ՔԻՄԻԱԿԱՆ ԿԱՊԸ ՕՐԳԱՆԱԿԱՆ ՄԻԱՑՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐՈՒՄ …

Օրգանական միացության փոխազդեցությունը պայմանավորված է քիմիական կապերի տեսակով , միմյանց կապված ատոմների բնույթով և մոլեկուլում դրանց փոխազդեցությամբ: Քիմիական կապը էլեկտրոնների և միջուկների փոխազդեցություն է , որը հանգեցնում է ատեմներ միացմանը օրգանական միացություններում:Նկարագրել քիմիական կապը նշանակում է նկարագրել մոլեկուլում էլեկտրոնային խտության բաշխումը:Քիմիական կապի ժամանակակից տեսությունը կառուցվում է ատոմի քվանտամեխանիկական տեսության հիման վրա , որը ձգտում է բացատրել մոլեկուլների հատկությունները՝ ելնելով ատոմների հատկություններից :Քիմիական կապը ատոմների փոխազդեցություն է ,որն ուղեկցվում է էներգիայի անջատումով: Այդ էներգիան կազմում է 40-100 կՋ/մոլ:

Կախված այն հանգամանքից, թե ո՝ր տարրերի միջուկներն են <<ցեմենտվում>> էլեկտրոնային ամպով, տարբերվում են քիմիական կապի չորս տեսակ ՝ իոնային, ջրածնային , կովալենտային (բևեռային և ոչ բևեռային) և մետազական կապեր : Նշված կապերի տեսակներից օրգանական միացությունների համար առավել բնորոշ է փոքր բևեռայնությամբ կովալենտային կապը:Քվանտային քիմիայում մոլեկուլների մոտավոր հաշվարկման տարբեր եղանակներ կան: Առավել տարածված են 2 մոտեցում ՝ վալենտային կապերի (ՎԿ) եղանակը և մոլեկուլային օրբիտալների (ՄՕ) տեսությունը: Սրանցից համեմատաբար առավել պարզ է վալենտային կապերի եղանակը , որը հիմնված է էլեկտրոնների զույգման գաղափարի վրա: Ըստ աիդ եղանակի ՝ յուրաքանչյուր էլեկտրոնային զույգ հիմնականում կարող է միմյան կապել միայն երկու միջուկ , այսինքն ՝ կապը ՎԿ եղանակում երկէլեկտրոն է և երկկենտրոն: Երկկենտրոն, երկէլեկտրոն քիմիական կապը , որը երկու ատոմի միջև առաջանում է էլեկտրոնային ամպերի փոխծածկի ու ընդհանրացված էլեկտրոնային զույգի շնորհիվ , անվանվում է կովալենտայի կապ:

Վալենտային կապերի (ՎԿ) եղանակը այլ կերպ անվանվում է տեղայնացված էլեկտրոնային զոիյգի տեսություն, քանի որ դրա հիմքում ընկած է այն ենթադրությունը, թե քիմիական կապը երկու ատոմների միջև իրականցվում է մեկ կամ մի քանի էլեկտրոնային զույգի օգնությամբ, որոնք առավելապես տեղայնացված են ատոմների միջև: Քիմիական կապի առաջացմանը մասնակցում են վալենտայի էլեկտրոնները: Տեղայնացված կապերի սկզբունքն ունի մի շարք կարևոր առավելություններ , որոնցից մեկը դրա ակներևությունն է : ՎԿ եղանակը բավականին լավ կանխատեսում է ատոմների վալենտային հնարավորությունները և առաջացած մոլեկուլների տարածական կառուցվածքը

Վերջինս կապված է ԱՕ-ի հիբրիդացմամբ , որով բացատրվում է այն փաստը , որ տարբեր էներգիական վիճակներում գտնվող ԱՕ-ի հաշվին առաջացած երկկկենտրոն և երկէլեկտրոն քիմիական կապերն օժտված են նույն էներգիայով: Համաձայն հիբրիդացման վերաբերյալ եղած պատկերացումների՝ քիմիական կապն առաջանում է հիբրիդային օրբիտալներով , որոնք օժտված են նույն ձևով և էներգիայով , տարածական որոշակի ուղղորդվածությամբ (համաչափությամբ): Այսպես է s- և p- օրբիտալներն առաջանում են sp- հիբրիդային օրբիտալներ , որոնք միմյանց նկատմամբ ուղղորդված են 180 անկյան տակ:

