ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΝΗΠΙΑΓΩΓΩΝ

ΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥ ΝΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΜΑΚΡΗΣ

ΔΗΜΟΚΡΙΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΡΑΚΗΣ

ΜΑΘΗΜΑ: ΓΝΩΣΤΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΙΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ: ΠΑΠΑΝΤΩΝΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΑΦΟΙΤΗΤΡΙΕΣ: ΚΟΤΣΙΦΗ ΧΡΥΣΑΝΘΗ 5781 ΖΗΓΟΥ ΣΟΦΙΑ 5741ΕΞΑΜΗΝΟ: Δ΄

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Το Άρθρο αναφέρεται στις απαντήσεις τριών ερωτημάτων που έχουν διατυπωθεί σχετικά με τη θεωρία του νου.

1ο ερώτημα αφορά τους προπομπούς της θεωρίας του νου, όπου εντοπίζονται στη πρώιμη κατανόηση της επιθυμίας ως εσωτερικής κατάστασης, στο παιχνίδι προσποίησης ή στις πρώιμες αισθητήριες αντιλήψεις.

2Ο ερώτημα αφορά στην ηλίκία εμφάνισης της θεωρίας αυτής. Υπάρχουν δύο αντιτιθέμενες απόψεις: - 3χρόνων, το άτομο διακρίνει το φυσικό και το νοερό κόσμο και αποδίδει σε άλλον πεποιθήσεις παρουσίασης των στοιχείων του αντίστοιχου κόσμου.

- 4+χρόνων, το άτομο κατανοεί, ότι η πραγματικότητα μπορεί να παρουσιαστεί διαφορετικά από την ίδια. 3ο ερώτημα αφορά τη θεωρία του νου με την επικοινωνία, που το αίτιο και το

αποτέλεσμα παραμένει ασαφές.

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

ΟΡΙΣΜΟΣ: Η θεωρία του νου είναι η ικανότητα διάκρισης των στοιχείων της εξωτερικής πραγματικότητας και των νοητικών καταστάσεων. Οι Premack και Woodruff έκαναν, για πρώτη φορά, χρήση αυτού του όρου, με στόχο: την περιγραφή της ικανότητας απόδοσης νοητικών καταστάσεων των νηπίων, στα ίδια και στους άλλους και την ερμηνεία της συμπεριφοράς. Το ενδιαφέρον τους κυμαίνεται στις πεποιθήσεις για το νου που αντικατοπτρίζουν την καθημερινότητα και τη λειτουργία του νου. Το ενδιαφέρον των ερευνών οφείλεται στο ότι ο νους αναπαριστά την πραγματικότητα και οι αναπαραστάσεις με την σειρά τους προσδιορίζουν τη δράση(π.χ: Ο Γιάννης πιστεύει ότι θα βρέξει, γι΄αυτό και παίρνει μαζί του ομπρέλα. Η λανθασμένη πεποίθηση στηρίζεται στο χαρακτηριστικό ότι η πεποίθηση του τον παρακινεί να πάρει ομπρέλα και όχι ο καιρός).

Η ανθρώπινη δράση στηρίζεται στις αναπαραστάσεις για το κόσμο, σε ότι θεωρεί κάποιος ότι είναι αληθινό.

Πότε όμως τα παιδιά επιτυγχάνουν αυτή την κατανόηση;

Υπάρχουν αντικρουόμενες απόψεις ως προς το χρόνο κατάκτησης της θεωρίας του νου. Οι Leslie και Perner ισχυρίζονται ότι η θεωρία επιτυγχάνεται στα 4 με 4½ έτη. Αυτό

στηρίζεται στο ότι τα νήπια αυτής της ηλικίας αντιλαμβάνονται ότι η συμπεριφορά ενός άλλου ατόμου ορίζεται από τις πεποιθήσεις που αυτό διαμορφώνει την πραγματικότητα(π.χ: ένα γλειφιτζούρι βρίσκεται στο ντουλάπι. Ο Γιώργος πιστεύει ότι βρίσκεται στο τραπέζι. Πού θα ψάξει να το βρει; Η σωστή απάντηση είναι “τραπέζι” και δίνεται από παιδιά 4+).

