Μεσσήνη: Ιστορία και ΠολιτισμόςΜεσσήνη: Ιστορία και ΠολιτισμόςΙωάννης Π. ΠλατάροςΙωάννης Π. Πλατάρος

Δ/ντής 1Δ/ντής 1ουου Γεν. Λυκείου Μεσσήνης. Γεν. Λυκείου Μεσσήνης.

Σύγχρονη ΜεσσήνηΣύγχρονη ΜεσσήνηΙστορία και Πολιτισμός.Ιστορία και Πολιτισμός.

• Ο Γάλλος βυζαντινολόγος Ο Γάλλος βυζαντινολόγος AA. . BonBon, , καταγράφει τις ονομασίες Nesi, Nisi, καταγράφει τις ονομασίες Nesi, Nisi, Nixi, L’ Nixi, L’ IlleIlle, , LL’ ’ IsleIsle

• Μέχρι σήμερα Μέχρι σήμερα (;;;)(;;;) δεν υπάρχουν δεν υπάρχουν επιστημονικές πληροφορίες για την επιστημονικές πληροφορίες για την παρουσία οικισμού στη θέση της παρουσία οικισμού στη θέση της σημερινής Μεσσήνης (Νησιού)σημερινής Μεσσήνης (Νησιού) πριν πριν από τον 13ο αιώνα. από τον 13ο αιώνα.

• Το 1969Το 1969 , ο , ο Peter ToppingPeter Topping (Συμμετοχή (Συμμετοχή σε αποστολή του Πανεπιστημίου της σε αποστολή του Πανεπιστημίου της Μινεσότα) αναφέρει:  Μινεσότα) αναφέρει: 

• ““Το "Νησί" (Μεσσήνη τώρα) ιδρύθηκε Το "Νησί" (Μεσσήνη τώρα) ιδρύθηκε στη διάρκεια της Φραγκοκρατίας τον στη διάρκεια της Φραγκοκρατίας τον 13ο αιώνα, στην πεδιάδα του νότιου 13ο αιώνα, στην πεδιάδα του νότιου τμήματος του Παμίσου, στην άκρη μιας τμήματος του Παμίσου, στην άκρη μιας έκτασης που περιβάλλεται από τον έκτασης που περιβάλλεται από τον Πάμισο και ένα μικρότερο ρέμαΠάμισο και ένα μικρότερο ρέμα,(σ.σ. ,(σ.σ. εννοεί τον «Αργιάκα» -Ρύακα)εννοεί τον «Αργιάκα» -Ρύακα) γι’ αυτό γι’ αυτό πήρε  και το όνομα Νησί.”πήρε  και το όνομα Νησί.”

Καλονήσι (Χάρτης 1640) Καλονήσι (Χάρτης 1640)

Τα πρώτα στοιχεία για τον πληθυσμό του Τα πρώτα στοιχεία για τον πληθυσμό του Νησιού δίνει η απογραφή του «Γενικού Νησιού δίνει η απογραφή του «Γενικού Προβλεπτή» της Βενετίας Γκριμάνι το 1700Προβλεπτή» της Βενετίας Γκριμάνι το 1700

Περιοχή Περιοχή Οικογένειες Οικογένειες Πληθυσμός Πληθυσμός

ΝΝixi   ixi   9090 274 274

ParochiaParochia del del Sachelario Sachelario

39 39 141 141

Nixi Nixi Limocori Limocori 65 65 265 265

Nixi [ Nissi ] Nixi [ Nissi ] 194 194 680 680

  ΣΥΝΟΛΟ        1360

• Το Νησί δεν αποτελεί ενιαίο οικισμό, αλλά αποτελείται από τρεις διαφορετικούς οικισμούς οι οποίοι πιθανόν έχουν δημιουργηθεί και σε διαφορετικές εποχές. Το συμπέρασμα περί διαφορετικών οικισμών προκύπτει από το γεγονός ότι υπάρχουν άλλες κωμοπόλεις με ισοδύναμο πληθυσμό που αναγράφονται μόνο με το όνομα τους.  