ԷԹԻԼԵՆԻ ՄՈԼԵԿՈՒԼՈՒՄ ԱԾԽԱԾՆԻ ԱՏՈՄՆԵՐԸ SP2 ՀԻԲՐԻԴԱՅԻՆ ՎԻՃԱԿՈՒՄ ԵՆ , Ե SP2 ՀԻԲՐԻԴԱՅԻՆ ՕՐԲԻՏԱԼՆԵՐԸ ՄԻՄՅԱՆՑ ՆԿԱՏՄԱՄԲ ՈՒՂՂՈՐԴՎԱԾ ԵՆ 120 ԱՆԿՅԱՆ ՏԱԿ:

CH4 ՄՈԼԵԿՈՒԼՈՒՄ ԱԾԽԱԾՆԻ ՉՈՐՍ ԱՕ-ԻՑ ԱՌԱՋԱՑԱԾ ՀԻԲՐԻԴԱՅԻՆ ՕՐԲԻՏԱԼՆԵՐՆ ԱՆՎԱՆՎՈՒՄ ԵՆ SP3 –ՕՐԲԻՏԱԼՆԵՐ , ՈՐՈՆՔ ԷՆԵՐԳԻԱՅՈՎ ԵՒ ՁԵՒՈՎ ԼՐԻՎ ՀԱՄԱՐԺԵՔ ԵՆ ԵՒ ՏԱՐԱԾԱԿԱՆՈՐԵՆ ՈՒՂՂՈՐԴՎԱԾ ԵՆ ԴԵՊԻ ԿԱՆՈՆԱՎՈՐ ՔԱՌԱՆԻՍՏԻ ԳԱԳԱԹՆԵՐԸ: ԵԹԵ ՀԻԲՐԻԴԱՑՎԱԾ ԱՕ-ՆԵՐԻ ԹԻՎԸ ԳԵՐԱԶԱՆՑՈՒՄ Է ԿԱՊ ԱՌԱՋԱՑՆՈՂ ԱՏՈՄՆԵՐԻ ԹՎԻՆ, ԱՊԱ ՄՈԼԵԿՈՒԼՈՒՄ ՄՆՈՒՄ ԵՆ ՉԸԴՀԱՆՐԱՑՎԱԾ ԷԼԵԿՏՐՈՆԱՅԻՆ ԶՈՒՅԳՈՎ ՀՕ-ՆԵՐ, ՕՐԻՆԱԿ՝ ՋՐԻ ԿԱՄ ԱՄՈՆԻԱԿԻ ՄՈԼԵԿՈՒԼՈՒ

ՕՐԳԱՆԱԿԱՆ ՄՈԼԵԿՈՒԼՆԵՐՈՒՄ ՀԱՆԴԻՊՈՒՄ ԵՆ -ԿԱՊ ԵՒ -ԿԱՊ-ԿԱՊՆ ԱՌԱՋԱՆՈՒՄ Է , ԵՐԲ ԷԼԵԿՏՐՈՆԱՅԻՆ ԱՄՊԵՐԻ ՓՈԽԾԱԾԿԸ ՏԵՂԻ Է ՈՒՆԵՆՈՒՄ ԵՐԿՈՒ ԱՏՈՄԻ ՄԻՋՈՒԿՆԵՐԸ ՄԻԱՑՆՈՂ ԳԾԻ ՈՒՂՂՈՒԹՅԱՄԲ (ԿԱՊԻ ԱՌԱՆՑՔՈՎ)-ԿԱՊ ԿԱՐՈՂ Է ԱՌԱՋԱՆԱԼ ԵՐԿՈՒ S-ՕՐԲԻՏԱԼԻ ( S-S ՓՈԽԾԱԾԿ ) S- ԵՒ P- ՕՐԲԻՏԱԼՆԵՐԻ (S-P ՓՈԽԾԱԾԿ), ԵՐԿՈՒ P-ՕՐԲԻՏԱԼԻ (P-P ՓՈԽԾԱԾԿ) ՀԱՇՎԻ