Σύμφωνα με τους παραπάνω ερευνητές: δύο διαφορετικά άτομα μπορεί να διαφέρουν σε ό,τι αφορά τις πεποιθήσεις και η συμπεριφορα του δρώντος προσώπου εξαρτάται από τα πιστεύω του για την εξωτερική πραγματικότητα.

Τί συμβαίνει στην περίπτωση που η πεποίθηση του δράστη δεν είναι σωστή;

Οι ερευνητές υποστηρίζουν την

κατάκτηση 2 επιπέδων αναπαράστασης:

1ο επίπεδο: Η διατήρηση και εφαρμογή ενός μοντέλου που

περιγράφει την εξωτερική

πραγματικότητα ως έχει.

2ο επίπεδο: Η αναπαράσταση της

πραγματικότητας μέσω της πεποίθησης

κάποιου άλλου. Συνιστά την μετα-

αναπαράσταση.(Perner, Wimmer, Hogrefe, Sodian,1988)

Αντίθεση στο χρόνο κατάκτησης της θεωρίας του νου

Αντίθετα με τους Leslie, Perner και Wimmer, οι Wellman και Mitchell υποστηρίζουν ότι η θεωρία του νου κατακτάται στην ηλικία των 3 χρόνων, καθώς:

έχουν εμπεδώσει τη διάκριση ανάμεσα στον πραγματικό κόσμο και του κόσμου των νοητικών καταστάσεων και μπορούν να ερμηνεύσουν την δική τους συμπεριφορά, αλλά και των άλλων ατόμων, με αποτελεσμα να κατανοήσουν το νοερό από το αιτιώδες χαρακτήρα του νου.

1.Προπομποί της θεωρίας του νου

Κατά τον J. Piaget, τα νήπια, έως την ηλικία των 6 χρόνων, δεν μπορούν να ξεχωρίσουν τον φυσικό κόσμο από τον νοερό.

Ωστόσο, υπάρχουν έρευνες που υποστηρίζουν πως τα παιδιά έως αυτή την ηλικία έχουν κατανοήσει την διάκριση της πραγματικότητας και των νοερών καταστάσεων.

Πριν το 3ο έτος της ηλικίας τους, αντιλαμβάνονται ότι η οπτική αντίληψη διαφέρει από την νοερή εικόνα(π.χ: Η οπτική αντίληψη ενός σπιτιού διαφέρει από την εικόνα του σπιτιού που υπάρχει στο νου).

Επιπλέον, είναι σε θέση να αντιληφθούν μια καθαρά νοερή δραστηριότητα(π.χ: όνειρο). Στην ίδια ηλικία, μπορούν να συνειδητοποιήσουν τις νοερές εικόνες, ότι είναι

απροσπέλαστες από άλλα άτομα και ότι υπάρχουν σημαντικές διαφορές από την πραγματικότητα (Wellman & Estes – π.χ: το νήπιο αντιλαμβάνεται ένα μπισκότο μέσω της όρασης, της αφής, ότι μπορεί να φαγωθεί, να δοθεί σε κάποιον και να διατηρηθεί. Αλλά, τα νήπια αυτής της ηλικίας αντιλαμβάνονται ότι η σκέψη “μπισκότο” είναι μη προσβάσιμη μέσω των αισθήσεων).

Τα νήπια έχοντας κατακτήσει το δυΪσμό* μεταξύ της πραγματικότητας και των νοερών εικόνων, εστιάζουν έντονα στη πραγματικότητα, καθώς ο νους είναι το μέσο που μεταφέρει τα στοιχεία της εξωτερικής πραγματικότητας.

