7/1/2014

Αλληλόμορφα γονίδια Αλληλόμορφα γονίδια

Αλληλόμορφα γονίδιαΑλληλόμορφα γονίδιαΤα γονίδια που καθορίζουν το ίδιο χαρακτηριστικό ενός οργανισμού και βρίσκονται σε αντίστοιχες θέσεις των ομόλογων χρωμοσωμάτων.

• Οι διπλοειδείς οργανισμοί διαθέτουν δύο αλληλόμορφαδύο αλληλόμορφα για κάθε χαρακτηριστικό, από ένα ένα σε κάθε ομόλογοομόλογο χρωμόσωμα.

• Ένα άτομο μπορεί να φέρει δύο ίδιαίδια ή διαφορετικάδιαφορετικά αλληλόμορφα για ένα συγκεκριμένο χαρακτηριστικό.

Όταν τα αλληλόμορφα είναι ίδιαίδια, το άτομο που τα φέρει είναι ομόζυγοομόζυγο για το χαρακτηριστικό αυτό.

Όταν τα αλληλόμορφα διαφέρουνδιαφέρουν, το άτομο είναι ετερόζυγοετερόζυγο για το χαρακτηριστικό αυτό.

Για παράδειγμα, όσον αφορά τη μορφή των λοβών των αυτιών, μπορεί το ένα αλληλόμορφο να καθορίζει ελεύθερους ελεύθερους λοβούςλοβούς

και το άλλο προσκολλημένουςπροσκολλημένους.

Ένα ομόζυγοομόζυγο άτομο που φέρει δύο αλληλόμορφα τα οποία καθορίζουν ελεύθερους ελεύθερους λοβούςλοβούς εκδηλώνει αυτό το χαρακτηριστικό.

Ομοίως, ένα ομόζυγοομόζυγο άτομο που φέρει δύο αλληλόμορφα τα οποία καθορίζουν προσκολλημένουςπροσκολλημένους λοβούςλοβούς εμφανίζει αυτό το χαρακτηριστικό.

Ένα άτομο ετερόζυγοετερόζυγο για τα παραπάνω αλληλόμορφα έχει ελεύθερουςελεύθερους λοβούςλοβούς.

Αυτό συμβαίνει επειδή το αλληλόμορφο για τους ελεύθερους λοβούς καλύπτεικαλύπτει τη δράση του αλληλομόρφου για τους προσκολλημένους λοβούς.

• Το αλληλόμορφο του οποίου η δράση εκδηλώνεται στην ετερόζυγη κατάστασηετερόζυγη κατάσταση ονομάζεται επικρατέςεπικρατές και συμβολίζεται με κεφαλαίοκεφαλαίο γράμμα.

• Το αλληλόμορφο του οποίου η δράση δενδεν εκδηλώνεταιεκδηλώνεται στην ετερόζυγη κατάσταση ονομάζεται υπολειπόμενουπολειπόμενο και συμβολίζεται με μικρόμικρό γράμμα.

Ο ΔΡΑΚΟΣ ΜΟΥΟ ΔΡΑΚΟΣ ΜΟΥ Ας δούμε ένα παράδειγμα διαφορετικό. Ας δούμε την μορφή

ενός δράκουδράκου.. Οι δράκοι είναι παράξενα πλάσματα. Με έκπληξη όμως

παρατηρούμε ότι η γενετική τους είναι παρόμοια με εκείνη των ανθρώπων

Ο δράκος μας έχει 2 χρωμοσώματα σε 1 ζεύγος και θα εστιαστούμε μόνο σε 6 γονίδια του ζευγαριού. Θα μελετήσουμε 6 διαφορετικά χαρακτηριστικά (π.χ η ικανότητα να αναπνέει και να βγάζει φλόγα), κάθε ένα από τα οποία ελέγχεται από ένα μόνο γονίδιο – ονομάζουμε τέτοιου είδους χαρακτηριστικό ως μονογονιδιακόμονογονιδιακό. Κάθε ένα από τα 6 γονίδια έχει δυο αλληλόμορφα.

Ο ΔΡΑΚΟΣ ΜΟΥΟ ΔΡΑΚΟΣ ΜΟΥ• Τα χαρακτηριστικά που κωδικοποιούνται

από τα γράμματα έχουν ως εξής:• Α και α αναπαριστούν το χρώμα του

πάνω μέρους του σώματος (ΛαδίΛαδί και κίτρινοκίτρινο αντίστοιχα)

• Γ και γ αναπαριστούν το χρώμα των φτερών (κόκκινοκόκκινο και κίτρινοκίτρινο αντίστοιχα)

• Δ και δ αναπαριστούν τη δυνατότητα ή όχι του δράκου να αναπνέει και να βγάζει φλόγα

• Ε και ε αναπαριστούν το χρώμα της κοιλιάς (κίτρινοκίτρινο και μπεζμπεζ αντίστοιχα)

• Μ και μ αναπαριστούν το αν ο δράκος έχει ή δεν έχει κέρατα

• Ν και ν αναπαριστούν τον αριθμό των δαχτύλων των ποδιών (4 και 3 αντίστοιχα)

Τα γονίδια που έχει κληρονομήσει ο δράκος από τους γονείς του

Χαρακτηριστικό Γονότυπος Φαινότυπος

Χρώμα σώματος Λαδί Λαδί / ΚίτρινοΚίτρινο (A/α)  

Χρώμα φτερού Κόκκινο Κόκκινο / ΚίτρινοΚίτρινο (Γ/γ)

Με φλόγα/Χωρίς φλόγα (Δ/δ)

Χρώμα κοιλιάς Κίτρινο Κίτρινο / μπεζμπεζ (Ε/ε)

Κέρατα/Χωρίς Κέρατα (Μ/μ)

Δάχτυλα ποδιού 4 / 3 (Ν/ν)

Και ιδού Και ιδού ο δράκος ο δράκος μουμου

Αα

ΓΓ

ΛαδίΛαδί χρώμα σώματος

ΚόκκιναΚόκκινα φτερά

δδ Δεν βγάζει φλόγα

Εε ΚίτρινηΚίτρινη κοιλιά

Μμ Έχει κέρατανν Έχει 3 δάχτυλα στα πόδια του

• Την ιδέα για τον δράκο την πήρα από: