ბიოლოგიის მასწავლებელი ალა

სანამიანიფიზიკის მასწავლებელიჟუჟუნა ვანიშვილი გორის №12 საჯარო

სკოლა

1.შევისწავლოთ სასუნთქი ორგანოების აგებულება და მათი ფუნქციები.

2. გავიგოთ სუნთქვითი პროცესის არსი და მნიშვნელობა.3. გავარკვიოთ ბგერის წარმოქმნის მექანიზმები.

« სანამ ვსუნთქავ იმედიმაქვს»

ოვიდი

სუნთქვა – პროცესთა ერთობლიობაა, რომელიც უზრუნველყოფს ორგანიზმში

ჟანგბადის მიწოდებას, მის მონაწილეობას ორგანული ნივთიერებების დაშლაში და ნახშიროჟანგის გარემოში გამოყოფას.

სასუნთქი ორგანოებია – ცხვირის ღრუ; ცხვირ–ხახა; ხორხი; ტრაქეა; ბრონქი;

ბრონქიოლები; ფილტვი; პლევრა

სუნთქვა

შინაგანიგარეგანი

ჩასუნთქვა და ამოსუნთქვა

უჯრედოვანი სუნთქვა

1. უზრუნველყოფს ორგანიზმს ჟანგბადით

2. ნახშიროჟანგის მოცილება.

3.ორგანული ნივთიერებების დაჟანგვა ენერგიის გამოყოფით, რომელიც აუცილებელია ადამიანის საცოცხლის უნარიანობისთვის .

4. ნივთიერებათა ცვლის საბოლოო პროდუქტების მოცილება (წყლის ორთქლი, ამიაკი, გოგირდოვანი ნახშირბადი და ა.შ.)

სასუნთქი სისტემა

სუნთქვითი ნაწილიჰაერგამტარი გზები

ერთმანეთთან თანმიმდევრულად

შეერთებული მილები და ღრუები:

1) ცხვირის ღრუ2) ცხვირხახა3) ხორხი4) ტრაქეა 5) ბრონქები

ადგილი, სადაც ხდება გაზთა ცვლა:

1)ფილტვები 2) ალვეოლები3) პლევრა

ორგანოს სახელ–ბა

ფუნქციები აგებულება

ცღვირის ღრუ ცხვირხახა

ჰაერის დატენიანება, გათბობა და გაუვნებელყოფა

ლორწოვანი გარსი, წამწამოვანი ეპითელიუმი

ხორხი ატარებს ჰაერს ტრაქეაში, იცავს სასუნთქ გზებს საკვების მოხვედრისაგან, მონაწილეობს ბგერების წარმოქმნაში

ხრტილების სისტემა, ბგერი იოგები

ტრაქეა ჰაერის გატარება, დატენიანება, გასუფტავება

ხრტილოვანი ნახევარ რგოლები, ლორწოვანი გარსი წამწამოვანი ეპითელიუმით

ბრონხები ჰაერის გატარება, დატენიანება, გასუფთავება

ხრტილოვანი რგოლები, ლორწოვანი გარსი

ფილტვები აირთა ცვლა ალვეოლები

სუნთქვის ორგანოები

ზედა სასუნთქი გზები: ცხვირის ღრუ და ცხვირხახა

ზედა სასუნთქი გზები: ტრაქეა და ბრონქები

სუნთქვითი ნაწილი: ფილტვები

ფილტვები – წყვილი ორგანოა

1 .წუთში ფილტვების გავლით გადის დაახლ

100 ლ ჰაერი

ფილტვის აგებულება

•ბრონქები•ბრონქიოლები•ალვეოლები

სურფაქტანტი ხელს უშლის ალვეოლების შეერთედას

1. ფილტვების დაავადებებისას სურფაქტანტი შეიძლება აღარ გამოიყოს, რაც იწვევს ალვეოლების შეერთებას და ისინი აღარ მონაწილეობენ აირთა ცვლაში.

2. მოწევა იწვევს სურფაქტანტის ფიზიოლოგიური თვისებების დარღვევას.

ეს საინტერესოა:

ზედა სასუნთქი გზები:ხორხი

.

ხორხის გასწვრივ გაჭიმულია ბგერი (სახმო) იოგები. მათ შორისაა სივრცე, რომელსაც ყია ეწოდება.

ხმის წარმოქმნა

ყია ბგერი იოგების რხევა

ბგერაჰაერი

ცდა 1 ცდა 2 ცდა 3 ცდა 4გამოჰკარი თითი გიტარის სიმს და დააკვირდი სიმის შუა ნაწილს: თვალი მას შესქელებულად აღიქვამს. როგორ ფიქრობ რა არის ამის მიზეზი?გააქნიე რამდენჯერმე სახაზავი, ფანქარი, გესმის თუ არა ბგერა. ისმის თუ არა ბგერა, როცა ძაფიანი საქანი ირხევა?გააკეთე დასვნა

დაარტყი კამერტონს პატარა ჩაქუჩი, რომელიც კამერტონს ახლავს. გესმის თუ არა ბგერა?შეახე ხელი კამერტონს, როცა ბგერას გამოსცემს, რას გრძნობ?დაირტყი კამერტონი ხელის გულზე და ოდნავ შეახე წყლის ზედაპირს. რა შეამჩნიე? გააკეთე დასვნა

მოათავსე რკინის სახაზავი შტატივის თათში. მეორე ბოლო გადახარე და გაუშვი ხელი. როგორ მოძრაობს, გამოსცემს თუ არა სახაზავი ბგერას?დაამოკლე სახაზავის სიგრძე. როგორ იცვლება რხევის სიხშირე?დააკვირდი როდის დაიცყო სახაზავმა ჟღერა? რა შემთხვევაში გამოსცემს უფრო მაღალ ან უფრო დაბალ რხევებს?გააკეთე დასვნა

გამოჰკარი თითი გიტარის სიმს ჯერ ფრთხილად შემდეგ ძლიერად. სხვადასხვა ძალით დაარტყი კამერტონს შტოს. გააკეთე დასკვნა, როდის უფრო ხმამაღალია ბგერა და რაზეა დამოკიდებული მაღალი ბგერა? გააკეთე დასვნა

ორგანო1. ცხვირის ღრუ

2. ხორხი

3. ტრაქეა დაბრონქები

4. ფილტვები

5. ფილტვისპლევრა

ფუნქცია

ა. ფარავს ფილტვს გარედან

ბ. ატენიანებს ჰ , აერს ლორცოს გამოყოფა

გ. ატარებენ ატენიანებენჰ აერს ჩასუნთვისას და

ამოსუნთქვისას

დ. მონაწილეობს ბგერებისწარმოქმნაში

ე. მიმდინარეობს აირთაცვლა

ორგანო1.

2.

3.

4.

5.

ფუნქციაა)

ბ)

გ)

დ)

ე)

• პარაგრაფი 8 და 9

• კითხვებზე (გვ.59) პასუხების გაცემა

• დამატებითი ინფორმაციის მოძიება სასუნთქი ორგანოების დაავადებების შესახებ

გმადლობთ გმადლობთ ყურადღებისთვისყურადღებისთვის