Ο Piaget Χαρακτηρίζει τα νήπια «ρεαλιστές» με τη σημασία της έντονης αναπαράστασης στην πραγματικότητα.

Ο Wellman υποστηρίζει ότι τα νήπια στην ηλικία των 2 χρόνων στερούνται της αντίληψης του νου ως αιτιώδους οντότητας.

Από έρευνες τα νήπια θεωρούνται «θεωρητικοί εσωτερικών καταστάσεων» καθώς η εξήγηση της συμπεριφοράς αναφέρεται στις επιθυμίες του δράστη.(π.χ: Η Μαρία θέλει ένα μήλο, τότε θα ψάξει να το βρει. Αν το μήλο είναι πάνω στο τραπέζι, η Μαρία θα ψάξει στο τραπέζι για να το βρει, γιατί το θέλει. Η δράση αυτή της Μαρίας δεν σημαίνει ότι γνωρίζει το περιβάλλον στο οποίο βρίσκεται αλλά η Μαρία έχει μια επιθυμία και αντιλαμβάνεται τον κόσμο μέσα από αυτή).

*ΔυΪσμός=μια φιλοσοφική θεωρία που δέχεται δύο αρχές: Ι.την ύλη και ΙΙ.το πνεύμα, οι οποίες ρυθμίζουν τα του κόσμου.

Σύμφωνα με τον Wellman το νήπιο έχει καταλάβει τη διάκριση ανάμεσα στις εσωτερικές καταστάσεις και την εξωτερική πραγματικότητα.

Παρατηρείται διάκριση μεταξύ της επιθυμίας και της κατάκτησής της(π.χ: επιθυμώ ένα αρκουδάκι, μπορεί να το αποκτήσω, μπορεί όμως και όχι).

Οι Wellman και Bartch αναφέρουν ότι στην ηλικία των 2 χρόνων το νήπιο κατανοεί τη συμπεριφορά κάποιου με βάση τις επιθυμίες του ίδιου και όχι τις δικές του.

Σ’ αυτή την ηλικία, τα νήπια κατανοούν ότι οι επιθυμίες είναι διαφορετικές από τα συναισθήματα. Για τα 2χρονα οι επιθυμίες διαφέρουν από τα αντικείμενα(π.χ: τα νήπια συνεχίζουν να ψάχνουν το αντικείμενο που

επιθυμούν, είτε στη περίπτωση που δεν το βρουν, είτε στη περίπτωση που βρουν ενδεχομένως το υποκατάστατο του αντικειμένου). Έρευνες έχουν δείξει ότι οι επιθυμίες διαφέρουν από τις πεποιθήσεις. Οι ίδιοι ερευνητές εστιάζουν στις γλωσσικές αναφορές των νηπίων(π.χ: ο λόγος των 2χρονων στηρίζεται στις

επιθυμίες τους με λέξεις όπως “θέλω”, ενώ ο λόγος των 3χρονων στηρίζεται στις πεποιθήσεις τους με λέξεις όπως “σκέπτομαι” και “νομίζω”).

Σ’ αυτή την ηλικία το νήπιο έχει καταλάβει την έννοια της επιθυμίας και του ρόλου της, καθώς έχει κάνει κτήμα του την ικανότητα ερμηνείας της συμπεριφοράς.

Η ηλικία των 2 χρόνων, σύμφωνα με τον Wellman, συνδέεται άμεσα με την εμφάνιση των προπομπών της θεωρίας του νου.

Την συγκεκριμένη άποψη υποστήριξαν οι Leslie και Perner, οι οποίοι εστιάζουν στο παιχνίδι της προσποίησης, προκειμένου να εντοπίσουν τις απαρχές της θεωρίας του νου.

