Upload
padvee-academy
View
1.923
Download
2
Embed Size (px)
DESCRIPTION
บทที่ ๒ ความสัมพันธ์ระหว่างปรัชญา ศาสนา วิทยาศาสตร์ ขอบข่ายเนื้อหา ปรัชญาและศาสนา ปรัชญาและวิทยาศาสตร์ เปรียบเทียบแนวคิดทางปรัชญา ศาสนา วิทยาศาสตร์ ความสัมพันธ์ระหว่างปรัชญา ศาสนา วิทยาศาสตร์
Citation preview
ปรั�ชญาเบื้องต้�น บื้ทท��๒ ความสั�มพั�นธ์�รัะหว�างปรั�ชญา ศาสันา ว�ทยาศาสัต้รั�
ขอบื้ข�ายเนอหาปรั�ชญาและศาสันาปรั�ชญาและว�ทยาศาสัต้รั� เปรั�ยบื้เท�ยบื้แนวค�ดทางปรั�ชญา ศาสันา
ว�ทยาศาสัต้รั� ความสั�มพั�นธ์�รัะหว�างปรั�ชญา ศาสันา
ว�ทยาศาสัต้รั�
บื้ทท�� ๒ ความสั�มพั�นธ์�รัะหว�างปรั�ชญา ศาสันา ว�ทยาศาสัต้รั�
ปรั�ชญา หมายถึ'ง โลกท�ศน�เช�งเหต้*ผลของ มน*ษย�ต้�อสั�งคมและธ์รัรัมชาต้�
ศาสันา หมายถึ'ง โลกท�ศน�และหล�กการัด-าเน�นช�ว�ต้ของมน*ษย�สั.�เป/าหมายสั.งสั*ดต้ามหล�กอ*ดมคต้�ท��
คาดว�าจะพั'งถึ'ง
๒.๒ ปรั�ชญาก�บื้ศาสันา
ปรั�ชญา ม�ฐานมาจากศาสันา ปรั�ชญาต้�องการัรั.�จ�กรัวาล โดยภาพัรัวม ม�ล�กษณะปลายเป4ด
ศาสันา แสัวงหาความปรัะสัานกลมกลนรัะหว�างบื้*คคลก�บื้โลก ม�ล�กษณะปลายป4ด เพัรัาะสัาวกม�ศรั�ทธ์าต้�อค-าสัอนจะว�จารัณ�ไม�ได�
ปรั�ชญาและศาสันา ต้�างก6แสังหาความจรั�งสั.งสั*ดเก��ยวก�บื้มน*ษย� และสัภาพัแวดล�อมของมน*ษย�
ปรั�ชญาม�องค�ปรัะกอบื้สั-าค�ญหล�ก ๓ ปรัะการั๒.๒.๑ ปรั�ชญา
๑. ความหมายและพั�ฒนาการัของปรั�ชญา
๒. ขอบื้เขต้ของปรั�ชญา
๓. ว�ธ์�ว�ทยา การัแสัวงหาความจรั�งของปรั�ชญา
ปรั�ชญา เป:นเรั�องการัแสัวงหาความรั.�ด�วยเหต้*ผล โดยเรั��มต้�นด�วยว�จ�ก�จฉาหรัอความสังสั�ย และจบื้ลงด�วย
จ�นต้ามยป<ญญา คอ การัค�นพับื้ค-าต้อบื้ ท��ม�เหต้*ผล ต้�อป<ญหาข�อสังสั�ยน�น
ศาสันา เรั��มต้�นด�วยศรั�ทธ์า จบื้ลงด�วย ภาวนามน ป<ญญา คอ ความรั.�เก�ดจากการัปฏิ�บื้�ต้�
๒.๒.๑ ปรั�ชญา
ความหมาย หล�กค-าสัอนท��ศาสัดาได�วางแนวทางให�แก� ศาสัน�กปฎิ�บื้�ต้�ต้าม ท�งในจรั�ยะสั-าหรั�บื้ การัด-าเน�นช�ว�ต้ใน
