Οικονομική Αξιολόγηση Υπηρεσιών Υγείας

Οικονομική αξιολόγηση υπηρεσιών υγείας

Οικονομικά του ασφαλιστικού κλάδου υγείας

www.cears.edu.gr 2


Ποια είναι η αναγκαιότητα ύπαρξης του ασφαλιστικού κλάδου υγείας;

Τι παρακινεί τα άτομα στην ασφάλιση υγείας;

www.cears.edu.gr 3


●Κίνδυνος διατάραξης της υγείας του ανθρώπου με την εμφάνιση ασθένειας ή ατυχήματος ●Αβεβαιότητα●Απώλεια εισοδήματος

Ιδιωτικοί εθελοντικοί θεσμοί (ατομική/ιδιωτική ασφάλιση, ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρείες)Θεσμοί συλλογικού χαρακτήρα (επικουρικά ασφαλιστικά ταμεία)

www.cears.edu.gr 4


Δημόσια Ασφάλιση●Εξαιτίας των έντονων εξωτερικών επιδράσεων (αρνητικές εξωτερικότητες) που προκαλεί το αγαθό υγεία, η κοινωνία υποχρεούται (κρατική παρέμβαση) να καλύπτει ασφαλιστικά το σύνολο των πολιτών με σκοπό την πρόληψη της εξάπλωσης επικινδύνων καταστάσεων → θεσμός δημόσιας ασφάλισης υγείας.●Υποχρεωτική (τουλάχιστον για τους εργαζόμενους)●Παρέχει στο άτομο τη δυνατότητα να χρησιμοποιεί υπηρεσίες υγείας και ταυτόχρονα τον καλύπτει για την απώλεια εισοδήματος λόγω απουσίας από την εργασία

www.cears.edu.gr 5


Δημιουργία και εξάπλωση της ασφάλισης υγείας:

Μοντέλο Bismark (Γερμανία, 1883-1884)Μικτό μοντέλο υποχρεωτικής ασφάλισης → Χρηματοδότηση

από εισφορές εργαζομένων και εργοδοτών

Μοντέλο Beveridge (M.Βρετανία, 1942)Χρηματοδότηση από τα φορολογικά έσοδα, δωρεάν παροχή σε

όλους

www.cears.edu.gr 6


Γιατί μας απασχολούν οι κίνδυνοι εμφάνισης ασθένειας;

1. Αβεβαιότητα εμφάνισης ασθένειας

2. Πιθανότητα ασθένειας

3. Σοβαρότητα, έκταση, περιοδικότητα ασθένειας

Από τι εξαρτώνται οι κίνδυνοι εμφάνισης ασθένειας;

Ηλικία, Φύλο, Κατάσταση υγείας, Τρόπος ζωής, Διατροφικές συνήθειες

Συνθήκες εργασίας, Γενετικοί παράγοντες (οικογενειακό ιστορικό)

Περιβαλλοντικοί παράγοντες, κ.α

www.cears.edu.gr 7


Τι περιλαμβάνει ο ασφαλιστικός κλάδος υγείας;● Ασθένεια: βλάβη της υγείας που επηρεάζει τη φυσική ή

πνευματική ακεραιότητα του ατόμου.● Αναπηρία ή ανικανότητα: αδυναμία ανάληψης μίας

δραστηριότητας σε έναν ορισμένο βαθμό και ομαλής συμμετοχής στην κοινωνική ζωή. Μπορεί να είναι κληρονομική ή να οφείλεται σε ασθένεια (εκτός από επαγγελματική), σε ατύχημα (εκτός από εργατικό) ή σε κάποιο άλλο γεγονός.

● Εργατικό ατύχημα: Είναι το ατύχημα που συμβαίνει εξαιτίας της εργασίας είτε τη διάρκεια αυτής, είτε κατά την μετάβαση από την οικία στον τόπο εργασίας (π.χ. έκρηξη σε μεταλλείο).

www.cears.edu.gr 8


● Επαγγελματική Ασθένεια: Είναι η ασθένεια που προέρχεται από το άμεσο αποτέλεσμα της έκθεσης του εργαζομένου σε ένα φυσικό, χημικό ή βιολογικό κίνδυνο ή είναι αποτέλεσμα των συνθηκών στις οποίες εκτίθεται κατά την καθημερινή επαγγελματική του δραστηριότητα (π.χ. εμφάνιση καρκίνου του πνεύμονα σε μεταλλωρύχους).

www.cears.edu.gr 9


Παροχές

Παροχές είναι τα μέτρα που λαμβάνει ένας ασφαλιστικός φορέας για την πρόληψη, αποκατάσταση ή τη μείωση των οικονομικών και

βιολογικών συνεπειών που επιφέρουν οι διάφοροι κίνδυνοι λόγω ανθρωπίνων, βιολογικών και κοινωνικο-οικονομικών

δραστηριοτήτων

Στόχοι:

● Οικονομική ανακούφιση ατόμου (αναπλήρωση ή συμπλήρωση της οικονομικής απώλειας)

● Πρόληψη των κινδύνων ασθένειας και θεραπεία-αποκατάσταση της βλάβης

www.cears.edu.gr 10


Οι Παροχές χωρίζονται σε:

1. Παροχές σε είδος

Προσφέρονται από τον ίδιο τον ασφαλιστικό φορέα (π.χ. ΙΚΑ)

Ο ασθενής καταναλώνει υπηρεσίες υγείας εκτός του ΙΚΑ και μετά ζητάει αποζημίωση (ολική ή μερική)

1. Παροχές σε χρήμα

www.cears.edu.gr 11


Παροχές σε είδος:✔ Ιατρική περίθαλψη: υπηρεσίες γιατρών και άλλου ιατρικού

προσωπικού που χορηγούνται μέσα ή έξω από ιδρύματα (εξωτερικά ιατρεία, κατ’ οίκον)

✔ Επείγουσα ιατρική περίθαλψη✔ Νοσοκομειακή περίθαλψη: ιατρικά, παραϊατρικά, φαρμακευτικά

αγαθά κατά τη διάρκεια της νοσηλείας → εισαγωγή στο νοσοκομείο

✔ Οδοντιατρική περίθαλψη✔ Φαρμακευτικά αγαθά: πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας

www.cears.edu.gr 12


✔ Ιατρικές και άλλες εξετάσεις

✔ Εργαστηριακές εξετάσεις (μικροβιολογικές, βιοχημικές, ανοσολογικές, παθολογοανατομικές κ.α.)

✔ Ακτινολογικές και ηλεκτρονικές εξετάσεις (ακτινογραφίες, αξονικές τομογραφίες, μαγνητικές τομογραφίες, υπέρηχοι κ.α.)

✔ Τσεκ-απ και άλλες εξετάσεις οι οποίες αφορούν αποκλειστικά και μόνο την πρόληψη της ασθένειας

✔ Ιατρικά – προσθετικά αγαθά (ορθοπεδικά, οπτικά-γυαλιά, ακουστικά)

✔ Άλλες ιατρικές θεραπείες (φυσιοθεραπείες, ιαματικά λουτρά, εμβολιασμοί κ.α.)

www.cears.edu.gr 13


Παροχές σε χρήμα:✔ Διατήρησης εισοδήματος: προορίζεται να διατηρήσει,

τουλάχιστον μερικώς, το εισόδημα του δικαιούχου στο αρχικό του επίπεδο πριν την πραγματοποίηση του κινδύνου ασθένειας που προκάλεσε τη μείωση - απώλεια του.

✔ Μακροπρόθεσμη περιοδική παροχή: χορηγείται σε τακτά χρονικά διαστήματα (π.χ. ανά βδομάδα, μήνα, τρίμηνο) μιας χρονικής περιόδου, η διάρκεια της οποίας, κατά τη δημιουργία του δικαιώματος της παροχής, είναι αόριστη ή προβλέπεται να υπερβεί το ένα έτος (π.χ. σύνταξη χήρας θύματος εργατικού ατυχήματος).

www.cears.edu.gr 14


✔ Βραχυπρόθεσμη περιοδική παροχή: χορηγείται σε τακτά χρονικά διαστήματα μίας χρονικής περιόδου, η διάρκεια της οποίας, κατά τη δημιουργία του δικαιώματος της παροχής, προβλέπεται να μην υπερβεί το ένα έτος.

✔ Εφάπαξ παροχή: χορηγείται μία μόνο φορά ή κατ’ εξαίρεση (π.χ. εφάπαξ καταβολής βοηθημάτων για χαμηλές συντάξεις)

✔ Παροχή αποκατάστασης ειδικών επιβαρύνσεων: χορηγείται για την αποκατάσταση πρόσθετων δαπανών, εξαιτίας της πραγματοποίησης ενός κινδύνου.

www.cears.edu.gr 15


Δαπάνες του κλάδου ασφάλισης υγείας

Ασθένεια

● επιδόματα τα οποία προορίζονται για ολική ή μερική αποκατάσταση της απώλειας εισοδήματος που προκύπτει από την αναστολή της επαγγελματικής δραστηριότητας

● ποσά που αντιστοιχούν στο ολικό ή μερικό κόστος της ιατρικής περίθαλψης (πρόληψη, θεραπεία)

● δαπάνες των υπηρεσιών δημόσιας υγείας που σχετίζονται με επιδόματα ή ιατρική περίθαλψη

● άλλες μορφές κοινωνικής πρόνοιας που συνδέονται με την ασθένεια

www.cears.edu.gr 16


Αναπηρία – Ανικανότητα

● συντάξεις, βοηθήματα και άλλες παροχές σε μετρητά, που καταβάλλονται στα ανάπηρα ή περιορισμένης φυσικής ικανότητας άτομα

● αμοιβές που δίνονται στους ανάπηρους όταν ασκούν επαγγελματική δραστηριότητα προσαρμοσμένη στην αναπηρία τους μέσα σε ειδικές συνθήκες

● ειδική ιατρική περίθαλψη που χορηγείται στους ανάπηρους και ανίκανους λόγω της κατάστασης στην οποία βρίσκονται

● φυσική, επαγγελματική, κοινωνική και ψυχολογική αποκατάσταση αναπήρων

www.cears.edu.gr 17


Εργατικό ατύχημα – Επαγγελματική ασθένεια● συντάξεις, βοηθήματα, αποζημιώσεις και άλλες παροχές σε

μετρητά που χορηγούνται στα θύματα.● ειδική ιατρική περίθαλψη που χορηγείται στα θύματα του

ατυχήματος λόγω της κατάστασης στην οποία βρίσκονται (π.χ. παροχή, επισκευή και αντικατάσταση των ορθοπεδικών ειδών).

