Δεν ελπίζω τίποτε, δεν φοβάμαι τίποτε, είμαι

ελεύθερος

ΝΙΚΟΣ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣΟ ΙΔΕΟΛΟΓΟΣ ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ

Το σπίτι όπου γεννήθηκε ο

Νίκος Καζαντζάκης, στο Ηράκλειο.

Ο πατέρας του Ν. Καζαντζάκη Μιχάλης Kαζαντζάκης, πρότυπο

του Καπετάν Μιχάλη.

«Πώς ήταν ο παππούς μου; ρώτησα τη μητέρα μου.Σαν τον κύρη σου, μου αποκρίθηκε.Τι δουλειά έκανε;Πολεμούσε.Kι όταν δεν ήταν πόλεμος;Kάπνιζε ένα μακρύ τσιμπούκι και κοίταζε τα βουνά».

Από την «Αναφορά στον Γκρέκο».

1901. Η "έκτη τάξη του 1901".

1901. Τελειόφοιτος

του Γυμνασίου Ηρακλείου.

1905. Στην Αθήνα,

ανάμεσα σε συμφοιτητές

του.

Στο Ηράκλειο με τη μητέρα του Μαρία και τις δυο αδελφές του, την Αναστασία (δεξιά του) και την Ελένη,1905

«Η μάνα μου ήταν μια άγια γυναίκα....Είχε την υπομονή, την αντοχή και τη γλύκα της γης».

Από την «Αναφορά στον Γκρέκο».

1912. Εθελοντής στους Βαλκανικούς

Πολέμους.

1915. Ένα πορτρέτο.

«Δε χύνεται ποτέ άδικα το αίμα. Δεν το ‘χεις ακουστά πως ένας σπόρος είναι η λευτεριά, μα δεν ποτίζεται

αυτός με νερό για να πιάσει, παρά με αίμα»

1915. Με την πρώτη του γυναίκα Γαλάτεια στην

Αθήνα.

«Στην αγάπη, ένα πράμα, μοιραζόμενο,

διπλασιάζεται»

"O εξαίσιος αυτός φαγάς, πιοτής, δουλευταράς, γυναικάς κι αλήτης"

1918

Ο αληθινός Ζορμπάς, ο Γιώργης Ζορμπάς

«Αν ήταν στη ζωή μου, να διάλεγα ένα ψυχικό οδηγό, ένα Γκουρού, όπως λένε οι

Ιντοί, ένα Γέροντα, όπως λένε οι καλόγεροι στο 'Αγιον'Ορος,

σίγουρα θα διάλεγα το Ζορμπά» ( ΑΝΑΦΟΡΑ ΣΤΟΝ

ΓΚΡΕΚΟ)

Νίκος Καζαντζάκης - Άγγελος Σικελιανός στις

10-10-1921

"Kοίταξε, Θεέ μου, τούτη τη χαριτωμένη κοπέλα, τη Ραχήλ. Tο μέτωπο της λάμπει σα μια μεγάλη ιδέα, τα μάτια της είναι ήμερα και άγρια σα μιας άγιας λιόντισσας, που αγρυπνά στα πόδια του ασκητή".

Από το σημειωματάριο του Νίκου Kαζαντζάκη

Ιδιόχειρη αφιέρωση του Νίκου Καζαντζάκη στην "αιώνια Rahel".

1926. Στη Φλωρεντία με τον Ντόρο Λέβι.

1927. Στην Αίγινα, νησί του Σαρωνικού Κόλπου κοντά στην

Αθήνα.

«Δε χύνεται ποτέ άδικα το αίμα. Δεν το ‘χεις ακουστά πως ένας

σπόρος είναι η λευτεριά, μα δεν ποτίζεται αυτός με νερό για να πιάσει,

παρά με αίμα»

1928. Στο Νίζνι Νόβγοροντ με τη δεύτερη γυναίκα του Ελένη (β΄

σειρά).Στην πρώτη σειρά ο Παναΐτ Ιστράτι.

1928. Με τον Π. Ιστράτι στην σκιά της Ακρόπολης, στην Αθήνα.

«...Κάθε άνθρωπος άξιος να λέγεται γιος του ανθρώπου σηκώνει το

σταυρό του κι ανεβαίνει το Γολγοθά του. Πολλοί, οι πιο πολλοί, φτάνουν στο πρώτο, στο δεύτερο σκαλοπάτι, λαχανιάζουν, σωριάζονται στη μέση

της πορείας και δε φτάνουν στην κορφή του Γολγοθά -θέλω να πω στην κορφή του χρέους τους- να

σταυρωθούν, ν' αναστηθούν, και να σώσουν την ψυχή τους.

Λιποψυχούν, φοβούνται να σταυρωθούν, και δεν ξέρουν πως η σταύρωση είναι ο μόνος δρόμος της

ανάστασης. 'Αλλον δεν έχει. ....»

