ΜΑΘΗΣΡΙΑ: Αλδξεάδνπ νθία

Α’ Σάμε

Οκάδα Πξνζαλαηνιηζκνύ: Οηθνλνκίαο & Γηνίθεζεο

ΔΠΑ.Λ. ΙΓΗΡΟΚΑΣΡΟΤ

ρνιηθό Έηνο: 2012 – 2013

2

1. Η έλλνηα ηεο δηαηξνθήο

Γηαηξνθή είλαη ε επηζηήκε ηεο ηξνθήο πνπ ζρεηίδεηαη κε ηελ πγεία.

Ο ζχγρξνλνο θιάδνο ηεο επηζηήκεο ηεο δηαηξνθήο αλαπηχρζεθε απφ

ελδηαθέξνλ γηα ηε κειέηε ησλ θιηληθψλ λφζσλ πνπ πξνθαινχληαη

απφ κηα ζπγθεθξηκέλε δηαηξνθηθή αλεπάξθεηα, φπσο π.ρ. ην

ζθνξβνχην (πξνθαιείηαη απφ έιιεηςε βηηακίλεο C), γηα λα

επηθεληξσζεί ηειηθά ζε πην ζχλζεηεο θαηαζηάζεηο, φπσο νη

θαξδηφπαζεηεο, ν δηαβήηεο θαη ε νζηενπφξσζε. Σήκεξα, ην

ελδηαθέξνλ γηα ηε δηαηξνθή βαζίδεηαη ζε έλαλ λέν νξηζκφ ηεο πγείαο

σο «πξφιεςε ηεο αζζέλεηαο», ζηνλ νπνίν ε δηαηξνθή παίδεη

ζεκαληηθφ ξφιν.

3

2. Μεζνγεηαθή δηαηξνθή – Ππξακίδα δηαηξνθήο

Η κεζνγεηαθή δηαηξνθή αλαθέξεηαη ζηνλ ηξφπν δηαηξνθήο ιαψλ πνπ

δνπλ ζε πεξηνρέο πνπ αλαπηχζζνληαη ηα ειαηφδεληξα γχξσ απφ ηε

Μεζφγεην. Δίλαη έλαο πγηεηλφο ηξφπνο δηαηξνθήο πνπ εκπλεχζηεθε

απφ ηηο δηαηξνθηθέο ζπλήζεηεο ησλ θαηνίθσλ ηεο Διιάδαο (θπξίσο

ησλ θαηνίθσλ ηεο Κξήηεο), ηεο Ιηαιίαο, ηεο Ιζπαλίαο θαη ησλ ρσξψλ

ζηα παξάιηα ηεο Μέζεο Αλαηνιήο, πεξηνρέο πνπ βξέρνληαη απφ ηε

Μεζφγεην Θάιαζζα.

Η κεζνγεηαθή δηαηξνθή, βαζηζκέλε ζηηο δηαηξνθηθέο ζπλήζεηεο ησλ

θαηνίθσλ ηεο Κξήηεο θαη ηεο λφηηαο Ιηαιίαο ζηε δεθαεηία ηνπ 1960,

νπζηαζηηθά δίλεη έκθαζε θπξίσο ζηελ θαηαλάισζε νζπξίσλ,

ειαηφιαδνπ, δεκεηξηαθψλ θαη ζπφξσλ, θξνχησλ θαη ιαραληθψλ, ζηε

κέηξηα θαηαλάισζε ζην ςάξη θαη ην άζπξν θξέαο θαη ζηε ζπάληα

θαηαλάισζε θφθθηλνπ θξέαηνο, φπσο επίζεο θαη ζηε κέηξηα

θαηαλάισζε θφθθηλνπ θξαζηνχ.

Τα «κεζνγεηαθά» ηξφθηκα

Η κεζνγεηαθή δηαηξνθή βαζίδεηαη θπξίσο:

ζηα θξέζθα ιαραληθά,

ζην ειαηφιαδν, σο ηελ θχξηα πεγή ιίπνπο,

4

ζηα φζπξηα,

ζηνπο ζπφξνπο, νη νπνίνη έρνπλ πξσηαξρηθφ ξφιν ζηε δηαηξνθή

απηή,

ζηα γαιαθηνθνκηθά πξντφληα φπσο ην γηανχξηη θαη ην γάια, ηα

νπνία πξέπεη λα θαηαλαιψλνληαη ζε κέηξηεο πνζφηεηεο,

ζην θφθθηλν θξαζί,

ζηελ ειάρηζηε θαηαλάισζε θφθθηλνπ θξέαηνο.

