4ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΓΙΑΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ4ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΓΙΑΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣΒ΄ ΤΑΞΗ / 4ο ΤΜΗΜΑΒ΄ ΤΑΞΗ / 4ο ΤΜΗΜΑ

ΙΣΤΟΡΙΑΙΣΤΟΡΙΑ

«ΒΥΖΑΝΤΙΝΑ ΘΕΑΜΑΤΑ»«ΒΥΖΑΝΤΙΝΑ ΘΕΑΜΑΤΑ»

ΜΑΘΗΤΡΙΑΜΑΘΗΤΡΙΑ:: ΑΝΝΑ ΤΥΡΟΠΑΝΗΑΝΝΑ ΤΥΡΟΠΑΝΗ

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2017ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2017

ΕΙΔΗ ΒΥΖΑΝΤΙΝΩΝ ΘΕΑΜΑΤΩΝ

ΓΕΛΩΤΟΠΟΙΟΙ, ΤΑΧΥΔΑΚΤΥΛΟΥΡΓΟΙ, ΣΧΟΙΝΟΒΑΤΕΣ, ΑΚΡΟΒΑΤΕΣ

ΘΕΑΜΑΤΑ ΜΕ ΖΩΑ

ΓΙΓΑΝΤΕΣ –ΝΑΝΟΙ

ΘΕΑΤΡΟ

ΜΙΜΟΙ

ΙΠΠΟΔΡΟΜΟΣ

ΠΗΓΕΣ

ΕΙΣΑΓΩΓΗΕΙΣΑΓΩΓΗ

Οι Βυζαντινοί αγαπούσαν ιδιαίτερα τις Οι Βυζαντινοί αγαπούσαν ιδιαίτερα τις διασκεδάσεις και τα θεάματαδιασκεδάσεις και τα θεάματα, , τόσο εκείνα που τελούνταν στα θέατρα και στους ιπποδρόμους τόσο εκείνα που τελούνταν στα θέατρα και στους ιπποδρόμους

όσο και αυτά που πραγματοποιούνταν στους δρόμους όσο και αυτά που πραγματοποιούνταν στους δρόμους και στις πλατείες των πόλεων με την ευκαιρία των πανηγυριών.και στις πλατείες των πόλεων με την ευκαιρία των πανηγυριών.

ΓΕΛΩΤΟΠΟΙΟΙ-ΤΑΧΥΔΑΚΤΥΛΟΥΡΓΟΙ ΣΧΟΙΝΟΒΑΤΕΣ - ΑΚΡΟΒΑΤΕΣ ΓΕΛΩΤΟΠΟΙΟΙ-ΤΑΧΥΔΑΚΤΥΛΟΥΡΓΟΙ ΣΧΟΙΝΟΒΑΤΕΣ - ΑΚΡΟΒΑΤΕΣ

Τα θεάματα, τα οποία οι Τα θεάματα, τα οποία οι κάτοικοι των μεγάλων κάτοικοι των μεγάλων

κυρίως πόλεων έβλεπαν, κυρίως πόλεων έβλεπαν, ήταν πολλά και ποικίλα, ήταν πολλά και ποικίλα, από τα λαϊκότερα, μέχρι από τα λαϊκότερα, μέχρι

εκείνα, τα οποία εκείνα, τα οποία χρηματοδοτούνταν από το χρηματοδοτούνταν από το κράτος. Στα κράτος. Στα λαϊκά θεάματαλαϊκά θεάματα

ανήκαν επιδείξεις ανήκαν επιδείξεις σχοινοβατών, σχοινοβατών,

θαυματοποιών και άλλων.θαυματοποιών και άλλων.

ΘΕΑΜΑΤΑ ΜΕ ΖΩΑ ΘΕΑΜΑΤΑ ΜΕ ΖΩΑ

Οι άνθρωποι της εποχής Οι άνθρωποι της εποχής διασκέδαζαν και με ζώα, διασκέδαζαν και με ζώα, όπως όπως εκπαιδευμένους εκπαιδευμένους

σκύλους και πιθήκουςσκύλους και πιθήκους που που έκαναν διάφορα παιχνίδια έκαναν διάφορα παιχνίδια

στους δρόμους και τα στους δρόμους και τα καπηλεία. Ιδιαίτερο καπηλεία. Ιδιαίτερο

ενδιαφέρον έδειχναν και για ενδιαφέρον έδειχναν και για τις τις εξημερωμένες αρκούδεςεξημερωμένες αρκούδες

και τα άγρια ζώα που και τα άγρια ζώα που επιδεικνύονταν στον επιδεικνύονταν στον

ιππόδρομο.ιππόδρομο.

