομικό και πολιτικό πλαίσιο μέσα στο οποίο αναπτύχθηκε

O φιλελευθερισμός της αστικής τάξης στηρίχτηκε στην ατομική πρωτοβουλία και προώθησε την άσκηση και τον έλεγχο της εξουσίας από τα εύρωστα οικονομικά στρώματα της κοινωνίας χωρίς την παρέμβαση του κράτους. H ελευθερία του τύπου και η διάδοση των ιδεών σε όλο και μεγαλύτερα στρώματα του πληθυσμού, η ενίσχυση της εθνι κής συνείδησης, η αναζήτηση του ιστορικού παρελθόντος ως μέσου διαφοροποίησης χαρακτηρίζουν την περίοδο από το 1840 μέχρι το 1870 περίπου.

Σε όλα τα επίπεδα, στη θρησκεία, στην πολιτική, στην επιστήμη, στην τέχνη, η διάσταση των απόψεων είχε πάρει τον χαρακτήρα αντιμαχόμενων στρατοπέδων.

Σε όλα τα επίπεδα, στη θρησκεία, στην πολιτική, στην επιστήμη, στην τέχνη, η διάσταση των απόψεων είχε πάρει τον χαρακτήρα αντιμαχόμενων στρατοπέδων.

Σε όλες σχεδόν τις χώρες της Ευρώπης - Γαλλία, Αυστρία, Πρωσία, Ουγγαρία, Βοημία, Ιταλία -οι επαναστατικές κινητοποιήσεις κατά του αυταρχισμού διαδέχονταν η μία την άλλη

Page 5: "Ρεαλισμός": Κοινωνικό, οικονομικό και πολιτικό πλαίσιο μέσα στο οποίο αναπτύχθηκε

Saint Simon Auguste Comte

Page 6: "Ρεαλισμός": Κοινωνικό, οικονομικό και πολιτικό πλαίσιο μέσα στο οποίο αναπτύχθηκε

Η αναζήτηση ανθρώπινων συνθηκών εργασίας για τις καταπιεσμένες εργατικές τάξεις προώθησε τις σοσιαλιστικές ιδέες - όπως φάνηκε στο έργο των πρωτοπόρων κοινωνιολόγων Σαιν Σι-μόν (1760-1825), Ογκίστ Κοντ (1798-1857) και άλλων - που κορυφώθηκαν στο Μανιφέστο των Κ. Μαρξ και Φ. 'Ενγκελς.

Ο Καρλ Μαρξ και ο Φρήντριχ 'Ενγκελς δημοσίευσαν το 1848 το Κομμουνιστικό Μανιφέστο, όπου η πάλη των τάξεων αναλύεται μέ σα από την ιστορική της εξέλιξη, και ερμηνεύονται έτσι οι κοινωνικές ταραχές που εμφανίστηκαν στα μεγαλύτερα αστικά κέντρα της Ευρώπης κατά την τρίτη και την τέταρτη δεκαετία του αιώνα.

Γαλλία: η πίεση του αυταρχισμού της μοναρχίας και η οικονομική ύφεση του 1846-47 οδήγησαν την εργατική τάξη σε επανάσταση (Φεβρουάριος του 1848), που κατέληξε στην πτώση της μοναρχίας και την ανακήρυξη της Δημοκρατίας. Η διαμάχη όμως ανάμεσα στους επικρατήσαντες, που κατέληξε σε αιματηρές οδομαχίες τον Ιούνιο του ίδιου έτους, έφερε στο προσκήνιο τον Λουδοβίκο Ναπολέοντα, ο οποίος το 1852 αυτοανακηρύχθηκε σε Ναπολέοντα 3ο και επέβαλε τη Δεύτερη Αυτοκρατορία.

