Εκκλησίες – Μνημείατης Θεσσαλονίκης

2ο Δημοτικού Σχολείου Φιλύρου

Παρουσίαση για τους μαθητέςτου

Παναγία των ΧαλκέωνΙερά Μονή Αγίας Θεοδώρας

Αγία ΣοφίαΚατακόμβη Αγίου

Παναγία των Χαλκέων

Η εκκλησία Παναγία των Χαλκέων είναι βυζαντινή εκκλησία, χτισμένη τον 11ο αιώνα, και βρίσκεται στο

κέντρο της Θεσσαλονίκης.

ΑΡΧΗ

Παναγία των ΧαλκέωνΤοποθεσίαΗ εκκλησία βρίσκεται στην Πλατεία Αρχαίας Αγοράς, βόρεια της Εγνατίας Οδού στο σημείο που διασταυρώνεται με την λεωφόρο Αριστοτέλους που οδηγεί στην Πλατεία Αριστοτέλους. Η αρχαιολογική τοποθεσία της ρωμαϊκής αγοράς της πόλης βρίσκεται βορειοανατολικά, και ονομάστηκε "Η Παρθένος των Χαλκουργών", επειδή η τοποθεσία της γειτνιάζει με την περιοχή όπου παραδοσιακά ζούσαν οι χαλκουργοί της πόλης.

ΑΡΧΗ

Χαλκουργόςαυτός που ασχολείται επαγγελματικά με την κατεργασία τού χαλκού, με την κατασκευή χάλκινων αντικειμένων (κατσαρόλες, επιγραφές κ.α)

ΑΡΧΗ

Παναγία των ΧαλκέωνΙστορίαΣύμφωνα με την κτητορική επιγραφή του ιδρυτή που βρίσκεται στο ανώφλι της δυτικής εισόδου, η εκκλησία χτίστηκε το 1028 από τον πρωτοσπαθάριο Χριστόφορο, κατεπάνω της Λομβαρδίας, και τη σύζυγο του Μαρία, τον γιο του Νικηφόρο και τις δυο του κόρες, την Άννα και την Κατάκαλη. Ο τάφος του Χριστόφορου πιθανότατα βρισκόταν σε ένα αρκοσόλιο στο βόρειο τείχος της εκκλησίας.

ΑΡΧΗ

Παναγία των ΧαλκέωνΠεριγραφήΗ κάτοψη της είναι αυτή του κλασικού "εγγεγραμμένου σταυροειδούς τρουλαίου ναού", που κυριάρχησε στην αρχιτεκτονική την εποχή της Μακεδονικής δυναστείας.Με τέσσερις κίονες να στηρίζουν τον κεντρικό τρούλο και χωριστό τριμερή χώρο με δύο πεσσούς για το ιερό, ο ναός εντάσσεται ειδικότερα στη σύνθετη παραλλαγή του παραπάνω τύπου, που ήταν διαδεδομένη στην Κωνσταντινούπολη. Άλλοι δύο τρούλοι υπάρχουν στον νάρθηκα. Ολόκληρο το οικοδόμημα είναι χτισμένο από πλίνθους, λόγω των οποίων ονομάστηκε "Κόκκινη Εκκλησία". Η εξωτερική όψη είναι διακοσμημένη με πλήθος καμαρών και παραστάδα, στοιχεία κωνσταντινοπολίτικης επιρροής. Εσωτερικά, μεγάλο μέρος της διακόσμησης με σκαλιστά μάρμαρα και νωπογραφίες έχει διατηρηθεί

ΑΡΧΗ

Ιερά Μονή Αγίας Θεοδώρας

Η ιστορική Ιερά Μονή Αγίας Θεοδώρας, που βρίσκεται στο κέντρο της Θεσσαλονίκης, κοντά στην πλατεία Αριστοτέλους, ιδρύθηκε την

εποχή της ομώνυμης αγίας τον 9ο αιώνα. Η επανίδρυση της έχει γίνει το 1953. Στο μοναχολόγιο της είναι εγγεγραμμένοι οι

ιερομόναχοι της Ιεράς Μητρόπολης Θεσσαλονίκης.

