11
Η ΠΟΛΥΣΗΜΙΑ ΤΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΩΝ ΟΡΩΝ

Η πολυσημία των μαθηματικών όρων

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Η πολυσημία των μαθηματικών όρων

Η ΠΟΛΥΣΗΜΙΑ ΤΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΩΝ ΟΡΩΝ

Page 2: Η πολυσημία των μαθηματικών όρων

ΠΟΛΥΣΗΜΙΑ: ΟΡΙΣΜΟΣΤο φαινόμενο κατά το οποίο η ίδια λέξη έχει

δύο ή περισσότερες σημασίες, που όμως έχουν κάποια σχέση μεταξύ τους, έτσι ώστε το ένα νόημα να μπορεί να θεωρηθεί επέκταση του

άλλου, λέγεται πολυσημία. Η πολυσημία των λέξεων μπορεί να οδηγήσει σε παρεξηγήσεις

και γι' αυτό αξιοποιείται πολύ από τους ευθυμογράφους (θέατρο, κινηματογράφος,

γελοιογραφία), που δημιουργούν έτσι χιουμοριστικές καταστάσεις. O επιστημονικός λόγος αντλεί λέξεις από την κοινή χρήση και τους προσδίδει ιδιαίτερο νόημα. Λέξεις από διάφορες επιστήμες διαχέονται στην κοινή

χρήση με την ίδια ή με παραλλαγμένη σημασία.

Page 3: Η πολυσημία των μαθηματικών όρων

ΓΕΝΙΚΕΣ ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΕΙΣΜια γλώσσα δεν ξεχωρίζει μόνο κατά τους τόπους που

τη μιλούν, με τις ιδιωματικές της παραλλαγές και ποικιλίες, με τα ιδιώματά της και τις διαλέκτους της.

Και μέσα στον ίδιο τόπο παρουσιάζει κανονικά μικροδιαφορές λεξιλογικές, προπάντων κατά τα

κοινωνικά στρώματα και τους επαγγελματικούς κύκλους που τη μεταχειρίζονται. Συνανήκουν αυτές στην κοινή

γλώσσα και αντιστοιχούν στην κοινωνική και επαγγελματική κατανομή και ειδίκευση της κοινωνίας.Η ποικιλία αυτή της σημασίας δε μας εμποδίζει βέβαια να καταλαβαινόμαστε στην καθημερινή ζωή, επειδή από το

είδος και το θέμα της ομιλίας ή και από τα γύρω περιστατικά πάει ο νους του ακροατή σ' εκείνο που

εννοεί ο συνομιλητής του.

Page 4: Η πολυσημία των μαθηματικών όρων

ΓΙΑΤΙ ΑΣΧΟΛΗΘΗΚΑΜΕ ΜΕ ΤΟ ΘΕΜΑ Λαμβάνοντας υπόψη ότι η πολυσημία των λέξεων περιλαμβάνεται στο μάθημα της νεοελληνικής γλώσσας και συνειδητοποιώντας τις πολλές σημασίες που μπορούν να δοθούν σε μια λέξη, αποφασίσαμε να ασχοληθούμε με το θέμα αυτό στα πλαίσια ενός προγράμματος πολιτιστικών δραστηριοτήτων. Με αφορμή τους μαθηματικούς όρους επεκτείναμε τη σημασία τους και στα υπόλοιπα μαθήματα. Με τον τρόπο αυτό μπορέσαμε να καταλάβουμε πως μια λέξη ανάλογα με την επιστήμη από την οποία χρησιμοποιείται μπορεί να έχει διαφορετικές ή συμπληρωματικές σημασίες.

Page 5: Η πολυσημία των μαθηματικών όρων

ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΟΙ ΟΡΟΙ ΑΠΟ ΤΟ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ

ΤΗΣ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

Page 6: Η πολυσημία των μαθηματικών όρων

ΑΓΝΩΣΤΟΣ

Στα Αρχαία άγνωστο είναι το αδίδακτο (π.χ. Άγνωστο

κείμενο).

Στη Λογοτεχνία άγνωστος είναι το πρόσωπο ή κάτι που δεν είναι γνωστό ή γνώριμο, που η ταυτότητά του δεν έχει εξακριβωθεί που δεν

τον ξέρουμε (π.χ. Άγνωστοι διέρρηξαν κοσμηματοπωλείο. Mην ανοίγεις την πόρτα σε

αγνώστους. Το γράμμα μιας άγνωστης. Mήνυση κατ΄ αγνώστων. Ο άγνωστος κόσμος

του βυθού. Το όνομα / το πρόσωπο δε μου είναι άγνωστο. Ψάχνω στο λεξικό τις άγνωστες

λέξεις. Άγνωστες σελίδες / πτυχές της ιστορίας. Άγνωστες χώρες / θάλασσες. Άγνωστα μέρη / νησιά. Mετακόμισε σε

άγνωστη διεύθυνση. Οι δράστες της ληστείας παρέμειναν άγνωστοι).

