KEΦAΛΑΙΟ 7__________Οι οικονομικές εξελίξεις: Οι απαρχές της Βιομηχανικής επανάστασης, οι οικονομικές θεωρίες

Δεμ

οιρ

άκ

ου

Μα

ρία

ΠΕ

02

Charlie Chaplin, Modern Times, 1936:Μια ιστορία της Βιομηχανίας, της ατομικής επιχείρησης, η ανθρωπότητα σταυροφόρος στην αναζήτηση της ευτυχίας

Ο σιδηρόδρομος, παιδί της βιομηχανικής επανάστασης, άλλαξε άρδην το τοπίο και τις μεταφορές του σύγχρονου κόσμου. Εδώ, κατασκευή σιδηροτροχιών στη Νεβάδα των ΗΠΑ το 1868

Η Κλώστρια Τζένη

Σιδηρόδρομος του 19 ου αιώνα

H ατμομηχανή του Τζέημς Βατ

Μία από τις πρώτες ατμομηχανές του κόσμου, σχεδιασμένη από τον ΣκωτζέζοJames Watt στα 1784.

Το πρώτο ατμοκίνητο όχημα, φτιαγμένο στη Γαλλία γύρω στα 1770-1780. Η ταχύτητά του ήταν μόλις 4 km/h και ο λέβητας μπροστά ήθελε γέμισμα με νερό κάθε 12 λεπτά! Λόγω αυτών των αδυναμιών του, δε μπήκε ποτέ στην παραγωγή.

Αυτοκινούμενη βενζινοκίνητη άμαξα των τελών του 19ου αι. Ο πρόγονος των σημερινών αυτοκινήτων.

Το πρώτο «αυτοκίνητο» του Karl Benz, συνιδρυτή της γνωστής αυτοκινητοβιομηχανίας Mercedes-Benz, φτιαγμένο στα 1885.

Το πρώτο αυτοκίνητο του Henry Ford, ιδρυτή της ομώνυμης αυτοκινητοβιομηχανίας, φτιαγμένο στα 1896 στην κουζίνα του σπιτιού του.

Η ατμομηχανή που άλλαξε τον κόσμο. Φτιαγμένη στην Αγγλία από τον Στήβενσον, στα 1829.

Ένας από τους πρώτους σιδηροδρόμους των ΗΠΑ, στα μέσα περίπου του 19ου αιώνα.

Αμερικανικό ατμόπλοιο του 19ου αιώνα με πλαϊνά πτερύγια. Η διάταξη αυτή των πτερύγων σύντομα αντικαταστάθηκε από την προπέλα λόγω τεχνικών προβλημάτων που παρουσίαζε και διατηρήθηκε μόνο στα ποταμόπλοια, εν μέρει και ως φολκλόρ.

Η σημασία του σιδηροδρόμου και των διωρύγων του Σουέζ (1869) και του Παναμά (1914). Η κίτρινη γραμμή απεικονίζει τις παλιές αποστάσεις που έπρεπε να διανυθούν με ατμόπλοια ή ιστιοφόρα, οι μωβ τις νέες διαδρομές.

Ατμοκίνητος ελκυστήρας (τρακτέρ) των τελών του 19ου

αιώνα.

Το αεροπλάνο των Αμερικανών αδερφών Ράιτ, με το οποίο πραγματοποίησαν τις πρώτες πτήσεις στην ιστορία (1903-1909)

Όψη βιομηχανικής πόλης την εποχή του ατμού. Τα εργοστάσια εκείνη την εποχή, καθώς δεν υπήρχε δίκτυο ηλεκτροδότησης, έπρεπε να παράγουν ρεύμα (ή ατμό, αναλόγως τις ανάγκες τους) μόνα τους καίγοντας κάρβουνο. Το αποτέλεσμα ήταν να ξεφυτρώνουν στις βιομηχανικές περιοχές «δάση» από ψηλά φουγάρα, που έκαναν στην κυριολεξία τον ουρανό μαύρο. Η πρώτη μορφή ατμοσφαιρικής ρύπανσης.