● φυσική, επαγγελματική, κοινωνική και ψυχολογική αποκατάσταση.

● πρόληψη ατυχημάτων

www.cears.edu.gr 18


Δαπάνες του κλάδου ασφάλισης υγείας● Ύψος δαπανών (ΟΟΣΑ, Eurostat, WHO, Εθνικές

στατιστικές υπηρεσίες)● Κατανομή δαπανών

– Σε είδος, σε χρήμα– Νοσοκομειακές, ιατρικές ,φαρμακευτικές, κ.α.

19

20

21

22

Member State Health expenditure ratiosa

Total expenditure on health as % of gross

domestic product 2000 2007

Afghanistand,e,f 6.5 7.6Albania 6.4 7.0Algeria 3.5 4.4Andorra 7.6 7.6Angolag 2.4 2.5

Antigua and Barbuda 4.8 4.7Argentina 9.0 10.0Armenia 6.4 4.4Australiah 8.3 8.9Austria 9.9 10.1

Azerbaijani 4.8 3.7Bahamas 6.0 7.3Bahraind 3.9 3.7

Bangladeshd,j 2.7 3.4Barbados 6.3 7.0Belarus 6.4 6.5Belgium 9.1 9.4Belized 3.7 4.0Benin 4.6 4.8

Bhutanj 5.2 4.1Bolivia (Plurinational State of)k 6.1 5.0

Bosnia and Herzegovina 6.9 9.8Botswana 4.4 5.7

Brazil 7.2 8.4Brunei Darussalam 3.0 2.4

Bulgaria 6.1 7.3Burkina Fasod 5.1 6.1

Burundid,g 7.2 13.9Cambodiad,l 5.8 5.9Cameroond,g 4.5 4.9

Canada 8.8 10.1Cape Verde 4.6 4.5

Central African Republic 3.8 4.1Chad 6.3 4.8Chile 6.6 6.2

Per capita health expendituresa

Per capita total expenditure on health at average exchange rate

(US$) 2000 2007

9 42 76 244 63 173

1 289 2 948 15 86

411 627 689 663 40 133

1 728 3 986 2 335 4 523

31 140 1 072 1 535 483 902

9 15 639 932 66 302

2 061 4 056 123 174 16 32 41 75 61 69 94 397

145 372 267 606 541 753 95 384 11 29 8 17

17 36 27 54

2 082 4 409 57 132 10 16 10 32

324 615

23

Έξοδα των οργανισμών κοινωνικής ασφαλίσεως, κατά ειδικές κατηγορίες δαπανών : 1998-2006

Expenditures of the social insurance organizations, by special categories of expenditures : 1998-2006

Ειδικές κατηγορίες δαπανών ** 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004

Special categories of expenditures

Γενικό σύνολο δαπανών 5,278,893 5,698,627 6,384,368 7,181,336 22,562,374 24,359,762 26,898,485Grand total of expenditures

Α' Σύνολο παροχών 4,893,003 5,272,619 5,924,008 6,668,003 20,691,341 22,573,263 25,063,108A. Total

relief

1.Συντάξεις,γενικώς 3,462,972 3,746,783 4,181,708 4,691,365 14,820,974 16,141,442 17,732,377 1. Pensions in general

α) Κύρια σύνταξη 2,843,315 3,050,729 3,404,989 3,789,031 11,908,748 12,903,548 14,271,254 a) Prinsipal in pension

β) Επικουρική σύνταξη 619,657 696,054 776,719 902,334 2,912,226 3,237,894 3,461,123 b) Subsidiary pension

2.Παροχές προνοίας, εφάπαξ 209,715 174,323 236,246 286,256 649,335 648,588 682,9192.Non-recurring wealfare

relief

3.Παροχές ασθενείας 890,544 1,020,113 1,109,607 1,230,055 3,845,375 4,466,600 4,919,219 3.Sickness relief

α) Σε είδος 791,366 917,080 992,104 1,103,317 3,452,268 4,057,568 4,457,610 a) In Kind

β) Σε χρήμα 99,178 103,033 117,503 126,738 393,107 409,032 461,609 b) In cash

β.1 Επιδόματα 53,227 55,107 64,308 72,670 226,516 233,726 260,395 Benefits

β.2 Βοηθήματα 45,951 47,926 53,195 54,067 166,591 175,306 201,214 Allowances

4.Λοιπές παροχές(1) 329,772 331,400 396,447 460,327 1,375,657 1,316,633 1,728,594 4.Other relief

α) Σε είδος 41,255 43,691 45,061 44,746 102,140 108,617 140,741 a) In Kind

β) Σε χρήμα 288,517 287,709 351,386 415,581 1,273,517 1,208,016 1,587,853 b) In cash

Β.Σύνολο λοιπών δαπανών 385,890 426,008 460,360 513,333 1,871,033 1,786,499 1,835,376B. All other

expenditures

1.Δαπάνες διοικήσεως (2) 377,437 397,127 421,646 448,302 1,640,647 1,631,858 1,709,7211.Management expenditures

2.Δαπάνες για απόκτηση και συντήρηση περιουσιακών

στοιχείων 8,453 28,881 38,714 65,031 230,386 154,642 125,6552. Purchase and

maintaince of property

24

Έξοδα των οργανισμών κοινωνικής ασφαλίσεως, κατά ειδικές κατηγορίες δαπανών : 1998-2006

Expenditures of the social insurance organizations, by special categories of expenditures : 1998-2006

Ειδικές κατηγορίες δαπανών ** 2005 2006

Special categories of expenditures

Γενικό σύνολο δαπανών 30,121,430 33,029,847 Grand total of expenditures

Α' Σύνολο παροχών 28,384,218 31,100,580 A. Total

relief

1.Συντάξεις,γενικώς 19,585,956 21,149,328 1. Pensions in general

α) Κύρια σύνταξη 15,566,945 16,667,591 a) Prinsipal in

pension

β) Επικουρική σύνταξη 4,019,010 4,481,737 b) Subsidiary pension

2.Παροχές προνοίας, εφάπαξ 1,052,864 1,303,440 2.Non-recurring wealfare

relief

3.Παροχές ασθενείας 6,055,155 6,953,103 3.Sickness relief

α) Σε είδος 5,567,223 6,417,747 a) In Kind

β) Σε χρήμα 487,932 535,356 b) In cash

β.1 Επιδόματα 272,017 293,936 Benefits

β.2 Βοηθήματα 215,915 241,420 Allowances

4.Λοιπές παροχές(1) 1,690,244 1,694,709 4.Other

relief

α) Σε είδος 147,970 89,786 a) In Kind

β) Σε χρήμα 1,542,274 1,604,923 b) In cash

Β.Σύνολο λοιπών δαπανών 1,737,212 1,929,266 B. All other

expenditures

1.Δαπάνες διοικήσεως (2) 1,619,940 1,746,343 1.Management expenditures

2.Δαπάνες για απόκτηση και συντήρηση περιουσιακών

στοιχείων 117,272 182,923 2. Purchase and

maintaince of property

25

Συνταξιούχοι επικουρικής συντάξεως των οργανισμών κοινωνικής ασφαλίσεως, κατά κατηγορία συντάξεως :1998-2006

Pensioners receiving subsidiary pension from the social insurance organizations, by category of pension : 1998-2006

Κατηγορία Συντάξεως 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 Category of pension

Σύνολο 1,243,264 1,279,053 1,338,061 1,456,166 1,524,640 1,583,571 1,684,817 1,729,316 1,786,148 Total

Αναπηρίας 100,752 100,956 100,260 109,371 115,212 119,370 125,168 126,128 129,564 Disablement

Γήρατος και παρεμφερών 958,121 980,099 1,023,163 1,117,471 1,179,795 1,213,201 1,282,324 1,318,297 1,358,772 Old age

Θανάτου 184,391 197,998 214,638 229,324 229,633 250,841 277,325 284,891 297,812 Death

26

27

28

29

Tax or social insurance based health expenditure (%)

Denmark

Finland

France

Germany

Ireland

Italy

Netherlands

Portugal Spain

Sweden

Switzerland

UK

US

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Tax-

base

d

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

Social health insurance

30

www.cears.edu.gr 31


Χρηματοδότηση του κλάδου ασφάλισης1. Ασθένεια (3 βασικές πηγές)

➢ φορολογία (μοντέλο Beveridge: Αγγλία, Δανία)➢ εισφορές εργαζομένων και εργοδοτών (μοντέλο Bismark)➢ εισφορές εργαζομένων/εργοδοτών με υψηλή συμμετοχή στην

κατανάλωση υπηρεσιών υγείας από το ατομικό εισόδημα των ασθενών (ελεύθερο σύστημα: ΗΠΑ)

2. Εργατικά ατυχήματα➢ κατά κύριο λόγο από τις εισφορές των εργοδοτών

www.cears.edu.gr 32


Μορφές των Συστημάτων Κοινωνικής Ασφάλισης

Αρχές της Δημόσιας ασφάλισης υγείας:

➢Αποτελεί συλλογική δραστηριότητα➢Είναι βασική ασφάλιση➢Είναι υποχρεωτική➢Εξασφαλίζεται με νόμο➢Διέπεται από το δημόσιο δίκαιο

www.cears.edu.gr 33


➢Οι εισφορές αντιστοιχούν σε μεγάλες επαγγελματικές κατηγορίες➢Δεν είναι κερδοσκοπική➢Υπάρχουν ενιαίες παροχές➢Οι εισφορές είναι αναλογικές του μισθού➢Παρέχεται από δημόσιους ασφαλιστικούς φορείς➢Παρέμβαση κράτους σε περίπτωση ελλειμμάτων

www.cears.edu.gr 34


Μορφές των Συστημάτων Κοινωνικής Ασφάλισης

Αρχές της Ιδωτικής ασφάλισης υγείας:

➢Αποτελεί ατομική επιλογή του συμβαλλόμενου πολίτη➢Είναι συνήθως συμπληρωματική➢Είναι προαιρετική➢Ύπαρξη ασφαλιστήριου συμβολαίου μεταξύ ασφαλιζόμενου και ιδιωτικής ασφαλιστικής εταιρίας

www.cears.edu.gr 35


➢Τα συμβόλαια διέπονται από τους εμπορικούς νόμους➢Οι εισφορές αντιστοιχούν στον κάθε συμβαλλόμενο➢Είναι κερδοσκοπικού χαρακτήρα➢Οι παροχές είναι ατομικές και το εύρος τους αντιστοιχεί στο ύψος των καταβαλλομένων εισφορών➢Παρέχεται από ιδιωτικές επιχειρήσεις➢Δεν υπάρχει δημόσια χρηματοδότηση σε περίπτωση ελλειμμάτων

www.cears.edu.gr 36

Οικονομική αξιολόγηση υπηρεσιών υγείας

Κόστος και Διαχείριση Νοσοκομειακής Παραγωγής

www.cears.edu.gr 37

Κόστος Νοσοκομειακής Παραγωγής

Βασική ΟρολογίαΈσοδα - το ποσό που εισπράττει η επιχείρηση μέσω της πώλησης αγαθών

και υπηρεσιών σε μια δεδομένη χρονική περίοδο

Κόστη - οι δαπάνες που απαιτεί η παραγωγή αγαθών και υπηρεσιών κατά

τη χρονική περίοδο αυτή

Κέρδη - η διαφορά μεταξύ εσόδων και κόστους

www.cears.edu.gr 38


Η απόφαση για το ύψος της παραγωγής● Για κάθε επίπεδο προϊόντος, η επιχείρηση

προσπαθεί να ελαχιστοποιήσει το κόστος.● Υποθέτουμε ότι σκοπός της επιχείρησης είναι η

μεγιστοποίηση των κερδών της.● Τα κέρδη εξαρτώνται τόσο από τα έσοδα όσο και

από το κόστος και τα δύο εκ των οποίων μεταβάλλονται καθώς μεταβάλλεται το επίπεδο του προϊόντος.

www.cears.edu.gr 39


● Το οριακό κόστος (MC) είναι η αύξηση του συνολικού κόστους όταν το προϊόν αυξάνεται κατά μία μονάδα.

● Το οριακό έσοδο (MR) είναι η αύξηση των συνολικών εσόδων όταν το προϊόν αυξάνεται κατά μία μονάδα.

www.cears.edu.gr 40

Μεγιστοποίηση κερδών

• Αν MR>MC, μία αύξηση του προϊόντος θα αυξήσει τα κέρδη.

• Αν MR<MC, μία μείωση του προϊόντος θα αυξήσει τα κέρδη.

• Άρα, τα κέρδη μεγιστοποιούνται όταν ισχύει MC=MR, στο σημείο Q1 (εφόσον η επιχείρηση καλύπτει το μεταβλητό κόστος).

Προϊόν Q1

E

MC,

MR

MC

MR

0

Begg


www.cears.edu.gr 41

Επιλέγοντας το επίπεδο προϊόντος

ΚΟΣΤΟΣ ΕΣΟΔΑΤεχνολογία και κόστος χρήσης παραγωγικών συντελεστών

Καμπύλες συνολικού κόστους

(βραχυχρόνιες και

μακροχρόνιες)

Καμπύλες μέσου κόστους

(βραχυχρόνιες και

μακροχρόνιες)

Οριακό κόστος

Καμπύλη ζήτησης

Καμπύλη μέσου εσόδου

Οριακό έσοδο

Έλεγχοι: Αν πρέπει να παράγει βραχυχρόνια.Αν πρέπει να κλείσει μακροχρόνια.

Επιλογή επιπέδου προϊόντος

www.cears.edu.gr 42


Η συνάρτηση παραγωγής

• Το παραγόμενο επίπεδο προϊόντος εξαρτάται από τις εισροές που χρησιμοποιούνται στην παραγωγική διαδικασία.

• Συντελεστής παραγωγής (εισροή) ονομάζεται κάθε αγαθό ή υπηρεσία που χρησιμοποιείται για την παραγωγή προϊόντος.

• Η συνάρτηση παραγωγής καθορίζει το μέγιστο επίπεδο προϊόντος που μπορεί να παραχθεί για δεδομένα επίπεδα εισροών.

www.cears.edu.gr 43


Βραχυχρόνια είναι η περίοδος κατά την οποία η επιχείρηση μπορεί να προσαρμόσει τις εισροές της μόνο μερικώς - π.χ. η επιχείρηση μπορεί να είναι σε θέση να μεταβάλλει την ποσότητα εργασίας, όχι όμως και την ποσότητα κεφαλαίου

Μακροχρόνια είναι η περίοδος κατά την οποία η επιχείρηση μπορεί να προσαρμόσει όλες τις εισροές της σε κάποια μεταβολή των συνθηκών

www.cears.edu.gr 44


Η καμπύλη μακροχρόνιου συνολικού κόστους δείχνει το ελάχιστο κόστος παραγωγής κάθε επιπέδου προϊόντος όταν η επιχείρηση είναι σε θέση να προσαρμόσει όλες τις εισροές της

www.cears.edu.gr 45


• Το μέσο κόστος ορίζεται ως ο λόγος του συνολικού κόστους προς το επίπεδο του προϊόντος.

• Συνήθως υποθέτουμε ότι η καμπύλη μακροχρόνιου μέσου κόστους (LAC) έχει σχήμα U.

LAC

Μέσ

ο κό

στος

Προϊόν Begg

www.cears.edu.gr 46


Οικονομίες κλίμακας – ή αύξουσες αποδόσεις κλίμακας – υπάρχουν όταν το μακροχρόνιο μέσο κόστος μειώνεται με την αύξηση του προϊόντος.

LAC

Μέσ

ο κό

στος

Προϊόν

Begg

www.cears.edu.gr 47


Φθίνουσες αποδόσεις κλίμακαςΤο μακροχρόνιο μέσο κόστος αυξάνεται με την αύξηση του προϊόντος.

LAC

Μέσ

ο κό

στος

Προϊόν

Begg

www.cears.edu.gr 48


Σταθερές Αποδόσεις ΚλίμακαςΤο μακροχρόνιο μέσο κόστος παραμένει σταθερό με την αύξηση του προϊόντος.

LAC

Μέσ

ο κό

στος

Προϊόν

Begg

49OutputO

Co

sts

LRACEconomiesof scale

Constantcosts

Diseconomiesof scale

A typical long-run average cost curve

Sloman

50Begg

www.cears.edu.gr 51

Η απόφαση της επιχείρησης για το επίπεδο του προϊόντος μακροχρόνια • Η απόφαση

- αν η τιμή είναι ίση ή μεγαλύτερη από το LAC1, η επιχείρηση παράγει Q1.

- αν η τιμή είναι μικρότερη του LAC1, η επιχείρηση κλείνει.

• Σημείωση: το LMC διέρχεται πάντα από το ελάχιστο σημείο του LAC.

AC1

£

Προϊόν (αγαθά ανά εβδομάδα)

MR

LAC

LMC

Q1

LMC = MR

Begg


www.cears.edu.gr 52


Η βραχυχρόνια περίοδοςΣταθερός συντελεστής παραγωγής - ένας συντελεστής του οποίου η ποσότητα δεν

μπορεί να μεταβληθεί.

Σταθερό κόστος - κόστος το οποίο δεν μεταβάλλεται με τη μεταβολή

του προϊόντος.