ԵԹԵ ԱՏՈՄՆԵՐԻ ՄԻՋԵՒ ՄԵԿԻՑ ԱՎԵԼԻ ԷԼԵԿՏՐՈՆԱՅԻՆ ԶՈՒՅԳ Է ԱՌԱՋԱՑԵԼ, ԱՊԱ ԿԱՊՆ ԱՆՎԱՆՎՈՒՄ Է ԲԱԶՄԱԿԻ՝ ԿՐԿՆԱԿԻ ԿԱՄ ԵՌԱԿԻ: ԿՐԿՆԱԿԻ ԿԱԽԵՐԻՑ ՄԵԿՆ ԱՆՊԱՅՄԱՆ -ԿԱՊ Է , ԻՍԿ ՄՅՈՒՍՆ ԱՆՎԱՆՎՈՒՄ Է -ԿԱՊ-ԿԱՊՆ ԱՌԱՋԱՆՈՒՄ Է P-ԷԼԵԿՏՐՈՆԱՅԻՆ ԱՄՊԵՐԻ ԿՐԿՆԱԿԻ ՈՒ ԿՈՂՄՆԱՅԻՆ ՓՈԽԾԱԾԿԻՑ ՝ -ԿԱՊԻ ԵՐԿՈՒ ԿՈՂՄԵՐՈՒՄ

Քիմիական ռեակցիաներն ընթանալիս տեղի են ունենում հին կապերի խզում և նոր կապերի առաւացում:Հայտնի է կովալենտայի կապի խզման սկզբունքորեն տարբեր երկու մեխանիզմ ՝ ռադիկալային կամ հոմոլիտիկ և իոնային կամ հետերոլիտիկ :Ռադիկալային ճեղքումը մոլեկուլում կովալենտային կապի էլեկտրոնային զույգի համաչափ տրոհումն է կենտ էլեկտրոններով երկու ատոմի ՝ ազատ ռադիկալներ: A B ---> A օրինակ ՝ Cl Cl ---> ClԿովալենտային կապի հոմոլիտիկ ճեղքումը հանգեցնում է չզույգված էլեկտրոն ունեցող մասնիկների առաջացմանը, որոնք անվանվում են ազատ ռադիկալներ: Ռադիկալների մասնակցությամբ ռեակցիաներն ընթանում են , այսպես կոչված , ռադիկալային մեխանիզմով : Մոլեկուլը տրոհվում է չեզոք մասնիկների , որոնցից յուրաքանչյուրի մոտ մնում է մեկական չզույգված էլեկտրոն: Ռադիկալները սովորաբար շատ ակտիվ են և արագ փոխարկվում են կայուն մոլեկուլներ:

 

Իոնային կամ հետերոլիտիկ ճեղքումը մոլեկուլում կովալենտային կապի անհամաչափ տրոհումն է, որի հետևանքով էլեկտրոնային զույգը մնում է կապ առաջացնող ատոմներից մեկի մոտ , որը լիցքավորվում է բացասական , իսկ մյուս ատոմը լիցքավորվում է դրական:A ●● B → A+ +B- կամ A ●● B → A- +B+

օրինակ ՝ H ●● Br →H+ + Br –

Կովալենտայի կապի անհամաչափ ճեղքումը հանգեցնում է իոնների առաջացմանը, որոնց մասնակցությամբ ռեակցիաներն ընթանում են իոնային մեխանիզմով:

ՔԻՄԻԱԿԱՆ ԿԱՊԸ ԱԼԿԱՆՆԵՐՈՒՄ …

Օրգանական պարզագույն միացությունների մոլեկուլները պարունակում են միայն երկու տար՝ ածխածին և ջրածին: Այդ միացություններն անվանում են ախաջրածիններ ՝ ածխածնի ջրածնային միացություններ: Բաց շղթայով հագեցած ածխաջրածինները ,ըստ միջազգային անվանակարգի, անվանում են ալկաններ: Պարզագույն ալկանների՝ մեթան , էթան, պրոպան , կառուցվածքային բանաձևերից երևում է , որ դրանցում առկա է երկու տեսակի քիմիակն կապ՝ C-C, C-H : C-C կապը կովալենտային ոչ բևեռային կապ է , իսկ C-H-ը ՝ թույլ բևեռային, քանի որ ածխածինը և ջրածինը, ըստ էլեկտրաբացասականության, միմյանց մոտ են: Կովալենտային կապերի առաջացումն ալկաններ մոլեկուլներում կարելի է ցույց տալ նաև էլեկտրոնային բանաձևերի օգնությամբ:

