Δραστηριότητες για το σκάκι για την Α τάξη-Ευέλικτη ζώνη

ΠΡΟΤΥΠΟ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΣΧ. ΕΤΟΣ 2013-14

ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΣΕΡΡΩΝ Εκπ/κό πρόγραμμα: ΜΑΘΑΙΝΩ ΣΚΑΚΙ «ΚΩΝ. ΚΑΡΑΜΑΝΛΗΣ»

Η ΔΑΣΚΑΛΑ ΤΟΥ Α2 ΤΣΕΛΕΠΗ ΣΟΦΙΑ

Οι μαθητές και οι μαθήτριες της Α2 τάξης

του Πρότυπου Πειραματικού Δημοτικού Σχολείου Σερρών,

υλοποίησαν στα πλαίσια της Ευέλικτης Ζώνης το Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα

τρίμηνης διάρκειας με τίτλο

«Μαθαίνω σκάκι – Πρώτη επαφή»




ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΚΑΙ ΣΤΟΧΟΙ

1η ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ

ΠΑΡΑΜΥΘΙ "ΜΙΑ ΦΟΡΑ ΚΙ ΕΝΑΝ ΚΑΙΡΟ ΗΤΑΝ ΤΟ ΣΚΑΚΙ"

Στόχοι: Να δουν σε εικόνες και να ακούσουν το παραμύθι, να το

δραματοποιήσουν, να διασκεδάσουν, να συνδέσουν το σκάκι με παραστάσεις και πρόσωπα του παραμυθιού, ώστε εύκολα να θυμούνται τα κομμάτια του και τους κανόνες του.

Διαθεματικότητα: Σύνδεση με το μάθημα της Γλώσσας, τα

εικαστικά, το θέατρο.

Εργαλεία: Παραμύθι σε μορφή power point, σκακιέρες, εικόνες κομματιών(πιονιών)


ΓΝΩΡΙΜΙΑ ΜΕ ΤΗ ΣΚΑΚΙΕΡΑ ΚΑΙ ΤΑ ΚΟΜΜΑΤΙΑ-ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΓΝΩΡΙΜΙΑΣ (ΧΡΩΜΑΤΑ, ΣΧΗΜΑΤΑ, ΠΛΗΘΟΣ, ΜΟΡΦΕΣ, ΑΞΙΕΣ)

Στόχοι: Να γνωρίσουν τη σκακιέρα, να μετρήσουν τα τετραγωνάκια της, να παρατηρήσουν τα σχήματα και τα χρώματά της. Να γνωρίσουν τα κομμάτια, να μπορούν να τα ονομάζουν, να τα

ξεχωρίζουν. Να παίξουν με τα κομμάτια.

Διαθεματικότητα: Σύνδεση με το μάθημα της Γλώσσας, τα εικαστικά, το θέατρο, τα μαθηματικά. Εργαλεία: Σκακιέρες, εικόνες κομματιών(πιονιών), σκακιστικά διαγράμματα, χρωματιστά μολύβια,

πάνινη σακούλα, έντυπο υλικό που δόθηκε στα παιδιά.

ΣΚΑΚΙ.AVI





ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΣΚΑΚΙΕΡΑΣ –ΚΟΜΜΑΤΙΩΝ

Στόχοι: Να φτιάξουν δικές τους σκακιέρες με διάφορα υλικά.

Διαθεματικότητα: Σύνδεση με το μάθημα της Γλώσσας, τα εικαστικά, τα μαθηματικά.

Εργαλεία: Σκακιέρες, εικόνες κομματιών(πιονιών), σκακιστικά διαγράμματα, χρωματιστά μολύβια, χαρτόνια, ψαλίδια, πλαστελίνη...


ΚΙΝΗΣΕΙΣ ΚΟΜΜΑΤΙΩΝ Π-Α-Β Στόχοι: Να γνωρίσουν πώς κινούνται τα τρία αυτά κομμάτια. Να παίξουν παιχνίδια κίνησης.