Άλλο ένα παράδειγμα τέτοιας πόλης. Σε πρώτο πλάνο αριστερά βλέπουμε την παραγκούπολη, όπου στεγάζονταν οι άθλιοι της εποχής…

Οι πρώτοι επιβάτες του σιδηροδρόμου το 1830

Το Clermont του Robert Fulton

Robert Fulton (1765 1815) ήταν Βορειο-αμερικανός μηχανικός και ο πρώτος που κατασκεύασε ατμόπλοιο (1803).

Μοντέλο Karl Benz 1894

Ομοίωμα του πρώτου αυτοκινήτου, με το οποίο ο Benz κατοχύρωσε δίπλωμα ευρεσιτεχνίας. (1885)

To πρώτο λεωφορείο, δημιουργία του Benz

Τηλέγραφος του Μορς, 1837

Ο Alexander Graham Bell μιλά στο τηλέφωνο το 1876

Τηλέφωνο από τη Σουηδία. 1896Τηλέφωνο του 1940

Στις αρχές του 19ου αιώνα, στη Βρετανία εργάζονταν περισσότερα από μισό εκατομμύρια παιδιά (ανάμεσά τους 350.000 ηλικίας μόλις 7 με 10 ετών) δηλαδή συνιστούσαν το 15% του συνολικού εργατικού δυναμικού

Βρετανικό βιομηχανικό τοπίο της πρώτης φάσης της βιομηχανικής επανάστασης.

Η παιδική εργασία υπήρξε σύμφυτη με τη βιομηχανική επανάσταση, ιδιαίτερα στην υφαντουργία. Εδώ, εργαζόμενα παιδιά σε υφαντουργία της Καρολίνα το 1908.

Η ανάπτυξη της βρετανικής εξόρυξης κάρβουνου αναπτύχθηκε πάνω σε απάνθρωπες συνθήκες εργασίας. Εικόνα γυμνού χειρώνακτα ανθρακωρύχου, περ. 1842

18ος αιώνας

η εποχή του ορθολογισμού και του φιλελευθερισμού

η Ευρώπη γνωρίζει την απαρχή της Βιομηχανικής Επανάστασης και του οικονομικού φιλελευθερισμού

Οικονομική σκέψη και πράξη συμβαδίζουν

Εμφάνιση του κεφαλαιοκρατικού συστήματος

Μεγάλα επαναστατικά κινήματα σε Ευρώπη και Αμερική

ο επιτυχής αγώνας για την Αμερικανική Ανεξαρτησία προηγείται.

το σπουδαιότερο γεγονός στην ιστορία των επαναστάσεων υπήρξε η Γαλλική Επανάσταση (1789-1815)

Τέλος Λατινοκρατίας στον ελλαδικό χώρο από τον 17ο αι.

Η οθωμανική Αυτοκρατορία σε φάση παρακμής και διάλυσης

Δημιουργείται το Ανατολικό Ζήτημα

Άλωση της Βαστίλης, 14 Ιουλίου 1789

Οικονομικές εξελίξεις: Οι απαρχές τηςβιομηχανικής επανάστασης οι οικονομικές θεωρίες

Ριζικές μεταβολές στην οικονομία με :

αύξηση της νομισματικής κυκλοφορίας,

την αλματώδη ανάπτυξη του τραπεζικού συστήματος, του εμπορίου και της βιοτεχνίας.

Υψηλά κέρδη

Συσσώρευση κεφαλαίων

Αναζήτηση επενδυτικών ευκαιριών

Δημογραφική έκρηξη

Αυξημένη ζήτηση αγαθών

Μεγάλες μάζες συνέρρεαν στις πόλεις για να εργαστούν στις βιοτεχνίες

Οι βιοτεχνίες

μετεξελίσσονται σε βιομηχανίες :

Πηγές ενέργειας: γαιάνθρακας, ατμός

τελειοποίηση της ατμομηχανής από τον Βατ(1736-1819)

ο ρυθμός και η ποσότητα της παραγωγής αυξήθηκαν κατακόρυφα

Η μηχανή διαδίδεται σε υφαντουργία και σε μεταλλουργία

Βιομηχανική Επανάσταση

Ριζικός οικονομικός ανασχηματισμός

Κατά το β μισό του 18ου αι.