Στην Έκφραση-Έκθεση χρησιμοποιείται σαν

έκφραση και εκφράζει τόπο, χρόνο ή κατάσταση που δε γνωρίζουμε, αυτό

που βρίσκεται πέρα από τα όρια της ανθρώπινης γνώσης. (π.χ. Mπήκε

κρυφά σ΄ ένα καράβι και σάλπαρε για το άγνωστο.

Ταξίδι στο άγνωστο. Πάμε στο άγνωστο με βάρκα την

ελπίδα).

Στα Μαθηματικά άγνωστος είναι το μέγεθος που εμφανίζεται σε πρόβλημα και του οποίου ζητείται ο προσδιορισμός (π.χ. Εξίσωση με δύο αγνώστους. Ο άγνωστος χ).

Page 7: Η πολυσημία των μαθηματικών όρων

ΑΔΥΝΑΤΗ Στα Μαθηματικά αδύνατη ονομάζεται μία εξίσωση όταν κανένας αριθμός

δεν την επαληθεύει (π.χ. χ+2 = χ+6 , 0.χ = 5). Στη Γλώσσα αδύνατος σημαίνει:

•Αυτός που δεν έχει υλική δύναμη, αντίθετος του δυνατός ( Αδύνατο αεράκι. εξασθενισμένος: Αδύνατη φωνή, αδύνατη όραση / ακοή, αδύνατος

οργανισμός).•Αυτός που δεν έχει αντοχή ( Αδύνατο ξύλο).

•Αυτός που δεν έχει δύναμη ηθική ( Αδύνατα επιχειρήματα, ισχνά, φτωχά, που εύκολα καταρρίπτονται, αδύνατος χαρακτήρας, που δεν προβάλλει ικανή

αντίσταση, που εύκολα παρασύρεται, υποτάσσεται). •Αυτός που είναι ισχνός, λεπτός ( Αδύνατο, κοκαλιάρικο σώμα).

•Αυτό που δεν μπορεί να γίνει, να πραγματοποιηθεί, ακατόρθωτος, ανέφικτος. ( Τίποτα δεν είναι αδύνατο· όλα γίνονται).

•Αυτός που υστερεί σε κάποιο τομέα γνώσης, κυρίως για εκπαιδευόμενο ( Είναι αδύνατος στα μαθηματικά).

•Αυτό που είναι εντελώς ακατόρθωτο, δεν είναι εφικτό (είναι των αδυνάτων αδύνατο, είναι ανθρωπίνως αδύνατο, είναι φύσει αδύνατο, κάνω τα αδύνατα δυνατά για να κάνω τα πάντα, είναι αδύνατο να αρνηθεί, μου είναι αδύνατο

να δεχτώ την πρότασή σας).•Στη γραμματική είναι τύπος μιας προσωπικής αντωνυμίας, η μορφή της έχει

λιγότερες συλλαβές και προφέρεται χωρίς τόνο ( π.χ. μου, μας, σε αντιδιαστολή προς το δυνατό τύπο).

Page 8: Η πολυσημία των μαθηματικών όρων

ΕΚΘΕΤΗΣ Στα Μαθηματικά εκθέτης είναι ο αριθμός που

σημειώνεται δεξιά και προς τα επάνω ενός συμβόλου και δείχνει τη δύναμη στην οποία αυτό υψώνεται

(π.χ. α4=α.α.α.α). Στη Νεοελληνική Γλώσσα εκθέτης είναι κάθε

σύμβολο που στο γραπτό λόγο, σημειώνεται στην ίδια θέση. Οι εκθέτες συνήθως γράφονται με

μικρότερα τυπογραφικά στοιχεία (π.χ. Ο Αχιλλέας1 πολέμησε στον Τρωικό2 πόλεμο).

Στη Λογοτεχνία εκθέτης (εκθέτρια) είναι αυτός που συμμετέχει σε καλλιτεχνική, εμπορική κτλ.

έκθεση, εκθέτοντας δικά του έργα, προϊόντα (π.χ. ένας ζωγράφος, ένας παραγωγός κτλ.).