Διαθεματικότητα: Σύνδεση με το μάθημα της Γλώσσας, τη Φυσική Αγωγή, το θέατρο, τα

μαθηματικά.

Εργαλεία: Επιδαπέδια σκακιέρα


ΚΙΝΗΣΕΙΣ ΚΟΜΜΑΤΙΩΝ Ρ-Σ-Ι

Στόχοι: Να γνωρίσουν πώς κινούνται τα τρία αυτά κομμάτια. Να παίξουν παιχνίδια κίνησης.

Διαθεματικότητα: Σύνδεση με το μάθημα της Γλώσσας, τη Φυσική Αγωγή, το θέατρο, τα μαθηματικά.

Εργαλεία: Επιδαπέδια σκακιέρα





ΜΙΑ ΑΦΙΣΑ ΓΙΑ ΤΟ ΣΚΑΚΙ

Στόχοι: Να κατασκευάσουν τα παιδιά μια αφίσα για το σκάκι.

Διαθεματικότητα: Σύνδεση με το μάθημα της Γλώσσας, τα Εικαστικά, τα μαθηματικά.

Εργαλεία: Χαρτόνια, χρώματα, διάφορα υλικά για κολάζ, ψαλίδια κ.α.


ΥΠΟΔΥΟΜΑΙ ΕΝΑ ΠΙΟΝΙ

Στόχοι: Να ζωγραφίσουν τα παιδιά το αγαπημένο τους κομμάτι κι έπειτα να γράψουν κα΄τι γι’ αυτό. Στη συνέχεια να το υποδυθούν πάνω στην επιδαπέδια σκακιέρα.

Διαθεματικότητα: Σύνδεση με το μάθημα της Γλώσσας, τα Εικαστικά, τα μαθηματικά, το θέαρο.

Εργαλεία: Χαρτιά, χρώματα, μολύβια κ.α. Τα παιδιά του Α2 μαζί με τα παιδιά του ομίλου παρουσίασαν στο τέλος της σχολικής χρονιάς την παράσταση σε έμμετρο λόγο με τίτλο «Τα πιόνια μιλούν» . Μπορείτε να δείτε το βίντεο

που θα αναρτηθεί στην ιστοσελίδα.

Βιβλιογραφία για το σκάκι:

ΓΙΟΥΒΑΝΤΣΙΟΥΔΗΣ Κ. ΜΟΥΣΙΑΔΟΥ Ε. ,«Σκάκι και φαντασία», Κέδρος ΓΙΟΥΒΑΝΤΣΙΟΥΔΗΣ Κ. ΜΟΥΣΙΑΔΟΥ Ε. ,«Μια φορά κι έναν καιρό ήταν το σκάκι »,

Κλειδάριθμος ΤΣΙΑΠΕΡΑΣ Τ. , Το σκάκι 1 , αποσπερίτης, Αθήνα 1984

Ακολουθεί το υλικό πάνω στο οποίο εργάστηκαν οι μαθητές, δείγματα υλικού που παράχθηκε κατά τη διάρκεια του προγράμματος και φωτογραφίες από τις διάφορες δράσεις.




1. ΦΥΛΛΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Μ Α Θ Α Ι Ν Ω Σ Κ Α Κ Ι

ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ: ………………………………………………………………………………………………………………




Μ Α Θ Α Ι Ν Ω Σ Κ Α Κ Ι

Για να παίξω σκάκι χρειάζομαι:

Μία σκακιέρα

Κομμάτια

Να γνωρίζω τους κανόνες του παιχνιδιού




Πόσα είναι τα τετραγωνάκια της σκακιέρας; Τα μετράω: …………

Πώς αλλιώς μπορώ να τα υπολογίσω; …………………………………………………………………

Πόσα είναι τα μαύρα; ……………………

Πόσα είναι τα λευκά; ……………………

α β γ δ ε ζ η θ

8 8

7 7

6 6

5 5

4 4

3 3

2 2

1 1






8 8

7 7

6 6

5 5

4 4

3 3

2 2

1 1


Χρωματίζω τις γραμμές 1, 4, 6, 8

Εκτός από αυτές τις γραμμές που χρωμάτισα, υπάρχουν άλλες στη σκακιέρα; ………………………….





8 8

7 7

6 6

5 5

4 4

3 3

2 2

1 1


Χρωματίζω τις στήλες α, γ, ε, ζ, θ

Εκτός από αυτές τις στήλες που χρωμάτισα, υπάρχουν άλλες στη σκακιέρα; …………………………………




Χρωματίζω τα τετράγωνα:


8 8

7 7

6 6

5 5

4 4

3 3

2 2

1 1


β3

α1

ε8

ζ7

δ5

γ4

η2

γ7

ζ1

ε8

θ4

ε2




Μέσα στη σκακιέρα και πάνω σε κάθε τετραγωνάκι που έχει … γράφω το όνομά του.


8 … … 8

7 … … … 7

6 … 6

5 … 5

4 … … 4

3 3

2 … 2

1 … … 1






8 8

7 7

6 6

5 5

4 4

3 3

2 2

1 1


Χρωματίζω τις διαγωνίους :

Εκτός από αυτές τις διαγωνίους που χρωμάτισα, υπάρχουν άλλες στη σκακιέρα;

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

από το α4 ως το δ1

από το α8 ως το θ1

από το ε8 ως το θ5

από το θ8 ως το α1

από το ζ8 ως το α3

από το θ5 ως το δ1




Κ Ο Μ Μ Α Τ Ι Α

Για να παίξω σκάκι χρειάζομαι κομμάτια.

Ο ένας παίκτης παίρνει 16 λευκά κομμάτια και ο άλλος 16 μαύρα κομμάτια.

Αυτά είναι :

ΛΕΥΚΑ ΜΑΥΡΑ

ΚΟΜΜΑΤΙΑ ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΚΟΜΜΑΤΙΑ ΟΝΟΜΑΣΙΑ

♔ ♚

♕ ♛

♖♖ ♜♜

♘♘ ♞♞

♗♗ ♝♝

♙♙ ♟♟

♙♙ ♟♟

♙♙ ♟♟

♙♙ ♟♟




ΠΥΡΓΟΣ (Π)

Ο πύργος μετακινείται οριζόντια ή κάθετα όσα τετράγωνα θέλει σε ανοιχτό δρόμο. Δεν

μπορεί να πηδήξει πάνω από άλλα κομμάτια. Μπορεί να κερδίσει, να κόψει όπως λέμε, όλα

τα αντίπαλα κομμάτια που βρίσκονται στον δρόμο του.

Ο πύργος έχει αξία όσο 5 στρατιώτες. Τον λέμε «βαρύ» κομμάτι.




ΑΞΙΩΜΑΤΙΚΟΣ (Α)

Ο αξιωματικός μετακινείται διαγώνια όσα τετράγωνα θέλει σε ανοιχτό δρόμο. Δεν μπορεί

να πηδήξει πάνω από άλλα κομμάτια. Μπορεί να κερδίσει, να κόψει όπως λέμε, όλα τα

αντίπαλα κομμάτια που βρίσκονται στον δρόμο του.

Ο αξιωματικός που κινείται σε λευκά τετράγωνα λέγεται λευκοτετράγωνος και αυτός που

κινείται σε μαύρα τετράγωνα λέγεται μαυροτετράγωνος.

Ο αξιωματικός έχει αξία όσο 3 στρατιώτες. Τον λέμε «ελαφρύ» κομμάτι.