Page 7: "Ρεαλισμός": Κοινωνικό, οικονομικό και πολιτικό πλαίσιο μέσα στο οποίο αναπτύχθηκε

Carl Marx Friedrich Engels

Page 8: "Ρεαλισμός": Κοινωνικό, οικονομικό και πολιτικό πλαίσιο μέσα στο οποίο αναπτύχθηκε

Ζωγραφική, Γλυπτική, Αρχιτεκτονική

Ρεαλισμός

Page 9: "Ρεαλισμός": Κοινωνικό, οικονομικό και πολιτικό πλαίσιο μέσα στο οποίο αναπτύχθηκε

στην κλασική

τοπιογραφία η

μορφή

επιβάλλεται στη

φύση με τον

ιδεαλισμό της

Κλασική Τοπιογραφία

Page 10: "Ρεαλισμός": Κοινωνικό, οικονομικό και πολιτικό πλαίσιο μέσα στο οποίο αναπτύχθηκε

στη ρομαντική

τέχνη τα

στοιχεία της

φύσης

αποδεσμεύονται

και

ρευστοποιούν τη

μορφή σε μια

λυρική και

αισθηματική

ανταρσία

Ρομαντισμός

Page 11: "Ρεαλισμός": Κοινωνικό, οικονομικό και πολιτικό πλαίσιο μέσα στο οποίο αναπτύχθηκε

Ο Ρεαλισμός που ως κίνημα βγαίνει στο προσκήνιο στο πρώτο μισό του 19ου αιώνα σ’ αντίδραση προς το Ρομαντισμό διαμορφώνεται σε μια εποχή επιστημονικών παρατηρήσεων, πειραμάτων και πρακτικών εφαρμογών. Τώρα η ατμομηχανή το τηλέφωνο, ο τηλέγραφος, η φωτογραφική μηχανή και άλλες κατακτήσεις της επιστήμης βρίσκουν τη θέση τους στη ζωή του ανθρώπου και δημιουργούν χίλιες δυο αλλαγές οικονομικές κοινωνικές και μαζί με τη θετικιστική θεώρηση του κόσμου επιδρούν στην τέχνη. Η ατομιστική εγωκεντρική ερμηνεία του κόσμου αντικαθίσταται από την αντικειμενική επιστημονική παρατήρηση του γεγονότος, του πραγματικού.

Με το Ρεαλισμό του 19ου αιώνα η μορφή αποκτά την πραγματική της οντότητα και θέση στη Φύση, γίνεται πιο στερεή, συμπαγής, σωματική, απτική, σύμφωνη με το θετικιστικό πνεύμα της εποχής

Page 12: "Ρεαλισμός": Κοινωνικό, οικονομικό και πολιτικό πλαίσιο μέσα στο οποίο αναπτύχθηκε

Ο 19ος αι. χαρακτηρίζεται από την ριζική μεταβολή της θέσης του καλλιτέχνη στην κοινωνία. Ο αιώνας της Βιομηχανικής Επανάστασης, της καταναλωτικής έξαρσης, της μαζικής παραγωγής, της μηχανιστικής αντίληψης για τη ζωή και της εδραίωσης του αστικού προτύπου διαβίωσης, δεν μπορούσε παρά να αναθεωρήσει τις κοινωνικές προτεραιότητες και συνεπακόλουθα τη γενική αντίληψη για το ρόλο συγκεκριμένων ομάδων στο κοινωνικό γίγνεσθαι (Gombrich, 1998, σ.499). Στη νέα εποχή το ‘επάγγελμα’ του καλλιτέχνη δεν έχει μια ξεκάθαρα καθορισμένη θέση, ένα παγιωμένο τρόπο εκτέλεσης, μια λίγο ή πολύ σταθερή ροή παραγγελιών και κατά συνέπεια δεν συνοδεύεται από το αίσθημα της ασφάλειας που τόσο απολάμβαναν οι δημιουργοί πριν τον 19ο αι. (ιδιαίτερα εκείνοι που είχαν καταφέρει να δημιουργήσουν ένα κάποιο ‘όνομα’) (Gombrich, 1998, σ.501).

Ο βιοποριστικός αγώνας ταύτισης της καλλιτεχνικής παραγωγής με τις αγοραστικές τάσεις του αστικού κοινού, μείωνε την θεματολογική ανεξαρτησία του δημιουργού, στο βαθμό που η απεξάρτησή του από τις παραδοσιακές νόρμες μείωνε τις πιθανότητες να συμπέσει με το συνήθως τυποποιημένο γούστο των αγοραστών.

Η θέση του καλλιτέχνη στον 19ο ΑΙΩΝΑ

Page 13: "Ρεαλισμός": Κοινωνικό, οικονομικό και πολιτικό πλαίσιο μέσα στο οποίο αναπτύχθηκε

η αντικατάσταση του αριστοκράτη-μαικήνα-προστάτη παραγγελιοδόχου από τον τεχνοκράτη-συναλλασσόμενο-χωρίς καλλιτεχνική παιδεία αστό αγοραστή, δυσκόλεψε τη σχέση του καλλιτέχνη με το κοινό, αφού είτε έπρεπε να συμβιβάσει και να χαλιναγωγήσει τη δημιουργικότητά του στις καταναλωτικές απαιτήσεις, είτε να αυτονομηθεί και να αποδεχτεί μια περιθωριακή πορεία (αναγνωρίσιμη συνήθως μετά θάνατον) τόσο καλλιτεχνικά όσο και βιοποριστικά (Gombrich, 1998, σ.501 και Hobsbawm, 2000, σ.424-425).

Το εκ φύσεως ανατρεπτικό πνεύμα των καλλιτεχνών, οδήγησε πολλούς σε μια ηθελημένη απομόνωση και διαφορετικότητα, σε μια ιδεολογική και συμπεριφορική αντικομφορμιστική αποστασιοποίηση από τα κοινώς αποδεκτά (Gombrich, 1998, σ.502-503 και Machlis, 1996, σ.265-266 και Hobsbawm, 2000, σ.443).

Ο όρος Ρεαλισμός, που σχετίζεται με τον τρόπο απόδοσης των φυσικών αντικειμένων χωρίς προσπάθεια εξιδανίκευσης, εισάγεται στα μέσα του 19ου αιώνα τόσο στις εικαστικές τέχνες όσο και στη λογοτεχνία. Αν ο Ρομαντισμός ήταν μια διάθεση της ψυχής απέναντι στην πραγματικότητα, ο Ρεαλισμός στάθηκε απέναντι στην πραγματικότητα, για να τη δει όπως είναι, χωρίς συναισθηματισμούς. Ο Ρεαλισμός έφερε μια πραγματική επανάσταση στο χώρο της τέχνης. Διάλεξε θέματα που δεν ήταν ούτε ιστορικά ούτε μυθολογικά ή αλληγορικά. Δεν επεδίωξε να αναδείξει εντυπωσιακές ή ρητορικές χειρονομίες ηρώων. Ο ήρωας στο ρεαλισμό είναι ο συνηθισμένος άνθρωπος, ο άνθρω πος του μόχθου, ο εργάτης, ο αγρότης, σε σκηνές της καθημερινής ζωής.

Page 14: "Ρεαλισμός": Κοινωνικό, οικονομικό και πολιτικό πλαίσιο μέσα στο οποίο αναπτύχθηκε

Jean-François Millet, 1814-1875(σοσιαλιστής ζωγράφος από τη Σχολή της Μπαρμπιζόν , ιδρυτής του ρεαλισμού στη Γάλλία)

Gustave Courbet, I810-1877 (ο κυριότερος εκπρόσωπος του Ρεαλισμού )

Honoré Daumier, 1808-1879 (γνωστός για τις καρικατούρες του)

Constantin Meunier, 1831-1905 (βέλγος ζωγράφος και γλύπτης)

Στη Ρωσία ο Ilya Repin, 1844-1930 (ο πιο προικισμένους εκπροσώπους της «Ομάδας των Περιπλανώμενων» (Πιριντβίζνικι)

