Α. ΠΡΟΠΑΡΑΓΩΓH-ΠΡΟΕΡΓΑΣΙΑ

Β. ΠΑΡΑΓΩΓΗ-ΓΥΡΙΣΜΑ Γ. ΤΕΧΝΙΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ

ΣΤΑΔΙΑ ΚΙΝ/ΚΗΣ ΤΑΙΝΙΑΣ

ΣΕΝΑΡΙΟΓΡΑΦΟΣ Σενάριο πρωτότυπο ή διασκευή λογοτεχνικού κειμένου, αναλυτικό: με αφήγηση, σκηνικές οδηγίες και διαλόγους.

ΣΚΗΝΟΘΕΤΗΣεπεξεργάζεται το σενάριο, το μετατρέπει σε εικόνες (ντεκουπάζ),επιλέγει συνεργάτες , έχει άποψη σε αναζήτηση χώρων (ρεπεράζ), σε επιλογή ηθοποιών (casting), δίνει το γενικό πρόσταγμα.

ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑΣ με τεχνικά μέσα (φωτισμούς, φίλτρα, φακούς) αποδίδει την ατμόσφαιρα , τις εντάσεις των χρωμάτων, τις σκιές, το ύφος/στυλ όλης της ταινίας και κάθε σκηνής, με στενό συνεργάτη του τον οπερατέρ (εικονολήπτη / καμεραμάν)

.

ΒΑΣΙΚΟΙ ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ

Διαφορετικές ταινίες με διαφορετική φωτογραφία

Η μουσική στο σινεμά συνοδεύει πλάνα, δίνει ρυθμό, αναδεικνύει εντάσεις μαζί με φωτισμό, κάποτε κυριαρχεί.

Διάσημα ζευγάρια σκηνοθετών – μουσικών

Θ. ΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΣ – ΕΛ. ΚΑΡΑΙΝΔΡΟΥ

ΣΕΡΤΖΙΟ ΛΕΟΝΕ – ΕΝΙΟ ΜΟΡΙΚΟΝΕ

ΜΟΥΣΙΚΟΣ

ΠΑΡΑΓΩΓΟΣ χρηματοδοτεί, επενδύει

ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣΚαταρτίζει τον προϋπολογισμό, εξασφαλίζει κάθε λεπτομέρεια: τεχνικούς, σκηνικά (ντεκόρ), κοστούμια...

« Τιτανικός», κόστος παραγωγής 200.000.000 δολάρια

ΣΚΗΝΟΓΡΑΦΟΣ, ΕΝΔΥΜΑΤΟΛΟΓΟΣΣκηνικό από ταινία του Άλφρεντ Χίτσκοκ

Σκηνικό από ταινία «Κλεοπάτρα» (1963) μακέτα πραγματικό πλοίο

Σκηνικό για ταινία Θ. Αγγελόπουλου « Το λιβάδι που δακρύζει» (2003)κατασκευάστηκε ολόκληρο χωριό στο λιμάνι της Θεσ/κης

αλλά και στη λίμνη Κερκίνη...

Ο σκηνοθέτης επεξεργάζεται το σενάριο

και καταγράφει στο χαρτί παρατηρήσεις για το πώς θα γυριστεί.

Παίρνει κάθε σκηνή του σεναρίου και την μετατρέπει σε πλάνα (κομμάτια /ενότητες).

Για κάθε πλάνο σημειώνει το είδος του πλάνου (μακρινό ή κοντινό), τη θέση της μηχανής λήψης, τις γωνίες λήψης, τους διαλόγους.

ΝΤΕΚΟΥΠΑΖ (πλανοθεσία)

σημειώσεις του Άλφρεντ Χίτσκοκ για την ταινία «Στη σκιά των τεσσάρων γιγάντων»

Στόριμπορντς από την ταινία «Στη σκιά των 4 γιγάντων»

ακολουθεί το στόριμπορντ:μια σειρά από σκίτσα που μετατρέπουν τα πλάνα του ντεκουπάζ σε εικόνες / κόμιξ

ΕΙΔΗ ΠΛΑΝΩΝ

ανάλογα με το πώς «καδράρονται»,δηλαδή πόσο κοντά ή μακριά φαίνονται τα πρόσωπα/πράγματα μέσα στο «κάδρο» (εικόνα οθόνης)

Συνολική εικόνα του ντεκόρ (σκηνικού),φυσικού ή τεχνητού, με ή χωρίς ανθρώπους.

ΠΟΛΥ ΓΕΝΙΚΟ ΠΛΑΝΟ (extreme long shot)

Πιο σφιχτό από το προηγούμενο. Eίναι ορατή η παρουσία ομάδων ανθρώπων.Μακρινά ή πολύ μακρινά πλάνα συνήθως στην εισαγωγή μιας σκηνής (= πλάνο εδραίωσης / establishing shot)

ΓΕΝΙΚΟ ΠΛΑΝΟ (long shot)

Τα άτομα καδράρονται ολόκληρα. Είναι πλέον ορατές λεπτομέρειες του ντεκόρ.

