Эмчилгээний үед хүүхдийг тайвшруулах, түүнд хэрэглэгдэх эм бэлдмэлүүд

Насс 304-р хэсгийн оюутан М. Төгөлдөр

Дэд сэдэв 

-Үйлчлүүлэгч хүүхэдтэй харьцах аргын төрөл, онцлогийг тайлбарлах-НА-ны эмчилгээний үед хүүхэдтэй харьцах тохиромжтой аргыг сонгож чаддаг болох-Үйлчлүүлэгч хүүхдийн айдасын зэрэг, өвдөлтийн байдлыг тодорхойлж сурах-Сэтгэл санаа тайвшруулах аргууд

Үйлчлүүлэгч хүүхэдтэй харилцах аргын төрөл

• Systemic desensitization technique – TSD • Operant conditioning technique • Modelling technique

Албадан харьцах арга • Hand over mouth technique• Хөдөлгөөнийг хязгаарлах

Хөдөлгөөнийг хязгаарлах

Тайвшруулах арга

• Сэтгэл санаа тайвшруулах арга• Ерөнхий мэдээ алдуулалтын арга

Сэтгэл санаа тайвшруулах арга

• Азотын хүчил ба хүчилтөрөгчөөр амьсгалуулан тайвшруулах арга

• Сонсголын өвдөлтийг мэдрэхгүй байх• Тайвшруулах эм өгөх арга • Судсаар тайвшруулах арга

Азотын хүчил ба хүчилтөрөгчөөр амьсгалуулан тайвшруулах арга

• Бага концентрацтай азотын хүчил ба (20-30%), хүчилтөрөгчийн (70-80%)-ийн холимог хийг амьсгалуулна.

• НА-ны эмчилгээний айдас түгшүүртэй, өвдөлтийн урвал ба бөөлжих рефлекс хүчтэй илэрдэг хүүхдэд үр дүнтэй байдаг

• Сайн дурын хөдөлгөөн хязгаарлагддаг ч рефлекс, шүлс ялгаралтыг хянаж, зохицуулах боломжтой болдог тул эмчилгээ хийхэд хялбар

Инээлгэгчхий

Сонсголынөвдөлтийг мэдрэхгүйбайх

• Audioanalgesia нь нүүр амны эмчилгээний үеийн дууны цочруулд хэт мэдрэг, хариу урвал үзүүлдэг болон айдас, түгшүүрийн улмаас өвдөлтийн босго үнэлгээ нь өөрчлөгддөг хүүхдэд хэрэглэхэд илүү үр дүнтэй.

Audioanalgesia

Тайвшруулах эм өгөх арга

• Энэ арга нь сэтгэл санааг тайвшруулах ба айдасын эсрэг эмийг эмчилгээний өмнө өгч айдас, түгшүүрийг багасгаж, сэтгэл санааг нь тайвшруулж, өвдөлтийг хянан эмчилгээний саад бэрхшээлийг засаж залруулна.

• Цочруул багатай ажиглалт, шинжилгээний үед бага насны ба хөгжлийн бэрхшээлтэй хүүхдэд үр дүнтэй.

Төлөөлөгч нь: Сул үйлчлэлтэй тайвшруулах эм• Диазепам• Прометазин

Ердийн үед ууж хэрэглэнэ.

Тунг нас, биеийн жин, гадаргуугаар тоочох аргаар тогтоодогч эмийн нөлөө нь хувь хүн бүрт харилцан адилгүй байдаг тул нарийн мэрэгжилийн эмчтэй зөвлөсний үндсэн дээр хэрэглэнэ.

Урьдчилан сэргийлэх тун

• Хүүхдэд эмийн тунг тооцох 3 үндсэн арга байна. Үүнд:

• Эмийн тунг кг жинд тооцно• Эмийн тунг нас тутамд тооцно• Эмийн тунг биеийн гадаргуу |М2| -д тооцно.

• Ой хүртэлх насны хүүхэд шүүдэст эмзэгшил (жин илүү), тураал (жин бага), рахит, цус багадалт зэрэг суурь өвчин эмгэг байдаг учир биеийн кг жинд тооцно.

• Ой өнгөрсөн хүүхэд нас, биеийн өсөлт хөгжилт, онцлог байдлаар бие биенээс их ялгарахгүй тул нас тутамд тунг тооцно.