Καλλιτέχνες

Page 15: "Ρεαλισμός": Κοινωνικό, οικονομικό και πολιτικό πλαίσιο μέσα στο οποίο αναπτύχθηκε

Jean-François Millet, 1814-1875

Page 16: "Ρεαλισμός": Κοινωνικό, οικονομικό και πολιτικό πλαίσιο μέσα στο οποίο αναπτύχθηκε

Ύμνος στην απλότητα, τη φτώχεια και την ευγένεια της αγροτικής ζωής. Ο πίνακας εκπροσωπεί ως τις μέρες μας τον άνθρωπο του μόχθου. Οι μορφές είναι μνημειακές, γεγονός πρωτόγνωρο για την τέχνη που μέχρι τότε απεικόνιζε την αγροτική ζωή ως απλοϊκή και αφελή. Στο έργο γίνονται ξεκάθαρες οι πεποιθήσεις του Μιλέ που πίστευε ότι ο αυθεντικός άνθρωπος της φύσης είναι ο άνθρωπος της αγροτικής ζωής και όχι ο αλλοτριωμένος άνθρωπος της πόλης.

Jean-François Millet, The Gleaners (Οι σταχομαζώχτρες)

Microsoft Office PowerPoint Slide

Page 17: "Ρεαλισμός": Κοινωνικό, οικονομικό και πολιτικό πλαίσιο μέσα στο οποίο αναπτύχθηκε

"Γεννήθηκα ως αγρότης και θα

πεθάνω ως αγρότης", είπε κάποτε

ο Μιλέ (αν και μετά την επιτυχία

του σαν ζωγράφος έμαθε να

εκτιμά μια πιο άνετη ζωή). Τα

έργα του Μιλέ είναι ένα

νοσταλγικό αφιέρωμα σους

αγρότες και τους εργάτες. Ένιωθε

μεγάλη συμπόνια για τους

ανθρώπους που εργάστηκαν το

χώμα με τα χέρια τους – κι αυτή

ακριβως η αντίληψη συνδέει τον

Μιλέ με τον Βαν Γκογκ, ο οποίος

είχε γράψει στον Τεό το 1885 « Ο

Μιλέ είναι πατέρας, σύμβουλος

και μέντορας για τους νέους

καλλιτέχνες»

Jean-François Millet, Woman baking bread (Η φουρνάρισσα)

Page 18: "Ρεαλισμός": Κοινωνικό, οικονομικό και πολιτικό πλαίσιο μέσα στο οποίο αναπτύχθηκε

Ο Σπορέας είναι μια ηρωική φιγούρα που

δεσπόζει στο τοπίο. Κοιτάζει ευθεία

μπροστά, προς ένα άγνωστο μέλλον, με τη

βεβαιότητα ότι οι σπόροι που πέφτουν από το

χέρι του θα φυτρώσουν. Υπάρχει μια λεπτή,

αλλά αναμφίβολα εκ προθέσεως, αντίφαση

στο άνω και κάτω μέρος της σύνθεσης του

Μίλετ. Ο κορμός του Σπορέα είναι κυρίως

κάθετος, μπορεί κανείς να σχεδιάσει μια

ευθεία γραμμή από το κεφάλι του στο ισχίο

του. Αυτό δημιουργεί μια αίσθηση

σταθερότητας και δίνει μια αίσθηση

εμπιστοσύνης. Ωστόσο, το κατώτερο μέρος

του σώματος του σπορέα είναι δυναμικά σε

κίνηση. Αισθανόμαστε την έλξη του σώματός

του, όπως προωθείται από το διασκελισμό

του βηματισμού του. Αυτό μας ωθεί οπτικά

σε όλη την εικόνα. Υπάρχει μια προσωπική

και πνευματική αποφασιστικότητα η οποία

αναδεικνύεται στον Σπορέα του Millet. Αυτή

είναι η εκπλήρωση της εντολής που δόθηκε

στη Αδάμ στη Γένεση 1:28 "γεμίσει τη γη και

να την καθυποτάξουν»

http://www.artway.eu/content.php?