ΑΡΧΗ

Ιερά Μονή Αγίας Θεοδώρας

ΙστορίαΟι πρώτες πληροφορίες για την ιστορία της μονής της Αγίας Θεοδώρας προέρχονται από το βίο της Οσίας. Όταν η Οσία κατέφυγε εκεί σε ηλικία 25 ετών για να μονάσει (το έτος 837), η μονή ήταν αφιερωμένη στο όνομα του πρωτομάρτυρος Στεφάνου.Οι χώροι της μονής του αγίου Στεφάνου που μαρτυρούνται ρητ και κατ’ ὰεπανάληψη στο κείμενο του Βίου είναι το παρεκκλήσιο της Υπεραγίας Θεοτόκου όπου τοποθετήθηκε το λείψανο της οσίας κατ τη μετακομιδή του, το κοινοτάφιο ὰτων αδελφών της μονής, η τράπεζα, το μαγειρείο, τα κελλιά, ο χώρος υφαντουργίας, ο μύλωνας, η αυλή, το βαλανείο, το φρέαρ και το θυρωρείο. Το καθολικ της μονής πιθαν ν είχε παρόμοια αρχιτεκτονικ μορφή μ’ αυτήν της ὸ ὸ ὴΑγίας Σοφίας, φυσικά σε μικρότερες διαστάσεις.

ΑΡΧΗ

Μετά τη μετακομιδή του λειψάνου της οσίας Θεοδώρας, τον Αύγουστο του 893, η μονή μετονομάσθηκε σε μονή της Αγίας Θεοδώρας. Εξ αρχής λειτουργούσε με το κοινοβιακό σύστημα. Δεν γνωρίζουμε πότε ακριβώς και για ποιους λόγους η μονή της αγίας Θεοδώρας έπαυσε να λειτουργεί μ' αυτήν την ιδιότητα και λειτουργούσε πλέον ως ενοριακός ναός. Είναι μόνο γνωστό ότι αυτό συνέβη το 18ο αιώνα.Στην Ιερά μονή της Αγίας Θεοδώρας μόνασαν η αδελφή του αρχιεπισκόπου Θεσσαλονίκης Αγίου Νείλου Καβάσιλα και η μητέρα του Αγίου Νικολάου Καβάσιλα.

Ιερά Μονή Αγίας Θεοδώρας

ΑΡΧΗ

Το 1430 με την άλωση της Θεσσαλονίκης, οι Τούρκοι κατατεμάχισαν το άγιο λείψανο της Οσίας. Ωστόσο η μονή δεν δημεύθηκε, ούτε μετατράπηκε σε τζαμί. Μάλιστα κατ' αυτήν την περίοδο ήταν μία από τις τρεις μονές που λειτουργούσαν στη Θεσσαλονίκη μετά την άλωσή της και αριθμούσε διακόσιες μοναχές. Η μονή ονομαζόταν τουρκικά «Kizlar Manastir» (Μοναστήρι των Κοριτσιών) και βρισκόταν σε μία από τις δώδεκα χριστιανικές συνοικίες της πόλης.Το Καθολικό της μονής επλήγη καίρια κατά τις δύο πυρκαγιές του 1890 και 1917. Η μεγάλη πυρκαγιά του 1917 κατέστρεψε ολοκληρωτικά το Καθολικό της μονής. Το μόνο κτίσμα που διασώθηκε ήταν το κωδωνοστάσιο του ναού, το οποίο κτίστηκε στα τέλη του 19ου αιώνος.Η Αγία Θεοδώρα της Θεσ/νίκης εορτάζει στις 5 Απριλίου και στις 29 Αυγούστου. Πάντως, η μεγάλη πανήγυρη της μονής γίνεται στην Ανακομιδή του Ιερού της Λειψάνου, στις 3 Αυγούστου.

Ιερά Μονή Αγίας Θεοδώρας

ΑΡΧΗ

Αγία Σοφία

Η Αγία Σοφία της Θεσσαλονίκη, είναι μία από τις παλαιότερες εκκλησίες της πόλης, η οποία έχει παραμείνει ακέραια μέσα στο βάθος του

χρόνου και λειτουργεί μέχρι σήμερα

ΑΡΧΗ

ΑΡΧΗ

Αγία Σοφία

Ο ναός της του Θεού Σοφίας της Θεσσαλονίκης χτίστηκε τον 8ο αιώνα στη θέση μιας μεγάλης παλαιοχριστιανικής βασιλικής, που καταστράφηκε, πιθανόν από σεισμό, στις αρχές του 7ου αιώνα. Το 1204, όταν με την Δ' Σταυροφορία κυριεύθηκε η πόλη από τους σταυροφόρους, η Αγία Σοφία μετατράπηκε στον καθολικό καθεδρικό ναό της Θεσσαλονίκης. Από το 1246 που η Θεσσαλονίκη επέστρεψε στα χέρια της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας ήταν ο μητροπολιτικός ναός της πόλης, μέχρι το 1523/24, που μετατράπηκε σε τζαμί από τους Τούρκους κατακτητές της πόλης

Αγία Σοφία

ΑΡΧΗ

Η Αγία Σοφία είναι χτισμένη στον αρχιτεκτονικό τύπο της βασιλικής με θολωτό. Οι κίονες του κεντρικού κλίτους είναι τραβηγμένοι προς τα πλάγια, ώστε ο κεντρικός χώρος του ναού να έχει σχήμα ισοσκελούς σταυρού. Μπορεί έτσι να θεωρηθεί μια μεταβατική μορφή μεταξύ της βασιλικής με τρούλο και του εγγεγραμμένου σταυροειδούς, που κυριαρχεί στη βυζαντινή ναοδομία από το 10ο αιώνα και μετά. Μαζί με το Ναό της Αγίας Θεοδοσίας, τη Μονή του Ουάλεντος στην Κωνσταντινούπολη και την κατεστραμμένη Εκκλησία της Κοιμήσεως της Θεοτόκου στη Νίκαια, Η Αγία Σοφία της Θεσσαλονίκης αντιπροσωπεύει ένα από τα κύρια αρχιτεκτονικά παραδείγματα αυτού του τύπου, αρχιτεκτονικής αρκετά διάσημης τη βυζαντινή περίοδο.

Αγία Σοφία

ΑΡΧΗ

Ο ναός διακοσμήθηκε την περίοδο της Εικονομαχίας, με ανεικονικά ψηφιδωτά, παρόμοια με τον Ναό της Αγία Ειρήνης στην Κωνσταντινούπολη και στην Εκκλησία της Κοιμήσεως της Θεοτόκου στη Νίκαια, που σώζονται μέχρι σήμερα στην καμάρα του ιερού. Ο μεγάλος χρυσός σταυρός στο τεταρτοσφαίριο της κόγχης αντικαταστάθηκε με το ψηφιδωτό της Θεοτόκου το 787-797 μετά την νίκη των Εικονολατρών. Την ίδια περίπου εποχή έγινε και το μωσαϊκό του τρούλου, που αναπαριστά την Ανάληψη του Ιησού με την επιγραφή από τις Πράξεις 1:11 " νδρες Γαλιλα οι, τί στήκατε βλέποντες ε ς τ ν ο ρανόν". όπου παρίστανται ἄ ῖ ἑ ἰ ὸ ὐοι Δώδεκα Απόστολοι, η Παναγία και δύο άγγελοι

Ο ναός έπαθε σημαντικές ζημιές από πυρκαγιά το 1890, όσο ήταν ακόμη τζαμί. Την αποκατάσταση των ζημιών, στη διάρκεια των οποίων αποκαλύφθηκε το ψηφιδωτό του τρούλου, ανέλαβε ο βυζαντινολόγος Κάρολος Ντιλ, με οδηγίες του οποίου έγινε και η διακόσμηση των υπόλοιπων επιφανειών του ναού που διατηρείται μέχρι σήμερα. Πολύ σοβαρές ζημιές έγιναν και από το σεισμό του 1978, η αποκατάσταση των οποίων διήρκεσε περίπου είκοσι χρόνια, ενώ ο τρούλος αποκαταστάθηκε το 1980.