• Το Λιμοχώρι ή ΛιμνοχώριΤο Λιμοχώρι ή Λιμνοχώρι , , σημερινή ενορία του Αγίου σημερινή ενορία του Αγίου ΔημητρίουΔημητρίου, θα πρέπει να είναι ο πρώτος οικισμός, καθώς , θα πρέπει να είναι ο πρώτος οικισμός, καθώς βρίσκεται σε μεγαλύτερο υψόμετρο, στα δυτικά της πόλης, ενώ βρίσκεται σε μεγαλύτερο υψόμετρο, στα δυτικά της πόλης, ενώ είναι πολύ πιθανό αυτό να είναι και το πρώτο όνομα του είναι πολύ πιθανό αυτό να είναι και το πρώτο όνομα του οικισμού που αναπτύχθηκε στο Νησί.  οικισμού που αναπτύχθηκε στο Νησί.  

• Η περιοχή, η οποία κυρίως φέρει το όνομα "Νησί", είναι αυτή της σημερινής ενορίας των Τριών  Ιεραρχών στην οποία, σύμφωνα με κάποιες ενδείξεις, βρισκόταν το Κάστρο της Ιζαμπώς (στα 1932  διακρίνονταν, κατά μαρτυρίες, τα ερείπια παλαιού Ενετικού φρουρίου στη σημερινή Πανηγυρίστρα).  

• Η Ενορία του Σακελαρίου, η σημερινή ενορία του Αγιάννη, είναι κατά πάσα πιθανότητα νεότερος οικισμός της περιόδου της Ενετοκρατίας. Ο Σακελάριος είναι τιμητικό εκκλησιαστικό αξίωμα και δεν αποκλείεται το όνομα της ενορίας να προέρχεται από την παρουσία κάποιου τέτοιου εκκλησιαστικού παράγοντα στην περιοχή.  

• Πιθανότατα το «Λιμοχώρι»«Λιμοχώρι» είναι η τοποθεσία «Λίμναι»«Λίμναι» που αναφέρει ο περιηγητής Παυσανίας «έστι δε εν τη μεσογαίω, κώμη Καλάμαι και Λίμναι χωρίον» (Βιβλίο 4 , 31,3,1-2Βιβλίο 4 , 31,3,1-2))

• Παρ΄ότι η λέξη «χωρίον» σημαίνει χώρο και όχι «χωριό» μάλλον πρέπει να θεωρήσουμε την αναφορά ως υποδηλούσα χώρο κατοικημένο. Ακόμα και σήμερα, (όπως προαναφέραμε) η αρχαιότερη Ενορία της Μεσσήνης, αυτή του Αγίου Δημητρίου, ονομάζεται «Λιμοχώρι», πιθανώς εκ παραφθοράς του «Λιμνοχώρι» (αφού λιμός -πείνα δεν θα μπορούσε ποτέ να ενσκήψει στο ευφορότερο σημείο της Μεσσηνίας).

Γιατί τα (;;;) για την έναρξη Ιστορίας πριν από 13ο αιώνα.

Φραγκοκρατία• Bon : «…..Αν και αυτός ο μεγάλος οικισμός,

απλωμένος σε ένα πλάτωμα που δεσπόζει ελαφρά στην υπόλοιπη πεδιάδα, δε διατηρεί κανένα ίχνος από το Μεσαίωνα και δεν υπάρχει κάποιο ύψωμα που να μπορούσε να φιλοξενήσει ένα κάστρο, εκεί ωστόσο πρέπει να τοποθετήσουμε το "Καστέλο του Νησιού" (chastel de l’Ille ou de l’ Isle)».

• Από το «Καστράκι του Νησιού» , προβάλλει η θρυλική φραγκορωμιά πριγκίπισσα Ισαβέλλα, γνωστότερη ως «πριγκηπέσα Ιζαμπώ», της οποίας ο ταραχώδης βίος έχει ζωντανέψει στο βιβλίο του Γιάννη Αναπλιώτη «Στα χρόνια της Κουγκέστας» καθώς και στο μυθιστόρημα του Άγγελου Τερζάκη «Πριγκηπέσσα Ιζαμπώ».

ΤουρκοκρατίαΣτα 1770Στα 1770 διαδραματίσθηκε στο Νησί (Μεσσήνη) μία διαδραματίσθηκε στο Νησί (Μεσσήνη) μία

από τις τελευταίες πράξεις της αποτυχημένης από τις τελευταίες πράξεις της αποτυχημένης επανάστασης των επανάστασης των Ορλωφικών.Ορλωφικών. Σώμα 400 Σώμα 400 Μανιατών υπό τον Μανιατών υπό τον Ιωάννη Μαυρομιχάλη (ή Ιωάννη Μαυρομιχάλη (ή Σκυλογιάννη)Σκυλογιάννη) έδωσε γενναία αλλά άνιση μάχη στο έδωσε γενναία αλλά άνιση μάχη στο Ριζόμυλο, νότια της Μεσσήνης, προσπαθώντας να Ριζόμυλο, νότια της Μεσσήνης, προσπαθώντας να ανακόψει πολυπληθέστερο στρατό Αλβανών, ανακόψει πολυπληθέστερο στρατό Αλβανών, ερχόμενων από τη Μεθώνη. Μόλις 24 με τον ερχόμενων από τη Μεθώνη. Μόλις 24 με τον αρχηγό τους επέζησαν από τη μάχη αυτή και, αρχηγό τους επέζησαν από τη μάχη αυτή και, οχυρωμένοι σε σπίτια του Νησιού, συνέχισαν την οχυρωμένοι σε σπίτια του Νησιού, συνέχισαν την απεγνωσμένη άμυνα. απεγνωσμένη άμυνα. Στην μάχη εφονεύθη και ο Στην μάχη εφονεύθη και ο Γεώργιος Φλέσσας, παππούς του ΠαπαφλέσσαΓεώργιος Φλέσσας, παππούς του Παπαφλέσσα. . Το Νησί λεηλατήθηκε και καταστράφηκε από τους Το Νησί λεηλατήθηκε και καταστράφηκε από τους Αλβανούς. Έκτοτε, οι δύο αυτές μάχες θεωρούνται ως μια Αλβανούς. Έκτοτε, οι δύο αυτές μάχες θεωρούνται ως μια από τις ένδοξες σελίδες της ελληνικής ιστορίας.από τις ένδοξες σελίδες της ελληνικής ιστορίας.

18211821Στην Επανάσταση του 1821, οι κάτοικοι της Μεσσήνης

συμμετείχαν μεταξύ των πρώτων. Υπήρξε κέντρο εκγύμνασης νεοσυλλέκτων, ενώ στη θέση του σημερινού προσφυγικού συνοικισμού βρισκόταν πεδίο πεδίο βολήςβολής. Οι νεοσύλλεκτοι συντηρούνταν με έξοδα των κατοίκων επί τουλάχιστον ένα χρόνο και οι οικογένειες των Δαρειώτη και ΚαλαμαριώτηΔαρειώτη και Καλαμαριώτη μετείχαν ενεργά στον αγώνα. Χαρακτηριστικό το Τσάμικο της εποχής: «Λουκά, Λουκά Νταρειώτη, Μήτσο Καλαμαριώτη…..»

Στα 1825 ο Ιμπραήμ ισοπέδωσε τη Μεσσήνη Στα 1825 ο Ιμπραήμ ισοπέδωσε τη Μεσσήνη κατακαίοντας τα πάντα. κατακαίοντας τα πάντα.

• Στις 13-3-1844 πέθανε ο ήρωας του Αγώνα ο ήρωας του Αγώνα του 1821, επίσκοπος Μεσσήνης του 1821, επίσκοπος Μεσσήνης ΙωσήφΙωσήφ ο ο από Ανδρούσης και τάφηκε μπροστά στην από Ανδρούσης και τάφηκε μπροστά στην Ωραία Πύλη του Ναού του Αγίου ΙωάννηΩραία Πύλη του Ναού του Αγίου Ιωάννη, ενώ αργότερα το 1900 στήθηκε και η προτομή του, όπου πάνω της χαράχτηκαν οι στίχοι του Κωστή Παλαμά:Κωστή Παλαμά:

• «Ιωσήφ Ανδρούσης ιερό της Εκκλησίας βλαστάριμε το σταυρό, με το σπαθί και της θυσίας του Θεού τη χάρη.Για την Πατρίδα μαχητής και για το γένοςΣτην καλή γη του ελεύθερη, κοιμάται δοξασμένος.»