id=762&lang=en&action=show

Jean-François Millet, Sower (ο Σπορέας)

Microsoft Office PowerPoint Macro-Enabled

Page 19: "Ρεαλισμός": Κοινωνικό, οικονομικό και πολιτικό πλαίσιο μέσα στο οποίο αναπτύχθηκε

Gustave Courbet, I810-1877

Page 20: "Ρεαλισμός": Κοινωνικό, οικονομικό και πολιτικό πλαίσιο μέσα στο οποίο αναπτύχθηκε

Gustave CourbetΟ ζωγράφος Γκ. Κουρμπέ

(Gustave Courbet, I810-1877) εισήγαγε επίσημα τον όρο "Ρεαλισμός" στη ζωγραφική το 1855. Σε ένδειξη διαμαρτυρίας για τις επιλογές της συντηρητικής επιτροπής επιλογής έργων στη Διεθνή Έκθεση του Παρισιού (Σαλόν) εξέθεσε τα έργα του σε ατομική έκθεση δίπλα στο κτίριο της επίσημης έκθεσης, σε αυτοσχέδιο χώρο που ονόμασε "Περίπτερο του Ρεαλισμού". Η πράξη του αυτή προκάλεσε κύμα αντιδράσεων από το φιλότεχνο κοινό. Η πρόθεση του Κουρμπέ ήταν πραγματικά να ενοχλήσει την αστική τάξη που το αποτελούσε, με την πρόταξη της ελευθερίας του καλλιτέχνη και της δημιουργίας, που ερχόταν σε αντίθεση με τα πρότυπα και τους κανόνες που επέβαλλε η ακαδημαϊκή τέχνη.

Page 21: "Ρεαλισμός": Κοινωνικό, οικονομικό και πολιτικό πλαίσιο μέσα στο οποίο αναπτύχθηκε

Gustave Courbet (Το ατελιέ) Πίνακας-ορόσημο για την έναρξη της εποχής της σύγχρονης Τέχνης. Πιστεύοντας ότι ο ζωγράφος πρέπει να ζωγραφίζει μόνο ό,τι βλέπει πραγματικά, ζωγράφισε τον εαυτό του ανάμεσα σε πορτραίτα γνωστών και φίλων,, αντιπροσωπευτικών μελών όλων των κοινωνικών τάξεων. Με υπότιτλο «μια πραγματική αλληγορία που προσδιορίζει επτά χρόνια της καλλιτεχνικής μου ζωής», συνοψίζει τις θεωρίες του για το Ρεαλισμό αλλά και την άποψή του ότι ο καλλιτέχνης, κυρίαρχος στο κέντρο του σύγχρονου κόσμου, συμμετέχει και δρα ενεργά στις κοινωνικές ανακατατάξεις.

Page 22: "Ρεαλισμός": Κοινωνικό, οικονομικό και πολιτικό πλαίσιο μέσα στο οποίο αναπτύχθηκε

"Ελπίζω να κερδίζω πάντα το ψωμί μου με την τέχνη μου, χωρίς ποτέ να απομακρυνθώ ούτε μία τρίχα από τις αρχές μου, χωρίς να πω ψέματα στη συνείδησή μου ούτε για μία στιγμή, χωρίς να ζωγραφίσω ούτε καν όσο μπορεί να σκεπάσει η παλάμη μου μόνο και μόνο για να ευχαριστήσω οποιονδήποτε ή για να πουλήσω πιο εύκολα", έγραφε σε ένα γράμμα του, το 1854, ο Κουρμπέ.

Από το βιβλίο του Ε.Η. Gombrich, Το Χρονικό της Τέχνης, μετάφραση Λ. Κάσδαγλη, Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, β' έκδοση, Αθήνα 1998, σ. 511.

