11

Α ρ χ α ϊ κ ηΑ ρ χ α ϊ κ η

Ε π ο χ ή Ε π ο χ ή

800-479 πΧ800-479 πΧ

22

Κατά την Αρχαϊκή Κατά την Αρχαϊκή εποχή έλαβαν χώρα εποχή έλαβαν χώρα

θεμελιώδεις θεμελιώδεις αλλαγές που αλλαγές που

προσδιόρισαν την προσδιόρισαν την όψη του νέου όψη του νέου

ελληνικού ελληνικού πολιτισμούπολιτισμού..

33

Η γέννηση του ελληνικού Η γέννηση του ελληνικού αλφαβήτου σε συνδυασμό με αλφαβήτου σε συνδυασμό με

τις κοινωνικές εξελίξεις τις κοινωνικές εξελίξεις έδωσαν νέα ώθηση στα έδωσαν νέα ώθηση στα

γράμματαγράμματα

Αρχαίο ελληνικό αλφάβητο και αρχαία ελληνική αρίθμηση Αρχαίο ελληνικό αλφάβητο και αρχαία ελληνική αρίθμηση

44

Το έπος γνώρισε μιαΤο έπος γνώρισε μια δεύτερη άνθισηδεύτερη άνθιση

Το έπος γνώρισε μιαΤο έπος γνώρισε μια δεύτερη άνθισηδεύτερη άνθιση

55

Αναπτύχθηκε η λυρική ποίηση, μια Αναπτύχθηκε η λυρική ποίηση, μια από τις τρεις μεγάλες κατηγορίες από τις τρεις μεγάλες κατηγορίες του αρχαίου ελληνικού ποιητικού του αρχαίου ελληνικού ποιητικού

λόγουλόγου

66

Η συστηματοποίηση των ιδεών για Η συστηματοποίηση των ιδεών για τον κόσμο και τον άνθρωπο τον κόσμο και τον άνθρωπο

γέννησε την ιωνική φιλοσοφίαγέννησε την ιωνική φιλοσοφία

Θαλής Αναξίμανδρος Ηράκλειτος Θαλής Αναξίμανδρος Ηράκλειτος

ΠυθαγόραςΠυθαγόρας

77

Αρχαϊκή Αρχαϊκή τέχνητέχνη

800-479 π Χ800-479 π Χ

88

Πολλές και συγκλονιστικές οι Πολλές και συγκλονιστικές οι αλλαγές και οι καινοτομίες στο αλλαγές και οι καινοτομίες στο

χώρο των τεχνών κατά την χώρο των τεχνών κατά την ίδια περίοδο:ίδια περίοδο:

Η αυστηρή σχηματικότητα δίνει τη θέση της σε Η αυστηρή σχηματικότητα δίνει τη θέση της σε φυσιοκρατικά και ανθρωποκεντρικά μοντέλαφυσιοκρατικά και ανθρωποκεντρικά μοντέλα

Οι δημιουργοί εμπνέονται από ανατολικά πρότυπα, Οι δημιουργοί εμπνέονται από ανατολικά πρότυπα, «ανατολίζουσα τέχνη»«ανατολίζουσα τέχνη»

Η δημιουργική πρόσληψη Η δημιουργική πρόσληψη επιτρέπει την ανάπτυξη του επιτρέπει την ανάπτυξη του καθαρού ελληνικού αρχαϊκού καθαρού ελληνικού αρχαϊκού

ιδιώματος ιδιώματος

99

αρχιτεκτονικήαρχιτεκτονική

γλυπτικήγλυπτική

κεραμικήκεραμική

μεταλλοτεχνία μεταλλοτεχνία

1010

Η α ρ χ ι τ ε κ τ ο ν ι κ ήΗ α ρ χ ι τ ε κ τ ο ν ι κ ή

τ η ςτ η ς

Α ρ χ α ϊ κ ή ς Ε π ο χ ή ς Α ρ χ α ϊ κ ή ς Ε π ο χ ή ς

1111

Μεγάλες καινοτομίες χαρακτηρίζουν Μεγάλες καινοτομίες χαρακτηρίζουν την Αρχαϊκή Τέχνη στον τομέα της την Αρχαϊκή Τέχνη στον τομέα της αρχιτεκτονικήςαρχιτεκτονικής

