50
ΡΑΑΤΘΜΑ

Παράρτημα για Χριστούγεννα

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Παράρτημα για Χριστούγεννα

ΡΑΑΤΘΜΑ

Page 2: Παράρτημα για Χριστούγεννα

Μια παλιά πρωτοχρονιάτικη ιςτορία...

Κάτι ςαν παραμφκι.

Ζνασ φίλοσ μου ζςτειλε κάτι επίκαιρο, μια παλιά πρωτοχρονιάτικθ ιςτορία. Τθν αναρτϊ ευχαρίςτωσ, ωσ αντίβαρο ςτθ μιηζρια, τθν κακογουςτιά και τθν ευτζλεια που αποτζλεςαν αφορμζσ, ζναυςμα και κεματολογία των τελευταίων μου αναρτιςεων. Ξζςπαςμα αναηιτθςθσ «κακαροφ» αζρα, ςυγκίνθςθσ και μιασ χαμζνθσ ακωότθτασ. Μαηί με τισ ολόκερμεσ ευχζσ μου, αφιζρωμα για τισ χρονιάρεσ θμζρεσ που ζρχονται, προσ όλουσ τουσ αναγνϊςτεσ τθσ ςτιλθσ.Οι εποχζσ δφςκολεσ, κυμίηουν ςτουσ γθραιότερουσ χρόνια κατοχικά. Οι μζρεσ μικρζσ, χειμωνιάτικεσ και οι νφχτεσ μακριζσ και κρφεσ, όπωσ τότε. Το ίδιο ςκοτεινζσ κι οι ψυχζσ των ανκρϊπων. Μελαγχολικά πρόςωπα κυκλοφοροφν, ςκεφτικά, ςτουσ δρόμουσ τθσ μεγάλθσ πολιτείασ. Θ γιορταςτικι ευωχία, θ ανεμελιά και θ μαγεία τζτοιων θμερϊν ίςα που αναφαίνεται ςτθ ςυμπεριφορά τουσ, χαμζνθ κι αυτι ςτο βάκοσ τθσ μνιμθσ και πλακωμζνθ από χιλιάδεσ, τωρινζσ ζννοιεσ, αγωνίεσ, αναςφάλειεσ. Ζδαφοσ πρόςφορο για ν’ αναςτθκεί ςτθ μνιμθ μια ξεχαςμζνθ, επίκαιρθ ιςτορία, που μπορεί να διαβαςτεί και ςαν παλιό παραμφκι τθσ γιαγιάσ… Να κυμίςει κάτι ςτουσ παλιοφσ και να προϊδεάςει τουσ νζουσ.

Page 3: Παράρτημα για Χριστούγεννα

ΤΟ ΤΟΡΛ ΤΟΥ ΑΟΥΛΘΘ ιςτορία που κα ςασ διθγθκϊ ςιμερα και μοιάηει με πρωτοχρονιάτικο παραμφκι,

ςυνζβθ πριν πολλά-πολλά χρόνια ςε κάποια μεγάλθ πόλθ τθσ Ελλάδασ, που τότεφάνταηε μικρι, ςτθν Ακινα. Τθν εποχι εκείνθ όλα τα ςπίτια ιςαν μικρά, φτωχικά καιτισ νφχτεσ ςκοτεινά. Τα περιςςότερα ιςαν πζτρινα, όπωσ πζτρινα ιςαν και τα χρόνιαπου ηοφςαν οι άνκρωποι. Θ φτϊχεια ιταν απλωμζνθ ςαν αόρατο μαγικό δίχτυ απάνωαπό τισ περιςςότερεσ ςυνοικίεσ τθσ, όμωσ οι άνκρωποι τότε, παρ’ όλθ τθ μιηζρια καιτθν κακομοιριά τουσ, μποροφςαν να χαμογελοφν και θ καρδιά τουσ ξεχείλιηε απόκαλοςφνθ και ακωότθτα. Οι γειτονιζσ ιςαν ιςυχεσ και αςφαλείσ και μόνο οι παιδικζσ,χαροφμενεσ κι αμζριμνεσ, φωνζσ διατάραηαν τθν απζραντθ ςιωπι, γεμίηοντασ με ηωικι αιςιοδοξία τθν ατμόςφαιρα και ηεςταίνοντασ τισ ψυχζσ των μεγάλων, πουαπζβλεπαν ςτουσ μικροφσ αεικίνθτουσ διαβόλουσ τουσ για ζνα καλφτερο αφριο.Οι νφχτεσ, ιδίωσ τον χειμϊνα, ιςαν ςκοτεινζσ, κατάμαυρεσ όπωσ ςκοτεινι και μαφρθιταν κι θ ηωι των ανκρϊπων. Τότε, ςτισ ατζλειωτεσ χειμωνιάτικεσ νφχτεσ το κρφοιταν τςουχτερό κι ο παγωμζνοσ αζρασ -φαρμάκι- ξφλιαηε το ςϊμα και μαηί τθν, ιδθ,παγωμζνθ τουσ ψυχι. Μόλισ ο ιλιοσ ζπεφτε και χανόταν ςτο βάκοσ του ορίηοντα,πίςω από το βουνό, ερχόταν βιαςτικά θ νφχτα κουβαλϊντασ μαηί τθσ ζνα απόλυτοςιωπθτιριο ςτα ςπίτια και μια απζραντθ ακινθςία ςτουσ δρόμουσ. Τα μικρά, ξφλιναπατηοφρια ςφάλιηαν βιαςτικά για να κρατιςουν μζςα, όςο μποροφςαν, τθ ςπιτικικαλπωρι εμποδίηοντασ, κατά το δυνατόν, το άγριο κρφο να μπει και να περονιάςει τακόκαλα των κατοίκων.Μόλισ ςκοτείνιαηε ζπιαναν δουλειά οι ςόμπεσ του Κωκ, του ανκρακίτθ, ι των ξφλων,κακϊσ και τα ταπεινά μαγκάλια που μάηευαν γφρω τουσ τα μζλθ τθσ οικογζνειασ. Γιανα ηεςτακοφν και αποτελειϊςουν οι μικροί τθ μελζτθ των αυριανϊν μακθμάτων καιοι μεγάλοι, μαμάδεσ, γιαγιάδεσ, κείεσ, να καταπιαςτοφν με τισ ςυνθκιςμζνεσγυναικείεσ αςχολίεσ τουσ. Σίδερο, ράψιμο, μπάλωμα, κζντθμα.

Page 4: Παράρτημα για Χριστούγεννα

Ο μικρόσ Αροφλθσ, μαηί με τα άλλα τρία μικρότερα αδελφάκια του, κακόταν κι αυτόσ κατάχαμα, πάνω ςτοπαλιό τριμμζνο χαλί με τα ηωγραφιςμζνα ελάφια ςτθν περίμετρο, που ςκζπαηε το κζντρο του δωματίου, ενϊολοτρόγυρα αυτό ςυμπλθρωνόταν από μικρζσ κουρελοφδεσ που, όλα μαηί, προςπακοφςαν να κόψουν το κρφοπου αναδινόταν ςαν φαρμακερό φίδι, μζςα από τα τετράγωνα μωςαϊκά πλακάκια με τα οποία ιταν ςτρωμζνοτο κεντρικό δωμάτιο του ςπιτιοφ. Ζνασ μεγάλοσ χϊροσ που ιταν ςαλόνι, τραπεηαρία, κακθμερινό. Ζνα δωμάτιογια όλεσ τισ χριςεισ. Στο κζντρο του, το μεγάλο μαγκάλι, φτιαγμζνο από ζνα πελϊριο ςτρογγυλό λαμαρινζνιοταψί, ςτθριγμζνο ςε χαμθλό ςιδερζνιο τρίποδο, είχε μζςα του απλωμζνθ, πάνω ς’ ζνα παχφ υπόςτρωμαςτάχτθσ και χόβολθσ, μια ςτρϊςθ πυρινα ελιάσ που ςιγοκαιγόταν τριηοβολϊντασ και λαμπυρίηοντασςκορποφςε ολοτρόγυρα αλλόκοτεσ, μαγικζσ φωτεινζσ ανταφγειεσ μαηί με τθ γλυκιά τoυ ηζςτθ.Οι μικροί, λουςμζνοι από το αχνό φωσ τθσ μεγάλθσ λάμπασ πετρελαίου που τθν ςιγοντάριηαν οι κόκκινεσφωτίτςεσ του μαγκαλιοφ, ιςαν ςκυμμζνοι πάνω από τα βιβλία και τα τετράδια, απορροφθμζνοι ςτθ μελζτθτουσ, ς’ ζνα ςκθνικό που κφμιηε κρυφό ςχολειό τθσ Τουρκοκρατίασ! Ζγραφαν, ζςβθναν, λογάριαηαν ιςιγοψικφριηαν ςυλλαβίηοντασ τα μεγάλα γράμματα των αναγνωςτικϊν, ζτοιμοι για τθν αυριανι εξζταςθ τθσδαςκάλασ. Πμωσ το μυαλό του Αροφλθ, όςο ηφγωναν οι γιορτζσ των Χριςτουγζννων και τθσ Ρρωτοχρονιάσ,τριβελιηόταν από μία και μόνθ, τθν ίδια πάντα, πολφ επίμονθ κι ανομολόγθτθ ςκζψθ, που πλθςίαηε κι αυτι μετισ γιορτζσ ςαν … τραίνο. Ππωσ τα τραίνα που ζβλεπε να ζρχονται από μακριά, κακϊσ ςτεκόταν ανάμεςα ςτισγραμμζσ τουσ, εκεί ςτθ ΒΛΟ, και τα κοιτοφςε κατάφατςα που ολοζνα μεγάλωναν και μεγάλωναν, κακϊσπλθςίαηαν βιαςτικά, μζχρι που ο μθχανοδθγόσ να ςφυρίξει κυμωμζνα για να διϊξει τον ανόθτο μικρό πουςτεκόταν αςυλλόγιςτα κι επικίνδυνα ςτθν πορεία του. Τα μάτια του ιςαν καρφωμζνα, ςαν μαγεμζνα, ςτισεναλλαςςόμενεσ κόκκινεσ ανταφγειεσ κι θ ςκζψθ του κόλλαγε ςτα κόκκινα ροφχα του αγαπθμζνου Άγιου, τουΆγιου Βαςίλθ, που του κφμιηε θ αναμμζνθ πυρινα ςτο μαγκάλι.Θ μθτζρα ςτθ διπλανι κουηίνα ετοίμαηε, ςαν τελευταία αςχολία τθσ θμζρασ όπωσ πάντα, το βραδινό φαγθτό.Λιτό και φτωχικό πάντοτε, περιμζνοντασ τον πατζρα να γυρίςει, ξεκεωμζνοσ, απ' τθ δουλειά. Ζτςι, όλοι μαηί νακλείςουν τον θμεριςιο κφκλο μ’ ζνα βακφ πιάτο ςοφπα χυλοπίτεσ, ι τραχανά, που ζφτιαχνε μόνθ τθσ τοφκινόπωρο, για να γεμίηει τισ χειμωνιάτικεσ νφχτεσ το ςτομάχι και να ηεςταίνει, ςυνάμα, το κορμί των μελϊντθσ φαμελιάσ τθσ. Και μετά, όλοι μαηί τρεχάτοι, να χωκοφν κάτω από τισ βαριζσ φλοκάτεσ των κρεβατιϊν τουσ,φορϊντασ τισ πυτηάμεσ που είχαν προθγουμζνωσ ηεςτάνει, ζνασ-ζνασ, ςτθ ηεςτι ανάςα που ζβγαηε το

μαγκάλι.

