ΜΕΛΟΠΟΙΗΜΕΝΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ

Συντάκτης: Καλλιόπη Μπεκιάρη (εκπαιδευτικός κλάδου Π.Ε. 16)

Μέσω της μελοποιημένης ποίησης, το αρχικό ποίημα – το οποίο είναι λιγότερο προσιτό στην πλειοψηφία του αναγνωστικού κοινού – γίνεται τραγούδι φέρνοντας τον κάθε έναν από εμάς πιο κοντά στην ποίηση. Ο πιο αποτελεσματικός λοιπόν τρόπος για την διάδοση της ποίησης είναι η μελοποίηση. Η μελοποιημένη ποίηση, μεταξύ άλλων- συνδέθηκε με περιόδους- ορόσημα της σύγχρονης Νεοελληνικής Ιστορίας, όπως η Μικρασιατική Καταστροφή, η Αντίσταση και η Κατοχή, ο Εμφύλιος, η Δικτατορία.

Πολλοί ήταν οι Έλληνες ποιητές που μελοποιήθηκαν και μεταφράστηκαν σε πολλές ξένες γλώσσες. Μερικοί από τους ποιητές που μελοποιήθηκαν είναι η Σαπφώ, ο Σολωμός, ο Κάλβος, ο Καβάφης, ο Καρυωτάκης, η Πολυδούρη, ο Σεφέρης, ο Ελύτης, ο Ρίτσος, ο Λειβαδίτης, ο Αναγνωστάκης, ο Καββαδίας, ο Ελευθερίου, ο Γκάτσος.

♫ Μελοποιημένα ποιήματα όλοι έχουμε σιγοτραγουδήσει. Τι να πρωτοαναφέρει κανείς:

1.Της Δικαιοσύνης Ήλιε Νοητέ, ποίηση: Οδυσσέας Ελύτης / Μουσική: Μίκης Θεοδωράκης («Άξιον Εστί»)

2. Ένα το χελιδόνι, ποίηση: Οδυσσέας Ελύτης / Μουσική: Μίκης Θεοδωράκης («Άξιον Εστί")

3. Του μικρού βοριά, ποίηση: Οδυσσέας Ελύτης / Μουσική: Μίκης Θεοδωράκης ("Μικρές Κυκλάδες")

4. Τη Ρωμιοσύνη μην την κλαις, ποίηση: Γιάννης Ρίτσος, Μουσική: Μίκης Θεοδωράκης (΄΄18 Λιανοτράγουδα της πικρής πατρίδας΄΄)

5. Το Θαλασσινό Τριφύλλι, ποίηση: Οδυσσέας Ελύτης/ Μουσική: Λίνος Κόκοτος ("Τα Ρω του Έρωτα")

6. Η Μάγια, ποίηση: Οδυσσέας Ελύτης / Μουσική: Μίκης Θεοδωράκης ("Μικρές Κυκλάδες")

7. Μέρα Μαγιού, ποίηση: Γιάννης Ρίτσος / Μουσική: Μίκης Θεοδωράκης ("Επιτάφιος")

8. Άρνηση (Στο περιγιάλι το κρυφό), ποίηση: Γιώργος Σεφέρης / Μουσική: Μίκης Θεοδωράκης ("Επιφάνια")

9. Το κυκλάμινο, ποίηση: Γιάννης Ρίτσος / Μουσική: Μίκης Θεοδωράκης (‘‘18 Λιανοτράγουδα της πικρής πατρίδας’’)

10.Τζιτζίκια στήσαν το χορό, ποίηση: Γιάννης Ρίτσος / Μουσική: Νίκος Μαμαγκάκης

11. Ο Ολυμπιακός Ύμνος, ποίηση: Κωστής Παλαμάς, μουσική: Σπ. Σαμάρας

12. Στα καμένα, στίχοι: Μιχάλης Γκανάς / Μουσική: Λαυρέντης Μαχαιρίτσας

13. Θούριος, ποίηση: Ρήγας Βενεστινλής / Μουσική: Χρήστος Λεοντής

14. Το Άξιον Εστί, ποίηση: Οδυσσέας Ελύτης / Μουσική: Μίκης Θεοδωράκης

15. Ελεύθεροι Πολιορκημένοι, ποίηση: Διονύσιος Σολωμός / Μουσική: Γιάννης Μαρκόπουλος

16. Ο Ήλιος ο ηλιάτορας,  ποίηση: Οδυσσέας Ελύτης / Μουσική: Δημήτρης Λάγιος

17. Μεγαλυνάρι, ποίηση: Νικηφόρος Βρετάκος / Μουσική: Τερψιχόρη Παπαστεφάνου

18. Τσάμικος, ποίηση: Νίκος Γκάτσος / Μουσική: Μάνος Χατζηδάκις19. Ο εφιάλτης της Περσεφόνης, ποίηση: Νίκος Γκάτσος /

Μουσική: Μάνος Χατζηδάκις20. Όμορφη πόλη, ποίηση: Οδυσσέας Ελύτης / Μουσική: Δημήτρης

Λάγιος 21. Το τρελοβάπορο, ποίηση: Οδυσσέας Ελύτης / Μουσική:

Δημήτρης Λάγιος 22. Θερμοπύλες, ποίηση: Κ.Π. Καβάφης / Μουσική: Γιάννης

Πετρίτσης

Ποιητές που μελοποιήθηκαν Διονύσιος Σολωμός (1798-

1857) Κεντρικό πρόσωπο της Επτανησιακής Σχολής, ο ποιητής που είναι περισσότερο γνωστός για τη συγγραφή του ποιήματος «Ύμνος εις την Ελευθερίαν» , οι πρώτες δύο στροφές του οποίου έγιναν ο εθνικός ύμνος των Ελλήνων.

Κωστής Παλαμάς (1859-1943)

Γιώργος Δροσίνης (1859-1951)

Αργύρης Εφταλιώτης (1849-1923)

Άγγελος Σικελιανός (1884-1951) Υπήρξε 5 φορές υποψήφιος για το Νόμπελ Λογοτεχνίας

Ανδρέας Κάλβος (1792-1869) Σύγχρονος του Σολωμού, γεννήθηκε το 1792 στη Ζάκυνθο

Γεώργιος Βιζυηνός (1849-1896)

Γεώργιος Σουρής (1853-1919) ένας από τους σπουδαιότερους σατιρικούς ποιητές της νεότερης Ελλάδας, που έχει χαρακτηριστεί ως «σύγχρονος Αριστοφάνης».

Κώστας Καρυωτάκης (1896-1928) Θεωρείται ως ο κυριότερος εκφραστής της σύγχρονης λυρικής ποίησης και τα έργα του έχουν μεταφραστεί σε περισσότερες από τριάντα γλώσσες.

Μαρία Πολυδούρη (1902-1930) Ελληνίδα ποιήτρια της νεορομαντικής σχολής.

Γιάννης Ρίτσος (1909-1990) Δημοσίευσε πάνω από εκατό ποιητικές συλλογές και συνθέσεις, εννέα μυθιστορήματα, τέσσερα θεατρικά έργα, μεταφράσεις, χρονογραφήματα, άλλα δημοσιεύματα και μελέτες.

Νίκος Καββαδίας (1910-1975) Στα 1975

ο Γιάννης Σπανός κυκλοφορεί το δίσκο ΄΄Ανθολογία Γ΄΄, όπου βρίσκουμε το πρώτομελοποιημένο ποίημα του Ν. Καββαδία Το 1977, η Μαρίζα Κωχ στο δίσκο της '‘Μαρίζα Κωχ'' μελοποιεί 8 ποιήματα του Ν.Καββαδία. Το 1979 είναι μια χρονιά-σταθμός για την ποίηση του Νίκου Καββαδία κι αυτόγιατί τότε κυκλοφόρησε ένας δίσκος ορόσημο για την ελληνική μουσική ο ''Σταυρός του Νότου''. Ο Θάνος Μικρούτσικος μελοποίησε 11 ποιήματα τουΚαββαδία και χάρισε στην ελληνική μουσικήσκηνή έναν από τους πιο σημαντικούς της δίσκους. Άλλες μελοποιήσεις ποιημάτων τουέγιναν από τον Λάκη Παπαδόπουλο, τον ΜιχάληΤερζή, τον Χάρη και Πάνο Κατσιμίχα, τοσυγκρότημα Ξέμπαρκοι κ.ά.