Παιχνίδι Προσποίησης: Η απόκτηση των λειτουργικών χαρακτηριστικών του αντικειμένου σε κάποιο άλλο αντικείμενο και η μεταχείριση του σαν να ήταν το αρχικό αντικείμενο (π.χ: μια μπανάνα αντιμετωπίζεται ως ένα άλλο αντικείμενο όπως “τηλέφωνο”. Όταν το παιδί θεωρεί το αντικείμενο “μπανάνα” ως “τηλέφωνο” και η μητέρα του ως “μπανάνα”, το παιδί δεν μπερδεύεται και διατηρεί τα λειτουργικά χαρακτηριστικά και των δύο αντικειμένων).

Κατά την λανθασμένη πεποίθηση κάποιου, το νήπιο καταλαβαίνει την διάκριση ανάμεσα στο πραγματικό και στο νοερό αντικείμενο.

Σύμφωνα με τους 2 ερευνητές, σ’ αυτή την ηλικία γίνεται κατάκτηση του σημαντικού μηχανισμού για την οικοδομηση της θεωριας του νου.

Η εμφάνιση της ικανότητας της κατάκτησης της θεωρίας του νου στο παιχνίδι προσποίησης καθυστερεί 2 χρόνια. Γιατί;

Σύμφωνα με τον Leslie, η συνθήκη του παιχνιδιού της προσποίησης είναι ενδεικτική της ικανότητας αναπαράστασης της πεποίθησης του άλλου και γίνεται άμεσα αντιληπτή, εφόσον το νήπιο βρίσκεται μπροστά.

Στο επίπεδο αναπαράστασης γίνεται εντοπισμός της διαφοράς της εμπλοκής στο παιχνίδι και κατανόησης της λανθασμένης πεποίθησης.

Για την κατανόηση της λανθασμένης πεποίθησης τί χρειάζεται; Ένα ανώτερο επίπεδο αναπαράστασης, η μετα-αναπαράσταση! Η κατανόηση του τρόπου που κάποιος αναπαριστά την πραγματικότητα και μπορεί να ερμηνεύσει την συμπεριφορά του. Η μετάβαση για την κατάκτηση της θεωρίας του νου, από το ένα επίπεδο στο άλλο, διαρκεί 2 χρόνια. Αντίθετα, υπάρχουν έρευνες που υποστηρίζουν τον εντοπισμό των πρώιμων οπτικών εμπειριών,

στις απαρχές της κατανόησης του αναπαραστατικού νου. Πριν την συμπλήρωση του 1ου έτους, τα βρέφη κατορθώνουν την προσήλωση κάποιου ως προς

ένα αντικείμενο και την επίδειξη της προσοχής κάποιου άλλου, ως προς το αντικείμενο που δείχνει το βρέφος (Gopnik, Slaughter & Meltzoff).

Τα νήπια, στην ηλικία των 2½ χρόνων κατανοούν ότι ένα αντικείμενο ενδέχεται να μην είναι ορατό από όλους. Η κατάσταση αυτή μπορεί να οδηγήσει στη λανθασμένη αντιληπτική αναπαράσταση.

Υπάρχουν ορισμένες διαφορετικές πεποιθήσεις σχετικά με τους προπομπούς της θεωρίας του νου.

Εκτός από τον εντοπισμό των προδρόμων της θεωρίας του νου, στην κατανόηση της επιθυμίας, στο παιχνίδι προσποίησης ή στις πρώιμες αισθητήριες αντιλήψεις, είναι σημαντική η εξακρίβωση ότι οι πρώτες εκδηλώσεις της θεωρίας γίνονται ορατές από την πρώιμη ηλικία.

Οι Perner και Gopnik ισχυρίζονται ότι το νήπιο μετά την ηλικία των 4 χρόνων μπορεί: Ι. να διαχωρίσει την πραγματικότητα από τις νοερές καταστάσεις και ΙΙ. να κατανοήσει την ερμηνεία των πεποιθήσεων, με βάση την συμπεριφορά των άλλων και την δική του.

2.Εξελικτικά ορόσημα Οι Wimmer και Perner με σκοπό να εντοπίσουν τον χρόνο εμφάνισης της θεωρίας του νου

χρησιμοποίησαν 2 έργα λανθασμένης πεποίθησης: Η Απροσδόκητη μετατόπιση: το νήπιο μπορεί να καταλάβει ότι ένα άτομο μπορεί να μην αντιληφθεί κάτι για τον κόσμο ή να τον αντιληφθεί με λάθος τρόπο. (Π.χ: η Μαρία βλέπει την σοκολάτα σ’ένα μπλε ντουλάπι στη κουζίνα. Ενώ η Μαρία λείπει, η μητέρα της βάζει την σοκολάτα σ’ένα πράσινο ντουλάπι στη κουζίνα. Η Μαρία δεν γνωρίζει τίποτα για την αλλαγή, αφού έλειπε. Τώρα, η Μαρία επιστρέφει στη κουζίνα. Που θα ψάξει να βρει την σοκολάτα;) [τα 3χρονα απαντούν λάθος (η Μαρία θα ψάξει στο πράσινο ντουλάπι) ενώ τα 4+χρονα, στο μεγαλύτερο ποσοστό, απαντούν σωστά (η Μαρία θα ψάξει στο μπλε ντουλάπι)]. Το κουτί που εξαπατά: ερευνά την απόδοση της εσφαλμένης πεποίθησης σε ένα άλλο άτομο ή στον ίδιο. (π.χ: ο ερευνητής δείχνει στο νήπιο ένα κουτί που έχει ζωγραφισμένες καραμέλες και βάζει το νήπιο να μαντέψει το περιεχόμενο του κουτιού. Όταν το νήπιο απαντά “καραμέλες”, τότε ο ερευνητής ανοίγει το κουτί μπροστά στο νήπιο και αυτό διαπιστώνει ότι το κουτί έχει μολυβι και όχι καραμέλες. Μετά ρωτάει το νήπιο τι θα του απαντούσε ένα άλλο παιδί που δεν έχει δει προηγουμένως το περιεχόμενο του κουτιού. Σε μια άλλη εκδοχή, ο πειραματιστής ζητά να μάθει ποιο νομίζει, τελικά, το ίδιο το νήπιο ότι είναι το περιεχόμενο του κουτιού. Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι το μεγαλύτερο ποσοστό των 3χρονων νηπίων στην ερώτηση του ερευνητή απάντησαν λανθασμένα “καραμέλες”, ενώ τα νήπια 4+ έδιναν την σωστή απάντηση “μολύβι”).

Από τα παραπάνω έργα προκύπτει ότι τα νήπια στην ηλικία των 3 χρόνων καταλήγουν στο «ρεαλιστικό σφάλμα», που οι απαντήσεις τους συμβαδίζουν με την τρέχουσα πραγματικότητα.

Συμπερασματικά, καταλήγουμε στην αρχική υπόθεση του Perner και Gopnik. Τι προκύπτει από τα προαναφερόμενα συμπεράσματα; Προκύπτει «η γνωστή θεωρία για την θεωρία του νου»: Η κατανόηση των νηπίων για μια άτυπη θεωρία του αναπαραστατικού νου, στα 4 έτη, μπορεί να επιλύσει ορθά τα έργα της λανθασμένης πεποίθησης, καταλήγοντας σ’ ένα νέο στάδιο νοητικής ανάπτυξης (Η αναδόμηση του γνωστικού συστήματος για την κατάκτηση της μετα-αναπαράστασης). Η αδυναμία των νηπίων στην ηλικία των 3 χρόνων οφείλεται σε 2 βασικές αδυναμίες:

Ι. Ανικανότητα κατάκτησης των αισθητηριακών αντιλήψεων(μέσο διαμόρφωσης των πεποιθήσεων για την πραγματικότητα) και

ΙΙ. Ανικανότητα ανταπόκρισης της ύπαρξης πολλαπλών αναπαραστάσεων.