BONJOUR MONSIEUR COURBET

Microsoft Office PowerPoint Slide

Page 23: "Ρεαλισμός": Κοινωνικό, οικονομικό και πολιτικό πλαίσιο μέσα στο οποίο αναπτύχθηκε

Honoré Daumier, 1808-1879

Page 24: "Ρεαλισμός": Κοινωνικό, οικονομικό και πολιτικό πλαίσιο μέσα στο οποίο αναπτύχθηκε

Λιθογραφία στην οποία ο Daumier δείχνει το φωτογράφο Nadar να φωτογραφίζει το Παρίσι από ψηλά πετώντας μ’ ένα αερόστατο. Κάτω από την εικόνα φαίνεται γραμμένο: «ο Nadar ανυψώνοντας τη Φωτογραφία στο ύψος της Τέχνης». Η λιθογραφία σχολιάζει τα σύγχρονα (τότε) τεχνολογικά μέσα και με βάση το σχόλιο αντιλαμβανόμαστε πως ακόμα η φωτογραφία δεν θεωρείται Τέχνη όσο κι αν αργότερα ο Nadar θεωρήθηκε ως ένας από τους καλύτερους πορτρετίστες φωτογράφου.

Τα πορτρέτα του Ντωμιέ σηματοδότησαν την πλήρη ρήξη με τη νεοκλασική εξιδανί κευση. Η οξυμμένη δύναμη παρατήρη σης τον οδήγησε στην αποκάλυψη της προσωπικότη ας πέρα από τα φαινόμενα.

Ο φωτογράφος NADARπετάει πάνω από το Παρίσι

Page 25: "Ρεαλισμός": Κοινωνικό, οικονομικό και πολιτικό πλαίσιο μέσα στο οποίο αναπτύχθηκε

Η ιστορία μιας οικογένειας. Τρεις γενιές συνυπάρχουν σ’ αυτόν τον πίνακα, νέοι μεσήλικες και ηλικιωμένοι. Όλο το φάσμα της ανθρώπινης ζωής. Λείπουν οι ενήλικες άντρες, αυτές οι γυναίκες βαδίζουν μόνες στο δρόμο της ζωής. Το πρόσωπο της νεαρής μητέρας είναι γλυκό αλλά στο πρόσωπο της μεγαλύτερης φαίνονται οι δυσκολίες μιας ζωής. O Daumier, εκτός απ’ αυτόν τον πίνακα έχει ζωγραφίσει κι άλλους δύο με αντίστοιχους τίτλους, «το βαγόνι της πρώτης και τρίτης θέσης « αντίστοιχα. Οι πίνακες έγιναν μετά από παραγγελία του αμερικανού William Thomas Walters. Ο Daumier είναι κυρίως γνωστός σαν λιθογράφος επειδή δεν μπόρεσε ποτέ να πουλήσει τη ζωγραφική του. «Το βαγόνι της 3ης θέσης» είναι ένα από τα ελάχιστα έργα του που του απέφερε κέρδος.

Το βαγόνι της τρίτης θέσης (oil on canvas,) 67 × 93 cm, National Gallery of Canada

Microsoft Office PowerPoint Presentation

Page 26: "Ρεαλισμός": Κοινωνικό, οικονομικό και πολιτικό πλαίσιο μέσα στο οποίο αναπτύχθηκε

Ο Daumier δημιούργησε πάνω από 4.000 λιθογραφίες σε όλη τη διάρκεια της ζωής του, ήταν όμως κι ένας ταλαντούχος ζωγράφος όπως αποδεικνύεται από την Σκακιστών. Το ύφος του ήταν αρκετά ιμπρεσιονιστικό, είχε όμως και στοιχεία της παραδοσιακής ζωγραφικής, συμπεριλαμβανομένων της προοπτικής και της σκίασης. Το έργο του Daumier περιείχε στοιχεία σάτιρας και σχόλια για την κοινωνική ή πολιτική κατάσταση. Στο συγκεκριμένο έργο δεν υπάρχουν τέτοιου είδους σχόλια. Αποδίδονται πολύ ωραία ζωγραφικά δύο άνδρες που παίζουν σκάκι και είναι αφιερωμένοι στο παιχνίδι τους. Δεν απεικονίζεται η τρέλα της αστικής τάξης τρέλα της αστικής τάξης, απλά δύο άντρες σ’ ένα φιλικό παιχνίδι του σκακιού