ป<จ*บื้�นและในรัะด�บื้ปรัม�ต้ถึ� ล�กษณะของศาสันา จะว�าด�วยเรั�องของจ�ต้ใจและการั
แสัวงหาความหมายในช�ว�ต้ของมน*ษย�
๒.๒.๒ ศาสันา ( religion )
ศาสันาท��คนสั�วนใหญ�น�บื้ถึอ แบื้�งย�อยออกเป:น ๒ ปรัะเภท ได�แก�๑) ศาสันาท��เช�อในพัรัะผ.�สัรั�าง (God) ผ.�สัรั�างเป:นความจรั�ง สั.งสั*ดเป:นผ.�สัรั�างสัรัรัพัสั��งได�แก�ศาสันาครั�สัต้� อ�สัลาม และพัรัาหมณ� - ฮิ�นด.๒) ศาสันาไม�เช�อในพัรัะผ.�สัรั�าง ความจรั�งสั.งสั*ดเป:นสัภาวะท��ไม�ม�ใครัก-าหนด ศาสันาเหล�าน�ได�แก� ศาสันาพั*ทธ์และศาสันาเชน
ความจรั�งเช�งจรั�ยะ เป:นความจรั�งในรัะด�บื้พันฐานอ�นเป:นค*ณค�าทางศ�ลธ์รัรัมท��มน*ษย�สัรั�างข'นเพั�อเป:นเง�อนไขแห�งการัด-าเน�นช�ว�ต้ของคนในสั�งคมน-าไปสั.�ความ สั*ข ความด�งาม โดยอย.�บื้นเง�อนไขทางสัภาพัแวดล�อม ทางสั�งคม
ความจรั�งในรัะด�บื้ปรัม�ต้ถึ� ความจรั�งสั.งสั*ด (ultimate reality) อ�นเป:นเป/าหมายสั.งสั*ดในอ*ดมคต้�ท��จะมน*ษย�ท*กคนพั'งเข�าถึ'งและสัามารัถึพั�ฒนาศ�กยภาพัต้�วเองได�
ความจรั�งของศาสันา
จ*ดเรั��มต้�นและเป/าหมายของปรั�ชญาและศาสันาม� ล�กษณะคล�ายคล'งก�น คอ การัม*�งสั.�ความจรั�งสั.งสั*ด แต้�ม�
รัายละเอ�ยดท��ต้�างก�น ท�งปรั�ชญาและศาสันา สัะท�อนให�เห6นถึ'งค*ณล�กษณะ
ต้ามธ์รัรัมชาต้�ของมน*ษย�ท��ม�กต้�งค-าถึามและพัยายามต้อบื้ ค-าถึาม โดยเฉพัาะค-าถึามเก��ยวก�บื้ค*ณค�าและความหมาย
ช�ว�ต้ ท�งปรั�ชญาและศาสันาต้�างเรั�ยกรั�องให�มน*ษย�สั-าน'ก
ถึ'งค*ณค�าและความหมายช�ว�ต้ ใช�ช�ว�ต้อย�างม�สั-าน'กและรั�บื้ ผ�ดชอบื้ โดยไม�จ-าก�ดกรัอบื้แต้�เพั�ยงความสั*ขกายเท�าน�น
แต้�เน�นถึ'งความสั*ขใจในการัพับื้ความจรั�ง
๒.๒. ๓ ความสั�มพั�นธ์�รัะหว�างปรั�ชญาและศาสันา
ปรัะเด6น ปรั�ชญา ศาสันา
ความหมาย เน�นโลกท�ศน� รัะบื้บื้ค�ด
ของมน*ษย� รัะบื้บื้ค�ดจะม�ความเป:นป<จเจกสั.ง
ใช�รัะบื้บื้ความค�ดและ ศรั�ทธ์า ความเช�อ เป:น
หล�กในการัด-าเน�นช�ว�ต้เน�นความรั�บื้ผ�ดชอบื้สั�งคมเป:นหล�ก
พั�ฒนาการั เน�นว�า มน*ษย�จะเป:น มน*ษย� เม�อค�ดเป:น