(Απόσπασμα απ' την Εισαγωγή του συγγραφέα (Αναφορά στον Γκρέκο)

1928. Με την Ελένη και τον Ιστράτι σ' ένα ελληνικό χωριό του Καυκάσου.

«Όπου πάω κρατώ πάντα ανάμεσα στα δόντια μου σα φύλλο δάφνης

την Ελλάδα»

1931. Στην Αίγινα.

1937. Στο σπίτι του στην Αίγινα.

1945. Στην Κρήτη.

«Οι λέξεις μας μυρίζουν ακόμα γη,

χόρτο και ανθρώπινο ιδρώτα, η γλώσσα μας

έχει μια έντονη μυρωδιά, είναι

ζωντανή σαν ένα ζώο»

1945. Στην Κρήτη με τον φιλόλογο Γιάννη Κακριδή και τον Μητροπολίτη

Σελίνου και Κισσάμου.

«Μια από τις πιο νόμιμες χαρές του ανθρώπου είναι,

θαρρώ, να μοχτάει και να βλέπει πως ο

μόχτος του φέρνει καρπό....»

1950. Στο σπίτι του El Greco στο Τολέδο.

1954. Στην Antibes.

«Τριών λογιών είναι οι ψυχές, τριών λογιών οι προσευχές: α'.

Δοξάρι είμαι στα χέρια σου Κύριε, τέντωσέ με να μη σαπίσω. β'. Μη με παρατεντώσεις, θα σπάσω. γ'. Παρατέντωσέ με, κι ας σπάσω.

Διάλεξε.»

Αναφορά στον Γκρέκο

1956. Στο γραφείο του στην Antibes.

Ευτυχία θα πει «να ζεις όλες τις δυστυχίες» και φως θα πει «να

κοιτάς μ’ αθόλωτο μάτι όλα τα σκοτάδια».

1956. Στην τελετή απονομής του Βραβείου Ειρήνης στη Βιέννη.

1957. Στις Κάννες για την προβολή της ταινίας Celui qui doit mourirβασισμένης στο Ο Χριστός Ξανασταυρώνεται, με τον Jules Dassin και τη Μελίνα

Μερκούρη.

1957. Υπογράφοντας τη γαλλική έκδοση του Φτωχούλη του Θεού.

«Ο άρτιος άνθρωπος δε νιώθει χαρά ζώντας πολύ μήτε λυπάται

πεθαίνοντας πρόωρα».

1957. Με τον Τσου-Εν-Λάι στο Πεκίνο.

Στιγμιότυπο από την κηδεία του Νίκου Καζαντζάκη στο Ηράκλειο.

«Ξέρω καλά πως ο θάνατος δεν νικιέται, μα η αξία του ανθρώπου δεν είναι η Νίκη, παρά ο αγώνας

για τη Νίκη. Καί ξέρω ακόμα ετούτο το δυσκολότερο: δεν είναι

ούτε ο αγώνας για τη Νίκη - η αξία του ανθρώπου είναι μια μονάχα,

ετούτη: να ζεί και να πεθαίνει παλικαρίσια και να μην

καταδέχεται αμοιβή. Κι ακόμα ετούτο, το τρίτο, ακόμα πιο

δύσκολο: η βεβαιότητα πώς δεν υπάρχει αμοιβή, να μη σου κόβει

τα ήπατα, παρά να σε γεμίζει χαρά, υπερηφάνεια και αντρεία»

Στιγμιότυπο από την κηδεία του Νίκου Καζαντζάκη στο Ηράκλειο.

«Ιθάκη δεν υπάρχει. Υπάρχει μόνο η θάλασσα κι ένα καράβι το κορμί κι ο

καπετάνιος Νους».

Ερχόμαστε από μια σκοτεινή άβυσσο,

καταλήγουμε σε μια σκοτεινή άβυσσο,

το μεταξύ φωτεινό διάστημα το λέμε ζωή.

5 Νοεμβρίου 1957.

Στιγμιότυπο από την κηδεία του Νίκου Καζαντζάκη στο Ηράκλειο.

6 Νοεμβρίου 1957. Ο τάφος του Νίκου Καζαντζάκη στον Προμαχώνα Martinego

του ενετικού τείχους του Ηρακλείου.

"...αγάπησα γυναίκες στάθηκα τυχερός, εξαίσιες γυναίκες μού ΄τυχαν στο δρόμο μου, ποτέ οι άνδρες δεν μού ΄καμαν τόσο

καλό και δε βοήθησαν τόσο τον αγώνα μου όσο οι γυναίκες ετούτες. Kι απάνω απ΄όλες

μια, η τελευταία... "

"Θαρρώ πως ποτέ δέν σ΄ αγάπησα με τόση παιδικότητα", της γράφει σ΄ ένα του γράμμα καί σ΄ ένα άλλο: "Σ΄αγαπώ, είσαι πάντα μαζί μου και λαχταρώ την ώρα που θ΄ανταμώσουμε πάλι. Απ΄όλους στην Ελλάδα, εσύ είσαι η πιο τίμια, τολμηρή κι ισορροπημένη ψυχή".