Οι σκακιστές, 1867, Musée du Petit Palais, Paris, France

Page 27: "Ρεαλισμός": Κοινωνικό, οικονομικό και πολιτικό πλαίσιο μέσα στο οποίο αναπτύχθηκε

Constantin Meunier, 1831 1905

Page 28: "Ρεαλισμός": Κοινωνικό, οικονομικό και πολιτικό πλαίσιο μέσα στο οποίο αναπτύχθηκε

Ο Constantin Meunier, ήταν Βέλγος ζωγράφος, χαράκτης και γλύπτης. Σπούδασε γλυπτική στην

Ακαδημία Καλών Τεχνών των Βρυξελλών (1845-1854). Παράλληλα, επιδόθηκε με ιδιαίτερο ενδιαφέρον

και στον τομέα της ζωγραφικής. Επηρεασμένος από το βιομηχανικό περιβάλλον της χώρας του και την

τραγική ζωή των εργατών στα ανθρακωρυχεία, επικεντρώθηκε με ρελιστική δύναμη στο θέμα της

εργασίας. Θερμός υποστηρικτής του κοινωνικού ρεαλισμού, έχει ως κυρίαρχο θέμα στα έργα του,

γλυπτά ή ζωγραφικά, την εργατική τάξη. Ο Βαν Γκογκ εκθειάζει τη ρεαλιστική δύναμη στο έργο του.

Μετά μια σύντομη διαμονή του στη Σεβίλλη της Ισπανίας (1882 - 1883), όπου ήρθε σε καλλιτεχνικό

διάλογο με την ισπανική τέχνη, επιστρέφει στο Βέλγιο και αφιερώνεται στη γλυπτική. Από το 1887

μέχρι το 1895 διδάσκει ζωγραφική στην Ακαδημία Καλών Τεχνών της Λεουβέν (γαλλ. Louvain). Γίνεται

όμως ευρύτατα γνωστός το 1896 μετά από μια πετυχημένη αναδρομική έκθεση των έργων του

στο Παρίσι.

Φιλοτέχνησε έργα γεμάτα δυναμισμό, αναδεικνύοντας το πρόσωπο του εργάτη, απέναντι

στην εκμετάλλευση και την κοινωνική αδικία. Τα γλυπτά του, κυρίως από το 1885,

αποτελούσαν ένα είδος νατουραλιστικής εποποιίας του εργαζόμενου ανθρώπου.

Χαρακτηριστική είναι η συμβολική απεικόνιση της εργατιάς στον πίνακά του "Η

επιστροφή των ανθρακωρύχων" (Μουσείο Κονσταντέν Μενιέ, Ιξέλ). Τα μπρούτζινα

γλυπτά του «Το Καλοκαίρι ή Ο Θεριστής» και «Το Φθινόπωρο ή Ο Σπορέας» (περ. 1890) στο

Βοτανικό Κήπο των Βρυξελλών απεικονίζουν δυναμικά το μόχθο του εργάτη. Ως

αριστούργημά του θεωρείται το γλυπτό σύνολο "Μνημείο στην Εργασία" (Le Monument au

Travail, 1886 - 1904), που στήθηκε στις Βρυξέλλες (Quai des Yachts) μετά το θάνατό του

(1930).

Constantin Meunier, βιογραφικά στοιχεία

Page 29: "Ρεαλισμός": Κοινωνικό, οικονομικό και πολιτικό πλαίσιο μέσα στο οποίο αναπτύχθηκε

Constantin Meunier, “Έ κρη ξη στο Ο ρυ χεί ο”1890), μπρού ντζος, Βρυ ξέλ λες, Βα σι λι κό Μου σεί ο Κα λών Τεχ νών.