เน�นเรั�องจ�ต้ว�ญญาณความเช�อในความหมายกว�างจะมาพัรั�อมก�บื้การัก-าเน�ดมน*ษย�ในเช�งกายภาพั
ความแต้กต้�างรัะหว�างปรั�ชญาและศาสันา
เครั�องมอ ใช�หล�กต้รัรักะ ได�แก� ว�ธ์� น�รัน�ย และว�ธ์�อ*ปน�ย
ใช�หล�กค-าสัอนทางศาสันาเป:นหล�กในการัแสัวงหาความจรั�ง
ความแต้กต้�างรัะหว�างปรั�ชญาและศาสันา
ปรัะเด6น ปรั�ชญา ศาสันา
ว�ธ์�การั เน�นเหต้*ผล การัเข�าถึ'ง
ความจรั�งต้�องใช�เหต้*ผลต้ากหล�กต้รัรักะ
เน�นญาณท�ศนะ การัเข�าถึ'งความจรั�งข�ามหล�ก
เหต้*ผล เน�นความศรั�ทธ์าหรัอการัข�ดเกลาทางป<ญญา
เป/าหมาย คอการัแสัวงหาความรั.�
การัได�รั�บื้ค-าต้อบื้ในสั��ง ท��สังสั�ย
เข�าถึ'งจ*ดสั.งสั*ด หล*ดพั�น จากสัภาวะป<จจ*บื้�น จ*ด
สั.งสั*ดอาจเป:นพัรัะเจ�าหรัอน�พัพัาน
ว�ทยาศาสัต้รั� ได�ก�อก-าเน�ดข'นโดยแยกออกจากปรั�ชญา
ปรั�ชญาก�บื้ว�ทยาศาสัต้รั� ม�หน�าท��เหมอนก�น คอ
แสัวงหาความจรั�ง ความต้�างน�น อย.�ท��หน�าท��
ว�ทยาศาสัต้รั� ม�หน�าท�� บื้รัรัยาย
ปรั�ชญาม�หน�าท��ต้�ความหมาย
๒. ๓ ปรั�ชญาก�บื้ว�ทยาศาสัต้รั�
ความหมาย Science หมายถึ'ง การัรั.� ม�ความหมาย ๓ “ ”
ปรัะการั ด�งน�ว�ทยาศาสัต้รั�ในฐานะท��เป:นความรั.�ว�ทยาศาสัต้รั�ในฐานะท��เป:นกฎิรัะเบื้�ยบื้ว�ธ์�การั ว�ทยาศาสัต้รั�ทางสั�งคม ก6คอ กรัะบื้วนการัว�จ�ย
๒.๓. ๑ ว�ทยาศาสัต้รั�
พั�ฒนาการัของว�ทยาศาสัต้รั� องค�ความรั.�มาจากรัากฐานปรั�ชญากรั�กย*คโบื้รัาณ
ขอบื้เขต้ของว�ทยาศาสัต้รั� หน�วยการัว�เครัาะห� แบื้�งได� ๒ ปรัะเภท ได�แก�
ว�ทยาศาสัต้รั�กายภาพัหรัอว�ทยาศาสัต้รั�บื้รั�สั*ทธ์�A ได�แก� ดารัาศาสัต้รั� ฟิ4สั�กซ์�
ว�ทยาศาสัต้รั�ทางสั�งคมได�แก� รั�ฐศาสัต้รั� สั�งคมว�ทยา มาน*ษยว�ทยา จ�ต้ว�ทยา
ว�ทยาศาสัต้รั�
ปรั�ชญาม�ความสั-าค�ญในฐานะเป:นรัากฐานท��มาของ ว�ทยาศาสัต้รั� และป<จจ*บื้�นปรั�ชญาย�งม�ความสั-าค�ญต้�อ
ว�ทยาศาสัต้รั�ในแง�การัต้�งป<ญหา การัสัมมต้�ฐาน การัวาง ขอบื้ข�ายการัศ'กษา และว�ธ์�การัแสัวงหาความจรั�งท��น�ก