Οδυσσέας Ελύτης (1911-1996) [πραγματικό ονοματεπώνυμο Οδυσσέας Αλεπουδέλλης] Μέλος της λογοτεχνικής γενιάς του ’30. Διακρίθηκε το 1960 με το Κρατικό Βραβείο Ποίησης και το 1979 με το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας, ο δεύτερος και τελευταίος μέχρι σήμερα Έλληνας που τιμήθηκε με βραβείο Νόμπελ.

Γιώργος Σεφέρης (1900-1971) Νίκος Γκάτσος (1911-1992) Κώστας Βάρναλης (1884-1974) Μάνος Ελευθερίου (1938-σήμερα) 70

τραγούδια γεννήθηκαν από τη συνεργασία του Μίκη Θεοδωράκη με τον Μάνο Ελευθερίου

Τ. Λειβαδίτης (1922-1988) Τα ποιήματά του μεταφράστηκαν στα Ρωσικά, Σερβικά, Ουγγρικά, Σουηδικά, Ιταλικά, Γαλλικά, Αλβανικά, Βουλγαρικά, Κινέζικα και Αγγλικά. Στίχοι του μελοποιήθηκαν από τον Μίκη Θεοδωράκη, τον Μάνο Λοΐζο, τον Γιώργο Τσαγκάρη, τον Μιχάλη Γρηγορίου και το συγκρότημα Όναρ.

Κ. Δημουλά (1931- σήμερα) Ποιήματά της έχουν μελοποιηθεί από τον Σάκη Παπαδημητρίου, τον Νίκο Ξανθούλη, τον Κυριάκο Σφέτσα, τον Νίκο Ξυδάκη κ.ά.

Νίκος Εγγονόπουλος (1907-1985) Έλληνας καθηγητής του Ε.Μ. Πολυτεχνείου, ζωγράφος, σκηνογράφος και ποιητής. Θεωρείται ένας από τους μείζονες

εκπροσώπους της γενιάς του '30, ενώ αποτέλεσε και έναν από τους κύριους εκφραστές του υπερρεαλιστικού κινήματος στην Ελλάδα. Το έργο του περιλαμβάνει ακόμα μεταφράσεις, κριτικές μελέτες και δοκίμια. Ποιήματα του Εγγονόπουλου έχουν μεταφραστεί στα γαλλικά, αγγλικά, ιταλικά, ισπανικά, δανικά, πολωνικά, ουγγρικά και τη βενετική διάλεκτο. Επιπλέον έχουν μελοποιηθεί από το Νίκο Μαμαγκάκη και τον Αργύρη Κουνάδη.

Ο Μίλτος Σαχτούρης (1919-2005) ήταν ένας από τους σημαντικότερους μεταπολεμικούς Έλληνες ποιητές τιμημένος με τρία κρατικά βραβεία.

Νικηφόρος Βρεττάκος (1912 -1991) Υπήρξε ένας σημαντικός σύγχρονος Έλληνας ποιητής, που διακρίνεται για τον

βαθύτατο ανθρωπισμό της ποίησής του και την ιδιομορφία των εμπνεύσεών του. Το 1987 εξελέγη μέλος της Ακαδημίας Αθηνών.

Κωνσταντίνος Καβάφης (1863 -1933)

Μανόλης Αναγνωστάκης (1925 -2005)

Μιχάλης Γκανάς (1944- σήμερα). Ποιήματά του έχουν μεταφραστεί σε διάφορες γλώσσες, ενώ στίχοι του έχουν μελοποιηθεί από γνωστούς Έλληνες και ξένους συνθέτες: Μ. Θεοδωράκης, Ν. Μαμαγκάκης, Ν. Ξυδάκης, Δ. Παπαδημητρίου, Ν. Κυπουργός, G. Bregovic, A. Dinkjian κ.α.

Τίτος Πατρίκιος (1928-σήμερα) ποιητής, πεζογράφος και μεταφραστής, της πρώτης μεταπολεμικής γενιάς που έχει τιμηθεί με το Ειδικό Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνίας το 1994.