ΒΑΣΙΛΙΣΣΑ (Β)

Η βασίλισσα μετακινείται οριζόντια, κάθετα ή διαγώνια όσα τετράγωνα θέλει σε ανοιχτό

δρόμο. Κινείται δηλαδή σαν πύργος και αξιωματικός μαζί. Δεν μπορεί να πηδήξει πάνω

από άλλα κομμάτια. Μπορεί να κερδίσει, να κόψει όπως λέμε, όλα τα αντίπαλα κομμάτια

που βρίσκονται στον δρόμο της.

Η βασίλισσα έχει αξία όσο 9 στρατιώτες. Τη λέμε «βαρύ» κομμάτι.




ΑΣΚΗΣΕΙΣ

1. Μετακινώ τον πύργο μου και τον τοποθετώ σε όποιο τετράγωνο της σκακιέρας

θέλω, σύμφωνα με τους κανόνες. Χαράζω την πορεία του με το μολύβι μου στο

παρακάτω σκακιστικό διάγραμμα κι έπειτα τη δείχνω στη σκακιέρα μου.

2. Μετακινώ τον αξιωματικό μου και τον τοποθετώ σε όποιο τετράγωνο της

σκακιέρας θέλω, σύμφωνα με τους κανόνες. Χαράζω την πορεία του με το μολύβι

μου στο παρακάτω σκακιστικό διάγραμμα κι έπειτα τη δείχνω στη σκακιέρα μου.


8 8

7 7

6 ♜ 6

5 5

4 4

3 3

2 2

1 1



8 8

7 7

6 ♗ 6

5 5

4 4

3 3

2 2

1 1





3. Μετακινώ τη βασίλισσά μου και την τοποθετώ σε όποιο τετράγωνο της σκακιέρας

θέλω, σύμφωνα με τους κανόνες. Χαράζω την πορεία της με το μολύβι μου στο


4. Με τον πύργο μου επιλέγω και τρώω (κόβω όπως λέμε) το κομμάτι που

επιτρέπεται. Χαράζω τη διαδρομή με το μολύβι μου κι έπειτα τη δείχνω στη

σκακιέρα.


8 8

7 7

6 6

5 5

4 4

3 ♛ 3

2 2

1 1



8 8

7 7

6 ♜ ♘ 6

5 5

4 4

3 ♝ ♗

3

2 2

1 1





5. Με τον αξιωματικό μου επιλέγω και τρώω (κόβω όπως λέμε) το κομμάτι που


σκακιέρα.

6. Με τη βασίλισσά μου επιλέγω και τρώω (κόβω όπως λέμε) το κομμάτι που


σκακιέρα.


8 ♘ 8

7 7

6 ♗ 6

5 5

4 4

3 ♞ 3

2 ♝ 2

1 1



8 8

7 7

6 ♖ 6

5 ♙ 5

4 4

3 ♝ ♛ 3

2 2

1 1





ΙΠΠΟΣ (Ι)

Ο ίππος μετακινείται 3 τετραγωνάκια σε γραμμή Γ (γάμα) δηλ. δύο τετραγωνάκια

οριζόντια ή κάθετα και ένα αριστερά ή δεξιά. Δεν χρειάζεται να έχει ανοιχτό δρόμο γιατί

μπορεί να πηδήξει πάνω από άλλα κομμάτια, αρκεί το τελευταίο τετράγωνο της κίνησής

του να είναι ελεύθερο ή να βρίσκεται σ’ αυτό αντίπαλο κομμάτι, ώστε να το κόψει.

Κερδίζει, κόβει όπως λέμε, όλα τα αντίπαλα κομμάτια που βρίσκονται στο τελευταίο

(τρίτο) τετράγωνο προορισμού του.

Ο Ίππος έχει αξία όσο 3 στρατιώτες. Τον λέμε «ελαφρύ» κομμάτι.