Биеийн жинд харьцуулан эмийн тунг тооцох томьёо

Ж\кг\

ДХ= 70* Дт

Дх- хүүхдийн тун

Ж- хүүхдийн жин, кг

Дт- Том хүний дундаж тун

70- тогтмол тоо

Хүүхдийн насанд тохирууланэмийн тунг тооцох томъёо

Н• ДХ=Н+12 *Дт

ДХ- 1-12 настай хүүхдийн тун

Н- Хүүхдийн нас жилээр

Дт- Том хүний дундаж тун

12- тогтмол тоо

Хүүхдийн биеийн гадаргууд эмийн тун тооцох томъёо

S(m2)• ДХ= 1,73 * ДТ

Дх- Хүүхдийн тун

S-м2 Хүүхдийн биеийн гадаргуу

Дт- насанд хүрэгчдийн дундаж тун

1,73- насанд хүрэгчдийн биеийн

гадаргуу

Насанд хүрэгчдийн тунгийн хувиар тооцох

Судсаар тайвшруулах арга

• Энэ арга нь транквилизатор, тайвшруулах, нойрны зэрэг эмийн бодисыг венийн судсанд хийн, бүрэн тайвшруулснаар нүүр амны эмчилгээний үед үүсэх айдас, түгшүүрийг бууруулах арга юм.

Эмийн бодис• Диазепам• Митацерам• Профор

Хэрэглэх заалт

• Айдас түгшүүрийн улмаас үзүүлэхгүй байгаа• Бөөлжих рефлекс хүчтэй илэрдэг • Сэтгэл түгших ба хяналтгүй хөдөлгөөний

улмаас эмчилгээний үед зөв байрлах, амаа ангайх нь хүндрэлтэй хөгжлийн бэрхшээлтэй хүүхэд зэрэгт хэрэглэнэ

Гарч болох хүндрэл

• Эмийн тунг тохируулах нь түвэгтэй бөгөөд тун хэтрүүлэх болон судсанд эмийн бодисыг хурдан хийснээс амьсгал боогдох, ухаан алдах нь амархан байдаг тул анхаарал болгоомжтой байх нь чухал.

Үйлчлүүлэгч хүүхдийг эмчилгээнд бэлдэх

Үүнд:  • Хөнгөн төрлийн хоолыг идүүлэх• Жимсний зөөлөн эдтэй шүүс, сүү, коффее

уулгаж , чихэр идүүлэхгүй байх • Хэрвээ өдөр болгон ямар нэгэн эм хэрэглэдэг

бол эмчээс тэр өдөртөө уулгаж болох эсэхийг асуух

• Эмчид үзүүлэхээс 2 цагийн өмнө ус, алим болон цагаан усан үзэмний шүүс гэх мэт цэвэр бүтээгдэхүүн л хэрэглүүлсэн байх

Үйлчлүүлэгч хүүхдийг тав тухтай байлгах

Ерөнхий мэдээ алдуулалт хийх арга

• Ойлгох ба эмчлүүлэх чадваргүй, биеийн байрлал, хэлбэр төлөв, хөдөлгөөнөө хадгалах ба хянах нь хүндрэлтэй хөгжлийн бэрхшээлтэй, нүүр амны эмчилгээний үед амьсгал ба зүрх судасны эрхтэнийг нь хянах шаардлагатай ерөнхий биеийн өвчтэй хүүхдүүдэд хийнэ.

Наркоз

• Наркоз гэдэг нь хэвийн байдалдаа эргэж орох чадвартайгаар ТМС тур зуур хүчтэй дарангуйлалд орж ухаан санаа, мэдэрхүй, рефлексийн урвал алдагдаж, булчингийн тонус сулрах бие махбодын байдлыг хэлнэ

• Наркозын байдалд бие махбодыг оруулах чадвартай бодисуудыг наркозын бодис гэнэ.

Үйлдэлийн механизм

Хэд хэдэн таамаглал байдаг• Нейроны мембраныг бүрхэж байдаг липид,

уураг, нүүрс усны молекулуудтай үйлчлэх замаар мембраны үйл ажилгааг өөрчилөд.

•  Нейроны төгсгөлөөс ялгарах сэргээх медиаторын ялгаралтыг багасгадаг

• Наркозын бодисын нөлөөгөөр мэдрэлын эсийн доторх кальцийн ионы хэмжээ их болдог. Үүний нөлөөгөөр эсийн меөраны калийн ионы нэвчимтгий чанар ихэссэнээс гиперполяризаци болж мэдрэлийн эсийн сэрэмтгий чанар багасдаг.

Ангилал

• Амьсгалын замаар хэрэглэдэг наркозын бодис

а. Дэгдэмхий шингэн ( эфир, фторотан )

б. Хийн бодис( закись азот, циклопропан)• Амьсгалын бус замаар хэрэглэдэг наркозын

бодис ( сомбревин, тиопентал натри, натрийн оксибутират, кетамин )

Анхаарал тавьсанд баярлалаа