Page 9: Η πολυσημία των μαθηματικών όρων

ΜΗΔΕΝΣτα Μαθηματικά μηδέν ονομάζουμε τον αριθμό και το σύμβολό του: 0 (π.χ. Μέγεθος / ποσότητα που τείνει προς το μηδέν. Μηδέν εις το πηλίκον).Στη Φυσική ο αριθμός μηδέν χρησιμοποιείται ως βάση ή αρχή σε μετρικές κλίμακες (π.χ. Θερμοκρασία δέκα βαθμών κελσίου πάνω από / κάτω από / υπό το μηδέν. Απόλυτο μηδέν, για θερμοκρασία -273 βαθμών).Στη Γεωγραφία χρησιμοποιούμε τις εκφράσεις:• Γεωγραφικό πλάτος μηδέν, αυτό που συμπίπτει με τον ισημερινό.•Γεωγραφικό μήκος μηδέν, αυτό που συμπίπτει με τον πρώτο μεσημβρινό.Στη Νεοελληνική Γλώσσα μηδέν είναι:•Η έκφραση που δηλώνει ένα σύνολο από μηδέν (0) μονάδες, και δηλώνει την πλήρη έλλειψη ποσότητας .•μηδαμινός, όχι αξιόλογος.•το κατώτατο όριο σε βαθμολογικές κλίμακες.Στην Έκφραση-Έκθεση χρησιμοποιούμε την έκφραση για την πιο σημαντική ή κρίσιμη στιγμή: ώρα μηδέν.Στη Φιλοσοφία μηδέν είναι:•η έλλειψη του δυνατού και του πραγματικού (π.χ. Απόλυτο μηδέν).•η έλλειψη μόνο του πραγματικού (π.χ. Σχετικό μηδέν).Στα Θρησκευτικά μηδέν είναι η πλήρης έλλειψη ή ανυπαρξία.

Page 10: Η πολυσημία των μαθηματικών όρων

Στα Μαθηματικά κλίμακα ονομάζουμε το λόγο της απόστασης δύο σημείων μιας εικόνας ενός

αντικειμένου προς την πραγματική απόσταση των δύο αντίστοιχων σημείων του αντικειμένου (την

βρίσκουμε συνήθως γραμμένη σε χάρτες ή σχεδιαγράμματα πχ. χάρτης μιας περιοχής σε κλίμακα 1:5000 ή σχέδιο ενός κτιρίου σε κλίμακα

1 προς 5000).

Στη Μουσική κλίμακα είναι η σειρά φθόγγων που προχωρεί σύμφωνα με

ορισμένη διαδοχή σε ανιούσα ή κατιούσα σειρά ( Ελάσσων / μείζων κλίμακα. Παίζω κλίμακες στο πιάνο). Στην

εκκλησιαστική μουσική είναι ορισμένη σειρά ύμνων. σειρά ύμνων.

Στη Φυσική ονομάζουμε τη σειρά υποδιαιρέσεων ενός οργάνου που μετρά φυσικά

μεγέθη (παράδειγμα Θερμομετρική κλίμακα ,

σεισμική δόνηση πέντε βαθμών στην κλίμακας Ρίχτερ).

Στη Χημεία ονομάζουμε κλίμακα την κλίμακα pH που κυμαίνεται από 0 έως 14 και

χρησιμοποιείται ευρέως για τον προσδιορισμό της οξύτητας ενός

διαλύματος.

Στην έκφραση-έκθεση είναι η αναφορά σε βαθμιαία επέκταση ως προς την έκταση, το

μέγεθος κτλ. ή αντίθετα η αναφορά σε βαθμιαία συρρίκνωση ( Έργα μεγάλης /

μικρής κλίμακας. H είδηση έγινε ταχύτατα γνωστή σε ευρεία / σε παγκόσμια / σε

πανελλήνια / σε πανελλαδική / σε πανευρωπαϊκή κλίμακα.)

Στη Λογοτεχνία κλίμακα σημαίνει:• η σκάλα.

•η αξιολογική κατάταξη πραγμάτων, εννοιών, αξιών κτλ. σε συνεχή σειρά: Bαθμολογική /

μισθολογική / ασφαλιστική / ιεραρχική κλίμακα. Σ΄ όλη τη δημοσιοϋπαλληλική

κλίμακα. Έφτασε στην κορυφή της κοινωνικής �κλίμακας.

ΚΛΙΜΑΚΑ

Page 11: Η πολυσημία των μαθηματικών όρων

Σε καμιά άλλη γλώσσα του κόσμου δεν παρατηρείται τέτοιος πλούτος πολύσημων λέξεων. Προσπαθήσαμε απλώς να σας παρουσιάσουμε ένα μικρό δείγμα……….

Και του χρόνου συνεχίζουμε…………………ΚΑΛΟ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ!!!!!