3. α) Τδαηάλζξαθεο

Οη πδαηάλζξαθεο είλαη κία απφ ηηο ηξεηο θαηεγνξίεο ηξνθψλ πνπ

ιέγνληαη καθξνζξεπηηθά ζπζηαηηθά (νη άιιεο δχν είλαη ηα ιίπε θαη νη

πξσηεΐλεο). Ο φξνο «πδαηάλζξαθεο» είλαη κηα κεγάιε νκπξέια,

ζπκπεξηιακβάλεη ηα πάληα, απφ ηελ επηηξαπέδηα δάραξε κέρξη ην

θνπλνππίδη. Η βαζηθή κνλάδα ηνπ πδαηάλζξαθα είλαη ν

κνλνζαθραξίηεο ή απιά ζάθραξα (φπσο γιπθφδε, θξνπθηφδε), αιιά

απηά ηα απιά ζάθραξα κπνξνχλ λα ζπλδεζνχλ κεηαμχ ηνπο κε

άπεηξνπο ηξφπνπο, θαη ζα έρνπλ πνιχ δηαθνξεηηθέο επηδξάζεηο ζην

ζψκα, αλάινγα κε ηε δηάηαμή ηνπο. Τα θαιχηεξα είδε πδαηαλζξάθσλ

είλαη εθείλα πνπ δελ αλεβάδνπλ ηα επίπεδα ζαθράξνπ ζην αίκα νχηε

γξήγνξα, νχηε ςειά, αιιά παξέρνπλ δηαηξνθή – πην ζεηηθφ γηα ηε

δηαηξνθή ζαο. Απηά ηα είδε ησλ πδαηαλζξάθσλ πεξηγξάθνληαη σο

θαινί πδαηάλζξαθεο ή ηξφθηκα ρακεινχ γιπθαηκηθνχ δείθηε. Απηά

πεξηιακβάλνπλ ηα ιαραληθά, ηα θξνχηα κε ρακειφ γιπθαηκηθφ

δείθηε φπσο ηνπο ζαξθψδεηο θαξπνχο θαη ηα κήια, θαζψο θαη ηα

φζπξηα θαη ηα κε επεμεξγαζκέλα πςειήο πεξηεθηηθφηεηαο ζε ίλεο

δεκεηξηαθά νιηθήο αιέζεσο.

5

β) Πξωηεΐλεο

Οη πξσηεΐλεο απνηεινχλ έλα απφ ηα βαζηθά δνκηθά πιηθά κε ην νπνίν

ρηίδνληαη ν κπτθφο ηζηφο, νη νξκφλεο, ηα αληηζψκαηα θαη άιιεο

πνιχηηκεο γηα ηνλ νξγαληζκφ ελψζεηο.

Η ηδαληθή πξφζιεςε ηεο είλαη ζε ηαθηά γεχκαηα, αλά 3-4 ψξεο, απφ

πιήξεηο πεγέο δειαδή απφ ηξφθηκα πνπ πεξηέρνπλ θαη ηα 9 νπζηψδε

ακηλνμέα (πρ. θξέαο, απγφ, γάια).

Η εκεξήζηα πξφζιεςε ζε πξσηεΐλεο εμαξηάηαη απφ ην αλ θάπνηνο

γπκλάδεηαη ζπζηεκαηηθά ή φρη. Έλαο πγηήο ελήιηθαο πνπ δελ

γπκλάδεηαη ζπζηεκαηηθά, ρξεηάδεηαη 0.8-1.0 γξ. πξσηεΐλεο αλά

θηιφ ζσκαηηθνχ βάξνπο (γηα δηαηήξεζε ηνπ ζψκαηνο ζε κία

ηζνξξνπία), ελψ απηφο πνπ γπκλάδεηαη (ηδηαίηεξα ζε πξφγξακκα

αχμεζεο κπτθνχ φγθνπ) ηνπιάρηζηνλ 1.5 γξ. πξσηεΐλεο αλά θηιφ

ζσκαηηθνχ βάξνπο. Απμεκέλε πξφζιεςε ζε πξσηεΐλεο ρξεηάδνληαη

επίζεο ηα παηδηά δηφηη αλαπηχζζνληαη θαη νη εγθπκνλνχζεο.

Σα αθόινπζα ηξόθηκα πεξηέρνπλ άθζνλεο πξωηεΐλεο:

1. Κξέαο βνδηλφ, ρνηξηλφ, αξλίζην

2. Πνπιεξηθά

3. Ψάξηα

4. Απγά (ην άζπξν ηνπ απγνχ)

5. Όζπξηα (θαζφιηα, ξεβίζη, θαθή, ινπβί, θνπθηά, κπηδέιη)

6. Σφγηα θαη ηα Παξάγσγά ηεο

7. Ξεξνί θαξπνί θαη ζπφξηα

6

8. Γάια θαη γαιαθηνθνκηθά πξντφληα

9. Γεκεηξηαθά, κεξηθά ιαραληθά θαη θξνχηα (απηά δίλνπλ κφλν

ιίγεο πνζφηεηεο πξσηετλψλ ζε ζχγθξηζε κε άιια ηξφθηκα)

γ) Βηηακίλεο

Οη βηηακίλεο είλαη νξγαληθέο

ελψζεηο πνπ ζε πνιχ κηθξέο

πνζφηεηεο είλαη απαξαίηεηεο γηα

ηελ αλάπηπμε θαη ηελ θαλνληθή

ιεηηνπξγία ηνπ νξγαληζκνχ.

