Թունավոր ՍնկերՊատրաստեց՝ Հրաչ Եղիազարյանը

(Այստեղ ես կպատմեմ նաև մի սնկի մասին որը թունավոր չէ, պարզապես հետաքրիր է։

Թարգմանել եմ ռուսերենից։

Ընդհանուր Գաղափար Թունավոր Սնկերի Մասին

• Սրանք թունավոր նյութեր պարունակող և մարդու թունավորումներ առաջացնող սնկերն են: Սակայն դրանց մեջ կան պայմանական ուտելի սնկեր, որոնց թունավոր հատկությունները համապատասխան մշակումից հետո վերանում են: • Կենցաղում սնկերի թունավորությունը որոշելու գրեթե բոլոր նշաններն ու

եղանակները (կտրելիս սպիտակ կամ կաթնանման հյութի առկայությունը, երկնագույն գունավորումը, կծու կամ տհաճ համը, սնկի եփուկում արծաթի գդալի կամ գլուխ սոխի, սխտորի սևանալը) հուսալի չեն: Միակ հուսալի միջոցը ուտելի և թունավոր սնկերի հատկությունները ճիշտ իմանալն է: • Սնկերով թունավորման ախտանշաններ (որովայնի շրջանում

հանկարծակի ցավեր, սրտխառնոց, փսխում, ուժեղ լուծ, ընդհանուր թուլություն, մարմնի ջերմաստիճանի նվազում) ի հայտ գալիս տուժածին պետք է փսխեցնել (շատ հեղուկներ խմեցնել), տալ լուծողական և անմիջապես դիմել բժշկական օգնության:

Ճանճասպան

• Հայտնի է ճանճասպանի մոտ 50 տեսակ։ Ճանճասպանների մեծամասնությունը ուտելու չեն և շատ թունավոր են, կան նաև մահացու թունավոր ճանճասպաններ։ Կան նաև ճանճասպաններ որոնք կարելի է շփոթել ուտելու սնկերի հետ։ Բոլորին հայտնի կարմիր գլխիկով ճանճասպանը միջին թունավոր է և կարող է հալյուցինոզ առաջացնել։ Կան նաև ուտելու ճանճասպաններ, դրանցից մի քանիսը համարվում են դելիկոտեսներ։

Գունատ Ճանճասպան

• Անփորձ սունկ հավաքողները կարող են գորշ ճանճասպանը շփոթել շամպինիոնի կամ այլ տեսակի սնկերի հետ։ Մոտ 30գ գունատ ճանճասպանը շատ ուժեղ թունավորում է։ Հիմնական հետևանքները 2 օրվա ընթացքում՝ առաջանում է ուժեղ սրտխառնոց, մկանների ցավեր կարող է առաջանալ նաև դեղնախտ։

Սատանայական Սունկ

• Խոնավ ժամանակ սունկը ուժեղ թունավոր է։ Ընդհամենը մի գրամը կարող է ստամոքսի ուժեղ խանգարում առաջացնել։ Սնկի թունավորությունը պահպանվում է անգամ տաքությամբ վերամշակման ժամանակ։

Խոզուկ

• Խոզուկները մի ժամանակ համարվում էին այնպիսի սնկեր որոնք մշակելուց հետո կարելի է ուտել, բայց ներկայիս այն դասվել է թունավոր սնկերի շարքին։ Խոզուկներ ուտելիս օրգանիզմ է ընկնում անտիգեն, որը դուրս չի բերվում, այսինքն՝ խառնվում է արյան հետ և սկսում է սպանել էրիթրոցիտներին։ Մի էրիթրոցիտին սպանելուց հետո անտիգենը անցնում է մյուսի վրա։

ՏրուֆելԻնչպես խոստացել էի սկզբում, կպատմեմ նաև ոչ թունավոր բայց հետաքրքիր

սնկի մասին։

Ընդհանուր Տրուֆելի Մասին

• Տարբերում են երկու տեսակի տրուֆելներ՝ սև (ձմեռային) և սպիտակ (ամառային)։ Տրուֆելը թանկարժեք սունկ է, ընդ որում սևը սպիտակից թանկ արժե։ Չնայած որ սպիտակը ավելի քիչ է հանդիպում։ Դրանց գների տարբերությունը մեծ չէ, յուրաքանչյուրի գինը մոտ 2000 եվրո է մեկ կիլոգրամի համար։ Տրուֆելը ամենաթանկ սունկն է երկրում։ Այն գտնում են հատուկ շների օգնությամբ։

Սև (ձմեռային) Տրուֆել

• Սև տրուֆելը կարելի է գտնել նաև առանց հատուկ շան։ Այն աճում է կաղնու մոտ։ Սև տրուֆելը հատուկ տոքսին է տարածում հողում, այնպես, որ որտեղ կա սև տրուֆել, այնտեղ ուղիղ շրջանակով խոտ չի աճում։ Այդ տոքսինը թեկուզ և վերացնում է խոտերը բայց անվնաս է մարդու համար։ Սև տրուֆելը ցանում են հատուկ սպորներով, ցանում են հետևյալ կերպ՝ փորում են կաղնու կողքը, գտնում կաղնու արմատը և լցնում 1-1,5 բուռ սպորներ, սպորները ավելի բարենպաստ են դարձնում կաղնու կյանքը, իսկ կաղնին իր հերթին օգնում է սնկերին։ Այսպիսով տեղի է ունենում հատուկ փոխանակում որը օգտակար է և սնկերին և կաղնուն։

Սպիտակ (ամառային)

Տրուֆել

• Սպիտակ տրուֆելը կարելի է գտնել միայն հատուկ շների օգնությամբ։ Պատճառն այն է որի տարբերություն սևի սպիտակ տրուֆելը տոքսին չի տարածում, այսինքն առանց շան անհնար է այն գտնել։ Սպիտակ տրուֆելը չեն ցանում, նա աճում է ինքն իրեն։

Տրուֆել Փնտրող Շներ (Լագոտտո

Ռոմանյոլո)

• Տրուֆելը փնտրում են հատուկ շների օգնությամբ։ Այդպիսի շունը արժի մոտ 2000 դոլլար։ Նրանց թանկ լինելու պատճառն այն է որ թանկ է նաև տրուֆելը, այսինքն շան շնորհիվ կարելի է մեծ փողեր աշխատել։ Բայց եթե դուք գնել եք այդպիսի շուն, դեռ շուտ է ուրախանալ։ Նրան դեռ պետք է վարժեցնել՝ առաջին շաբաթվա ընթացքում վերցնում ենք մեկ հատ պլաստմասսայից պատրաստված համապատասխան անցքեր ունեցող կապսուլա և դրա մեջ գցում տրուֆել, ինչից հետոշան հետ խաղալիս գցում այդ կապսուլան ինչ որ տեղ որպեսզի շունը վազի և բերի այն։ Երկրորդ, երրորդ և չորրորդ շաբաթների ընթացքում թաքցնում ենք այդ կապսուլան և շունը գտնում բերում է այն։ Այս քայլերը կատարելուց հետո ձեր շունը արդեն պատրաստ է ձեզ ծառայել տրուֆել փնտրելով։