Γαλάτεια Καζαντζάκη

Μυθιστορήματα και άλλα πεζά

Όφις και κρίνο (1906, με το ψευδώνυμο Κάρμα

Νιρβαμή)

Βίος και πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά (1946)

Ο καπετάν Μιχάλης (1953)

Ο Χριστός ξανασταυρώνεται (1954)

Ο τελευταίος πειρασμός (1955)

Τόντα-Ράμπα (1956)

Ο Φτωχούλης του Θεού (1956)

Ο βραχόκηπος (1960)

Αναφορά στον Γκρέκο (1961)

Οι αδερφοφάδες. θέλει, λέει, να 'ναι λεύτερος,

σκοτώστε τον! (1963)

Συμπόσιον

Ποιήματα

• Οδύσσεια (1938)

• Τερτσίνες (1960)

Ταξιδιωτικά

• Τι είδα στη Ρωσία - από τα ταξίδια μου (2 τόμους)

• Ταξιδεύοντας. Α΄, Ισπανία

• Ταξιδεύοντας. Β΄, Ιαπωνία - Κίνα

• Ταξιδεύοντας. Γ΄, Αγγλία

• Ταξιδεύοντας. Ιταλία, Ισπανία, Αίγυπτος, Σινά

• Ταξιδεύοντας. Ιταλία, Αίγυπτος, Σινά, Ιερουσαλήμ, Κύπρος

Θεατρικά• Προμηθέας • Κούρος • Οδυσσέας • Μέλισσα • Χριστός • Ιουλιανός ο Παραβάτης • Νικηφόρος Φωκάς • Κωνσταντίνος ο

Παλαιολόγος • Καποδίστριας • Χριστόφορος Κολόμβος • Σόδομα και Γόμορα • Βούδας

Φιλοσοφία• Ασκητική (1927)

Επιστολές• Επιστολές προς τη Γαλάτεια • 400 Γράμματα στον Παντελή

Πρεβελάκη

Σημαντικές μεταφράσεις• Ιλιάδα • Οδύσσεια Ομήρου • Θεία Κωμωδία του Dante • Φάουστ του Γκαίτε

Ταινίες• Αλέξης Ζορμπάς

• Ο τελευταίος πειρασμός • Ο Χριστός ξανασταυρόνεται

«Με καταραστήκατε, άγιοι Πατέρες, εγώ σας δίνω την ευχή μου.»

Το 1953 ο πατριάρχης αφόρισε τον Καζαντζάκη

«Κόσμος χωρίς ΘΕΟ δε θεμελιώνεται, μα και κόσμος

χωρίς δικαιοσύνη δεν κυβερνιέται»

Το 1954 ο πάπας Πίος ΙΒ’ ανέγραψε τα έργα του Καζαντζάκη στο Ίνδικτο Απαγορευμένων βιβλίων

«Ο Χριστός πόνεσε, κι από τότε ο πόνος άγιασε, πολέμησε ως την τελευταία στιγμή, ο Πειρασμός να τον πλανέψει, κι ο Πειρασμός νικήθηκε, σταυρώθηκε ο Χριστός, κι από τότε νικήθηκε ο θάνατος». ( Ο ΤΕΛΕΥΤΑΙΟΣ ΠΕΙΡΑΣΜΟΣ )

"......θωρώ τη θάλασσα, τα βουνά της Kρητης, το χώμα που έπλασε το σώμα μου, τον αέρα που έκαμε την ψυχή μου κι είμαι βαθύτατα ενωμένος με όλο τούτο το νησί, όπως το λουλούδι με τις ρίζες τoυ....."“Ο Νίτσε με δίδαξε...πως

δεν πρέπει ποτέ να ‘χεις μια αντίληψη για τη ζωή που να σου επιτρέπει

ελπίδες και ανταμοιβές. Είσαι ελεύθερος άνθρωπος, όχι

μισθοφόρος...Να παλεύεις χωρίς να

καταδέχεσαι να ζητάς ανταμοιβή, [αυτό] είναι η

αληθινή ελευθερία”

«Και ποια είναι η πιο αψηλή εντολή; Ν’ αρνηθείς όλες τις παρηγοριές-θεούς, πατρίδες,

ηθικές, αλήθειες - ν’ απομείνεις μόνος και ν’ αρχίσεις να πλάθεις εσύ, με μοναχά τη δύναμή σου,

έναν κόσμο που να μην ντροπιάζει την καρδιά σου... Ποια ‘ναι η πιο αντρίκια χαρά; Ν’ αναλαβαίνεις

την πάσα ευθύνη»