Γνωστά πρόσωπα της Μεσσήνης• Αλευράς Γιάννης: Πρόεδρος Βουλής των Ελλήνων και για

έναδιάστημα Πρόεδρος Ελληνικής Δημοκρατίας (1909 - 1995) ιδρυτής Ο.Τ.Ο.Ε.

• Αλεβίζος Τάσος (ΤΑΣΟΣ): …… Χαράκτης (Λευκοχώρα).• Αλεξανδροπούλου Όλγα : Ηθοποιός και σκηνοθέτης• Αντωνοπούλου Στ. Σμαραγδή:Επικ. Καθ. ΕΚΠΑ• Αλμπάνης Περικλής……Ηθοποιός.• Βασιλείου-Ιωαννίδου Δέσποινα(γένος Τσερπέ):Επικ. Καθ.

Παν.Πατρών• Βλαχογιαννόπουλος Παναγιώτης: Επικ. Καθ.Ιατρικής

ΕΚΠΑ• Γαρίδης Κ. Παναγιώτης:(το γένος Κακκαβά) Καθ. Πλ. ΕΚΠΑ• Δουλάμης Νίκος: .Τραγουδοποιός - Τραγουδιστής.• Δημουλά Κική (γένοςΚαλαμαριώτη) : Παγκόσμια ποιήτρια

• Ζακόπουλος Νίκος: Θεατρικός Συγγραφέας - Γιατρός σεξολογίας Δημοσιογράφος (1917-1997).

• Ζαλμάς Σταύρος:…. Ηθοποιός("Άγγιγμα ψυχής")• Θωμόπουλος Γιάννης:….Τραγουδιστής• Θωμόπουλος Γεώργιος του Nικ..: Καθ. Βιολογίας Παν.

Θεσσαλονίκης.• Κατσουλίδης Τάκης:…..Ζωγράφος – Χαράκτης- Ευεργέτης

Δήμου   Μεσσήνης.• Κόκκαλης Σωκράτης:Πρόεδρος Ολυμπιακού, ΙΝΤΡΑΚΟΜ• Καλογερόπουλος Γρηγόριος : Καθ. Μαθηματικού τμήματος

Πανεπιστημίου Αθηνών , Πρόεδρος του Μαθηματικού Τμήματος του Παν. Αθηνών. Πρόεδρος της Ελληνικής Μαθηματικής Εταιρείας . (ΕΜΕ)

• Καλογερόπουλος Σταύρος : Καθηγητής στο Παν. του Μπράϊτον.

• Καλοφωλιάς Δημήτριος : Εκδότης Ημερήσιας εφημερίδας "ΕΞΠΡΕΣ" κ.ά.

• Κανελλοπούλου Αθ. Ελένη : Καθηγήτρια Γεωλογικού τμήματος Πανεπιστημίου Αθηνών

• Κούσκουλας Βασίλης:…………….. Καθ. Φυσικής Παν. (Η.Π.Α.).

• Κουφός Κώστας : Τεράστιο ταλέντο στην καλαθόσφαιρα διεθνής παίκτης (Δ.Δ. Πιπερίτσας Μεσσήνης)

• Κρεμμυδάς Βασίλης:………………..Καθ. Ιστορίας Παν. Αθηνών, Διευθυντής Γενικών Αρχείων του Κράτους..

• Λαμπράκης Δημήτριος: Δρ. Μαθηματικών -Πρύτανης επί δύο θητείες του Παντείου Πανεπιστημίου

• Λαμπροπούλου Μαριλίτα   του Γεωργίου  σκηνοθέτις και ηθοποιός 

• Λιάππα Φρίντα: Σκηνοθέτης - Λογοτέχνης - Φιλόλογος (1948-1994).