Ալկաններ են անվանում ացիկլիկ հագեցած ածխաջրածինները, որոնք ունեն CnH2n+2 ընդհանուր բանաձև և մոլեկուլում միայն միակի կապեր (C-C, C-H):Ալկաններում ածխածնի վիճակը համապատասխանում է sp3 հիբրիդացմանը: Մեթանի մոլեկուլ առաջացնելիս sp3

հիբրիդային օրբիտալները ծախսվում են ջրածնի ատոմների հետ կապվելու համար, ինչը հանգեցնում է առավել ամուր C-H -կապերի առաջացմանը: Մեթանի մոլեկուլում չորս -կապերն ուղղորդված են տարածության մեջ՝ 10928' քառանիստային անկյան տակ , և մեթանի մոլեկուլն ունի իդեալական քառանիստի ձև, որի կենտրոնում ածխածնի ատոմն է, իսկ գագաթներում ՝ ջրածնի ատոմները: 

Զիգզագաձև շղթայում ածխածնի ատոմների միջև (C-C-C) կովալենտայի անկյունը, ինչպես և մեթանի ,մոլեկուլում , 10928' է , իսկ C-C կապի երկարությունը՝ 0,154 նմ:

ՔԻՄԻԱԿԱՆ ԿԱՊԸ ՑԻԿԼՈԱԼԿԱՆՆԵՐՈՒՄ …

Ցիկլոալկանները ածխածնային փակ շղթայով հագեցած ածխաջրածիններ են:Ցիկլոալկաններում ածխածնի յուրաքանչյուր ատոմ sp3- հիբրիդայի վիճակում է և առաջացնում է չորս -կապ՝ C-C, C-H: Պարզ ցիկլերում (C3 և C4 ) C-C կապերի միջև անկյունները շատ են տարբերվում քառանիստայինից՝10928', որը մոլեկուլում ստեղծում է լարվածություն և ապահովում դրանց բարձր փոխազդունակությունը: Հաստատված է, որ ցիկլոալկաններում -կապերի առաջացումը sp3-հիբրիդային օրբիտալների փոխծածկից տեղի է ունենում ոչ թե միջուկները միացնող գծով, այլ դրանից դուրս:Այդպիսի փոխծածկը առանցքով չէ, այլ ինչ որ չափովմոտենում է կողմնային փոխծածկին՝ նման -կապին:Առաջացած -կապերը, որոնց առավելագույն էլեկտրոնային խտությունը երկու միջուկները միացնող գծից դուրս է, անվանվում են բանանային:Հատկություններով բանանային կապերը մոտ են -կապին և հեշտությամբ խզվում են: Դա է պատճառը , որ ցիկլոպրոպանը մտնում է միացման ռեակցիաների մեջ:

ՔԻՄԻԱԿԱՆ ԿԱՊԸ ԱԼԿԵՆՆԵՐՈՒՄ…

Ալկեններ անվանում են CnH2n ընդհանուր բանաձևով ներկայացվող այն ածխաջրածինները, որոնց մոլեկուլում առկա է մեկ C=C կրկնակի կապ(C=C կրկնակի կապերից մեկը սիգմա՝ է, իսկ մյուսը՝):Կրկնակի կապը - և - կապերի զուգակցումն է: Սիգմա կապը ծագում է sp2-հիբրիդային օրբիտալների ճակատային փոխծածկից ՝ միջուկները միացնող գծի ուղղությամբ, իսկ - կապը՝ sp2-հիբրիդային վիճակում գտնվող երկու հարևան ածխածնի ատոմների մաքուր p-օրբիտալների կողմնային կրկնակի փոխծածկից: Էթիլենի մոլեկուլում կապերի առաջացումը կարելի է պատկերել հետևյալ գծապատկերով. 

