ทองทวไทย 77 จงหวด

ทองทวไทย 77 จงหวด นำ�เสนอประวต คำ�ขวญ วฒนธรรม วง วด ธรรมช�ต และของดของจงหวดต�งๆแยกต�มภ�ค เพอใชเปนขอมลพนฐ�นเบองตนของจงหวดนนๆ

ภาคตะวนออก

1.จนทบร เมองทอดมสมบรณดวยทรพย�กรธรรมช�ตทงในดนและในนำ�

คำาขวญ นำ�ตกลอเลอง เมองผลไม พรกไทยพนธด อญมณม�กเหลอ เสอจนทบร “สมบรณธรรมช�ต สมเดจพระเจ�ต�กสนมห�ร�ช รวมญ�ตกช�ตทจนทบร”

ประวต

จงหวดจนทบรตงอยในพนทช�ยฝงทะเลภ�คตะวนออกของประเทศไทย เปนเมองทอดมสมบรณดวยทรพย�กรธรรมช�ตทงในดนและในนำ� มสภ�พภมประเทศและภมอ�ก�ศทเอออำ�นวยตอก�รทำ�ก�รเกษตร โดยเฉพ�ะก�รเพ�ะปลกผลไมทขนชอของจงหวด ไดแก ทเรยน เง�ะ มงคด ล�งส�ด และพชผลท�งก�รเกษตรอนๆ เชน พรกไทยและย�งพ�ร� สวนบรเวณช�ยฝงกมทำ�ก�รประมง จงเปนเมองทอดมสมบรณไปดวยอ�ห�รทะเลน�น�ชนดและในอกแงมมหนง จนทบรคอศนยกล�งธรกจด�นอญมณทมชอเสยงแพรหล�ยไปทวโลก เปนแหลงรวมช�งฝมอในก�รเจยระไนอญมณและทำ�เครองประดบต�งๆ ทงยงมสถ�นททองเทยวท�งธรรมช�ตทสวยง�มหล�ยแหง และมแหลงทองเทยวอนๆ ทน�สนใจม�กม�ย ทงศ�สนสถ�น โบร�ณสถ�น และโบร�ณวตถ จงทำ�ใหจนทบรเปนจงหวดทองเทยวทสำ�คญอกแหงหนงของประเทศในปจจบน

จงหวดจนทบรมเนอทประม�ณ 6,338 ต�ร�งกโลเมตร หรอ 3,961,250 ไร เปนจงหวดทมขน�ดใหญเปนอนดบ 34 ของประเทศ สภ�พพนทท�งด�นทศเหนอและทศตะวนออกโดยทวไปเปนป�ไม ภเข� และทร�บสง มคว�มสงจ�กระดบนำ�ทะเลป�นกล�งประม�ณ 30-190 เมตร เปนตนกำ�เนดของแมนำ�จนทบร แมนำ�ส�ยสำ�คญของจงหวดทไหลลงสอ�วไทยท�งทศใต สวนท�งทศใตเปนทร�บลมรมฝงทะเล และบรเวณช�ยฝงมลกษณะเปนอ�ว แหลม และห�ดทร�ยจนทบรเปนเมองเก�แกเมองหนงของภมภ�ค เคยมมนษยอ�ศยอยตงแตในยคกอนประวตศ�สตร ดงหลกฐ�นก�รคนพบ

เครองมอเครองใชยคหนขดอ�ยประม�ณ 2,000 ป ในเขตอำ�เภอมะข�ม อำ�เภอท�ใหม และทร�บเชงเข�ทบ�นคลองบอน อำ�เภอโปงนำ�รอน โดยสนนษฐ�นว�เรมมก�รตงเปนชมชนเมองขนเปนครงแรกในชวงประม�ณพทธศตวรรษท 18 ทบรเวณหน�เข�สระบ�ป โดยชนพนเมองกลมแรกเปนชนเผ�ในตระกลมอญ-เขมร หรอเรยกว� ช“�วชอง ดำ�รงชพดวยก�รเกบของป�ข�ย แตปจจบนพนทป�ลดนอยลงไปม�ก เพร�ะ”ถกแปรเปลยนไปเปนพนทท�งก�รเกษตร และทดนสวนม�กถกจบจองโดยคนไทยและคนจน อกทงก�รเกบของป�กล�ยเปนสงผดกฎหม�ย น�ยพร�นช�วชองจงตองเปลยนวถก�รดำ�รงชพไปเปนแรงง�นต�งๆ ในเมอง และมบ�งสวนทยงคงยดอ�ชพทำ�สวนทำ�น�อย ปจจบนช�วชองรวมตวกนอยทบ�นคลองพล กงอำ�เภอเข�คชฌกฏในป พ.ศ. 2200 ไดมก�รย�ยเมองม�อยทบ�นลม ท�งฝงตะวนตกของแมนำ�จนทบร ตอม�เมอกรงศรอยธย�พ�ยสงคร�มและตกเปนเมองขนของพม� สมเดจพระเจ�ต�กสนมห�ร�ชเมอครงยงดำ�รงตำ�แหนงเปนพระย�วชร

-2-

ปร�ก�ร กไดนำ�กำ�ลงพลประม�ณ 500 คน ตฝ�วงลอมพม�ออกม�ท�งทศตะวนออก และจดตงเมองจนทบรเปนแหลงสะสมเสบยงอ�ห�รและกำ�ลงพลเปนเวล�ถง 5 เดอน กอนนำ�ทพทประกอบดวยไพรพลทงช�วไทยและจนจำ�นวนร�ว 5,000 คน กลบไปกอบกกรงศรอยธย�ในป พ.ศ. 2310 ซงก�รมบทบ�ทในก�รชวยกอบกเอกร�ชของช�ตในครงนน นบเปนเหตก�รณทเปนคว�มภ�คภมใจของช�วจนทบร ปจจบนจงมโบร�ณสถ�นและอนสรณสถ�นหล�ยแหงทเกยวของหรอจดสร�งขนเพอเปนก�รนอมรำ�ลกถงพระมห�กรณ�ธคณของสมเดจพระเจ�ต�กสนมห�ร�ชในครงนนตอม�ในสมยพระบ�ทสมเดจพระนงเกล�เจ�อยหว รชก�ลท 3 ไดโปรดใหย�ยเมองจนทบรไปตงบนพนทสงทบ�นเนนวง เพอใหเปนทมนในก�รปองกนก�รถกรกร�นจ�กช�วญวน จนกระทงสมยพระบ�ทสมเดจพระจลจอมเกล�เจ�อย รชก�ลท 5 โปรดใหย�ยหวเมองจนทบรกลบม�ตงทบ�นลมต�มเดม เนองจ�กบ�นเนนวงนนอยไกลจ�กแหลงนำ�ในป พ.ศ. 2436 เกดกรณพพ�ทระหว�งไทยกบประเทศฝรงเศส ช�วฝรงเศสไดเข�ม�ยดครองเมองจนทบรไวน�นถง 11 ป จนไทยตองยอมยกดนแดนฝงซ�ยของแมนำ�โขงใหกบฝรงเศสไป เพอแลกเอ�เมองจนทบรกลบคนม� ตอม�ในป พ.ศ. 2476 มก�รจดระเบยบบรห�รร�ชก�รแผนดนขนใหม เมองจนทบรจงมฐ�นะเปนจงหวดม�จนถงปจจบนชอเมองจนทบร หรอ เมองจนท นน มคว�มหม�ยว� เมองทสงบรมเยน “ ” “เชนเดยวกบเมออยใตแสงจนทร โดยมตร�ประจำ�จงหวดเปนดวงจนทรกำ�ลงสอง”แสง มกระต�ยนอยอยตรงกล�งจงหวดจนทบรแบงเขตก�รปกครองออกเปน 9

อำ�เภอ และ 1 กงอำ�เภอ ไดแก อำ�เภอเมองจนทบร อำ�เภอท�ใหม อำ�เภอขลง อำ�เภอแหลมสงห อำ�เภอโปงนำ�รอน อำ�เภอมะข�ม อำ�เภอสอยด�ว อำ�เภอน�ย�ยอ�ม อำ�เภอแกงห�งแมว และกงอำ�เภอเข�คชฌกฏ

วฒนธรรม

ศ�ลหลกเมอง ศ�ลเจ�พอหลกเมอง ถอเปนสงศกดสทธคเมองจนทเคยงคกบศ�ลสมเดจพระเจ�ต�กสนฯ เปนศ�ลหลกเมองทสร�งอย�งสวยง�ม ศ�ลเดมนนสนนษฐ�นว�สมเดจพระเจ�ต�กสนทรงสร�งขนในป พ.ศ. 2310 ตอม�มสภ�พทรดโทรม ช�วจนทบรจงรวมกนกอสร�งศ�ลใหม รวมทงหลอองคเจ�พอหลกเมองขนใหมดวย โดยว�งศล�ฤกษเมอป พ.ศ. 2524 กอสร�งแลวเสรจป พ.ศ. 2526 หลกเมองเปนแทงศล�สง 3 ม.. สวนเจ�พอหลกเมองเปนเทพเจ�จน

ศ�ลสมเดจพระเจ�ต�กสนมห�ร�ช ศ�ลสมเดจพระเจ�ต�กสนฯ เปนสถ�นทสำ�คญอกแหงหนงของเมองจนท บงบอกถงคว�มผกพนของช�วเมองนทมตอพระเจ�: ศ�ลสมเดจพระเจ�ต�กสนฯ เดมเปนศ�ลไมอยข�งศ�ลเจ�พอหลกเมอง ตอม�ในป 2463 สมย ม.จ. สฤษดเดช ชย�งกร เปนสมหเทศ�ภบ�ลมณฑลจนทบร ไดสร�งศ�ลขนใหม บรเวณด�นหน�ค�ย ทห�รกองพนน�วกโยธน คนละฝงถนนกบศ�ลเจ�พอหลกเมอง โดยอ�ศยอ�ค�รเปนศ�ล�คอนกรตสเหลยมจตรมข มบนไดด�นหน�และด�นข�งรวม 3 ด�น กรมศลป�กรเปนผออกแบบ  ภ�ยในเปนทประดษฐ�นเทวรปซงเปนเทพเจ�ประจำ�พระองคพระเจ�ต�ก ขณะนนยงไมมพระบรมรปสมเดจพระเจ�ต�กสนฯ ประดษฐ�นเชนปจจบน  ในป พ.ศ. 2534 ช�วจนทบรไดรวมกนบรจ�คเงนสร�งศ�ลสมเดจพระเจ�ต�กสนฯ ขนใหมอกหลง เปนศ�ลทรงเก�เหลยมค กบศ�ลเดม     ศ�ลสมเดจพระเจ�ต�กสนฯ เปนศ�ลทรงเก�เหลยม หลงค�เปนรปพระม�ล� เปนทประดษฐ�นพระบรมรปสมเดจพระ

-3-

เจ�ต�กสนมห�ร�ช ซงหลอดวยทองเหลองรมดำ� ผนงภ�ยในเขยนล�ยพมข�วบณฑไวอย�งสวยง�ม       ช�วจนทบรถอว� สมเดจพระเจ�ต�กสนมห�ร�ชทรงมพระมห�กรณ�ธคณ ทำ�ให

จนทบรเปนทรจก และเปนสวนหนงของประวตศ�สตรก�รกอบกเอกร�ชคร�วเสยกรงครงท 2 ในฐ�นะเปนฐ�นทมนของสมเดจพระเจ�ต�กสนฯ ในระหว�งก�รรวบรวมพลรวมถงเสบยงอ�ห�ร และสถ�ปน�อำ�น�จขนใหม กล�วคอ ในป พ.ศ. 2310 ขณะทพม�ลอมกรงศรอยธย�อย สมเดจพระเจ�ต�กสนหรอพระย�วชรปร�ก�ร (สน) ในขณะนน เลงเหนว�กรงศรอยธย�ตองแตกพ�ยและตกเปนของพม�แนนอน จงรวบรวมพลทห�รไทย จน ได 500 คน ตฝ�วงลอมพม�ท�งทศตะวนออก โดยตอสกบข�ศกในระหว�งท�งและไดชยชนะ ส�ม�รถรวบรวมไพรพลไดม�กขน       พระย�วชรปร�ก�รเหนว�จนทบรมชยภมทเหม�ะสมในท�งยทธศ�สตร เปนหวเมองช�ยทะเลทปลอดจ�กสงคร�ม ทงมคว�มอดมสมบรณด�นพชพนธธญญ�ห�ร รวมทงยงเปนชมชนช�วจนแตจว พระย�วชรปร�ก�รมเชอส�ยจนแตจวและเคยเปนพอค�ม�กอน จงมงหวงว�จะไดรบคว�มชวยเหลอจ�กช�วจนเหล�น ดงนนจงใชเมองจนทเปนทมน และรวบรวมหวเมองช�ยฝงทะเลตะวนออกไดทงหมด ส�ม�รถตอเรอรบได 100 ลำ� มผสว�มภกดม�กขนถง 5,000 คน แลวกลบไปตทพพม� ขบไลออกไปจ�กอยธย�ไดสำ�เรจ นบเปนก�รกอบกเอกร�ชของช�ตกลบคนม�ไดอกครง

   

ศ�ลหลกเมอง เจ�พอศ�ลหลกเมอง ศ�ลสมเดจพระเจ�ต�

กสนฯ พระบรมรปพระเจ�ต�กฯ

พพธภณฑสถ�นแหงช�ตพ�ณชยน�ว เกดม�จ�กก�รทกรมศลป�กร ไดตงฐ�นปฏบตก�รโบร�ณคดใตนำ�ขนทท�แฉลบ และตงศนยก�รอนรกษโบร�ณวตถใตทะเลขนทแหงน ดวยคว�มทมโบร�ณวตถใตทะเลอยเปนปรม�ณม�กนบหมน ๆ ชน กรมศลปจงดำ�เนนก�รสร�งพพธภณฑสถ�นแหงช�ตพ�ณชยน�วขนในป พ.ศ. 2537 บรเวณค�ยเนนวง ตำ�บลบ�งกะจะ ออกแบบเปนอ�ค�รแฝด 2 ชน ภ�ยในจดแสดงนทรรศก�รเกยวกบก�รค�ท�งเรอของไทย มก�รรวบรวมหลกฐ�นท�ง

ประวตศ�สตรทไดจ�กก�รดำ�เนนง�นด�นก�รศกษ�คนคว�วจยท�งโบร�ณคดใตนำ�ม�เปนเวล�กว� 20 ป 

หองจดแสดง แบงเปนหองแสดงหลกกบหองยอยๆ อนๆ หองแสดงหลกอยทชน 2 ซงไดจดสร�งเรอสำ�เภ�ขน�ดเท�ของจรงทผชมส�ม�รถเดนเข�ไปชมภ�ยในลำ�เรอได เพอบอกถงเรองร�วก�รเดนเรอและก�รค�ข�ยระหว�งประเทศ มหล�ยหอง เชน  หองแนะนำ�ปฏบตก�รโบร�ณคดใตนำ� ใหคว�มรและจำ�ลองก�รศกโบร�ณคดใตนำ� หองแสดงเรอและชวตช�วเรอ จดแสดงเรอประเภทต�งๆ ทห�ดไดย�กในปจจบน หองคลงเกบโบร�ณวตถ จดแสดงโบร�ณวตถโดยไมกนกระจก ใหเร�ไดสมผสกลนอ�ยวนเก�กอนไดม�กขน ตอม�คอหองบคคลสำ�คญ จดแสดงวรกรรมของพระเจ�ต�กสนในคร�วก

-4-

กรงศรอยธย� และหองของดเมองจนท เปนสถ�นททจดแสดงของดต�ง ๆ ของจงหวดจนทบร อ�ท ก�รทำ�เหมองพลอย ก�รทำ�สวนผลไมแหลงทองเทยวท�งธรรมช�ต และเรองร�วของช�วชอง ซงเปนชนพนเมองดงเดมของจนทบรอกดวย 

พพธภณฑแหงน ผสนใจส�ม�รถเข�ชมไดทกวนพธ-อ�ทตยหยดวนนกขตฤกษ เวล� 09.00-16.00 น.

วงสวนบ�นแกว และพพธภณฑวงสวนบ�นแกว ตงอยเลขท 41 หม5 ตำ�บลท�ช�ง อำ�เภอเมอง จงหวดจนทบร ในสมยกอนเปนทประทบของสมเดจพระน�งเจ�รำ�ไพพรรณ พระบรมร�ชนในรชก�ลท 7 ซงประกอบไปดวยตำ�หนกและอ�ค�รหล�ยหลง ปจจบนวงสวนบ�นแกวอยในคว�มดแลของมห�วทย�ลยร�ชภฎรำ�ไพพรรณ

คว�มเปนม�ของวงสวนบ�นแกว ยอนกลบไปเมอป พ.ศ.2492 สมเดจพระน�งเจ�รำ�ไพพรรณฯ ไดอญเชญพระบรมอฐของพระบ�ทสมเดจพระปกเกล�เจ�อยหวจ�กประเทศองกฤษกลบสประเทศไทย หลงจ�กนนสมเดจพระน�งเจ�รำ�ไพพรรณฯ ทรงมพระร�ชประสงคทจะมทประทบสำ�หรบพกผอนพระร�ชอรย�บถ จงไดทรงสร�งวงบ�นสวนแกว ขนในจงหวดจนทบร 

สมเดจพระน�งเจ�รำ�ไพพรรณฯ ทรงกเงนจ�กธน�ค�รเพอซอทดนสองฝงคลองบ�นแกว รวมเนอททงหมด 687 ไร และพระร�ชท�นน�มสถ�นทแหงนต�มชอคลองว� สวนบ�น แกว“ ” 

ในระยะแรกนน สวนบ�นแกวยงมสภ�พเปนป� จงโปรดเกล�ฯ ใหทำ�ก�รปรบทดน พรอมกบสร�งทประทบชวคร�วทำ�ดวยไมไผ หลงค�มงจ�ก และไดเสดจพระร�ชดำ�เนนไปประทบแรมครงแรก เมอวนท 20 มถน�ยน พ.ศ.2493 ซงในขณะนนยงไมมไฟฟ�และนำ�ประป�ใช 

ตอม�โปรดเกล�ฯ ใหสร�งเรอนไมหลงเลกขน 2 หลง คอ เรอนเท� ซงเปนทประทบของสมเดจพระน�งเจ�รำ�ไพพรรณฯ สวนเรอนแดงเปนทพกของข�หลวงผตดต�ม และมเรอนอกหลงหนงสร�งแบบบงกะโลเรยกว�เรอนเขยว เปนทพกของร�ชเลข�นก�ร เรอนทงส�มหลงนนบเปนอ�ค�รถ�วรชดแรกของสวนบ�นแกว

ตอม�ในป พทธศกร�ช 2515 พระองคทรงมพระชมม�ยสงขน และพระพล�น�มยไมสมบรณนก ดงนน เมอรฐบ�ลไดกร�บบงคมทลพระกรณ�ขอรบพระร�ชท�นทดนสวนบ�นแกว เพอจดตงวทย�ลยครจนทบร พระองคจงไดพระร�ชท�นสวนบ�นแกวแกกระทรวงศกษ�ธก�รเพอเปนก�รพระร�ชท�นโอก�สท�งก�รศกษ�แกประช�ชนในจงหวดจนทบร  และไดย�ยไปประทบ ณ วงศโขทย จวบจนว�ระสดท�ยของพระองค

-5-

พพธภณฑสถ�นแหงช�ตพ�ณชยน�ว วงสวนบ�นแกวและพพธภณฑวงสวนบ�นแกว

โบร�ณสถ�นค�ยเนนวง เปนค�ยเก�แกสร�งในรชสมยรชก�ลท 3 ทโปรดเกล�ฯ ใหเจ�พระย�พระคลงสร�งขน เมอวนท 9 มกร�คม พ.ศ. 2377 โดยรอศล�แลงและอฐของกำ�แพงจ�กเมองจนทบรไปสร�ง เพอปองกนก�รรกร�นของช�วญวน บนกำ�แพงค�ยว�งปนใหญเรยงร�ยอยโดยรอบหล�ยสบกระบอก ภ�ยในค�ยเปนทตงของสำ�นกง�นโบร�ณคดใตนำ�กรมศลป�กร และพพธภณฑสถ�นแหงช�ตพ�ณชยน�ว

พนทภ�ยในกำ�แพงเมองมขน�ด 270 ไรเศษ สร�งเปนกำ�แพงสงประม�ณ 6 เมตร มปอม ค และประตสทศ รวมทงมปนใหญแบบโบร�ณตงเรยงร�ยต�มชองใบเสม� แตเดมมหญ�ขนรกทบ บ�งสวนพงทล�ยลง ปจจบนแนวกำ�แพงและตวปอมไดบรณะขนใหม

โบร�ณสถ�นเมองเพนยด เพนยด เปนชมชนโบร�ณ ทพบหลกฐ�นท�งโบร�ณคด ประวตศ�สตรทสำ�คญจ�กจ�รกภ�ษ�ขอม อ�ยร�ว พ.ศ. 800-1000 ไดกล�วว� บรเวณทตงโบร�ณสถ�นเพนยดนน เดมเปนทตงเมองจนทบรในยคแรก ซงขอมถอเปนแหลงอ�รยธรรมทสำ�คญเมองหนงของอ�ณ�จกรกมพช� โดยมเจ�ผครองนครทำ�ก�รปกครองอย�งอสระ ไดมก�รตดตอกบอนเดยและรบเอ�วฒนธรรมของอนเดยเข�ม�ใชในวถชวต เนองจ�กเปนบรเวณทมเรอสำ�เภ� ผ�นเปนไปม�ค�ข�ยกบจนและอนเดย ดงนน ช�วพนเมองคอช�วชองและช�วขอม

โบร�ณสถ�นเพนยด โบร�ณสถ�นค�ยเนนวง แนวกำ�แพงโบร�ณสถ�นค�ยเนนวง

-6-

อตอเรอพระเจ�ต�ก หรอ อตอเรอเสมดง�ม ตงอยทบ�นเสมดง�ม ตำ�บลหนองบว อำ�เภอเมอง ห�งจ�กอำ�เภอเมอง 11 กโลเมตร สนนษฐ�นว�เปนสถ�นทซ งสมเดจพระเจ�ต�กสนมห�ร�ชใชเปนอตอเรอเมอครงเตรยมยกทพไปตพม�เพอกเอกร�ชช�ตไทย เมอ พ.ศ. 2310 หนวยโบร�ณคดใตนำ� กองโบร�ณคด กรมศลป�กร ไดขดคนซ�กเรอและตรวจสอบชนดนท�งโบร�ณคดต�มรมฝ งอ�ว พบแองนำ�รปสเหลยมผนผ�ลกษณะคล�ยอเรออยหล�ยแหง พรอมทงสวนประกอบต�ง ๆ ของเรอโบร�ณ และสนนษฐ�นว� น�จะเปนเรอสำ�เภ�จนแบบฟเจยนขน�ดเลกใชสำ�หรบบรรทกสนค� มใบส�มเส�ใชห�งเสอเรอ ขน�ดเรอย�ว 24 เมตร กว�ง 5 เมตร บรเวณใกลเคยงมโรงเกบเรอจำ�ลองและเรอของช�วบ�นทเคยใชกนในอดต

ตกแดง ตงอยทตำ�บลป�กนำ�แหลมสงห อำ�เภอแหลมสงห บรเวณท�เรอแหลมสงห ใกลกบคกขไก ห�งจ�กตวเมองจนทบร 30 กโลเมตร สร�งขนเมอ พ.ศ. 2436 เดมเปนทตงของปอมพฆ�ตปจจ�มตร ซงสร�งขนในสมยรชก�ลท 3 ตอม�เมอฝรงเศสเข�ยดเมองจนทบรไดรอปอมแหงนลง และสร�งตกแดงขนเพอใชเปนทพกและกองบญช�ก�รทห�รฝรงเศส เปนตกชนเดยว สแดง หลงค�มงกระเบอง

คกขไก สร�งขนในสมย ร.ศ.๑๑๒ หรอ พ.ศ.๒๔๓๖ โดยช�ว "ฝรงเศส" สร�งเพอใชขงคนไทยทจดขนคำ�สง เมอครงทฝรงเศสเข�ยดครอง "เมองจนทบร" เมอ พ.ศ.๒๔๓๖ (ร.ศ.๑๑๒) ไทยกบฝรงเศสยกกองทห�รเข�สเมองจนทบร รวมทงสน ๖๐๐ คนเศษ แยกกนอย ๒ แหง ฝ�ยไทยตงอยทเมองจนทบรในบรเวณทเปน "ค�ยต�กสน" สวนฝรงเศสรอ "ปอมพฆ�ตปจจ�มตร" รมป�กนำ�แหลมสงหสร�งตกแถวทพกและกองบญช�ก�ร เรยกว� "ตกแดง" และ "คกขไก"โดยฝรงเศสจะจบนกโทษขงไวในปอมนแลวเลยงไกไวข�งบน ใหไกขรดหวนกโทษ จงเรยกว� "คกขไก"

อตอเรอพระเจ�ต�ก ตกแดง คกขไก

-7-

 พพธภณฑสตวนำ�อ�วคงกระเบน   จนทบรตงอยท ศนยศกษ�ก�รพฒน�อ�วคงกระเบน อนเนองม�จ�กพระร�ชดำ�ร กอสร�งเนองในวโรก�สทพระบ�ทสมเดจพระเจ�อยหวภมพลอดลยเดช ทรงมพระชนม�ยครบ 72 พระชนษ�ในป พ.ศ. 2542 กรมประมง โดยศนยศกษ�ก�รพฒน�ประมงอ�วคงกระเบนและสำ�นกง�นคณะกรรมก�รพเศษเพอประส�นง�นโครงก�รอนเนองม�จ�กพระร�ชดำ�ร (กปร.) รวมเฉลมพระเกยรตพระบ�ทสมเดจพระเจ�อยหวโดยดำ�เนนก�รกอสร�งสถ�นแสดงพนธสตวนำ�ในบรเวณพนทโครงก�รศนยศกษ�ก�รพฒน�อ�วคงกระเบน อนเนองม�จ�กพระร�ชดำ�ร ก�รกอสร�งสถ�นแสดงพนธสตวนำ�ดงกล�ว คว�มทร�บฝ�ละอองธลพระบ�ทพระบ�ทสมเดจพระเจ�อยหวทรงพระร�ชท�นน�มสถ�นแสดงพนธสตวนำ�แหงนเพอเปนศรมงคลว�  สถ�นแสดงพนธสตวนำ�เฉลมพระเกยรต “ 6 รอบ พระชนมพรรษ� สถ�นทแหงมภ�ยในอ�ค�รมตปล�แสดงพนธสตวนำ�ท�งทะเลทน�”สนใจจ�กทองถนและพนทใกลเคยงนำ�ม�จดแสดง   มพนธสตวนำ�แสดงทงหมด 36 ต ในพนทระยะท 1 และพนทระยะท 2 จำ�นวน 17 ต และมอโมงคปล�ขน�ดใหญใหเร�ไดเดนชม แมคว�มย�วไมม�กแตกสร�งคว�มเพลดเพลดไดด นอกจ�กนยงม จดแสดงอปกรณของใชเครองใชในยคกอน  และมตแสดงซ�กฟอสซลของหอยน�น�ๆ ชนดอกม�กม�ย ใหเร�ไดชมศกษ�ห�คว�มร

  พพธภณฑสตวนำ�อ�วคงกระเบน ซ�กฟอสซลหอยน�น�ชนด

-8-

ชมวด

วดพลบพล� ตงอยบนถนนตรรตน ห�งจ�กโรงแรมเค.พ.แกรนด ประม�ณ 500 เมตร จ�กรปแบบท�งสถ�ปตยกรรม สนนษฐ�นว�พระอโบสถเปนลกษณะอ�ค�รในสมยรชก�ลท3 ลงม� มกำ�แพงแกวลอมรอบทง 4 ด�นแตละด�นมชองท�งเข� ฉนวนด�นหลงมเส�รองรบ 5 ตน ไมมบวหวเส� ฐ�นอ�ค�รเปนเสนตรงมเจดยยอมมไมสบสองขน�ดเลกอยภ�ยในกำ�แพงแกว ภ�พจตรกรรมฝ�ผนงเปนภ�พตนไมประเภทบอนไซและดอกไมแบบจน เรองทศช�ต และพทธประวต ลกษณะก�รเขยนน�จะเปนจตรกรรมทเขยนขนหลงรชก�ลท 3 ลงม�เนองจ�กมช�วต�งช�ตปร�กฏเปนจำ�นวนม�กในภ�พว�ด

วดไผลอม เปนวดเก�ของเมองจนทบร สงกอสร�งต�ง ๆ ทเหลออยภ�ยในวด เชน กฏพระและศ�ล�ก�รเปรยญ มไมฉลแบบขนมปงขงประดบตกแตงอย�งสวยง�ม ลวนแลวแตเปนของเก�อ�ยเกอบรอยปทงนน ทไมควรพล�ดชมเหนจะเปน พระอโบสถ ซงสร�งม�ตงแตสมยอยธย�ตอนปล�ยเปนอย�งนอย ทงนจะเหนไดจ�กฐ�นโบสถทโคงอย�งทเรยกว� "ตกทองช�งหรอทองเชอก" อนเปนสถ�ปตยกรรมในสมยอยธย�ตอนปล�ย และภ�ยในพระอโบสถยงมภ�พจตรกรรมโบร�ณ เรองทศช�ตและพทธประวตทยงคงสภ�พสมบรณอย ซงเขยนขนโดยช�งสมยอยธย� นอกจ�กนยงมพระพทธรปป�งไสย�สนทมขน�ดใหญทสดในภ�คตะวนออก ประดษฐ�นอยภ�ยในวห�รอกดวย

วดทองทว ตำ�แหนงทตงวดซงไมห�งจ�กโบร�ณสถ�นเมองเพนยดม�กนก วดทองทวมโบสถหลงเก�ซงเปนสถ�ปตยกรรมแบบตนรตนโกสนทร สร�งทบไปบนศ�สนสถ�นแบบขอม ท�งทศตะวนออก หน�โบสถมสงหนงแกะสลกดวยหนทร�ยสแดง สง 90 ซม. หน�ประตมชนสวนธรณประต หนทร�ยสข�วในโบสถเก�หลงน ปจจบนเปนทเกบทบหลงหนทร�ยสข�วและสลกเปนศลปแบบถ�ล�บรวตรตอสมโบร

ไพรกก (พ.ศ. 1150) อกชน คอ ทบหลงหนทร�ยสข�วเชนเดยวกน และสลกเปนรปล�ยพนธพฤกษ�และพวงม�ลย ลกษณะศลปแบบไพรกเมง (พ.ศ.1180-1250) และยงมเส�ประดบกรอบประตเทวสถ�น ลกษณะศลปะละครวด มโกลนพระคเณศแกะไมเสรจ ยงกำ�หนดรปแบบศลปะไมไดแตรองรอยด�นหลงทเปนรอยเศยรน�ค คอ ก�รดดแปลงพระพทธรปน�คปรกใหเปนเทวรป แสดงใหเหนถงลกษณะศลปะทว�รวดทปะปนกบขอมซงขนอยกบผครองนคร จะเลอมใสศ�สน�ใดม�กกว�กน ลกษณะแบบนพบในเมองโบร�ณหล�ยแหงท�งภ�คตะวนออกน เชน เมองพระรถ เมองศรมโหสถ เมองดงละครและโคกกระโดนอยรมถนนสขมวท ห�งจ�กตวเมองร�ว 4 กโลเมตร

วดพลบพล� วดไผลอม วดทองทว

-9-

วดเข�สกม ประวตเดมเปนสถ�นปฏบตธรรมบนเข�ซงเรยกกนในทองถนว�เข�อกม ตอม�ในป พ.ศ. 2507 ช�วบ�นไดนมนตพระอ�จ�รยสมช�ย ฐตวรโย และภกษส�มเณรจ�กสำ�นกสงฆเนนดนแดงซงอยไมไกล ม�จำ�พรรษ�บนเข�อกม พระอ�จ�รยสมช�ยไดพฒน�วดจนเปนวดใหญเปนทรจกของคนทวไปและเปลยนชอเปนเข�สกม นอกจ�กนยงไดสร�งโรงเรยนมธยมวดเข�สกมและโรงพย�บ�ลวดเข�สกมเพอเปนประโยชนตอส�ธ�รณะดวย   พพธภณฑวดเข�สกม อยบนชน 3 ของตก 60 ปเฉลมพระเกยรตเปนทเกบรวบรวมโบร�ณวตถจำ�นวนม�ก เชนพระพทธรปป�งต�ง ๆ ทงทดวยศล�และสำ�รด เครองถวยกระเบองจนทงขน�ดเลกและใหญ นอกจ�กนกมขว�นหน ฆอง หมอ ไห มด ด�บ เครองประดบสำ�รด กระต�ยขดมะพร�ว เปนตน

วดมงกรบปผ�ร�ม หรอวด เลงฮวย ตงอยบนถนนสขมวท เสนท�งส�ย“ ”จนทบร-ขลง ห�งจ�กตวเมองจนทบร 16 กโลเมตร สร�งขนในป พ.ศ. 2520 เปนวดในพทธศ�สน� นก�ยมห�ย�น มศ�ล�และพระอโบสถทตกแตงดวยกระเบองโมเสกเปนลวดล�ยต�งๆอย�งงดง�ม ภ�ยในวดมบรรย�ก�ศทเงยบสงบ และรมรน เหม�ะ

สำ�หรบผทสนใจในก�รปฏบตธรรม ซงท�งวดยนดจะอำ�นวยคว�มสะดวกในด�นทพก วดแหงนมง�นประจำ�ปทสำ�คญ 2 ง�น คอ ง�นบญกฐนจะจดขนหลงชวงเทศก�ลออกพรรษ� และง�นทำ�บญประจำ�ปของวด ซงจะจดขนหลงวนตรษจน 21 วน ซงจะมประช�ชนเดนท�งม�รวมทำ�บญถอศล และพำ�นกทวดตลอดชวงก�รจดง�นน�น 7-10 วน

โบสถคอทอลค เปนโบสถครสตนก�ยค�ทอลก ตงอยในบรเวณโรงเรยนสตรม�รด�พทกษ ตำ�บลจนทนมตร ส�ม�รถเข�ท�งเดยวกบวดไผลอม เมอถงวดไผลอมแลวเดนท�งตอไปอกร�ว 1 กม. หรอจ�กตวเมองเดนท�งข�มสะพ�นวดจนทไปต�มถนนจนทนมตรจะพบท�งแยกขว�ไปโบสถค�ทอลก สถ�นทแหงนมชอเรยกอกอย�งหนงว� วดแมพระปฏสนธนรมล ไดชอว�เปนโบสถค�ทอลกทใหญทสดในประเทศไทย มรปทรงท�งสถ�ปตยกรรมแบบตะวนตกทเรยกว� ศลปะแบบโกธค ตบแตงดวยกระจกสตดผนงเปนภ�พท�งครสตศ�สน� สวยง�มม�ก