Οι Pratt και Bryant, ύστερα από έρευνες, κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η διπλή ερώτηση είναι δύσκολη συγκριτικά με τη μονή , καθώς περιορίζεται η κατανόηση της από τα παιδιά αυτής της ηλικίας.

Σύμφωνα με τον Wellman, τα 3χρονα νήπια είναι σε θέση να καταλάβουν τις πεποιθήσεις των άλλων με βάση τις δικές τους αισθήσεις.

Οι Perner και Gopnik ισχυρίζονται ότι η θεωρία του νου σε 4+ χρόνων, οφείλεται στη θεώρηση των μικρότερων νηπίων της πεποίθησης κάποιου, ως κύριο λόγο ερμήνευσης της συμπεριφοράς του.

Ύστερα από έρευνες σχετικά με την απόδοση στα 3χρονα νήπια της ικανότητας απόδοσης σε άλλους, διαφορετικών πεποιθήσεων και την κατανόηση αυτών ως αιτιών της συμπεριφοράς[π.χ: οι ερευνητές παρουσιάζουν στα νήπια μια ιστορία με πρωταγωνιστή τον Sam, ο οποίος ψάχνει να βρει ένα αρκουδάκι. Υπάρχουν 2 εκδοχές: Να βρίσκεται στη βεράντα ή στην αποθήκη. Πού θα ψάξει ο Sam να βρει το αρκουδάκι; Το 77% των 3χρονων και το 79% των 4χρονων απάντησαν στη θέληση του Sam. Έπειτα, ώθησαν τα νήπια να πουν τη δική τους άποψη σχετικά με το που θα ψάξει ο Sam. Ο Sam θέλει να βρει το αρκουδάκι του. Πού νομίζεις ότι βρίσκεται; Στην αποθήκη ή στη βεράντα..; Ο Sam νομίζει ότι το αρκουδάκι βρίσκεται...!(στην αντίθετη άποψη του νηπίου). Το 90% των 3χρονων και περίπου το ίδιο ποσοστό των 4χρονων απαντούν σωστά.

Οι Wellman και Bartch αναφέρουν οτι τα 3χρονα νήπια καταλαβαίνουν την διάκριση ανάμεσα στην επιθυμία, την πεποίθηση και την συμπεριφορά του δράστη και η σκέψη τους παρουσιάζει μια ποιοτική αλλαγή!

Οι ίδιοι ερευνητές διακρίνουν 2 σημεία διαφωνίας: Ι. Ο χρόνος εμφάνισης της θεωρίας του νου και ΙΙ. Η φύση της αλλαγής στη σκέψη του νηπίου για την κατάκτηση της θεωρίας. Η αποτυχία στα κλασσικά έργα της λανθασμένης πεποίθησης των 3χρονων προέρχεται από

τις γλωσσικές αδυναμίες, που εμποδίζουν την κατανόηση των σύνθετων ιστοριών στα συγκεκριμένα έργα.

Τα προαναφερθέντα αποτέλεσαν βάση για την διατύπωση της επικοινωνιακής θεωρίας. Στα πλαίσια αυτής της θεωρίας σημαντικός παράγοντας για την διαμόρφωση της θεωρίας του νου ειναι:

Ι. οι γλωσσικές δεξιότητες του νηπίου και ΙΙ. Το είδος της γλωσσικής επικοινωνίας που δημιουργεί το νήπιο με τον ερευνητή. Κατά τον Mitchell, η αποτυχία των 3χρονων στα κλασσικά έργα της λανθασμένης

πεποίθησης ερμηνεύεται με την υπόθεση της ρεαλιστικής επικάλυψης. Γιατί τα 3χρονα αποτυγχάνουν στην απόδοση της λανθασμένης πεποίθησης; Γιατί η πραγματικότητα ασκεί έναν μαγνητισμό στα νήπια, που έχει ως αποτέλεσμα να αποσπά την προσοχή τους, ώστε να διαπράττουν το ρεαλιστικό σφάλμα, που χαρακτηρίζει την συμπεριφορά τους σ’ αυτά τα έργα.