ՍԻԳՄԱ ԿԱՊԵՐԸ , ՈՐՈՆՔ ԱՌԱՋԱՆՈՒՄ ԵՆ SP2-ՀԻԲՐԻԴԱՅԻՆ ՕՐԲԻՏԱԼՆԵՐՈՎ, ՄԵԿ ՀԱՐԹՈՒԹՅԱՆ ՎՐԱ ԵՆ՝ 120ԱՆԿՅԱՆ ՏԱԿ: ԴԱ Է ՊԱՏՃԱՌԸ, ՈՐ ԷԹԻԼԵՆՆ ՈՒՆԻ ՀԱՐԹ ԿԱՌՈՒՑՎԱԾՔ. 

Իր բնույթով -կապը տարբերվում է -կապից: Վերջինս ավելի ամուր կապ է: Երբ առաջանում է -կապ, ածխածնի ատոմներն ավելի լավ են մոտենում իրար: Էթանի մոլեկուլում ածխածնի ատոմների միջուկների միջև հեռավորությունը կազմում է 0,154 նմ, էթիլենի մոլեկուլում այն հավասար է 0,134 նմ: 

ՔԻՄԻԱԿԱՆ ԿԱՊԸ ԱԼԿԱԴԻԵՆՆԵՐՈՒՄ (ԴԻԵՆԱՅԻՆ ԱԾԽԱՋՐԱԾԻՆՆԵՐ)…

ԱԼԿԱԴԻՆԵՆՆԵՐ ԱՆՎԱՆՈՒՄ ԵՆ CNH2N-2 ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ԲԱՆԱՁԵՒ ՈՒՆԵՑՈՂ ԱՅՆ ՉՀԱԳԵՑԱԾ ԱԾԽԱՋՐԱԾԻՆՆԵՐԸ , ՈՐՈՆՔ ՄՈԼԵԿՈՒԼՈՒՄ ՊԱՐՈՒՆԱԿՈՒՄ ԵՆ ԵՐԿՈՒ ԿՐԿՆԱԿԻ ԿԱՊԱԼԿԱԴԻՆԵՆՆԵՐԻ ԻԶՈՄԵՐԻԱՆ ՊԱՅՄԱՆԱՆՎՈՐՎԱԾ Է ԻՆՉՊԵՍ ԱԾԽԱԾՆԱՅԻՆ ԿՄԱԽՔԻ ԿԱՌՈՒՑՎԱԾՔՈՎ, ԱՅՆՊԵՍ ԷԼ ԿՐԿՆԱԿԻ ԿԱՊԻ ԴԻՐՔՎ:ԴԻԵՆՆԵՐԻ ՓՈԽԱԶԴՈՒԹՅԱՆ ՎՐԱ ՄԵԾ ԱԶԴԵՑՈՒԹՅՈՒՆ ՈՒՆԻ ԿՐԿՆԱԿԻ ԿԱՊԵՐԻ ՓՈԽԱԴԱՐՁ ԴԻՐՔԸ: ԸՍՏ ԱՅԴ ՀԱՏԿԱՆԻՇԻ՝ ՏԱՐԲԵՐՎՈՒՄ ԵՆ ԵՐԵՔ ՏԵՍԱԿԻ ԴԻՆԵՆՆԵՐ

• C = C =C՝ կուտակված ՝ (1,2-դինեններ) , որոնց մոլեկուլում կրկնակի կապերը անմիջականորեն սահմանակցված են միմյանց :

• C = C- C= C՝ զուգորդված, որոնց մոլեկուլում կրկնակի կապերը առանձնացված են մեկ հասարակ C-C կապով:

• C = C-(CH2)n-C =C, n1 ` մեկուսացված՝ որոնց մոլեկուլում կրկնակի կապերն առանձնացված են մեկից ավելի sp3 հիբրիդային վիճակում գտնվող ածխածնի ատոմներով:

Դիվինիլը կամ բութադիեն-1-3-ը պարունակում է ածխածնի չորս ատոմ, որոնք sp2-հիբրիդացված վիճակում են և ունեն հարթ կառուցվածք: Կրկնակի կապի p-էլեկտրոնները առաջացնում են միասնական էլեկտրոնային ամպ և ապատեղայնացված են ածխածնի բոլոր ատոմներ միջև: 

ՔԻՄԻԱԿԱՆ ԿԱՊԸ ԱԼԿԻՆՆԵՐՈՒՄ (ԱՑԵՏԻԼԵՆ)…

ԱԼԻԿԻՆՆԵՐ ԵՆ ՀԱՄԱՐՎՈՒՄ ԱՅՆ ՉՀԱԳԵՑԱԾ ԱԾԽԱՋՐԱԾԻՆՆԵՐԸ, ՈՐՈՆՔ ՈՒՆԵՆ CNH2N-2

ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ԲԱՆԱՁԵՒԸ ԵՒ ՄՈԼԵԿՈՒԼՈՒՄ ՊԱՐՈՒՆԱԿՈՒՄ ԵՆ ՄԵԿ C-C ԵՌԱԿԻ ԿԱՊ (HCCH:ԵՌԱԿԻ ԿԱՊԻ CC ԷԼԵԿՏՐՈՆԱՅԻՆ ԿԱՌՈՒՑՎԱԾՔԸ : ԵՌԱԿԻ ԿԱՊԸ ՄԵԿ - ԵՒ - ԿԱՊԻ ՀԱՄԱԿՑՈՒԹՅՈՒՆ Է , ԱՐՆ ԱՌԱՋԱՆՈՒՄ Է SP ՀԻԲՐԻԴԱՅԻՆ ՎԻՃԱԿՈՒՄ ԳՏՆՎՈՂ ԱԾԽԱԾՆԻ ԵՐԿՈՒ ԱՏՈՄԻ ՄԻՋԵՒ:-ԿԱՊՆ ԱՌԱՋԱՆՈՒՄ Է ԱԾԽԱԾՆԻ ՀԱՐԵՒԱՆ ԵՐԿՈՒ ԱՏՈՄՆԵՐԻ SP ՀԻԲՐԻԴԱՅԻՆ ՕՐԲԻՏԱԼՆԵՐԻ ԱՌԱՆՑՔԱՅԻՆ ՓՈԽԾԱԾԿԻՑ, - ԿԱՊԵՐԻՑ ՄԵԿՆ ԱՌԱՋԱՆՈՒՄ Է PY-ՕՐԲԻՏԱԼՆԵՐԻ ԿՐԿՆԱԿԻ ԿՈՂՄՆԱՅԻՆ ՓՈԽԾԱԾԿԻՑ, ՄՅՈՒՍԸ ՝ PZ-ՕՐԲԻՏԱԼՆԵՐԻ ԿՈՂՄՆԱՅԻՆ ՓՈԽԾԱ

ԱՑԵՏԻԼԵՆԻ ՄՈԼԵԿՈՒԼՈՒՄ ԱԾԽԱԾՆԻ ԵՒ ՋՐԱԾՆԻ ԱՏՈՄՆԵՐԸ ԴԱՍԱՎՈՐՎԱԾ ԵՆ ՄԵԿ ՈՒՂԻՂ ԳԾՈՎ. ՄՈԼԵԿՈՒԼՆ ՈՒՆԻ ԳԾԱՅԻՆ ԿԱՌՈՒՑՎԱԾՔ : - ՀԻԲՐԻԴԱՅԻՆ ԱՄՊԵՐԸ , ՁԳՏԵԼՈՎ ԱՌԱՎԵԼԱԳՈՒՅՆ ՉԱՓՈՎ ՀԵՌԱՆԱԼՈՒ ԻՐԱՐԻՑ, ՋՐԱԾՆԻ ՀԵՏ ԿԱՊԵՐ ԵՆ ՀԱՍՏԱՏՈՒՄ ՓՈԽԱԴԱՐՁ ՀԱԿԱԴԻՐ ՈՒՂՂՈՒԹՅԱՄԲ ՝ ԿԱԶՄԵԼՈՎ 180 ԱՆԿՅՈՒՆ, ԻՆՉԸ ԼԱՎ ԵՐԵՒՈՒՄ Է ՄՈԴԵԼՆԵՐԻՑ

- ԿԱՊԵՐՆ ԱՌԱՋԱՆՈՒՄ ԵՆ ՓՈԽԱԴԱՐՁ ՈՒՂՂԱՀԱՅԱՑ ՀԱՐԹՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐՈՒՄ. 