Page 5: Παράρτημα για Χριστούγεννα

Τα Χριςτοφγεννα πλθςίαηαν κι ζφερναν μαηί τουσ μια αλλιϊτικθ ατμόςφαιρα ςτο ςπίτι. Θμθτζρα, αναςτατωμζνθ και φουριόηα, πάντα τζτοιεσ θμζρεσ αλαφιαηόταν περιςςότερο!Κακαριότθτα γενικι και ειδικζσ ετοιμαςίεσ. Μια μεγάλθ λαμαρίνα, δανεικι από το φοφρνο,γζμιηε με λαχταριςτά μελομακάρονα και μυρωδάτουσ κουραμπιζδεσ. Λιχουδιζσ εποχιακζσπου ζρχονταν ςτο ςπίτι για λίγεσ θμζρεσ και μετά χάνονταν ςτθ λικθ και τθν νοςταλγία, γιανα ξανάρκουν πάλι του χρόνου, μαηί με τουσ… καλικάντηαρουσ! Στο μυαλό των τεςςάρωνμικρϊν διαβόλων τθσ οικογζνειασ, Χριςτοφγεννα ςιμαινε ςχολικζσ διακοπζσ και απζραντοπαιχνίδι ςτισ οδοφσ και τισ ροφγεσ τθσ γειτονιάσ. Πχι ςχολείο, όχι διαβάςματα, όχι

πεικαρχία!Θ ιςτορία τθσ γζννθςθσ του μικροφ Χριςτοφ ςτθν ταπεινι φάτνθ, μια ιςτορία που θ καλικεία Μαρία, με τθν αργι, ηεςτι και λίγο βραχνι, φωνι τθσ διθγιόταν γλαφυρά, ηωντανά καιπαραςτατικότατα, μετζφερε το εκςτατικό παιδικό ακροατιριο κατ’ ευκείαν μζςα ςτθ φάτνθτθσ Βθκλεζμ και ςυγκινοφςε μζχρι δακρφων τισ τρυφερζσ ψυχζσ τουσ. Γοθτευμζνοιπαρακολουκοφςαν τθν τόςο ηωντανι αφιγθςθ τθσ κείασ και ζνοιωκαν, εκςτατικοί, να τουσηεςταίνει πιότερο θ ανάςα των αλόγων τθσ φάτνθσ, παρά θ χόβολθ του μαγκαλιοφ! Κακϊσ θδιιγθςθ προχωροφςε το μιςοςκότεινο δωμάτιο μεταμορφωνόταν ςε φάτνθ, ζτςι που όλοιπερίμεναν ν’ ανοίξει ξαφνικά θπόρτα και να εμφανιςτοφν οι τρεισ μάγοι με τα δϊρα!Στθν παιδικι τουσ φανταςία και μζςα ςτθν ζξαψθ τθσ αφιγθςθσ, οι γφρω ςκιζσ εξζφραηαντουσ βοςκοφσ, τον Λωςιφ, τθν Ραναγία. Και όλοι, μζςα τουσ, ζβλεπαν τθν αφεντιά τουσ ςαντον μικρό, νεογζννθτο Λθςοφ! Θ μαγεία των ςτιγμϊν κατίςχυε των πάντων και κάλυπτε κάκεγωνίτςα τθσ παιδικισ ψυχισ. Νικοφςε τθν φτϊχεια, τθ ςτζρθςθ, τθν ανζχεια και ταοδθγοφςε, με τθν ακωότθτα τθσ θλικίασ, κατ’ ευκείαν ςτον ουρανό, να κολυμποφν ανάερακι ανάλαφρα παίηοντασ με τα Χερουβείμ!Ο μικρόσ Αροφλθσ, ο μεγαλφτεροσ, ζνασ μπόμπιρασ τθσ 5θσ Δθμοτικοφ, ιταν ο πιοπροβλθματιςμζνοσ απ’ όλα τ’ αδζλφια. Οι ςυγκινθτικζσ αφθγιςεισ τθσ κείασ Μαρίασ δενςταματοφςαν ςτθ γζννθςθ του Χριςτοφ, αλλά προχωροφςαν, λόγω των θμερϊν, και ςτθγοθτευτικι ιςτορία του Άγιου Βαςίλθ. Του μεγάλου κι αγαπθμζνου φίλου των παιδιϊν.

Page 6: Παράρτημα για Χριστούγεννα

Και τι δεν ζλεγε θ κεία Μαρία γι’ αυτόν τον καλοκάγακο, χοντροφλθ Άγιο. Πλο το χρόνο, αποτραβθγμζνοσ ςτοεργαςτιρι του ςτον βορά, ςτθν παγωμζνθ κι απρόςιτθ Λαπωνία, κάπου ςτθν άκρθ του κόςμου, καταςκευάηειμαηί με τουσ βοθκοφσ του, τα ξωτικά και τισ νεράιδεσ, χιλιάδεσ παιχνίδια. Αυτοκινθτάκια, τραινάκια,ποδθλατάκια, κοφκλεσ, επιτραπζηια και διάφορα άλλα παιχνίδια, πζρα από κάκε φανταςία και τθν παραμονιτθσ Ρρωτοχρονιάσ τα φορτϊνει ς’ ζνα μεγάλο ζλκθκρο που το ςζρνουν δϊδεκα δυνατοί τάρανδοι, κάτι ςαντεράςτια ελάφια με μεγάλα υπζροχα κι επιβλθτικά κζρατα, και ξεκινάει από τα βάκθ τθσ Ανατολισ, τθνπατρίδα του τθν Καιςαρεία, να τα μοιράςει ςτα αγαπθμζνα του παιδιά! Πμωσ όχι ςε όλα. Μόνο ςε όςα εκείνοτο χρόνο ιςαν φρόνιμα ςτο ςπίτι και καλοί μακθτζσ ςτο ςχολείο! Ο Άγιοσ Βαςίλθσ, ςαν Άγιοσ που ιταν,γνϊριηε τα καμϊματα όλων των μικρϊν του φίλων και επιβράβευε πάντοτε τα καλά παιδιά, δίνοντασταυτόχρονα ζνα καλό μάκθμα ςτα άτακτα για το τι κα πακαίνουν ςτθ ηωι τουσ, αν δεν ςυμμορφωκοφν καιγίνουν καλοί άνκρωποι.Ο Αροφλθσ πάντα προςπακοφςε να είναι καλό, ευγενικό και υπάκουο παιδί. Ρρόςεχε, όςο μποροφςε, να μθνκάνει ςκανταλιζσ, να μθν ςτενοχωρεί και κυμϊνει τθ μθτζρα και να είναι κακαρόσ κι επιμελισ ςτο ςχολείο.Ρροςπακοφςε! Πμωσ φαίνεται πωσ δεν τα κατάφερνε πάντοτε γιατί, άκελά του, όλο και κάποια ηαβολιά καιαταξία κα ζκανε τθν οποία ο καλόσ Άγιοσ, που όλα τα ζβλεπε και όλα τα πρόςεχε, τθν κατζγραφε αμζςωσ ςτακατάςτιχά του. Ζτςι, κάκε χρόνο μάταια ο Αροφλθσ περίμενε να του φζρει ο Άγιοσ εκείνο το δϊρο πουποκοφςε με όλθ τθ δφναμθ τθσ ψυχισ του και που πάντα ανζφερε, ανελλιπϊσ, ςτθν κακθμερινι τουπροςευχι. Ζνα μόνο δϊρο λαχταροφςε θ καρδοφλα του και ζνα μόνο ηθτοφςε, ο μικρόσ Αροφλθσ, από τον ΆγιοΒαςίλθ. Ζνα και μόνο ζνα. Και το ίδιο πάντα! Αυτό που χρόνια ζβλεπε να παίηουν κάτι πλουςιόπαιδα ςτθνπάνω γειτονιά, ςτον Κολωνό, ενϊ αυτόσ και όλθ θ μικρι παλιοπαρζα του, μόνο ςτα καλφτερά τουσ όνειραζβλεπαν ότι ζχουν. Ζνα τόπι!Ζνα ωραίο, μεγάλο τόπι. Ζνα τόπι λαςτιχζνιο, που να πθδάει και να γκελάρει μζχρι εκεί πάνω! Πλοι ςτθγειτονιά ιξεραν πωσ αυτό που θ μαμά του Ηιςθ, θ μοδίςτρα, ζφτιαχνε, παραγεμίηοντασ με κουρζλια μια παλιάκάλτςα και ράβοντάσ τθν ςφιχτά, μόνο τόπι δεν ιταν, αφοφ οφτε τθ μιςι δουλειά του δεν ζκανε! Δεν«μπίςταγε» ςτο χϊμα, οφτε κλωτςιόταν ςωςτά και μακριά! Κι αυτό το κλοτςοςκοφφι που ζπαιηαν με δαφτο,μόνο ποδόςφαιρο δεν μποροφςε να είναι, αλλά άκλιο ςουραφλι.- Αχ, και να είχαν ζνα αλθκινό τόπι! Ζνα ολοςτρόγγυλο, μεγάλο άςπρο τόπι! Τι ωραίο ποδόςφαιρο κα ζπαιηαν.Αν…

Page 7: Παράρτημα για Χριστούγεννα

Πμωσ όλα τα παιδιά ςτθ γειτονιά είχαν φτωχοφσ γονιοφσ. Κι ο Στράτοσ, κι ο Στζλιοσ κι ο Ηιςθσ κι ο Νότθσ, όλοι.Και κανζνασ δεν μποροφςε ν’ αγοράςει ςτο παιδί του ζνα αλθκινό, πραγματικό άςπρο τόπι! Ζτςι τα όνειρα καιοι ελπίδεσ του Αροφλθ είχαν εναποτεκεί, αποκλειςτικά, πάνω ςτον Άγιο Βαςίλθ. Μαηί με τα κερμά παρακάλιακαι τισ ικεςίεσ που κάκε βράδυ, όλο το χρόνο, με βουρκωμζνα μάτια του ζςτελνε.- Αχ’, Άγιε μου Βαςίλθ, ςε παρακαλϊ, φζρε μου ζνα τόπι! Κα είμαι καλό παιδί!Αλλά, όπωσ φαινόταν, οι παιδικζσ αταξίεσ ιςαν αναπόφευκτεσ κι ζτςι ο καλόσ Άγιοσ, αυςτθρόσ αλλά δίκαιοσ,του ζφερνε μόνο μικρά ι άςχετα δϊρα, τιμωρϊντασ τον για όλεσ τισ αταξίεσ τθσ χρονιάσ και αρνοφμενοσ ναπραγματοποιιςει τθν ςφοδρι του επικυμία. Ππωσ ζλεγε θ μθτζρα, ο ςοφόσ Άγιοσ Βαςίλθσ, που ιξερε τθνφτϊχεια και τισ ανάγκεσ τθσ οικογζνειασ, του ζφερνε πρακτικά και χριςιμα δϊρα και όχι περιττζσ πολυτζλειεσ!Κανζνα πουλοβεράκι, τίποτε παποφτςια ι καμιά καςετίνα με μολφβια! Τζτοιεσ αθδίεσ, όπωσ ζλεγε μζςα του οΑροφλθσ, και ποτζ τόπι! Γι’ αυτό, όταν θ μθτζρα πιγαινε επίςκεψθ, βαρετι κακ’ όλα, ςτθ κεία τθ Χαρίκλεια,πζρα από τον Κολωνό, κατά τον Λόφο του Στρζφθ, με πολλι χαρά τθν ακολουκοφςε, με τθν κρυφι ελπίδα ναξεκλζψει λίγθ ϊρα, να ξεγλιςτριςει από τα φουςτάνια των γυναικϊν κι ανακατωμζνοσ με τουσ άλλουσμπόμπιρεσ τθσ περιοχισ, να κλωτςιςει λίγο ζνα πραγματικό τόπι! Με τα γκελ και τα φάλτςα του! Να παίξειαλθκινό ποδόςφαιρο, με τα δυνατά ςουτ των επικετικϊν και τα κεαματικά πλονηόν των τερματοφυλάκων.Στιγμζσ άφκαςτθσ απόλαυςθσ! Τι ευτυχία, Κεζ μου!

Αυτι τθ χρονιά, μεγαλφτεροσ και προςεκτικότεροσ, είχε βάλλει τα δυνατά του να είναι φρόνιμοσ και καλόσ καιπίςτευε ακράδαντα πωσ ετοφτθ τθ φορά ο καλόσ του Άγιοσ δεν κα είχε καταγράψει πολλά ςτο μεγάλο βιβλίομε τισ παιδικζσ ςκανταλιζσ, οπότε κα του κάνει, επί τζλουσ, το χατίρι. Δεν είχε τραβιξει καμιάσ γάτασ τθν ουρά,δεν είχε ςπάςει με τθν ςφεντόνα κανζνα τηάμι γειτόνιςςασ, δεν είχε ςτιςει ξόβεργεσ για ςπουργίτια και οφτεείχε ςουφρϊςει με το διχαλωτό καλάμι τα ςφκα από τθ ςυκιά του γείτονα, που τα κλαδιά τθσ βρίςκοντανςφρριηα με τθ μάντρα τθσ αυλισ τουσ! Ιταν ζνα πολφ καλό και φρόνιμο παιδάκι! Και ςτθν τάξθ πρϊτοσ. Δζκαμε τόνο ςτον ζλεγχο και διαγωγι κοςμιότθτα! Άρα είχε κάκε δικαίωμα να ελπίηει ότι, επί τζλουσ, ο Άγιοσ καεκτιμοφςε τθν καλι του ςυμπεριφορά και κα του ζφερνε το δϊρο που λαχταροφςε. Δεν τον ζνοιαηαν ταμεγάλα κουρδιςτά αυτοκινθτάκια, οι εντυπωςιακζσ τορπιλάκατοι, οι ςβοφρεσ, οι χοντρζσ γυάλινεσ γκαηζσ και,βεβαίωσ, οι κοφκλεσ. Αυτζσ τισ βλακείεσ που ζπαιηαν, γλυκανάλατα, τα κορίτςια! Αυτόσ περίμενε ζνα μεγάλο,καλοφουςκωμζνο και ολοςτρόγγυλο τόπι! Άςπρο με κόκκινεσ και μπλε βοφλεσ, που κα το χτυπάσ κάτω και καγκελάρει ίςαμε τον ουρανό!

Page 8: Παράρτημα για Χριστούγεννα

Πςο πλθςίαηε θ μεγάλθ θμζρα, θ παραμονι πρωτοχρονιάσ, θ μζρα που ο Άγιοσ Βαςίλθσ καζκανε τθ διανομι των δϊρων του, τόςο θ καρδιά του Αροφλθ χτυποφςε όλο και πιο δυνατά.Δυνατότερα κι από το μεγάλο ρολόι ςτον τοίχο με τον κοφκο, που κάκε ϊρα ζςκαγε μφτθ καιδιαλαλοφςε τισ ϊρεσ. Τικ-τακ. Τικ-τακ, τικ-τακ! Κοφκου! Ολοζνα πιο δυνατά, όλο και πιοανυπόμονα! Είχε βάλει ςτο μυαλό του μια πονθριά. Πμωσ μια πολφ ακϊα πονθριά! Είχεςκεφτεί, το βράδυ που όλοι ςτο ςπίτι κα ζπεφταν για φπνο, κουκουλωμζνοι κάτω από τισχοντρζσ φλοκάτεσ, μπασ και γλιτϊςουν το κρφο που ερχόταν, ςβζλτο και τςουχτερό μόλισζςβθνε θ ςόμπα και θ πυρινα ςτο μαγκάλι γινόταν άςπρθ ςτάχτθ, και αφοφ κα άφθνε ναπεράςει κάμποςθ ϊρα, ϊςτε να βεβαιωκεί πωσ ο βακφσ φπνοσ τουσ είχε πάρει όλουσ ςτθναγκαλιά του, αυτόσ κα ςθκωνόταν ακόρυβα, κα ζπαιρνε μαηί του τθν κουβζρτα καιπατϊντασ ςτισ μφτεσ των ποδιϊν κα ζβγαινε ςτθν αυλι κι από εκεί, με τθ ςιδερζνιαςτριφογυριςτι ςκάλα, γραμμι για τθν ταράτςα!Μζρεσ πριν, είχε καταςτρϊςει το καταπλθκτικό του ςχζδιο, πιςτεφοντασ πωσ, ςτθν απίκανθπερίπτωςθ που ο Άγιοσ Βαςίλθσ, καταλογίηοντάσ του κάποια αταξία που ο ίδιοσ ζκανεακοφςια, χωρίσ να το καταλάβει, δεν τον υπολόγιηε και φζτοσ ςτα καλά παιδιά και δενςκόπευε να του ικανοποιιςει τθν παραγγελία, όταν κα τον ζβλεπε, περνϊντασ από ψθλά,να τον περιμζνει με τόςθ αγάπθ και τόςθ λαχτάρα μζςα ςτο κρφο, ςίγουρα κα ςυγκινιόταν,κα τον ςυγχωροφςε και κα του ζδινε κι εκείνου το τόπι που καρτεροφςε τόςα χρόνια!Σίγουρα, όλο και κάποιο τόπι κα περίςςευε του Άγιου. Είναι αδφνατον να μθν είχε ςκεφτείνα ζχει και κάποια παιχνίδια ρεηζρβα, για κάποια καλά παιδιά, που μζςα ςτουσ πολλοφσμπελάδεσ και τισ φοφριεσ των θμερϊν τα είχε ξεχάςει! Και ο ίδιοσ ιξερε καλά πωσ ο ΆγιοσΒαςίλθσ, ποτζ μα ποτζ, δεν άφθςε παραπονεμζνο κανζνα, πραγματικά καλό παιδάκι! Άρααπόψε, ο Αροφλθσ είχε πάρα πολλζσ πικανότθτεσ.Από τισ διθγιςεισ τθσ κείασ Μαρίασ, ο Αροφλθσ ιξερε πωσ το ζλκθκρο του Άγιου Βαςίλθερχόταν από τθν ανατολι, γι’ αυτό και διάλεξε γιά να κουρνιάςει τθ γωνία του ςτθκαίου μετο πλυςταριό. Ιταν ςχετικά απάνεμο και αντίκριηε, φάτςα, τθν εκκλθςία του Αϊ Γιϊργθ, πουόπωσ ζδειχνε θ μικρι πυξίδα που ιταν κολλθμζνθ ςτθ ςφυρίχτρα που του είχε χαρίςει οκείοσ ο Σταφροσ ςτα γενζκλιά του, ιταν ςτθ μεριά τθσ ανατολισ.

Page 9: Παράρτημα για Χριστούγεννα

Μόλισ ζςβθςε κι θ τελευταία λάμπα και ςτο ςπίτι απλϊκθκε απόλυτθ ςιωπι πουτθν διζκοπτε μόνο κάποιο απότομο, ςτιγμιαίο, ροχάλιςμα του κουραςμζνουπατζρα, ο Αροφλθσ εφαρμόηοντασ το ςχζδιό του, βγικε με τισ πιτηάμεσ, ταπαντοφλάκια και τθ βαριά φλοκάτθ, διπλωμζνθ ςτθν πλάτθ, ςτθν ταράτςα.Κοφρνιαςε ςτθ γωνία που είχε διαλζξει και διπλοκουκουλϊκθκε με τθν κουβζρτα,όντασ απόλυτα ςίγουροσ πωσ ο καλοκάγακοσ Άγιοσ κα εντόπιηε αμζςωσ τον μικρόςκοφρο όγκο ςτθν γωνιά τθσ ταράτςασ και κα καταλάβαινε ποιόσ τον περίμενε μεαγωνία κάτω από τθν φλοκάτθ. Τα μάτια του δεν ξεκολλοφςαν από τον ουρανό,εκεί ςτο βάκοσ του ανατολικοφ ορίηοντα και περίμενε!Ναι, όςο το ςκεφτόταν τόςο ςιγουρευόταν πωσ το κόλπο του κα ζπιανε. Ιταναπόλυτα ςίγουροσ και περίμενε να φτάςουν τα μεςάνυχτα! Ρίςτευε ςτον ΆγιοΒαςίλθ και τθν ιςτορία του, ακριβϊσ όπωσ τουσ τθν διθγιόταν θ κεία Μαρία, θοποία τα ιξερε καλά αυτά, αφοφ κάκε μζρα τριγφριηε από εκκλθςία ςε εκκλθςία.Ρίςτευε με όλθ τθ δφναμθ τθσ ψυχισ του και αδιαφοροφςε για όςα, κάτικακόπιςτα και άτακτα παλιόπαιδα, διζδιδαν ςτο ςχολείο. Πτι, δικεν, δεν υπάρχειΆγιοσ Βαςίλθσ, ότι όλα είναι φανταςίεσ και παραμφκια των μεγάλων για νακρατοφν τα παιδιά φρόνιμα όλθ τθ χρονιά και πωσ τα δϊρα τα αγόραηαν οι γονείσαπό τα παιχνιδάδικα τθσ οδοφ Αιόλου! Ιξερε πωσ όλα αυτά ιςαν κακοικειεσ,ηιλιεσ και δικαιολογίεσ όλων εκείνων των άτακτων παιδιϊν που ο Άγιοσ Βαςίλθσαγνοοφςε με το δίκιο του. Ζτςι ικελαν, από ηιλια και φκόνο, να κλονίςουν τθνπίςτθ των καλϊν ςτον Άγιο και να τα παραςφρουν ςτισ αταξίεσ τουσ! Πχι, οΑροφλθσ δεν τα δεχόταν αυτά. Δεν κα του τθν ζςκαγαν οι πονθροί. Ρίςτευε ςτοκαλό, τθν καλοςφνθ, τισ καλζσ πράξεισ και ςτον Άγιο Βαςίλθ που τισ επιβραβεφειμε τα δϊρα του! Και απόψε, ςε λίγεσ ϊρεσ, κα τουσ το απόδειχνε.

Page 10: Παράρτημα για Χριστούγεννα

Ζνασ χειμωνιάτικοσ, μα κακαρόσ ουρανόσ, γεμάτοσ αςτζρια φϊτιηε πολφ τθν καταςκότεινθγειτονιά, παρ’ όλο που δεν φαινόταν πουκενά το φεγγάρι. Πλοσ ο κόςμοσ κοιμόταν,περιμζνοντασ να ξθμερϊςει ο καινοφριοσ χρόνοσ και μόνο, ποφ και ποφ, κάποιο μακρινόγαφγιςμα ζςπαγε τθ ςιωπι και τρόμαηε, ξαφνικά όπωσ ακουγόταν, τον κουκουλωμζνοΑροφλθ, που για πρϊτθ του φορά ζμενε τόςο αργά ζξω ςτθν ταράτςα και μάλιςταχειμωνιάτικα. Οι μόνεσ υπαίκριεσ διανυκτερεφςεισ γινόντουςαν κάποιεσ πολφ ηεςτζσκαλοκαιριάτικεσ νφχτεσ, όπου ολόκλθρθ θ οικογζνεια, ςτρωματςάδα ο ζνασ δίπλα ςτονάλλο, αναηθτοφςε ςτον φπνο τθ δροςιά τθσ ταράτςασ. Πμωσ τϊρα, τα πράγματα ιςαντελείωσ διαφορετικά. Πςο περνοφςε θ ϊρα τόςο το κρφο γινόταν όλο και πιο δυνατό, ςεβακμό που θ φλοκάτθ δεν μποροφςε, πλζον, να το ςταματιςει. Κουλουριαηόταν όλο καιπεριςςότερο μζςα τθσ, μικραίνοντασ το κορμί του και χουχοφλιαηε με τθν ανάςα τισ χοφφτεστου προςπακϊντασ να ηεςτάνει τα παγωμζνα του δάχτυλα που, λίγο-λίγο, ζπαυε να τα

αιςκάνεται.Ιταν αδφνατον να προςδιορίςει πόςοσ χρόνοσ είχε περάςει και πόςοσ απζμενε μζχρι τοπζραςμα του Άγιου Βαςίλθ. Το μόνο που καταλάβαινε καλά ιταν το πϊσ κα ζνοιωκε ονεογζννθτοσ Χριςτόσ, γυμνόσ και μικρόσ, μζςα ςτθν παγωμζνθ φάτνθ, ηεςταμζνοσ μόνο μετθν ανάςα λίγων αλόγων, μια βδομάδα νωρίτερα! Για να φφγει, οφτε λόγοσ. Καμία δφναμθκαι κανζνα κρφο δεν κα τον ζκανε να εγκαταλείψει τθν ταράτςα γυρίηοντασ ςτο ηεςτό τουκρεβάτι. Κα ζμενε εκεί περιμζνοντασ τον Άγιο Βαςίλθ. Ο κόςμοσ να χαλάςει! Αφοφ ιταναπόλυτα ςίγουροσ ότι απόψε κα τον ςυναντοφςε. Πςο κι αν αργοφςε αυτόσ, όςο κρφο κι ανζκανε. Κα ζμενε και ζναν ολόκλθρο χρόνο, αν χρειαηόταν. Ράει και τελείωςε!Δεν ιξερε πια αν ο χρόνοσ κυλοφςε, ι είχε ςταματιςει εντελϊσ. Οφτε κι αν προχωροφςαν οιϊρεσ ςτο ρολόι του τοίχου. Εκείνο που καταλάβαινε μόνο ιταν ότι, ςιγά-ςιγά, είχε πάψει νααιςκάνεται τα πόδια του, που είχαν παγϊςει. Το ίδιο όπωσ και τα χζρια του, που ιταναδφνατον πλζον να ηεςτάνει με τθν ανάςα του. Δεν ιξερε αν κι αυτι ζβγαινε ηεςτι ι κρφα!Μόνο θ καρδιά του χτυποφςε ακόμθ και ζνιωκε τον αργό τθσ χτφπο, ςυνεχϊσ και αργότερο.Καταλάβαινε πωσ δουλεφει ακόμα, όπωσ και τα μάτια του που ζμεναν καρφωμζνα ςτθνανατολι, πάνω από τον τροφλο του Αϊ Γιϊργθ και περίμεναν ανυπόμονα.

Page 11: Παράρτημα για Χριστούγεννα

Ξάφνου, κακϊσ το βλζμμα του είχε κολϊςει αρκετά από το κρφο, ζνα άςτρο τουφάνθκε ςαν να κουνιόταν λίγο. Ναι, ναι!, ζνα άςτρο είχε ξεκολλιςει από τονουρανό και πλθςίαηε προσ τθν ταράτςα με μεγάλθ ταχφτθτα. Κακϊσ ςίμωνε γινότανόλο και πιο μεγάλο, όλο και πιο φωτεινό! Σε βακμό που τον κάμπωνε. Ο Αροφλθσμιςόκλειςε τα μάτια για ν’ αντζξουν το εκτυφλωτικό φωσ. Πταν μπόρεςε ναδιακρίνει κακαρά πάλι, είδε ζνα μεγάλο ζλκθκρο να κατεβαίνει ςτθν ταράτςα.Δϊδεκα τεράςτιοι τάρανδοι, με δυνατά ςτικθ και μεγάλα επιβλθτικά κζρατα, ςανβαςιλικά ςτζμματα ςτο κεφάλι, που ξεφυςοφςαν ςαν ατμομθχανζσ τοπροςγείωςαν ςαν ποφπουλο μπροςτά του. Ζνα ζλκθκρο γεμάτο κουτιά τυλιγμζναμε πολφχρωμα χαρτιά και δεμζνα με παρδαλζσ γιορταςτικζσ κορδζλεσ! Ακριβϊσόπωσ το περιζγραφε ςτισ αφθγιςεισ τθσ θ κεία Μαρία!Μόλισ προςγειϊκθκε το ζλκθκρο -Ω’, Κζ μου- πρόβαλε μζςα από τουσ ςωροφσ τωνδϊρων, ο Άγιοσ Βαςίλθσ! Ο ίδιοσ, αυτοπροςϊπωσ, με το ίδιο γλυκό καλόκαρδογζλιο, ακριβϊσ όπωσ ςτισ περιγραφζσ και τισ φωτογραφίεσ που ιξερε ο Αροφλθσαπό τισ εφθμερίδεσ! Ο Άγιοσ πλθςίαςε, τον πιρε αγκαλιά, του χάιδεψε τρυφερά ταμαλλιά, ηεςταίνοντασ με το χοντρό μάλλινο γάντι του το παγωμζνο του πρόςωποκαι είπε αργά, με τθ βαριά του φωνι.- Αροφλθ, είςαι ζνα πολφ καλό παιδί. Το πιο καλό παιδί του κόςμου! Αυτό πουζκανεσ απόψε για μζνα, ποτζ κανζνα άλλο παιδάκι δεν ςκζφτθκε και δεν τόλμθςενα κάνει μζχρι ςιμερα!Τον φίλθςε ςτοργικά ςτο μζτωπο και τον τφλιξε απαλά με τθ φλοκάτθ, μαηί και τομεγάλο, ολοςτρόγγυλο, καλοφουςκωμζνο και γυαλιςτερό τόπι που ζβαλε ςτθναγκαλιά του. Ζνα μεγάλο άςπρο τόπι με ωραίεσ κόκκινεσ και μπλε βοφλεσ!Ο Αροφλθσ ζκλειςε τα μάτια τριςευτυχιςμζνοσ! Δεν ζνιωκε πια κανζνα κρφο. Μιαγλυκιά ηζςτθ τον είχε αγκαλιάςει ολόκλθρο.

Page 12: Παράρτημα για Χριστούγεννα

Πταν ξφπνθςε, ίςωσ το άλλο πρωί, ίςωσ το παρ’ άλλο, ίςωσ πολλά πρωινά μετά, δενζχει ςθμαςία, βριςκόταν ς’ ζνα λευκό δωμάτιο, κουκουλωμζνοσ ς’ ζνα άςπρο κρεβάτιόπου πάνω και γφρω του κρζμονταν διάφορα ςωλθνάκια. Θ μθτζρα, με πρόςωποςφιγμζνο και τθν αναςτάτωςθ ηωγραφιςμζνθ επάνω του, κακόταν ςε μια καρζκλαδίπλα του κι θ κεία Μαρία, όρκια ςτο κάτω μζροσ του κρεβατιοφ, τον ςταφρωνε απόαπόςταςθ. Τα πόδια και τα χζρια του ιςαν τυλιγμζνα με άςπρουσ επιδζςμουσ καιδίπλα, ς’ ζνα ψθλό λευκό κομοδίνο, το μεγάλο, ολοςτρόγγυλο και καλοφουςκωμζνοάςπρο τόπι, με τισ μεγάλεσ κόκκινεσ και μπλε βοφλεσ! Το τόπι που του ζφερε οαγαπθμζνοσ φίλοσ των καλϊν παιδιϊν, ο Άγιοσ Βαςίλθσ!Ο Αροφλθσ ξανάκλειςε πάλι τα μάτια για να ηιςει ςτα μικρά του όνειρα, το μεγάλοόνειρο τθσ μικρισ του ηωοφλασ. Ζνα πλατφ χαμόγελο ευδαιμονίασ ςφράγιηε τοπρόςωπό του και δεν αιςκανόταν πλζον κανζνα πόνο ςτο ςϊμα, οφτε ζβλεπε ταδάκρυα που ζτρεχαν από τα μάτια τθσ μθτζρασ και τθσ κείασ του, κακϊσ ζπαιηε«δίτερμα» ςτον ουρανό με τουσ αγγζλουσ! Εννοείται με το μεγάλο άςπρο τόπι που τουζφερε, πρωτοχρονιάτικο δϊρο, ο αγαπθμζνοσ του Άγιοσ Βαςίλθσ. Ο αγαπθμζνοσ Άγιοσόλων των φρόνιμων μικρϊν και των αγακϊν μεγάλων. Ο Άγιοσ των δϊρων και τθσελπίδασ. Αυτισ που προςδοκοφμε και ςιμερα όλοι, περιςςότερο από ποτζ.

Αφιερωμζνο ςτον εγγονό μου Αριςτείδθ και χαριςμζνο ςε όλα τα παιδιά του κόςμου,μεγάλα και μικρά, που εξακολουκοφν να κάνουν όνειρα και, κυρίωσ, να τα κυνθγοφν,πιςτεφοντασ ς’ αυτά και ξεπερνϊντασ τα όρια.

http://orpheas-orpheas.blogspot.gr/2011/12/blog-post_24.html

Page 13: Παράρτημα για Χριστούγεννα

Ελληνικά γλυκά για την παραμονή τησ Πρωτοχρονιάσ

Βαςιλόπιτα παραδοςιακιΒαςιλόπιτα που κα ικανοποιιςει ακόμθ και τουσ πιο αυςτθροφσ λάτρεισ τθσ

παράδοςθσ.Εκτζλεςθ• 1. Κοςκινίηουμε το αλεφρι με το μπζικιν πάουντερ. Χτυπάμε τθ μαργαρίνθ με τθ

ηάχαρθ και το αλάτι, μζχρι να αςπρίςουν και να αφρατζψουν. Ρροςκζτουμε ζνανζναν τουσ κρόκουσ των αυγϊν και ςτθ ςυνζχεια ρίχνουμε μζςα το ξφςμα, τομαχλζπι, τθ βανίλια, το γάλα και το κονιάκ.

• 2. Χτυπάμε τα αςπράδια των αυγϊν ςε ςφιχτι μαρζγκα. ίχνουμε ςτο μείγμα τωνκρόκων εναλλάξ το αλεφρι με τθ μαρζγκα, διπλϊνοντασ απαλά με μια ςπάτουλα.Τζλοσ ρίχνουμε τα χοντροκομμζνα αμφγδαλα και ανακατεφουμε ελαφρά.

• 3. Αλείφουμε με μαργαρίνθ ζνα ταψί Νο 30 και αδειάηουμε μζςα το μείγμα.Ρροςκζτουμε το νόμιςμα και, αν κζλουμε, παςπαλίηουμε τθ βαςιλόπιτα με φιλζαμφγδαλο. Ψινουμε ςε προκερμαςμζνο φοφρνο ςτουσ 180°C για περίπου 55λεπτά. Αφινουμε να ςτακεί για 5 λεπτά και τθ βγάηουμε από το ταψί ςε ςχάρα,για να κρυϊςει. Κοςκινίηουμε πάνω, επίςθσ αν κζλουμε, ηάχαρθ άχνθ.