ΘΕΑΜΑΤΑ ΜΕ ΖΩΑ ΘΕΑΜΑΤΑ ΜΕ ΖΩΑ

Στα λαϊκά θεάματα ανήκαν Στα λαϊκά θεάματα ανήκαν επιδείξεις εξημερωμένων επιδείξεις εξημερωμένων

θηρίων. Πολλές φορές, λόγου θηρίων. Πολλές φορές, λόγου χάριν, προκαλούσε συναγερμό χάριν, προκαλούσε συναγερμό η εμφάνιση στους δρόμους και η εμφάνιση στους δρόμους και

τις πλατείες, τις πλατείες, ενός πιθήκου, ενός πιθήκου, μιας μαϊμούς.μιας μαϊμούς. Όπως συμβαίνει Όπως συμβαίνει

και σήμερα, και την εποχή και σήμερα, και την εποχή εκείνη την μαϊμού περιέφεραν εκείνη την μαϊμού περιέφεραν Αθίγγανοι, οι οποίοι, μετά την Αθίγγανοι, οι οποίοι, μετά την

σχετική επίδειξη, ζητούσαν σχετική επίδειξη, ζητούσαν από τους θεατές χρήματα.από τους θεατές χρήματα.

ΘΕΑΜΑΤΑ ΜΕ ΖΩΑ ΘΕΑΜΑΤΑ ΜΕ ΖΩΑ

Οι ίδιοι Αθίγγανοι αποδείκνυαν Οι ίδιοι Αθίγγανοι αποδείκνυαν γυμνασμένες αρκούδεςγυμνασμένες αρκούδες, οι οποίες , οι οποίες

διασκέδαζαν επίσης τούς κατοίκους διασκέδαζαν επίσης τούς κατοίκους με τα έξυπνα παιχνίδια τους. Τέλος, με τα έξυπνα παιχνίδια τους. Τέλος, δεν ήταν ασύνηθες το φαινόμενο, να δεν ήταν ασύνηθες το φαινόμενο, να

φέρουν στον κόρφο τους φέρουν στον κόρφο τους ξεδοντιασμένα φίδιαξεδοντιασμένα φίδια. Συνηθισμένο . Συνηθισμένο επίσης θέαμα ήταν τα άγρια θηρία. επίσης θέαμα ήταν τα άγρια θηρία.

Επιτήδειοι θηριοδαμαστές κρατούσαν Επιτήδειοι θηριοδαμαστές κρατούσαν δεμένα από την μύτη με χοντρά δεμένα από την μύτη με χοντρά

σίδερα, με κούρκουρα, όπως έλεγαν, σίδερα, με κούρκουρα, όπως έλεγαν, τίγρεις, λεοπαρδάλεις, λιοντάρια, τίγρεις, λεοπαρδάλεις, λιοντάρια, ελέφαντες, ακόμη και ρινόκερουςελέφαντες, ακόμη και ρινόκερους..

ΓΙΓΑΝΤΕΣ –ΝΑΝΟΙ ΓΙΓΑΝΤΕΣ –ΝΑΝΟΙ

Ιδιαίτερη εντύπωση Ιδιαίτερη εντύπωση προκαλούσαν ακόμα προκαλούσαν ακόμα οι οι

άνθρωποι που άνθρωποι που διαφοροποιούνταν από τον διαφοροποιούνταν από τον μέσο όρομέσο όρο, όπως οι γίγαντες , όπως οι γίγαντες

και οι νάνοι, αλλά και οι και οι νάνοι, αλλά και οι σιαμαίοι που σε περίπτωση σιαμαίοι που σε περίπτωση

που δεν είχαν εκδιωχθεί που δεν είχαν εκδιωχθεί από τις πόλεις ως κακοί από τις πόλεις ως κακοί οιωνοί, περιφέρονταν οιωνοί, περιφέρονταν στους δρόμους και τις στους δρόμους και τις

αγορές.αγορές.

ΘΕΑΤΡΟΘΕΑΤΡΟ

Η Κωνσταντινούπολη διέθετε τουλάχιστον Η Κωνσταντινούπολη διέθετε τουλάχιστον τέσσερα θέατρα τέσσερα θέατρα

κατά τον 5ο αιώνα,  με πιο σημαντικό απ’ όλακατά τον 5ο αιώνα,  με πιο σημαντικό απ’ όλα το Μεγάλο Θέατρο (theatrum maius)το Μεγάλο Θέατρο (theatrum maius)

που ιδρύθηκε από το Σεπτίμιο Σεβήρο κοντά που ιδρύθηκε από το Σεπτίμιο Σεβήρο κοντά στο παλάτιστο παλάτι

και όπου ανέβαιναν και και όπου ανέβαιναν και έργα κλασικού έργα κλασικού ρεπερτορίουρεπερτορίου. .

Η κύρια πάντως μορφή του θεάματος Η κύρια πάντως μορφή του θεάματος ήταν το ήταν το μιμοθέατρομιμοθέατρο με ερμηνευτή το μίμο με ερμηνευτή το μίμο και θεματολογία που προερχόταν από τη και θεματολογία που προερχόταν από τη

μυθολογία, μυθολογία, την καθημερινή ζωή, ακόμα και τα χριστιανικά την καθημερινή ζωή, ακόμα και τα χριστιανικά

μυστήρια.μυστήρια.