Μεταβλητό κόστος - κόστος το οποίο μεταβάλλεται με τη μεταβολή του

προϊόντος.TC = FC + VC

www.cears.edu.gr 53


Το οριακό προϊόν της εργασίας

Το οριακό προϊόν της εργασίας είναι η αύξηση του προϊόντος που επιτυγχάνεται με την προσθήκη μίας μονάδας του

μεταβλητού συντελεστή, ενώ η ποσότητα όλων των άλλων συντελεστών παραμένει σταθερή

Συνήθως θεωρούμε ότι η εργασία είναι ο μεταβλητός συντελεστής, ενώ το κεφάλαιο είναι ο σταθερός

54Begg

www.cears.edu.gr 55


Ο νόμος των φθινουσών αποδόσεων• Κρατώντας όλους τους συντελεστές, εκτός από έναν,

σταθερούς, ο νόμος των φθινουσών αποδόσεων λέει το εξής:• Η αύξηση της ποσότητας του μεταβλητού συντελεστή πάνω

από κάποιο επίπεδο οδηγεί σε σταθερή μείωση του οριακού προϊόντος του συντελεστή αυτού.

- π.χ. η αύξηση της ποσότητας της εργασίας χωρίς ταυτόχρονη αύξηση του κεφαλαίου θα οδηγήσει σε φθίνουσες αποδόσεις.- Σκεφτείτε το παράδειγμα με τον αυξανόμενο αριθμό εργατών σε ένα χωράφι.

Begg

www.cears.edu.gr 56

Η απόφαση της επιχείρησης για το επίπεδο του προϊόντος βραχυχρόνια • Η επιχείρηση επιλέγει το επίπεδο

παραγωγής Q1, όπου ισχύει SMC=MR, υπό τις παρακάτω προϋποθέσεις:

- αν η τιμή είναι μεγαλύτερη από SATC1, η επιχείρηση πραγματοποιεί κέρδη στο επίπεδο παραγωγής Q1.

- αν η τιμή βρίσκεται μεταξύ SATC1 και SAVC1, η επιχείρηση παράγει Q1 αν και έχει ζημίες.

- αν η τιμή είναι μικρότερη από SAVC1, η επιχείρηση σταματάει την παραγωγή.

SAVC1

£

MR

SAVC

SMC

Q1

SATCSATC1

SMC = MR

Προϊόν

Begg


www.cears.edu.gr 57

Η μακροχρόνια καμπύλη μέσου κόστους (LAC)

Κάθε μέγεθος εγκαταστάσεων έχει σχεδιαστεί για ένα δεδομένο επίπεδο προϊόντος.

Άρα υπάρχει μια ακολουθία καμπυλών SATC, κάθε μία εκ των οποίων αντιστοιχεί σε ένα διαφορετικό βέλτιστο επίπεδο προϊόντος.

LAC

Στη μακροχρόνια περίοδο, το μέγεθος Των εγκαταστάσεων μπορεί να μεταβληθεί, επομένως η LAC είναι η περιβάλλουσα καμπύλη των καμπυλών SATC.

SATC1SATC2

SATC3

SATC4

.

Προϊόν

Μέσ

ο κό

στος

Begg


www.cears.edu.gr 58

Οι παραγωγικές αποφάσεις της επιχείρησης Οριακή συνθήκη Έλεγχος για το αν πρέπει να παράγει

Βραχυχρόνια Επέλεξε το επίπεδο Παρήγαγε το επίπεδο αυτό, εκτός αναπόφαση προϊόντος στο η τιμή είναι μικρότερη του SAVC. Στην οποίο MR=SMC περίπτωση αυτή, μην παράγεις τίποτα.

Μακροχρόνια Επέλεξε το επίπεδο Παρήγαγε το επίπεδο αυτό, εκτός αν απόφαση προϊόντος στο η τιμή είναι μικρότερη του LAC. Στην οποίο MR=LMC περίπτωση αυτή, μην παράγεις τίποτα.

Begg


www.cears.edu.gr 59

Short-run costs

Total cost = FC + VC

Sloman


60

0

20

40

60

80

100

0 1 2 3 4 5 6 7 8

TCOutput

(Q)

01234567

TFC(£)

1212121212121212

TVC(£)

010162128406091

TC(£)

12222833405272

103

TVC

TFC

Total costs for firm X

Sloman

61

0

20

40

60

80

100

0 1 2 3 4 5 6 7 8

TC

TVC

TFC

Diminishing marginalreturns set in here

Total costs for firm X

Sloman

www.cears.edu.gr 62

Short-run costs

Marginal cost = TC / Q

Sloman


63

TC

0

20

40

60

80

100

120

0 1 2 3 4 5 6 7

MCDiminishingreturns set

in here

QQ

Costs (£) Deriving marginal costs

Q TC MC0 12 1 22 2 28 3 33 4 40 5 52 6 72 7 103

10 6 5 7122031

Sloman

64

0

5

10

15

20

25

30

35

0 1 2 3 4 5 6 7

MC

QQ

Costs (£)

Diminishing marginalreturns set in here

Deriving marginal costs

Sloman

www.cears.edu.gr 65

Short-run costs

Average cost = TC / Q

Sloman


66

0

5

10

15

20

25

30

35

0 1 2 3 4 5 6 7QQ

Costs (£)

AC

AFC

AVC

Q TC AC0 12 1 22 222 28 143 33 114 40 105 52 10.46 72 127 103 14.7

Sloman

67

0

5

10

15

20

25

30

35

0 1 2 3 4 5 6 7

MC

QQ

Costs (£)

AC

Q TC MC AC0 12 1 22 2 28 3 33 4 40 5 52 6 72 7 103

10 6 5 7122031

-2214111010.41214.7

Sloman

www.cears.edu.gr 68

Total product (TPP)Average product (APP)

Marginal product (MPP)

Sloman


69

0

10

20

30

40

0 1 2 3 4 5 6 7 8Number of farm workers

Wheat production per year from a particular farm

To

nne

s o

f wh

eat

pro

du

ced

pe

r ye

ar

Number of workers

012345678

TPP 0 310243640424240

Sloman

70

0

10

20

30

40

0 1 2 3 4 5 6 7 8

Number of farm workers

Wheat production per year from a particular farmT

onn

es

of w

he

at p

rod

uce

d p

er

yea

r

Number of workers

012345678

TPP 0 310243640424240

Sloman

71

0

10

20

30

40

0 1 2 3 4 5 6 7 8


Number of farm workers

To

nne

s o

f wh

eat

pro

du

ced

pe

r ye

ar TPP

b

Diminishing returnsset in here

d

Maximum output

Sloman

72-2

0

2

4

6

8

10

12

14

0 1 2 3 4 5 6 7 8

0

10

20

30

40

0 1 2 3 4 5 6 7 8


Number offarm workers (L)

Ton

nes

of w

heat

per

yea

r

TPP

Ton

nes

of w

heat

per

yea

r


TPP = 7

L = 1

MPP = TPP / L = 7

Sloman

73

0

10

20

30

40

0 1 2 3 4 5 6 7 8

-2

0

2

4

6

8

10

12

14

0 1 2 3 4 5 6 7 8


Ton

nes

of w

heat

per

yea

r

TPP

Ton

nes

of w

heat

per

yea

r

MPP



Sloman

74

0

10

20

30

40

0 1 2 3 4 5 6 7 8

-2

0

2

4

6

8

10

12

14

0 1 2 3 4 5 6 7 8


Ton

nes

of w

heat

per

yea

r

TPP

Ton

nes

of w

heat

per

yea

r

APP

MPP

APP = TPP / L



Sloman

75

0

10

20

30

40

0 1 2 3 4 5 6 7 8

-2

0

2

4

6

8

10

12

14

0 1 2 3 4 5 6 7 8

b

b


Ton

nes

of w

heat

per

yea

r

TPP

Ton

nes

of w

heat

per

yea

r

APP

MPP

Diminishing returnsset in here



Sloman

76

0

10

20

30

40

0 1 2 3 4 5 6 7 8

-2

0

2

4

6

8

10

12

14

0 1 2 3 4 5 6 7 8


Ton

nes

of w

heat

per

yea

r

TPP

Ton

nes

of w

heat

per

yea

r

APP

MPP

b

d

d



Maximumoutputb

Sloman

77

c

c

0

10

20

30

40

0 1 2 3 4 5 6 7 8

-2

0

2

4

6

8

10

12

14

0 1 2 3 4 5 6 7 8


Ton

nes

of w

heat

per

yea

r

TPP

Ton

nes

of w

heat

per

yea

r

APP

MPP

b

b

d

d



Slope = TPP / L= APP

Sloman

www.cears.edu.gr 78

Το νοσοκομείο ως παραγωγικό σύστημα

Ως σύστημα μπορεί να ορισθεί, ένα σύνολο διαφορετικών και αλληλοεξαρτωμένων παραγόντων το οποίο

συμπληρώνει και ανανεώνει ένα κύκλο δραστηριοτήτων, χρησιμοποιώντας πόρους με σκοπό να παράγει

συγκεκριμένα αποτελέσματα (Lefevre 1975)


www.cears.edu.gr 79

Ένας νοσοκομειακός οργανισμός θεωρείται ως ένα ανοικτό σύστημα με την έννοια ότι η ύπαρξη του είναι συνυφασμένη με τη συνεχή συνδιαλλαγή του με το περιβάλλον.

Το σύστημα του νοσοκομείου απαρτίζεται από πέντε κύρια τμήματα (Mitzberg, 1984)

– Επιχειρησιακό Κέντρο– Στρατηγική Διοίκηση– Ιεραρχική Κλίμακα– Τεχνική Υποδομή– Υποστηρικτικές Λειτουργίες


www.cears.edu.gr 80

•Επιχειρησιακό Κέντρο: παρέχει τις κατάλληλες φροντίδες στους ασθενείς του. Οι ασθενείς έρχονται σε επαφή κυρίως μέσω των νοσηλευτικών τμημάτων είτε μέσω των εξωτερικών ιατρείων.