Αγία Σοφία

ΑΡΧΗ

Κατακόμβη Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου

ΑΡΧΗ

Ο Ιερός αυτός ναός, λοιπόν, βρίσκεται στην νοτιοανατολική πλευρά του ναού της Αγίας Σοφίας και συγκεκριμένα επί των οδών Ικτίνου και Μακένζυ Κινγκ.

Πρόκειται για ένα εξαιρετικό κτίριο από γυαλί και πρασινόλιθους. Εντός του βρίσκονται οι κατακόμβες του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου.

Κατακόμβη Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου

ΑΡΧΗ

Κάποτε, το επίπεδο των δρόμων της Θεσσαλονίκης βρισκόταν ακριβώς στο επίπεδο που βρίσκεται κι αυτός ο ναός, αυτό μάλιστα επιβεβαιώνεται παρατηρώντας πως σε αυτό το επίπεδο βρίσκονται κι άλλοι ναοί όπως η Αγία Σοφία κι η Παναγία Χαλκέων. Το 1932, λοιπόν, εκεί υπήρχε ένα χωράφι, ώσπου όταν αποφασίστηκε να ανεγερθεί κτίριο και ξεκίνησαν οι χωματουργικές διαδικασίες, αποκαλύφθηκε η ύπαρξη σπάνιων, αρχαιολογικών θησαυρών.

Κατακόμβη Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου

ΑΡΧΗ

Η ανέγερση διακόπηκε και οι αρχαιολόγοι ξεκίνησαν τις ανασκαφές και τη μελέτη, εντοπίζοντας τελικά πως στο χώρο βρισκόταν ένα παλαιοχριστιανικό βαπτιστήριο, πιθανότατα αυτό του ναού της Αγίας Σοφίας όπου λέγεται πως βαφτίστηκε κι ο αυτοκράτορας Θεοδόσιος. Επιπλέον, βρέθηκε και μια κολόνα για την οποία κάποιοι πιστεύουν πως είναι κατάλοιπο των ρωμαϊκών λουτρών που υπήρχαν στην περιοχή, άποψη που ενισχύεται από την ύπαρξη άφθονου νερού στο χώρο της κατακόμβης. Ωστόσο, άλλοι λένε πως είναι κατάλοιπο του βαπτιστηρίου μιας κι έχει ένα σταυρό χαραγμένο πάνω της.

Λέγεται ότι οι κατακόμβες του Αγίου Ιωάννη είχαν επικοινωνία με την Κρύπτη του Αγίου Δημητρίου (απόσταση σε ευθεία πάνω από 2 χλμ και υψομετρική διαφορά γύρω στα 50 μέτρα), μέσω ενός υπόγειου δρόμου, ο οποίος μέχρι τις αρχές του 20 αιώνα διασωζόταν αλλά αργότερα με την κατασκευή του διπλανού δρόμου (Μακένζυ Κινγκ) αλλά και με την μεγάλη ανοικοδόμηση γενικότερα, τα θεμέλια, έκοψαν οριστικά αυτό το σοκάκι και έριξαν ένα πέπλο μυστηρίου στο όλο θέμα.

Κατακόμβη Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου

ΑΡΧΗ

Τέλος

Οι πληροφορίες είναι αντιγραφή από την Βικιπαίδεια αλλά και από άλλες ιστοσελίδες.Οι φωτογραφίες είναι αντιγραφή από ιστοσελίδες.

Μπούτζας ΤάσοςΤοπαλίδου Μαρίαγια το 2ο Δημοτικό Σχολείο Φιλύρου