ΘΕΑΤΡΟΘΕΑΤΡΟΑν και το ερώτημα αν υπήρχε Αν και το ερώτημα αν υπήρχε

θέατρο στο μέσο και θέατρο στο μέσο και ύστερο Βυζάντιο παραμένει, ύστερο Βυζάντιο παραμένει,

φαίνεται ότι υπήρχε αφενός φαίνεται ότι υπήρχε αφενός ένα ένα είδος είδος

λαϊκού θεάτρουλαϊκού θεάτρου που παρουσιαζόταν που παρουσιαζόταν ευκαιριακά στα πανηγύρια και στις ευκαιριακά στα πανηγύρια και στις

εμποροπανηγύρειςεμποροπανηγύρεις από ημι-επαγγελματίες ηθοποιούς ή από ημι-επαγγελματίες ηθοποιούς ή

μίμουςμίμους και αφετέρου ένα και αφετέρου ένα λόγιο είδος λόγιο είδος

θεάματοςθεάματος που εντασσόταν σε πλαίσια που εντασσόταν σε πλαίσια

θρησκευτικής αγωγής.θρησκευτικής αγωγής.

ΘΕΑΤΡΟΘΕΑΤΡΟ

Τα κείμενα που έχουν σωθεί είναι θρησκευτικά δράματα Τα κείμενα που έχουν σωθεί είναι θρησκευτικά δράματα εξ ολοκλήρου γραμμένα σε διαλογική μορφή,εξ ολοκλήρου γραμμένα σε διαλογική μορφή,

που δεν αποτελούσαν πρωτότυπα έργαπου δεν αποτελούσαν πρωτότυπα έργα αλλά συρραφή στοιχείων από αρχαίες τραγωδίες αλλά συρραφή στοιχείων από αρχαίες τραγωδίες

και εκκλησιαστικά κείμενακαι εκκλησιαστικά κείμενα με κύριο σκοπό να τονώσουν το θρησκευτικό αίσθημα του κοινού.με κύριο σκοπό να τονώσουν το θρησκευτικό αίσθημα του κοινού.

Στα έργα του θρησκευτικού θεάτρουΣτα έργα του θρησκευτικού θεάτρου μπορούν να ενταχθούν και δρώμενα ανώνυμων συγγραφέων μπορούν να ενταχθούν και δρώμενα ανώνυμων συγγραφέων

που εντάχτηκαν στην ορθόδοξη λειτουργίαπου εντάχτηκαν στην ορθόδοξη λειτουργία και αποτελούν σκηνικές αναπαραστάσεις ιερών επεισοδίων, και αποτελούν σκηνικές αναπαραστάσεις ιερών επεισοδίων,

όπως είναι η ακολουθία του Νιπτήρος.όπως είναι η ακολουθία του Νιπτήρος.

ΜΙΜΟΙΜΙΜΟΙ

Οι θίασοι των μίμων αποτελούνταν από Οι θίασοι των μίμων αποτελούνταν από άνδρεςάνδρες

αλλά και γυναίκες. αλλά και γυναίκες. Κύριο εκφραστικό τους μέσοΚύριο εκφραστικό τους μέσο

αποτελούσε το πρόσωποαποτελούσε το πρόσωπο και ιδιαίτερα τα μάτια, και ιδιαίτερα τα μάτια,

γι’ αυτό και οι μίμοι στο Βυζάντιο δε γι’ αυτό και οι μίμοι στο Βυζάντιο δε φορούσαν μάσκα, φορούσαν μάσκα,

ενώ είχαν και ιδιαίτερες κομμώσεις.ενώ είχαν και ιδιαίτερες κομμώσεις.

ΙΠΠΟΔΡΟΜΟΣΙΠΠΟΔΡΟΜΟΣ

Όμως, ούτε τα θηρία, ούτε οι Όμως, ούτε τα θηρία, ούτε οι έξυπνες μαϊμούδες, ούτε οι έξυπνες μαϊμούδες, ούτε οι

μίμοι, ούτε οι σχοινοβάτες και τα μίμοι, ούτε οι σχοινοβάτες και τα άλλα αξιοπερίεργα και άλλα αξιοπερίεργα και

θαυμαστά, ήσαν ικανά να θαυμαστά, ήσαν ικανά να παραβληθούν με τον παραβληθούν με τον

Ιππόδρομο, ή, όπως έλεγαν, το Ιππόδρομο, ή, όπως έλεγαν, το Ιππήλατον θέατρον,ή θέατρον Ιππήλατον θέατρον,ή θέατρον

ιπποδρομίου, ή θέατρον ιπποδρομίου, ή θέατρον Ιππικού.Ιππικού.    

Ιπποδρόμια υπήρχαν σε όλες Ιπποδρόμια υπήρχαν σε όλες τις μεγάλες πόλεις τής τις μεγάλες πόλεις τής

αυτοκρατορίας.αυτοκρατορίας.

ΠΗΓΕΣΠΗΓΕΣ

http://exploringbyzantium.gr, Άρθρο «Θεάματα»http://exploringbyzantium.gr, Άρθρο «Θεάματα»

https://el.wikipedia.org, Άρθρο «Ιστορία του Βυζαντινού Θεάτρου», Άρθρο «Ιστορία του Βυζαντινού Θεάτρου»