•Στρατηγική Διοίκηση: πράττει τα δέοντα, ώστε ο οργανισμός να εκπληρώνει την αποστολή του, κατά τον αποδοτικότερο και αποτελεσματικότερο τρόπο.

•Ιεραρχική Κλίμακα: περιλαμβάνει τα διοικητικά στελέχη, σε όλα τα επίπεδα, τα οποία απαρτίζουν τον μηχανισμό συντονισμού.


www.cears.edu.gr 81

•Τεχνική Υποδομή: Συμπεριλαμβάνει την εκπαίδευση, την πρακτική εξάσκηση, την τεχνολογική ανάπτυξη, την προτυποποίηση, την εξειδίκευση προϊόντων, τον έλεγχο ποιότητας, την έρευνα κ.τ.λ.

•Υποστηρικτικές Λειτουργίες: Υποστηρίζουν έμμεσα ή άμεσα την πραγματοποίηση της αποστολής ολόκληρου του οργανισμού και συμπεριλαμβάνουν τις τεχνικές υπηρεσίες, την τροφοδοσία, το τμήμα προσωπικού, τις προμήθειες, το οικονομικό, τη βιβλιοθήκη κ.τ.λ.


www.cears.edu.gr 82

ΚΟΣΤΟΣΣταθερό Κόστος: Θεωρείται το κόστος το οποίο ανεξάρτητα από τον αριθμό των νοσηλευθέντων ασθενών, ανεξάρτητα από την κάλυψη των κλινών και ανεξάρτητα από την μέση διάρκεια νοσηλείας, είναι δεδομένο και παραμένει σταθερό (π.χ. ενοίκια, μισθοί).

Μεταβλητό Κόστος: Είναι το κόστος το οποίο όταν αυξάνει ο αριθμός των νοσηλευθέντων ασθενών, τόσο περισσότερο αυξάνει και το λειτουργικό κόστος του νοσοκομείου (π.χ. τρόφιμα, φάρμακα, αναλώσιμα υλικά).


www.cears.edu.gr 83

ΚΟΣΤΟΣ

Συνολικό Κόστος = Σταθερό Κόστος + Μεταβλητό Κόστος


TC= FC+ VC

www.cears.edu.gr 84

ΜΕΣΟ ΚΟΣΤΟΣ


Το μέσο κόστος μας παρέχει το κόστος ανά ασθενή και δίνεται από το λόγο του συνολικού κόστους δια του αριθμού των ασθενών

Μέσο Κόστος = Συνολικό κόστος / Αριθμός ασθενών =

TC / Q

www.cears.edu.gr 85

ΟΡΙΑΚΟ ΚΟΣΤΟΣ


Με τον όρο οριακό κόστος, εννοούμε την μεταβολή που επέρχεται στο νοσοκομειακό κόστος από μία μεταβολή του αριθμού των ασθενών

είναι ο λόγος μεταβολής του συνολικού νοσοκομειακού κόστους δια της μεταβολής του αριθμού των ασθενών

www.cears.edu.gr 86

ΟΡΙΑΚΟ ΚΟΣΤΟΣ


Οριακο κόστος = Μεταβολή συνολικού κόστους Μεταβολή αριθμού ασθενών

Marginal cost= TC / Q

www.cears.edu.gr 87

Οικονομική Αξιολόγηση Υπηρεσιών Υγείας

Η ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ ΤΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΥΓΕΙΑΣ

www.cears.edu.gr 88

Χρηματοδότηση Υπηρεσιων Υγείας

Πως χρηματοδοτούνται οι υπηρεσίες υγείας;

Δημόσιοι ΠόροιΚρατικός προϋπολογισμόςΓενική φορολογία (άμεσοι & έμμεσοι φόροι)Ειδική φορολογία (φορολόγηση ειδικών καταναλωτικών προϊόντων)

Κοινωνική ασφάλισηΥποχρεωτικές εισφορές εργαζομένων και εργοδοτώνΕισφορές αυτοαπασχολουμένων Ειδική εισφορά προσώπων και επιχειρήσεων

www.cears.edu.gr 89


Πως χρηματοδοτούνται οι υπηρεσίες υγείας;

Ιδιωτικοί Πόροι

Οικογενειακό εισόδημαΙδιωτική ασφάλιση υγείαςΕργοδοτικές παροχέςΔωρεές, φιλανθρωπίες

Μη εθνικοί Πόροι

Χρηματοδοτικές πηγές εξωτερικής βοήθειας ( Π.Ο.Υ., Ευρωπαϊκή Ένωση)

www.cears.edu.gr 90


Κρατικός Προϋπολογισμός

Κύρια πηγή χρηματοδότησης σε εθνικά συστήματα τύπου Beveridge (Αγγλία, Σουηδία, Καναδάς)

Μικρό διοικητικό κόστος.

Δεν ισχύει η αρχή του αποκλεισμού από τις παροχές.

Δεν λαμβάνεται υπόψη το κόστος των ιατρικών πράξεων, παρά μόνο το τελικό θεραπευτικό αποτέλεσμα

www.cears.edu.gr 91


Κρατικός Προϋπολογισμός

ΑΛΛΑ

Έλλειψη πλήρους οικονομικής υπευθυνότητας, τόσο από την πλευρά του παραγωγού – προμηθευτή υπηρεσιών, όσο και από την πλευρά του καταναλωτή - ασθενή.

www.cears.edu.gr 92


Ιδιωτική Ασφάλιση

Κύρια πηγή χρηματοδότησης συστημάτων υγείας, όπου το αγαθό υγεία θεωρείται ως ένα οποιοδήποτε καταναλωτικό αγαθό ( Η.Π.Α.)

Χρησιμοποιείται ως δευτερεύουσα συμπληρωματική πηγή σε συστήματα τύπου Bismark (Γαλλία, Ολλανδία).

www.cears.edu.gr 93


Ιδιωτική Ασφάλιση

Το ποσοστό συμμετοχής της ιδιωτικής ασφάλισης στο σύνολο των εσόδων για τη λειτουργία ενός συστήματος υγείας εξαρτάται από:•Τα ποιοτικά χαρακτηριστικά των προσφερόμενων δημόσιων παροχών.•Το επίπεδο ικανοποίησης των καταναλωτών-ασθενών.•Την πολιτική που ακολουθούν οι ιδιωτικές

www.cears.edu.gr 94


Ποιες είναι οι βασικές αρχές χρηματοδότησης των Ποιες είναι οι βασικές αρχές χρηματοδότησης των συστημάτων υγείαςσυστημάτων υγείας;;

Η αρχή της μακρο-οικονομικής αποδοτικότηταςΗ αρχή της μακρο-οικονομικής αποδοτικότητας (το ποσοστό του εθνικού εισοδήματος που διατίθεται για

την υγεία δεν πρέπει να υπερβαίνει εκείνο το όριο, πέραν του οποίου οι επιπλέον πόροι δεν οδηγούν σε ανάλογη βελτίωση του επιπέδου υγείας).

www.cears.edu.gr 95


Η αρχή της μικρο-οικονομικής απΗ αρχή της μικρο-οικονομικής αποδοτικότητας (η κατανομή των πόρων μεταξύ διαφορετικών

υποσυστημάτων ή προγραμμάτων υγείας πρέπει να οδηγεί στη μεγιστοποίηση του οφέλους με δεδομένο κόστος ή στην επίτευξη συγκεκριμένου αποτελέσματος με το μικρότερο δυνατό κόστος).

Η αρχή της ισότητας στη χρηματοδότησηΗ αρχή της ισότητας στη χρηματοδότηση (τα οικονομικά βάρη πρέπει να κατανέμονται ισότιμα μεταξύ

του πληθυσμού, δηλαδή σύμφωνα με το πραγματικό εισόδημα του κάθε πολίτη).

www.cears.edu.gr 96


Ποιοι παράγοντες διαμορφώνουν τον τρόπο Ποιοι παράγοντες διαμορφώνουν τον τρόπο χρηματοδότησης των συστημάτων υγείαςχρηματοδότησης των συστημάτων υγείας;;

Η μορφή του συστήματος υγείας Το επίπεδο οικονομικής ανάπτυξης Το επίπεδο της ανταγωνιστικότητας του εθνικού προϊόντος Η μορφή του κοινωνικο-ασφαλιστικού συστήματος Η προσφορά των ανθρώπινων πόρων Το επίπεδο της εγχώριας φαρμακευτικής και βιοϊατρικής

τεχνολογίας

www.cears.edu.gr 97


Ποιοι παράγοντες διαμορφώνουν τον τρόπο Ποιοι παράγοντες διαμορφώνουν τον τρόπο χρηματοδότησης των συστημάτων υγείαςχρηματοδότησης των συστημάτων υγείας;;

Η διανομή των εισοδημάτων στις διάφορε κοινωνικο-επαγγελματικές κατηγορίες

Η δύναμη των συνδικάτων Η οργάνωση των υπηρειών υγείας σε μάκρο και μίκρο επίπεδο Η ποιότητα των υπηρεσιών υγείας Το πολιτισμικό-μορφωτικό επίπεδο των καταναλωτών και η

μορφή της ζήτησης υπηρεσιών υγείας.

www.cears.edu.gr 98


Πως πληρώνονται οι γιατροίΠως πληρώνονται οι γιατροί;;

➢Αμοιβή κατά πράξη (fee for service)➢Αμοιβή με πάγιο μισθό (salary)➢Αμοιβή κατά κεφαλή (capitation)

www.cears.edu.gr 99


Αμοιβή κατά πράξη ΑΠΟΖΗΜΙΩΣΗ ΜΕ ΤΙΜΕΣ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ

•Ο καταναλωτής ιατρικών υπηρεσιών καταβάλει μια τιμή η οποία, συνήθως διαμορφώνεται από τους ίδιους τους ιατρούς με βάση τους νόμους της προσφοράς και της ζήτησης.