ว�ทยาศาสัต้รั�จะใช�ก-าหนดและวางกรัอบื้ศ'กษา
๒.๓. ๒ ความสั�มพั�นธ์�รัะหว�างปรั�ชญาก�บื้ว�ทยาศาสัต้รั�
ปรัะเด6น ปรั�ชญา ว�ทยาศาสัต้รั�
ค-าจ-าก�ดความ
เรั��มต้�นด�วยว�ธ์�การัต้�งโจทย�และจบื้ลงด�วย
การัได�รั�บื้ค-าต้อบื้ จากข�อสังสั�ยทางความค�ด
เรั��มต้�นด�วยว�ธ์�แบื้บื้ สัมม*ต้�ฐาน แต้�การั
ด-าเน�นการัให�ได�ค-าต้อบื้ท��เป:นรั.ปธ์รัรัม
ความแต้กต้�างรัะหว�างปรั�ชญาและว�ทยาศาสัต้รั�
พั�ฒนาการั ปรั�ชญาก�อต้�วพัรั�อมก�บื้มน*ษย�
แยกต้�วออกจากปรั�ชญาเพัรัาะม�ว�ธ์�ว�ทยาเป:นของต้�วเอง
เครั�องมอ ใช�หล�กหล�กต้รัรักะ
ใช�กรัะบื้วนการัว�จ�ยเป:น เครั�องแสัวงหาความรั.�
ใช�คณ�ต้ศาสัต้รั�เป:นเครั�องมอหาความจรั�ง
ปรัะเด6น ปรั�ชญา ว�ทยาศาสัต้รั�
ว�ธ์�การั เน�นการัว�เครัาะห� การั
แยกแยะเป:นว�ธ์�การัทางต้รัรักะ
กรัะบื้วนการัว�จ�ย ได�แก� ต้�งโจทย� ต้�งสัมม*ต้�ฐาน
ทดสัอบื้ สัรั*ปผล
ความแต้กต้�างรัะหว�างปรั�ชญาและว�ทยาศาสัต้รั�
หน�วยศ'กษา
สันใจสั��งท��เป:น นามธ์รัรัม และสันใจกฎิ
เกณฑ์�สั��งท��อย.�เบื้องหล�งรั.ปธ์รัรัมน�น
สันใจสั��งท��เป:นรั.ปธ์รัรัม เช�งปรัะจ�กษ� แล�ว
แสัวงหาสัาเหต้* ท��ท-าให�เก�ดปรัากฎิการัณ�ท��สังสั�ยเป/าหมาย ได�รั�บื้ความรั.� ความจรั�งได�เข�าใจแล�วสัามารัถึควบื้ค*มธ์รัรัมชาต้�หรัอปรัากฏิการัณ�น�นได�
๒. ๔ ความสั�มพั�นธ์� รัะหว�างปรั�ชญา ศาสันาและว�ทยาศาสัต้รั�
ปรัะเด6น ปรั�ชญา ศาสันา ว�ทยาศาสัต้รั�
ค-าจ-าก�ดความ
รัะบื้บื้ความค�ด ของมน*ษย�
จ�กรัวาลว�ทยา
ความรั.�สั'ก โลก ท�ศน� และหล�ก
ด-าเน�นช�ว�ต้
โลกทาง กายภาพั รัะบื้บื้ท��
อย.�ภายนอกมน*ษย�
พั�ฒนาการั
เก�ดข'นพัรั�อม ก�บื้มน*ษย� แต้�
เป:นรัะบื้บื้ในสัม�ยกรั�ก
เก�ดข'นพัรั�อม มน*ษย� ล�ทธ์�พั�ธ์� เก�ดข'น จากน�น
ศาสันาอ*บื้�ต้�ข'น
แยกต้�วออกจาก ปรั�ชญา ในช�วง
ศต้วรัรัษท�� ๑๗
บื้�อเก�ด ความสังสั�ย ความกล�ว
ต้�องการัหล*ดพั�นจากท*กข�
ต้�องการัควบื้ค*มธ์รัรัมชาต้�
ความสั�มพั�นธ์� รัะหว�างปรั�ชญา ศาสันาและ ว�ทยาศาสัต้รั� (ต้�อ)