Ο Ρεαλισμός στη γλυπτι κή εμφανίζε ται μετά το 1880. Η γλυπτική, ε ξαρτη μέ νη από τιςεπίσημες κρατικές παραγ γελίες για μνημείαδημόσιων χώρων, ήταν δύ σκολο να ακολουθήσει με τον ίδιο ρυθμό τις καινοτο μίες που εισήγαγε η ζωγρα φική. Στο έργο τουΒέλγου Με νιέ προβάλλε ται η εργατική τάξη.Η ακριβής αναπαράσταση του ανθρώπου που πά σχει, του ανθρώπου που μοχθεί τηνώρα της δουλειάς του, δε χωρά παρερμηνείες. Τον σκοτωμέ νο από ατύ χημα ερ γάτη θρη νεί η συντρό φισσά του συ ντετριμμέ νηαπό θλίψη. Το έργο παρου σιάζε ται ως έ νας“σύγ χρο νος επιτάφιος ” θρήνος.

Page 30: "Ρεαλισμός": Κοινωνικό, οικονομικό και πολιτικό πλαίσιο μέσα στο οποίο αναπτύχθηκε

Κατά τα έτη 1970, Constantin

Meunier ανακαλύψετε τη

"Black Country", όπως

ονομαζόταν η περιοχή των

μεταλλείων. Αυτή η

συνάντηση έμελλε να είναι

μια κρίσιμη καμπή στην

καριέρα του. Η συνάντησή

του με τους μεταλλωρύχους

τον άγγιξε και τον μετέφερε

σ’ ένα νέο κόσμο. Οι

εργαζόμενοι και ο κόσμος του

εργοστασίου, έγιναν η κύρια

πηγή της έμπνευσής του.

Der Huettenarbeiter(L'ouvrier métallurgiste. Bronze. 1890)

Page 31: "Ρεαλισμός": Κοινωνικό, οικονομικό και πολιτικό πλαίσιο μέσα στο οποίο αναπτύχθηκε

Το ημιτελές "Μνημείο

Εργασίας" είναι το

αριστούργημά του.

Αποτελείται από

τέσσερα πέτρινα

ανάγλυφα, με τίτλους

"Βιομηχανία", «Το

Ορυχείο", «Η

Συγκομιδή" και το

"Λιμάνι» . Υπάρχουν

επίσης τέσσερα χάλκινα

αγάλματα, «Ο Σπορέας»

«Ο Σιδεράς" «Ο

Ανθρακωρύχος," και «Ο

Πρόγονος" καθώς και

μία χάλκινο ομάδα με

τίτλο «Η Μητρότητα".

Σ’ αυτή τη φωτογραφία,

από τα αριστερά προς

τα δεξιά, η Μητρότητα,

η Σπορέας, η Συγκομιδή

και ο Ανθρακωρύχος.

Constantin Meunier, Monument to Labour (Μνημείο της Εργασίας),

Microsoft Office PowerPoint Slide

Page 32: "Ρεαλισμός": Κοινωνικό, οικονομικό και πολιτικό πλαίσιο μέσα στο οποίο αναπτύχθηκε

E. H. Gombrich, Ιστορία της Τέχνης, Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τράπεζας, Αθήνα, 1994

Edward Lucie-Smith, Παγκόσμια Ιστορία Τέχνης και Πολιτισμού, Άλμπατρος, Αθήνα, 1992

Ιστορία της Τέχνης, Γ’ Τάξη ΓΕΛ, Βιβλίο μαθητή, ΟΕΔΒ, Αθήνα,

http://www.trekearth.com/gallery/Europe/Belgium/photo803736.htm

http://en.wikipedia.org/wiki/Constantin_Meunier http://inspirationalartworks.blogspot.gr/search/label/SCUL

PTURE%20Meunier%20Constantin

Βιβλιογραφία