• μερίδεσ 12• Χρόνοσ Ρροετοιμαςίασ 10 λεπτά• Χρόνοσ ψθςίματοσ 50 λεπτά

Page 14: Παράρτημα για Χριστούγεννα

• Υλικά• 250 γραμμ. μαργαρίνθ• 2 φλ. τςαγιοφ ηάχαρθ• 6 αυγά• 1 φλ. τςαγιοφ γάλα• 1/2 κιλό αλεφρι που φουςκϊνει μόνο του• 1 ποτιρι κραςιοφ κονιάκ• 1 πορτοκάλι (ξφςμα)• 1 βανίλια• 2 κ.γλ. μαχλζπι κοπανιςμζνο• 1 πρζηα αλάτι• 1 κ.γλ. μπζικιν πάουντερ• 1 φλ. τςαγιοφ αμφγδαλα καβουρδιςμζνα, χοντροκομμζνα

• http://www.argiro.gr/recipes/

Page 15: Παράρτημα για Χριστούγεννα

Κουραμπιζδεσ παλιά παραδοςιακι ςυνταγι

• 1 κ. βοφτυρο φρζςκο (αιγοπρόβειο)• 1 κ. αμφγδαλο, όχι ξεφλουδιςμζνο• (μπορείσ να βάλεισ και λιγότερο - όςο κζλεισ)• 1 1/2 κ. ηάχαρθ άχνθ• 2 κρόκουσ αυγοφ• 1 κουταλάκι γαρφφαλλο ςκόνθ• 1 ποτθράκι του λικζρ κονιάκ• 2 βανίλιεσ• 1 κ. αλεφρι Αλλατίνθ (κα πάρει περιςςότερο)• 1 γεμάτο κουταλάκι μπεϊκιν• 100 gr ανκόνερο

Page 16: Παράρτημα για Χριστούγεννα

• πρϊτα ροδίηω τα αμφγδαλα ςτο φοφρνο και τα χοντροκόβω ςτο μίξερ με το φλοφδι.

• τα αφινω ςτθν άκρθ να κρυϊςουν.• χτυπάω ςτο μίξερ 15' το βοφτυρο.• μετά, ενϊ το μίξερ δουλεφει, ρίχνω 1 πιατάκι του καφζ γεμάτο άχνθ,• τουσ 2 κρόκουσ,• το γαρφφαλλο,• το κονιάκ,• τθ βανίλια.• χτυπάω το μίγμα ςυνολικά περίπου 1/2 ϊρα• βάηω το χτυπθμζνο μίγμα ςε λεκάνθ,• προςκζτω τα αμφγδαλα που ζχουν κρυϊςει• και ρίχνω λίγο - λίγο το αλεφρι (όςο πάρα πάνω πάρει...)• Ηυμϊνω με τα χζρια.• Τα ςχθματίηω όπωσ μ' αρζςει.• Τα βάηω ςτο ταψί ...

http://syntages.nets.gr/sintages-mageirikis

Page 17: Παράρτημα για Χριστούγεννα

Συνταγι για μελομακάρονα (Ραραδοςιακι ςυνταγι)

Νόςτιμθ, εφκολθ και παραδοςιακι ςυνταγι για μελομακάρονα.Υλικά:• Ζνα ποτιρι ηάχαρθ.• Μιςό ποτιρι χυμό από πορτοκάλι.• Λίγο ξφςμα πορτοκαλιοφ.• Ζνα φακελάκι μπζικιν.• Ζνα κουταλάκι κανζλα.• Μιςό κουταλάκι ςόδα.• Δφο ποτιρια λάδι ελαιόλαδο ι ςπορζλαιο (Καλφτερα ςπορζλαιο για πιο ελαφριά

ςυνταγι).• Μιςι κοφπα τριμμζνα καρφδια.• Αλεφρι όςο πάρει το μίγμα, ϊςτε θ ηφμθ να παραμείνει μαλακι!• Υλικά για το ςιρόπι:• Ενάμιςθ ποτιρι νερό.• Μιςό ποτιρι ηάχαρθ.• Δφο κουταλιζσ μζλι.

Page 18: Παράρτημα για Χριστούγεννα

Εκτζλεςθ:• Σε μία λεκάνθ ρίχνουμε τθ ηάχαρθ με το χυμό πορτοκαλιοφ, αφοφ μζςα ςτο χυμό

πορτοκαλιοφ ζχουμε ρίξει τθ ςόδα μασ. Ανακατεφουμε με το χζρι μασ και ςτθςυνζχεια ρίχνουμε το ξφςμα πορτοκαλιοφ, τθν κανζλα, το λάδι μασ, τα τριμμζνακαρφδια μασ, το μπζικεν και το αλεφρι μασ ςταδιακά. Ανακατεφουμε καιηυμϊνουμε το μίγμα καλά. Στθ ςυνζχεια πλάκουμε τα μελομακάρονα μασ και τατοποκετοφμε ςε ζνα ταψί.Για το ςιρόπι μασ:

• Βράηουμε το νερό και τθ ηάχαρθ και όταν αρχίςει να δζνει το μίγμα, ρίχνουμε τομζλι μασ. Το ςιρόπι είναι ζτοιμο.

• Ρροκερμαίνουμε το φοφρνο μασ ςτουσ 180 με 200 βακμοφσ και τοποκετοφμε τοταψί με τα μελομακάρονα μασ. Τα βγάηουμε ςε 10 με 25 λεπτάκια, ανάλογα με τοφοφρνο μασ. Δθλαδι τα βγάηουμε όταν ροδίςουν.

• Τα αφινουμε να κρυϊςουν και τα περιχφνουμε με το ςιρόπι μασ. όταν ταμελομακάρονα απορροφιςουν το ςιρόπι είναι ζτοιμα. Μία ακόμθ ιδζα είναι ναςερβιριςτοφν αφοφ τουσ ρίξουμε κι άλλο τριμμζνο καρφδι από πάνω.

• Καλι επιτυχία και καλά Χριςτοφγεννα.

• http://www.logia.gr/

Page 19: Παράρτημα για Χριστούγεννα

ΣΥΝΤΑΓΘ ΓΙΑ ΣΑΑΓΛΙ

Ζνα από τα πιο ςυνθκιςμζνα γλυκά που ζφτιαχναν οι νοικοκυρζσ ςτο Ραλιοφρι τα παλαιότερα χρόνια(αρκετζσ εξακολουκοφν να το φτιάχνουν ακόμα) τζτοιεσ μζρεσ, δθλαδι γιορτζσ Χριςτουγζννων και Ρρωτοχρονιάσ, είναι το Σαραγλί. Ρρόκειται για πανεφκολο, αλλά πολφ νόςτιμο και εφγευςτο γλυκό, που ιταν μάλιςτα και ζνα από τα "9 φαϊά" που ζτρωγαν τθν παραμονι των Χριςτουγζννων.

Θ ΣΥΝΤΑΓΘ

Υλικά:• Αλεφρι• Νερό• Αλάτι• Λάδι• Σουςάμι (ψθμζνο και ςτουμπιγμζνο)• Ηάχαρθ

Page 20: Παράρτημα για Χριστούγεννα

Εκτζλεςθ1. Με το αλεφρι, το νερό και το αλάτι φτιάχνουμε το ηυμάρι2. Πταν είναι ζτοιμο, αρχίηουμε να... ανοίγουμε φφλλα, ίδια με αυτά

που φτιάχνουμε τθν πίτα3. Κόβουμε το φφλλο που ανοίξαμε ςτθν μζςθ, οπότε ζχουμε δυο

μζρθ4. Αφοφ αλείφουμε το μιςό φφλλο με λάδι, το γεμίηουμε με το

ςτουμπιγμζνο ςουςάμι και αρχίηουμε να το τυλίγουμε ςε ρολό5. Φτιάχνουμε τόςα ρολά όςα χωροφν ςτο ταψί που ζχουμε και τα

τοποκετοφμε κυλινδρικά6. Το ψινουμε μζχρι να αρχίςει το φφλλο να ροδίηει7. Πταν βγάηουμε το ταψί, το περιχφνουμε με ςιρόπι, ϊςτε να

μαλακϊςει αρκετά και να είναι... μπουκιά και ςυχϊριο

Page 21: Παράρτημα για Χριστούγεννα

Μπακλαβάσ ουμελιϊτικοσ

Kάκε χρόνο, λίγο πριν τθν Ρρωτοχρονιά, θ μθτζρα μου φτιάχνει τον περίφθμο μπακλαβά τθσ!Είναι το κζραςμά τθσ για τισ γιορτζσ των αδερφϊν μου Βαςίλθ και Γιάννθ. Εγϊ γλυκά πολλά δεν τρϊω όπωσ ξζρετε, όμωσ οφείλω να ομολογιςω ότι ο μπακλαβάσ τθσ μθτζρασ μου είναι πλοφςιοσ και ςτθτόσ, και όπωσ όλοι λζνε πάρα πολφ νόςτιμοσ! Ασ πάμε να δοφμε αναλυτικά όμωσ πωσ τον φτιάχνει. Θ ςυνταγι είναι τθσ γιαγιάσ μου τθσ ςυνονόματθσ και είναι πλοφςια ςε καρφδια κακϊσ είχαν και δικι τουσ παραγωγι τότε..

Για ζνα μεγάλο ταψί χρειαηόμαςτε:• 1 ½ με 2 κιλά φφλλο για μπακλαβά• 2 κιλά καρυδόψιχα• 3 φλιτηάνια τςαγιοφ ηάχαρθ• 3 με 4 κουταλάκια του γλυκοφ κανζλλα• λίγο λιγότερο από 1 φλιτηάνι φρυγανιά• λάδι για το άλειμμα των φφλλων• γαρφφαλλα

Page 22: Παράρτημα για Χριστούγεννα

Γηα ην ζηξόπη:

•8 θιηηδάληα δάραξε

•7 θιηηδάληα λεξό

•1 μύιν θαλέιιαο

•1 - 2 θνπηαιάθηα ηνπ γιπθνύ ρπκό ιεκόλη

Πσο ηνλ θηηάρλνπκε:

Τξίβνπκε ηα θαξύδηα, όρη πνιύ ςηιά θαη ηα αλαθαηεύνπκε κε ηε δάραξε, ηελ θαλέιια θαη ηε

θξπγαληά.

Λαδώλνπκε ην ηαςί καο θαη ζηξώλνπκε 6 κε 8 θύιια, ιαδώλνληαο ην θάζε έλα μερσξηζηά.

Τα θύιια απηά ηα αθήλνπκε λα βγαίλνπλ έμσ από ην ηαςί καο θαη θόβνπκε ηηο άθξεο ηνπο πνπ

πξνεμέρνπλ θαζώο ε γέκηζε πξνρσξάεη πξνο ηα πάλσ.

Τν πάλσ πάλσ θύιιν από ηα 6-8 θύιια πνπ ζηξώζακε δελ ην ιαδώλνπκε, θαη ην παζπαιίδνπκε

κε ην κείγκα θαξπδηνύ. Σηξώλνπκε έλα αθόκε θύιιν, ην παζπαιίδνπκε κε

ην κείγκα ηνπ θαξπδηνύ θαη ζπλερίδνπκε θύιιν-κείγκα θαξπδηνύ, θύιιν-κείγκα θαξπδηνύ, κέρξη

λα ηειεηώζνπλ ηα θύιια (έρνπκε θξαηήζεη ζηελ άθξε 8-10 θύιια) θαη ην θαξύδη.

Page 23: Παράρτημα για Χριστούγεννα

Κατά τθ διάρκεια τθσ γζμιςθσ, ό,τι περιςςεφει από τα φφλλα, μποροφμε να το γυρίηουμε και να ξαναβάηουμε μζςα ςτο μπακλαβά

Τζλοσ ςτρϊνουμε τα 8-10 φφλλα που ζχουμε κρατιςει, απλϊνοντάσ τα ωραία και ςτρωτά και λαδϊνοντασ το κακζνα ξεχωριςτά.

Για το κόψιμο ξεκινάμε πάντα από τθ διάμετρο του κφκλου και ςυνεχίηουμε εκατζρωκεν δεξιά και αριςτερά.

Κόβουμε τα κομμάτια μασ ςε ςυμμετρικοφσ ρόμβουσ και προςζχουμε το μαχαίρι να μθν φτάνει μζχρι κάτω

Στολίηουμε με γαρφφαλλα και ψινουμε ςτο φοφρνο για 1 ϊρα περίπου ςτουσ 175 με 180 βακμοφσ.

Για το ςιρόπι

• Βάηουμε τα υλικά εκτόσ από το λεμόνι, ςε ζνα κατςαρολάκι για να βράςουν.

• Πταν πάρουν βράςθ προςκζτουμε και το λεμόνι και αφινουμε άλλα 5 λεπτά.

• Ρροςοχι!!

• Ο μπακλαβάσ πρζπει να είναι κρφοσ και το ςιρόπι καυτό.

• Αφινουμε να απορροφθκεί το ςιρόπι και μετά κόβουμε τα κομμάτια ζωσ κάτω.

• Σερβίρουμε ςε μία πιατζλα και όποιοσ πρόλαβε πρόλαβε!!!!

• Καλι επιτυχία, με το καλό να μασ ζρκει θ νζα χρονιά!

• http://syntageskardias.blogspot.gr/2010/12/blog-post_27.html

Page 24: Παράρτημα για Χριστούγεννα

ΣουςαμόπιταΤι χρειαηόμαςτε:

• 250 γραμμ. φφλλο κροφςτασ

• 250 γραμμ. ςουςάμι

• 110 γραμμ. μαργαρίνθ

• 3 κουταλιζσ τριμμζνθ φρυγανιά

• 1/2 κουταλιά κανζλα

• 1/2 κουταλάκι τριμμζνο γαρίφαλο

• ςουςάμι ακοπάνιςτο

Για το ςιρόπι

• 220 γραμμ. ηάχαρθ

• 180 γραμμ. μζλι

• 2 κουταλιζσ αμαρζτο ι μπράντι

Εκτζλεςθ:

Λιϊςτε τθ μαργαρίνθ.

• Καβουρντίςτε ελαφρά τα 250 γραμμ. ςουςάμι, κοπανίςτε το και ανακατζψτε το με τα μπαχαρικά και τθ φρυγανιά. Για τθν πίτα: Κόψτε τα φφλλα ςτο μζγεκοσ του ταψιοφ, αλείψτε με μαργαρίνθ το ταψί και ςτρϊςτε 2 φφλλα αλείφοντάσ τα ζνα ζνα με μαργαρίνθ. Ραςπαλίςτε τα φφλλα με λίγο μείγμα φρυγανιάσ, ςτρϊςτε ζνα φφλλο, αλείψτε το και παςπαλίςτε με λίγο μείγμα. Συνεχίςτε με αυτό τον τρόπο μζχρι να τελειϊςουν τα υλικά, ολοκλθρϊνοντασ τθν πίτα με 3 αλειμμζνα φφλλα και αρκετό ολόκλθρο ςουςάμι. Ψινουμε ςτουσ 200 βακμοφσ για 45 λεπτά περίπου.Τζλοσ ρίχνουμε το ςιρόπι ηεςτό ςε χλιαρι πίτα.

• http://www.sintagespareas.gr/sintages/sousamopita.html#ixzz2Ch0UEkrC

Page 25: Παράρτημα για Χριστούγεννα

• Μπουγάτςα πρωτοχρονιάτικη. Στο Θράκλειο τθσ Κριτθσ κάτοικοι καταναλϊνουν ανιμερα τθσ Ρρωτοχρονιάσ μεγάλεσ ποςότθτεσ μπουγάτςασ, κζλοντασ να είναι γλυκιά θ πρϊτθ γεφςθ του ζτουσ. Μάλιςτα, ςε όλουσ τουσ δρόμουσ του Θρακλείου τθν παραμονι τθσ Ρρωτοχρονιάσ ςτινονται υπαίκριοι πάγκοι για τθ διανομι μπουγάτςασ.

• Λουκουμάδεσ. Και όμωσ οι λουκουμάδεσ ανικουν ςτα παραδοςιακά γλυκά των γιορτϊν. Φτιάχνονται από ηφμθ, τθγανίηονται ςε καυτό λάδι, παςπαλίηονται με μζλι και κανζλα και τρϊγονται τθν παραμονι τθσ Ρρωτοχρονιάσ, για να πάρουμε τθ γλφκα του παλιοφ χρόνου και να γλυκάνουμε τον νζο που μασ ζρχεται.

• http://www.i-diadromi.com/2010/12/blog-post_2333.html

Page 26: Παράρτημα για Χριστούγεννα

Τα γλυκά τησ Πρωτοχρονιάσ ςτη Χαλκιδική

Οι γυναίκεσ ςτθ Χαλκιδικι, εκτόσ από τθ βαςιλόπιτα, πρζπει τθν παραμονι τθσ Ρρωτοχρονιάσ να φτιάξουν «κλίκια» και «φταημίτ'κα», όπωσ και άλλα γλυκά για τουσ καλαντιςτζσ, τουσ επιςκζπτεσ και τα μζλθ τθσ οικογζνειασ. Συνικωσ τα γλυκά αυτά είναι: ςαραγλί, ςουςαμόπιτα, μπακλαβάσ, κανταΐφι κ.α.Ειδικότερα ςτθν Ορμφλια ζκαναν κι ζνα ειδικό κουλοφρι, ςε ςχιμα «οχτϊ», για τον Άγιο Βαςίλειο. Το κουλοφρι αυτό το ζβαηαν ςτο εικονοςτάςι, για το καλό του χρόνου.

Page 27: Παράρτημα για Χριστούγεννα

Συμβολιςμοί και Τυχερά παιχνίδια ςτη Χαλκιδική

Τθ νφχτα τθσ Ρρωτοχρονιάσ, ςτα χωριά τθσ Χαλκιδικισ, θ βρφςθ του χωριοφ ζπρεπε να είναι ανοιχτι, ζτςι ϊςτε να τρζχει θ τφχθ όλθ τθ χρονιά, ςαν το νερό.

Το χιόνι κεωροφνταν καλό ςθμάδι, κακϊσ ςυμβόλιηε τθν ευτυχία και ιταν προμινυμα μιασ καλισ χρονιάσ, εξοφ και θ φράςθ «άςπρθ μζρα, άςπροσ χρόνοσ».

Ο κακαρόσ ουρανόσ το πρωί τθσ Ρρωτοχρονιάσ ςιμαινε κακαρι χρονιά, δθλαδι χρονιά χωρίσ αρρϊςτιεσ.

Στισ Κυκλάδεσ κεωροφν καλό οιωνό να φυςάει βοριάσ τθν πρωτοχρονιά. Επίςθσ κεωροφν καλό ςθμάδι αν ζρκει ςτθν αυλι τουσ περιςτζρι τθ μζρα αυτι. Αν όμωσ πετάξει πάνω από το ςπιτικό τουσ κοράκι τουσ βάηει ςε ςκζψεισ μελαγχολικζσ ότι τάχα τουσ περιμζνουν ςυμφορζσ.

Σε μερικά χωριά όταν πλζνονται το πρωί τθσ Ρρωτοχρονιάσ αγγίηουν το πρόςωπό τουσ μ' ζνα κομμάτι ςίδερο, για να είναι όλο το χρόνο... "ςιδερζνιοι". Με τθν Ρρωτοχρονιά είναι ςυνδεδεμζνεσ και πολλζσ προλιψεισ. Τθ μζρα αυτι αποφεφγουν να πλθρϊνουν χρζοσ, να δανείςουν λεφτά, να δουλζψουν ι να δϊςουν φωτιά. 'Oλα αυτά ξεκινοφν από τθν προλθπτικι ςκζψθ: ό,τι κάνει και πάκει κανείσ αυτι τθ μζρα κα εξακολουκεί να ςυμβαίνει όλο το χρόνο.

Page 28: Παράρτημα για Χριστούγεννα

Οι ρόδεσ ςτη Δεςκάτη

Ζνα ζκιμο που ςυνθκίηεται από τουσ νεαροφσ κατοίκουσ τθσ περιοχισ είναι θ ςυλλογι παλιϊν λάςτιχων αυτοκινιτων για να τα κάψουνε τθν παραμονι των Χριςτουγζννων και τθσ Ρρωτοχρονιάσ. Τα λάςτιχα ςυλλζγονται όλο το χρόνο με ιδιαίτερο ηιλο και ενκουςιαςμό. Μεγάλοσ αρικμόσ λάςτιχων μαηεφεται και οι φωτιζσ κρατάνε ωσ το πρωί και γίνονται πολφ μεγάλεσ ςε μζγεκοσ. Τα παιδιά παίηουνε διάφορα παιχνίδια γφρω από τθ φωτιά όπωσ το πατροπαράδοτο ςάλτο πάνω από τθ φωτιά.

Page 29: Παράρτημα για Χριστούγεννα

Το κουτςοφκι ςτην ΕπανομήΣτθν Επανομι τθν παραμονι τθσ Ρρωτοχρονιάσ ζπαιηαν το «κουτςοφκι»: τοποκετοφςαν πεντάρεσ ι δεκάρεσ τθ μια πάνω ςτθν άλλθ, με τθν ίδια όψθ προσ τα πάνω (κορϊνα ι γράμματα). Στθ ςυνζχεια με ζνα μολυβζνιο βαρίδι ο παίχτθσ χτυποφςε τα κζρματα προςπακϊντασ να τα γυρίςει ανάποδα. ανάλογα με το πόςα τελικά γφριηε – το οποία ζπαιρνε επίςθσ -κακοριηόταν και θ τφχθ του για όλθ τθ χρονιά.

Συνταγή για γεμιςτή γαλοποφλα• Ζνα φλιτηάνι τςαγιοφ ελαιόλαδο • 500 γρ. κιμά • 200 γρ. κουκουνάρι• 100 ml κονιάκ • 300 γρ. κάςτανα• 200 γρ. μανιτάρια• ½ φλιτηανιοφ τςαγιοφ ηωμόσ κότασ• 1 κρεμμφδι• 2-3 κουταλιζσ μαϊντανό

Page 30: Παράρτημα για Χριστούγεννα

Ιςπανικι τορτίλιαΤο μείγμα και το φψοσ τθσ τορτίλιασ ποικίλει ανάλογα με τθν περιοχι και τα

γοφςτα του κακενόσ. Μπορείτε να τθν βρείτε ςε όλθ τθν Ιςπανία. Υπάρχουνπολλζσ παραλλαγζσ αλλά θ πιο ςυνθκιςμζνθ είναι με αυγά, πατάτεσ καικρεμμφδια.

Υλικά• Αυγά ( 1 με 2 αυγά κάκε άτομο)• Ρατάτεσ ( 1 μζτρια πατάτα κάκε άτομο)• Κρεμμφδια• Ελαιόλαδο

ΕκτζλεςθΚόβουμε τισ πατάτεσ και τα κρεμμφδια ςε λεπτζσ φζτεσ και ςε ζνα αντικολλθτικό

τθγάνι τα τθγανίηουμε μαηί με το ελαιόλαδο. Τα τθγανίηουμε μζχρι ναμαλακϊςουν αλλά προςζχουμε να μθν πάρουν πολφ χρϊμα. Τα αφαιροφμε μεπροςοχι και τα ςτραγγίηουμε. Σε ζνα μπολ χτυπάμε τα αυγά και προςκζτουμεαλάτι και πιπζρι. Στθν ςυνζχεια προςκζτουμε τισ πατάτεσ και τα κρεμμφδια ςτομπολ με τα αυγά και μεταφζρουμε το μείγμα ςτο τθγάνι και τθγανίηουμε ελαφράαπό τθν μία και τθν άλλθ πλευρά.*Αν κζλετε μπορείτε να προςκζςετε κι άλλα υλικά όπωσ κόκκινεσ ι πράςινεσ

πιπεριζσ, μανιτάρια ψιλοκομμζνθ ντομάτα και βαςιλικό.

Page 31: Παράρτημα για Χριστούγεννα

Γαριδομπουκιζσ (Ρορτογαλία)

Μηα παλεύθνιε ζπληαγή πνπ ζα εληππσζηάζεη όινπο!

Υιηθά ( γηα 4 άηνκα)

•1 θηιό γαξίδεο

•1 θνπηαιάθη γιπθηά πάπξηθα

•2-3 θνπηαιάθηα θνληάθ

•Ειαηόιαδν

•Ματληαλόο

•Φπκό από έλα ιεκόλη

Εθηέιεζε

Σε έλα ηεγάλη θάςηε ην ειαηόιαδν θαη πξνζζέζηε ακέζσο ηηο γαξίδεο , ην ρπκό

ιεκνληνύ ην θνληάθ θαη ηελ πάπξηθα. Αλαθαηέςηε ηα θαιά κέρξη νη γαξίδεο λα

πάξνπλ ρξώκα(ξνδ), πεξίπνπ γηα 4 ιεπηά. Απνκαθξύλεηαη από ηε θσηηά θαη

ζεξβίξεηαη ακέζσο πξνζζέηνληαο αιάηη θαη ςηινθνκκέλν κατληαλό.

Σπλνδεύεηαη κε θξέζθν δεζηό ςσκί.

*Οη γαξίδεο κπνξεί λα είλαη θαζαξηζκέλεο ή κε ην θέιπθόο ηνπο.

Page 32: Παράρτημα για Χριστούγεννα

Τάρτα με πατάτεσ (Ιταλία)

Υλικά(για 4 άτομα)• 8 πατάτεσ• 3 κουταλιζσ τθσ ςοφπασ αλεφρι για όλεσ τισ χριςεισ• Λίποσ χοιρινό• Αλάτι• Τριμμζνο τυρί• Λάδι

ΕκτζλεςθΞεφλουδίςτε τισ πατάτεσ και περάςτε τεσ ςτον τρίφτθ μαηί με το τριμμζνο τυρί. Ρροςκζςτε το αλάτι και το αλεφρι και ανακατζψτε καλά. Σε ζνα ταψί προςκζτουμε το χοιρινό λίποσ και το λάδι και μεταφζρουμε το μείγμα ςτο ταψί. Σε προκερμαςμζνο φοφρνο (ςτουσ 200 βακμοφσ ψινουμε μζχρι να χρυςαφίςει θ επιφάνεια και να γίνει τραγανι.

Page 33: Παράρτημα για Χριστούγεννα

Γαλοποφλα με κάςτανα και τροφφεσΥλικά

• 1 φρζςκια γαλοποφλα( με τα εντόςκια και τα ςυκωτάκια τθσ)

• 300γρ. Συκωτάκια πουλιϊν

• 150γρ. Ηαμπόν μποφτι

• 800γρ. Κάςτανα βραςμζνα

• 1 μικρό γυάλινο κουτάκι με τρίμμα μαφρθσ τροφφασ του Ρεριγκόρ

• 1 αυγό

• 50γρ. Βοφτυρο

• 2 κουταλιζσ κρζμα γάλακτοσ με αυξθμζνα λιπαρά

• 3 κρεμμυδάκια κοκκάρια του ςτιφάδου ι αςκαλϊνια

• 2 φζτεσ ψωμί φόρμασ, χωρίσ τθν κόρα

• 5 κουταλάκια γάλα

• 3 κουταλάκια κονιάκ

• 1 πρζηα μοςχοκάρυδο

• Αλάτι

• Ριπζρι

Εκτζλεςθ

Αφοφ πάρει το μίγμα βράςθ, αφινουμε τθ ςάλτςα ακόμα 5 λεπτά ςτθ φωτιά και τθ φιλτράρουμε με λεπτι ςιτα. Ηεςταίνουμε τα υπόλοιπα κάςτανα, μαηί με λίγεσ κουταλιζσ ςάλτςασ. Κόβουμε τουσ ςπάγκουσ από τθ γαλοποφλα και τθ ςερβίρουμε μαηί με τα κάςτανα ςε μια πιατζλα.

*Αν θ γαλοποφλα πάρει γριγορα χρϊμα, ςκεπάςτε τθν με ζνα αλουμινόχαρτο και βγάλτε τθν ¼ τθσ ϊρασ νωρίτερα. Κακαρίηουμε τα ςυκωτάκια από τυχόν ίχνθ τθσ χολισ. Στραγγίηουμε και τρίβουμε 200γρ. Από τα κάςτανα. Κόβουμε το ηαμπόν. Τρίβουμε το ψωμί και το περιχφνουμε με το γάλα.

Page 34: Παράρτημα για Χριστούγεννα

οδίηουμε τα κρεμμυδάκια ςε 20γρ. Βοφτυρο. Τα βγάηουμε από το τθγάνικαι προςκζτουμε τα ςυκωτάκια. Τα τςιγαρίηουμε ςε δυνατι φωτιά για ½του λεπτοφ, από κάκε πλευρά. Τα κόβουμε ςε κφβουσ. Σε ζνα μπολαναμιγνφουμε τα κομματάκια του ηαμπόν, τα ςυκωτάκια, τακρεμμυδάκια, τα τριμμζνα κάςτανα, τθν ψίχα του ψωμιοφ ςτραγγιςμζνθ,το τρίμα τθσ τροφφασ(κρατιςτε το ηωμό για τθν ςάλτςα), το κονιάκ, τοαυγό ολόκλθρο, τθν κρζμα γάλακτοσ, το μοςχοκάρυδο, το αλάτι και τοπιπζρι.Ρροκερμαίνουμε το φοφρνο ςτουσ 180οC. Αλατοπιπερϊνουμε τθγαλοποφλα μζςα-ζξω. Τθ γεμίηουμε και τθ ράβουμε ςτα ανοίγματά τθσ(γυρνϊντασ το δζρμα του λαιμοφ ςτθν πλάτθ). Τθν τοποκετοφμε ςτο πλάιγερμζνθ (να ακουμπά ςτο πλευρό τθσ), ςε ζνα ταψί. Τθν αλείφουμε μελιωμζνο βοφτυρο και τθν ψινουμε ςτο φοφρνο. Σε 45 λεπτάπροςκζτουμε τα εντόςκια τθσ ςτο ταψίκαι μόλισ ροδίςουν ρίχνουμε και δυο ποτιρια νερό. Συνεχίηουμε τομαγείρεμα γυρνϊντασ τθν ςτο άλλο πλευρό για 45 λεπτά ακόμα,περιχφνοντάσ τθν τακτικά με το ηωμό τθσ. Στθ ςυνζχεια, τθ γυρίηουμε ,ϊςτε να ακουμπά ςτθν πλάτθ τθσ. Τθν αφινουμε ½ τθσ ϊρασ. Βγάηουμετθ γαλοποφλα από το ταψί, τθ ςκεπάηουμε με πολλά αλουμινόχαρτα καιτθν αφινουμε να ςτακεί για 15 λεπτά ςτα άνοιγμα του ςβθςτοφφοφρνου.

Page 35: Παράρτημα για Χριστούγεννα

Κάλαντα Χριςτουγζννων τθσ Θράκθσ

Καλιν εςπζραν άρχοντεσ κι αν είναι οριςμόσςασ Χριςτοφ τθ κεία γζννθςθ να πω ςτ’αρχοντικό ςασ. Χριςτόσ γεννάται ςιμερον ενΒθκλεζμ τθ πόλθ οι ουρανοί αγάλλονταιχαίρει θ φφςισ όλθ. Εν τω ςπθλαίω τίκτεται ενφάτνθ των αλόγων ο Βαςιλεφσ των ουρανϊνκαι ποιθτισ των όλων

Page 36: Παράρτημα για Χριστούγεννα

Κάλαντα Πρωτοχρονιάσ τησ Μακεδονίασ

Ήξζε πάιη λέν έηνο εηο ηελ πξώηε ηνπ κελόο

ήξζα λα ζαο ραηξεηίζσ δνύινο ζαο ν ηαπεηλόο.

Ο Βαζίιεηνο ν Μέγαο, ηεξάξρεο ζαπκαζηόο

εηο ηελ νηθνγέλεηά ζαο λα ‘λαη πάληα βνεζόο.

Τα παηδηά εηο ην ζρνιείν λα πεγαίλνπλε ζπρλά

λα καζαίλνπλε ην βίν, ηεο παηξίδαο ηα ηεξά.

Καη γηα ηνπο μεληηεκέλνπο έρσ λα ζαο πσ πνιιά

ζαο αθήλσ θαιελύρηα θαη ηνπ ρξόλνπ κε πγεηά.

Page 37: Παράρτημα για Χριστούγεννα

ΠΟΝΤΙΑΚΑ ΚΑΛΑΝΤΑΧριςτόσ γεννζκεν χαρά ςον κόςμον Χα καλιν ωράν καλιν

θμζραν Χα καλόν παιδίν οψζ εγεννζκεν.Οψζ εγεννζκενουράνοσ άκεν τον εγζννεςεν θ Ραναγία τον ανζςτεςεν Αϊ Ραρκζνοσ. Εκαβάλκεψεν χρυςόν πουλάρι εκατιβεν ςο ςταυροδρόμι ςταυροδρόμι και μυροδρόμι. Ερπαξάν ατόνχίλοι Εβραίοι χιλ Εβραίοι και μυρ Εβραίοι. }2 Ασ α τζρμθτα και ασ θν καρδίαν αίμαν ζςταξεν χολι κι εφάνκεν αίμαν ζςταξενκαι μφροσ ζτον μφροσ ζτον και μυρωδία. Εμυρίςτενατο ο κόςμοσ όλον για μυρίςτετο και ςυ αφζντα ςυ αφζντα καλζμαφζντα. Ζρκαν τθ Χριςτοφ τα παλικάρε και κυμίηνε τον νοικοκφρθν νοικοκφρθν και βαςιλζαν. Δζβα ςο ταρζη και ζλα ςθν πόρταν δϊς’ μασ οφγασ και λεφτοκάρε κι αν ανοίγμασχαράν ςθν πόρταν. }2

Page 38: Παράρτημα για Χριστούγεννα

Χριςτουγεννιάτικα κάλαντα Προςοτςάνησ Δράμασ

Χριςτόσ γεννάται χαρά ςτον κόςμο χαρά ςτονκόςμο ςτα παλικάρια Σαράντα μζρεσ, ςαράντανφχτεσ θ Ραναγιά μασ κοιλοπονοφςε. Θ Ραναγιάμασ κοιλοπονοφςε κοιλοπονοφςε παρακαλοφςετουσ Αποςτόλουσ τουσ Ιεράρχεσ να παν ναφζρουν μιλα και ρόδα. Οι Αποςτόλοι για μιλαπάνε οι Ιεράρχεσ για ρόδα πάνε Κι ωσ που ναπάνε κι ωσ που να ζρκουν θ Ραναγιά μασξελευκερϊκει.