Που ξεκίνησε από την Αγγλία

Επεκτάθηκε τον 19ο αι και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες

Τομείς

Βιομηχανία

Χερσαίες και θαλάσσιες μεταφορές

Σιδηρόδρομος ατμόπλοιο

Ηπειρωτική Ευρώπη

1.Τις πρώτες δεκαετίες 19 ου αι. στον τομέα υφαντουργίας:

Στη Γαλλία

Στο Βέλγιο

Στη Γερμανία

2.Μέσα 19ου αι

Ταχεία εκβιομηχάνιση των παραπάνω χωρών και των ΗΠΑ

3. Μεσογειακές χώρες και Ανατολική Ευρώπη

• Παρέμειναν στο περιθώριο των εξελίξεων

β. Οι οικονομικές θεωρίες

1. Η βιομηχανική επανάσταση

2. Και η οικονομική σκέψη του Διαφωτισμούαπαιτούσαν:

επαναπροσδιορισμό της οικονομικής πολιτικής σε εσωτερικό και διεθνείς σχέσεις

Διαφωτισμός

Επιζητούσε αποδέσμευση της οικονομικής ζωής από τον κρατικό παρεμβατισμό που

περιόριζε την ελεύθερη οικονομική δραστηριότητα [μερκαντιλισμός]

O οικονομολόγος Φρανσουά ΚενέΟ Άνταμ Σμιθ

Φυσιοκράτες

θεωρούσαν τη γεωργία ως βασική πηγή πλούτου

έπρεπε να εφαρμοστούν και στην οικονομία οι νόμοι της φύσης, που δεν εμποδίζουν την ελεύθερη οικονομική δραστηριότητα

Κεναί, Τυργκό, Γκουρναί

Επηρεάστηκαν από τον αγροτικό χαρακτήρα της οικονομίας της Γαλλίας

Γκουρναί: προοιωνίζεται τον οικονομικό φιλελευθερισμό του Άνταμ Σμιθ

Άνταμ Σμιθ «Έρευνα για τα αίτια του πλούτου των

εθνών» (1776)

διατυπώνει το νόμο της προσφοράς και της ζήτησης και

υποστηρίζει ότι αυτός ο νόμος ουσιαστικά ρυθμίζει την παραγωγή, τη διακίνηση και τις τιμές των αγαθών

Το κράτος δεν πρέπει να παρεμβαίνει στην οικονομική δραστηριότητα με δασμούς και φόρους

Αγγλία

laissez faire, laissez passer

αφήστε τους ανθρώπους να δρουν ελεύθεροι στην οικονομική ζωή, αφήστε τα αγαθά να διακινούνται ελεύθερα

Εξέφραζε την αστική τάξη

Οδήγησε στην διαμόρφωση του κεφαλαιοκρατικού ἠκαπιταλιστικού συστήματος που

συνέβαλε στην οικονομική ανάπτυξη αλλά

Οδήγησε σε κοινωνικά αδιέξοδα [=μεγάλες κοινωνικές ανισότητες και τελικά σε συγκρούσεις τον 19αι.] και νέες ιδεολογικές αναζητήσεις λόγω

Του μονόπλευρου καταμερισμού του πλούτου

Συνέπειες βιομηχανικής Επανάστασης και οικονομικού φιλελευθερισμού

αύξηση της παραγωγής

ανάπτυξη των χερσαίων και των θαλάσσιων συγκοινωνιών

δημιουργία νέων οικονομικών δραστηριοτήτων

Αλλά……..

Αλλά… Η ανάγκη αναζήτησης νέων αγορών και πρώτων υλών

όξυνε τους ανταγωνισμούς μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων

αποτέλεσε τροφοδότη του ιμπεριαλισμού

χώρες, όπως η Αγγλία, η Γαλλία και η Ολλανδία, θα επιδοθούν σ' έναν οξύ ανταγωνισμό μεταξύ τους

Αντιπαράθεση Αγγλίας Γαλλίας που πρωταγωνιστούν σε όλους τους πολέμους του 18 ου αι.

Μελετώ ……

INFOKIDS

Παιδική εργασία

Η Βιομηχανική Επανάσταση

Βιομηχανική επανάσταση & εργασία: η γέννηση του σύγχρονου καπιταλισμού

Οι πατατοφάγοι Πολύτιμη πηγή οπτικού υλικού : Βάσω Ραμπαούνη