เจดยยอดเข�พลอยแหวน วดเข�พลอยแหวน เปนวดเลก ๆ ตงอยบนเนนเข�พลอยแหวน บรเวณนเดมเคยเปนแหลงขดพลอยแหงแรกของจนทบร ภ�ยในวดมบนไดขนสยอดเข�อนเปนทตงของเจดยซงบรรจพระบรมส�รรกธ�ตและมณฑปพระพทธบ�ท วนนไดรบก�รขนทะเบยนเปนโบร�ณสถ�นเมอป พ.ศ. 2530     เจดยบรรจพระบรมส�รรกธ�ตและมณฑปพระพทธบ�ท พระย�ไกรโกษ�ข�หลวงเมองจนทบร สร�งองครตนครเจดยเมอป พ.ศ. 2379 เปนเจดยทรงกลมแบบลงก� กออฐถอปน กว�ง 4 ว� สง 6 ว� 3 ศอก ภ�ยในบรรจพระบรมส�รรกธ�ต ตอม�ป พ.ศ. 2495 มก�รบรณะเจดยโดยขย�ยคว�มกว�งและคว�มสงของฐ�น เปนกว�ง 4 ว� 2 ศอก สง 7 ว� บรเวณด�นหน�เจดยเปนทตงของมณฑปซงกอสร�งค�งไวตงแตป พ.ศ. 2471 ภ�ยในประดษฐ�นพรพทธรปป�งม�รวชยขน�ดหน�ตก 1 ศอกหนงองคฐ�นมณฑปประดษฐ�นรอยพระพทธบ�ทจำ�ลอง ยอดเข�พลอยแหวน เปนจดชมทวทศนรอบเมองจนทตองเดนขนบนไดไปร�ว 600 ขน ท�งขนแวดลอมดวยป�ดงดบเขยวชอมและมนกหล�ยชนดใหดโดยเฉพ�ะในฤดฝนจะมนกแตวแลวธรรมด�จำ�นวนม�กอพยพเข�ม�สร�งรง   

-10-

วดเข�สกม วดมงกรบปผ�ร�ม โบสถค�ทอลค ยอดเข�พลอยแหวน

ธรรมชาต

วนอทย�นแหลมสงห ตงทตำ�บลบ�งกะไชย อำ�เภอแหลมสงห ส�รถเดนท�งไปถงไดโดยเช�เรอจ�กห�ดแหลมสงหไปร�ว 400 เมตร แลวเดนเท�อก 400 เมตร แตเสนท�งทสะดวกคอ เดนท�งจ�กอำ�เภอท�ใหมท�งรถยนตไปต�มเสนท�งท�ใหม-บ�งกะไชย ระยะท�ง 25 กม. เสนท�งนจะผ�นวดเข�แหลมสงหตดขนภเข�ไปจนถงททำ�ก�รวนอทย�นซงตงอยบนทสงมองเหนทวทศนช�ยทะเลไดกว�งไกล และยงเปนจดทส�ม�รถชมพระอ�ทตยอสดงไดอย�งสวยง�ม

เข�แหลมสงห เปนภเข�ขน�ดเลก สงจ�กระดบนำ�ทะเลร�ว 172 เมตร เหตทเรยกว�เข�แหลมสงห เนองจ�กด�นหน�เข�มหนเปนแกงเก�ะยนลำ�ออกไปในทะเล เปนรปคล�ยสงหหมอบ มหว ลำ�ตว ห�ง เท� และดวงต�บรเวณใกลกนมปอมปนทสร�งในสมยรชก�ลท 3 คอ ปอมไพรพน�ศจ�กททำ�ก�รบนเนนเข�มท�งเดนลงไปยง ห�ดอ�วกระทง ซงเปนช�ยห�ดเลก ๆ ห�ดทร�ยสเหลองนวล บรรย�ก�ศเงยบสงบและสวยง�ม ส�ม�รถขออนญ�ตตงเตนทพกแรมได

ด�นหน�อ�วกระทงม เก�ะนมส�ว ซงมห�ดทร�ยและแนวปะก�รง สวยง�ม ถดจ�กเก�ะนมส�วไปท�งทศตะวนออกเปนเก�ะจฬ� เปนเก�ะเลก ๆ ทมห�ดทร�ยเชนกนส�ม�รถเช�เรอจ�กห�ดแหลมสงหไปเทยวชมได

อทย�นแหงช�ตนำ�ตกพลว มพนทครอบคลมทองทอำ�เภอเมอง อำ�เภอแหลมสงห อำ�เภอขลง และอำ�เภอมะข�ม จงหวดจนทบร มเนอทประม�ณ 134.50 ต�ร�งกโลเมตร หรอ 84,062.50 ไร ประกอบดวยป�ทสมบรณ เทอกเข�สงสลบซบซอน ทำ�ใหมอ�ก�ศจะเยนสบ�ยตลอดทงป ยอดเข�สลบซบซอนสงจ�กระดบนำ�ทะเล

ป�นกล�งตงแต 20-924 เมตร จดสงสดของพนทอยท ยอดเข�ม�บหว�กรอก มคว�มสงจ�กระดบนำ�ทะเลป�นกล�ง 924 เมตร และเปนแหลงตนนำ�ลำ�ธ�รหล�ยส�ย อยห�งจ�กจงหวดจนทบรประม�ณ 14 กโลเมตร  นำ�ตกพลว เปนนำ�ตกขน�ดใหญและ สวยง�ม มนำ�ตลอดป ประกอบดวยส�ยธ�ร 2 ส�ย ส�ยหนงไหลลดหลนผ�นซอกหนผ� อกส�ยหนงมขน�ดเลกกว� แตทงตวลงม�จ�กผ�สง 20 เมตร ทงสองส�ยไหลม�รวมกนในแองนำ�ใสสะอ�ด ม�กส�ม�รถมองเหนพนล�งซงสวนใหญเปนหนและทร�ยในระดบลกกว� 2 เมตร ภ�ยในบรเวณนำ�ตกและลำ�คลอง มปล�ใหญนอยหล�ยชนดอ�ศยอยเปนจำ�นวนม�ก เปนทตนต�ตรงใจกบฝงปล�แกผทไปทองเทยวพกผอนหยอนใจ โดยเฉพ�ะ "ปล�พลวงหน" เหล�น

-11- อทย�นแหงช�ตเข�คชฌ-กฏ หรอทใคร ๆ เรยกกนจนตดป�กว� "เข�คชฌกฏ" ม พนทครอบคลมอำ�เภอมะข�ม และกงอำ�เภอเข�คชฌกฏ จงหวดจนทบรและยงเปนตนนำ�สำ�คญของแมนำ�จนทบร สภ�พป�ในบรเวณน มทงป�ดบชน ป�ดบเข� และป�ไมผลดใบ มสมนไพรและกลวยไมป�น�น�ชนด รวมทงมพนธไมห�ย�ก คอ ไมกฤษณ� เดนในเรองของก�รขนไปสกก�ระ รอยพระบ�ทเข�คชฌกฏ หรอ พระบ�ทพลวง โดยประช�ชนจะนยมไปนมสก�รเพอเสรมสรมงคลใหกบตวเองในชวงเทศก�ลตรษจนถงชวงวนม�ฆบช�ของทกป นอกจ�กนทนยงมสถ�นททองเทยวอนทน�สนใจ เชน นำ�ตกกระทง, นำ�ตกคลองช�งเซ, ยอดเข�พระบ�ท

วนอทย�นแหลมสงห อทย�นแหงช�ตนำ�ตกพลว อทย�นแหงช�ตเข�คชฌกฏ

ห�ดแหลมเสดจ เปนห�ดทร�ยละเอยดสข�วหมน มคว�มย�ว 2 – 3 กโลเมตร รมรนไปดวยเง�ของสนทะเลและพนธไมช�ยห�ดน�น�ชนด ในชวงเดอน

พฤศจก�ยน เมษ�ยน คลนลมสงบ เมอเข�สฤดมรสม นำ�ทะเลคอนข�งขนและคลน–แรง ไมเหม�ะจะเลน ห�ดเจ�หล�ว สถ�นททองเทยวทเปนทนยมในจงหวดจนทบร โดยเฉพ�ะอย�งยงในระหว�งเทศก�ลง�นประเพณขนเข�คชฌกฎ ประม�ณ มกร�คม - มน�คม ของทกป ซงเมอเดนท�งม�ทำ�บญกจะห�สถ�นททองเทยวแวะระหว�งท�ง และทนกจะไดรบก�รเลอกเปนอนดบตนๆ โดยห�ดเจ�หล�วจะอยห�งจ�กอำ�เภอท�ใหม 17 กโลเมตร ถดม�จ�กห�ดแหลมเสดจ มบรรย�ก�ศเงยบสงบ เปนห�ดทร�ยสนวล ย�วเหยยดสดส�ยต� รมรนดวยทวมะพร�ว เปนห�ดทร�ยข�วสะอ�ดปนสเท�ย�วเหยยดสดส�ยต� มบรรย�ก�ศสงบเงยบ เหม�ะสำ�หรบเปนทพกผอนหยอนใจ

นำ�ตกคลองน�ร�ยณ เปนนำ�ตกขน�ดกล�งสงร�ว 25 ม.ส�ยนำ�ไหลจ�กผ�สงชนลดหลนลงม�ผ�นโขดหน นำ�ใสสะอ�ดและมนำ�ม�กตลอดป บรรย�ก�ศโดยรอบคอนข�งเงยบสงบอยท�มกล�งป�ดงดบชนทอดมสมบรณดวยพนธไมหล�กชนด เชน พนอง กฤษณ� สตบรรณ เปนตน นำ'าตกคลองนารายณ เปนแหลงนำ�ศกดสทธ 1 ใน 18 แหงทวประเทศ ซงนำ�นำ�ม�ใชในพระร�ชพธบรมร�ช�ภเษก คอพระร�ชพธในก�รสถ�ปน�ซงเปนพระมห�กษตรย ไมมประวตระบว�มก�รนำ�นำ�จ�กนำ�ตกแหงนม�เปนนำ�ศกดสทธตงแตสมยใด พระบ�ทสมเดจพระจอมเกล�เจ�อยหวและพระบ�ทสมเดจพระจลจอมเกล�เจ�อยหวเคยลงสรงนำ�ในธ�รนำ�ตกแหงน

-12-

ห�ดแหลมเสดจ ห�ดเจ�หล�ว นำ�ตกคลองน�ร�ยณ

ศนยศกษ�ก�รพฒน�อ�วคงกระเบน อนเนองม�จ�กพระร�ชดำ�ร ตงอยบรเวณ อ�วคงกระเบน มพนทครอบคลมทงหมดประม�ณ 4,000 ไร เปนไปต�มพระร�ชประสงคใน พระบ�ทสมเดจพระเจ�อยหว เพอทำ�ก�รฟ นฟและจดก�รทรพย�กรช�ยฝงอย�งยงยน ทงยงเปนศนยกล�งในก�รอบรมเผยแพรคว�มรทไดจ�กก�รศกษ�วจย นำ�ม�พฒน�ด�นก�รประมงและก�รเพ�ะเลยงสตวนำ� รวมถงยงเปนกำ�ลงสำ�คญในก�รอนรกษสภ�พแวดลอมพรอมๆ ไปกบก�รรกษ�สมดลของระบบนเวศใหมคว�มอดมสมบรณ ทงน พนทโดยรอบของป�ช�ยเลน นกทองเทยวส�ม�รถใช สะพ�นเดนศกษ�ธรรมช�ตและป�ช�ยเลนอ�วคงกระเบน ในก�รเทยวชมต�มจดต�งๆ พรอมกบขอมลคว�มรเกยวกบป�ช�ยเลนทตดอยตรงศ�ล�เลกๆ ใหไดทร�บอยเปนระยะ 

นำ'าตกเขาสอยดาว เปนนำ�ตกทมทงหมด 16 ชน ก�รเดนชมนำ�ตกเข�สอย ด�วแบงเปน 2 ระดบ ซงระดบท 1 คอ ชนท1-6 เปนชนทนกทองเทยวส�ม�รถปนป�ยเดนเท�ขนไปชมเองได ระดบ 2 คอ ชนท 7-16 ตองมเจ�หน�ทนำ�ท�เพร�ะดไมดอ�จเกดอนตร�ยได ท�มกล�งป�ลกทยงคงคว�มเปนธรรมช�ต ตลอดเสนท�งเดนชมนำ�ตกมทงคว�มง�มและคว�มตนเตนท�ท�ย และถ�ใครทชนชอบก�รดผเสอตองห�มพล�ด เพร�ะทนในบรเวณธ�รนำ�จะมผเสอจำ�นวนม�ก อกทงยงถอเปนทศกษ�พรรณไม พนทเขตรกษ� พนธสตวป�เข�สอยด�วนนมสภ�พป�เบญจพรรณ ป�เตงรงและสมนไพร เชน กระช�ยป� กระว�น สตวป� ไกฟ� นกส�รก�เขยวห�งสน สภ�พภมประเทศเปนภเข�สลบซบซอน โดยมยอดเข�สง 2 ยอด คอ ยอดสอยด�วเหนอและสอยด�วใต คว�มสงของยอดสงสดคอ ยอดสอยด�วใต อยทประม�ณ 1,675 เมตร จ�กระดบนำ�ทะเล

ถนนเฉลมบรพาชลทต ไมมอะไรดไปกว�ก�รไดขบรถเพลนๆ ไปบนถนนทด�นหนงเปนภเข�และอกด�นเปนทะเลเปนแน ถนนทชมววไดอย�งตอเนองส�ยน มจดเรมตงแต จ.ชลบร ผ�น จ.ระยอง จ.จนทบร ไปจนถง จ.ตร�ด เปนเสนท�งทเรยกไดว�มทศนยภ�พทสวยง�มทสดในภ�คตะวนออก ม�ชวนเพอนครอบครว หรอคนรก เปดหน�ต�งฟงเสยงคลน สมผสกลนไอทะเลในอ�รมณ “Scenic Route” บน ถนน“เฉลมบรพ�ชลทต ”  เสนหของก�รเดนท�งอนสวยง�มน�ประทบใจ เล�ะเลยวไปกบฝงทะเลและช�ยเข� ผ�นเสนท�งทห�ไมไดจ�กทไหนๆ ซงนอกจ�กจะเปนท�งรถยนตสวยๆ ยงมชองท�งสำ�หรบจกรย�นใหนกป นไดสมผสคว�มรนรมยอย�งช�ๆ ทไดทงก�รทองเทยวและสขภ�พ

-13- อาวกระทง เปนช�ยห�ดขน�ดเลกทสวยง�มและเงยบสงบอย�งยง ตงอยในเขตวนอทย�นแหงช�ตเข�แหลมสงห ซงดวยกฎของวนอทย�นทห�มสงเสยงดง ทำ�ใหทนเหม�ะสำ�หรบก�รพกผอนอย�งแทจรง เลนนำ�ได

ศนยศกษ�ฯอ�วคงกระเบน นำ�ตกเข�สอยด�ว ถนนเฉลมบรพ�ชลทต อ�วกระทง

ของด

ผลไมแปรรปสนค�แปรรปทมชอเสยงเปนทรจกทวไป ทำ�จ�กผลไม เชน ทเรยน

เง�ะ มงคด ระกำ� สละ มกลนหอม รสช�ตหว�นกลมกลอมต�มรสช�ตของผลไมแตละชนด

กวยเตยวหมเลยงและเน'อเลยงกวยเตยวหมเลยงและเนอเลยงมรสช�ตของนำ�กวยเตยวต�งจ�กกวยเตยวอนๆ คอ มรสหว�นและเปรยว เพร�ะตมดวยเครองเทศหล�ยชนด ทำ�ใหมกลนหอมของเรวหอม เวล�รบประท�นจะปรง

ดวยนำ�ต�ลออย และนำ�สมพรกขหนสด

สำารองลกสำ�รองถอเปนพชสมนไพรชนดหนง ถกนำ�ม�ใชเปนอ�ห�ร

ตงแตสมยโบร�ณ โดยท�นเปนขนมหว�นใสนำ�เชอมรบประท�น รบรองชนใจ

กวยเตยวผดปมลกษณะคล�ยกวยเตยวผดไท แตใชกวยเตยวเสนจนทผดกบเครองแกงใสปทะเลและสบปะรดซอยมรสเขมขนทงเปรยว เผด

หว�น

-14-

หมชะมวงเนอหมส�มชนปรงกบหอมเผ� ข�เผ� และพรกเผ� โขลกละเอยดใสนำ�ปรงรสออกหว�นและเคม ไมตองเตมเปรยว เพร�ะคว�มเปรยว

เกดจ�กใบชะมวงทแกออกเปนชน ๆ และนำ�ไปเคยวจนไดท

กวยเตยวเสนจนทนบเปนสนค�พนเมองทเปนเอกลกษณสงหนงของจงหวดจนทบรเหม�ะทจะซอห�เปนของระลก เมอม�เทยวจงหวด

จนทบร

อญมณ

เปนสนค�ทขนชอของจงหวดจนทบร นกทองเทยวส�ม�รถทจะเลอกซอห�ไดต�มร�นจำ�หน�ยอญมณ บนถนนอญมณ

เสอจนทบรหตถกรรมพนบ�นอกชนดหนงทมชอเสยงของจงหวดจนทบร

ผลตจ�กกกปจจบนไดเอ�เสอกกม�ดดแปลงเปนเครองใช เครองประดบต�ง ๆ ม�กม�ย

ผลไมทเรยน เง�ะ มงคด ระกำ�หว�น สละ ลองกองเปนผลไมเมองรอน จะห�ซอผลรสอรอยร�ค�ยอมเย�วมคณภ�พดไดเปน

จำ�นวนม�ก

--------------------------------------------------------------------------------------------------

-15-

2.ฉะเชงเทรา หรอทมกเรยกว� เมองแปดรว เปนจงหวดใกลกรงเทพฯ ทยงดกดนรมรนไปดวยสวนผลไม โดยเฉพ�ะมะมวงพนธด โดดเดนดวยก�รเปนเมองเก�รมแมนำ�บ�งปะกง มวดหลวงพอโสธร เปนศนยรวมจตใจ

ประวต

ฉะเชงเทร� หรอทหล�ยคนมกเรยกว�เมองแปดรว คอจงหวดใกลกรงทยงดกดนรมรนดวยสวนผลไม โดยเฉพ�ะมะมวงพนธด นอกจ�กนยงโดดเดนดวยก�รเปนเมองเก�แกรมนำ�บ�งปะกง ซงมวดหลวงพอโสธร หรอวดโสธรวร�ร�มวรวห�ร เปนศนยรวมจตใจของประช�ชน แหลงธรรมช�ตในฉะเชงเทร�นน นบว�อดมดวยสรรพชวตไมนอยหน�ใคร ผนป�สำ�คญของทนคอเขตรกษ�พนธสตวป�เข�อ�งฤ�ไน ซงเปนแหลงอ�ศยสดท�ยของจระเขนำ�จดในเมองไทย สวนในแมนำ�บ�งปะกง ชวงป�กอ�ว กเปนแหลงชมโลม�หล�ยส�ยพนธทว�ยเวยนเข�ม�ทกปในชวงเดอนพฤศจก�ยน-มกร�คม ดวยเหตน ฉะเชงเทร�ซงอยห�งจ�กกรงเทพฯ ไมถง 100 กโลเมตร จงเปนอกจงหวดทน�เทยว น�ชม เพร�ะทนยงมของดซกซอนอยม�กม�ยชนดทหล�ยคนกค�ดไมถง

ฉะเชงเทร�เปนจงหวดหนงในภ�คกล�ง มพนทประม�ณ 5,351 ต�ร�งกโลเมตร เปนดนแดนเก�แกซงไมปร�กฏหลกฐ�นชดเจนว�ถอกำ�เนดขนเมอไร แต

จ�กก�รสำ�รวจและขดคนต�มแหลงอ�รยธรรมสำ�คญโดยนกโบร�ณคด ทำ�ใหรว�พนทนเคยเปนทอยของมนษยยคกอนประวตศ�สตรในชวงหล�ยพนปทผ�นม� สนนษฐ�นว� ในยคนน ฉะเชงเทร�เปนดนแดนสำ�คญแหงหนงท�งด�นช�ยฝงทะเลตะวนตะวนออก ชอฉะเชงเทร�ปร�กฏเปนครงแรกในพระร�ชพงศ�วด�รสมยกรงศรอยธย� โดยเปนเมองเก�แกตงแตรชสมยของสมเดจพระบรมไตรโลกน�ถ มฐ�นะเปนเมองจตว� หรอหวเมองชนใน จนถงรชสมยของสมเดจพระนเรศวรมห�ร�ช พระองคทรงใชฉะเชงเทร�เปนทรวบรวมไพรพล นอกจ�กนยงทรงใชเปนเมองหน�ด�นอกดวยครนลวงม�ถงสมยรตนโกสนทร ฉะเชงเทร�กเปนเมองทขนอยในสงกดกรมพระกล�โหม และย�ยม�อยในสงกดกรมมห�ดไทย จนกระทงถงรชสมยของพระบ�ทสมเดจพระจลจอมเกล�เจ�อยหว มก�รเปลยนแปลงระบบก�รปกครองแผนดน ฉะเชงเทร�จงเปลยนฐ�นะเปนเมองเมองหนงในมณฑลปร�จนบร รวมกบเมองนครน�ยก พนมส�รค�ม พนสนคม ชลบร และบ�งละมง จนถง พ.ศ. 2459 กไดยกรบก�รฐ�นะขนเปนจงหวด จ�กยคกอนประวตศ�สตรลวงเลยม�จนถงทกวนน ฉะเชงเทร�นบว�เปนดนแดนแหงก�รเพ�ะปลก เพร�ะมดนตะกอนอนสมบรณดวยแรธ�ต รวมทงอดมดวยแหลงนำ� โดยมแมนำ�บ�งปะกงเปนดงเสนเลอดใหญของจงหวด ช�วบ�นสวนใหญตงบ�นเรอนอยรมแมนำ�และรมลำ�คลองส�ข�ยอย โดยประกอบอ�ชพเกษตรกรรมเปนสวนใหญ สำ�หรบชอ ฉะเชงเทร� นน สนนษฐ�นว�เพยนม�จ�ก“ ”ภ�ษ�เขมร ซงเคยมอำ�น�จก�รปกครองในพนทนในชวงอ�ณ�จกรลพบร โดยม�จ�กคำ�ว� สตรงเตร� แปลว� คลองลก แตกมขอสนนษฐ�นอนว� น�จะม�จ�กชอ“ ” “ ”เมอง แสงเซร� หรอ แซงเซ� ทสมเดจพระบรมร�ช�ธร�ชแหงอ�ณ�จกรอยธย� “ ” “ ”เสดจไปตเมองไดต�มทปร�กฏในพระร�ชพงศ�วด�รฉบบหลวงประเสรฐ สวนชอ แ“ปดรว ค�ดว�น�จะม�จ�กขน�ดตวอนใหญโตของปล�ชอน ทเมอนำ�ม�แลแลวได”จำ�นวนถง 8 รว ม�กกว�ปล�ชอนในพนทอนทแลไดแค 4-6 รวเท�นน อกทม�หนง เล�ว�ชอแปดรวไดม�จ�กนท�นพนบ�นเรอง พระรถ“ -เมร ทยกษฆ�น�งสบสองแลว”ชำ�แหละศพเปนชนๆ รวม 8 รว กอนนำ�ไปทงในลำ�นำ�ท�ล�ด จงหวดฉะเชงเทร�แบงก�รปกครองออกเปน 11 อำ�เภอ ไดแก อำ�เภอเมอง.

-16-

ฉะเชงเทร� อำ�เภอบ�งคล� อำ�เภอบ�งนำ�เปรยว อำ�เภอบ�งปะกง อำ�เภอบ�นโพธ อำ�เภอพนมส�รค�ม อำ�เภอสน�มชยเขต อำ�เภอแปลงย�ว อำ�เภอร�ชส�สน อำ�เภอท�ตะเกยบ และอำ�เภอคลองเขอน

คำาขวญ “แมนำ�บ�งปะกงแหลงชวต พระศกดสทธหลวงพอโสธร พระย�ศรสนทรปร�ชญภ�ษ�ไทย อ�งฤ�ไนป�สมบรณ ”

วฒนธรรม

แมนำ�บ�งปะกง มตนกำ�เนดจ�กทวเข�สนกำ�แพงบนทร�บสงโคร�ช ไหลผ�นจงหวดปร�จนบร (เรยกว�แมนำ�ปร�จนบร) ผ�นอำ�เภอบ�งนำ�เปรยว (เรยกว�แมนำ�แปดรว) ผ�นอำ�เภอบ�งคล� อำ�เภอเมองฉะเชงเทร� และออกสอ�วไทยทอำ�เภอบ�งปะกง ระยะท�ง 230 กโลเมตร ก�รทองเทยวท�งเรอในลำ�นำ�บ�งปะกง เรมจ�กตวเมองฉะเชงเทร�เพอชมธรรมช�ต สองฝงนำ� ชมบ�นเรอน ซงยงคงสภ�พคว�มเปนอยอย�งไทย

สวนสมเดจพระศรนครนทร ฉะเชงเทร� ตงอยหน�ศ�ล�กล�งจงหวด รมแมนำ�บ�งปะกง เปนสวนส�ธ�รณะทมสระนำ�ขน�ดใหญอยกล�งสวน มท�งเดนโดยรอบสระและตนไมขนรมรน เหม�ะเปนสถ�นทพกผอนหยอนใจ

ปอมเมองฉะเชงเทร� อยทถนนมรพงษ สร�งในสมยรชก�ลท 3 ในปพ.ศ. 2337 เพอปองกนข�ศกศตรม�รกร�น ในสมยรชก�ลท 5 ใชเปนทตงมนกองทพในก�รปร�บกบฏองย ซงเปนพอค�ฝนเถอนช�วจนทกอคว�มวนว�ยปลนสะดมช�วเมอง บรเวณหน�ปอมจดเปนสวนส�ธ�รณะ สำ�หรบพกผอนหยอนใจ ชมทวทศนแมนำ�บ�งปะกง มปนใหญตงอยต�มกำ�แพงเมอง

ศ�ลมณฑลปร�จนบร   ตงอยทถนนมรพงษ ใกลกบศ�ล�กล�งจงหวดหลงเก� ในอดตเปนทตงของศ�ลมณฑลปร�จน พระบ�ทสมเดจพระเจ�อยหวอ�นนทมหดลและพระบ�ทสมเดจพระเจ�อยหวภมพลอดลยเดชมห�ร�ช ขณะทรงเปนสมเดจพระเจ�นองย�เธอฯ ไดเสดจประทบเปนองคประธ�นคณะผพพ�กษ� เมอวนท 24 พฤษภ�คม พ.ศ. 2489 ปจจบนใชเปนอ�ค�รพทธมณฑลฉะเชงเทร� โดยกรมศลป�กรประก�ศขนทะเบยนเปนโบร�ณสถ�นแหงช�ต

สวนสมเดจพระศรฯฉะเชงเทร� ปอมเมองฉะเชงเทร� แมนำ�บ�งปะกง

-17-

พระสถปเจดยพระเจ�ต�กสนมห�ร�ช ในสมยกรงศรอยธย�ถกพม�โอบลอมเมองไว  กอนทจะเสยกรงพระเจ�ต�กสนไดตฝ�วงลอมของพม�ออกม�จนม�ถงบรเวณทเรยกว�ป�กนำ�โจโล  กองทพพม�มกำ�ลงเหนอกว�ต�มตกองกำ�ลงของพระเจ�ต�กสนเกดปะทะและสรบกนบรเวณพนทตำ�บลป�กนำ�โจโล ในขณะทพกทพอยไดสงใหสร�งพระเจดยเพอเปนอนสรณในก�รสรบกบพม�จนมชยชนะตรงบรเวณป�กนำ�โจโล  (คลองท�ล�ด)  ตอเหนอจ�กบรเวณดงกล�วเปนแหลมทมกระแสนำ�จ�กคลองท�ล�ดไหลบรรจบกบแมนำ�บ�งปะกง  ทำ�ใหกระแสนำ�กดเซ�ะจนบรเวณแหลมป�กนำ�ทพระเจดยพระเจ�ต�กสนตงอยพงทล�ยเมอประม�ณ พ.ศ. 2491  และไดดำ�เนนก�รกอสร�งพระสถปเจดยพระเจ�ต�กสนขนม�บรเวณเดมแลวเสรจเมอ พ.ศ. 2542

 อนส�วรยพระย�ศรสนทรโวห�ร(นอย อ�จ�รย�งกร)  ตงอยบรเวณส�มแยกถนนศรโสธรตดใหม สร�งขนเพอยกยองปชนยบคคลด�นภ�ษ�ไทย เปนปร�ชญช�วฉะเชงเทร� ทมชอเสยงในสมยรชก�ลท 5 เปนผมคว�มรแตกฉ�นทงภ�ษ�ไทย ภ�ษ�ขอม บ�ลสนสฤต และก�รแตงคำ�ประพนธฉนทลกษณเปนอย�งด ผลง�นสำ�คญทเปนคณเอนกอนนตแกประเทศช�ต คอท�นไดแตงแบบเรยนภ�ษ�ไทยไวหล�ยเลม ไดแก มลบทบรรพกจ ว�หนตนกร อกษรประโยค สงโยคพธ�น ไวพจนพจ�รณ พศ�ลก�รนต อนนตวภ�ค เขมร�กษม�ล� ปกรณพจน�ดถ พรรณพฤกษ� สตว�ภธ�น และนตส�รส�ธก สมเดจพระเทพรตนร�ชสด�ฯ สย�มบรมร�ชกม�ร ไดเสดจพระร�ชดำ�เนนประกอบพธเปดอนส�วรย เมอวนท 9 มถน�ยน พ.ศ. 2542 

ศนยศกษ�ก�รพฒน�เข�หนซอนอนเนองม�จ�กพระร�ชดำ�ร ศนยแหงนไดรบสถ�ปน�จ�กพระบ�ทสมเดจพระเจ�อยหวฯ เมอวนท 8 สงห�คม พ.ศ. 2522 เนองม�จ�กพนทบรเวณดงกล�วมสภ�พเสอมโทรม ดนข�ดคว�มอดมสมบรณ เนอดนเปนทร�ย มก�รชะล�งพงทล�ยของดนสง ในหลวงไดทรงพฒน�พนทสภ�พแวดลอมและระบบนเวศนบรเวณศนย ทงแหลงนำ� ฟ นฟสภ�พป� ก�รพฒน�ดน ก�รว�งแผนก�รปลกพชและเลยงสตว ดวยวธก�รเกษตรแผนใหมต�มปรชญ�เศรษฐกจพอเพยง รวมทงมก�รจดเปนพพธภณฑธรรมช�ตทมชวตและเปนศนยรวมก�รพฒน�แบบเบดเสรจเพอใหเปนตนแบบแนวท�งและตวอย�งก�รพฒน�ใหแกพนทอน

ศนยพฒน�เข�หนซอน อนส�วรยพระศรสนทรโวห�ร พระสถปเจดยพระเจ�ต�กสนมห�ร�ช

-18-

มหกรรมปนทร�ยโลก ประตม�กรรมทร�ยในรมทใหญทสดในโลกและแหงเดยวในประเทศไทย บนพนทกว� 12 ไร ในรปแบบต�งๆทถกนำ�ม�รอยเรยงเปนเรองร�วไดอย�งน�อศจรรย

ตล�ดบ�นใหม หรอตล�ดรอยปบ�นใหม ในอดตมชมชนช�วไทย-จน อ�ศยอยบรเวณน และทกคนอยกนแบบถอยทถอยอ�ศยซงกนและกน ตลอดสองฝงรมแมนำ�บ�งปะกง จ�กอดตจนถงปจจบน ทแหงนมประวตศ�สตรม�ย�วน�นกว� 100 ป

ตล�ดคลองสวน 100 ป ตงอย อำ�เภอบ�นโพธ ถอเปนตล�ดเก�แกทเปดบรก�รม�อย�งย�วน�น เปนสถ�นทผสมผส�นวถชวตของช�วคลองสวน ทงช�วไทย

จน, ช�วไทยพทธ, ช�ยไทยมสลม ผสมผส�นวฒนธรรมและก�รดำ�รงชวตประจำ�วน ชมของเก�และสถ�ปตยกรรม รวมทงยงมกจกรรมลองเรอเทยว

คมวม�นดน เปนแหลงผลตง�นป นดนเผ�ในรปแบบก�รป นมอลวน ๆ แลว ยงมก�รเปดโอก�สใหนกทองเทยวไดเข�ม�รวมทำ�กจกรรมก�รปนดนดวยตวเอง, ก�รชมบ�นดน พรอมทงเรยนรก�รเกษตรแนวธรรมช�ต

ตล�ดบ�นใหม มหกรรมปนทร�ยโลก คมวม�นดน

ชมวด

วดโสธรวร�ร�มวรวห�ร เดมชอว� วดหงษ สร�งในสมยกรงศรอยธย�ตอนปล�ย ปจจบนเปนสถ�นทประดษฐ�นของพระพทธรปคบ�นคเมองทมชอเสยงของฉะเชงเทร� คอ "หลวงพอพทธโสธร" พระพทธรปปนป นป�งสม�ธ ภ�ยในพระอโบสถประกอบดวยศลปะภ�พจตรกรรมฝ�ผนงโดยรอบ นบตงแตพนพระอโบสถ เส� ผนง และเพด�น ทบรรจเรองร�วใหเปนแดนแหงทพย เปนเรองร�วของสทนดรมห�สมทร จตโลกบ�ล สวรรคชนด�วดงส พรหมโลก ดวงด�ว และจกรว�ล               สำ�หรบสถ�นทประดษฐ�นหลวงพอโสธรจะเปดใหเข�ชมเฉพ�ะในสวนของวห�รจำ�ลอง เนองจ�กท�งคณะกรรมก�รวดมมตใหรอพระอโบสถหลงเก� ซงมสภ�พทรดโทรมและคบแคบ แลวสร�งพระอโบสถหลงใหม พรอมกบ

-19-

อญเชญพระพทธโสธรองคจำ�ลองไปประดษฐ�นไวเพอเปดใหประช�ชนไดนมสก�ร

วดโพธบ�งคล� ตงอยอำ�เภอบ�งคล� สนนษฐ�นว�สร�งขนป พ.ศ. 2310-2325 สมยพระเจ�ต�กสนมห�ร�ช เนองจ�กตววดเปนศลปะอยธย�กบรตนโกสนทร พระวห�รจตรมข กออฐฉ�บปน หลงค�ทรงจวมงกระเบองเกลดเต�ทำ�จ�กดนเผ� สวนภ�ยในวห�รประดษฐ�นพระพทธรปป�งไสย�สน  บรเวณวดจะเหนค�งค�วแมไกเก�ะอยต�มตนไม ซงเปนค�งค�วส�ยพนธทใหญทสดในโลก

 วดจนประช�สโมสร (วดเลงฮกย) ห�งจ�กศ�ล�กล�งจงหวด 1 กโลเมตร เปนวดจนในพทธศ�สน�ฝ�ยมห�ย�นทขย�ยม�จ�กวดเลงเนยยในกรงเทพฯ สร�งในสมยรชก�ลท 5  ภ�ยในวดจนประช�สโมสรมสงทน�สนใจม�กม�ย นอกจ�กน ยงมวห�รศกดสทธต�ง ๆ

วดสม�นรตน�ร�ม ตงอยรมแมนำ�บ�งปะกง เปนอกหนงสถ�นททองเทยวทมองคพระพฆเนศวรป�งนอนเสวยสข ซงถอเปนป�งนอนทใหญทสดในประเทศไทย ใกลกบโครงก�รเขอนทดนำ�บ�งปะกง ซงบรเวณใกล ๆ กนม องคพระพฆเนศวรป�งยน สร�งทรมแมนำ�บ�งปะกง ตำ�บลบ�งตล�ด จงหวดฉะเชงเทร�และใกล ๆ กนยงเปนทตงขององคพระพฆเนศวรป�งนง สร�ง ณ เชงภเข� วดเข�แดง ตำ�บลส�ลก� จงหวดนครน�ยก ใหไดไปกร�บไหวอกดวย              วดหงษทอง ตงอยอำ�เภอบ�งปะกง มก�รสร�งเจดยทบรรจพระธ�ตในทะเลใชชอว� พระธ�ตคงค�มห�เจดยปรช�ประภ�กรณปร�ชญศรนลอนสรณ เปนทบรรจพระธ�ตอรหนตในทะเลซงเปนแหงแรกของโลก

วดป�กนำ�โจโล ตงอย อ. บ�งคล� ชมพระอโบสถหนงเดยวในประเทศไทย ทท�สทองทงหลง  ไมว�จะเปน ภ�ยในหรอหรอนอกตวอโบสถ ทงดง�มตระก�รต�เปนอย�งม�ก และภ�ยนอกวด กม เรอโบร�ณ ในสมยกอนทอยในยค สมเดจพระจ�ต�กสน โชวไวอกดวย นอกจ�กนภ�ยในอโบสถ ยงส�ม�รถลอดใตฐ�นพระประธ�นไดเพอคว�มเปนสรมงคล อกดวย   ปจจบนไดมก�รสร�งอโบสถหลงใหมเปนสทองทงหลง

วดป�กนำ�โจโล วดโสธรวร�ร�มวรวห�ร วดหงษทอง

-20-

ธรรมชาต

เขตรกษ�พนธสตวป�เข�อ�งฤ�ไน อยทตำ�บลสน�มชยเขต มลกษณะเปนภเข�สลบซบซอนมพนทร�บบ�งบ�งสวน มอ�ก�ศชมชนตลอดทงป สภ�พป�เปนป�ดงดบ พรรณไมทขนอยเปนไมชนดต�งๆทมค�ท�งเศรษฐกจ เชน ไมมะค�โมง ไมย�ง ไมตะแบก ไมนนทร และหว�ยชนดต�งๆ สตวป�มม�กม�ยหล�ยชนด เชน ช�ง กระทง ววแดง เลยงผ� กว�งป� เกง เสอชนดต�ง ๆ หมป� ฯลฯ และยงมนกชนดต�ง ๆ เชน นกขนทอง นกเหยยว นกเข� นกใน วงศนกเงอก ฯลฯ นอกจ�กจะมสภ�พป�ทสมบรณและสตวป�ชกชมแลว ยงมนำ�ตกทสวยง�มแหงหนงอยบรเวณหนวยพทกษป�นำ�ตกบอทอง ซงห�งจ�กททำ�ก�รเขตประม�ณ 12 กม.