Κάπνηεο απφ απηέο ηηο

ζαπκαηνπξγέο νπζίεο

ζπληίζεληαη απφ ηνλ νξγαληζκνχ αιιά ζε αλεπαξθήο πνζφηεηεο.

Κάπνηεο άιιεο φκσο δελ κπνξνχλ λα ζπληεζνχλ απφ ηνλ νξγαληζκφ,

γηα απηφ ην ιφγν πξέπεη λα ιακβάλνληαη κε ηελ ηξνθή. Γηα ηηο

πεξηζζφηεξεο δηαδηθαζίεο ηνπ κεηαβνιηζκνχ νη βηηακίλεο απνηεινχλ

ηνλ αθξνγσληαίν ιίζν. Χσξίο ηελ παξνπζία ηνπο ζα ήηαλ αδχλαηεο

πνιιέο βηνρεκηθέο αληηδξάζεηο ηνπ αλζξψπηλνπ νξγαληζκνχ ή

θάπνηεο ζα γίλνληαλ πνιχ αξγά θαη αθαλφληζηα. Οη βηηακίλεο είλαη

αλαγθαίεο γηα ηελ αθνκνίσζε ησλ πξσηετλψλ, ησλ πδαηαλζξάθσλ

θαη ησλ ιηπψλ. Δίλαη ππεχζπλεο γηα ηελ ζχλζεζε ησλ νξκνλψλ θαη

ησλ ελδχκσλ. Δληζρχνπλ ην ακπληηθφ ζχζηεκα ηνπ νξγαληζκνχ,

7

ξπζκίδνπλ ηελ αλάπηπμε, θαη ηέινο ζεκαληηθφο είλαη ν ξφινο ηνπο

ζηελ θαιή ιεηηνπξγία ηνπ λεπξηθνχ ζπζηήκαηνο.

δ) Μέηαιια – ηρλνζηνηρεία

Τα κέηαιια θαη ηα

ηρλνζηνηρεία ήηαλ γλσζηά

πνιχ πξηλ αλαθαιπθζνχλ

νη βηηακίλεο. Όηαλ φκσο

ζηηο αξρέο ηνπ 20νπ αηψλα

αλαθαιχθζεθαλ νη

βηηακίλεο ηα επηζθίαζαλ.

Τα κέηαιια δίλνπλ

ζηεξεφηεηα θαη αληνρή ζηνλ ζθειεηφ, ρξεζηκνπνηνχληαη ζαλ

ζπζηαηηθά νξγαληθψλ ελψζεσλ, ξπζκίδνπλ ηελ ηζνξξνπία πγξψλ ζην

ζψκα θαη παίξλνπλ κέξνο ζε πνιιέο δηεξγαζίεο ηνπ κεηαβνιηζκνχ. Η

ιήςε κεηάιισλ, έρεη σο θχξηα απνηειέζκαηα ηελ ξχζκηζε ηνπ

νξγαληθνχ ηζνδπγίνπ ζε λεξφ, ηελ νκαιφηεξε δηαθίλεζε ησλ

ζξεπηηθψλ ζπζηαηηθψλ, ηελ ζρεηηθή δηαηήξεζε ηεο θπζηνινγηθήο

νμχηεηαο ηνπ αίκαηνο, θαη ηελ θαιχηεξε ιεηηνπξγία εμσθξηλψλ θη

ελδνθξηλψλ αδέλσλ.

Τα κέηαιια ηα δηαθξίλνπκε ζε αλφξγαλα ζηνηρεία πνπ είλαη θαη ηα

πιένλ απαξαίηεηα. Βξίζθνληαη ζε κεγάιεο πνζφηεηεο ζηνλ νξγαληζκφ

καο. Τα ιηγφηεξν απαξαίηεηα πνπ ηα νλνκάδνπκε ηρλνζηνηρεία θαη

βξίζθνληαη ζε πνιχ κηθξέο πνζφηεηεο ζηνλ νξγαληζκφ καο. Τέινο

ππάξρνπλ θαη ηα βαξηά κέηαιια ή ηνμηθά πνπ δεκηνπξγνχλ ζνβαξά

πξνβιήκαηα ζηελ πγεία καο γηα απηφ πξέπεη λα απνθεχγνληαη.

Τνμηθά κέηαιια είλαη ν κφιπβδνο, ν πδξάξγπξνο, ην θάδκην, ην

αξζεληθφ θαη ην αινπκίλην. Αο γλσξίζνπκε ινηπφλ ηα πην βαζηθά

κέηαιια θαη ηρλνζηνηρεία μεθηλψληαο απφ ηα πην απαξαίηεηα γηα ηνλ

νξγαληζκφ καο.

8

4. Παρπζαξθία θαη ζπζηαηηθά ζηνηρεία γηα ηελ Διιάδα

Η παρπζαξθία είλαη κηα έλλνηα εμαηξεηηθά παξεμεγεκέλε, εηδηθά ζηελ

Διιάδα. Πνιινί ηε ζπζρεηίδνπλ

απιά κε έλα ππέξβαξν ζψκα,

ελψ ζηελ πξαγκαηηθφηεηα

απνηειεί κία πάζεζε πνπ έρεη

ζπγθεθξηκέλα αίηηα θαη

ζπλέπεηεο γηα ηνλ νξγαληζκφ

θαη, θπζηθά, επηδέρεηαη θαη ζπγθεθξηκέλεο κνξθέο αληηκεηψπηζεο θαη

ζεξαπείαο. Η Παρπζαξθία είλαη έλα απφ ηα ζχγρξνλα λνζήκαηα ηνπ

21νπ αηψλα, αθνχ απνηειεί αζζέλεηα πςεινχ θηλδχλνπ θαη ε

ζπρλφηεηα ηεο απμάλεηαη κε ξαγδαίνπο ξπζκνχ. Αθνξά κεγάιν

πνζνζηφ αλζξψπσλ ηδηαίηεξα ζηηο αλεπηπγκέλεο θνηλσλίεο, φπνπ

ελδεηθηηθά πεξίπνπ ην 30,5%ηνπ πιεζπζκνχ ηεο Ακεξηθήο θαη ην

20% ηεο Δπξψπεο, ζεσξείηαη φηη πάζρεη απφ λνζνγφλν παρπζαξθία.

Οη παξάγνληεο αλάπηπμεο ηεο λνζνγφλνπ παρπζαξθίαο είλαη πνιινί.

Απφ ηνπο πην ζεκαληηθνχο έρνπλ ραξαθηεξηζηεί νη θιεξνλνκηθφηεηα,

ε θαθή δηαηξνθή, ε αζηάζεηα ηνπ κεηαβνιηζκνχ θαη ε θνηλσληθή

πίεζε, κε πνιιέο επηπηψζεηο ζηελ πγεία αιιά θαη ζηελ ςπρνινγία,

φπσο :θαξδηαγγεηαθέο αζζέλεηεο, ζαθραξψδεο δηαβήηεο ηχπνπ II ,

αξηεξηαθή ππέξηαζε, ππεξιηπηδαηκίεο, αξζξνπάζεηεο θαη

κπνζθειεηηθά πξνβιήκαηα, θηξζνί ζηα θάησ άθξα, πέηξεο ζηε

ρνιεδφρν θχζηε, δπζιεηηνπξγίεο ηνπ ήπαηνο, δηαθξαγκαηνθήιε θαη

γαζηξννηζνθαγηθή παιηλδξφκεζε, δηαηαξαρέο γελλεηηθνχ θχθινπ θαη

νξκνλψλ, αλαπλεπζηηθά πξνβιήκαηα θαη ππληθή άπλνηα, απμεκέλε

εκθάληζε θάπνησλ κνξθψλ θαξθίλνπ (παρένο εληέξνπ, πξνζηάηε,

σνζεθψλ, κήηξαο, καζηνχ).Δπηπιένλ, ςπρνινγηθά πξνβιήκαηα,

ςπρηθέο παζήζεηο θαζψο θαη θνηλσληθή απνκφλσζε.

9

5. Βηνινγηθά ηξόθηκα

Τα βηνινγηθά πξντφληα

είλαη ην απνηέιεζκα ηεο

θαιιηέξγεηαο ηεο γεο ρσξίο

ρεκηθά ιηπάζκαηα,

παξαζηηνθηφλα θαη ηνμηθά

θπηνθάξκαθα. Η

θαηαπνιέκεζε ησλ

αζζελεηψλ ησλ θπηψλ θαζψο θαη ε ιίπαλζε ηνπ εδάθνπο γίλνληαη κε

θπζηθέο κεζφδνπο θαη νξγαληθά εθφδηα. Η θαιιηέξγεηα βηνινγηθψλ

πξντφλησλ ζηεξίδεηαη ζηηο γλψζεηο ηνπ παξαδνζηαθνχ αγξφηε θαη

ζηελ αλαδήηεζε ηεο επηζηήκεο γηα πγηεηλέο ιχζεηο. Σηελ βηνινγηθή

θηελνηξνθία δελ ρξεζηκνπνηνχληαη αληηβηνηηθά θαη νξκφλεο.

Οη ηνμηθέο νπζίεο ζπγθεληξψλνληαη ζηα ζπκβαηηθά ηξφθηκα θαη κέζα

απφ ην θαγεηφ θηάλνπλ ζηνλ νξγαληζκφ καο. Τα βηνινγηθά πξντφληα

πεξηέρνπλ 20-30% ιηγφηεξν λεξφ ζηελ ζχλζεζε ηνπο, κεγαιχηεξα

πνζνζηά πξσηετλψλ, κεηαιιηθψλ αιάησλ, έλδπκσλ θαη βηηακηλψλ.

Δπίζεο δελ πεξηέρνπλ ζπληεξεηηθά, βειηησηηθά γεχζεο, ηερλεηά

ρξψκαηα θαη αξψκαηα. Ο θπζηθφο ηξφπνο παξαγσγήο ζπκβάιιεη ζην

λα έρνπλ πνιχ θαιχηεξε γεχζε θαη άξσκα απφ ηα αληίζηνηρα

ζπκβαηηθά.

Η αμηνπηζηία ησλ βηνινγηθψλ πξντφλησλ ζηεξίδεηαη ζε έλα απζηεξφ

ζχζηεκα ειέγρνπ θαη πηζηνπνίεζεο πνπ πεξηγξάθεηαη ζην λφκν

2092/91 θαη 1804/99 ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο θαη θάζε

βηνθαιιηεξγεηήο είλαη ππνρξεσκέλνο λα ηνλ εθαξκφδεη. Σχκθσλα κε

ην ζχζηεκα απηφ έλαο παξαγσγφο ειέγρεηαη ζε φια ηα ζηάδηα ηεο

παξαγσγήο έσο θαη ηελ δηάζεζε ηεο. Γεσπφλνη ελεξγνχλ ειέγρνπο

ζηα θηήκαηα, ελψ εηδηθέο αλαιχζεηο θαηά ηελ δηάξθεηα ηεο

θαιιηέξγεηαο, ηεο ζπγθνκηδήο θαη ηεο ηππνπνίεζεο, πηζηνπνηνχλ φηη

ηεξνχληαη νη απαξαίηεηνη θαλφλεο. Γηα λα ραξαθηεξηζηεί έλα πξντφλ

10

βηνινγηθφ, πξέπεη λα είλαη ην απνηέιεζκα βηνινγηθήο θαιιηέξγεηαο

ηνπιάρηζηνλ γηα ηξία ρξφληα θαη λα θέξεη ηελ θαηάιιειε ζήκαλζε

ζηελ ζπζθεπαζία, δειαδή ην φλνκα ηνπ νξγαληζκνχ θαη ηνλ θσδηθφ

πηζηνπνίεζεο ηνπ. Φπζηθά ζηελ βηνινγηθή γεσξγία θαη θηελνηξνθία

απαγνξεχεηαη ε ρξήζε γελεηηθά ηξνπνπνηεκέλσλ πιηθψλ.

6. Ση λα πξνζέρνπκε ζηηο εηηθέηεο ηωλ ηξνθίκωλ

Η πιεξνθόξεζε ζηελ εηηθέηα.

Βάζεη λφκνπ, νη εηηθέηεο ζηα ηξφθηκα πξέπεη λα παξέρνπλ ζηνλ

θαηαλαισηή ζπγθεθξηκέλν είδνο πιεξνθνξηψλ. Οη ηειεπηαίεο

πεξηιακβάλνπλ ηελ νλνκαζία ηνπ πξντφληνο, ηα ζπζηαηηθά

(αλαγξαθφκελα θαηά θζίλνπζα ζεηξά αλάινγα κε ην βάξνο ηνπο) θαη

ιεπηνκέξεηεο γηα ηηο ζξεπηηθέο αμίεο.

Πψο πξέπεη λα δηαβάδνληαη νη εηηθέηεο.

Οη εηηθέηεο απνηεινχλ κηα πινχζηα πεγή πιεξνθνξηψλ, ζε φηη αθνξά

ηελ πξνζηαζία ηεο πγείαο αιιά θαη ηεο ηζέπεο ησλ θαηαλαισηψλ.

Αξθεί εθείλνη λα γλσξίδνπλ λα ηηο «απνθξππηνγξαθνχλ».

Όιεο νη εηηθέηεο ηξνθίκσλ πξέπεη λα παξέρνπλ ζηνλ θαηαλαισηή

ζπγθεθξηκέλεο πιεξνθνξίεο, κεηαμχ ησλ νπνίσλ:

Ολνκαζία πξντφληνο θαη πξνέιεπζε

Καζαξφ βάξνο

Σηνηρεία εηαηξείαο

Ηκεξνκελία ιήμεο

Γηαηξνθηθά ηνηρεία

Οη πιεξνθνξίεο αθνξνχλ ηελ ελέξγεηα, ηηο πξσηεΐλεο, ηα ιίπε, ηνπο

πδαηάλζξαθεο, ηηο θπηηθέο ίλεο, ηα άιαηα, ηα ζάθραξα, ηηο βηηακίλεο

11

θαη ηα κέηαιια θαη, ζπλήζσο, αλαθέξνληαη ζε αλαινγίεο πνπ

αληηζηνηρνχλ ζηελ πνζφηεηα ησλ 100 γξακκαξίσλ.

Υεκηθά πξόζζεηα

Τα πξφζζεηα ρεκηθά ρξεζηκνπνηνχληαη θπξίσο γηα λα πξνζδψζνπλ

θαιχηεξε γεχζε, ρξψκα ή άξσκα ζηα ηξφθηκα ή κεγαιχηεξε

δηάξθεηα δσήο.

Ο θσδηθφο «E» έρεη ζεζπηζηεί απφ ηελ E.E. γηα λα δειψλεη ηελ

χπαξμε ελφο εγθεθξηκέλνπ ρεκηθνχ πξνζζέηνπ (ρξσζηηθέο,

ζπληεξεηηθά, αληηνμεηδσηηθά, ζηαζεξνπνηεηέο). Λφγσ ηεο χπαξμεο

πάξα πνιιψλ εηδψλ εγθεθξηκέλσλ ρεκηθψλ πξνζζέησλ, θάζε θνξά

δίπια ζην «E» αλαγξάθεηαη θαη έλαο αξηζκφο, πνπ πξνζδηνξίδεη

επαθξηβψο γηα πνην είδνο ρεκηθνχ πξνζζέηνπ πξφθεηηαη: π.ρ. «E45»,

«E21», «E112». Παξφιν πνπ ηα «E» είλαη εγθεθξηκέλα απφ ηελ E.E.,

θαιφ είλαη λα απνθεχγνληαη, θαζψο φζν πεξηζζφηεξα αλαγξάθνληαη

ζηελ εηηθέηα ελφο ηξνθίκνπ, ηφζν ιηγφηεξν «θπζηθφ» ην θαζηζηνχλ.

Δάλ ζηε ζπζθεπαζία ηνπ πξντφληνο ζπλαληήζηε ην γξάκκα Δ,

αθνινπζνχκελν απφ έλα ηξηςήθην λνχκεξν, ηφηε πξέπεη λα

γλσξίδεηε φηη ηα λνχκεξα:

Απφ 100 έσο 199 αθνξνχλ ρξσζηηθέο νπζίεο.

Απφ 200 έσο 299 αθνξνχλ ζπληεξεηηθά.

Απφ 300 έσο 399 αθνξνχλ αληηνμεηδσηηθά.

Απφ 400 έσο 499 αθνξνχλ ζηαζεξνπνηεηέο.

Δηηθέηα δηαηξνθηθήο επηζήκαλζεο

Γηαβάδνληαο ηηο εηηθέηεο ζπζθεπαζκέλσλ ηξνθίκσλ καζαίλεηε

πεξηζζφηεξα γηα έλα ηξφθηκν. Οη εηηθέηεο εθθξάδνληαη ζπλήζσο ζε

ζεξκίδεο (Kcal) πνπ παίξλεηε θαηαλαιψλνληαο 100 γξακκάξηα απφ

ην πξντφλ πνπ έρεηε αγνξάζεη

πζηαηηθά

12

Τα ηξφθηκα πξέπεη λα έρνπλ ζηελ εηηθέηα κηα ιίζηα κε ηα ζπζηαηηθά

πνπ πεξηέρνπλ. Οη εηηθέηεο ησλ ηξνθίκσλ πξέπεη λα γξάθνπλ ηα

ζπζηαηηθά ησλ πξντφλησλ κε ζεηξά Βάξνπο, ζπζηαηηθφ πνπ

πεξηέρεηαη ζηε κεγαιχηεξε πνζφηεηα αλαγξάθεηαη πξψην. Τν

ζπζηαηηθφ πνπ πεξηέρεηαη ζηε κηθξφηεξε πνζφηεηα αλαγξάθεηαη

ηειεπηαίν. Οπφηε γηα λα απνθχγεηε ηα πνιιά ιηπαξά ή ηα

θεθνξεζκέλα ιηπαξά νμέα, πεξηνξίζηε ηελ ρξήζε ησλ πξντφλησλ πνπ

αλαγξάθνπλ ιίπνο ή ιάδη πξψηα, ή πνπ αλαγξάθνπλ πνιιά ιηπαξά ή

ζπζηαηηθά ιαδηνχ.

7. πρλά δηαηξνθηθά ζθάικαηα

1. Καηαλαιψλεηε ιηπαξά: Αλ ηξψηε πνιιά ιηπαξά πξέπεη λα

γλσξίδεηε φηη ην ιίπνο είλαη δχζπεπην θαη θνπξάδεη νιφθιεξν

ηνλ νξγαληζκφ εθηφο απφ ην ζηνκάρη ζαο πνπ πξνζπαζεί λα ην

ρσλέςεη.

2. Τξψηε πνιιά γιπθά: Η δάραξε θαη νη ηξνθέο πνπ πεξηέρνπλ

δάραξε κπνξεί λα καο ηνλψλνπλ παξνδηθά πξνζθέξνληαο καο

ηελ άκεζε ηφλσζε πνπ ρξεηαδφκαζηε, ακέζσο κεηά φκσο καο

πξνθαινχλ έλα αίζζεκα θφπσζεο θαη κεησκέλεο ζσκαηηθήο

αληνρήο. Ο ιφγνο είλαη φηη αλεβάδνπλ απφηνκα ηα επίπεδα

γιπθφδεο ζηνλ νξγαληζκφ.

3. Λαηξεχεηε ηηο κεγάιεο κεξίδεο: Μεηά απφ έλα κεγάιν γεχκα

κπνξεί λα ληψζεηε λχζηα ή θνχξαζε θαζψο ην αίκα

ζπγθεληξψλεηαη ζην ζηνκάρη γηα λα ην ρσλέςεηε. Γνθηκάζηε

λα ηξψηε κηθξά θαη ζπρλά γεχκαηα π.ρ. θάζε 3-4 ψξεο έλα

κηθξφ ζλαθ θαη λα κελ κέλεη ην ζηνκάρη ζαο άδεην. Απηφ ην

κηθξφ γεχκα κπνξεί λα είλαη κηα θξπγαληά ή έλα θξνχην.

4. Απνθεχγεηε ην λεξφ: Αλ δελ πίλεηε ζπρλά λεξφ, ηφηε ίζσο

έρεηε πάζεη ήπηα αθπδάησζε ε νπνία πξνθαιεί κε ηε ζεηξά ηεο

αίζζεκα θνχξαζεο. Απνθεχγεηε ηελ θαηάρξεζε αιθνφι γηαηί

13

είλαη κηα απφ ηηο αηηίεο πνπ κπνξεί λα ζαο πξνθαιέζνπλ

αθπδάησζε.

5. Πίλεηε πνιχ θαθέ: Καη ν θαθέο ελδέρεηαη λα καο πξνθαιέζεη

κηα ειαθξά αθπδάησζε κέζα απφ ηελ δηνχξεζε πνπ πξνθαιεί

κε απνηέιεζκα λα επηηείλεηαη ην αίζζεκα θφπσζεο.

8. Γηαηξνθηθέο ζπκβνπιέο

Όηαλ ε ππέξηαζε δελ αληηκεησπηζηεί έγθαηξα, ε θαξδηά αλαγθάδεηαη

λα δνπιεχεη γηα κεγάιν ρξνληθφ δηάζηεκα εληνλφηεξα. Η αξηεξηαθή

πίεζε επεξεάδεηαη ζεκαληηθά απφ ηελ αιιαγή ηεο δηαηξνθήο θαη ηνπ

ηξφπνπ δσήο. Έηζη ινηπφλ πξέπεη λα παξέρνληαη ζε φινπο ηνπο

αζζελείο ζπκβνπιέο ζρεηηθά κε ηελ αιιαγή ηνπ ηξφπνπ δσήο αιιά

θαη ηεο δηαηξνθήο.

Όζνλ αθνξά ηηο βαζηθέο δηαηξνθηθέο ζπζηάζεηο:

1. Ιδηαίηεξε πξνζνρή ζηελ θαηαλάισζε πνζφηεηαο αιαηηνχ. Μελ

πξνζζέηεηε επηπιένλ αιάηη ζην ηξαπέδη ηνπ θαγεηνχ.

2. Απνθεχγεηαη ηελ θαηαλάισζε επεμεξγαζκέλσλ,

ηππνπνηεκέλσλ θαη θνλζεξβνπνηεκέλσλ πξντφλησλ (έηνηκεο

ζνχπεο, αικπξά ζλάθο, θαπληζηά θαη παζησκέλα ηξφθηκα).

3. Απνθχγεηε δηάθνξεο έηνηκεο ζάιηζεο (ζφγηα ζνο, κπάξκπεθηνπ

ζνο κνπζηάξδα, θέηζαπ), καγεηξηθή ζφδα θαη πξντφληα πνπ

πεξηέρνπλ λάηξην. Αλ ρξεζηκνπνηείηε ππνθαηάζηαηα λαηξίνπ,

πνπ ππάξρνπλ ζηελ αγνξά ελεκεξψζηε ην γηαηξφ ή ην δηαηηνιφγν

γηαηί αληελδεηθλχεηαη ζε νξηζκέλεο πεξηπηψζεηο.

4. Πξνζζέζηε ζηε καγεηξηθή ζαο κπαραξηθά, κπξσδηθά, βφηαλα,

ιεκφλη, μίδη, γηα ηε βειηίσζε ηεο γεχζεο ησλ ηξνθίκσλ.

5. Πξνζζέζηε ζηελ θαζεκεξηλή ζαο δηαηξνθή, ηξφθηκα πςειήο

πεξηεθηηθφηεηαο ζε θάιην, θαζψο ζπκβάιεη ζηε ξχζκηζε ηεο

αξηεξηαθήο πίεζεο κέζσ δηάθνξσλ κεραληζκψλ. Φξνχηα φπσο

(κπαλάλα, μεξά βεξίθνθα, πνξηνθάιη, αβνθάλην, κάλγθν, κήιν,

αριάδηα, δακάζθελα, καληαξίληα, ξνδάθηλν θαη αλαλάο θνκπφζηα

14

θηι.) θαη ιαραληθά (ληνκαηνρπκφο, καγεηξεκέλν ζπαλάθη,

αγθηλάξεο, θαιακπφθη ςεηφ, παηάηα ςεηή, αξαθάο, θξέζθηεο

ηνκάηεο, κπάκηεο, κειηηδάλεο, θνινθπζάθηα, ιαραλάθηα Βξπμειιψλ,

παληδάξηα, κπξφθνιν, θνπλνππίδη, ιάραλν, θαξφην, θξεκκχδη,

ξαδίθηα θηι.)

6. Η θαζεκεξηλή θαηαλάισζε 2-3 κεξίδσλ γαιαθηνθνκηθψλ κε

ρακειά ιηπαξά απνηειεί κηα αθφκε δηαηηεηηθή παξέκβαζε γηα ηελ

θαηαπνιέκεζε ηεο ππέξηαζεο.

7. Αθνινπζήζηε κηα δίαηηα πινχζηα ζε θπηηθέο ίλεο φπσο ςσκί

θαη δπκαξηθά νιηθήο άιεζεο, δεκεηξηαθά all-brann, βξψκε, κνχζιη,

αξαθάο, φζπξηα, ηα πεξηζζφηεξα θξνχηα θαη ιαραληθά, ςσκί

ζηθάιεσο, δεκεηξηαθά νιηθήο άιεζεο, μεξνί θαξπνί, θηι.

8. Πεξηνξηζκφο ζηελ θαηαλάισζε θαθέ, ξνθεκάησλ θαη

αλαςπθηηθψλ πνπ πεξηέρνπλ θαθεΐλε φπσο (ξφθεκα ζνθνιάηαο,

ηζάη, coca-cola). Μηα κέηξηα θαηαλάισζε θαθέ 2 θιηηδάληα ηελ

εκέξα δελ θαίλεηαη λα επεξεάδεη ηελ αξηεξηαθή πίεζε πγηψλ ή

ππεξηαζηθψλ αηφκσλ. Άξα δελ ππάξρεη ιφγνο πιήξνπο απνρήο απφ

ηελ θαηαλάισζε πεγψλ θαθεΐλεο.

9. Πξνζνρή ζηελ θαηαλάισζε αιθνφι. Μηθξέο πνζφηεηεο

αιθνφι (έσο 2 πνηεξάθηα θξαζί ηελ εκέξα γηα ηνπο

άλδξεο θαη 1 πνηεξάθη γηα ηηο γπλαίθεο) κπνξεί λα έρνπλ

επεξγεηηθή επίδξαζε ζηελ αξηεξηαθή πίεζε. Μεγάιεο

πνζφηεηεο αιθνφι ζρεηίδνληαη κε θίλδπλν εκθάληζεο ππέξηαζεο,

ελψ άηνκα πνπ ήδε έρνπλ ππέξηαζε ηέηνηεο πνζφηεηεο αιθνφι δελ

επηηξέπνπλ ζηα αληηυπεξηαζηθά θάξκαθα λα δξάζνπλ θαη επηπιένλ

απμάλεηαη ν θίλδπλνο εγθεθαιηθνχ επεηζνδίνπ.

10. Γηαβάζηε πάληα ηηο δηαηξνθηθέο εηηθέηεο ησλ ηξνθίκσλ έηζη

ψζηε λα απνθχγεηε ηξνθέο πςειήο πεξηεθηηθφηεηαο ζε λάηξην ή

αιάηη, ζάθραξα, θνξεζκέλα ιηπαξά (θφθθηλν θξέαο, γιπθίζκαηα,

ιηπαξά θξέαηα θαη αιιαληηθά, πιήξε γαιαθηνθνκηθά, βνχηπξν) θαη

λα πξνηηκψληαη ηξφθηκα πςειήο πεξηεθηηθφηεηαο ζε θάιην,

κνλναθφξεζηα (π.ρ. ειαηφιαδν, θπηηθέο καξγαξίλεο) θαη

15

πνιπαθφξεζηα ιηπαξά νμέα (π.ρ. ηξφθηκα εκπινπηηζκέλα κε σ3 θαη

σ6 ιηπαξά νμέα φπσο γαιαθηνθνκηθά θαη δηάθνξεο καξγαξίλεο,

ιηπαξά ςάξηα φπσο ζνινκφο, μηθίαο, ηφλνο, ζαξδέια, πέζηξνθα)

θαη ρακειήο πεξηεθηηθφηεηαο ζε ρνιεζηεξίλε.

11. Καηαλαιψζηε 8-10 πνηήξηα λεξφ εκεξεζίσο γηα θαιή

ελπδάησζε ηνπ νξγαληζκνχ θαη θαιή ιεηηνπξγία ησλ λεθξψλ.