ΜΕΣΑΙΟ ΠΛΑΝΟ

πώς παρουσιάζει ένα πλάνο τις ανθρώπινες φιγούρες;

πλήρες πλάνο (full shot )οι άνθρωποι φαίνονται καθαρά και ολόκληροι (από κεφάλι ως πόδια)

Οι άνθρωποι καδράρονται από το κεφάλι ως ταγόνατα. Προέρχεται κυρίως από τα φιλμ γουέστερνόπου το όριο ήταν το ρεβόλβερ στο μηρό.

αμερικάνικο πλάνο

μεσαίο πλάνο (medium shot) ο ήρωας εμφανίζεται από τη μέση και πάνω

ΚΟΝΤΙΝΟ ΠΛΑΝΟ / ΓΚΡΟ ΠΛΑΝ (ΜΕΣΑΙΟ) ή medium close-up

Καδράρισμα στο μέσο του στήθους.

Καδράρισμα στο κεφάλι / πρόσωπο του ανθρώπου (είναι ορατοί και οι ώμοι) ή σε ένα τμήμα του σώματος.

ΚΟΝΤΙΝΟ ΓΚΡΟ ΠΛΑΝ (CLOSE-UP)

ΠΟΛΥ ΚΟΝΤΙΝΟ ΓΚΡΟ ΠΛΑΝ – ΛΕΠΤΟΜΕΡΕΙΑ ή Extra close-up

ΠΛΑΝΑ εμβόλιμα-μεταβατικά (inserts shots) γκρο πλαν που εστιάζουν σε αντικείμενα

Cut: απλή διαδοχή πλάνων, χωρίς μετάβαση

Fade in ή fade out : από σκοτάδι σταδιακά στο φως και το αντίστροφοFondu anchaînè (ή disolve) : διπλοτυπία

Τα πλάνα συνδέονται μεταξύ τους με

Slow motion (ρελαντί): αργή κίνηση εικόνας

Fast motion (αξελερέ): γρήγορη κίνησηFix-carré: ακινητοποίηση πλάνου, «πάγωμα» εικόνας

ΕΦΦΕ ΚΙΝΗΣΕΩΝ

ΓΩΝΙΕΣ ΛΗΨΗΣ

Κανονική γωνία (Eye level angle shot) η μηχανή στο ύψος των ματιών

Η κάμερα τοποθετείται πάνω από το αντικείμενο και κοιτάει κάτω προς αυτό. Το πρόσωπο φαίνεται μικρό, ασήμαντο, φοβισμένο..

Πλονζέ ή High angle shot

Η κάμερα κάτω από το ύψος των ματιών του ομιλητή και στραμμένη προς τα πάνω.Τα πλάνα αυτά αποδίδουν αίσθηση δύναμης, κύρους..

Κοντρ πλονζέ ή Low angle shot

Αποδίδει αστάθεια, μεγάλη ένταση...

Λοξή γωνία (Ομπλίκ ή Dutch Angle / Tilt)

ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΙΚΟ ΠΛΑΝΟ POV : Point of view Ο θεατής , μέσω της κάμερας, βλέπει με τα μάτια του ηθοποιού.

ΣΤΑΘΕΡΗ ΚΑΜΕΡΑ κινείται στον άξονά της

Pan - Πανοραμίκ : οριζόντια κίνηση πχ από δεξιά προς αριστερά ή αντίστροφα

Βερτικάλ ή Tilt : κάθετη κίνηση πχ από τα παπούτσια ως το πρόσωπο ή αντίστροφα

ΚΙΝΟΥΜΕΝΗ ΚΑΜΕΡΑ- Τράβελινγκ κίνηση πάνω σε ράγες ή dolly (συσκευή με ρόδες), με γερανό, με steadicam ή και κάμερα στο χέρι

ΚΙΝΗΣΕΙΣ ΚΑΜΕΡΑΣ

Στο τράβελινγκ η κάμερα πλησιάζει ή απομακρύνεται από πρόσωπα ή πράγματα, πάει παράλληλα ή κυκλικά

ΖΟΥΜ zoom in - zoom out

Eίναι ένα οπτικό τράβελινγκ.Η κάμερα μοιάζει να κινείται, όμως παραμένει σταθερή .Ο φακός μόνο αλλάζει εστίαση.

τεχνική με την οποία η κάμερα εστιάζει τόσο σε πρόσωπα/αντικείμενα που είναι μπροστά, όσο και σε εκείνα που είναι στο βάθος. Ό,τι φαίνεται καθαρά είναι «νετ»:

ΒΑΘΟΣ ΠΕΔΙΟΥ (deep focus)

Αλλά μπορεί τα αντικείμενα του βάθους να μην διακρίνονται καθαρά, να είναι «φλου»:

Βοηθοί πχ σκηνοθέτη , δ/ντή φωτογραφίας κλπ

Διάφοροι τεχνικοί πχ ηλεκτρολόγοιΦΡΟΝΤΙΣΤΗΣ: υπεύθυνος για κοστούμια,

αντικείμεναΚομμωτής, μακιγιέρ ΗΧΟΛΗΠΤΗΣ με βοηθό τον «μπούμαν» ( χειριστή του «μπουμ»: κοντάρι με μικρόφωνο )

ΥΠΟΛΟΙΠΟΙ ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ ΣΤΑ ΓΥΡΙΣΜΑΤΑ

ΣΚΡΙΠΤ χειρίζεται την κλακέτα

ΠΡΙΝ ΤΗ ΛΗΨΗ: πρόβες, δοκιμαστικά.. ΛΗΨΗ

-βοηθός σκηνοθέτη: « Έτοιμοι;»-σκηνοθέτης: « Μοτέρ!»-ηχολήπτης : «Ναι!»,-δ. φωτογραφίας/οπερατέρ: «Ναι, τρέχει!»-σκριπτ: «Σκηνή 1, πλάνο 1, λήψη 1» , χτυπά την κλακέτα..

-σκηνοθέτης (μετά από 1-2 δευτερόλεπτα): «Πάμε!» (action)-στο τέλος του πλάνου , μετά από 1-2 δευτερόλεπτα: «Στοπ!» (cut)

ΜΟΝΤΕΡ υπεύθυνος για μοντάζ: τεχνική επεξεργασία οπτικού και ηχητικού υλικού

ΜΙΞΕΡ υπεύθυνος για μιξάζ:μείξη-συγχρονισμός ήχων (διάλογοι, μουσική, θόρυβοι) με εικόνες

ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ ΜΕΤΑ ΤΟ ΓΥΡΙΣΜΑ

ΠΗΓΕΣ-ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

► Ιστολόγιο 2LYKPOLSINE, A blog about cinema http://2lykpolsine.wordpress.com/ από την Κινηματογραφική ομάδα του 2ου ΓΕΛ Πολίχνης Θεσσαλονίκης. όπου και οι σημειώσεις του Π. Χούρσογλου: « Στάδια μιας ταινίας»

► «Η κινηματογραφική αφήγηση», έκδοση του προγράμματος «Πάμε σινεμά;», επιμέλεια Αντώνης Κιούκας, διαθέσιμο εδώ: http://eduoffmelbourne.world.sch.gr/files/2010/film_festival/2nd.pdf

► «Κινηματογράφος» του Βαγγέλη Καλαμπάκα, εκπαιδευτικό υλικό για τα κέντρα δια βίου μάθησης, διαθέσιμο εδώ: http://kdvm.gr/Media/Default/Pdf%20enotites/6.4.pdf

► «Η γλώσσα του κινηματογράφου», του Νίκου Θεοδοσίου, διαθέσιμο εδώ: https://cinedraseis.wordpress.com/ekp_iliko/η-γλώσσα-του-κινηματογράφου/

► Γραφείο Σχολικών Δραστηριοτήτων ΔΔΕ Χίου, πρόγραμμα cineμάθεια : υλικό για τα στάδια παραγωγής μιας ταινίας, διαθέσιμο εδώ: http://drasischioub.weebly.com/sigmaupsilonnu940nutauetasigmaetacinemu940thetaepsiloniotaalpha-25-26-27-iotaalphanu.html

► «Διδακτικές προτάσεις για το μάθημα της λογοτεχνίας», επιμ. Β. Αποστολίδου- Ελ. Χοντολίδου, έκδοση προγράμματος «Εκπαίδευση Μουσουλμανοπαίδων 2002-2004 διαθέσιμο εδώ: http://museduc.gr/docs/new/LOGOT_B_GYMNASIOY_KATHGITWN.pdf

► «Η κινηματογραφική ταινία στο μάθημα της λογοτεχνίας στην ελληνική εκπαίδευση», της Αικ Γιωτοπούλου, διαθέσιμο εδώ: http://dspace.flinders.edu.au/xmlui/bitstream/handle/2328/26885/Cinema%20text.pdf?sequence=1

► «Παρουσίαση ποιοτικών χαρακτηριστικών σχετικά με τις βιντεοσκοπήσεις των μαθημάτων», της Π. Σύμπα, διαθέσιμο εδώ: http://slideplayer.gr/slide/2281431/