•Η πληρωμή γίνεται με ίδιους πόρους ή απευθείας από τον ασφαλιστικό φορέα, ή μέρος από τον καταναλωτή και το υπόλοιπο από το ταμείο του.

www.cears.edu.gr 100


Αμοιβή κατά πράξη ΑΠΟΖΗΜΙΩΣΗ ΜΕ ΤΙΜΕΣ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ

•Ελεύθερη επιλογή γιατρού.•Διαμόρφωση διαπροσωπικής σχέσης μεταξύ ασθενή και γιατρού.•Κίνδυνος αύξησης του κόστους και του όγκου των προσφερόμενων υπηρεσιών, δηλαδή πρόκληση υπερβάλλουσας ζήτησης (supplier induced demand, SID).



Αμοιβή κατά πράξη ΑΠΟΖΗΜΙΩΣΗ ΜΕ ΠΡΟΚΑΘΟΡΙΣΜΕΝΕΣ ΤΙΜΕΣ

•Διαπραγμάτευση μεταξύ ασφαλιστικών οργανισμών και γιατρών για τις τιμές των προσφερόμενων ιατρικών πράξεων και καθορίζεται ένας τιμοκατάλογος, σύμφωνα με τον οποίο αποζημιώνονται οι προμηθευτές.•Ελεύθερη επιλογή γιατρού.



Αμοιβή κατά πράξη ΑΠΟΖΗΜΙΩΣΗ ΜΕ ΠΡΟΚΑΘΟΡΙΣΜΕΝΕΣ ΤΙΜΕΣ

•Διαμόρφωση διαπροσωπικής σχέσης μεταξύ ασθενή και γιατρού.•Συγκρατεί το κόστος και τον όγκο των προσφερόμενων υπηρεσιών, εάν υπάρχουν σοβαροί μηχανισμοί ελέγχου από την πλευρά των ασφαλιστικών οργανισμών.



Αμοιβή με παγιο μισθό

• Ο γιατρός αμείβεται με πάγια αντιμισθία

• Καταργείται η ελεύθερη επιλογή

• Ανάπτυξη γραφειοκρατίας

• Χαμηλή παραγωγικότητα των ιατρών



Αμοιβή κατά κεφαλή

•Ανεξάρτητα από τον αριθμό των επισκέψεων, ο γιατρός εισπράττει από τον ασφαλιστικό φορέα καθορισμένη ετήσια αμοιβή για κάθε συμβεβλημένο ασφαλισμένο.•Οι τιμές δεν καθορίζονται από τον αριθμό των επισκέψεων του κάθε ασφαλισμένου.



Αμοιβή κατά κεφαλή

•Ελεύθερη επιλογή γιατρού (δυνατότητα αλλαγής γιατρού σε περίπτωση μη ικανοποίησης). •Περιορίζεται το κόστος των ιατρικών εξετάσεων. •Εξασφαλίζεται υψηλή συνέχεια στη φροντίδα.•Δεν δημιουργούνται κίνητρα για



Πως χρηματοδοτούνται τα νοσοκομεία;

Κλασικές μέθοδοι•Ημερήσιο κλειστό νοσήλιο•Ευλύγιστο ή σπαστό ημερήσιο νοσήλιο•Ανοικτό νοσήλιο•Πληρωμή κατά πράξη



Πως χρηματοδοτούνται τα νοσοκομεία;

Σύγχρονοι μέθοδοι•Σφαιρικός προϋπολογισμός (Global Budget)•Ομοιογενείς Διαγνωστικές Κατηγορίες (Diagnostic Related Groups DRG’s)


Ημερήσιο Νοσήλιο

Περιλαμβάνει το κόστος των ιατρικών, νοσηλευτικών, φαρμακευτικών και ξενοδοχειακών υπηρεσιών που παρέχονται από το νοσοκομείο.

Πληρώνεται για κάθε ημέρα νοσηλείας από τον ασθενή ή τον ασφαλιστικό του φορέα.


Είναι το πάγιο ποσό που καταβάλλεται για κάθε ημέρα νοσηλείας.

Είναι αμετάβλητο και δεν επηρεάζεται από την ποσότητα και το είδος των φροντίδων.

Περιλαμβάνει: παραμονή του νοσηλευόμενου στο νοσοκομείο, διατροφή του, προβλεπόμενη ιατροφαρμακευτική και νοσηλευτική φροντίδα, εργαστηριακές εξετάσεις, εγχειρήσεις, νάρκωση.

Θεωρείται πληθωριστικός μηχανισμός (πιέσεις αύξησης των ημερών νοσηλείας για τον ισοσκελισμό εσόδων με τα έξοδα).



Ευλύγιστο ή σπαστό ημερήσιο νοσήλιο

Βασίζεται σε μια πάγια ημερήσια αμοιβή, η οποία αλλάζει για κάθε ιατρική ειδικότητα. Υπάρχει δηλαδή διαφορετικό νοσήλιο (κλειστό) για τα παθολογικά, τα χειρουργικά περιστατικά, κ.α.



Ανοικτό νοσήλιο• Αποτελείται από μια πάγια ημερήσια καταβολή στο

νοσοκομείο.• Υπάρχει ένα σταθερό μέρος το οποίο περιλαμβάνει τις

ξενοδοχειακές και τις διοικητικές δαπάνες.• Και ένα μεταβλητό μέρος που εξαρτάται από το είδος

της ιατρικο-νοσηλευτικής φροντίδας που μεταβάλλεται ανάλογα με την σοβαρότητα της περίπτωσης.



Ανοικτό νοσήλιο• Περισσότερες διαγνωστικές εξετάσεις = Αύξηση

μεταβλητής δαπάνης.• Η επιπλέον ιατρική πράξη κοστολογείται κατά πράξη.• Εφαρμόζεται κυρίως σε νοσοκομεία του Δημοσίου• Αποτελείται από μια πάγια ημερήσια καταβολή στο

νοσοκομείο.



Υπάρχει ένα σταθερό μέρος το οποίο περιλαμβάνει τις ξενοδοχειακές και τις διοικητικές δαπάνες.

• Και ένα μεταβλητό μέρος που εξαρτάται από το είδος της ιατρικο-νοσηλευτικής φροντίδας που μεταβάλλεται ανάλογα με την σοβαρότητα της περίπτωσης.

• Περισσότερες διαγνωστικές εξετάσεις = Αύξηση μεταβλητής δαπάνης.

• Η επιπλέον ιατρική πράξη κοστολογείται κατά πράξη.• Εφαρμόζεται κυρίως σε νοσοκομεία του Δημοσίου.



Πληρωμή κατά πράξη• Οι ασθενείς-καταναλωτές πληρώνουν το

νοσοκομείο με ένα σύστημα λογιστικής καταγραφής όπου κοστολογείται ξεχωριστά κάθε προσφερόμενη υπηρεσία.

• Εφαρμόζεται κυρίως στα ιδιωτικά νοσοκομεία.• Μεγιστοποιείται ο όγκος των προσφερόμενων

υπηρεσιών που στόχο έχει τη μεγιστοποίηση του κέρδους.



Πληρωμή κατά πράξη

• Ο πληθωριστικός χαρακτήρας της συγκεκριμένης μεθόδου οδήγησε τις ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρίες να δημιουργήσουν μηχανισμούς ελέγχου της κοστολόγησης των νοσηλευτικών περιστατικών.



Σφαιρικός Προϋπολογισμός

Χρησιμοποιείται συνήθως σε συστήματα με έντονη παρέμβαση της κεντρικής διοίκησης (Γαλλία, Βρετανία, Ελβετία, Γερμανία).

Βασίζεται :στον προϋπολογισμό της προηγούμενης χρονιάςστην αύξηση των τιμών των αγαθών και των

εισοδημάτωνστις ιδιαίτερες ανάγκες του νοσοκομείου



Σφαιρικός Προϋπολογισμός

• Καταρτίζεται με τη συνεργασία των υπευθύνων των επιμέρους τμημάτων του νοσοκομείου.

• Συμφωνείται μετά από διαπραγμάτευση μεταξύ της διοίκησης του νοσοκομείου, των ασφαλιστικών ταμείων και της κεντρικής διοίκησης.



Ομοιογενείς Διαγνωστικές Κατηγορίες

• Χρησιμοποιείται στις Η.Π.Α• Μετά την εισαγωγή του στο νοσοκομείο ο ασθενής

κατατάσσεται σε κάποια προσδιορισμένη και προ-κοστολογημένη διάγνωση.

• Η δαπάνη καταβάλλεται από τον ασφαλιστικό οργανισμό.




• Εκ των προτέρων κοστολόγηση των ιατρικο-νοσηλευτικών και εργαστηριακών πράξεων ανάλογα με τη διαγνωστική κατηγορία στην οποία ανήκει ο ασθενής.

• Υπάρχουν 23 κύριες ομαδοποιημένες διαγνωστικές κατηγορίες και υποδιαιρούνται σε 467 υποομάδες.