ปรัะเด6น ปรั�ชญา ศาสันา ว�ทยาศาสัต้รั�
สั��งท��ศ'กษา โลกว�ต้ถึ*และจ�ต้ใจ
จ�ต้ใจ โลกว�ต้ถึ*
ว�ธ์�การั น�รัน�ยและอ*ปน�ย
ปรัะสับื้การัณ� ทางศาสันา
ข�ดเกลาจ�ต้ใจ
น�รัน�ย การัลด ทอน เน�นว�ธ์�การั
ว�เครัาะห�เป/าหมาย ความรั.� ความ
จรั�ง
เข�าถึ'งความจรั�ง สั.งสั*ด อย.�ก�บื้ พัรัะเจ�า น�พัพัาน
อธ์�บื้าย ท-านายและควบื้ค*มธ์รัรัมชาต้�
ข�อจ-าก�ด
โลกภายในของ มน*ษย� พั�สั.จน�
ต้รัวจสัอบื้ได�ยาก
บื้างล�ทธ์�เน�นศรั�ทธ์าท��ขาดสัมด*ลทางป<ญญา
สันใจเฉพัาะโลกว�ต้ถึ*
ข�อจ-าก�ดบื้างปรัะการัของศาสัต้รั�แต้�ละสัาขา โดยเฉพัาะว�ธ์� การัทางปรั�ชญาและว�ทยาศาสัต้รั� ม�กจะม�ปรัะสั�ทธ์�ภาพัใน
การัเข�าใจโลกของสัสัารั แต้�ไม�อาจจะใช�ได�ก�บื้โลกของสั��งม� ช�ว�ต้
แม�ความเจรั�ญก�างหน�าทางว�ทยาการัและเทคโนโลย� จะเป:น เช�งบื้วก
แต้�ก6แฝงผลลบื้ในรัะยะเวลาต้�อมา เช�น การัท-าลายสัภาพัแวดล�อมมากข'น
๒.๔. ๒ ความสั�มพั�นธ์�ของปรั�ชญา ศาสันาและว�ทยาศาสัต้รั�ในเช�งบื้.รัณาการั
๑. ศาสัต้รั�แห�งองค�รัวม เรั��มจากน�กฟิ4สั�กสั�คว�นต้�ม ท��จะ เข�าใจปรัากฏิการัณ�บื้างปรัะการั เช�น แสัง ว�าเป:นคล�นหรัอ
อน*ภาค๒. ศาสัต้รั�แห�งบื้.รัณาการั ป<จจ*บื้�นเป:นท��ปรัะจ�กษ�ว�า ศาสัต้รั�
ท�งหลายแม�จะเข�า ใจสัรัรัพัสั��ง แต้�ก6ม�ฐานอย.�ท��มน*ษย�ธ์รัรัมชาต้�ของมน*ษย�ม�ความเป:นองค�รัวมและบื้.รัณาการัในต้�ว
๓. แนวค�ดด*ลยภาพั การัปรัากฏิช�ดเจนในหล�กค-าสัอนทาง ศาสันา โดยเฉพัาะพัรัะพั*ทธ์ศาสันา ด*ลยภาพัเก�ดจากการั
พั�ฒนาองค�ปรัะกอบื้แห�งบื้.รัณาการัให�ไปสั.�จ*ดหมายปลายทางพัรั�อมก�นท*กด�าน
แนวค�ดเช�งบื้.รัณาการั
โรังเรั�ยนว�ถึ�พั*ทธ์
โรังเรั�ยนว�ถึ�พั*ทธ์ คอ โรังเรั�ยนรัะบื้บื้ปกต้�ท��วไปท��น-าหล�ก ธ์รัรัมพัรัะพั*ทธ์ศาสันามาใช� หรัอปรัะย*กต้�ใช�ในการับื้รั�หารัและการั
พั�ฒนาผ.�เรั�ยนโดยรัวมของสัถึานศ'กษา เน�นกรัอบื้การัพั�ฒนาต้ามหล�กไต้รัสั�กขาอย�างบื้.รัณาการั
จบื้บื้ทท�� ๒
ต้�ดต้ามผลงานอ�นๆ ของเรัาได�ท��