อ�งเกบนำ�ล�ดกระทง สำ�หรบกกเกบนำ�ไวใชในก�รเกษตร ทศนยภ�พรอบๆอ�งเกบนำ� จะมตนไมนอยใหญขนอยรอบๆบรเวณอ�ง อ�งเกบนำ�ล�ดกระทงน จดเปนสถ�นทเหม�ะสำ�หรบเปนทพกผอน และเปนแหลงทองเทยวท�งธรรมช�ตแหงหนงของอำ�เภอสน�มชยเขต

นำ�ตกบอทอง เขตรกษ�พนธสตวป�เข�อ�งฤ�ไน อ�งเกบนำ�ล�ดกระทง

ของด

มะมวง ฉะเชงเทร�เปนจงหวดทมก�รปลกมะมวงม�กทสดของประเทศ มพนทประม�ณ 86,000 ไร อำ�เภอทปลกม�กทสด คอ อำ�เภอบ�งคล� ง�นวนมะมวงและของดเมองแปดรว จะจดขนประม�ณเดอนมน�คม-เมษ�ยนของทกป เปนชวงทมะมวงใหผลผลต ง�นจดขนบรเวณโรงเรยนพทธโสธร อำ�เภอเมองฉะเชงเทร� ในง�นมก�รออกร�นจำ�หน�ยมะมวงและผลตผลท�งก�รเกษตร ก�รประกวดผลตผลท�งก�รเกษตร และนทรรศก�รด�นก�รเกษตร

ขนมเปยะ ตงเซงจว มหล�กหล�ยผลตภณฑใหลกค�เลอกสรรและมก�ร“ ”ขย�ยออกไป 6 ส�ข� ในจงหวดฉะเชงเทร� บรรย�ก�ศในร�นส�ข�ถนน 304 มก�รแบงออกเปน 3 โซน โซนแรกเปนโซนร�นของเลน โซนกล�งเปนโซนร�นของฝ�ก และ โซนขว�มอเปนโซนร�นก�แฟ เหม�ะกบก�รถ�ยรปและนงสบ�ยๆเปนอย�งม�ก ใครแวะเวยนม�ฉะเชงเทร�กอย�ลมขนมเปยะ ตงเซงจว ของดเมองบ�งคล� “ ”

-21-

มะมวง ขนมเป ยะ มะมวง

--------------------------------------------------------

-22-

3.ชลบร เมองทะเลง�มแหงแดนบรพ� ทอยใกลกรงเทพฯ คำาขวญ ทะเลง�ม ข�วหล�มอรอย ออยหว�น จกส�นด ประเพณวงคว�ย“ ”ประวต

จงหวดชลบร หรอทเรยกกนสนๆ ว� เมองชล เปนเมองทมคว�มสำ�คญ“ ”ในฐ�นะเมองท� ม�เปนเวล�ย�วน�นหล�ยรอยป จนปจจบนกยงคงเปนทตงของ

ท�เรอนำ�ลกแหลมฉบงทมคว�มสำ�คญรองจ�กท�เรอกรงเทพ และยงเปนแหลงปลกพชเศรษฐกจทสำ�คญ รวมทงเปนทตงของนคมอตส�หกรรมแหลมฉบง ทมบทบ�ทสำ�คญตอก�รพ�ณชยและเศรษฐกจของช�ตในอดตช�ยทะเลเมองชลบรมอ�ก�ศดม�ก จนถกใชเปนสถ�นพกฟ นผปวยและทต�กอ�ก�ศของพระมห�กษตรย รวมถงเชอพระวงศชนสงหล�ยพระองค ดงปร�กฏหมพระร�ชฐ�นอนงดง�มของพระบ�ทสมเดจพระจลจอมเกล�เจ�อยหว รชก�ลท 5 อยบนเก�ะสชง และกล�ยเปนแหลงทองเทยวยอดนยมแหงหนงในปจจบนดวยทำ�เลทตงทอยไมไกลจ�กกรงเทพฯ และท�อ�ก�ศย�นสวรรณภม อกทงยงมสถ�นททองเทยวทมชอเสยงหล�ยแหง ชลบรจงมชอเสยงม�กขนเรอยๆ ในฐ�นะจงหวดทองเทยวและเมองต�กอ�ก�ศช�ยทะเล จนกระทงกล�ยเปนจงหวดทอตส�หกรรมก�รทองเทยวเตบโตม�กทสดจงหวดหนงในภมภ�ค และนำ�ร�ยไดเข�สประเทศจำ�นวนมห�ศ�ลในทกๆ ปในปจจบน

จงหวดชลบรมเนอทประม�ณ 4,363 ต�ร�งกโลเมตร หรอ 2,726,875 ไร เปนจงหวดทมขน�ดใหญเปนอนดบ 51 ของประเทศ มช�ยฝงทะเลทเว�แหวงคดโคงสวยง�ม เกดเปนหน�ผ�หน ห�ดทร�ย ป�ช�ยเลน และป�ช�ยห�ด รวมคว�มย�วถง 160 กโลเมตรลกษณะภมประเทศของจงหวดมคว�มหล�กหล�ย ตงแตทร�บลกคลนและเนนเข�ท�งด�นตะวนออก ทร�บช�ยฝงทะเลตงแตป�กแมนำ�บ�งปะกงไปจนถงอำ�เภอสตหบ ทร�บลมแมนำ�บ�งปะกงทอดมสมบรณดวยดนตะกอน เหม�ะสำ�หรบก�รทำ�ก�รเกษตร และพนทสงชนและภเข�ท�งตอนกล�งและด�นตะวนออกของจงหวด ไปจนถงเก�ะนอยใหญอกม�กม�ยถงกว� 46 เก�ะ ททำ�หน�ทเปนปร�ก�รธรรมช�ต ชวยปองกนคลนลม ทำ�ใหชลบรไมคอยมคลนขน�ดใหญ ช�ยฝงของชลบรจงเตมไปดวยท�จอดเรอประมง และเหม�ะสำ�หรบก�รสร�งท�จอดเรอพ�ณชยขน�ดใหญบรเวณจงหวดชลบรในปจจบนน สนนษฐ�นว�มชมชนอยอ�ศยม�ตงแตยคทว�รวด โดยมเมองพระรถตงอยในบรเวณทเปนตำ�บลหน�พระธ�ต อำ�เภอพนสนคม ในปจจบน เปนเมองศนยกล�งก�รคมน�คมของทองถนในขณะนน เนองจ�กทตงของเมองมลำ�นำ�ส�ยต�งๆ หล�ยส�ย จงส�ม�รถเดนท�งท�งนำ�ไปยงชมชนอนๆ เชน เมองศรมโหสถ ในจงหวดปร�จนบร หรอไปจนถงอรญประเทศได นอกจ�กนยงมเสนท�งเดนเท�ผ�นเมองพญ�เร ซงเปนเมองโบร�ณทสำ�คญอกเมองหนงในพนท ไปจนถงเมองระยองและจนทบรดวยตอม�ในสมยสโขทย ชมชนบรเวณป�กแมนำ�บ�งปะกงไดพฒน�ขนเปนเมองชอ ศรพโล เปนเมองท�ช�ยทะเลทมเรอสำ�เภ�ต�ง“ ”ช�ต ทงจ�กจน เวยดน�ม และกมพช� นยมม�จอดพกสนค�กอนเดนท�งตอไปยงป�กแมนำ�เจ�พระย� และจอดพกกอนกลบหรอข�มอ�วไทยไปท�งใต ดงปร�กฏว�ยงคงมลกหล�นช�วจนอ�ศยอยทวไปในเมองชลบรจำ�นวนม�กในทกวนน และจดเปนชมชนช�วจนทใหญทสดในภ�คตะวนออก สวนกำ�แพงเมองศร พโลนนถกทำ�ล�ยไปในชวง

ก�รกอสร�งถนนสขมวท หลกฐ�นท�งโบร�ณคดในพนทจงคงเหลออยนอยม�กในปจจบนถงสมยกรงศรอยธย�ตอนตน เมองศรพโลหมดคว�มสำ�คญลงเพร�ะอ�วทเคยเปนฝงทะเลลกตนเขน เนองจ�กก�รทบถมของตะกอนแมนำ�เจ�พระย� ชมชนเมองจงคอยๆ เคลอนย�ยลงม�ท�งใต และม�สร�งเปนเมองแหงใหมทบรเวณตำ�บลบ�งปล�สรอย (เปนทตงของเมองชลบรในปจจบน) ซงมสภ�พช�ยทะเลและทำ�เลจอดเรอทดกว�ในสมยพระบ�ทสมเดจพระ

-23-

นงเกล�เจ�อยหว รชก�ลท 3 พระอนทอ�ษ� ช�วนครเวยงจนทน ไดพ�ช�วล�วจำ�นวนหนงม�ขอพงพระบรมโพธสมภ�ร จงโปรดเกล�ฯ ใหช�วล�วเหล�นนไปอ�ศยอยในพนทระหว�งเมองชลบรกบฉะเชงเทร� และตอม�ไดจดตงชมชนขนเปนเมองพนสนคม จนกระทงในสมยรชก�ลท 5 เมองพนสนคมและเมองบ�งละมงถกยบเปนอำ�เภอ ขนตรงตอเมองชลบร และเปนอำ�เภอหนงของจงหวดชลบรม�นบแตนน จงหวดชลบรแบงเขตก�รปกครองออกเปน 10 อำ�เภอ และ 1 กงอำ�เภอ ไดแก อำ�เภอเมองชลบร อำ�เภอหนองใหญ อำ�เภอพนสนคม อำ�เภอบ�นบง อำ�เภอพ�นทอง อำ�เภอบอทอง อำ�เภอศรร�ช� อำ�เภอบ�งละมง อำ�เภอสตหบ อำ�เภอเก�ะสชง และกงอำ�เภอเก�ะจนทร สวนพทย�นนอยภ�ยใตก�รบรห�รปกครองทองถนแบบพเศษ เรยกว� เมองพทย� โดยแยกออกจ�กก�รปกครองของอำ�เภอบ�งละมง

วฒนธรรม หอศลปะและวฒนธรรมภ�คตะวนออก เปนแหลงทองเทยวเชงวฒนธรรม แสดงถงแหลงโบร�ณคดประวตศ�สตรภ�คตะวนออก ไดมก�รรวบรวมประวตคว�มเปนม�ของพนทด�นตะวนออก ของ สย�มประเทศ ตงแตอดต จนถงปจจบนรวมทงมก�รจดนทรรศก�รต�ง ๆ เพอใหคว�มรแกนสตมห�วทย�ลยบรพ�และประช�ชนทวไป หอศลปะและวฒนธรรมภ�คตะวนออก นำ�เสนอแหลงโบร�ณคดสมยกอนประวตศ�สตร ซงมคว�มสำ�คญในฐ�นะทแสดงถงหลกฐ�นก�รตงถนฐ�น ของชมชนโบร�ณบรเวณช�ยฝงทะเล ทสะทอนชวตคว�มเปนอยและวถวฒนธรรมทน�สนใจ เชน  แหลงโบร�ณคดหนองโน จงหวดชลบร นำ�เสนอแหลงโบร�ณคดทมก�รพบหลกฐ�นก�รตงถนฐ�นของชมชนโบร�ณทมอ�ยถง ๔,๕๐๐ –๔,๐๐๐ ป นบเปนชมชนฝงทะเลสมยกอนประวตศ�สตรทเก�แกทสดในประเทศไทย และ แหลงโบร�ณคดโคกพนมด จงหวดชลบร นำ�เสนอเรองร�วของโบร�ณคดกอนประวตศ�สตรเพยงแหงเดยวในประเทศไทย ทพบหลกฐ�นก�รตงถนฐ�นของชมชน

 

โบร�ณสมยกอนประวตศ�สตร อ�ย ๔,๕๐๐ ๔– ,๐๐๐ ป ม�แลว ซงพงพ�ห�อ�ห�รจ�กทะเลเปนหลก และมก�รอยอ�ศยตอเนองน�นกว� ๔๐๐ ป และ เมองโบร�ณทสำ�คญในยคกอนประวตศ�สตรบนดนแดนบรพ�ทศนำ�เสนอเรองร�วของเมองโบร�ณทสำ�คญ ไดแก เมองเพนยด จงหวดจนทบร เมองพระรถ จงหวดชลบร เมองศรพโล จงหวดชลบร เมองพญ�แร จงหวดชลบร ทตง: อยภ�ยในมห�วทย�ลยบรพ� ใกลสถ�บนวทย�ศ�สตรท�งทะเล  พพธภณฑธรรมช�ตวทย�เก�ะและทะเลไทย อยบรเวณเข�หม�จอ ตำ�บลแสมส�ร อำ�เภอสตหบ เปนพพธภณฑมชวต จดตงขนโดยกองทพเรอ ในจดทอยตรงข�มเก�ะแสมส�ร มอ�ณ�บรเวณประม�ณ 16 ไร สงกอสร�งมลกษณะเปนอ�ค�รไตระดบเข� ถงยอดเข� เพอใหมองเหนทศนยภ�พมมกว�ง ไกล และคว�มลกของทะเลโดยมงทจะใหผชมเหนคว�มงดง�ม

ของทองทะเลแลวเกดจนตน�ก�รและคว�มปตทจะรกษ�ทรพย�กรธรรมช�ตไวต�มแนวพระร�ชดำ�ร ในหลกวช�ว�ดวยก�ร

พพธภณฑ ถอไดว�พพธภณฑธรรมช�ตวทย�เก�ะและทะเลไทยเปนพพธภณฑทส�กลเรยกว� NATURAL HISTORY

MUSEUM  อนเปนสถ�นทรวบรวมและจดแสดงวตถธรรมช�ต ทงในด�นธรณวทย� พฤกษศ�สตร สตวศ�สตร ท�งทะเล

เปนแหงแรกในประเทศไทย สำ�หรบเนอห�ก�รจดแสดงในพพธภณฑ รวมทงสวนพฤกษศ�สตรและเสนท�งศกษ�ธรรมช�ต

-24-

บนเก�ะแสมส�รจะประมวลม�จ�กผลก�รสำ�รวจเก�ะต�ง ๆ ของไทยในโครงก�รอนรกษพนธกรรมพชอนเนองม�จ�ก

พระร�ชดำ�รฯ      ต�มแนวท�งพระร�ชท�นทว� "ใหสำ�รวจตงแตยอดเข�ถงใตทะเล" กองทพเรอโดยคณะปฏบตง�น

วทย�ก�ร หรอคณะนกวช�ก�รหล�ยส�ข�จ�กหล�ยสถ�บน ทอทศตนอ�ส�สมครเข�ม�ปฏบตง�นรวมในโครงก�รฯ

ไดนำ�ตวอย�งและง�นวจยในเรอง พนธพช พนธสตว ดน หน แร ม�จดแสดงและตอไปจะมก�รปรบเปลยนเพมเตมใน

โอก�สทเหม�ะสมดวย

สวนก�รศกษ�ทรพย�กรชวภ�พและก�ยภ�พในธรรมช�ตจรง นอกเหนอจ�กก�รชมตวอย�งในพพธภณฑธรรมช�ตวทย�เก�ะและทะเลไทยแลว กจะตองลงเรอข�มไปยงเก�ะแสมส�รซงไดจดไวเปนเสนท�งศกษ�ธรรมช�ต (NATURE TRAIL)

สวนพฤกษศ�สตร ป�ช�ยเลน และบอแสดงพนธสตวนำ� ทงน ก�รเข�ชมในสวนนจะเปนไปอย�งจำ�กด เฉพ�ะนกวจย

เย�วชนผดอยโอก�ส และบคคลทมเหตผลสมควรในด�นก�รศกษ�ต�มพระร�ชดำ�ร  พพธภณฑทห�รน�วกโยธน พพธภณฑแหงนเปนพพธภณฑแบบพเศษซงจดตงขนเพอรวบรวม สงวนรกษ�และจดแสดงวตถพพธภณฑทมคณค�ท�งประวตศ�สตรทเกยวของกบกจก�รของทห�รน�วกโยธน เพอใชประกอบก�รศกษ�คนคว�ท�งประวตศ�สตรและก�รพฒน�ก�รของทห�รน�วกโยธน ซงเปนองคประกอบสำ�คญในก�รศกษ�พจ�รณ�ยทธศ�สตร ยทธวธและหลกนยมในก�รรบของทห�รน�วกโยธน เพอใหทห�รน�วกโยธน ข�ร�ชก�รทวไป ตลอดจนประช�ชนทสนใจไดเข�ชมเพอก�รศกษ�และไดรบคว�มเพลดเพลนในโอก�สเดยวกน

ศนยศลปะและวฒนธรรมภ�คตะวนออก พพธภณฑฯเก�ะและทะเลไทย พพธภณฑน�วกโยธน สถ�บนวทย�ศ�สตรท�งทะเล ทมชอเสยงม�หล�ยสบปแลว มตกระจกขน�ดใหญเรยกว�อะคว�เรยม  เลยงปล�ทะเลและสงมชวตหล�กชนดหล�กสไวใหชม    สถ�บน

แหงนมเนอทร�ว 30 ไร  ภ�ยในแบงออกเปน 3 สวน คอ  พพธภณฑวทย�ศ�สตรท�งทะเล   สถ�นเลยงสตวนำ�เคมไวจดแสดง  และหองปฏบตก�รวจยวทย�ศ�สตรท�งทะเล  (สวนนไมเปดใหเข�ชม)

-25-

อะคว�เรยมหรอตกระจกแสดงสตวนำ�ของทนอยบรเวณชนล�งของอ�ค�ร  โดยมเสนท�งเปนวงรอบไมยอนกลบท�งเดมจดไวใหชม  ปจจบนมตกระจกอยม�กถง 43 ต  ตงแตตขน�ดเลกบรรจนำ� 500 ลตร  ไปถงขน�ดมหม�บรรจนำ� (1,000 ตน) 1 ล�นลตร โดยจดแสดงเรมตงแตสตวช�ยฝงทะเล  ไปจนถงสงมชวตในแนวปะก�รง  และเขตทะเลลก  อ�ท  เต�ทะเล  ฉล�ม  ปล�ก�รตน  ดอกไมทะเล  ปล�นกแกว  ปล�ผเสอ  ปล�กะรง  ปล�ข�งเหลอง  ม�นำ�  ปล�สงโต  ปล�ปกเป�  ปล�ไหลทะเล  กงพย�บ�ล  ปชนดต�งๆ  ปล�ด�ว  กระเบน  หอยเมน  ฯลฯ  นบเปนแหลงทองเทยวทเหม�ะสำ�หรบก�รม�เปนครอบครว  เพอรวมกนเรยนรเกยวกบธรรมช�ต

ปจจบนด�นหลงสถ�บนวทย�ศ�สตรท�งทะเล  กำ�ลงมก�รจดสร�งอ�ค�ร โครงก“�รโลกใตทะเล”  โดยองคก�รบรห�รสวนจงหวด  และองคก�รบรห�รสวนตำ�บลชลบรไดใหก�รสนบสนนด�นงบประม�ณในก�รกอสร�ง ซงค�ดว�จะเปดใหเข�ชมไดในไมช�น  และน�จะกล�ยเปนแหลงเรยนรเกยวกบระบบนเวศของโลกใตทะเลทสำ�คญอกแหงหนงของไทยในอน�คตศนยก�รเรยนรโลกใตทะเล บ�งแสน ซงเปนอ�ค�รทเชอมตอกบอ�ค�รสถ�นเลยงสตวนำ�เคม ค�ดว�จะเปดใหเข�ชมไดในไมช� ภ�ยในศนยก�รเรยนรฯ จดแสดงก�รเรยนรโลกใตทะเลไวถง 8 โซนดวยกน ไดแก 1. โซนตแสดงสตวทะเลสมผสได เชน ด�วทะเล ปล�ทะเล2. โซนตแสดงเขตแนวป�ช�ยเลน ป�โกงก�ง3. โซนแสดงระบบนเวศวทย�ตอเนอง เชน ห�ดหน ห�ดทร�ย แหลงหญ�ทะเล ปะก�รง4. โซนตแสดง 5 มห�สมทร ไดแก  Andaman sea , Pacific ocean , Red sea , Okinawa sea , Caribbian sea5. ตแสดงทรงกลม จดแสดงปล�ทอ�ศยอยเปนฝง เชน ปล�ตะคองเหลอง ปล�สขน6. โซนตแสดงปล�ทมรปร�งแปลก เชน ม�นำ� ปล�สงโต แมงกะพรน7.ตแสดงสตวทะเลขน�ดใหญ จดแสดงปล�ขน�ดใหญ เชน ปล�ฉล�ม ปล�กระเบน ปล�หมอทะเล ปล�โรนน ปล�ฉน�ก เปนตน

8. ตแสดงปะก�รง ลอดผ�นตอเนองไปยงตแสดงสตวทะเลขน�ดใหญ   สถ�บนวทย�ศ�สตรท�งทะเล โครงก�รโลกใตทะเล โครงก�รโลกใตทะเล

-26- โครงก�รศนยแสดงเรอพระร�ชพธจำ�ลอง (Miniature Thai Royal Performance Center )

มรดกท�งวฒนธรรมแหงส�ยนำ�หนงเดยวในโลก ซงคณจร�เมศร โชคสรยเกยรต ไดรเรมและสร�งแนวคดโครงก�รฯ ตงแต พ.ศ. 2538 ในก�รสร�งเรอพระร�ชพธจำ�ลอง เพอรวมเฉลมพระเกยรตพระบ�ทสมเดจพระเจ�อยหว ทรงเจรญพระชนมพรรษ� 84

พรรษ�ในป 2554 ดวยฝมอก�รประดษฐทประณตงดง�ม โดยอ�จ�รยวรธรรม ตระกลเงนไทย บคคลดเดนของช�ต ส�ข�เผยแพรเกยรตภมของไทย ประจำ�ปพทธศกร�ช 2551 และทมง�นแสดงใหเหนถงเอกลกษณประจำ�ช�ตอนเปนมรดกสบทอดท�งประเพณ วฒนธรรม อ�รยธรรม และสถ�ปตยกรรม อนทรงคณค� พรอมเนอห�ส�ระท�งวช�ก�ร ใหกบนกทองเทยวทงช�วไทยและช�วต�งประเทศตนต�ตนใจกบรปแบบก�รนำ�เสนอโดยใช ภ�พ แสง ส เสยง ดวยเทคโนโลยลำ�สมยแหงเดยวในโลก ภ�ยในศนยฯ นำ�เสนอจำ�ลองพระร�ชพธกระบวนพยหย�ตร�ท�งชลม�รค ลอยลองกล�งลำ�นำ�เจ�พระย�ย�มอรณเบกฟ�ฝงพระนคร และเคลอนลบจ�กขอบฝงธนบร พรอมแสงด�วจ�กฟ�กฟ� และแสงสกรงเทพมห�นครย�มร�ตร กบเสยงก�พยเหเรอทวงทำ�นองคว�มงดง�มแหงภ�ษ�ไทย ซงนกทองเทยวส�ม�รถสมผสบรรย�ก�ศทกล�วม�ข�งตนเสมอนรวมอยเหตก�รณ  อกทงชมภ�พยนตร 360 องศ� แสดงประวตคว�มเปนม�ของเรอไทย ในรปแบบภ�พยนตร Animation จ�กอดตถงปจจบนซงห�ชมไมง�ยในปจจบน

ศนยแสดงเรอพระร�ชพธจำ�ลอง ศนยแสดงเรอพระร�ชพธจำ�ลอง

  วด วดใหญอนท�ร�ม  เดมชอ วดหลวง“ ” เปนวดสำ�คญเก�แกคเมองชลบร  สนนษฐ�นว�สร�งม�ตงแตสมยอยธย�ตอนปล�ย  ในโบสถมภ�พจตรกรรมฝ�ผนงฝมอช�งชนครทงดง�มม�ก  สมเดจฯ เจ�ฟ�กรมพระย�นรศร�นวตตวงศ  ทรงตรสชมว�  ฝมอง�มม�ก“   อย�ใหซอมแซมเปนอนข�ด”  โดยเฉพะภ�พจตรกรรมฝ�ผนงเหนอขอบหน�ต�งเปนภ�พเทพชมนม  สวนทผนงสองด�นเขยนเรองทศช�ตช�ดก  พระเวสสนดรช�ดก  และยงมพลบพล�ตรมข  สร�งดวยไมประดษฐ�น

พระพทธรปหลอสำ�รดทรงเครองกษตรย  เรยกกนว� หลวงพอเฉย“ ”  ถ�เปนไปได  ควรไปเทยวชมวดนในวนพระ  เพร�ะถ�เปนวนธรรมด�  ตองตดตอขอกญแจโบสถจ�กเจ�อ�ว�ส  นอกจ�กนยงมพระนกวช�ก�รพ�นำ�ชมและอธบ�ยใหคว�มรดวย 

-27- วดจฑ�ทศธรรมสภ�ร�มวรวห�ร ตงอยสวนหวและเชงเข�ของเก�ะสชง ( เข�คย�ศระ) บรเวณทเทยบเรอเทววงค เปนพระอ�ร�มหลวงชนตร    หลงจ�กมถนนอษฎ�งคแลว ช�วบ�นไดย�ยบ�นเรอนไปตงอยบรเวณปล�ยแหลมท�งเหนอของเก�ะทำ�ใหช�วบ�นอยไกลจ�กวดเก�ะสชง พระบ�ทสมเดจพระจลจอมเกล�เจ�อยหว รชก�ลท ๕ จงโปรดเกล�ฯใหสถ�ปน�อ�ร�มขนเพอเฉลมพระเกยรตสมเดจ

พระเจ�ลกย�เธอ เจ�ฟ�จฑ�ธชธร�ดลกและ เพอช�วบ�นจะไดทำ�บญตกบ�ตรสะดวก พระร�ชท�นน�มว� วดจฑ�ทศธรรมสภ�ร�ม เมอวนท ๙ กรกฎ�คม” ” ๒๔๓๕ ปจจบนมฐ�นะเปนพระอ�ร�มหลวงชนตร ประเภท วรมห�วห�ร มพระอโบสถ หอระฆง พระพทธบ�ทจำ�ลอง และพระประธ�นป�งม�รวชย ทงดง�ม

  วดญ�ณสงวร�ร�มวรมห�วห�ร  เปนพระอ�ร�มหลวงทสร�งขนเมอป พ.ศ. 2519 เพอถว�ยสมเดจพระญ�ณสงวรฯ  สมเดจพระสงฆร�ช  และตอม�พระบ�ทสมเดจพระเจ�อยหว  ทรงรบเปนองคอปถมภก  บรเวณท�งเข�วดมศ�ล�น�น�ช�ต  ซงเปนสถ�ปตยกรรมประจำ�ช�ตของประเทศต�งๆ  ตงอยเรยงร�ยรมสระนำ�  ภ�ยในบรเวณวดมมณฑปประดษฐ�นรอยพระพทธบ�ทจำ�ลอง  พระเจดยใหญบรรจพระบรมส�รรกธ�ตของพระสมม�สมพทธเจ�  และพระธ�ตของพระอรหนตส�วก  วห�รพระญ�ณเรศร  วห�รพระศรอรยเมตไตรย  พระพทธไพรพน�ศ  ฯลฯ  และดวยสภ�พภมศ�สตรทตววดตงอยบนเนนเข�สง  จงส�ม�รถมองออกไปเหนทศนยภ�พของเขตวดจรดเมองพทย�ไดกว�งไกลสดส�ยต�

วดใหญอนท�ร�ม วดจฑ�ฑศธรรมสภ�ร�มวรวห�ร วดญ�ณสงวร�ร�มวรมห�วห�ร

วห�รเซยน (อเนกกศลศ�ล�) เปนแหลงรวมง�นศลปะไทย-จนชนสงทสำ�คญยงของประเทศไทย  อ�ค�รใหญมรปทรงเปนวห�รแบบจนสงส�มชน มกลมศ�ล�เกงเปนบรว�รโดยรอบ ก�รจดว�งตำ�แหนงของสงปลกสร�งมทศท�งถกตองต�มหลกวช�ภม

ลกษณหรอฮวงจย สวนก�รประดบตกแตงภ�ยในอ�ค�รเปนไปต�มคตนยมและคว�มเชอท�ง เทววทย�ของช�วจน  จงเปนง�นทมเอกลกษณเฉพ�ะตวอย�งสง

วห�รเซยนมชอภ�ษ�จนว� ต� ผ อ“ ”  เรมกอสร�งเมอป พ.ศ. 2531 เพอเฉลมพระเกยรตพระบ�ทสมเดจพระบ�ทสมเดจพระเจ�อยหว ในว�ระททรงเจรญพระชนมพรรษ�ครบ 5 รอบ โดยอ�จ�รยสง� กลกอบเกยรต ไดรบพระบรมร�ช�นญ�ตใหกอสร�งวห�รเซยนขนในบรเวณโครงก�รพฒน�พนทวดญ�ณสงวร�ร�ม  อนเนองม�จ�กพระร�ชดำ�ร  ใชพนทประม�ณ 7 ไร  ก�รดำ�เนนง�นในครงนพระบ�ทสมเดจพระเจ�อยหวไดพระร�ชท�นฤกษในก�รกอสร�ง แ

-28-

ละพระร�ชท�นน�มอ�ค�รว� “อเนกกศลศ�ล�”  ก�รกอสร�งใชเวล� 4 ป 6 เดอน โดยพระบ�ทสมเดจพระเจ�อยหวไดเสดจพระร�ชดำ�เนนม�ทรงเปดเมอวนท 24 ธนว�คม พ.ศ. 2536  มสถ�นทสำ�คญ  เชน  หอเซยนหรอหอกล�งเปนทประดษฐ�นรปหลอปดทองของลอทงปง    พพธภณฑจดแสดงศลปะจนและวตถโบร�ณลำ�ค�   รวมถงรปสลกหนแกรนตขน�ดใหญจ�กจนหล�ยสบชน  เปนตน

ปร�ส�ทสจธรรม (Sanctuary of Truth)  ตงอย  ณ บรเวณอ�ววงพระจนทร  แหลมร�ชเวช   ตำ�บลน�เกลอ  เนอท  80 ไร  งดง�มดวย  สถ�ปตยกรรมไมขน�ดใหญทสดของโลก“ ”  ช�วบ�นโดยทวไปเรยกว�  วงโบร�ณ“ ”  

บ�งกเรยกต�มวสดของตวอ�ค�รว� ปร�ส�ทไม“ ”  แตเจ�ของคว�มคดและผดำ�เนนก�รกอสร�ง  คอ  คณเลก วรยะพนธ  (ผกอตงเมองโบร�ณ  จงหวดสมทรปร�ก�ร)  เรยกอ�ค�รแหงนว�  ปร�ส�ทสจธรรม“ ”  

ปร�ส�ทสจธรรมเรมกอสร�งขนเมอป  พ.ศ. 2524  จวบจนปจจบนกยงไมเสรจสมบรณ ตวปร�ส�ทสร�งดวยไมทงหลง  ไมมโลหะหรอปนเข�ม�ปะปน ยกเวนสวนฐ�นทเปนคอนกรต  มก�รใชระบบเข�เดอยไมแบบไทย  หรอใสสลกไมต�มภมปญญ�โบร�ณ  ตวปร�ส�ทเปนทรงจตรมข  สง 100 เมตร  กว�ง 100 เมตร  แกะสลกลวดล�ยอย�งวจตรพสด�ร   ทงภ�ยนอกและภ�ยใน  กล�วกนว�ง�มดงเทพนฤมต  สะทอนแนวคดน�มธรรมออกม�ตแผเปนรปธรรมใหสมผสได    สอถงคว�มสำ�คญของศ�สน�และปรชญ�ตะวนออก

เข�ชจรรย  เปนเข�หนปน เดมมก�รระเบดหนนำ�ไปใชในก�รกอสร�ง  ตอม�สมเดจพระญ�ณสงวร  ทรงเสยด�ยลกษณะภมทศนอนสง�ง�มของเข�ลกน  จงม

พระดำ�รทจะอนรกษไว  และไดดำ�เนนก�รสร�งพระพทธรปแกะสลกในลกษณะของพระพทธฉ�ยทใหญทสดในโลก  เพอเฉลมพระเกยรตพระบ�ทสมเดจพระเจ�อยหว  เนองในวโรก�สมห�มงคลทรงครองสรร�ชสมบตครบ 50 ป  ใน พ.ศ.  2539  โดยพระบ�ทสมเดจพระเจ�อยหวพระร�ชท�นน�มพระพทธรปนว�  “พระพทธมห�วชรอตตโมภ�สศ�สด�”  แปลว� พระพทธเจ�ทรงเปนศ�สด�ทรงเรองสว�งประเสรฐ“ดจดงมห�วชระ” พระพทธรปแกะสลกหน�ผ�เข�ชจรรยเปนพระพทธรปป�งม�รวชย  เลยนแบบพระพทธนวร�ชบพตร  ศลปะสโขทยผสมล�นน�  มคว�มสง 109 เมตร  หน�ตกกว�ง 70 เมตร  ฐ�นบวหรอบลลงกสง 21 เมตร  รวมคว�มสงขององคพระและบลลงกทงสน 130 เมตร  โดยเปนก�รระเบดเจ�ะเนอหนใหเปนล�ยเสน  แลวใชโมเสกทองประดบเข�ไปต�มรอยเสน  เมอแสงอ�ทตยสองม�

ตองหน�ผ�  จงเกดประก�ยสทองร�วกบองคพระกำ�ลง

เปลงประก�ย  ด�นหน�องคพระมล�นอเนกประสงค  สวนรมรน  สระบว  และสวนหน  ในเนอท 15 ไร

วห�รเซยน ปร�ส�ทสจธรรม เข�ชจรรย

-29-

ธรรมชาต

ศนยศกษ�ธรรมช�ตและอนรกษป�ช�ยเลนฯ  มเนอทประม�ณ 300 ไร จดเปนพนทป�ช�ยเลนทสมบรณทสดผนสดท�ยของจงหวดชลบรทหลงเหลออย  โดยท�งสำ�นกง�นป�ไมจงหวดชลบรไดจดสร�งศนยฯ นขน  เพออนรกษผนป�ใหคงอย  พรอมใหคว�มรประช�ชนควบคกนไปดวย  มก�รจดทำ�เสนท�งเดนศกษ�ธรรมช�ตเปนสะพ�นไมย�ว 2,300 เมตร ซงจดเปนสะพ�นไมทย�วทสดในประเทศไทย  และมสวนสขภ�พบรเวณด�นหน�ของศนยฯ  เพอใหประช�ชนทวไปไดม�ออกกำ�ลงก�ย นอกจ�กผเข�ชมจะไดพบเหนดงตนโกงก�งทขนอยอย�งหน�แนน  และชวย

กำ�บงคลนลมทะเลไดเปนอย�งดแลว  เรอนร�กโกงก�งเหล�นยงกล�ยเปนแหลงอนบ�ลสตวนำ�  อกทงชวยดกใหส�รอนทรยในนำ�ตกตะกอนไดอกดวย  ถ�สงเกตใหดจะพบหอย  ลกปล�  ปล�ตน  ปก�มด�บ  กง  นกกนเป ยว  รวมถงปพนธใหมชอ หยก“ฟ�”  และมนกย�งบนวนเวยนม�ดกซมจบปล�กนเปนอ�ห�รดวย ห�ดบ�งแสน  เปนสถ�นททองเทยวยอดนยมของช�วไทยม�ช�น�น  มถนนตดเลยบห�ดเคยงคไปกบทวมะพร�ว   ถดเข�ไปมร�นอ�ห�ร  ร�นข�ยของทระลก  และทพกเรยงร�ยอยจำ�นวนม�ก  นกทองเทยวนยมไปนงพกผอนชมทวทศนทะเลกนบนเก�อผ�ใบบนช�ยห�ด  พรอมมบรก�รหวงย�งใหเช�ว�ยนำ�  มเรอบ�น�น�โบต  จกรย�นใหเช�  และหองอ�บนำ�จด  ทกวนหยดห�ดบ�งแสนจะคกคกไปดวยนกทองเทยว  เนองจ�กเปนช�ยห�ดขน�ดใหญทใกลกรงเทพฯม�กทสด  จงส�ม�รถเดนท�งแบบไปเช�-เยนกลบได บ�งแสนเรมเปนแหลงทองเทยวยอดนยมม�ตงแตป พ.ศ. 2486 จนถกขน�นน�มว� บ�งแสนดนแดนสข“ ”  มผเดนท�งม�เยอนเปนจำ�นวนม�ก  จนครงหนงบ�งแสนเคยทรดโทรม  ผดกบปจจบนทไดรบก�รดแลจดระเบยบอย�งด  จงกล�ยเปนช�ยห�ดทสะอ�ด  น�เทยวในทกฤดก�ล  โดยห�ดบ�งแสนนมคว�มย�วตอเนองกนถง 4.5 กโลเมตร  แบงออกเปน 3 สวน  คอ  ห�ดบ�งแสน  เปนชวงกล�งของห�ดและเปนจดทนยมลงเลนนำ�กน  ถดม�คอ  แหลมแทน  เปนชวงเหนอสดของห�ด  มโขดหนสวยง�ม  ลงเลนนำ�ไมได  และสวนสดท�ยคอ  ห�ดวอนนภ�  เปนช�ยห�ดตอนใตสด  บรรย�ก�ศเงยบสงบ  มหมบ�นประมงพนถนเลกๆ กระจ�ยอยห�งๆ กน

เข�ส�มมข  เปนจดทองเทยวทมชอเสยงควบคกบห�ดบ�งแสน  เปนทงทตงของศ�ลเจ�แมส�มมขอนศกดสทธ  และเปนจดชมวบนยอดเข�สงทมฝงลงอ�ศยอยจำ�นวนม�ก  นกทองเทยวสวนใหญทไปเลนนำ�ทห�ดบ�งแสน  กอนกลบบ�น  มกจะแวะเทยวทนเชนกน  อกทงยงเปนบรเวณทมร�นอ�ห�รทะเลอรอยๆอยหล�ยร�น

ศ�ลเจ�แมส�มมข  เปนศ�ลเจ�จนทตงอยภ�ยใตหลบผ�หน  บรเวณเชงเข�ส�มมขด�นทศเหนอหนหน�ออกสทะเล  โดยย�ยม�จ�กบรเวณด�นตะวนตกของเข�ส�มมข  ศ�ลแหงนมกมผคนแวะม�กร�บไหวขอพร  และบนบ�นกนอยเสมอ  โดยผทไดรบผลสำ�เรจต�มคำ�ขอจะแกบนโดยก�รจดประทด  และซอสรอยมขม�ถว�ยแดรปป นเจ�แม  นบเปนกจกรรมทนกทองเทยวช�วจน  ฮองกง  และไตหวน  นยมปฏบตกนม�ก  ชนบนของศ�ลเจ�แมฯ เปนวห�รพระพทธรปและพระโพธสตวใหสกก�ระ  บรเวณหน�วห�รมระเบยงชมววทะเลดวย   จดเดนอกอย�ง คอ  ฝงลงป�  ทอ�ศยอยบนเข�หนลกนม�แตเดม  พวกมนมกจะออกม�อวดโฉมเพอขออ�ห�รกนอยตลอดวน  ลงป�ทนมจำ�นวนนบพนตว  และบ�ง

ตว คอนข�งด  จงตองระวงด�นคว�ม ปลอดภยดวย

- 30-

ศนยศกษ�ธรรมช�ตและอนรกษฯ บ�งแสน เข�ส�มมข

พทย�  เปนเมองทองเทยวช�ยทะเลทมชอเสยงม�กทสดแหงหนงของประเทศ  และเปนทรจกกนไปทวโลก  โดยมสถ�นททองเทยวทงท�งบกและท�งนำ�  จดเรมตนของก�รทองเทยวเรมจ�กทห�รอเมรกนไดแวะขนฝง  แลวเช�บ�นพกต�กอ�ก�ศทพทย�เปนประจำ�ทกสปด�ห  ตอม�พทย�จงไดพฒน�ขนจ�กหมบ�นช�ยทะเลอนเงยบสงบ  กล�ยเปนสถ�นททองเทยวต�กอ�ก�ศระดบน�น�ช�ตดงทปร�กฏในปจจบน

ห�ดพทย�  เปนห�ดทร�ยทมคว�มย�วตอเนองประม�ณ 3 กโลเมตรเศษ  โดยแบงเปนพทย�เหนอ  พทย�กล�ง  และพทย�ใต  โดยทห�ดพทย�ใตนนถอเปนศนยรวมคว�มเจรญและแสงส  ย�มคำ�คนมก�รปดถนนเปน Walking Street ใหนกทองเทยวเดนชอปปงไดโดยสะดวก  สวนบรเวณช�ยห�ดกรมรน  แถวๆห�ดพทย�เหนอเปนบรเวณทสงบกว�สวนอน  นกทองเทยวทตองก�รคว�มเปนสวนตวนยมไปเลนนำ�พกผอน  หรอเลนกฬ�ท�งนำ�ต�งๆ  สวนช�ยห�ดพทย�กล�งไปถงพทย�ใตจะคกคกคบคงกว�  เพร�ะเปนย�นธรกจ  ร�นค�  โรงแรม  ห�งสรรพสนค�  ร�นข�ยของทระลก  และแหลงบนเทงครบวงจร เก�ะสชง เปนเก�ะขน�ดใหญทมฐ�นะเปนอำ�เภอหนงของชลบร  เปนทจอดเรอสนค�น�น�ช�ต  และเปนเก�ะน�ทองเทยวในบรรย�ก�ศทองถน  ซงส�ม�รถแวะทองเทยวในวนเดยวหรอพกค�งคนกได  ชมชนเก�ะสชงอยท�งด�นตะวนออกของเก�ะ  และเปนพนทตงท�เรอเทววงศ (ท�ล�ง)  รวมทงยงเปนจดเรมตนก�รเดนท�งดวยรถส�มลอเครองหรอสก�ยแลปไปสจดทองเทยวต�งๆ บนเก�ะ  จดทองเทยวสำ�คญบนเก�ะสชง  ไดแก 

ศ�ลเจ�พอเข�ใหญ ตงอยบนเข�คย�ศระ  ห�งจ�กท�เรอเทววงศไปท�งด�นเหนอของเก�ะ  เปนสงศกดสทธทช�วเก�ะสชงใหคว�มเค�รพนบถอ  ลกษณะเปนถำ�ซงดดแปลงเปนศ�สนสถ�น  ทผสมผส�นดวยสถ�ปตยกรรมจนและไทย  ภ�ยในมศ�ลเจ�พอเหงเจย  ศ�ลเจ�แมกวนอม  วห�รพระสงกจจ�ยน  ฯลฯ  ชวงเทศก�ลตรษจนจะมผคนม�บวงสรวงกนอย�งเนองแนน  เชอกนว�ถ�ใครไดม�ไหวครบ 3 ครงใน 3 ป จะรำ�รวย  จ�กบรเวณศ�ลส�ม�รถมองเหนทวทศนบ�นเรอนด�นหน�เก�ะไดอย�งชดเจน  รอยพระพทธบ�ท  อยบนยอดเข�เหนอศ�ลเจ�พอเข�ใหญ  จำ�ลองขนจ�กรอยพระพทธบ�ททสร�งขนในสมยพระเจ�อโศกมห�ร�ช  เมอป พ.ศ. 500  มคว�มย�วศอกเศษ  ทำ�จ�กหนชนวน  สมเดจฯ  กรมพระย�ดำ�รงร�ช�นภ�พทรงนำ�ม�จ�กวดพทธคย�  ประเทศอนเดย  แลวอญเชญไปประดษฐ�นไวบนยอดเข�  นอกจ�กนยงมพระบรมส�รรกธ�ตให

-31-สกก�รบช�อกดวย  จดชมววยอดเข�พระพทธบ�ทส�ม�รถชมอ�ทตยอสดงไดงดง�มม�ก  เพร�ะจะมองเหนตวเก�ะสชงทงเก�ะ  รวมถงเก�ะข�มใหญ  และทศนยภ�พทะเลโดยรอบ  ชองเข�ข�ด และห�ดหนกลม  ตงอยด�นหลงเก�ะ  ช�วบ�นจงเรยกกนตดป�ว�  หลงเก�ะ ห�กนงเรอผ�นจะเหนเปนชองเข�“ ”   ในบรเวณนมสะพ�นสำ�หรบเดนชม

ทวทศน  ซงมองเหนพระอ�ทตยอสดงไดอย�งงดง�ม  นอกจ�กนยงมห�ดหนกลมทเตมไปดวยกอนหนขน�ดต�งๆม�กม�ย ในอดตห�ดหนกลมเคยเปนสถ�นทตงพลบพล�ทประทบชมทวทศนของรชก�ลท 5  ศล�จ�รก  ตงอยข�งสน�มฟตบอลโรงเรยนเก�ะสชง  เปนแผนหนขน�ดใหญจ�รกเรองก�รสร�งพระร�ชฐ�นบนเก�ะสชง  เกงจน  ลกษณะเปนศ�ล�โบร�ณ  มรปมงกรและนกยงประดบอยต�มยอด  เคยเปนทประทบชวคร�วของรชก�ลท 5 ครงพระองคเสดจประพ�ส  ปจจบนไดรบก�รบรณะขนใหม  จนกลบคนคว�มง�มดงเดม  พระจฑ�ธชร�ชฐ�น  อยห�งจ�กท�เรอเทววงศลงม�ท�งใตของเก�ะ  สร�งขนในสมยรชก�ลท 5 เพอเปนทประทบฤดรอน  ภ�ยในบรเวณมภมทศนสวยง�ม  ด�นหน�เปนช�ยห�ดท�วง  ถดขนไปเปนตกวฒน�  พระตำ�หนกทรงปนหย�  เรอนไมลวดล�ยขนมปงขง  ตกผองศรหรอศ�ล�แปดเหลยม  ตกเขยว (เรอนมรกตสทธ)  ตกอภรมย 

และวดอษฎ�งคนมตบนยอดเข�  ซงกอสร�งต�มแบบสถ�ปตยกรรมไทยผสมตะวนตก  สวนพระร�ชวงทำ�ดวยไมสกไดรอไปกอสร�งเปนพระทนงวม�นเมฆทกรงเทพฯ  ห�ดเข�ถำ�พง  อยท�งด�นตะวนตกของเก�ะ  เปนช�ยห�ดกว�ง  สะอ�ด  และสวยง�ม  เมดทร�ยละเอยด  นำ�ใสสะอ�ดเหม�ะแกก�รลงเลนนำ�  วดจฑ�ทศธรรมสภ�ร�มวรวห�ร  เปนพระอ�ร�มหลวงซงรชก�ลท 5 โปรดเกล�ฯ ใหสร�งขนเมอป พ.ศ. 2435  เพอเฉลมพระเกยรตสมเดจฯ  เจ�ฟ�จฑ�ธชธร�ดลก  ในว�ระทประสต ณ เก�ะสชง  วดนตงอยบรเวณเชงเข�คย�ศระ  มโบสถ  หอระฆง  พระพทธบ�ทจำ�ลอง  และพระประธ�นป�งม�รวชยทงดง�ม

เก�ะสชง เกงจน ห�ดเข�ถำ�พง ห�ดพทย�

-32-

เข�พทย�  หรอเข�ทพย�   หรอเข�ทพพระย�  มจดชมววซงส�ม�รถมองเหนเมองพทย�ไดทงหมด  อยในเขตของสถ�นวทยโทรทศน  สทร. 5  พทย�  เปดใหเข�ชมไดตงแตเช�ตรจนถงดก  มนกทองเทยวนยมขนไปชมววกนเปนจำ�นวนม�ก  โดยจดสำ�คญของเข�พทย�ม 2 แหงดวยกน  คอ

ยอดเข�พทย�  มล�นชมววกว�งและม�นงโดยรอบ  พรอมกลองสองท�งไกลแบบหยอดเหรยญ  จ�กจดนส�ม�รถเหนเมองพทย�ไดอย�งกว�งไกล   ทงตกสง  บ�นเรอนหน�แนน  เรอทองเทยวทจอดลอยลำ�อยในอ�วพทย�  รวมทงเหนเก�ะล�น บรรย�ก�ศชวนเพลดเพลน  ลมเยนสบ�ย  ในชวงคำ�จะเหนแสงไฟของเมองพทย�สว�งไสว   อนส�วรยกรมหลวงชมพรเขตอดมศกด  ตงอยบรเวณเดยวกบล�นชมวว  เปนประตม�กรรมรปหลอเหมอนจรง  สดำ�สนท  ในเครองแบบทห�รเรอเตมยศพลเรอเอก  มผคนม�กร�บไหวตลอดทงวน

เข�พทย� อนส�วรยกรมหลวงชมพรฯ เข�พทย�

 เก�ะล�น  เปนเก�ะทไดรบคว�มนยมจ�กนกทองเทยวม�น�นหล�ยสบปแลว  เนองจ�กอยใกลกบพทย�   จงเดนท�งถงกนไดโดยสะดวก  ตวเก�ะล�นมคว�มย�ว 5 กโลเมตร  กว�ง 2 กโลเมตร  มช�ยห�ดทสวยง�มหล�ยแหง  สวนใหญคกคกไปดวยนกทองเทยวทม�เลนนำ�  ดปะก�รง  เลนกฬ�ท�งนำ�  เชน  เรอล�กรม (พ�ร�เซลลง)  เรอสก  สกดเตอร  โดยเฉพ�ะทห�ดต�แหวน  ห�ดทองหล�ง  ห�ดนวล  และห�ดเทยน  สวนห�ดแสมบรรย�ก�ศเงยบสงบกว�ห�ดอน  บรเวณเก�ะล�นและเก�ะเลกๆโดยรอบ  อย�งเก�ะครก-เก�ะส�ก  เปนแหลงดำ�นำ�ดปะก�รง  ทงแบบนำ�ตนและนำ�ลก  รวมทงยงเปนสถ�นทฝกเรยนดำ�นำ�  และแหลงตกปล�ทสำ�คญ

จดทองเทยวสำ�คญบนเก�ะล�น  ไดแก

ท�หน�บ�น  เปนท�เรอของชมชนเก�ะล�น  ซงนกทองเทยวทเดนท�งดวยเรอเมลจะไปถง  เมอมองยอนกลบไปยงฝงจะเหนเมองพทย�และห�ดจอมเทยนทมตกสงเรยงร�ยตลอดแนวช�ยฝง  นบเปนจดชมเมองพทย�ทสวยง�มแปลกต�ไปอกแบบหนง

  ห�ดแสม  เปนห�ดทร�ยข�วเนยนละเอยดทอดย�วประม�ณ 800 เมตร  เปนแหลงดำ�นำ�ดปะก�รงทด  ในอดตเคยมก�รพบแรทองคำ�และเปนทม�ของชอแหลมทอง  ท�งหวห�ดด�นเหนอมศ�ลเจ�แมแหลมทองทช�วเก�ะล�นเค�รพสกก�ระ  ห�ดเทยน  อยด�นเหนอของแหลมทอง  ช�ยห�ดหนหน�ตรงหวเก�ะไผ  ตวห�ดทร�ยข�วย�ว 500 เมตร  รมห�ดมตนไมรมรน  และเปนแหลงดำ�นำ�ตนทสวยง�ม  ห�ดต�แหวน  เปนห�ดทมคว�มสวยง�ม  ทร�ยข�วเนยนละเอยดทอดย�ว 800 เมตร  นำ�ใส  คกคกดวยนกทองเทยวและเครองเลนท�งนำ�  เปนจดหลกของกรปทวรทม�ลงเลนนำ�และกนอ�ห�ร  ไมเหม�ะสำ�หรบนกทองเทยวท

-33-

รกสงบ  ถ�สนใจควรห�โอก�สไปเทยวหลง 16.00 น.  เมอกรปทวรเดนท�งกลบหมดแลว  ห�ดทองหล�ง  อยตอเนองกบห�ดต�แหวนท�งด�นทศเหนอ  โดยมแหลมหนคนอย  แตท�งรถยนตตองเข�คนละเสนท�งกน  บรรย�ก�ศของห�ดนมกคกคกไปดวยกรปทวรคล�ยห�ดต�แหวน  แตเบ�บ�งกว�  ช�ยห�ดมคว�มย�วประม�ณ 500 เมตร  ห�ดสงว�ล  เปนช�ยห�ดเลกๆ  ย�วเพยง 150 เมตร  มห�ดทร�ยข�วละเอยดและนำ�ใส  เหนอช�ยห�ดรมรนดวยตนไมใหญ  นบเปนช�ยห�ดทเหม�ะสำ�หรบคนรกสงบอย�งแทจรง  ห�ดนวล  อยในสวนใตสดของเก�ะล�น  ตวห�ดย�วประม�ณ 350 เมตร  ทร�ยไมข�วสวยเหมอนห�ดอน  แตเปนจดดำ�นำ�ตนทด  และเปนบรเวณทพบแรศกดสทธทช�วเก�ะล�นเชอว�เปนเหลกไหลชนดหนง  นยมนำ�ม�ทำ�เครองร�งพกตดตว  เพอใหแคลวคล�ดจ�กอนตร�ยต�งๆ  เก�ะส�ก-เก�ะครก  เก�ะส�กเปนเก�ะเลกๆ รปเกอกม�อยท�งเหนอของเก�ะล�น  ห�งกนเพยง 600 เมตร  มห�ดทร�ยข�วสวยย�วประม�ณ 250 เมตร  อยด�นเหนอของเก�ะ  สงบเงยบเปนสวนตวม�ก  ตองเหม�เรอจ�กเก�ะล�นไป  หรอเหม�จ�กพทย�ร�ค�เท�กบไปเก�ะล�น  มบ�นพกเปดบรก�ร  แตตองโทร. จองลวงหน�ประม�ณ 1 สปด�ห  นอกจ�กนยงควรเตรยมอ�ห�รสดและเครองปรงไปดวย  สวนเครองครวทบ�นพกมให สำ�หรบทเก�ะครกนนมห�ดทร�ยเลกๆ  ไมเหม�ะสำ�หรบลงเลนนำ�  แตนกทองเทยวนยมดำ�นำ�ดปะก�รง 

เก�ะล�น ห�ดต�แหวน ห�ดแสม

ฐ�นทพเรอสตหบ  เปนบ�นของร�ชน�วทใหญทสดในฝงอ�วไทย  ถอกำ�เนดขนจ�กพระร�ชดำ�รในพระบ�ทสมเดจพระมงกฎเกล�เจ�อยหว  เมอ พ.ศ. 2457 ครงประพ�สเลยบช�ยฝงทะเลตะวนออก  ไดทอดพระเนตรเหนว�ช�ยฝงบรเวณนมชยภมดเยยม  ส�ม�รถสร�งฐ�นจอดเรอรบได  ปจจบนฐ�นทพเรอสตหบไดพฒน�  และเปดพนทบ�งสวนใหประช�ชนไดเข�ม�ทองเทยว  เชน

ห�ดดงต�ล  เปนช�ยห�ดโคงย�วไปต�มขอบอ�วสตหบ  โดยเรมตงแตทว�ก�รอำ�เภอสตหบเข�ไปในกองเรอยทธก�ร  รมช�ยห�ดเรยงร�ยไปดวยตนต�ลขน�ดใหญ  ประช�ชนทวไปนยมม�นงพกผอน  ชมอ�ทตยอนดง  และรบประท�นอ�ห�ร  นอกจ�กนเวงทะเลด�นหน�ห�ดยงเหม�ะสำ�หรบก�รเลนเรอใบและวนดเซรฟ  โดยผสนใจส�ม�รถตดตอไดทศนยสมทรกฬ�  โทร. 0-3843-2593

-34-

ท�เทยบเรอจกเสมด  เปนท�เรอนำ�ลกซงกองทพเรอใชเปนทจอดเรอรบสำ�คญๆ หล�ยลำ�  ไมว�จะเปนเรอหลวงจกรนฤเบศร  เรอหลวงสมลน  และเรอหลวงพระพทธยอดฟ�  นกทองเทยวส�ม�รถเข�ไปชมและถ�ยภ�พไดเฉพ�ะพนททกำ�หนด    คอ  บรเวณท�เรอ     รวมถงด�ดฟ�ของเรอหลวงจกรนฤเบศร   แตอย�งไรกต�ม  บ�งชวงเวล�เรอเหล�นจะออกปฏบตหน�ท  จงควรสอบถ�มไปลวงหน�กอน  ห�ดน�งรำ�-ห�ดน�งรอง  อยใกลท�เทยบเรอจกเสมด  โดยแยกจ�กท�งหลวงหม�ยเลข 3 เข�สท�งหลวงหม�ยเลข 3126 ไปประม�ณ 5 กโลเมตร  ถ�ตรงเข�ไปจนสดกจะถงท�เทยบเรอจกเสมด  แตถ�เลยวซ�ยไปอกเพยงเลกนอยกจะถงห�ดน�งรำ�-ห�ดน�งรอง  โดยห�ดน�งรำ�มคว�มย�วประม�ณ 500 เมตร  เนอทร�ยข�วละเอยดเนยน  รมห�ดมป�สนรมรน  พรอมร�นอ�ห�รและบ�นพก  หน�ห�ดไมลกจงเหม�ะลงเลนนำ�หรอเลนเรอใบ  สวนห�ดน�งรองอยตดกน  เปนแนวห�ดสนๆทเงยบสงบกว�  รมห�ดมโขดหน  ทร�ยข�ว  และนำ�ใสด  เข�แหลมปเจ�  ตงอยบรเวณใตสดของโคงอ�วเตยง�ม  ส�ม�รถขบรถขนไปได  เพอสกก�ระศ�ลกรมหลวงชมพรเขตอดมศกด  ซงสร�งขนเมอ พ.ศ. 2503 ใกลๆกนมกระโจมไฟชมพรเขตรอดมศกด  ลกษณะเปนประภ�ค�รรปครบกระโดงปล�  สง 19.50

เมตร  ใชสองสว�งใหเปนจดสงเกตแกคนเรอในย�มคำ�คน  โดยทห�รเรอต�งขน�นน�มใหว� ดวงประทปแหงทองทะเลไทย“ ”  นอกจ�กนยงมจดชมววเข�แหลมปเจ�  ทส�ม�รถมองเหนอ�วสตหบ  อ�วเตยง�ม  เก�ะพระ  เก�ะเต�หมอ  รวมถงอ�วไทยไดอย�งงดง�ม  ศนยอนรกษพนธเต�ทะเล  ตงอยรมห�ดจกเสมด  ในเขตหนวยบญช�ก�รตอสอ�ก�ศย�นและรกษ�ฝง เปนศนยเพ�ะเลยงและอนบ�ลลกเต�ทะเลทไดจ�กเก�ะคร�ม 

โดยนำ�ม�อนบ�ลไว 3-6 เดอน  แลวจงปลอยคนสทะเล  ศนยฯนประกอบดวย 3 สวน  คอ  อ�ค�รนทรรศก�ร  อะคว�เรยม  และบออนบ�ลลกเต�ทะเล   อ�วเตยง�ม  (อ�วน�วกโยธน) เดมชออ�วต�กน  หรออ�วทงไกเตย  เปนห�ดทร�ยข�วละเอยดเนอเนยนตดกบทองทะเลสคร�ม  ย�วประม�ณ 2 กโลเมตร  ในอดตรมห�ดเตมไปดวยตนเตยทะเล  ซงยงพอพบเหนไดในปจจบน  อ�วเตยง�มนไมล�ดเอยงม�ก  นำ�ไมลก จงเหม�ะจะลงเลนนำ�  ช�วจนเชอว�อ�วเตยง�มคอ สะดอมงกร“ ” เพร�ะนำ�ในอ�วจะไหลเวยนจ�กแหลมปเจ�เข�สอ�ว  นบเปนจดกอเกดพลงธรรมช�ต  นอกจ�กนทนยงมอนสรณสถ�น  ซงพระบ�ทสมเดจพระเจ�อยหวไดทรงเรอใบข�มอ�วไทยจ�กอำ�เภอหวหน  ม�ถงอ�วเตยง�ม  เมอวนท 19 เมษ�ยน  พ.ศ. 2509 เปนระยะท�งกว� 60 ไมลทะเล  เพยงลำ�พงพระองคเดยว

พพธภณฑน�วกโยธน  ตงอยทอ�วเตยง�ม  เปนอ�ค�รชนเดยวใชจดแสดงประวตคว�มเปนม�ของร�ชน�วไทย  ตงแตอดตจนถงปจจบน  เปดใหเข�ชมทกวน  ตงแตเวล� 09.00-12.00 น. และ 13.00-16.00 น. โดยไมเสยค�เข�ชม  ภ�ยในอ�ค�รแบงเปน 6 หองจดแสดง  และมสวนกล�งแจงดวย

ห�ดทร�ยแกว  ตงอยภ�ยในเขตโรงเรยนชมพลทห�รเรอ  เปนห�ดทร�ยทสวยทสดชวงหนงของสตหบ  เพร�มเนอทร�ยขว�วสะอ�ดเนอเนยนทอดย�วกว� 1

กโลเมตร  อกทงนำ�ทะเลมสคร�มสดใส  รมห�ดมบ�นพก  ร�นอ�ห�ร  นวดแผนไทย  และกจกรรมท�งนำ�หล�กหล�ย

-35-

ฐ�นทพเรอสตหบ ศนยอนรกษพนธเต�ทะเล ห�ดน�งรำ�

สวนสตวเปดเข�เขยว  เปนป�แหงเดยวของชลบร  ดำ�เนนง�นโดยองคก�รสวนสตว    นกทองเทยวจะไดชมสตวม�กถง 300 ชนด  ทงสตวของไทยและจ�กต�งประเทศ  ไมว�จะเปนช�ง  กระทง  ววแดง  ฮปโปโปเตมส  ชะน  ค�ง  ลงลม (น�งอ�ย)

ม�ล�ย  ยร�ฟ  นกกระจอกเทศ  ไฮยน�  เสอ  สงโต  กว�งด�ว  ละมง  แพะภเข�  เลยงผ�  หม  นกยง  นกกระเรยน  นกเงอก  ฯลฯ  ซงสตวสวนใหญจะอยในพนทกว�งขว�ง มก�รจดสภ�พแวดลอมใหเปนธรรมช�ตเหม�ะแกอปนสยของสตวนนๆ  และส�ม�รถใหนกทองเทยวเดนชมไดอย�งใกลชด  แตกยงมบ�งสวนอยในกรงเพอกนก�รหลบหน  และเพอคว�มปลอดภยของตวนกทองเทยวเอง

สวนสตวเปดเข�เขยวจดตงขนเมอป พ.ศ. 2517 โดยฟ นฟสภ�พป�เข�เขยวทเสอมโทรมขนม�ใหม  จ�กนนไดนำ�สตวบ�งสวนจ�กสวนสตวดสตม�ปลอยเลยงไวต�มสภ�พธรรมช�ต  แลวเรมเปดใหคนเข�ชมเมอป พ.ศ. 2521 ปจจบนมเนอทกว� 5,000 ไร  นบเปนสวนสตวเปดทมเนอทม�กทสดในโลก  แบงออกเปนสวนวจยและศกษ�พนธสตวป�ห�ย�ก   สวนสตวเปด  และสวนบรก�ร 

จดเดนอกอย�งหนงของทน คอ  สวนนก“ ”  ซงสร�งขนดวยโครงเหลกขน�ดใหญคลมดวยต�ข�ย  กนพนทถง 5 ไร   ภ�ยในมเสนท�งเดนขนไปเนนเข�  แลววนกลบลงม�  ทนมนกหล�ยชนดสงเสยงรองและบนไปม�อยทวสวน  อ�ท  นกฟล�มงโก  นกเขยวคร�ม  นกก�งเขนดง  นกแตวแลว  นกขมน  ไกฟ�  เปดก�  และอนๆ  นอกจ�กนทกวนยงมก�รจดกจกรรมชมสตวในเวล�กล�งคน  (Night Safari) แกบคคลทวไปอกดวย สวนเสอศรร�ช� (Sriracha Tiger Zoo) เปนสถ�นทจดแสดงเสอโครงพนธเบงกอลกว� 200 ตว  รวมทงยงมจระเขอกกว� 100,000 ตว  และสตวอนๆอกน�น�ชนด  นกทองเทยวจะไดชมก�รอยรวมกนของเสอกบหมและสนข  มก�รแสดงจบจระเข  ก�รแสดงหมวงแขง  ร�ชนแมงปอง  ฯลฯ  สวนเสอศรร�ช�จดตงขนบนพนทกว� 250 ไร เมอวนท 23 เมษ�ยน พ.ศ. 2540 โดยดำ�เนนง�นอย�งมม�ตรฐ�นเพอพฒน�พนธสตว  อกทงแหลงทองเทยวเชงอนรกษและนนทน�ก�ร   พรอมใหคว�มรกบนกทองเทยวทม�เยอน

คว�มโดดเดนอกอย�งหนงของทน คอ โชวละครสตว “Amazing Circus”

เปนก�รแสดงคว�มส�ม�รถของสตว  ประกอบดวยก�รแสดงของเสอโครง  หม  ลงชมแพนซ  โจกเกอรโชว  ชมคว�มส�ม�รถของเสอโครงพนธเบงกอลทส�ม�รถลอดบวงไฟ  เดนบนสะพ�นเชอก  ทำ�ต�มคำ�สงของครฝก  และอกหล�ยคว�มส�ม�รถ  โดยโรงละครสตวนส�ม�รถบรรจผชมไดม�กถง 1,500 คน

-36-

อนเดอรวอเตอร  เวลด  พทย�  (Underwater World Pattaya) เปนสถ�นททองเทยวซงทำ�ใหผม�เยอนเหมอนกบไดเดนท�งดำ�ดงลงสโลกใตทะเล  โดยเรมจ�กช�ยฝงอนเปนห�ดทร�ยและแกงหน  ลงลกไปยงดงปะก�รงสสนสดใส  จนถงทองทะเลลก  นกทองเทยวจะไดเข�ชมในอโมงคซงสร�งเปนท�งลอดไปในอะคว�เรยมขน�ดใหญ  ทจำ�ลองสภ�พแวดลอมธรรมช�ตใตทะเลไวอย�งสวยง�มและใกลชด

อนเดอรวอเตอร  เวลด  พทย�  เปดดำ�เนนก�รม�ตงแตวนท 4 กรกฎ�คม พ.ศ.

2546 ในเนอท 12 ไร  และมสตวนำ�ม�กกว� 4,500 ตว  จ�ก 200 กว�ชนด  โดยจดแสดงสตวนำ�ไวในอ�ค�รไดอย�งน�ตนต�ตนใจ  มก�รสร�งเปนอโมงคกระจกใสทย�วม�กกว� 100 เมตร  นบเปนอโมงคกระจกใสทย�วทสดของเอเชย  มสตวทะเลหล�ยชนดจดแสดง  ตงแตสตวขน�ดเลกอย�งปล�ก�รตน  ม�นำ�  ไปจนถงสตวอย�งฉล�ม  กระเบนขน�ดใหญ  และน�กเลกเลบสน  เปนตน  นอกจ�กนยงมบอสมผส (Touch Pool) ใหนกทองเทยวจมมอลงไปสมผสสตวทะเลทมนสยเปนมตรบ�งชนดไดอย�งปลอดภย  อ�ท  ปล�ด�ว  ฉล�มกบ  ฯลฯ

สวนสตวเปดเข�เขยว อนเดอรวอเตอรเวลด สวนเสอศรร�ข�

สวนนงนช  (Nong Nooch Tropical Botanical Garden) เปนสถ�นทพกผอนหยอนใจในพนทกว� 1,500 ไร  ภ�ยในมสวนไมดอกไมประดบน�น�ชนด  เชน  สวนกลวยไม  เฟน  สบปะรดส  สวนไมพมไมดด  สวนป�ลมจ�กทวทกมมโลก  สวนตะบองเพชรและไมอวบนำ�   สวนบอนไซ  สวนเฟ องฟ�  สวนโมก  สวนนำ�พ   สวนหน  สวนฝรง  สวนผเสอ  สวนรถไฟจำ�ลอง  สโตนเฮนจ  ฯลฯ  พรอมทพกเปนเรอนไมสกทรงไทย  มหองประชมสมมน�  สวนสตว  และศนยแสดงศลปวฒนธรรมไทย  ประกอบดวยก�รฟอนรำ�พนเมอง  ศลปะก�รตอสปองกนตว   กฬ�พนบ�น  และก�รแสดงของช�ง

เดมพนทสวนนงนชเคยเปนสวนผลไมม�กอน  กระทงป พ.ศ. 2497  คณพสทธ

และคณนงนช  ตนสจจ� ไดซอทดนบรเวณนไว  แลวจดเปนสวนใหประช�ชนเข�ชม  โดยเปดอย�งเปนท�งก�รเมอป พ.ศ. 2523 ปจจบนนสวนนงนชกล�ยเปนสถ�นททองเทยวระดบแนวหน�ในเอเชยตะวนออกเฉยงใต มนกทองเทยวจ�กทวทกมมโลกเข�เยยมชมประม�ณวนละ 2,000 คน

-37-

เมองจำ�ลองสย�ม  (Mini  Siam) เรมตนโครงก�รดวยก�รคนคว�ขอมลตงแตป พ.ศ. 2528 เรมกอสร�งเมอป พ.ศ. 2529  ปจจบนเปนสถ�นทจำ�ลองปชนยสถ�นและโบร�ณสถ�นทสำ�คญของทงไทยและต�งประเทศ  ดวยอตร�สวนยอ  1 ตอ 25  โดยแบงเปนเมองจำ�ลองสย�ม  และเมองจำ�ลองยโรป  ภ�ยในพนทขน�ด 29 ไร  เชน วดพระศรรตนศ�สด�ร�ม  วดมห�ธ�ตสโขทย  อทย�นประวตศ�สตรอยธย�  อนส�วรยประช�ธปไตย  อนส�วรยชยสมรภม  สะพ�นข�มแมนำ�แคว  สะพ�นพระร�ม 9  ปร�ส�ทหนพม�ย  วดอรณร�ชวร�ร�ม  สะพ�นท�วเวอรบรดจ  ดโอเปร�เฮ�ส  หอไอเฟล  หอเอนปซ�  และเทพเสรภ�พ  เปนตน  ม�เทยวทนเพยงแหงเดยว  จงเหมอนกบไดเดนท�งทวไทยและทวโลกภ�ยในวนเดยว

 

สวนนงนช เมองจำ�ลองสย�มของด

ข�วหล�มหนองมน

ข�วหล�มหนองมน   เปนของฝ�กทมชอเสยงของ จ. ชลบร เพร�ะรสหว�นมน ข�วเหนยวนมชมดวยกะท มใหเลอกทงข�วเหนยวดำ� ใสถวแดง เผอก ข�วโพด เนอมะพร�ว เมอเปดฝ�ก

ระบอกดจะเหนเนอข�วเหนยวด�นบนฉำ�เยมไปดวยกะท

ครกหนอ�งศล�

ครกหนอ�งศล� ไดรบคว�มนยมอย�งม�กจนกล�ยเปนสญลกษณของช�วตำ�บลอ�งศล� ตงแตอดตจนถงปจจบน เนองจ�กครกหนอ�งศล�มจดเดนอยทหนมคว�มแขงแกรง

ตำ�แลวไมเปนทร�ย และมสข�วนวล หรอเหลองออน

ผลตภณฑอ�ห�รทะเลแปรรป

ผลตภณฑอ�ห�รทะเลแปรรป จำ�พวก กงแหง ปล�เคม ปล�หมกแหงและปรงรส กะป นำ�ปล� ฯลฯ แหลงจำ�หน�ยอยทตล�ดหนองมน นอกจ�กนยงมอ�ห�รประเภทอนข�ยอกจำ�นวนม�ก เชน อ�ห�รทองถน ไดแก หอหมก แจงลอน

(เครองปรงคล�ยหอหมก ป นเปน

-38-

กอนกลมเสยบไมย�ง) หอยจอ และขนมหว�นน�น�ชนด ไดแก กลวยฉ�บ เผอกฉ�บ ผลไมกวน ผลไมแชอม

เครองจกส�นพนสนคม

เครองจกรส�น เปนของดของอำ�เภอพนสนคม สวนใหญเปนก�รผลตเครองใชจำ�เปนในครวเรอน ซงไดพฒน�รปแบบ

ใหเหม�ะสมสำ�หรบเปนเครองประดบบ�นไดดวย

ออยศรร�ช�

ออยศรร�ช� มรสหว�นและนำ�เยอะ นยมปลกทอำ�เภอศรร�ช� เนองจ�กดนมสภ�พเปนดนรวนปนทร�ย มปรม�ณนำ�ฝนไมนอยกว� 1,200 ลกบ�ศกเมตร./ป ศรร�ช�จงเหม�ะแกก�ร

เจรญเตบโตของออย ซงออยไดกล�ยเปนพชเศรษฐกจของจงหวดชลบร

ผลไมดนป นพนสนคม

ผลไมดนป น ผลตทบ�นหนองพรหม หมท 12 ตำ�บลน�เรก อำ�เภอพนสนคม ต�มเสนท�งส�ยพนสนคม-เก�ะโพธ เสนท�งหลวงหม�ยเลข 3246 ประม�ณ 10 กโลเมตร มก�รป นดนเหนยวเปนผลไมต�ง ๆ ขน�ดยอสวนนำ�ไปต�กแดดจนแหงแลวนำ�ไปท�สใหเหมอนของจรง จ�กนนนำ�ไปผงใหแหงสนท เหม�ะสำ�หรบเปนของขวญ หรอของประดบบ�น

ผลตภณฑจ�กระด�ษใยสบปะรด

ผลตภณฑจ�กกระด�ษใยสบปะรด ผลตทตำ�บลหนองข�ม อำ�เภอศรร�ช� ผลตภณฑทผลตจ�กใยกระด�ษสบปะรด ไดแก กลอง-ถงใสไวน กลองกระด�ษทชช กลองใสเครองหอม อลบมรป แฟมใสเอกส�ร ชดซองจดหม�ย กลองกระด�ษโนต นอกจ�กนนยงผลตกระด�ษลกผสม กระด�ษจ�กใยกลวย และกระด�ษจ�กผกตบชว�เปนตน

-40-4.ตราด เมองทองเทยวช�ยแดนบรพ� ทยงมทรพย�กรทอดมสมบรณ

คำาขวญ เมองเก�ะครงรอย พลอยแดงค�ลำ� ระกำ�แสนหว�น หลงอ�นหม�ด “ยทธน�วเก�ะช�ง สดท�งบรพ�”

ประวต ตร�ดเปนเมองทองเทยวทสำ�คญแหงหนงของประเทศ เพร�ะเปนทตงของเก�ะทสวยง�มจำ�นวนม�ก จนไดชอว�เปน เมองเก�ะครงรอย โดยมเก�ะทสำ�คญ“ ”ทสดคอเก�ะช�ง ทมขน�ดใหญเปนอนดบ 2 ของประเทศ รองจ�กเก�ะภเกตนอกจ�กน จงหวดตร�ดยงมทรพย�กรธรรมช�ตอนอดมสมบรณ มก�รคมน�คมท�งถนนทสะดวกสบ�ย และมสน�มบนทมเทยวบนพ�ณชยขน-ลงเปนประจำ�ทกวน ทำ�ใหเมองแหงนมศกยภ�พในด�นก�รทองเทยวสง พรอมทจะพฒน�ไปเปนเมองทองเทยวทสำ�คญยงขนตอไป ชอเมองตร�ดนน สนนษฐ�นว�เพยนม�จ�กคำ�ว� กร�ด ซงเปนชอ“ ” ของตนไมชนดหนงใชทำ�ไมกว�ด ทในอดตมขนอยรอบเมองเปนจำ�นวนม�ก แตพอถงรชสมยสมเดจพระนเรศวรมห�ร�ชแหงกรงศรอยธย� เมองตร�ดกมอกชอหนงว� บ�นบ�ง“พระ รวมทงมก�รเรยกกนอกชอว� เมองทงใหญ ดงปร�กฏในทำ�เนยบหวเมอง” “ ”สมยพระเจ�ปร�ส�ททองว�เปนหวเมองช�ยทะเลสงกดฝ�ยก�รต�งประเทศ และเกยวของกบด�นก�รคลง เนองจ�กในสมยนน ตร�ดเปนหนงในเมองท�ช�ยทะเลทมชยภมเหม�ะกบก�รแวะจอดเรอสนค� บรเวณช�ยฝงทะเลของเมองตร�ดจงมชมชนพอค�ช�วจนตงอยในชวงปล�ยกรงศรอยธย� ตร�ดมบทบ�ทเปนเมองศนยกล�งก�รค�ทสำ�คญแหงหนงในภมภ�ค ไดสงสนค�ไปข�ยยงต�งประเทศหล�ยอย�ง โดยเฉพ�ะของป� เชน เข�กว�ง หนงสตว ไมหอม และเครองเทศต�งๆ ซงลวนห�ม�ไดจ�กเขตป�ช�ยฝงทะเลในแถบนทงสนเมอสมเดจพระเจ�ต�กสนมห�ร�ชในขณะดำ�รงตำ�แหนงเปนพระย�วชรปร�ก�ร หรอพระย�ต�ก ไดนำ�กำ�ลงพลตฝ�วงลอมพม�ออกจ�กกรงศรอยธย�ในสงคร�มเสยกรงครงสดท�ยม�ท�งทศตะวนออก ไดทรงเลอกตร�ดเปนเมองหน�ด�นกนชน ทำ�หน�ทสงเสบยงอ�ห�รใหเมองจนทบร อนเปนเมองทตงของกองกำ�ลงกอบกเอกร�ช กอนเคลอนกองทพออกทำ�สงคร�มกเอกร�ชจนสำ�เรจในสมยพระบ�ทสมเดจพระนงเกล�เจ�อยหว รชก�ลท 3 ไทยทำ�ศกกบเจ�อนวงศแหงเมองเวยงจนทน ซงตอม�เวยงจนทนหนไปสว�มภกดกบญวน ไทยกบญวนจงทำ�สงคร�มกนในป พ.ศ. 2371 โดยมเมองตร�ดเปนแหลงกำ�ลงพลและเสบยงอ�ห�ร มก�รตงปอมค�ยอยทบ�นแหลมหน ป�กอ�วเมองตร� ตอม�ในสมยพระบ�ทสมเดจพระจลจอมเกล�เจ�อยหว รชก�ลท 5 ประเทศฝรงเศสไดสงกองทพเรอเข�ยดเมองจนทบรในป พ.ศ. 2436 และคนใหไทยในป พ.ศ. 2447 โดยแลกกบเมองตร�ดและเก�ะต�งๆ ตงแตแหลมสงหไปจนถงเก�ะกด รวมทงเมองปจจนตครเขตร (เก�ะกง)ตอม�รฐบ�ลไทยเหนว�ตร�ดมคว�มสำ�คญท�งยทธศ�สตร และพลเมองสวนใหญเปนคนไทย ดวย

พระปรช�ส�ม�รถท�งก�รปกครองและก�รทตของพระบ�ทสมเดจพระจลจอมเกล�เจ�อยหว ฝรงเศสจงยนยอมทำ�สญญ�ยกเมองตร�ด เมองด�นซ�ย (อยในเขตจงหวดเลย) และเก�ะต�งๆ ตงแตแหลมสงหไปจนถงเก�ะกดคนใหแกไทย โดยแลกกบดนแดนพระตะบอง เสยมร�ฐ และศรโสภณ โดยทำ�สญญ�กนในวนท 23 มน�คม พ.ศ. 2449

ฝ�ยไทยมพระย�มห�อำ�ม�ตย�ธบด ซงในขณะนนเปนพระย�ศรเทพ ตำ�แหนงปลดทลฉลองกระทรวงมห�ดไทย เปนหวหน�ผแทนรฐบ�ลไทย สวนฝ�ยฝรงเศสมเมอซเออรรซโซเรซดงเปนหวหน�ผแทนรฐบ�ลฝรงเศสไดกระทำ�พธสงและรบมอบดนแดนกน ณ ศ�ล�กล�งจงหวด และฝรงเศสยอมถอนกำ�ลงทห�รออกไปในเวล�ตอม� ปจจบนช�วเมองตร�ดไดถอเอ�วนท 23 ของทกปเปนวน "ตร�ดรำ�ลก"ตอม�วนท 17 มกร�คม พ.ศ.

2484 ในชวงระหว�งสงคร�มอนโดจน เรอรบฝรงเศสไดลวงลำ�น�นนำ�ไทยในเขตจงหวดตร�ด กองเรอรบร�ชน�วไทยจงไดเข�ขดขว�ง จนเกดก�รยงตอสกนซงเปนทรจกกนทวไปในน�ม "ยทธน�วทเก�ะช�ง" ครงนนฝ�ยไทยส�ม�รถขบไลข�ศกใหล�ถอยไป และรกษ�เมองยทธศ�สตรทอดมสมบรณแหงนไว

-41-

ได แตกตองสญเสยเรอรบหลวงไปถง 3 ลำ� คอ เรอรบหลวงสงขล� เรอรบหลวงชลบร และเรอรบหลวงธนบร รวมทงชวตทห�รอกจำ�นวนหนงป พ.ศ. 2521 เกดสงคร�มสรบครงใหญในกมพช� ทำ�ใหมช�วเขมรจำ�นวนนบแสนหนต�ยเข�ม�ในเขตไทยท�งเทอกเข�บรรทด เสนท�งหลวงหม�ยเลข 318 ทเรมจ�กตวเมองตร�ดเลยบขน�นเทอกเข�บรรทดและช�ยฝงทะเลสอำ�เภอคลองใหญ กล�ยเปนเสนท�งยทธศ�สตรส�ยสำ�คญ และเมอสงคร�มสงบลงในป พ.ศ. 2529 เสนท�งส�ยนกไดแปรเปลยนเปนเสนท�งก�รค�ระหว�งช�ยแดนไทย-กมพช� บรเวณตล�ดห�ดเลกทสดเขตช�ยแดนไทย และเปนจดเรมตนก�รเดนท�งตอไปยงเก�ะกงปจจบนจงหวดตร�ดแบงเขตก�รปกครองออกเปน 7 อำ�เภอ เชน อำ�เภอเมองตร�ด อำ�เภอคลองใหญ อำ�เภอแหลมงอบ อำ�เภอเก�ะกด อำ�เภอเก�ะช�ง ฯลฯ วฒนธรรม ศ�ลหลกเมองตร�ด ตงอยบนถนนหลกเมอง ใกลวดโยธ�นมตร ศ�ลนมลกษณะแปลกจ�กศ�ลหลกเมองอน ๆ คอ ตวอ�ค�รกอสร�งในลกษณะเปนเกงจน เมอครงม�รวบรวมรพลกอบกเอกร�ชทตร�ด สมเดจพระเจ�ต�กสนโปรดเกล�ฯ ใหสร�งขนต�มคว�มเชอแบบจนเพอใหปกปองคมครองเมองตร�ดใหรอดพนจ�กอนตร�ย ช�วเมองอยเยนเปนสข ศ�ลหลกเมองเปนดงศนยกล�งเชอมคว�มสมพนธไทย-จน ในวนขน ๖ คำ� เดอน ๖ ของทกป มง�นฉลองทเรยกว� วนง�นพลเมอง “ ”หรอทช�วจนเรยกว� วนเซยกงแซยด หม�ยถง วนเกดเจ�พอหลกเมองมพธทำ�บญ“ ”

ตกบ�ตรแบบไทย และมง�นประจำ�ปศ�ลปงเถ�ม�แบบจน ชวงกอน และหลงตรษจน ๑ เดอน มเรองเล�กนว�เมอฝรงเศสยดเมองตร�ดนนสงเกตเหนช�วเมองตร�ดพ�กนไปไหวเจ�พอหลกเมองอยเปนประจำ� จงจะถอนเส�หลกเมองทงโดยใหคนไปขด แตถอนเส�หลกเมองไมขน ครนเอ�ช�งม�ดงเส�หลกเมองกไมลมเพยงแตเอนไปเลกนอย ซงตอม�ช�วเมองตร�ดไดบรณะใหคงสภ�พด โบร�ณสถ�นเรสดงกมปอรต ตงอยทถนนหลกเมอง เขตเทศบ�ลเมองตร�ด อ.เมอง จ.ตร�ด เปนอ�ค�รครงตกครงไม 3 ชน หลงค�ป นหย�ลดชน เคยใชเปนทพำ�นกของข�หลวงฝรงเศส ผไดรบก�รมอบหม�ยจ�กรฐบ�ลฝรงเศสใหปกครองจ.ตร�ด ในระหว�งป พ.ศ.2453-2464 ไดกล�ยเปนจวนผว�ร�ชก�รจงหวดเมอป พ.ศ.2450-2471 ปจจบนสถ�นทแหงนไดใชเปนสำ�นกง�นคมประพฤต กระทรวงยตธรรม แตยงคงรปแบบและประตม�กรรมเดมไว พระบรมร�ช�นส�วรยรชก�ลท ๕ ตงประดษฐ�นอยหน�ศ�ล�กล�งจงหวดตร�ด ช�วตร�ดใหคว�มเค�รพสกก�ระม�โดยตลอด โดยจะเรยกแทนพระองคว� "เสดจพอฯ" หรอ "เสดจพอ ร.๕" ตอนเยนๆจะมช�วตร�ดหรอนกทองเทยวม�นงเลน พบปะ พดคยในบรเวณนกนม�ก เพร�ะอ�ก�ศด สถ�นทกว�งขว�ง

ศ�ลหลกเมอง โบร�ณสถ�นเรสดงกมปอรต พระบรมร�ช�นส�วรยรชก�ลท 5

-42- ชมวด วดโยธ�นมตร เปนพระอ�ร�มหลวงชนตร ชนดส�มญ ตงอยทหม 1 ถ.เทศบ�ล 4 อ.เมอง สงกดมห�นก�ย ช�วบ�นสวนใหญนยมเรยกว� วดโบสถ“ ” ไมมหลกฐ�นก�รสร�งทแนนอน เปนวดเก�แกทสำ�คญและมคณค�ท�งประวตศ�สตรอกแหงหนงของเมองตร�ด ในอดตเคยใชเปนสถ�นททำ�พธถอนำ�พพฒนสตย�ของข�ร�ชก�ร ในสมยสมเดจพระเจ�ต�กสนมห�ร�ชไดทรงรวบรวม

บรรด�รพลทวดแหงน เมอคร�วเสยกรงศรอยธย�ครงท 2 ตอม�ในสมยพระบ�ทสมเดจพระนงเกล�เจ�อยหว รชก�ลท 3 ไดโปรดเกล�ฯ ใหเจ�พระย�พระคลงคมทพเรอม�ทำ�สงคร�มกบเขมร และระหว�งทพกกองทพอยนน ไดพรอมใจกนสร�งวดขนขน�นน�มว� วดโยธ�นมต เพอเปนเครองเตอนใจระลกถงก�รทเคยได“ ”รวมรบ รวมกน รวมนอนม�ดวยกน โบร�ณสถ�นทสำ�คญของวดน ไดแก พระวห�ร (พระอโบสถหลงเก�) ซงเปนศลปะแบบอยธย� ภ�ยในพระวห�รมภ�พเขยนจตกรรมฝ�ผนงทน�สนใจ เชน ภ�พเขยนเรองเวสสนดรช�ดก ฯลฯ และเคยเปนสถ�นทถอนำ�พพฒนสตย�ของข�ร�ชก�รเมองตร�ด วดโยธ�นมต (วดโบสถ) เปนวดหนงทเข�รวมโครงก�รปฏบตธรรม เพอเพมประสทธภ�พในก�รปฏบตง�นของเจ�หน�ทของรฐ ต�มแนวนโยบ�ยของสำ�นกง�นพระพทธศ�สน�แหงช�ต

  วดบปผ�ร�ม (วดปล�ยคลอง) เปนวดเก�แกทสดในจงหวด สร�งขนตงแตสมยอยธย� ร�วรชสมยพระเจ�ปร�ส�ททอง (พ.ศ. 2191) ท�นพระครคณส�รพสทธ (หลวงพอโห) อดตเจ�อ�ว�สในสมยรชก�ลท 5 ไดบรณะปฏสงขรณเสน�สนะถ�วรวตถในวด จวบจนปจจบนท�นพระครสวรรณส�รวบลพรอมทงช�วบ�นไดรวมแรงรวมใจกนจดตงพพธภณฑ และดแลภมทศนโดยรอบวดใหสะอ�ดเรยบรอย วดนจงเปนศนยกล�งก�รปฏบตศ�สนกจ สงทน�สนใจภ�ยในวด ไดแก พพธภณฑ เปนแหลงรวบรวมโบร�ณวตถอนทรงคณค�ไวม�กม�ยโดยเฉพ�ะพระบรมส�รรกธ�ต ซงเปนมงคลสงสดคบ�นเมอง มพระพทธรปทองบเงน พระพทธรปป�งต�ง ๆ รวมทงเครองถวยจน เครองถวยยโรป กลองมโหระทก แสดงใหเหนถงก�รเดนท�งแลกเปลยนวฒนธรรมระหว�งเมองท�ช�ยฝงตะวนออกกบเมองท�โพนทะเลในแถบเอเชยอ�คเนยข�มไปไกลถงซกโลกตะวนตก

วดเมองเก�แสนตม อยห�งจ�กทว�ก�รอำ�เภอเข�สมงประม�ณ 38 กม. วดนเปนวดทมคว�มรมรน ลอมรอบดวยธรรมช�ต เหม�ะแกก�รพกผอนและก�รปฏบตธรรม นอกจ�กนท�งวดยงไดใหคว�มรวมมอกบกรมป�ไมในก�รอนรกษธรรมช�ตสวนบรเวณวดด�นทศใตเปนทตงโบร�ณสถ�นเข�โตะโมะ ทค�ดว�สร�งขนในสมยกอนพทธก�ล มคว�มเชอว�ใตพนบรเวณโบร�ณสถ�นมสมบตเปนแสนตม อนเปนทม�ของชอวดแสนตม โบร�ณสถ�นเข�โตะโมะ มลกษณะเปนเนนดน มตนไมปกคลม มแทงหนว�งอยเรยงร�ย หนเหล�นมสนำ�ต�ลเขม เปนรปสเหลยมตงแตสเหลยมถงเก�เหลยม ย�วประม�ณ 30 เซนตเมตร ถง 150 เซนตเมตร เสนผ�ศนยกล�งประม�ณ 15 เซนตเมตรถง 20 เซนตเมตร นำ�หนกตงแต 10 กโลกรมถง 100 กโลกรม ก�รว�งเรยงซอนของหนคล�ยเทวสถ�น

 

หนบ�งกอนเมอเค�ะจะมเสยงดงกงว�นเหมอนเค�ะระฆง

-43-

ธรรมชาต

อทย�นแหงช�ตหมเก�ะช�ง เปนอทย�นแหงช�ตท�งทะเลแหงทส มเนอททงสน 650 ตร.กม. ประกอบดวยเก�ะต�งๆ 47 เก�ะเรยงร�ยตงแตเขตอำ�เภอแหลมงอบ อำ�เภอเมอง และอำ�เภอคลองใหญ เก�ะทสำ�คญทสด คอ เก�ะช�ง นอกจ�กนยงมเก�ะอนๆ ทยงคงสภ�พคว�มสวยง�มต�มธรรมช�ตไดแก เก�ะคลม เก�ะเหล�ย�ใน เก�ะง�ม เก�ะไมชใหญ เก�ะหว�ย เก�ะรง ฯลฯ ไดรบก�รประก�ศจดตงเปนอทย�นแหงช�ต เมอวนท 31 ธนว�คม พ.ศ.2525 เก�ะช�ง เปนเก�ะทใหญสมชอจรงๆ เก�ะช�งมพนทกว� 268,125 ไร เปนเก�ะทใหญทสดในหมเก�ะทะเลอ�วไทยและใหญเปนอนดบ 2 ของประเทศไทยรองจ�กภเกต เก�ะช�งทพดถงคอ เก�ะช�ง ตงอยในเขตแหลมงอบ จ.ตร�ด ไมใช เก�ะช�งทอยทะเลอนด�มน จ.ระนอง (ระวงจะสบสน)

เก�ะช�ง ประกอบดวย 8 หมบ�น คอ สลกเพชร สลกคอก เจกแบ บ�นด�นใหม คลองสน คลองพร�ว คลองนนทร และบ�นบ�งเบ� มสถ�นทร�ชก�ร อำ�เภอ สถ�นตำ�รวจ โรงพย�บ�ล และเปนทตงอทย�นฯหมเก�ะช�งอกดวย ภ�ยในเก�ะจะเปนสวนย�งพ�ร� และผลไม ลกษณะภมประเทศสวนใหญเปนเข�สงมผ�หนสลบซบซอน ยอดเข�ทสงทสด ไดแกเข�สลกเพชร มสภ�พป�อนอดมสมบรณ สวนใหญเปนป�ดบเข� ดวยเหตนเอง จงทำ�ใหเกดนำ�ตก ลำ�ธ�รหล�ยส�ย ช�ยห�ดสวย มอยม�กม�ย ต�ม

ช�ยฝงตะวนตก ไดแก ห�ดทร�ยข�ว ห�ดคลองพร�ว ห�ดไกแบ นอกจ�กนบรเวณอทย�นแหงช�ตหมเก�ะช�ง ยงมเก�ะเลกๆ ร�ยลอม อนไดแก เก�ะคลม เก�ะเหล�ย� เก�ะง�ม เก�ะไมชใหญ เก�ะหว�ย เก�ะกระ เก�รง เก�ะมนนอก เก�ะมนใน เก�ะกระด�ด เก�ะหม�ก เก�ะข�ม ฯลฯ สวนใหญชวงเทศก�ล เก�ะเลกเก�ะนอยเหล�นมทวรรปแบบต�งๆ ม�กม�ยนอกจ�กก�รเลนนำ�ทะเลเทยวเก�ะ เชน ทองเทยวเชงเกษตร ขช�งทองไพร ลองเรอ ตกปล� ไดหมก หรอพกโฮมสเตยกบหมบ�นช�วประมง ดวยคว�มสมบรณของแหลงทองเทยว เร�จงส�ม�รถทองเทยวเก�ะช�งไดทกฤดก�ล

ห�ดทร�ยข�ว ห�ดทร�ยสข�ว กว�งย�ว เหม�ะแกก�รเลน นำ� ทำ�กจกรรมบนช�ยห�ด สงอำ�นวยคว�มสะดวกม�กม�ย เชน ร�นอ�ห�ร ธน�ค�ร เค�วเตอรทวรดำ�นำ� รถสองแถวแลนผ�น ร�นค�แทบทกชนด  เทยวไดทกฤด แต ฤดฝนไมส�ม�รถดำ�นำ�ไดคลนสงอ�จเปนอนตร�ยได

ห�ดไกเเบ ตงอยถดจ�กห�ดคลองพร�วไปห�งจ�กท�เรออ�วสบปะรด ประม�ณ 15 กโลเมตร ห�ดไกแบเปนห�ดทสนและเลกกว�ห�ดคลองพร�ว แตกเงยบสงบกว� ห�ดส�ม�รถเลนนำ�ได นกทองเทยวนยมม�อ�บแดด ห�ดนยงเปนจดชมพระอ�ทตยทสวยง�มอกจดหนง คว�มคกคกของห�ดไกแบ นอกจ�กจะมนกทองเทยวอ�บแดดแลว ห�กตองก�รไปดำ�นำ�ทเก�ะใกลเคยงเชน เก�ะหยวก เก�ะมนนอก เก�ะมนใน ซงอยไมไกลจ�กห�ดไกแบนก ห�ดนเรยกไดว�คกคกตลอดทงวน บรรย�ก�ศเปนสวนตว ไมพลกพล�น เหมอน ห�ดทร�ยข�ว และห�ดคลองพร�ว

-44-

หมเก�ะช�ง เก�ะช�ง ห�ดทร�ยข�ว ห�ดไกแบ ห�ดมกแกว และห�ดทร�ยแกว มบรรย�ก�ศทเงยบสงบเหม�ะแกก�รพกผอน

ช�ยห�ดมกแกวเปนห�ดทร�ยข�วทย�วตอเนองกนตลอดเรมจ�กห�ดทร�ยเงนไปจนถงห�ดทร�ยแกวตลอดช�ยห�ดมทวสน และตนมะพร�วทขน�นไปกบช�ยห�ด ทบรเวณห�ดมกแกวส�ม�รถชมพระอ�ทตยตกได

ตล�ดช�ยแดนบ�นห�ดเลก ตงอยบ�นห�ดเลก ตำ�บลห�ดเลก เปนหมบ�นสดช�ยแดนตดตอกบร�ชอ�ณ�จกรกมพช� อยปล�ยท�งหลวงแผนดนหม�ยเลข 31 เมอสงคร�มสรบในกมพช�สนสดลงร�วป พ.ศ. 2529 ตล�ดแหงนนบเปนแหลงรบซอพชพนธธญญ�ห�รของช�วกมพช�เพอไปข�ยตอทเก�ะกง ตล�ดทบ�นห�ดเลกจะมเฉพ�ะในชวงเช� เวล�ประม�ณ 07.00–08.30 น. และยงมสนค�ร�ค�ถกทม�จ�กประเทศกมพช� เชน เครองใชไฟฟ� แวนต� นำ�หอม เปนตน จ�กจดนนกทองเทยวส�ม�รถเดนท�งโดยนงรถแทกซจ�กช�ยแดนบรเวณบ�นห�ดเลกฝงประเทศกมพช�เพอทจะไปเก�ะกงได ร�ค�ค�โดยส�รแลวแตจะตกลงกน

ตล�ดพลอย ทผ�นม�ตล�ดพลอยในอำ�เภอบอไรไดชอว�เปนแหลงผลตพลอยแดง หรอทบทมสย�ม ตล�ดพลอยทน�สนใจ ไดแก ตล�ดพลอยหวทง ตล�ดพลอยบ�นสระใหญ ตล�ดพลอยหนองบอน เปนตน โดยในแตละวนตล�ดพลอยแตละแหงข�ยชวงเช�ตรจนถงเวล� 10.00 น. ปจจบนตล�ดพลอยในเขตอำ�เภอบอไรประสบปญห�ในเรองห�แหลงพลอยไดย�ก จงทำ�ใหธรกจเกยวกบก�รค�ข�ยพลอยซบเซ�ลง ถ�นกทองเทยวทสนใจจะไปซอพลอย หรอชมสภ�พโดยทว ๆ ไปของตล�ดพลอยนน ยงพอมเหลอใหชม และซออยบ�ง

45-

ของด

ง�นแหเจ�แมทบทม คลองใหญ จ.ตร�ด ง�นประเพณทองถน..มม�น�น 80 ป สงศกดสทธทเปนทเค�รพของคนจงหวดตร�ด ง�นประจำ�ปชวงเดอน ธนว�คมของทกป

พลอยแดง จงหวดตร�ด เปนแหลงของพลอยแดงนำ�ง�มทมชอเสยงโดงดงในน�ม "ทบทมสย�ม" แตปจจบนแรพลอยเรมหมดไป ทบทมสย�มจงกล�ยเปนสงห�ย�ก ปจจบนยงพอห�ซอไดจ�กร�นจำ�หน�ยเพชรพลอยในตวเมองตร�ด

งอบนำ�เชยว เปนหตถกรรมพนบ�นของช�วชมชนนำ�เชยวสบทอดกนม�น�น เปนสนค�ผลตภณฑชมชน ระดบ 4 ด�วตวงอบทำ�ดวยใบจ�ก มรปทรงต�งจ�กงอบแหลงอน คอเหมอนกระทะควำ�และหมวกทห�รสมยโบร�ณ มแหลงผลตและจำ�หน�ยอยทชมชนบ�นนำ�เชยว ตำ�บลนำ�เชยว อำ�เภอแหลมงอบ

ระกำ�หว�น ตร�ดมผลไมหล�กหล�ยชนด แตผลไมทมชอของตร�ดคอ "ระกำ�หว�น" ระกำ�หว�นของตร�ด เปนระกำ�ทมรสช�ตหว�นหอมเมอแกจด เปนทนยมของนกบรโภคระกำ�ม�ก

สบปะรดตร�ดสทอง สบปะรดพนธนจะไมเหมอนพนธอนตรงทมรสช�ตหว�น กรอบทงผล โดยเฉพ�ะผวเปนต� ๆ สเหลอง เยนฉำ�น�รบประท�น

ผลตภณฑอ�ห�รทะเล ไดแก ปล�แหง กงแหง กะป อ�ห�รแปรรปจ�กทะเล ส�ม�รถห�ซอไดจ�กตล�ดในตวเมอง และร�นบรเวณอำ�เภอแหลมงอบ

-46-

นำ�มนเหลอง เปนผลตภณฑสมนไพรภมปญญ�ทองถนทผลตใชกนม�ตงแตบรรพบรษ มสรรพคณเปนส�รหอมระเหย ใชท� ถ นวด บรรเท�อ�ก�ร เคลด  ขดยอก สดดมแกวงเวยน แกหวดคดจมก ปจจบนมผผลตหล�ยร�ย

สนขพนธไทยหลงอ�น มลกษณะพเศษ คอ มอ�น หรอขวญบนแผนหลง มคว�มฉล�ด และซอสตย คอกสนขหลงอ�นบรเวณบรษทโคค�โคล�

ไกชนพนเมอง เปนไกพนธเลองชอในด�นก�รชนไกในจงหวดตร�ด เนองจ�กมลกษณะชนเชง จงหวะต�งๆในก�รชนไกทยอดเยยม

----------------------------------------------------------------

-47-

10.ปราจนบร จงหวดช�ยแดนด�นตะวนออก เมองสสนกล�งส�ยนำ�เชยวคำาขวญ “ศรมห�โพธคบ�น ไผตงหว�นคเมอง ผลไมลอเลอง เขตเมองทว�รวด”

ประวต จงหวดปร�จนบรตงอยท�งทศตะวนออกของภ�คกล�ง เปนอกจงหวดหนงทมทรพย�กรในด�นก�รทองเทยวม�กม�ยและหล�กหล�ยรปแบบ โดยเฉพ�ะผนป�มรดกโลกของอทย�นแหงช�ตเข�ใหญและอทย�นแหงช�ตทบล�น ทนบเปนสมบตลำ�ค�ในด�นของทรพย�กรธรรมช�ตทงของประเทศและของโลก เดมปร�จนบรเปนจงหวดใหญ มพนทกว�งขว�งเปนอนดบ 6 ของประเทศ แตภ�ยหลงไดมก�รแยกจงหวดออกจ�กมณฑลปร�จณ ตงเปนจงหวดนครน�ยกและฉะเชงเทร� และในป พ.ศ. 2536 กไดมพระร�ชบญญตแยกพนทบ�งอำ�เภอออกจ�กจงหวดปร�จนบรอกครง แลวตงเปนจงหวดสระแกว จงหวดปร�จนบรจงมขน�ดเท�กบในปจจบนนบแตนนม� จงหวดปร�จนบรมเนอทประม�ณ 4,762 ต�ร�งกโลเมตร หรอประม�ณ 3,054,449 ไร จดเปนจงหวดทมขน�ดใหญเปนอนดบท 45 ของประเทศไทย สภ�พพนทแบงเปน 2 ลกษณะ คอ เขตทร�บสงท�งตอนบนของจงหวด ตดเทอกเข�ดงพญ�เยน บรเวณรอยตอของจงหวดนครน�ยกและจงหวดนครร�ชสม� มลกษณะเปนทร�บสงคล�ยภ�คตะวนออกเฉยงเหนอ มยอดเข�สง 1,326 เมตร พนทสวนม�กเปนป�ทบและเปนแหลงกำ�เนดตนนำ�หล�ยส�ย และเขตทร�บลมแมนำ�ท�งตอนล�ง มแมนำ�ส�ยสำ�คญ คอ แมนำ�บ�งปะกง ซงเกดจ�กแควหนม�นและแควพระปรง ไหลม�บรรจบกนทอำ�เภอกบนทรบร ผ�นอำ�เภอศรมห�โพธ อำ�เภอประจนตค�ม อำ�เภอเมองปร�จนบร อำ�เภอบ�นสร�ง แลวไหลเข�สจงหวดฉะเชงเทร� บรเวณแถบนเหม�ะแกก�รเพ�ะปลก โดยเฉพ�ะก�รทำ�สวนผลไม บรเวณทตงของจงหวดปร�จนบรในปจจบน พบว�มก�รตงถนฐ�นของชมชนสมยโบร�ณตงแตเมอประม�ณ 2,000–2,500 ปม�แลว ซงตรงกบสมยกอนประวตศ�สตรตอนปล�ย และมอ�รยธรรมเจรญรงเรองตงแตสมยทว�รวดตอเนองม�จนถงสมยลพบร ดงปร�กฏหลกฐ�นเปนซ�กเมองโบร�ณทเรยกว� เมองศรมโหสถ ทตำ�บลโคกปบ อำ�เภอศรมโหสถ และท�ง“ ”ด�นทศตะวนออกของเมองศรมโหสถ บรเวณบ�นโคกขว�ง อำ�เภอศรมห�โพธ ยงพบชมชนโบร�ณอ�ยรวมสมยเดยวกนกบเมองศรมโหสถ บรเวณ

-48-ซ�กเมองโบร�ณเหล�นมซ�กโบร�ณสถ�นทใชประกอบพธกรรมท�งศ�สน�และพบโบร�ณวตถต�งๆ ไดแก พระพทธรป เทวรป เครองปนดนเผ� เครองมอเครองใชประเภทสำ�รด กระจดกระจ�ยอยทวไป ตอม�ศนยกล�งคว�มเจรญไดย�ยม�อยรมฝง

แมนำ�บ�งปะกงเชนในปจจบน มชมชนหน�แนนจนเกดเปนเมองขนในสมยกรงศรอยธย� เรยกว� เมองปร�จน และในสมยกรงรตนโกสนทรตอนตนเรยกว� “ ”เมองปร�จณ หรอ มณฑลปร�จณ ตอม�ในสมยพระบ�ทสมเดจพระมงกฎเกล�“ ” “ ”

เจ�อยหว รชก�ลท 6 โปรดใหจดระเบยบก�รปกครองแผนดนต�มแบบต�งประเทศ มณฑลปร�จณถกยบเลก คงมฐ�นะเปนเพยงหวเมองเมองหนง ตอม�โปรดใหเปลยนคำ�ว� เมอง เปน จงหวด จงมชอเรยกใหมว� จงหวดปร�จนบร ปจจบน“ ” “ ” “ ”ปร�จนบรแบงก�รปกครองออกเปน 7 อำ�เภอ คอ อำ�เภอเมองปร�จนบร อำ�เภอบ�นสร�ง อำ�เภอประจนตค�ม อำ�เภอศรมโหสถ อำ�เภอศรมห�โพธ อำ�เภอกบนทรบร และอำ�เภอน�ด วฒนธรรม พพธภณฑสถ�นแหงช�ตปร�จนบร ตงอยด�นหลงของศ�ล�กล�งจงหวดปร�จนบร ห�งจ�กศ�ล�กล�งประม�ณ 200 เมตร เปดเปนท�งก�ร เมอวนท 22 เมษ�ยน 2528 กอตงขนเพอเปนศนยรวมของโบร�ณวตถในเขต 7 จงหวดภ�คตะวนออกคอ ปร�จนบร นครน�ยก ฉะเชงเทร� ชลบร จนทบร ตร�ด และระยอง ภ�ยในมก�รจดแสดงโบร�ณวตถสำ�คญ ซงสวนใหญไดม�จ�กเมองโบร�ณสมยทว�รวด ทช�วบ�นเรยกว� เมองศรมโหสถ ดงศรมห�โพธ อำ�เภอศรมโหสถ จงหวดปร�จนบร อ�ท พระพทธรป เทวรป ทบหลง เครองใชสำ�รด เปนตน และจดแสดงศลปะในประเทศไทยสมยต�งๆ เพอประโยชนในก�รศกษ� เปรยบเทยบ รวมทงเครองถวยสงคโลกทพบใตทะเลจ�กบรเวณเก�ะคร�ม จงหวดชลบรนอกจ�กนน ยงจดสถ�นทสวนหนงสำ�หรบนทรรศก�รชวคร�วในโอก�สต�งๆ ดวย

โบร�ณสถ�นเมองศรมโหสถ ตงอยทบ�นโคกวด ตำ�บลโคกปบ เปนเมองโบร�ณสมยทว�รวดขน�ดใหญ มลกษณะเปนรปไข หรอสเหลยมผนผ�มมมน มเนอทประม�ณ 700 ไร ลกษณะของเมองมคเมอง และคนดนกำ�แพงเมองลอมรอบคนำ� ภ�ยในเมองมโบร�ณสถ�น เนนดน สระนำ� บอนำ� กระจดกระจ�ยอยทวไปกว� 100 แหง สนนษฐ�นว�สร�งขนในสมยทว�รวด หลกฐ�นสวนใหญทพบมกจะเกยวเนองกบศ�สน�พร�หมณหรอฮนด เชน เทว�ลย เทวรป ศวลงค โบร�ณสถ�นทสำ�คญในเมองศรมโหสถประกอบดวย กลมโบร�ณสถ�นกล�งเมอง อ�ยร�วพทธศตวรรษท 18 เปนหมเทว�ลย ฐ�นกอดวยศล�แลง ด�นบนกอดวยอฐ ด�นหลงมบอนำ�กอดวยศล�แลง โบร�ณวตถทขดพบ ไดแก เทวรปต�ง ๆ และเศษเครองป นดนเผ� สมยลพบร สโขทย อยธย� และรตนโกสนทร ภเข�ทอง เปนเจดยรป

กลม ลกษณะเหมอนโอควำ� สมยทว�รวด โบร�ณสถ�นหม�ยเลขท 25 เปนเทว�ลย ร�กฐ�นอ�ค�รเปนรปสเหลยมผนผ� กอดวยศล�แลง อ�ยร�วพทธศตวรรษท 11-12 โบร�ณสถ�นสระแกว เปนโบร�ณสถ�นทเปนสระนำ�โบร�ณ สระนำ�ขดลงไปในชนของศล�แลงธรรมช�ต ตงอยท�งทศตะวนตกเฉยงใตนอกเมองศรมโหสถ ตวสระเปนรปสเหลยมจตรส มท�งลงทำ�เปนขนบนได ผนงขอบสระทกด�นมก�รแกะสลกภ�พนนตำ�เปนรปสตวต�งๆ เชน รปช�ง สงห หม กนร งพนเส� สตวเหล�นเปนสตวชนสง สนนษฐ�นว�เปนสระนำ�ศกดสทธทใชประกอบพธท�งศ�สน� อ�ยร�วพทธศตวรรษ ท 10-11ก�รเดนท�ง จ�กตวเมองปร�จนบรระยะท�งประม�ณ 20 กโลเมตร  ไปต�มท�งหลวงหม�ยเลข 319  กโลเมตรท 130 เลยวซ�ยไปต�มท�งหลวงหม�ยเลข 3070 อกประม�ณ 1 กโลเมตร เมองโบร�ณจะอยท�งด�นขว�มอ  โบร�ณสถ�นตงอยกระจดกระจ�ย ส�ม�รถเข�ไดหล�ยท�งและส�ม�รถทะลถงกนได

-49-

กลมโบร�ณสถ�นสระมรกต ตงอยในตำ�บลโคกไทย อำ�เภอศรมโหสถ ห�งจ�กอำ�เภอเมองไปต�มท�งหลวงหม�ยเลข 319 ถนนสวนทวงศเปนระยะท�งประม�ณ 24 กม. เปนกลมโบร�ณสถ�นท�งพทธศ�สน�ซงมก�รกอสร�งซอนทบกนม�หล�ยสมย เรมตงแตกอนพทธศตวรรษท 11 เปนตนม� จนกระทงถงพทธศตวรรษท 18 ประกอบดวยสงกอสร�งศล�แลงและอฐ สวนใหญคงเหลอร�กฐ�นเฉพ�ะอ�ค�รเท�นน 

 เมอ พ.ศ. 2529 ระหว�งก�รขดแตงไดคนพบรอยพระพทธบ�ทคสลกอยบนศล�แลงทฝ�พระบ�ทสลกรปธรรมจกรนนทงสองข�งระหว�งรอยพระบ�ทมก�รก�กบ�ทสลกลกเปนรอง ตรงกล�งมหลมสนนษฐ�นว� มไวเพอปกฉตรหรอรมรอยพระพทธบ�ทคนค�ดว� สร�งขนสมยทว�รวดถงสมยลพบรนบเปนรอยพระพทธบ�ททใหญและเก�แกทสดในประเทศไทย 

        บรเวณใกลกนม บอนำ�ศกดสทธ ซงพบพระพทธรป และโบร�ณวตถเปนจำ�นวนม�ก นอกจ�กนยงม สระมรกต ซงเปนสระรปสเหลยมผนผ�กว�งประม�ณ 115 เมตร ย�ว 214 เมตร ลก 3.50 เมตร มพนทประม�ณ 25 ไร สนนษฐ�นว�ขดขนม�เพอใชเปนแหลงนำ�และไดนำ�ศล�แลงไปใชในก�รกอสร�ง นอกจ�กสระมรกตแลวยงมสระบวหล� และ อ�ค�รศรมโหสถจดแสดงนทรรศก�รคว�มรเกยวกบโบร�ณสถ�นเมองศรมโหสถและจดแสดงโบร�ณวตถทคนพบในบรเวณนน ทสำ�คญ ๆ เชน จ�รกเนนสระบว

(ศล�จ�รกหลกท 56)เปนศล�จ�รก หนทร�ยสข�วขน�ดกว�ง 40 ซม. ย�ว 177 ซม. เดมถกขนย�ยจ�กโบร�ณสถ�นใกลสระบวหรอสระบวล� ม�พงไวทโคนตนโพธ   วดตนโพธศรมห�โพธ ไดรบก�รสำ�รวจและทำ�สำ�เน�ครงแรกเมอ วนท 24 กมภ�พนธ พ.ศ. 2496 โดยน�ยชน อยด ปจจบนจ�รกนจดแสดงอยภ�ยในอ�ค�รศรมโหสถ

พพธภณฑสถ�นแหงช�ตปร�จนบร โบร�ณสถ�นเมองศรมโหสถ กลมโบร�ณสถ�นสระมรกต

พพธภณฑอยสขสวรรณ ตงอยเลขท 135 ถนนปร�จนตค�ม ตำ�บลดงขเหลก อำ�เภอเมอง จงหวดปร�จนบร อยห�งจ�กตวเมองปร�จนบรประม�ณ 6 กโลเมตร ท�งไปอำ�เภอประจนตค�ม ด�นซ�ยมอ เปนพพธภณฑของเก�ของเอกชน เกบสะสมตะเกยงไวม�กทสดในประเทศไทย พนทโดยรอบปลกพรรณไมสวยง�มน�น�ชนด อกทงยงมสตวต�ง ๆ เลยงไวม�กม�ย เมอก�วเข�สพพธภณฑแหงน จะไดพบกบตะเกยงจำ�นวนมห�ศ�ล ซงแขวนอยในทกท ไมว�จะเปนต�มทจอดรถ ร�นค� บนเพด�น ต�มอ�ค�รต�งๆ แมกระทงหองนำ� พพธภณฑแหงน มอ�ค�รทงหมด 5 อ�ค�ร

โบร�ณสถ�นพ�นหน ตงอยทบ�นโคกขว�ง ตำ�บลหนองโพรง เปนโบร�ณสถ�น ทกอดวยศล�แลงรปสเหลยมจตรสขน�ดใหญ กว�งด�นละ 15.50 เมตร สง 3.50 เมตร มมขยนออกไปทงสด�น สนนษฐ�นว�ประดษฐ�นเทวรปพระ

-50-

น�ร�ยณ มอ�ยในร�วพทธศตวรรษท 12-14 ในสมยพระเจ�ชยวรมนท 1 แหงเจนละ ตรงกล�งของซ�กเทว�ลยมฐ�นของเทวรป ซงแตเดมตะแคงอยลกษณะคล�ยพ�น จงเรยกว� พ�นหน นอกจ�กนยงพบศล�แลงทรงกลม สกดเปนรปฐ�นเชง “ ”พระบ�ทสมเดจพระจลจอมเกล�เจ�อยหวฯ เสดจทอดพระเนตรโบร�ณสถ�นแหงนเมอป พ.ศ. 2451

อนส�วรยล�ยฝพระหตถ ตงอยทสวนส�ธ�รณะล�ยพระหตถศรมห�โพธ ตำ�บลหนองโพรง อนส�วรยล�ยฝพระหตถนเปนล�ยพระหตถ ของพระบ�ทสมเดจพระจลจอมเกล�เจ�อยหว ซงไดเสดจประพ�สปร�จนบร เมอป พ.ศ.2451 ทรงจ�รกไวบนแผน ศล�แลง ซงเปนซ�กโบร�ณวตถสมยลพบร อ�ยร�วพทธศตวรรษท 12-13 อนส�วรยอยเลยจ�กทว�ก�รอำ�เภอศรมห�โพธไปท�งบ�นโคกขว�ง ประม�ณ 1.5 กโลเมตร โดยอยเยองท�งเข�หลมเมอง

ตกเจ�พระย�อภยภเบศร ตงอยเลขท 32/7 หม 12 ถนนปร�จนอนสรณ ห�งจ�กตวเมองประม�ณ 2.5 กโลเมตร ภ�ยในโรงพย�บ�ลเจ�พระย�อภยภเบศร เปนตกทเจ�พระย�อภยภเบศรสร�งขนโดยทรพยสนสวนตว ในป พ.ศ.2452 เพอถว�ยเปนทประทบของพระบ�ทสมเดจพระจลจอมเกล�เจ�อยหว ในคร�วเสดจประพ�สมณฑลปร�จน มลกษณะสถ�ปตยกรรมเปนตกสองชนแบบยโรป สมยเรอเนสซองส มมขด�นหน� ตรงกล�งเปนโดม ผนงด�นนอกเปนปนปนล�ยพฤกษ� ประดบซมประตและหน�ต�ง ภ�ยในตกแตงแบบตะวนตก ช'นลาง มก�รจดแสดงเครองมอท�งก�รแพทยในสมยกอน รวมทงสมนไพรทใชรกษ�โรคต�งๆ ช'นบน มก�รจดแสดงหนงสอและตำ�ร�ย�โบร�ณ และหนบดย�ในสมยทว�ร�วด โดยกรมศลป�กรไดขนทะเบยนเปนโบร�ณสถ�นแลว ภ�ยในตกจดทำ�เปนพพธภณฑก�รแพทยแผนไทยอภยภเบศร โดยจะเปนศนยก�รรวบรวมอนรกษตำ�ร�ไทย สมนไพรไทย ก�รแพทยแผนไทย ก�รแพทยพนบ�นของจงหวดปร�จนบร อกทงยงเปนแหลงก�รศกษ� คนคว� วจย และเผยแพรคว�มรเกยวกบวถชวตของคนทองถน ทเกยวของกบสมนไพร และก�รแพทยของทองถน โรงพย�บ�ลเจ�พระย�อภยภเบศร เปนโรงพย�บ�ลนำ�รองเรองก�รแพทยแผนไทย ใชสมนไพรบำ�บดย�รกษ�โรค มก�รนวด อบ ประคบ ฝงเขม และมก�รแปรรปสมนไพรไทยเปนเวชภณฑและเครองสำ�อ�ง จำ�หน�ยในร�ค�ยอมเย� โดยใชชอว� "ศนยบรก�รผลตภณฑสมนไพรอภยภเบศร" เปดใหบรก�รทกวนตงแตเวล� 08.30-20.30 น.

พพธภณฑอยสขสวรรณ โบร�ณสถ�นพ�นหน อนส�วรยล�ยฝพระหตถ ตกเจ�พระย�อภยภเบศร

ชมวด

วดแกวพจตร เปนวดเก�แกทสร�งขนม�ตงแตป พ.ศ.2422 ซงตรงกบรชสมยของ พระบ�ทสมเดจพระจลจอมเกล�เจ�อยหว ตงอยในเขตหม 4 ตำ�บลบ�งบรบรณ อำ�เภอเมอง จงหวดปร�จนบร บนรมฝงขว�ของแมนำ�ปร�จนบร ห�งจ�กตวเมอง ไปท�งทศตะวนออก ประม�ณ 2 กโลเมตร สร�งขนโดยน�งประมลโภค� หรอน�งแกว ประสงสต เพอใชใน ก�ร

-51-

ทำ�บญตกบ�ตร ถอศลฟงธรรมโดยมผรวมกน บรจ�คทดน แรงง�นและทนทรพย ในก�รกอสร�ง สงกอสร�งในระยะแรก ประกอบดวย ศ�ล�ก�รเปรยญ หอสวดมนต กฎ พระอโบสถ ศ�ล�ท�นำ�และเรอนแพ ภ�ยในพระอโบสถแตเดมประดษฐ�นรอยพระพทธบ�ทจำ�ลอง

เมอเจ�พระย�อภยภเบศรไดอพยพครอบครวจ�กเมองพระตะบองม�อยทปร�จนบร ท�นกไดอปถมภวดน โดยก�รบรณะปฎสงขรณ ตลอดจนก�รสร�งเสน�สนะทงทสร�งขนใหมและสร�งทดแทนของเก�เชน ในป พ.ศ. 2451 ไดสร�งศ�ล�ธรรมสงเวช และเมรเผ�ศพ อย�งละ 1 หลง ตอม�ในป พ.ศ. 2453 เมอเจ�พระย�อภยภเบศรสร�งโรงเรยน ศ�ล� เมร จงไดถกรอไปจนหมดสน

ในป พ.ศ. 2457 เจ�พระย�อภยภเบศรไดรอ อ�ค�รโรงเรยน หนงสอไทยหลงเดม แลวสร�งโรงเรยนบ�ลธรรมวนยและหนงสอไทย เปนอ�ค�ร ต�มแบบสถ�ปตยกรรมตะวนตก โรงเรยนแหงน จดไดว�เปนโรงเรยนปรยตธรรมแหงแรกของจงหวดปร�จนบร และภ�ยหลง จงไดรบพระร�ชท�นน�ม โรงเรยนว�โรงเรยนอภยพทย�ค�ร ในป พ.ศ. 2461 เจ�พระย�ภเบศรไดรอพระอโบสถหลงเก�ซงชำ�รดแลวสร�งพระอโบสถ หลงใหมขนแทนท พระอโบสถหลงใหมนมลกษณะสถ�ปตยกรรมทผสมผส�นกนระหว�งศลปะไทย จน เขมร และตะวนตก ทมคว�มงดง�ม ห�ดไดย�กยง

พระอโบสถหลงนเปนอ�ค�รเครองกอ ขน�ด 5 หอง มเฉลยงรอบ หลงค�มงกระเบอง มหลงค�มขประเจด และหลงค�เฉลยงรอบ 2 ชน เครองลำ�ยอง เปนปนลงรกประดบหน�บนปนป นเขยนส มล�ยปนป นเปนภ�พวม�นพระอนทรกล�งล�ยพนธพฤกษ� ขอบล�งของหน�บนเปนล�ยกระจงล�ยส�หร�ยรวงผง เส�หน�มขประเจดเปนล�ยปนป นรปมงกรข�งละ 1 ตว ท�งด�นทศตะวนตกเฉยงใตพระอโบสถเปน

หอไตร เปนอ�ค�รกออฐถอปน 2 ชน สร�งเชอมกนกบหอระฆง หลงค� ปกนกประดบชอฟ�ใบระก�ห�งหงส สวนหอระฆง เปนหลงค�ทรงมณฑป

ทวดแกวพจตร แมว�ในปจจบนโรงเรยนอภยพทย�ค�ร จะไมไดใชเปนโรงเรยนหอไตร จะมตำ�รบตำ�ร�และคมภรทไรคนอ�น คนสนใจ ตลอดจนจำ�นวนพระในวดจะลดนอยลงไปจ�กเดม แตวดแกวพจตรยงคงเปนแหลงคว�มร ซงอดมไปดวยรองรอยท�ง ประวตศ�สตรและโบร�ณคด เปนทพงท�งจตใจ และสอนจตใจดวยพระธรรมคำ�สงสอนของพระพทธองค เปนแหลงเผยแพร พระพทธศ�สน� และยงเปนแหลงทองเทยวสำ�คญของจงหวดซงแสดงใหเหนก�รปรบตวของวดแกวพจตรใหสอดคลองกบกระแส ก�รพฒน�เศรษฐกจและสงคมในปจจบน ดวยคว�มสำ�คญของวดนท�งด�นศลปกรรม ประวตศ�สตร คว�มเปนม�และก�รเปนศนยกล�งของพระพทธศ�สน�ทสำ�คญของจงหวดปร�จนบร กรมศลป�กรจงไดขนทะเบยน วดนเปนโบร�ณสถ�น ของช�ต ในป พ.ศ. 2533 และในป พ.ศ.2535 จงหวดปร�จนบรจงไดดำ�เนนก�รบรณะวดนอกครง โดยใชรปแบบวธก�รบรณะของ กรมศลป�กร

-52-

ธรรมชาต

อทย�นแหงช�ตทบล�น มพนทอยในเขตจงหวดปร�จนบรและนครร�ชสม� มเนอทประม�ณ 2,240 ต�ร�งกโลเมตร หรอ 1,400,000 ไร นบเปนป�ล�นทขนเองต�มธรรมช�ตแหงสดท�ยของประเทศ เปนพนธไมดกดำ�บรรพตระกลป�ลมทห�ย�ก จะออกดอกเมอตนมอ�ย 20 ปขนไป ชวงฤดออกดอกในร�วเดอนเมษ�ยนถงเดอนมถน�ยน ดอกมสเหลอง สวยง�มม�ก หลงออกดอกแลวตนล�นนนจะต�ยไป พนทอทย�น ฯ ยงปกคลมดวยป�เตงรง และป�ดงดบทอดมสมบรณดวยพนธไมน�น�ชนด เปนทอยอ�ศยของสตวป�และนกชนดต�งๆ แกงหนเพง   เปนแกงหนขน�ดใหญทสวยง�มอยในลำ�นำ�ใสใหญ ซงมลกษณะท�งธรณวทย� เปนชนหนทร�ย อยในเขตคว�มรบผดชอบของอทย�นแหง

ช�ตเข�ใหญ ท 9 (ใสใหญ) อำ�เภอน�ด เปนแหลงทองเทยวทมชอเสยงทเหม�ะแกก�รลองเรอย�งทท�ท�ย และสนกสน�น ในชวงฤดฝนร�วเดอนกรกฎ�คม-พฤศจก�ยน เปนชวงทมปรม�ณนำ�หล�ก ลนแกง และไหลลดหลนเปนชน ๆ เหม�ะสำ�หรบก�รลองแกงหนเพง ห�กพนชวงฤดฝนไปแลวแกงหนเพงนจะกล�ยเปนล�นโขดหนกว�งใหญ

นำ�ตกตะครอ อยห�งจ�กด�นตะครอ ประม�ณ 500 เมตร เปนนำ�ตกขน�ดกล�งสงประม�ณ 2-3 เมตร กว�งประม�ณ 30-40 เมตร นำ�จะไหลลงสแองด�นล�งลดเล�ะไปต�มแนว ล�นหนปล�ดไปเปนท�งย�ว รอบข�งจะเขยวขจไปดวยตนไมต�ง ๆ ก�รเดนท�ง เดนท�งเท�ตอจ�กนำ�ตกตะครอ โดยข�มแพไปอกฟ�กหนง และเดนเท�ผ�นทงหญ�ทมขน�ดสงระดบเอวระยะประม�ณ 500 เมตร เดนเล�ะเลยบตนไมม� จะพบล�นหนขน�ดใหญมส�ยนำ�ไหลผ�นตรงกล�งสองข�งท�ง เปนโขดหนรปร�งแปลก ๆตรงกล�งมพระพทธรปสเหลองอร�มประดษฐ�นอย เปนนำ�ตกทมลกษณะเปนแกงนำ�กว�ง มสะพ�นแขวนทอดข�มนำ�ตกตะครอ ฝงซ�ยของลำ�ธ�รเปนเนนเข� สวนท�งด�นฝงขว�เปนป�โปรง เหม�ะแกก�รพกผอน จ�กนำ�ตกตะครอมท�งเดนเท�ตอไปอกประม�ณ 2 กโลเมตร จะถง นำ�ตกสลดได เปนนำ�ตกทมคว�มสวยง�ม

แกงหนเพง นำ�ตกตะครอ นำ�ตกสลดได

อทย�นแหงช�ตทบล�น

-53-

"อทย�นกบนทรเฉลมร�ชย" สร�งขนเพอเฉลมพระเกยรตพระบ�ทสมเดจพระเจ�อยหวในวโรก�สทพระองคทรงครองร�ชยครบ 50 ป เมอพทธศกร�ช 2539 ตงอยในเขต อ.กบนทรบร จ.ปร�จนบร มอ�ณ�บรเวณกว�งขว�ง เปนพนทพกผอนหยอนใจสำ�หรบช�วกบนทรบรและพนทใกลเคยง อทย�นกบนทรเฉลมร�ชยเปนทงสน�มกฬ� ทออกกำ�ลงก�ย ทวง ทเดน ทปกนกของครอบครว และเปนทชมธรรมช�ตทไมน�พล�ดแหงหนงใน อ.กบนทรบร   เนองจ�กบ�งสวนของอทย�นกบนทรเฉลมร�ชยนน เปนหนองนำ�ขน�ดใหญ ทช�วบ�นเรยกกนว�หนองปล�แขยง  ภ�ยในหนองนำ�มพชพนธไมนำ� และรอบ ๆ ตนไมทไดรบนำ�กเตบโตอย�งอดมสมบรณ ทำ�ใหอทย�นกบนทรเฉลมร�ชยร�ชนนเปนม�กกว�สวนส�ธ�รณะ คอเปนธรรมช�ตทมบรรย�ก�ศรมรน โดยเฉพ�ะอย�งยงย�มเยน

"เข�อโต" อยในวนพทธอทย�นนำ�ตกเข�อโต \ซงมสถ�นททองเทยวอยภ�ยในม�กม�ย เชนอ�งเกบนำ�จกรพงษ นำ�ตกเข�อโต นำ�ตกไผข�วหล�ม นำ�ตกไทรทอง ฯลฯ ซงภ�ยในวนพทธอทย�นนมศนยบรก�รนกทองเทยว และจดก�งเตนทสำ�หรบนกทองเทยวทตองก�รม�พกผอน ก�รเดนท�งภ�ยในเข�อโตนนเสนท�งสะดวกสบ�ยเปนเสนท�งล�ดย�งไปจนสดทยอดเข� จ�กนนถ�ตองก�รเข�ไปสมผสบรรย�ก�ศท�มกล�งป�ไมใหญ ท�นส�ม�รถเดนขนไปต�มเสนท�งจกรย�นวบ�กของเข�อโตได ระหว�งท�งจะมศ�ล�พกรอสำ�หรบพกผอนอย

"อ�งเกบนำ�จกรพงษ"เปนอ�งเกบนำ�ขน�ดใหญอยบรเวณเชงเข�อโต ดงนนเมอเข�ม�ในพนทของวนอทย�นนำ�ตกเข�อโต จงไดพบอ�งเกบนำ�จกรพงษเปนทแรก อ�งเกบนำ�จกรพงษเปนอ�งเกบนำ�ขน�ดใหญอยท�มกล�งคว�มเปนธรรมช�ตของเข�อโต มหน�ทสำ�รองนำ�ทไหลตนนำ�แหลงต�ง ๆ บนเทอกเข�อโต จงมนำ�ใหเหนตลอดทงป      เสนท�งทองเทยวบนอ�งเกบนำ�จกรพงษส�ม�รถขบรถ เดน หรอป นจกรย�นไปต�มแนวสนเขอน ชวงเวล�ทเหม�ะสมทจะเทยวชมอ�งเกบนำ�จกรพงษใหรสกสบ�ย ๆ และอ�ก�ศกำ�ลงดนน ส�ม�รถม�ไดทงในชวงเช� โดยเฉพ�ะฤดหน�วในชวงเช�จะไดสมผสกบไอหมอกเยน ๆ อ�ก�ศสบ�ย ๆ สดคว�มสดชนใหเตมปอด หรอชวงเยน ๆ สมผสกบแสงอ�ทตยสทองทคอย ๆ สองแสงท�ทบลงบนทองฟ�กบเสยงสรรพสตวทรบเรงกลบใหถงบ�นกอนคำ� กส�ม�รถเลอกใชเวล�พกผอนไดต�มอธย�ศย

อทย�นกบนทรเฉลมพระเกยรต นำ�ตกเข�อโต อ�งเกบนำ�จกรพงษ

-54-

"ตล�ดผลไมหนองชะอม" เปนตล�ดผลไมขนชอของจงหวดปร�จนบร สรรห�ผลไมทมม�กม�ยหล�กหล�ยทจะหมนเวยนผลดเปลยนกนม�ทตล�ดผลไมหนองชะอมแหงนกนตลอดทงป ทำ�ใหห�กไดผ�นม�จงหวดปร�จนบรในฤดต�ง ๆ กจะไดผลไมต�งชนดกนจ�กตล�ดผลไมหนองชะอมนไปไมซำ�กนเลยทเดยว 

     ท "ตล�ดผลไมหนองชะอม" อะไร.....อะไร กหว�น

(หนอไมหว�น สมโอหว�น สละหว�น และรอยยมหว�น ๆ ของแมค�)

     จะนอยหน� มะละกอ แตงทเบต หรอ กะทอนกมใหเลอก.....ละล�นต�

      นอกจ�กผลไมน�น�ชนดแลว หนอไมกเปนของฝ�กขนชออกหนงอย�งของจงหวดปร�จนบรกคอ หนอไมทจะมใหเหนม�กม�ยมทงทเปนหนอไมสด หนอไมดองเปรยว หนอไมดองหว�นใหเลอกสรรกนต�มคว�มชอบใจม�กม�ย เลยไปอกไมไกลแหลงค�ปลก ค�สง ไมกว�ด เรยกไดว�ไมกว�ดเกอบทกชนดทงไมกว�ดดอกหญ� ไมกว�ดท�งมะพร�ว แตละชนดกมหล�ยประเภทเชนด�มไมไผ ด�มพล�สตก หล�ยคณภ�พเชนแบบไมกว�ดทแนนหน�หรอบ�งลงม�หนอย สสนกมม�กม�ยตองก�รไมกว�ดแนวธรรมช�ตกจะเปนสปกต หรอสสนสดใสกมใหท�นเลอกห�ไดม�กม�ย โดยเฉพ�ะฤดทม�กทสดทจะมไมกว�ดใหเลอกกคอชวงฤดหน�วนนเอง

-55-

ชนง�นหตถกรรมทชวยคำ�จนฐ�นะคว�มเปนอยของคนทองถน

     ชวงปล�ยฤดหน�วท จ.ปร�จนบร

จะมก�รผลตไมกว�ดดอกหญ�เพอจำ�หน�ยเปนจำ�นวนม�ก    นอกจ�กไมกว�ดชนดต�ง ๆ แลว ผลตภณฑจ�กไมไผกเปนทนยมไมแพกนเชน เก�อพกเอนหลง เก�อโยก ชนว�งของ ฝ�ช ของเลนเดก ของตกแตงบ�น เปนตน

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------

-56-6.ระยอง เมองผลไม ห�ดทร�ยง�มท�งด�นภ�คตะวนออก มแหลงทองเทยวทมขอเสยงเปนทรจก

คำาขวญ “ผลไมรสลำ� อตส�หกรรมก�วหน� นำ�ปล�รสเดด เก�ะเสมดสวยหร สนทรภกวเอก”

ประวต ระยองไดรบก�รขน�นน�มใหเปนเมองแหงกวเอกของกรงรตนโกสนทร สนทรภ เนองจ�กฉ�กในนท�นเรองเอกของท�น คอเรองพระอภยมณนน คอหม“ ”เก�ะนอยใหญ และทองทะเลทสวยง�มของจงหวดระยอง นอกจ�กธรรมช�ตอนงดง�มททำ�ใหระยองกล�ยเปนเมองทองเทยวช�ยทะเลทสำ�คญแหงหนงของภมภ�คและของประเทศแลว ระยองยงเปนแหลงประมงและผลตอ�ห�รทะเลแปรรปทสำ�คญ และเปนแหลงปลกผลไมทมคณภ�พ ทงยงเปนเมองอตส�หกรรมและเปนทตงของโครงก�รพฒน�พนทช�ยฝงทะเลตะวนออก ซงเปนเขตเศรษฐกจแหงใหมทสำ�คญของประเทศอกดวยและดวยทำ�เลทตงทด อยไมไกลจ�กกรงเทพมห�นครและท�อ�ก�ศย�นสวรรณภม มก�รคมน�คมสะดวก จงหวดระยองในวนนจงเปนจดหม�ยปล�ยท�งทเปนทนยมอกแหงหนงของนกทองเทยวทตองก�รคว�มสะดวกสบ�ยพรอมสรรพ แตยงคงไดสมผสกบธรรมช�ตทบรสทธและบรรย�ก�ศทเปนสวนตวไปพรอมๆ กน

จงหวดระยองมเนอทประม�ณ 3,552 ต�ร�งกโลเมตร หรอ 2,220,000 ไร เปนจงหวดทมขน�ดใหญเปนอนดบ 45 ของประเทศ ลกษณะพนทประกอบดวยช�ยฝงทะเลย�วประม�ณ 100 กโลเมตร ทร�บช�ยฝงทะเลและทล�ดสลบเนนเข�และภเข� รวมกบพนททวเข�ชะเม�ท�งทศตะวนออก และทวเข�ทอยกงกล�งของตวจงหวดเปนแนวย�วจ�กอำ�เภอเมองฯ ขนไปท�งเหนอจนสดเขตจงหวดในเขตอำ�เภอเมองฯ มแมนำ�สำ�คญ 2 ส�ย คอ แมนำ�ระยอง ย�วประม�ณ 50 กโลเมตร ไหลลงสทะเลทตำ�บลป�กนำ� อำ�เภอเมองระยอง และแมนำ�ประแสร ย�วประม�ณ 25 กโลเมตร ไหลลงสทะเลทตำ�บลป�กนำ�ประแสร อำ�เภอแกลง เมองระยองเปนเมองเก�แกแหงหนง สนนษฐ�นว�กอตงขนเมอประม�ณป พ.ศ. 1500 ในยคทขอมมอำ�น�จแถบดนแดนสวรรณภม ดงปร�กฏจ�กหลกฐ�นซ�กศล�แลง คค�ยทยงหลงเหลออยในเขตอำ�เภอบ�นค�ย อนเปนศลปะก�รกอสร�งแบบขอม ร�วป พ.ศ. 2309 ในรชสมยของพระเจ�เอกทศนแหงกรงศรอยธย� ระหว�งทกรงศรอยธย�ใกลจะเสยกรงแกพม�เปนครงท 2 พระย�วชรปร�ก�ร หรอพระย�ต�ก พรอมไพรพลประม�ณ 500 คน ไดตฝ�วงลอมทพพม�ออกม� และหยดพกทเมองระยองกอนเดนทพตอไปยงเมองจนทบร เพอยดเปนแหลงรวบรวมกำ�ลงพลเพอกลบไปกอบกอสรภ�พคนจ�กพม�ในป พ.ศ. 2311 โดยระหว�งทพระองคประทบอยในระยองกไดทรงจดตงกองทพเรอขนดวยปจจบนนช�วเมองระยองยงคงเค�รพนบถอพระเจ�ต�กสนมห�ร�ชเปนอย�งม�ก โดยเหนไดจ�กก�รทมผคนม�สกก�ระอนส�วรยของพระองค ณ วดลมมห�ชยชมพล ในตวเมองระยองเปนจำ�นวนม�ก และเทศบ�ลเมองยงตงชอถนนส�ยสำ�คญในตวเมองระยองว� "ถนนต�กสนมห�ร�ช" ช�วระยองสวนใหญเปนช�วชองทสบเชอส�ยจ�กเขมรผสมกบจน ทเหลอเปนช�วจนและช�วระยองเดม ก�รพดของช�วชองจะมห�งเสยงว� ฮ ซงหม�ยถง คะ หรอ ครบ เปนเอกลกษณของคนระยอง ทคนทว“ ” “ ” “ ”ประเทศรจกกนดในปจจบน สวนชอเมอง ระยอง นน เพยนม�จ�กคำ�ว� ร�ยอง “ ” “ ”ซงเปนภ�ษ�ชอง อ�จมคว�มหม�ยสองอย�ง คอ เขตแดน หรอไมประดในอดตระยองแบงก�รปกครองเปน 3 อำ�เภอ คอ ท�ประด บ�นค�ย และแกลง ตอม�อำ�เภอท�ประดมประช�กรจำ�นวนนอย เลยถกยบเปนตำ�บลท�ประด ขนกบเมองระยอง สวนอำ�เภอแกลงนนเคยเปนจงหวดม�กอน แตกมประช�กรนอยม�ก ตอม�จงถกลดฐ�นะลงเปนอำ�เภอขนกบจงหวดระยองปจจบนจงหวดระยองแบงเขตก�รปกครองออกเปน 8 อำ�เภอ ไดแก อำ�เภอเมองระยอง อำ�เภอแกลง อำ�เภอบ�นค�ย อำ�เภอบ�นฉ�ง อำ�เภอปลวกแดง อำ�เภอวงจนทร อำ�เภอเข�ชะเม� และอำ�เภอนคมพฒน�

-57-

วฒนธรรม

ศ�ลหลกเมอง ตงอยทถนนหลกเมอง เดมเปนศ�ลไม ตอม�ไดรบก�รปฏสงขรณเปนอ�ค�รกออฐถอปน ลกษณะอ�ค�รเปนศ�ลเจ�จน ตวหลกเมองเดมอยหน�ศ�ล ตอม�มก�รสร�งเส�หลกเมองใหม และสร�งมณฑปจตรมขครอบเมอป พ.ศ.2535 มง�นสมโภชในชวงเทศก�ลสงกร�นตทกป

ศ�ลสมเดจพระเจ�ต�กสนมห�ร�ช  อยในบรเวณวดลมมห�ชยชมพล  ถนนต�กสนมห�ร�ช ตำ�บลท�ประด มตนสะตอขน�ดใหญอยหน�ศ�ล อ�ยประม�ณ 300 ป  เล�กนว� สมเดจพระเจ�ต�กสนทรงนำ�ช�งม�ผกไวทใตตนสะตอน เมอครงเสดจผ�นระยองไปเพอรวบรวมไพรพลและตงทพเพอเตรยมกอสรภ�พทจนทบร ภ�ยในศ�ลมรปหลอของสมเดจพระเจ�ต�กสนประดษฐ�นอยในท�ประทบยน และมง�นสมโภชประจำ�ปในชวงเทศก�ลตรษจน นอกจ�กนยงมโบสถเก�แกทมสถ�ปตยกรรมงดง�มและล�ยปนป นอทธพลศลปะจน 

ศ�ลสมเดจกรมหลวงชมพรฯ อยตรงข�มกบท�งแยกเข�อทย�นแหงช�ตเข�ชะเม�-เข�วงตรงกม.ท 278 เลยวขว�เข�ไปประม�ณ 10 กโลเมตร หรอจะเข�ท�งถนนทเข�สป�กนำ�ประแสรอกท�งหนงกได ภ�ยในศ�ลประดษฐ�นรปหลอเท�องคจรงของพลเรอเอกพระเจ�บรมวงศเธอกรมหลวงชมพรฯ พระบด�แหงกองทพเรอไทย และเปนทเค�รพสกก�ระของช�วเมองระยอง

ศ�ลหลกเมอง ศ�ลสมเดจพระเจ�ต�กสนมห�ร�ช ศ�ลสมเดจกรมหลวงชมพร

พพธภณฑหนงใหญวดบ�นดอน ตงอยทวดบ�นดอน หม 4 ตำ�บลเชงเนน เปนทเกบรกษ�ตวหนงใหญ จำ�นวน 100 ตว มอ�ยม�กกว� 200 ป ทนำ�ม�จ�กจงหวดพทลง เมอป พ.ศ. 2431 รวมถงหนงใหญชดใหมทใชแสดงในปจจบน นกทองเทยวทสนใจจะเข�ชมก�รแสดงหนง-ใหญควรตดตอลวงหน�ประม�ณ 5 วน

อนส�วรยสนทรภ อยห�งจ�กแหลมแมพมพต�ม ถนนเลยบช�ยฝงทะเล ประม�ณ 5 กโลเมตร บนเสนท�งแกลง-แหลมแมพมพ เปนอนส�วรยทสร�งเพอเปนท

ระลกถงสนทรภกวเอก ในสมยรตนโกสนทรตอนตน อนส�วรยนเปดเมอวนท 25 พฤษภ�คม 2513 บรเวณอนส�วรยมรปปนของตวละครเอก ในเรองพระอภยมณ จด

แสดงไวดวย ในวนท 26 มถน�ยน

-58-

ของทกปจะมก�รจดง�นรำ�ลกสนทรภ

พระเจดยกล�งนำ� ระยอง ห�งจ�กตวเมองระยองไปท�งใต 2 กโลเมตร สร�งโดยเจ�เมองคนแรกของจงหวดระยอง คอ พระศรสมทรโภคชยโชค ชตสงคร�ม (เกต ยมจนด�) ซงใชเปนสญลกษณของช�วเรอว�ไดเดนท�งม�ถงเมองระยองแลว ปจจบนอยในคว�มดแลของวดป�กนำ�

พพธภณฑหนงใหญวดบ�นดอน อนส�วรยสนทรภ พระเจดยกล�งนำ� ระยอง

ชมวด

วดบ�นแลง ตงอยทหม 1 ตำ�บลบ�นแลง ห�งจ�กตวเมองระยองประม�ณ 7 กโลเมตร ใชเสนท�งหลวงหม�ยเลข 3342 เปนวดเก�แกทมม�ตงแต ป พ.ศ. 2285 ซงตรงกบสมยอยธย� ภ�ยในวดมสถ�ปตยกรรมเก�แกทน�สนใจ คอ พระอโบสถอ�ยหล�ยรอยปตงอยในกำ�แพงแกว เปนอ�ค�รโครงสร�งไม กออฐ ฉ�บปน ผนงด�นนอกประดบดวยเครองถวยช�มเซร�มกโบร�ณ บรเวณเดยวกนยงมหอไตรกล�งนำ�ทำ�จ�กไมทงหลง

วดป�ประด แตเดมมชอว� วดป�เลไลยก” ”  ตงอยถนนสขมวท เปนวดเก�แก สนนษฐ�นว� สร�งในสมยกรงศรอยธย� ภ�ยในวห�รม พระพทธไสย�สน พระนอน“ ”ขน�ดใหญ ย�ว ๑๑.๙๕ เมตร  สง ๓.๖๐ เมตร ประทบอยในท�นอนตะแคงซ�ย  เปนพทธลกษณะพเศษกว�พระพทธรปองคอน เดมประดษฐ�นกล�งแจง   ตอม�สร�งวห�รครอบเมอป พ.ศ.๒๕๒๔ และยงมพระพทธรปป�งเลไลยกประทบอยในท�นงหอยพระบ�ททเก�แกคม�กบวด นอกจ�กนนช�วบ�นและนกทองเทยวยงนยมลอดโบสถเก�ทสร�งขนตอนตนรตนโกสนทร

วดส�รน�ถธรรม�ร�ม อยบรเวณกโลเมตรท 268-269 ถนนสขมวท ตำ�บลท�งเกวยน ป�กท�งเข�อำ�เภอแกลง แยกซ�ยเข�ไปประม�ณ 500 เมตร สร�งขนเมอ พ.ศ. 2487 มมห�อโบสถปชนยสถ�นทสวยง�ม เปนสถ�นทบรรจพระบรมส�รรกธ�ตและพระพทธรป องคพระประธ�นจำ�ลองม�จ�กพระพทธชนร�ช วดมห�ธ�ต จงหวดพษณโลก บรเวณมมกำ�แพงแกวรอบอโบสถทง 4 ไดจำ�ลองเอ�พระพทธเจดยทสำ�คญของแตละภ�คไว คอ พระปฐมเจดย พระธ�ตพนม พระเจดยพทธ

-59-

วดโขดทมธ�ร�ม ตงอยทตำ�บลท�ประด เปนวดทเก�แกทสดของจงหวดระยอง สร�งขนเมอ พ.ศ. 2007 ผสร�งชอทม เปนเจ�เมองระยองในสมยนน สร�งม�ตงแตสมยกรงศรอยธย�ตอนปล�ย ภ�ยในอโบสถมภ�พจตกรรมฝ�ผนงของช�งฝมอทองถน ในพระอโบสถหลงเก�อนทรงคณค� ซงภ�พทงหมดเปนภ�พทศช�ตช�ดก ครบทงสบช�ต และหลวงพอข�วทเปนทเค�รพสกก�ระบช�ของช�วระยอง อ�ยกว� 500 ป  มก�รจดง�นประจำ�ป ในวนท 13-15 เมษ�ยนของทกป

วดบ�นแลง วดป�ประด วดส�รน�ถธรรม�ร�ม วดโขดทมธ�ร�ม

ธรรมชาต อทย�นแหงช�ตเข�ชะเม�-เข�วง มเนอทประม�ณ 52,300 ไร หรอ 83.68 ต�ร�งกโลเมตร เปนอทย�นแหงช�ตลำ�ดบท 13 ของประเทศไทย ลกษณะภมประเทศเปนเทอกเข�สงชนสลบซบซอน พนทสวนใหญประกอบดวยหนแปร หนไนส หนชสต มยอดเข�สงสด คอ "ยอดเข�ชะเม�" สงจ�กระดบนำ�ทะเลป�นกล�ง 1,024 เมตร เปนแหลงกำ�เนดตนนำ�ของหวยหล�ยส�ย เชน คลองระโอก คลองโพล คลองหนเพลง เปนตน

อทย�นแหงช�ตเข�แหลมหญ� ตงอยทตำ�บลบ�นเพ อยห�งจ�กตวเมองประม�ณ 20 กโลเมตร ไดรบก�รประก�ศเปนอทย�นแหงช�ต เมอวนท 1 ตล�คม 2524  มเนอท 81,875 ไร ครอบคลมพนทบนฝงและในทะเล ตลอดจนเก�ะต�ง ๆ ในเขตอำ�เภอเมอง และอำ�เภอแกลง ประกอบดวยสถ�นทน�สนใจ คอ ห�ดแมรำ�พง

เข�แหลมหญ� และหมเก�ะเสมด อนประกอบไปดวย เก�ะเสมด เก�ะจนทร เก�ะสนฉล�ม เก�ะหนข�ว เก�ะค�งค�ว เก�ะกฎ เก�ะกรวย และเก�ะปล�ตน

นำ�ตกเข�ชะเม� เปนนำ�ตกทใหญและมชอเสยงทสดของอทย�น เสนท�งสตวนำ�ตกนนเหนชดเจนและเดนง�ย จ�กล�นจอดรถเพยงไมไกลจะพบส�ยนำ�ของชนวงหนง นำ�นนไหลลดหลนม�จ�กชนวงมจฉ�ซงมปล�พลวงหนแหวกว�ยอย ใหผม�เยอนไดนงมองพรอมปลอยอ�รมณไปต�มก�รไหลของส�ยนำ�ทลดเล�ะผ�นหนกอนโคงมนขน�ดโตๆ อนเปนจดเดนของนำ�ตกแหงน

-60-

  เก�ะเสมด, เสมด หรอ เก�ะแกวพสด�ร ในวรรณคดเรองพระอภยมณ ของสนทรภ เปนแหลงทองเทยวขนชอของระยอง ทไดรบ คว�มนยมทงจ�กช�วไทยและต�งประเทศ ตงอยตำ�บลเพ อำ�เภอเมอง จ.ระยอง อยห�งจ�กช�ยฝงบ�นเพประม�ณ 6.5 กโลเมตร มเนอทประม�ณ 3,125 ไร มลกษณะเปนเก�ะรปส�มเหลยม (แผนทเก�ะเสมด) สวนฐ�นของเก�ะอยด�นทศเหนอ ซงหนเข�สฝงบ�นเพ มภเข�สลบซบซอน 2-3 ลก มทร�บอยต�มรมฝงช�ยห�ด สวนใหญจะอยท�งด�นเหนอและตะวนออก เหตทมชอว� เก�ะเสมด เพร�ะเก�ะนมตนเสมดข�ว และเสมดแดงขนอยม�ก “ ”ซงในอดตช�วบ�นนำ�ม�ใชทำ�ไตจดไฟ บนเก�ะเสมดไม มแมนำ�ลำ�คลอง ประม�ณ 80% ของพนท เปนภเข�และป�ไมเบญจพรรณ ฤดฝนเรมตงแตเดอนพฤษภ�คม-กนย�ยน ชวงเดอนพฤษภ�คมมมรสมและคลนลมจดม�ก เดอนสงห�คมมฝนตกชก. เก�ะกฎ เก�ะทองเทยวทสำ�คญของระยอง ภ�ยในเก�ะประกอบดวยป�ไมและโขดหนสง ทำ�ใหบนเก�ะมจดชมววทสวยง�ม สวนห�ดทร�ยมอยทด�นหน�เก�ะ มเสนท�งเดนทองธรรมช�ต และแหลงนำ�จดสมบรณ ห�ดด�นหน�เก�ะมชอว�ห�ดสนสมทรเปนช�ยห�ดย�วประม�ณ 100 เมตร ลกษณะเปนแหลมยนออกไปในทะเล ส�ม�รถเลนนำ�ได อกทงมเก�ะบรว�ร 2 เก�ะของเก�ะกฎ คอ เก�ะท�ยค�งค�ว และ เก�ะถำ�ฤ�ษ

เก�ะทะล ตงอยในเขตอทย�นแหงช�ตเข�แหลมหญ�-หมเก�ะเสมด จงหวดระยอง อยห�งจ�กเก�ะกฎไปท�งทศตะวนออกประม�ณ 6 กโลเมตร และอยห�งจ�กเก�ะเสมดไป 12 กโลเมตร สภ�พพนทสวนใหญเปนป�ทบ ทศตะวนตกเปนผ�หนสง

ชน ลกษณะเดนของเก�ะทะลอยตรงทมคว�มแปลกของธรรมช�ตซงเปนทม�ของชอ เก�ะ โดยบรเวณด�นทศเหนอจะเปนแหลมทมผ�หนคล�ยกบสะพ�นธรรมช�ต       

               เก�ะเสมด เก�ะกฎ เก�ะทะล ห�ดแมรำ�พง เปนห�ดทมคว�มสวยง�มทสดของจงหวดระยอง เปนช�ยห�ดทอดตวย�วร�ว 12 กม. นำ�ทะเลใสส�ม�รถลงเลนนำ�ได แตตองระวงอนตร�ยในบรเวณตอนกล�งของห�ดซงมนำ�วน. ตงอยในเขตอำ�เภอเมอง ห�งจ�กตวเมองระยองประม�ณ 11 กโลเมตร ก�รเทยวช�ยห�ดแมรำ�พงนนส�ม�รถเทยวได 2 ชวงคอ ด�นทศตะวนออกเปนบรเวณทมหมบ�นประมงอ�ศยอย สวนด�นทศตะวนตกเปนบรเวณทเหม�ะสำ�หรบเลนนำ�

ห�ดแสงจนทร ตงอยตำ�บลป�กนำ�ใหม ห�งจ�กตวเมองระยอง 7 กโลเมตร เปนช�ยห�ดตดตอกบห�ดแหลมเจรญ ส�ม�รถเลนนำ�ทะเลได มร�นอ�ห�ร และทพกไวบรก�ร เปนช�ยห�ดทอยใกลตวเมองระยองม�กทสด แตห�ดบรเวณนมคลนแรงม�ก จงมก�รสร�งเขอนหนกนคลนกระทบฝงไปตลอดแนวช�ยห�ด

               

-61-                

หมเก�ะมน เปนหมเก�ะในเขตตำ�บลกรำ� อำ�เภอแกลง จงหวดระยอง หมเก�ะมนมอย 3 เก�ะ คอ เก�ะมนใน เก�ะมนกล�ง และเก�ะมนนอก เก�ะมนใน มพนทประม�ณ 131 ไร มอ�วทน�สนใจอยหล�ยแหง เชน อ�วตนมะข�ม อ�วหนโขดหญ� อ�วโกงก�ง และอ�วหน�บ�น โดยเฉพ�ะทอ�วหน�บ�นมปะก�รงทสวยง�ม สวนอ�วโกงก�งมทร�ยเรยบ                                                                                 

เก�ะเสมด ห�ดแสงจนทร หมเก�ะมน

สวนสมนไพรสมเดจพระเทพรตนร�ชสด�ฯ สย�มบรมร�ชกม�ร สวนสวยทรมรนดวยสมนไพรไทยชนดครอบจกรว�ลกว� 260 ชนด กว� 20,000 ตน ซงไดรบก�รจดหมวดหมอย�งเปนระเบยบ ทำ�ใหง�ยตอก�รศกษ�เรยนร พรอมชนชมทศนยภ�พอนสวยง�ม โดยเสนหอยทก�รนงรถร�ง NGV เข�เยยมชมต�มตรอกซอกซอยทร�วกบหลดไปอยในโลกสเขยวท�มกล�งอ�ก�ศเยนสบ�ย ขณะเดยวกนยงไดเพลดเพลนไปกบเกรดคว�มรแปลกๆ เกยวกบตนไมแตละกลมส�ยพนธจ�กวทย�กรอ�รมณดดวย

แวะชม ตนจนทนเทศ ตนไมมงคลประจำ�สวน เพร�ะเจ�น�ยหล�ยพระองคทรงรวมปลกตงแตป พ.ศ. 2528 เมอปตท.นอมเกล�ฯ ถว�ย อ�ค�รเฉลมพระเกยรต หองนทรรศก�ร 6 หอง ทเปนแหลงคว�มรและคว�มบนเทง โดยเฉพ�ะหอง กนต�ม“ธ�ต ทมก�รตรวจธ�ตเจ�เรอนและเมนอ�ห�รต�มธ�ต แถมดวยก�รฟงเพลงต�ม”ธ�ตและ บ�นหมอย� ทมย�ไทยขน�นเอกในบรรย�ก�ศยอนยค ทงนถ�ม�เทยวชม“ ”แนะนำ�ใหเข�หองนำ�ทอ�ค�รเฉลมพระเกยรตเพร�ะกว�งขว�ง และสวยง�มเหมอนโรงแรม 4 ด�ว มหองนำ�สำ�หรบผใชรถเขน และเสนท�งสำ�หรบรถเขน คำ�แนะนำ�สำ�หรบก�รเทยวชมสวนสมนไพรสมเดจพระเทพรตนร�ชสด�ฯ สย�มบรมร�ชกม�ร เทยวตนป ระหว�งเดอนเมษ�ยน มถน�ยน จะได–ชมคว�มง�มของ ตนนมสวรรค ทออกดอกสแดงสดคล�ยฉตรซงจะเบงบ�นไปทว “ ”

เทยวปล�ยป ระหว�งเดอนพฤศจก�ยน มกร�คม จะไดชมคว�มง�มของ ตนโดไมร– “ลม ทออกดอกสมวงชชอและไมลม”

ตล�ดบ�นเพ เปนตล�ดเก�แกทเปนสญลกษณของนกทองเทยวม�ข�น�น และเปนศนยรวมอ�ห�รทะเลทงสดและแหงโดยเฉพ�ะกะป นำ�ปล� กงแหง ฯลฯ อนเนองม�จ�กเปนทตงท�เทยบเรอประมง และสะพ�นปล�ทสำ�คญ นอกจ�กนตล�ดบ�นเพยงเปนศนยรวมผลตภณฑชมชนทำ�ใหเปนตล�ดทเตมเป ยมไปดวยเสนหของวถชวตช�วบ�นและช�วประมง ตล�ดบ�นเพ ตงอยท ต.บ�นเพ อ.เมอง จ.ระยอง

-62-

แวะตล�ดบ�นเพทถนนส�ยหลกของเมองระยองทเปรยบเสมอนศนยกล�งก�รค� และก�รดำ�เนนชวต ซงปจจบนไมไดเปลยนแปลงไปเท�ไหร ทำ�ใหถนนส�ยนมเสนห และเปนย�นจบจ�ยใชสอยทสำ�คญ โดยมร�นรวงต�งๆ ม�กม�ยใหเลอกจบจ�ยอย�งอมหนำ� และครอบคลมทงร�นอ�ห�ร ร�นของใชเบดเตลด ร�นข�ยของทระลก และพพธภณฑ แวะท�นอรอยๆไดท ตำ�น�นป� สวนอ�ห�รท�มกล�งบรรย�ก�ศสวนป�แทๆ

สวนสน (สวนรกขช�ตเพ) อยถดจ�กบ�นเพ เปนระยะท�งประม�ณ 4 กม. ห�งจ�กตวเมองระยองประม�ณ 29 กม. ต�มถนนเลยบช�ยห�ดไปแหลมแมพมพ ช�ยทะเลชวงนรมรนดวยดงสน เปนบรเวณทนกทองเทยวนยมไปพกผอนเลนนำ� สวนสนอยในคว�มดแลของกองบำ�รง กรมป�ไม

สวนสมนไพรสมเดจพระเทพฯ ตล�ดบ�นเพ สวนรกขช�ตเพ

ของด

ผลไมรสลำ�

ระยอง ไดชอว�เปนเมองทหล�กหล�ยไปดวยผลไมน�น�ชนด อ�ทเชน ทเรยน เง�ะ

สบปะรด มงคด มะมวง กลวย ลองกอง และบ�งชนดไดชอว�มรสช�ตดหรออรอยทสด

ในโลก ซงไดแก ทเรยน สบปะรด

อตส�หกรรมก�วหน�

นบตงแตป พ.ศ. 2524 จงหวดระยองไดรบก�รกำ�หนดบทบ�ทใหเปนฐ�นเศรษฐกจ

ใหมของประเทศทสนบสนน ก�รกระจ�ยกจกรรมท�งเศรษฐกจและอตส�หกรรมไป

สภมภ�คอย�งเปนระบบ..

……………………………………………………………………………………… …………………………………………. - 63-

นำ�ปล�รสเดด

ทสดของนำ�ปล�อยทจงหวดระยอง  กล�วคอ  มโรงง�นนำ�ปล�ม�กทสดใน

ประเทศ  โดยมถง  26  โรงง�น  จ�กทงหมด  35  โรงง�นทวประเทศทสดของ

นำ�ปล�อยทจงหวดระยอง  กล�วคอ  มโรงง�นนำ�ปล�ม�กทสดในประเทศ  โดยม

. ถง  26  โรงง�น  จ�กทงหมด  35  โรงง�นทวประเทศ

………………………………………………………………………………………………………………………………. ----------------------------------------------------

-64-

7.สระแกว เปนเมองช�ยแดนบรพ� ทมป�ง�ม นำ�ตกสวย

คำาขวญ “ช�ยแดนเบองบรพ� ป�ง�ม นำ�ตกสวย ม�กดวยรอยอ�รยธรรมโบร�ณ ย�นก�รค�ไทย เขมร– ”

จงหวดสระแกวเปนจงหวดใหมทแยกออกจ�กจงหวดปร�จนบร ตงอยตดช�ยแดนประเทศด�นตะวนออก มแหลงโบร�ณสถ�นและโบร�ณวตถหล�ยแหง และมทรพย�กรธรรมช�ตอนอดมสมบรณ เชน อทย�นแหงช�ตป�งสด�และอทย�นแหงช�ตต�พระย� นอกจ�กน สระแกวยงมประตม�กรรมท�งธรรมช�ตอย�ง "ละล" ทมลกษณะแปลกต� และทสดช�ยแดนอำ�เภออรญประเทศ เปนประตบ�นใหญทเปดสอ�ณ�จกรกมพช� เชอมก�รคมน�คมและก�รทองเทยวระหว�งประเทศใหเปนเสนท�งเดยวกน มตล�ดโรงเกลอทเตมไปดวยของร�ค�ถกและสนค�มอสองจ�กน�น�ประเทศเพอนบ�น

จงหวดสระแกวมเนอทประม�ณ 7,195.138 ต�ร�งกโลเมตร หรอประม�ณ 4,497 ไร จดเปนจงหวดทมขน�ดใหญเปนอนดบท 28 ของประเทศไทย ตงอยรมช�ยแดนด�นตะวนออกของประเทศ มพรมแดนตดตอกบร�ชอ�ณ�จกรกมพช�ท�งทศตะวนออก ย�วประม�ณ 165 กโลเมตร สภ�พพนทมทงทร�บ ทร�บสง และภเข�สงสลบซบซอน มคว�มสงจ�กระดบนำ�ทะเลป�นกล�งเฉลย 74 เมตร โดยมทวเข�บรรทดอยท�งตอนบนของจงหวด เปนตนกำ�เนดของแมนำ�บ�งปะกง และเปนป�ทบในบรเวณอทย�นแหงช�ตป�งสด� ท�งด�นใตเปนทร�บเชงเข� มสภ�พเปนป�โปรงเสอมโทรม สวนใหญถกบกรกและแผวถ�งเพอทำ�ก�รเกษตร ท�งด�นตะวนออกเปน

ทร�บถงทร�บสง และมสภ�พเปนป�โปรง ท�งด�นตะวนตกเปนสนปนนำ� และพนทล�ดไปท�งอำ�เภอเมองสระแกวและอำ�เภออรญประเทศ ตอเนองเข�เขตร�ชอ�ณ�จกรกมพช� สวนตอนกล�งมลกษณะเปนทร�บ ไดแก พนทของอำ�เภอวงนำ�เยนและอำ�เภอวงสมบรณจงหวดสระแกวตงอยตดช�ยแดนประเทศด�นตะวนออก เปนเมองทมประวตคว�มเปนม�ย�วน�นนบ 4,000 ป ตงแตยคหนใหม โดยมก�รคนพบวตถโบร�ณทอำ�เภอเข�ฉกรรจ อำ�เภออรญประเทศ และอำ�เภอต�พระย� เปนหลกฐ�นว�บรเวณนเคยเปนชมชนทมคว�มเจรญรงเรองในยคเจนละและทว�รวด มอ�รยธรรมและวฒนธรรมเปนของตนเอง มกษตรยหรอผครองเมองทนบถอศ�สน�ฮนด ลทธไศวนก�ยและไวษณพนก�ย ดงจะเหนไดจ�กโบร�ณสถ�นและจ�รกรปอกษรปลลวะ ทปร�กฏในบรเวณปร�ส�ทเข�นอย เขตอรญประเทศ ซงถอกนว�เปนหลกฐ�นบนทกศกร�ชทเก�แกทสดในกลมจ�รกรนแรกทพบในประเทศไทย สร�งขนร�วป พ.ศ. 1180 นอกจ�กนยงคนพบหลกฐ�นคว�มเจรญของอ�รยธรรมระหว�งพทธศตวรรษท 15-16 ในแถบนอย�งม�กม�ย มทงปร�ส�ทอฐ ปร�ส�ทหน เต�เผ� เครองถวย และคเมองโบร�ณทยงเหลอรองรอยปร�กฏในปจจบน เชน ปร�ส�ทสดกกอกธม ทถกสร�งขนเพอเปนเทวสถ�นของพระศวะจงหวดสระแกวมทม�จ�กชอสระนำ�โบร�ณในพนทอำ�เภอเมองสระแกว ซงมอย 2 สระ โดยในชวงประม�ณป พ.ศ. 2523 ในสมยกรงธนบร ระหว�งทพระบ�ทสมเดจพระพทธยอดฟ�จฬ�โลกมห�ร�ช เมอครงยงทรงเปนสมเดจเจ�พระย�มห�กษตรยศก ยกทพไปตร�ชอ�ณ�จกรกมพช� ไดแวะพกบรเวณสระนำ�ทง 2 แหงน และขน�นน�มว� "สระแกวสระขวญ" ตอม�ไดนำ�นำ�จ�กสระทง 2 แหงนไปใชในก�รประกอบพธถอนำ�พพฒนสตย�ดวย จงถอว�เปนนำ�ศกดสทธแตเดมสระแกวมฐ�นะเปนตำ�บล เปนทตงของด�นตรวจคนและสนค�เข�ออก มข�ร�ชก�รตำ�แหนงน�ยกองทำ�หน�ทเปนน�ยด�น จนถงป พ.ศ. 2452 ท�งร�ชก�รจงไดยกฐ�นะขนเปน "อำ�เภอสระแกว" อยภ�ยใตก�รปกครองของจงหวดปร�จนบร และตอม�เมอวนท 1 ธนว�คม พ.ศ. 2536 ไดมพระร�ชบญญตจดตงจงหวดสระแกวขน เปนผลใหสระแกวกล�ยเปนจงหวดท 74 ของประเทศไทยนบแต

-65-

นนม� สระแกวแบงก�รปกครองออกเปน 8 อำ�เภอ 1 กงอำ�เภอ คอ อำ�เภอเมองสระแกว อำ�เภอคลองห�ด อำ�เภอต�พระย� อำ�เภอวงนำ�เยน อำ�เภอวฒน�นคร อำ�เภออรญประเทศ อำ�เภอเข�ฉกรรจ อำ�เภอโคกสง และกงอำ�เภอวงสมบรณ

วฒนธรรม

ศ�ลหลกเมอง ศ�ลหลกเมองจดสร�งต�มแบบม�ตรฐ�นของกองสถ�ปตยกรรม กรมศลป�กร เปนปร�งคองคใหญกว�ง 6.60 เมตร สง 19.10 เมตร และปร�งค 4 ทศโดยรอบ

ภ�ยในศ�ลประดษฐ�นเส�หลกเมองซงเปนไมชยพฤกษทมคณลกษณะตองต�มโบร�ณร�ชประเพณขน�ดเสนรอบวงทโคนตน 120 นว สง 229 นว และแผนทองดวงเมองทพระบ�ทสมเดจพระเจ�อยหวทรงเจมเมอวนท 12 กนย�ยน 2539 และมก�รประกอบพธยกเส�หลกเมองขนประดษฐ�นในศ�ลเมอวนท 25 กนย�ยน พ.ศ.2539 ศ�ลแหงนเกดจ�กคว�มรวมมอรวมแรงรวมใจสร�งขนเพอเปนสญลกษณแหงคว�มจงรกภกดแดพระบ�ทสมเดจพระเจ�อยหวรชก�ลท 9 และเปนศนยรวมขวญกำ�ลงใจ คว�มส�มคคในหมพสกนกรช�วสระแกว

พระบรมร�ชนส�วรยสมเดจพระนเรศวร ตงอยในสวนเฉลมพระเกยรตทมพนท 720 ไร ซงตกแตงดวยไมดอกน�น�ชนด อนส�วรยสงประม�ณ 2.8 เมตร เปนพระบรมรปสมเดจพระนเรศวรมห�ร�ชในพระอรย�บถทรงยน พระหตถขว�ชด�บเหนอพระเศยร แสดงพระร�ชอำ�น�จในก�รปกปองพสกนกร ของพระองค นบเปนอนส�วรยสมเดจพระนเศวรฯ ในพระอรย�บถนเพยงแหงเดยวในประเทศ ช�ววฒน�นครรวมกนสร�งอนส�วรยนขนในพ.ศ. 2537 เพอระลกถงพระมห�กรณ�ธคณของสมเดจพระนเรศวรมห�ร�ชครงทพระองคโปรดใหพระย�นครน�ยก พระย�ปร�จน พระย�วเศษเมองฉะเชงเทร� และพระสระบร เกณฑไพรพลไปตงค�ยท ต.ทำ�นบ ซงเชอกนว�เปนอำ�เภอวฒน�นคร เพอปร�บพระย�ละแวกแหงกมพช�ทเปนกบฏตอกรงศรอยธย� เมอป พ.ศ. 2126

ปร�ส�ทสดกกอกธม โบร�ณสถ�นทใหญและสำ�คญของจงหวดสระแกว และเปนโบร�ณสถ�นขอมทใหญทสดในภ�คตะวนออกแหงน ตงอยท บ�นหนองเสมด ตำ�บลโคกสง สนนษฐ�นว�สร�งขนในพทธศตวรรษท 14 เพอใชประดษฐ�นรปเค�รพและใชประกอบพธกรรมต�มคตคว�มเชอ ในลทธศ�สน�ฮนด คำ�ว�สดกกอกธม หม�ยถง เมองทมตนกกขนรกในหนองนำ�ใหญ ซงปจจบนยงพอมองเหน หนองนำ�ใหญ“ ”ในอดตอยใกล ๆ ปร�ส�ทนนเอง

ปร�ส�ทสดกกอกธม ประกอบดวยองคปร�ส�ท 3 หลง หนหน�ไปท�งทศตะวนออก มคนำ�ลอมรอบ 4 ด�น มกำ�แพงแกว 2 ชน ชนนอกทำ�ดวย ศล�แลงชนในทำ�ดวยหนทร�ย ตวปร�ส�ทกอดวยหนทร�ย มโคประหรอซมประตเหลออยเพยงด�นทศตะวนออกและทศตะวนตกเท�นน ภ�ยใน ระเบยงคตมบรรณ�ลยกอดวยหนทร�ย

2 หลงอยหน�ปร�ส�ทหลงกล�งซงเปนปร�งคประธ�น ด�นนอกปร�ส�ทท�งทศตะวนออกมสระนำ�ขน�ด ใหญรปสเหลยม มถนนปดวยหนจ�กตวปร�ส�ทไปจนถงสระนำ�

ประตชยอรญประเทศ ตงอยช�ยแดนไทย-กมพช� ทบ�นคลองลก ตำ�บลท�ข�ม สร�งในป พ.ศ. 2482 มลกษณะเปนปอม 2 ปอม อยกนคนละฟ�กถนน โดยปอมด�นซ�ยมอรกษ�รปลกษณเดมไวเพอเปนอนสรณแกทห�รกล�ท เสยชวตและบ�ดเจบจ�กก�รสรบบรเวณช�ยแดนด�นคลองลก ตวปอมมลกษณะเปนรปหกเหลยมด�นเท� สงประม�ณ

-66-

15 เมตร ฐ�นประตทำ�เปนหองรกษ�ก�รณ แตชำ�รดทรดโทรมจ�กภยสงคร�ม จงมก�รบรณะซอมแซม เมอ พ.ศ. 2502 สำ�หรบท�งด�นขว�มอไดกอสร�งเปนเสม�ขน�ดใหญทำ�ดวยหนออนสลกรปครฑพ�ห(ธงมรปครฑ)ไวด�นบน ใตครฑจ�รกคำ�ว� ประเทศไทย หนออกไปท�งประเทศกมพช�“ ”

ศ�ลหลกเมอง พระบรมร�ช�อนส�วรยฯ ปร�ส�ทสตกกอกธม ประตชยอรญประเทศ

ปร�ส�ทเข�นอยสชมพ ตงอยในวดเข�นอยสชมพ ตำ�บลคลองนำ�ใส ห�งจ�กตวอำ�เภออรญประเทศไปท�งทศใตประม�ณ 12 กโลเมตร โบร�ณสถ�นตงอยบนยอดเข�นอยซงเปนเข�หนปนสงจ�กพนประม�ณ 130 เมตร มบนไดท�งขน 254 ขน แลวเดนขนตอไปไมไกลกจะถงบรเวณตวปร�ส�ท หรอ ส�ม�รถไปท�งรถโดยผ�นวดเข�นอยสชมพ ไปต�มท�งออมเข�ประม�ณ 1 กโลเมตร เดนเท�ตอขนไปอกประม�ณ 250 เมตร สนนษฐ�นว� ปร�ส�ทนสร�งในพทธศตวรรษท 12 และมก�รบรณะปฏสงขรณในพทธศตวรรษท 15 และคงคว�มสำ�คญจนถงพทธศตวรรษท 16 เชอว�เปนศ�สนสถ�นในศ�สน�ฮนด ประกอบดวยปร�งค 3 หลงคอ ปร�งคทศเหนอ ปร�งคองคกล�ง และปร�งคทศใต แตคงเหลอเพยงปร�งคองคกล�งเท�นนทยงคงสภ�พคอนข�ง

สมบรณ สวนปร�งคท�งทศเหนอและวห�รทศใตเหลอเพยงฐ�นเท�นน ตอม�เมอ พ.ศ. 2478 ปร�ส�ทเข�นอยไดรบก�รขนทะเบยนเปนโบร�ณสถ�นแหงช�ตจ�กกรมศลป�กร และมก�รสำ�รวจขดพบโบร�ณวตถจำ�นวนม�ก เชน โบร�ณวตถทำ�จ�กโลหะ  เครองป นดนเผ� ทบหลงหนทร�ย 5 ชน และคนพบแผนจ�รกบงบอกถงอ�ยก�รสร�งปร�ส�ทเรยกว� จ�รกเข�นอย และทบหลงหนทร�ยแบบสมโบรไพรกกอ�ยประม�ณพทธศตวรรษท 12 ศล�จ�รกระบมห�ศกร�ช  559 ตรงกบ พ.ศ. 1180 ซงเปนจ�รกทระบศกร�ชเก�ทสดในประเทศ โบร�ณวตถต�ง ๆ ทไดจ�กก�รขดคนปจจบนเกบรกษ�และตงแสดงอยทพพธภณฑสถ�นแหงช�ตปร�จนบร

พระสย�มเทว�ธร�ชจำ�ลอง อยหน�สถ�นตำ�รวจภธรอำ�เภออรญประเทศ มคว�มสงประม�ณ 1.29 เมตร เปนรปจำ�ลองพระสย�มเทว�ธร�ช สร�งโดยพระอทยธรรมธ�ร เจ�อ�ว�สวดป�มะไฟ เมอ พ.ศ. 2518 ตอม�ร�ษฎรไดรวมกนสร�งบษบกเปนทประทบ โดยประกอบพธว�งศล�ฤกษ เมอวนท 20 ธนว�คม พ.ศ. 2528

เนองจ�กมเหตก�รณช�ยแดนด�นอรญประเทศ ในกมพช�มก�รรบพงกนเปนเวล�น�นกว� 7 ปพระครอทยธรรมธ�ร จงไดมอบพระสย�มเทว�ธร�ชจำ�ลองใหกบจงหวดปร�จนบร(ในขณะนน) และไดอญเชญไปประดษฐ�น ณ ช�ยแดนเพอปองกนภยใหแกทห�ร ตำ�รวจ พลเรอนและประช�ชนใหพนภยสงคร�ม ในปจจบนพระสย�มเทว�ธร�ชเปนสงศกดสทธคบ�นคเมองของช�วอำ�เภออรญประเทศและช�วจงหวดใกลเคยง

-67-

สระแกว สระขวญ ตงอยท�งทศตะวนตกของตวเมอง ในสวนส�ธ�รณะสระแกว สระขวญ ใกลกบสำ�นกง�นเทศบ�ลเมองสระแกว ถนนสวรรณศร (ประม�ณกโลเมตรท 246-247) เข�ซอยเทศบ�ล 2 เชอกนว�นำ�ในสระแหงนเปนนำ�ศกดสทธ มประวตว�ในสมยกรงธนบร เมอคร�วเจ�พระย�จกร(ทองดวง) ไดรบมอบหม�ยจ�กพระเจ�กรงธนบรใหยกทพไปปร�บปร�มคว�มไมสงบในกมพช� ขณะทยกทพม�ถงเขตจงหวดสระแกวในปจจบน ไดแวะพกทบรเวณสระนำ�ทงสองแหงนกอนทจะยกทพไปตเสยมร�ฐ และเมอยกทพไปถงกส�ม�รถจดก�รคว�มไมสงบในเขมรไดสำ�เรจ สระแกว สระขวญจงเปนสญลกษณของคว�มศกดสทธเปนสรมงคล ซงเปนทม�ของชอจงหวดสระแกว นอกจ�กนนำ�ในสระแหงนยงเคยถกนำ�ไปใชในพธถอนำ�พระพพฒนสตย�อกดวย

ปร�ส�ทเข�นอยสชมพ พระสย�มเทว�ธร�ชจำ�ลอง สระแกว สระขวญ

ชมวด

วดถำ�เข�ฉกรรจ มพนท 28 ไร 2 ง�น 8 ต�ร�งว� เปนวดในพระพทธศ�สน�นก�ยมห�ย�น ภ�ยในวดประกอบดวย พระอโบสถ สร�งเมอ พ.ศ. 2533 เปนอ�ค�รคอนกรตเสรมเหลก กฏสงฆเปนอ�ค�รครงตกครงไม มบนไดขนไปถงยอดเข�จดชมววส�ม�รถมองเหนทวทศนไดกว�งไกลในเข�ฉกรรจมถำ�เลกถำ�นอยอยถง 72 ถำ� ทนยมเข�ไปชม ไดแก ถำ�มด ถำ�หนม�น ถำ�เข�ทะล ถำ�มห�หงส ถำ�นำ�ทพย และถำ�แกวพล�ยชมพล จดทน�สนใจคอ รอยพระพทธบ�ทจำ�ลอง

วดนครธรรม ตงอยใกลกบเทศบ�ลตำ�บลวฒน�นครและสถ�นตำ�รวจภธรอำ�เภอวฒน�นคร ห�งจ�กสถ�นรถไฟและถนนสวรรณศรประม�ณ 1 กโลเมตร สร�งในสมยใดไมปร�กฏ เดมมชอว� วดสระลพ ตอม�เปลยนชอเปนวดนครธรรม เพอให“ ”เปนมงคลน�มแก พระครววฒนนครธรรม ภ�ยในวดมสงทน�สนใจคอ หลวงพอข�ว  พระพทธรปเก�แกอ�ยกว� 100 ป เปนพระพทธรปโบร�ณนงขดสม�ธสร�งดวยปนข�ว (ซงเปนดนข�วจ�กหนองดนจ) พระพทธรปหน�ตกกว�ง 130.9 เซนตเมตร สง 199

เซนตเมตร มชอเสยงด�นคว�มศกดสทธ  โดยไดอญเชญหลวงพอข�วจ�กวดร�งบ�นจก ม�เมอ พ.ศ.2468 ในขณะอญเชญมปร�กฏก�รณอศจรรยเกดขน  พระภกษสงฆไดเหนนำ�พระเนตรของหลวงพอข�วไหลออกม�อย�งชดเจน  พรอมกบมฝนตกลงม�อย�งหนก  นอกจ�กนภ�ยในวห�รหลวงพอข�วเปนทประดษฐ�นพระบรมส�รรกธ�ต

-68-

ทอญเชญม�จ�กวดปมะดลล�ร�ชะมห�วห�ร เมองรตนประ ประเทศศรลงก� รอยพระพทธบ�ทจำ�ลองและพระสย�ม

เทว�ธร�ช วห�รน

วดอนบรรพต (เข�นอย) เลขท 66 หม 2 ตำ�บลบ�นใหมหนองไทร แยกจ�กถนนสวรรณศร ไปต�มถนนธนะวถ (ท�งไปอำ�เภอต�พระย�) ประม�ณ 1 กโลเมตร สร�งขนเมอ พ.ศ. 2468 สมยรชก�ลท 6 ภ�ยในวดมพระอโบสถทสวยง�ม ลกษณะแปลกกว�อโบสถทวไปคอ สร�งเปนฐ�นรปสเหลยมจตรสกว�งด�นละ 11.5 เมตร หลงค�ทรงไทยยอดแหลมสงประดบตกแตงแบบศลปกรรมไทย และภ�ยในอโบสถประดษฐ�นรอยพระพทธบ�ทจำ�ลองเนอทองเหลอง ซงเปนทเค�รพสกก�ระของช�วอรญประเทศ

เดมช�วบ�นเรยกว�วดหรอง วดศ�ล�นอก หรอวดหนองกอไผ สร�งขนเมอ พ.ศ. 2453 ปล�ยรชก�ลท 5 ตอม�ป พ.ศ. 2466 หลวงพอพรหม� จนทสโร รวมกบท�นขนประกอบวช�ก�ร ปลดกงอำ�เภอสระแกว และช�วบ�น ย�ยม�สร�งวดในทแหงนใหม โดยมพระครรตนสร�ธคณ หรอหลวงพอทอง เปนหวเรยวหวแรง จนไดรบก�รแตงตงเปนจ�อ�ว�สรปแรกเมอ พ.ศ. 2491 มคว�มรด�นวช�ก�ร แพทยแผนโบร�ณ หลวงพอไดใชคว�มรด�นก�รแพทยชวยเหลอบำ�บดรกษ�ประช�ชนผเจบปวยและยงเปนพระนกพฒน� จงเปนทเลอมใสของประช�ชนช�วสระแกวและจงหวดใกลเคยง ทไดแวะเวยนม�กร�บไหวเสรมสรมงคลใหแกชวต

วดสระแกวเดมเปนวดร�ษฎร พ.ศ. 2543 เลอนเปนพระอ�ร�มหลวงชนตรแหงแรกของจงหวดสระแกว เพอถว�ยเปนพระร�ชกศลในวโรก�สพระร�ชพธมห�มงคลเฉลมพระชนมพรรษ� 6 รอบ ของพระบ�ทสมเดจพระเจ�อยหว

วดถำ�เข�ฉกรรจ วดนครธรรม วดสระแกว

-69-

อทย�นแหงช�ตป�งสด� มพนทครอบคลมอำ�เภอเมองสระแกว อำ�เภอวฒน�นคร อำ�เภอต�พระย� จงหวดสระแกว และอำ�เภอน�ด จงหวดปร�จนบร มพนททงหมดประม�ณ 844 ต�ร�งกโลเมตร หรอ 527,500 ไร ประก�ศเปนอทย�นแหงช�ตเมอวนท 22 กมภ�พนธ พ.ศ. 2525 อ�ณ�เขตท�งด�นทศเหนอทงหมดกบด�นทศตะวนตกบ�งสวนมแนวป�ตอเนองกบอทย�นแหงช�ตทบล�น สภ�พป�เปนภเข�สงชนสลบซบซอน ทงป�ดบชน ป�ดบเข� ป�ดบแลง ป�เตงรง และป�ทงหญ�เปนตน เปนป�ทมคว�มสมบรณประกอบดวยสตวป�ห�ย�กและนกกว� 300 ชนด เชน กระทง ช�ง เกง กว�ง หมป� นกเงอก นกยง นกขนทองและมผเสอหล�กหล�ยส�ยพนธตลอดทงป

เปนแหลงจระเขนำ�จดทยงเหลออย และยงเปนแหลงกำ�เนดของตนนำ�ลำ�ธ�รหล�ยส�ยเชน หวยโสมง หวยนำ�เยน หวยพระปรง หวยพลบพลง หวยย�ง หวยเลงไผ ฯลฯ กอนทจะไหลลงสแมนำ�บ�งปะกงหรอแมนำ�ปร�จนบร ซงเปนแมนำ�ส�ยสำ�คญของภ�คตะวนออกภ�ยในอทย�นฯ มสถ�นทน�สนใจ ไดแก

นำ�ตกป�งสด� อยห�งจ�กททำ�ก�รอทย�นฯ ประม�ณ 800 เมตร เปนนำ�ตกทไหลจ�กหน�ผ� 3 ชน สงประม�ณ 8 เมตร ตวนำ�ตกไหลลงสเบองล�งเปนแองนำ�กว�งใหญและล�นหน บรรย�ก�ศรมรน เหม�ะแกก�รเลนนำ� และมนำ�ม�กในฤดฝน

นำ�ตกผ�ตะเคยน อยห�งจ�กททำ�ก�รประม�ณ 3 กโลเมตร และห�งจ�กนำ�ตกป�งสด�ประม�ณ 2.5 กโลเมตร ส�ม�รถเดนท�งเท�ได 2 เสนท�ง มป�ยบอกตลอดเสนท�งทก ๆ 300 เมตร ตลอดเสนท�งขนสนำ�ตกรมรนดวยแมกไมหน�ทบ เปนนำ�ตกชนสดท�ยทอยส�ยเดยวกบนำ�ตกป�งสด� นำ�ตกทงตวลงม�จ�กหน�ผ�สงประม�ณ 10 เมตร เหม�ะสำ�หรบเดนป�ศกษ�ธรรมช�ต

ทงหญ�โปงกระทง เดมเปนหมบ�นเก�ทกล�ยเปนทงหญ�รกร�ง ภ�ยหลงอพยพผคนออกไป มลกษณะคล�ยทงหญ�ทมอสงโตในอทย�นแหงช�ตเข�ใหญ มสตวป�ออกห�กนบรเวณนเปนจำ�นวนม�ก ท�งอทย�นฯ ไดทำ�โปงเทยมและหอดสตวไว จ�กถนนภ�ยในอทย�นฯมท�งแยกบรเวณกโลเมตรท 3.5 และกโลเมตรท 6 แลวเดนเท�อกประม�ณ 2 กโลเมตร ต�มเสนท�งศกษ�ธรรมช�ตโปงกระทงซงมโปงธรรมช�ตทอ�จพบสตวป�ไดไมย�ก

นำ�ตกถำ�ค�งค�ว จ�กททำ�ก�รถงหลกกโลเมตรท 22 ใหเดนเท�ตอไปอกประม�ณ 10 กโลเมตร บรเวณนำ�ตกมค�งค�วอ�ศยอยในถำ�ม�กม�ย เปนนำ�ตกทสวยง�มแหงหนงทไหลจ�กหน�ผ�สง และแรงจนเกดเสยงกอง ตงอยกล�งป�ลกใชเวล�เดนท�งไป/ กลบ 3 วน 2 คน ตดตอเจ�หน�ทนำ�ท�งไดท ททำ�ก�รอทย�นฯ

นำ�ตกทบซง เปนนำ�ตกแหงใหมของอทย�นฯ ระหว�งท�งเปนเสนท�งศกษ�ธรรมช�ต มพรรณไมหล�กหล�ยชนด อยชวงกโลเมตรท 22 แลวเดนเท�อก 1.5 กโลเมตร

จดชมวว เปนหบเข�กว�ง ห�งจ�กททำ�ก�รไปประม�ณ กโลเมตรท 25 และกโลเมตรท 35 ส�ม�รถชมภมประเทศโดยรอบ และชมพระอ�ทตยขนและพระอ�ทตยตกได ส�ม�รถขบรถไปไดจ�กททำ�ก�รอทย�นฯ

กลมนำ�ตกแควมะค� จ�กททำ�ก�รอทย�นฯ ถงหลกกโลเมตรท 40 ใหเดนเท�ตออกประม�ณ 6 กโลเมตร ตวนำ�ตกทงตวจ�กหน�ผ�สงประม�ณ 70 เมตร เหม�ะสำ�หรบเดนป� และส�ม�รถก�งเตนทได ใกล ๆ กนยงมนำ�ตกร�กไทรยอย

-70-

ห�งจ�กนำ�ตกแควมะค� ประม�ณ 500 เมตร นำ�ตกล�นหนใหญ ห�งจ�กนำ�ตกแควมะค� ประม�ณ 1.5 กโลเมตร นำ�ตกสวนมน สวนทอง ห�งจ�กนำ�ตกแควมะค� ประม�ณ 3 กโลเมตร และนำ�ตกม�นธ�ร� ห�งจ�กนำ�ตกแควมะค� ประม�ณ 4

กโลเมตร กลมนำ�ตกแหงนใชระยะเวล�ในก�รเดนท�งประม�ณ 2-3 วน เนองจ�กเปนกลมนำ�ตกทอยลกเข�ไปในผนป�

อทย�นแหงช�ตต�พระย� เปนอทย�นแหงช�ตทมก�รประก�ศจดตงเมอ พ.ศ.2539 มพนททงหมด 371,250 ไร หรอ 594 ต�ร�งกโลเมตร สภ�พพนทและขอบเขตของอทย�นมลกษณะเปนแนวย�วจ�กทศตะวนตกตดกบเขตอทย�นแหงช�ตป�งสด�ไปจรดทศตะวนออกประเทศกมพช� ทศเหนอตดกบอทย�นแหงช�ตทบล�นและเขตจงหวดบรรมย ทศใตอยในเขตอำ�เภอต�พระย� จงหวดสระแกวซงเปนทตงของททำ�ก�รอทย�นฯ

ลกษณะภมประเทศโดยทวไปเปนทร�บโอบลอมดวยขนเข� เทอกเข�สำ�คญของอทย�นฯ คอ เทอกเข�บรรทดททอดย�วไปท�งทศตะวนออก เปนกำ�แพงธรรมช�ตกนเขตแดนระหว�งไทยกบกมพช�บรเวณไหลเข�เปนพนร�บ มพรรณไมขนอย�งหน�แนน สภ�พป�อดมสมบรณ เปนป�เบญจพรรณ ป�ดบแลง และป�เตงรง เปนแหลงตน กำ�เนดของลำ�หวยหล�ยส�ย เชน ลำ�สะโตน หวยซบกระโดนและลำ�น�งรอง

 เปนถนทอยของสตวป�หล�ยชนด เชน กระทง หมป� เกง กว�ง กระจง หม เสอป� เสอไฟ ววแดง หม�ใน แมวป� ช�ง เมน พงพอน เปนตน และยงมนกพนธต�ง ๆ อ�ศยอยกว� 300 ชนด เชน นกพญ�ไฟ นกขนแผน นกหวขว�น นกแขวก นกเข�เขยว นกก�งเขนดง ไกป� ไกฟ� เหยยว จดเดนของอทย�นนอยทมเสนท�งศกษ�ธรรมช�ตไวรองรบนกทองเทยวหล�ยเสนท�ง เหม�ะเปนอย�งยงสำ�หรบผทชอบดนก ดผเสอ ศกษ�พรรณไมและสตวป� ในเสนท�งศกษ�ธรรมช�ต นอกจ�กจะมโปงสตว นำ�ซบ จดชมวว ตลอดเสนท�งเดนจะพบนกน�น�ชนดและคว�มง�มของป�สองข�งท�ง ส�ม�รถเหนทวทศนเบองล�งทงดง�มแลว ยงมโปงยบทมลกษณะคล�ยละล และแพะเมองผแตขน�ดเลกกว� มบรเวณกว�ง 40 ต�ร�งเมตรใหไดแวะชมอกดวย

สถ�นทน�สนใจภ�ยในอทย�นฯ

จดชมววบนเทอกเข�พนมดงรก ซงจะมองเหนเทอกเข�พร�นนช และเทอกเข�สะแกกรอง ห�งจ�กททำ�ก�รอทย�นฯ ประม�ณ 3 กโลเมตร

ล�นกระเจยว เปนล�นหนทมดอกกระเจยวขนอย�งสวยง�มและมสภ�พป�ทอดมสมบรณ

ชองโอบก เปนจดชมทวทศนสดเขตแดนสย�ม จ�กจดนจะมองเหนป�ทอดมสมบรณและหมบ�นของกมพช�

ศ�ลมอกษรเขยนลงแผนดนแปรล�ยพระร�ชหตถ อยบนท�งหลวงหม�ยเลข 3068 นกทองเทยวสวนใหญนยมแวะม�สกก�ระและชมทวทศน

เข�ยกษ เปนภ�พแกะสลกโบร�ณรปฤ�ษแกะสลก บนกอนหนขน�ดใหญ ตงอยบรเวณท�งเข�อทย�นฯ กโลเมตรท 5

ล�นหนตด มรองรอยก�รตดหนเพอนำ�ไปสร�งปร�ส�ทและมลกษณะท�งธรรมช�ตทสวยง�ม

-71-

อ�งเกบนำ�ท�กระบ�ก หม 10 ตำ�บลท�แยก ห�งจ�กตวเมองประม�ณ 32 กโลเมตร เปนอ�งเกบนำ�ขน�ดใหญอนเนองม�จ�กพระร�ชดำ�รทจะปรบปรงระบบชลประท�นในเขตพนทร�บเชงเข� เปนเขอนดนสง 17.50 เมตร ย�ว 720 เมตร บรเวณโดยรอบเปนป�โปรง ปลกตนไมพนธต�งๆ ทงไมยนตนและไมประดบ เปนแหลงทองเทยวทมทวทศนสวยง�ม เหม�ะสำ�หรบพกผอนหยอนใจและเทยวชมธรรมช�ต

อ�งเกบนำ�หวยย�ง ตงอยหมท8 บ�นโคกกร�ด ตำ�บลทพร�ช เหม�ะสมสำ�หรบเปนทพกผอนหยอนใจและรบประท�นอ�ห�รทร�นอ�ห�รรมอ�งเกบนำ�

อทย�นแหงช�ตป�งสด� อทย�นแหงช�ตต�พระย� อ�งเกบนำ�ท�กระบ�ก อ�งเกบนำ�หวยย�ง

ละล แหลงทองเทยวท�งธรรมช�ตแหงใหมของจงหวดสระแกว ตงอยทบ�นเนนข�มและบ�นคลองย�ง ตำ�บลทพร�ช ห�งจ�กทว�ก�รอำ�เภอประม�ณ 36 กโลเมตร ละล เปนภ�ษ�เขมร แปลว� ทะล อนเปนปร�กฏก�รณท�งธรรมช�ตทเกดจ�กนำ�“ ” “ ”

ฝนกดเซ�ะ ยบตวหรอพงทล�ยของดน เนองจ�กสภ�พดนแขงจะคงอยไมยบตว เมอถกลมกดกรอนจงมลกษณะเปนรปต�ง ๆ มองคล�ยกำ�แพงเมอง หน�ผ� บ�งมลกษณะเปนแทง ๆ คล�ยกบแหลงธรรมช�ตบรเวณ แพะเมองผ จงหวดแพร แตม“ ”ขน�ดเลกกว� บ�งคนจงเรยกว� แพะเมองผแหงใหม ดวยพนทกว�งกว� “ ” 2,000 ไร จงทำ�ใหละลมคว�มสวยง�มและแปลกต�เหม�ะแกก�รไปเทยวชม

เข�ฉกรรจ เปนเทอกเข�หนปนส�มลกตอเนองกนยอดกล�งสงสด สง 324 เมตร จ�กระดบนำ�ทะเล เทอกเข�เปนหน�ผ�สงชนทำ�มมเกอบตงฉ�กกบพนดน พนผวหน�ผ�เปนรวคล�ยม�น ต�มหลบหนมพรรณไมน�น�ชนดขนแซม ปจจบนจดเปนสวนรกขช�ต ผสญจรผ�นไปม�บนท�งหลวงส�ม�รถมองเหนไดในระยะไกล

ถำ�ทะล ตงอยบนสวนยอดของเข�ฉกรรจ เปนถำ�หนงในจำ�นวน 72 ถำ�ของเข�ฉกรรจตองเดนขนบนไดพญ�น�คไปกว� 300 ขน ถำ�มลกษณะเปนชองโหวกล�งเข�ทะลไปอกด�นหนงห�กมองจ�กด�นล�งขนไปจะมองชองทะลไดอย�งชดเจน ภ�ยในถำ�ประดษฐ�นพระพทธรป พระพทธบ�ทจำ�ลอง และฤ�ษสองตน ใหผศรทธ�ไดเข�ม�นมสก�ร

-72-

ละล เข�ฉกรรจ ถำ�ทะล

ศนยวจยและพฒน�ประมงสระแกว แหลงเรยนรพนธปล�นำ�จดสำ�หรบผสนใจทวไป มเนอท 150 ไร ภ�ยในอ�ค�รนทรรศก�รพนธปล�ห�ย�กของสระแกว 84 ชนด และปล�ไทยเผอกชนดต�งๆ เชน ปล�ยสก ปล�ชะโอนหน ตงอยท 202 ตำ�บลตะเคยนบอน อำ�เภอวฒน�นคร

นำ'าตกเขาตะกรบ สถ�นเพ�ะเลยงสตวป�ชองกลำ�บน ศนยวจยและพฒน�ประมงสระแกว

-73-

แปลงส�ธตก�รเกษตร สวนผลไมน�น�ชนดต�มแนวพระร�ชดำ�ร ประกอบดวย ลนจ มะข�ม มะมวง ขนน กระทอน มะยงชด มะปร�ง และไผ นอกจ�กก�รเดนชมสวนแลว ผทสนใจส�ม�รถขอคว�มรเรองก�รดแลตนไมแตละชนด วธก�รทำ�ปยอนทรย และมกล�ไมแจก ตงอยท บ�นคลองนำ�เขยว หม 7 ตำ�บลท�แยก อำ�เภอเมองสระแกว โพธวชช�ลยสระแกว สถ�บนอดมศกษ�รปแบบใหมของไทยทนำ�แนวคดปรชญ�เศรษฐกจพอเพยงและปรชญ�แนวคดอนๆ ผลตคน

นำ�ตกเข�ตะกรบ นำ�ตกสงถง 50 เมตร ส�ยนำ�ไหลตกจ�กยอดเข�สงสแองนำ�เบองล�ง ในฤดฝนซงนำ�มม�ก นำ�ตกจะสวยง�มเปนพเศษ บรเวณนำ�ตกเปนป�ดบชนทสมบรณ มไมใหญขนปกคลมหน�แนนและเฟนหล�ยชนดขนแทรกต�มหลบหนดสวยง�ม เปนนำ�ตกขน�ดใหญกล�งป�ทบ ถงตนฤดหน�ว (ร�วเดอน ก.ค.-ธ.ค.) อยห�งจ�กด�นตรวจประม�ณ 2.8 กโลเมตรเข�ไปยงนำ�ตก ระหว�งท�งอ�จพบรองรอยของช�งป�ทมชกชมในป�แถบนมนำ�ม�กชวงฤดฝน

สถ�นเพ�ะเลยงสตวป�ชองกลำ�บน สถ�นทเพ�ะเลยงสตวป�ห�ย�กและใกลสญพนธเพอปลอยคนสป�และเลยงเพอเศรษฐกจ ต�มพระร�ชเส�วนยสมเดจพระน�งเจ�ฯพระบรมร�ชนน�ถ มเนอท 430 ไร แบงเปนพนทป�ธรรมช�ต แปลงเพ�ะปลกพชอ�ห�รสตว และสวนเพ�ะเลยง ประสบคว�มสำ�เรจในก�รเพ�ะพนธนกเงอก นกแกก เปดก� นกกรงหวจก นกทองเทยวส�ม�รถเดนชมสตวในบรรย�ก�ศรมรน มทงหมป� กว�ง เกง เนอทร�ย ลง นกเงอก นกยง นกแกว นกขนทอง ไกฟ� ไกป� นอกจ�กนยงถ�ยทอดคว�มร และวธก�รเพ�ะเลยง

สตวเศรษฐกจแกผทสนใจ สถ�นฯตงอยในเขตอทย�นแหงช�ตป�งสด� ตำ�บลหนองหม�กฝ�ย อำ�เภอวฒน�นคร จงหวดสระแกว

เพอออกไปแกปญห�วกฤตทกำ�ลงเกดขนในสงคมเนนก�รเรยนก�รสอนทเข�ถงธรรมช�ตและสงมชวตอย�งแทจรง กจกรรมทน�สนใจคอเดนชมฐ�นก�รเรยนรป�ชนรมหวย และฐ�นก�รเรยนรต�งๆภ�ยในวทย�ลย ซงตงอยทอำ�เภอวฒน�นคร จงหวดสระแกว

โรงเรยนก�สรกสวทย โรงเรยนฝกกระบอทำ�น� และใหคว�มรเกษตรกรทตองก�รใชกระบอทำ�ก�รเกษตร ผสนใจทวไปส�ม�รถเข�ไปชมก�รไถน� ดำ�น� ก�รทำ�ปยและแกสชวภ�พนทรรศก�รเครองมอและอปกรณในก�รทำ�น�ซงทำ�ขนต�มภมปญญ�ช�วบ�น ชมแปลงน�ทปลกข�วในระยะเวล�ต�งกน ชมบ�นดน ตนแบบของทอยอ�ศยโดยใชวสดในทองถน ชมก�แฟอรอย อ�ห�รเพอสขภ�พ ผกพนบ�น และเลอกซอของทระลกและผลตภณฑภทรพฒนของมลนธชยพฒน� ทร�นก�แฟคว�ยคะนอง ซงเปนชอพระร�ชท�นโดยสมเดจพระเทพรตนร�ชสด�ฯสย�มบรมร�ชกม�ร   โรงเรยนก�สรกสวทย ตงอยเลขท 999 ตำ�บลสระแกว อำ�เภอเมองสระแกว

แปลงส�ธตสวนผลไมในพระร�ชดำ�รฯ โรงเรยนก�สรกสวทย โพธวชช�ลย สระแกว

สหกรณโคนมวงนำ�เยน จำ�กด เปนแหลงผลตนำ�นมใหญเปนอนดบ 2 ของประเทศ กอตงเมอ พ.ศ.2530 ปจจบนมสม�ชก 1,000 กว�ร�ย มระบบก�รจดก�รทด จนไดรบก�รคดเลอกใหเปนสหกรณดเดนแหงช�ต ประจำ�ป พ.ศ.2540 ควบคมขนตอนก�รผลตอย�งมคณภ�พ เลอกสรรวตถดบคณภ�พสง นำ�นมมรสช�ตหอม มน อรอย

"นมจ�กเต�" สดใหมจ�กโคนมในพนททมอยกว� 3 หมนตว ปรม�ณนำ�นมดบวนละเกอบ 200 ตนสกระบวนก�รผลตและก�รตรวจสอบคณภ�พดวยโรงง�นอนทนสมย ทพรอมเปดใหผสนใจเยยมชม และเลอกซอผลตภณฑนมหล�กหล�ย

-74-ประเภท ทง นมยเอชท รสหว�น รสจด นมเปรยวหล�กหล�ยรสช�ต สวนใหญรอยละ 90 เปนนมโรงเรยนสงจำ�หน�ยใน กทม. และหล�ยจงหวดทวประเทศ ตล�ดโรงเกลอ ตล�ดก�รค�ช�ยแดนขน�ดใหญแหงนเปนทนยมของนกทองเทยวทงคนไทยและช�วต�งช�ต นอกจ�กจะไดเหนวถชวตของคนกมพช�บรเวณตะเขบช�ยแดนแลว ยงส�ม�รถจบจ�ยซอห�ข�วของเครองใช เสอผ�มอสอง รวมไปถงปล�แหงย�งจ�กกมพช� ในบรเวณนเคยเปนโกดงเกบเกลอ ช�วบ�นจงเรยกว�ตล�ดโรงเกลอ ตอม�ปรบปรงสร�งเปนศนยก�รค�ขน�ดใหญ เปดใหบรก�รเมอ พ.ศ. 2534 บรห�รจดก�รโดยองคก�รบรห�รสวนจงหวดสระแกว

พนทตล�ดทงหมดแบงออกเปน 5 ตล�ดไดแก ตล�ดโรงเกลอเก� ตล�ดเดชไทย ตล�ดเทศบ�ล 2(ตล�ดโรงเกลอใหม) ตล�ดเทศบ�ล 3 (โกลเดนเกต) และตล�ดเบญจวรรณ แตละแหงมร�นค�นบรอยร�น สนค�ทน�สนใจมหล�กหล�ย ทมชอคอเสอผ�กระสอบ หรอเสอผ�ผหญงมอสองคณภ�พด ทงก�งเกงยนส เสอยด เสอเชต เสอกนหน�ว รวมถงรองเท�หนง ปจจบนสนค�มอสองมนอยลง แตมสนค�ใหมเลยนแบบยหอดงผลตในกมพช�และเวยดน�มม�ว�งจำ�หน�ยแทน ทน�สนใจอกอย�งหนงคอข�วของเครองใช อย�งเครองจกรส�นททำ�จ�กไผและหว�ยพวกกระบง ตะกร� กระจ�ด จ�กกมพช� เครองใชไฟฟ� ถวยช�มกระเบอง ของเดกเลน จ�กจน และเวยดน�ม นอกจ�กนยงมนำ�ปล�จดจ�กทะเลส�บในกมพช� เชน ปล�เนอออน ปล�แดง ข�ยทงแบบปล�สดและแบบย�งรมควนจนแหง

สหกรณโคนมวงนำ�เยน ตล�ดโรงเกลอ อ�ห�รอรอย 5 ชนเผ�เมองอรญ

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

อ�ห�รอรอย 5 ชนเผ�เมองอรญ จ�กคว�มหล�กหล�ยของช�ตพนธทอ�ศยอยเมองอรญ ทง ยอ ญวน ล�ว เขมร จน ไทย ทำ�ใหเกดคว�มหล�กหล�ยของอ�ห�รก�รกน ทส�ม�รถเลอกชมต�มร�นอ�ห�รทวไปในตวเมองอรญ โดยเฉพ�ะอ�ห�รทอรอยทเลองชอทใครม�แลวตองไมพล�ดลม  ลอง ไดแก "อ�ห�รญวน" บรเวณชมชนถนนมตรสมพนธหรอ

ซอยบ�นญวน เชน จ�งหลอง บนหอย ก�จ� แหนมเหนอง หวอยกวน จ�หยอ บอกง จ�เจยง นอกจ�กนนยงมอ�ห�รยอบำ�รงสขภ�พ เชน แกงผกหว�นใสไขมดแดง แกงผำ� ล�บเหลว หมกกง เปนตน

5 ของดเพมเตมในลำ�ดบตอม� คอ 5 ของฝากยอดนยมของจงหวด ประกอบดวย              -ศลปะจ�กหนทร�ยบด(พระหนหน�) จ�กกลมหนทร�ยอรญประเทศ เปนโอทอปดเดนระดบ 4

-75-

ด�ว โดยมอนโดดเดน คอ พระหนหน� ททำ�เปนพระพกตรพระพทธรปหนทร�ยบด ทห�กคนชมขยบ

ไปท�งใดกจะมองดคล�ยพระพระพทธรปหนหน�ต�ม              -ผ�ไหม-ผ�ฝ�ยล�ยมดหม เปนของดจ�กกลมแมบ�นเกษตรกรบ�นหนทร�ย อ.อรญประเทศ ซงบรรพบรษเปนช�วล�วอพยพม�จ�กเวยงจนทน ปจจบนมผ�ทอทพฒน�ล�ยม�กกว� 50 ล�ย มคว�มสวยง�ม คงทน สไมตก              -เครองจกรส�นไมไผหมเซร�มก ฝมอของกลมอ�ชพจกส�นไมไผเซร�มคบ�นชยพฒน� ซงมผลง�นผลตออกม�เปน แจกน ถวย กระปก ทเกบของเลกๆนอยๆ              -ข�มหล�มบ�นพร�ว ของฝ�กขนชอประจำ�อำ�เภอวฒน�นคร มส�มรสคอ ข�วหล�มสงขย� ข�วหล�มถวดำ� และถวกะท              -เนอโคขน จ�กช�วบ�นผเลยงโคขนทรวมตวกนในชอกลมผเลยงโคขนสระแกว ซงมสตรเฉพ�ะของกลมในก�รเลยงโค ทำ�ใหเนอทออกม�มลกษณะนม สสวย ชวนกน