Η συνολική αμοιβή-τιμή για κάθε καταναλωτή διαμορφώνεται από τους παρακάτω παράγοντες: Την αρχική διάγνωση Τις δευτερεύουσες διαγνώσεις (επιβαρύνουν την κατάσταση του ασθενούς και παρατείνουν την παραμονή του στο νοσοκομείο)




Τα χρησιμοποιούμενα διαγνωστικά μέσα Την ηλικία του ασθενούς Το φύλλο του ασθενούς Την αιτία εξόδου από το νοσοκομείο (αποθεραπεία, μεταφορά, σε άλλη νοσηλευτική μονάδα, έξοδος με πρωτοβουλία του ασθενούς, θάνατος)




ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΥΓΕΙΑΣ



Γιατί είναι αναγκαίο να υπάρχει οικονομική αξιολόγηση;



Σήμερα οι ανεπτυγμένες χώρες καλούνται να αντιμετωπίσουν ένα σημαντικό πρόβλημα που αφορά στην αξιοποίηση των σπάνιων πόρων στο χώρο της υγείας.

Είναι αναγκαία η ύπαρξη ενός αξιόπιστου εργαλείου το οποίο θα μας βοηθάει να επιλέγουμε το κατάλληλο εναλλακτικό πρόγραμμα υγείας για την κάλυψη των αναγκών υγείας των πολιτών με το χαμηλότερο δυνατό κόστος (ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΜΕ ΤΟ ΜΕΓΙΣΤΟ ΔΥΝΑΤΟ ΟΦΕΛΟΣ).



Ορισμοί: Οικονομική αξιολόγηση υπηρεσιών υγείας

“Είναι μία τεχνική που αναπτύχθηκε από τους οικονομολόγους ώστε να βοηθήσει στις επιλογές που πρέπει να γίνουν μεταξύ διαφορετικών μορφών δράσης. Στην ουσία κάθε επιλογή είναι μία ζυγαριά όπου από τη μία είναι τα πλεονεκτήματα-οφέλη και από την άλλη τα μειονεκτήματα-κόστη״. Robinson (1993)



Συγκριτική ανάλυση εναλλακτικών μεθόδων δράσης, με βάση τα κόστη״και τα αποτελέσματα τους. Συνεπώς, η κύρια αποστολή κάθε οικονομικής αξιολόγησης είναι να εντοπίσει, να μετρήσει, να αποτιμήσει και να συγκρίνει τα κόστη και τα αποτελέσματα κάθε εναλλακτική λύσης που εξετάζουμε״. Drummond M. (1997)

“Προσδιορίζει στην ουσία, την αποδοτικότητα ενός συστήματος, ενός προγράμματος ή μιας παρέμβασης και είναι η σχέση κόστους-οφέλους, όπου το κόστος είναι η νομισματική αξία των χρησιμοποιούμενων εισροών (inputs) για την πραγματοποίηση μιας διαδικασίας (process) και το όφελος είναι τόσο οι εκροές (outputs) όσο και τα αποτελέσματα (outcomes)״. Σούλης (1999)



Στάδια οικονομικής αξιολόγησηςΣύμφωνα με τον Drummond η λίστα ελέγχου για την

πραγματοποίηση μιας σωστής οικονομικής αξιολόγησης πρέπει να περιέχει τα παρακάτω:

● Τέθηκε ένα καλά διατυπωμένο ερώτημα σε μορφή που να επιδέχεται απάντηση;

● Παρατέθηκε εκτενής περιγραφή των ανταγωνιστικών εναλλακτικών λύσεων;

● Τεκμηριώθηκε η αποτελεσματικότητα του προγράμματος;

● Εντοπίστηκε κάθε σημαντικό και συναφές κόστος και αποτέλεσμα για κάθε εναλλακτική λύση;

● Έγινε ακριβής μέτρηση κάθε κόστους και αποτελέσματος, με βάση τις κατάλληλες υλικές μονάδες;



Στάδια οικονομικής αξιολόγησης● Αποτιμήθηκαν αξιόπιστα τα κόστη και τα

αποτελέσματα; ● Έγινε προσαρμογή κόστους και αποτελεσμάτων με

βάση τις χρονικές διαφορές; ● Έγινε ανάλυση του πρόσθετου κόστους και

αποτελέσματος κάθε εναλλακτικής λύσης; ● Υπήρξε πρόβλεψη για αβεβαιότητα στην εκτίμηση

κόστους και αποτελεσμάτων; ● Συμπεριλήφθηκε στην παρουσίαση και την εξέταση

των πορισμάτων της μελέτης κάθε ζήτημα που ενδιαφέρει τους χρήστες;


Οικονομική Αξιολόγηση Υπηρεσιών Υγείας● Τέθηκε ένα καλά διατυπωμένο ερώτημα σε μορφή που

να επιδέχεται απάντηση;

● Διευκρινίστηκε η οπτική γωνία της ανάλυσης; Η μελέτη που πραγματοποιήθηκε ήταν από τη σκοπιά

α) των ασθενών β) του νοσοκομείου γ) της κοινωνίας δ) των προϋπολογισμών των υπουργείων Υγείας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων;



•Τοποθετήθηκε η μελέτη στο πλαίσιο μιας συγκεκριμένης διαδικασίας λήψης αποφάσεων;

•Κατά τη διάρκεια της μελέτης έγινε σύγκριση με όλες τις εναλλακτικές λύσεις που υπάρχουν;

•Εξέτασε η μελέτη τόσο τα κόστη όσο και τα αποτελέσματα των υπηρεσιών ή προγραμμάτων υγείας;



● Παρατέθηκε εκτενής περιγραφή των ανταγωνιστικών εναλλακτικών λύσεων;

● Συμπεριλήφθησαν στη μελέτη όλες οι σημαντικές εναλλακτικές λύσεις;

● Έγινε σύγκριση με την εναλλακτική λύση της απραξίας;

● Τεκμηριώθηκε η αποτελεσματικότητα του προγράμματος;



● Εφαρμόστηκαν τυχαιοποιημένες ελεγχόμενες κλινικές δοκιμές για την τεκμηρίωση αυτή; Αν ναι, κατά πόσο το πρωτόκολλο της κλινικής δοκιμής αντανακλά τα όσα συμβαίνουν σε συνήθεις συνθήκες;

● Τεκμηριώθηκε η αποτελεσματικότητα των κλινικών μελετών;

● Χρησιμοποιήθηκαν δεδομένα από παρατηρήσεις ή από υποθέσεις για να τεκμηριωθεί η αποτελεσματικότητα; Αν ναι, πόσο μεροληπτικά μπορεί να είναι τα πορίσματα;


Οικονομική Αξιολόγηση Υπηρεσιών Υγείας● Εντοπίστηκε κάθε σημαντικό και συναφές κόστος και

αποτέλεσμα για κάθε εναλλακτική λύση;

● Ήταν αρκετά μεγάλο το εύρος, με βάση το δεδομένο ερευνητικό ερώτημα;

● Κάλυψε κάθε πιθανή οπτική γωνία;

● Συμπεριλήφθηκε το κόστος κεφαλαίου, όπως και το λειτουργικό κόστος;


Οικονομική Αξιολόγηση Υπηρεσιών Υγείας● Έγινε ακριβής μέτρηση κάθε κόστους και

αποτελέσματος, με βάση τις κατάλληλες υλικές μονάδες;

● Μήπως αποκλείστηκαν από την μέτρηση κάποια από τα στοιχεία που εντοπίστηκαν; Αν ναι, μήπως αυτό σημαίνει ότι δεν ήταν σπουδαία για την μετέπειτα ανάλυση;

• Μήπως υπήρχαν ειδικές περιστάσεις, οι οποίες κατέστησαν δυσχερή τη μέτρηση; Αντιμετωπίστηκαν κατάλληλα;


Οικονομική Αξιολόγηση Υπηρεσιών Υγείας● Αποτιμήθηκαν αξιόπιστα τα κόστη και τα

αποτελέσματα; •Εντοπίστηκε με σαφήνεια κάθε πηγή αξίας;•Χρησιμοποιήθηκαν αγοραίες αξίες για όσες μεταβολές αφορούσαν την εξοικονόμηση ή την ανάλωση πόρων;•Όπου δεν υπήρχαν αγοραίες αξίες ή οι αγοραίες αξίες δεν αντανακλούσαν τις πραγματικές, έγιναν προσαρμογές έτσι ώστε να υπάρχει προσέγγιση με τις αγοραίες αξίες;•Ήταν κατάλληλη η αποτίμηση των αποτελεσμάτων σε σχέση με το ερώτημα που είχε τεθεί;


Οικονομική Αξιολόγηση Υπηρεσιών Υγείας● Έγινε προσαρμογή κόστους και αποτελεσμάτων με

βάση τις χρονικές διαφορές;

● Προεξοφλήθηκαν τα κόστη και τα αποτελέσματα, τα οποία προκύπτουν στο μέλλον, με βάση τις τρέχουσες αξίες τους;

● Αιτιολογήθηκε το ποσοστό προεξόφλησης που χρησιμοποιήθηκε;


Οικονομική Αξιολόγηση Υπηρεσιών Υγείας● Έγινε ανάλυση του πρόσθετου κόστους και

αποτελέσματος κάθε εναλλακτικής λύσης;● Έγινε σύγκριση του πρόσθετου κόστους που προξενεί

μια εναλλακτική λύση σε σχέση με κάποια άλλη, με τα πρόσθετα αποτελέσματα, οφέλη ή χρησιμότητες που παρήγαγε;

● Υπήρξε πρόβλεψη για αβεβαιότητα στην εκτίμηση κόστους και αποτελεσμάτων;

● Αν τα δεδομένα περί κόστους ή αποτελεσμάτων ήταν στοχαστικά, έγιναν οι κατάλληλες στατιστικές αναλύσεις;


Οικονομική Αξιολόγηση Υπηρεσιών Υγείας● Αν εφαρμόστηκε ανάλυση ευαισθησίας, δόθηκε

επαρκής αιτιολόγηση για το εύρος των αξιών;● Ήταν τα πορίσματα της μελέτης ευαίσθητα στις

μεταβολές των αξιών; ● Συμπεριλήφθηκε στην παρουσίαση και την εξέταση των

πορισμάτων της μελέτης κάθε ζήτημα που ενδιαφέρει τους χρήστες;

● Βασίστηκαν τα συμπεράσματα της ανάλυσης σε κάποιον συνολικό δείκτη ή λόγο κόστους προς αποτελέσματα; Αν ναι, ο δείκτης ερμηνεύθηκε με έξυπνο ή με μηχανικό τρόπο;


Οικονομική Αξιολόγηση Υπηρεσιών Υγείας● Συγκρίθηκαν τα πορίσματα με τα πορίσματα άλλων

που έχουν διερευνήσει το ίδιο ερώτημα; Αν ναι, υπήρξε πρόβλεψη για πιθανές διαφορές στη μεθοδολογία της μελέτης;•Ασχολήθηκε η μελέτη με τη δυνατότητα να γενικευθούν τα πορίσματα και για άλλα περιβάλλοντα και για άλλες ομάδες ασθενών/πελατών;•Ανέφερε, ή έλαβε υπόψη, η μελέτη άλλους σημαντικούς παράγοντες σε σχέση με την εξεταζόμενη επιλογή ή απόφαση;



•Ασχολήθηκε η μελέτη με ζητήματα υλοποίησης, όπως το κατά πόσον είναι εφικτό να υιοθετηθεί το ‘προτιμούμενο’ πρόγραμμα με δεδομένους τους χρηματοδοτικούς ή άλλους περιορισμούς και κατά πόσον θα μπορούν να επανεπενδυθούν σε άλλα άξια λόγου προγράμματα οι πόροι που θα εξοικονομηθούν; ● Συμπεριλήφθηκε στην παρουσίαση και την εξέταση των

πορισμάτων της μελέτης κάθε ζήτημα που ενδιαφέρει τους χρήστες;

● Βασίστηκαν τα συμπεράσματα της ανάλυσης σε κάποιον συνολικό δείκτη ή λόγο κόστους προς αποτελέσματα; Αν ναι, ο δείκτης ερμηνεύθηκε με έξυπνο ή με μηχανικό τρόπο;


Οικονομική Αξιολόγηση Υπηρεσιών Υγείας•Συγκρίθηκαν τα πορίσματα με τα πορίσματα άλλων που έχουν διερευνήσει το ίδιο ερώτημα; Αν ναι, υπήρξε πρόβλεψη για πιθανές διαφορές στη μεθοδολογία της μελέτης;•Ασχολήθηκε η μελέτη με τη δυνατότητα να γενικευθούν τα πορίσματα και για άλλα περιβάλλοντα και για άλλες ομάδες ασθενών/πελατών;•Ανέφερε, ή έλαβε υπόψη, η μελέτη άλλους σημαντικούς παράγοντες σε σχέση με την εξεταζόμενη επιλογή ή απόφαση;•Ασχολήθηκε η μελέτη με ζητήματα υλοποίησης, όπως το κατά πόσον είναι εφικτό να υιοθετηθεί το ‘προτιμούμενο’ πρόγραμμα με δεδομένους τους χρηματοδοτικούς ή άλλους περιορισμούς και κατά πόσον θα μπορούν να επανεπενδυθούν σε άλλα άξια λόγου προγράμματα οι πόροι που θα εξοικονομηθούν;



Βασικές αρχές της οικονομικής αξιολόγησης

✔ Επάρκεια✔ Αποτελεσματικότητα✔ Αποδοτικότητα✔ Αποδοχή✔ Ισότητα και δικαιοσύνη



Βασικές αρχές της οικονομικής αξιολόγησηςΑνάλυση Ανάλυση ελαχιστοποίησης του κόστους ελαχιστοποίησης του κόστους

(Cost-Minimization analysis)

Ανάλυση Ανάλυση κόστους-οφέλουςκόστους-οφέλους (Cost-Benefit analysis)

Ανάλυση Ανάλυση κόστους-αποτελεσματικότηταςκόστους-αποτελεσματικότητας (Cost-Effectiveness analysis)

Ανάλυση Ανάλυση κόστους-χρησιμότηταςκόστους-χρησιμότητας (Cost-Utility analysis)



Ανάλυση ελαχιστοποίησης του κόστουςυς (Cost-Minimization analysis)

• Χρησιμοποιείται μόνο στην περίπτωση που τα εναλλακτικά προγράμματα ή οι εναλλακτικές θεραπευτικές μέθοδοι που συγκρίνονται καταλήγουν στα ίδια ή παρόμοια αποτελέσματα.

• Ίδια αποτελέσματα → Σύγκριση του κόστους των 2 εναλλακτικών προγραμμάτων → Επιλογή της οικονομικότερης λύσης



Ανάλυση κόστους-οφέλους (Cost-Benefit analysis)

• Πιο διαδεδομένη (υγεία, εκπαίδευση, μεταφορές, περιβάλλον)

• Το κόστος και τα οφέλη μετρώνται σε χρηματικές μονάδες.

• Ο δείκτης κόστους-οφέλους (Cost-Benefit Ratio, CBR) είναι ίσος με: CBR=κόστη/οφέλη.

• Μπορεί να συγκρίνει ανόμοια ιατρικά προγράμματα.• Μεθοδολογικά δύσκολες γιατί προϋποθέτουν τη

αποτίμηση της ανθρώπινης ζωής και ευτυχίας σε χρηματικές μονάδες.



Ανάλυση κόστους-αποτελεσματικότητας (Cost-Effectiveness analysis)

• Το κόστος μετράται σε χρηματικές μονάδες, ενώ τα οφέλη μετρώνται σε φυσικές μονάδες.

• Ο δείκτης αποτελεσματικότητας (Cost-Effectiveness Ratio, CER) είναι ο λόγος του κόστους σε χρηματικές μονάδες ανά μονάδα αποτελέσματος σε φυσικές μονάδες.

• Επιτρέπεται η αξιολόγηση διαφορετικών προγραμμάτων που καταλήγουν σε διαφορετικά αποτελέσματα.

• Τα αποτελέσματα μετρώνται σε φυσικές μονάδες διάρκειας ζωής, όπου ένα (1) έτος ζωής για δέκα (10) ανθρώπους ισοδυναμεί με 10 χρόνια ζωής για έναν άνθρωπο.

• Δεν λαμβάνεται υπόψη η υποκειμενική αντίληψη για την αξιολόγηση ενός έτους ζωής από διαφορετικό πρίσμα.



Ανάλυση κόστους-χρησιμότητας (Cost-Utility analysis)

• Το κόστος μετράται σε χρηματικές μονάδες, ενώ τα οφέλη μετρώνται σε μονάδες χρησιμότητας.

• Βασικά χαρακτηριστικά είναι η έννοια της χρησιμότητας (utility) και της ποιότητας ζωής (quality of life).

• Ο δείκτης κόστους-χρησιμότητας (Cost-Utility Ratio, CUR) είναι ο λόγος του κόστους σε χρηματικές μονάδες ανά μονάδα χρησιμότητας.

• Μονάδα μέτρησης της χρησιμότητας είναι το QALY (Quality Adjusted Life Year) - Ποιοτικά Σταθμισμένο Έτος Ζωής.



Ανάλυση κόστους-χρησιμότητας (Cost-Utility analysis)

• QALY: πολλαπλασιάζουμε κάθε χρόνο ζωής με ένα συντελεστή που κυμαίνεται από 0 (θάνατος) έως 1 (πλήρης υγεία) και καθορίζεται από τις απαντήσεις των ατόμων σε ειδικά ερωτηματολόγια.

• Η χρησιμότητα είναι υποκειμενική ενώ, όσο αναφορά στα ποιοτικά χαρακτηριστικά που καλείται να αξιολογήσει ο ασθενής γίνεται μια προσπάθεια να ταξινομηθούν διεθνώς και να αποτελούν μια κοινή μεθοδολογική προσέγγιση για τους οικονομολόγους της υγείας.

• Επιτρέπεται η αξιολόγηση διαφορετικών προγραμμάτων που καταλήγουν σε διαφορετικά αποτελέσματα.



Στο παρακάτω διάγραμμα απεικονίζονται τα ‘ποιοτικά σταθμισμένα χρόνια ζωής’ (QALYS) που κερδίζονται με

την παρέμβαση ενός θεραπευτικού προγράμματος. Χωρίς το πρόγραμμα, τόσο τα χρόνια ζωής αλλά και η ποιότητα

ζωής του ασθενούς είναι μικρότερα


0.5

1

Ποι

ότητ

α

ζωής

Χρόνος5 10

πρόγραμμα

Χωρίς πρόγραμμα

Κ

Λ


Education

Οικονομική Αξιολόγηση Υπηρεσιών Υγείας