Եռակի կապի էլեկտրոնային կառուցվաքը պայմանավորվում է միջմիջուկային տիրույթում էլեկտրոնային ամպի մեծ խտությունը, որը ձգվում է դրական միջուկներ կողմից և մոտեցնում ածխածնի ատոմները: Ացետիլենի մոլեկուլում ածխածնի ատոմների միջուկների միջև եղած հեռավորությունը կազմում է 0,120 նմ: Այն կարճ է կրկնակի (0,134 նմ) և հասարակ (0.154 նմ) կապերից: Եռակի կապի էներգիան կազմում է 814 կՋ/մոլ: 

ՔԻՄԻԱԿԱՆ ԿԱՊԸ ԱՐՈՄԱՏԻԿ ԱԾԽԱՋՐԱԾԻՆՆԵՐՈՒՄ (ԲԵՆԶՈԼ)  

ԱՊԱՏԵՂԱՅՆԱՑՎԱԾ ԿԱՊԸ ԿՈՎԱԼԵՆՏԱՅԻՆ ԿԱՊ Է, ՈՐԻ ՄՈԼԵԿՈՒԼԱՅԻՆ ՕՐԲԻՏԱԼՆԵՐՆ ԸՆԴԳՐԿՈՒՄ ԵՆ ԵՐԿՈՒՍԻՑ ԱՎԵԼԻ ԱՏՈՄՆԵՐ:ԱՊԱՏԵՂԱՅՆԱՑՎԱԾ ԿԱՊԸ ԲՆՈՐՈՇ Է ԱՅՆ ՄԻԱՑՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻՆ , ՈՐՈՆՔ ՊԱՐՈՒՆԱԿՈՒՄ ԵՆ ԲԱՑ ԿԱՄ ՓԱԿ ԶՈՒԳՈՐԴՎԱԾ ՀԱՄԱԿԱՐԳԵՐ: ԴԻԵՆՆԵՐԻՑ ԳԻՏԵՆՔ , ՈՐ ԶՈՒԳՈՐԴՎԱԾ ՀԱՄԱԿԱՐԳՈՒՄ ՀԱՍԱՐԱԿ ԵՒ ԿՐԿՆԱԿԻ ԿԱՊԵՐԸ ՀԱՋՈՐԴՈՒՄ ԵՆ ՄԻՄՅԱՆՑCH2=CH-CH=CH2

ՏԵՂԱՅՆԱՑՎԱԾ ԿԱՊԵ

CH2 -__- CH -__- CH -__- CH2

ԱՊԱՏԵՂԱՅԱՆԱՑՎԱԾ ԿԱՊԵ

Փակ շղթայով զուգորդված համակարգեր պարունակող միացությունների մեջ ամենից հետաքրքրիրը արոմատիկ միացություններն են, որոնք օժտված են որոշ առանձնահատկություննրով:Արոմատիկ միացություններ համամեմատաբար կայուն են օքսիդիչների և ջերմաստիճանի աղդեցության նկատմամ, ունեն տեակալման ռեակցիաների հակում : Արոմատիկ միացությունների խմբին են պատկանում բենզոլը և քիմիական վարքով ու կառուցվածխով բենզոլին նման միացությունները: 

ԱՌԱՋԻՆ ԱՐՈՄԱՏԻԿ ԱԾԽԱՋՐԱԾԻՆԸ ԲԵՆԶՈԼՆ Է : ԲԵՆԶՈԼԸ ԿԱՆՈՆԱՎՈՐ ՎԵՑԱՆԿՅՈՒՆ Է , ՈՐՈՒՄ C-C ԿԱՊԻ ԵՐԿԱՐՈՒԹՅՈՒՆԸ ,01397 ՆՄ Է , ԻՍԿ ԿՈՎԱԼԵՆՏԱՅԻՆ ԱՆԿՅՈՒՆԸ՝ 120 : C-C ԵՒ C- H -ԿԱՊԵՐԸ ԳՈՅԱՆՈՒՄ ԵՆ ԱԾԽԱԾՆԻ SP3 ՀԻԲՐԻԴԱՅԻՆ ՕՐԲԻՏԱԼՆԵՐԻ ՓԽԾԱԾԿԻՑ ՝ ԱՌԱՋԱՑՆԵԼՈՎ ՀԱՐԹ ՑԻԿԼԻԿ -ԿՄԱԽՔ