ΣΤΡΑΤΙΩΤΗΣ (Σ)

Ο στρατιώτης μετακινείται μόνο ένα τετραγωνάκι μπροστά και τρώει, κόβει όπως λέμε,

όλα τα αντίπαλα κομμάτια που βρίσκονται ένα τετραγωνάκι διαγώνιά του. Ειδικά για την

πρώτη κίνηση του στρατιώτη, όταν δηλαδή, βρίσκεται στο αρχικό του τετράγωνο, μπορεί

να μετακινηθεί δύο τετράγωνα μπροστά. Θέλει ανοιχτό δρόμο. Δεν μπορεί να πηδήξει

πάνω από άλλα κομμάτια. Κινείται μόνο εμπρός. Δεν πηγαίνει πίσω.

Ο στρατιώτης όταν καταφέρει και φτάσει στην απέναντι τελική γραμμή μπορεί να

προαχθεί, δηλαδή να γίνει ότι κομμάτι του ίδιου χρώματος θέλει.




ΒΑΣΙΛΙΑΣ (Ρ)

Ο Βασιλιάς μετακινείται οριζόντια, κάθετα ή διαγώνια μόνο ένα τετράγωνο. Δηλαδή

μπορεί να κινηθεί ένα τετράγωνο γύρω από τον εαυτό του. Κινείται δηλαδή όπως η

βασίλισσα αλλά μόνο ένα τετράγωνο. Δεν μπορεί να πηδήξει πάνω από άλλα κομμάτια.

Μπορεί να κερδίσει, να κόψει όπως λέμε, όλα τα αντίπαλα κομμάτια που βρίσκονται στο

τετράγωνο προορισμού του.

Ο Βασιλιάς έχει ανεκτίμητη αξία γιατί εάν χαθεί, τελειώνει και το παιχνίδι.

Ο Βασιλιάς μπορεί να κάνει μια ειδική κίνηση, ροκέ όπως λέγεται, ( με κάποιες

προϋποθέσεις) σε συνδυασμό με τον πύργο. Πρόκειται για κίνηση δύο κομματιών (Βασιλιά

και πύργου) που όμως θεωρείται μία κίνηση. ( θα την εξετάσουμε αναλυτικά άλλοτε)




ΑΣΚΗΣΕΙΣ

7. Μετακινώ τον ίππο μου και τον τοποθετώ σε όποιο τετράγωνο της σκακιέρας



8. Μετακινώ τον στρατιώτη μου και τον τοποθετώ σε όποιο τετράγωνο της

σκακιέρας θέλω, σύμφωνα με τους κανόνες. Χαράζω την πορεία του με το μολύβι

μου στο παρακάτω σκακιστικό διάγραμμα κι έπειτα τη δείχνω στη σκακιέρα μου.


8 8

7 7

6 ♘ 6

5 5

4 4

3 3

2 2

1 1



8 8

7 7

6 6

5 5

4 4

3 3

2 ♙ 2

1 1





9. Μετακινώ τον Βασιλιά μου και τον τοποθετώ σε όποιο τετράγωνο της σκακιέρας



10. Με τον ίππο μου επιλέγω και τρώω (κόβω όπως λέμε) το κομμάτι που επιτρέπεται.

Χαράζω τη διαδρομή με το μολύβι μου κι έπειτα τη δείχνω στη σκακιέρα.


8 8

7 ♚ 7

6 6

5 5

4 4

3 3

2 2

1 1



8 ♘ 8

7 ♜

7

6 ♝ ♗ 6

5 5

4 4

3 3

2 2

1 1





11. Με τον στρατιώτη μου επιλέγω και τρώω (κόβω όπως λέμε) το κομμάτι που


σκακιέρα.

12. Με τον Βασιλιά μου επιλέγω και τρώω (κόβω όπως λέμε) το κομμάτι που


σκακιέρα.


8 8

7 7

6 6

5 5

4 4

3 ♞ ♟ 3

2 ♙ 2

1 1



8 ♛ 8

7 ♚ 7

6 ♝ ♖ 6

5 5

4 4

3 3

2 2

1 1





ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ










Παιχνίδια στην επιδαπέδια σκακιέρα
















Education

Δραστηριότητες για το σκάκι για την Α τάξη-Ευέλικτη ζώνη