• Λιναίος Στέφανος …………….. (Σάκης): Ηθοποιός - Βουλευτής.

• Λιανός Θεόδωρος: ……………….Καθ. Οικονομίας Παν. Αθηνών.

• Λεβέντης Βασίλης: ……………Πρόεδρος «Κόμματος Κεντρώων».

• Μιχαλόπουλος Παναγιώτης: Τραγουδιστής - αρχοντορεμπέτης (Λυκότραφο).

• Μιχαλόπουλος Γρηγόριος : Εκδότης της εφημερίδας "ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΩΡΑ"

• Μανιάτης Σάκης:…………………………. Σκηνοθέτης• Μερλόπουλος Δημήτριος : τ. Βουλευτής Καθ. Παν. Τορόντο• Μουτσόπουλος Ευάγγελος: Ακαδημαϊκός-Καθ. Φιλοσοφίας

Παν. Αθηνών - πρώην Πρύτανης Παν.Αθηνών.• Μαρκόπουλος Βαγγέλης: Καθηγητής Η/Υ Πανεπιστημίου

Πειραιώς• Μανιάτης Γιώργος: ……..…Συγγραφέας, Λογοτέχνης,

Στοχαστής.• Μαρκόπουλος Γιώργος:…….Ποιητής.• Μανιάτη Ελένη:……………….Ηθοποιός.• Μουρούτσος Μιχάλης :Χρυσός Ολυμπιονίκης του "τάε-κβο-

ντο" του 2000 στο Σίδνεϋ (Πανιπέρι)

• Μπόμπολας Γεώργιος : ….Εκδότης εφημερίδας "ΕΘΝΟΥΣ" κ.ά.

• Πατατζής Σωτήρης: Λογοτέχνης, Πεζογράφος, Συγγραφέας του

•  μυθιστορήματος «Μεθυσμένη Πολιτεία» της «Νεράιδας του βυθού» κ. α.

• Παναγιωτόπουλος Μέμος. Λογοτέχνης.

• Φωτίου ‘Ελλη:………Ηθοποιός

• Παναγιωτόπουλος Βασίλειος: Καθ. Ιστορίας ΕΚΠΑ• Πανόπουλος Ν. Πάνος : Α. Καθ. ΕΚΠΑ• Ρούτση Χριστίνα του Ιωαν..Καθ. Πνευμονολογίας

ΕΚΠΑ• Στυλιανοπούλου Δέσποινα ………Ηθοποιός.• ΣπυρόπουλοςΚωνσταντίνος:Δήμαρχος Μεσσήνης

Καθ. ΕΜΠ- Τομέας Μηχανικής• Σπυροπούλου-Στασινάκη Μάρθα:.Καθ. ΕΜΠ• Στασινάκης Κωνσταντίνος:……….Καθ. ΕΜ.Π.• Σκλήβα Ειρήνη: ……Μις Κόσμος 1997.• Στασινόπουλος Μιχαήλ:…. Πρόεδρος Δημοκρατίας .• Σπανός Νάκης: Ακαδημαϊκός , Καθ. Παν. ΗΠΑ• Τσακίρογλου Νικήτας: ………….Ηθοποιός.• Τσερπές Νίκος: Καθ. Μαθηματικών Παν. Πατρών.• Τσάτουμας Λούης: …Αθλητική Ελπίδα του τόπου

Σας ευχαριστούμε πάρα Σας ευχαριστούμε πάρα πολύ που ήλθατε στην πολύ που ήλθατε στην

πόλη μας, την πόλη μας, την ΜεσσήνηΜεσσήνη, , την την «Μεθυσμένη «Μεθυσμένη

Πολιτεία»Πολιτεία» του του Σωτήρη Σωτήρη Πατατζή, Πατατζή, με το ποτάμι με το ποτάμι

της τον της τον ΠάμισοΠάμισο, την , την Παραλία της την Παραλία της την

Μπούκα Μπούκα και το ιστορικό και το ιστορικό βάροςβάρος της ομώνυμης της ομώνυμης αρχαίαςαρχαίας μας πόλης .μας πόλης .