Οι Mitchell και Taylor σε παρουσίαση κλασσικών έργων της λανθασμένης πεποίθησης που πραγματοποίησαν, κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι τα παιδιά ηλικίας 4-7 ανταποκρίθηκαν με επιτυχία σ’ αυτά(π.χ: παρουσίασαν στα νήπια ένα μαύρο κουτί που είχε μέσα έναν δίσκο, ο οποίος ήταν φωτισμένος έτσι ώστε να φαίνεται ότι το σχήμα του είναι ελλειψοειδές. Τα παιδιά γνώριζαν το πραγματκό σχήμα που βρίσκονταν μέσα στο κουτί. Οι ερευνητές τα έβαλαν να επιλέξουν ανάμεσα σε πολλές εικόνες εκείνη που αναπαριστά το σχήμα, όπως φαίνεται στο κουτί. Εκείνα επέλεξαν την εικόνα αυτή που δείχνει ένα δίσκο και όχι το ελλειψοειδές σχήμα, δηλαδή παρασύρθηκαν από το ρεαλιστικό κριτήριο).

Τα αποτελέσματα της παρουσίασης οδήγησαν σε 2 συμπεράσματα: Ι. Το ρεαλιστικό κριτήριο επηρεάζει: -την κατανόηση της λανθασμένης πεποίθησης και - τις πτυχές της σκέψης του νηπίου ΙΙ. Τα ρεαλιστικά σφάλματα σηματοδοτούν: - τη σκέψη του νηπίου - τη σκέψη των παιδιών έως 7 ετών και - τη σκέψη των ενηλίκων.

3.Σχέση της θεωρίας του νου με την κοινωνική αλληλεπίδραση

Οι Baldwin και Moses υποστηρίζουν ότι οι επικοινωνιακές αλληλεπιδράσεις είναι ακατανόητες, χωρίς την γνώση των συμμετεχόντων, στις σχετικές πεποιθήσεις και σκοπούς.

Η εμφάνισή της γίνεται από την βρεφική ηλικία. Σύμφωνα με ορισμένους θεωρητικούς, τα βρέφη ηλικίας 9 και 12 μηνών: Ι. Διαμορφώνουν κάποια ενόραση για τον νου των άλλων και ΙΙ. Κατανοούν την εστίαση της προσοχής του άλλου. Οι Perner και Butterworth δεν συμφωνούν με την παραπάνω άποψη. Οι Baldwin και Moses υπογραμμίζουν ότι στο κοινωνικό-συναισθηματικό πεδίο το βρέφος,

πριν την συμπλήρωση των 2 χρόνων, καταλαβαίνει την συναισθηματική αντίδραση κάποιου ως προς ένα αντικείμενο.

Αυτισμός

ΟΡΙΣΜΟΣ: Ο Αυτισμός είναι μια πολύπλοκη αναπτυξιακή διαταραχή, που εμφανίζεται τυπικά έως την ηλικία των 3 χρόνων. Είναι το αποτέλεσμα μιας νευρολογικής δυσλειτουργίας που επιδρά στην λειτουργικότητα του εγκεφάλου.

Τα αυτιστικά παιδιά δυσκολεύονται να ανταποκριθούν: -στο παιχνίδι της προσποίησης και -στη κατανόηση της λανθασμένης πεποίθησης. Σύμφωνα με τον Leslie, τα αυτιστικά παιδιά αδυνατούν να καταλάβουν τις νοερές

αναπαραστάσεις των άλλων. Σύμφωνα με τον Hobson, οι δυσκολίες αυτές αποδεικνύουν ότι τα παιδιά με αυτισμό

αδυνατούν να καταλάβουν τον υποκειμενικό προσανατολισμό κάποιου άλλου και μένουν προσηλωμένα στη φυσική πραγματικότητα.