Το σχέδιο των ναϊκών συγκροτημάτων γίνεται πιο Το σχέδιο των ναϊκών συγκροτημάτων γίνεται πιο περίπλοκο και υπόκειται σε αυστηρή συμμετρία.περίπλοκο και υπόκειται σε αυστηρή συμμετρία.Στην ανωδομή τα ξύλινα μέλη αντικαθίστανται Στην ανωδομή τα ξύλινα μέλη αντικαθίστανται σταδιακά από λίθινα.σταδιακά από λίθινα.Στην τοιχοδομία αναπτύσσονται νέες τεχνικές.Στην τοιχοδομία αναπτύσσονται νέες τεχνικές.0ι αρχιτεκτονικοί ρυθμοί που διαμορφώνονται και 0ι αρχιτεκτονικοί ρυθμοί που διαμορφώνονται και επικρατούν σε ολόκληρη την αρχαιότητα είναι δύοεπικρατούν σε ολόκληρη την αρχαιότητα είναι δύο

1212

Ιωνικός ρυθμόςΙωνικός ρυθμός

1313Δωρικός ρυθμόςΔωρικός ρυθμός

1414

Σχεδιαστική αναπαράσταση Σχεδιαστική αναπαράσταση Ιωνικού ρυθμούΙωνικού ρυθμού

1515

Σχεδιαστική αναπαράσταση Σχεδιαστική αναπαράσταση δωρικού ρυθμούδωρικού ρυθμού

1616

Σύγκριση Ιωνικού και Δωρικού Σύγκριση Ιωνικού και Δωρικού ρυθμούρυθμού

1717

Τα ιωνικά κτήρια χαρακτηρίζονται από ανάλαφρες Τα ιωνικά κτήρια χαρακτηρίζονται από ανάλαφρες αναλογίες και μεγαλύτερη διακοσμητικότητααναλογίες και μεγαλύτερη διακοσμητικότητα

1818

Τα δωρικά κτήρια είναι λιτά, Τα δωρικά κτήρια είναι λιτά, αυστηρά, με βαριές αναλογίεςαυστηρά, με βαριές αναλογίες

1919

Οι κίονες στον Ιωνικό ρυθμό έχουν Οι κίονες στον Ιωνικό ρυθμό έχουν ιδιαίτερη βάσηιδιαίτερη βάση

2020

Ενώ στο δωρικό πατούν κατευθείαν Ενώ στο δωρικό πατούν κατευθείαν στην κρηπίδαστην κρηπίδα

2121

Τα κιονόκρανα του Ιωνικού ρυθμού Τα κιονόκρανα του Ιωνικού ρυθμού σχηματίζουν έλικεςσχηματίζουν έλικες

2222

Του δωρικού ρυθμού είναι απλά, Του δωρικού ρυθμού είναι απλά, χωρίς ιδιαίτερη διακόσμησηχωρίς ιδιαίτερη διακόσμηση

2323

Αντί για τα τρίγλυφα και τις μετόπες του δωρικού ρυθμού Αντί για τα τρίγλυφα και τις μετόπες του δωρικού ρυθμού στον ιωνικό υπάρχει μια συνεχόμενη ζώνη με ανάγλυφες στον ιωνικό υπάρχει μια συνεχόμενη ζώνη με ανάγλυφες

παραστάσεις, η «ζωφόρος».παραστάσεις, η «ζωφόρος».

2424

Τρίγλυφα: τρεις γλυπτές Τρίγλυφα: τρεις γλυπτές κατακόρυφες γραμμές κατακόρυφες γραμμές

2525

Μετόπες: κατακόρυφες πλάκες με Μετόπες: κατακόρυφες πλάκες με ανάγλυφες παραστάσειςανάγλυφες παραστάσεις

2626

Αέτωμα δωρικού ρυθμού με Αέτωμα δωρικού ρυθμού με γλυπτά έργαγλυπτά έργα

2727

Και πάνω απ’ όλα το επίσης τριγωνικό αέτωμα του Και πάνω απ’ όλα το επίσης τριγωνικό αέτωμα του Ιωνικού ρυθμού με ανάγλυφες παραστάσειςΙωνικού ρυθμού με ανάγλυφες παραστάσεις

2828

Ναός της Αφαίας, Αίγινα 500πΧΝαός της Αφαίας, Αίγινα 500πΧο καλύτερα διατηρημένος ναός της ο καλύτερα διατηρημένος ναός της

Αρχαϊκής ΕποχήςΑρχαϊκής Εποχής

2929

Ναός του Ποσειδώνα (αρχές 5Ναός του Ποσειδώνα (αρχές 5ουου αι), αι), ΣούνιοΣούνιο

3030

Οι ελληνικοί ναοί θα Οι ελληνικοί ναοί θα επηρεάσουν την επηρεάσουν την

αρχιτεκτονική αρχιτεκτονική ολόκληρου του ολόκληρου του

κόσμου έως σήμερα κόσμου έως σήμερα

3131

Αρχαϊκή γλυπτικήΑρχαϊκή γλυπτική

3232

Όλα σχεδόν τα έργα της Όλα σχεδόν τα έργα της αρχαϊκής γλυπτικής αρχαϊκής γλυπτικής

εξυπηρετούσαν λατρευτικές ή εξυπηρετούσαν λατρευτικές ή γενικότερα πνευματικές ανάγκεςγενικότερα πνευματικές ανάγκες

Αναπτύσσονται δύο βασικοί Αναπτύσσονται δύο βασικοί γλυπτικοί τύποι:γλυπτικοί τύποι:

ο ΚΟΥΡΟΣ και η ΚΟΡΗο ΚΟΥΡΟΣ και η ΚΟΡΗ

Σημαντική ανάπτυξη γνώρισε Σημαντική ανάπτυξη γνώρισε και η μνημειακή γλυπτικήκαι η μνημειακή γλυπτική

3333

Η ανάπτυξη της μεγάλης γλυπτικής και πλαστικής Η ανάπτυξη της μεγάλης γλυπτικής και πλαστικής οφείλεται στην εξέλιξη των τεχνικών επεξεργασίας οφείλεται στην εξέλιξη των τεχνικών επεξεργασίας του μετάλλου με πρωτοπόρους δημιουργούς το του μετάλλου με πρωτοπόρους δημιουργούς το

Ροίκο και το Θεόδωρο και την έναρξη της Ροίκο και το Θεόδωρο και την έναρξη της χαλκοπλαστικής τέχνηςχαλκοπλαστικής τέχνης

3434

Δαιδαλικός ρυθμόςΔαιδαλικός ρυθμός Στο μυθικό τεχνίτη δαίδαλο αποδίδονται τα Στο μυθικό τεχνίτη δαίδαλο αποδίδονται τα

πρώτα γλυπτά μνημειακού χαρακτήρα.πρώτα γλυπτά μνημειακού χαρακτήρα. Κατ’ εξοχήν διακοσμητικός ρυθμός. Κατ’ εξοχήν διακοσμητικός ρυθμός.

Τα γωνιώδη στοιχεία στρογγυλεύουν, οι Τα γωνιώδη στοιχεία στρογγυλεύουν, οι όγκοι αποδίδονται ρεαλιστικότερα.όγκοι αποδίδονται ρεαλιστικότερα.

3535

κούροςκούροςαγάλματα με τη μορφή νεαρών αγοριών, επιτύμβια μνημεία ή αγάλματα με τη μορφή νεαρών αγοριών, επιτύμβια μνημεία ή αναθήματα σε ιερά.αναθήματα σε ιερά.Συνδέονται συχνά με τον Απόλλωνα και εμφανίζονται με Συνδέονται συχνά με τον Απόλλωνα και εμφανίζονται με «ηρωική«ηρωική γυμνότητα».γυμνότητα».Οι ντυμένοι κούροι αποδίδουνΟι ντυμένοι κούροι αποδίδουν και θεούς σε ώριμη ηλικία ή και θεούς σε ώριμη ηλικία ή αξιοσέβαστα πρόσωπα.αξιοσέβαστα πρόσωπα.Οι μορφές στέκουν ακίνητες απέναντι στο θεατή, με προβολή Οι μορφές στέκουν ακίνητες απέναντι στο θεατή, με προβολή του αριστερού ποδιού και δράσης, ανάλογα με το θέμα, το του αριστερού ποδιού και δράσης, ανάλογα με το θέμα, το λύγισμα των χεριών. λύγισμα των χεριών. Ξεχωρίζουν για τη σαφή στροφή τους προς τη ρεαλιστική Ξεχωρίζουν για τη σαφή στροφή τους προς τη ρεαλιστική απόδοση των διαστάσεων του σώματος.απόδοση των διαστάσεων του σώματος.Στερεότυπη έκφραση του προσώπου ένα μειδίαμα, το Στερεότυπη έκφραση του προσώπου ένα μειδίαμα, το «αρχαϊκό μειδίαμα»«αρχαϊκό μειδίαμα»

3636

Τυπολογική εξέλιξη του κούρου από τα τέλη Τυπολογική εξέλιξη του κούρου από τα τέλη του 7ου αιώνα έως τις αρχές του 5ουτου 7ου αιώνα έως τις αρχές του 5ου

3737

Όρθια στάση, γυμνότητα, προβολή Όρθια στάση, γυμνότητα, προβολή ποδιού, μειδίαμαποδιού, μειδίαμα

3838

Ντυμένοι κούροι ή με προσφορές στους Ντυμένοι κούροι ή με προσφορές στους θεούς, ιππείς κλπ…θεούς, ιππείς κλπ…

3939

Ο κούρος του Σουνίου (ναός Ο κούρος του Σουνίου (ναός Ποσειδώνα)Ποσειδώνα)

4040

Κριτίου παιςΚριτίου παις

4141

Ξανθός έφηβος ΑριστόδικοςΞανθός έφηβος Αριστόδικος

4242

Κόρες Κόρες

Ντυμένες νεαρές κοπέλες, με Ντυμένες νεαρές κοπέλες, με περίτεχνη κόμμωση, στολισμένες με περίτεχνη κόμμωση, στολισμένες με πλήθος κοσμημάτων ή θεές και πλήθος κοσμημάτων ή θεές και αξιοσέβαστες δέσποινες. αξιοσέβαστες δέσποινες.

Συνηθέστερο ένδυμα ο ιωνικός Συνηθέστερο ένδυμα ο ιωνικός χιτώνας με πολλές πτυχώσεις, το χιτώνας με πολλές πτυχώσεις, το επίβλημα (πανωφόρι) και ο πέπλος. επίβλημα (πανωφόρι) και ο πέπλος.

Χαρακτηριστική έκφραση Χαρακτηριστική έκφραση το μειδίαματο μειδίαμα

4343

4444

Ευθυδίκου κόρη, η «μουτρωμένη»Ευθυδίκου κόρη, η «μουτρωμένη»

4545

4646

Κόρες από την ΑκρόποληΚόρες από την Ακρόπολη

4747

Μνημειακή γλυπτικήΜνημειακή γλυπτικήη διακόσμηση των ναών και των επιτύμβιων αναθημάτων η διακόσμηση των ναών και των επιτύμβιων αναθημάτων

με μεγάλα γλυπτά γνώρισε σημαντική ανάπτυξημε μεγάλα γλυπτά γνώρισε σημαντική ανάπτυξη

κατά την Αρχαϊκή εποχή κατά την Αρχαϊκή εποχή

4848

Γλυπτά επιτύμβιων ιερών (ταφικών Γλυπτά επιτύμβιων ιερών (ταφικών μνημείων)μνημείων)

Επιτύμβια στήλη εφήβου ηνεκρή Ηγησώ και μια δούληΕπιτύμβια στήλη εφήβου ηνεκρή Ηγησώ και μια δούλη

4949

Ακόμα αγάλματα ζώων ή Ακόμα αγάλματα ζώων ή μυθολογικών τεράτωνμυθολογικών τεράτων

5050

Αρχαϊκή κεραμικήΑρχαϊκή κεραμική

Η ΚόρινθοςΗ Κόρινθος κυριαρχεί αρχικά στην κυριαρχεί αρχικά στην παραγωγή αγγείωνπαραγωγή αγγείων

Είναι ζωγραφισμένα με: Είναι ζωγραφισμένα με: εικόνες ζώων ή μυθολογικών τεράτωνεικόνες ζώων ή μυθολογικών τεράτωναφηγηματικές σκηνές από τη μυθολογίααφηγηματικές σκηνές από τη μυθολογία

5151

Ο Αχιλλέας παραλαμβάνειΟ Αχιλλέας παραλαμβάνει

τα όπλα του από τη Θέτιδα κυνήγι αγριόχοιρουτα όπλα του από τη Θέτιδα κυνήγι αγριόχοιρου

5252

Δύο ρυθμοί επικρατούνΔύο ρυθμοί επικρατούν

1. ο μελανόμορφος1. ο μελανόμορφος

Τον επινόησαν κορίνθιοι καλλιτέχνες.Τον επινόησαν κορίνθιοι καλλιτέχνες.Οι μορφές αποδίδονται με μαύρο (αλλά Οι μορφές αποδίδονται με μαύρο (αλλά

και βυσσινί ή λευκό σε ορισμένα σημεία).και βυσσινί ή λευκό σε ορισμένα σημεία).Οι λεπτομέρειες χαράσσονται με αιχμηρό Οι λεπτομέρειες χαράσσονται με αιχμηρό

εργαλείοεργαλείοΧρησιμοποιήθηκε ευρύτατα και στην Χρησιμοποιήθηκε ευρύτατα και στην

ΑθήναΑθήνα

5353

Μελανόμορφος αμφορέας μελανόμορφη λήκυθοςΜελανόμορφος αμφορέας μελανόμορφη λήκυθος

Κόρινθος ΑθήναΚόρινθος Αθήνα

5454

Ζωγράφος του ΝέσουΖωγράφος του Νέσου ζωγράφος τωνζωγράφος των γοργόνων γοργόνων αττικός αμφορέας μελανόμορφος λέβηςαττικός αμφορέας μελανόμορφος λέβης

5555

2. Ερυθρόμορφος ρυθμός2. Ερυθρόμορφος ρυθμός

Απόδοση των μορφών αντίστροφα με Απόδοση των μορφών αντίστροφα με κόκκινο (του πυλού) σε μαύρο φόντο.κόκκινο (του πυλού) σε μαύρο φόντο.

Οι λεπτομέρειες ζωγραφίζονται με χρώμαΟι λεπτομέρειες ζωγραφίζονται με χρώμαΔημιουργήθηκε από αθηναίους Δημιουργήθηκε από αθηναίους

καλλιτέχνεςκαλλιτέχνες

5656

Αττικός ερυθρόμορφος κρατήρας αττικός ερυθρόμορφος ψυκτήραςΑττικός ερυθρόμορφος κρατήρας αττικός ερυθρόμορφος ψυκτήρας

5757

Χαλικωτός κρατήρας λήκυθος Χαλικωτός κρατήρας λήκυθος