(Από τθν ιςτοςελίδα του ΘρακομικραςιατικοφΡολιτιςτικοφ Συλλόγου του Διμου Ρροςοτςάνθσ)

Page 39: Παράρτημα για Χριστούγεννα

Πρωτοχρονιάτικα κάλαντα Προςοτςάνησ Δράμασ

Άγιουσ Βαςίλθσ ζρχιτι από τθν Γκαιςαρεία ςζρνειμουλάρια δϊδικα καμίλια δικαπζντι. Θ μοφλα θκανακαριά που ςκϊνει τουν αφζντθ ςθκϊνειτουν κι κζτει ντον ςι πράςινα λιβάδια λιβάδια κιδρουςουπθγζσ κι αυλζσ μαρμαρουμζνισ κι βάλιτου χιράκι ςου ςτθν αργυρι ςου τςζπθ και δϊσςτα παλικάρια ςου πεντ' ζξ ουχτϊ δουκάτα γιανα τα φάν, για να τα πιοφν και να τατραγουδιςουν για να τα φάν, για να τα πιοφν ναποφνι κι του χρόνου.(Από τθν ιςτοςελίδα του ΘρακομικραςιατικοφΡολιτιςτικοφ Συλλόγου του Διμου Ρροςοτςάνθσ)

Page 40: Παράρτημα για Χριστούγεννα

Καςτοριανά κάλαντα

(Του οικοδεςπότθ)Αραδιαςτείτε ζμπρεπα όλοι με τθν αράδα ναποφμε τραγοφδια ευγενικά ν’ αρζςουν τα’αφεντικό μασ. Αφζντθσ μασ είναι καλόσ, ςτονκόςμο παραδειγμζνοσ και μεσ ςτθ μζςθ τουμαχαλά ςτφλοσ μαλαματζνιοσ. Ασ είν’ πολλά ταζτθ ςασ να ηείτε να ευτυχείτε του χρόνου δε ςανςιμερα ό,τι επικυμείτε. Και βάλε το χεράκι ςουςτον αργυρό ςου τςζπθ κι αν πιάςεισ γρόςικράτα το, φλουρί μθ το λυπάςαι.(Από τθν ιςτοςελίδα του διμου Καςτοριάσ)

Page 41: Παράρτημα για Χριστούγεννα

(Τησ οικοδζςποινασ)

Είπαμε ςτον αφζντθ μασ να ποφμε και ςτθν κυρά μασ.Κυρά μ’ κυρά μ’ κι αρχόντιςςα κιαρχοντοπαραδειγμζνθ, ςε κάλεςαν οι αρχόντιςςεσςτθν εκκλθςιά να πάνεισ κι ϊςπου να πασ κι ϊςπου να‘ρκεισ και πίςω να γυρίςεισ οι ςτράτεσ ρόδα γιόμιςαν,τα μονοπάτια μόςχον. Αρχόσ με τθν αρχόντιςςα ςτθςκάλα π’ ανεβαίνει ςτα γόνατά του τθν κρατεί, ςταμάτια τθν κοιτάηει ςτα μάτια ςτα ματόφυλλα και ςτακαμαροφρφδια. Σικου κυρά μου κι άλλαξε, ςικου καιαρματϊςου νίψου με το ροδόςταμο και πλφςου με τογάλα βάλε τον ιλιο πρόςωπο και το φεγγάρι ςτικθκαι τον γαλάηιο αυγερινό ςτο χζρι δακτυλίδι.(Από τθν ιςτοςελίδα του διμου Καςτοριάσ)

Page 42: Παράρτημα για Χριστούγεννα

Μωραΐτικα κάλαντα ΧριςτουγζννωνΧριςτοφγεννα πρωτοφγεννα πρϊτθ γιορτι του

χρόνου.Για βγάτε, διζτε, μάκετε, πωσ ο Χριςτόσ γεννάταιγεννάται κι ανατρζφεται με μζλι και με γάλα το μζλιτρων οι άρχοντεσ, το γάλα οι αφεντάδεσ και τομελιςςοβότανο να νίβονται οι κυράδεσ. Κυρά ψθλι,κυρά λιγνι, κυρά γαϊτανοφρφδα, κυρά μου, ότανςτολίηεςαι να πασ ςτθν εκκλθςιά ςου κάνεισ τον ιλιοπρόςωπο και το φεγγάρι αγκάλθ και τον κακάριοαυγερινό τον βάηεισ δαχτυλίδι. Εμείσ εδϊ δεν ιρκαμενα φάμε και να πιοφμε παρά ςασ αγαποφςαμε κιιρκαμε να ςασ δοφμε. Δϊςτε μασ και τον κόκορα,δϊςτε μασ και τθν κότα, δϊςτε μασ και πεντ’ ζξι αυγάνα πάμε ς’ άλλθ πόρτα.

Page 43: Παράρτημα για Χριστούγεννα

Κερκυραϊκά κάλαντα Χριςτουγζννων

Σιμερα οι μάγοι ζρχονται ςτθ χϊρα τουΘρϊδθ και ο Θρϊδθσ ταραχκείσ ζγινεκθριϊδθσ. Κράηει τουσ μάγουσ και ρωτά:«Μάγοι, ποφ κε να πάτε». Εισ Βθκλεζμ τοςπιλαιο τθν πόλθ τθν αγία Ρου εκεί γεννάειτο Χριςτό θ Δζςποινα Μαρία.

Page 44: Παράρτημα για Χριστούγεννα

Κερκυραϊκά κάλαντα Πρωτοχρονιάσ

Αρχιμθνιά κι αρχιχρονιά πρϊτθ του Γεναρίου αφριο ξθμερϊνεταιτα’ Αγίου Βαςιλείου. Άγιοσ Βαςίλθσ ζρχεται από τθν Καιςαρεία,βαςτά εικόνα και χαρτί, χαρτί και καλαμάρι. Το καλαμάρι ζγραφεκαι το χαρτί μιλοφςε. Βαςίλθ πόκεν ζρχεςαι και πόκεν κατεβαίνεισ;Από τθ μάνα μ’ ζρχομαι και ςτο ςχολειό πθγαίνω, να μάκω τα’άγια γράμματα και τα’ άγιο ευαγγζλιο. Σ’ αυτιν τθν πόρτα που‘ρκαμε πζτρα να μθ ραγίςει και ο νοικοκφρθσ του ςπιτιοφ χρόνιαπολλά να ηιςει. Να ηιςει χρόνουσ εκατό και να τουσ απεράςει καιςτων παιδιϊν του τισ χαρζσ κουφζτα να μοιράςει. Κυρά χρυςι,κυρά αργυρι, κυρά μαλαματζνια, που ςε χτενίηουν άγγελοι με ταχρυςά τουσ χτζνια, άνοιξε το κουτάκι ςου το μαργαριταρζνιο καιδϊςε με ζνα τάλιρο, ασ είναι κι αςθμζνιο. Και τϊρα καλθνφχταςασ, καλό ξθμζρωμά ςασ κι ο Άγιοσ Βαςίλειοσ να ‘ναι βοικειά ςασ.

Page 45: Παράρτημα για Χριστούγεννα

Κεφαλλονίτικα κάλαντα Πρωτοχρονιάσ (1)

Καλιν εςπζραν άρχοντεσ καλιν να ςασ ειποφμεότι και αφριον εςτί ανάγκθ να χαροφμε και ναπανθγυρίςομεν Ρεριτομιν Κυρίου και εορτιντου μάκαροσ Μεγάλου Βαςιλείου. Άγιοσ Βαςίλθσζρχεται, Γενάρθσ ξθμερϊνει ο μινασ που μασζρχεται το χρόνο φανερϊνει. Εκοίταξα τονουρανό και είδα δυο ςτεφάνια και με τοκαλθνφχτιςμα καλά ςασ Θεοφάνια. Σ’ αυτό τοςπίτι που ιρκαμε πζτρα να μθ ραγίςει και ονοικοκφρθσ του ςπιτιοφ χρόνια πολλά να ηιςει.Δϊςτε κι εμάσ τον κόπο μασ ό,τι είναι οριςμόσςασ και ο Άγιοσ Βαςίλειοσ να είναι βοθκόσ ςασ.

Page 46: Παράρτημα για Χριστούγεννα

Κεφαλλονίτικα κάλαντα Πρωτοχρονιάσ (2)

Άγιοσ Βαςίλθσ ζρχεται, Γενάρθσ ξθμερϊνει ομινασ που μασ ζρχεται τον χρόνο φανερϊνει.Τθν άδεια γυρεφουμε ςτο ςπίτι ςασ ναμποφμε τον Άγιο με όργανα και με φωνζσ ναποφμε. Εκοίταξα ςτον ουρανό και είδα δυολαμπάδεσ και με το καλωςόριςμα καλζσ ςασεορτάδεσ και πάλι ξανακοίταξα και είδα δυοςτεφάνια και με το καλθνφχτιςμα καλά ςασκεοφάνια.

Page 47: Παράρτημα για Χριστούγεννα

Ζακυνθινά κάλαντα Πρωτοχρονιάσ

Αρχιμθνιά κι αρχιχρονιά κι αρχι καλόσ μασχρόνοσ υγεία, αγάπθ και χαρά να φζρει ο νζοσχρόνοσ. Να ηιςει ο κφρθσ ο καλόσ, να ηιςει κιθ κυρά του όλα του κόςμου τα αγακά να ζχειθ φαμελιά του. Να ηιςει τα’ αρχοντόπουλοπου ‘χει καρδιά μεγάλθ ςε μασ και ςτθνπαρζα μασ ζνα φλουρί να βάλει.

Page 48: Παράρτημα για Χριστούγεννα

Χριςτουγεννιάτικα κάλαντα Κυκλάδων

Για ςζνα, κόρθ όμορφθ, ιρκαμε να τα ποφμεκαι τα καλά Χριςτοφγεννα για να ςουευχθκοφμε. Σ’ αυτό το ςπίτι που ‘ρκαμεκαράβια ν’ αςθμζνια του χρόνου ςαν καιςιμερα να ‘ναι μαλαματζνια. Αν ζχεισ κόρθόμορφθ, βάλε τθν ςτο τςιμπίδι και κρζμαςζτθν αψθλά, να μθν τθν φαν οι ψφλλοι. Φζρτεμασ κραςί να πιοφμε και του χρόνου να ςασποφμε, και του χρόνου να ςασ ποφμε φζρτεμασ κραςί να πιοφμε

Page 49: Παράρτημα για Χριστούγεννα

Χριςτουγεννιάτικα κάλαντα Κρήτησ

Καλιν εςπζραν άρχοντεσ κι αν είναι οριςμόσ ςασΧριςτοφ τθ κεία γζννθςθ να πω ςτ’ αρχοντικό ςασ.Χριςτόσ γεννάται ςιμερον εν Βθκλεζμ τθ πόλθ οιουρανοί αγάλλονται, χαίρετ’ θ φφςισ όλθ. Άψε,βαγίτςα, το κερί, άψε και το διπλζρι και κάτςε καιντουχοφντιηε ίντα κα μασ εφζρει γ-ι απάκι, γ-ιλουκάνικο, γ-ι χοιρινό κομμάτι γ-ι από μαφρθ όρνικακανζνα αυγουλάκι κι αν το ‘κανε κι θ γαλανι, ασ είναιηευγαράκι. Φζρε πανιζρι κάςτανα, πανιζρι λεπτοκάριακαι φζρε και γλυκό κραςί να πιουν τα παλικάρια. Κι ανείναι με το κζλθμα άςπρθ μου περιςτζρα ανοίξατε τθνπόρτα ςασ να ποφμε καλθςπζρα.

Page 50: Παράρτημα για Χριστούγεννα

ΤΕΛΟΣ