Η κοινωνικο-γλωσσική νοημοσύνη

Μέσω ερευνών τονίζεται ο κοινωνικός χαρακτήρας της θεωρίας του νου, θεωρώντας την το αποτέλεσμα κοινωνικών συνδιαλλαγών του νηπίου.

Η Shatz συνδέει την θεωρία του νου με την κοινωνικο-γλωσσική νοημοσύνη. Τί είναι η κοινωνικο-γλωσσική νοημοσύνη; Είναι η ικανότητα κατανόησης και ερμηνείας της συμπεριφοράς του εαυτού και του άλλου με κοινούς όρους για όλα τα μέλη της κοινότητας. Ποια εργαλεία έχουν τα παιδιά, στη διάθεσή τους, για την ανάπτυξη αυτής της νοημοσύνης;

Ι. Μια αίσθηση του εαυτού, συγκρίνοντας τον εαυτό τους με τους άλλους και ΙΙ. Τη γλώσσα Πώς διαμορφώνεται η παραπάνω νοημοσύνη, που παρέχει τη δυνατότητα οικοδόμησης μιας αιτιώδους άποψης για τον νου; Με την ανάπτυξη 2 ειδών γνώσεων: Η γλώσσα & η γνώση του εαυτού και των άλλων(Shatz).

Σύμφωνα με την Shatz, το νήπιο μέσω: Ι. Της κατανόησης του εαυτού, ως ξεχωριστής ύπαρξης και ΙΙ. Της ομιλίας, ως τρόπου προσέγγισης των άλλων(15 με 17 μηνών) στο τέλος της ηλικίας των 3 χρόνων:Ι. Κατανοεί ότι κάποιος μπορεί να αναλάβει, ταυτόχρονα, διαφορετικούς κοινωνικούς ρόλουςΙΙ. Εκφράζει δηλώσεις και ΙΙΙ. Ερμηνεύει την συμπεριφορά με τρόπους λανθασμένων πεποιθήσεων. Σύμφωνα με τον Hobson, το βρέφος περνά από την κοινωνική αλληλεπίδραση εαυτού-άλλου(2ο

μήνα) στην τριγωνική σχέση. Τί είναι η Τριγωνική σχέση; Είναι μία σχέση μεταξύ εαυτού, άλλου και περιβάλλοντος, μέσα από μία ποικιλία συμπεριφορών. Μέσω αυτής της σχέσης το νήπιο μαθαίνει την ερμηνεία των ανθρώπων για τον κόσμο.

Ο Vygotsky θεωρεί ότι μία διαπροσωπική διαδικασία μετατρέπεται σε ενδοπροσωπική. Σε πλαίσιο κοινωνικής αλληλεπίδρασης εντάσσονται: - η θεωρία του νου και - το οικογενειακό περιβάλλον. Συμπερασματικά, η εξέλιξη της γλώσσα επηρεάζει την επίδοση του παιδιού στα κλασσικά

έργα λανθασμένης πεποίθησης.

Επίλογος

Το άρθρο αυτό είχε στόχο: - την διευκρίνιση της έννοιας «θεωρία του νου» -την διαπίστωση του χρόνου εμφάνισης της και -τον προσδιορισμό της σχέσης της με την επικοινωνία. Όλοι οι ερευνητές συμφωνούν στο γεγονός ότι η θεωρία του νου αναπτύσσεται στη νηπιακή

ηλικία πολύ νωρίς. Το παιδί καταφέρνει: -να ξεχωρίσει το φυσικό από τον νοερό κόσμο, -να καταλάβει ότι ο νους λειτουργεί ως έδρα διάφορων νοητικών καταστάσεων και -να κατανοήσει ότι αυτές οι καταστάσεις εξηγούν τη συμπεριφορά του ίδιου και των άλλων. Σχέση αλληλεπίδρασης της θεωρίας με: -τις κοινωνικές σχέσεις -τις γλωσσικές ικανότητες και -τα συναισθήματα του νηπίου.

ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ ΠΟΛΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΑΣ!