` Կանայք նմանություններ և, տարբերություններ նրանց դերը

ընտանիքի և պետությամ մեջ

• Կինը էպոսում` հայ կինը էպոսում շատ նվիրված է իր ազգին, սյուն , է իր ազգի համար անձնազոհ է ու երբեք չի դավաճանի: Միքիչ

հանդիսավոր ստացվեց, բայց ինչ ճիշտ է դա ենք գրում: Կարող է Էպոսում հայ կնոջ կերպարը շատ չի նշվում, բայց շատ կարևոր դեր

է տանում: Ամեն մի գլխում կինն իր տառապանքներով իր ազգն էպաշտպանում: Նա զենք չունի, նա զրահ չունի բայց մեր ազգի

համար շատ կարևոր դեր ունի: Սկսենք ամենա սկզբից… • , Դառնամ զօղորմին տի տամ• ,Խանում Ծովինարին• , Դառնամ զօղորմին տի տամ• , .Սանասարին Բաղդասարին• , Դառնամ զօղորմին տի տամ• .Քեռի Թորոսիկին• , Դառնամ զօղորմին տի տամ• Ականջ արողների ծընողներին։

Ենթագլուխ

• : Ծովինարը անձնազոհության է գնում իր ազգի համար Նա կորցնում է իր ազատությունը իր ազգի

, պաշտպանության համար իսկ ամենազարմանալին որ : նա անում է այդ ամենը առանց ոչ մի մտորումների

- Որ էս են կռապաշտ թագավորին չառնեմ, Զամեն տի սպանի իմ պատճառով, Աղեկն էն է, ե' ս էրթամ, Ուրիշ մարդու թող բան չըլնի:

Ես մենակ մեռնիմ իմ հոր թերեն. Ես մեկ ջան եմ, էրթամ, կորսըվիմ,

Քանց մեր Հայաստան էրկիր ավերի, Էն հազար- հազար հոգիք կորուսանին:

- Հայրիկ ինձ տուր էնոր:

Մենք Քրիստոնեա ազգ ենք և ինչ հետևում է դրանից մեր կանայք էլ են Քրիստոնեա Ծովինարը այդպիսի : , կնոջ օրինակ է Նա նշում էր բոլոր տոները

: օգնություն էր խնդրում միայն Աստծուց Վաղն Համբարձում է, հրաման տուր ինձ`

Էրթամ Հիլի, աղբրներու վերան զբոսանք. Մեկ տասն իմ չափին աղջիկ դիր հետ ինձ,

Էրթանք սեյրան, ուրախություն անենք:

• Ծովինարի անձնազոհ կերպարը նաև երևում է այսհատվածում` Երբ նրա երեխաները ծնվեցին նա խնդրեց

սպանել իրեն այլ ոչ թե նորածին երեխաներին , երբ Խալիֆան նրան խղջաց և 10 տարի ժամանակ տվեց, որ մեծանան այստեղ էլ նա խնդրում էր որ չմորթեն իր

երեխաներին:

— Թագավոր հրաման արե՝ Ըզքո վիզ տի կտրեմ։ .Ծովինար խանում ասաց — ,Ձեր թագավորին դատաստան չ կա՞ Չէ՞ որ էրեխով կնկան վիզ կտրել Մեկ անգամից էրկո՛ւ մարդ ըսպանել է։ ,Խալիֆային ասա՝ դադրե՛ք .Չուր ես իմ էրեխան բերեմ ,— Էն ժամանակ տեսնենք՝ , ,—  Տղա է ինչ է թող իմ վիզ կտրեն։ -Հա'յ, որդիք, որ ես չկոտրվի'մ, ով կոտորվի?