ՎԵՑ ԱԾԽԱԾՆԻ ԱՏՈՄՆԵՐԻՑ ՄԵԿԱԿԱՆ ՉՀԻԲՐԻԴԱՑՎԱԾ P- ՕՐԲԻՏԱԼՆԵՐԸ ԱՌԱՋԱՆՈՒՄ ԵՆ ՓԱԿ –ԷԼԵԿՏՐՈՆԱՅԻՆ ՄԻԱՍՆԱԿԱՆ ՀԱՄԱԿԱՐԳ ՝ ԿՈՂՄՆԱՅԻՆ ՓՈԽԾԱԾԿԻ ՀԱՇՎԻՆ ՀԱՐԹ ՑԻԿԼԻԿ -ԿՄԱԽՔԻ ՀԱՐԹՈՒԹՅԱՆՆ ՈՒՂՂԱՀԱՅԱՑ: ՄԻԱՍՆԱԿԱՆ 6-ԷԼԵԿՏՐՈՆԱՆՈՑ ԱՄՊԸ ԿԵՆՏՐՈՆԱՑՎՈՒՄ Է -ԿՄԱԽՔԻ ՀԱՐԹՈՒԹՅԱՆ ՎԵՐԵՒՈՒՄ ԵՒ ՆԵՐՔԵՒՈ

ԱՌԱՋԱՑԱԾ - ԷԼԵԿՏՐՈՆԱՅԻՆ ՎԵՑՅԱԿԸ՝ 6-ԷԼԵԿՏՐՈՆԱՆՈՑ ԱՄՊԸ , ՊԱՅՄԱՆԱՎՈՐՈՒՄ Է ԲԵՆԶՈԼԻ ՄՈԼԵԿՈՒԼԻ ԱՌԱՆՁՆԱՀԱՀՏԿՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐՆ ՈՒ ԿԱՅՈՒՆՈՒԹՅՈՒՆԸ:-ԷԼԵԿՏՐՈՆՆԵՐՆ ԱՌԱՋԱՆՈՒՄ ԵՆ ԶՈՒԳՈԴՎԱԾ ՕՐԲԻՏԱԼՆԵՐՈՎ ՀԱՄԱԿԱՐԳ , ՈՐԸ ՋԵՐՄԱԴԻՆԱՄԻԿՈՐԵՆ ԱՎԵԼԻ ԿԱՅՈՒՆ Է ՀԱՄԱՊԱՏԱՍԽԱՆ ԲԱՑ ՇԽԹԱՅՈՎ ԶՈՒԳՈՐԴՎԱԾ ՄԻԱՑՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻՑ: ԼՐԱՑՈՒՑԻՉ ԿԱՅՈՒՆԱՑՈՒՄԸ ԴԺՎԱՐԵՑՆՈՒՄ Է ՄԻԱՑՄԱՆ ՌԵԱԿՑԻԱՆԵՐԸ ԸՆԹԱՑՔԸ ԵՒ ՀԵՇՏԱՑՆՈՒՄ ՏԵՂԱԿԱԼՄԱՆ ՌԵԱԿՑԻԱՆԵՐԸ, ՔԱՆԻ ՈՐ ՎԵՐՋԻՆ ԴԵՊՔՈՒՄ ԶՈՒԳՈՐԴՎԱԾ ՑԻԿԼԻԿ ՀԱՄԱԿԱՐԳԸ ՊԱՀՊԱՆՎՈՒՄ Է ՌԵԱԿՑԻԱՅԻ ԱՐԱԳԱՍԻՔՈՒՄ

ԿԱՌՈՒՑՎԱԾՔԸ ՀԱՍԿԱՆԱԼՈՒՑ ՀԵՏՈ ԽՈՐՀՈՒՐԴ Է ՏՐՎՈՒՄ ՕԳՏՎԵԼ ԲԵՆԶՈԼԻ ՀԵՏԵՒՅԱԼ ՊԱՐԶ ԿԱՌՈՒՑՎԱԾՔՆԵՐԻՑ

ՆՅՈՒԹԸ ՊԱՏՐԱՍՏԵՑ՝ ՔՆԱՐԻԿ ՄԱՐՏԻՐՈՍՅԱՆԸԱՂԲՅՈՒՐԸ՝ ՔԻՄԻԱ 11 ,,, Լ. ՍԱՀԱԿՅԱՆ, Ա. ԽԱՉԱՏՐՅԱՆ