Խալիֆան, էսօր էգուց է մնացեր, Իմ ու ձեր էրկուսի վիզն էլ տ'առնի:

Ծովինարի տղաները Սանասարն ու Բաղդասարը մեր երկրի հողից են ծնված և նա այդքան մաքուր կին

: լինելով չի հղիանում այդ կռապաշտ Խալիֆից Առաջին գլխում Ծովինարը որպես սյուն է երկու : տղաների համար Ամենադժվար պահերին նրա : տղաները նրան են դիմում Քանի որ Ծովինարը շատ

, ուժեղ կին լինելով և չլինելով զինվոր նա շատ մեծ :դեր է խաղում Սասունի զարգացման համար

 

Ենթագլուխ

• , Օղորմի տի տամ օղորմի• .Էն խանում Ծովինարին• , Օղորմի տի տամ օղորմի• , .Էն Սանասարին Բաղդասարին• , Օղորմի տի տամ օղորմի• - .Էն Դեղձուն Ծամին• , Օղորմի տի տամ օղորմի• Ականջ արողներու անցավորներին։

• - Դեղձուն Ծամ ևս մեկ կին որից ամեն մեկս օրինակ պետք է: : , վերցնենք Նա սյուն էր Սանասարի համար Նա կախարդ էր

: շատ ուժեղ կախարդ

• - :Դեղծուն Ծամի նամակը Սանասարին• « -Քաջանց թագավորի աղջիկ Դեղձուն Ծամից• .Շատ բարև Սանասարին• , Շատ բարև Բաղդասարին Սանասարին։• ,Սանասա՛ր տղա• Ես Պղընձե քաղքի թագավորի աղջիկն եմ։• - Իմ սի՛րտ՝ քանց էսա դատարկ կուժ սար սո՛ւրբ է• - .Իմ գլուխ՝ քանց էսա լիք կուժ լափ լիքն է• Աստըծու շնորհքով լցուկ եմ։• , .Շատեր էկած իմ վերա ինձ ուզելու• ,Քառսուն տեղե քառսո՛ւն մարդ է էկած• , .Ես խոսք չեմ տվե ես հա չեմ ասե• , .Էրազով ըզքեզ տեսեր եմ արի ինձի ա՛ռ• Ինձի շա՛տ դուր կը գաս դու։• ,Սանասա՛ր տղա• .Էս թուղթ կը գրեմ քե՛զ համար• .Չուր ե՞րբ ես տի մնամ էստեղ քո ապով• , ,Գլուխ թացեր ես չկնտես• , »Արի ինձի տար քեզ համար

• , Ի՞նչ էղավ քեզ որ դու էսպես փախար։• .— ,Համտոլ ասաց Խաթո՛ւն• .Մարդ մի կո վեր դռան• , .Ասաց՝ դուռ բաց չբացի• , Իմ ձեռ քամեց իմ մոր ծըծի կա՛թ• Իմ էղունգի բերան վե էտու դո՛ւրս։• .— Դեղձուն ասաց Դու չկարցա՞ր• Էնոր ձեռ՛ քամեիր։• . ,Համտոլ ասաց Իր ձեռ էտու իմ ձեռ• , Ձեռ չէ՛ր ապա գերա՛ն էր։• .— ,Դեղձուն ասաց Դու չհարցուցի՞ր• Թե էնոր անուն ի՞նչ էր։• .— , Համտոլ ասաց Հարցուցի ասաց՝• « , ,Ես պզտիկ էի իմ մեր ինձ վեր կը թալեր• ’ »Կ ասեր՝ Համտոլի գրող ։• .— ,Դեղձուն ասաց Կարելի է• Էնոնք Սասնա Ծռերն են։• .— Համտոլ հարցուց Սասնա Ծռեր ո՞վ են։• .— , ,Դեղձուն ասաց Սանասար Բադդասար են• ,Էնոնք որ էկած՝ սասուն տան են շինած• — Անուն դրած Սասուն Սասնա տուն։

Ենթագլուխ

• `Արմաղան , Բարի և քնքուշ մարդ էր Շատ նվիրված էր իր, , ընտանիքին շատ էր սիրում ամուսնուն և տխրում էր որ որդի

, չի պարգևում ամուսնուն Արմաղանի անձը Էպոսում այնքան էլ շատ չի լուսաբանվում:

, , Գովելի մարդ է որ ներեց ամուսնու դավաճանությունը և , …զոհեց իրեն որդու դիմաց Արմաղանը Սասունի

, կառավարության մեջ այդքան մեծ դեր չուներ բայց նրա : ամուսնուն նվիրվածությունը ուղղակի ապշեցնում էր Նա

որպես մարդ նման չէր մյուս կանանց բայց իր սերը դեպի իր ամուսնուն և անձնազուհություն իր ազգի համար նույնն էր ինչ

:մյուս էպոսի կանանցը

Ենթագլուխ

, Իսկական կին էր մեծ դեր ուներ և ընտանիքում և պետության: մեջ

Կարևորում էր իր պետության և ընտանիքի խնդիրները և : առանց հապաղելու լուծում

:Խորամանկ էր ու շատ հաշվենկատ Իսմիր Խաթումը համոզելու տանղանդ կարծես թե

, , ունենար հաշվենկատ էր որովհետև ամեն բան , հաշվարկած Մհերին խաբեց և Մսրիի համար մի տղա

, ունեցավ որը հետո դարձավ գլխացավանք Սասունի:համար

, ` , .Մհեր կայնեց էնպե ս փանջարի առջև ասաց- , ' :Իսմիր Խաթուն ասա քո խոսք

, Ինչի հյու էդպես կզրուցի իջիր ձիուց ցած ~ , , ~ …Արի ներս ջա նըմ իջիր տակ հյուրասիրվե նոր գըն ա

, ,- Ծառաներին ասաց Իսմիր խաթուն Ձեր տուն ավրի, 7 .Նայեք տարվա գինին բերեք թող խմի քանի չի գնացե

, 7 , , Ծառաներ էլավ տարվա գինին բերին տվին Մհերին Մհերն էլ խմեց

, ,Մհեր որ խմեց ճակատ բռնեց , Ձիուն տարան ախոս Մհերին էլ Իսմիր Խաթուն տարավ:պալատ

- ,Մհեր Էս մեր էրկիր խաղաղցրու :Մեր յոթ իշխաններ ինձ չեն ճանչնա

, Բայց նա շատ լավ մի բան էր անում Դավթին իր , հարազադ որդու պես էր ընդունում չեր թողնում որ

, Մելիքը նեղացնի խնդրում էր տղային Դավթին ընդգրկել իր խաղերի մեջ ու լավագույն վարպետների

:հանձնարարում էր ուսուցանել Դավթին ամեն բան , Ընդունում էր իրեն որդի և պահում էր ինչպես

…Մելիքին , Հմուտ ստեր էր ասում որը շփոթության էր գցում

…Մհերին , Իսմիր Խաթումի դերը պետության մեջ շատ կարևոր էր

որովհետև նա , որդի ունեցավ Մհերից որը հետագայում պետք :էր Մսըր կառավարեր

Ենթագլուխ

Խանդութ Խանումը շատ հավանեց միանգամից, Դավիթին Դավթի միջոցով էն քառասուն մարդկանց

սկսեց սիրել և խղջաց նրանց

,Խանդութ խանում Դավթին հավնեցավ.- Ասաց Թող Դավիթ գա վեր

.Ես աղեկ նրան շատ հավնեցա :Մեկ էլ էն քառսունին հաց տարեք էնտեղ

, Խանդութ Խանումը չենք կարող ասել որ մեծ դեր , ուներ պետության մեջ բայց լավ կին էր Դավիթի: … համար Իր ընտանիքը սիրով էր պահում

Ենթագլուխ

, Գոհարն էլ Փոքր Մհերի կինն էր կարծում ենք որ դժբախտ, էր որովհետև անիծված էր և իր ամուսինը երեխա չէր կարող

: , ունենալ Նա ուժեղ կին էր այդքան խնդիրների մեջ նա : կարողանում էր իր ամուսնուն սիրել Ինքը կիսում էր իր

, ամուսնու տեսակետը բայց դրա հետ մեկտեղ նա չգնաց իր հետ:քարանձավ

Հարցերը հեղինակային

Չորս

Քառածուն Ճուղ Ծամ Դեղծուն Ծամ

Համտոլ

ԳագիկԹագավոր

Արմաղան

ՍասունցիԴավիթ

Մսրա Մելիք

Ձենով Օհան

Իսմիլ Խաթում

Բաղդասար